Cng nghip ha, hin i ha nng nghip, nng thn Vit Nam: Tip tc nhn thc cc vn l lun, thc

hc tin TS Chu Tin Quang Vin Nghin cu Qun l Kinh t trung ng.
Trong qu trnh i mi v pht trin kinh t nng thn theo tinh thn i mi ca ng ti Ngh quyt s 10 ngy 5/4/1988 ca B Chnh tr Ban chp hnh Trung ng Kha VI v i mi qun l kinh t nng nghip ng v Nh nc tng bc cp r hn vn v cng nghip ha, hin i ha (CNH,HH) nng nghip, nng thn (NN, NT), c th l: - Ngh quyt Hi Ngh T ln th V Kha VII (1993) a ra quan im Pht
trin lc lng sn xut trong nng nghip phi theo hng hng ha v gn vi qu trnh ton nn kinh t, coi y l nhim v c tm chin lc quan trng hng u. Ngha l nng nghip cn c pht trin theo tin trnh CNH ton nn kinh t, ch khng tch ri - Ngh quyt 06 ca B Chnh tr nm 1988 v Mt s vn pht trin nng nghip v nng thn tip tc a ra nh hng: Coi trng thc hin CNH trong pht trin nng nghip (gm c lm nghip, ng nghip, dim nghip), a nng nghip ln sn xut ln l nhim v cc k quan trng c trc mt v lu di, l c s n nh tnh hnh kinh t, chnh tr, x hi, cng c lin minh giai cp cng nhn vi giai cp nng dn v tng lp tr thc, y mnh CNH t nc theo nh hng x hi ch ngha. - Ngh quyt Hi ngh ln th nm BCHTW ng kha IX (199 ) v y nhanh CNH, HH nng nghip, nng thn thi k 2001-2010 a ra ni dung tng qut v CNH nng nghip, nng thn vi 2 im ln sau.

- CNH nng nghip l qu trnh chuyn dch c cu kinh t nng nghip theo hng sn xut hng ha ln, gn vi cng nghip ch bin v th trng; thc hin c kh ha, in kh ha, thy li ha, ng dng cc thnh tu khoa hc v cng ngh, trc ht l cng ngh sinh hc, a thit b, k thut v cng ngh hin i vo cc khu sn xut nng nghip nhm nng cao nng sut, cht lng, hiu qu, sc cnh tranh ca nng sn hng ha trn th trng; - CNH nng thn l qu trnh chuyn dch c cu kinh t nng thn theo hng tng nhanh t trng gi tr sn phm v lao ng cc ngnh cng nghip v dch v; gim dn t trng sn phm v lao ng nng nghip; xy dng kt cu h tng kinh t-x hi, quy hoch pht trin nng thn, bo v mi trng sinh thi; t chc li sn xut v xy dng quan h sn xut ph hp; xy dng nng thn dn ch, cng bng, vn minh, khng ngng nng cao i sng vt cht v vn ha ca nhn dn nng thn1
Trn c s cc ni dung trn y Ngh Quyt a ra cc nh hng c th cho CNH NN, NT bao gm: (i) Pht trin cng nghip, dch v phi gn b cht ch, h tr c lc v phc v c hiu qu cho CNH, HH nng nghip; (ii). u tin pht trin lc lng sn xut, ch trng ngun lc con ngi, ng dng rng ri cc thnh tu khoa hc, cng ngh, pht trin
1

Ban ch o n nng nghip-nng dn-nng thn, ch trng, chnh sch ca ng v Nh nc v nng nghip, nng dn, nng thn thi k 1997-2007; Ngh quyt Hi ngh Trung ng ln th nm kha IX, Nxb CTQG, H Ni 2008, trang 105.

nng nghip bn vng; (iii). Da vo ni lc l chnh, tranh th ti a cc ngun lc t bn ngoi, pht huy tim nng cc thnh phn kinh t, trong kinh t Nh nc gia vai tr ch o, cng vi kinh t tp th ngy cng tr thnh nn tng vng chc, pht trin mnh m kinh t h sn xut hng ha, cc loi hnh DN, nht l DN va v nh nng thn; (iv). Kt hp cht ch cc vn kinh t v x hi trong qu trnh CNH nng nghip nhm gii quyt vic lm, xa i gim ngho; (v). Kt hp cht ch CNH, HH nng nghip vi xy dng tim lc v th trn quc phng ton dn ph hp vi chin lc an ninh quc gia. Nh c cc nh hng trn y m nng nghip Vit Nam pht trin theo hng CNH, hnh thnh cc vng sn xut tp trung gn vi CNH ch bin nng sn v tng nhanh khi lng, gia tr hng ha nng sn xut khu, thc y chuyn dch c cu kinh t nng thn chuyn dch theo hng: gim nng nghip, tng cng nghip v dch v. T trng nng, lm, thy sn trong GDP ton nn kinh t gim t 24,5% nm 2000 xung 20,1% nm 2009. T trng gi tr sn xut cng nghip trong kinh t nng thn tng t trn 17% ln trn 19% trong giai on ny, cc ngnh ngh phi nng nghip nng thn pht trin nhanh vi nhiu hot ng cng nghip nh, thng mi v dch v khc nhau to ra cc sn phm hng ha v dch v phc v nhu cu sn xut v i sng ca ngi dn. Tuy nhin n nay nhn nhn li qua trnh CNH NN,NT thi gian va qua, chng ta c th thy cn nhiu vn mang tnh l lun v thc tin vn cha sng t, cha r rng. Bi vit ny mong mun lm r thm nhng vn ny.

I. Mt s vn l lun v CNH, HH nng nghip, nng thn 1.1. CNH, HH nng nghip c mc tiu pht trin nng nghip hin i2 a. c im ca pht trin nng nghip. Nhiu nghin cu khoa hc v pht trin nng nghip n nay chng minh rng, sn xut nng nghip c hnh thnh, pht trin ngay t bui bnh minh hnh thnh x hi loi ngi. V bn cht, n l qu trnh con ngi tc ng vo t nhin (ti nguyn, thc vt, ng vt) lm ra sn phm phc v i sng ca chnh mnh. S pht trin ca nng nghip lun gn lin vi s gia tng hiu bit ca con ngi v cc quy lut vn ng, pht trin ca cy trng, vt nui v h sinh thi t nhin, t sng ch ra nhng thnh tu khoa hc-cng ngh nng nghip ph hp vi iu kin sinh thi khc nhau, thc y pht trin nng nghip pht trin theo hng hin i, nng sut cht lng cao. Cc loi hnh sn phm nng nghip thng pht trin theo vng sinh thi thch ng vi nhng iu kin t nhin v t ai, nhit , m v ngun nc c sn, chnh l nhng li th t nhin, to ra li th so snh ca ca sn phm nng nghip ca mi quc gia, mi vng sinh thi, theo

Nng nghip theo ngha rng bao gm: trng trt, chn nui, thy sn v lm mui

thi gian hnh thnh dn cc vng sn xut chuyn mn ha vi sn phm c cht lng c bit mang tn a danh ca vng . b. CNH, HH nng nghip l p dng cc tin b v cng ngh trong khu to ging cy trng, vt nui v trong quy trnh, phng thc canh tc. Trong qu trnh pht trin nng nghip theo con ng trn y, khoa hc v cng ngh nng nghip do con ngi to ra tng bc tc ng lm thay i v lng v cht ca sn phm nng nghip cc vng ny v nhn rng sn phm ra nhiu vng khc trong mt quc gia v sang cc quc gia khc c iu kin sinh thi tng t. Thng qua nghin cu, trin khai khoa hc v cng ngh nng nghip, con ngi to ra nhng cng ngh canh tc c gii ha, t ng ha cc tc nghip ca qu trnh sn xut nng nhc ca sn xut nng nghip v to ra cc tin b v sinh hc trong to ging, nhn ging cy trng vt nui, cc tin b v thu hoch v bo qun, ch bin... nh to ra cy trng, vt nui mi c nng sut, sn lng rt cao c sn xut theo cc phng thc sn xut cng nghip, sn xut tp trung quy m ln. Sn phm lm ra khng ch tiu th ti sng, m c a vo ch bin vi nhiu cng ngh khc nhau, to ra sn phm n lin, tin li trong tiu dng thng qua pht trin ca cng nghip ch bin nng sn thc phm vi trnh cao. chnh l vai tr v tc dng ca CNH, HH sn xut nng nghip trong nhiu nm va qua. 1.2. CNH, HH nng thn CNH, HH nng thn l qu trnh pht trin nng thn v c kinh t, x hi trn cc vng lnh th ngoi th ca mt quc gia, tp trung vo pht trin cc ngnh v lnh vc sau - Pht trin cc ngnh kinh t nng thn gm: nng nghip, cng nghip, tiu th cng nghip, thng nghip, dch v theo tnh cht pht trin ca ngnh nng nghip trong vng. Ngha l, ly pht trin cc ngnh sn phm nng nghip c th theo li th tng vng lm c s pht trin cc ngnh kinh t khc c lin quan n dch v cho nng nghip pht trin

v cc ngnh kinh t phi nng nghip trong vng theo nng lc ca ngun nhn lc v truyn thng vn ha ca a phng; - Pht trin kt cu h tng kinh t nng thn gm h thng ng giao thng, h thng cung cp in, nc phc v sn xut v i sng, h thng thng tin lin lc, h thng cc dch v ti chnh, tn dng, bo him... - Pht trin h thng kt cu h tng x hi gm: vn ho, gio dc, y t, nh , mi trng v cc h tng x hi khc. - Hnh thnh v pht trin cc thit ch qun l nng thn; hnh thnh np sng vn ho vn minh kt hp truyn thng v tnh cng ng cao. Nh vy theo quan nim mi th pht trin nng thn khng ch pht trin kinh t nng nghip, m cn pht trin nhiu hot ng kinh t khc nh ch bin cng nghip; tiu th cng nghip, cc lng ngh; hot ng dch v phc v sn xut v i sng ngi dn nng thn. Kt qu cui cng l to ra nhng vng kinh t - x hi nng thn va mang tnh hin i, va mang tnh truyn thng, tnh cng ng cao; c khng gian mi trng t nhin, sinh thi hi ho vi nhng cng trnh h tng thun li cho cc hot ng kinh t - x hi. 1.3. Mi quan h gia CNH, HH nn kinh t v CNH, HH nng nghip, nng thn Cc nh kinh t hc tn c in a ra 3 l thuyt v mi quan h gia CNH, HH nn kinh t vi CNH, HH nng nghip, nng thn nh sau 1.3.1 CNH, HH nn kinh t da vo tch ly t nng nghip ly vn v cc ngun lc khc cho CNH, HH i din cho trng phi ny l cc nh kinh t nh B.Jonhston, J. Mellor, S. Kuznets. Cc nh kinh t ny cho rng nu pht trin mt nn nng nghip vng mnh v nng ng th s l iu kin quan trng, m bo cho tng trng nhanh v CNH, HH nn kinh t. Bi theo cc tc gi ny th nng nghip c 5 vai tr, l: (i).Cung cp lng thc, thc phm cho nhu cu x hi ngi dn n no m pht trin kinh t;(ii). Xut khu nng sn hng ha, thu ngoi t, tch ly cho nn kinh t; (iii). Cung cp ngun nguyn liu v ngun lao ng quan trng cho cc ngnh cng nghip 4

ch bin (s ch, tinh ch) pht trin; (iv). M rng th trng cho cc ngnh cng nghip sn xut cc u vo cho hot ng nng nghip 1.3.2. CNH, HH nn kinh t nh vo tch ly chnh t khu vc cng nghip v dch v i din cho trng phi ny l cc nh kinh t nh Geoffrey, Walter W. Rostow, Richard Bergrnocho rng tng trng kinh t c th da ch yu vo pht trin nhanh cc ngnh cng nghip, dch v theo hng xut khu, b qua nng nghip. pht trin nhanh cng nghip cn pht trin nhanh cc khu cng nghip v th. Xut khu sn phm cng nghip s mang li li nhun cao v nhp khu sn phm nng nghip cho tiu dng trong nc. 1.3.3. CNH, HH nn kinh t da vo pht trin cn bng c hai khu vc nng nghip v cng nghip, dch v i din cho trng phi ny l cc nh kinh t nh: E.F. Schumacher, David Colander, Roy Cohn v Robert Stonebeakercho rng qu trnh CNH, HH nn kinh t phi pht trin hi ha c nng nghip, nng thn v khu vc cng nghip, dch v, th. Cc tc gi ny cho rng cc quan im qu cao nng nghip hay qu coi nh nng nghip, nng thn u khng ng, v chng s dn ti mu thun gi hai khu vc nng thn v thnh th v c th gy ra bt n v x hi, mi trng. c bit, quan im ca cc nh kinh t ny cho rng CNH, HH nn kinh t trc ht l v con ngi, v ton x hi ch khng thun ty v s pht trin ca khu vc ny hay khu vc kia. Pht trin hi ha c hai khu vc s a ti s thay i phng thc sn xut nng nghip truyn thng sang hin i vi nng sut lao ng cao hn, pht trin c cc ngnh cng nghip gn vi nng nghip v cc ngnh cng nghip khc. Nng nghip pht trin ko theo kinh t nng thn pht trin v ha nhp hai khu vc nng thn v thnh th3. Quan im pht trin hi ha hai khu vc nhn mnh u t vo nng nghip, nng thn pht trin kinh t hng ha cht lng cao, hin i v bn vng, ng thi to ra s gn kt cao vi cng nghip v th
3

Nguyn Vn Bch - Chu Tin Quang; Pht trin nng nghip, nng thn trong giai on CNH v HH Vit Nam; Nxb Nng nghip, H ni 1999 , trang 13-18

Tc gi bo co ny c quan im theo cc nh kinh t thuc trng phi th ba v cho rng, thc t pht trin nng nghip, nng thn Vit Nam thi gian va qua chng tnh hp l ca quan im pht trin hi ha cc khu vc nng nghip - cng nghip; nng thn thnh th, cho d Vit Nam cha tht s thnh cng. 1.4. Nhng ni dung ch yu ca CNH, HH nng nghip, nng thn trong iu kin hi nhp kinh t quc t hin nay CNH, HH nng nghip, nng thn l qu trnh song song hai mt: (i). Pht trin cc ngnh, lnh vc ca kinh t nng nghip v phi nng nghip theo li th ring ca tng vng nng thn theo hng ng dng cc bin php cng nghip v hin i; (ii). Xy dng x hi nng thn vn minh, i sng dn c sung tc v mi trng sinh thi t nhin bn vng. Theo , nhng ni dung ch yu ca qu trnh CNH, HH nng nghip, nng thn trong iu kin hi nhp kinh t quc t hin nay bao gm 5 im chnh sau: 1.4.1. Pht trin nng nghip theo hng CNH, HH L pht trin cc ngnh sn phm ca khu vc nng nghip theo li th t nhin ca tng vng nng thn, gn vi cng nghip ch bin v th trng tiu th, p dng cc thnh tu v cng ngh v quy trnh sn xut tin tin, hin i hnh thnh cc vng sn xut tp trung, chuyn canh t nng sut lao ng v nng lc cnh tranh cao. 1.4.2. Pht trin cc ngnh ngh phi nng nghip nng thn L khng ngng gia tng cc hot ng sn xut, kinh doanh phi nng nghip trn a bn nng thn, bao gm cc ngnh ngh 4 c kh nng s dng hu hiu lao ng nng thn, to thm vic lm, tng thu nhp v thc y chuyn dch mt b phn lao ng nng nghip sang cc hot ng phi nng nghip. T gim t trng lao ng nng nghip v tng tch ly t liu sn xut nng nghip vo tay nhng ngi c kh nng sn xut nng nghip quy m ln, hin i v theo phng thc cng nghip;

Cc ngnh ngh ph hp vi trnh ca lao ng nng thn l kh a dng, bao gm: cng nghip gin n sn xut hng tiu dng, t liu sn xut nng nghip, ch bin nng sn, khai khong, sn xut vt liu xy dng, cc ngh th cng ti gia nh v dch v i sng nng thn

1.4.3. Xy dng v pht trin kt cu h tng cho CNH, HH nng nghip, nng thn L xy dng, pht trin kt cu h tng cng nh giao thng, thy li, thng tin, in, ngun nc, kho tng, cu, bn bi m bo cho cc hot ng kinh t v x hi nng thn pht trin thun li v kt ni tt vi thnh th v cc khu cng nghip tp trung; pht trin h tng mm bao gm: trnh hc vn, tay ngh ca ngi lao ng, nng lc qun l kinh t-x hi ca b my chnh quyn nng thn 1.4.4. Pht trin x hi nng thn truyn thng ti vn minh, hin i L xy dng x hi nng thn vi cc cng ng dn c vn minh, c i sng vt cht sung tc; c i sng vn ha tinh thn lnh mnh, dn ch, vn minh, gn gi cc truyn thng cng ng giu bn sc nhn vn tt p 1.4.5. Pht trin bn vng mi trng sinh thi nng thn L to lp v duy tr mi trng sinh thi t nhin cn bng v trong lnh, to iu kin cuc sng con ngi gn b vi thin nhin. II. Khi qut thc trng CNH, HH nng nghip, nng thn theo cc quan im nh hng ca ng v Nh nc thi gian qua. 2.1. Nhng ch trng, quan im c bn ca ng v CNH, HH nng nghip, nng thn ng ta ra nhiu Ngh quyt quan trng nh: Ngh quyt i hi ng kho VIII; Ngh quyt Hi ngh TW ln th IV ca Ban chp hnh Trung ng ng kha VIII v Tip tc y mnh cng cuc i mi, cn kim CNH, HH, phn u hon thnh cc mc tiu kinh t-x hi n nm 2000; Ngh quyt 06/NQ-TW ca B chnh tr kho VIII v Mt s vn pht trin nng nghip v nng thn; Ngh quyt i hi ng kho IX; Ngh quyt Hi ngh ln th V kha IX v y nhanh CNH, HH nng nghip, nng thn thi k 2011-2010 v gn y nht l Ngh quyt s 26 Hi ngh ln th VII Ban chp hnh Trung ng kho X v Nng nghip, nng dn, nng thn a ra nhng ch trng, quan im c bn cho qu trnh CNH, HH nng nghip, nng thn n nm 2020. Khi qut

nhng ch trng, quan im ca ng th hin ti cc vn bn ny nh sau: -Coi trng thc hin cng nghip ho, hin i ho trong pht trin nng nghip (gm c lm nghip, ng nghip, dim nghip), a nng nghip ln sn xut ln l nhim v cc k quan trng c trc mt v lu di, l c s n nh tnh hnh kinh t, chnh tr, x hi, cng c lin minh giai cp cng nhn vi giai cp nng dn v tng lp tr thc, y mnh CNH, HH t nc theo nh hng x hi ch ngha. -y mnh chuyn dch c cu kinh t, gn pht trin nng nghip vi cng nghip ch bin, ngnh ngh, gn sn xut vi th trng hnh thnh s lin kt nng - cng nghip - dch v v th trng ngay trn a bn nng thn v trn phm vi c nc; gn pht trin nng nghip vi xy dng nng thn mi 5 -CNH, HH nng nghip nng thn l mt trong nhng nhim v quan trng hng u ca CNH, HH t nc. Pht trin cng nghip v dch v phi gn b cht ch, h tr c lc v phc v c hiu qu cho CNH, HH nng nghip, nng thn; -u tin pht trin lc lng sn xut, ch trng pht huy ngun lc con ngi, ng dng rng ri cc thnh tu khoa hc, cng ngh; thc y chuyn dch c cu kinh t theo hng pht huy li th ca tng vng gn vi th trng sn xut hng ha quy m ln vi cht lng v hiu qu cao; bo v mi trng, phng chng, hn ch v gim nh thin tai, pht trin nng nghip, nng thn bn vng; -Da vo ni lc l chnh, ng thi tranh th ti a cc ngun lc t bn ngoi, pht huy tim nng ca cc thnh phn kinh t, trong kinh t nh nc gia vai tr ch o, cng vi kinh t tp th ngy cng tr thnh nn tng vng chc; pht trin mnh kinh t h sn xut hng ha, cc loi hnh doanh nghip, nht l doanh nghip va v nh nng thn; -Kt hp cht ch cc vn kinh t v x hi trong qua trnh CNH, HH nng nghip, nng thn;
5

Ban ch o n nng nghip-nng dn-nng thn, ch trng, chnh sch ca ng v Nh nc v nng nghip, nng dn, nng thn thi k 1997-2007, Ngh quyt s 06-NQ/TW v mt s vn pht trin nng nghip v nng thn ngy 10/11/1998, Nxb CTQG 2008, trang 126

- Kt hp cht ch CNH, HH nng nghip, nng thn vi xy dng tim lc v th trn quc phng ton dn, th trn an ninh nhn dnu t pht trin kinh t-x hi, n nh dn c cc vng xung yu, vng bin gii, ca khu, hi o ph hp vi chin lc quc phng v chin lc an ninh quc gia6 -CNH, HH nng nghip, nng thn l mt nhim v quan trng hng u ca qu trnh CNH, HH t nc. Trong mi quan h mt thit gia nng nghip, nng dn v nng thn, nng dn l ch th ca qu trnh pht trin, xy dng nng thn mi gn vi xy dng cc c s cng nghip, dch v v pht trin th theo quy hoch l cn bn; pht trin ton din, hin i ha nng nghip l then cht7 Nhng ch trng, quan im quan trng ni trn ca ng th hin y cc kha cnh khc nhau trong ch o v nh hng v gii php CNH, HH nng nghip, nng thn Vit Nam nhng nm va qua v tc ng mnh m n thc tin CNH, HH nng nghip, nng thn Vit Nam thi gian. nh gi nhng thnh tu v yu km ca thc trng ny c khi qut nh sau 2.2. Nhng thnh tu c bn 2.2.1. C cu sn xut nng nghip v kinh t nng thn chuyn dch theo hng pht trin cc loi nng sn c li th cnh tranh Thc t cho thy c cu nng nghip chuyn dch ng k trong thi gian t 2000 n nay. C th l T trng nng nghip thun gim t 79,1% xung 73,8%, nhng gi tr tuyt i tnh theo gi thc t vn tng t trn 129 ngn t ln trn 362,8 ngn t VN; T trng lm nghip gim t 4,7% xung 2,7%, nhng gi tr tng t 7,6 ngn t ln 13,5 ngn t VN; Thay vo t trng thy sn tng t 16,2% ln 23,5% v gi tr tng nhanh t gn 26,5 ngn t ln 115,5 ngn t VN, phn nh th mnh v nng lc cnh tranh cao ca ngnh ny (xem biu s liu sau)
6 7

Ngun dn , s 4 Ban ch o n nng nghip-nng dn-nng thn, ch trng, chnh sch ca ng v Nh nc v nng nghip, nng dn, nng thn thi k 1997-2007, Ngh quyt s 26 Hi ngh ln th by Ban CHTW kha X v nng nghip, nng dn, nng thn, ngy 5/8/2008

Biu s 1. Chuyn dch c cu gi tr sn xut cc ngnh N, L, TS theo gi thc t n v: T VND: % Nm 2000 2002 2004 2006 2008 1.N. nghip 129.140,5 145.021,3 172.494,9 197.855 362.824,3 - C cu 79,1 76,1 72,2 70,0 73,8 % 2.L. 7.673,9 8.411,1 9.064,1 10.331,4 13.520,0 Nghip 4,7 4,4 3,8 3,6 2,7 - C cu % 3.T. Sn 26.498,9 3.7130,8 53.977,7 74.338,9 115.527,0 - C cu % 16,2 19,5 24,0 26,4 23,5 4. Tng s 163.313,3 190.562,9 235.536,7 282.525,3 491.871,3 - C cu % 100 100 100 100 100 Ngun: NGTK 2008 v tnh ton ca tc gi Trong ni b ngnh nng nghip theo ngha hp cng din ra s chuyn dch c cu gia 3 tiu ngnh: trng trt, chn nui v dch v theo hng gim t trng trng trt, tng chn nui Biu s 2. Chuyn dch c cu gi tr sn xut ni ngnh nng nghip theo gi thc t n v: T VN; % Nm 2000 2002 2004 1.Trng trt 101.043 101.403 131.551 -C cu 78,2 76,7 75,4 % 2.Chn nui 24.960,2 30.574,8 37.343,6 -C cu 19,3 21,1 21,6 % 3.Dch v 3.136,6 3.274,7 3.599,4 -C cu 2,5 2,5 2,1 % 4.Tng s 129.140,5 145.021,3 172.494,9 -C cu 100 100 100 % Ngun: NGTK- mc 90, trang 10 2006 145.807 73,7 48.487,4 24,5 3.559,9 1,8 197.855, 0 100 223 2008 259.468 71,5 97.859,2 27,0 5.496,5 1,5 362.824,3 100

im thnh cng trong pht trin nng nghip theo hng CNH, HH l, sn xut la go v nhiu nng sn hng ha xut khu khc vn tng trng n nh trong iu kin cc ngun lc b co hp, trong t canh tc la gim trn 300 nghn ha chuyn sang nui trng thy sn, cc cy trng khc v sang pht trin cng nghip, th, nhng sn lng lng thc c ht trong giai on 2000-2009 vn tng t 34,5 triu tn ln 44,4 triu tn vo nm 2009, trong sn lng la tng t 32,5 ln 39,2 triu tn, bnh qun mi nm tng hn mt triu tn, xut khu khong 3,5- 4 triu tn go bnh qun mi nm, trong nm 2008 xut c trn 4,7 triu tn, nm 2009 vt tri t 5,5 triu tn. Thnh tu ny phn nh r tc ng tch cc ca pht trin sn xut la go theo hng CNH, HH gn vi th trng, khng nh v tr l nc xut khu go hng u, gp phn quan trng vo an ninh lng thc ton cu. Cc sn phm cy cng nghip, cy n qu c iu chnh ln theo tn hiu ca th trng va m rng xut khu va tng nng lc chim lnh th trng ni a, hnh thnh cc vng sn xut tp trung theo vng sinh thi ph hp v gn vi cng nghip bo qun, ch bin v tng bc kt ni vi th trng. Mt s cy cng nghip lu nm v cy n qu tng nhanh c v din tch v sn lng trong giai on 2000-2009, th hin qua biu sau Biu s 3. Tng trng din tch, sn lng mt s cy cng nghip lu nm v cy n qu n v; Din tch: 1000ha, Sn lng 1000tn, tng gim % Sn phm 1. Cao su: Din tch S. lng 2. C ph: Din tch S. lng 3. H tiu: Din tch S. lng 4. iu: Din tch 2000 412,0 290,8 651,9 802,5 27,9 39,2 195,6 11 2009 648,0 710,0 527,0 1071,0 50,0 89,4 400,0 Tng (+), gim (-) 57,8 144,8 - 19,2 33,5 85,0 127,8 105,0

S. lng 67,6 315,0 365,9 5, Ch: Din tch 87,7 132,0 35,3 S. lng 314,7 790,0 54,9 6.Cyc mi: Din 87,2 146,3 67,4 tch 578,0 1076,0 86,2 S. lng Ngun: B NN v PNT, D tho k hoch 2011-2015 ngnh nng nghip v pht trin nng thn, H Ni 2009 v tnh ton ca tc gi Bc tranh trn y cho thy s tng trng kh nhanh cc sn phm cy cng nghip di ngy theo nh hng xut khu, thay vo din tch cc cy cng nghip ngn ngy nh bng, ma ng, thuc l gim i, th hin qua biu sau Chn nui pht trin vi tc kh cao, p ng nhu cu tiu dng v trng, tht trong nc ang tng nhanh, gi tr chn nui tng bnh qun 10%/nm; t trng gi tr chn nui trong nng nghip tng t 19,3% ln 27,0%. n tru, b, ln v gia cm u tng nh sn xut quy m trang tri v theo phng php cng nghip. Rng t nhin c bo v v khi phc tt hn, trng rng kinh t bc u c chuyn bin tch cc v cht lng v hiu qu, che ph ca rng tng t 35% ln 39,4%. Cng nghip ch bin nng, lm, thy sn v mt s ngnh ngh nng thn pht trin tch cc. Gi tr sn xut cng nghip ch bin nng, lm, thy sn tng trng bnh qun 12-14%/nm. Sn xut tiu, th cng nghip v ngnh ngh nng thn tng 15%/nm. Hin c nc c 2.971 lng ngh, khong 1,35 triu c s ngnh ngh nng thn, vi khong 1,4 triu h, thu ht hn 10 triu lao ng (trong c khong 1,5 triu ngi lm hng m ngh). C cu kinh t nng thn chuyn dch theo hng tng dn t trng cng nghip v dch v, gim t trng nng nghip. Nm 2008 trong tng GDP ca c nc, t trng nng, lm nghip, thy sn gim t 24,53% xung 21,6%; lao ng nng nghip gim t 59,0% xung 56,0%, lao ng cng nghip, tiu th cng nghip chim khong 17%, dch v chim 25,1%.

12

Nm 2003, h thun nng gim cn 68,8%, h kim ngh tng ln, chim 12,7% v phi nng nghip 18,4%. 2.2.2.Trnh sn xut nng nghip c nng cao thng qua s dng ging mi, cng ngh sinh hc, phng thc canh tc tin tin Chng trnh ging cy trng, ging vt nui bc u t kt qu quan trng vo vic nng cao nng sut cht lng nng sn, thy sn. n nay, c hn 90% din tch la, 80% din tch ng, 60% din tch ma, 100% din tch iu c s dng ging mi. Cng ngh s dng m hom c a nhanh vo sn xut ging cy rng, nn nng sut cht lng rng c ci thin. Tiu ngnh thy sn a vo sn xut mt s loi thy sn c gi tr kinh t cao. Mt s khu ca sn xut nng nghip c c gii ha nh: thy li, tut la, xay xt t hn 80%, vn chuyn lm t t hn 60%. Tng cng sut tu thuyn nh bt t hn 4 triu sc nga, mt s c s nui trng thy sn c trang b cc my mc, thit b thc hin cng ngh nui trng tin tin. 2.2.3. Quan h sn xut trong nng nghip tip tc c hon thin ph hp vi s pht trin khch quan ca lc lng sn xut . Ch trng pht trin kinh t h sn xut hng ha i vo cuc sng, xut hin ngy cng nhiu h, trang tri sn xut hng ha quy m ln; tip tc i mi m hnh HTX c pht trin HTX mi theo Lut. C nc hin c 72 nghn trang tri, tng bnh qun 10%/nm. Thnh lp mi 524 hp tc x nng nghip, ch yu hot ng theo hng dch v, tiu th sn phm cho x vin, hnh thnh h thng HTX mi vi hn 10 nghn n v nng thn v trn 100 nghn t kinh t hp tc, s hp tc x hot ng c li tng t 32% ln 35%, s HTX yu km gim t 22% xung cn khong 10%. Cc doanh nghip nh nc tip tc c sp xp, i mi, thc hin c phn ha v sn xut, kinh doanh c hiu qu hn; cc nng, lm trng quc doanh ang c sp xp li theo tinh thn Ngh quyt s 28/NQ-T. ngy 16-6-2003 ca B Chnh tr. Doanh nghip t nhn nng thn tng mt bc, chim khong 18% tng s doanh nghip c nc, bnh qun mt

13

doanh nghip thu ht khong 20 lao ng, ang l nhn t quan trng thc y kinh t nng thn pht trin 2.2.4 X hi nng thn c s thay i ng k, kt cu h tng tip tc c u t pht trin ng b hn, i sng nhn dn c ci thin, t l h ngho tip tc gim, gio dc, y t, vn ha c chuyn bin. Nh u t ca nh nc thng qua cc chng trnh v d n, nn cc hng mc kt cu h tng nng thn pht trin thm. Nhiu cng trnh thy li hon thnh v a vo s dng, gp phn chuyn dch c cu sn xut, thm canh, tng nng sut cy trng bo m ti cho 90% din tch la, hoa mu, cy cng nghip v cy n qu; h thng iu c cng c. n nay c 98% s x c ng -t ti khu trung tm, hn 90% s x c in, gn 88% s h dn nng thn c s dng in. S thu bao in thoi khu vc nng thn tng nhanh, t 4 my/100 ngi dn; 58% s dn nng thn c s dng nc sch; xy mi trn 500 ch nng thn cp x, to iu kin thun li hn cho nng dn tiu th nng sn. Thnh tu ni bt trong cng tc xa i, gim ngho l c bn gii quyt c tnh trng i trin min, gim t l h ngho t 19% xung 7% theo chun ngho c (2000-2005)8. iu kin v nh , i li, hc tp, cha bnh c ci thin tt hn. Vn ha truyn thng mang m bn sc dn tc c phc hi v pht trin, trnh hiu bit ca dn c nng thn c nng ln. 2.3. Nhng yu km 2.3.1. Yu km trong ch o Quan im, ch trng ca ng v CNH, HH nng nghip, nng thn th hin cc Ngh quyt Hi ngh TW v Ngh quyt B Chnh tr cn dng li nhng im chung, cha ch r r hng c th trin khai nh th no. Yu km ny th hin ch cha r v nh hng pht trin cc ngnh cng nghip gn v h tr c lc cho CNH, HH nng nghip, nng

Nu tnh theo chun mi cho giai on 2006-2010 th t l h ngho c nc l 12%, ring nng thn l 16,2%

14

thn. Thc tin phn nh r cc ngnh cng nghip Vit Nam cha hng vo phc v sn xut nng nghip, trc ht l cc ngnh c kh sn xut ra cc loi cng c, my mc thit b, cc loi cng c bo h m ngi sn xut nng nghip cn CGH v CNH cc cng on ca sn xut, ch bin nng sn cn rt yu; cc ngnh cng nghip khc nh: sn xut phn bn, thc n gia sc, ch phm bo v cy trng, vt nuicng cha p ng c yu cu ca sn xut. Cc ngh quyt cng cha ch r bn thn ngnh nng nghip phi lm g c th hp th nhng sn phm mi ca cng nghip, dch v to ra tr thnh nn nng nghip hin i, tin tin. V vy tin trnh CNH, HH nng nghip, nng thn ca Vit Nam hin nay rt lng tng, tnh trng lc hu v cng ngh canh tc, cng ngh thu hoch v cng ngh ch bin nng sn ca Vit Nam hin nay rt ph bin.9. 2.3.2. Nhng yu km trong trin khai Bn cnh nhng thnh tu rt quan trng nu trn s nghip CNH, HH nng nghip, nng thn Vit Nam ang th hin nhiu yu km cn khc phc l: a. C cu sn xut nng nghip v kinh t nng thn chuyn dch cha theo quy hoch, nh hng r rng. Nng nghip vi t trng cao trn 65% gi tr kinh t nng thn, trong nng nghip th ngnh trng trt chim ti hn 78%, phn nh cc ngun lc c bn ca nng thn vn tp trung vo lnh vc ny; t trng gi tr chn nui ch chim 27%, trong khi tim nng pht trin cn nhiu; nng sut lao ng nng nghip lun thp hn cc lnh vc kinh t khc, phn nh qua biu s liu so snh sau. Biu s 4. So snh nng sut lao ng N,L,TS vi mt s ngnh kinh t n v: Triu VND/ngi
9

Chu Tin Quang, chuyn 1 Qu trnh hnh thnh, pht trin v nhng hn ch trong h quan im ca ng v nng nghip, i vi nng dn v v pht trin nng thn t Hi ngh T VI (Kha IV) n nay, Bo co ngy 15/5/2009, trang 23-24 tham gia son tho n s 03 A/ HLLTW, Hi ng l lun TW trnh B Chnh tr v Tip tc hon thin h thng quan im l lun v nng nghip, nng dn, nng thn trong thi k y mnh CNH, HH, ngy 30/12/2009

15

Nm

1. Nng, lm 2. T. sn 3.CN ch bin 4. Khch sn 5. Xy dng 6. Vn ti Bnh qun 11,7 17,2 22,5 32,9 chung. Ngun: NGTK 2008, mc 23 trang 60 Vic chuyn dch c cu nng nghip nhiu ni cn mang tnh t pht, cha theo quy hoch, cha bn vng. Mt khc cht lng quy hoch chuyn dch c cu nng nghip nhiu ni cn thp, cha ng b, cha ph hp vi yu cu th trng v tin b khoa hc, cng ngh; qun l, thc hin quy hoch cn nhiu bt cp. C cu lao ng nng thn chuyn dch khng tng ng vi chuyn dch cc ngnh kinh t trong c nc, nm 2008 t l lao ng nng nghip cn vn chim trn 56%. Mc tiu gim lao ng nng nghip xung 50% vo nm 2010 l kh khn b. Nng lc cnh tranh ca mt s nng sn phm cn thp. Nng sut, cht lng mt s nng sn cn thp, kh nng cnh tranh km nh: ch, ma, ng, rau qu, sn phm chn nui. Chm hnh thnh h thng kim sot cht lng nng sn v vt t nng nghip. Tnh trng d lng ha cht thuc bo v thc vt, thuc khng sinh trong nng sn, thy sn ang l vn ln nh hng xu n nng lc cnh tranh ca hng ha nng sn xut khu. c. Hiu qu hot ng v tc ng ca cc doanh nghip yu. Vic sp xp, i mi cc nng, lm trng quc doanh rt tr tr. Cc hp tc x cha th hin c l t chc kinh t t ch. Cc doanh nghip t nhn quy m nh b, hot ng trong lnh vc dch v ti gn 95%, ch 5% tham gia sn xut nng nghip v ch pht trin quanh ven th, hoc ni c kt cu h tng tng i pht trin, cha dm vn ti cc vng nng thn kh khn, su, xa. 16

200 0 4,0 15,1 23,4 20,9 22,7 14,8

200 4 5,6 19,6 30,1 29,8 23,2 25,3

200 2008 6 7,2 12,2 24,6 34,7 36,6 49,5 45,8 78,0 30,2 40,0 36,1 54,9

d. Kt cu h tng kinh t - x hi nng thn vn cha p ng yu cu CNH, HH nng thn, nng thn H thng thy li cha p ng c yu cu thm canh v sn xut hng ha ln, nht l trong iu kin hn hn, l lt. Nhiu cng trnh u t khng ng b, qun l km nn xung cp. Cht lng ng giao thng nng thn cn thp, thiu ng ti thn bn, nht l vng ni. in cho sinh hot v phc v sn xut nng nghip nhiu vng cha p ng, gi bn in nng thn cn cao. Nc sch cho nng thn cha c gii quyt, nht l i vi min ni v ng bng sng Cu Long. H thng ch c thm ng k, nhng phn b khng u; v sinh an ton thc phm cha bo m, vn minh thng mi khng c vn hnh hu ht ch nng thn. i sng vt cht v tinh thn ca dn c nng thn nhiu vng cn kh khn. Thu nhp bnh qun ca dn c nng thn tng chm, hn 90% h ngho ca c nc tp trung khu vc nng thn, cht lng n, , khm, cha bnh ca nng dn vng su, vng xa vn cn thp, t l tr em suy dinh dng cn cao, s nh tm cn c ci thin cn nhiu, t l hc sinh cc bc hc cao cn thp, t l lao ng nng thn qua o to mi chim khong 12% (bng 1/2 ca c nc), s lao ng c o to t tr v nng thn. Vic pht trin nhanh cc khu cng nghip, khu th nhng cha kt hp cht vi gii quyt vic lm, o to v chuyn i ngh cho ngi dn c t b thu hi cho mc ch ny, lm tng thm tnh trng bc xc v vic lm, thu nhp v i sng nhiu vng nng thn. i sng vn ha nng thn cha c ci thin, t nn x hi v tnh trng nhim mi trng nhiu vng nng thn c chiu hng gia tng. III. Mt s gii php ch yu. Gii php bao trm, mang tnh quyt nh i vi s thnh cng ca s nghip CNH, HH nng nghip, nng thn nc ta trong thi k y 17

mnh CNH, HH t nc l ng v Chnh ph cn ch o quyt lit, c th v trit cc chng trnh hnh ng ca cc ngnh, cc cp c ra thc hin nhng quan im, mc tiu v ni dung ca CNH, HH nng nghip, nng thn t nay n nm 2020, thi im m chng ta phn u a Vit Nam tr thnh nc cng nghip. Nhng gii php c th l 3.1. Tip tc y nhanh qu trnh chuyn dch c cu nng nghip v kinh t nng thn theo quy hoch c nghin cu cn trng Tinh thn c bn ca gii php ny l chuyn mnh phng thc sn xut nng nghip v cc hot ng phi nng nghip nng thn theo hng cng nghip c hiu qu cao; pht trin mnh chn nui cng nghip cht lng cao; cng c cc vng sn xut hng ha tp trung gn vi vic chuyn giao cng ngh sn xut, bo qun v ch bin; khc phc dt im tnh trng sn xut manh mn, t pht. Tip tc r sot, b sung, iu chnh li quy hoch sn xut nng nghip theo hng: pht huy li th t nhin ca tng vng, li th kinh t ca tng loi cy trng, con gia sc; Nh nc ch ng nh hng hnh thnh vng sn xut hng ha gn vi cng nghip ch bin v th trng, bo m hiu qu bn vng. Trn c s mt quy hoch ngnh, vng thng nht c Chnh ph ph duyt, cc a phng cn r sot, b sung, iu chnh quy hoch pht trin kt cu h tng kinh t - x hi (giao thng, thy li, in, trng hc, trm y t, ch, bu chnh - vin thng, cm th nng thn...) ph hp vi quy hoch tng th pht trin kinh t - x hi v quy hoch k hoch s dng t ca a phng c s qun l thng nht, ng b trn a bn. Hon thnh quy hoch nng thn ph hp qu trnh CNH, HH nng nghip, nng thn n nm 2020. 3.2. Tip tc pht trin v m rng th trng nng sn, coi trng th trng trong nc, t chc tt cc chui sn phm tiu th nng sn c li cho nng dn. Tip tc tm cc gii php c th thc hin tt Quyt nh s 80/2002/Q-TTg ngy 6-12-2002 ca Th tng Chnh ph v chnh sch 18

khuyn khch tiu th nng sn thng qua hp ng trn c s hnh thnh cc chui sn phm (gi tr) hng ha nng nghip c t chc v th ch vn hnh r rng, y mnh tho g cc kh khn vng mc hin nay, to c s php l ph hp thc hin cc hp ng tiu th nng sn k kt gia ngi sn xut vi doanh nghip. Chnh ph cn ch o cc doanh nghip nh nc, hip hi ngnh hng trin khai c hiu qu chng trnh xc tin thng mi trng im c ph duyt. 3.3. Xy dng c ch, chnh sch thc y chuyn giao nhanh tin b cng ngh vo sn xut. Xy dng c ch, chnh sch gn nghin cu v chuyn giao khoa hc cng ngh, nng cao cht lng ging cy trng, ging vt nui, k thut canh tc v mi trng, cng ngh sau thu hoch; ng dng mnh cng ngh sinh hc v xy dng cc khu nng nghip cng ngh cao; nng cao kh nng phng nga v khc phc dch bnh i vi cy trng, vt nui. i mi c ch qun l khoa hc (qun l ti chnh, nhn lc) trong lnh vc nng nghip nhm tng cng gn kt gia cc n v nghin cu vi h thng khuyn nng nhm nng cao hiu qu nghin cu v chuyn giao khoa hc cng ngh. Chuyn giao nhanh cc loi ging tt v cy trng, vt nui, tp trung vo cc loi cy trng, vt nui c li th, c th trng; tip tc trin khai c hiu qu chng trnh ging cy trng, ging vt nui. Tng cng cng tc khuyn nng, khuyn lm, khuyn ng, cng tc th y, bo v thc vt, qun l cht lng v an ton v sinh thc phm. 3.4. Khuyn khch cc doanh nghip, hp tc x u t pht trin cng nghip bo qun, ch bin nng, lm thy sn C chnh sch c bit khuyn khch pht trin mnh cc doanh nghip sn xut cng nghip v dch v nng thn, nht l cc doanh nghip nh v va. To iu kin thun li pht trin mnh v c hiu qu kinh t h v kinh t trang tri. Ch trng cng c v pht trin cc HTX theo Lut Hp tc x nm 2003 v cc Ngh nh hng dn thi hnh nhm nng cao hiu qu hot ng ca hp tc x. 19

3.5. Tng u t t ngn sch nh nc, v a dng ha cc ngun vn tip tc u t pht trin mnh hn kt cu h tng kinh t, x hi nng thn u tin nng cp v xy dng mi cc h thng thy li ng b, i i vi i mi v nng cao hiu qu qun l bo m an ton v nc. Tip tc u t pht trin giao thng nng thn, bo m cc x u c ng -t ti khu trung tm, tng bc pht trin ng -t ti thn bn; bo m hn 90% s dn c nng thn c in sinh hot; hn 75% s dn c nng thn c s dng nc sch. 3.6. B sung, iu chnh cc chnh sch v t ai, thu, tn dng, u t... iu chnh, b sung cc chnh sch trn y phi hng ti h tr v to sc hp dn mnh m, sc khuyn khch cc doanh nghip thuc mi thnh phn u t vo nng nghip, nng thn. Hnh thnh sm cc cm cng nghip, cm lng ngh a bn cc huyn thu ht cc c s sn xut cng nghip v kinh doanh dch v s dng nhiu lao ng v ngun nguyn liu t nng, lm thy sn. Sm hng dn nh gi thc trng nhim mi trng hin nay, nht l nhim ngun nc c k hoch khc phc, ng thi c bin php kim sot phng, chng nhim mi trng ti cc cm cng nghip, cm lng ngh mi hnh thnh nng thn. 3.7. Tp trung o to ngh cho nng dn v cho lao ng nng thn c bit quan tm gii quyt vic lm v thu nhp cho nng dn c t b thu hi s dng vo mc ch pht trin khu cng nghip, khu th, c s h tng kinh t - x hi. To iu kin cho lao ng nng thn c vic lm ti ch v ngoi khu vc nng thn. C chnh sch tr gip thit thc y mnh o to ngh cho nng dn v lao ng nng thn, p ng cho yu cu CNH, HH cc ngnh ngh nng thn v tm vic lm ngoi khu vc nng thn, k c i nc ngoi. 3.8. Tip tc u t nhiu hn cho chng trnh xa i gim ngho Tr gip thit thc cho cc vng v cng ng dn c cn nhiu kh khn, xy dng kt cu h tng kinh t - x hi, pht trin h thng khuyn 20

nng, nng cao dn tr v c chnh sch tn dng cho ngi ngho tng bc vt qua kh khn, thot ngho v nng cao mc sng mt cch bn vng. Tip tc trin khai thc hin cc chnh sch c bit tr gip iu kin sn xut v nh cho ng bo cc dn tc thiu s i sng cn nhiu kh khn.

III KT LUN V KHUYN NGH I Kt lun 1.1. C l lun v thc tin chng t rng, CNH, HH nng nghip, nng thn l nhim v chin lc ca ton ng, ton dn ta, c trc mt cng nh lu di. S khng th a nc ta tr thnh nc cng nghip vo nm 2020 theo mc tiu ra, nu khng thc hin thng li nhim v CNH, HH nng nghip, nng thn. Cn khng nh rng CNH, HH nng nghip, nng thn l b phn hu c ca CNH, HH ton nn kinh t, quyt nh s thnh cng chung ca CNH, HH t nc. V vy, n phi c trin khai ng b vi CNH, HH ton nn kinh t. Ni cch khc, CNH, HH nng nghip, nng thn phi c gn kt vi CNH, HH cc lnh vc khc ca nn kinh t, to ra mi lin kt v tc ng h tr ln nhau. 1.2. CNH, HH nng nghip, nng thn l qu trnh mang tnh tng hp c v kinh t v x hi, c mc tiu bao trm l a kinh t nng thn pht trin ton din, hin i c lnh vc nng nghip v cc ngnh kinh t phi nng nghip, to ra cuc sng sung tc ca ngi dn, ng thi vn gi c mi trng sinh thi vi s cn bng t nhin ca n, to mi trng sng gn kt con ngi vi thin nhin 1.3. Trong CNH, HH nng nghip, nng thn th CNH, HH nng nghip phi c ch trng i trc mt bc, ngha l phi bin i sn xut truyn thng, nng sut lao ng thp thnh nn nng nghip hng ha, hin i vi nng sut lao ng cao. Mc tiu ny ch c th t c nu gii quyt thnh cng, ng b cc vn

21

lin quan n qua trnh chuyn ha sn xut nng nghip theo ng quy lut khch quan m loi ngi v ang tri qua. 1.4. Vi iu kin t cht, ngi ng v lao ng nng nghip chim t trng cao trong lc lng lao ng nng thn th qu trnh CNH, HH nng nghip, nng thn Vit Nam phi to ra c nhiu vic lm phi nng nghip to nhiu vic lm mi v to mi trng thu ht mt b phn ln lao ng nng nghip chuyn sang. Nh vy, vic pht trin cc lnh vc, ngnh ngh phi nng nghip nh, phn tn trong nng thn cng nh cc khu cng nghip tp trung hnh thnh trn a bn nng thn phi mang mc ch to vic lm v thu ht lao ng nng nghip chuyn sang, cng nhiu cng tt, nhng phi bn vng v t ri ro nht cho nhng ngi lao ng nng nghip chuyn ngh. y l i hi mang tnh c th i vi iu kin ca nng thn Vit Nam v l thch thc i vi qu trnh CNH, HH nng nghip, nng thn, cng nh ton nn kinh t. 1.5. CNH, HH nng nghip, nng thn l qu trnh phn cng li lao ng, cc ngun lc cho pht trin kinh t nng thn, t to ra s chuyn dch c cu kinh t v c cu lao ng nng thn. Hai qu trnh ny phi din ra ng b v s thnh cng ca n ph thuc vo nng lc nh hng, qun l v iu chnh ca Nh nc, th trng s khng nng lc gii quyt c nhng mu thun ny sinh trong hai qu trnh ny. V vy, vai tr qun l ca Nh nc l rt quan trng, khng th ph thc tt c cho th trng 1.6. CNH, HH nng nghip, nng thn cng ng thi l qu trnh khai thc mnh hn, nhiu hn cc ngun lc t nhin, cc ti nguyn. Nhng s khai thc qu mc cc ti nguyn s lm ny sinh nhng tc ng nghch cho s pht trin bn vng, vn ny thc t v ang chng minh. Mt ln na vai tr ca Nh nc li c t ra nh mt nhn t ch cht, m bo cho CNH, HH nng nghip, nng thn din ra bn vng v t ti mc tiu II. Mt s kin ngh 2.1. Cc b, ngnh, v lnh o cc a phng phi cao trch nhim ca mnh, i vi CNH, HH nng nghip, nng thn trong vic c 22

th ha v t chc thc hin nhng chng trnh, d n v pht trin nng nghip, nng thn t kt qu cao nht, t gp phn tch cc thc hin thng li nhim v chin lc ny ca t nc. 2.2. CNH, HH c trin khai t nhiu nm nay, nhng cho n nay s hiu bit ca cc ngnh cc cp v vn ny va cha r rng, va cha thng nht, v d CNH, HH nng nghip phi i nh th no, lm g?, CNH, HH nng thn gm nhng ni dung g?, cn kim CNH, HH bao gm nhng ni dung c th no?..V vy kin ngh nn l gii r hn theo cch c th ha v x hi ha khi nim ny, theo ti th nn tch ring hai khi nim: - CNH, HH nng nghip l pht trin nng nghip da trn nn tng cng ngh - k thut tin tin, hp l v hng theo nguyn tc th trng, sn xut hng ha c li nht; - CNH, HH nng thn l pht trin kinh t nng thn tng hp theo li th tng vng v xy dng x hi nng thn mi vi vn ha truyn thng kt hp vn minh, hin i v vi cn bng mi trng sinh thi t nhin c gi vng. Thc cht l bin nng thn thnh ni sinh sng hp dn, l tng thu ht cc doang nghip, t chc kinh t v nhiu ngi v sinh sng lm vic ti nng thn 2.3. Ngh quyt s 26 Hi ngh T ln VII Kha X v nng nghip, nng dn, nng thn khng nh nng dn l ch th ca pht trin nng nghip, nng thn, vy th nng dn cng l ch th ca qu trnh CNH, HH nng nghip. Quan im v nh hng ny cha c lun gii c th, r v phm vi, ni hm v phng thc trin khai, v vy kin ngh lm r nhng vn ny to cn c php l thc hin. 2.4. Vic thc hin cc chnh sch u i v h tr cho khu vc nng nghip, nng thn nh: chnh sch u t, chnh sch tn dng, chnh sch t ai, chnh sch khoa hc, cng ngh, chnh sch th trng c ban hnh cho n nay rt hn ch v tc ng cn yu, v vy khu vc nng nghip, nng thn vn l khu vc chu nhiu thit thi hn cc lnh vc khc. V vy, kin ngh Nh nc cn nghin cu b sung cc ch ca cc chnh sch ni trn mnh hn, sc hp dn hn v nghin cu khung 23

php l kim sot qu trnh thc thi cc chnh sch, trong cn ch trng s ng n v i tng v hiu qu hng li cc chnh sch theo i tng. 2.5. Cui cng l kin ngh a ni dung CNH, HH nng nghip, nng thn vo ging dy cc trng hc theo mc khc nhau, t ph thng n i hc v trn i hc. Ngoi ra Chnh ph cn b tr ngn sch mnh u t vo cc chng trnh o to, bi dng v pht trin ngun nhn lc sc m ng thc hin thnh cng qu trnh CNH, HH nng nghip, nng thn t nay n 2020

1.

2.

TI LIU THAM KHO Nguyn Vn Bch Chu Tin Quang, Pht trin nng nghip nng thn trong giai on cng nghip ho v hin i ho Vit Nam. Nxb Nng nghip, H Ni 1999. ng cng sn Vit Nam (1996), Vn kin i hi i biu ton quc ln th VIII, Nxb CTQG, HN, trang 80

24

3.

4.

5.

6.

Ban ch o n nng nghip-nng dn-nng thn, ch trng, chnh sch ca ng v Nh nc v nng nghip, nng dn, nng thn thi k 1997-2007, Ngh quyt s 06NQ/TW v mt s vn pht trin nng nghip v nng thn ngy 10/11/1998, Nxb CTQG 2008, trang 126 Ban ch o n nng nghip-nng dn-nng thn, ch trng, chnh sch ca ng v Nh nc v nng nghip, nng dn, nng thn thi k 1997-2007; Ngh quyt Hi ngh Trung ng ln th nm kha IX, Nxb CTQG, H Ni 2008, trang 105. Ban ch o n nng nghip-nng dn-nng thn, ch trng, chnh sch ca ng v Nh nc v nng nghip, nng dn, nng thn thi k 1997-2007, Ngh quyt s 26 Hi ngh ln th by Ban CHTW kha X v nng nghip, nng dn, nng thn, ngy 5/8/2008 Chu Tin Quang, chuyn 1 Qu trnh hnh thnh, pht trin v nhng hn ch trong h quan im ca ng v nng nghip, i vi nng dn v v pht trin nng thn t Hi ngh T VI (Kha IV) n nay, Bo co ngy 15/5/2009, trang 23-24 tham gia son tho n s 03 A/ HLLTW, Hi ng l lun TW trnh B Chnh tr v Tip tc hon thin h thng quan im l lun v nng nghip, nng dn, nng thn trong thi k y mnh CNH, HH, ngy 30/12/2009./.

25