You are on page 1of 54

Cy Tiu

1.c im chung: H tiu l cy cng nghip lu nm, thn b, r mc nn cn c tr (che) cy bm r ph. R tiu gm h thng r di mt t (3-6 r ci v nhiu r ph) dng ht nc v phn bn. H thng r bm mc t t thn bm vo tr, gip cy h tiu vn ln v cng c kh nng ht nc, phn bn tuy kh nng ny yu hn so vi r mc trong t. Cy h tiu thch hp vi kh hu vng xch o v nhit i. Nhit thch hp trung bnh 22280C. H tiu yu cu lng ma cao t 2000-3000mm/nm, phn b u trong 7-8 thng v cn 3-5 thng khng ma cui giai on thu hoch phn ha mm hoa tt, ra hoa tp trung. H tiu c th trng c trn nhiu vng t nhng t thch hp phi l t ti xp, nhiu mn, pH 5,5-7, thot nc tt. Mt trng thch hp nht ca h tiu t 2000-2500 nc/ha, t tt nn trng tha, t xu trng dy hn. t dc cn b tr hng tiu theo ng ng mc gim bt ra tri dinh dng v xi mn t. 2. Ging v phng thc nhn ging: Vit Nam hin nay tn ti cc dng ging ch yu: - Ging tiu l c trung bnh: ngun gc c th t ging Lada Belangtoeng, ging ny c ngun gc t Indonexia v di thc vo Vit Nam nm 1947. T , ging ny c th mang nhiu tn a phng khc nhau: Nam Vang, Ph Quc, Lc Ninh, Vnh Linh v nhiu tn gi khc. Ging c c ht ln trung bnh, chiu di chm qu trung bnh 11cm. - Ging tiu s:l nh, chm qu ngn, mu xanh ca l khng m nh ging tiu Lada Belangtoeng, chiu di chm qu trung bnh khong 8cm, ht nh hn ging tiu c c l trung bnh. Ging c tn gi theo a phng nh tiu s Lc Ninh, tiu s t , tiu s M. - Tiu tru: l ln, chm qu di, ht ln nhng nng sut khng cao bng hai ging tiu l trung bnh v l nh. - Tiu n :Hin nay ging ny c a chung v chm qu di, ng ht dy, nng sut cao, cho thu hoch sm, hai ging ch lc l Panniyur v Karimunda. Hin nay, cc ging c trng ph bin mt s tnh trng tiu trng im nh:

Ging Vng ng Nam B - Bnh Phc

Ging aTiu Tiu phng trung tru

Vnh Ph QucLada Linh Belangtoeng

S Ninh ++

lc++

++

++

+ ++

- B Ra

++

S t +++ DH. Trung - Ph Yn - Qung Tr Ty Nguyn - DakLak - Gia Lai S M +++ + ++ Tin Sn + + + ++ ++ + + + M. + +++ +++ + + -

Vnh Linh+++

Ghi ch:

(+++): rt ph bin (++): kh ph bin (+): t ph bin

Phng thc nhn ging: Chn cy ging c nng sut cao, cht lng tt, khng nhim su bnh hi. Hom ging: 2

- Cnh tc (dy thn): tiu trng t cnh tc mau cho qu ln, thng nm th ba sau khi trng, nng sut cao v tui th ko di 15-20 nm, t l hom sng t cao (khong 90%). - Cnh ln: tiu trng t cnh ln cho qu chm hn v phi n tiu, thng t nm th 4 sau khi trng. Tuy vy cy tiu cho nng sut cao, n nh v lu gi ci. K thut ct hom: Ly hom bnh t, khng qu non v khng qu gi, mi hom c 4-6 t, thng thng 5 t, khng s dng on hom cch ngn 20-25cm. Ct hom tiu vo ma ma, trn cy m 1-2 nm tui. Ct cha gc mt on 40-50cm v khng lm tn hi n cy m v hom ging, phn di ca hom ct xo cch t cui cng khong 2cm, ct b nhng l t c vi vo t v ch li 2-3 l gim bt s thot hi nc ca hom. Hom tiu ct xong cn m ngay, nu vn chuyn i xa cn b mi b 50 hom, t trong thng xp, phun nc u. X l hom ging: hom tiu mau ra r, trc khi gim hom tiu c ngm trong dung dch NAA nng 500-1.000ppm hoc IBA nng 50-55ppm, nhng ngp phn gc 2-3cm trong 30 pht, x l dung dch nc tiu b 25% cho kt qu tng t IBA. m hom: Sau khi x l xong c th m hom vo lung hoc vo bu. - Lung: c chiu di 5-6m, rng 1-1,2m, t trn lung cn trn u phn theo liu lng 2530kg phn chung hoai + 0,5kg super ln cho 10m2 lung. m hom cch hom 15-20cm, lung phi c mi che, h thng phun sng to m thch hp cho tiu ra r. - Bu: c th dung bu PE hoc gi tre, bu c kch thc di 23-25cm, rng 13-17cm, bu PE c c 8-10 l d thot nc. t vo bu c thnh phn: 2 phn t ti xp + 1 phn phn chung hoai, trn u 0,5kg phn Super ln cho 200kg hn hp t v phn chung, mi bu m 2 hom. 3. Loi tr, khong cch v mt trng: Chng ti xin gii thiu vi b con mt s loi tr trng cy h tiu hin nnay, nh sau: * Tr sng: Yu cu tr sng: - Sinh trng nhanh, khe, thn cng, v tng i nhm tiu d bm. - B r n su khng cnh tranh dinh dng vi cy tiu. 3

- t l hoc tn tha khng che nh sng ca cy tiu, c kh nng chu xn ta nhiu ln m khng cht. - t su bnh hoc khng phi l cy k ch ca su bnh hi tiu. - Thng thng chn cy h u hoc mt s cy c th trng bng cnh kp cho tiu leo bm. Mt s loi tr sng c trng lm tr tiu: - ng Nam B: Keo u (Leucaena Leucocephala), lng mc (Wrightia annamensis), gn (Ceiba pentandra), gi anh o hoc cn li l quyn (Gliricidia sepium) trng vi khong cch 2,5 x 2,5m hoc 2,5 x 3,0m, mt 1.300-1.600 tr/ha. Ngoi ra cc cy nh hoa sa, nc nc (Oroxylum indicum), mung, keo cng c th dng lm cy tr cy tiu song t ph bin. - Duyn Hi Min Trung: Lng mc, keo du, mt (Artocarpus heterophyllus) trng vi khong cch 2,5 x 2,5m hoc 2,5 x 3,0m, mt 1.300-1.600 tr/ha. Ngoi ra cc cy nh hoa sa, nc nc (Oroxylum indicum), mung, keo cng c th dng lm tr cy tiu song t ph bin. - Ty Nguyn: Keo du, gi anh o, mung en (Cassia siamea), lng mc trng vi khong cch 2,5 x 2,5m hoc 3,0 x 3,0m, mt 1.100-1.600 tr/ha. * Tr g: Hin nay, cc vng c din tch tiu trng mi ch s dng tr g t vn tiu gi ci, khng dng tr g mi v lin quan n vic bo v rng, cn thay dn bng tr sng. * Tr lm bng vt liu khc: Bn gch - ng knh gc: 0,8-1m - ng knh ngn: 0,6-0,8m - Chiu cao: 3,2-3,5m - Khong cch: 2,0-2,5m x 2,0-2,5m Vng Duyn Hi Min Trung khng nn dng tr gch v tr b tng, do kh hu nng nng v ma nhiu, a hnh hp v dc, lng ma ln d gy xi mn. Cn lm gin che cho tiu trng mi, c th dng li che cng nghip, l da, phn tre hoc cc vt liu che chn nh. 4. K thut trng tiu: 4.1 Thi v trng tiu: 4

Thi v trng ty thuc vo iu kin kh hu ca tng khu vc, thng trng vo u ma ma, khi ma u v kt thc trc ma kh khong 2-2,5 thng.Thi v trng Thi v Vng ng Nam B Duyn Hi Min Trung Ty Nguyn 6-8 9-10 5-8 Thng

4.2 Chn t trng tiu, lm t, o h v thit k l trng: - t trng tiu cn ti xp, d thot nc, khng ng nc vo ma ma, dy tng t canh tc ti thiu 70cm, pH ca t khong 5,5-7,0 l thch hp cho cy tiu. - t cn c cy ba k v x l mm bnh trc khi trng, trn t chua cn bn vi trc khi ba ln cui, lng vi bn khong 1,5-2,0 tn/ha vi xay. - Kch thc h thng 30x40x40cm cho hom n hoc 40x40x40cm, mi h bn 7-10kg phn chung hoai + 200-300g phn supe ln, trn u vi lp t mt cho vo h khong 20cm. Nn tin hnh o h v trn phn lp h trc khi trng t nht na thng. t trng tiu cnh nhng vn tiu b bnh nn dng Bordeaux 1% ti trong v quanh h. Vn tiu trn vng t c dc nn o h theo ng ng mc v b tr h theo hnh nanh su. - Thit k h thng tiu nc v trng tr tiu cng lc, khong 10-15m o mt rnh thot nc vung gc vi hng dc chnh, rnh su 15-20cm, rng 20cm, gia hai hng tr tiu. Dc theo hng dc chnh, khong 30-40m, thit k mt mng su 30-40cm, rng 40cm, gia hai hng tr tiu, mng thng gc vi rnh thot nc. 4.3 t hom v buc dy: Khi t hom tiu vo h cn ch : - X b bu PE, trnh lm v bu sau lp t v nn cht gc. - Hom t ring 30-450 hng v pha tr tiu, nn t hom (bu) vo hng ng. - S hom (hoc bu) trn mt tr: 2 hom/tr cho tr sng hoc tr b tng v 5-6 hom/tr cho bn gch xy.

Sau khi dy tiu pht trin vn ti tr nn dng cc loi dy mm (dy nylon) buc dy tiu vo cy tr, buc vo v tr gn t ca dy tiu r d bm bo tr, sau khi r bm cht vo tr cn ct b dy buc. 4.4 n tiu: Tiu trng bng dy ln cy s cho nhiu dy thn, ct b cc dy yu, ch li 3-4 dy khe trn mt gc dy ln. Sau 12-15 thng, cc dy tiu t 1,5-2m, bt u cho cnh mang qu, khi phn ln cc dy tiu trn tr mang cnh mang qu cn tin hnh n tiu. Xi t quanh tr tiu thnh rnh su 7-10cm, cch tr 15-20cm, chn 3-4 dy tiu khe, ct ht l di cnh mang qu u tin 30-40cm, khoanh trn trong rnh sao cho cnh mang qu thp nht cch mt t 30-40cm, lp mt lp t mng 5-7cm, ti nc, khi thy r nh ra t cc t n di t cn lp thm 3-5cm t trn phn hu c. 4.5 Ta cnh, to tn cy tr sng v cy tiu trong thi k kinh doanh: Khi cy tr sng ln, tn tr giao tn cn rong ta bt cnh l tiu nhn nh sng, mi nm rong ta vi ln vo ma ma. Sau khi thu hoch tiu, n ma ma cn ta bt nhng cnh tc, cnh ln mc ra t gc tiu v cnh tc mc ngoi khung thn chnh, vic ta cnh nn tin hnh vo u ma ma to dinh dng cho mm hoa trong v tip theo. mt s vn tiu c hin tng hoa tr ri rc khng ng thi v nn ct b nhng hoa ny tp trung cho hoa ra hng lot v qu chn tp trung. 4.6 Lm bn, bn phn v chm sc: Lm bn: To bn cho cy tiu nhm mc ch gi phn khi bn trong ma ma v gi nc trong ma kh. vng t dc k thut lm bn rt quan trng, ch cn lm bn cn d tiu nc trong ma ma. Bn phn: Phn hu c

Lng phn hu c bn cho h tiu Loi phn Nm Phn chung, phnrcmc (kg/tr/nm) Trng mi Nm th 2, 3 T nm th 4 tr i Phn v c Lng phn v c bn cho h tiu Loi phn Nm Trng mi Nm th 2, 3 T nm th 4 tr i Thi gian bn: - Phn hu c: bn mt ln/nm, nn bn vo u ma ma, o rnh theo mp tn, su 1015cm, cho phn vo v lp t li, bn phn tin hnh vo u ma ma, nn ch trong qu trnh o rnh khng lm tn thng b r. - Phn v c: * Trng mi: Sau khi trng 1-1,5 thng bn 1/3 lng m + 1/3 lng kali, sau khi trng 2-3 thng bn s cn li. * Nm th 2 tr i: Bn 3 ln: 7 N (kg/ha/nm) 90-100 150-200 250-350 P2O5 (kg/ha/nm) 50-60 80-100 150-200 K2O (kg/ha/nm) 70-90 100-150 150-250 7-10 10-15 15 1-2 2-3 3-5 Phn hu c ch bin (kg/tr/nm)

+ Ln 1: Bn 1/3 m + 1/3 Kali v tt c lng phn ln, bn vo u ma ma. + Ln 2: Bn 1/3 m + 1/3 Kali, bn vo gia ma ma. + Ln 3: Bn lng phn cn li, bn vo cui ma ma. * Tiu cho tri: Bn 4 ln: + Ln 1: 1/4 m +1/4 Kali v tt c lng phn ln kt hp vi phn hu c, bn trc khi kt thc thu hoch khong 10 ngy; + Ln 2: Bn 1/4 m + 1/4 Kali, bn vo u ma ma. + Ln 3: Bn 1/4 m + 1/4 Kali, bn vo gia ma ma. + Ln 4: Bn lng phn cn li vo cui ma ma. Cch bn: o rnh quanh mp tn, su 7-10cm, ri phn v lp t. B sung phn trung lng (Ca, Mg) v vi lng cng rt cn cho cy tiu hn ch rng hoa v qu non, cc nguyn t vi lng cn b sung cho cy tiu l km (Zn) v bo (B), thng c trong cc loi phn bn l v phn hu c ch bin c bn trn th trng. 4.7 Ti nc: Vn tiu mi trng v trong giai on cha cho tri, vo ma kh phi ti nc v kt hp che chn, khng nn ta cnh cy tr sng trong ma kh to m trong vn v che bng cho cy tiu. Trong thi k kinh doanh, sau v thu hoch ch nn ti nc va cy tiu tn ti, khng nn ti nhiu v ti nhiu cy tiu s tip tc sinh trng v ra hoa ri rc lm nh hng ma thu hoch k tip. 4.8 Lm c, t gc: Lm c bng tay vi ln vo u v gia ma ma, lm sch c quanh gc tiu trong vng bn knh khong 0,5m, khng nn thng xuyn lm sch c gia cc tr tiu, dng c hoc rm r kh t quanh gc tiu vo u ma kh gi m. 5. Su bnh hi chnh v bin php phng tr: Rp sp (Pseudococcus sp.): - L loi cn trng nh, hnh bu dc, di 2,5-4,5mm, rng 2-3mm. C th mu vng hng, bn ngoi ph mt lp bt sp mu trng. - Cch sng v gy hi: Rp sng thnh tng m bm cht vo chm hoa, tri, k cnh hoc mt di ca l, ht nha cy v lm l, tri b ho kh. Sau mt thi gian rp hi thng thy 8

nm b hng en pht trin nhng ni c nhiu cht ng do rp tit ra. Ngoi vic gy hi nhng b phn trn mt t, rp cn chui vo t bm v chch ht dch gc thn, c r, rp sinh sn rt nhanh v pht trin mnh vo cui ma ma, thng cng sinh vi nm Bornetina sp. trong t, do vy rp kh b dit bng thuc ha hc. - Phng tr: + Thng xuyn theo di trn cy v di b r, c bit l vo cui ma ma, u ma kh. + Khi pht hin dng Fenbis 10ND, Sevin 80WP, phun vi nng 0,15-0,2% hoc dng Supracide 40 EC vi nng 0,2%. Cc loi ry mm (Toxoptera sp.) v b xt li (Elasmognathus nepalensis): - Gy hi: Ry mm v b xt li gy hi trn t non, l, chm hoa, chm qu v c trn dy tiu. - Phng tr: dng Actara, Padan 95SP, Pyrinex 25EC phun vi nng 0,15-0,2%. Tuyn trng hi tiu - Triu chng v gy hi: tuyn trng hi b r lm cho cy tiu sinh trng km, l vng, nu b nng cy s ho v cht, tuyn trng thng xut hin v gy hi trong thi k kinh doanh. Khi tuyn trng c vt thng r chch ht to iu kin cho cc loi nm nhPhytophthora capsici, Fusarium sp., Pythium sp. xm nhp qua vt thng hy hoi b r cy tiu lm cho cy tiu cng cht nhanh. - Hai loi tuyn trng thng gp l tuyn trng gy nt sn (Meloidogyne incognita)v tuyn trng c hang (Radopholus similis), ngoi ra cn c mt s loi khc t gy thit hi. - Phng tr: + Chn cc ging c kh nng khng bnh tt nh Lada Belangtoeng, Vnh Linh, n , khi bn phn khng lm tn thng b r ca tiu, bn phn hu c cho cy tiu cng l bin php phng tr sinh hc v trong phn hu c c cc vi sinh vt i khng vi tuyn trng v nm gy bnh. Bnh cht nhanh: - Do nm Phytophthora capsici gy ra. Nm xm nhp v lm hy hoi cc t bo r, thn, cnh, l ca cy tiu lm cho l ho, tp li ri rng. Khi cy b hi thn l c triu chng ho r nhanh, t khi bnh xut hin n khi cy tiu cht hon ton c th ch trong vng vi ba tun l. - Phng tr: nht thit khng vn tiu ngp nc m phi to rnh thot nc tt v pht dn vn sch s, thng thong. Khi pht hin cy tiu c du hiu bnh dng cc loi thuc nh 9

Phosphonate, Aliette 80WP, Alpin 80WP, Ridomil 24EC pha nng 0,1-0,2% phun quanh gc v ton b tn l. Bnh cht chm: - Nguyn nhn gy ra bnh no do cc nm nh Fusarium sp., Rhizoctonia sp., diplodia sp. - Triu chng: cy sinh trng chm, l nht mu v bin sang mu vng, sau l, hoa qu rng dn t di gc ln ngn, cc t rng t trn xung v gc b thi, do vy nng dn cn gi l bnh tho khp. - Phng tr: Khng nn vn b ngp nc v qu m t, khi c triu chng bnh xut hin, c th dng thuc Topsin-M, Benzeb vi nng 0.2% phun trn l v ti vo gc (2-3 lt/gc). Bnh than th: - Do nm Colletotrichum gloeosporioides gy nn. - Triu chng: Trn l c nhng vt vn ln mu vng nu, xung quanh vt vn c qung en. Nu vt bnh ly sang cnh, bng th lm rng t, cnh, ht kh en v lp. - Phng tr: dng Topsin-M, Carbenzim v Bendazol vi nng 0,2% phun xt. Bnh virus hay bnh xon ln: - Nguyn nhn gy ra bnh ny l do virus, bnh thng bt u xut hin thi k kin thit c bn, tc nhn truyn bnh vn tiu ch yu l cn trng chch ht nh b xt, ry, rp, tuyn trng v dng c dao, ko ct ta cy tiu. - Triu chng: l nh, cong queo, l c mu hi vng, thng xut hin cc l non, cy cn ci, chm pht trin, gim nng sut, khi bnh nng cy s cht. - Phng tr: phng tr bnh ny trc ht khng trng hom ging t vn tiu b bnh, khi bnh xut hin nh b nhng cy b bnh, gom li phi kh em t hn ch s ly lan. Khi pht hin cn trng mi gii truyn bnh nn dng Bassa 50EC (0,1%), Vibasa (0,2%), Suprathion 40EC (0,2%) phun xt nh k dit. 6. Thu hoch, s ch v bo qun - Ty Nguyn thu hoch t thng 2-4. - Khng nn thu hoch khi qu tiu cn xanh, thi im thu hoch tt nht lm tiu en khi chum tiu c trn 5% qu chn c mu vng, v lm tiu s khi trn 20% qu chn.

10

- Khi thu hi xong c th phi ngay lm tiu en hoc 1-2 ngy trong mt cho tiu tip tc chn lm tiu s, thng xuyn trn u trong qu trnh qu chn t ng u cao, tch ht ra khi chum qu sau khi phi 1-2 nng. - Phi kh: tiu en thng phm c mu p, trc khi phi nn nhng tiu vo nc nng 800C trong vng 1-2 pht, trn u sau ly ra trong mt cho ro nc ri em phi. Phi tiu trn sn xi mng, tm bt v nong tre, sn cn c ra sch trc mi t phi, dng li ni-lng bao quanh khu vc phi trnh th vt vo khu phi. Nu tri nng tt phi 34 ngy l t, m ca ht sau khi phi kh phi m bo di 15%, sn phm sau khi phi gi l tiu en. C th dng my sy la, sy bp, sy c ph sy h tiu, gi nhit n nh trong bung sy khong 55-600C. Sau khi phi kh, tiu cn c lm sch tp cht, l, cung chm qu bng cch sng, qut, gi. Mun lm tiu s (tiu trng), tt nht ngm tiu di 24-36 gi, vt tiu ra bc v bng tay v i sch v, 4kg tiu ti c th lm c 1kg tiu s. C th lm tiu s t tiu kh bng cch cho tiu vo bao em ngm trong nc l 8-10 ngy trong bn g, thng xuyn thay nc, khi thy v en bc ra th ly ra, cho vo nong, thng lm trc v, sau lm sch v em phi. - Bo qun: cho tiu vo bao 2 lp, lp trong l bao nilon (PE) chng m mc, lp ngoi l bao PP hoc bao b, a vo cht trn k hoc pa-lt trong kho. Kho cha phi thng thong, khng qu nng, khng m t.
a ch cung cp cy ging: Cng ty TNHH MTV Dak Farm S 142- Km 12,5- QL 27- C Kuin- Dak Lak (C nh Bnh vi n a khoa C Kuin T: 05003.656.848 Website: www.caygiongdakfarm.vn

Chm sc cho cy tiu:


1. Bn phn cho cy tiu. Lng phn hu c vi sinh bn lt cho mi gc tiu: 1,5 2 kg (thay th cho phn chung hoai mc: 15-20 kg) Sau s dng ch phm sinh hc Wehg pha vi t l 1/40 ti mi gc 400-500 ml dung dch pha.Sau khi ht thi gian cch ly ca thuc tr nm, bnh di t (nu b con s dng ) nh k 3 thng mt ln khi t m . Sau khi thu hai xong khong 15 ngy b con s dng phn bn l NPK c hm lng ln(P) cao phun qua l kch thch kh nng phn ha mm hoa. Khi mm hoa ra di khong 2-3 cm b con s dng phaqan bn l c hm lng kali(K) cao phun qua l tiu ra hoa ng lot. ng thi c ch bn phn hp l vi tng giai on pht trin ca cy tiu.
11

Ln cui cng bn vo cui ma ma. Nhng ni c ngun gc hu c di do nh phn chung hoai mc, c th tng lng phn chung, gim lng phn v c tng ng th cng tt. Cch bn ng l ri u quanh gc phm vi ng knh 1m, khi bn khng nn cuc su qu lm t r tiu. Sau mt trn ma ln, khi nng ro tr li, cn phi xi nh lp t vng trn mt gip t thng thong. * Mt s loi bnh thng gp trn cy Tiu Bnh cht nhanh - Nguyn nhn: Do nm sng di t Phytophthora parasitica var. piperana, nm bnh ny ch yu pht sinh pht trin v ly lan trong ma ma, nht l giai on gia v cui ma ma. Thng thng nm Phytophthora kt hp vi cc loi nm sng trong t khc nh Pythium, Fusarium, Rhizoctonia Cng tn cng ln tiu lm cy tiu cht rt nhanh. Nm bnh c th xm nhp hu ht cc b phn ca cy nh l, r, thn, nhnhc bit l cc b phn nm trong v st mt t. Vo ma ma l mm bnh trong t c nc bn tung te ln trn. Thng thng cc l pha di thp b bnh trc sau n cc l pha trn, l bnh vng rng xung v tip tc chu k ly lan bnh nh nc. - Triu chng: Cy tiu b ho, xung l ri chuyn vng, rng o t ch li dy , cnh tr tri (7 10 ngy) sau cy cht trong vng vi tun l. Qun st cy bnh c nh ln th thy ton b r, than st mt t b thi r, v bong ra, c mi hi nh. - Cch phng v tr bnh: + Trng vi mt va phi, khng dy, nn xn ta cnh st mt t khng 20 30 cm. + Xen canh:vi c ph v da s gim bnh cht nhanh. + S dng cy con sch bnh + Ging khng: Cc ging tiu khc nhau c tnh chng chu khc nhau i vi bnh cht nhanh, kinh nghim cho thy ging tiu Lada Belangtoen c tnh chng chu bnh cao. Vit Nam ging tiu S Vnh Linh c kh nng tng i khng nn t nhim bnhu ny. + Hn ch gy vt thng cho r, thn + Thot nc: hn ch bnh cht nhanh, cn phi h mc thy cp xung cng su cng tt. Ti thiu phi m bo 60 cm tnh t mt t xung, khng ng nc. Trung bnh 2 hng tiu c mt mng va gip thot thy, va hn ch tuyn trng v mm bnh ly lan qua nc. + Bn phn hp l: Cn bn phn y v hp l s gip tiu chng chu bnh tt hn, ch b sung km(Zn), mangan(Mn), magie(Mg), boron(Bo), canxi(Ca).... + V sinh ng rung: Thng xuyn thu nht tn d thc vt nh l, cnh, r cy bnh trong vn mang i tiu hy. Vn tiu b bnh khng nn trng li ngay, cn tin hnh x l mm bnh v ch t nht 6 thng n 1 nm mi trng li. Cch phng bnh: S dng Ch phm sinh hc Tricomix, 500 gam pha vi 200 lt nc, phun nh k 7 10 ngy 1 ln, phun vo lc chiu mt.(Sau khi s dng phn sinh hc Wehg di t) Bnh cht chm
12

- Nguyn nhn: Do mt loi nm sng trong t gi l Fusarium oxysporum gy ra, bnh xut hin v gy hi nng trn nhng vn tiu b ngp ng, thot thy km, t thong kh, bn tha m - Triu chng: Cy sinh trng chm, o ut, xung l, t rng, r, gc thi, phn mch dn nha thn dy c mu nu en n khi cy cht, qu trnh ny ko di vi ba thng n c nm. - Cch phng bnh cht chm cng tng t nh bnh cht nhanh. Bnh rng long cht dy - Nguyn nhn: Do nm Rhizoctonia solani hay do vi khun Pseudomonas sp gy ra. - Triu chng: Bnh lm cho l b vng, thi v rng i, sau lan dn vo long lm long rng dn t trn xung (nm ri rc di dc tiu do gi l bnh rng lng). Trng hp bnh do nm gy ra, ta thy hai u mt lng b thm en trong khi phn gia lng vn cn xanh v nu bnh do vi khun, quan st ta thy r b thi nhn, c mi hi, nu ct ngang th thy mch b thm en. Cy b bnh s sinh trng chm, tc non ra chm, nng sut gim nhiu, c trng hp bnh lan thnh dch rt kh phng tr. (cng ty TNHH Tre Lng)

Nhng sng kin phng bnh cht nhanh trn tiu:


Bnh cht nhanh ang lm cho hng lot vn tiu ng Nam b b cht. Cc vn tiu Chu c (B Ra Vng Tu) cng khng ngoi l. Tuy nhin, nh y mnh p dng cc gii php k thut do cc nh khoa hc khuyn co, cng nh nhng sng kin ring ca nng dn trong vic phng bnh, ngi trng tiu Chu c ang dn y li c cn bnh ny. Trng xen vi c ph Trc y, phn ln din tch tiu Chu c c trng theo kiu chuyn canh. Nhng trc ri ro v gi c, v dch bnh, ngi trng tiu bt u tnh ti vic trng xen canh tiu vi c ph. Theo , thay v trng 1.700 - 2.000 nc tiu/ha nh trc y, ngi ta gim mt tiu xung cn 900 - 950 cy, v trng thm v 900 - 950 cy c ph. C mi cy tiu km mt cy c ph. Gc tiu lun c vun cao, cn t gc c ph th hm xung mt cht. Cy c ph c c tnh ht nc tt, trong khi cy tiu li k ng. V th, vi cch lm gc nh trn, khi ti vo gc tiu, nc s nhanh chng chy xung ch gc cy c ph. Nh , gc cy tiu s khng b ng nc, gp phn lm gim nguy c pht sinh dch bnh. Mt khc, vic gim mt cy tiu trong vn do trng xen vi c ph cng gp phn lm gim i kh nng ly lan dch bnh t cy tiu ny sang cy tiu khc. ng Nguyn Ng, nng dn thn Tn Bnh (x Bu Chinh) cho bit, nin v va ri, trn 2,3 ha t vn trng xen tiu v c ph, ng thu c 3 tn tiu v 2,8 tn c ph (vn ca ng Ng ang bt u hi phc sau t tiu cht my nm trc, nn sn lng tiu mi c nh vy). Vi gi tiu 110 ngn /kg, gi c ph trn 50 ngn /kg, tng doanh thu ca ng Ng l 450 triu ng. Tr chi ph, cn li gn 300 triu ng. Nh vy, mi ha thu li trn 100 triu ng. 13

Anh L Vn T, cn b nng nghip x Bu Chinh cho bit, hin c ti 80% vn tiu x ny c xen canh cy c ph. Mo l ca mt lo nng thn Tn Bnh, x Bu Chinh, vn tiu ca ng L Dng cha bao gi dnh phi dch bnh cht nhanh, d cc vn khc trong thn u tng b cn bnh ny qut qua. C c iu ny, ngoi vic tun th cht ch nhng khuyn co ca cc nh khoa hc, ng L Dng cn chu kh tm ti, pht hin, suy ngh v mnh dn p dng nhng cch phng chng bnh cht nhanh c o ngay trn khu vn ca mnh. Qua sch v, ng Dng bit c rng loi nm Phytophthora gy bnh cht nhanh trn tiu l dng nm thy sinh, d pht trin mnh trong iu kin m cao. Bi th, iu quan trng nht i vi ng l khng cho vn ca mnh b m t ko di, d l sau khi ti hay sau mi trn ma. Mt ln, khi o mt ci rnh thot nc gia 2 gc tiu (2 gc tiu cch nhau 2,5 m), ng Dng pht hin thy kh nhiu r vn ra t 2 gc tiu . Cho rng r tiu vn n tn y th c th ti nc, bn phn ngay ti , cy tiu vn c th ht c, ng Dng thc hin ngay iu ny. Cch lm gip cho cc cy tiu gim c nguy c b ng gc. Bn cnh , mi gc tiu, ng to mt ci bn nh tiu nc cc b sau mi cn ma. Nh , sau mi trn ma, trong khi nhiu vn tiu trong thn c xm xp nc, th vn tiu nh ng Dng nhanh chng tr nn kh ro. Vic ti nc trong vn tiu cng c ng Dng nghin cu rt k cng. Mi ln ti ng u tm quan st v nhn thy t bazan c kh nng gi nc tt hn l tiu thot nc, bi trong t c st. Nu dng vi ti thng xung t, s lm t b xi, cu tng lp t mt b ph v, to iu kin cho cc ht st bt kn cc khe h, hnh thnh lp vng trn b mt, khin cho kh nng tiu nc b chm hn li. T , ng Dng lun gom nht l v cnh cy trong vn b ln tng bn ti, ri cho nc ti chy qua cnh l xung t, nn t khng b xi, khng to thnh lp vng trn b mt, nc ti vo bn c thot i rt nhanh. T 3 nm nay, ng Dng gii thiu nhng cch chng m cho nhiu h trong vng lm theo hiu qu. Theo NNVN Phi lm g vi bnh cht nhanh cy tiu Do c gi, din tch trng tiu nc ta ang tng ln rt nhanh. Tiu c trng mt cch t dn n nhiu khu k thut phng nga bnh cht nhanh cy tiu do nmPhytophthora spp. (mt bnh tng hy dit nhiu vn tiu cc 14

tnh min ng Nam b v Ty Nguyn trong vi nm gn y) b ngi trng b qua. Thc t kim tra su bnh nhng vng trng tiu trong dch cht nhanh xy ra vi nm gn y, chng ti thy khng t ch vn cho rng ch c thuc ho hc mi c kh nng gii quyt c bnh. Nn khi gp cn b k thut h thng ch hi c loi thuc mi no tr ht bnh? ch t thy hi lm cch no phng nga c bnh. y c th c coi l sai lm ln nht ca b con mnh, khin cho vic ngn chn dch cht nhanh cy tiu trong nhng nm gn y mang li hiu qu rt thp. C th b con cha bit, nm Phytophthora c c im l a thch v rt cn c m t sinh sn, pht trin. Chng c th tn ti trong t, trong nc, trong tn d ca cy b bnh, hn na ngoi cy tiu chng cn gy hi trn rt nhiu loi cy trng khc, t lm cho ngun bnh tn ti rt nhiu trong t nhin. Khi gp iu kin ma m ko di, vn khng thot c nc, trn vn li c nhiu tn d ca cy tiu hoc cy k ch khc b bnh, th bnh s pht sinh, ly lan v gy hi rt mnh. Thc t ng rung cho thy khi trng tiu nu khng p dng nhng bin php phng nga t sm, gp iu kin thun li bnh c th hy dit c vn tiu ch trong mt thi gian ngn. Hin nay cc vng trng tiu cc tnh pha Nam ang bc vo giai on chun b t, ging cy cho mt v trng mi. hn ch bnh cht nhanh, b con cn ch ng thc hin tt ngay t u v nhng bin php phng nga sau y: - Khng trng tiu chn t trng, mc thy cp cao, kh nng thot nc km, hoc nhng khu t thp di chn i v nhng ni ny hng cha rt nhiu ngun bnh t cc vn trn cao theo nc ma chy xung. Mt khc ni y lun m thp nm bnh rt d pht trin v gy hi mnh. - Vn tiu phi c h thng rnh thot nc tht tt cho ma ma, m bo vn khng b ng nc. Qua kim tra nhng vng trng tiu ng Nai, Bnh Phc chng ti cho rng y l bin php quan trng s mt trong vic phng nga bnh. - Nhng vn c dc t, nn o h chn nc nm xen k gia cc tr tiu, vn khng b ng nc. - Khng cho nc bn ngoi chy vo vn tiu, nht l vn nm st khu trng cao su. Hn ch ngi v vt nui i t vn b bnh sang vn mi trng. - Trc khi lm t, thu gom sch tn d cy tiu, cy trng khc v c di a ra khi vn tiu hy. Phi lm t k v phi i t trc khi trng. - Trng tha, hng cch hng 3 m, tr cch tr 2 m vn khng b m thp.

15

- o h xong, ti 3-5 lt dung dch Formol 0,1%, hoc dung dch 0,2% ca mt trong nhng loi thuc nh: Vialphos 80WP, Mataxyl 500WP, Vilaxyl 35BHN, Aliette 80WP Vi nhng vn tiu b bnh ph hy phi trng li, th y l bin php cc k quan trng. - Bn mi h 10-20 kg phn hu c mc hoc 1-2 kg phn hu c vi sinh, lp t cao hn thnh m ri trng tiu ln trn m. Khng trng su di mt t, khng nn p dng k thut n dy, vun cao nh b con vn thng lm, gc cy lun kh ro. - Tuyt i khng ly hom nhng vn tiu b bnh lm ging. Trc khi gim, ngm hom ging 30 pht trong dung dch (nng 0,1%) ca mt trong nhng loi thuc nu trn. - Tuyt i khng ly t vn tiu b bnh gim hom. t lm bu gim hom, nn phun ti dung dch Formol nng 5%, trn u cho t hi m, ph bt 23 ngy, m bt ra ch bay ht mi Formol th cho t vo bu m hom ging. - Chn ging tiu c kh nng khng bnh cao: ging Lada Belantoeng c kh nng khng bnh, nhng nng sut thp, c th trng nhng vng thng b bnh hi nng. Ging tiu Vnh Linh cng chng chu vi bnh kh hn so vi mt s ging khc. - Thng xuyn dn sch c di, ct ta hp l cy nc, cy che bng, nhnh v hiu vn tiu thng thong, hng c nhiu nh sng. - Khng trng xen nhng loi rau mu cng l k ch ca nm Phytophthora nh: c tm, c pho, c chua, t, bu b, khoai s, c rt, sp l trong vn tiu. - Khng nn ch bn n c phn m ho hc. Phi tng cng bn phn hu c, vi lng khong 15-20 kg phn chung mc/mt tr tiu cho mi nm (nn trn thm ch phm Trichoderma nh: Vi-K vi lng 3-5 kg trong 100 kg phn hu c mc). Tng cng kali v nhng loi phn c hm lng Mg v vi cao nh phn ln Vn in. Thc t cho thy y l bin php rt quan trng trong vic phng nga bnh. - Qu trnh chm sc, c gng khng lm r tiu b tn thng, sy st. - p dng h thng ti thm kt hp vi vic bn phn ha hc tit kim cng bn, lng nc ti, trnh ng nc trong gc tiu v hn ch ngun bnh ly lan t bn ngoi vo theo con ng ti. - Nhng cy b cht phi o bi, thu gom sch s ton b gc, r, thn, l, hoa, tri a ra khi vn tiu hy. Ri ti vo gc 3-5 lt dung dch (nng 0,2%) ca mt trong nhng loi thuc nh ni phn trn v 0,5 kg vi bt, trc khi trng li. ng thi ti cho nhng cy xung quanh cy b bnh 2-3 ln, cch nhau khong 1 thng/ln phng nga. 16

- C th dng mt s loi thuc nh: Vialphos 80WP, Mataxyl 500WP, Vilaxyl 35BHN, Agri-Fos 400, ANLIEN-annong 400SC phun phng nga bnh vo u, gia v cui ma ma. Vng thng b bnh nng, trong ma ma nn phun mi thng mt ln. Ngoi ra, c th dng cc loi thuc trn hoc Bordeaux 1%, Oxyclorua ng (pha nh hng dn trn nhn) ti cho mi gc 2-3 lt vo u v cui ma ma. Theo nongnghiep.vn

Tr li cu hi bn c v cy Tiu
y la mt email lin h thng qua http://khuyennongdaklak.com.vn/: nhat <' thienthantinhyeu_12314@yahoo.com ' Cho cc anh ch
1. Anh ch cho em hi v k thut chm sc tiu trong ma ma vi . 2. Vn tiu nh em bt u c my tr ho r l v cht c hin tng nh bnh cht nhanh. Vy anh ch cho em bit nguyn nhn ca bnh ny v phng php, cc loi thuc phng tr bnh ny. Em xin cm n nhiu! Tr li: 1/ K thut chm sc vn tiu trong ma ma. - To h thng rnh thot nc tt: Ty a hnh, thi tit tng vng m to h thng mng, rnh thot nc thch hp. Ma ma lng nc ng li trn mt t nh, mt khc mc nc ngm trong t li dng ln cao, lm cho t b, c nguy c lm cho b r cy tiu b tn thng, dn n cy tiu cht hng lot. V vy, cn o mng, rnh thot nc cho sau mi trn ma khng nc ng li trn vn tiu. Sau mt trn ma ln, khi nng ro tr li, cn phi xi nh lp t ng vng trn mt gi m trong t thch hp. Xi lp t mt, bn phn: C th kt hp nhng ln xi xo bn thm phn. Vn h tiu cha cho tri th bn phn thc cho cy sinh trng tt, vn h tiu sau thu hoch th bn phn cy tip tc cho nhiu hoa, u nhiu tri. Lng phn bn trong sut ma ma ty t tt, xu, c th bn vi s lng mi gc nh sau: Phn chung hoai mc: 15 20kg Ur : 100 200gam Ln: 200 300gam 17

Kali: 60 100 gam Nhng vng t chua cn bn thm vi, mi gc 100 200g vi bt. Ring phn chung v phn ln c th trn u bn 1 ln vo u ma ma. Ur v Kali th phn chia lm 3 4 ln bn, mi ln bn cch nhau 1 thng. Ln cui cng bn vo cui ma ma. Cch bn: Ri u quanh gc, khi bn khng nn cuc su qu lm t r tiu. Cng c th dng cc loi phn phun ln l. Nu phun nn pha long ng lng nc c hng dn v phun vo bui sng sm hoc bui chiu, khng phun lc nng to d lm chy l. Ct cnh, to dng: Cy tiu ang pht trin cn theo di, khi cnh l chnh vn cao dng dy nilon ct dy tiu vo cy choi cy tiu bm vo m pht trin, ch khng ct qu cht lm gy, dp dy tiu. Ct dy ln tp trung nui cnh ngang l cnh cho tri sau ny; ct cnh c su, bnh, cnh cht ho em t, ct bt cc cnh mc st mt t cho thong gc. Ch : Nhng vn tiu c cy tr sng cn ta bt cnh l ca cy tr va to thng thong cho gc tiu va phng gi ma lm gy cy tr, h hi n cy tiu. ng thi ch phng tr su bnh cho cy tiu. 2/ Bnh vng l cht nhanh:

Nguyn nhn: Do nm Phytophthora spp gy hi

Bnh cht nhanh thng xut hin trong ma ma, c bit l nhng thng ma nhiu v tp trung vo nhng vn thot nc khng tt. Nm bnh ch yu sng trong t v ly lan t t qua nc ma, nc ti, thn, cnh, l tiu b bnh rng xung t. Cc vn m thp, cc cy c b tn l rm rp l iu kin thch hp cho nm bnh pht trin.

Triu chng:

Bnh gy hi trn tt c cc b phn v cc giai on sinh trng ca cy tiu. Nm c th gy hi trn l, chm qu, thn, r nhng ph bin nht l phm thn nm trong t tip gip vi mt t. Nu bnh tn cng vo r v thn ngm s lm cy tiu cht t ngt. Cy tiu b bnh c triu chng l b ho nhng vn cn xanh. Sau l a vng, cht kh cng vi dy trn cy. Cy tiu cht rt nhanh nn l vn cn nhiu trn cy, cha kp rng. y l triu chng phn bit vi bnh ho cht chm. Khi o t ln s thy gc r cy thm en, h thi, i khi trn nht v c mi kh chu.

Bin php phng tr:

Do din bin ca bnh ny trn ng rung rt nhanh nn phng bnh l ch yu. Cn s dng cc bin php phng tr tng hp + Chn t: t trng tiu c tng canh tc dy (t 70cm tr ln), thot nc tt, c mc nc ngm thp. 18

+ Khng ly ging nhng vn tiu b nhim bnh cht nhanh. + X l hom ging trc khi trng bng cc loi thuc: Aliette 80WP, Ridomil Gold 68WP, Rovral 50WP nng 0,1%. ( phun theo hng dn trn bao b ca nh sn xut) + Thng xuyn kim tra vn cy trong ma ma, c bit ma sau mt t hn hn ko di pht hin bnh sm. + Pht hin cy b bnh phi o b, thu dn tn d cy bnh a ra khi vn v t. + Trng cy ai rng chn gi, cy che bng v iu chnh cy che bng hp l; trng cc loi cy che ph t (nh cy lc di) + Trnh gy vt thng cho thn ngm v r tiu trong qu trnh chm sc: Khi lm c vo ma ma trnh lm tn thng r, nhng c mc trong gc nn nh bng tay. Khi bn phn ch khng phn v c tip xc trc tip vi phn thn cy tiu. + Ct b cc dy ln v cc nhnh cch mt t khong 30cm. + Thot nc hp tt cho vn trong cy ma ma + Bn phn v c cho cy tiu cn i v hp l; thng xuyn b sung cc loi phn hu c; S dng cc ch phm sinh hc nh Trichoderma hn ch s pht trin ca nm bnh. + Khng trng xen cc loi cy l k ch ca nm bnh trong vn tiu nh: bu b, cy h c, ca cao, cao su, su ring, b. * Phng tr bnh bng bin php ha hc: S dng mt trong cc loi thuc sau: Aliette 80WP, Ridomil MZ 72WP, Ridomil Gold 68WP, Mexyl MZ 72WP vi nng ch dn trn bao b ca nh sn xut. ( liu lng dng t 2 -4 lt nc thuc/1 gc, ng thi phun ln cy) X l 2 3 ln, mi ln cch nhau 15 ngy. Cp nht ngy Th su, 02 Thng 3 2012 08:27

Ngn nga s ly lan v phng bnh tiu cht nhanh, cht chm
Trong tt c nhng bnh thng gp trn cy h tiu th bnh cht nhanh l mt chng bnh cc k nguy him, e da rt ln n n li nhun ca vn tiu. Theo cc nh khoa hc, bnh cht nhanh cn c gi l bnh cht yu, cht t t do nm Phytophthora gy ra. Loi nm ny gy hi trn tt c cc vng trng h tiu nc ta. Triu chng bnh thng quan st r nt v in hnh nht vo cui ma ma v u ma kh. Bnh c th gy hi tt c cc b phn ca cy, nhng nguy him nht vn l trn c r, hy hoi
19

mch dn, lm cho vic dn truyn nc v dinh dng nui cy b ngng tr, cy tiu s b ho r v cht rt nhanh.

Hnh 1: Vn tiu ang mc bnh cht nhanh ng Nguyn Ngc Chnh (Thn 6, X Eahleo, Huyn Eahleo, Tnh Daklak 01204581009) c tng s 450 cy h tiu, trong hn na vn ang mc bnh cht nhanh, cht chm, nhng ch yu l bnh cht nhanh. Tnh trng nhim bnh nng ny ang e da rt ln n thu nhp ca gia nh anh. Mc d hc hi kinh nghim ca rt nhiu ngi cha tr, th nhng tnh trng bnh khng h gim i, m tc lay lan ngy cng nhanh. V dng nh anh khng cn nui hi vng cha tr bnh cho vn h tiu na, m nh bt lc. D vy, khi gp chng ti, anh cng nhit tnh cng vi cc k s nng nghip thuc cng ty C Phn Nng Nghip GAP chn ra 5 cy khe mnh trong khu vc ang nhim bnh th nghim trong vic ngn chn s ly lan bnh tiu cht nhanh.

Hnh 2: Thn v r ca cy b bnh b bm y cc bo t ca nm Sau khi c cc k s tn tnh hng dn quy trnh bn phn hu c Black Castings v Vermaplex trn 5 cy h tiu. Anh Chnh bn vo mi gc cy 0.4 kg phn Black Castings. Sau khi bn Black Castings th pha Vermaplex theo t
20

l 1/100 phun trn ton b cy. Sau c 10 ngy phun thm 1 ln Vermaplex theo t 1/100.

Hnh 3: Cy tiu th nghim pht trin khe mnh Anh Chnh phun sn phm ca cng ty t gia thng 11/2011 n u thng 01/2012. Gia thng 01/2012, chng ti c quay li thm vn tiu nh anh, th 05 cy h tiu th nghim ang vo giai on bt u thu hoch. L tiu dy hn, chui tiu di hn v gim c ng k tnh trng tiu rng ca. Ht tiu bng v chc hn. c bit tnh trng bnh cht nhanh v cht chm vn cha thy xut hin trn 05 tr th nghim , mc d trong vn xut hin thm rt nhiu gc tiu b nhim bnh v cht do s ly lan ca nm bnh. PH t lc ny tng ln mc 6,0, t ti xp hn rt nhiu so vi khu vc xung quanh.

21

Hnh 4: Ht tiu sau khi thu hoch Trc nhng kt qu t c, anh Chnh phn khi ni: ti khng ng rng phn bn m li ngn nga, phng tr bnh c, phn hu c sinh hc tt tht. Nghe tin ti ngn nga c s ly lan bnh tiu cht nhanh bng phn bn, nn c rt nhiu b con xung quanh n xem v hc hi kinh nghim. Ti rt cm n k s cng ty gip ti cu ly vn tiu nh mnh. Ngun: cng ty c phn Nng Nghip GAP

MT S LOI BNH THNG GP CY H TIU Cp nht lc 09:23, Th Su, 27/05/2011 (GMT+7) H tiu l loi cy trng leo, thn di nhn khng mang lng, c hoa, l ging l tru c trng nhiu cc tnh min Trung Ty Nguyn nc ta v cng l loi cy trng rt d mc bnh, gim sn lng. Di y l mt s loi bnh thng gp c cc chuyn gia nng nghip H Cornell (M) cp nht km theo nhng khuyn co phng nga cn thit.
22

1. Bnh do vi khun - Bc l do vi khun (Bacterial Leaf Spot) gi tt l bnh BLS do 2 nhm khun chnh l Xanthomonas Campestris PV Vesicatoria v Xanthomonas Vesicotoria, y cng l cn bnh thng gp c chua, c ngun gc t t trng, ht ging, Khun c th tn ti trong t t 1-2 nm, v vy cn lun chuyn v gim tr khun. Ht ging khi gieo nn x l bng nc m (50oC trong thi gian 25 pht) hoc x l thuc dit khun Clorox hay cc loi thuc tng t. X l nc nng rt hiu qu, khng ch khun c trong ht ging nhng n li gy nh hng n vic ny mm, v vy cn phi bo m nhit thch hp. Nn lun v hn ch khun ti pht trin, nu cn c th dng ha cht x l. - Bnh thi r (BSR) do khun Erwina Carotovara Subsp. Carotova gy ra, chng c mt trong mi trng, trong t v nc b mt, tn ti sau thu hoch, c bit l ra bng nc. Bi vy ngi ta khuyn co nn bo qun h tiu kh hn ch khun BSR ly lan. Trng hp dng nc th nn dng nc pha dch Clo 25 phn triu (ppp), nhit nc ra qu h tiu khng lnh hn nhit ca qu nhm hn ch khun thm nhp vo bn trong ht. 2. Bnh do virt - Bnh do virt CMV (Cucumber Mosaic virus), y l loi virt th khm thng thy da chut, pht trin mnh vo ma xun v h, do cc tc nhn mi trng nht l c di, m khng kh, trong ht ging. phng nga, nn cht b nhng cy mc bnh, nn trng xen canh cc loi cy trng khc hn ch virt lan truyn bnh. - Bnh do virt TMV (Tobacco Mosaic virus) ly truyn qua phng php c hc, qua ht ging v qua c di. N c kh nng tn ti v ly lan ngay c trong mi trng khc nghit, nht l trong r, gc ca h tiu . hn ch virt TMV th cng tc v sinh ng vai tr quan trng, loi b tt c cc loi vt liu ca cy trng c, to mi trng canh tc mi sch s, nn mua ht ging c ngun gc r rng, khe, khng c cha mm bnh. Trc khi gieo nn ngm ht ging trong dch ty gia dng 10%, thi gian 30 pht hoc trong dch trisodium phosphate (NaPO4) 10% trong vng 15 pht.

23

- Virt gy ho vng l (TSWV): Trong nhm vi rt ny thng gp nht l virt Frankliniella Fussca v Foccidentalis do b tr, c di gy lan truyn lm cho h tiu b m en trn l, chm en trn qu, cy trng ci cc, chm ln. Sau khi b nhim bnh khong t 3-7 ngy virt bt u lan sang nhng cy trng mi. hn ch nguy c ly virt TSWV, nn gi v sinh tt cho cy trng, t canh tc, nc ti. Do cha c cch iu tr nn nhng cy nhim bnh nn cht b hoc dng thuc SpinTor, loi thuc tr virt TSWV hiu qu nht hin nay. Ngoi bnh ho l vng l do virt TSWV cn c bnh vng l cht chm, dn gian gi l bnh tiu su do mt s tuyn trng gy ra, to nt sn trn v. Tuyn trng c tn khoa hc l Meloidogyne incognita c th thm nhp vo m r ngn cn vic ht nc v dng cht, dn n vng l, nu nng c th lm cho cy b cht. Bin php phng nga l bo m v sinh, bn phn hu c gip cy trng pht trin tt, v gip cn bng h thng sinh hc cho tiu. C 2-3 nm bn phn hu c mt ln, trng xen cy u gia cc hng tiu nga bnh. 3. Bnh do nm - Bnh nm mc trng (White Mold) thng do nm c trong t Sclerotina Sclerotiorun gy ra, gp nhiu c chua, bp ci, rau dip, c rt. Bnh pht trin mnh trong ma ng gi lnh. Phng bnh bng cch gi v sinh ht ging, v sinh t trng, nc ti, bo m m cn thit c ch s lan truyn ca nm. C th dng cc loi thuc dit nm, nh thuc Contans WG (Coniothyrium minitans), c tc dng tt trong vic hn ch nm mc pht trin. - Bnh cht nhanh do nm (Suddenly dead) hay cn gi l bnh t t, thng do nm c mt trong t, tn khoa hc l Phytopthora SPP gy ra, nht l khi chn
24

rung b ngp nc, nm thm nhp vo cy trng gy hy hoi m lm cho r thm en, nng c th gy thi r. hn ch cn bnh ny, nn tng cng cng tc v sinh t ht ging n cy trng, c bit l t canh tc. Nn cch tc h tiu vng t cao, trnh ng nc, c h thng thot nc thch hp trong ma ma. KN (Theo DPP-5/2011) PHNG TR BNH CHT NHANH H TIU Hin nay ang vo thi gian ma nhiu, cng l giai on thch hp cho bnh cht nhanh pht trin trn cy h tiu. y l bnh hi ph bin v nguy him nht vi cy tiu. Cy tiu ang sinh trng xanh tt bnh thng, ch vi ngy sau thy l bin vng ri rng, sau cc t thn cng bin mu thm en v rng. Hin tng rng l v t thng bt u t ngn tr xung v xy ra tng i nhanh, ch sau mt vi thng l c cy tiu b ho cht. Nh cy bnh ln thy b r b thi en, gc thn cng b thi. Bnh do mt loi nm Phytophthora tn ti trong t xm nhp vo ph hy b r v gc tiu. Gp iu kin m cao, t trong nc, nm pht trin rt nhanh lm b r tiu mau chng b ph hy, gy hin tng cht nhanh cho cy. Nhng vn tiu chm sc km, m thp, b ng nc nhiu ngy trong ma ma thng b bnh nng. Nm pht trin nhiu trong ma ma, xm nhp ph hy b r, hin tng cy tiu b cht xy ra nhanh chng v ng lot t u ma kh, cng l thi gian kh hn lm cy b thiu nc. hn ch bnh, cng vic phng tr cn tin hnh sm ngay t u n gia ma ma vi s kt hp ca nhiu bin php. - Vic quan trng u tin l khng vn tiu b ng nc. Cn khi thng h thng rnh, kt hp vun gc nc thot nhanh v khng ng lu gc. nc ng l iu kin thch hp cho nm pht trin v ly lan. - Bn lng phn hu c hoai, kt hp bn cn i NPK b r pht trin, cy sinh trng khe mnh s tng sc chng bnh. C th s dng phn chuyn dng cho cy h tiu nh u Tru CT1, CT2, CT3 hoc U TRU H TIU. Bn thm 1- 2kg phn hu c sinh hc BIORGANIC cho mt nc. Cc loi phn trn c hm lng NPK cn i thch hp cho cy tiu. Kt hp phun cc
25

phn bn l U TRU 501, 701 v 901 b sung cc cht vi lng cn thit cho cy. Ch khi chm sc khng lm tn thng b r. - Ct b bt cc l gi v dy ln gc cy thng thong. - Cy b bnh nng cn o b, nht ht r tp trung tiu hy ri rc vi vo h dit ngun nm bnh tn ti trong t. li cy bnh trong vn s lm ngun nm ly lan sang cc cy cn khe. - Hng nm dng cc thuc tr nm gc ng pha theo nng hng dn ti quanh gc tiu 1-2 ln vo u v cui ma ma. - Trong ma ma dng cc thuc c tr nm Phytophthora nh Mexyl - M2, Ridomin, Vilaxyl, Alpine...phun nh k mi thng mt ln. - ch ng phng tr bnh c hiu qu nn dng ch phm BiMA c cha nm i khng Trichoderma ri quanh gc cy hoc trn vi phn hu c bn c tc dng hn ch s pht trin ca nm bnh rt tt. Kt hp dng thuc OLICIDE 9DD phun nh k 7-10 ngy mt ln vo nhng thng u ma ma. Thuc OLICIDE vi hot cht chitosan l mt cht sinh hc c tc dng ph hy nm bnh, tng sc khng bnh cho cy v kch thch cy sinh trng tt. Kt hp bn ch phm BiMA v phun thuc OLICIDE nh k l bin php phng tr bnh cht nhanh cho cy tiu mt cch c bn. Tuy vy cng cn ch p dng cc bin php khc nh nu trn hiu qu phng tr bnh chc chn v cao. BiMA v OLICIDE u l cc ch phm sinh hc, m bo an ton cho t, mi trng v sn phm ht tiu, p ng yu cu ca nn SXNN sch hin nay. Theo Bo NNVN.

Bnh cht nhanh trn Cy Tiu


26

Bnh cht nhanh do nm Phytophthora capsici l bnh nguy him s mt trn cy tiu tt c cc vng trng tiu cc tnh pha Nam ca nc ta hin nay. Nhiu ni khng th m rng din tch cy tiu hoc phi ph i trng li nhiu ln cng ch v cn bnh ny. Bnh co th gy hi tt c cac b phn ca cy tiu nh thn la, hoa trai nhng nguy him nht vn la trn c r. Nm Phytophthora co ngun gc thuy sinh, nu nm tn cng trn c r, lai gp thi tit thun li (tri ma, m cao), bnh se nhanh chong phat trin rng, bao quanh c r, huy hoai mach dn. Vic dn truyn nc va dinh dng nui cy b ngng tr, cy tiu se b heo r va cht rt nhanh, thng bi cht hang loat vao cui mua ma u mua kh. y l bnh rt nguy him lm tiu cht hng lot, gy mt trng hoc gim nng sut trm trng. 1. Tc nhn gy bnh: Ch yu do nm Phytophthora gy ra lm cy tiu cht rt nhanh. 2. Triu chng: - Cc chi mm khng pht trin, l chuyn mu vng a. Sau rng t dn t trn xung, tip l rng ng lot v cy cht. - Cng c trng hp cy tiu vng a v cht r t ngt khng kp rng t. - Cy tiu b bnh thng phn thn tip gip mt t b thi, r t b thi, nm hi thn, cung l, cung chm qu. - Nm ph hoi mch dn ca thn, r lm thn, r thi nhng chy nha trn nht, c mi hi tanh. - Bnh thng xut hin vo ma ma (nht l vo thi im ma dm) do lc ny nhit thp v m trong vn qu cao, vn tiu lun m t. y l iu kin l tng nm Phytopthora tn cng v gy hi. - Bnh pht trin rt nhanh: T khi xut hin triu chng ban u n khi cy tiu ho r v cht ch trong vng 10-15 ngy. 3. Bin php phng tr hn ch tc hi ca bnh, phi p dng kt hp nhiu bin php. Bin php hu hiu l p dng tt cc bin php phng tr sm v ton din. Trng tiu nhng vng t ti xp, thot nc tt nh: t bazal, t tht pha ct, khng nn trng su d gy ng nc thi r. Nguy c ny khng ch xy ra i vi cy trng vng thp trng m cn xy ra nhng vng cao do lm bn su khng thot nc trong ma ma. 27

Lm b mng ngn khng cho nc chy trn t vn ny sang vn khc, nht l nhng vn nm st vi khu vc trng cao su. Qun l tt vic ti nc, khng thiu nc trong ma nng v ngp ng trong ma ma. Hn ch vic i li ca ngi v gia sc t vn b bnh sang vn tiu khe. Thng xuyn v sinh vn bng cch ct ta ton b cnh cp t mt t ln 25cm, bn tiu lun lun c thng thong. Ct ta, thu dn ton b cnh l b bnh v a i thiu hy. Tng cng bn phn hu c hoai mc nhm kch thch mt s nm i khng vi Phytophthora pht trin, vic thiu st khi bn phn hu c khng hoai mc s gp phn gia tng nm bnh. Bn phn vn tiu cn i, hp l, nn s dng thm phn Calcium Nitrate (Nitrat Canxi), phn bn l Multi-K, Vn Sinh Thi, MKP, Poly feed tng cng Ca, Mg v cc nguyn t vi lng khc cho cy. Xy dng vnh ai cy chn gi, cy chu gi v cy che bng to mi trng sinh thi tt cho vn tiu. X l trit tuyn trng bng Vimoka hoc Nocap, rp sp bng Suppracide hoc Suprathion hng nm. Khng trng qu dy (trng hng cch hng 3m, tr cch tr 2m), vn lun thng thong, kh ro. Sau khi o h trng, kh trng t bng cch c mi m2 h trng ti 2 lt dung dch nc thuc Treppach Bul 607SL nng 0,1% (tc c 100 ml thuc pha vi 100 lt nc). Nh khi ti thuc t phi m, nu khng hiu qu s thp. Khng ly ging nhng vn tiu b bnh. Trc khi gim, nhng hom vo dung dch nc thuc ( nu trn). Gim hom xong, c 1m2 vn gim ti 2 lt dung dch nc thuc ny, sau c khong 20 ngy ti nhc li mt ln. Vng thng b bnh gy hi nng, nn trng ging tiu t nhim bnh nh Lada Belantoeng, tiu Vnh Linh Khng trng xen nhng cy cng l k ch ca nm Phytophthora vo vn tiu nh: c tm, c pho, c chua, t, bu b, khoai s, c rt, sp l Trnh gy vt thng vng gc, r tiu hn ch s xm nhp ca nm bnh vo trong cy. C th s dng lun phin mt s loi thuc nh: ti Treppach Bul 607SL; phun Alpine 80WDG; ti Mexyl MZ 72WP (Nh phi s dng ng theo hng dn ca nh sn xut c in sn trn nhn thuc). Ma ma, cch khong 20 ngy nn x l thuc mt ln. (Su tm)

Gii php phc hi vn tiu b suy yu


gip b con nng dn sm hi phc vn tiu b suy yu, Giatieu.com thn mi b con tham kho bi vit ca KS. Nguyn Th Tuyt Nhung, cng tc ti Trung tm Khuyn nng Khuyn ng Bnh Phc. c thm: Thc trng lm cho vn tiu Bnh Phc b suy yu.

28

1. To iu kin ti u cho t trng tiu:

- To h thng thot nc tt cho vn tiu, i vi cc vn tiu trng trn vng t bng phng, trnh nc ng trong gc tiu - p dng bin php lm t ti thiu: khng cy ba, xi xo nhiu trong vn tiu gim bt s xi mn khi trng tiu trn t dc, gim c s xo trn, tn thng b r tiu vn rt nhy cm vi s tn cng ca su bnh hi trong t. - Trng lc di che ph t trong vn tiu: vic trng cy lc di gip cho vic lm t ti thiu c thun li, hn ch c s pht trin ca c di, thay th vic t gc tiu trong ma kh. Ngoi ra cy lc di cn lm gim s xi mn ra tri v cung cp thm cht hu c cho vn tiu lm tng ti xp ca t, ci thin c tnh cht vt l, ha hc v sinh hc ca t, c kh nng c nh m gim lng phn m bn cho cy. Lc di cn gi c nhit lp t mt khng tng qu cao trong cc thng nng nng. Hin nay, Trung tm Khuyn nng Khuyn ng tnh lm m hnh trnh din trng cy lc di trong vn tiu Ph Ring, B Gia Mp v Lc An, Lc Ninh. - Tng cng s dng cc ch phm sinh hc nh Trichoderma, Pseudomonas, mi nm 2-3 ln lm giu h vi sinh vt i khng cc loi dch hi nguy him c trong t, tng kh nng khng nm bnh cho vn tiu. - Trng tiu trn tr sng hoc to bng mt va phi trong vn tiu bng cch trng thm cy che bng trong cc vn tr cht. 2. Qun l tt dinh dng cho vn tiu: 29

- u tin bn phn hu c: Phn hu c c vai tr c bit trong vic phc hi cc vn tiu b suy kit. Phn hu c ngoi tc dng cung cp dinh dng cn ci thin l ha tnh t, tng kh nng thot v gi nc, tng kh nng hp thu phn ha hc, lm giu thm h vi sinh vt t, hn ch c s pht trin ca mt s tuyn trng v nm bnh trong t thng qua vic thc y hot ng ca vi sinh vt i khng. Trong nhng nm qua, cc m hnh trnh din ca Trung tm Khuyn nng Khuyn ng tnh thc hin trn cy tiu u hng dn v khuyn co b con s dng cc loi phn hu c hoai muc, phn hu c vi sinh (Trichomix, phn g, ) kt hp s dng ch phm Trichoderma, tng sc khng su bnh cho cy tiu. - Tng cng s dng phn bn l: H tiu l loi cy trng c b r t pht trin v d b cc loi nm bnh, tuyn trng, rp sp gy tn hi nn s dng phn bn l hn ch nguy c nhim bnh. Hn na, phn bn l ngoi cung cp cc cht a lng th cn gip vo vic cung cp cc cht vi lng cho cy trng rt c hiu qu. Mi nm phun 3-5 ln phn bn l cho h tiu s b sung c lng nguyn t vi lng cy cn. - Bn phn ha hc cn i v hp l: i vi tiu mi trng, nm 1 bn ti a 200 g/tr; nm 2 khng qu 500 g/tr, nm 3 di 1kg/tr cc loi phn ha hc trn, hay NPK. i vi vn tiu cho thu hoch, thm canh cho nng sut cao: cng ch bn khong 1,2 -1,5 kg/tr/nm cc loi phn ha hc trn, hay NPK. - Phng php bn phn: Hin nay,phng php bn phn ha hc tt nht cho cy tiu khuyn co l: ri phn khi t m, ri xung quanh tn, cch xa gc tiu 60-70cm xm xi rt nh lp phn vo t, trnh xi su lm tn thng r. Nu c sn h thng ti trong vn tiu th ha phn vo nc ti cho tiu, hoc sau khi ri phn khng gp ma c th ti phn ngm vo t, hn ch mt phn do bay hi. 3. Pht hin, x l kp thi cc tr tiu b su bnh ph hoi, v sinh tt i vi cc tr tiu b hi nh, cy c biu hin sinh trng km, vng l, cn xc nh ng loi su bnh ph hoi phng tr bng thuc ho hc. Bn thm phn chung vi lng ln cho cc tr tiu ny, 15-20kg phn chung hoai. Tiu hy, o b cc cy b hi nng, v sinh vn tht tt. Thu dn tn d thc vt, chuyn tt c cc b phn b su bnh tn cng ra khi vn v tiu hy loi tr ngun bnh. Nn o ly c r, thn ngm ca cc cy tiu b bnh ln cng nhiu cng tt, em ra khi vn v tiu hy. 4. Trng dm cy cht Khng trng dm li ngay sau khi nh b cc cy tiu b su bnh di t ph hoi, cn c thi gian cch ly ct t ngun dch hi trong t. Thng th sau 1-2 nm lun canh hay b trng h tiu b bnh nh b mi c trng li. Khng nn dng li tr tiu cht, x l h tiu bng vi (0,3-0,5kg/gc) v cc loi thuc tr tuyn trng v nm bnh khi trng dm li. C th dng mt trong cc loi thuc sau y: 30

- Thuc tr tuyn trng, rp sp: Marshal 5G, Nokaph, Mokaph, Ethoprophos, Maxfos 50EC, Carbosan 25 EC, Oncol 25 EC, - Thuc tr nm bnh: Ridomil Gold, Aliette, Rovral, Mexyl MZ, Agrifos 400, Norshield + Phytocide 50WP Theo S NN&PTNT Bnh Phc

Thc trng lm cho vn tiu Bnh Phc b suy yu Giatieu.com thn mi b con nng dn trng tiu tham kho bo co sau y ca KS. Nguyn Th Tuyt Nhung, cng tc ti Trung tm Khuyn nng Khuyn ng Bnh Phc. Bi c ng trn Cng thng tin in t ca S NN&PTNT Bnh Phc.

Theo s liu thng k nm 2010, din tch tiu ca Bnh Phc l 9.967 ha, sn lng tiu c tnh t khong 26.155 tn/9.181 ha tiu ang cho thu hoch. Vi gi tiu bnh qun l 100.000 ng/kg, ngun thu nhp ca nng dn trng tiu l rt ln. Chnh v gi tiu cao, b con u t ngy cng nhiu vo vic thm canh tng nng sut vn tiu, lm vn tiu rt d b suy yu. Nhiu vn tiu ch sau 3-4 nm cho thu hoch b suy yu nhanh, b dch hi tn cng gy hi lm nng sut gim trm trng thm ch i n vic phi ph b vn tiu. Bi vit ny, s tng hp li cc nguyn nhn lm suy yu vn tiu ca b con, c th nh sau: 31

1. Ch canh tc, bn phn cha hp l - Vn tiu khng c bng mt iu tit nng sut - Cha c h thng thot nc tt trong vn tiu: H thng thot nc cn c thit k ngay khi lp vn, c bit l nhng vn tiu trng trn t bng phng. iu tit nuc khng tt, r tiu b tn thng v nm bnh tn cng. Tp qun lm bn su khi trng s dng bn nh l ni cha phn trong ma ma, cha nc trong ma kh khi ti ca nng dn trng tiu l iu kin l tng su bnh tn cng. Cy tiu khng cn lng nc ti nhiu trong ma kh, mi ln ti ch cn t 100-120lt/tr, do vy khng cn thit phi lm bn qu su, hn ch iu kin thot nc trong cc t ma ln di ngy. - Vic to ta hp l cy tiu, cy tr sng v v sinh vn cha tt: Vn tiu cn c to ta thng thong trong ma ma. Ct b cc cnh tiu mc st t v cc dy thn v hiu mc ra t tn. Cy tr sng cn c rong ta tht thong trong ma ma. Cc b phn cy tiu b bnh cn c dn sch khi vn tiu hy. - Bn phn cha hp l: Ch dinh dng hp l cho cy trng lun l vn quan trng m bo sinh trng, nng sut, ngoi ra cn gip cy trng chng c su bnh v cc iu kin khc nghit khc. Qua thc t phng vn cc h trng tiu mt s ni cho bit, bn phn cho tiu ty vo thi gi. Khi c gi cao, ngi nng dn u t phn bn ha hc rt cao, t 2-3 kg/tr/nm, cho nng sut cao. Sau vi nm cho nng sut cao vn b suy yu v rt d b bnh tt xm nhim. Vic s dng phn khong nhiu s lm t chai cng, ha chua Hin nay, trong tnh ta cy tiu c thm canh cao v t nng sut rt cao, v gi tiu dao ng t 100-150 ngn ng/kg. C vn tiu t nng sut bnh qun 5 kg tiu en/tr, thm ch vn tiu gia nh ca h anh Nguyn Chin Thng p 5, Tn Lp, ng Ph c nhng nc tiu nng sut cn t 10kg tiu en/nc. Nu trng vi mt 1.600 tr/ha th nng sut tiu/ha tng ng l 8 tn tiu en /ha. Vi nng sut ny cy tiu phi huy ng mt lng ln cht dinh dng t t v phn bn. Nhng nm gi tiu thp, th b con b b, khng bn phn. Ngoi ra, cn c h bn phn cho tiu theo cch, c 1 nm ch bn ton phn ha hc, nm sau ch bn phn hu c Hn na, t c nng sut cao nh vy tiu thng c trng trn cy tr cht, c u t cao v phn bn, nc ti, thuc bo v thc vt. Trng tiu trong iu kin khng c bng mt cho php cy phn ho mm hoa trit v thng cho hoa qu rt sai. Tuy vy cy li lun trong iu kin hot ng sinh l mnh nn d b kit sc v khi cy b kit sc th d b cc loi su bnh hi tn cng. Cng cn nh rng cy tiu c ngun gc t di tn rng tha n , nn nh sng tn x ph hp vi yu cu sinh l ca cy tiu hn l trc x. Bng mt s iu tit s ra hoa qu, lm cy khng ra hoa qu qu , do vy n nh uc nng sut v duy tr c tui th ca vn cy.

32

2. Su bnh hi tn cng Su bnh hi trn cy tiu l mt vn cc k kh khn m ngi sn xut phi i u khi trng tiu. Mt s loi su bnh hi nguy him c th lm vn tiu suy kit nhanh chng, thm ch b hy dit c th k n l: + Rp sp hi r Pseudococcus citri : Rp sp hi r tiu l loi gy hi nguy him v kh phng tr v rp tn cng phn r tiu di mt t. Khi hi nng, rp sp lm thnh cc mng xng dy chung quanh r tiu v n nu bn trong nn cc loi thuc ha hc kh thm qua lp mng xng ny vo trong dit rp sp. + Bnh vng l cht chm do tuyn trng : tuyn trng sng r Meloidogyne incognita kt hp nm Fusarium solani. y l mt trong nhng bnh hi nguy him nht ca cy tiu, gy thit hi kinh t nghim trng cc vng trng tiu trn th gii cng nh nc ta. Bnh nguy him v n sinh ra t t, h thng r b tn thng do su bnh gy hi mt kh nng ht nc v dinh dng lm cy vng l, rng t, suy kit dn dn v c th cht. Bnh ly lan nhanh trong t v tc nhn gy bnh tn ti lu trong t. + Bnh do nm Phytophthora capsici: Nm pht sinh pht trin mnh trong ma ma v tn cng nhiu b phn ca cy tiu. Khi nm tn cng dy thn ngm ngay ni tip gip vi mt t s lm tc mch dn v cht nguyn c dy tiu rt nhanh nn ngi ta gi l bnh cht nhanh. Nm cng c th tn cng vo cnh l, vo on dy thn gia tr tiu, vo chm gi v.v.. c im d nhn din l cc b phn b nm tn cng b thi en. + Bnh xon ln do virus gy ra cng ang pht trin v gy hi nhanh chng cc vn tiu trong cc nm gn y. Nguyn nhn lm cy tiu suy yu, vng l, rng l, rng t thng rt phc tp. Trong nhiu trng hp l s gy hi tng hp ca rp sp, tuyn trng v nm bnh. Khi pht hin thng 33

chm tr vic cha tr c hiu qu. Do vy i vi cc loi su bnh hi nguy him trn cy tiu nn thc hin phng chm: Phng bnh l chnh, pht hin sm cha tr kp thi. Ch dng n c bin php ho hc (thuc BVTV) thng t hiu qu, cn p dng tng hp ng b cc bin php nh: bin php chn ging, bin php canh tc, bin php sinh hc, bin php ha hc khng ch ngun su bnh hi di ngng gy hi, bo v c thin ch, gi cn bng v mt sinh hc, khng gy nhim mi trng sinh thi.

TRICHODERMA Phng Chng Thi Gc Ho Cnh Tiu Quy cch: 500gr (25 gi/thng) Gi: Lin h

T nm 2009, Trung tm khuyn nng tnh Bnh Phc xy dng thnh cng m hnh trng tiu theo phng php bn phn hu c kt hp trng cy lc di cho nng sut rt cao (cn gi l m hnh tiu sinh hc). M hnh trng tiu mi hn ch c mt s loi bnh thng gp cy tiu, ng thi cho nng sut cao, gip cy tiu pht trin bn vng.

M hnh "tiu sinh hc": t tt, tiu khe, hiu qu cao

34

M hnh trng tiu sch th trn Thanh Bnh, huyn B p, tnh Bnh Phc

Trng tiu truyn thng- Cht kh kim sot Hin tnh Bnh Phc c hn 10.000 ha h tiu, hng nm cung cp ra th trng bnh qun 27.000 tn ht tiu, trong trn 95% c xut khu. Thc t cho thy, hu ht cc nh vn tnh Bnh Phc canh tc theo phng php truyn thng, hiu qu kinh t khng cao, kh nng chng chu su bnh km. Nhng nm gn y, tng din tch cy tiu Bnh Phc ang c du hiu chng li, d din tch trng mi vn tng. Ai n mt s a phng trong tnh Bnh Phc cng d dng bt gp nhng vn tiu cht trng li tr nc tr tri. ng V nh Khnh- Ph Phng khuyn nng, Trung tm khuyn nng tnh Bnh Phc cho bit: Khong 80% din tch cy tiu trn a bn tnh b bnh cht nhanh, rt kh kim sot. Bnh do nm Phitopthora gy hi. Cy tiu ang xanh tt, ch vi ngy sau thy l bin vng ri rng, sau cc t thn cng chuyn mu thm en v rng. Hin tng rng l v t thng bt u t ngn tr xung. Bnh xy ra nhanh, ch sau mt vi thng, c nc tiu b cht kh. Nh cy bnh ln thy b r b thi en, gc v thn cng b thi. Nm Phitopthora tn ti trong t, sau xm nhp ph hy ton b gc r. Nhng vn tiu chm sc km, m thp, b ng nc nhiu ngy trong ma ma thng b bnh nng. phng tr bnh, ngi dn nn ch vic phng tr kt hp vi phng php canh tc khoa hc. Ngha l cn phun thuc phng bnh ngay t u n gia ma ma, ng thi kt hp nhiu bin php: khi thng rnh thot nc, vun gc nc thot nhanh, khng cho nc ng lu gc tiu (s l iu kin thch hp cho nm Phitopthora pht trin, ly lan). Ngoi ra, b con nng dn nn to gc tiu thng thong, ct b nhng cnh tiu vn st gc, khong cch t mt t ti cnh cho tri khong 40cm l tt nht. Trng tiu sinh hc- Hiu qu ti u Trung tm khuyn nng tnh Bnh Phc xy dng thnh cng m hnh "tiu sinh hc" to s pht trin bn vng cho cy tiu. T trc ti nay, nng dn trng tiu c thi quen bn phn ha hc. Nhng b con khng bit vic bn phn ha hc ang tng ngy hi cht cy tiu. Khi bn phn ha hc, mi trng t b hy hoi dn, t ngy cng xu i. Bn phn hu c (phn 35

tru, b, heo, g...) c nhiu nguyn t vi lng, khong cht nh: canxi, manh, lu hunh... s gip ci to mi trng sng trong t, lm h sinh thi trong t pht trin phong ph hn. Cc loi sinh vt trong t nh cng pht trin mnh, c bit l giun t, nm, vi khun c li. Cc sinh vt phn hy xc cht ng thc vt lm cho t ti, xp, ng thi nh cc enzim lm tt t. c bit, trong phn hu c c mt s nm c tc dng tn cng cc nhm nm c hi cho cy tiu. Tiu biu l nm Tricoatma chuyn n nm Phitopthora (tc nhn gy ra bnh cht nhanh). ng Khnh cho bit, trng tiu sinh hc kt hp trng cy lc di (u phng rng) gy ph nhiu mu m cho t. Bi cy lc di khng cnh tranh dinh dng vi cy tiu m ngc li, 1 ha cy lc di hng nm cn tng hp khong 400kg m t kh tri b sung ngun dinh dng cho t. Vo ma kh, cy lc di gi m cho t, tit kim khong 30% lng nc ti v s ln ti nc cho cy tiu. Cy lc di cn khng ch c di mc trong vn, tit kim thi gian lm c, ng thi chng xi mn t khi vo ma ma. Vo cui ma kh, cy lc di cht, thn cy phn hy to ra mt lp mn b sung dinh dng cho t. Nm 2009, Trung tm khuyn nng tnh Bnh Phc cng gia nh ng Nguyn Duy Khi thn Ph Thnh, x Ph Ring (huyn B Gia Mp) trin khai xy dng m hnh trng th nghim cy tiu sinh hc kt hp cy lc di trn din tch 0,05 ha. n nay, din tch tiu sinh hc pht trin rt tt, khng b bnh, v ny vn tiu cho sn lng trung bnh 4,5kg ht kh/nc (cao gp ri so vi tiu trng truyn thng). Nm nay v trong nm ti, ton b 1.000 nc tiu trong vn ca gia nh s chuyn i sang canh tc theo m hnh tiu sinh hc. ng Trn Minh c, Ph gim c Trung tm khuyn nng tnh Bnh Phc khng nh: M hnh tiu sinh hc kt hp cy lc di l m hnh trng tiu vi s bn phn hu c thay cho phn ha hc, nhm ci to mi trng t, pht trin h sinh thi trong t, tng cng dinh dng v ti, xp ca t, khc ch nm Phitopthora. Vic kt hp trng cy lc di trong vn tiu cng gip tng hp mt lng m ln rt cn thit cho t; ng thi gi m, chng xi mn t, hn ch c di trong vn. Khi cht, cy lc di cn t phn hy to phn hu c bi b cho t. c bit, p dng m hnh ny tiu cho nng sut cao gp ri cch trng truyn thng. Tiu ra hoa dy, u, ht tiu to, p. Sau thnh cng ca h gia nh ng Nguyn Duy Khi, hin m hnh trng tiu sinh hc ang c ng o b con tnh Bnh Phc p dng thm canh. B.T.Lim - .N.Hng

Bnh Tuyn Trng Hi Tiu


Bnh Tuyn Trng Hi Tiu

36

a. Hnh thi : - Loi tuyn trng ph hi tiu thng gp nht l Meloidogyne incognita, Radopholus similis. Ngoi ra cn mt s loi khc nh Rotylenchulus remiformis, Uliginotylenchus, Tylenchus sp., Xiphinema sp. - Tuyn trng kch thc c th rt nh, ch khong 0,5 mm. b. Triu chng gy hi : - Tuyn trng sng trong t, c l chui vo sinh sng bn trong r, chch ht dch cy v to thnh cc bu r. B r c bu pht trin km, en tng on v thi dn t di ln. - Cy tiu b tuyn trng hi cc l pha di chuyn mu vng, dn dn ti cc l pha trn, nhng l khng c cc m mu nu nh cc bnh do nm. Triu chng vng l ging nh thiu m nhng khc vi tnh trng thiu m l khng vng nguyn m m ch vng ri rc tng khong ca cy b bnh m thi. Cy tiu sinh trng km, l b vng kh, x xc v cui cng c cy b cht kh, nh ln d dng do b r b ph hy. Vo ma nng, cy tiu b kh ho rt nhanh. - Sau khi b tuyn trng tn cng, cy tiu thng d b nhim cc nm bnh tn cng nh Fusarium, Phytophthora, Rhizoctonia, Pythium gy cht cy nhanh hn. c. Phng tr : - Chn ging tiu c kh nng chng chu c tuyn trng hoc nhim nh nh ging tiu Lada Belangtung c trng nhiu nm nc ta c nng sut cao, cht lng tt. - Khng ly hom ging trng t nhng vn b bnh. - Dit sch c di, gi cho vn tiu thng thong. - Ti nc y nhng tuyt i trnh ngp ng, nhanh chng tiu nc khi ma to. - Tng cng phn chung v phn hu c hoai mc, c bn thm vi bt lm t bt chua. - Trng cc vn th xung quanh gc tiu v gia hai hng tiu, khi cy cc ra hoa nh cy bm nh ri vi lp xung quanh gc tiu cng c tc dng hn ch tuyn trng. - Nh b cy bnh nng tiu hy, thu gom ht r, rc vi v thuc tr tuyn trng. - Dng thuc tr tuyn trng Oncol 20EC pha 50 ml/10 lt nc : + Ti vo mi h 4-8 lt dung dch thuc phng nga trc khi trng. + Ti thuc thm su vo xung quanh vng r tiu, cn ti 2 ln vo u v cui ma ma

Theo www.congtyhai.com.vn

VI-K (TRICHODERMA)

Vi-K l ch phm sinh hc c tc dng i khng vi cc nm bnh c trong t nh: Fusarium sp, Rhizoctonia solani, Sclerotium rolfsii, Phytophthora palmivora, Pythium sp Ch phm ny i khng vi cc nm bnh bng cch k sinh trn nm bnh, cnh tranh thc n, sn sinh ra cc cht khng sinh v enzyme tiu dit, ngn cn s xm nhp ca nm bnh bo v tt b r, phng tr c cc bnh cht ri v ho

37

r cy.

Phn phi: Cng Ty CP Thuc St Trng Vit Nam

Cu hi ca bn c: Ti sao khng bn phn v c cho cy tiu?


Bn Chu Hu huyn Xun Lc, tnh ng Nai gi th n Ban Bin tp Y5Cafe c cu hi v kinh nghim bn phn cho cy tiu trong giai on kinh doanh. Mi b con tho lun, ng gp kin.

Trong th, Bn Chu Hu cn ni r: ch ti, cc nh vn trng tiu tranh ci nhau v a s cho rng tuyt i khng bn phn ha hc cho cy tiu m ch bn phn chung hoai hay cc loi phn vi sinh hu c. Cn mt s th cho rng cn phi bn thm phn ha hc nhng ch bn vi s lng t thi. Xin c hi trao i kinh nghim bn phn trong 1 nm cho cy tiu ang thu hoch ch b con nh th no? Trn trng cm n cng ng. 38

Tr li (23 kin)Gi kin mi

1. Phm Vn at 11:18 ngy 07/02/2012 Cho bn, mnh Gia Lai, nh mnh cng c trng tiu. Hng nm nh mnh thng bn phn b vo u ma kh (lc bt u ti). Khi ti c bn thm phn NPK u Tru, ma ma th bn phn khong 3-4 ln phn vi sinh. Cng nghe mt s ngi ni l hn ch bn cc loi phn cha hm lng Nit cao nh URE, SA Hng nm phi phun thuc tr nm, tuyn trng nh k vo u ma ma (thng 4) v cui ma ma (thng 10). Hn ch o rnh, h lm t r. Hin ti vn tiu nh mnh ang kh xanh tt v cho nng sut kh cao. +21 | Tr li

2. Thanh Tm - Ckuin 17:55 ngy 07/02/2012 Nh mnh lm ry tiu CKuin c Lc. Vi din tch 1,7 ha, tc l hn 1800 tr tiu, nm ngoi thu hoch c gn 5 tn, hin nay ang thu (c 5 t tiu kh ri) s nhiu hn nm ngoi. Vn tiu nh mnh mi nm bn phn nh sau: - Khong 15 20 khi phn chung (phn tru, b) bn vo lc sau khi thu hoch xong. - Khong 8 t 1 tn phn NPK v m vo dp cy tiu chun b ra hoa. (Lc bn nh mnh thng ha tan vo b nc ri dng my phun vo gc) - Bn thm phn nc siu ln 2-3 ln. - Khong 1 tn vi bt. Tng chi ph khong 40 triu tin phn bn. Tt nhin l cn phi phun thuc phng, tr su bnh thng xuyn na . Tuy nhin so vi nhiu vn khc th vn tiu nh mnh cha t nng sut. +7 | Tr li

rausach 1:13 ngy 08/02/2012 Bn Thanh Tm cho mnh xin s in thoi hoc a ch Yahoo vi? Mnh mun lin lc vi bn c cht vic +1 | Tr li

3.

39

nguyn minh hong 21:09 ngy 07/02/2012 Nh mnh nm nay khng hiu sao bng dng tiu cht rt nhiu. Cc bn c ai bit nguyn nhn ti sao khng ch gip mnh vi v ch cho mnh cch cha tr vi. Cm n mi ngi nhiu ! +6 | Tr li

4. Trng Vn Hi 9:47 ngy 08/02/2012 Bn nn ri thuc phng tr bnh (vifudan 3g) 50gam/nc vo u ma ma (thng 5-6) v cui ma ma (10-11). Sau khi thu hoch xong bn phi xt vi+sunpht ng(bocdo) v sau xt thuc ry, rp, nm kt hp vi phn bn l c hm lng kali bo cao ( dng nc hu c) xt 3ln/nm. Bn phn ch yu l phn g x l (ct c-Vit) khong 5kg/nc/nm. Vn nh mnh lm nh cch trn rt tt cho nng sut bnh qun 8kg tiu kh/nc. (2,5kg tiu ti cho 1kg tiu kh). Nhng nc tiu cn xanh bn p dng theo cch trn cn nhng nc b vng bn ct ht dy tiu cha cch gc khong 30cm 40cm. Sau bn ha thuc kin pinico 1gi/10lt nc ti chung gc. K tip 1 tun sau bn dng thuc Ric10w ha nc ti vo gc (ti m) khong 10-15 ngy sau bn bn phn g x l xung quanh gc kt hp ti nc nu khng ma (1,5kg/nc) bn 2 ln cch nhau 15 ngy. Chc bn thnh cng. +1 | Tr li

5. Tiu s 10:14 ngy 08/02/2012 Quan im ca ti tuyt i khng bn phn v c cho cy tiu l v cy tiu l ging thn leo nn rt mn cm vi bnh tt. Phn v c va lm chai t, li d lng khin cc vi sinh vt hu ch b tiu dit nn bnh hi d tn cng v cy tiu. Xin c trao i. +1 | Tr li

6. van cuong 10:46 ngy 08/02/2012 i vi tiu iu quan trng nht l khng b bnh nhim khun vng l. Bn phn ng cch cng nh ng lc s cho nng sut cao m khng hi cho tiu. i vi tiu va tin hnh n v bt u vo kinh doanh th nn bn nhiu phn b hoai. Khng bn qu st thn tiu v r tiu n theo chiu ngang. Khi bn phn chung nn o h cch gc tiu 40-50cm. i vi tiu ln cc v kinh doanh th bn theo ma.

40

- sau khi thu hoch nn b sung phn ln vi sinh kch thch b r, ng thi bn vi kh trng t. Trc khi bn nn qut sch l vi ri u quanh gc. i vi tiu khng nn lm bn v s ng r tiu lm rng l v d nhim khun. - khi tiu ny chi hoa v lm nhn thng th vo ma ma nn b sung hm lng kali, bn va phi (100g/gc) v giai on ny nhn bt u pht trin. Bn ng lc ht tiu s to v s tiu s cng. 0 | Tr li

7. Tieucay@ 11:46 ngy 08/02/2012 Nhiu nm qua, ti i hu ht cc vng trng tiu trng im ca cc tnh. Ni no cng c nhiu nng dn trng tiu gii, rt gii, nng sut 5- tn/ha, c bit trn 10 tn/ha, nhiu vn tiu kinh doanh trn 10 nm, nng sut vn rt cao. Tuy nhin nhiu vn tiu b bnh cht nhanh, cht chm ra i hng lot. Ti hi v sao tiu ng tt th? V sao tiu b cht nhiu th? H k ht cch canh tc, trong c khu bn phn, xt thuc. Tng hp cc kin, rt ra kinh nghim chung l: Mun vn tiu pht trin bn vng t su bnh th phi canh tc theo phng php hu c tc l tng cng phn hu c (phn gia sc, gia cm hoai, phn hu c vi sinh, ph bi rm r, l cy mc). Hn ch ti a bn cc loi phn ha hc v thuc tr su. ng ham r m mua phn gi, phn km cht lng. Nu lm dng phn v c thuc su, lu dn cht ph gia, cht c ha cht tn tch, hy hoi mi trng t, nc trong vn tiu lm cy tiu ng c, nm, su bnh tn cng, cy tiu cht hng lot, v phng cu cha. Mt kinh nghim na l vn tiu phi thng thong vo ma ma, rm mt vo ma kh bng cnh trng cy tr tiu thc sinh, ta tha chi l trong ma ma. Khi rnh thot nc cho tng gc tiu v c vn tiu, bo m nc cho tiu sut trong ma kh. Thm canh ngay sau khi thu hoch. Xin b con hy hc tp kinh nghim ngay trong p, thn, x ca mnh ti nhng h trng tiu gii, nng sut cao, cy bn vng, khng su bnh (v iu kin t nhin mi ni mt khc). +3 | Tr li

8. komix 15:50 ngy 08/02/2012 m bo c s pht trin bn vng ca cy trng l s kt hp hi ha phn ha hc v phn hu c tn dng mt tch cc ca phn ha hc, cung cp nhanh dinh dng cao cho cy trng, va kt hp kh nng ci to ph cho t ca phn hu c v phn vi sinh, ng thi cung cp cc nguyn t vi lng ( Zn, Bo,Mn.). Trc y ti cng s dng phn NPK (16 16 8 ) bn 0,5 0,8kg / gc, nm bn 3 ln. Thu c 2,5kg/ nc. Nhng khi c mi tham gia cuc hi tho phn bn dnh cho cy tiu do cng ty Thin Sinh t chc. Ti chuyn qua s dng trong 2 nm lin cho kt qu tt, l tiu xanh bn, cy

41

bung t mnh, tr hoa ng lot, ht tiu chc, t ti xp, nng sut n nh ( 3kg /nc). Ti xin chia s vi b con qui trnh bn nh sau: - Sau thu hoch: Komix USM thay th phn chung 3kg/gc Komix vi xm 0,5kg/ gc Ln 0,5kg / gc Kali clorua ( KCl ) 50 100g / gc - u ma ma: Komix thc tiu ( 6 2 4 ) 1 1,2 kg / gc Komix vi lng 0,1kg/ gc Komix super Zinc-k phun qua l - Gia ma ma:Komix thc tiu ( 6 2 4 ) 1 1,2 kg /gc Komix Super Zinc-k phun qua l - Cui ma ma: Komix thc tiu ( 6 2 4 ) 1 1,2 kg / gc Komix Super Zinc-k phun qua l Kali clorua ( KCl ) 50 100g/ gc Chc b con c mt v ma bi thu +1 | Tr li

9. Thanh Tm - Ckuin 18:27 ngy 08/02/2012 Cho bn rausach, xin c lm quen vi bn. a ch v s in thoi ca mnh c y trong Kt qu thch i mng xun Nhm Thn bn. Bn vo xem nha hi hi, ko phi l mnh lm kh bn u m l hn gp li bn nh! +4 | Tr li

10. trung_tin_727 20:14 ngy 11/02/2012 Cc cht trong phn chung v phn hu c vi sinh tuy phong ph nhng hm lng li rt thp, nu ta khng bn thm phn v c th b bit bao nhiu cho cht nh ? Theo em ta phi bn phn v c nhng mc va phi thi, khng lm dng qu 0 | Tr li

11. Bn Tiu Nam 10:31 ngy 14/02/2012 c bi vit ca cc bc em thy rt hay v y lm ri, nhng theo em th c thm mt s vic nh th ny cc bc tham kho nh, nu thy hay th nn lm. Em m bo t l thnh

42

cng l rt ln v hin nay ry tiu ca em 1.700 tr nm nay kinh doanh nm th 4 vn ti tt bnh thng, v ny chc em thu khong hn 5 tn ht kh. Em lm nh sau: Ngoi vic phng tr nm, rp sp, tuyn trng r nh cc bc lm, tuyt i em khng b phn v c ch b ton phn b hoai mc + vi, phn vi sinh, c di vn lm bnh thng, ry tiu m bo sch s, thong. n ma ti em ly t t ni khc v p lung lm bn cha nc ti, n ma ma ri u phn b mc v ph ht ton b lung p lp phn b li mt t bng nh mt sn phi, khi ma xung m bo khng ng nc. Chung quanh ry em dng my cuc o rnh su 1,5 m, rng 1 m lm hng ro bo v, li vo cng ng c kha hn hoi khng cho ngi l, g, ch mang mm bnh vo bn trong. Vo trong ry ch c em v ngi lm cng, rt hn ch ngi ra vo ry. Chc cc bc thnh cng! 0 | Tr li

12. chuotdong 20:41 ngy 16/02/2012 Tui ch yu c ph ch tiu thu nhp cha ng k, nm ngoi 800 nc (c tiu thu bi) cha 3 tn, nm nay mt ma c l t hn. Gia Lai nm nay tiu cht hng lot nhn vo au lng lm. Khi nhim bnh ri th i thi ch c cch no tr c. Gn ry nh tui c doanh nghip t nhn Su o thu hn mt k s cm nui v tr cng 8 triu/thng, t lc trng n nay 100% b phn hu c m tiu cht vn c cht thi. Nm ngoi trng mi kh nhiu, hn na trng xen trong c ph nn tiu thu hay cha thu tui u ti v t ti no cng b phn hu c ti bi. V ny t tri, hn na nc ma kh nn xanh um. tiu thng thong, phn ha mm hoa u, sau thu hoch tui s ct ht cnh (500 nc) khong 40 phn tnh t mt t. Khc nc ct cnh qut vi y nh cy bng mt h thng lm xem th no c hn ch c bnh cht nhanh ko (l th xem sao ch ng ai theo nh). Vi phng chm: Phng bnh hn cha bnh nn tui ng vi nhiu bn phn tch trn mc d bnh ung th h tiu lun e da, vn cy hm nay ang tt nhng c th sau vi tun ch cn tr xng. 0 | Tr li

13. hai 20:40 ngy 17/02/2012 Em chun b trng tiu xen trong c ph, trng cy mung ri cho tiu leo vo. Khng bit chn ging tiu no trng cho nng sut cao v su bnh ai bit th ch gip em vi. Hin gi c my loi ging tiu vy. Em mi bit c 2 loi tiu l ging tiu n in v ging tiu Vnh Linh. 0 | Tr li

43

v anh 10:33 ngy 23/02/2012 Bn Nam yang phi ko?Lm g c ging tiu mang tn n in . +2 | Tr li

14. nguyen tuan anh 20:42 ngy 25/02/2012 Cho bn! gii p thc mc ca bn, bn khng nn b qu nhiu phn ha hc, nh vy s gi c tui th cho cy tiu lu hn. Tt nht bn nn b phn hoai khong 15kg/cy mt nm. Hoc vi sinh 7kg/cy mt nm. Cng vi bn nn dng phn bn NPK qua l, 5 t mt nm.Bn s t c cht lng v sn lng tng i. V quan trng l bn c th gi c cy tiu bn vng v bo v c mi trng sng khng c hi. Chc bn thnh cng. 0 | Tr li

15. vanlong_717 22:21 ngy 23/03/2012 cho cc bn ! Mnh c nhng chia s qu bu ca cc bn v k thut canh tc cy tiu cho hiu qu. Cm n cc bn rt nhiu. Mnh cng ln u tin trng tiu, hin nay vn tiu nh mnh c khong gn 2 nm tui. Nhng thi gian gn y xut hin bnh. Biu hin nh sau: t tiu pht trin km li, bin dng, cong queo c chm en. L tiu nhn nh mu xanh xm li biu hin nh gi trc tui. Cnh khng pht trin, c hin tng rng u t non. Nhn tng quan th dy tiu khng b vng vt, nhng mu xanh m. Khng phi mu xanh ca dy tiu ang sinh trng pht trin tt. Hin gi mnh dng nhiu loi thuc nhng khng hiu qu. Mong cc bn tng gp trng hp nh mnh gip . 0 | Tr li

16. trung_tin_727 11:40 ngy 24/03/2012 C v nh tiu ca anh vanlong_717 b bnh tiu in giai on u th phi.

44

| Tr li

17. thanh 15:54 ngy 28/03/2012 Bc c th chp gi cho ti mt tm hnh xem cho k. Nhng triu chng bc nu cn hi m m. Bc phi cho mi ngi bit cch chm sc ca bc trong 3 thng tr li, khi mi ngi mi khng nh c bnh trn cy tiu ca bc. L tiu ca bc xanh sm li nhng c b ho khng? Nu l tiu c v nh thiu nc th bc nn kim tra h r ca tiu, c th tiu ca bc b nm v tuyn trng gy hi. Nu nh vy th bc nn cn thn. 0 | Tr li

18. thanh 9:11 ngy 29/03/2012 Vng cm n anh, cch chm sc vn tiu ca em hn ch ti a phn ha hc dng phn chung l ch yu. Va ri cch y 1 thng em c b phn chung cng phn vi sinh hu c trn chung b v lp t li, nc th vng khng thiu nc nn ti u ng 10, 15 ngy 1 ln. Nhn cy tiu khng h ho m ch thy cong queo, v ngn khng ging nh tiu sinh trng bnh thng. thn chnh v cnh c xut hin vt chm en trn t sinh trng non lm gim sinh trng. 0 | Tr li

19. long 12:18 ngy 04/04/2012 Tiu bn b thiu km . b sung km l c. Mnh cng mi lm tiu, mnh trng 500 cy nhng c mt s cy b nh bn. Mnh i hi v b sung thm km, thy c hiu qu. +1 | Tr li

20. le anh hao 17:40 ngy 08/04/2012 Cy tiu b bnh thi r th phi lm sao vy. Nghe ni b t n th khi c phi khng? Cc bc t vn gip em vi? Cm n

45

| Tr li

21. Hai tiu 9:31 ngy 13/04/2012 Cho bn! So vi cc loi cy cng nghip lu nm th c l cy h tiu l cy kh chm sc nht. Bi v sao?. Bi v dc tnh ca n l loi thn leo cho nn thn v r cy rt d b thi v b nhim trng (cc loi trng c trong t). cy tiu c th pht trin c ph thuc vo rt nhiu yu t. Th 1 khi trng tiu iu tt nht l bn trng trn tr sng, bi v tiu l mt loi cy a bng, ging nh mi loi thn leo khc chng sng v pht trin di tn ca cy khc v ngun gc ca h tiu c con ngi tm thy rng amazon v chng sng di tn ca cy khc. Gii php chm sc tiu ntn th mnh s ni sau. Thn cho cc bc! K thut trng tiu 1. c im sinh hc Cy tiu thuc h h tiu, tn khoa hc l Piper nigrum L., tn ting Ah: Black pepper. Tiu l loi cy dy leo, thn do, c th mc di hn 10 cm. Khi cn non tiu thuc dng tho mc, khi gi ha g. Tiu b trn vch bm vo tng, leo ln cy hoc ct nh vo nhng r mc ra cc mt l. Thn tiu c cu to bi nhiu dy sp xp ln xn. Tiu l cy thuc h mt l mm, l tiu hnh qu tim (hnh thc gn ging l tru khng). Hoa cy h tiu mc thnh chm, c c tnh c ln tnh ci (lng tnh). Qu tiu thuc loi qu mng, khng c cung m gn xung quanh mt on cnh mc cha ra. Qu tiu lc cn non c mu xanh lc, khi gi qu c mu vng, n khi phi kh s chuyn thnh mu en, da nhn nheo. Ngi ta thu hoch qu kh nghin thnh bt tiu. Nu ly qu cha chn em ngm nc ri ch v i ta c loi tiu s mu trng. 2.K thut trng: Tiu l loi cy c th sng lu nm v c gi tr kinh t cao. Mt ha tiu nu c chm sc chu o c th cho nng sut 3 -4 tn trong mt nm. Tuy nhin, tiu l loi cy kh kn t, n thch hp vi t c tng phong ha dy nh t bazan, t ph sa, t nu vng N cng c th c trng mt s loi t nh t xm, t pha ct nhng phi c chm sc tt hn, bn phn v ti nc cng thng xuyn hn. t trng tiu phi cao ln, thot nc tt v khng c su t, trng t ph hoi. K thut trng tiu gm rt nhiu khu t vic m ging n vic lm mc tiu, cha bnh chm sc cho cy. Di y chng ti xin trnh by nhng bc c bn nht ca k thut trng tiu. a. m cy ging:

46

Tiu c th trng bng ht hoc gim bng cnh. gim bng cnh ngi ta la chn nhng cnh bnh t (khng non khng gi) lm mi ng. Nn chn nhng cnh mp, cc t mc u nhau. Ct mt on khong 35 40 cm, ta bt l ri nhng vo dung dch 2,4 D c nng 15 -20 phn triu (15-20 mg/1 lt nc). Sau khi ngm 15-20 pht th em gim vo t c lm sn. t ng cy ging cn bn nhiu phn bao gm phn chung hoai, phn ln, vi Sau khi chun b xong t, chng ta tin hnh ct cnh tiu gim. Nn gim tiu vo lc nng nh hoc bui chiu. t cnh tiu nhng vo dung dch 2,4 D xung t sao cho t ngp n 2 mt l. Sau khi gim, tt nht nn lm gin che, ti nc cnh gim bt r nhanh. Mt thi gian ngn sau khi bn r,mm l s mc ra, mm mc c khong 2 cm th nn ti bng nc ur hoc sunphat Khi cnh tiu mc mm mi, nn d bt dn che cy hng nh sng t nhin. Sau khong 6 thng cnh tiu s pht trin han ton, cc cy trng thnh th c th em trng quanh nc tiu. b. Lm t trng tiu: t trng tiu gm c cc thnh phn sau: Phn chung hoai, rc mc, phn bn phi i, phn ln nung chy trn u vi t thng. Sau khi trng tin nn ti nc u n t c m. Sau khi trng khong 20-25 ngy nn ha phn m vi nc ri ti cho t, gip cho cy mc nhanh. c. Nc tiu: Nc tiu l mt cy c dng lm ch leo cho cy tiu. Nc tiu c 2 loi: * Nc sng: l nhng cy g c trng sn khi cy cao 5 m ta c th cht bt l cnh l rm rp, ri em mi tiu trng xung quanh. Cy lm nc sng phi l cy mc khe, thn thng, t c cnh rm rp khng che nhiu nng. Cy cng phi khe c th cht ta nhiu ln. V cy phi nhm r tiu d bm v khng trc v thng xuyn cy tiu c th lm nh hng n b r ca cy tiu. Tm cy lm nc sng nn chn cy t c su bnh Chng ta c th tham kho mt s cy sau: - Cy Vng: Cy c c im l pht trin nhanh sc sng tt, thn thng y l cy lm nc tiu ph bin nht. - Cy Lng mt: Cy ny mc nhanh, v nhm khng nt n. Tuy nhin cy pht trin chm, kh trng bng cnh. - Cn mt s c th lm nc sng nh cy go, cy gn, cc cy h u nh keo u, mung en, keo l nh. * Nc kh (nc cht): Cy lm nc kh c u im l tin li, khng cn phi ta cnh, c th trng tiu ngay m khng phi ch lu. Tuy nhin do l cy kh nn phi m bo c tnh lu di ca nc tiu. Cy phi lu mc, chng chu tt vi cn trng v cc loi nm k sinh. Cy lm nc kh cng phi cao 4,5 5 m, ng knh khong 10 15 cm. Di y l danh mc mt s loi cy c th lm nc kh: - Cy cm xe: chu c thi tit xu, chng cn trng v nm mc. Tuy nhin y l loi g qu, cn hn ch khai thc. - Cy c nhc: c tnh cht ging g cm xe. - Cy c dui: chng chu nm mc v cn trng. - Cy tn, cy vit, cy xoan cng c th dng lm nc tiu. Ngy nay ngi ta xy trc tiu bng gch nn c th trng c nhiu nc tiu.

47

d. Chm sc nc tiu Sau khi trng khong 3- 4 tun cn phi kim tra thng xuyn nc tiu. Nu pht hin ra cnh ho hoc b bnh th phi trng li ngay cho vn tiu mc u. Cy tiu khng thch nh sng v nhit cao v vy trong vn tiu nn c nhng cy cao che bt nng. Tt nht l trng xen k theo t l mt hng cy th hai hng tiu. c bit l nn trng theo hng ng Ty che nh sng trc tip. Trong qu trnh chm sc cy nn ch ta bt nhng cnh mc s xung t. Nc tiu cn phi thong cho hoa th phn d dng, cy cho qu sai. Cng nn ta ngn ng lc cy ra nhiu nhnh m u ly tr tiu v s cho hoa, tri u n, cy cho nng sut cao. Chm sc cy cng phi ch n khu bn phn. Tiu cn t tt c nhiu phn. Lng phn ty thuc vo loi t v thc trng ca cy. C mi bn tiu ng knh 1,2 1,4 m cn bn 20 30 kg phn chung hoai; 5-7 kg phn ln; 0,5 1 kg phn kali, 1 kg sunpht m. C th ti hoc c th trn u cc loi phn trn vi mt t t bt ri bn vo xung quanh gc. Trong thi k cy ra hoa c th thm phn NPK phun trc tip vo cy hoa u c nhiu hn. 3. Phng tr su bnh cho tiu * Bnh thi r, thi gc: Triu chng ca bnh ny l cy chm ln l a vng, nhanh ho v rng dn. Cng c khi thy thn rng dn tng t lm cy cht nhanh. Khi quan st gc nu thy gc r thm en, c cht nhy, gc c mi thi th l biu hin ca bnh ny. Bnh ny do rt nhiu loi nm gy ra nh: Fusrium, Pythium, Rhiztuia phng tr cc bnh trn nn kt hp t nhiu khu nh lm t, chn hom, x l t bng Furadan 3 H. Gi cnh tiu khi b dp nt trnh cho bnh xm nhp vo. * Bnh tuyn trng: Biu hin ban u l thn tiu b vng, pht trin km, nng sut gim dn, kh nng ht cc cht khong km. Cy c bnh th r cy b thi tng on, r ph t pht trin. Trong thi gian b bnh ny cy d b cc bnh khc tn cng. Bnh ny c nguyn nhn t cc nhm tuyn k sinh gy bnh bu c, ph bin c 2 loi Meloidogyne arenaria v Meloidogyne incognita. Hai loi vi khun ny chui vo sng trong r cy, ht ly cht ca r cy lm cho cy kh ho, khng c chc nng ht thc n. Ngai ra cn gp mt s loi nh Pratylenchus, Xxiphinema ngai vic chch ht nha cy cn m ng cho cc vi khun khc xm nhp. dit loi trng ny ta c th dng Mocap Aldicacb, Phenaniphos. Nhc im ca nhng loi thuc ny l gi qu t, v vy ngi trng nn dng thuc Furadan hn ch bnh. Ngi ta dng Furada 3 H liu 50 g hay Mocap 10 G (20g) cho mi h tiu. Tuy nhin, phng php n gin nht vn l phng nga bng cc thao tc phi t x l t, bn phn, trnh lm thng tn r cy. * Bnh thi tri Khi bnh ny cy chm pht trin, l a vng, trn tri tiu non xut hin nhiu chm en, l cy v tri cy rng dn. * Bnh vn l Biu hin ca bnh l trn l vi nhng vt xanh m xen k vi cc ng gn l. L b cong, cun li. Bnh ny do vi rt gy ra, khi b nhim bnh th rt kh cha.Cch tt nht l nn nh b cy trnh ly lan v phun thuc su dit

48

cc cn trng truyn bnh sang cy khc. 4. Thu hoch: Thi gian t khi tiu ra hoa cho n lc thu hoch c ko di trong vng 3 5 thng. Nhn k chm trn c vi qu chn mu l n k thu hoch tiu. Ngi ta hi c chm v nh cho ht chn u ri em ra phi. Phi khong 3 nng l c ( m cn 12-13%. Ngun: Sch Cy gia v, c im, ng dng v k thut gieo trng/Nh Xut bn Thanh Ha. **************************

c thuc tr bnh h tiu cht nhanh


Khng bit t bao gi, h c nhc n bnh tiu cht nhanh l c ngay mnh ph - khng c thuc tr, v phng cu cha. Th nhng thc t ang xy ra Cm M (ng Nai) li khng phi vy. [http://agriviet.com] Mt l h tiu 0,8 ha, nm ngoi anh Nguyn Vui p 3, x Lm San, huyn Cm M, tnh ng Nai thu c 4,8 tn. Th nhng nm nay, c l bng r l. Nghe bn b v ngi bn thuc BVTV ch, anh chy mua thuc Mocap v gc, mua Aliet v phun l, mua sun pht ng v bi thn, nhng tt c u chng n thua. 80% h tiu ca anh b cht v bnh thi gc r Cuc sng gia nh t trc n nay nh h tiu m nui 3 con n hc ca anh ang c nguy c trng tay. u ch c anh Vui, u ch c Lm San m c huyn Cm M i u cng nghe rm ran chuyn tiu cht. Vi 2.500 ha, so vi cao su, iu th din tch tiu khng phi ln nhng li chim t l khng nh trong c cu thu nhp, nm ngoi cy tiu mang v cho ngi dn Cm M hn 120 t t bn ht tiu. V hy vng nm nay s t 150 t nh ln gi. Trong 13 x ca Cm M th Lm San c din tch ln nht, l ni thch hp vi cy tiu v cng l ni c nng sut cao nht, trong lc nng sut bnh qun ca ton huyn t 1,8 T/ha th Lm San ln ti 2,8 T/ha, bi vy khi c hn 150 ha trong tng s 590 ha tiu ca x ny bng nh c ai di nc si vo to nn cn sc nhn nho cho c x. ng Nguyn Mnh Hi, p 4 Lm San c 1,4 ha tiu cht 45 gc v ly lan rt nhanh. ng Hi bt lc ni vi cn b khuyn nng - ng c ng vin ti kiu ra. Ti cng nghe nhiu, bnh ni do nm phy tp khng c thuc tr, ngi ta hin xc cn c hung chi my gc tiu, thi th tiu y, cc anh ch mun lm g th lm. Tuy di vy nhng ng vn cng cn b khuyn nng huyn v cn b k thut ca Cty Donatechno, cng ty c sn phm Agri-fos 400 chn ra 30 gc tiu ni trng nht ca vn ang c du hiu "i" hng lot th nghim. Cng vi ng Hi, ng Trng nh B cng c vn tiu ang cht. ng B cho bit, cc triu chng xut hin vo cui ma ma, nhng phi n u thng 12 mi bc pht "i" hng lot. ng B cng chn 30 gc tiu gn vn iu, ni tip gip vi nhng cy tiu ang ho r. Trong 30 cy ca ng B c 1 gc bt u ho, 2 gc bt u vng l, 1 gc cht 2 dy, cn li cha c biu hin nhng theo ng B th ch 10 ngy sau s cht nh
49

nhng cy cht trc . C ng Hi v ng B u t tin hnh th nghim ca mnh theo hng dn ca cn b k thut Cty Donatechno, chia lm 3 ln x l, mi ln cch nhau 10 ngy theo cch va phun qua l, va vo gc. Sau 40 ngy, kt qu bt ng ngoi s mong i. 30 gc tiu ca ng Hi ch c 5 gc cht, cn li 25 gc vn pht trin bnh thng, l vn xanh v qu vn no. Theo ng Hi, 5 gc cht l 5 gc m ng th ch phun l m khng thuc vo gc. Trong lc , s tiu cn li khng x l thuc tip tc cht thm hn 40 gc na. Ti vn ng B, ch c 2 gc b cht, 28 gc cn li u c du hiu bnh chng li sau hi phc bnh thng, nhiu cy bt u m chi mi. Gc tiu cht 2 dy vn ch 2 dy cht, 2 dy cn li vn xanh ti.S tiu cn li khng x l thuc tip tc cht. Khng ch cn b k thut nh gi kt qu, ng B t mua 29 lt thuc Agri-fos 400 kp cu vn tiu. Hm 24/1, hn 100 nng dn ca huyn Cm M vui mng khn xit khi tn mt chng kin vn tiu ca anh B ku kt qu v khng cht thm mt dy tiu no khc ng Nguyn nh Hng, Ph Ch tch UBND huyn Cm M cho bit, lnh o huyn rt lo lng v bn chn v dch bnh cht nhanh trn tiu, ton huyn c hn 600 ha b cht, gy tn tht khng nh cho b con nng dn v huyn ch ng cng vi Cty Donatechno tin hnh cc th nghim trn. Agrifos 400 tr c bnh cht nhanh trn tiu l qu r, vn cn li l khi tr dt c bnh th cn c quy trnh k thut canh tc cht ch m bo cho cc vn tiu khng ti nhim. TS Nguyn Vn Ha, Trng B mn BVTV ca Vin NC Cy n qu min Nam, chuyn gia v nm Phytopthora cho bit Agri-fos 400 l loi thuc c tr nm Phytophthora, thc t 5 nm qua cho thy thuc c hiu qu rt cao trong vic phng v tr cc bnh thi r, thi tri, x m trn cy su ring v chc chn cng s c hiu qu cao vi nhng cy trng khc khi b nm bnh Phytopthora tn cng. Ring v cy tiu, ngoi vic s dng Agri-fos 400 nga cn ch to mi trng thun li cho cc nm c ch i khng vi nm Phytopthora pht trin bng cch khng lm dng phn ha hc, s dng nhiu phn hu c hoai mc (tt nht c trn 30% phn g), hoc phn vi sinh c chng nm Trichoderma. Cn thit k h thng thot nc tt chng nc chy trn, d m trong ma ma. - AGRI-FOS 400 c hot cht l Phosphorous acid, xut x t c, l loi thuc c tr nm Phytophthora. Theo Quyt nh s 23/2002/Q/BNN ngy 26/32002 ca B NN-PTNT, Agrifos 400 c c cch s dng ti VN tr bnh thi r trn cy su ring theo cch bm thuc trc tip vo b mch ca cy. - Agri-fos 400 do Cty Pht trin cng ngh sinh hc (DONOTechno) nhp khu v phn phi ti VN. - tr bnh cht nhanh cho h tiu theo khuyn co ca nh phn phi, chia lm 3 ln, cch nhau 10 ngy. Ln 1: Ly 5 ml thuc pha 4 lt nc ti gc + 40 ml thuc pha 10 lt nc phun l; ln 2: Lp li ln 1; ln 3: Lp li ti gc, ring phun l cn kt hp vi phn bn l giu vi lng cy tiu chng phc hi.

50

QUI TRNH PHNG V TR BNH CHT NHANH, VNG L, THI R DO NM PHYTOPTHORA GY HI TRN CY TIU BNG THUC AGRI - FOS 400

I/ X l hom ging cho vn m: t vo bu: trn hn hp tro tru, phn hu c hoai mc, t, sau vo bu.
51

To khong cch thng thong cho vn m. Qun l vic ti nc (khng lm ng nc). Hom ging sau khi ct xong ngm vo trong dung dch Agri-fos 400 nng 40ml thuc vo 8 lt nc t 5-10 pht sau em i cm vo bu. Nu trng bng dy c th sau khi ct xong cng em ngm vo trong dung dch trn, sau mi a i trng. II/ Bnh hi trn cy h tiu: 1/ Bnh cht nhanh: y l bnh rt nguy him lm cy tiu cht cy hng lot, gy mt trng hoc gim nng sut trm trng. Nng dn gi l bnh cht nhanh. + Tc nhn gy bnh: Ch yu do nm Phytophthora gy ra lm cy tiu cht rt nhanh. + Triu chng: - Cc chi mm khng pht trin, l chuyn mu vng a. Sau rng t dn t trn xung, tip l rng ng lot v cy cht. - Cng c trng hp cy tiu vng a v cht r t ngt khng kp rng t. - Cy tiu b bnh thng phn thn tip gip mt t b thi, r t b thi, nm hi thn, cung l, cung chm qu. - Nm ph hoi mch dn ca thn, r lm thn, r thi nhng chy nha trn nht, c mi hi tanh. - Bnh thng xut hin vo ma ma (nht l vo thi im ma dm) do lc ny nhit thp v m trong vn qu cao, vn tiu lun m t. y l iu kin l tng nm Phytopthora tn cng v gy hi. - Bnh pht trin rt nhanh: T khi xut hin triu chng ban u n khi cy tiu ho r v cht ch trong vng 10-15 ngy. 2/ Bnh cht chm: + Tc nhn v iu kin gy hi: Do rp sp, tuyn trng Meloidogyne incognita tn cng vo b r cy tiu trong thi gian di, lm b r b tn thng v khi gp iu kin thun li (nhit thp, m cao) cc loi nm trong t nh: Rhizoctonia sp. Fusarium sp. Pythium sp. s xm nhp qua vt thng, gy hi b r ca cy tiu. + Triu chng: Cy b bnh sinh trng chm, l nht mu hoc bin vng, cc l hoa v qu rng dn t gc n ngn, cc t cng rng dn t trn xung, gc thi, b mch ca thn cnh ha nu, nm gy hi tn ti trong t nn bnh pht sinh cc b, lan dn. 3/ Bnh thn th: + Tc nhn v iu kin gy hi: Do nm Colletotrichum gloeosporioides gy ra.
52

Nm bnh pht trin mnh trong iu kin nng m, chm sc vn km, bn phn khng y v khng cn i, lng nc ti khng m bo trong ma kh. + Triu chng: Bnh gy hi t non, l, hoa, qu, thn, cnh. Vt bnh m vng nht trn l, t, hoa, qu, sau vt bnh ha nu en. m bnh trn hay khng u, kch thc 4-6 cm. Khi gi ra vt bnh c qung en bao quanh, phn r m bnh v m khe. Bnh lm bng ht kh en lan sang dy nhnh dn n kh cnh rng t. III/ Phng php phng v tr: (cho c 3 loi bnh trn) 1/ Cc bin php tng hp: Bin php hu hiu l p dng tt cc bin php phng tr sm v ton din. Trng tiu nhng vng t ti xp, thot nc tt nh: t bazal, t tht pha ct, khng nn trng su d gy ng nc thi r. Nguy c ny khng ch xy ra i vi cy trng vng thp trng m cn xy ra nhng vng cao do lm bn su khng thot nc trong ma ma. Lm b mng ngn khng cho nc chy trn t vn ny sang vn khc. Thng xuyn v sinh vn bng cch ct ta ton b cnh cp t mt t ln 25cm, bn tiu lun lun c thng thong. Ct ta, thu dn ton b cnh l b bnh v a i thiu hy. Qun l tt vic ti nc, khng thiu nc trong ma nng v ngp ng trong ma ma. Phytophthora l vi sinh vt thy sinh do chng pht trin mnh trong mi trng m t, nn vic khai mng, thot nc tt gp phn lm gim nguy c pht trin ca dch bnh. Tng cng bn phn hu c hoai mc nhm kch thch mt s nm i khng vi Phytophthora pht trin, vic thiu st khi bn phn hu c khng hoai mc s gp phn gia tng nm bnh. Xy dng vnh ai cy chn gi, cy chu gi v cy che bng to mi trng sinh thi tt cho vn tiu. X l trit tuyn trng bng Vimoka hoc Nocap, rp sp bng Suppracide hoc Suprathion hng nm. Bn phn vn tiu cn i, hp l, y vi lng, ch bn Ca, Mg. 2/ Bin php ho hc Thuc Agri-fos 400 c tc dng tt phng v tr bnh cht nhanh, vng l thi r trn cy h tiu. ng thi trong thnh phn ca thuc c cha hm lng dng cht nh: Ln v Kali, gip tng kh nng sinh trng, pht trin ca cy sau khi s dng thuc, tng nng sut v cht lng ht tiu. a/ Phng bnh: Ti gc: Dng thuc Agri-fos 400 pha 20ml vo 4 lt nc cho 1 gc tiu. Ti ton b vng r v on thn tip gip mt t.. Phun qua l: Dng thuc Agri-fos 400 pha 2,5ml vo 1 lt nc, phun t u ton
53

b thn, l v gc tiu. Vic phng bnh thc hin khong 3 thng/ln vo ma kh v 1 thng/ln vo ma ma. >b/ Tr bnh: - Lm v sinh vn tiu (co sch c rc, cnh, l v dy tiu cht trong vn a i tiu hy). - Dng cuc xi nh t xung quanh gc ra n tn, su t 3 -5cm ty theo trng su hay cn. Ti gc:Pha 250ml thuc Agri-fos 400 + 500g Mancozeb hoc Difomate + 100g Foraxyl + 12,5g Fetrilon-Combi cho 100 lt nc ti ton b vng r v on thn tip gip mt t ca 25 gc tiu (4lt/ gc). Phun qua l: Song song vi vic ti gc, chng ta tin hnh phun trn thn v l vi nng sau: 500ml Agri-fos 400 + 500g Mancozeb hoc Difomate + 100g Foraxyl + 12,5g Fetrilon-Combi pha 100 lt nc phun u ton b thn v l (Phun k on thn t mt t n 2 mt). Vic ti gc v phun qua l phi tin hnh 3 ln mi ln cch nhau 10 ngy. Sau khi tr ln 3 khong 15 ngy tin hnh chm sc vn tiu nh bnh thng. 3/ Ch khi dng thuc: - Phi thng xuyn kim tra cy pht hin kp thi khi cy va chm bnh (nu mt phn c r cy tiu b thi nhn, khi s dng thuc s c tc dng ngn chn v kh nng phc hi l rt ln. Nu cy nhim bnh nng gc r thm en h thi, chy nha trn nht th kh nng phc hi khi s dng thuc l rt thp). - Phi ti nc m trc khi s dng thuc nu khng tiu s rng t v c th cht do thiu nc. - Khng phun thuc trong thi k tiu ang tr hoa nu phun vo thi k ny tiu s rng gi (chui). - Nu phun qu nng khuyn co cy tiu s b chy l v rng l. - Nn phun thuc vo sng sm hoc chiu mt. - Nu cy tiu b bnh nng, khi phun th s c hin tng rng t nhng sau cy s ht rng v hi phc pht trin chi l mi. - Trong trng hp vn tiu b ng nc, vic x l thuc Agri-fos 400 s khng mang li hiu qu. Do cy tiu khng pht trin c b r dn n cy tiu s cht dn.

54

You might also like