1

Phn th nht
TNG LUN CU
CHNG 1: KHI NIM CHUNG V
CC CNG TRNH NHN TO TRN NG
1.1 CC CNG TRNH NHN TO TRN NG
Khi xy dng tuyn ng s gp phi nhiu chng ngi khc nhau nh sng, sui,
mng mng, ni cao v.v vt qua cc chng ngi , bo m tuyn ng lin tc
v chuyn ng c an ton, ngi ta xy dng cu, cng, hm, ng trn v cc cng
trnh khc gi l cc cng trnh nhn to trn ng.
Cu l cng trnh vt qua pha trn chng ngi vt nh sng, sui, khe ni, thung lng,
hoc vt qua ng, qua nh my, ch v.v
Cng l cng trnh nm trong nn p ca tuyn ng nhm gii quyt cho dng chy
lu thng khi giao ct vi tuyn ng. Cng t di mt ng ti thiu 0.5m i vi
ng t v 1m i vi ng xe la, v vy qua v tr cng tuyn ng vn lin tc.
Cng ch c kh nng thot mt lng nc nh v va, v vy ngi ta xy dng cng khi
tuyn ng i qua dng nc nh v va, hoc dng nc khng thng xuyn, lu lng
khng ln lm nh mng mng, khe rnh. Cng c dng lm phng n so snh vi cu
nh.
Hm dng dn ng xuyn qua ni, trong lng t v c trng hp xy dng
trong nc.
ng trn c xy dng khi tuyn ng ct ngang dng chy c mc nc khng
ln, lu lng c th thot qua kt cu thn ng. Mt nm ch c mt vi gi hoc hn
hu mt vi ngy nc ngp v trn qua mt ng, song xe c vn qua li c.
Ngoi ra cn c cc cng trnh khc nh cu trn, tng chn, bn ph v.v
Trong s cc cng trnh nhn to trn, cu l cng trnh ph bin nht, va phc tp v
cu to, thit k v thi cng, kinh ph u t tng i ln.
1.2 CNG TRNH CU
I- Cc b phn v kch thc c bn ca cu
1. Cc b phn c bn ca cu
- Kt cu nhp: B phn trc tip mang hot ti v vt qua khong cch chng ngi
vt. B phn chu lc chnh l dm, dn, vm v.vKt cu nhp cn c phn xe chy,
2
ng ngi i v lan can, cc b phn phn xe chy, truyn ti trng cho b phn chu
lc chnh, gia cc b phn chu lc chnh cn c h lin kt m bo n nh v
cng ngang cu. Kt cu nhp c t ln gi cu. C kt cu nhp xe chy trn, chy gia,
chy di.
- M, tr: b phn k kt cu nhp, tip nhn ton b ti trng v truyn xung nn t
thng qua kt cu mng. M c xy dng hai u cu, m cn c nhim v ni tip
gia ng vi cu. Tr c xy dng pha ngoi b phn chia cu thnh cc nhp. Nh
vy, vi cu mt nhp s khng c tr m ch c hai m, cng c trng hp cu khng c
m m kt cu nhp c ko di mt on mt tha ni vo nn ng p u cu.
- Ngoi ra cn c cc b phn: ng dn vo cu, cng trnh dn dng, cng trnh bo v
tr khi b tu b hoc vt tri va p, gi cu v.v

Hnh 1-1 Cc b phn c bn ca cng trnh cu
1- kt cu nhp; 2- tr; 3- m; 4- gi cu; 5- mng;
6- m t p nn; 7- nn ng u cu
2. Cc kch thc c bn ca cu
- Chiu di ton cu L(m): l khong cch gia ui ca hai m hay khong cch gia cc
u mt ca kt cu nhp tip xc trc tip vi t p u cu nu nh cu khng c m
nh cu mt tha.
- Chiu di nhp tnh ton ltt: l khong cch gia tim hai gi kt cu nhp
- KhNu cu L
o
: l chiu rng thot nc di cu, l tng chiu di cc nhp tnh L
o
=
l
oi
; l
oi
khong cch gia hai mp i din t mp tr ny ti mp tr kia (hoc m) xc
nh ti mc nc cao nht (MNCN). Trng hp cu c m vi th MNCN khng tip xc
vi tng thn m, do thay v nhp tnh st m khNu thot nc s c ly trung bnh
cng ca hai tr s tng ng mc nc cao nht v mc nc thp nht.
- Chiu cao cu H: l khong cch t mt xe chy (hoc y ray) n mc nc thp nht
hay n im thp nht ca mt t nu l cu vt hoc cu cn.
3
- Chiu cao kh gm cu H
o
l khong cch t mc nc cao nht n y kt cu nhp,
m bo cy tri khng va p v mc nghn. Nu l cu vt th c tnh t mt ng
bn di n y kt cu nhp.
Theo quy trnh 79: i vi cu t: nu khng c cy tri, ln H
o
0.5m; nu c cy
tri, ln H
o
1m
N goi ra nu sng c thng thng ng thy th chiu cao kh gm cu phi m bo
chiu cao kh thng thuyn cho cc phng tin ng thy qua li.
- Chiu cao kin trc h
kt
l khong cch t mt xe chy n im thp nht ca y kt cu
nhp.
- Chiu rng tnh ton ca kt cu nhp B l khong cch gia trc ca hai dm bin (hay
dn bin) trn mt ct ngang.
Khi nim v cc mc nc:
- MNLS - Mc nc lch s, l mc nc ln nht t trc n nay m ngi ta iu tra
c.
- MNCN - Mc nc cao nht, l kt qu tnh ton ng vi tn sut c quy nh ty theo
loi cng trnh (1% hay 2%). Nu ni MNCN ng vi tn sut thit k 1% c ngha l mc
nc ca cn l m 100 nm mi xut hin mt ln.
- MNTN - mc nc thp nht, c o trong ma cn v ng vi mt tn sut quy nh
(1% hay 2%), cn c vo MNTN b tr nhp thng thuyn.
- MNTT - mc nc thng thuyn, l mc nc cao nht cho php tu b qua li, thng
ly vi tn sut 5%, t mc nc ny xc nh chiu cao kh gm cu ca nhp thng
thuyn.
II- Phn loi cng trnh cu
C nhiu cch khc nhau phn loi cng trnh cu.
Phn loi theo chng ngi vt cu phi vt qua:
- Cu qua sng, qua sui l loi cu ph bin
- Cu qua ng hay cu vt, nh cu vt N g T S, cu vt ng st v.v
- Cu cn hay cu dn, l cu c xy dng ngay trn mt t nhm dn ln mt cu chnh
hoc nng cao tuyn ng ln gii phng khng gian bn di nh cu dn hai u
cu chnh Thng Long.
- Cu cao, l loi cu c chiu cao tr rt ln c bc qua cc thung lng su nh cu
Chu u o.
Phn loi theo mc ch s dng:
- Cu t (cu ng b)
4
- Cu xe la (cu ng st)
- Cu ngi i b (cu b hnh)
- Cu hn hp
- Cu thnh ph
- Cu tu (dng cc bn cng)
- Cu c bit dng dn kh, dn du, dn nc, dn cp in v.v
Phn loi theo vt liu lm kt cu nhp
- Cu g
- Cu
- Cu b tng, cu BTCT
- Cu thp
Phn loi theo cao mt ng xe chy
- Cu c ng xe chy trn
- Cu c ng xe chy di
- Cu c ng xe chy gia
Phn loi theo s tnh hc:
Theo s tnh hc ca kt cu chu lc chnh c th phn chia cng trnh cu thnh cc
h thng sau:
- Cu dm: di tc dng ca ti trng thng ng kt cu nhp lm vic chu un v ch
truyn p lc thng ng xung m tr. H thng cu dm bao gm dm gin n, dm lin
tc v dm mt tha. Theo cu to ca kt cu chu lc chnh c th phn thnh cu dm c
sn c v cu dn.
- Cu vm: c im c bn ca h vm l ti v tr chn vm lun xut hin thnh phn
phn lc theo phng nm ngang (lc x).
- Cu khung: l loi cu m m, tr c ngm cng vi kt cu nhp to thnh khung cng
tham gia chu lc.
- Cu lin hp: l loi cu c kt hp t cc h n gin hoc h n gin c tng
cng cc b phn chu lc. Bng cch ngi ta c th to ra nhng kt cu chu lc hp
l v c hiu qu v cc phng din knh t, k thut c bit trong cc trng hp nhp
ln.
- Cu treo: l loi kt cu trong b phn chu lc chnh l cc dy lm vic chu ko.
Di tc dng ca hot ti h dm mt cu v dy lm vic nh mt h lin hp. Cu treo
gm c cu treo parabol cn gi l cu treo v cu dy vng
Theo quy m cng trnh
5
- Cu nh: L 25m
- Cu trung L = 25-100m
- Cu ln: L> 100m hoc c nhp l30m
Theo c im cng trnh
Cu phao, cu quay, cu nng
Theo thi hn s dng
Cu tm di 5 nm, cu bn vnh cu 10-50 nm, cu vnh cu trn 50 nm






6


Hnh 1-2 Cc s cu
a,b,c- cu dm gin n, lin tc, mt tha; d- cu dn; e- cu khung; f, g- cu vm c
ng xe chy trn v xe chy gia; h- cu lin hp dm-vm; i- cu treo; k- cu dy vng
III- Lch s tm tt v phng hng pht trin ngnh xy dng cu
1. Lch s tm tt
Cu l cng trnh nhn to, v vy lch s pht trin ca n gn lin vi s pht trin ca
x hi. Vo thi k khai s ca loi ngi, con ngi da vo t nhin vt qua cc con
sui, khe su nh nhng thn cy vt ngang, nhng dn dy leo hoc nhng cy tri ni
mc vo cc vt chng ngi. C th coi l nhng hnh nh u tin ca cNu dm, cu
treo v cu phao ngy nay. Ngi c xa bt chc cc hin tng t nhin to ra cc
phng tin vt qua cc dng sng, con sui. Di tch ca chic cu c xa nht l cu
qua sng Euphrate Babylon c lm bng thn cy c, nhp di 9m vi tng chiu di l
300m (khong 2000 nm trc cng nguyn).
Thi k chim hu n l, phc v cc cuc chin tranh gia cc b lc cn thit phi
xy dng nhng tuyn ng v cc cy cu, h thng giao thng vn ti bt u pht trin.
u tin l cu g xut hin, sau l cu . Rt nhiu nhng cng trnh cu c xa c
xy dng cch y hng ngn nm cn tn ti cc khu vc Babylon, Iran, La M.
7

Hnh 1-3 Cu vm gang qua sng Severn-Anh nm 1776-1779
Trong x hi phong kin, giai on sau khi ch ngha t bn xut hin, nhu cu giao
lu bun bn ngy cng tng tr thnh ng lc thc Ny s pht trin mnh m ca giao
thng vn ti. Tuy vy thi k ny vn ch c cu v cu g, l lun tnh ton cha c.
Sang thi k t bn ch ngha giao thng vn ti pht trin. Cu cng khng ch tng v
mt s lng m c nhiu thay i v dng kt cu v vt liu. Bn cnh cu , cu g bt
u xut hin cu gang, cu thp v sau l cu BTCT. V hnh dng kt cu xut hin
cu dm, cu dn v cu treo... Nh cc ngnh ton hc v c hc pht trin mnh, cc cng
trnh cu c xy dng da trn c s l lun tnh ton kt cu v thit k vi ti trng
nng hn (u my hi nc ra i) ng thi vt nhp ln hn. Nm 1776 mt k s
ngi Nga tn l Ku-li-bin thc hin n thit k chic cu vm g nhp 310m bc qua
sng Nva P-tc-bua. Cng trong thi k ny, xut hin cu kim loi, u tin l chic
cu bng gang bc qua sng Severn (Anh), nhp 31m vo nm 1776-1779. Bng dy xch
st, nm 1741 ngi Anh xy dng cu treo u tin nhp 22m qua sng Tess.
Cu treo c u im l vt nhp ln v c hiu qu kinh t cao. Vo nm 1820 khi xy
dng chic cu treo qua sng Tvid (Anh) nhp di 110m ngi ta so snh v thy gi
thnh r hn 4 ln so vi phng n cu . Do c nhiu u im nn sau khi ra i cu treo
pht trin mnh, ch trong mt thi gian ngn c ng dng nhiu v t ti nhp
hng trm mt. Nm 1834 Thy S xy dng chic cu treo dy cp nhp 265m v n
nm 1848 cu Virginia (M) t c nhp 308m. Tuy nhin thi k ny v l thuyt
tnh ton c bit v n nh ng hc cn nhiu vn cha c gii quyt, do xy
ra mt s tai nn i vi cu treo, nh cu qua sng Meine (Php) b sp khi c mt on
qun i u qua cu lm cht 226 ngi. Nhng tai nn cng vi s hn ch v kh nng
chu hot ti nng so vi cc loi cu khc khin vic p dng cu treo c xu hng chng
li v chuyn sang nhng h thng cu cng nh dm, dn, vm.
8

Hnh 1-4 Cu dn mt tha qua vnh Forth-nm 1890
Nhng nm cui ca th k XIX, u th k XX ngnh xy dng cu pht trin mnh m
v phong ph v mi phng din, cu BTCT bt u xut hin vi nhng cng trnh c
xy dng Php, c. Hng lot cc cu kim loi (ch yu l thp) c xy dng vi cc
dng dn, vm v t nhp hng trm mt trong cuc chy ua rt si ng v chiu di nhp
k lc. V cu dn thp c cu qua vnh Forth (Scotland) dng mt tha nhp 521m c
sy dng nm 1890 v cu Quebec (Canada) vt nhp 549m (1917), nm 1931 cu vm
thp qua vnh Sydney (Australia) t nhp 503m v bn thng sau ti New York ngi ta
thng xe cu Bayonne c nhp 504 m, tip n l cu Kyll-wan-koul (New York) nhp
511m.

Hnh 1-5 Cu vm qua vnh Sydney nm 1931
Trc nhu cu vt qua cc con sng rng, su v cc eo bin ln, vo nhng nm na
u th k XX cu treo c chp nhn tr li trn c s hon thin hn nhng nghin cu
l thuyt v thc nghim, chnh thi k ny c bc nhy vt v kh nng vt nhp ca
cu treo: nm 1929 cu treo c nhp ln nht th gii cu Ambassasdor (M) vt nhp
564m, 3 nm sau cu G. Washington NewYork (1932) vt nhp di 1067m v tip
theo l Golden Gate nhp 1280m San Francisco (1937).
9
Nm 1940 M xy ra v tai nn sp cu treo Tacoma nhp 853m (cng trnh mi
hon thnh c 6 thng). y l v tai nn gy nhiu ch v thu thp c nhiu s
liu lin quan, c bit ngi ta quay phim c ton b din bin ca tai nn.

Hnh 1-6 Tai nn cu Tacoma nm 1940
V cu Tacoma khng lm cc nh xy dng lng trnh cu treo m ngc li b
sung cho ngnh xy dng cu nhng vn cn nghin cu hon thin. Vi cc phng
hng chnh l tng cng cng cho dm ch v tin hnh nghin cu thc nghim
tm ra cc dng tit din thot gi, cc cng trnh cu treo nhp ln vn c tip tc xy
dng nh cu Verrazano-Narrow NewYork nhp 1298.45m (1964), cu Humber Anh
nhp 1410 (1981) v k lc v nhp cui cng ca th k XX thuc v cu treo Akashi-
Kaikyo (Nht Bn) vi nhp chnh di 1991m, cng trnh c hon thnh nm 1998.

Hnh 1-7 Cu treo Tacoma sau khi xy dng li
10

Hnh 1-8 Cu treo Golden Gate
Mt dng cu treo na l cu dy vng dm cng c p dng kh ph bin cc nc
chu u bt u t gia th k XX v hin ang c a chung. Vo khong nhng nm
70 ca th k ny nhng nghin cu cho thy cu dy vng c cc ch tiu kinh t k thut
rt tt i vi nhp 200-300. Tuy nhin n nay vi nhng thay i v quan nim kt cu
cng nh cng ngh thi cng, tnh u vit ca cu dy vng cn th hin vi c cc nhp c
chiu di ln hn: cu Normandie bc qua sng Seine (Php) xy dng xong nm 1994,
nhp chnh di 856m, cu Tatara (Nht Bn) nhp 890m hon thnh nm 1999 l nhp ln
nht th k i vi cu dy vng.

Hnh 1-9 Cu dy vng Normandie - Php
Song song vi cu thp, cu b tng ct thp ng sut trc trong nhng nm na cui
th k ny chim lnh mt v tr quan trng. Vi vic s dng vt liu c cng cao
cng vi s pht trin ca cng ngh thi cng, kt cu nhp b tng ct thp ng sut trc
n nay t c nhp hng trm mt.
nc ta t nm 1960 tr li y, nht l sau khi gii phng min Nam 1975, t quc
thng nht, nhiu cu thp v BTCT hin i c xy dng trong c nc. ng ch l
11
cu Thng Long qua sng Hng th H Ni di trn 5km gm kt cu nhp dn thp
gia hai b sng xe la chy di, t chy trn, mt cu t rng 31m, h thng cu dn
hai u cu l nhp BTCT d ng lc xy dng vo nm 70-80 ca th k XX ny. Nhng
nm gn y cu BTCT c xy dng vi nhiu cu ln nh cu Qun Hu Qung
Bnh, cu Ph ng, cu Thanh Tr, cu Vnh Tuy H Ni v.v
Cu dy vng cng c xy dng nhiu, cu M Thun ni bc qua sng Tin Giang
vi nhp chnh 350m c hai mt phng dy, cu Bi Chy Qung Ninh- cu dy vng mt
mt phng dy nhp di nht th gii 435m.
2. Phng hng pht trin ca ngnh xy dng cu
Cho n nay ngnh xy dng cu t c nhng thnh tu to ln v nhiu phng
din, t nhng vn v kt cu cng trnh n k thut cng ngh, s hon chnh ca l
thuyt i i vi nhng nghin cu thc nghim m ra kh nng ng dng vo thc tin
nhng cng trnh t c cc ch tiu kinh t k thut tt, kh nng vt nhp ngy mt
ln. Thc vy, mt trong nhng phng n vt eo bin Gibralta ni Ty Ban Nha vi Ma
rc l s dng cu dy vng c s 3100+8400+4700m cho thy nhng tin b vt
bc trong lnh vc xy dng ni chung v ngnh cu ni ring. Phn tch cc cng trnh cu
hin i xy dng trn th gii trong nhng nm gn y thy r cc khuynh hng:
V vt liu: s dng vt liu cng cao (thp cng cao, thp hp kim, b tng
mc cao) v vt liu nh (b tng ct liu nh, hp kim nhm), nhm mc ch gim khi
lng vt liu v gim nh trng lng bn thn kt cu.
V kt cu: s dng nhng kt cu hp l p dng cc bin php iu chnh ng sut
nhm tit kim vt liu.
- Kt cu bn trc giao
- Kt cu thp-b tng ct thp lin hp
- Kt cu ng sut trc
- Kt cu dm tit din hp
- Cc s cu treo vi cc bin php tng cng cng, cu dy vng, cu khung dm
b tng ct thp ng sut trc.
V lin kt v ghp ni: s dng cc bin php lin kt ghp ni c cht lng cao, thc
hin n gin, tit kim nh lin kt hn v bu lng cng cao cho kt cu thp, dn keo
epoxy vi kt cu b tng.
V cng ngh thi cng: c th ni nhng tin b v cng ngh thi cng ng mt vai tr
c bit quan trng trong s pht trin ca ngnh xy dng cu trong thi gian gn y. Cc
12
cng ngh thi cng tin tin nh lp hng, c hng, c Ny cng vi cc thit b cng
ngh hin i mang li hiu qu cao v kinh t cng nh k thut.
N goi ra l thuyt tnh ton thit k vn tip tc c nghin cu v hon chnh. Vi
phng tin my tnh in t qu trnh tnh ton ngy cng t c chnh xc cao bng
cch xt ti y hn cc yu t nh hng (vt l, hnh hc). Bn cnh , cc nghin
cu thc nghim c cao v tin hnh mt cch quy m. Thc t cho thy nhng kt
qu thc nghim c ngha rt ln trong vic kim chng, b sung v hon thin l thuyt
tnh ton.
CHNG 2: NHNG VN C BN TRONG THIT K CU
2.1 CC GIAI ON THIT K CU
Theo quy nh hin hnh, trnh t u t v xy dng mt cng trnh bao gm 3 giai
on:
- ChuNn b u t
- Thc hin u t
- Kt thc xy dng a d n vo khai thc s dng
Tuy nhin trong qua trnh thc hin d n th vic thit k cng trnh cu cng phn theo
giai on sau:
1. Giai on thit k s b:
Thit k s b thuc bc nghin cu kh thi : l a ra mt vi phng n cu,cc
phng n khc nhau v vt liu kt cu v.v trn c s mt ct a cht, iu kin thu
lc thu vn v mt s cc ti liu khc c xc nh t trc. T chn ra mt
phng n thch hp nht thit k k thut v xy dng.
Ni dung cng vic thit k s b gm
- V li bnh , trc dc v tr cu
- Tnh ton lu lng, khNu cu, xc nh coa vai ng u cu
- Phn chia nhp v lp cc phng n cu. C th dng kt cu nh hnh s b tnh khi
lng, xc nh cc kch thc c bn.
- Chn loi mng v m tr da vo tnh hnh a cht c th v s b xc nh cao y
mng, kch thc c bn ca mng m tr. S b xc nh s lng cc v su chn cc.
- Lp bng so snh khi lng v gi thnh cc b phn chnh ca cu
- Khi so snh v ch tiu kinh t k thut cn phi ch n mc cng nghip ho, c
gii ho thi cng, vic p dng cng ngh mi v c bit hin nay th rt cn ch n v
p m quan ca cng trnh cu.
13
Nh vy sau khi so snh la chn c phng n thch hp, lc kt thc thit k s
b v chuyn sang thit k k thut.
2. Thit k k thut:
Phn thit k k thut gm thuyt minh tnh ton v bn v chi tit cc b phn.
Phn thuyt minh tnh ton: Tin hnh tnh ton cc b phn cu nh kt cu nhp, m,
tr theo cc trng thi gii hn, m bo cc cu kin kh nng chu ti c tt c cc ti
trng tc dng.
Phn bn v gm:
Bn v b tr chung theo chnh din th hin cch b tr kt cu nhp c lan can tay vn,
cch b tr m tr v mng. Theo ngang cu th hin b rng cu, b rng phn xe chy v
ng ngi i, s dm chnh v th hin lin kt ngang. Cc kch thc c bn ca cu
c ghi trn bn v b tr chung cng vi cc loi mc nc, cc loi cao nh cao
vai ng u cu, cao mt ng xe chy, cao y dm, cao nh, y
mngBng vt liu ch yu cho cc cu kin.
Bn v chi tit cu to cc b phn: Cu to mng, m, tr, cu to kt cu nhp, chi tit
mt s kt cu lin quan.
3. Thit k t chc thi cng:
Thit k t chc thi cng gm: B tr mt bng cng trng, tnh ton b tr nhn lc,
my mc thit b phc v thi cng, tnh ton cc kt cu ph tm phc v thi cng nh:
Chn my bm, tnh vng vy cc vn, tnh vn khun, chn ba ng cc.
Trong phn ny ch yu cc n v nh thu a ra phng n thi cng, t cc nh
thu t thit k ra cc bin php t chc thi cng cho tng hng mc ca cng trnh.
2.2 CC TI LIU KHO ST PHC V THIT K
1. La chn v tr cu
i vi cu nh, cu trung ni chung v tr cu ph thuc vo tuyn ng, cn cu ln
th v tr cu li quyt nh, cn la chn cNn thn gi thnh cng trnh r nht. Yu cu
khi la chn v tr cu l:
- Khng lm tng kinh ph xy dng ng qu mc
- Cc ti liu a cht thy vn khu vc nh lm cu phi n nh
- Ni dng sng hp nht v khng c kh nng i hng dng chy
- Tim cu nn vung gc vi dng chy dng chy m thun
- Bo m giao thng ng thy nu c
- Phi phc v yu cu pht trin kinh t x hi hin ti v tng lai, phc v quc phng
14
2. Cc ti liu cn o c iu tra kho st v tr cu
Sau khi la chn c v tr cu hp l ta cn tin hnh thu thp cc ti liu sau y ti v
tr cu lm c s cho thit k.
a) o v bnh khu vc k c khu vc d kin b tr cng trng v ng u cu,
trc ngang sng ti v tr cu. Phm vi o c v pha thng lu bng hoc gp ri chiu
rng sng v ma l, v pha thng lu bng chiu rng sng v ma l.
b) iu tra thy vn: iu tra cc mc nc MNCN, MNTN, MNTT, MNTC v.vvn
tc dng chy, dc lng sng, b rng dng sng, tnh hnh xi bi, vt tri cy tri vo
ma l. Cc ti liu ny dng phc v tnh ton khNu cu, ng xi l, quyt nh
chiu cao y dm, thit k cc cng trnh bo v v nn dng chy.
N goi ra phi xc nh thng thng ng thy, cp sng, ti trng tu b, cc yu cu
v lung lch.
Nu sng nm trong khu vc gn bin cn iu tra v nh hng ca thy triu, kh nng
xm thc v cc nh hng khc ca hi nc mn.
c) iu tra a cht cng trnh: bao gm cng vic xc nh v tr cc l khoan v
khoan thm d bit a cht ch xy dng, ly mu t v th nghim, xc nh cc ch
tiu c l ca t, cui cng v c mt ct a cht ca sng ti v tr cu th hin chiu
dy cc lp t, loi t, cc tnh nng c l ca t v.vnhm phc v cho vic thit k
nn mng, chn loi mng v chiu su t mng. Trong qu trnh iu tra cn pht hin c
hin tng ct chy, t trt, xi ngm, nc xm thc, phong ha v.vkhng. Nhiu
trng hp phi thay i thit k k thut v phng php thi cng do iu tra khng chnh
xc khng y .
d) iu tra kh tng: bao gm thi tit, kh hu, ma kh, ma ma bo, hng gi, tc
gi, thi gian l, nhit cao nht, thp nht v.vCc ti liu ny rt cn cho vic b tr
cng trng, vch tin thi cng v cng lin quan ti thit k k thut chng hn nh cn
tnh lc gi, tnh nh hng bin dng do nhit v.v
e) iu tra kh nng cung cp nhn lc, nguyn vt liu a phng, cc x nghip
cng nghip c lin quan cung ng vt t, my mc, thit b, nng lng, phng tin vn
chuyn, ng giao thng st, thy b, tnh hnh cung cp lng thc, thc phNm, cht t
phc v sinh hot, tnh hnh an ninh chnh tr v phong tc tp qun a phng. Cc ti liu
ny rt cn cho thit k t chc thi cng nhm rt ngn thi hn xy dng v h gi thnh
cng trnh.

15
2.3 LA CHN CC CNG TRNH NHN TO- PHN CHIA HNP- KH
THNG THUYN- KH CU
1. La chn cc cng trnh nhn to
i vi dng nc nh, dng nc khng thng xuyn vi lu lng nh, chiu cao t
p ln dng cng l hp l, cu to v thi cng n gin, tn t vt liu, mt ng li lin
tc. Cng c th l cng n, cng i hay cng ba.
i vi dng nc thng xuyn hay chu k lu lng tng i ln cng khng th
thot nc c, hoc so snh vi cng khng c hiu qu v kinh t k thut th nn xy
dng cu nh.
i vi dng nc lu lng ln hn (Q>100m
3
/s) ngi ta xy dng cu trung hay cu
ln.
i vi cu nh v cu trung thng lm cu BTCT .
i vi cu ln thng lm cu thp, khi khng c iu kin xy dng tr c th lm cu
treo. Khi a cht l khng b ln c th lm cu vm BTCT. i vi cu vt ng
thng lm cu khung.
2. Phn chia nhp
Vic phn chia nhp xut pht t yu cu kinh t k thut v thng thng. Trng hp
c thng thng th nhp thng thng phi m bo quy nh ti thiu ph thuc vo cp
sng. Cc nhp khc c th tham kho kt lun sau y: gi thnh mt nhp (khng k phn
xe chy) bng gi thnh mt tr l kinh t nht
Trng hp sng khng thng thng cng phi xc nh v tr ca hai tr nhp bc qua
dng ch trc trnh lm tr gia dng ch. T xc nh v tr ca cc tr khc v
v tr m. Khong cch cc m tr phi m bo iu kin thot nc.
3. Kh thng thuyn
Nu trn sng c cc phng tin giao thng ng thy th phi b tr mt s nhp thng
thuyn. Thng thng l hai nhp, nhp xui dng v nhp ngc dng. Nu iu kin dng
sng khng cho php b tr hai nhp thng thuyn th c th ch t mt nhp vi khNu
ly theo kch thc ca kh xui dng. N hp thng thuyn trc ht b tr dng ch. Kh
thng thuyn l khong khng gian trng di gm cu dnh cho cc phng tin giao
thng ng thy qua li mt cch an ton m khng mt kt cu no c php vi phm
m bo an ton giao thng. Kh thng thuyn phi c t lt di gm cu cao
MNTT. Cc kch thc ca kh thng thuyn quy nh ph thuc vo loi phng tin vn
ti v cp sng.
16
Bng 2-1
Chiu rng B (m) Chiu cao (m)
N hp xui
N hp
ngc
phn
gia nhp H
gi h Cp sng
su
m bo
thng thuyn
(m) Khng nh hn Khng nh hn
I >2.0 140 120 13.5 5.0
II 1.6-2.6 140 100 12.5(10.0) 4.0
III 1.1-2.0 120 80 10.0 3.5
IV 0.8-1.4 80 60 10.0(7.0) 2.5
V 0.6-1.1 60 40 7.0 2.0
VI 0.45-0.8 40(30) 20 3.5 1.5
VII <0.6 20(10) 10(9) 3.5(1.5) 1.0

Tr s trong ngoc c dng khi c s ng ca c quan hu quan.

Hnh 2-1 Kh thng thuyn
4. Kh cu
L khong khng gian trng dnh cho phng tin giao thng qua li trn cu an ton.






a) ng xe chy trn

b) ng xe chy di
Hnh 2-2 Kh cu ng t
i vi cu t, chiu cao kh gii hn thng nht l 4.5m, b rng K ph thuc vo s
ln xe. Mt s kh cu c s dng hin nay: K-4.5; K-6; K-7; K-8; K-9; K-10.5; K-14;
K-21; K-8+C+8; K9+C+9. Chiu rng gii phn cch C phi ph hp vi gii phn cch
17
ca ng u cu, tuy nhin trong mt s trng hp v nhng l do nht nh c th gim
kch thc nhng khng c nh hn 1.2m.
Kh ng ngi i c chiu cao 2.5m, chiu rng ly bng bi s 0.75m (tng ng kh
nng thng qua 1000 ngi trong mt gi). i vi cu thnh ph co kh t K-10.5 tr
xung, chiu rng ng ngi i ti thiu l 1.5m, nu kh ln hn ly bng 2.25m. Cc
kch thc khc xem trong bng.
Bng 2-2
Khong cch tnh (m)
Gia cc kt cu trn cao
Kh cu Gia cc va
(K)
3.0m k t
nh phn
ng xe chy
(B)
4.5m k t
nh phn
ng xe chy
(A)
Chiu cao
tiu chuNn ca
ng ngi i
b (e)
K-9+C+9 2x9.0 9.5 8.0 0.25
K-8+C+8 2x8.0 8.5 7.0 0.25
K-21 21.0 21.5 20.0 0.25
K-14 14.0 14.5 13.0 0.25
K-10.5 10.5 11.0 9.5 0.25
K-9 9.0 9.5 8.0 0.25
K-8 8.0 8.5 7.0 0.25
K-7 7.0 7.5 6.0 0.25
K-6 6.0 6.5 5.0 0.25
K-4.5 4.5 5.0 3.5 0.25
2.4 TI TRNG V CC TC NG
I Cc loi ti trng
1. Tnh ti
L ti trng c tc dng thng xuyn v khng c s thay i v tr. Chng hn nh
trng lng bn thn kt cu, trng lng t l tnh ti thng ng. p lc ngang ca t,
p lc thy tnh. Trng lng bn thn kt cu xc nh da vo kch thc hnh hc, hnh
dng v loi vt liu.
2. Hot ti
18
L ti trng c tnh cht di ng v khng thng xuyn. V d nh trng lng ca
t, xe la, on ngi v cc phng tin vn ti khc l hot ti thng ng. N goi ra cn
c cc tc dng khc ca hot ti nh p lc t do hot ti thng ng gy ra, lc hm
phanh, lc ly tm, lc lc ngang l cc ti trng nm ngang.
3. Cc ti trng khc
Nh ti trng gi, lc ng t, ti trng thi cng v.v
II- T hp ti trng
Mi b phn cu ch tnh vi mt s ti trng nht nh. S ti trng xut hin ng thi
trong tnh ton gi l t hp ti trng. C 3 t hp ti trng l
1. T hp ti trng c bn:
Bao gm tnh ti v hot ti thng ng ca t, on ngi, lc xung kch, p lc ngang
t do bn thn v do hot ti i trn lng th trt gy ra. Cc b phn chu lc ch yu ca
cu u tnh vi t hp c bn. Tuy nhin mi b phn khng nht thit phi tnh vi tt c
cc lc trong t hp. Chng hn tnh kt cu nhp thng khng c p lc ngang ca t.
M tr cng khng tnh xung kch.
2. T hp ti trng ph
Bao gm mt s lc trong t hp c bn v thm vo cc lc khc nh lc hm phanh
hay lc gi
3. T hp ti trng c bit
Bao gm mt s lc trong t hp c bn v thm vo ti trng thi cng hay lc ng t
III- Xc nh cc loi hot ti thng ng
Trn cu t thng c cc hot ti thng ng nh t, xe xch, xe bnh nng, my
ko, cc loi my mc thi cng, on ngi. V vy khi thit k thng tnh vi on t
tiu chuNn v ngi i b, sau kim tra vi mt chic xe xch hoc xe bnh nng c bit
(khi kim tra khng c hot ti on ngi).
1. Cc on xe t tiu chun
V c nhiu loi t i trn cu khc nhau v ti trng, khong cch, ngun gc sn xut,
nn khi thit k ngi ta quy nh mt s s da trn c s thc t lm tiu chuNn tnh
ton th hin c trng lng v c ly gia cc xe. Chiu di on xe khng hn ch. C ly
gia cc xe khng cho php nh hn trong s . Cho php tng c ly v xp xe gin on
nu vic lm t c v tr bt li nht
Hin nay c 5 on xe t tiu chuNn H8, H10, H13, H18, H30.
19
Trong on xe H8, H10, H13 c mt chic xe nng gp 1.3 ln xe tiu chuNn, nh vy
tng ng bng 10.4T, 13T, 16.9T.
Trong on xe H18 c mt chic xe nng 30T
on xe H30 khng c chic no nng hn.
Cc c trng k thut ch yu ca cc on xe t tiu chuNn xem trong bng 2-3



Hnh 2-3 S cc on xe t tiu chun
Bng 2-3 c trng k thut cc on xe t tiu chun
Loi hot ti tiu chuNn ca t
H18 H13 H10 H8
S
T
T
Ch tiu
k thut
n
v H30
Xe nng
Xe
tiu
chuNn
Xe nng
Xe tiu
chuNn
Xe
nng
Xe tiu
chuNn
Xe
nng
Xe tiu
chuNn
1
Trng
lng 1
xe
T 30 30 18 16.9 13 13 10 10.4 8
2
S xe
trong
on
Xe Ty 1 Ty 1 Ty 1 Ty 1 Ty
3
p lc
trc sau
T 212 212 12 12.35 9.5 9.5 7 7.6 5.6
4
p lc
trc
trc
T 6 6 6 4.55 3.5 3.5 3 2.8 2.4
5
B rng
bnh sau
m 0.6 0.6 0.6 0.6 0.4 0.4 0.3 0.3 0.3
20
6
B rng
bnh
trc
m 0.3 0.3 0.3 0.25 0.2 0.2 0.15 0.15 0.15
7
B rng
tip xc
dc cu
m 0.2 0.2 0.2 0.2 0.2 0.2 0.2 0.2 0.2
8
C ly
tim cc
trc sau
m 6+1.6 6+1.6 6 4 4 4 4 4 4
9
C ly
tim bnh
sau
m 1.9 1.9 1.9 1.7 1.7 1.7 1.7 1.7 1.7
10
B rng
thng xe
m 2.9 2.9 2.9 2.7 2.7 2.7 2.7 2.7 2.7
Bng 2-4 c trng k thut ca xe bnh xch v xe bnh nng
Loi ti trng
STT Ch tiu k thut c bn
n
v X30 X60 HK80
1 Trng lng ton b T 30 60 80
2 p lc ln mt trc T - - 20
3 p lc trn mt mt di ca ai xch T/m 3.75 6.0 -
4 Chiu di tip xc ca ai xch m 4.0 5.0 -
5 Chiu di tip xc ca bnh xe theo dc cu m - - 0.2
6 B rng tip xc theo ngang cu m 0.5 0.7 0.8
7 C ly gia cc trc bnh xe m - - 1.2
8
C ly tim hai ai xch v hai bnh xe theo
ngang cu
m 2.5 2.6 2.7
3. Hot ti trn ng xe la
c cho di dng cc on tu tiu chuNn. Ti trng ngi v cc my mc thit b
trn phn b hnh ly bng 1000kg/m
2

H s ln xe: Khi tnh ton, cn phi xp ti trng trn cc ln xe sao cho gy bt li nht
cho cng trnh. Thc t, xc sut cc xe cng lc xut hin trn cu v tr bt li l kh
xy ra. V vy phi k n h s trit gim ti trng, cn gi l h s ln xe.
Trong cu t hoc cu ng st khi chiu di t ti ln hn 25m, h s ln xe ly
nh sau:
S ln xe 2 3 4
0.9 0.8 0.7
21
Trong cu hn hp, c c ng xe la v ng t, h s c gi tr bng 0.75
Nguyn tc xp xe theo hng dc v ngang cu xc nh v tr bt li nht v b
phn nguy him nht
Theo dc cu:
Cc bnh xe xp thnh hng song song vi tim cu. Cc xe i theo mt chiu v c th
b tr gin on vi c ly khng nh hn quy nh s hnh 2-3 t c v tr bt li
nht (M,N,Q) ln nht.
Theo hng ngang cu:
S ln xe c th mt hai hay nhiu hn ph thuc vo kh cu rng hay hp. Nu c hai
ln xe tr ln, phi m bo khong cch gia hai mp thng xe cnh nhau khng nh hn
0.1m v mp thng xe ngoi cng khng vt qu phm vi mt cu xe chy hoc ra ngoi
kh gii hn ca cu.
i vi t, c ly tim hai bnh xe n mp g chn bnh phi 0.5m
i vi xe xch, mp ngoi ai xch cch mp g chn bnh 0.25m
Ta c th x dch cc xe theo ngang cu c v tr bt li nht v tm b phn nguy
him nht a vo tnh ton.
>=0.25m >=0.5m
Xp xe xch
>=0.1m
Xp xe t

Hnh 2-6 S xp xe ngang cu
C th dng ti trng tng ng thay th cho vic xp xe. Tr s ti trng tng
ng ng vi cc dng ng nh hng v ng vi mi loi hot ti c nu trong quy
trnh 22TCN18-79
3. Hot ti thng ng ca on ngi
Theo quy trnh 22TCN18-79 hot ti tiu chuNn ca on ngi l 300KG/m
2
. Khi kim
tra vi xe xch v xe bnh nng c bit nng th khng tnh ti trng on ngi. Khi tnh
vn ng ngi i bng g phi kim tra thm lc tp trung 180kG, lc Ny vo tay vn
theo phng ngang v thng ng l 130kG.
4. Cc tc dng ca hot ti v ti trng khc
Lc xung kch v h s xung kch
Xt n vic tng ln ca ti trng do yu t lch tm ca ng c t, gh gh ca mt
ng m gy ra va cham, chn ng. Lc tng thm gi l lc xung kch. Cu thp
22
trng lng bn thn nh, tnh n hi ln nn tc dng xung kch ln hn cu BTCT. H
s xung kch ph thuc vo loi vt liu, b phn kt cu, s kt cu, loi ti trng v
chiu di t ti.
i vi kt cu nhp cu thp trn ng t (tr cu treo): (1+) = 1+
+ 5 . 37
15

i vi kt cu nhp cu dm b tng ct thp trn ng t: (1+) =1.3 khi 5m;
=1.0 khi 50m; ni suy khi 5<<45m th tnh (1+) bng cch ni suy
i vi kt cu nhp cu thp trn ng xe la (1+) = 1+
+ 30
18

Nhng khng nh hn 1.2 khi tnh v cng v khng nh hn 1.1 khi tnh v chu
mi.
Khng tnh tc dng xung kch i vi cu g, m tr cng, cu , cng. i vi xe
xch, xe bnh nng, on ngi cng khng tnh xung kch.
Lc lc ngang
Hin tng lc ngang rt d nhn thy khi ta i xe la, nguyn nhn chnh l do ng
ray b ln n hi, cao ca hai thanh ray khng u nhau, toa tu c b phn gim xc
(trong cu t cng c hin tng tng t) gy ra dao ng theo phng ngang. Dao ng
nyb chnh ng ray (hoc lc ma st gia bnh xe v mt ng ) cn tr, to nn lc tc
dng theo phng ngang cu. im t lc l nh ray (cu xe la) hoc mt ng xe chy
(cu t).
- Lc lc ngang do t gy ra coi l ti trng phn b u, xe H30 c gi tr 0.4T/m; xe
H10, H13 c gi tr 0.2T/m. khng ph thuc s ln xe.
- Do xe xch v xe bnh lp c bit l lc tp trung: vi xe xch XB60 l 4T; xe HK80 l
5T.
- i vi xe la trn ng n ly di dng ti trng phn b u vi cng 0.025Z
(T/m) vi Z l cp hot ti thng ng ca on tu tiu chuNn.
Lc hm xe
Khi xe ang chy trn cu, phanh li t ngt, cng nh xe ang dng bt u xut pht
u gy ra lc qun tnh, tc dng theo phng dc cu, gi chung l lc hm.
i vi t, lc hm ly di dng tp trung t mt ng xe chy, gi tr tiu chuNn
vi mt ln xe bng: 0.3P; 0.6P v 0.9P tng ng vi chiu di t ti 25m; = 25-50; 50m,
trong P l trng lng ca xe nng trong on xe. Khi c nhiu ln xe cng chy theo
mt hng th lc hm phi tnh vi tt c cc ln.
23
i vi xe la, lc hm ly di dng phn b u t cao 2m tnh t nh ray, gi
tr tiu chuNn bng 10% ti trng tng ng (vi cu ng i tnh lc hm do mt
on, khi c t 3 ng tr ln tnh lc hm do hai on).
Lc ly tm
i vi cu nm trn ng cong nm, khi xe chy qua s c lc qun tnh ly tm tc
dng theo phng ngang cu, hng ra ngoi ng cong.
- i vi cu t (ch tnh khi R<600m): im t ti mt ng xe chy
- i vi cu xe la: im t cao 2m tnh t nh ray
ln ca ti trng xem trong quy trnh 79.
Lc gi
Lc gi vung gc vi mt chn gi ca cng trnh. im t lc gi trng tm mt
chn gi.
P= q.F.
q l cng gi.
q=0.063v
2
(kg/m
2
), vi v l tc gi (m/s)
khi khng c s liu v tc gi, c th ly:
q=180kg/m
2
khi khng c tu, xe trn cu;
q=100kg/m
2
khi c on tu (cu xe la)
q=50kg/m
2
khi c t (cu t).
F: din tch chn gi tnh theo ng vin thit k
h s c gi, =1 nu c hon ton. N goi ra c quy nh ring chn thch hp
Lc gi ch tnh cho cng trnh c lp, khng tnh lc gi ln hot ti, m cu, khng
tnh lc gi cng vi lc hm phanh. H s git ca lc gi ly bng 1.4
Lc va ca tu b
t cao MNTT v gia tr. Tr s ph thuc cp sng (xem quy trnh).
Lc do tc dng thay i nhit , lc ma st gi cu, v.v
III- H s vt ti v ti trng tnh ton
Ti trng tc dng theo quy trnh l ti trng tiu chuNn. Trn thc t ti trng c th sai
khc vi ti trng tiu chuNn. Vi tnh ti: do mt s yu t nh trng lng th tch ca vt
liu thc t c th sai khc vi con s l thuyt; do ch to, o c khng chnh xc
v.vVi hot ti: xt n ti trng thc t c th ln hn ti trng thit k (v d xe trng
ti 5T thc t c th ch 5.5-6T)
24
V vy khi tnh ton ta phi ly ti trng tiu chuNn nhn vi h s n gi l h s ti trng
c ti trng tnh ton. P
tt
= n.P
tc

Vi tnh ti:
Thp, BTCT, b tng, xy 1.1 v 0.9
G, t 1.2 v 0.9
Mt ng trn cu t 1.5 v 0.9
Mt ng xe la c mng dm 1.3 v 0.9
H s n ly gi tr nh hn 1 khi tnh chng lt, chng trt
Vi hot ti: gi l h s vt ti
i vi ti trng t v ngi i b: n
h
= 1.4
Ti trng xe xch v xe c bit: n
h
= 1.1
Ti trng xe la: n
h
= 1.3 1.15 1.10
ng vi chiu di t ti = 0 50 150m
Hin nay s dng tiu chuNn thit k cu 22TCN272-05, ngoi ra cn cc s tay k thut
v cc quy nh do nh nc ban hnh
Tiu chun thit k cu 22TCN272-05 (trch, c lc bt)
Tnh khng
Kh thng thuyn:
Vi sng khng thng thuyn
n mt di y ca kt cu phn trn:
Trong trng hp dng l c mang theo s lng ln cc vt tri hay bn : .........1,0m
Cc trng hp khc : ................................................................................................. 0,5m
n tm k gi: ..........................................................................................................0,25m
n cao ca mi cng trnh iu tit dng sng: .................................................. 0,5m
Vi sng thng thuyn, kh thng thuyn l hnh ch nht, kch thc ly theo bng (ly
t TCVN 5664-1992)





25
Bng 2-5 kh gii hn thng thuyn trn cc sng thng thuyn

Kh gii hn
- Kh gii hn ng ng b:
Kh gii hn ng ca cc kt cu ng b phi ph hp vi Tiu chuNn Thit k
ng. Cn nghin cu kh nng gim kh gii hn ng do ln ca kt cu cu vt. Nu
ln d kin vt qu 25 mm th cn c cng thm vo kh gii hn c quy nh.
Kh gii hn ng ca cc gi bin bo v cc cu vt cho ngi i b phi ln hn
kh gii hn kt cu ca ng 300mm, v kh gii hn ng t mt ng n thanh
ging ca kt cu dn vt qua pha trn khng c nh hn 5300mm.
- Kh gii hn ngang ca ng b:
Chiu rng cu khng c nh hn chiu rng ca on ng u cu bao gm c l
hoc b va, rnh nc v ng ngi i. Kh gii hn ngang di cu cn tho mn cc
yu cu ca iu 2.3.2.2.1. Khng c vt th no trn hoc di cu, ngoi ro chn,
c nh v cch mp ca ln xe di 1200mm. Mt trong ca ro chn khng c t
cch mt ca vt th hoc mp ca ln xe di 600mm.
Hot ti xe t thit k
Tng qut
Hot ti xe t trn mt cu hay kt cu ph tr c t tn l HL-93 s gm mt t hp
ca:
- Xe ti thit k hoc xe 2 trc thit k, v
- Ti trng ln thit k
Tr trng hp c iu chnh trong iu 3.6.1.3.1, mi ln thit k c xem xt phi
c b tr hoc xe ti thit k hoc xe hai trc chng vi ti trng ln khi p dng c.
Ti trng c gi thit chim 3000mm theo chiu ngang trong mt ln xe thit k.
Xe ti thit k
Trng lng v khong cch cc trc v bnh xe ca xe ti thit k phi ly theo Hnh 2-
7. Lc xung kch ly theo iu 3.6.2
26
Tr quy nh trong iu 3.6.1.3.1 v 3.6.1.4.1, c ly gia 2 trc 145.000N phi thay i
gia 4300 v 9000mm gy ra ng lc ln nht.
i vi cc cu trn cc tuyn ng cp IV v thp hn, Ch u t c th xc nh ti
trng trc cho trong Hnh 3.6.1.2.2-1 nhn vi h s 0,50 hoc 0,65.

Hnh 2-7 c trng ca xe ti thit k
Xe hai trc thit k
Xe hai trc gm mt cp trc 110.000N cch nhau 1200mm. C ly chiu ngang ca cc
bnh xe ly bng 1800mm. Ti trng ng cho php ly theo iu 3.6.2. i vi cc cu
trn cc tuyn ng cp V v thp hn, Ch u t c th xc nh ti trng xe hai
trc ni trn nhn vi h s 0,50 hoc 0,65.
Ti trng ln thit k
Ti trng ln thit k gm ti trng 9,3N/mm phn b u theo chiu dc. Theo chiu
ngang cu c gi thit l phn b u trn chiu rng 3000mm. ng lc ca ti trng ln
thit k khng xt lc xung kch.
Cc trng thi gii hn
Trng thi gii hn s dng
Trng thi gii hn s dng phi xt n nh mt bin php nhm hn ch i vi ng
sut, bin dng v b rng vt nt di iu kin s dng bnh thng.
Trng thi gii hn mi v ph hoi gin
Trng thi gii hn mi phi c xt n trong tnh ton nh mt bin php nhm hn
ch v bin ng sut do mt xe ti thit k gy ra vi s chu k bin ng sut d kin.
Trng thi gii hn ph hoi gin phi c xt n nh mt s yu cu v tnh bn ca vt
liu theo Tiu chuNn vt liu.
Trng thi gii hn cng I, II, III
Trng thi gii hn cng phi c xt n m bo cng v s n nh cc
b v n nh tng th c d phng chu c cc t hp ti trng quan trng theo
thng k c nh ra cu chu c trong phm vi tui th thit k ca n.


27
Trng thi gii hn c bit
Trng thi gii hn c bit phi c xt n m bo s tn ti ca cu khi ng t
hoc l ln hoc khi b tu thu, xe c va, c th c trong iu kin b xi l.
Bng 2-6 T hp ti trng v h s ti trng

Cc k hiu khc xem trong tiu chuNn 22TCN272-05
2.5 NGUYN TC THIT K
Khi thit k cu phi tnh theo ba trng thi gii hn sau y, c xt n cc iu kin
lm vic bt li ca kt cu v nn mng trong thi k xy dng v s dng. Trng thi gii
hn l trng thi ca cng trnh thi im khng th tha mn cc yu cu s dng bnh
thng di tc dng ca ti trng. Trng thi c th l lc cng trnh lm vo tnh trng
ph hoi, kt cu nhp b vng qu hoc rung ng qu ln v.v
I- Theo quy trnh thit k cu cng theo cc trng thi gii hn 2TCN18-79
1.Tnh ton theo trng thi gii hn th nht:
m bo cho cng trnh khng b nh ch s dng do khng cn sc chu lc ( v cng
, n nh, chu mi ) hoc pht trin bin dng do ln.
Khi tnh ton theo trng thi gii hn th nht, bt buc i vi tt c cc loi cu cng
phi dng cc h s tnh ton sau:
+ H s ti trng n cho ti trng tiu chuNn.
+ H s ng nht k cho cng tiu chuNn R
H

+ H s iu kin lm vic m.
Cc h s trn c a ra xt n nhng kh nng c nhng sai lch theo chiu
hng bt li so vi cc thng s v iu kin tiu chuNn.
Cc cng thc tnh theo trng thi gii hn th nht c dng sau y:
28
V cng : R
F
N

V n nh hnh dng : R
F
N

V chu mi: R
F
N

Trong :
+ N - Ti trng tnh ton ph thuc ti trng tiu chuNn nhn h s n v (1+)
+ F - c trng hnh hc ca mt ct
+ - H s un dc
+ Cng tnh ton R = m.k .R
H
, R
H
cng tiu chuNn ca vt liu
m: h s iu kin lm vic, phn nh s khc nhau v iu kin lm vic ca vt liu
trong cng trnh v vt liu mu lm th nghim, s khc nhau gia cc chi tit c kch
thc ln vi cc mu th c kch thc nh.
k: h s ng nht xt ti cc ch tiu thc t ca vt liu sai khc theo hng bt li so
vi gi tr tiu chuNn. Gi tr ca h s ng nht k lun nh hn 1.
+ - H s trit gim cng tnh ton v chu mi.
2. Tnh theo trng thi gii hn th hai:
m bo cho cng trnh khng pht sinh bin dng chung qu ln nh dao ng, chuyn
v, ln, gy kh khn cho vic s dng bnh thng.
Cng thc tnh ton:
f [ f ]
Tnh theo trng thi gii hn th hai c tin hnh nh sau:
+ i vi kt cu nhp phi tnh tr s vng thng ng, chu k cc dao ng t do theo
hng thng ng v nm ngang.
+ i vi m tr tnh tr s ln v chuyn v.
Sau khi tnh ton so snh vng v cc chuyn v khc ca kt cu nhp, ln ca m
tr vi cc tr s cho php tng ng khi thit k theo quy phm.
3. Tnh theo trng thi gii hn th ba m bo bn chng nt
Theo trng thi ny phi tnh m rng vt nt hoc xut hin vt nt trong cc cu
kin b tng ct thp ca kt cu.
Cng thc tnh ton:
[ ]
29
Sau khi tnh ton tin hnh so snh vi cc c trng m rng v xut hin vt nt trong
cu kin b tng ct thp ca kt cu trong QT. V d m rng vt nt i vi BTCT
thng QT 79 cho php khng qu 0.2mm. i vi BTCT d ng lc khng cho php xut
hin vt nt.
II- Theo tiu chun 22TCN272-05
Mi cu kin v lin kt phi tha mn Phng trnh 1 vi mi trng thi gii hn, tr
khi c quy nh khc. i vi cc trng thi gii hn s dng v trng thi gii hn c
bit, h s sc khng c ly bng 1,0, tr trng hp vi bu lng th phi p dng quy
nh iu 6.5.5. Mi trng thi gii hn c coi trng nh nhau.

i
Yi Qi F Rn = Rr (1.3.2.1-1)
vi :
i= D R l > 0,95 (1.3.2.1-2)
i vi ti trng dng gi tr cc i ca Yi:

trong :
Yi = h s ti trng : h s nhn da trn thng k dng cho ng lc.
= h s sc khng: h s nhn da trn thng k dng cho sc khng danh nh c
ghi cc Phn 5, 6, 10, 11 v 12.
i = h s iu chnh ti trng; h s lin quan n tnh do, tnh d v tm quan trng
trong khai thc.
D = h s lin quan n tnh do c ghi iu 1.3.3.
R = h s lin quan n tnh d c ghi iu 1.3.4.
I = h s lin quan n tm quan trng trong khai thc c ghi iu 1.3.5.
Qi = ng lc
Rn = sc khng danh nh
R
r
= sc khng tnh ton : R
n

Chng 3
VT LIU XY DNG CU
3.1 VT LIU G LM CU
G l loi vt liu xy dng t nhin c dng rt rng ri v lu i. G dng trong
cng trnh xy dng c cc u im v nhc im sau:

30
u im:
- Khi lng ring nh.
- D ch to v d thi cng.
Nhc im:
- Hay b h hng do mc, mt, h v d b chy.
- G l vt liu c tnh c hc khng ng nht v khng ng hng nn vic s dng phi
c chn lc thch hp.
khc phc nhng s c trn ca g thin nhin ngi ta p dng cc bin php
bo qun s l g nh phng chng mc, mt
G s dng trong kt cu chu lc chnh ca cu nh cc, dm cuthng dng cc
loi g c tnh c hc cao nh inh, lim, sn, tu, nghin, trai, kin kin
G lm cu cn phi la chn loi cy c thn thng v u (gia gc v ngn khng
chnh lch qu 1%) cng t cnh nhnh cng tt, n hi v do dai tt.
Trong iu kin t nhin bn thn cy g chu nn chu un dc v un ngang do o
g c th lm dm chu un lm v gi cc chu nn rt ph hp , l cc b phn c bn
ca cu g.

b phn chu lc ch yu ca cu nh :dm ,cc nn dng g trn t nhin v nu ca th
mt i mt phn g chu lc ng k,nn bc v v phng mc bn ngoi
3.2 VT LIU THP LM CU
Thp l mt loi vt liu xy dng l tng, cng cao, lm vic ng hng (ko,
nn u tt). Thp xy dng chnh l mt thnh tu to ln ca ngnh cng nghip luyn
kim, to ra khi lng thp ln c tnh cht c hc v tnh cng ngh m bo cc yu
cu t ra v do vy khng ngng m rng phm vi s dng kim loi trong ngnh xy dng
cu trn th gii.
Nhng c trng c hc ch yu ca thp l: gii hn cng , gii hn chy, dn
di tng i khi th nghim theo ko v dai va chm. Trong kt cu cu, ph bin nht
l loi thp t cacbon s hiu CT3 cu v M16C.
Thp lm cu ch yu l hai loi chnh:
+ Thp than (cacbon): R
0
= 1900kG/cm
2
, R
u
= 2000kG/cm
2
,
+ Thp hp kim thp: R
0
= 2000kG/cm
2
, R
u
= 2800kG/cm
2
,
31
Thnh phn thp lm kt cu cu:
S hiu thp CT3 cu M16C
Cc bon 0.140.22 0.120.2
Mng gan 0.400.65 0.40.7
Silic 0.150.30 0.120.25
Lu hunh 0.05 0.045
Phtpho 0.045 0.040
Cc loi thp ny c cng v do kh cao, chu gia cng c kh v hn tt. Nhng
c trng c hc ch yu ca chng nh sau:
Thng s trng thi CT3 cu M16C
Gii hn cng
b
(Mpa)
380 380
Gii hn chy
c
(Mpa) 240 240
dn di tng i
(%)
22 22
dai va chm 20
o
C 70100 3550
Mun n hi 2.110
5
Mpa
Khi hm lng Cacbon tng ln th cng v gii hn chy u tng theo nhng li
gim t ngt tnh do v dai va chm, l nhng tnh cht rt quan trng ca kt cu
cu. Khi cho thm vo thnh phn ca thp mt lng nh cc cht ph gia hp kim c
bit v c la chn nh Silic, Mnggan, Niken, Crm, Vonfram, Vadani, Titan, ng s cho
php thay i trong mt thi gian kh rng nhng tnh cht c hc v cng ngh ch yu
ca thp v c c nhng loi thp mi c gi tr tt hn.
Vic s dng thp cng cao s gim nh trng lng bn thn ca kt cu cu v do
tit kim c nhiu trong vn chuyn v lp rp. Gim nh trng lng bn thn kt cu
nhp s lm cho vic xy dng m tr nh hn, iu ny ht sc quan trng khi iu kin
a cht kh khn.
Trong vt liu thp lm cu c th chia lm thp kt cu v thp lin kt:
+ Vt liu thp lm kt cu l cc loi thp hp kim thp nh: 15XCH, 10XCH,
122MT, 25, 102.
+ Vt liu thp lin kt :
- Thp inh tn: CT0 CT2
- Thp bu lng cng cao: CT45, 40X
32
Thp xy dng sn xut trong nh my di dng thp cn c cc loi mt ct khc nhau:
thp tm, thp gc, thp hnh cc loi ( ch I,L, T,O, [). Tuy nhin loi thp tm l c gi tr
nht.
3.3 VT LIU BTCT LM CU, VT LIU CCH NC
Cc vt liu ch yu lm cu BTCT l b tng, ct thp thng, ct thp d ng lc (ct
thp cng cao) v mt s loi thp hnh, thp bn.
1. B tng
Trong QT 79 cc mc b tng theo cng chu nn c dng cho kt cu cu l:150,
200, 250, 400, 450. Tuy nhin trong thc t dng c nhng mc khc. V d dm d ng
lc ca cu Thng Long trn phn dnh cho xe th s c mc b tng 450. i vi mi
mc b tng ni trn QT 79 quy nh c th cc tr s ca cng tnh ton chu nn ng
tm R
n
, chu nn khi un R
u
, chu ct trt R
c
, mun n hi
Nhng tr s ny s dc tra trong bng ph lc ca QT.
Cc mc b tng cp 250 300 thng dng cho cc kt cu lp ghp bng BTCT
thng. B tng mc 400 450 c dng cho kt cu BTCT d ng lc.
Trong cc kt cu nhp, c bit trong cc kt cu nhp d ng lc, t c b tng
mc cao c th p dng cc bin php sau:
- Dng loi xi mng mc cao. V d PC40 thay cho loi PC30.
- Tng hm lng xi mng. y l bin php khng kinh t. Nu tng qu nhiu xi mng s
c nguy c xut hin nhiu vt nt co ngt v vt nt do chnh lch nhit to ra khng
nhiu do qu trnh thu ho xi mng nh hng xu ca t bin cng s tng theo.
- Gim t l nc/ximng. y l bin php tt nhng c th lm gim tnh d ca b
tng v hn hp b tng c th kh qu. Khi nn dng cc ph gia ho do hoc ph gia
siu do. Cng cn dng cc loi m rung hiu qu cao m hn hp b tng.
- Tng cng ct liu, chn loi cng, ct vng tt v sch khng ln st, bi.
- Thit k cp phi hp l cho hn hp b tng.
Cc cng trnh cu vng ven bin v vng mi trng n mn cn loi b tng c
chc, t l rng, nn dng loi xi mng c bit bn sun pht hoc dng cc ph gia siu ho
do c bit. Ngoi ra cn cn dng cc to lp bo v b mt chng thNm thu v n mn.
Hin nay hu ht trn cc cng trng u s dng ph gia siu do to cho b tng
t cng sm. V d i vi dm d ng lc cn c R cng tui 3 ngy bng 80%
mc thit k (R
3
= 80% R
28
) to d ng lc sm.
33
Trong qu trnh thi cng vic bo dng b tng trong giai on ho cng u tin l rt
quan trng. N s gim cc bin dng do co ngt, t bin, hn ch c cc vt nt ban u
trn b mt kt cu.
2. Ct thp thng
Hin nay c rt nhiu cc loi thp cng nh cc nh sn xut thp khc nhau. Cc loi
thp ny khng nhng p ng c cc ch tiu k thut theo Quy trnh 79 m cn p ng
c cc ch tiu k thut ca mt s Tiu chuNn nc ngoi nh ASTM ca M, BS ca
Anh
Do vy trong thc t thit k v thi cng, cn phi quan tm n cc c trng c l ca
ct thp do cng tc th nghim ct thp cn phi lun c coi trng.
Ct thp trn trn thuc nhm A-I c ng knh t 640mm. Cc ct thp c g loi
thp than thuc nhm A-II cng c ng knh danh nh tng t. Ct thp c g loi hp
kim thp thuc nhm A-III.
c tnh quan trng nht ca ct thp m c nh hng n bn chung ca kt cu
BTCT l gii hn chy ca thp:
- i vi nhm thp A-I th
c
= 2400 kG/cm
2

- i vi nhm thp A-II th
c
= 3000 kG/cm
2

- i vi nhm thp A-III th
c
= 4000 kG/cm
2

Mun n hi ca ct thp thanh vo khong 2.110
6
kG/cm
2
. Kh nng bin dng do
ca ct thp c th hin qua tr s bin dng dn di tng i thi im b ko t. V
d ct thp c g nhm A-II c dn ko t l 18%. Tnh cht ny c lin quan cht ch
n kh nng chu va p, chu un gp v kh nng phn b u ng sut trong cc nhm
ghp nhiu thanh ct thp. kim tra tnh cht ny thng cn c vo th nghim un gp
thanh ct thp trong trng thi ngui.
3. Ct thp D.U.L
Cc loi ct thp thanh hay si c cng cao hn 6000 kG/cm
2
c quy c l thp
cng cao. Chng ch c dng lm ct thp d ng lc. Ngy nay cc cng ty xy
dng ln quc t u dng ng b cc h thng d ng lc do cc cng ty chuyn cung
cp thp trn th gi nh hng VSL, OVM, HVM bao gm: ct thp cng cao, mu
neo, kchDo trong mi trng hp c th khi thit k phi ch n ct thp cng
cao.
Cc si thp c th c bn sn thnh b si xon gm 3 si ( k hiu K-3), hay 7 si
(k hiu K-7) , hay 19 si ( k hiu K-19). Cc si thp c ng kinh t 3 5 mm. Khi cn
34
thit c th bn nhiu b si xon vi nhau . V d k hiu K- 27 l bn 2 b si K-7 vi
nhau.
V d ct thp D.U.L b xon 7si 12.7mm ca hng VSL ly theo Tiu chuNn ASTM
A416 - cp 270 ( chng do thp):
- Gii hn chy : 1670 Mpa.
- Gii hn bn: 1860 Mpa.
- Mun n hi: 195000 Mpa.
- Din tch 1 tao: 98.7 mm
2
.
- Lc kch : 418 kN cho mi b.
- M uyn n hi quy c: E
s
=197000Mpa
- H s ma st : = 0.2
- H s ma st lc trn 1mm b cp: K = 6.610
-7
(mm
-1
)
4. Vt liu cch nc
Vt liu cch nc dng trong cu BTCT lm lp phng nc, khng cho nc thm
vo kt cu BTCT. Vt liu c dng ch yu nh vi tNm bi tum hoc vt liu lm t si
Aming.
35
Phn th hai
M TR V GI CU DM
Chng 3:
M, TR CU DM
3.1. KHI NIM CHUNG V M TR, CU
I- Tc dng ca m tr cu
M tr cu l mt b phn quan trng trong cng trnh cu, c chc nng kt cu
nhp, truyn cc ti trng thng ng v ngang xung t nn.
M cu l b phn tip gip gia cu v ng, m bo xe chy m thun. M cu
cn c tc dng nh tng chn t nn ng u cu nn ng khng b ln
st, xi l. M cu c hnh dng khng i xng v chu p lc mt pha.
P
M m
Tng thn
B m
Tng nh Tng cnh
Nn m

Hnh 3.1. Cu to chung m
Tng nh l b phn chn t sau dm ch hoc dm mt cu, c chiu cao tnh t
mt cu n mt k gi
M m l b phn k gi cu, chu p lc trc tip t kt cu nhp truyn xung.
Tng thn l b phn tng nh v m m
Tng cnh l cc tng chn t chng st l ca nn ng theo phng ngang cu
Mng m l b phn tng trc hoc tng thn v tng cnh
Nn m l cng trnh chng si l, ln st ta luy nn ng ta v tr u cu ng thi
c tc dng nh mt cng trnh dn dng chy, tu theo dc taluy, vn tc nc, nn
m c th p t gia c c, gia c hc hoc lm di dng tng chn.
Tr cu c tc dng phn chia nhp, truyn phn lc gi t hai u kt cu nhp, hnh
dng tr cu i xng theo dc v ngang cu v phi m bo cc yu cu v:
+ M quan
+ Thng truyn
+ Va x tu thuyn
36
+ Tc ng ca dng chy
M
Tr
Kt cu nhp
M

Hnh 3.2 B tr chung
V mt knh t, m tr cu chim 1 t l ng k, i khi n 50% vn u t xy
dng cng trnh.
M tr l kt cu phn di, nm trong vng Nm t, d b xm thc, xi l, bo mn
vic xy dng, thay i, sa cha rt kh khn nn khi thit k cn ch sao cho ph
hp vi a hnh, a cht, cc iu kin k thut khc v d on trc s pht trin ca
ti trng.
V vy, m tr cu phi m bo nhng yu cu v kinh t, k thut, xy dng v khai
thc. m bo yu cu v kinh t, k thut ngha l m tr s dng vt liu mt cch hp
l, c kch thc c bn c chn sao cho c tr s nh nht m vn m bo v cng
, cng, n nh khng b xi l, ln, st. m bo v yu cu xy dng ngha l
s dng nhng kt cu lp ghp, ch to sn trong cng xng, c gii ho thi cng.
m bo yu cu v khai thc: cho php thot nc m thun di cu, bo m m
quan ca cu, khng cn tr s i li di cu trong cu vt, chng bo mn b mt m
tr.
II -Phn loi m tr cu
- Theo s tnh hc
+ M tr cu dm
+ M tr cu khung
+ M tr cu treo
+ M tr cu dy vng
- Theo cng dc cu:
+ M tr cng: Kch thc ln, trong lng ln. Khi chu lc bin dng ca m tr
tng i nh c th b qua. Mi tr c kh nng chu ton b ti trng ngang theo
phng dc cu t kt cu nhp truyn n v ti trng ngang do p lc t gy ra.
Loi m tr ny p dng cho cu nh, cu trung v cu ln
+ M tr do: l m c dc dim: thn m tr ca cng tng i nh, u KCN
khng c chuyn dch tnh tin (trt hoc ln trn x m) Kch thc thanh mnh,
cng nh gm: X m, cc (ct). Trn m tr ch c gi c nh hoc khng cn gi. Khi
37
chu lc ngang theo phng dc cu ton b kt cu nhp v tr s lm vic nh 1 khung
v khi lc tc dng ngang s truyn cho cho cc tr theo t l cng ca chng.
Lc ny cu lm vic nh 1 khung nhiu nhp gim lc ngang tc dng ln tr.
Tuy nhin m tr do chu va x km cc sng c thng thuyn, cy tri khng lm
c. Nhng vi loi m tr ny cho php s dng vt liu hp l hn nn gim c
kch thc m tr.
p dng cho cu nhp nh v chiu cao H<6m v l
tt
< 20m
- Theo vt liu
+ B tng, xy
+ BTCT
- Theo phng php xy dng
+ Ton khi ( ti ch)
+ Lp ghp
+ Bn lp ghp
3.2. CU TO M, TR DO
I. Cu to tr do
L m c c im thn m tr ca cng tng i nh, u KCN khng c
chuyn dch tnh tin(trt hoc ln trn x m) Kch thc thanh mnh, Trn m tr ch
c gi c nh hoc khng cn gi. Khi chu lc ngang theo phng dc cu ton b kt
cu nhp v tr s lm vic nh 1 khung v khi lc tc dng ngang s truyn cho cho
cc tr theo t l cng ca chng.
Tr do thng c hai dng: cc, ct.
1. Tr do dng cc
y l dng chnh ca tr do trong cc cu nhp nh c chiu di nhp L 20m, H
6m. Tuy nhin dng ny khng p dng c trong trng hp kh ng cc: t rt rn,
t ln nhiu tng, m ci hoc chiu di cc di qu khng thch hp lm tr do.
Tr cc thng c p dng cc thung lng kh cn v n l phng n n gin
nht. Thng s dng s 1lin vi s lng nhp t 15 hoc s 2, 3 lin.
Tr neo Tr nhit T r neo Tr do
Lin bin Lin gia

Hnh 3-3 B tr tr do
38
Cc lin c phn cch bi nhng tr c bit gi l tr nhit . Tr nhit c 2
cc ring bit, c 2 x m ring. C 3 phng n phn chia nh sau:
- l
tc
(4045)m lm s 1 lin
- Cu lm 2 lin khi chiu di 1 lin (3540)m
- Cu gm nhiu lin khi chiu di lin bin (3545)m v chiu di lin gia
(4045)m
Khi tr c chiu cao ln H = 78m, tng cng cng theo phng dc v ton
cu cng nh gim bt ni lc i vi tr do trong lin ngi ta b tr 1 tr c cng
ln hn cc tr khc gi l tr neo.
V tr tr neo:
- Lin bin t tr s 2 chu lc ngang cho tr b.
- Lin gia, ti tr gia lin, chuyn v do nhit u c 2 pha.
Cu to:
Cc: Tit din cc thng c dng vung hoc ch nht c cnh ln song song
phng dc cu, ct thp ch b tr trn 2 cnh ngn, nh vy s tng mmen qun tnh
tr theo phng chu lc bt li. Tuy nhin m bo tnh mm ca tr, chnh lch
gia hai kch thc tit din cc khng nn ly ln qu. Tit din cc thng c kch
thc: 2535, 3035, 3540.
Chiu di cc c chn theo chiu cao tr v chiu su ng cc. Theo QT 79, cc
ng su trong tng t chu lc ti thiu 4m. Ct thp s dng trong cc l ct thp
thng v ct thp d ng lc. Cc quy nh v ct thp nh hnh v sau:
d=18-22
3
5
30
d=6

Hnh 3-4 Ct thp cc
X m: X m lm vic nh dm lin tc,
- chiu dy x m 40cm,
- chiu rng x m ph thuc vo s lng hng cc , i vi tr mt hng cc chiu
rng x m t 65-70cm tr hai hng cc 120-150cm,
- khong cch t mp cc n mt ben xm l 15-20cm
- chiu di x m ph thuc vo s dm trn mt ct ngang
39
- c ly theo hng ngang cu l 150-250cm,dc cu l 70-80cm
kch thc nh hnh v
<
=
(
1
2
-
1
4
)
c
m
(150-250)cm
(60-70)cm
>=(15-20)cm >
=
4
0
c
m
>
=
4
0
c
m
(120-150)cm
>
=
4
m
70-80

Hnh 3-5 Kch thc x m
Thng thng x m gm hai loi:
X m lp ghp: khi sn xut ngi ta v tr cc hnh chp ct, kch thc pha di
rng hn kch thc cc l 5cm .
X m ti ch: sau khi ng cc n cao thit k ngi ta p u coc khong
30-40cm un ct thp to ra bn pha ri dng ct thp ai d=6mm qun li sau dng
ct thp ch d=(2024)mm v ct thp xin dng vn khun v b tng
25
5
16

Hnh 3-6 Cu to x m lp ghp
40
>40cm
25 25
Ct chi m men
dng
Ct chi m men m Ct xin
ct ch ca cc
ct thp u cc
ct ai

Hnh 3-7 Ct thp x m ti ch
2. Tr do dng ct
S dng: Khi tr cao hn 6m, chiu di nhp l = 3040m, vn tc nc V
nc
> 1m/s.
Cu to:
Tr c th c 1, 2 hay nhiu ct thu thuc vo kh cu v kch thc ct. Ct c th
c tit din vung, ch nht hoc hnh vnh khn. Ct vnh khn hay c s dng do
gim c trng lng khi lp rp.
5m
10-12cm
120-140cm
1
m
7
0
c
m
(0.8-1)m
B tng >30cm

Hnh 3-8 Tr do dng ct
Ct c th t trc tip ln mng chung hay ring hoc trc tip ln t nn nu tng
t kh nng chu lc.
II. Cu to m do
Thng c dng cc, ct, tng mng.
1. M do dng cc
Phm vi s dng: Khi chiu cao t p H 6m, chiu di nhp l < 40m l loi dng
ph bin v n gin nht.
Cu to: Cng ging nh tr do n gm cc, x m nhng khc tr l trn x m c
tng nh v tng cnh c nhim v chn t.
Khi chiu cao t p H 2m, l 20m c th ch dng 1 hng cc.
41
Khi H, l ln b tr thm 1 hng cc xin.
X m c chiu cao h 40 cm, ton b thn cc nm trong t p nn m v c kch
thc nh cc ca tr do.
H

<

6
m
H

<

2
m
>

4
0
c
m
Tng nh
Tng cnh Tng cnh
Tng nh
>

4
0
c
m

Hnh 3-9 Cu to m do dng cc
2. M do dng ct
p dng khi cu c chiu cao t p len ti 3m
Ging nh m do dng cc nhng do ng knh ct ln hn nn c th m ch cn 2
ct ng.
Khi l (1215)m dng 2 cc ng 0.8m ng su 8m.
Khi l (1824)m dng 2 cc ng 1.0m ng su 12m.
H

<

3
m
Tng nh
Tng cnh
>

4
0
c
m

Hnh 3-10 Cu to m do dng ct
3. M c dng tng chn
Khi chiu cao t p v chiu di nhp khng ln lm, nht l cu vt ng, cu
trong thnh ph c th dng m dng tng mng bng BTCT c sn tng cng tam
gic.
u im ca loi ny l t p pha trc khng ln vo phn khng gian di gm
cu cc cu vt ng gim c chiu di nhp.
Khi H, l ln, m c cu to cc tng song song ring r gim p lc t ln tng,
nhg nhc im l nu nn p khng tt t s chui ra pha trc.
42
b)
Tng chn
Sn tng cng
Tng cnh
(35-40)cm
Tng dc
Tng cnh
a)
Tng nh

Hnh 3-11 Cu to m dng tng chn
a) Tng chn dc
b) Tng chn ngang

3. CU TO M, TR CNG
I. Cu to tr cng
Tr cng gm 3 b phn chnh: M, thn v mng tr. Trn nhng sng c dng nc
chy xit hoc c kh nng va p ca tu b, cy tri c th t b phn chng va x
cho tr.
1. M tr
M tr chu ti trng trc tip t kt cu nhp v truyn xung thn tr. Kt cu nhp
ta trn m tr thng qua gi cu. Ti ch t gi cu, m tr thng b tr li ct thp
chu ng sut cc b c bc (5 5) cm. Mt trn ca m tr phi to dc t nht 1:10
thot nc. B tng m tr thng s dng M250 hoc M300.
Cu to:
1:10

Hnh 3.12
43
M tr dng b tr gi cu phn phi p lc cho tr to cho nc ma khng chy
trn thn tr,c chiu dy ti thiu l 40cm ,trn inh mt to dc thot nc
1:10,phn f tip gip gia m tr v thn tr >10cm di c rnh nc ma khng
chy ln thn tr
>

4
0
c
m
(1-3)m
>

4
0
c
m
10-15cm
>

1
m
0.6-1m
a)
b)
c)

Hnh 3-13 Mt s dng tr cng thng gp
a) Tr c thn hp; b) Tr c thn rng; c) Tr thn ct
Ct thp ca m tr c b tr ph thuc vo cu to thn tr
+ Tr c thn rng: ct thp m tr t theo cu to : gm hai li ct thp trn v
di ng knh D10 b tr cch nhau 200-250mm chng ng sut cc b
N1
N2
d=10
@200-250
N1
@200-250
d=10
N2

Hnh 3.14 Ct thp m tr c thn rng
44
+ Tr c thn hp: ct thp m tr phn hng phi c t theo tnh ton.
S tnh: Dm ngm mt u
Ti trng: Trng lng bn thn m tr
Trng lng k gi
Phn lc gi do tnh ti: R
t

Phn lc gi do hot ti: R
h
(c xt n h s phn b ngang)
d=22-30
d=8-10
d=12-14
d=14-22
N1 ( CT chu ko)
N2 ( CT ai)
N3 ( CT dc ph)
N4 ( CT chu nn)
@120-200
N2
1
1 - 1
1

Hnh 3.15 Ct thp m tr c thn hp
+ Tr thn ct: p dng trong cu dn thp c ng xe chy di, cu dm nhp l =
2030m. Ct thp chu lc ca x m thng c ng knh d=20mm, c b tr nh
sau:
d=18-32cm
I
d=6mm
I - I
d=12-14mm
I
Ct
d=80-200(300)cm

Hnh 3.16 Ct thp m tr thn ct
k gi bng BTCT M300, c li ct thp theo tnh ton. Li ct thp thng c
cc kch thc sau:
d = (812)mm c khi n 14mm
@ = (8080 120120)mm
Khong cch cc li phi tho mn yu cu cu to tc khong cch cc li
(5070)mm.
Kch thc c bn ca m tr cng : c mt ct HCN hai u vt trn
45
c2
c1
a
c1
c2
n1
n2
b
B
A
c c m c c m

Hnh 3.17
Theo chiu dc cu : kch thc m tr A ph thuc vo khong cch hai gi a ph
thuc vo kch y gi n
1
,n
2
v c
1
, c
2

c
1
=15-20cm
c
2
= 30-50cm
A=a + n
1
/2 +n
2
/2 +2 c
1
+2 c
2

Theo phng dc cu: B ph thuc vo khong cnh hai tim gi 2 dm bin b ,y gi
m ,kch thc c=15-20cm
B=b+ m + 2c +A
2. Thn tr
Thn tr lm nhim v truyn p lc t m tr xung mng v chu cc lc ngang theo
phng dc cu v ngang cu. Mt ct ngang ca tr trong phm vi lng sng phi c
dng r nc tt. Thn tr phi chu c va p do cy tri, cc nhp c tu thuyn
qua li cn phi chu c va ca tu.
Hnh dng mt ct ngang thn tr ph thuc vo iu kin dng chy di cu.
- Gim xi l lng sng v h chiu cao nc dng thng lu cu
p dng cho cu cn, tr hai ct
R
b
- Trnh to thnh cc dng soy ngm gn tr
- Dng chy mnh
R = b / 2
D thi cng
Thn tr ch nht p dng cho cu cn

Hnh 3.18 Mt s mt ct ngang thn tr
Sn bn c th nghing
46

1
40
(20)

Hnh 3.19 Sn nghing
Tr cu hin i c sn bn thng. Tit din tr c chn theo tit din trn nh
mng
Mt s loi thn tr khc cng c s dng:
+ Tr thn c rng ( B tng, xy hoc BTCT)
3
0
0
c
m
(
7
5
-
1
0
0
)
c
m

Hnh 3.20 Tr rng lng
3. Mng tr
- Mng tr c nhim v truyn ti trng t thn tr m xung t nn bn di v xung
quanh. Ngoi ra mng tr cn c nhim v phn b lc t thn tr xung 1 din tch rng
hn m bo chu lc cho t nn v n nh cho tr. su t mng cn phi
m bo cho tr khng b mt n nh, nghing lch hoc b ph hoi do xi l gy ra.
u trn ca cc phi c ngm vo trong b hay x m BTCT mt tr s theo tnh ton
ng thi phi ngp su vo trong b mt on khng nh hn 2 ln chiu dy thn
cc, vi cc cc ng knh d 60cm th khng c nh hn 1.2m. Vi cc cc cho ct
thp chn vo trong b th cc phi ngm vo b (1015)cm v ct thp nm trong b t
nht l 20 ln ng knh ct thp g v 40 ln ng knh ct thp trn trn.
- Kch thc: (HV) m bo s truyn ti trng ng u xung cc cc th chiu dy
b phi 2m. khong cch t hng cc ngoi cng n mp ngoi ca b mng ti thiu
l 25cm
47
>25cm >25cm
<2d
3d
3
:
1
d
1.5d
a) b)
(
2
-
3
.
5
)
m
>
2
m

Hnh 3.21 Cu to mng tr
a)Mng cc ng
b)Mng cc ng knh ln
- Cao nh mng: Ph thuc vo iu kin a cht, a hnh, kinh nghim ca ngi
thit k.
+ Nu mng nng: Cao nh mng phi nm ngang hoc di mt t t nhin
khong (0.51)m.
+ Nu l mng cc: B thp: y mng n ng xi l phi tho mn h h
min

( t xung quanh mng chu c lc ngang)
B cao: Cao y b, cao nh mng nm v tr bt k
MNTN MNTN
0
.
5
m
h
m
in
a)
b)

Hnh 3.22 Cao nh mng
-Cao y mng:
+ Nu mng nng: y mong phi nmg di ng xi l 2.5m.
+ Nu l mng cc: Cc phi cm vo tng t chu lc 4m.
II. Cu to m cng
Trong cng trnh cu, m thuc kt cu phn di c chn trong t, nm trong
vng Nm t chu xm thc ca xi l. M c cc chc nng c bn:
48
- kt cu nhp
- Chu ti trng thng ng v nm ngang t kt cu nhp truyn xung
- Chu p lc t Ny ngang
- B phn chuyn tip v bo m xe chy m thun t ng vo cu
- m bo chng xi l b sng
Cu to chung m:
P
M m
Tng thn
B m
Tng nh Tng cnh
Nn m

Hnh 3.23 Cu to chung m
1. Cu to m ch nht: l dng m cu n gin nht dng vt knh mng
nh , dng khi chiu cao t p H<3-4m cng c th p dng cho cu trung khi chiu
rng cu khng ln lm
Mt ct ngang thn m c dng HCN:
- Thn m truyn lc t m m xung thn m chn t , pha dau m c dc ngc
gim p lc t
- Bn trn m m lm tng u chn t cho gi cu

Hnh 3.24
u im: c cu to n gin
Nhc im : tn vt liu
2. Cu to m ch U:
49
M ch nht l m nguyn thu nht c cu to n gin nhng tn vt liu, m ch U
c ci tin t m ch nht bng cch: phn vt liu trong lng m khng cn thit
c khot b thay bng t p ta c m ch U
M ch U bao gm mt tng ngang v hai tng dc song song vi nn ng c tc
dng chn t cho nn ng gi l tng cnh
c im: + Nn t ch gii hn trong tng trc thot nc tt hn m vi
+ Chiu cao t p H =46m (c khi n 810m)
+ p dng cho c cu t v cu ng st
+ n nh chng lt, chng trt tt.
a) Cu to m U b tng, xy.
Tng nh:
Chiu dy: Trn: 60cm
Di: b
1
= (0.50.6) h
1

Chiu cao: h
1
= h
d
+ h
gi
+ h
k

h
k
=20cm
Chiu di ( ngang cu) = B
cu

1
b1
Bcu
h
1
20-50
10
>60cm

Hnh 3.25 Cu to tng nh
M m: BTCT
h
m
40cm
h
m
(10-15)cm (10-20)cm
H
b
10
1
Bcu
(10-15)cm (10-15)cm

Hnh 3.26 Mt ct dc, ngang m
Tng thn:
50
+ Chiu dy ti mt ct nh mng: b = (0.350.4)H. Vi m c chiu cao t p H >
8m tng trc c th nghing 10:1.
+ Chiu di (ngang cu) = [ B
cu
2(1015)cm ].
Tng cnh:
- Theo phng dc cu:
+ Xc nh chiu di tng cnh cn c vo: dc taluy nn m 1:n
ngp su ca tng cnh m vo nn ng (s)
h
m
1

:
n
s
Lc >60cm
8
0
-
1
0
0
c
m
(0.35-0.4)H
a)
b)

Hnh 3.27 Tng cnh dc cu
Theo Quy trnh: H 6m dc 1:1 ( cu t) H >(612)m dc 1:1.25
( cu t)
H 6m s =0.65m
H > 6m s = (0.751)m
C th xc nh chiu di tng cnh theo cng thc sau:
L
c
= n H + s
+ on thng tng cnh: Tu ngi thit k. C th ly = h
1
hoc = (80100)cm.
+ on xin: (6:1) (4:1)
- Theo phng ngang cu:
Kch thc tng cnh nh hnh v
B mng: Ging tr
b) Cu to m U BTCT
Cc kch thc c xc nh tng t nh trn.
Tng mng hn do c b tr ct thp: Tng nh: b
1
=(3050)cm
Tng cnh: b
c
= (4050)cm
Tng cnh c hng ln: (1:1) (1:1.5)
51
h
1
1
:
1
.
5
(3-4)m
1
:
1
(30-50)cm
P

Hnh 3.28 Cu to m U BTCT
2. Cu to m vi:
M ch U vn c th gim khi lngbng cch : tung cch s dng tng cnh
ngn bng BTCT,tung trc c thay bng cc ct ta c loi m vi , khi m s
hon ton chn trong t .
a) M vi b tng, xy
S dng khi chiu cao t p H = (520)m
Gi A l giao im tng trc v m m. QT 79 quy nh: Taluy nn m phi cch
A 1 khong 30cm
B l giao im tng trc v nn m: B phi cao hn MNCN 25cm
7
0
-
1
0
0
A
1
70-100
10
1
(0.35-0.4)H
B
3
-
6
75-100 >60

Hnh 3.29 Cu to m vi b tng, xy
b) M vi BTCT
M vi BTCT thng c 2 loi: M vi tng dc
M vi tng ngang
+ Tng nh, tng cnh dy 30cm.
+ Tng thn: . Nhiu tng: b
t
= (3540)cm
. 2 tng: b
t
= (70100)cm.
52
Tng dc
a)
bt
2.5
1
30
bt
30
b)
a 0.3a

Hnh 3.20 Cu to m vi BTCT
a) Nhiu tng dc
b) Hai tng dc
3.4 KHI NIM TNH TON M, TR CU
1. Khi nim chung
Khi thit k m tr cu trc ht ta chn loi m tr cu, s b xc nh kch thc
cc tit din. Sau tin hnh theo cc trnh t sau:
- Chn s tnh ton.
- Xc nh cc loi ti trng i vi tit din cn tnh ton ca cc b phn m tr.
- Lp cc t hp ti trng nhm xc nh cc tr s ni lc bt li rt c kh nng xut
hin trong qu trnh xy dng v khai thc cng trnh.
- Kim tra li cc tit din theo cc trng thi gii hn.
2. Cc ti trng tc dng ln m tr cu
a) Trng lng bn thn
Xc nh theo kch thc hnh bao ca cc bn v k thut. Khi tnh ton nn chia m
tr thnh cc khi hnh hc n gin tnh th tch, trng lng v cnh tay n t
trng tm ca cc khi ny n 1 trc no cn tnh mmen hoc theo s tay thit k,
thit k nh hnh
Cng thc tnh ton:
Q = V (T)
Trong : - trng lng ring ca vt liu
V - th tch m tr
Khi b phn m tr nm di nc (k c nc ngm) khi tnh n nh phi xt n
tc dng ca p lc thu tnh. Khi trng lng ring l:
= - 1 (T/m
3
)
53
b) Phn lc gi di tc dng ca trng lng bn thn kt cu nhp
Xc nh da vo thit k c th ca gi cu v kt cu nhp.
c) Trng lng t p:
Trng lng ca t p trn cc b mng v cc thnh nghing ca tr m:
P

H (T/m
2
)
Trong :

- trng lng ring ca t,

= 1.8 T/m
3
.
H - chiu cao t p.
Ch : trng lng t p nm di mc nc cng phi tnh gim do p lc thu
tnh cng thc xc nh:

=1 / (1 + e) * ( -
0
)
trong : e h s rng ca t
: t trng ca t ly bng 2.7/m
3


0
: trng lng ca nc ly bng 1
d) p lc ngang ca t
Rt quan trng khi tnh m. i vi tr th tu loi, c th tnh hoc khng tnh tu
theo mc nh hng.
Theo QT 79 p lc Ny ngang tnh theo cng thc:
e
p
=
tc
H
Trong : H chiu cao tng t tnh ton.

=
2
45 tg
o 2
- h s p lc ngang ca t.
,
tc
gc ma st trong, dung trng th tch ca t.
Khi y mng t cch mt t t nhin 3m coi p lc Ny ngang ca t phn b
theo quy lut ng thng Hp lc Ny ngang tnh theo cng thc:
HB e
2
1
E
p
=
Trong : e
p
v H - p lc nm ngang ca t v chiu cao tng t.
B - chiu rng tnh i ca m
B xc nh nh sau:
b
1
2b
2
B = b.
b
1
> 2b
2
B =2 b
2
.
54
Vi m cc (ct) nu chiu rng tng cng cc cc (ct) < 1/2 chiu rng m tr th B
=2 b ( b chiu rng cc hoc ct)
Vi m cc (ct) nu chiu rng tng cng cc cc (ct) 1/2 chiu rng m tr th B
ly bng khong cch mp ngoi ca cc (ct).
E
H
/
3
H
<

3
m
b2 b1 b2
b

Hnh 3.21 p lc ngang ln m
Cnh tay n ca hp lc cch y mng 1 khong:
e = H / 3
e) Phn lc gi do hot ti thng ng gy ra
Tu theo hot tinthit k : ti trng t, xe bnh xch, nghi s tnh c phn lc
gi do ngi gy ra
Xc nh phn lc ny bng cch xp ti trc tip hoc dng ti trng tng ng
xp xe ln ng nh hng phn lc gi.
i vi ti trng t v ngi i b xc nh phn lc gi theo cng thc sau:
R = k
o

o
(1+) +p
n

n

Trong : k
o
- ti trng tng ng ca 1 ln xe t tiu chuNn

o
- h s phn b ngang ca t xung cc gi cu
- h s ln xe
1+ - h s xung kch
p
n
- trng lng ngi i trn 1m
2
l ng

n
- h s phn b ngang ca ngi
- din tch ng nh hng phn lc gi
f) p lc ngang ca t do hot ti thng ng trn lng th trt
M khng c bn qu :
55
Khi tnh ton p lc ngang do hot ti tc dng ln m, trng lng ca 1 trc bnh xe
t c coi nh phn b u trn 1 din tch (sb) v c thay th bng trng lng
ca ct t tng ng c chiu cao h
o
.

=

. b . s
P
h
o

Trong : - trng lng ring ca t
P tng ti trng trn din tch (sb)
b
s

0.2m

Hnh 3.22 S tc dng 1 trc bnh xe t (2ln xe)
M c bn qu :
Lc ny hot ti s phn b qua bn qu xung nn t. Trong cng thc tnh h
o
:
s kch thc bn theo chiu ngang
b = l
b
/ 2
P tng hot ti ln bn
P
Lb
Bn qu
S

Hnh 3.23 M c bn qu
56
Tnh p lc t
+ Xc nh chiu di lng th trt gi nh:

=
2
45 Htg l
o
o

+ T l
o
tin hnh xp bnh xe
+ Tm c s tnh tra bng (sch M tr Cu ) tnh c p lc t do hot
ti gy ra.
g) Lc lc ngang
Coi nh phn b u, tc dng theo phng ngang cu t nh mt ng xe
chy.
S = 0.2 T/m - on xe H10, H13.
S = 0.4 T/m - on xe H30.
h) Lc ly tm
i vi m tr ca cc loi cu nm trn ng cong, c bn knh R cn phi tnh lc
ly tm coi nh ti trng nm ngang , phn b u tc dng nh mt phn xe chy ,
trong cu ng t ch tnh lc ly tm khi bn knh R 600 m
lc ly tm ca mt ln xe c tnh nh sau: C=15/(100+R)*l/L
trong : R bn knh (km)
l: tng chiu di ng nh hng nhng khng ln hn chiu di nhp L
i) Lc hm
i vi cu ng t v cu thnh ph vi mt ln xe theo mt hng th ly di
dng lc tp trung, t cao nh mt ng xe chy bng :
0.3p, 0.6P, 0.9P khi chiu di t ti tng ng 25m , 25m 50m v
50m,
trong P l trng lng chic t nng trong on xe. Khi c nhiu ln xe theo mt
hng th lc hm tnh vi tt c cc ln.
- i vi cu dm th lc hm phanh truyn ton b cho gi c nh v truyn cho gi di
ng 50% vi gi tip tuyn v 25% vi gi con ln
- trng hp trn tr t hai gi khc nhau th lc hm phanh truyn ln tr ly bng tt
c cc lc truyn ln gi nhng khng c ln hn lc hm phanh trong trng hp
hot ti cht ln nhp ln c gi c nh t ln tr
- im t lc hm phanh khi tnh tr ly trng tm gi
j) Lc gi
57
Theo hng ngang cu ly bng 180 kg/ m
2
(khi khng c hot ti) v ly bng
50kg/m
2
(khi c hot ti)
Khng tnh lc gi tc dng ln t
k) Lc va tu b
Ly theo quy trnh ph thuc vo ti trng ton phn ca tu b (tham kho bnh 4-4
trang 119 gio trnh m tr cu Trng HGTVT)
l) nh hng lc xung kch:
khi tnh m tr cng khng tnh n nh hng ca lc xung kch nhng tnh m tr do
phi xt n lc xung kch
3. Cc t hp ti trng
a) Cc t hp chnh: bao gm cc ti trong thng xuyn tc dng ln cu nh tnh ti,
hot ti, lc li tm.
b) Cc t hp ph: bao gm cc ti trong thuc t hp ti chnh v mt s ti trng cn
li tr i ti trng ng t v ti trng do thi cng. Khi tnh xt theo c phng dc cu
v ngang cu.
c) T hp c bit: bao gm lc ng t hoc ti trng trong thi cng cng xy ra vi
cc loi ti trng khc.
4. S v ni dung tnh tr cng:
Ni dung tnh tr cng bao gm:
- tnh kh nng chu lc ca thn tr ti tit din y thn tr v tnh kh nng chu lc
ca t nn di y mng theo ti trng tnh ton ( t chn loi mng)
- Kim tra lch tm ca v tr hp lcca cc lc thng ng nh mng v y
mng nhm m ba chnh lch ng sut khng ln
- Kim tra n nh chng lt chng trt theo ti trng tnh ton
Tin hnh tnh ton:
- Xc nh kch thc tr.
- Chn s tnh:
Xt vi hai s cht ti: - hot ti cht mt nhp
- hot tin cht hai nhp
- Xc nh cc ti trng tc dng ln tr
58
i i
ii ii
b2
b1
l l
A1 A2
G1
G2
+ +
1 1
ah A1 ah A2
g
k1
cht ti 1 nhp
g
cht ti 2 nhp
k2
d d
c1
c2
T
f f

Hnh 3.24 S tnh phn lc gi do hot ti trn kt cu nhp
- T hp ti trng tc dng ln mt ct y mng:
+ T hp ti trng chnh dc cu gm:
- - hot ti tc dng ln 1 v 2 nhp (k1 v k2 l ti trng tng ng)
- - tnh ti (g).
i i
g 1
a 1
T
h 1
n
e
y
L c h t m n g t m
h 1
i
g 1
i
a 2
T

Hnh 3.25 S tnh tr
G1: Tng tnh ti thng ng tc dng ln tit din I-I
A1,A2 : Tng hot ti thng ng tc dng ln tit din I-I (theo s 1v 2)
Ta c : A1=n
o
* k

*m + n
ng
*p
ng
*d*2)*
A2=n
o
* k

*m + n
ng
*p
ng
*d*2)*2*
Trong : n

l h s vt ti ca t ly bng 1.4
K

: ti trng tng ng ca t
m: s on t trn cu
P
ng
: ti trng on ngi (thgn ly bng 0.4T/m
2
)
d: b rng l ngi i
59
: din tch ng nh hng (m
2
)
Vi s 1:
max
=(G1+A1)/F + A1*f / W R
u
bt

e
tc
o
= (A
tc
1
* f ) / (G1
tc
+A1
tc
) 0.5*y
Vi s 2:
max
=(G1+A1)/F R
u
bt

Trong : N tng cc ti trng thng ng tiu chuNn
e
0
: lch tm ca N
y: khong cch t trng tm tit din I-I n mp tit din
F: din tch tit din
W : m men chng un ca rit din i vi trc trung ho
+ T hp ti trng ph:
- gm c ti trng hm phanh (T)
- hot ti tc dng ln 1 v 2 nhp (k1 v k2 l ti trng tng ng)
- tnh ti (g).
trong t hp ny luc hm phanh gy mt n nh lt v trt nn h s vt ti ly bn
0.8 n

(bt li)
Vi s 1:
max
=(G1+A1)/F + (A1*f +T*h1)/ W R
u
bt

e
o
tc
= (A
tc
1
* f +T
tc
* h1) / (G1
tc
+A1
tc
) 0.6*y
Vi s 2:
max
=(G1+A1)/F +T*h1/ W R
u
bt
Trong : T=0.8*n

*(0.3*p)*m
P: l trng lng ca xe nng trong on
Tnh tr ti tit din II-II:
Trnh t v cc bc tnh ton tng t nhtit din I-I ch kghc ti trng thm G3 l
ti trng do trng lng t trn g mng
+ Duyt n nh lt: (duyt vi im mp ngoi cng ca mt ct II-II)
M
l
/M
g
< m (m=0.7 h s iu kin lm vic)
Trong M
l
m men lt : M
l
=T*h

M
g
m men gi : M
g
=N(y-e
o
) (trong N l tng cc lc thng ng)
+ Duyt n nh chng trt:
m
T
T
gh
tr
m
P
T
i
i

(m=0.8 h s iu kin lm vic)

60
- h s ma st.
5. Tnh m cu
- Xc nh kch thc m
- S tnh
ah A
l
1
+
k1
A
T
d d
g
H
E1
H/3
E2
G
Q2
Q1
Q2
Q5
Q4
b

Hnh 3.27 S tnh m
Bc 1: xc nh v tnh cc ti trng:
- -ti trng thng ng:
Hot ti : gm xe t + on ngi (hoc xe bnh c bit)
hot ti t tiu chuNn : A
1
tc
= k*m*
hot ti t tiu chuNn : A
1
tt
= 0.8*n

* k*m*
on ngi tiu chuNn: A
2
tt
=2-*d*p
ng
*
ng

Tnh ti : Trng lng m Q1, trng lng t v nn ng trn m Q2,
Trng lng t trn g mng Q4 v Q5, trng lng gi v kt cu nhp G
-ti trng nm ngang:
. Lc hm phanh T=0.8*n

*(0.3*p)*m
. p lc ngang ca t E
1
=0.5*
tc
*
tc
*H
2
*b
trong :
tc
= tg
2
(45
o
-/2)

tc
= tg
2
(45
o
-
tc
/2)
. p lc ngang ca t do hot ti gy ra: E
2
(xem li phn ti trng)
bc 2: tnh kim tra m:
kim tra lch tm ca hp lc thng ng ti ti tit din nh mng v y
mng:
61
ti nh mng:
e
o
= y e
1
0.8 khi ch tnh vi tnh ti
0.8 khi tnh vi t hp ph
ng sut ti tit din y mng :
u
R
W
M
F
N
+ =
ti y mng:
e
tc
o
= y e
1
tc
0.8 khi ch tnh vi tnh ti
khi tnh vi t hp tI trng ph:
e
tc
o
= y e
1
tc
1.2 khi ch tnh vi nhp nh
khi ch tnh vi nhp trung v ln
trong : =M/W
kim tra ng sut ti tit din y mng :
khi tnh vi t hp c bn
d
R
W
M
F
N
+ =
khi tnh vi t hp ph
d
R
W
M
F
N
2 .. 1 + =
kim tra chng lt v trt ti y h mng:
tnh theo tI trng tnh ton
a. chng lt :
M
l
/ M
g
m=0.7
b. chng trt:
8 . 0
* *
= = =

m
N
T
P
T
T
T
i
i
l
tr


Chng 4
GI CU DM
4.1. KHI NIM V GI CU
1. Khi nim chung v gi cu
Gi cu lm nhim v truyn p lc tp trung t KCN xung m tr v m bo cho
KCN quay hoc di ng t do di tc dng ca hot ti v nhit thay i, ngoi ra
gi cu cn kcn c nh v tr nhp v phng ca phn lc
62
Cn c vo tnh cht lm vic gid cu c hai loi : gi c nh v gi di ng
Gi c nh : cho php kcn ch c chuyn v xoay khng cho chuyn v theo hai
phng ngang v ng
Gi di ng : cho php u kcn va cp th chuyn v xoay va c th chuyn v theo
c hai phng ngang
gi c nh
gi di ng

b tr gi cu :
trong cu ng t v cu ng thnh ph theo phng dc cu thng b tr mt
u gi c nh u kia gi di ng
trong cu gin n nhiu nhp trn mi tr thng b tr gi di ng ca nhp ny v
gi c nh ca nhp kia
i vi tr c chiu cao ln thng b tr hai gi di ng gim lc Ny ngang, khng
nn b tr gi c nh tr cao gim lc Ny ngang cho tr gy bt li
i vi cu mt tha vic b tr gi phc tp hn ,gi c nh v gi di ng b tr sao
cho gi di ng t trn mt tha khng gy chuyeenr v ln . oi khi trn dm mt tha
cn b tr gi chuyn v do nhit trn ton cu truyn v mt pha ,khi dm
eo b tr gi di ng c hai u cn trong mt nhp chnh t gi c nh trn m tt c
cc gi cn li l gi di ng
khi b rng cu khng ln lm (b<12m)chuyn v thng v xoay theo hng ngang
cu nh do b tr gi c nh theo c hai hng mt u cn u kia b tr gi di
ng theo phng dc cu
khi b rng ln (b>12m) b tr gi nh hnh v
A B
D C
b<12m b>12m
D
A
C
B

Hnh 4.1 B tr gi trn mt bng

63
4.2. CU TO CC LOI GI CU

cu to gi cu ph thuc vo tr s p lc truyn ln gi , i vi gi di ng cn ph
thuc vo dch chuyn ca kt cu nhp ,chiu di nhp cng ln cu to gi cu cn
phi hon chnh m bo chuyn v v xoay t do cu u kt cu nhp
1. cu to gi cu dm BTCT:
trong kt cu nhp cu bn v cu dm gin n nhp < 9m i vi cu t c th dng
cc bn m n hi lm gi. Vi nhp t 9-18m vi cu t dng gi tip tuyn
-cu to gi tip tuyn:
Gm 2 bn thp c chiu dy (3050)mm gi l tht gi. Tht trn l 1 tm thp
phng c hn vo cc thanh thp neo chn sn trong dm BTCT. Tht di c mt tip
xc hnh tr c lin kt vi thanh thp chn sn trong k gi. Cu to gi c nh v
gi di ng ch khc nhau ch: Gi c nh c cht hoc vu ngn cn chuyn v ca
tht trn i vi tht di. Gi di ng c t bn np sn bn ngn khng cho
tht trn chuyn v theo phng ngang so vi tht di.
Gi c th chu c phn lc gi n 300T
1
2
4 3
5
1

Hnh 4.2 Gi tip tuyn
1. Thp neo; 2. Tht trn; 3. Tht di; 4. Thp bn; 5. Cht thp (gi c nh)
Khi chiu di nhp ln hn 18-20m m bo chuyn v t do ca KCN p dng gi
di ng con ln BTCT, gi thp hn c con ln ct vt hc con ln trn
- Cu to gi con ln BTCT: Gm 2 tm thp b mt hnh tr, gia l khi BTCT c
M300400, chiu cao gi khong (6070)cm.
Gi c th chu c phn lc n 80T
64
BTCT h
g

Hnh 4.3 Gi con ln BTCT
Cu to gi con ln thp ct vt:
- p dng: Dng cho nhp L = (3033)m.
- Cu to: Ging nh gi con ln BTCT nhng khi BTCT c thay bng con ln thp
vt gc.
Con ln thp
ct vt
h
g

Hnh 4.4 Gi con ln thp ct vt
Hin nay trong cu BTCT ng t gi cao su oc p dng rt rng ri do c u
im sau:
Tit kim thp , chiu cao nh ch to v bo dng d dng ,lm gim chn ng
gia cc mt tip xc v gi cu hu nh khng cn bo dng
Gi cao su hin nay ang dng nc ta c hai loi chnh
* Gi cao su phng
- p dng: Dng cho nhp L = (3033)m.
- Cu to: C cc bn thp dy 5mm nm gia cc lp cao su. Cc bnthp c tc
dng nh cc ct thp ngn cn v tng cng ca gi khi chu phn lc thng ng.
Nh tnh cht n hi ca cao su, tit din u dm c th chuyn v xoay v chuyn v
trt. Gi c dng hnh trn hoc hnh ch nht.
Hin nay loi gi cao su phng ch nht c s dng trong d n ci to nng cp
cc cu trn Quc l 1. Gi c th chu ti trng n 200T.
* Gi cao su hnh chu
- p dng: Dng cho nhp L =(40130)m.
65
- Cu to: Gm 1 tm cao su hnh trn (1) t trong 1 b phn bng thp hnh chu (2).
Trong gi di ng chuyn v trt ca gi do tm teflon PTFE (polytetra fluoroethylene).
Tm trt teflon PTFE c t trong khc lm ca bn thp. Trn mt tm trt PTFE
l 1 l thp hp kim c chiu dy 1mm. Tm PTFE c chiu dy t (48)mm. gi di
ng c theo 1phng ngi ta t thm 1 bn np d hng. Gi c nh c np y
di.
Chu c phn lc gi (1002600)T
Giong cao su
Np y
Chu thp
L thp hp kim
Tm cao su
a PTFE
Bn trt thp

Hnh 4.5 Gi cao su hnh chu
2. Cu to gi cu dm (dn) thp:
Trong cu thp c nhp di 25m thng p dng loi gi tip tuyn ging nh cu
dm BTCT
Khi nhp >25m phn lc gi t (70-80) T n (250-300) T nn dng loi gi di ng
con ln
- Cu to: (hnh v)
S con ln khng nn qu 4.
a)
Bu lng neo
Tht trn
b)

Hnh 4.6 Gi cu thp nhp ln
a) Gi c nh
b)Gi di ng

66
4.3. NI DUNG TNH TON GI BN PHNG V GI TIP TUYN
Ta s nghin cu cch tnh gi bn thp phng v gi tip tuyn l hai loi c p
dng nhiu cho cu BTCT nhp < 20m v cu thp nhp <25m
1. Tnh gi bn thp phng
- Ni dung tnh: Xc nh kch thc a, b v chiu dy ca thp gi,b
o
l b rng
sn dm hay cnh dm tip xc vi gi
a
b
I
A
bo
b
b
o
I

I
L
I

Hnh 4.7 S tnh gi bn thp phng
- Ti trng tc dng: A l p lc tnh v hot ti tc dng ln gi ang xt do ti trng
tnh ton (nhn thm h s ti trong n v h s xung kch 1+)
- Din tch F ca bn thp phi tho mn iu kin
F = a b
b
R
A

R
b
l cng chu nn cc b ca b tng b k gi ( Thng dng M250)
T s
b
a
thng chn t 11.5 T xc nh c a, b
- Tnh chiu dy , coi ng sut di y tht di phn b u:
=
b a
A

Tht di coi nh ngm tit din I-I lm vic nh dm mt tha di tc dng ca
ti trng phn b u q theo chiu rng a:
q =
b
A

Chiu di congson l: L =
2
b b
o

Tit din tnh ton l tit din ch nht (a ) do ta c s tnh nh hnh v
67
T ta c:
M
I-I
= ( )
2
o
b b
b 8
A

W
I-I
=
6
a
2

Bn thp phi tho mn:
t
u
R
W
M
=

t
u
o
R b a
A 3
2
b b

3. Tnh gi tip tuyn;
- Xc nh kch thc a,b ca th di tng t nh gi bn thp phng
a
o
a
1
a
1
a
b
o
b
i
i ii
ii
a
1
e1 e2
b
e1

Hnh 4.8 Kch thc gi
+ Theo phng ngang cu (a) gn bng chiu rng bu dm hoc cnh di dm I
+ Theo phng dc cu (b): b = cm ) 20 18 (
R a
A
em

Bn knh con ln c xc nh theo iu kin nn (quy c) theo tit din i qua
ng knh con ln.
A = R
c
2 R a
1

Trong : R
c
cng tnh ton chu ct ca thp lm gi, R
c
= 0.04 R
o

R
o
cng chu lc dc trc ca thp lm con ln, R
o
= 200kG/cm
2
.
R bn knh con ln
a
1
chiu di ng tip xc
( 2 R a
1
l din tch quy c)
Kim ton tht gi thp theo iu kin chu un: Coi phn lc A phn b u trn
din tch, mmen ti tim tht gi (coi nh ti ngm ca congson).
68
8
b . A
4
b
.
2
b
.
b
A
M = =
Chn trc chiu dy tht gi, = (3050)mm.
u
R
W
M
=
Trong :
6
. a
W
2

=
69
Phn th ba CU G
Chng 5: CU TO CU DM G GIN N NHNP NH
5.1. KHI NHIM CHUNG V CU G
A. u, khuyt im v phm vi s dng cu g
G l loi vt liu xy dng tt, c s dng rng ri trong cc cng trnh xy dng
khc nhau, g c cc u, khuyt im sau:
I. u im
- Trng lng n v () nh, bn tng i cao, h s phNm cht (K = R/) ln
- D gia cng, ch to v lp rp kt cu
- D sa cha, tn dng vt liu a phng
II. Khuyt im
- D b chy, b mc, mi, mt, nht l trong mi trng lc Nm lc kh (hay thay i)
- D b nt n, cong vnh, c nhiu mt, so, kch thc khng u gia ngn v gc;
cu to th g, Nm ca g c nh hng ln n tnh cht c hc ca g
- Phn li bn km hn phn gia li v v
- Theo hng dc th, ngang th v xin th bn cng khc nhau
- Nm thay i nh hng ln n v R (sy hoc phi kh s gy ra nt v lm
hng lin kt ca kt cu)
- Chiu di s dng ca cy g b hn ch, tui th ca cu g ni chung thp.
- Qu trnh khai thc s dng tn nhiu cng duy tu sa cha.
III. Phm vi p dng
- Cu g thng dng vt nhp khng ln lm (ti a 10-:-12m), thng dng
nhng ni sn g, trn cc tuyn ng a phng, ng lm nghip
- Lm cu tm phc v thi cng cu chnh, lm sn o, m bo giao thng thi
chin
- Trn ng t, thnh ph, nu c phng mc tt, cu g c th phc v 2530
nm. Nu khng c phng mc, tui th khng qu 12 nm, trng hp iu kin thi
tit kh hu bt li, tui th ca cu g ch t 510 nm.
B. Vt liu lm cu g
I. Vt liu g lm cu (Xem Phn I Chng III 3.1)
II. Vt liu thp dng trong cu g (Xem Phn I Chng III 3.1)



70
C. Cc h thng c bn ca cu g
I. Cu dm gin n (hnh 5.1)
- Dng vt nhp nh l (810)m: Vt qua cc khe sui, sng nh, mng mng v
cu vt ng.
- u im: Cu to n gin, ch to n gin.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7) (8)
(9)
(1)- Tng chn t
(2)- Cc tng chn
(3)- X m
(4)- Ging cho
(5)- Ging ngang
(6)- Tr (cc)
(7)- Lp vn trn
(8)- Lp vn di (hoc dm ngang)
(9)- Dm dc
MNTN
(10)
(10)- Lan can

Hnh 5.1-S cu dm gin n
II. Cu dm c thanh chng xin (hnh 5.2)
- p dng cho nhp ln hn (810)m l 20m, chiu cao v gi ln, ti trng ln.
- Thanh chng xin to nn mt im ta cho dm, tc dung nh mt tr ph, lm
gim m men un trong dm; di chn thanh chng xin b tr thanh ko
- u im: Vt nhp ln
- Nhc im: Cu to, ch to phc tp
(1)
(2)
(7) (8)
(9)
(3)
(1)- Tng chn t
(2)- Cc tng chn
(3)- X m
(6)- Tr (cc)
(7)- Lp vn trn
(8)- Lp vn di (hoc dm ngang)
(9)- Dm dc
(11)- Nng chng tam gic
(11)
(6)
MNTN

Hnh 5.2-S cu dm c thanh chng xin
III. Cu dn Gao Giurapxki (hnh 5.3)
- p dng cho nhp > 20m.
- Cc thanh g trong dn lin kt vi nhau bng cht g, cht thp hoc inh tn, c
th lp rp trong xng

71
(6)- Tr (cc)
(14)- KCN dng dn
(6)
(14)
MNTN

Hnh 5.3-S cu dn Gao Giurapxki
5.2. CU TO CU DM G GIN N NHNP NH
A. Cu to chung
I. Kt cu nhp
Dm dc l b phn cu lc chnh ca cu, dm dc c tc dng vt nhp v mt
xe chy (trong c tay vn, va h)
C 2 cch b tr dm dc: dm dc t dy (hnh 5.4) v dm dc t tha (hnh 5.5)
1. Dm dc t dy
C ly tim 2 dm dc gn nhau (k nhau) khng ln, t 0.56m. Kt cu phn xe chy
n gin, chiu cao kin trc b. Khi chiu di nhp l=(56)m, thng lm 1 tng; Khi
l
nhp
>(56)m, lm 2 tng. X m chu un





Hnh 5.4-B b tr dm dc t dy
2. Dm dc t tha
C ly tim 2 dm dc gn nhau (k nhau) tng i ln ln, t 1.51.8m (thp nht
11.2m). Dm dc t trc tip ln x m ti v tr cc ca m tr. Do vy x m khng
chu un, nhng kt cu phn xe chy phc tp, chiu cao kin trc ln.
Trn dm dc l ngang (dm ngang) t dy, trn ngang l vn mt cu.
Dm dc t tha thng lm t 2 hay 3 cy g chng ln nhau lin kt vi nhau bng
bu lng v cht bn chng x dch gia chng. M men qun tnh ca dm dc bng
tng m men qun tnh ca cc cy g tp nn dm
Chiu cao dm dc t tha tng i ln v vy cn cu to lin kt ngang chc chn
m bo n nh: dng 2 thanh g ng kp cc cy g chng ln nhau; gia dm dc
dng lin kt cho hoc then chng ngang.
72
Ch : Khi khNu cu 6m nn lm cu 1 nhp; Khi >6m, lm cu nhiu nhp






Hnh 5.5 -B b tr dm dc t tha
II. M tr
M tr cu g thng lm v gi cc hay v gi k
1. V gi cc
c dng ph bin nht. Gm mt s cc ng xung t, chiu du ng cc vo
t do tnh tnh ton quyt nh nhng khng c nh hn 3.54m. Trn nh cc dng
thanh ngang lin kt gi l x m, khong cch H t y x m n MNTN (mc nc
thp nht) hay mt t thin nhin c gi l chiu cao v gi.
Dm dc t trc tip ln x m
S cc trong 1 v gi ph thuc b rng cu v ti trng tnh ton. C ly tim 2 dm cc
lin nhau thng t 1.52m
tng cng cng ca v gi cc, ngi ta dng kp ngang v kp cho. Ty theo
chiu cao H m s dng cc loi kp
Khi H 2m, khng cn s dng kp (hnh 5.6a)
Khi H = 23m, s dng kp ngang (hnh 5.6b)
Khi H = 34m, s dng kp ngang v kp cho (hnh 5.6c)
Khi H 5m, s dng kp ngang, kp cho v chng xin ta ln trn cc ph
(hnh 5.6d). Trng hp ny c th thay chng xin v cc xin, nh vy s
tng c cng v gim c s lng cc (hnh 5.6e)
Khi khong cch gia 2 cc ng ngoi cng l B>H th cn dng chng xin (n nh
ngang ca v gi tt)
Kp ngang di cng phi cap hn MNTN mt khong ti thiu l 0.30.5m d thi
cng v thay th.
Cc thanh kp thng lm bng g x i v lin kt cc bng bu lng, lp rp kp vi
cc ti ch.


73
a)
(H<2.0m)
H
MNTN
Cc
X m

b)
MNTN
(H=2.0-:-3.0m)
H
Kp ngang
Cc
X m

c)
MNTN
(H=3.0-:-4.0m)
H
Kp cho
Kp ngang
Cc
X m

d)
MNTN
(H>5.0m)
H
Kp cho
Kp ngang
Chng xin
Cc
X m

e)
MNTN
H
Kp cho
Cc xin
Kp ngang
Cc
X m

Hnh 5.6a,b,c,d,e-Cu to v gi cc
2. V gi k (hay gi l Pa l)
c s dng khi nn t tt (nn ct cht). Gm c cc ct, x , x m v kp cho
(hnh 5.7)
X t trn cc thanh g ngn, cc thanh g ngn t trn nn t thin nhin (hoc
t trn lp dm, si m
Ct ta trn x v trc tip x m
Dng kp cho lin kt cc ct tng cng cng cho v gi k. V gi k c th
sn xut trong xng hay ti cng trng.
74
MNTN
X m
Kp cho
Cc xin
Kp ngang
G ngn
X
Ct

Hnh 5.7-Cu to v gi k
3. V gi n, v gi kp, tng chn t m
V gi n l v gi ch c 1 hng cc.
V gi kp l v gi c 2 hng cc, theo phng dc cu, v gi kp cng c kp ngang
v kp cho
Khi chiu cao H nh (H<4m) c th dng v gi n; Khi H>4m v ngp trong nc
>1,5m th dng v gi kp.
i vi cu nhiu nhp, c 35m nhp v khng qu 2025m phi lm mt tr kp
tng cng dc cu v tng kh nng tip nhn lc hm phanh.
M cng c th s dng v gi kp (hnh 5.8)
u KCN v x m ca hng cc m pha nn ng khng tip xc trc jtieeps
vi t p, m bo bn lu di, ngi ta cu to nn t (t nn) thp hn x m,
pha sau c hng tng cc vn chn t.
(2)
(1)- Tng chn t
(2)- Cc tng chn
(3)- X m
(4)- Dm dc
(5)- V gi n
(6)- V gi kp
(7)- Ging ngang
(8)- Ging cho
(1)
(3)
(4)
(5)
(6) (7) (8)

Hnh 5.8-S dng kt hp v gi n, v gi kp v tng chn t m
B. Cu to chi tit cc b phn cu dm g gin n nhp nh
Cc b phn ca cu dm g gin n nhp nh gm: Mt cu xe chy, ng ngi
i, lan can tay vn, b chn bnh xe, dm dc, v gi, b phn ni tip cu vi ng
I. Cu to mt cu xe chy, ng ngi i, lan can tay vn, b chn bnh xe
1. Mt cu xe chy
75
a) Mt cu 1 lp vn
Dng g trn x i hoc nguyn t st nhau trc tip ln dm dc (dm dc t
dy). Dng mt cy g lm b chn bnh xe, kp cht vn mt cu vi dm dc ngoi
cng nh bu lng (hnh 5.9a).
+ u im: Cu to n gin, d thi cng, kt cu thong.
+ Nhc im: Xe chy khng m thun, mau hng, khi h hng phi thay th hng
lot
+ Phm vi p dng: Thng dng cho cu ng nng thn, ng lm nghip t xe
qua li, ti trng nh, cu 1 ln xe, thi gian s dng ngn, cu tm.
to cho xe chy m thun hn (to cho mt cu bng phng hn), p lc bnh xe
phn b u cho vn ngang mt cu, ta ph ln mt cu 1 lp t cp phi (hoc si,
dm) dy 1012cm, tip gip trn mt cu, di lp cp phi l lp st do (hnh 5.9b)
+ u im: Bng phng, m thun.
+ Nhc im: Tng trng lng bn thn, khi ng nc chng b mc vn mt cu
+ Phm vi p dng: Thng dng cho cu c nhiu my ko, cc bnh xe nng, xe
xch.
Ngoi ra, c th dng vn vt rng t 0.81.2m, dy 35cm, va c tc dng chng
bo mn v phn phi p lc cho vn ngang di, va c u im l trng lng mt
cu nh. Vn vt gm 46 tm vn c gi bng ai thp v ghim bng inh thuyn,
bt bu lng xung vn ngang di.
Mt cu 1 lp vn c th dng khi dm dc t tha (hnh 5.9.c)
(4)- Lan can
a)
b)
c)
(6)- Dm ngang
(0.5-0.6)m
P P P
P P P
(1)- Dm dc
(2)- Vn mt cu
(3)- B chn bnh (5)- Cp phi dm
(2) (3)
(4)
(4)
(5) (3)
(1)
(1)
(2)
(0.5-0.6)m
P P
(2)
(1)
(6)
(1)
(2)
(6)
(1)
(6)
(1.5-1.8)m (1.5-1.8)m
P

Hnh 5.9a,b,c-Cu to mt cu 1 lp vn
76
b) Mt cu 2 lp vn
i vi dm dc t dy: Lp vn di t ngang bng g trn hoc g x, lp vn
trn t dc bng g vn x (hnh 5.10a). Lin kt gia 2 lp vn bng inh m. Lp vn
di chu lc phi tnh ton quyt nh chiu dy vn ngang, lp trn c tc dng
chng bo mn v phn phi u p lc cho nhiu vn di, lm cho mt cu bng
phng, xe chy m thun. Lp trn ly theo cu to dy t 56cm
(0.5-0.6)m
P P
(1)- Dm dc (2)- Lp vn di (3)- Lp vn trn
(3)
(1)
(2) (2)
(3)
(1)

Hnh 5.10a -Cu to mt cu 2 lp vn khi dm dc t dy
i vi dm dc t tha: Cu to thm ngang (dm ngang) vn mt cu.
Dm ngang l cc cy g t dy ln dm dc vi c ly 2 ngang k nhau 0.50.6m
(nguyn tc tnh ton ngang ging nh tnh dm dc t dy). Trn ngang t 2 lp
vn dc: cc vn lp trn t lin kht, cc vn lp di t to khe h 23cm cho
thong (hnh 5.10b).
(0.5-0.6)m
P
(1)
(4)
(1)
(4)
(1.5-1.8)m
(1)- Dm dc
(2)- Lp vn di
(3)- Lp vn trn
(4)- Dm ngang
P
(2)
(3) (3)

Hnh 5.10b -Cu to mt cu 2 lp vn khi dm dc t tha
u im: Tn dng c vn c chiu di khc nhau, t b x, khi sa cha ch cn
thay th cc vn trong phm vi vt bnh xe chy dc. Trng hp cu 1 ln xe: vn trn
ch b tr phm vi vt bnh xe. Vn trn l lp cu to, dy 56cm (khng phi tnh
ton) c tc dng chng bo mn v truyn lc cho nhiu vn di, t khi vn trn t
ngang.
Phm vi p dng: Dng cho cu c nhiu xe chy qua, ti trng trc ln, mt cu rng,
thi gian phc v lu di. Khi cu c chiu di nhp l>810m mi dng dm dc t
77
tha v chiu cao kin trc ln, cu to lin kt dm dc v cu to phn xe chy phc
tp. Khi l 8m, dng dm dc t dy hp l hn.
c) dc mt cu
m bo thot nc mt cu tt, cu to dc dc mt cu 23% (ti a l
3%) v dc ngang 1,52%. Trng hp mt cu c khe h thong th khng cn to
dc
Cch to dc ngang: Lp vn ngang t cy g t nhin c thun 1% c t
u ngn ra ngoi bin, dc cn li t 0.51% c iu chnh bng vt x m t
gia ra 2 u.
2. ng ngi i
a) ng ngi i dng vn lt dc: Dng thanh g ngn t chng ln dm ngang (vn
ngang), trn thanh g ngn t vn lt dc dy 5cm. B rng ng ngi i l 0.75m
(tnh t mp trong ct lan can n mp b chn bnh). (hnh 5.11a)
b) ng ngi i dng vn lt ngang: Vn t ln 2 thanh g song song (thanh g b
chn bnh v 1 thanh t st chn ct lan can). Vn lt ngang ng ngi i c lin kt
vi cc thnh g k v g chn bng inh m hoc bu lng (hnh 5.11b)
(3)
a) b)
(1)
(2)
(6)
(4)
>
2
5
c
m
(1)- Dm dc
(2)- Mt cu
(3)- Lan can
(4)- Dm g va
(5)- Thanh g ngn
(6)- Vn t dc
(1)
(2)
(8)
(4)
>
2
5
c
m
(7)
(7)- Dm g cnh lan can
(8)- Vn t ngang
(3)
(5)

Hnh 5.11a,b-Cu to l ngi i
3. Lan can tay vn (hnh 5.11a)
Tc dng ca lan can tay vn v cc thanh chn l m bo an ton cho ngi b hnh
qua cu.
Ct lan can cao 1.1m (tnh t mt ng ngi i), c ly gia cc ct l 1,52.5m.
Tit din ct vung 14x14cm. Lin kt ca ct lan can vi vn ngang (dm ngang) v cc
thanh g dc (k ng ngi i) bng bu lng. C khi dng thanh chng xin ta vo
u mt tha ca thanh g ngang vn ngi i gi n nh (bt bin hnh) cho ct
lan can, thanh chng xin c tit din 6x8cm.
Tay vn c kch thc 5x10cm. Khong cch t nh ct lan can n thanh chn trn l
45cm, gia 2 thanh chn l 4cm, gia thanh chn di v mt vn ngi i l 20cm.

78
4. B chn bnh
ngn cch phn xe chy vi ng ngi i v m bo an ton cho xe qua cu,
lm b chn bnh xe bng g trn hay g hp. B chn bnh xe cao hn mt xe chy
25cm, rng 25cm.
5. Ct phng h
trnh cho xe khng va qut vo ct lan can, 2 u cu phi dng cc ct thng
ng hay ct xin gi l ct phng h
II. Cu tao chi tit dm dc
1. Dm dc t dy
Thng lm bng cy g t nhin c thun 1%, mt trn bt cho bng phng sut
chiu di vn mt c (vn ngang hay dm ngang) ta ln c n nh, chc chn v
tng din tip xc vi vn, mt di ch bt hai u dm dc t ta ln x m d
dng. Lu pha gc bt nhiu hn ngn to cho cao mt trn dm dc bng nhau
(hnh 5.13a)
Khi nhp tnh ton l (l) th chiu di cy g lm dm l (l+0.5m). ng knh dm
dc v tr X so vi tim x m k u ngn : d
X
=d
0
+ 0.01X (d
0
l ng knh ngn dm
dc v tr tim x m)
Dm dc t dy c b tr xen k tro ui cho tng din tch mt ct cc dm
theo chiu di khng i
Trn x m ca tr cu, dm dc 2 nhp lin nhau c th t so le hoc i u bng
cch bt cho theo mt phng ng. Khi , cc u to i u vi nhau, cc u nh i
u vi nhau v c lin kt bng bu lng, b tr sp xp i xng theo tim cu.
L+0.5m
L
(1)- Tr
(2)- X m
(3)- Dm dc
(1)
(2)
(3)
(3) (4)
(4)- Bu lng
Dm dc t so le
(2)
(3)
(2)
Dm dc t i u
Ngn
Gc

Hnh 5.13a-Cu to v b tr dm dc t dy
Phm vi p dng: Dm dc t dy 1 tng dng cho nhp l 6m; Vi nhp l>6m, do m
men un ln nn c th ghp chng i 2 cy g t tro u ui, mt tip xc gia 2
cy g bt bng phng; lin kt gia 2 cy g chng i bng bu lng.
79
Gia 2 b dm dc khng chng i theo hng ngang c lin kt bng then g
m bo n nh (hnh 5.13b)
(1)
(2)
(3)
(6) (5)
(5)- Vn mt cu (6)- Dm ngang (7)- G neo
(7) (4)
(1)
(2)
(3)
(6)
(7) (4)

Hnh 5.13b-Dm dc t dy bng g ghp chng i
2. Dm dc t tha
Ty theo chiu di nhp v ti trng tnh ton, dm dc t tha c th ghp chng i
(tng t hnh 5.13b) hoc ghp chng 3 (hnh 5.14a)
(0.5-0.6)m
(1)- Tr
(2)- X m
(3)- Dm dc
(4)- Dm ngang
(1)
(2) (3)
(4) (5)
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(5)- Vn mt cu
(6)- G neo
(7)- Np g
(8)- Bu lng
(6)
(7) (8)

Hnh 5.14a-Cu to dm dc ghp chng 3
Cc cy g dm dc t tro u ui, lin kt vi nhau bng bu lng v cht bn.
Cht bn bng thp hoc g cng nhm vi dm dc, t dc theo th ca dm dc v
ngm vo mi cy g mt na chiu cao ca cht, vi chiu su khng qu 1/5 ng
knh cy g. Chiu dy cht bn t 35cm.
(0.5-0.6)m
(1)
(2) (3)
(4) (5) (8)
(7) (6)
(1)- Tr
(2)- X m
(3)- Dm dc
(4)- Dm ngang
(5)- Vn mt cu
(6)- Bu lng
(7)- Np g
(8)- Cht thp
(0.5-0.6)m
(1)
(2) (6)
(4) (5) (9)
(7) (3)
(9)- Chm g

Hnh 5.14b-Lin kt b dm dc bng cht thp hoc chm g
80
Lin kt ngang dng then g i vi dm dc chng i, dng kiu ch thp i vi
dn dc chng ba (hai bn dng g kp ng).
Trong cu dm dc t tha, cc b dm t v tr cc, cc dm ngang t cch nhau
t 0.50.6m., mt cu gm 2 lp vn t dc.
(1.5-1.8)m
(5)
(6) (7)
(1)- Tr
(2)- X m
(3)- Dm dc
(4)- Dm ngang
(5)- Vn mt cu
(6)- ng ngi i
(7)- Lan can
(1)
(2)
(3)
(4)

Hnh 5.14c-Cu to v b tr dm dc t tha
3. Dm dc l thp hnh hay b ray
Dng dm g vt nhp trn 6m thng kh khn. V vy i vi cu tm, cu cng
tc ngi ta c th dng thp hnh I, [ hoc ray lm dm dc thay dm g.
Dm dc loi ny t dy hoc tha (cu to chi tit xem cu thp dm c).
Cc b phn khc cu to bng g nh nu trn.

Hnh 5.15-Cu g dm dc bng thp hnh (I , [ ])
III. Cu tao chi tit v gi (m, tr)
1. X m
Mt trn bt bng phng k dm dc, mt di bt phng ti v tr u cc (hnh
5.16a,b). Trng hp x m vung c th dng thm ai thp lin kt vi cc v bt bu
lng (hnh 5.16c).
2. Cc
C th dng cu g hay g hp. Khi chiu di cc ln phi ni di cc. V tr mi ni
phi cao hn MNTN ti thiu 0.30.5m.Yu cu mi ni phi n gin, chc chn v
chu lc tt.
Cu to mi ni: Ni i u bng ng thp hoc kp bng thp gc bt bu lng..
Trng hp ni tp dng thp v bu lng kp cht (hnh 5.16d)
81
Khi chiu su ng cc ln, c th ni di trong qu trnh ng cc. Trng hp ny
mi ni phi chc chn hn, dng 3 ai thp v gi cht bng inh mc hoc ng inh
ai khng x dch theo cc khi ng (hnh 5.16e)
3. Lin kt cc vi x m
Dng mng hay cht thp (hnh 5.16a,b)
Chiu su l mng ln hn chiu cao mng t 0.51cm p lc truyn t x m
xung cc khng truyn ln mng.
Kch thc l mng v mng (hnh 5.16a)
Loi cht thp hin nay thng dng l inh xuyn tm. Cht thp c th l inh ng
qua x m xung cc hay t cht vo l khoan sn.
b
a
d
d
1
(2)
h
(2) (2)
1
0
-
1
2
c
m
a) b)
a=(1/4-:-1/3)d
b=(1/5-:-1/4)d
h=(1/4-:-1/3)d1
(1)
(2)
(1)

(1)
(1)
(1)- Cc (2)- X m
(3)
(3)- inh thp

c)
6cm
(4)- ai thp dy =(0.5-:-1)cm
(1)
(2)
(4)
(5)
(5)- Bu lng

d) e)
3
d
d
(
3
-
:
-
3
.
5
)
d
d
(6)
(1)
(5)
(7)
(6)- ai thp (7)- inh mc/ng

Hnh 5.16a,b,c,d,e-Chi tit cc lin kt v gi
4. X kp
Cc thanh x kp ngang v cho lin kt vi cc bng mng trn khot thanh kp.
Chiu su khot khng nh hn 23cm. Kp c bt cht vi cc bng bu lng
82
(8)- Kp ngang (9)- Kp cho
(1)
(8)
(9)
(2)

Hnh 5.16f-Chi tit cc lin kt kp ngang, kp cho v cc
5. Thanh chng
Thanh chng xin lin kt vi cc u thanh bng kiu rng ca, lin kt gia thanh
chng vi cc cng dng bu lng
6. Bu lng
Cc bu lng lin kt u c rong en bng thp dy 3mm trnh p mt dp g
IV. Ni tip gia cu v ng
1. Hin tng ln g
Khi t chy qua ch tip gip gia cu v ng thng to nn g do nn ng
b ln. Nguyn nhn l do cng gia ng v cu khc nhau. Xe chy trn ng vi
cng nh, n u cu gp phi cng ln hn lm cho xe b sc, chuyn ng mt
m thun. Tc dng nn cht ca bnh xe i vi nn ng gy ra ln cc b (gi l
g hnh 5.17). Mt khc, u kt cu nhp tip xc vi t trc tip chng b mc, hng.
V vy, cn gii quyt tt ni tip gia cu v ng.
Yu cu: Khi chn bin php ni tip l xe ra, vo cu phi m thun, khng phi hn
ch tc , tip gip gia u kt cu nhp vi t nn ng phi thong lu b mc,
hng.

Hnh 5.17-Hin tng ln g
2.Cc hnh thc ni tip gia cu v ng
Cu to tng chn t: Gm hng cc ng knh D1820cm, nh x m ca hng
cc ny bng mt trn ca dm dc.Vn ca tng chn t l g trn ng knh
D1516cm hoc g trn x i.
83
Cc cc mi ta luy nn ng c x m dc theo mi
Vn chn t t thp hn nh t nn trc m t 3050cm, phng t b p
tri. Pha sau vn chn t l lp st do gi vn lu mc
C 3 hnh thc ni tip ng cu:
Trn on ng u cu di 2.5m dng lp hc t trn m ct, vn chn t
ta trc tip vo cc m (hnh 5.18a)
+ u im: Cu to n gin
+ Nhc im: Di tc dng ca xe chy, lp ct b ln n hi lm cho dn dn tch
ri nhau gy nn g, ng thi do vn chn t ta trc tip vo cc m nn cc m
chu lc ngang ln v u dm dc khng c thong
+ Phm vi p dng: Cho cu tm, cu 1 nhp, cu c chiu cao v gi thp
Dng bn dn g di 1m, t su 40cm, bn dn gm cc thanh g t dc di, cc
thanh ngang trn bng g x i (trng hp cu c 1 ln xe c th ch t bn dn
di vt bnh xe). Bn dn t trong lp ct, mt u ta ln tng chn t (hnh 5.18b)
+ u im: Xe chy m thun, ln tuy vn cn nhng khng ln v khng t ngt
thay i cng t ng vo cu m tng dn nn khng gy sc mnh
+ Nhc im: Kh thay th khi b mc hng
+ Phm vi p dng: Dng cho cu c ti trng ln, chiu cao v gi ln (do c hng cc
tng chn nn cc m khng trc tip chu lc ngang ca nn ng, u kt cu nhp
thong, phng mc tt hn.
Nn cht t nn v dn lng th dm trn on di 1m, su 0.6m (hnh 5.18c)
+ u im: Khc phc nhc im ca bn dn g (hay mc hng, kh thay th)
+ Phm vi p dng: Dng cho cu c ti trng ln, chiu cao v gi ln (do c hng cc
tng chn nn cc m khng trc tip chu lc ngang ca nn ng, u kt cu nhp
thong, phng mc tt hn.
a)
200-:-250cm
1
:
1
(1)
(2)
(3)
(4)
(6) (5)
3
0
-
:
-
5
0
c
m
(8)
(7)


b)
(9)
(2)
(4)
(3)
100cm
3
0
-
:
-
5
0
c
m
1
:
1
(8)
(6) (5) (7)
(10)

84
c)
(9)- Cc tng chn d18-:-22
(9)
(2)
(3)
(6) (5) (7)
1
:
1
(11)
(6)- Dm ngang
(7)- Mt ng
(8)- t st
(10)- Bn dn g
(11)- Lng th dm
(12)- T nn
100cm
6
0
c
m
3
0
-
:
-
5
0
c
m
(1)- hc
(2)-Tng chn (d15-:-16)
(3)- V gi
(4)- Dm dc
(5)- Vn mt cu

Hnh 5.18-Cc hinh thc ni tip ng cu
a) Ni tip bng 1 lp hc trn m ct, tng chn t trc tip vo v gi
b) Ni tip dng bn dn g; c) Ni tip bng lng th dm






















85
CHNG 6
TNH TON CC B PHN CU DM G GIN N NHNP NH
6.1. TNH MT CU
A. Tnh vn mt cu
Nguyn tc tnh ton:
Ch tnh vn v kh nng chu m men un vi hot ti t, b qua trng lng bn
thn
Coi vn nh dm gin n, b qua tnh lin tc ca vn
Cng tnh ton ca vn c tng thm 20% (theo quy trnh 22TCN18-79)
I. Trng hp mt cu ch c 1 lp vn ngang (cu dm dc t dy)
+ Khi tnh vn A, p lc bnh sau ca chic xe nng trong on xe tiu chuNn truyn
ton b cho vn A l Ps (tn).
+ Vi hot ti tiu chuNn H8, H10 (c P=8T, 10T) th: Ps = 0.95P/2 (6.1)
+ Nhp tnh ton ca vn lv = lo (c ly tim ca 2 dm dc vn)
Lv
Ps
bo
Lv
bo
q =
b
0
Ps (Psau) Ps

Hnh 6.1-S cu to v tnh ton vn mt cu 1 lp vn
+ M men un tnh ton ln nht ti mt ct gia nhp (mt ct nguy him nht)
)
2
(
4
.
0
0 max
b
l
P n
M
s
= (6.2)
Trong :
b
0
: B rng tip xc ca bnh sau (xe nng) ln vn mt cu theo phng ngang
n

: H s vt ti ca t, n

= 1.4
+ Kim tra cng v la chn tit din:

u
R
W
M
2 . 1
3 . 1
max
= (6.3) hay
u
R
M
W
2 . 1
3 . 1
max
(6.4)
Trong :
W: M men khng un ca tit din ngang ca vn
R
u
: Cng tnh ton chu un ca g vn
1.3: H s k n s gim yu do vn b bo mn (bnh xe tip xc trc tip vi
vn g)
1.2: H s tng cng ca vn
86
II. Trng hp mt cu c 2 lp vn
+ Lp vn trn lun lun t dc theo yu cu cu to chng bo mn, chiu dy
vn cm 6 5
1
=
+ Lp vn di t ngang (nu l cu dm dc t dy) hoc t dc (nu l cu dm
dc t tha)
1. Trng hp vn di t ngang (cu dm dc t dy)
P1
ao
a
P1
lo
l

2
1
1
lv
l = lo - d /3
d /3
1
d
1
1
1
d 1
bo
b
lv = min {lo, (l + )} 1 2
b = bo + 2. 1
lv
q=P1/b
b

Hnh 6.2-S cu to v tnh ton vn mt cu 2 lp vn
(lp vn di t ngang)
+ Nh lp vn trn, ti trng Ps truyn cho m
v
vn di chu: m
v
=2 (vn)
+ p lc ln 1 vn l:
2
1
s
v
s
P
m
P
P = = (6.5)
+ Chiu di phn b ti trng theo hng ngang cu: b = b
0
+ 2
1
(6.6)
+ Nhp tnh ton l: lv = min{(l
1
+
2
), l
0
} (6.7)
Trong :
l
0
: C ly tim 2 dm dc k vn
l
1
: Khong cch gia 2 mp trong ca dm dc m vn ta ln

1
,
2
: Chiu dy ca 2 lp vn trn v di
+ Cc cng thc tnh ton tng t nh vn 1 lp, ring cng thc (6.3) v (6.4) khng
c h s 1.3 v khng nh hng ca s bo mn (lp vn di khng tip xc trc tip
vi bnh xe)
)
2
(
4
.
1
max
b
l
P n
M
v

= (6.8)
87

u
R
W
M
2 . 1
max
= (6.9) hay
u
R
M
W
2 . 1
max
(6.10)
2. Trng hp vn di t dc (cu dm dc t tha)
Ps
bo
b
lo
l

2
1
1
lv
l = lo - d /3
d /3
1
d
2
2
2
d 2
P1
ao
a
lv = min {lo, (l + )} 1 2
a = ao + 2. 1
lv
q=P1/a
a

Hnh 6.3-S cu to v tnh ton vn mt cu 2 lp vn
(lp vn di t dc)
+ Nh lp vn trn, ti trng Ps truyn cho m
v
vn di chu. Nu b rng tip xc ca
bnh sau xe nng theo hng ngang cu l b
0
= 40cm hoc 30cm (tng ng vi hot ti
tiu chuNn H10 hoc H8) th tng ng c m
v
= 3 (vn) hoc m
v
= 2.5 (vn)
+ p lc ln 1 vn l:
5 . 2
1
s
v
s
P
m
P
P = = vi hot ti t H8 (6.11)
Hoc:
3
1
s
v
s
P
m
P
P = = vi hot ti t H10 (6.12)
+ Chiu di phn b ti trng theo hng dc cu: a= a
0
+ 2
1
(6.13)
+ Nhp tnh ton l: lv = min{(l
1
+
2
), l
0
} (6.14)
Trong :
l
0
: C ly tim 2 dm dc k vn
l
1
: Khong cch gia 2 mp trong ca dm ngang m vn ta ln

1
,
2
: Chiu dy ca 2 lp vn trn v di
a
0
: Chiu di tip xc ca bnh xe ln vn theo hng dc cu (a
0
=0.2m)
+ M men tnh ton ln nht ti mt ct gia nhp vn:
)
2
(
4
.
1
max
a
l
P n
M
v

= (6.15)
+ Kim tra cng v la chn tit din vn tng t nh cng thc (6.9) v (6.10)
88
3. Trng hp mt cu ph t cp phi hoc dm
lv
Ps
bo
lv
b
P1/b
Ps
ao
q
1
b
a
h
d
/
4
(a = ao + 2.h ; b = bo + 2.h)
h
bv

Hnh 6.4-S cu to v tnh ton vn mt cu ph t cp phi
+ Cu dm dc t dy 1 lp vn c ph cp phi dy h, vn c ng knh l d
+ Ti trng tnh ton ca vn v lp cp phi l q
1
(T/m):
q
1
= n
1
.g
1
+ n
2
.d.h.
cp
(T/m) (6.16)
Trong :
g
1
: Trng lng vn (T/m)

cp
: Trng lng ring ca cp phi (T/m
3
)
n
1
: H s vt ti ca g lm vn, n
1
= 1.2
n
2
: H s vt ti ca cp phi hoc dm, n
2
= 1.5
+ Nh c cp phi m ti trng Ps truyn cho 1 s vn chu trn chiu di a (theo
phng dc cu) v trn chiu rng b (theo phng ngang cu):
a = a
0
+2.h v b = b
0
+2.h (6.17)
+ S vn tham gia chu ti:
d
h a
d
a
m
v
. 2
0
+
= = (6.18)
+p lc tnh ton tc dng ln 1 vn:
v
s
m
P
P =
1
(6.19)
+ M men tnh ton ln nht ti mt ct gia nhp vn:
)
2
(
4
.
8
.
1
2
1
max
b
l
P n l q
M
v
v
+ = (6.20)
+ Kim tra cng v la chn tit din vn tng t nh cng thc (6.9) v (6.10)
B. Tnh dm ngang (trong dm dc t tha)
Nguyn tc tnh ton:
Coi dm ngang nh dm gin n, nhp tnh ton l
dng
l c ly tim 2 dm dc
89
q2
q1
lv lv
P1 P2 P2
dm dc
P
lv
q=P1/b
b
P1
bo
b

Hnh 6.5-S cu to v tnh dm ngang
Nu mi ni vn lt dc trn nm phn tn th khi tnh dm ngang c k n s phn
phi n hi ca p lc bnh xe nh lp vn di t trn dm ngang. Ngha l, di tc
dng ca p lc P t ln dm ngang A ang xt th khng phi dm ngang A chu ton
b m ch chu mt phn P
1
<P, phn cn li phn phi cho mt s dm i xng 2 bn
dm A theo th t t gn ra xa l P
2
, P
3
Cng xa dm A, p lc cng nh: P
1
>P
2
>P
3
>
S dm ngang tham gia chu lc nhiu hay t ph thuc vo cng ca vn mt cu
v dm ngang. S ph thuc c c trng bi h s phn phi n hi K xc nh
nh sau:
v v dng
dng dng v
J E l
J E l
K
. .
. .
. 8
3
3
= (6.21)
Trong :
+ l
V
: Nhp tnh ton ca vn (c ly tim 2 dm ngang)
+ l
dng
: Nhp tnh ton ca dm ngang (c ly tim 2 dm dc)
+ E
V
, J
V
, E
dng
, J
dng
: M un n hi v m men qun tnh ca cc vn v dm ngang
nhn p lc bnh xe.
Ch : - Nu b
0
= 40cm, 2 lp vn t dc th trong cng thc trn J
V
= 3J
1vn
- Nu b
0
= 30cm, 2 lp vn t dc th trong cng thc trn J
V
= 2.5J
1vn

Cc trng hp:
+ K 1/3: p lc P phn phi cho 3 dm ngang, dm ngang A v tr lc P chu
phn lc ln l P
1
, hai dm ngang hai bn chu phn P
2
nh hn, xc nh nh sau:
90
P
1
= 1.P
P
2
= 2.P
(P = P
1
+ 2.P
2
)
K
K
. 2 3
. 2 1
1
+
+
=
K . 2 3
1
2
+
=

+ 1/3 > K 0.055: p lc P phn phi cho 5 dm ngang, dm ngang A v tr lc P
chu phn lc ln l P
1
, hai dm ngang hai bn chu phn P
2
, hai dm hai bn tip theo
chu lc P
3,
xc nh nh sau:
P1 = 1.P
P2 = 2.P
P3 = 3.P
(P = P
1
+ 2.P
2
+ 2.P
3
)

D
K K
2
1
. 7 . 18 1 + +
=

D
K . 11 1
2
+
=


D
K . 3 1
3

=

(vi D = 5 + 34.K + 7.K
2
)
+ K < 0.055: p lc P phn phi cho 7 dm ngang (tng t)
P1 = 1.P
P2 = 2.P
P3 = 3.P
P4 = 4.P
(P = P
1
+ 2.P
2
+ 2.P
3
+ 2.P
4
)

1
3 2
1
. 26 . 131 . 72 1
D
K K K + + +
=

1
2
2
D
K . 46 K . 57 1 + +
=


1
2
3
D
K . 18 K . 23 1 +
=


1
2
4
D
K . 3 K . 18 1 +
=

(vi D
1
= 7 + 196.K + 193.K
2
+ 26.K
3
)
+ M men un tnh ton ln nht gia nhp dm ngang A:
)
2
(
4
.
8
) . . (
1
2
2 2 1 1 max
b
l
P
n
l
q n q n M
dng
dd
+ + = (6.22)

Trong :
q
1
, q
2
: Tnh ti ca hai lp vn v dm ngang
n
1
= n
2
=1.2 l h s vt ti tng ng ca cc tnh ti q
1
, q
2

P
1
=
1
.P l p lc ca bnh sau (hoc trc) phn phi cho dm ngang A
b: chiu di phn phi p lc P1 trn dm A theo hng ngang cu:
- Nu b
0
= 40cm th b = 3b
1vn

- Nu b
0
= 30cm th b = 2.5b
1vn
+ Kim tra cng , la chn tit din dm ngang (tng t nh tnh vn mt cu)
91
+ Ch :
- Khi tnh dm ngang cha cn xp xe dc cu v c ly gia 2 trc t (ti thiu l
4m) ln hn nhiu so vi c ly gia 2 dm ngang (thng l 0.50.6m). V vy khi tnh
dm A vi p lc P ca trc sau, p lc trc trc khng nh hng ti A.
- Khi tnh dm ngang cng cha cn xp xe ngang cu v nhp tnh ton ca dm
ngang l
dng
(c ly tim ucar 2 dm dc) thung di 2m; c ly tim 2 bnh xe ca 1 trc theo
hng ngang cn ti thiu l 1.7m. Mt khc, b qua tnh lin tc ca dm ngang (coi l
dm gin n). V vy khi t 1 bnh xe gia nhp th bnh xe th 2 lun lun nm ngoi
nhp tnh ton.
6.2. TNH DM DC
Nguyn tc tnh ton:
Tnh dm dc theo TTGH th nht v cng (kh nng chu m men un, lc ct)
v TTGH th 2 v bin dng (kim tra vng)
Tnh ton vi 2 loi hot ti t v xe xch, ly kt qu ln hn ca ni lc kim
ton (trng hp bt li nht):
+ Khi tnh vi xe xch, ch tnh vi 1 xe v khng c on ngi i.
+ p lc bnh xe tt coi nh lc tp trung
+ Tnh dm dc tin hnh xp xe theo hng ngang cu v dc cu (c 2 hng)
xc nh c tr s m men, lc ct ln nht i vi dm ang xt. Qu trnh tnh ton
c tin hnh vi mt s dm tm ra dm nguy him nht a vo tnh ton
Phn bit 2 trng hp tnh ton: dm dc t dy v dm dc t tha
A. Tnh dm dc t dy
I. iu kin tnh ton dm dc t dy
C ly tim 2 dm dc 0.8m; S mi ni ca vn mt cu trn 1 dm dc khng qu
30% tng s vn t trn dm dc v phi b tr phn tn.
Khi tnh ton c xt n s phn phi n hi ca ti trng (tng t nh khi tnh ton
dm ngang)
Trng hp l 75m th v tr bt li nht l lc bnh xe sau t gia nhp (khong
cch 2 trc trc, sau ca xe ti thiu l 4m)
II. Trnh t tnh ton
Bc 1: Xc nh h s phn phi n hi K:
v v dd
dd dd v
J E l
J E l
K
. .
. .
8
3
3
= (6.23)
Trong :
l
dd
, E
dd
, J
dd
,: Chiu di nhp tnh ton, m un n hi v m men qun tnh dm dc
92
l
v
, E
v
, J
v
,: Chiu di nhp tnh ton, m un n hi v m men qun tnh ca vn
ao
a
lv
dm dc
P
bv

Hnh 6.6-S xc nh s vn tham gia chu lc tnh dm dc t dy
Ch : J
v
c ly theo s vn tham gia chu lc: J
v
= m
v
. J
1vn
(6.24)
+ i vi hot ti t: - Khi c 1 lp vn (ngang): m
v
= 1
- Khi c 2 lp vn (di ngang, trn dc):
b
a
m
v
=
+ i vi hot ti xe xch:
v
x
v
b
l
m = .
(Vi lx l chiu di ai xch tip xc vi vn mt cu theo hng dc cu)
Bc 2: Xc nh ti trng t v on ngi i truyn ln dm dc ang xt (xp xe
ngang cu)
P
170
T=75 T=75 G=600
p
ng
P
T
2
P
T
2
P
T
2
P
T
2
b)
10 50 50 10 40 20
P
2 1 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
c)
q P3 1 q2 P4 P7 P8 P10 P11
P
2 1 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
d
P4 P7 P8
75
2 1 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
75 10x60=600
P P
170 110
P
p
ng
a)
2 1 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Hnh 6.7-S xc nh ti trng t v on ngi i truyn xung dm dc s 6
93
+ Qu trnh xp xe ngang cu tin hnh nh sau Gi s c mt ct ngang cu kh 6,
cn xc nh ti trng ln nht do hot ti t v on ngi i truyn ln dm dc s 6
chng hn, vi k=0.2 (trng hp 0.55<k<1/3)
+ t 1 bnh xe p lc P ngay trn dm dc ang xt (dm dc s 6). T c ly tim 2
dm dc, c ly tim 2 bnh xe ca 1 trc (theo hng ngang cu l 1.7m), c ly tim 2 bnh
xe pha trong ca 2 xe gn nhau (Quy trnh quy nh l 1.1m), xc nh c v tr ca
cc lc P cn li (hnh 6.7b). Yu cu l s lng xe xp c nhiu nht v bo m
khong cch ti thiu gia tim bnh xe pha ngoi v mp b chn bnh l 50cm. Cch
xp xe nh hnh 6.7b l bt li nht.
+ Tip theo ta phn cc lc P t trung gian gia 2 dm thnh 2 thnh phn t trc
tip ln 2 dm theo nguyn tc n bNy (phn lc t l nghch vi cnh tay n, dm
no t gn P s c phn phi lc ln hn):
P
3
= 5P/6; P
4
= P/6;
P
7
= P/6; P
8
= 5P/6;
P
10
= P/3; P
11
= 2P/3;
+ Nhn xt: Lc trung gian no xa dm nghin cu khng c nh hng ti dm
nghin cu h khng cn phn, thm ch thnh phn no khng c nh hng ti dm
ang xt th cng khng cn tnh
+ C th: Vi 0.055 < k < 1/3: c 5 dm tham gia chu lc. Vy ch c cc lc t ln
cc dm s 4, 5, 6, 7, 8 mi c nh hng n dm dc s 6. Lc P gia dm s 10, 11
khng cn phn tch, thnh phn P
3
c th b qua. Kt qu ch cn li cc lc P
4
, P, P
7
,
P
8
, c nh hng n dm dc s 6. Trng hp ny ti trng ngi cng khng nh
hng n dm s 6.
+ p lc ln nht do t truyn ln dm dc s 6 l:
P
(N6)max
=
1
.P +
2
.P
7
+
3
.(P
4
+ P
8
) (6.25)
Trong :
P l p lc tiu chuNn t ln trc sau ca t (1 bn bnh ca trc xe)

1
,
2
,
3
: Xc nh tng t trong tnh ton dm ngang, (khi 0.055 < K < 1/3)
Bc 3: Xc nh p lc ln nht do ti trng xe xch tc dng ln dm dc ang xt
260(X-60)
bx bx
2 1 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
T=75 T=75

Hnh 6.8-S xc nh ti trng xe xch tc dng xung dm dc s 6
94
+ t tim ai xch trng vi dm dc s 6, yu cu mp ai xch phi cch mp b
chn bnh 25cm. Thng thng khong cch tim 2 ai xch ln hn nhiu so vi
khong cch tim 2 dm dc k nhau, v vy ch c 1 ai xch truyn p lc cho dm dc
s 6 (ang xt).
+ Gi s i vi xe xch ta tnh c K < 0.055, khi c 7 dm tham gia chu lc (t
dm s 3 n dm s 9). Trong s hnh 6.7 ch c thnh phn lc ti dm s 6.
X
X
l
Q
q
. 2
= - l p lc phn b u theo chiu di ai xch
Trong :
Q l trng lng xe xch (vi X-60 th Q = 60T v vi X-30 th Q = 30T)
l
X
l chiu di ai xch (vi X-60 th l
X
= 5m v vi X-30 th l
X
= 4m)
+ p lc ln nht do xe xch tc dng ln dm dc s 6: q
X(N6)max
=
1
.q
x
(6.26)

1
: Xc nh tng t trong tnh ton dm ngang, (khi K < 0.055)
Bc 4: Xc nh m men un tnh ton i vi dm bt li nht do hot ti v tnh ti
(xp xe dc cu)
q
dd
1
2
lx < l dd
qx(max) qx(max)
l <7.5m
q
q
dd
1
2
Pmax
l
q
q
dd
1
2
lx > dd l
l
q

Hnh 6.9-S xc nh ti trng tnh dm dc v m men un
+ M men un tnh ton i vi dm dc ang xt do hot ti t:
4
. .
(max) dd

l P n
M = (6.27)
Trong : P
(max)
: xc nh bc 2;
n

l h s vt ti ca t
+ M men un tnh ton i vi dm dc ang xt do hot ti xe xch:
- Khi l
X
l
dd
:
8
.
.
2
(max) dd X
X X
l q
n M = (6.28)

- Khi l
X
< l
dd
: )
2
(
4
.
.
(max)
X
dd
X X
X X
l
l
l q
n M = (6.29)
Trong : q
X(max)
: xc nh bc 3;
n
X
l h s vt ti ca xe xch
+ So snh M

v M
X
ly tr s ln nht: M
h
= max ( M

, M
X
) (6.30)
95
+ M men un tnh ton do tnh ti: M
t
= (n
1
.q
1
+ n
2
.q
2
)l
dd
2
/ 8 (6.31)
Trong : q
1
, q
2
: Trng lng bn thn ca dm dc v vn
n
1
, n
2
: H s vt ti ca dm dc v vn tng ng
+ Tng cng m men un tnh ton do hot ti v tnh ti: M = M
h
+M
t
(6.32)
Bc 5: Xc nh lc ct tnh ton gi B do hot ti (xp xe dc cu) v tnh ti
a) i vi t
+ t ti trn ng nh hng lc ct gi B (xp xe dc cu), v tr bt li nht l khi
trc sau t ti v tr tung ln nht.
Q
(B)
= n

.[P
S
(max)
+ y. P
T
(max)
] (6.33)
Trong : P
S
(max)
, P
Tr
(max)
: tng ng l p lc max ca bnh sau v trc
(xc nh bc 2)
A B
s
Pmax
tr
y
1
ah Q (B)
l dd
Pmax

Hnh 6.10-S xc nh lc ct gi B do hot ti t.
b) i vi xe xch
- Khi l
X
l
dd
:
2
.
.
(max)
) (
dd X
X B X
l q
n Q = (6.34)
- Khi l
X
< l
dd
:
X X X B X
q n Q . .
(max) ) (
= (6.35)
l dd
lx > l dd
l dd
lx < l dd
1
ah Q (B)
A B
1
ah Q (B)
x

Hnh 6.11-S xc nh lc ct gi B do hot ti xe xch
c) Xc nh lc ct tnh ton ln nht do hot ti:
So snh Q

, Q
X
v ly gi tr ln nht tnh ton:
Q
h(B)
= max [Q
(B)
, Q
X(B)
] (6.36)
d) Xc nh lc ct tnh ton do tnh ti: Q
t(B)
= (n
1
.q
1
+ n
2
.q
2
).l
dd
/ 2 (6.37)
e) Tng cng m men un tnh ton do hot ti v tnh ti:
Q
tt(B)
= Q
h(B)
+ Q
t(B)
(6.38)
96
Bc 6: Kim tra dm dc v cng (TTGH1) v bin dng (TTGH2)
a) V cng
Theo TTGH 1, kim tra kh nng chu m men un v lc ct (chu un v chu ct):
M
tt
1.2 R
u
W; (6.39)
S
J
R Q
U
C tt
.
(6.40)
Trong : R
U
: Cng chu un ca g lm dm dc
W: M men khng un ca tit din dm dc
C
U
R : Cng chu ct khi un
J: M men qun tnh
S: M men tnh
: Chiu rng tit din (hay ng knh)
b) V bin dng
Theo TTGH 2, kim tra vng ln nht gia nhp ( vng c tnh vi ti trng
tiu chuNn)
+ i vi t:
dd gh
dd
dd
S

l f
J E
l tc P
f
180
1
.
). (
48
1
3
max
max
= = (6.41)

+ i vi xe xch:
- Khi l
X
l
dd
:
dd gh
dd
dd
tc
X
l f
J E
l q
f
150
1
.
.
384
5
4
max
max
= = (6.42)
- Khi l
X
< l
dd
:
dd gh
dd
dd
tc
X
l f
J E
l q
f
150
1
) 4 8 (
.
.
384
1
3 2
4
max
max
= + = (6.43)

Trong : 1 < =
dd
X
l
l

B. Tnh dm dc t tha
I. iu kin tnh ton dm dc t tha
C ly tim 2 dm dc >0.8m (thng 1.52.0m); S dm t 45 dm.
Khi xc nh p lc ln nht ln dm dc khng xt n nh hng ca s phn b
n hi v khng k n tnh lin tc ca dm ngang. Ti trng phn phi cho dm ang
xt theo hng ngang cu phn phi theo nguyn tc n bNy (lc t l nghch vi
khong cch):
+ Khi ti trng P t ti v tr dm ang xt th dm chu ton b P
97
+ Khi P t ti dm khc th dm ang xt khng chu.
+ Khi P t v tr trung gian gia dm ang xt v dm khc th dm ang xt ch
chu mt phn.
Tng t l cc phn ti trng c cng tr s P truyn cho dm ang xt theo hng
ngang cu c gi l h s phn phi ngang, k hiu l K: K = y
i
(hnh 6.12)
P
A
ah NA
P P
1
y
y
y
1
2
3

Hnh 6.12-Tnh h s phn b ngang theo phng php v ng nh hng (AH)
Khi xp xe ngang cu c th c 2,4 hay nhiu ti trng c cng tr s P (ph thuc vo
cu c 1, 2 hay nhiu ln xe). p lc ln nht ln dm nghin cu A s l:
P
max
= P . y
i
= K . P (6.44)
Trong : P: p lc ca bnh xe theo hng ngang cu.
II. Trnh t tnh ton
Bc 1: Xc nh h s phn phi ngang K v xp xe theo phng ngang cu
a) i vi t:
+ V AH p lc N
A
ca dm A (hnh 6.13).
+ t 1 bnh xe v tr dm A, cc bnh xe khc xc nh v tr theo cc khong cch
quy nh trong Quy trnh m bo sao cho trong phm vi AH c nhiu bnh xe nht.
>0.5m
P P P
>0.1m
>1.1m
a
1 2
1
y =
y =
3
2
a2
l 2
y =
1
a1
l 1
A
A
l l l
T T G
1 2 3 4
P
a
1 2 3
ah N

Hnh 6.13-S xp xe t ngang cu v tnh h s phn b ngang K
98
+ p lc ln nht ln dm A:
P
max
= P (y
1
+ y
2
+y
3
) = K

. P ; (vi K

= y
i
) (6.45)
+ Ch :
- H s phn b ngang K

ch ph thuc khong cch gia cc bnh xe theo hng

ngang cu (k c trc trc v trc sau ca xe)
- Tin hnh xc nh K cho 1 s dm tm ra dm nguy him nht. Kinh nghim
cho thy i vi cu kh hp 1 ln xe, cc dm bin nguy him hn dm trong cn trong
kh rng c th dm gn tim cu nguy him hn.
b) i vi xe xch:
+ Khi l
1
= l
2
th v tr bt li nht l tim ai xch trng vi tim dm dc (AH N
A
i
xng v c tung ln nht ti v tr tim dm dc A)
+ Khi l
1
l
2
th v tr bt li nht tha mn iu kin
2
2
1
1
l
b
l
b
= tc y
1
=y
2
ah NA
y
y
1
2
A
2.6m (X60)
l l l
T T G
1 2 3 4
a1 a2
1 2 3
1
l l 1 2
l
a1 a2 b2
p =
x
b1 b2
bx q
x
b
x
bx
b1

Hnh 6.14- S xp xe xch ngang cu v tnh h s phn b ngang Kx
+ p lc ln nht ln dm A do ti trng xe xch l:
X X
X
X
X X
q K
b
q
p q . .
max
= = = (6.46)
Trong : K
x
: H s phn b ngang ca xe xch:
X
X
b
K

=
q
x
: p lc phn b u theo chiu di ai xch:
X
X
l
Q
q
. 2
=
Q: Trng lng xe xch
99
l
x
: Chiu di ai xch
+ Kt qu tnh ton K
x
sau khi bin i:
2 1
2
1
1
l l
b
K
X
X
+
= (6.47)
Bc 2: Xc nh m men un tnh ton do hot ti (xp xe dc cu) v tnh ti
a) i vi t:
+ Khi l
dd
7.5m: V tr bt li nht khi bnh sau t gia nhp (hnh 6.15) v khong
cch nh nht gia 2 trc xe trong on xe tiu chuNn l 4m.

P s P tr
l /2 l /2 dd dd
ldd

Hnh 6.15- S xp ti t bt li nht (theo hng dc) cu khi l
dd
7.5m
- M men un tnh ton ln nht ti mt ct gia nhp:
4
. . .
(max)
dd s

l P K n
M = (6.48)
Trong : n

= 1.4 l h s vt ti ca t.
K

: H s phn b ngang
P
s
: p lc bnh sau ca xe nng
+ Khi l
dd
> 7.5m v trn cu ch xp c 1 xe: V tr bt li nht khi bnh sau cch
khong gia 1 khong c/2 (c l khong cch t bnh sau n hp lc R ca 2 lc P
s
v
P
tr
).
R
M
Ps Ptr
c/2 c/2
l /2 l /2 dd dd
l dd
c
a

Hnh 6.16- S xp ti t bt li nht (theo hng dc) cu khi l
dd
> 7.5m
- M men un ln nht pht sinh ti mt ct v tr bnh sau:
dd
dd

l
c l R K n
M
. 4
) .( . .
2
(max)

= (6.49)
Trong : R = P
tr
+ P
s
; v
R
Ptr a
c
.
=
100
a: Khong cch gia 2 trc (trc sau v trc trc) ca t
K

: H s phn b ngang
n

: H s phn b ngang
b) i vi xe xch:
+ Khi l
dd
l
x
: M men tnh ton ln nht ti mt ct gia nhp:
8
. . .
2
(max)
dd x x x
x
l q K n
M = (6.50)
+ Khi l
dd
> l
x
: M men tnh ton ln nht ti mt ct gia nhp:
)
2
(
4
. . .
(max)
x
dd
x x x x
x
l
l
l q K n
M = (6.51)
l
dd
lx > l dd
l
dd
lx < l dd
a) b)

Hnh 6.17- S xp ti xe xch gy bt li nht (theo hng dc) cu
a) Khi l
dd
l
x
; b) Khi l
dd
> l
x

c) M men tnh ton do hot ti xe ( t hoc xe xch): tng t cng thc (6.30)
d) i vi hot ti ngi i:
+ Tc dng ch yu ln dm dc bin. p lc do ti trng on ngi i truyn cho
dm bin B (hnh 6.18), ly p
ng
= 400KG/m
2
c phn b u theo chiu dc cu vi tr
s: q
ng
= p
ng
. T . y (6.52)
T
B
1
y
T/2 T/2
ah NB

Hnh 6.18- S xp hot ti ngi
+ M men un do ti trng on ngi:
8
. . .
2
dd x x x
ng
l q K n
M = (6.53)
e) M men un tnh ton do tnh ti
+ q
1
, q
2
l trng lng bn thn dm dc v vn vi h s vt ti tng ng l n
1
, n
2
.
+ M men un tnh ton do hot ti:
8
) . . (
2
2 2 1 1
dd
t
l
q n q n M + = (6.54)
101
f) Tng hp m men un tnh ton: M
tt
= M
t
+ M
h
+ M
ng
(6.55)
Bc 3: Xc nh lc ct tnh ton gi do hot ti (xp xe dc cu) v tnh ti
a) i vi t:
+ Trn AH Q
B
, t bnh sau xe nng ca on xe tiu chuNn ti B, cc bnh cn li
xc nh theo s on xe, s bnh trn AH ph thuc vo l
dd
.
Ptr Ps
l dd
4m
Ptr Ps
4m
Xe
nng
8m
B
1
ah QB
y
2
y =
1
y
3
y
4

Hnh 6.19- S xp hot ti t (dc cu) xc nh lc ct ti gi B
+ Lc ct tnh ton ln nht ti gi B:
Q
(B)
= n

.K

.P
i
.y
i
. (6.56)
b) i vi xe xch:
+ S xp ti dc cu cho 2 trng hp l
dd
l
x
v l
dd
>l
x
nh hnh 6.11
- Khi l
X
l
dd
:
2
.
.
) (
dd X
x X B X
l q
K n Q = (6.57)
- Khi l
X
< l
dd
:
X X x X B X
q K n Q . . .
) (
= (6.58)
c) Lc ct tnh ton do hot ti
+ So snh Q
(B)
v Q
x(B)
ly tr s ln nht tnh ton:
Q
h(B)
= max [Q
(B)
,Q
x(B)
] (6.59)
d) Lc ct tnh ton do tnh ti: Q
t(B)
= (n
1
.q
1
+ n
2
.q
2
).l
dd
/ 2 (6.60)
e) Lc ct tnh ton do hot ti ngi
Q
t(B)
= n
ng
.q
ng
.l
dd
/ 2 (6.61)
f) Tng hp lc ct tnh ton: Q
tt(B)
= Q
h(B)
+ Q
t(B)
+ Q
ng(B)
(6.62)
Bc 4: Kim tra dm dc v cng v bin dng
a) V cng
Theo TTGH 1, kim tra kh nng chu m men un v lc ct (chu un v chu ct)
theo cng thc (6.39), (6.40)

102
b) V bin dng
Theo TTGH 2, kim tra vng ln nht gia nhp ( vng c tnh vi ti trng
tiu chuNn)
+ i vi t:
- Khi l
dd
7.5m:
dd gh
dd
dd
TC
S
l f
J E
l P K
f
180
1
.
. .
48
1
3
max
= = (6.58)
- Khi l
dd
>7.5m: V AH vng ti mt ct gia nhp, dng ti trng ri u
tng ng (tra bng) xc nh f
max

+ i vi xe xch:
- Khi l
X
l
dd
:
dd gh
dd
dd
tc
X X
l f
J E
l q K
f
150
1
.
. .
384
5
4
max
= = (6.59)
- Khi l
X
< l
dd
:
dd gh
dd
dd
tc
X X
l f
J E
l q K
f
150
1
) 4 8 (
.
. .
384
1
3 2
4
max
= + = (6.60)
Trong : 1 < =
dd
X
l
l












103
Phn th t
CU , CU B TNG, CU B TNG CT THP
Chng 1: CU V CU B TNG

1.1. KHI NIM CHUNG V CU V CU B TNG

Cu c xy dng bng t nhin hay nhn to (nh gch nung hay gch
btng), cn cu btng c xy dng bng btng lin khi ti ch, khng c ct
thp. V v btng chu nn tt, chu ko km nn cu v btng thng c dng
vm.
Vnh vm l b phn chu lc chnh. ng cong ni trng tm gia cc tit din
vnh vm gi l trc vm. Trc vm c dng st vi ng cong p lc do ti trng tnh
ton gy ra.
Ch tip gip vnh vm v m tr l chn vm. Tit din trong mt ct i xng ca
vnh vm gi l tit din nh vm.
Khong cch (gia trng tm hai tit din chn vm gi l nhp tnh ton. Khong
cch f t trng tm tit din nh vm n ng thng ni trng tm hai chn vm gi l
ng tn,
l
f
gi l dc ca vnh vm.
Vnh vm truyn p lc cho m tr ti chn vm ri t m tr qua mng vo t
nn. Ngoi thnh phn thng ng, p lc cn c thnh phn nm ngang, v vy m tr
cu to t bit hn m tr cu dm. T s
l
f
cng ln th lc Ny ngang cng nh. Thc
t thng ly
l
f
=
7
1

4
1
. Cu vm v btng a s lm khng khp. Trn vnh vm
l kt cu phn xe chy.

1.2. CC DNG C BN CA CU VM V B TNG
Cn c vo kt cu trn vm ngi ta phn cu v cu b tng thnh 3 dng c bn
sau:
1. Dng vm p bng ct to, si hay dm:
Thng dng cho cu 1 nhp khng ln lm ( Hnh 1.1 ). mp ngoi vnh vm xy
tng chn theo dc cu, m cng xy tng cnh chn t to thnh on chuyn tip t
104
ng vo cu. nc khng thm c vo khi xy, cn ph lp phng nc ln mt
trn vnh vm v mt trong ca cc tng chn t.
dm
Vnh vm
M
Tng chn t trn vnh vm

Hnh 1.1. Dng trn vm m bng ct, si hay dm

2. Dng trn vm lt bng hc hay b tng
Loi ny mt ngoi xy bng tt, c cng v cng cao lm lp o bo v v
to dng p. i vm c dc ln v vm nhiu nhp dng dng ny l thch hp. Lp
phng nc ph ln mt phn xy lt c dc (1.52)% dn nc vo ng thot
nc. M cu dng lt . Trn vm, ngoi tng cnh cn xy tng trc lin vi
tng cnh chu p lc ngang ca t. Trn chn vnh vm lm khe bin dng. Lp
phng nc ph lin tc qua khe bin dng.
3. Dng kt cu trn vm rng
Dng ny dng cho cu nhp ln v c bit ng tn f ln l hp l bng cch lm
cc vm con theo dc hay theo ngang cu. Thng lm vm con theo dc cu ( tc l l
vm hng ngang cu ) to dng p. Vm con ta ln tng thng ng xy trn
vnh vm chnh. Gia cc vm con chn b tng v c khe bin dng, trn ph lp
phng nc. Vi loi vm ny th kt cu trn vm nh gim c tnh ti vm.







Vm con
Vnh vm
Tng

Hnh 1.2.Dng trn vm rng
105
gim nh kt cu trn vm ngi ta cn lm vm chnh hp c b rng nh hn
mt xe chy: b = l/15 v b khng nh hn 3m. Mt xe chy l bn BTCT hai mt tha .
Cng c th lm hai vnh vm chnh hp t song song, khong cch gia chng t cc
vm ln.
Cu b tng c c im v cc dng c bn tng t nh cu , nhng phng php
thi cng khc ch b tng ti ch trn gio.

1.3. CU TO CHI TIT CU VM V B TNG

1. Yu cu i vi vt liu:
Vnh vm chu lc v m tr xy bng t nhin c hnh dng theo thit k (hoc
bng cc vin gch b tng hay gch nung) vi va xi mng. Ring vnh vm thng
dng cc vin o hnh nm.
t nhin dng xy phi c cng ( khng nh hn 400600 kG/cm2),
khng b nt n, khng b phong ho v n nh i vi nc bin khi xy dng cc cng
trnh gn bin. Cc loi c cht lng tt hay dng l: Grant, iozt, Bazan, cng c
th dng trm tch nh vi, lmt
Va xy dng xi mng Pooclang, mc va M 100.
Nu dng b tng th mc b tng M 200 i vi vnh vm v M 150 i vi m
tr.

2. Cu to chi tit:
Khi chiu dy vnh vm nh c th dng cc vin hnh nm c chiu cao vin
bng chiu dy vnh vm, mch va hng tm.
Khi chiu dy vnh vm ln, cc vin c xy thnh tng lp theo chiu cao v so
le trnh trng mch.
M tr xy theo cc lp nm ngang, phn di ca m nm trn nn thng xy
lp nghing.
ch tip gip gia vnh vm v m tr, gia cc lp nghing vi cc lp nm ngang
m hay gia tng chn trn vm vi vnh vm chnh ngi ta dng cc vin gia
cng c bit theo mt ct c hnh nhiu cnh.
Mt ngoi cu a s xy 1 lp o bo v khi xy khng b tc ng ca khng
v to v p. Khi xy lp o tin hnh ng thi vi khi xy chnh n dnh cht
106
thnh 1 khi vng chc. Cht lng phi tt, mt ngoi phi phng, chiu di khc
nhau gia cc vin xen k khi xy gn chc.
Lp phng nc lm bng vt liu khng thm, bn, do, dai gm lp vi tNm nha
cch nc v lp phng nc c li thp nh cu BTCT. Ngi ta t lp cch nc
ln trn lp va xi mng to dc cho b mt khi xy (1.52)cm. Vi cch nc t cho
mp ngoi ln ln v cc lp xp chm ln nhau. Cu to ng thot nc nh trong cu
BTCT.


Chng 2: CU DM B TNG CT THP

2.1. KHI NIM CHUNG V CU BTCT

I. c im v phm vi p dng:
1. c im
a) Vt liu
Khi xy dng cu BTCT thng dng cc vt liu a phng: ct, , xi mng l ch
yu, phn ct thp ch chim t l nh so vi trng lng ton kt cu v thng dng
loi thp trn vi gi r hn loi thp cn dng lm kt cu.
b) bn, cng
Khi kt cu nhp cu BTCT c cng rt ln, c bn p ng mi yu cu khai
thc an ton, thun tin. Tui th cu BTCT cao.
c) Hnh dng, h thng
Kt cu nhp cu BTCT c hnh dng hp l v mt c hc, th mn cc yu cu v
thun tin khai thc, v p kin trc. V d cu cong trn mt bng, cu r nhnh ch
Y
d) Tnh lin khi
Kt cu nhp c b tng lin khi ti ch cng nh kt cu nhp lp ghp hin i
u m bo c tnh lin khi vng chc.
e) Trong lng bn thn
Do trng lng bn thn ln nn kt cu nhp cu BTCT khng vt qua c nhng
chiu di nhp k lc nh cu thp. Nhp cu vm BTCT di nht th gii c L =360m,
trong khi nhp cu treo di nht c L > 1300m. Tuy nhin chnh do nng n m cu
BTCT t b nh hng xung kch ca hot ti qua cu hn so vi cu thp, ting n khi xe
107
qua cu cng nh hn, dao ng t hn. Do nhiu cu trong thnh ph c lm bng
BTCT.
f) Chi ph duy tu bo dng
Ni chung chi ph ny rt thp, hu nh khng ng k so vi chi ph duy tu cu thp.
g) Vt nt
Ni chung kh trnh khi nhng vt nt nh trong cu BTCT d l BTCT d ng lc.
Cc vt nt nh hn 0.3mm vng kh hu khng n mn c coi l cha nh hng
xu n tui th kt cu. thin v an ton, Quy trnh 79 hn ch m rng vt nt
khng qu 0.2mm trong kt cu BTCT thng. Khi thit k cng nh thi cng cn phi
tm mi bin php cng ngh hin i v hp l gim nguy c xut hin v m rng
vt nt. Trong cc kt cu BTCT d ng lc khn c php xut hin vt nt.
2. Phm vi p dng ca kt cu nhp BTCT
+ Trong cc cu BTCT trn ng t, thng dng nhiu dm gin n cc nhp L
= 633m, c bit dm Super T c chiu di ln n 42m hin ang c dng rt nhiu
lm nhp dn vo cc nhp chnh nh Cu M Thun, Cu Tn Cc nhp chnh ca
cc cu ln ny thng c dng dm lin tc, dm hng, cu khung BTCT d ng lc,
cu vm.
+ Ni chung thng chn cc loi kt cu nh sau:
- Dng cu dm gin n BTCT thng: dng vi cc nhp L = 624m
- Dng cu dm gin n BTCT d ng lc: dng vi cc nhp L = 1242m
- Dng cu dm kin tc hoc cu khung BTCT d ng lc: L = 33200m
- Dng cu vm BTCT thng: L = 15 300m
- Dng cu treo dy xin: L > 200m

II. Phn loi cu dm BTCT
1. Phn loi theo v tr cu
Tu theo loi chng ngi cn vt qua m c th gi l:
- Cu qua sng, sui
- Cu cn
- Cu cao
2. Phn loi theo mc ch s dng
Tu theo mc ch s dng c th phn thnh cc loi cu:
- Cu ng st: ch cho tu ho chy qua.
- Cu ng b: cho tt c cc loi phng tin giao thng trn ng t.
108
- Cu b hnh: ch cho ngi i b.
- Cu thnh ph: cho t, tu in, ngi i b.
- Cu hn hp: cho tu ho v t.
- Cu c bit: dng phc v cho cc cng vic ring nh ng dn nc, ng hi
t, ng dn du, cp in
3. Phn loi theo cao mt ng xe chy
- Cu c ng xe chy trn: khi ng xe chy t trn nh kt cu nhp.
- Cu c ng xe chy di: khi ng xe chy b tr dc theo bin di ca kt cu
nhp.
- Cu c ng xe chy gia: khi ng xe chy b tr trong phm vi chiu cao ca
kt cu nhp.
4. Phn loi theo s chu lc:
Cu dm: b phn chu lc ch yu l dm, lm vic theo chu un.
Loi cu ny gm cu dm gin n (L=1240m), lin tc (L=40150m)
cu dm hng




Cu vm: b phn chu lc ch yu l vm. Vm lm vic theo chu nn v chu un.
L=60305m (BTCT) .





Cu khung: tr v kt cu nhp c lin kt cng vi nhau chu lc,L=50150m




L

Hnh 2.1. Cu dm
L

Hnh 2.2. Cu vm
L1 L2 L1

Hnh 2.3. Cu khung
109

Cu treo dy xin dm cng BTCT: l loi cu c dm cng ta trn cc gi cng l
m tr v cc gi n hi l cc im treo dy vng. L=100890m




5. Phn loi theo hnh dng mt ct ngang kt cu nhp
- Kt cu nhp bn
- Kt cu nhp dm c sn
- Kt cu nhp mt ct hnh hp
6. Phn loi theo phng php thi cng
- Cu BTCT ti ch
- Cu BTCT lp ghp

III. Mt cu BTCT v nhng cu to chung khc.
1. Mt cu lp ph b tng atphan
Mt cu gm cc lp sau: lp va m, lp cch nc, lp b tng bo v, lp b tng
atphan.
Lp va m bng va xi mng M150 200 dy (11.5)cm. Lp va m ny nhm
to bng phng hoc to dc ngang cho cu.
Lp cch nc gm 1 lp nha nng, 1 lp vi th tNm nha, trn ph tip 1 lp nha
nng nhm bo v bn b tng mt cu khi b thm nc.
Lp b tng bo h c t trn lp cch nc tnh nhng lc tp trung nguy
him hoc khi lp b tng atphan s lm hng lp cch nc. Lp ny c chiu dy t
34cm bng b tng M 200. tng tc dng bo v v bn ca lp ny thng t
li ct thp c ng knh d = 35mm vi li (55)cm hoc (1010)cm. Li ct
thp ny nht thit phi t cc cu BTCT lp ghp c bn mt cu hng.
Lp b tng atphan c t lm mt trn c chiu dy 45cm
Loi mt cu ny thng c s dng v chng thm tt, d thi cng v sa cha.



Hnh 2.4. Cu dy vng
Bn BTCT
Lp va m
Lp BT bo v BT atphan
Lp cch nc
BT xi mng
110





2. Mt cu b tng xi mng
Loi mt cu ny c lp va m v lp cch nc ging loi mt cu c lp ph bng
b tng atphan. Trn lp cch nc l lp b tng dy 68cm, Mc M300, c li ct
thp.
Loi mt cu ny c cng tt, chng thm tt nhng sa ch kh hn.
3. Cc thit b khc trn cu
a) L thot nc
L thot nc c lm bng gang, nha PVC hoc tn un li thnh ng thng hoc
cong.
ng knh ng ti thiu d =15cm, trn ming phi c np y rc khi chui vo
ng. u di ca ng thot nc phi nh ra khi b mt di ca b tng t nht 10cm
trh nc chy tt vo mt bn.
Quy nh: c 1m2 b mt c 1cm2 din tch l thot nc. Khong cch gia cc l
thot nc xa nht l 15m, thng b tr st l ngi i.





b) Khe co gin
Khe co gin trn cu m bo cho kt cu nhp c th chuyn v t do di tc dng
ca hot ti, thay i nhit , t bin v co ngt ca b tng. Khe co gin phi m bo
bn, chng nc r r xung gi cu v m tr, phi m bo xe chy qua li c m
thun.
Cc khe co gin c b tr theo hng ngang cu, trong cu gin n chng c b
tr trn tt c cc m tr, trn cu lin tc c b tr trn 2 m.
NG THU NC LI CHN
d

Hnh 2.6. ng thot nc
111
Hin nay, vi cc cu gin n chuyn v nh t 12cm dng khe co gin h, 2 u
dm bt thp gc ( Hnh 2.7a) v t mng thot nc bng cao su pha di; khe co gin
kn p dng cho cc cu nhp nh c tng phng nc lin tc v tng b tng bo h
gin on qua khe co gin ( Hnh 2.7b). Khe c b phn co gin bng ng thau hoc tn
trng km.












Cc cu L = 2033 thng dng khe co gin cao su bn thp (Hnh 2.7c)
Cc cu ln nh cu dy vng thng dng khe co gin mun
c) Lan can
Lan can thng lm bng vt liu thp hoc BTCT. Lan can thng c chiu cao
11.2m


2.2. CU BTCT THNG GIN N B TNG TI CH

I. Cu bn ti ch.
1. c im v iu kin p dng:
Kt cu nhp cu bn n gin mt nhp hay nhiu nhp c u im cu to kt cu
n gin, d thi cng, v c chiu cao kin trc ca bn thp.
BT nha
Tm tn
u dm
Va nha ng
a) b)

Hnh 2.7. Khe co gin
Dm
Dm dc Di cao su

c)
112
Vic c ti ch kt cu nhp cu bn c u im l thun tin cho vic to hnh dng,
kin trc ca cu, iu ny c bit c ngha khi xy dng cc cu vt ng cc
thnh ph yu cu c hnh dng kin trc p hay i vi cc cu nm trn tuyn ng
cong.
Cu bn BTCT thng thch hp vi khNu nhp L 6m. M tr c th l m tr
do hay m tr cng. Hin nay, kt cu m nh ang c dng nhiu thay th kt cu
m tr nng bng xy hay b tng ti ch nh trc y.






2. Mt ct ngang v cc kch thc c bn
Mt ct ngang kt cu nhp thng c dng tit din ch nht. ng ngi i lin
khi vi bn chu lc v mt ng b hnh cao hn mt ng xe chy 25cm. Theo
dc cu ngi ta ct gin on mt s v tr t mt bn b hnh n mt bn chu lc
vi khe h 12cm bn mt tha khng tham gia chu un vi kt cu nhp.
Chiu cao bn hb = L .
20
1
15
1
|

\
|
cn chiu rng v chiu di nhp tnh ton tu thuc
vo nhim v thit k.
Vt liu thng s dng b tng M250300, ct thp thng s dng ct thp trn c
g hoc trn trn ( ct ai: 810, ct ch: 1632 ).
Trong khong B/6 phi b tr ct thp dy hn do phn b ti trng khng u. Ct
thp chu lc phi c un mt na ln lm ct xin 2 v tr L/4 v L/6, gc un
thng t 30
o
45
o
. Lp b tng bo v khng nh hn 2cm. Ct thp phn b ngang
c b tr mt di ca bn.





A
A
1/2A-A

Hnh 2.9. Cu to cu bn BTCT ti ch
L/4
L/6
A
B/6
A-A
A
20
B/6
2
0
113






II. Cu bn m nh.
Cu bn m nh c cu to kt cu nhp ging nh cu bn ti ch. Tuy nhin, do
kt cu m nh nn kiu cu ny cn c thm b phn thanh chng pha di chn m,
nh vy to thnh mt kt cu 4 khp gm kt cu nhp bn BTCT nm ngang, hai tng
m thng ng v cc thanh chng nm ngang pha di. Ton b h thng c gi n
nh nh p lc t t sau hai m lm cn bng ln nhau. T c im chu lc ny m
trong thi cng phi lun lun phi m bo cn bng sut trong qu trnh thi cng cng
nh s dng.










a) M nh:
Hai m nh lm bng vt liu xy, b tng hoc BTCT mng c ti ch. Chiu dy
tng m bng 1/6 n 1/7 chiu cao m. Cng c th cu to tng m nh c chiu dy
thay i theo iu kin chu p lc ngang ca t. Ngoi ra hai bn tng m cn c hai
tng cnh chn t trong phm vi ta-luy ca nn ng u cu. Hai tng cnh
thng c b tr xin t 10
o
20
o
so vi phng ngang cu hng dng nc chy
di cu c m thun. Mng hai tng cnh thng c tch c lp ra khi mng
Thanh chng
Kt cu nhp bn
M

n
h

n
h

Ti trng thng ng
Biu p lc
ngang ca t

Hnh 2.11. S tnh hc ca cu bn m nh
114
ca tng trc bng cc khe h rng khong 2cm trnh nh hng ln nhau do ln
nn khng u.
b) Thanh chng
phng kh nng m b p lc t Ny x v pha dng chy cn b tr thm
thanh chng dc bng b tng hay BTCT c tit din 4040cm hoc 4050cm c ti
ch. Khong cch gia cc thanh chng t 35m theo phng ngang cu. V tr cc thanh
chng phi t trn g mng m hay lin kt vi b mng m phng cc thanh
chng b ln su di y b mng.
c) Cht thp
Kt cu nhp c lin kt vi hai m bng cht thp 2832mm. Cc cht thp ny
t cch nhau 0.51.0m theo phng ngang cu, chng c nh v v chn sn t khi
b tng tng m. Khi b tng kt cu nhp bn, ti cc v tr cht thp cha cc l
ng knh 55cm. Sau ny cc l ny c lp y bng Mattit-bitum bo v cht
thp.








III. Cu dm c sn b tng ti ch.
Xut pht t nhc im ca kt cu nhp bn l tn ti vng b tng chu ko v vng
b tng chu nn trc trung ho ln dn n trng lng bn thn nng khng vt
c nhp ln. khc phc nhc im ny ngi ta b bt vt liu vng trc trung
ho v vng chu ko, ct thp chu ko c b tr thnh cm hnh thnh dng kt
cu dm c sn trn c s m bo chu lc v cng cho php vt c nhp ln
hn.
1. Phm vi p dng
Dng cho cc cu giao thng min ni, vn chuyn cc khi lp ghp kh khn, khNu
thng t 221m.
2. Cu to
Mattit-bitum 5cm
d=28-32cm

Hnh 2.12. Cu to cht thp lien kt gia KCN v m m
115
a) Dm chnh
L b phn chu lc chnh, chiu cao
20
1
7
1
=
L
h
tu theo c ly gia cc sn dm,
cp ti trng xe qua cu. Dm ch thng c dng mt ct ch T v c 2 xu hng thit
k:
Dng t dm ch, khong cch hai dm ch t 36m nhng dm ch li c chiu cao
ln t p sau m ln.
Dng nhiu dm ch, khong cch gia hai dm ch tng t 1.22.5m nhng li tn
vt liu do c nhiu sn dm.
B tng dng M250300
b) Dm ngang
Dm ngang c tc dng lin kt cc dm chnh, tng cng ngang cu v phn phi
lc cho cc dm chnh. Chiu cao dm ngang h1 = (0.60.8)h ; b rng dm ngang
thng bng 20cm. Ti hai u dm chiu cao dm ngang h1 c th cao bng h. Theo dc
cu c cch 46m li b tr 1 dm ngang.
c) Dm dc ph
Dm dc ph c chiu cao h2 = (0.60.7)h1, b rng 15cm
d) Bn mt cu
L b phn ch lc trc tip t hot ti truyn xung, c khNu tnh ton bng
khong cch gia cc dm ch hoc dm ch v dm dc ph, chiu dy bn chu lc
10cm













Hnh 2.13. Kt cu nhp dm BTCT ti ch

a) Mt ct ngang

b) Li ct thp
116


3. Nguyn tc b tr ct thp :
Cc nguyn tc chung b tr ct thp:
+ Pht huy ti a kh nng chu lc ca ct thp:
- B tr ct thp tp trung vng chu ko
- B tr ct thp min chu nn tng cng kh nng chu nn cho b tng ti
vng chu nn.
- Hn ch s n ngang v tng kh nng chu nn.
- Chng co ngt ca b tng
B tr ct thp cng xa trc trung ho cng tt
+ B tr ct thp khng cn tr vic b tng.
- Theo QT 79 th khong cch tnh gia cc ct thp 1.5 ng knh ct thp v
5cm.
- Theo Tiu chuNn 2001 th khong cch tnh gia cc ct thp song song phi ln
hn:
1.5 ln ng knh danh nh thanh ct thp
1.5 ln kch thc ti a cp phi th
hoc 38mm.
a) Ct thp ch
Cc ct thp ch chu ko c t trong phn di cng ca sn dm. S lng v
din tch ct thp cn c vo tnh ton. Ct thp thng dng CT5 c ng knh t 14
32mm vi cc dng b tr nh hnh 2.14.






Kiu ri rc (Hnh 2.14a) c dng t xa, c khuyt im l kch thc bu dm
phi ln m bo khong cch gia cc ct thp. Tuy nhin cch b tr ny li lm cho
s truyn lc, dnh bm gia cc ct thp vi b tng xung quanh s tt hn.
3
-
5
c
m
>5cm
3
c
m
3-5cm
a) b) c) d)

Hnh 2.14. Mt s s t ct thp ch trong dm BTCT
117
t cm (Hnh 2.14b,c) c thun li l tit kim c ch cha ct thp tc l c th
lm sn dm nh i. Tuy nhin vic un nghing mt s ct thp ch lm ct thp xin
gp kh khn hn.
Cc ct thp t chng v hn c u im l to ra khung ct thp vng chc v n
gin thao tc lp c khung ct thp (hnh 2.14d). Khi tng khung ct thp chu ko nhiu
hn 4 s to ra s ngn lp b tng pha trong v b tng pha ngoi trong cc tng ct
thp hn ca khung. khc phc ngi ta dng thanh ct thp di 2030cm t cch
qung.
b) Ct thp xin
Thng c un ln t ct thp ch chu ko cn c vo kt qu tnh ton- phi hp
trn biu bao mmen v hnh bao vt liu nh trnh by trong mn Kt cu cng
trnh. Gc nghing thng t 30
o
60
0
v on b tr ct thp sin phi m bo bt k
mt ct thng gc no cng phi ct qua t nht 1 lp ct xin.
c) Ct thp ai
Ct thp ai cng than gia chu lc ct vi ct thp nghing v b tng, ngoi ra gp
phn cng cc ct thp ch, ct dc ph to ra khung khng gian cc ct thp cng.
Ct thp ai b tr theo tnh ton v theo yu cu cu to. QT 79 quy nh: 1 ct thp ai
khng c vng qu 5 hng dc ct thp chu ko v 3 hng dc ct thp chu nn. Khi
thit k tun theo cu to sau:
Trn on L/4 hai u dm c ly ct thp ai a 30cm.
Trn cc on cn li a < 50cm, ng thi 3h/4.
ng knh ct thp ai ly bng (1/41/3) ng knh ct thp ch v khng c nh
hn 6mm, nn ly 812mm.
d) Ct thp dc ph
gim m rng vt nt do co ngt v phn b chng u hn trn dc dm cn
phi t ct thp dc ph trn ton chiu cao khu vc chu ko ca dm cho n tn st
y bn cnh trn.
Trong phm vi 1/3 chiu cao pha di ca dm c t ct thp dc ph ng knh
814mm, cch nhau 1012 ln ng knh. Trn phm vi chiu cao cn li t cc thanh
610mm
e) Ct thp trong bn mt cu
Ct thp trong bn mt cu thng t thnh cc li nm ngang, s tu theo s
tnh ton bn.
ng knh ct thp chu lc ca bn c ly theo cc quy nh sau:
118
- Khng < 10mm i vi bn mt cu t
- Khng < 6mm i vi bn va h.
Ni chung trong cc n thit k thng ly d = 1214mm i vi cu ng b. S
thanh ct thp trn 1m di bn c xc nh theo tnh ton nhng khng c qu 20
thanh v cng khng nh hn 5 thanh trn 1m di.



2.3. CU BTCT THNG GIN N LP GHP

I. Cu bn lp ghp
1. Mt ct ngang v cc kch thc c bn
n gin cu to, d thi cng v chu lc hp l ngi ta thng lm cc khi bn
dng mt ct ch nht vi cc rnh lm hai mt bn dnh cho cu to mi ni ngang
cu gia cc khi bn theo kiu mi ni cht ( khng truyn c mmen, ch truyn
c lc ct ).
i vi cu bn lp ghp hoc na lp ghp trn ng t thng dng nht cng l
dng cu bn m nh ging nh cu bn ti ch.
Cc b phn ca cu gm kt cu nhp bn, hai m, thanh chng c phn chia thnh
nhng khi nh c trng lng v kch thc tu theo iu kin vn chuyn v nng lc
ca thit b cNu lp v c ch to sn trong nh my hay xng b tng. Ra ti v tr
xy dng, cc khi lp ghp c cNu lp vo v tr v tin hnh lin kt li nh cc mi
ni thnh kt cu cu hon chnh.
Kt cu nhp bn c phn thnh cc khi bn lp ghp bng bng cc mi ni dc
theo chiu di nhp. Chiu rng ca mi khi tu iu kin vn chuyn v cNu lp, thng
thng t khong 11.5m. S lng khi bn ph thuc vo kh rng ca cu.
Hai tng m nh c th bng b tng c ti ch, nu dng cc khi b tng lp ghp
cn lu cu to lin kt gia chng bng cc cht thp 32. Tng m cng c th
bng xy.
Cc thanh chng theo hng dc cu thng c ch to sn bng BTCT, khi lp vo
v tr cu m bo chnh xc vo chn tng ca hai m nh. n gin hn, cc thanh
chng c th bng b tng ti ch.


3
0
940
980

119




Cc tng cnh xin ca m c th bng b tng hay xy. Pha sau m thng dng
bn qu c chiu di 2.53m bng BTCT chuyn tip m thun cng gia cu
v nn ng u cu. Pha trn cc khi bn lp ghp c cu to lp ph mt cu bng
BTCT hay b tng nha.
2. Mi ni
Mi ni cng: Sau khi cNu lp cc khi bn vo v tr ngi ta tin hnh hn ct thp
ch c b tr sn cnh bn khi bn. Chiu di ct thp ch khong 20 ln ng
knh ct thp ngang ca bn
Mi ni cht: Dc theo khe h ca mi ni c t vo cc on ct thp c ng
knh t 35mm c un thnh hnh l xo. Sau ton b mi ni c lp y b tng
M200. Cng c th khng cn dng ct thp l xo, sau khe h ca mi ni s c lp
y bng b tng M300, c s dng ph gia trng n.
Do cu to nh vy nn mi ni kiu cht ch truyn c lc ct ch khng truyn
c mmen








3. u nhc im
a) u im
So vi phng php c ti ch, vic s dng kt cu bn lp ghp khc phc c
kh khn v chi ph lm gio. Chi ph vn khun cng tit kim c do vic c ln
lt tng khi nh v lun chuyn b vn khun nhiu ln.
6 5 5
2
Ct thp l so
d=5cm

Hnh 2.16. Cu to mi ni cht
120
Cc khi lp ghp c ch to trong nh my hay cng xng m bo cht lng b
tng hn.
Thi gian thi cng c rt ngn
b) Nhc im
Kt cu thiu tnh lin khi do phi cu to mi ni gia cc khi lp ghp

II. Cu dm c sn lp ghp
1. Mt ct ngang v cc kch thc c bn
a) Mt ct ch T, bn hng, mi ni kh
Cc khi dm c cu to hon chnh gm c na dm ngang. Khi lp vo th ch ni
ti v tr dm ngang, khi bn mt cu lm vic theo s hng, chiu dy bn s gim
dn t ch st nch dm ra n tn u mt hng. Nch dm c th vt hoc khng. Bn
dy t 812cm. Sn dm dy 20cm, khong cch cc dm 90170cm. Phm vi s dng:
L= 915m.





b) Mt ct ch T, bn kiu dm, mi ni t
Cc khi c cu to c ct thp ch, sau tin hnh lin kt cc khi dm bng
mi ni t, to lin kt h mng dm lin khi hon chnh.
Do bn mt cu lm vic theo s ngm hai cnh hoc 4 cnh do chu mmen 2
du b tr hai li ct thp. Bn mt cu dy 1520cm. Khong cch gia cc sn
dm 1.42.5cm. Phm vi s dng: L =921m.







Hnh 2.17. Mt ct T c dm ngang (mi ni kh)
Ct thp ch
>30cm

Hnh 2.18. Mt ct T mi ni t
121


c) Mt ct ch
C u im l n nh trong thi cng, cng ngang ln, mi ni n gin, c th
chn va xi mng hay b tng vo khe h hoc dung bu lng cng cao lin kt hai
sn dm st nhau.











d) Mt ct I
Mt ct nhp gm cc dm I lp ghp trc, sau tip tc lp ghp hoc c b tng
ti bn mt cu to kt cu lin hp na lp ghp. Chiu cao dm t lp ghp thng
trong khong H/L = 1/71/20 vi chiu di nhp khong 12, 15 - 24m. Chiu cao dm
ngang nn ly bng 2/3 ca chiu cao dm ch, chiu dy sn dm ngang vo khong
1215cm l hp l.






70-110
80-120
100-120

Hnh 2.19. Mt ct
Tm BTCT c sn Mt cu BT atphan

Hnh 2.20. Mt ct ngang cu c s dng dm mt ct I
122
2. Mi ni
a) Mi ni phn bn
* Loi c ct thp ch
Cu to: Khi thi cng dm ngi ta s sn cc on ct thp ch ti v tr bn mt
cu. thng thng khong t 2030 ln ng knh ct thp bn
u im: Kt cu c tnh lin khi cao v truyn lc 1 cch ng u
Nhc im: Thi gian thi cng lu do hn ni ct thp v b tng ti ch.
* Loi dng bn thp ch kt hp vi bn thp hnh
- Cu to: Sut dc chiu di mi ni ca c hai bn bn ngi ta chn sn cc bn
thp ch c neo chc chn vo b tng ca bn. Sau khi ra cng trng ngi ta t
cc bn thp hnh cch 5080cm 1 tm v hn bn thp cho c hai bn.
- u im: Thi gian thi cng nhanh, chu c c mmen v lc ct
- Nhc im: Tn thp, truyn lc thiu ng u.






b) Mi ni dm ngang
Dm ngang c th dng ct thp ch nh mi ni bn hoc dng mi ni bn thp ch










BT ti ch
Bn thp hnh
Bn thp ch
a)
b)


Hnh 2.21. Mi ni bn
Ct thp ch
BT ti ch

Hnh 2.22. Mi ni dm ngang
123







2.4. CU BTCT GIN N D NG LC

I. Khi nim chung cu BTCT d ng lc.
- Mc ch ca vic to d ng lc nhm iu chnh tr s ng sut ko trong b tng
bng cch to ra ng sut nn trc trong n, nh m kim sot c kh nng chng
nt ca kt cu .
- Nguyn tc chung ca cc bin php to d ng lc l tm cch no to ra ng
sut ko trong cc ct thp cng cao ri sau li dng tnh dnh bm ca cc ct
thp vi b tng hoc dng mu neo truyn ng lc ko trong ct thp vo b tng
to thnh d ng lc nn trc b tng.
- C hai bin php to d ng lc ( ko trc, ko sau ) u i hi h thng thit b
ng b: b cng cp, mu neo, kch, ct thp cng cao, thit b ph tr v cc buc
cng ngh ng b .
II. Cng ngh ch to v cu BTCT DL ct thp ko trc v sau khi b tng
1. Ko cng ct thp trc khi b tng (ko cng trn b).









- Qu trnh cng ngh c gii thiu trn hnh v
- Cc ct thp cng cao c th c ko cng trc bng bin php c kh hay
bng phng php nhit . Sau khi c ko cng ct thp cng cao c lin kt
B c nh B kp gi
u ct thp
B kp nh
v im un
Dm BTCT
Thn b c nh CT uc ko cng

Hnh 2.23. S ko cng ct thp trc khi b tng

124
cht ch vo cc b c nh nh cc neo tm thi. Tip ngi ta lp t cc ct thp
thng, dng vn khun ri c b tng dm . Khi b tng dm c bo dng
cng th tho b cc neo ngoi tm thi . Khi cc ct thp cng cao khng
cn b neo gi cht vo cc b c nh nn c xu hng co ngn li nh c .
- Do c cc neo ngm b tr trc nm trong lng khi b tng v do c lc
dnh bm gia cc ct thp v b tng nn s co ngn ny b cn tr . ng thi trong b
tng xut hin d ng lc nn tn ti lu di. Cc on ct thp tha nh ra khi u dm
c ct b, cc neo ngoi tm thi c s dung li ch tao dm khc .
- B c nh c th bng thp hoc BTCT xy trn mt t . Cng c th b cng c
b tr ton b trn mt toa xe di ng theo ng ray i qua cc phn xng ca nh my
sn xut BTCT, ph hp vi dy chuyn cng ngh
- Phng php ny thch hp vi iu kin sn xut BTCT DUL trong nh my c th
m bo cht lng cao ca dm. Do iu kin vn chuyn t nh my n cng trng
theo ng st, ng t hay ng thu phc tp nn cc cu kin BTCT DUL ch
to theo phng php ny phi hn ch v kch thc v trng lng. Chiu di ln nht
ca cu kin xp x 33m. Nh vy phng php ny ch ph hp cho kt cu dm hay
bn gin n.
- Nhc im ca phng php cng trn b l i hi nhiu thit b v ch ko cng
ct thp c theo s thng hay s gy khc .
2. Ko cng ct thp sau khi b tng ( ko cng trn b tng )





- Trong qu trnh b tng dm, ngi ta to ra cc ng ng rng trong lng khi
b tng theo cc dng ng cong hay ng thng d kin . Sau khi b tng
cng cn thit, ngi ta lun ct thp cng cao vo cc ng rng ny ri dng
kch thy lc ko cng ct thp, chn kch t trc tip ln b mt b tng u dm cn
m cp ca kch kp cht ly neo hoc cc u ct thp m ko cng ra: Khi t d
ng sut ko cn c trong ct thp theo tnh ton thit k th tin hnh c nh cc neo
ngoi vnh c gi du ct thp vo b mt b tng u dm ri tho kch , on ct
thp cng cao tha s c ct b. Tip theo ngi ta bm va b tng vo ng cha
Kch
CT uc ko cng

Hnh 2.24. S ko cng ct thp sau khi BT
125
cp lp kn phn rng cn lai gia ct thp v cc ng ng. Cc neo ngoi cng
c b tng bt kn chng g.
- u im ca phng php ny l khng cn b cng c nh v cc neo tm thi.
Cc ct thp cng cao c th t thng hay theo bt k ng cong no ty theo d
kin ca ngi thit k nhm mc ch trit tiu ng sut ko trong b tng. Kch thc,
trng lng khi lp ghp khng b hn ch do chuyn ch .
- Phng php ny c bit c ngha khi xy dng cc cu BTCT DUL nhp ln
theo li sau khi ko cng, cng c th tho ra nu ch l ct phc v thi cng. mt s
cu c to ra d ng lc theo phng ngang cu cng thc hin theo phng php
ny.
- Khuyt im ca phng php ny l khng m bo tnh dnh bm tt gia ct thp
d ng lc v b tng, kh kim tra cht lng va phun gia ng cha ct thp v ct
thp d ng lc sau khi ko cng ct thp
3. Nguyn tc, s b tr ct thp d ng lc dc v ngang trong dm gin n
3.1. Dm c ct thp d ng c ko cng trc trn b
a) Nguyn tc chung.
Mt s s t ct thp d ng lc c v trn hnh 2.28. S 2.28a khng hp l
v c ng sut ko th trn cng ca on u dm, do vy c th dng s 2.28b th
hp l hn nu dng cho cu ng t nhp L < 15m , s ny c thm ct thp d
ng lc phn trn vi din tch xp x 10% so vi din tch ct thp d ng lc pha
di. Mt s cu bn gin n d ng lc cng t ct thp theo s ny.
S 2.28c c dng ph bin hn c v c cc ct thp nghing d ng lc. S
lng im un ct thp thng l 2 nu dm di L < 18m v l 4 nu dm di L > 18m.
Cc im un nn cch u dm t nht 0,2L v cch nhau t nht 2m d thi cng.
S 2.28d c coi l hp l nht v trng thi ng sut chung trong c dm v c
cc ct ai d ng lc t thng ng dm khong gia nhp v t nghing t 75
o
80
o

khong u dm. Cc ct ai d ng lc ny lm gim nhiu hoc trit tiu cc ng
sut ko ch. Tuy nhin thi cng chng phc tp v phi t v ko cng nhiu ct ai d
ng lc loi ko sau.




a)
b)
c)
126







b) Dm c ct thp d ng lc ko sau khi b tng
Xt dm d ng lc T c L = 33m kh 7 gm 4 dm ch T. Mi ni bn mt cu l
mi ni t.












2.5. CU BTCT LIN TC V MT THA

1. Cc s tnh hc cu dm hng, cu dm lin tc
Trong cc dm gin n, biu mmen do ti trng thng ng ch c 1 du dng
(hnh 2.26a). Nu thay cho vic dng h thng hai nhp dm gin n chng ta dng h
thng lin tc hai nhp (hnh 2.26b) th biu mmen c 1 on du m gn gi gia,
1
0
9
700/2
4
0
1
.
3
6
9
4
500 800/2
2100
400
850
1
5
5
0
1
5
0
6
9
R
2
0
0
2100
620
2
0
0
620
400
R
3
0
0
170
850
1
7
0
0
2100
620 620
400
360

Hnh 2.26. Mt ct ngang dm DL ko sau
127
ngoi ra cc tr s tung dng ln nht ca hnh bao mmen cng gim i. Do c
th lm kt cu nhp dm lin tc vi chiu cao thp hn, t ct thp hn, ngha l tit
kim vt liu hn so vi phng n h thng dm gin n nhiu nhp.
Trong h thng dm lin tc, trn mi tr ch cn t 1 gi di ng hoc 1 gi c nh
nn tr cu c th lm nh hn, tit kim vt liu hn.
p lc gi thng ng t kt cu nhp dm lin tc truyn xung tr hu nh ng tm
hoc nn lch tm t v gy ra ng sut nn phn b gn nh u trong mt ct thn tr
v y mng tr.
Tnh cht lin tc ca b mt xe chy trn cc nhp dm lin tc cng m bo tt cho
xe chy m thun vi tc cao qua cu v trc dc trn cu s l mt ng cong u
n, khng c im gy gc.












H thng dm lin tc l h kt cu siu tnh. S bc siu tnh ca n bng s m tr
tr i 2. Khi m tr ln khng u th trong dm lin tc xut hin cc ng lc ph bt
li. Do loi cu dm lin tc nn dng ni c a cht tt, mng, m tr cu nn t
trn nn t khng ln hoc b cc ng.
S cc h thng dm lin tc nhiu nhp c th c chuyn i thnh h thng
dm hng tnh nh hoc dm hng siu tnh nu chng ta t thm cc cht ti cc v tr
thch hp. Khi trong cc mt ct ca nhng on hng th mmen s ch c mt du
m v ch nn t ct thp ch chu ko phn trn ca cc mt ct. Cn trong cc dm
a)
b)
c)

Hnh 2.26. Mt s s cu lin tc v cu mt tha
128
eo ca h dm hng, dm eo s ch cc mmen dng ging nh dm gin n v ch
cn t ct thp chu ko phn di ca cc mt ct. iu ny c nhiu thun li v mt
cu to v cng ngh, cho php dng ngay cc dm gin n thng nht ho v c
sn xut hng lot lm cc dm eo ni trn.
Mt khc, trong cc kt cu nhp hng xut hin ch gy gc trn trc dc phn xe
chy ti ng cc v tr cht, ti y phi t khe bin dng. Trong qua trnh khai thc
xut hin bin dng u mt congxon Ph v ni tip gia cu v ng, gy ra
xung kch ln.
2. Cc dng mt ct ngang
Sau khi quyt nh la chn s tnh hc ca cu v cc kch thc c bn, ngi
thit k cn la chn dng mt ct ca kt cu nhp v phn chia kt cu nhp thnh cc
khi lp ghp hoc thnh cc phn on c b tng ta ch.










Cng nh la chn s tnh hc ca cu, vic la chn mt ct ngang cng lin quan
cht ch vi phng php thi cng. Cc h thng cu c L 42m c th dng cc mt ct
ch T, ch , bn ch nhttng t nh cu dm gin n. Trong cc cu ln u phi
dng dng mt ct hnh hp, loi mt ct ny c cng chng son cao hn cc dng
mt ct h n vi chc ln, do n kh nng chu cc lc gy ra bi hot ti t
lch tm ngay c nhng cu nhp ln v c bn mt cu rng.
Mt ct hp c rt nhiu dng khc nhau. i vi nhp cu t m phn xe chy rng
n 1520m c th dng mt ct dng 1 hp vi bn cnh hng ln thnh hp c th
thng ng hoc nghing gim kch thc m tr v tng v p kin trc. Nu cu
B=14m
B=12-18m
B=22m
B=22-32m

Hnh 2.27. Cc dng mt ct ngang
129
qu rng hoc do kh nng hn ch ca phng tin thi cng m cn thu nh b rng ca
cc khi lp ghp hay ca cc phn on c hng, th c th chia 2 hay 3 hp trong mt
ct ngang kt cu nhp.



2.6. KHI NIM V TNH TON KT CU NHNP CU
BTCT THNG GIN N

I. Nguyn tc, ni dung v trnh t tnh ton cc b phn.
1. Nguyn tc
Tnh ton cc b phn kt cu nhp cu BTCT theo cc trng thi gii hn.
(Xem li phn trc)
2. Ni dung v trnh t tnh ton cc b phn
Trong cu BTCT ngi ta ln lt i tnh cc b phn sau:
- Bn mt cu
- Dm ch
- Dm ngang
- Dm dc ph
Ni dung tnh ton gm 2 phn:
- Tnh ton ni lc
- Tnh duyt theo cc trng thi gii hn
Tnh duyt quan trng nht v mt cng l xt dm giai on ph hoi (Biu
phn b ng sut dng ch nht) c dng ti trng tnh ton c k n h s vt ti n v
h s xung kch (1+). Tnh duyt khc u xt dm lm vic giai on n hi ( Biu
dng tam gic) dng ti trng tiu chuNn.






( II ) ( I ) ( III )
Ru b b
t Ft c Ft t Ft

Hnh 2.28. Cc giai on lm vic ca dm BTCT thng chu un
130

3. Mt s cch tnh h s phn b ngang thng dng
Kt cu cu l h thng kt cu khng gian, trong mi b phn tham gia chu ti
trng chung vi cc mc khc nhau. Do trong vic tnh ton ni lc phi c ni
dung tnh ton s phn b ti trng cho cc b phn ca kt cu
C rt nhiu phng php tnh h s phn b ngang c dng trong thit k cu,
y ta xt ba phng php thng dng v c ph bin nht l:
Phng php n bNy.
Phng php nn lch tm.
Phng php phn b n hi.
a) Phng php n by
* Gi thit:
Coi cc dm ch l c lp khng lin kt vi nhau.
Coi cc dm ngang l tnh nh gin n hoc mt tha k t do ln cc dm
ch.
Coi cng chng ca dm ngang l khng ng k, EJn=0.
* Nguyn l phn b ti trng
Ti trng phn b trn cc dm ngang c phn b cho cc dm ch theo nguyn
tc n bNy. Khi ti trng tc dng ln mt dm ngang, ti trng s phn b cho hai dm
ch theo gi tr t l nghch vi khong cch t im t ti trng n cc dm ch theo
ng nguyn tc phn lc gi ca dm gin n( i vi dm ch pha trong) hay dm
mt tha (i vi dm ch bin). Chnh v vy xc nh h s phn b ngang ca
dm ch no cn v ng nh hng phn lc gi ca dm ngang ta trn n.
i vi dm ch trong ng nh hng l hnh tam gic c tung l 1 di dm
ch ang xt, tung 0 di hai dm ch st bn( Hnh 2.35b).
i vi dm ch bin ng nh hng c tung l mt di dm ang xt,
tung khng di dm ch bn cnh v ko di cho phn mt tha, nh vy tng ng
di u mt tha tung s ln hn 1( Hnh 2.35d, c).





1
0
1
1
a h R1
a h R2
3
a h Ro
1 2
4
d)
b)
c)
a)

0, 4 dm bin; 1,2,3 dm trong
131




Sau khi v c ng nh hng phn lc cho tng dm ta s xp ti theo chiu
ngang sao cho bt li nht, t tnh c h s phn b ngang cho dm ang xt l:

=
i
y
2
1
(1)
Trong :
yi - l tung ng nh hng tng ng vi ti trng Pi khi cc ti trng ny t
v tr bt li nht.
Trong cng thc (1) c h s 1/2 v ti trng xe cho theo trc, cn khi xp xe theo
chiu ngang xp theo bnh xe, tc l theo 1/2 trc xe.
Nu ti trng theo chiu ngang cu l ti trng phn b u th h s phn b
ngang tnh theo cng thc:
= (2)
Trong :
- l din tch ng nh hng tng ng di ti trng phn b u.
* Trnh t tnh ton
- V ng nh hng phn lc ca cc lin kt ngang.
- Theo chiu ngang cu xp ti v tr bt li nht cho mi ng nh hng.
Khi xp ti v tr bt li nht cn ch :
+ Khong cch ti thiu t tim bnh xe t n mp trong g chn bnh l
0,5m.
+ Khong cch ti thiu t mp bnh xe ca bnh xe hoc xe xch n mp trong g
chn bnh l 0,25m, v bnh xe ca xe bnh XB-80 c b rng 0,8m nn khong cch t
tim bnh n mp trong g chn bnh l 0,25+
2
8 , 0
=0,65m; i vi xe xch X-60 khong
cch l 0,25+
2
7 , 0
=0,60m.
+ Khong cch gia tim hai bnh ca mt trc xe H - 30 l 1,9m ; H - 10 v H -13 l
1,7m.
+ Khong cch gia tim hai bnh ca XB-80 l 2,7m, ca X-60 L 2,6m.
132
+ Khong cch gia tim hai bnh ca hai xe t cnh nhau ti thiu l 1,1m.
- Tnh h s phn b ngang theo cng thc (1) hoc (2) tu theo ti trng l tp trung
hay phn b u. Trong thc t vi mc gn ng v thin v an ton ngi ta
thng xem c t, xe bnh, xe xch, thm ch c ngi i theo chiu ngang cu u l ti
trng tp trung tnh ton cho n gin.
b) Phng php nn lch tm
* Gi thit
+ Lin kt ngang rt cng, tc l xem nh lin kt c cng EJ = .
+ Khi c ti trng tc dng tit din ngang ch c chuyn v thng v xoay m khng c
bin dng.
* Nguyn l phn b ti trng
- Ti trng tc dng ln kt cu nhp phn b xung cc dm ch nh mt kt cu chu
nn lch tm ( dm ngoi cng v pha ti trng lch tm chu lc nhiu nht, dm ngoi
cng pha i din tc l tri ngc vi pha lch tm chu lc t nht).
- Gi s cc dm ch c m men qun tnh J nh nhau, trn kt cu nhp c mt ti
trng P = 1 t lch tm theo chiu ngang mt on l e ( Hnh 2.36a ). Chuyn ti trng
P = 1 v tm phi v thm vo mt ngu lc c m men bng Pe = e v chuyn thnh
hai s , trn s th nht ch c ti trng P = 1 t ng tm, s th hai ch c M
tc dng.











A
a0
a1
0
A
M
1
a2
A
M
4 A
M
5
P=1
M = e
M
e
P
b)
a)
c)

Hnh 2.30
133
Di tc dng ca ti trng P = 1 (Hnh 2.36b) cc dm ch c chuyn v thng ng
nh nhau do phn lc cc dm bng nhau:
A
0
P= A
1
P= ... = A
5
P =
n
1

Trong : n - l s dm ch, y n = 6 .

Di tc dng ca ngu lc M = e ( Hnh 2.36c) dm ngang b xoay i. Theo iu kin
cn bng m men ta c:
a
0
A
0
M
+ a
1
A
1
M
+ ... = e (a)
Mt khc theo tam gic ng dng ta c :
...
2
2
1
1
0
0
= = =
a
A
a
A
a
A
M M M
(b)
T (b) rt ra:

i
M
M
i
a
a A
A
0 0
.
=
(c)
Thay A
i
M
(c) vo (a) rt ra c:

=
2
0
0
.
i
M
a
a e
A
(d)
Tng t ta c :

=
2
i
j
M
j
a
a . e
A
(e)
Do kt cu nhp ng thi chu tc dng ca P = 1 v M = e nn ta c cng thc
tnh h s phn b ngang cho dm th j l:

=
2
i
j
j
a
a . e
n
1
(2)
Trong cng thc (2) trc s hng th hai ly du (+) hay (-) tu theo dm ch
nm v pha t lc lch tm hay ngc li.
134
Cng thc (2) ch c p dng khi cc dm ch c m men qun tnh J nh
nhau. Vi cc kt cu nhp dm ch c m men qun tnh J khc nhau ta dng cng thc
(3):

=
2
i i
i j
i
i
j
a . J
J . a . e
J
J
(3)
* Trnh t tnh ton
Xt iu kin p dng ca phng php:
5 , 0
l
B
v 005 , 0
.
. . . 28 , 1
4
3
=
n
J l
J a d
(4)
Trong cng thc (4) :
- h s mm
B - B rng ng xe chy
l - KhNu tnh ton
d - Khong cch gia hai dm ch
a - Khong cch gia cc dm ngang
J - M men quan tnh ca dm ch
Jn - M men quan tnh ngang trn 1m di
- t ti trng lch tm ti a xc nh lch tm e ca ti trng.
- Dng cng thc (2) hoc (3) tnh h s phn b ngang.

c) Phng php dm lin tc trn cc gi n hi
* Gi thit
- Dm ngang l mt dm lin tc k trn cc gi n hi l cc dm ch.
- cng ca dm ngang l mt s hu hn.
- Khi ti trng tc dng tit din ngang va c chuyn v ng, xoay va c bin dng.
- H s n hi ca cc gi ta l tuyn tnh. vng ca dm ch t l vi ti trng tc
dng ln dm.
* Nguyn l phn b ti trng
- Ti trng phn b cho cc dm ch theo nguyn l phn b phn lc ti cc gi ta n
hi ca dm lin tc.
- Khi cng ca lin kt ngang cng ln ti trng cng phn cho nhiu dm ch.
135
tnh h s phn b cho dm ch no ta phi ng nh hng phn lc ca gi
tng ng. Trong cc bng cho sn tung ng nh hng phn lc nn khi v ch
cn tra bng.
Xp ti ln ng nh hng v ri tnh h s phn b ngang theo cng thc (1).
* Trnh t tnh ton
- Tnh m men tnh ton ca dm ch J.
- Tnh m men qun tnh ca lin kt ngang trn mt n v chiu di Jn.
- Tnh h s mm theo cng thc (4).
- Tra bng 1 xc nh cc tung ng nh hng
P
nk
R cho phn trong ca hai dm
bin.
- Tnh t s
d
d
k
, trong dk l chiu di on mt tha, d l khong cch gia hai
dm ch.
- Tra bng xc nh to dRMno
- Tnh tung ng nh hng u hng

P
nk
R
=
P
n
R
0
+
d
d
k
(d.
M
n
R
0
) (5)
Trong :

P
nk
R
- Tung ng nh phn lc gi n khi p = 1t ti k l mt ct
ngoi u hng.

P
0 n
R
- Tung ng nh phn lc gi n khi p = 1t ti dm bin 0 (tra
bng 1).

M
0 n
R . d
- Tr s tra trong bng.
- V ng nh hng theo cc tung tra v tnh.
- Xp ti trn ng nh hng v tnh h s phn b ngang theo cng thc (1).

II. Xc nh ni lc M, Q trong bn mt cu
1. Phn tch m hnh tnh ton bn
+ Hai iu kin lm vic ca bn:
- iu kin lm vic cc b tng ng vi trng hp bnh xe t trc tip trong
khong chiu di nhp tnh ton.
136
- Ni lc th hai pht sinh ra khi kt cu bn b bin dng chung vi h thng kt cu
nhp.
Vic tnh ton ni lc phi l s tng hp ca hai iu kin trn
+ M hnh tnh ton: an ton bn ly theo 1 n v chiu di dm. Trn c s s
b tr vt liu m bo an ton cho kt cu.
Trong kt cu nhp cu t thng c cc s tnh ton mt cu nh l:
- Bn hng
- Bn 2 cnh
- Bn 4 cnh
- Bn mt cu khng c dm ngang
+ Nguyn l tnh ton:
- Bn hng c tnh theo s congxon, ly 1 m chiu rng bn theo phng dc
cu xt l chiu rng ca mt ct chu lc, cn c vo tnh ton v b tr ct thp
cho tt c cc mt di khc ca bn theo dc cu.
- Bn hai cnh thng gp l cc bn ch ta trn 2 dm dc ( khng c dm ngang),
hay thc t ta trn 4 cnh nhng do t s chiu di hai cnh ln hn 2, c ngha l bn
s ch lm vic chu un vi nhp tnh ton c ly song song vi cnh ngn ca bn.
Ngi ta c th tnh mmen theo s gin n v tnh lc ct ln nht ca bn th li
khng nhn thm h s hiu chnh nhm thin v an ton.
- Bn 4 cnh thng gp cc cu c mt ct hnh hp, c th coi bn ta trn 2 sn
dm dc v 2 sn dm ngang.
- Bn ca cu khng dm ngang s c tnh theo 2 bc, trc ht tnh bn chu lc
cc b theo s bn 2 cnh, sau tnh ni lc khi xt bn lm nhim v ca dm
ngang, kt qu tnh ton s c cng li vi nhau lm cn c tnh duyt mt ct v
chn ct thp.
2. Tnh ton ni lc:
a) Bn 2 cnh
Nhp tnh ton c th ly theo hng dc cu hoc ngang cu tu theo cu to ca h
dm ngang. Cc cu dm gin n thng thng vi chiu di nhp L = 733m thng c
nhp tnh ton ca bn theo hng ngang cu v bng khong trng gia cc sn dm
ch.
Chiu rng phn b ca bnh xe dc theo nhp tnh ton ca bn l :
b1 = b2 +2H
Trong :
137
+ b2 - Kch thc din tch ta ca bnh xe c p lc ln nht ( bnh sau xe t), ca
bnh xch ca xe xch , c o theo dc nhp tnh ton ca bn ( i vi cc ti trng
H30,XB80 ly b2 = 0,6m ; i vi xe xch X60 ly b2 =0,7m).
+ H - Chiudy lp ph mt cu.
Chiu di phn b ca ti trng bnh xe theo hng ngang nhp tnh ton ca bn :

\
|
+ + =
+ =
l
3
2
i ph ng nh
3
l
2.H a a
2.H a a
2
2 1

Trong
a2 Chiu di ta ca bnh xe c ps lc ln nht ly bng 0,2 m.
l Nhp tnh ton ca bn.
Tr s ca ti trng phn b u dc nhp tnh ton trn 1 m rng bn l:
+ i vi ti trng H30, XB80:
1 1
b . a
P
q =

Trong :
P - p lc ca bnh xe nng nht ( H30 c P=6T , XB80 c P= 10T)
+ i vi xe xch
x 1
x
l . b .. 2
P
q =

Trong : Px trng lng xe xch ( Px = 60T)
lx chiu di bnh xch ( 5m)








b1
b
h
a
1
a
b1
q
g
a2
a1
P/2

Hnh 2.31. S tnh m men un khi t ti 4 bnh xe
138



















* Cc tr s mmen tnh ton trong mt ct ca bn :
M = 3 . Md
Trong :
3 H s iu chnh, ly theo bng tu thuc vo n1 v v tr mt ct.
Md Tr s mmen c tnh theo bn kiu dm gin n mt ct gia nhp
bn.
H s n1 c trng cho t s gia cng hnh tr ca bn vi cng chng xon
ca dm bn .
a
1
a
x
P P
1 y1 y2
x1
x2

Hnh 2.32. S tnh bn 2 cnh
139
n xo
3
1
I . G
l . D
. 001 , 0 n =
(cm2).
Trong :
.
) 1 ( 12
h . E
D
2
b

=
- cng hnh tr ca bn.
. l Nhp tnh ton ca bn.
. E Mdun n hi ca vt liu b tng bn.
.
) 1 ( 2
E
G
+
=
- Mun n hi khi ct ca vt liu b tng bn
( ly gn ng G= 0,435 E ).
. =0,15 H s pot xng.
. hb Chiu dy bn.

4
i
i
i
n xo
h . 63 , 0
h
b
3
1
I

|
|

\
|

- L mmen qun tnh chng xon ca dm m bn ta
ln.
Khi tnh Ixon cn phn chi mt ct dm thnh cc hnh ch nht c kch thc
cnh di hn l bi v cnh ngn hn l hi.
H s 3 khi
S tnh ton
bn
V tr ca mt ct
tnh ton
n1
< 30
n1 =
30100
n1 >
30
- st cc sn
dm pha trong
-
0.8
+
0.25
-0.8
+0.25
-0.8
+0.25
Bn lin tc
nhiu nhp
- st cc sn
dm bin

- gia nhp
-0.8
+0.5
-
0.25
-0.65
+0.6
-0.25
-0.5
+0.7
-0.25
140
Bn 1 nhp
- st dm
- gia dm
-0.8
+0.5
-0.65
+0.6
-0.5
+0.7
Bn 1 nhp vi
congxon u
- st dm -0.8 -0.65 -0.5

Tr s mmen un tiu chuNn do hot ti tiu chuNn q gy ra trn di bn kiu dm
rng 1m c xc nh theo cc s sau:
i vi s a:
Mq = q.b1
4
) b 5 . 0 l (
1

i vi s b ( khi cb1):
Mq = q.b1
2
) c l (

i vi s c (khi ly d = c b1):
Mq = q.
8
) d l (
2

Tr s mmen tnh ton ln nht Md mt ct gia nhp ca bn rng 1m, tnh theo s
bn kiu dm gi t do l:
b1
q
b1
q
c
R
L/2 L/2
b1
L
b1
L
b1 d

Hnh 2.33. Cc s phn b ti trng dc theo nhp bn
141
Md = (n
t,1
.g
1
+ n
t,2
.g
2
)l
2
/8+ n
h
(1+).M
d

Trong :
g
1
, g
2
l cc tnh ti di du do trng lng bn, trng lng lp ph mt xe chy.
n
t,1
, n
t,2
h s ti trng tng ng vi g
1
, g
2

n
h
h s ti trng ca hot ti
1+ - h s xung kch6 ca hot ti
* Tnh lc ct
Tr s lc ct tnh ton mt ct gi ca di bn rng 1m l:
Qo = (n
t,1
.g
1
+ n
t,2
.g
2
)
2
l
+n
h
(1+)P
|
|

\
|
+
1
2 1
a
y
a
y
x

Trong :
P trng lng bnh xe t
a
x
chiu rng phn b tnh ton ca ti trng P t gn mt ct gi bn trn
a
1
chiu rng phn b tnh ton ca ti trng phn gia nhp bn
y
1
, y
2
cc tung tng ng ca ng nh hng bn di lc P
b) Tnh theo s bn hng












Ni lc do hot ti:
a
1
4
5

4
5

p/2
b1
b'1
a

Hnh 2.34. S phn b p lc bnh xe khi t bnh xe st u bn mt hng
142
Lc tp trung do bnh xe ca t s phn b qua lp mt ng xe chy , p lc ca n
theo chiu di cong xon c coi l di u trn mt on di b1,ngang l a1.
a1 = a2 +2H
b1 = b2 +2H
Chiu rng tnh ton ca bn ly tu theo v tr trng tm ca din tch phn b ti
trng bnh xe:
- Nu b1 b1 th: a = a2 + 2H + b1
- Nu b1 < b1 th: a = a2 + 2H + 2(b1 0.5b
1
)
Sau khi xc nh c cc kich thc trn, c th dng s tnh ton l 1 congxon
chu lc ri u tnh ra cc mmen v lc ct ti cc mt ct cn xt ca congxon.

III. Xc nh ni lc M, Q trong dm dc v dm ngang
1. Ni lc ca dm dc ph
S xc nh ni lc dm dc ph nh hnh 2.39.
g
0
= 2,5.b.(h
1
h
b
) - Ti trng do trng lng bn thn dm dc ph (tnh cho 1m
dc cu)
g
1
, g
2
Trng lng ca lp ph mt cu v ca bn BTCT ( tnh cho 1m dc cu)
ng nh hng p lc ln dm dc c tnh c k n s phn b ti trng theo
hng l1 v lb c ly gn ng thin v an ton. Khi n gin tnh ton c th
ly ng nh hng dng gy khc thay cho ng cong thc t. Tr s tung gia
nhp lb ngha l chiu di ng nh hng, c xc nh theo cng thc gn ng:
3
b
3
1
3
1
l l
l
5 , 0
+
=









l 2
D

m

c
h

n
h
0
.
5
M
m
a
x
0
.
5
M
m
i
n
l

1
D

m

c
h

n
h
D

m

d

c

p
h

1/4
Mmin f

'
1
f

'
2
Mmax
f

1
f

2
l b
1

1
Hnh bao mmen
ah Q o
ah M 0.5
0.5
0.5
l 1
Dm ngang
b
ah M
Biu tnh ti
g1
h
1
h
b

143





Xc nh h s phn b ngang khi t ti t hoc xe bnh XB80:
=0,5 yi
Trong : yi tng cc tung ng nh hng bn di cc bnh xe
Cc mmen tnh ton c xc nh i vi mt ct gia nhp v mt ct trn gi, khi
dm dc lin tc nhiu nhp vi cc chiu di chnh nhau qu 20% c tnh nh dm
dc lin tc theo cc cng thc gn ng.
Trong cc cng thc gn ng c k n cc mmen gia nhp dm n do hot ti
M v cc h s tng ng. Tr s M c xc nh theo ng nh hng ca mmen
gia nhp dm gin n c k n h s phn b ngang v h s xung kch (1+).
M = .(1+). P
i
.y
i

Cc mmen tnh ton c xc nh theo cc cng thc sau:
- mt ct gia nhp:
M
max
= 0,05(n
t
. g
i
)l12 + n
h
.0,7.M
M
min
= 0,051(n
t
. g
i
)l12 - n
h
.0,3.M
- mt ct gi trung gian pha trong:
M
max
= -0.081(n
t
. g
i
)l12 + n
h
.0,2.M
M
min
= -0,08(n
t
. g
i
)l12 - n
h
.0,9.M
Trong :
(n
t
. g
i
) = 1,5.g
1
+1,1.(g
o
+ g
2
) l tng cc tnh ti thnh phn, c k n cc h s
vt ti tng ng ln hn 1.
1(n
t
. g
i
) cng nh trn, nhng xt vi h s vt ti n
t
= 0.9
cc mt ct gi trn ca dm dc ph lin tc nhiu nhp th mmen ly bng 1/2 tr
s ca cc mmen ca mt ct gi trung gian. L do l xt mc lin kt n hi
thc t u dm dc ph vi cc dm ngang bin hai u kt cu nhp.
Cc lc ct tnh ton c xc nh theo cc cng thc gn ng i vi dm lin tc
nh sau:
mt ct gi bin:
144
Q
d
= 0,45(n
t
. g
i
).l
i
+ n
h
.0,95.Q
mt ct bn tri gi th 2:
Q
d
= -0,55(n
t
. g
i
).l
i
- n
h
.1,15.Q
mt ct bn phi gi th 2 v cc gi tip theo:
Q
d
= 0,5(n
t
. g
i
).l
i
+ n
h
.1,15.Q
mt ct gia nhp th nht:
+ on dng:
Q
d
= -0,1(n
t
. g
i
).l
i
+ n
h
.0,9.Q
1

+ on m:
Qd = -0,1(nt . gi).li - nh.1,4.Q1
mt ct gia nhp th 2 v gia cc nhp tip theo:
Qd = 0,03(nt . gi).li + nh.1,6.Q1
Trong :
Q v Q1 cc lc ct do hot ti t mt ct gi v mt ct gia nhp dm gin n,
c xc nh theo ng nh hng hnh 2.39 c k n v (1+).
2. Ni lc ca dm ngang
Khi tnh ni lc dm ngang theo 3 bc sau:
Bc 1: Ch xtdm ngang chu ti trng cc b do cc bnh xe t t gn nhau hoc
do bnh xe xch, bnh u my. Khi coi dm ngang l dm lin tc trn cc gi cng.
Bc 2: Xt dm ngang tham gia vo s lm vic khng gian ca ton kt cu nhp.
Bc 3: Cng cc kt qu tnh ton hai bc trn, dng cc tr s duyt mt
ct dm ngang.
2.1. Tnh dm ngang chu ti trng cc b
xc nh ni lc do ti trng cc b trc tin cn sp xp cc ti trng theo hng
dc cu. ng nh hng p lc ln cc dm ngang khi cu c dm dc ph v khi
khng c dm dc ph c v trn hnh sau. Khi cu c dm dc ph cn gi thit rng
ti trng tc dng ln ton b bn v dm dc ph ri truyn qua dm ngang n cc dm
ch, v vy ng nh hng p lc ln dm ngang c dng hnh tam gic.
Khi cu khng c dm dc ph v c khe h gia cc bn to thnh nhng bn mt
tha ngm vo sn dm. Ta gi thit thin v an ton l tt c cc ti trng tc dng ln
bn v dm dc ch ch truyn xung dm ngang, v th ng nh hng p lc ln dm
ngang c dng tam gic.
Nu khng c khe h hoc cc bn c ni cng th trong php tnh gn ng thin
v an ton c th ly ng nh hng dng gy khc cn c vo iu kin ti trng
145
truyn qua bn 4 cnh v dng cc cng thc nh tnh ni lc dm dc ph. Khi cc
tung ng nh hng p lc chiudi ca n l:
3
2
3
1
3
2
l l
l
5 , 0
+
=















t ti ln ng nh hng p lc dm ngang theo phng dc cu p lc t 1
hng bnh xe ln dm l:
Po = 0,5 Pi . yi
Trong : Pi - p lc ca mt trc xe th i






l1
l 1
l
2
Khi bn khng c khe ni
Dm chnh

1
1

Dm chnh
l1
b2
1
0.5
ah M 0.5
ah M
ah Q o
1/4
0.5
Khi bn c khe ni (bn hng)

Hnh 2.36. Cc s tnh ton ni lc trong dm ngang
L
2
AH p lc
ah M0.5
P/2
L2
1
146







Cc mmen do ti trng cc b M tnh c khi t ti Po ln ng nh hng M
ca dm gin n tng ng v nhn kt qu vi cc h s xt n tnh lin tc nhiu
nhp ca dm ngang.
Cc mmen tnh ton trong dm trong dm ngang lin tc hai nhp ( thng gp cc
cu kh nh vi 3 dm ch) do hot ti t H30 v XB80 l:
gia nhp:
M
max
= n
h
.0,7.M; M
min
= - n
h
.0,25.M
cc gi pha trong:
M
max
= 0; M
min
= - n
h
.0,9.M
Cc mmen tnh ton trong cc dm ngang lin tc 3 nhp v nhiu nhp c tnh
theo cc cng thc nh khi tnh dm dc ph.
Cc mmen M c xc nh theo ng nh hng M0,5 ca dm gin n tng
ng.
M = (1+). Po . yi
Cc lc ct Q cng c tnh theo cc cng thc nh i vi dm dc ph. Trong :
Q v Q1 l cc lc ct do cc lc tp trung Po trn gi v gia nhp ca dm gin
n tng ng.
2.2. Ni lc dm ngang lm vic chung vi kt cu nhp gy ra
tnh ni lc dm ngang do n tham gia vo s lm vic chung ca kt cu nhp, cn
v ng nh hng ca ni lc dm ngang Mr v Qr cn c vo cc ng nh hng
p lc Ri ca cc dm ch. Cc Ri ny c tnh v v theo 1 phng php tnh h s
phn b ngang no .



a3
d
1
ah R1
a2
a1
2 3 3' 2' 1'
0.5 1.9 1.1 1.9
147






Tung ng nh hng M v Q xc nh theo cng thc sau:
Khi ti trng P= 1 bn tri tit din r :
Mr = -(x xr )+tri .Ri .(0,5 ai xr)
Qr = - 1 +tri .Ri.
Trong :
x , xr : To ca im t lc P=1, tit din r i vi gc to gia tim cu.
(0,5 ai xr) : Khong cch t phn lc R n mt ct ang xt.
Khi t ti trng P =1 tit din bn phi r :
Mr =tri .Ri .(0,5 ai xr)
Qr = tri .Ri.
Tr s mmen ln nht thng xut hin trong cc khoang gn vi tim cu. V vy nn
chn mt ct r tnh ton nm trong phm vi .
Xp ti trng bt li ln ng nh hng tnh ni lc. Cn lu rng xc nh cc
ni lc tnh ti hai ln. Ln th nht ng vi h s ti trng ln hn 1 (bng 1,1 hoc 1,5)
v ln th hai ng vi h s ti trng 0,9. Gi tr ca ln u c cng vi ni lc do
hot ti c cng du do du ca ni lc do tnh ti. Gi tr ln th hai c cng vi ni
lc do hot ti c du khc vi du ca ni lc do tnh ti.

IV. Xc nh ni lc M, Q trong dm chnh
Cc dm chnh ca kt cu nhp gin n c tnh ton theo m men un v lc ct
ln nht do tnh ti v hot ti gy ra. Tnh ti do trng lng bn thn kt cu nhp coi
nh phn b u.
c hot ti tnh ton cho mt dm chnh, cn xc nh h s phn phi ngang K. H
s K biu th phn hot ti ca on xe trn cu truyn cho dm ang xt.
C nhiu phng php xc nh s phn phi ngang ca ti trng trong i vi
cu BTCT c th xc nh h s phn phi ngang K bng phng php nn lch tm
148
Thng thng dm ngoi cng (dm bin) bt li nht, ta s nghin cu tnh dm bin,
cc dm cn li cu to theo kt qu ca dm ny.
















xc nh h s phn phi ngang i vi mi loi hot ti ( t, xe xch on ngi
i), cn v ng nh hng p lc ngang A ca dm bin (dm nghin cu) nh hnh
v ng nh hng A l ng thng vi hai tung ti hai gi bin xc nh nh sau:
) ( 2 6
1
2
1
2
3
2
2
2
1
2
1
2
2
1
a a a
a
a
a
n
y
i
+ +
+ =

+ =

) ( 2 6
1
2
1
2
3
2
2
2
1
2
1
2
2
1 '
a a a
a
a
a
n
y
i
+ +
=

+ =

- i vi hot ti t, h s phn phi ngang ng vi v tr bt li nht (xp xe ngang
cu) nh hnh v tnh ton nh sau:
K
0
= 0,5 y
i
= 0,5 (y
1
+y
2
+ y
3
+ y
4
).
- i vi hot ti on ngi i:
K
ng
= 0,5 (y
a
+ y
b
)d
- i vi xe xch
>0.25m
d
>1.1m
>0.5m
ya y yb y1 y2
y3
y4
y'
A
ah RA
a1
a2
a3
y
y1
y2
y'

Hnh 2.39
149
K
x
= 0,5 (y
1
+ y
2
)
Sau khi xc nh c h s phn phi ngang i vi dm bt li nht, tin hnh tnh
ton ni lc M,Q.
tnh ton ni lc M,Q phi v ng nh hng M,Q ca cc tit din c trng
nh tit din gia nhp, tit din 1/4 nhp v tit din gi.
Trn cc ng nh hng ny, xc nh din tch ca cc phn ng nh hng dng
v m (, ,
2
hnh v).

Ni lc trong dm c xc nh ring cho mi loi hot ti trong t hp ti trng.
Chng hn, t hp ti trng t v on ngi i, i vi t hp ti trng xe xch X-60
v xe bnh nng c bit XB-80 khng c ti trng on ngi i.
Vic ti trng v tr bt li nht trn ng nh hng c xc nh bng ti trng ri
u tng ng k
td
(xem bng 3 n bng 8 trang 275 279 Quy trnh 79); tr s k
t
ph
thuc vo dng ng nh hng (v tr nh ) v chiu di t ti (), khng ph thuc
gi tr tung ng nh hng (xem c hc kt cu).
- Ni lc tnh ton ti cc mt ct trong dm i vi t hp ti trng t v on ngi
i c tnh theo cng thc sau:
M
I-I
(hay M
II-II
) = (n
1
g
1
+ n
2
g
2
) + n
3
(1+)K

k
t
+n
4
K
ng
p
ng

Q
I-I
(hay Q
II-II
) = (n
1
g
1
+ n
2
g
2
)(
1
-
2
) + n
3
(1+)K

k
t
+n
4
K
ng
p
ng

1

Q
III-III
= (n
1
g
1
+ n
2
g
2
) + n
3
(1+)K

k
t
+n
4
K
ng
p
ng












150

























trong g1,g2 : tnh ti lp ph mt cuv trng lng bn thn dm
n1,n2: h s vt ti tng ng
png, n4 : ti trng on ngi v h s tng ng



L
L/4 L/4 L/2
I II
III
III
II
I I
Kt
g1,2
L/4
g1,2
Kt
ah M I-I
ah Q I-I
3L/6
ah Q II-II
Kt
g1,2
ah M II-II
g1,2
Kt
ah Q III-III
g1,2
Kt

Hnh 2.40
151








Chng 3: MT S LOI CU BTCT KHC

3.1. CU TO CU VM BTCT

I. c im v cc s cu vm BTCT
1. c im
+ Kt cu chu lc chnh trong vm l kt cu vm.
+ Vnh vm c cu to rt a dng nhng ch yu l cc bn cong hoc thanh cong m
hai u c lin kt cht hoc lin kt ngm vi m tr cu chng khng th chuyn
v theo hng nm ngang c. Do tc ng tnh ti v hot ti thng ng ln kt cu
nhp s gy ra trong tr m cc lc Ny ngang v gy ra trong vm cc lc nn, mmen
un, lc ct. Khi la chn dng ng trc vm hp l cho trng vi ng cong p lc
ca n th hu nh c th trnh c mmen un vm di bt k tnh ti no. Tuy nhin
v trn cu c xe chy qua nn khng th trnh c xut hin mmen un vm do hot
ti. Kt qu l mt ct vm lun chu nn ng tm ph hp vi tnh cht vt liu b
tng ch nn tt. Khi thit k mt cch hp l th mmen un vm khng ln kt cu
nhp vm tit kim vt liu hn kt cu nhp dm c cng tr s khNu v ti trng.
+ Cc lc Ny ngang chn vm truyn ln m tr kh ln, do phi tng kch thc
nn mng v tng khi lng vt liu lm m tr.
+ Xy dng tn vt liu, cng lao ng v thi gian lm gio gi vm cng nh
cc cng trnh ph tm khc phc v thi cng vm
2. Cc s cu vm
+ Cu vm khng cht
Cu to n gin nht v tit kim nht. Tuy nhin, y l s kt cu siu tnh bc 3
nn c xut hin cc lc ph do co ngt, t bin b tng, do thay i nhit , c bit l
do ln m tr khi nn t khng vng chc.
+ Cu vm 2 cht
C 1 bc siu tnh nn cc ni lc ph cng nh hn. Khi m tr b ln thng ng th
trong vm khng xut hin mmen ph.
152
+ Cu vm 3 cht
y l kt cu tnh nh nn khng c cc ni lc ph ni trn. Vic thi cng lp ghp
cu vm 3 cht t cc na vm i xng tng i t phc tp hn. s cu vm 3 cht
khng i hi iu kin a cht vng chc. Nu m tr b ln cng khng xut hin ni
lc ph trong vm.
Ngoi ra, cn c vo cao mt ng xe chy so vi cao nh vm c th
phn loi ra: Cu vm chy trn, cu vm chy gia, cu vm chy di. Ni chung, cu
vm chy trn l tit kim vt liu nht v khong cch gia cc sn vm c th ly nh
hn so vi b rng mt cu, khch thc m tr cng ly nh hn, cu to mt cu n
gin hn, cao nh tr c h thp xung. Kt cu nhp vm chy di ch hp l
nu iu kin tng th cu i hi chiu cao kin trc thp v cn lm vm c thanh cng
to v p kin trc.












II. Cc b phn v kch thc c bn
Tham s quan trng nht ca s cu vm l t s gia ng tn vm f vi nhp
vm L. T s ny cng nh tc l vm cng thoi th lc Ny ngang cng ln v ngc
li. Trong thc t nn dng t l f/L = 1/41/6. C bit c cu vm t s f/L = 1/101/16.
Kt cu vm chu lc chnh trong cu vm thng c dng cc sn vm hoc cc
cun vm bn. Mi sn vm c lin kt ngang vi nhau. Mi cun vm bn thng
rng nn cng c n nh ngang. Mi nhp cu vm c th ch c 1 cun vm bn
vi mt ct ch nht c.
1. Sn vm
l
l
l
l
a)
b)
c)
d)
e)

Hnh 3.1. Cc s cu vm
153
Mt ct ngang sn vm c th l hnh ch nht t ng, hnh ch , hnh hp. Nu
nhp vm ln nn dng loi mt ct hoc mt ct hnh hp chu mmen tt. Chiu
cao sn vm c th ly s b trong khong (1/301/60) L nu mt ct ch nht v trong
khong (1/251/40) L nu dng mt ct ch hoc mt ct hnh hp.
Nu cu vm thi cng theo phng php lp ghp th c thdng mt ct hnh hp
cc chiu di nhp 100150m.
m bo cng ngang, chiu rng cc cun vm bn hoc khong cch gia
cc sn vm bin phi c chn khng nh hn L /20 v khng nh hn (1/51/6) f.
2.2. Bn mt cu
bn mt cu lm vic theo hng ngang ch nn c chiu di nhip tnh ton khong
2.53m. Do nu c ly cc sn vm ln hn tr s ni trn th nn b tr dm ngang,
dm dc ph trong h thng dm mt cu.
H dm v bn mt cu kt hp vi h ct chng thnh h khung khng gian ca kt
cu trn vm. khu vc gn nh vm phi t khe co gin tch bit phn nh vm
vi phn kt cu trn vm. Khong cch cc ct trn vm c th ly bng (1/101/13) L
v tu thuc kch thc khi lp ghp sao cho d dng vn chuyn v cNu lp.

III. B tr ct thp trong cu vm
Do vnh vm chnh chu nn lch tm v lc nn lch tm c th i v tr tu theo v
tr t hot ti nn phi b tr ct thp kp. Do vnh vm ch yu chu nn nn khng cn
t ct thp d ng lc, m ch cn t ct thp i xng.
Ct thp ch thng 2432, ct thp ai 10 v khng vng qu 3 ct thp ch.




3.2. CU TO CU KHUNG BTCT

I. c im v cc s cu khung BTCT
1. c im
- Kt cu nhp lin kt cng vi m tr, m tr ca loi cu ny chu un
- Phn lc gi ngoi thnh phn thng ng cn c thnh phn nm ngang
- Cc tr ct b tr ct thp nn khch thc nh
- Ct c th thng hoc xin
154
- Loi cu ny thng p dng cho cu vt ng, cu dn.
2. Cc s cu khung BTCT
S h khung T dm eo
y l s h kt cu tnh nh, do thi cng n gin v kh nng vt nhp t
80100m.
S cu khung T c cht
L s h kt cu siu tnh. Cc cht gia nhp khung cho php c cc chuyn v dc
tng i gia cc u mt hng ca hai khung T cnh nhau. Vic thi cng ging nh thi
cng cu khung T dm eo. Do phn ln ct thp ch chu ko cng c t phn
trn ca cc mt ct. Tuy nhin c thm cht nn di tc dng ca hot ti c th xut
hin mmen dng trn on kt cu gn cht. Ti on ny cn c ct thp ch c
t di mt ct chu mmen dng.
S cu khung lin tc
L s siu tnh. on gia nhp s c mmen dng do cn t ct thp ch
chu ko phn di ca cc mt ct trong on . Tuy nhin, y l h cu c cng
ln, kin trc p nn thng lm cu vt

II. B tr ct thp trong cu khung
- Ct thp thng c th c t ri tng thanh hoc ghp thnh cc khung ct thp
hn.
- Ct thp d ng lc c t phn ln vng chu ko ca mt ct. Bi v trong h
m cu khung c nhng on kt cu nhp chu c mmen m v dng nn phi t ct
thp ch c phn trn v phn di ca mt ct theo kt qu tnh ton.







155
Phn th nm
CU THP
Chng 10:
KHI NIM CHUNG V CU THP
10.1 C IM CA CU THP
I. u im:
+ Thp c kh nng chu lc rt cao v cc mt: ko, nn, un, xon. Do ,
c th dng thp lm tt c cc loi cu nh: cu dm, cu dn, cu vm,
cu khung, cu treo.
+ Thp c m uyn n hi cao, v vy cu thp c bn, cng; p
ng cc yu cu khai thc an ton v thun tin. Mt khc, nh c tnh do nn
cu thp c kh nng chu xung kch do hot ti ln.
+ Cc cu kin ca cu thp thch hp vi iu kin ch to nh my, cht
lng m bo, sn xut hng lot, kh nng cng nghip ha rt cao.
+ Trng lng bn thn ca cu thp nh hn nhiu so vi cu b tng ct
thp. Do vy, cu thp c kh nng vt c nhp di hn cu b tng ct
thp. ng thi, trng lng ca cc khi lp ghp nh thun li cho thi cng
cNu lp, kh nng c gii ha trong thi cng rt cao, rt ngn thi gian thi
cng.
+ Cc hnh thc lin kt trong cu thp rt phong ph: s dng lin kt inh
tn, lin kt hn hoc bu lng cng cao.
II. Nhc im:
Bn cnh cc u im ni bt ni trn, cu thp cng bc l mt s nhc
im sau:
+ Trong mi trng khng kh Nm, c mui mn, c a xt, cu thp d b r,
b n mn. V vy, kinh ph duy tu bo dng cu thp ln.
+ Cu thp c dao ng ln, d b rung, nh hng n tm l khai thc.
+ Thp l loi vt liu xy dng hon ho nht, khng ch cn thit cho
ngnh xy dng cu m cn l vt liu khng th thay th c vi mt s
ngnh khc (ch to my). Do khi s dng cn tit kim vt liu thp.
III. Phm vi s dng:
+ Vi nhng u im trn, cu thp c s dng rng ri cho cc cu ln,
k c cu ng b v cu ng st.
156
c bit trong cu ng st, ch c s dng cu thp mi c kh nng thay
th, sa cha cu trong thi gian ngn (tnh bng gi) kp thi m bo giao
thng.
+ Trong chin tranh s dng cu thp lm cu tm trn cc tuyn giao thng
huyt mch, hoc dng trong qun s vi yu cu tho lp nhanh, vn chuyn
d dng.
10.2. Cc s cu thp
Cu thp c rt nhiu hnh dng khc nhau, kt cu bt k. C th phn chia
cu thp thnh ba h thng chnh nh sau:
I. H thng cu dm:
c im chung ca h thng cu dm l di tc dng ca ti trng thng
ng (P), phn lc gi ch c mt thnh phn thng ng (V).
H thng cu dm bao gm cu thp dm c v cu dn thp.
+ Cu thp dm c c th c lin hp vi bn b tng ct thp mt cu.
+ Cu dn thp c th l dn gin n (hnh 10.1), dn lin tc hay dn mt
tha.
l
h
1
h

Hnh 10.1- S cu dn gin n
Cc loi cu trong h thng cu dm c cu to v thi cng n gin nn hay
c s dng.
II. H thng cu vm:
c im chung ca h thng cu vm l di tc dng ca ti trng thng
ng (P), phn lc gi ngoi thnh phn thng ng (V) cn c lc Ny
ngang (H). Do c lc Ny ngang nn kch thc ca m, tr cu vm ln v
cu to phc tp. ng thi cu vm thng s dng kt cu siu tnh (vm
hai khp), ch thch hp vi a cht nn t tt, nn ; cu to v thi cng
cu vm phc tp nn t c s dng.
III. H thng cu treo:
B phn chu lc chnh ca cu l dy cp. Dy cp l cc b si thp cng
cao hay cn gi l cc b cp d ng lc. C hai loi cu treo:
157
+ Cu treo dy cp vng: Loi ny vt khNu nh, L80100m, s dng
cho cc cu min ni, ti trng nh, phc v dn sinh i li (hnh 10.2). Dy
cp c neo vo h th bn trong m, cc ct thp t trn m.
L

Hnh 10.2- S cu treo dy cp vng
+ Cu treo dy cp thng (cu dy vng): Loi ny vt khNu ln, L ti
vi trm mt, s dng cho cc cu ln ng bng, ti trng ln, chiu cao
cu ln, trn sng thng thuyn vi tu thuyn ti trng ln (hnh 10.3).

Hnh 10.3- S cu dy vng
Cc ct thp (tr cu) nm gia sng, cp d ng lc neo trn nh ct thp
ta xung thnh hnh nan qut treo dm b tng ct thp d ng lc.
10.3. Cc phng php lin kt trong cu thp
I. Lin kt bng inh tn:
C hai loi inh tn: inh tn u trn v inh tn u chm. inh tn u
trn l mt on thp trn, c mt u m bn cu c lm sn, u m kia
c to thnh sau khi tn ghp. inh tn c nung ri dng ba my
tn. Sau khi tn, thn inh s ngn li to thnh m inh; ng knh thn inh
phnh to ra lm cht l inh. Do , inh tn va chu ct, va chu p mt.
Lin kt inh tn c tnh do, truyn lc chc chn, d kim tra cht lng
nn c s dng rng ri, nht l trong cc kt cu nng v thng xuyn
chu ti trng nh cc b phn cu kin ca cu thp.
II. Lin kt bng bu lng cng cao:
Bu lng cng cao c cu to ging nh bu lng thng, nhng c lm
t thp cng cao (CT45, 40X). ng knh thn inh nh hn ng knh
l inh 23mm. Di tc dng ca m men xon tc dng ln ai c (cu), bu
lng s chu ko dc trc gy ra tc dng p mt ln thp cu kin. V vy, lc
c truyn gia cc b phn thp cu kin nh ma st gia chng.
158
Bu lng cng cao thng c s dng trong nt dn lin kt cc
thanh ca dn chnh.
III. Lin kt hn:
y l phng php lin kt c s dng ch yu hin nay. u im ni
bt ca lin kt ny l khng lm gim yu tit din ca cc thanh, d s dng,
cng ngh hn t ng trong nh my m bo cht lng tt.
10.4. Cu to mt xe chy v h mng dm trong cu thp
I. Cu to mt xe chy:
Trong cu thp ngi ta s dng cc loi vt liu g, b tng ct thp v
thp lm mt xe chy.
1. Mt xe chy bng g:
u im ca mt cu bng g l cu to n gin, r tin, d thi cng, d
sa cha thay th, trng lng mt cu nh. Tuy nhin, mt cu g chng mc,
mau hng. V vy loi mt cu ny ch s dng cho cu tm m bo giao
thng khi xy dng cu chnh.
Cu to ging nh trong cu g dm dc t tha. Thng thng, do khong
cch tim gia cc dm thp ln (2m) nn phi s dng dm ngang g t trn
cc dm chnh, trn dm ngang lt hai lp vn g dc.
2. Mt xe chy bng b tng ct thp:
Mt cu bng b tng ct thp c u im l rt bn, xe chy m thun, t
phi duy tu bo dng. Tuy nhin, nhc im ca loi mt cu ny l trng
lng bn thn nng, 1m
2
mt cu nng ti 600800KG. khc phc, cho
php s dng b tng nh lm mt cu, =1,81,9T/m
3
. Mt cu b tng ct
thp dng cho cu vnh cu hoc bn vnh cu.
C hai dng mt cu bng b tng ct thp:
+ Bn b tng ct thp lin khi, b tng ti ch trc tip ln cnh trn
ca cc dm thp khi khong cch tim gia cc dm nh (23m). Trn mt
bn c cc lp ph mt cu tng t nh trong cu b tng ct thp. Ti v tr
bn tip xc vi dm cu to vt trnh ng sut tp trung ln (hnh 10.4).
Bn mt cu ti ch c u im l tip xc gia bn v dm cht kht.
159
Dm thp
Vt
Bn BTCT

Hnh 10.4- Mt cu bng b tng ct thp lin khi, ti ch
+ Bn b tng ct thp lp ghp trn h mng dm. Loi ny c s dng
khi cu c hai dm chnh, khong cch tim gia cc dm chnh ln (68m).
Khi , lm gim chiu di nhp tnh ton ca bn mt cu, ngi ta cu to
cc dm dc, dm ngang lin kt vi nhau mt xe chy.
3. Mt xe chy bng thp:
Mt cu bng thp c u im l rt bn, xe chy m thun, trng lng bn
thn nh hn mt cu b tng ct thp, 1m
2
mt cu nng ti 300350KG. Mt
cu thp dng cho cc cu ln, vnh cu hoc bn vnh cu.
tit kim thp, ngi ta thng cu to tm thp mt cu ng thi l
cnh trn ca dm chnh.
Tm thp mt cu dy 1012mm, pha di c hn nh cc sn tng
cng ng bng thp bn dc v ngang cu, pha trn hn nh mt li thp
6, vung 1015cm ri ri lp b tng nha hoc b tng xi mng (hnh 10.5).
Kt cu mt cu kiu ny s tham gia chu lc cng vi dm chnh, c xem
nh mt thnh phn ca tit din dm chnh v c gi l bn trc hng.
Trong trng hp ny khng cu to lp phng nc v cc tm thp mt cu
l loi thp khng r.
Ct thp
Bn thp
Sn dc
BT tphan
Sn dc
Bn thp
CT dng sng

Hnh 10.5- Mt cu bng thp
160
Mun cho bn trc hng cng hn, ngi ta dng cc sn tng cng
bng thp hnh c bit. Ngoi tham gia chu lc cng vi dm chnh, loi mt
cu thp l bn trc hng lm lun nhim v ca h lin kt dc trn. V vy,
rt tit kim thp cho kt cu nhp, ng thi trng lng bn thn nh, 1m
2

mt cu ch nng khong 230250KG (hnh 10.6).
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)

Hnh 10.6- Cc kiu bn trc hng
Ngoi ra cn c kiu mt cu thp lm di dng mt co rng, c trng
lng rt nh, ch vo khong 130150KG/m
2
. Loi mt cu ny p ng tt
cc yu cu nh bng phng, nhm; ng thi li khng cn c h thng
thot nc nhng rt t tin.
II. Cu to h mng dm trong cu thp:
1. Tc dng v cu to ca h mng dm:
a). Tc dng ca h mng dm:
H mng dm bao gm cc dm dc, dm ngang c lin kt vi nhau
mt xe chy v truyn cc loi ti trng xung cho dm hoc dn chnh
chu.
b). Cu to ca h mng dm:
Dm dc v dm ngang thng c mt ct ch I. C hai loi dm I: dm I
nh hnh v dm I ghp ni.
+ Khi khNu dm nh, ti trng nh s dng dm I nh hnh (chiu di
l10m, chiu cao h700mm). Loi dm ny c c sn trong xng.
+ Khi khNu dm ln, ti trng nng s dng dm I ghp ni (mt ct
ngang dm c ghp ni t thp bn, thp gc, lin kt bng inh tn hoc
lin kt hn).
+ Trong cu dn thp, khong cch tim gia cc dm ngang bng chiu di
khoang ca dn chnh.
161
+ Khong cch tim gia cc dm dc bng 0,82,0m i vi mt cu g,
bng 1,02,5m i vi mt cu b tng ct thp.
+ Trong cu ng b, chiu cao h ca dm nn ly bng (1/81/12)l i vi
dm nh hnh, v bng (1/71/10)l i vi dm ghp ni.
2. Lin kt dm dc vi dm ngang:
a). Lin kt chng:
Dm dc c t chng ln dm ngang, c th t trc tip hoc thng qua
bn m c vu.
+ Cnh di ca dm dc t trc tip ln cnh trn ca dm ngang (hnh
10.7-a). Dng mt cp thp gc thng ng lin kt bn bng ca dm dc vi
bn thp tam gic. Dng mt cp thp gc nm ngang lin kt bn thp tam
gic vi cnh trn ca dm ngang. Phng thc lin kt qua inh tn.
Lin kt ny c u im l cng ln.
+ Cng c th tn inh hoc bt bu lng lin kt cnh di ca dm dc vi
cnh trn ca dm ngang thng qua mt bn m c vu (hnh 10.7-b).
a) b)

Hnh 10.7- Lin kt chng gia dm dc v dm ngang
Lin kt chng c u im l cu to n gin, d lp rp, nhng c nhc
im l chiu cao xy dng ca h mng dm ln.
b). Lin kt c bin trn cng cao :
y l cch lin kt ph bin nht (hnh 10.8), tuy c cu to phc tp hn
nhng chiu cao xy dng nh hn, cng ln v n nh hn lin kt chng.
Bn cnh (bin) trn ca dm dc v dm ngang c cng cao , c lin
kt vi nhau bng bn c, pha di dm dc c cc bn (vai k) tam gic.
Dng hai cp thp gc thng ng lin kt bn bng ca dm dc vi bn bng
ca dm ngang. Cc bn ng vai tr trung gian, kt hp vi hai cp thp
gc thng ng lin kt cnh di ca dm dc vi bn bng ca dm
ngang (tng t bn thp tam gic trong lin kt chng).
162
Bn c
Bn c
Vai k

Hnh 10.8- Lin kt dm dc vi dm ngang c bin trn cng cao
Khi chiu cao ca dm dc v dm ngang bng nhau th lin kt ny cng
n gin, lin kt gia cc bn cnh di cng dng bn c.
c). Lin kt c bin trn dm dc t thp hn bin trn dm ngang:
Lin kt ny c s dng trong trng hp chiu cao dm dc nh hn
chiu cao dm ngang, c th dng bn ni hoc bn kt hp vi thp gc.
+ Dng hai cp bn ni (thp bn) lin kt bn bng ca dm dc vi
sn tng cng ng ca dm ngang (hnh 10.9-a).
+ S dng sn tng cng ng (hai cp thp gc thng ng) ca dm
ngang lin kt bn bng ca dm dc vi bn bng ca dm ngang. Dng
hai cp thp gc nm ngang v hai bn lin kt cnh di ca dm dc vi
bn bng ca dm ngang. Lin kt ny khng c bn c (hnh 10.9-b).
a)
b)

Hnh 10.9- Lin kt c bin trn dm dc thp hn bin trn dm ngang
Kiu lin kt ny tng t lin kt gia dm ngang vi dm chnh trong cu
thp dm c, ti cc v tr sn tng cng ng ca dm chnh.
3. Lin kt dm ngang vi dn chnh:
a). i vi cu dn xe chy trn:
C th gp hai cch lin kt sau:
163
+ Dm ngang t chng ln thanh bin trn ca dn chnh ti nt dn. Cu
to tng t lin kt chng gia dm dc v dm ngang. Do nhc im ca
lin kt chng l tng chiu cao xy dng nn loi ny t c s dng.
+ Bin trn ca dm ngang v b mt thanh bin trn ca dn c cng cao
. u im ca lin kt ny l khng lm tng chiu cao xy dng ca kt cu
nhp nn thng c s dng.
b). i vi cu dn xe chy di:
Lin kt n gin nht l dng mt cp thp gc thng ng, mt cnh thp
gc p st v tn inh vo bn bng ca dm ngang, cnh kia p st v tn inh
vo bn nt ca dn (hnh 10.10). Trng hp cn thit phi tng thm s
lng inh tn th c th dng thp gc ln hn, cho php tn hai ct inh trn
mi cnh thp gc hoc cu to thm bn tam gic.
Bn mi ru
Bn ni
Bn tam gic

Hnh 10.10- Lin kt dm ngang vi dn chnh ca cu dn xe chy di
Thp gc lin kt bn bng ca dm ngang vi bn nt c ko di ln ht
chiu cao bn tam gic. Khi chiu cao sn dm ngang khng b tr c ht
6070% tng s inh tn cn thit lin kt dm ngang vi dn chnh th
ngi ta thng dng bn ni m rng din tch tn inh. Bn ni c lin
kt vi bn nt nh thp gc v lin kt vi sn dm ngang nh hai bn tp
hai bn.
Mi ni dm ngang vo dn ch bng nhng cch ni trn c chung nhc
im l cc inh tn nm pha trn ca cp thp gc thng ng lin kt
cnh chu nn ca dm ngang vo bn nt thng b ko rt u. khc phc
nhc im trn, ngi ta s dng bn mi ru, t vo khe gia hai nhnh ca
thanh ng dn chnh. Mi ni kiu ny, ngoi vic khc phc c nhc
im inh tn b rt u, cn lm cho mi ni chc chn hn.
164
Chng 11:
CU THP DM C
11.1 C IM CHUNG CA CU THP DM C
I. c im:
+ Cu thp dm c thng b tr xe chy trn, rt thch hp vi cu ng
b v cu trong thnh ph v mt cu rng, cc cu kin bng thp u nm
di mt cu ph kn nn t chu nh hng ca ma nng. So vi cu dn, cu
dm c c kch thc m tr nh hn.
+ Dm chnh thng c mt ct ch I v chiu cao khng i. Cu to dm
chnh v mt xe chy n gin, d ch to v lp rp. Chiu cao xy dng ca
dm chnh nh hn nhiu so vi cu dn.
+ Dm chnh c th l dm I nh hnh hoc dm I ghp ni.
- i vi cc cu tm m bo giao thng khi xy dng cu chnh, s
dng dm I nh hnh (l1012m, h600700mm), mt cu bng g.
- i vi cc cu vnh cu hoc bn vnh cu, ti trng nng, s dng dm I
ghp ni bng inh tn, hn hoc bu lng cng cao (l3040m,
h>700mm), mt cu bng thp hoc b tng ct thp.
+ S dm chnh trn mt ct ngang cu ph thuc vo b rng mt xe chy
v chiu di nhp tnh ton l.
- Khi l20m, khong cch tim gia cc dm chnh hp l t 23m, mt ct
ngang cu c nhiu dm chnh, chiu cao dm nh (hnh 11.1). Khi mt xe
chy t trc tip ln dm chnh.
Bn BTCT
Dm thp

Hnh 11.1- Mt ct ngang ca cu dm thp
- Khi 20m<l3040m hoc chiu cao xy dng khng hn ch, c th dng 2
dm chnh, khong cch tim gia cc dm chnh 68m. Khi mt xe chy t
ln c dm chnh v h mng dm.
+ Chiu cao ca dm chnh l mt i lng rt quan trng, ph thuc vo
cc yu cu v kinh t v cng ca kt cu nhp.
165
- Yu cu v kinh t: S dng vt liu thp t nht m vn m bo cng
v n nh ca dm.
- Yu cu v cng: vng do hot ti tiu chuNn gy ra gia nhp
khng vt qu vng cho php: f
h
[f]
- Ngoi ra, chiu cao ca dm chnh cn lin quan n cao nn ng v
kh gii hn thng thuyn di cu, lin quan n cao mc nc thit k.
II. Cc loi cu dm thp:
1. Cu thp dm c:
Dm chnh l thp I nh hnh hoc ghp ni, c cu to n gin. Loi dm
ny cn c tn gi l dm bn (dm bng c).
a) b )

Hnh 11.2- Cu thp dm c (dm bn)
Dm I nh hnh c c sn trong xng (hnh 11.2-a), cn dm I ghp
ni c gia cng tn ghp bng inh tn, thng dng cho nhp gin n
l3040m (hnh 11.2-b).
2. Cu dm thp lin hp vi bn b tng ct thp:
Dm thp c th l dm c, dn hoa s gin n hay lin tc. Bn b
tng ct thp mt cu c neo vi cc dm (hnh 11.3). Khi bn tham gia
chu un cng vi dm, bn va l mt xe chy, va l mt thnh phn ca
dm chnh. V vy cu dm thp lin hp vi bn b tng ct thp tit kim
thp cho dm chnh.
Ne o lin kt
bn vi dm
Bn B TCT
Dm thp
Vt

Hnh 11.3- Cu dm thp lin hp vi bn b tng ct thp
166
Dm lin hp thng dng cho cc nhp l6070m, c th l dm gin n
hoc lin tc.
3. Dm thp mt ct hnh hp:
Ty theo b rng ca cu m dm thp c cu to thnh mt hay nhiu
hp. Loi dm ny c kh nng chng xon cao v n nh chung rt tt nn
c dng cho cc cu nhp ln (hnh 11.4).

Hnh 11.4- Dm thp mt ct hnh hp
4. Bn trc hng:
Bn trc hng va l bn mt cu, va l mt thnh phn ca dm chnh.
Trn mt bn trc hng thng ph mt lp b tng nha bo v bn v
cho xe chy m thun. Sn dm c th ng hoc xin, kn hoc h. Trn
sn dm b tr cc sn tng cng dc v sn tng cng ngang (hnh
11.5).

Hnh 11.5- Kt cu bn trc hng
11.2 CU TO CHI TIT DM CHNH LIN KT INH TN
V LIN KT HN
I. Cu to chi tit dm chnh lin kt bng inh tn:
1. Cc dng mt ct ngang v kch thc c bn:
a). Mt ct ngang:
Dm chnh c lm t thp bn v mt loi thp hnh (ch yu l thp
gc), lin kt bng inh tn. Tit din ca dm thng c dng ch I, khi cn
tng m men qun tnh vt nhp ln th c th chng i (Hnh 11.6-a).
167
b)
a)
Hnh 11.6- Cc dng tit din dm chnh lin kt bng inh tn
Trng hp cn tng cng n nh v tng kh nng chu xon cho dm,
ngi ta cu to mt ct hnh hp hoc mt ct ch (Hnh 11.6-b). Loi ny
s dng kt hp hai thanh I vi thp bn hoc thp bn vi thp gc.
b). Cc b phn ca dm gin n, tc dng v kch thc c bn:
Chiu cao dm h:
+ vng cho php tha mn cc yu cu nu trong mc 11.1.I. v chiu
cao dm chnh c xc nh nh sau:
Quy trnh 79: vng cho php i vi dm thp cu ng b [f]=
400
l

Tiu chuNn 22TCN-272-05: Kt cu nhp gin n hoc lin tc cn thit k
sao cho vng ng vi hot ti, k c xung kch khng c vt qu
800
1

chiu di nhp cho cc cu thnh ph. Ch khi tnh ton phi ly din tch
tit din nguyn.
+ C th xc nh chiu cao dm theo cng thc:

.
.
R
M
h =
trong : M - m men un tnh ton
- h s ly bng 2,52,7
R - cng tnh ton ca thp lm dm chnh
- chiu dy bn bng (sn) dm
+ Theo kinh nghim thit k:
Vi cu ng b:

=
15
1
12
1
l
h

Vi cu ng st: Khi l30m th

=
13
1
9
1
l
h

168
Khi l=3036m th

=
15
1
10
1
l
h

Bn bng (sn) dm:
+ Bn bng chu ct l ch yu nn chiu dy nh, nhng khng c nh
hn 10mm. Xut pht t yu cu chng r, n nh cc b v yu cu ch to,
chiu dy bn bng = 10 22mm.
+ C th xc nh chiu dy sn dm theo t l vi chiu cao sn dm:
Quy trnh 79:
s
h
5 , 12
1
= i vi dm lm bng thp than,

s
h
10
1
= i vi dm lm bng thp hp kim thp.
Tiu chuNn 22TCN-272-05: Quy nh chiu dy bn bng ca cc dm thp
cn khng c nh hn 7mm.
+ Bn bng khng chm vo bn cnh trn v di m cch mt khong
510mm.
+ m bo n nh cc b ca bn bng, ngi ta cu to cc sn tng
cng ng bng thp gc, kp st hai bn bn bng. Gia cc sn tng
cng v bn bng c cc bn m. Sn tng cng ng c t v tr
truyn lc tp trung v phn b dc theo sut chiu di dm. C ly gia cc
sn tng cng ng do tnh ton quyt nh, nhng khng vt qu 2.h
b
, (h
b

l chiu cao ca bn bng) v trong mi trng hp khng vt qu 2m.
1 - S n t n g c n g n g
2 - S n t n g c n g n g a n g
2
1

Hnh 11.7- B tr cc sn tng cng
+ vng chu nn ca dm cn cu to cc sn tng cng ngang bng
thp gc m bo n nh chung ca dm, sn tng cng ngang s b gin
on khi gp sn tng cng ng (hnh 11.7). Hin tng mt n nh chung
(mt n nh tng th) ca dm xy ra khi mt ct ngang ca dm b xon do
cnh chu nn b on i theo phng ngang. V vy, sn tng cng ngang
169
c t gn cnh trn ca dm, v tr cch mp trn ca bn bng mt
khong (0,20,25)h
b
.
+ Trng hp chiu cao ca dm ln trong khi thp c cung cp lm
bn bng c b rng nh, phi ni dc bn bng bng cch dng hai hay mt
s bn thp p ni dc st hai bn bn bng, ri lin kt bng inh tn.
Bn cnh (bin) dm:
+ Bn cnh chu un nn chiu dy ph thuc vo gi tr m men un tnh
ton. Khi m men un nh, bn cnh gm 1 tm thp bn. Vi dm chu m
men un ln, nn dng khng qu 3 tm thp bn ghp li lm bn cnh. Chiu
dy mi tm khng qu 20mm do iu kin gia cng, ch to khng ch.
Chiu dy ca bn cnh bao gm c cnh nm ngang ca thp gc cnh
khng c ln hn 4,5d; nu dng hai ba tn th khng c ln hn 5,5d
(d- ng knh ca inh tn).
+ Chiu rng ti thiu ca bn cnh: b
c
2xb + + 2x5 (mm)
trong : b - chiu rng cnh nm ngang ca thp gc cnh
- chiu dy ca bn bng
5mm (mi bn) - d tr bo v thp gc khng b bin
hnh v r (hnh 11.8).
bc
b

> 5mm

Hnh 11.8- Cu to bn cnh ca dm inh tn
+ Chiu rng ti a ca bn cnh khng c vt qu 15 v 400mm vi
cu ng b, 10 v 300mm vi cu ng st, trong l tng chiu dy
ca cc tm thp bn cnh v cnh nm ngang ca thp gc cnh.
Thp gc cnh:
+ Thp gc cnh lin kt bn bng vi bn cnh to thnh dm chnh thng
qua inh tn. Chiu dy cnh ca thp gc ln hn hoc bng chiu dy bn
170
bng. Nu thp gc khng u cnh th cnh di (nm ngang) c dng lm
bn cnh tng n nh v m men qun tnh ca dm.
Quy trnh 79: S hiu ti thiu ca thp gc lin kt bn bng v bn cnh l
100x100x10mm.
c). Dm lin tc:
+ Chiu di nhp:
Dm hai nhp thng lm bng nhau, khi c ba nhp tr ln th chiu di
nhp bin bng 0,70,8 nhp chnh ( gia).
+ Chiu cao dm:
- Khi chiu cao dm khng i:
20
1
15
1
=
l
h

- Khi chiu cao dm thay i:
Chiu cao ti gi
30
1
20
1
=
l
h

Chiu cao gia nhp chnh
60
1
45
1
=
l
h

II. Cu to chi tit dm chnh lin kt hn:
1. Cc dng mt ct ngang v kch thc c bn:
a). Mt ct ngang:
Dm chnh c lm t thp bn, lin kt hn. Tit din ca dm thng c
dng ch I, khi cn tng m men qun tnh vt nhp ln th c th chng
i (hnh 11.9-a).
b)
a)
Hnh 11.9- Cc dng tit din dm chnh lin kt hn
Trng hp cn tng cng n nh v tng kh nng chu xon cho dm,
ngi ta cu to mt ct hnh hp (hnh 11.9-b). Loi mt ct ch I c cu to
n gin hn mt ct hnh hp nn c s dng rng ri cho cc loi cu, k
c cu ng b v cu ng st.
171
b). Cc b phn ca dm, tc dng v kch thc c bn:
Bn bng (sn) dm:
+ Bn bng chu ct l ch yu nn chiu dy thng nh hn chiu dy
ca bn cnh , nhng khng c nh hn 10mm v l do n nh ( = 10
22mm).
+ Khi dm c chiu cao ln nhng thp c cung cp lm bn bng c
b rng nh, phi ni dc bn bng bng ng hn i u dc theo chiu di
ca dm (hnh 11.10-a,b).
+ m bo n nh cc b, bn bng cn c sn tng cng ng lm
bng thp bn, hn i xng hai bn bn bng. Sn tng cng ng c
hn trc tip vi cnh trn v bn bng nhng khng hn trc tip vi cnh
di, m thng qua bn m c chm cht vi cnh di. Sn tng cng
c ct khuyt ngn cch cc mch hn vung gc, trnh ng sut tp
trung (hnh 11.10-c).
5080mm
80120mm

'
bc bc
'

c) b) a)
Hnh 11.10- Cu to chi tit dm chnh lin kt hn
+ i vi cc dm c chiu cao ln, tng cng n nh cc b cho bn
bng kt hp m bo n nh chung ca dm, vng chu nn cn cu to cc
sn tng cng ngang bng thp bn, sn tng cng ngang s b gin on
khi gp sn tng cng ng. C ly gia cc sn tng cng ng v sn
tng cng ngang ging nh quy nh dm lin kt bng inh tn.
Bn cnh (bin) dm:
+ Bn cnh chu un nn chiu dy ph thuc vo gi tr m men un tnh
ton. Nn dng 1 tm thp bn lm bn cnh vi chiu dy 4050mm (hnh
11.10-a).
172
+ Vi dm chu m men un ln, nu do tnh ton chiu dy mt tm vt
qu 4050mm th bn cnh dng 2 tm ghp li. Tm trn nh hn tm di
mt cht, b tr ng hn dc hai bn mp lin kt hai tm. Chiu
rng ca bn cnh bc khng vt qu 30 ln tng chiu dy cc tm thp lm
bn cnh (b
c
30. ) m bo n nh ca cnh dm (hnh 11.10-b).
III. Cu to mi ni cc b phn ca dm chnh:
1. Nguyn nhn v yu cu i vi mi ni:
a). Nguyn nhn:
+ Do quy cch, kch thc (chiu di, chiu rng) ca thp sn xut nh
hnh c cung cp lm dm nh hn kch thc cc b phn ca dm nn
cn cu to cc mi ni dm.
Loi mi ni ny c gi l mi ni cng xng, tn dng cc loi thp
gia cng, ch to thnh dm.
+ i vi cc dm nhp ln, vic sn xut dm hon chnh trong xng ri
mi vn chuyn ra cng trng s rt kh khn. Do , ngi ta thng sn
xut dm thnh tng on cng vi cc mi ni, vn chuyn d dng cc on
dm ra v tr cu ri ni li.
Loi mi ni ny c gi l mi ni cng trng.
b). Yu cu:
+ i vi dm inh tn, mi ni phi bao ph ln tt c cc b phn b gin
on. i vi dm hn, ty kh nng chu lc ca ng hn c th hn i
u, tnh cht c hc ca thp mch hn khng c thp hn tnh cht c hc
ca thp c bn (thp cu kin cn hn ni).
+ i vi mi ni cng trng, cu to phi thun tin cho lp rp v tn
inh cng nh hn hay xit bu lng. Cc mi ni cng trng phn on
dm thng gin on cc b phn ti cng mt mt ct, v vy mi ni phi
chc chn v truyn lc tt.
+ V tr ca mi ni phi bo m cho cc b phn khc nhau v chiu di
v cu to t nht thi cng d dng, v tr ny thng trnh mt ct c m
men un ln v c b tr i xng qua im gia nhp.
2. Cu to mi ni cc b phn ca dm chnh lin kt inh tn:
a). Mi ni bn bng:
+ Bn bng chu lc ct l ch yu nn cn trnh ni nhng mt ct c lc
ct ln.
173
+ Bn bng thng c ni theo kiu i u c hai tm p chnh i xng
st hai bn bn bng gim s lng inh tn, hn ch s dng kiu ni
chng trnh truyn lc lch tm v lm tng s lng inh tn.
- Mi ni bn bng khi tm p chnh nm lt trong khong hai cnh thng
ng trn v di ca thp gc cnh (hnh 11.11-a) c nhc im l cng
ca mi ni km, ng sut pht sinh thp gc cnh tng ln. V vy, mi ni
ny ch p dng cho dm chu lc nh.
- Mi ni tng t nh trn nhng dng thm hai cp tm p ph, ph ln
mt phn tm p chnh v cnh thng ng ca thp gc cnh. Dng bn cp
tm m chn vo khe h gia tm p ph v bn bng, chiu dy tm m
bng chiu dy tm p chnh v chiu dy cnh thp gc (hnh 11.11-b).
a) b)

Hnh 11.11- Mi ni bn bng dm
Mi ni ny c u im l cng ln, b tr c nhiu inh tn xa trc
trung ha, ph hp vi tnh hnh phn b ng sut php. Tuy nhin, do cu to
phc tp nn ch p dng cho dm chu lc ln.
b). Mi ni bn cnh:
+ Bn cnh chu un nn cn trnh ni nhng mt ct c m men un ln.
a) b)

Hnh 11.12- Mi ni cnh dm
+ thun tin cho vic lp rp v ph hp vi yu cu bao ph i vi mi
ni dm inh tn, mi ni bn cnh thng cu to theo kiu p tha.
Bn ni th nht ph ln tm thp th nht ca bn cnh, st vi cnh nm
ngang ca thp gc cnh. Tm thp th hai ca bn cnh b ngt qung mt
on ng bng chiu di bn ni th nht. Bn ni th hai ph ln bn ni th
nht v tm thp th hai ca bn cnh (hnh 11.12-a).
174
c). Mi ni thp gc cnh:
t cc on thp gc ni trong lng thp gc cnh cn ni, lin kt bng
inh tn qua hai cnh ca cc thp gc. Mi ni bng thp gc c cng ln,
truyn lc u. on thp gc ni c din tch mt ct ngang ln hn thp gc
cnh khong 10%, sng lng cn c gia cng trn tip xc cht kht vi
thp gc cnh (hnh 11.12-b).
d). Mi ni tng hp:
Thng thng mi ni lp rp cng trng l mi ni tng hp. Ti mt
mt ct no ca dm, tt c cc b phn bn bng, bn cnh v thp gc
cnh u b gin on v phi ni ti cng v tr ny (hnh 11.12).

Hnh 11.12- Mi ni tng hp
Trong trng hp , tm p chnh ca bn bng ko di ti cnh nm
ngang ca thp gc cnh, nhnh ng ca thp gc cnh b gin on. Thp
gc ni ng vai tr ca tm p ph ni bn bng. Cc khe h gia thp gc
ni vi bn bng v bn cnh c chn bng cc tm m.
3. Cu to mi ni cc b phn ca dm chnh lin kt hn:
a). Mi ni bn bng:
Mi ni trong xng ca bn bng dng lin kt hn (hnh 11.12). C th
hn i u B-B v hai pha ca bn bng.
A
B - B B
B
a
a
A - A
Hnh 11.12- Mi ni ti nh my ca dm chnh lin kt hn
175
b). Mi ni bn cnh:
Bn cnh thng c hn i u vi tit din ng hn nh mt ct A-A,
ng hn xin gc ti cc v tr a trn cnh dm.
Mi ni dm hn lp rp cng trng c th dng lin kt inh tn hoc bu
lng cng cao, nu iu kin hn kh khn hn trong xng. Khi , b
tr din tch tiu hao do l inh, ngi ta hn sn tm thp b tr din tch
cnh dm trc khi mang ra lp rp.
11.3. CU DM THP LIN HP VI BN
B TNG CT THP
I. c im chung:
1. Khi nim v kt cu lin hp:
+ i vi dm thp c gin n, khi chu un do ti trng thng ng th
cnh trn ca dm chu nn, cn cnh di chu ko. Ti hai u dm c lc
ct ln nht (hnh 11.13) nn xut hin hin tng trt tng i gia bn b
tng ct thp mt cu v dm thp. Bn v dm lm vic c lp vi nhau,
khng tn dng c cng ca hai vt liu (b tng ct thp ca bn chu
nn tt, thp ca dm chu ko tt).
Q
M
M

Hnh 11.13- Biu m men un v lc ct ca dm gin n
cho bn v dm c th kt hp vi nhau nh mt kt cu duy nht v
chng li c lc trt gia chng, ngi ta s dng cc neo lin kt.
+ Bn b tng ct thp mt cu c neo vi cnh trn ca dm, nh vy
bn va lm vic vi t cch bn mt cu, va l mt thnh phn ca dm
chnh (hnh 11.14). Mt ct ch I ca dm thp c thay bng mt ct ch T
ca dm lin hp, cc c trng hnh hc ca mt ct ngang cu tng ln lm
tng kh nng chu lc ca dm.
Dm thp pha di pht huy tc dng vng chu ko, cn bn b tng ct
thp pha trn pht huy tc dng vng chu nn. Khi ngi ta thng gi
l dm chu ko, cn bn chu nn. i vi cu dm lin hp, bn b tng ct
176
thp mt cu c th thay th h lin kt dc trn nn ch cn cu to h lin kt
dc di.
2. Nguyn l lm vic ca dm lin hp:
Dm lin hp lm vic theo hai giai on: giai on ch to v giai on
khai thc s dng.
a). Giai on I (giai on ch to):
Lp xong dm thp v h thng lin kt, b tng bn mt cu lin khi ti
ch hoc lp ghp bn mt cu h mng dm nhng b tng cha c cng .
giai on ny mi ch c dm thp lm vic nn c trng hnh hc ca dm
thp cn gi l c trng hnh hc ca giai on I.
Tnh ti giai on I gm trng lng bn thn dm thp v h lin kt, trng
lng bn b tng v cc phn cng vi bn.
Bn BTCT
Dm thp
Neo lin kt
bn vi dm

Hnh 11.14- Mt ct ngang cu dm lin hp
b). Giai on II (giai on khai thc s dng):
Khi b tng ca bn cng , bn c lin kt cng vi dm, kt
cu lm vic lin hp gia hai vt liu: thp ca dm v b tng ct thp ca
bn. giai on ny bn tham gia chu un cng vi dm nn c trng
hnh hc ca mt ct ngang bao gm c ca bn v dm.
Ngoi tnh ti nh giai on I, ti trng tnh ton dm gm cc loi
hot ti.
3. Cu to ca dm lin hp:
a). c im cu to:
+ Do bn tham gia chu un cng vi dm nn cu to hp l l tit din
cnh trn ca dm nh hn tit din cnh di. Nh vy, dm lin hp tit
kim c 1520% vt liu thp so vi cu dm thp, bn b tng ct thp k
t do trn dm. Hn na, dm lin hp cn tng c cng ng k.
Cu dm lin hp vt c nhp l6070m.
177
+ Cu dm lin hp thch hp vi s dm gin n v biu m men
un c mt du (+), bn b tng ct thp nm trong vng chu nn, dm thp
nm trong vng chu ko.
i vi cu dm lin tc c nhng on dm chu m men un m, mt cu
s nm trong vng chu ko. Khi , hoc khng cho bn neo vi dm trn
on ny, hoc vn dng neo lin kt nhng phi nn trc bn b tng ct
thp hay b tr cc ct thp c bit chu ko.
+ Trong giai on thi cng, bng nhiu bin php c th iu chnh ni lc
trong dm theo mun.
b). Cu to neo:
Neo lin kt bn vi dm c lm t thp bn, thp hnh hay thp trn,
lin kt inh tn, hn hoc bu lng vi cnh trn ca dm. C hai loi neo l
neo cng v neo mm.
+ Neo cng cng thng c lm bng thp bn hay thp hnh nh thp
gc, thp ch U Neo cng c cng ln, thng c hn trc tip vi
cnh trn ca dm. tng cng v tng din tch tip xc vi b tng, c
th hn thm cc sn tng cng. Ngoi ra, c th hn neo ln mt tm thp
g ri tn inh lin kt tm thp ny vi cnh trn ca dm (hnh 11.15).

Hnh 11.15- Cu to neo cng
+ Neo mm thng c lm bng thp trn un thnh vng kiu ch U
hoc un cong mt nhnh (hnh 11.16). i vi bn b tng ct thp ti ch
nn dng neo mm v neo mm lin kt vi b tng tt hn neo cng.

Hnh 11.16- Cu to neo mm
178
Quy trnh 79:
- Nn u tin dng neo mm lin kt bn b tng ct thp vi dm thp
hn l dng neo cng.
- C ly tnh gia cc mu neo cng hoc gia neo cng vi cu kin lin kt
khc khng c vt qu 8 ln chiu dy bnh qun ca bn; c ly tnh gia
cc neo mm t nht phi bng 3 ln ng knh ct thp lm neo. Cc neo
mm nn dng kiu hnh khuyn (hai nhnh) v t nghing mt gc 45
o
so vi
mt phng cnh trn ca dm.
Tiu chuNn 22TCN-272-05:
- Trong mt ct lin hp phi lm cc neo ch U v neo inh chng ct
mt phn chia gia bn mt cu b tng v mt ct thp chu lc ct mt
tip xc. Cc neo phi c kh nng chng li c hai chuyn v thng ng v
nm ngang gia b tng v thp.
- T l gia chiu cao vi ng knh ca neo inh chu ct khng c nh
hn 4. Bc neo t tim n tim ca cc neo chng ct khng c vt qu
600mm v khng c nh hn 6 ln ng knh ca inh, theo phng ngang
khng c t gn hn 4 ln ng knh.
- Chiu cao tnh ca lp b tng ph trn nh neo chng ct khng c
nh hn 50mm.
c). Dm chnh:
Chiu rng bn cnh tham gia lm vic vi dm chnh (chiu rng bn cnh
c hiu):
Quy trnh 79:
i vi dm gia:
+ Chiu di nhp (L)> 4 ln khong cnh tim cc dm chnh (B) b rng
bn cnh
2
2
B
b = (hnh 11.17).
Sc Sc
b1 b2
c B
h
b
h
h

179
Hnh 11.17- Mt ct tnh ton ca dm lin hp
+ L< 4B b
2
= S
c
+ 6h
b
nhng khng c ln hn
2
B
v nh hn
2
L
.
i vi dm bin:
+ L> 12 ln chiu di mt tha (c) th ly b
1
= c.
+ L< 12c b
1
= S
c
+ 6h
h
nhng khng c ln hn c v nh hn
12
L
.
Tiu chuNn 22TCN-272-05:
i vi dm gia, chiu rng bn cnh hu hiu c th ly bng tr s nh
nht ca:
4
1
ln chiu di nhp hu hiu,
12 ln chiu dy trung bnh ca bn cng vi phn ln nht ca chiu dy
bn bng dm hay
2
1
chiu rng bn cnh trn ca dm,
Khong cch trung bnh ca cc dm lin k nhau.
i vi dm bin, chiu rng bn cnh hu hiu c th ly bng
2
1
chiu
rng hu hiu ca ca dm trong k bn, cng vi gi tr nh nht ca:
8
1
ln chiu di nhp hu hiu,
6 ln chiu dy trung bnh ca bn, cng vi phn ln nht ca chiu dy
bn bng hay
4
1
chiu rng bn cnh trn ca dm,
Chiu rng ca phn hng.
d). iu chnh ni lc trong dm lin hp:
Vic iu chnh ni lc trong dm lin hp c th tin hnh i vi c s
dm gin n v dm lin tc, y ch cp n iu chnh ni lc dm
gin n.
Trong cu dm lin hp, dm thp chu ton b tnh ti giai on I, tit din
lin hp chu tnh ti giai on II v hot ti. Do c trng hnh hc ca tit
din dm thp nh hn nhiu so vi tit din lin hp, nn cng gim bt c
tnh ti giai on I hay cng chuyn c nhiu tnh ti giai on I cho tit
din lin hp chu cng tt. Mc ch ca iu chnh ni lc l cho tit din
lin hp tham gia chu tnh ti giai on I, hoc to ra d ng lc gim bt
tit din dm thp nhm h gi thnh cng trnh.
180
i vi cu dm lin hp gin n, c th tin hnh iu chnh ni lc bng
hai bin php ch yu l lp dm thp trn gio lin tc v lp dm trn tr
tm.
iu chnh ni lc bng gio lin tc:
+ Lm gio lin tc ngay ti v tr cu.
+ Lp dm thp v cc h lin kt ngang, h lin kt dc trn gio lin
tc theo ng vng xy dng thit k.
+ Dng vn khun, t ct thp v b tng bn mt cu, hoc lp ghp
cc tm b tng bn mt cu, b tng bt l neo v b tng mi ni.
+ Khi bn b tng mt cu lin kt vi dm thp mi tho d vn khun,
h gio. Nh vy c tnh ti giai on I cng do tit din lin hp chu.
Bin php ny n gin nhng vic dng gio lin tc tn km nn ch
dng nhng ni sng khng su lm, chiu cao cu thp.
iu chnh ni lc bng tr tm:
+ Xy dng tr tm ti v tr xy dng cu, trong mt nhp c th lm mt
hoc hai tr tm.
+ Lp dm thp trn tr tm, trn cc tr tm iu chnh cao theo ng
vng xy dng thit k.
+ Dng vn khun, t ct thp v b tng bn mt cu, hoc lp ghp
cc tm b tng bn mt cu, b tng bt l neo v b tng mi ni.
+ Khi bn b tng mt cu lin kt vi dm thp mi tho d vn khun,
h gio.
i vi nhng sng su, cu cao tr tm c thay th bng thanh chng v
tng .
11.4. KHI NIM V TNH TON CU THP DM C
GIN N
I. Nguyn tc chung:
+ Tnh ton kt cu nhp cu dm thp c gin n theo phng php cc
trng thi gii hn, gm:
- Trng thi gii hn th nht (TTGH I) v cng , n nh v mi.
- Trng thi gii hn th hai (TTGH II) v bin dng ( vng, dao ng )
- Trng thi gii hn th ba (TTGH III) v nt. Tuy nhin, i vi kt cu
thp nt l du hiu ph hoi nn khng cho php xut hin vt nt. Ngha l,
ch tnh ton dm thp theo cc trng thi gii hn th nht v th hai.
181
+ Kt cu nhp dm thp l mt h thng khng gian, khi tnh ton c th
dng cc phng php tnh khng gian, nhng cho n gin c th phn
chia thnh cc h phng bng cch tnh h s phn phi ngang phn chia ti
trng cho cc dm, sau tnh tng dm nh mt kt cu phng.
Thng thng mt ct ngang cu c nhiu dm kch thc ging nhau, ch
cn tnh ton cho dm nguy him nht, l dm chu ti trng bt li nht.
+ Cu dm thp c c bn mt cu bng b tng ct thp th bn mt cu
c tnh nh trong cu b tng ct thp, phn ny khng cp n na.
+ Quy trnh 79 quy nh: khi tnh theo TTGH I dng ti trng tnh ton, khi
tnh theo TTGH II dng ti trng tiu chuNn. Tnh ton bn dng ti trng
tiu chuNn nhn vi h s bin i ti trng n v h s xung kch (1+), cn
khi tnh mi ch nhn ti trng tiu chuNn nhn vi h s xung kch (1+).
- i vi t v ngi i: n= 1,4; i vi xe xch v xe bnh nng c bit:
n= 1,1.
- Trong cu t v cu thnh ph, hot ti t khng tnh ng thi vi xe
xch v xe bnh, ngha l trong t hp ti trng c xe xch hoc xe bnh s
khng c ni lc do ngi i sinh ra. i vi cc loi cu ny (tr ct v dn
ch ca cu treo), h s xung kch tnh bng:

+
+ = +
5 , 37
15
1 1
trong l chiu di cht ti trn ng nh hng (tnh bng m).
+ H s phn b ngang ca hot ti c xc nh nh trong cu b tng ct
thp. Khi tnh h s phn b ngang cho mt ct gi thng dng phng
php n bNy, i vi cc mt ct gia (xa gi) dng phng php nn lch
tm hay phn phi n hi.
Mi loi hot ti t, ngi i, xe xch, xe bnh c mt h s phn b
ngang tng ng.
II. Xc nh ni lc ca dm chnh:
1. Ni lc do tnh ti:
Tnh ti phn b u trn sut chiu di ca dm, v vy ni lc do tnh ti
bng gi tr tnh ti nhn vi din tch ng nh hng.

M tc
tc
t
q M = .
Q tc
tc
t
q Q = .
M tt
tt
t
q M = .
Q tt
tt
t
q Q = .
trong :
tc
q ,
tt
q - tnh ti tiu chuNn v tnh ti tnh ton ca dm.
182

tc
t
M ,
tc
t
Q ,
tt
t
M ,
tt
t
Q - m men un, lc ct tiu chuNn v m men
un, lc ct tnh ton do tnh ti sinh ra.

M
,
Q
- tng (i s) din tch ng nh hng m men un
v lc ct ti mt ct cn xc nh ni lc.
2. Ni lc do hot ti:
Dng phng php tra bng ti trng ri u tng ng ca cc loi hot
ti ng vi cc dng ng nh hng M v Q.

M
M
t
tc
h
q M . . =
Q
Q
t
tc
h
q Q . . =
M
M
t h
q M . ). 1 (
'
+ =
Q
Q
t h
q Q . ). 1 (
'
+ =

M
M
t h
tt
h
q n M . . ). 1 ( + =
Q
Q
t h
tt
h
q n Q . . ). 1 ( + =
trong :
tc
h
M ,
tc
h
Q ,
'
h
M ,
'
h
Q ,
tt
h
M ,
tt
h
Q - m men un, lc ct tiu chuNn (
tnh vng), m men un, lc ct tnh mi v m men un, lc ct tnh ton.

M
t
q ,
Q
t
q - hot ti ri u tng ng khi tnh m men un v
lc ct (tra bng trong QT 79 theo v ).
- h s phn b ngang ca hot ti.
) 1 ( + - h s xung kch ca hot ti.

h
n - h s bin i ti trng.

M
,
Q
- din tch ng nh hng tng ng vi chiu du t
ti tnh ni lc.
3. Tng hp ni lc:
+ i vi cu ng b, ni lc tnh ton s ly gi tr ln nht trong hai
gi tr tng ni lc do cc ti trng sau y sinh ra:
Tnh ti + t + ngi i,
Tnh ti + xe bnh hoc xe xch.
+ i vi cu ng st, nu c c ng cho ngi i b th ni lc tnh
ton l tng ni lc do tnh ti, on tu v ngi i sinh ra.
III. Kim ton mt ct ca dm chnh:
1. Kim tra iu kin bn:
a). iu kin bn theo ng sut php:
Kim tra bn theo ng sut php ti mt ct c m men un tnh ton ln
nht v gi tr tuyt i.
183
u
th
tt
R
W
M
=
max

trong :
tt
M
max
- m men un tnh ton ln nht
th
W - m men chng un ca mt ct thc ( tr tit din
tiu hao do l inh)

u
R - cng chu un ca thp dm chnh.
Quy trnh 79:
u
R = 2.000KG/cm
2
, i vi thp than
2.800KG/cm
2
, i vi thp hp kim thp.
b). iu kin bn theo ng sut tip:
Kim tra bn theo ng sut tip ti mt ct c lc ct tnh ton ln nht v
gi tr tuyt i.
o
ng
ng
tt
R c
b J
S Q
'. . 6 , 0
.
.
max
=
trong :
tt
Q
max
- lc ct tnh ton ln nht
ng
S - m men tnh ca phn tit din nguyn nm gia trc
trung ha v mp trn hoc mp di ca tit din, ly i vi trc trung ha
ng
J - m men qun tnh ca tit din nguyn

o
R - cng tnh ton ca thp dm chnh khi chu lc dc
trc
Quy trnh 79:
o
R = 1.900KG/cm
2
, i vi thp than
2.700KG/cm
2
, i vi thp hp kim thp.
'
c - h s xt n s phn b khng u ca ng sut tip:
c=11,25. Khi 25 , 1
max

tb

th c=1; 5 , 1
max
>
tb

th c=1,25; 5 , 1 25 , 1
max
<
tb

th c
ly gi tr ni suy gia 1 v 1,25.

.
max
h
Q
tt
tb
= , h v l chiu cao v chiu dy ca bn bng (xem nh bn bng
dm chu ton b lc ct).
c). iu kin bn theo ng sut tnh i:
Kim tra bn theo ng sut tnh i ti mt ct c gi tr m men un tnh
ton v gi tr lc ct tnh ton cng ln. Trong dm gin n, mt ct ny
184
thng v tr
4
l
. Trn mt ct cn kim tra i vi im c v cng ln.
i vi dm thp c mt ct ch I, l im thuc bng dm, tip gip gia
bn bng v bn cnh.
o t
R + =
2 2
4 , 2 . 8 , 0 ; y
J
M
th
tt
. = ;
b J
S Q
ng
b
ng
tt
.
.
= .
trong :
tt
M ,
tt
Q - m men un tnh ton v lc ct tnh ton ti mt
ct kim tra ng sut tnh i
y - khong cch t im tnh ng sut n trc trung ha

th
J - m men qun tnh ca tit din thc

b
ng
S - m men tnh ca phn tit din nguyn tnh t im
tnh ng sut n mp tit din, ly i vi trc trung ha
b - chiu rng ca mt ct ti im tnh ng sut.
d). iu kin bn mi:
Kim tra bn mi ti mt ct c m men un tnh mi
'
M c gi tr tuyt i
ln nht. Trn mt ct ngang, kim tra ti im nm xa trc trung ha nht.
u
th
R
W
M
.
'
=
trong :
'
M - m men un tnh ton ln nht tnh mi
th
W - m men chng un ca mt ct thc

u
R - cng chu un ca thp dm chnh.
- h s trit gim cng tnh ton khi tnh mi, i
vi kt cu lin kt bng inh tn v hn: 1
) ( ) (
1

+
=

b a b a
,
: h s c hiu ca ng sut tp trung, ly theo Ph lc 12 trang 286288 QT79
: h s bt i xng ca chu trnh ng sut:
max
min

= ;
min
,
max
l ng
sut nh nht v ng sut ln nht v tr s tuyt i c km theo du.
a, b: cc h s. i vi thp than: a=0,58; b=0,26.
i vi thp hp kim thp: a=0,65; b=0,30.
i vi nhng cu kin ca ng xe chy v nhng cu kin chu ti trng
cc b (k c cc lin kt ca chng) ca dn chnh, khi chiu di t ti trn
185
ng nh hng <22m th h s a phi nhn thm vi A: A= B- C.1,
trong cc tr s B, C ph thuc vo ly theo Bng 3-4 trang 100 QT79.
i vi nhng cu kin v lin kt ca cu t v cu thnh ph, trong mi
trng hp tr s a u gim i 30%.
Cng thc tnh trn p dng cho kt cu ch yu chu ko, khi kt cu
chu nn l ch yu (
max
<0) th tnh theo cng thc: 1
) ( ) (
1

+
=

b a b a

2. Kim tra n nh:
a). n nh chung:
Hin tng mt n nh chung ca dm chnh l hin tng mt ct ngang
ca dm b xon do cnh chu nn b on i theo phng nm ngang (hnh
11.18). V vy, kim tra n nh chung ca dm l kim tra n nh ca cnh
chu nn trong mt phng nm ngang, khi xem cnh ny nh mt thanh chu
nn ng tm.
P

Hnh 11.18- Dng mt n nh chung ca dm I
Nu b rng ca cnh chu nn ln th iu kin n nh chung c m
bo. Do , quy nh khi chiu di t do a ca cnh nn khng vt qu 15 ln
b rng cnh i vi thp than, v khng qu 13 ln b rng cnh i vi thp
hp kim thp th khng cn kim tra n nh chung ca dm. Chiu di t do a
ca cnh nn ly bng khong cch gia cc nt ca h lin kt dc trong mt
phng ca cnh nn.
iu kin n nh chung:
o
ng
b
tt
R
J
y M
=

.
.

trong :
tt
M - m men un tnh ton

b
y - khong cch t trc trung ha ca cnh nn n trng
tm ca mt ct
186

ng
J - m men qun tnh ca tit din nguyn
- h s gim cng tnh ton ca thanh khi tnh n
nh, ph thuc lch tm tng i i v mnh , tra Bng 3-11 n Bng
3-14 QT79. y xem nh cnh chu nn ng tm nn i=0, mnh
r
a
= , r
l bn knh qun tnh ca tit din cnh nn i vi trc thng ng, a l chiu
di t do ca cnh nn.

Hnh 11.19- Din tch cnh nn ca dm I
i vi dm hn, tit din cnh nn ch gm bn cnh; cn i vi dm inh
tn, tit din cnh nn gm bn cnh, thp gc cnh v phn bn bng nm
gia hai cnh thng ng ca thp gc cnh (hnh 11.19).
b). n nh cc b:
Hin tng mt n nh cc b l hin tng bn bng dm b un cong
trn mt on no , xy ra khi bng dm c chiu dy nh v chiu cao h
s

ln.
Quy trnh 79: cho php khng cn kim tra n nh cc b ca dm khi:
+ Chiu dy bn bng khng nh hn
s
h
50
1

+ Nu chiu dy bn bng khng nh hn
s
h
80
1
i vi thp than v
s
h
65
1

i vi thp hp kim thp v c cc sn tng cng ng (khng c sn
tng cng ngang) b tr cch nhau mt khong khng qu 2.h
s
v trong mi
trng hp khng qu 2m.
Chiu cao h l chiu cao tnh ton ca bn bng. h
s
ly bng ton b chiu
cao ca bn bng i vi dm hn, v ly bng khong cch tim ca hai hng
inh tn ca thp gc nm gn trc bn bng nht i vi dm inh tn.
m bo n nh cc b cho bn bng dm, ngi ta cu to cc sn
tng cng ng v ngang. Khi bng dm c xem nh nhng tm mng
ngm n hi cnh thuc bin dm v k t do ln cc sn tng cng ng
v ngang. Ti mt im no trong tm mng ny, c ng sut php , ng
187
sut tip v ng sut p cc b p theo phng thng ng do hot ti truyn
ln mp trn ca bn bng.
iu kin n nh cc b khi bng dm ch c sn tng cng ng:
m
p
p

+
2
0
2
0 0

trong : m - h s iu kin lm vic, ly bng 1 i vi dm tn
ghp; bng 0,9 i vi dm hn
, , p- ng sut php, ng sut tip v ng sut nn cc b

o
,
o
, p
o
- ng sut php, ng sut tip v ng sut nn
cc b ti hn.
Quy trnh 79:
+ - ng sut mp ngoi ca bng dm, xc nh theo tr s m men un
trung bnh trong mnh dm tnh ton khi chiu di mnh dm ny khng vt
qu chiu cao. Khi chiu di vt qu chiu cao th ly tr s trung bnh ca
m men trong on c ng sut ln nht v c chiu di bng chiu cao ca
mnh bng dm. Cng thc tnh: y
J
M
. =
+ - ng sut tip trung bnh trong bng dm, xc nh theo tr s trung
bnh ca lc ct trong phm vi ca mnh dm v ly bng
3
2
tr s ng sut
tip cc i khi khng c sn tng cng ngang. Khi c sn tng cng
ngang ly bng trung bnh cng ca cc ng sut tip ti mp trn v mp di
ca mnh bng dm cn kim tra n nh.
+ p - ng sut nn cc b thng ng, tnh ton nh sau:
- Trong cu t:
( )

H a
P n
p
h
. 2
). 1 .(
2
+
+
=
trong : P - p lc truyn t bnh xe
a
2
- chiu di tip xc ca bnh xe trn mt cu theo
phng dc cu (hnh 11.20)
H - chiu dy ca cc lp mt cu, k c bn mt cu
- chiu dy bn bng dm
) 1 ( + - h s xung kch ly vi chiu di t ti = a
2
+ 2.H

h
n - h s vt ti ca hot ti t, ly bng 1,4
188
H
2
a
a +2.H
2

Hnh 11.20- Chiu di truyn p lc cc b t bnh xe xung bng dm
- Trong cu ng st:

. 3
1 , 1 . ). 1 .( Z n
p
h
+
=
trong : Z - cp ca on tu
) 1 ( + - h s xung kch ly bng 1,5
+
o
- ng sut php ti hn:
2
. 100
. . 190

=
h
k
o

trong : k - h s tra bng theo
h
a
v
max
max
n
n

= ; a v h l chiu
rng v chiu cao ca mnh bng dm.

max
n
- ng sut nn ln nht trong mnh bng dm
- ng sut ko hoc nn mp i din vi mp c
max
n
,
v
max
n
u xc nh theo ti trng tnh ton
- h s ngm cht ca bng dm. ly bng 1,4 i vi
dm tn ghp; 1,65 i vi dm lin hp. i vi dm hn tra Bng 2 trang
292 QT79 theo h s :
3
8 , 0

o o
h
b

trong :
o
, b
o
- chiu dy v chiu rng ca bn cnh
, h - chiu dy v chiu cao ca bn bng.
+
o
- ng sut tip ti hn:
2
2
. 100 760
1020 .

+ =
b
o

trong : b - gi tr nh nht ca a v h
- t s gia cnh di v cnh ngn ca mnh bng dm
189
- h s xt ti s ngm cc cnh ca mnh bng dm, tra
Bng 3 trang 293 QT79 theo . i vi dm tn ghp v dm lin hp, khi tra
Bng 3 dng =; i vi dm hn ch c dng Bng 3 khi
3
2

h
a

+ p
o
- ng sut nn cc b ti hn:
2
. 100
. . 190

=
a
Z p
o

trong : , Z - cc h s xc nh theo Bng 4 trang 293 QT79. i
vi dm lin hp v dm tn ghp (c chiu dy cnh thp gc khng mng
hn bng dm), tr s ly tng ng vi =.
iu kin n nh cc b khi bng dm c c sn tng cng ng v
sn tng cng ngang (hnh 11.21):
+ Khi mnh bng dm mp chu nn v sn tng cng ngang (mnh 1):
m
m p
p

+ +
2
0
1
0
1
0
1
1

trong : m - ly bng 1 i vi dm tn ghp; 0,9 i vi dm hn.
1
2

Hnh 11.21- n nh cc b khi dm c c sn tng cng ng v
sn tng cng ngang
+ Khi mnh bng dm mp chu ko v sn tng cng ngang (mnh 2):
m
p
p

+
2
0
2
2
0
2
0
2

Cc k hiu ng sut
1
,
2
,
1
,
2,
p
1
, p
2
tng t nh nu trn.
3. Kim tra bin dng:
+ vng do hot ti tiu chuNn sinh ra khng vt qu vng cho php:
f
h
[f],
ng
td
h
J E
l q
f
. . 384
. . . 5
4

=
trong : - ly bng 1 i vi dm tn ghp; 0,9 i vi dm hn.

td
q - hot ti ri u tng ng khng ch thit k, l
190
hot ti sinh ra vng ln nht, c xc nh bng cch tra bng ti trng
ri u tng ng theo ng nh hng m men un ti mt ct gia dm
E - m uyn n hi ca thp dm chnh

ng
J - m men qun tnh ca tit din nguyn ca dm chnh.
Quy trnh 79: vng cho php i vi cu trong thnh ph v cu ng
b t cp I n cp IV ly bng l
400
1
; i vi cu ng b t cp V n cp
VI ly bng l
300
1
, l l khNu tnh ton ca dm.
+ vng ngc ( vng xy dng):
f
v
= f
t
+
2
1
.f
h
,
ng
tc
t
t
J E
l q
f
. . 384
. . 5
4
=
trong :
t
f - vng do tnh ti sinh ra

tc
t
q - tnh ti tiu chuNn tc dng ln mt dm chnh.
Quy trnh 79: Nu vng do tnh ti tiu chuNn gy ra v do hot ti tiu
chuNn khng vt qu 1,5cm hay
1600
1
khNu nhp th cho php khng d
kin vng xy dng.
C nhiu bin php to vng xy dng, i vi cu dm thp bin
php dng mi ni to vng l tin cy v c s dng kh ph bin.
4. Tnh chu k dao ng:
Quy trnh 79:
+ Trong kt cu nhp dm kim loi gin n ca cu ng st, chu k tnh
ton ca dao ng t do theo phng ngang cu khng c vt qu 0,01.l
giy v khng ln hn 1,5 giy (l l khNu tnh bng m).
+ Trong kt cu nhp cu t, cu thnh ph v cu b hnh, chu k tnh
ton ca dao ng t do thng ng khng c nm trong khong t 0,3 n
0,7 giy; cn chu k dao ng ngang khng c trng hoc bng bi s ca
chu k dao ng thng ng.
+ C th tnh chu k dao ng t do theo cng thc:
C
M
T 2 =
trong : M - khi lng tnh i ca kt cu nhp

m
Ts
2
:
g
q l
M
tc
t
.
5 , 0 =
191
C - c trng tnh ton cng ca kt cy nhp

m
T
. Khi
tnh chu k dao ng thng ng hoc nm ngang th l cng thng ng
hoc nm ngang:
2 1
1

+ = C

1
- vng, khi tnh chu k dao ng thng ng
1
l
vng ca dm khi c ti trng 1T t gia nhp; khi tnh chu k dao ng
ngang
1
l vng nm ngang ca h lin kt dc trong mt phng xe chy

2
- vng, tng t nh
1
nhng ca h lin kt dc
cn li do ti trng 1T t ngang ti gia nhp
- h s tnh n cng ca cc thanh ngang, tc l ca
lin kt ngang, ly theo quy nh trang 262 QT79.
+ Ngoi ra, c th dng cng thc sau tnh chu k dao ng thng ng:
EJg
q l
T
tc
t

2
2
=
trong : l - khNu tnh ton

tc
t
q - tnh ti tiu chuNn
EJ - cng khi un ca dm theo phng thng ng
g - gia tc trng trng.
5. Tnh lin kt:
a). Lin kt bn cnh vi bn bng dm:
Lin kt bn cnh vi bn bng dm bng inh tn hoc hn nhm chng li
xu hng trt tng i gia chng khi chu lc, tc l chng li lc ct
mt tip xc.
Lc trt mt tip xc gia bn cnh v bn bng dm trn mt n v
chiu di:
J
S Q
T
b
o
.
=
trong : Q - lc ct tnh ton

b
S - m men qun tnh
J - m men tnh ca cnh dm i vi trc trung ha.
Lin kt inh tn:
+ Gi bc ca inh tn trn cnh thp gc l a (hnh 11.22), khi lc
trt truyn cho mt inh l: a
J
S Q
a T T
b
o
.
.
. = =
192
Khi cnh dm chu p lc ca bnh xe truyn xung qua cc lp mt cu
hoc qua t vt th cn phi tnh thm p lc (p lc do mt cu, t vt),
tnh cho 1m chiu di bng dm:
- Vi hot ti t:
H a
P n
V
h
o
. 2
). 1 (
2
+
+
=


- Vi hot ti xe la:
2
. 1 , 1 ). 1 ( Z n
V
h
o
+
=
Ch rng phm vi phn b p lc quy nh ly l 1m, khc vi tnh ton n
nh cc b ly theo khong cch hai trc ca u my l 1,5m x 2 = 3m.
p lc truyn cho mt inh tn: a V V
o
. =
Lc tng cng tc dng ln mt inh tn:
2 2
V T S + =
+ Kh nng chu lc ca inh tn theo ct hai mt: S
R d
R
d
c
c
=
2
. .
.
4
. 2
2 2


2
2
a +2h
a
a
h

Hnh 11.22- S tnh lin kt inh tn
Kh nng chu p mt ca mt inh tn: S R d
em
. .
Kh nng chng x rch ca bng dm gia hai l inh: S R d a
o
6 , 0 ). (
trong :
o
R 6 , 0 - cng tnh ton chu ct ca bng dm

em c
R R , - cng chu ct v chu p mt ca inh tn

T ba iu kin trn, tnh c khong cch inh a nu nh trc ng
knh ca inh tn d v ngc li.
Lin kt hn:
+ Khi cnh dm v bng dm c lin kt bng ng hn, cn xc nh
chiu dy ng hn ri kim tra ng sut tip.
ng sut tip do lc trt sinh ra:
h
T
o
T

=
. 2

193
ng sut tip do p lc cc b:
h
V
o
V

=
. 2

trong : h - chiu dy tnh ton ca ng hn.
+ iu kin bn:
o V T
R 75 , 0
2 2
+
b). Tnh mi ni dm:
Tnh ton mi ni dm l xc nh s inh tn, s bu lng cng cao
hoc chiu dy ng hn. V nguyn tc, cch tnh inh tn cng tng t
nh bu lng cng cao nn y ch gii thiu cch tnh mi ni inh tn.
K hiu M
o
, Q
o
l m men un tnh ton v lc ct tnh ton ti mt ct c
mi ni.
Mi ni bng dm:
+ Bn bng chu ct l ch yu, v vy mi ni bng dm chu ton b Q
o
v
mt phn M
o
. Ta c:
o
s
M
J
J
M . =
o
Q Q =
trong : J J
s
, - m men qun tnh ca bng dm v m men qun
tnh ca ton b mt ct i vi trc trung ha.
M
T
r
i
max
r
M
M
i
y
y
max
b) a)
T
M
M
T
i
i

Hnh 11.23- S tnh mi ni bng dm
Lc ct xem nh phn b u cho cc inh. Gi s c n inh th mi inh
chu:
n
Q
T
Q
=
Ch : n l s inh trn mt na bn p chnh ni bn bng.
+ M men un M phn b khng ng u cho cc inh. Nu chiu cao bn
bng ln v c t ct inh (hnh 11.23-a), c th xem m men un phn cho cc
inh theo lut ng thng. Khi lc tc dng ln inh xa trc trung ha
nht:

=
2
max
.
i
M
y
y M
T
Lc do c Q v M sinh ra cho inh xa trc trung ha nht:
194
2 2
Q M
T T T + =
+ Nu b tr inh trn bng dm mi bn mi ni c s hng v s ct xp
x nhau hoc s hng nhiu hn s ct th:

+
+
= =
) (
. .
2 2
2
max
2
max
2
max
i i i
M
y x
y x M
r
r M
T
Phn
M
T thnh hai thnh phn theo hai phng x v y: sin .
M Mx
T T =
cos .
M My
T T =
trong : - gc hp bi lc
M
T vi trc y (hnh 11.23-b).
Lc tc dng ln inh xa nht (inh bt li nht): ( )
2 2
Mx Q My
T T T T + + =
+ iu kin bn ca inh tn: [ ] T T
trong : [ ] T - kh nng chu lc ca mt inh, ly gi tr nh nht
trong hai kh nng chu ct v chu p mt.
Mi ni cnh dm:
S lng inh tn ni cnh nm ngang ca thp gc cnh v bn cnh
dm vi bn tp ni bn cnh c xc nh theo lc dc truyn vo cnh dm
do M
o
sinh ra, cn lc ct Q
o
xem nh mi ni bn bng dm chu ton b (
tnh trn).
Lc dc truyn cho cnh nm ngang ca thp gc cnh:
L L L
F N . =
Lc dc truyn cho bn cnh dm:
c c c
F N . =
trong :
L
,
c
- ng sut do m men un sinh ra ti trng tm cnh
thp gc v trng tm bn cnh.

L
F ,
c
F - din tch tnh ton ca thp gc cnh v bn cnh.
Gi [ ] T l kh nng chu lc ca mt inh. Khi :
S inh tn ni cnh nm ngang ca thp gc cnh vi bn tp:
[ ] T
N
n
L
L
=
S inh tn ni bn cnh vi bn tp ni bn cnh:
[ ] T
N
n
c
c
=
Ngoi ra, cng c th tnh s inh
L
n v
c
n theo din tch ca thp gc cnh,
din tch ca bn cnh v h s , ngha l tnh theo kh nng chu lc gii hn
ca thp gc cnh v bn cnh khi coi ng sut y t ti cng tnh
ton:
L L
F n . = ;
c c
F n . = .
195
Ch : Khi tnh mi ni, ngoi vic tnh s inh cn phi kim tra kch
thc ca cc bn tp m bo cho din tch v m men qun tnh ca cc
bn tp ni bn bng v bn cnh khng nh hn din tch v m men qun
tnh ca phn dm cn ni.
i vi cnh chu ko, yu cu din tch bn tp phi ln hn din tch phn
t cn ni 10%, v th a vo h s iu kin lm vic m
2
=0,9.
Chng 12:
CU DN THP
12.1. C IM CHUNG V CC S CU DN THP
I. c im chung:
B phn chu lc chnh ca cu l dn chnh. Dn l mt kt cu h thanh,
cc thanh c lin kt vi nhau ti cc nt l khp (cht). Ti trng ch c
t ti cc nt. Do , ni lc trong cc thanh ca dn ch c mt thnh phn,
l lc ko (k hiu l N
+
) v lc nn (k hiu l N
-
) dc theo trc thanh.
Cc thanh ng bin trn c gi l thanh m thng, ng bin
di c gi l m h. Cc thanh cn li c gi l thanh bng, gm thanh
ng v thanh xin. Cc thanh ng c tc dng ch yu l gim chiu di
khoang ca dn, t lm gim chiu di nhp tnh ton ca dm dc v gim
chiu di t do ca thanh m chu nn.
1. u im ca cu dn:
+ Kh nng chu lc ngang ca cu dn tt hn so vi cu dm v din tch
chn gi thc t ca dn nh hn v khong cch tim hai dn ch ln.
+ Cu dn thch hp cho cu nhp ln v khi nu dng cu dm th cn
nhiu mi ni v cu to mi ni phc tp. ng thi, khi vt nhp ln cu
dn tit kim vt liu hn cu dm c (do ni lc cc thanh trong cu dn ch
c N khng c M v Q).
+ Cu dn c hnh dng p, m bo yu cu m quan nht l xy dng cu
trong cc thnh ph.
2. Nhc im ca cu dn:
+ Cu dn c cu to phc tp, ch to v thi cng kh khn hn cu dm.
+ Chiu cao kin trc ca dn ln hn cu dm nn thch hp vi cu xe
chy di hn xe chy trn. Khi c ly tim hai dn ch rng, kch thc m
tr theo phng ngang cu ln, cu to h mng dm phc tp.
196
II. Cc s cu dn thp:
Cu dn thp c cc h thng kt cu tng t cu dm, l cu dn gin
n, cu dn lin tc v cu dn mt tha.
1. Cu dn gin n:
a). Dn c ng bin song song:
Dn ch hin nay a s l dn gin n hoc lin tc vi ng bin song
song v l do n gin v cu to, d tiu chuNn ha kch thc, s thanh v s
tit im khc nhau t (hnh 12.1).
l
h

Hnh 12.1- S cu dn gin n bin song song
Cu Chng Dng l cu dn thp gin n nhiu nhp bin song song,
chiu di khoang d=8m, chiu cao dn ch h=11m, khong cch tim hai dn
ch B=5,75m.
Hin nay Cng ty C kh Thng Long ch to loi dn bin cng, s dng
cho mt s d n thay th cu ng st yu trn ng st Bc-Nam.
b). Dn c ng bin a gic:
Trng hp c bit mi lm bin a gic, thanh bin u dn thng l
thanh xin. Dn c ng bin a gic c u im l ni lc trong cc thanh
bin iu ha hp l hn bin song song, chiu di v ni lc trong mt s
thanh ng v thanh xin cng nh i. V vy, dn c ng bin a gic tit
kim vt liu hn dn c ng bin song song (hnh 12.2).
l
1
h
h

Hnh 12.2- S cu dn gin n bin a gic
c). Dn c ng bin parabol (dn vnh lc):
197
h
l

Hnh 12.3- S cu dn gin n bin parabol
Loi cu dn ny tit kim thp nht, nhng cu to phc tp, gia cng v
thi cng kh khn nn t c s dng (hnh 12.3).
2. Cu dn lin tc:
Cu dn lin tc tit kim c 510% thp so vi cu dn gin n,
cng theo phng thng ng v phng ngang u ln hn. Tuy nhin, dn
lin tc l kt cu siu tnh, cu to phc tp, khi gi ln hoc thay i nhit
s pht sinh ng sut ph trong cc thanh nn i hi iu kin a cht nn
t tt.
Cu dn lin tc thng lm t hai n ba nhp. Dn hai nhp thng lm
bng nhau. Trng hp dn ba nhp th nhp gia ln nht (L), cc nhp bin
nh hn (L
1
): L
1
=(0,60,8)L m men tnh ton phn phi u trong cc
nhp v tit kim thp nht (hnh 12.4).
h
h
h
h
L L
L L
L
1
1
h
1 1 L
a)
b)
c)
L

Hnh 12.4- S cu dn lin tc
a). Dn c ng bin song song:
Dn lin tc ng bin song song c cu to n gin, d lp rp, d tiu
chuNn ha cc thanh cng nh bn nt. V l do ny nn tuy khng tit kim
thp nhiu nht nhng dn lin tc hai, ba nhp c ng bin song song hay
c s dng (hnh 12.4-a).
b). Dn c ng bin a gic:
198
Hnh dng ca dn lin tc c lin quan n biu bao m men. i vi
nhng dn nhp ln, gi tr ca m men m gi ln hn nhiu so vi gi tr
m men dng gia nhp. Khi c th tng chiu cao dn ti gi nhng nn
trnh cu to dn c gc gy qu nhn v tr gi v lm nh vy cu to qu
phc tp, khng kinh t. Loi dn lin tc c bin a gic ni chung t c s
dng (hnh 12.4-c).
3. Cu dn mt tha:
i vi cu dn nhp ln, nhiu nhp, trnh kt cu siu tnh c th s
dng dn mt tha. u im ca dn mt tha l khi m tr b ln khng gy
ra ng sut ph trong cc thanh nn khng i hi iu kin a cht kht khe
nh dn lin tc, tnh ton thit k d dng. V vy, vo u th k XX, khi
cc phng php v cng c tnh ton cha pht trin, ngi ta thit k cu
Long Bin vi kt cu dn mt tha, nhp chnh L=112m.
Tuy nhin, dn mt tha c nhc im chnh l ng n hi b gy ti v
tr dn ph (dn treo) gi ln mt tha ca dn chnh lm tng tc dng xung
kch ca hot ti. Chiu di mt tha nn ly vo khong 2030% chiu di
nhp chnh.
III. Cc kch thc c bn ca cu dn thp:
1. Chiu cao dn ch:
Chiu cao dn ch h l khong cch tim ca cc thanh bin trn v thanh
bin di vi dn c ng bin song song (hnh 12.5). Vi dn c ng bin
a gic (hnh 12.2), chiu cao dn l h
1
.
Chiu cao dn ch l mt i lng rt quan trng, c xc nh theo cc
yu cu sau:
+ Trng lng thp ca dn ch nh nht
+ Bo m tnh khng thng thuyn v tnh khng thng xe
+ Chiu cao kin trc nh i vi dn xe chy trn
+ m bo cng theo phng thng ng ca kt cu nhp: f
h
[f]
+ m bo yu cu m quan, ph hp vi cnh quan ca khu vc xy dng
cu.
199
a - a
a

d
B
l
h

Hnh 12.5- Cc kch thc c bn ca cu dn
Tha mn cc yu cu ni trn, theo kinh nghim thit k:
i vi dn gin n bin song song: L h

=
10
1
7
1
,
bin a gic: L h

=
8
1
5 , 5
1
.
i vi dn lin tc bin song song: L h

=
12
1
10
1
,
bin a gic: h h ) 5 , 1 2 , 1 (
1
= .
Tiu chuNn 22TCN-272-05:
i vi cu dn, t l chiu cao so vi chiu di nhp khng nn ly nh hn
10
1
, ngha l
10
1

L
h

2. Khong cch tim hai dn ch:
i vi dn xe chy di, khong cch tim hai dn ch B do s ln xe quy
nh, ng thi cn ph thuc yu cu m bo n nh ngang ca kt cu
nhp. L ng ngi i thng a ra ngoi v hai bn.
i vi dn xe chy trn, khong cch tim hai dn ch ngoi cng B ph
thuc s ln xe, s dn ch v cn chn sao cho gi thnh kt cu nhp k c
mt cu l nh nht.
Thng thng, vi cu xe chy di L B

=
25
1
20
1
, vi cu xe chy trn
L B

=
20
1
16
1
.
Tiu chuNn 22TCN-272-05:
Cc dn ch phi cch nhau mt on m bo chng lt do cc lc
bn (lc ngang) gy ra.
3. Chiu di khoang:
200
Chiu di khoang d l khong cch tim gia hai nt lin tip trn ng bin
xe chy, hoc l khong cch tim gia hai dm ngang lin tip hay chiu di
nhp tnh ton ca dm dc. Cn chn chiu di khoang sao cho tng trng
lng ca dn ch v h mt cu l nh nht.
i vi dn xe chy di d=(611)m, cn i vi dn xe chy trn
d=(26)m; hoc d= (0,60,8)h i vi dn c thanh ng v thanh treo, d=
(1,01,2)h i vi dn hoa khng c thanh ng v thanh treo (dn Warren).
4. Gc nghing ca thanh xin:
Gc nghing ca thanh xin do chiu di khoang d v chiu cao dn h
quyt nh. Khi gc nghing cng nh th ni lc trong thanh xin cng nh.
Kinh nghim thit k trong khong 30
o
n 50
o
l hp l.
12.2. CU TO DN CH
I. Mt ct cc thanh trong dn ch:
1. Yu cu:
+ mnh ca thanh theo hai phng bng nhau v khng vt qu mnh
gii hn cho php ca quy trnh, cho cc thanh khng b cong vnh khi vn
chuyn v khng b rung khi chu hot ti.
+ Mt ct phi c hnh dng d gia cng ch to, d lp rp v khng nn
ch to t qu nhiu loi thp hnh khc nhau.
+ D quan st khi kim tra, duy tu bo dng, d sn v khng c ng
nc hay tch bi bNn, c rc.
2. Cu to:
Mt ct cc thanh trong dn ch gm hai loi: mt ct mt thnh ng v
mt ct hai thnh ng.
a). Mt ct mt thnh ng:
Tit din thanh mt thnh ng c nhc im l ng sut phn b khng
u trn ton b tit din v thng thng loi mt ct ny khng i xng
theo c hai trc x v y. Do vy, khng th cu to cho nhng thanh ln v ch
s dng cho nhp dn L4050m.
Do cu to t thp bn v thp hnh (ch yu l thp gc) nn cc thanh mt
thnh ng s dng lin kt bng inh tn.
Cc thanh bin c dng mt ct ch T, gm hai thanh thp gc i xng qua
thnh ng l mt tm thp bn (hnh 12.6). i vi thanh bin chu nn, cu
to thm thp gc u thp bn thnh ng m bo n nh cho bn ny.
201

Hnh 12.6- Mt ct thanh bin loi mt thnh ng
thun tin cho vic ch to, kch thc cc thanh thp gc cng nh
chiu dy cc tm thp bn ng c gi c nh cho tt c cc thanh trn
mt ng bin dn ch. Bn ng ca mt ct ch T phi chc chn lin
kt vi cc thanh ng v thanh xin ca dn ch.
Cc thanh ng v thanh xin c dng mt ct nh hnh 12.7

Hnh 12.7- Mt ct thanh ng v thanh xin loi mt thnh ng
ni vo bn thnh ng ca thanh bin, gia mt ct ca cc thanh
ng v thanh xin cng phi cu to bn thnh ng c cng chiu dy, hoc
b tr khe h bng b dy bn thnh ng ca thanh bin.
Ni chung, loi mt ct mt thnh ng to v p m quan cho cu dn,
c s dng trc y nh cu Long Bin. Hin nay vi xu th cng nghip
ha, loi mt ct ny t c s dng.
b). Mt ct hai thnh ng:
Tit din thanh hai thnh ng c u im l ng sut phn b u trn ton
b tit din v loi mt ct ny thng i xng theo c hai trc x v y, ng
thi tha mn cc yu cu nu trn i vi mt ct cc thanh trong dn ch. Do
vy, c cu to cho nhng thanh ln v c s dng cho nhp dn L6080m.
Khi mt ct hai thnh ng c cu to t thp bn v thp gc th s dng
lin kt inh tn, trng hp ch c mt loi thp bn th dng lin kt hn.
Hai dng chnh ca loi mt ct ny l mt ct ch H v mt ct hnh hp.
+ Mt ct ch H (hnh 12.8-a,b,g) c u im l cu to n gin, d gia
cng ch to, d lp rp, c cng ln, n nh tt hn so vi loi thanh mt
thnh ng. Dng mt ct ny thch hp vi cc loi thanh ca dn ch, nht l
cc thanh bin chu nn.
202
c) b) a)
d) e)
g) h)
f)

Hnh 12.8- Mt ct cc thanh dn ch loi hai thnh ng
+ Mt ct hnh hp (hnh 12.8-c,d,e,f,h) c cu to phc tp hn, gia cng
ch to kh khn hn nhng c cng rt ln. Dng mt ct ny thch hp
vi cc thanh xin u dn ch l cc thanh chu lc phc tp theo c phng
thng ng v phng nm ngang. Hin nay, do c cng ngh hn t ng tin
tin trong cc nh my nn khc phc c kh khn cho vic ch to loi mt
ct ny.
Khi s dng mt ct hnh hp, tm pha di khot cc l hnh van
to iu kin thun li cho vic co r v sn mt trong ca thanh trong qu
trnh duy tu bo dng cu dn.
+ Mt ct cc thanh ca dn ch c th c cu to bng tt c cc tm
thp bn v thanh thp gc lin (hnh 12.8-a,g,h), cng c th gm hai nhnh
khng c lin kt bng tm thp lin sut theo chiu di thanh (hnh 12.8-
b,c,d,e,f). Khi , cn c mt b phn ging hai nhnh thnh mt thanh
cng cng chu lc. B phn c gi l thanh ging hoc bn ging.
II. Cu to thanh ging, bn ging v bn ngn:
1. Thanh ging:
Thp gc ging hai nhnh ca thanh dn ch c gi l thanh ging. Cc
thanh ging c b tr theo kiu tam gic hoc cho ch thp, lin kt vi
nhnh ca thanh dn ch bng inh tn (hnh 12.9).
203

Hnh 12.9- Cu to thanh ging
Quy trnh 79: Gc xin ca cc thanh cho thuc h thanh ging i vi trc
thanh dn ch nn ly khng nh hn 45
o
khi dng h thanh ging kp v
khong 60
o
khi dng h thanh ging n.
b
a

Hnh 12.10- Bn ging u thanh dn ch
Khi s dng thanh ging, hai u ca thanh dn ch kt hp dng bn
ging cho cc thanh dn ch dng lin kt vi nhau ti bn nt (hnh
12.10).
Thanh dn ch s dng cc thanh ging c u im l cng ln, thch
hp vi cc thanh chu nn (N
-
).
2. Bn ging:
Thp bn ging hai nhnh ca thanh dn ch c gi l bn ging, c
th l bn ging gin on (hnh 12.11) hoc bn ging lin tc c khot l
hnh 12.12).
b
a
c

Hnh 12.11- Cu to bn ging
204
Bn ging gin on (gi tt l bn ging) thng c b tr gin on,
lin kt vi hai nhnh ca thanh dn ch bng inh tn hoc hn. Bn ging c
cu to n gin nhng cng nh nn ch dng cho cc thanh dn ch chu
ko (N
+
) hoc chu lc nn (N
-
) nh.
Quy trnh 79:
+ i vi cu t v cu thnh ph, trong cc thanh dn ch chu nn v
va chu nn va chu ko, chiu dy ca bn ging khng c nh hn
45
1

khong cch tim hai hng inh tn gn nhau nht trn hai nhnh ca thanh
bo m n nh cc b. Mt khc, chiu dy khng c nh hn 8mm i
vi thanh chu lc chnh ca kt cu.
+ Chiu di a ca bn ging theo chiu dc trc thanh khng c nh hn
0,75.b, trong b l khong cch tim ca hai hng inh tn lin kt bn ging
vi hai nhnh ca thanh dn ch.
+ Trong cc thanh dn ch chu nn v va chu nn va chu ko, chiu di
ca hai bn ging hai u thanh nn ly ln hn 1,7 ln chiu di cc bn
ging gia; cn vi cc thanh ch chu ko nn ly ln hn 1,3 ln. Cc bn
ging ny nn a st vo gn nt nhng khng c gy kh khn cho vic
tn inh.
+ C ly gia cc inh tn khng ln hn 120mm, khong cch c gia cc
bn ging i vi thanh chu ko ly bng 2b, i vi thanh chu nn xc nh
theo tnh ton.
+ S lng inh tn ti thiu lin kt mt bn ca bn ging vi nhnh
ca thanh dn ch phi ly bng:
4 i vi cc thanh chu hot ti ca dn ch
3 i vi cc thanh ch chu tnh ti ca dn ch v cc thanh ca h lin kt
2 i vi cc thanh khng chu lc.
Bn ging lin tc c khot l van (gi tt l bn khot l) c cng
ln nn dng cho cc thanh dn ch chu lc nn (N
-
) rt ln.
205
480 640 800 530
450
7
0
6
5
2
7
0
3
4
0
Bn nt

Hnh 12.12- Cu to bn khot l
Khc vi thang ging v bn ging, bn khot l l mt thnh phn ca
thanh dn ch. V vy, khi tnh ton dn ch phi ly din tch tit din gim
yu (tit din ct qua l van).
3. Bn ngn:
cho mt ct cc thanh dn ch khng b bin dng mo m khi vn
chuyn, lp rp, ngi ta cu to cc bn ngn bng thp bn. Cc bn ngn
t trong lng v vung gc vi trc ca thanh dn ch.
b)
a)

Hnh 12.13- Cu to bn ngn
C 3m dc theo chiu di thanh b tr mt bn ngn.
Bn ngn c lin kt vi thanh dn ch bng inh tn (hnh 12.13-a) hoc
lin kt hn (hnh 12.13-b).
III. Cu to nt dn:
1. Yu cu:
Nt dn (hay cn gi l bn tit im) l mt b phn rt quan trng, l ni
cc thanh lin kt khp vi nhau to thnh dn ch; ng thi nt dn l ni
tip nhn ti trng truyn cho cc thanh ca dn ch chu. V vy, nt dn
cn m bo cc yu cu sau:
+ Nt dn phi c cu to chc chn v truyn lc tt.
+ Bn nt cn c cu to n gin, thun tin cho vic lp rp v c t cc
chi tit ph nh cc bn m.
206
+ Trc cc thanh dn ch phi giao nhau ti mt im trnh pht sinh m
men ph ti nt do tc dng lch tm. Ring i vi h lin kt dc, cho php
trc ca cc thanh khng giao nhau trn ng trc ca thanh bin ca dn ch
nhng im giao nhau khng ri ra ngoi tit din ca cc thanh bin ny.
+ Cng ca bn tit im ln hn so vi kh nng chu ti ca cc thanh
dn ch khong 10%. ng thi, lin kt trong bn tit im nn chn thng
nht mt loi v s dng h s iu kin lm vic ca lin kt m=0,9.
+ Bn nt cn c kch thc nh nht v l mt a gic khng c gc lm.
+ Trong mt nhp dn cn c nhiu bn nt ging nhau v i xng d
dng ch to hng lot.
+ Bn nt cn d quan st khi kim tra duy tu bo dng, khng c ng
nc hay tch bi bNn.
2. Cc loi nt dn:
Khi tnh ton dn, gi thit nt l khp. Trong thc t lin kt khp khng
c p dng, bn nt thng dng kiu lin kt cng bng cch tn inh hoc
bt bu lng cng cao.
a). Nt c cc thanh gn trc tip vi nhau:
y l loi nt dn n gin nht. Loi nt ny ch dng cho cc dn nh,
ni lc trong cc thanh ng v thanh xin khng ln; ng thi yu cu bn
thnh ng ca thanh bin tng i rng c ch tn inh lin kt.
nt ny, cc thanh phi c mt ct thuc loi mt thnh ng. Mt phng
thnh ng chnh l mt phng tim dn ch. Cc thanh ng v thanh xin c
khe h gia thanh ng bng chiu dy bn thnh ng ca thanh bin, nh
c th lun u cc thanh ng v thanh xin vo bn thnh ng ca thanh
bin ri lin kt li.
b). Nt c bn ring r:
y l loi nt dn c s dng ph bin nht. Loi nt ny cn gi l nt
bn p, dng cho cc dn nhp ln, ni lc trong cc thanh dn ch ln.
Bn nt l cc tm thp bn ring r t p vo hai mt ngoi thnh ng
ca cc thanh bin ca dn ch, ri lin kt bng inh tn hoc bu lng cng
cao. Loi bn nt ny c u im l d lp rp, tng tit din cho thanh bin
nhng tn thp.
207
a) b)

Hnh 12.14- Cu to nt dn c bn ring r
Thng thng, bn nt chng ln bn ng ca thanh bin (phn gch cho,
hnh 12.14-a). Cng c th dng bn nt thay th cho bn ng ca thanh bin,
nh vy bn nt tr thnh mt thnh phn ca tit din thanh bin (phn gch
cho l bn tp ni bn ng ca thanh bin vi bn nt, hnh 12.14-b).
Hnh 12.15- Cu to nt bn p ca dn ch
Hnh 12.15 th hin cu to chi tit ca mt nt bn p ca dn ch, lin kt
hai thanh bin di, hai thanh xin v mt thanh ng ca dn.
12.3. CU TO H THNG LIN KT TRONG CU THP
I. Tc dng:
H lin kt c tc dng lin kt cc dm (hoc dn chnh) to thnh mt kt
cu khng gian vng chc, bt bin hnh cng chu ti trng; ng thi h
lin kt cn tip nhn ti trng ngang cu ri phn phi cho cc nt dn v
truyn xung gi cu.
208
C hai loi lin kt l lin kt dc theo phng dc cu v lin kt ngang
theo phng ngang cu (hnh 12.16).
II. Cu to h lin kt trong cu dn thp:
1. H lin kt dc:
H thng lin kt nm trong mt phng ca cc thanh bin trn ca dn c
gi l h lin kt dc trn. Nh vy, cc thanh bin trn ca dn l mt thnh
phn ca h lin kt dc trn.
Mt xe chy
H mt cu
Lin kt ngang ti
cc thanh ng v
thanh xin
Khung
cng cu
H lin kt
dc trn
H lin kt
dc dui
Dn ch
iii-iii
v
iii
i
v
v
i
1/2 I-I
1/2 v-v 1/2 Iv-iv
i
v
ii
1/2 Ii-ii

Hnh 12.16- B tr h thng lin kt trong cu dn thp
H thng lin kt nm trong mt phng ca cc thanh bin di ca dn
c gi l h lin kt dc di. Nh vy, cc thanh bin di ca dn l mt
thnh phn ca h lin kt dc di.
Trong cu dn xe chy trn b tr c h lin kt dc trn v h lin kt dc
di. i vi cu dn xe chy di, khi chiu cao dn ch thp, m bo
tnh khng thng xe ch b tr h lin kt dc di. Loi cu ny c gi l
dn bin h.
H lin kt dc thng c dng dn hoa, nh dn ch thp (hnh 12.17-a),
dn tam gic (hnh 12.17-b), kiu qu trm (hnh 12.17-c), dn ch K (hnh
209
12.17-d) trong s dng ph bin nht l dn ch thp v lin kt ny
chc chn v lm tng cng ca kt cu nhp.
d)
c)
b)
a)
e)

Hnh 12.17- Cc kiu lin kt dc trong cu dn thp
Cc thanh trong dn lin kt dc thng gp l thp gc, cc thanh ny c
th lin kt trc tip vi thanh bin ca dn ch khng qua bn nt.
Ti nt dn ch, tt nht l cu to h lin kt dc sao cho giao ca trc cc
thanh nm trn trc thanh bin ca dn ch. Tuy nhin, quy trnh cng cho
php im giao ny c lch khi trc thanh bin nhng phi ri vo trong
phm vi mt ct ca thanh bin lm gim kch thc ca bn nt.
2. H lin kt ngang:
H thng lin kt nm trong mt phng vung gc vi mt phng ca dn
c gi l h lin kt ngang. Nh vy, cc thanh ng hoc thanh xin ca
dn l mt thnh phn ca h lin kt ngang. H lin kt ngang u cu c
gi l khung cng cu, thng c cu to ln hn cc khung lin kt ngang
khc bn trong nhp dn. Cc dng h lin kt ngang ca cu dn xe chy di
cu to nh hnh 12.18.

210
Hnh 12.18- Cc kiu lin kt ngang trong cu dn xe chy di
Ty theo chiu cao dn ch v tnh khng thng xe m b tr h lin kt
ngang cho ph hp. Cc khung lin kt ngang bao gm pha di l dm
ngang, hai bn l cc thanh ng hoc xin, pha trn l dm thp hoc dn
hoa.
Mt ct cc thanh trong h lin kt ngang thng gp l thp gc tng t
nh h lin kt dc.
III. Cu to h lin kt trong cu dm thp:
1. H lin kt dc:
H thng lin kt nm trong mt phng cnh trn ca dm c gi l h
lin kt dc trn. Nh vy, cc cnh trn ca dm l mt thnh phn ca h
lin kt dc trn.
H thng lin kt nm trong mt phng cnh di ca dm c gi l h
lin kt dc di. Nh vy, cc cnh di ca dm l mt thnh phn ca h
lin kt dc di.
Quy trnh 79:
+ Kt cu nhp v cc khi lp ghp phi c cc h lin kt dc v ngang
m bo cho kt cu nhp khng b bin dng khng gian trong thi gian s
dng v cc khi khng b bin dng trong qu trnh vn chuyn cng nh lp
rp.
+ Trong cu ng st, khi dm dc ca h mt cu c nhp ln hn 3m v
khng c bn mt cu th phi c h lin kt dc trn.
Cc thanh ca h lin kt dc thng c cu to bng 1 hoc 2 thp gc,
hai u thanh c lin kt vi bn tit im ca h lin kt bng hn, inh tn
hoc bu lng. Bn tit im ca h lin kt dc c lin kt vo sn dm
chnh; ti v tr c sn tng cng ng, bn tit im c th cu to t 2 bn
thp hai bn sn tng cng sn tng cng khng b gin on.
H lin kt dc ca cu dm thp c th cu to kiu dn tam gic (hnh
12.19-a), dn ch thp (hnh 12.19-b), dn ch K (hnh 12.19-c)
i vi cu dm thp ng t, khi mt cu bng b tng ct thp lin
khi trc tip trn cnh dm th c th b h lin kt dc trn.
211
a)
b)
c)
d)

Hnh 12.19- Cc kiu lin kt dc trong cu dm thp
Trng hp mt ct ngang cu c nhiu dm chnh, c th b tr h lin kt
dc lin kt tng cp dm, cn lin kt ngang lin kt tt c cc dm nhng
c cch mi khoang ca dn lin kt dc li b tr mt lin kt ngang (hnh
12.19-d).
2. H lin kt ngang:
H thng lin kt nm trong mt phng vung gc vi mt phng bng dm
c gi l h lin kt ngang.
Ngoi nhim v chung, lin kt ngang u dm cn l ch t kch khi thi
cng, sa cha cu. Do , lin kt ngang ti gi thng c cu to chc
chn hn cc lin kt ngang khc.
Quy trnh 79: Phi b tr lin kt ngang ti gi v ti gia dm ch, khong
cch gia cc dm ngang khng c vt qu 6m v khng ln hn 30 ln
chiu rng bn cnh.
Lin kt ngang trong cu dm thp c th lm bng thp bn, thp gc hoc
thp [. Lin kt ngang c th bt trc tip vo sn tng cng ng hoc
thng qua bn tit im vi lin kt hn, inh tn hoc bu lng cng cao
(hnh 12.20).
212
Sun tng
cung ng
Sun tng
cung ng
Dm chnh
Lin kt ngang
bng thp bn
Dm chnh
Lin kt ngang
bng thp hnh

Hnh 12.20- Cc kiu lin kt ngang trong cu dm thp

Chng 13:
MT S LOI CU KIM LOI KHC
13.1. CU TO CU TREO
I. c im chung:
B phn chu lc chnh ca cu l dy cp chu ko c lm bng ct thp
cng cao dng b si (cn gi l cp d ng lc). Cp d ng lc c th
chu n 80% ton b ti trng tc dng ln cu.
Cu treo c trng lng bn thn nh nn vt c nhp rt ln, ng thi
c kh nng lp rp cu treo khng cn gio. Nh c u im ny nn vic
thi cng cu treo qua cc sng su, thung lng, khe sui rng rt thun tin,
ni m vic xy dng cc loi cu khc rt kh khn v tn km.
Tuy nhin, cu treo c nhc im chnh l do s dng vt liu thp c
cng cao nn cng ca cu nh, vng do hot ti ln, dao ng ln
nht l di tc dng ca gi v cc ti trng tc dng theo chu k.
Nh nu mc 10.2.III, cu treo dy cp vng v cu dy vng l hai
loi cu treo c s dng rng ri trn th gii..
II. Cu to cu treo:
1. Cu treo dy cp vng:
Loi ny c s dng vt cc sng min ni, ti trng nh trn cc
ng dn sinh, ng b hnh.
213
Trong phm vi nhp, dy cp chu lc c dng ng cong parabol. Hai u
dy cp c neo vo h th bng khi b tng trong m cu. Dm cng
mt xe chy c treo vo cp d ng lc bng cc dy treo thng ng.
T s
10
1
7
1
=
L
f
, f c gi l ng tn (hnh 13.1).
L
Dy cp
chu lc chnh
Ct thp Dy treo
Dm cng
H th
f
h
H

Hnh 13.1- Cc b phn ca cu treo dy cp vng
a). Cp ch chu lc:
Cp ch c ch to di dng b si thp cng cao, cng gii
hn 16.00018.000 KG/cm
2
, ng knh si t 2,57mm, mt ngoi si thp
c m km chng r v chng cc cht n mn. Cc si c bn li thnh
tao, cc tao c bn thnh b cp, khong rng gia cc si v cc tao cha
y du (hnh 13.2).

Hnh 13.2- Cc dng mt ct ngang ca cp ch
b). Ct thp:
Ct thp c th c lm bng b tng ct thp, chn ct c ngm cng
trong khi b tng ca thn m. i vi cu treo dy cp vng, ct thp
thng bng thp c dng ch H, chn ct lin kt khp vi m, loi ny d
ch to, thi cng n gin.
Chiu cao ct thp L H

=
7
1
3
1

c). Dy treo:
Dy treo ng trong cu treo dy cp vng thng lm bng thp trn hoc
bng dy cp. Dy treo n gin v thng dng nht l thp trn, c th dng
mt hay nhiu thanh, u cc thanh ny c ren bt ai c hoc c l bt
bu lng cht u (hnh 13.3).
214
Thp c
Bu lng cht
Thanh treo ng
Dm thp

Hnh 13.3- Lin kt dy treo vi dm cng
d). Dm cng:
Mt ct ngang cu c th gm hai hay nhiu dm cng hoc ch c mt dm
hp. cc dy treo lin kt vi dm cng ti cc v tr dm ngang.
Cu treo hin i s dng bn trc hng bng thp bn c cc sn tng
cng pha di, cc bn ny va lm nhim v mt xe chy, va l mt thnh
phn ca dm chnh; ng thi lin kt chc chn cc dm chnh theo phng
ngang cu.
Chiu cao dm cng L f

=
70
1
50
1
(hnh 13.1).
2. Cu dy vng:
Loi ny c s dng vt cc sng ln ng bng c thng thuyn,
chiu cao cu ln, ti trng ln trn cc tuyn ng cp cao. u im ca cu
dy vng l c cng ln hn nhiu so vi cu treo dy cp vng.
vt nhp ln L ti vi trm mt, dm cng thng c lm bng b
tng ct thp d ng lc mt ct ngang hnh hp. Dm c gi bi cc dy
cp dng b si thp cng cao, lin kt vi nh hoc thn tr thp v
phn ta i xng hai bn tr thp hnh nan qut.
H
h
Dm cng
chu lc chnh
Dy cp
L
Tr thp
Hnh 13.4- Cc b phn ca cu dy vng
Cu dy vng c tr thp ch H thng c hai mt phng dy nh cu M
Thun, cu Bnh, cu Kin trng hp tr thp ch A c mt mt phng dy
nh cu Bi Chy.
215
Chiu cao tr thp L H

=
8
1
6
1
k t nh tr ti mt dm cng (hnh 13.4).
13.2. CU TO CU VM THP
I. c im chung:
B phn chu lc chnh ca cu l vnh vm bng thp, c dng ng cong
parabol hoc ng cong trn, chn vm c lin kt ngm hoc ph bin
hn c l lin kt khp vi m tr.
Di tc dng ca cc loi ti trng thng ng trn kt cu nhp, phn lc
ti chn vm hai khp ngoi thnh phn thng ng (V) cn c lc Ny ngang
(H). Ti mt mt ct bt k ca vnh vm chnh c c ba thnh phn ni lc,
do vy ngoi ng sut nn l ch yu cn cho php xut hin ng sut ko.
II. Cu to cu vm thp:
Cu vm thp c th xe chy trn, chy di hoc xe chy gia.
i vi cc sng ln trong cc thnh ph, to v p m quan, ngi ta
s dng cu vm xe chy gia. Nhp chnh ln nht L ca cu gia sng
thng c cu to dng dn vm xe chy di, hai nhp bin ngn hn xe chy
trn. Vnh vm chnh gm cc thanh c lin kt vi nhau ti nt l khp,
cu to phc tp, thi cng kh khn.
Mt dng khc vt nhp trung v nhp ln l cu vm xe chy di. Loi
cu vm ny c th b tr thanh chu ko tip nhn lc Ny ngang H nn m
tr c cu to ging nh trong cu dm.
Loi hay c s dng l cu vm xe chy trn, vm hai khp (hnh 13.5).
Vnh vm chnh tng t nh dm thp c (dm cong). Trn vnh vm chnh
c h mt cu, gm cc dm dc v dm ngang mt xe chy. Cc dm
dc, dm ngang c lin kt vi nhau v vi vnh vm chnh qua cc bn tp
ni v thp gc, ti cc v tr sn tng cng ng ca vnh vm chnh, lin
kt bng inh tn hoc bu lng cng cao.
ng tn f ca vnh vm chnh: L f

=
18
1
16
1
vi vm cong parabol.
H
V V
H
khp
Lin kt
H mt cu
M cu
f
L
Mt xe chy
Vm chnh
Hnh 13.5- Cc b phn ca cu vm thp