B GIO DC V O TO TRNG I HC KINH T TP H CH MINH

DON QUC CHINH

HON THIN H THNG XP HNG TN DNG NM 2010 CA VIETCOMBANK

LUN VN THC S KINH T

TP.H CH MINH NM 2011

B GIO DC V O TO TRNG I HC KINH T TP H CH MINH

DON QUC CHINH

HON THIN H THNG XP HNG TN DNG NM 2010 CA VIETCOMBANK

Chuyn ngnh : Kinh t Ti chnh Ngn hng M s : 60.31.12

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC: PGS.TS NGUYN NG DN

TP.H CH MINH NM 2011

LI CAM OAN

Ti xin cam oan y l cng trnh nghin cu c lp ca ti, c s h tr t PGS.TS Nguyn ng Dn. S liu c nu trong lun vn l trung thc, cc phn tch nh gi l ca ti v cha c cng b trong bt c cng trnh no. Nu pht hin c bt c s gian ln no ti xin hon ton chu trch nhim trc Hi ng cng nh kt qu lun vn ca mnh. TP.HCM, ngy 08 thng 8 nm 2011 Ngi cam oan

Don Quc Chinh

MC LC Li cam oan Danh mc cc ch vit tt Danh mc cc bng biu Li m u

CHNG 1 : L LUN CHUNG V XP HNG TN DNG TRONG NGN HNG THNG MI

1.1 Tng quan v xp hng tn dng ............................................................................. 1 1.1.1.Khi nim xp hng tn dng .......................................................................... 1 1.1.2.Phn loi v i tng xp hng tn dng ..................................................... 2 1.1.3.Mc ch ca xp hng tn dng ..................................................................... 2 1.1.3.1 i vi Ngn hng thng mi.............................................................. 2 1.1.3.2 i vi cc c quan qun l nh nc ................................................... 3 1.1.3.3 i vi cc nh u t v th trng chng khon ................................ 3 1.1.4. Cc phng php xp hng tn dng ............................................................. 3 1.1.4.1. Phng php chuyn gia ...................................................................... 3 1.1.4.2. Phng php thng k ......................................................................... 4 1.1.5 M hnh xp hng tn dng ............................................................................. 5 1.1.6 Nguyn tc xp hng tn dng ........................................................................ 5 1.1.7 Cc nhn t nh hng n xp hng tn dng .............................................. 6 1.1.8. Quy trnh xp hng tn dng .......................................................................... 6 1.2 Mt s nghin cu v kinh nghim xp hng tn dng trn th gii ...................... 7 1.2.1 M hnh im s tn dng doanh nghip ca Edward I. Altman.................... 7 1.2.2 H thng xp hng tn dng ca NHTW Php ............................................... 9 1.3 Kinh nghim xp hng tn dng trong NHTM ti Vit Nam ................................. 14 1.3.1 H thng xp hng tn dng ca NH u t v pht trin Vit Nam ....... 14 1.3.2 H thng xp hng tn dng ca NH TMCP Quc T Vit Nam ............ 21 1.3.3 H thng xp hng tn dng ca Ngn hng TMCP Chu .................... 27 Kt lun chng 1 ......................................................................................................... 30

CHNG 2: THC TRNG H THNG XP HNG TN DNG NM 2010 CA VIETCOMBANK 2.1 Gii thiu Ngn hng TMCP Ngoi Thng Vit Nam ..................................... 31 2.1.1 S lc qu trnh hnh thnh v pht trin ................................................. 31 2.1.2 Mng li hot ng .................................................................................. 31 2.1.3 Tnh hnh hot ng ca Vietcombank ...................................................... 31 2.1.3.1 Tnh hnh ti chnh v kt qu hot ng kinh doanh ........................ 31 2.1.3.2 Tnh hnh hot ng tn dng ............................................................ 32 2.2 Gii thiu v h thng xp hng tn dng nm 2010 ca Vietcombank ............. 33 2.2.1 Cu trc h thng ........................................................................................ 33 2.2.2 Chi tit h thng XHTD nm 2010 ca Vietcombank .............................. 35 2.2.3 Xp hng khch hng v phn loi n ........................................................ 35 2.2.4 So snh h thng XHTD nm 2010 ca Vietcombank vi h thng xp hng tn dng ca cc ngn hng thng mi trong nc ........................................ 38 2.3 Thnh cng v hn ch ca h thng XH tn dng Vietcombank nm 2010...... 39 2.3.1 Nhng thnh cng ..................................................................................... 39 2.3.1.1 Ci tin nhiu ni dung so vi h thng xp hng tn dng c ......... 39 2.3.1.2 Trin khai thc hin xp hng tn dng trn ton h thng ............... 40 2.3.1.3 Nng cao kh nng phng nga ri ro tn dng ................................. 41 2.3.1.4 H tr trong vic cp tn dng cho khch hng ................................. 41 2.3.1.5 Phn loi khch hng doanh nghip chi tit, y ......................... 41 2.3.2 Nhng hn ch ca h thng xp hng tn dng Vietcombank nm 2010 . 42 2.3.2.1 Hn ch v mt qun l, iu hnh .................................................... 42 2.3.2.2 Hn ch ca chng trnh chm im................................................ 43 2.3.2.3 Hn ch ca b ch tiu chm im khch hng doanh nghip ......... 45 2.3.2.4 Hn ch ca b ch tiu chm im khch hng th nhn ................ 45 2.3.2.5 Hn ch ca b ch tiu chm im khch hng nh ch ti chnh .. 46 Kt lun chng 2 ..................................................................................................... 47

CHNG 3: GII PHP HON THIN H THNG XHTD NM 2010 CA VIETCOMBANK 3.1 Cc gii php i vi Vietcombank hon thin h thng xp hng tn dng 48 3.1.1. Nhm gii php v mt qun l, iu hnh ............................................... 48 3.1.1.1 Xy dng chnh sch khch hng trn c s xp hng tn dng.. ...... 48 3.1.1.2 Tng cng cng tc o to cn b v xp hng tn dng .............. 51 3.1.1.3 Kim tra cht lng thc hin xp hng tn dng .............................. 51 3.1.1.4 Quy nh v vic p dng bo co ti chnh ni b .......................... 52 3.1.1.5 Quy nh c th v ti liu phc v chm im phi ti chnh............ 53 3.1.2. Nhm gii php ci tin chng trnh chm im .................................... 53 3.1.2.1 Khai thc thng tin xp hng tn dng khch hng khc chi nhnh .. 53 3.1.2.2 H tr vic r sot vic chm im xp hng tn dng ..................... 53 3.1.2.3 H tr vic nhp s liu trong qu trnh chm im.......................... 54 3.1.2.4 Cp nht bng cn i k ton ca phn mm xp hng tn dng ..... 55 3.1.2.5 M chng trnh XHTD thng xuyn chm im ..................... 55 3.1.2.6 Cho php nhp bo co ti chnh doanh nghip hng qu................. 56 3.1.2.7 Cho php chm im khch hng c quan h ln u bng CIF tm 56 3.1.2.8 Phn mm ha s tay hng dn chm im xp hng tn dng ....... 56 3.1.3 Gii php hon thin b ch tiu chm im .............................................. 57 3.1.3.1 Hon thin b ch tiu chm im khch hng doanh nghip ........ 57 3.1.3.2 Hon thin b ch tiu chm im khch hng th nhn ................... 66 3.1.3.3 Hon thin b ch tiu chm im khch hng nh ch ti chnh .... 69 3.2 Cc kin ngh i vi nh nc .......................................................................... 69 3.2.1 To mi trng cho hot ng xp hng tn dng pht trin ..................... 69 3.2.2 Nng cao cht lng thng tin tn dng ca CIC ....................................... 70 3.2.3 Xy dng cc ch tiu ti chnh trung bnh ngnh ...................................... 70 3.2.4 Hon thin chun mc k ton Vit Nam... 71 3.2.5 Quy nh v ch kim ton i vi doanh nghip ................................. 71 Kt lun chng 3 ..................................................................................................... 72 Kt lun Ph lc 01

DANH MC CC K HIU, CH VIT TT K hiu Din gii

ACB Asia Commercial Bank : Ngn hng TMCP Chu Vit Nam BIDV Bank for Investment and Development of Vietnam: Ngn hng u t v Pht trin Vit Nam. CIC Credit Information Center: Trung tm Thng tin tn dng ca Ngn hng Nh nc. CBTD DN DNNN TNN NHNN NHTM NHTW HKD PAKD TCTD TMCP Cn b tn dng Doanh nghip Doanh nghip Nh nc. Doanh nghip c vn u t nc ngoi. Ngn hng Nh nc Vit nam. Ngn hng thng mi. Ngn hng Trung ng Hot ng kinh doanh. Phng n kinh doanh. T chc tn dng Thng mi c phn.

S&P: T chc xp hng tn dng ca M Standard & Poor's .

Vietcombank Joint Stock Commercial Bank for Foreign Trade of Viet Nam: Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit nam. VIB Vietnam International Joint Stock Bank: Ngn hng TMCP Quc t Vit Nam XHTD Xp hng tn dng.

DANH MC CC BNG BIU Bng 1.1 Cho im v quy m ca NHTW Php ......................................... 10 Bng 1.2 Trng s ca nhm cc ch tiu phi ti chnh chm im Xp hng tn dng khch hng doanh nghip ca BIDV.............................. 16 Bng 1.3 Trng s cc ch tiu ti chnh v phi ti chnh chm im Xp hng tn dng doanh nghip ca BIDV ........................................ 17 Bng 1.4 H thng k hiu xp hng doanh nghip ca BIDV .................... 17 Bng 1.5 Cc ch tiu chm im nhn thn Xp hng tn dng c nhn ca BIDV.............................................................................................. 17 Bng 1.6 Thng tin v kh nng tr n ca khch hng c nhn h thng Xp hng tn dng BIDV .................................................................... 18 Bng 1.7 H thng k hiu xp hng khch hng c nhn ca BIDV ............................................................................................................. 18 Bng 1.8 : Cc ch tiu chm im ti sn m bo ca BIDV .................... 19 Bng 1.9 : H thng k hiu nh gi ti sn m bo ca BIDV ............... 19 Bng 1.10 Ma trn kt hp gia kt qu Xp hng tn dng vi kt qu nh gi ti sn m bo ca BIDV ....................................................... 19 Bng 1.11 Trng s cc ch tiu ti chnh v phi ti chnh chm im Xp hng tn dng nh ch ti chnh ca BIDV ................................. 21 Bng 1.12 H thng k hiu xp hng nh ch ti chnh ca BIDV ........... 21 Bng 1.13 H thng k hiu xp hng khch hng doanh nghip ca VIB ......................................................................................................... 24 Bng 1.14 H thng k hiu xp hng khch hng c nhn ca VIB ................................................................................................................ 25 Bng 1.15 H thng k hiu xp hng nh ch ti chnh ca VIB .............. 26 Bng 1.16 Xp loi quan h vi ngn hng ca nh ch ti chnh ti VIB ........................................................................................................... 27

 Bng 1.17 Ma trn tng hp xp hng nh ch ti chnh ti VIB ............... 27 Bng 1.18 H thng k hiu xp hng doanh nghip ca ACB ................... 29 Bng 1.19 H thng k hiu xp hng khch hng c nhn ca ACB............................................................................................................... 30 Bng 2.1 Tnh hnh ti chnh v kt qu hot ng kinh doanh ca Vietcombank ................................................................................................. 32 Bng 2.2 Tnh hnh hot ng tn dng ca Vietcombank t 2006 2010 ............................................................................................................... 32 Bng 2.3 Thi hn chm im khch hng doanh nghip h thng XHTD Vietcombank ..................................................................................... 33 Bng 2.4 Quy trnh chm im doanh nghip h thng Xp hng tn dng Vietcombank ................................................................................... 34 Bng 2.5 Quy trnh chm im th nhn h thng Xp hng tn dng Vietcombank ........................................................................................ 35 Bng 2.6 Quy trnh chm im nh ch ti chnh h thng Xp hng tn dng Vietcombank .......................................................................... 35 Bng 2.7 Xp hng tn dng v phn loi n doanh nghip thng thng, tim nng v siu nh ca Vietcombank ......................................... 35 Bng 2.8 Phn loi n doanh nghip mi thnh lp ca Vietcombank ................................................................................................. 36 Bng 2.9 Xp hng tn dng v phn loi n nh ch ti chnh ca Vietcombank ................................................................................................. 36 Bng 2.10 Xp hng tn dng khch hng th nhn ca Vietcombank ................................................................................................. 37 Bng 2.11 Phn loi n khch hng th nhn ca Vietcombank .................. 37 Bng 2.12 So snh h thng XHTD nm 2010 ca Vietcombank vi h thng XHTD ca cc ngn hng thng mi trong nc .................. 38

 Bng 2.13 Nhng ci tin ca h thng Xp hng tn dng nm 2010 ca Vietcombank.................................................................................. 39 Bng 2.14 So snh phn loi khch hng DN ca h thng Xp hng tn dng nm 2010 ca Vietcombank vi BIDV, VIB v ACB............................................................................................................... 53 Bng 3.1 Chm im khch hng DN quy m siu nh c gii hn tn dng di 2 t theo xut ca tc gi ................................................... 57 Bng 3.2 im tr doanh nghip quy m siu nh c gii hn tn dng di 2 t theo xut ca tc gi ........................................................ 61 Bng 3.3 Xp hng tn dng, Xc nh t l TSB/cam kt cho vay doanh nghip quy m siu nh c gii hn tn dng di 2 t theo xut ca tc gi ................................................................................. 62 Bng 3.4 Chm im doanh nghip quy m siu nh c gii hn tn dng di 2 t ang c quan h vi Vietcombank .................................. 63 Bng 3.5 Kt qu chm im doanh nghip quy m siu nh c gii hn tn dng di 2 t ang c quan h vi Vietcombank theo xut ca tc gi ......................................................................................... 64 Bng 3.6 Chm im doanh nghip quy m siu nh c gii hn tn dng di 2 t cha c quan h vi Vietcombank .................................. 64 Bng 3.7 Kt qu chm im doanh nghip quy m siu nh c gii hn tn dng di 2 t cha c quan h vi Vietcombank theo xut ca tc gi ......................................................................................... 66

LI M U
1. L DO NGHIN CU. Hot ng tn dng l hot ng c nhiu ri ro ca ngn hng v vy vic hon thin cc cng c qun l ri ro tn dng lun l vn quan trng hng u i vi cc ngn hng. Xp hng tn dng l mt trong nhng cng c qun l ri ro tn dng mt cch khoa hc v hiu qu m cc NHTM hin nay ang trin khai p dng. Nhn thc c tm quan trng ca vic XHTD nn t nm 2008 Vietcombank bt u xy dng h thng xp hng ph hp vi tiu chun quc t v ng yu cu ca c quan qun l. Tuy nhin, t khi p dng chnh thc trn ton h thng t nm 2010 th h thng vn cn mt s nhc im cn c iu chnh, b sung p dng hiu qu hn cho h thng Vietcombank. l l do cn thit chn ti nghin cu Hon thin h thng xp hng tn dng nm 2010 ca Vietcombank 2. MC CH NGHIN CU. Mc ch ca lun vn nhm nghin cu nhng vn sau : Khi qut v XHTD, phn loi v i tng XHTD, mc ch ca XHTD, cc phng php XHTD, gii thiu s lc kinh nghim XHTD trong NHTM trn th gii v h thng XHTD ca mt s ngn hng ti Vit Nam. Gii thiu thc trng h thng XHTD nm 2010 ca Vietcombank, so snh h thng xp hng ca Vietcombank vi mt s t chc khc t a ra nhng mt cn hn ch, nguyn nhn nhng hn ch ca h thng xp hng. Trn c s nhng hn ch v nguyn nhn ca nhng hn ch lun vn kin ngh cc gii php hon thin h thng xp hng. Cc kin ngh gm kin ngh vi nh nc v vi Vietcombank.. 3. PHNG PHP NGHIN CU. Bng cch s dng phng php so snh vi cc tiu chun nh gi ph bin trn th trng xp hng tn dng quc t v h thng XHTD ca cc t chc v NHTM trong nc, qua , nghin cu a ra nhn nh, xut gii php hon thin h thng XHTD nm 2010 ca Vietcombank.

4. I TNG V PHM VI NGHIN CU. i tng nghin cu ca ti l h thng XHTD c p dng chnh thc ti Vietcombank t nm 2010. 5. NGHA NGHIN CU. Trn c s khi qut l lun, nghin cu thc trng h thng xp hng ti Vietcombank, kinh nghim xp hng ca cc t chc khc trong v ngoi nc lun vn kin ngh cc gii php hon thin h thng XHTD nm 2010 ca Vietcombank 6. NI DUNG NGHIN CU. Ngoi phn m u, mc lc, ti liu tham kho, danh mc cc ch vit tt, kt cu ca lun vn bao gm nhng ni dung sau: CHNG 1: L LUN CHUNG V XP HNG TN DNG TRONG NGN HNG THNG MI. CHNG 2: THC TRNG H THNG XP HNG TN DNG NM 2010 CA VIETCOMBANK. CHNG 3: GII PHP HON THIN H THNG XP HNG TN DNG NM 2010 CA VIETCOMBANK

CHNG 1 : L LUN CHUNG V XP HNG TN DNG TRONG NGN HNG THNG MI

1.1 TNG QUAN V XP HNG TN DNG 1.1.1. Khi nim xp hng tn dng Xp hng tn dng (credit ratings) l thut ng do John Moody a ra vo nm 1909 trong cun Cm nang chng khon ng st khi tin hnh nghin cu, phn tch v cng b bng xp hng tn dng ln u tin cho 1.500 loi tri phiu ca 250 cng ty theo mt h thng k hiu gm 3 ch ci A, B, C c xp ln lt l AAA n C (hin nay nhng k hiu ny tr thnh chun mc quc t. Chng ta c th im qua mt s nh ngha v xp hng tn dng nh sau: Theo Bohn, John A vit trong cun Phn tch ri ro trn cc th trng ang chuyn i th Xp hng tn dng l s nh gi v kh nng mt nh pht hnh c th thanh ton ng hn c gc v li i vi mt loi chng khon trong sut thi gian tn ti ca n. Theo nh ngha ca cng ty Merrill Lynch th Xp hng tn dng l nh gi hin thi ca cng ty xp hng tn dng v cht lng tn dng ca mt nh pht hnh chng khon n, v mt khon n nht nh. Ni khc i, l cch nh gi hin thi v cht lng tn dng ang c xem xt trong hon cnh hng v tng lai, phn nh s sn sng v kh nng nh pht hnh c th thanh ton gc v li ng hn. Theo cng ty Moodys th Xp hng tn dng l kin v kh nng v s sn sng ca mt nh pht hnh trong vic thanh ton ng hn cho mt khon n nht nh trong sut thi hn tn ti ca khon n. Theo t in th trng chng khon th xp hng tn dng l cch c tnh chnh thc tn dng t trc n nay ca c nhn hay cng ty v kh nng chi tr bao gm tt c cc s liu kim tra, phn tch, h s lu tr v kh nng trch dng tn dng ca c nhn v cng ty kinh doanh.

T cc nh ngha trn, th xp hng tn dng c th c khi qut nh sau: Xp hng tn dng l nhng kin nh gi v ri ro tn dng thng qua h thng xp hng theo k hiu. 1.1.2. Phn loi v i tng xp hng tn dng - XHTD c nhn: p dng i vi cc khch hng c nhn tham gia vo hot ng tn dng ca cc NHTM. Vic XHTD c nhn c thc hin da trn lch s vay tr n, s lng v loi ti sn m bo m c nhn ang s hu, nhng khon thanh ton chm hoc n qu hn - XHTD doanh nghip: XHTD doanh nghip v c bn da trn cc ch tiu ti chnh v phi ti chnh ca doanh nghip nh gi. - XHTD quc gia: nh gi mc tin cy ca mt quc gia c th so snh mi trng u t gia cc quc gia. Vic XHTD cc quc gia da trn cc ch s pht trin chung nh: ch s pht trin cc ngnh, ch s an ton vn u t, tc tng trng kinh t ca quc gia, mc n nh chnh tr, - XHTD cc cng c u t nh: tri phiu cng ty, tri phiu chnh ph v cc loi tri phiu, k phiu ngn hng, c phiu u i, c phiu thng, Vic XHTD c c c n g c c thc hin da trn mt s ch tiu nh: kh nng thanh khon, k hn, li sut, mnh gi, cc ri ro c th gp phi. nc ta hin nay mi ch tp trung xp hng cc doanh nghip v c nhn. Xp hng quc gia v cc cng c u t th chng ta cha thc hin m ch c nhng t chc xp hng ln nh Moodys, S&P hay Fitch, xp hng. 1.1.3. Mc ch ca xp hng tn dng 1.1.3.1 i vi Ngn hng thng mi Hot ng ca NHTM bao gm nhiu loi nghip v, nhng tu trung li l loi hnh kinh doanh tin t - tn dng ca mt trung gian ti chnh da trn c s thu ht tin ca khch hng vi trch nhim hon tr v s dng s tin cho vay v thc hin cc nghip v thanh ton. duy tr kh nng hon tr s tin huy ng ca khch hng v bo ton vn th NHTM phi m bo thu hi c s vn cho vay ca mnh. V vy, mc ch ca XHTD i vi ngn

hng l: Hn ch, ngn nga ri ro tn dng Ri ro tn dng lun gn lin vi hot ng cho vay ca ngn hng. gim thiu ri ro tn dng th cc ngn hng p dng cc bin php nh: thm nh hiu qu phng n kinh doanh, gim st qu trnh hot ng v tnh hnh ti chnh khch hng, xem xt kh nng tr n, quy nh hn mc tn dng, ti sn th chpBn cnh cc bin php th XHTD cho thy phn no mc ri ro ca khch hng nn hn ch ri ro cc NHTM ch xt cho vay nhng khch hng c kt qu XHTD t mt mc c quy nh c th. H tr phn loi n v trch d phng ri ro Kt qu XHTD khch hng ca h thng XHTD ni b s lm cn c tnh ton v trch lp d phng ri ro. Xy dng chnh sch khch hng Chnh sch khch hng ca ngn hng s c p dng cho tng nhm khch hng da trn kt qu XHTD. Chnh sch khch hng bao gm: Chnh sch tn dng, Chnh sch li sut, Chnh sch ti sn m bo, Chnh sch cc loi ph. 1.1.3.2 i vi cc c quan qun l nh nc i vi NHNN, qua thng tin t XHTD, NHNN c th nh gi c i tng qun l ca mnh v c c s thng tin so snh mc ri ro theo tng loi i tng, vng kinh t, ngnh kinh t, lnh vc hot ng t c chnh sch tin t, tn dng thch hp, thanh tra gim st cc t chc tn dng. 1.1.3.3 i vi cc nh u t v th trng chng khon XHTD cung cp nhng thng tin cn thit cho nh u t v tnh trng ca nh pht hnh la chn khi u t vo mt chng khon thch hp ng thi to iu kin huy ng vn trn th trng chng khon thc hin c d dng, thun li hn. 1.1.4. Cc phng php XHTD 1.1.4.1. Phng php chuyn gia Phng php chuyn gia l phng php thu thp v x l nhng nh gi d

bo bng cch tp hp v hi kin cc chuyn gia gii thuc mt lnh vc hp ca khoa hc. Trong XHTD phng php ny da trn nhng kinh nghim c c kt ca cc chuyn gia, qua c th tm ra bn cht ca mi quan h gia c nguy c ph sn v cc nhn t nh hng n n. Kinh nghim c tch ly t: Nhng quan st v tri nghim thc t mang tnh ch quan. Phng on v mi tng quan ca vic kinh doanh v c nguy c ph sn. Cc kin thc kinh t lin quan ti vic c nguy c ph sn.

Cc u v nhc im ca phng php chuyn gia u im: Tn dng c kinh nghim v tri thc chuyn su ca cc chuyn gia trong chuyn ngnh ca h. ng thi, do kt qu nh gi c tp hp t nhiu ngi nn mc tin cy kh cao. Kt qu c tp hp t nhiu ngi nn n c xem xt trn nhiu phng din khc nhau, trnh c s phin din, mt chiu. Nhc im: Chi ph nh gi c th rt cao khi s lng ngi tham gia ng v s vng thu thp kin gm nhiu ln. Khng th loi b hon ton kha cnh ch quan trong kt qu nh gi. Phng php thng k l mt qu trnh bao gm iu tra thng k, khi qut ho thng tin (cn gi l tng hp thng k), phn tch v d bo. y chnh l qu trnh m hnh ha ton hc cc vn cn phn tch theo mc tiu ca nghin cu. M hnh thng k kim nh cc gi thuyt s dng cc m hnh thng k trn b d liu thc nghim. Trong qu trnh XHTD, s dng cc phng php thng k i hi vic a ra cc gi thuyt lin quan ti tiu chun nguy c ph sn tim nng. Nhng gi thuyt ny xem xt n nguy c ph sn ca doanh nghip l cao, thp hn nguy c ph sn trung bnh ca nhng doanh nghip c nguy c ph sn so vi nhng doanh nghip khng c nguy c ph

1.1.4.2. Phng php thng k

sn. Nhng thng tin v nguy c ph sn ca mi doanh nghip u c th hin qua b s liu thc nghim, nhng gi thuyt ny c th b bc b hoc c chp nhn mt cch ph hp. 1.1.5 M hnh xp hng tn dng. M hnh n gin nht c s dng trong XHTD l m hnh mt bin s. Ch tiu nh gi phi c thng nht trong m hnh. T sut ti chnh c s dng trong m hnh mt bin s bao gm cc ch tiu thanh khon, cc ch tiu hot ng, ch tiu cn n, ch tiu li tc, ch tiu vay n v chi ph tr li. Cc ch tiu phi ti chnh thng c s dng bao gm thi gian hot ng ca doanh nghip,s nm kinh nghim v trnh ca nh qun tr cp cao, trin vng ngnh. Nhc im ca m hnh mt bin s l kt qu d bo kh chnh xc nu thc hin phn tch v cho im cc ch tiu nh gi mt cch ring bit, hn na, mi ngi c th hiu cc ch tiu nh gi theo mt cch khc nhau. khc phc nhc im ny, cc nh nghin cu pht trin nhng m hnh kt hp nhiu bin s thnh mt gi tr d bo s tht bi ca doanh nghip nh m hnh phn tch hi quy, phn tch lgch, phn tch xc xut c iu kin, phn tch phn bit nhiu bin s. NHTM p dng cc m hnh khc nhau tu theo i tng xp loi l c nhn, doanh nghip hay t chc tn dng. Cc m hnh ny c s dng n nh v c th iu chnh sau vi nm s dng khi thy c nhiu sai st ln gia xp hng vi thc t. 1.1.6 Nguyn tc xp hng tn dng: Nguyn tc ch yu ca XHTD bao gm phn tch tn dng trn c s thc v thin ch tr n ca ngi i vay v tng khon vay; nh gi ri ro di hn da trn nh hng ca chu k kinh doanh v xu hng kh nng tr n trong tng lai; nh gi ri ro ton din v thng nht da vo h thng k hiu xp hng. Trong phn tch XHTD cn thit s dng phn tch nh tnh b sung cho nhng phn tch nh lng. Cc d liu nh lng l nhng quan st c o lng bng s, cc quan st khng th o lng bng s c xp vo d liu nh

tnh. Cc ch tiu phn tch c th thay i ph hp vi s thay i ca trnh cng ngh v yu cu qun tr ri ro. Vic thu thp s liu a vo m hnh XHTD cn c thc hin mt cch khch quan, linh ng. S dng cng lc nhiu ngun thng tin c c ci nhn ton din v tnh hnh ti chnh ca khch hng vay. 1.1.7 Cc nhn t nh hng n xp hng tn dng: Trong qu trnh xp hng tn dng th c mt s nhn t s nh hng n kt qu xp hng nh sau: 1.1.7.1 Chun mc ca d liu phn tch Chun mc ca d liu phn tch nh lng phi ph hp vi chun mc ca m hnh XHTD mi m bo phn tch nh lng c chnh xc, bt k mt s khc bit no cng c nh hng nht nh n kt qu XHTD. 1.1.7.2 Tnh chnh xc, trung thc ca d liu Kt qu XHTD ph thuc trc tip vo s liu dng phn tch, nu s liu dng xp hng khng chnh xc s khin cho kt qu xp hng b sai lch hon ton. 1.1.7.3 C s d liu phc v nh gi XHTD Mt h thng thng tin y v khch hng nh: lch s hnh thnh v qu trnh pht trin, nng lc ti chnh, mc tn nhim, i ng iu hnh l c s ht sc quan trng trong vic xp hng ca cc t chc tn dng. 1.1.7.4 Nng lc v trnh ca ngi thc hin XHTD Phn tch nh tnh l s b sung cho phn tch nh lng. Trong khi phn tch nh lng ph thuc vo s liu th nng lc v trnh ca ngi thc hin XHTD li c ngha quan trng khi phn tch nh tnh. 1.1.8. Quy trnh xp hng tn dng: Qu trnh tin hnh XHTD phi thc hin nhiu cng vic khc nhau theo mt trnh t nht nh. Nhng cng vic ny c nhng mi lin kt v b sung ln nhau. Trnh t c bn ca XHTD thng c tin hnh nh sau: Bc 1: Thu thp thng tin lin quan n i tng cn XHTD

Bc 2: Phn tch thng tin La chn phng php thch hp phn tch Kt qu c m bo tnh khch quan, chnh xc v ng tin cy khng? Nu kt qu cha chnh xc th quay li bc 1. a ra cc quyt nh cn thit Bc 3: Kim tra, nh gi kt qu xp hng
-

Bc 4: Chp nhn kt qu xp hng

-

1.2 MT S NGHIN CU V KINH NGHIM XHTD TRN TH GII 1.2.1 M hnh im s tn dng doanh nghip ca Edward I. Altman Ch s Z c xy dng bi Edward I. Altman (1968), i Hc New York, da vo vic nghin cu kh cng phu trn s lng ln cc cng ty khc nhau ti M. Ch s Z l cng c c c hai gii hc thut v thc hnh, cng nhn v s dng rng ri nht trn th gii. Ch s Z bao gm 5 t s X1, X2, X3, X4, X5 X1 = Vn lun chuyn/Tng ti sn Vn lun chuyn = ti sn ngn hn - n ngn hn. X2 = Li nhun gi li/ Tng ti sn T s ny o lng li nhun gi li tch ly qua thi gian. S trng thnh ca cng ty cng c nh gi qua t s ny. Cc cng ty mi thnh lp thng c t s ny thp v cha c thi gian tch ly li nhun. Theo mt nghin cu ca Dun Bradstreet (1993), khong 50 X3 = EBIT/ Tng ti sn S tn ti v kh nng tr n ca cng ty sau cng u da trn kh nng to ra li nhun t cc ti sn ca n. V vy, t s ny, theo Atlman th hin tt hn cc thc o t sut sinh li. X4 = Gi th trng ca vn c phn/ Gi s sch ca n N = n ngn hn + n di hn Vn c phn = c phn thng + c phn u i cng ty ph sn ch hot ng trong 5 nm.

T s ny cho bit gi tr ti sn ca cng ty st gim bao nhiu ln trc khi cng ty lm vo tnh trng mt kh nng thanh ton. y l mt phin bn c sa i ca mt trong cc bin c Fisher s dng khi nghin cu t sut sinh li ca tri phiu (1959). Nu t s ny thp hn 1/3 th xc sut cng ty ph sn l rt cao. i vi cng ty cha c phn ha th gi tr th trng c thay bng gi tr s sch ca vn c phn. X5 = Doanh thu/ Tng ti sn o lng kh nng qun tr ca cng ty to ra doanh thu trc sc p cnh tranh ca cc i th khc. T s ny c mc ngha thp nht trong m hnh nhng n l mt t s quan trng v gip kh nng phn bit ca m hnh c nng cao. X5 thay i trn mt khong rng i vi cc ngnh khc nhau v cc quc gia khc nhau. Mt s nghin cu vo thp nin 1960 ch ra rng t s dng tin trn n l t s rt tt d bo nhng do trong giai on ny, d liu v dng tin v khu hao ca cc doanh nghip khng nht qun nn ch s Z ca Altman khng bao gm cc t s c lin quan n dng tin. iu ny kh ph hp vi thc trng v thng tin ti chnh ca doanh nghip Vit Nam hin nay, hn na ch s Z c s dng hiu qu M (d bo chnh xc 95 dng hay d bo ph sn. i vi doanh nghip c phn ho, ngnh sn xut: Z = 1.2X1 + 1.4X2 + 3.3X3 + 0.64X4 + 0.999X5 Nu Z >2.99: DN nm trong vng an ton, cha c nguy c ph sn Nu 1.8< Z <2.99: DN nm trong vng cnh bo, c th c nguy c ph sn Nu Z <1.8: DN nm trong vng nguy him, nguy c ph sn cao. i vi mu d liu) v nhiu nc khc th rt c th cng s thc hin tt ti Vit Nam trong lnh vc xp hng tn

i vi doanh nghip cha c phn ho, ngnh sn xut: Z' = 0.717X1 + 0.847X2 + 3.107X3 + 0.42X4 + 0.998X5

Nu Z' > 2.9: DN nm trong vng an ton, cha c nguy c ph sn Nu 1.23 < Z' < 2.9: DN nm trong vng cnh bo, c th c nguy c ph sn Nu Z' <1.23: DN nm trong vng nguy him, nguy c ph sn cao. Ch s Z" di y c th c dng cho hu ht cc ngnh, cc loi hnh

i vi cc doanh nghip khc: doanh nghip. V s khc nhau kh ln ca X5 gia cc ngnh, nn X5 c a ra. Z" = 6.56X1 + 3.26X2 + 6.72X3 + 1.05X4 Nu Z" >2.6: DN nm trong vng an ton, cha c nguy c ph sn Nu 1.2 < Z" < 2.6: DN nm trong vng cnh bo, c th c nguy c ph sn Nu Z <1.1: DN nm trong vng nguy him, nguy c ph sn cao. Ngoi tc dng cnh bo du hiu ph sn, Altman nghin cu trn 700 cng ty cho ra ch s Z" iu chnh: Z" iu chnh = 3.25 + Z" = 3.25 + 6.56X1 + 3.26X2 + 6.72X3 + 1.05X4 1.2.2 H thng xp hng tn dng ca Ngn hng trung ng Php NHTW Php nh gi v XHTD phc v cho h thng cc ngn hng thng mi. Nhng thng tin ny khng cung cp ra ngoi v c k hiu theo nhng quy nh ca NHTW. Nhng thng tin ny c cp nht, nh gi thng xuyn, lin tc v c h thng. Cc bc chm im nh sau: Cho im doanh nghip Vic cho im ca NHTW Php gm c 3 yu t cu thnh: im nh gi qui m (doanh s) hot ng ca doanh nghip: c biu th bng mt ch ci t A n H hoc J, N, X; im nh gi tn dng: c biu th bng mt con s 0,3,4,5, 6; im nh gi thanh ton: c biu th bng mt con s 7,8, 9

Cho im v quy m hot ng ca doanh nghip

10

Bng 1.1: Cho im v quy m ca NHTW Php im A B C D E F G H J N X Quy m (doanh s) Mc hot ng ln hn bng 5 t Franc Mc hot ng t 1 t Franc n 5 t Franc Mc hot ng t 500 triu Franc Mc hot ng t 200 triu Franc n 500 triu Franc Mc hot ng t 100 triu Franc n 200 triu Franc Mc hot ng t 50 triu n 100 triu Franc Mc hot ng t 10 triu Franc n 50 triu Franc Mc hot ng t 5 Triu Franc n 10 triu Franc Mc hot ng di 5 triu Franc. Mc hot ng khng ng k Mc hot ng khng c bit n hoc s liu qu c (Bng cn i ti khon kt thc trn 21 thng); Trong trng hp cn thit, vic cho im cn c b xung thm ch s cng khai thng tin (biu th bng ch T) hoc ch s thiu hay chm tr thng tin v ti khon (biu th bng ch R). im nh gi quy m hot ng tng ng vi mc doanh s m trn nguyn tc l cha b nh thu, tr mt s trng hp nht nh. Khi nh gi cho im v quy m hot ng ca cc doanh nghip theo mc hot ng kinh doanh hng nm, lnh vc hot ng ca cc doanh nghip cng c quan tm, l doanh nghip thuc khu vc sn xut hay khng sn xut, u thc hay cc cng ty mi gii v.v. iu ny cho php thc hin nh gi chnh xc hn i vi tng loi hnh ca doanh nghip. Cho im v tn dng NHTW Php nh gi v cho im v tn dng ch yu da vo vic phn tch tnh hnh ti chnh trong bng cn i k ton. ng thi, vic nh gi cng p dng theo tng loi hnh ca doanh nghip, theo thnh phn kinh t v theo nhm doanh nghip. C 5 mc thang im nh gi tn dng:

11

im tn dng 0: L nhng doanh nghip trc y c quan h vi ngn hng (h s kinh t ca khch hng c lu tr ti NHTW, nhng gi y khng cn quan h na, ngn hng khng nhn c bt c thm mt thng tin g khc). NHTW khng nh gi tn dng i vi loi hnh doanh nghip ny, nhng h s ban u ca cng ty ny vn lu ngn hng. im tn dng 3: y l im cao nht ca NHTW Php dnh cho cc doanh nghip ang hot ng rt tt c v cht lng tn dng, c v kh nng m bo thanh ton, h s an ton vn n nh. im tn dng 3 dnh cho nhng doanh nghip t cc iu kin sau: - Bo co ti chnh v kh nng thanh ton ca doanh nghip ti thi im bo co gn nht phn nh tnh hnh ti chnh ca doanh nghip tt. - Cc nh lnh o, ngi ng u cao nht ca cc doanh nghip c trch nhim cao trong qun l, cc doanh nghip c lin quan n nhau c mi quan h cht ch vi nhau. - Thanh ton c m bo mt cch u n, bnh thng khng c s thay i. Nhng doanh nghip t im 3 v tn dng l nhng doanh nghip phi t im 7 trong khu thanh ton. im tn dng 4: im ny dnh cho cc doanh nghip c tnh hnh sn xut kinh doanh t mc trung bnh kh. l nhng doanh nghip trong cc tnh trng sau y: - C du hiu km v hiu qu kinh doanh v kh nng t ti tr. - C nhiu khon chi tiu ti chnh nng n trong nm ti chnh c phn nh trong doanh nghip, cn bng bp bnh gia ti sn c v ti sn n di 1 nm. - Khng c s c v khu thanh ton. Kh nng thanh ton ca cc doanh nghip ny phi t im 8. im tn dng 5: Dnh cho nhng doanh nghip c tnh hnh dn n cc khon tn ng: - Hiu qu kinh doanh l, kh nng sinh li khng cao, kh nng ti tr km.

12

- Ti sn c di 1 nm < ti sn n di 1 nm. - Tng sai s vn lu ng dng b thm ht. - C s c trong khu thanh ton v dn n im 9 trong khu thanh ton ( thanh ton khng ng hn). - C s c thay i v nhn s, ban lnh o c vn lin quan ti chnh ca cng ty. im tn dng 6: l nhng doanh nghip hot ng trong tnh trng xu, km hiu qu, bng tng kt ti sn mt cn i. Vn t c khng m bo cho qu trnh sn xut kinh doanh. Doanh nghip vay n qu nhiu, c th: - Hiu qu kinh doanh, kh nng t ti tr b thm ht trong 3 nm lin tc. - Gnh nng v ti chnh (n qu nhiu) chim t l ln trong ton b doanh s lin tc trong 3 nm lin. - Vn t c b ct xn bi cc khon n. - Ti sn c di 1 nm< ti sn n di 1 nm hoc vn lu ng b thm ht. - Doanh nghip khng c kh nng t tr n. - Nhng doanh nghip ang c vn v t tng ca php lut. Nhng nh gi cho im v quy m hot ng, v tn dng ca cc doanh nghip c a ra bng cc bn tin. Cc bn tin ny thng bo cc nhn t nh hng n vic cho im tn dng nh bng cn i k ton, bo co kt qu kinh doanh, ri ro thanh ton, tnh hnh gim vn t c, cc s kin php l, ng thi vic nh gi cho im ny lun lun c thc hin thng xuyn v th hng tn dng ca cc doanh nghip s c th thay i theo thi gian. Cho im v thanh ton C 3 mc thang im khc nhau, l: im 7 l im cho nhng doanh nghip c kh nng thanh ton u n, khng c kh khn v qun l ngn qu, m bo tr n vay ng hn. im 8 l im cho nhng doanh nghip thanh ton ng hn, tuy c t nhiu kh khn v ngn qu, nhng khng nh hng n cc khon tn dng n k hn phi thanh ton trong hp ng.

13

im 9 l im cho nhng doanh nghip thanh ton khng ng hn, doanh nghip c kh khn, do ngn qu b thm ht v khng c kh nng t tr n cho cc khon vay. im 8 v 9 ch yu c a ra cn c ri ro thanh ton thng phiu c cng b NHTW Php, cc chng th khng ngh, v cc s vic chm thanh ton c ghi nhn ti To n thng mi. Cho im cc nh lnh o Ngi ng u cao nht ca cng ty, ngi chu trch nhim chnh i vi doanh nghip, s im biu th bng mt trong 3 con s 0,5,6 vi ngha nh sau: im 0: NHTW Php khng lu tr thng tin v lnh o doanh nghip. im 5: Thng tin v lnh o ca doanh nghip c lu tr ti NHTW. - Lnh o doanh nghip khng nm trong i tng xt x ca to n, nhng im tn dng nhn im 6 v im thanh ton nm im 9. - Nhng cng ty khng b im 9 trong khu thanh ton, nhng b im tn dng 6 v c quyt nh ca to n vi khon tn dng 100.000 Franc c cng b t nht 5 thng. im 6: Lnh o ca doanh nghip t nht mt ln b ph sn (thng tin v lnh o ca doanh nghip c lu tr ti NHTW trong thi gian 10 nm lin tc). Nhng doanh nghip ang b to n a ra xt x vi nhng khon tn dng ln hn 100.000 Franc. Ch s b sung: Ngoi cch nh gi v cho im trn, NHTW Php cn a ra cc ch s b sung (cn gi l ch s thng tin), bao gm: Th nht, ch s cng khai thng tin, c k hiu bng ch T. Nh vy, khi nhn vo bn cnh ch s im ca doanh nghip c ch T, ta hiu rng ton b h s v tnh hnh ti chnh ca cng ty c cng b cng khai. Ch s cng khai thng tin cho thy vic cung cp thng tin ca doanh nghip l hon ton khng du dim. Th hai, ch s thiu hoc chm tr thng tin th hin bng ch R. Ch s

14

ny dnh cho nhng cng ty khng mun bo co s liu, t chi cung cp s liu, s liu c th cha thu thp c y , cng ty khng thng bo s liu k ton mi nht, hoc NHTW Php khng th nhn ti liu ny cc ngn hng c lin quan. Ch s R cng nh hng n s nh gi v cht lng tn dng ca mt doanh nghip. 1.3 KINH NGHIM XHTD TRONG NHTM TI VIT NAM 1.3.1 H thng XHTD ca Ngn hng u t v pht trin Vit Nam BIDV xy dng 3 H thng XHTD cho 3 loi khch hng chnh l: Khch hng l t chc kinh t; Khch hng l c nhn; Khch hng l t chc tn dng; 1.3.1.1 H thng XHTD t chc kinh t H thng XHTD cc t chc kinh t c thc hin qua 6 bc: Bc 1: Xc nh ngnh kinh t Vic xc nh ngnh ngh kinh doanh ca khch hng da vo hot ng sn xut kinh doanh chnh ca khch hng. Hot ng sn xut kinh doanh chnh l hot ng em li t 50 hng. Trng hp khch hng kinh doanh a ngnh nhng khng c ngnh no c doanh thu chim t trn 50 chm im v xp hng. Vic xc nh ngnh ngh kinh doanh ca khch hng theo quy nh nh trn s m bo cp nht c cc thay i v ngnh ngh kinh doanh ca khch hng Bc 2: Xc nh quy m Quy m hot ng ca khch hng ph thuc vo ngnh ngh kinh t m khch hng ang c hot ng. Trong h thng chm im ny, tng ng vi 35 ngnh kinh t s c 35 b ch tiu xc nh quy m. Quy m ca khch hng c xc nh da trn vic chm im cc ch tiu sau: Vn ch s hu. S lng lao ng. tng doanh thu th Chi nhnh c quyn la chn ngnh c tim nng pht trin nht trong cc ngnh m khch hng c hot ng doanh thu tr ln trong tng doanh thu hng nm ca khch

15

Doanh thu thun. Tng ti sn.

Mi ch tiu s c 8 khong gi tr chun tng ng l thang im t 1-8 im. Tng hp im ca 4 ch tiu s c dng xc nh quy m ca khch hng theo nguyn tc: khch hng c im tng hp cng ln th quy m ca khch hng cng ln. Trong H thng ny, quy m ca khch hng c chia lm 3 loi: - Khch hng quy m ln: c tng s im t c t 22 im n 32 im. - Khch hng quy m va: c tng s im t c t 12 im n 21 im. - Khch hng quy m nh: c tng s im t di 12 im. Bc 3: Xc nh loi hnh s hu - Cn c vo i tng s hu, khch hng c chia thnh loi khc nhau: 1. Khch hng l doanh nghip nh nc. 2. Khch hng l doanh nghip c vn u t nc ngoi. 3. Khch hng khc. - Trong mi loi khch hng, H thng s quy nh cch chm im ring i vi trng hp Khch hng ang c quan h tn dng hoc khch hng mi cha c quan h tn dng ti BIDV. Bc 4: Chm im cc ch tiu ti chnh i) Nhm ch tiu thanh khon (3 ch tiu) Kh nng thanh ton hin hnh Kh nng thanh ton nhanh Kh nng thanh ton tc thi ii) Nhm ch tiu hot ng (4 ch tiu) Vng quay vn lu ng Vng quay hng tn kho Vng quay cc khon phi thu Hiu sut s dng TSC iii) Nhm ch tiu cn n (2 ch tiu) Tng n phi tr/ Tng ti sn

16

N di hn/Ngun vn CSH iv) Nhm ch tiu thu nhp (5 ch tiu) Li nhun gp/Doanh thu thun; Li nhun t hot ng kinh doanh/ Doanh thu thun Li nhun sau thu/ Vn CSH Li nhun sau thu/ Tng ti sn bnh qun (Li nhun trc thu + Chi ph li vay)/ Chi ph li vay Bc 5: Chm im cc ch tiu phi ti chnh. - Thng thng, b ch tiu phi ti chnh gm 40 ch tiu thuc 5 nhm: i) Kh nng tr n t lu chuyn tin t (2 ch tiu) ii) Trnh qun l v mi trng ni b ca DN (9 ch tiu) iii) Quan h vi Ngn hng (11 ch tiu) iv) Cc nhn t bn ngoi (7 ch tiu) v) Cc c im hot ng khc (11 ch tiu) Trng s ca nhm cc ch tiu phi ti chnh c quy nh nh sau: Bng 1.2 Trng s ca nhm cc ch tiu phi ti chnh chm im XHTD khch hng doanh nghip ca BIDV Stt 1 2 3 4 5 t nc ngoi Kh nng tr n t lu chuyn tin t 6% 7% Trnh qun l 28% 26% Quan h vi Ngn hng 37% 37% Cc nhn t bn ngoi 10% 10% Cc c im hot ng khc 19% 20% Tng s 100% 100% (Ngun : Ngn hng u t v pht trin Vit Nam) Cc ch tiu DN c vn u DNNN DN Khc 5% 28% 37% 11% 19% 100%

Bc 6: Tng hp im v xp hng im ca khch hng = im cc ch tiu ti chnh * Trng s phn ti chnh + im cc ch tiu phi ti chnh * Trng s phn phi ti chnh

17

Bng 1.3 Trng s cc ch tiu ti chnh v phi ti chnh chm im XHTD doanh nghip ca BIDV Bo co ti chnh Bo co ti chnh c kim ton khng c kim ton Cc ch tiu ti chnh 35% 30% Cc ch tiu phi ti chnh 65% 65% (Ngun : Ngn hng u t v pht trin Vit Nam) Bng 1.4 H thng k hiu xp hng doanh nghip ca BIDV im Xp loi 90 100 AAA 83 90 AA 77 83 A 71 77 BBB 65 71 BB 59 65 B 53 59 CCC 44 53 CC 35 44 C t hn 35 D (Ngun : Ngn hng u t v pht trin Vit Nam) 1.3.1.2 H thng xp hng tn dng khch hng c nhn Bc 1: Chm im cc ch tiu v nhn thn v kh nng tr n ca khch hng Bng 1.5 Cc ch tiu chm im nhn thn XHTD c nhn ca BIDV C nhn vay tiu dng C nhn vay kinh doanh Tui Trnh hc vn Tin n tin s Tnh trng ch C cu gia nh S ngi ph thuc trc tip v kinh t thng xuyn lin tc vo ngi vay Bo him nhn mng Ngh nghip Lnh vc kinh doanh Thi gian cng tc Thi gian hot ng kinh doanh trong lnh vc hin ti Ri ro ngh nghip Ri ro lin quan n ngnh ngh kinh doanh S hu cc c s kinh doanh

(Ngun : Ngn hng u t v pht trin Vit Nam)

18

Bng 1.6 Thng tin v kh nng tr n ca khch hng c nhn h thng XHTD BIDV
C nhn vay tiu dng 1 C nhn vay Kinh doanh

Mc thu nhp rng n nh hng Kh nng sinh li ca phng n kinh thng chng minh c doanh (tnh bng: Li nhun d kin t PAKD/ Doanh thu d kin t PAKD) T l gia s tin phi tr trong k (gc + li) theo k hoch tr n vi ngun tr n chng minh c trong k T l gia s tin phi tr trong k (gc + li) theo k hoch tr n (bao gm c cc khon n trc y vi BIDV v khon n ang xem xt (theo lch tr n d tnh) v cc khon n vi cc ngn hng khc) vi ngun tr n chng minh c trong k Tnh hnh tr n gc v li vi BIDV Cc dch v s dng BIDV nh gi ca CBTD v tnh kh thi ca phng n kinh doanh ca khch hng

3 4 5

Tnh hnh tr n gc v li vi BIDV Cc dch v s dng BIDV

(Ngun : Ngn hng u t v pht trin Vit Nam) Bc 2: Tng hp im v xp hng khch hng: im ca c nhn = im ch tiu v nhn thn * T trng ch tiu v nhn thn + im ch tiu v kh nng tr n * T trng ch tiu v kh nng tr n T trng ch tiu v nhn thn: 40 im 95 100 90 94 85 89 80 84 70 79 60 69 50 59 40 49 35- 39 t hn 35 T trng ch tiu v kh nng tr n : 60 Xp loi AAA AA A BBB BB B CCC CC C D

Bng 1.7 H thng k hiu xp hng khch hng c nhn ca BIDV

(Ngun : Ngn hng u t v pht trin Vit Nam)

19

Bc 3: nh gi cc ti sn bo m. Bng 1.8 : Cc ch tiu chm im ti sn m bo ca BIDV Ch tiu 100

TKTG, GTCG do Chnh ph hoc BIDV pht hnh >200% 0% hoc c xu hng tng

75
GTCG do t chc pht hnh (Tr c phiu) 150-200%

im 50
BS (Nh ) 100150% 1030%

25
BS (Khng phi nh ), ng sn, c phiu 70100% 30-50%

0
Khng c TSB

Loi TSB

2 3

Gi tr ti sn m bo/Tng n vay Ri ro gim gi TSB trong 2 nm gn y

<70%

1-10%

>50%

(Ngun : Ngn hng u t v pht trin Vit Nam) Bng 1.9 : H thng k hiu nh gi ti sn m bo ca BIDV im >= 225 im 75 224 <75 Xp loi A B C nh gi Mnh Trung bnh Thp

(Ngun : Ngn hng u t v pht trin Vit Nam) Bc 4: Tng hp v quyt nh: Bng 1.10 Ma trn kt hp gia kt qu XHTD vi kt qu nh gi ti sn m bo ca BIDV
Xp loi c nhn Xp loi ri ro nh gi ti sn th chp A (mnh) B (Trung bnh) Ri ro thp Xut sc Tt Ri ro trung bnh Tt Trung bnh Ri ro cao Trung bnh/T chi T chi AAA AA A BBB BB B CCC CC C D

C (Thp)

Trung bnh/T chi (Ngun : Ngn hng u t v pht trin Vit Nam) Trung bnh

20

1.3.1.3 H thng xp hng tn dng t chc tn dng H thng XHTD cc t chc tn dng c thc hin qua 4 bc nh sau: Bc 1: Xc nh loi T chc tn dng - Cn c vo loi hnh TCTC, khch hng c chia thnh loi khc nhau: 1. Khch hng l ngn hng quc doanh. 2. Khch hng l ngn hng c phn 3. Khch hng l ngn hng nc ngoi. 4. Khch hng l cng ty ti chnh v cng ty cho thu ti chnh. 5. Khch hng l cng ty chng khon. Bc 2: Chm im cc ch tiu ti chnh Cc ch tiu ti chnh gm 17 ch tiu thuc 4 nhm nh sau: i) Ch s bo m an ton vn (CAR) ii) Cht lng ti sn iii) Ch s kh nng thanh khon iv) Ch s kh nng sinh li Bc 3: Chm im cc ch tiu phi ti chnh. - Thng thng, b ch tiu phi ti chnh gm 58 ch tiu thuc 4 nhm: i) Cc yu t mi trng ii) Nng lc lnh o, mi trng v kh nng cnh tranh ca NH Nng lc v kinh nghim iu hnh ca Ban lnh o H thng kim sot ni b ca ngn hng theo nh gi ca CBTD C ch qun l ri ro ca ngn hng V th cnh tranh v uy tn ca Ngn hng H thng cng ngh thng tin iu hnh v qun l iii) Kh nng duy tr nng lc kinh doanh ca ngn hng a dng ho hot ng kinh doanh Nhn s ca ngn hng theo nh gi ca CBTD iv) Cc yu t khc H tr ti chnh, k thut t bn ngoi

21

Bc 4: Tng hp im v xp hng: im ca KH = im cc ch tiu ti chnh * Trng s phn ti chnh + im cc ch tiu phi ti chnh * Trng s phn phi ti chnh Bng 1.11 Trng s cc ch tiu ti chnh v phi ti chnh chm im XHTD nh ch ti chnh ca BIDV Bo co ti chnh c kim ton 40% 60% Bo co ti chnh khng c kim ton 30% 70%

Cc ch tiu ti chnh Cc ch tiu phi ti chnh

(Ngun : Ngn hng u t v pht trin Vit Nam) Bng 1.12 H thng k hiu xp hng nh ch ti chnh ca BIDV im Xp loi T 90 n 100 AAA T 80 n 90 AA T 70 n 80 A T 65 n 70 BBB T 60 n 65 BB T 50 n 60 B T 45 n 49 CCC T 40 n 45 CC T 35 n 40 C Nh hn 35 D (Ngun : Ngn hng u t v pht trin Vit Nam) 1.3.2 H thng XHTD ca Ngn hng TMCP Quc T Vit Nam - VIB H thng xp hng tn dng ni b ca VIB c xy dng bao gm cc thnh phn sau: -

H thng XHTD cho khch hng doanh nghip. H thng XHTD cho khch hng c nhn. H thng XHTD cho khch hng l cc nh ch ti chnh. H thng XHTD khch hng doanh nghip ca VIB c p dng cho hai

1.3.2.1 H thng XHTD khch hng doanh nghip loi khch hng nh sau:

22

Khch hng doanh nghip quy m ln, trung bnh v nh. Khch hng doanh nghip quy m siu nh.

Khch hng doanh nghip quy m ln, trung bnh v nh Bc 1: Xc nh ngnh kinh t (bao gm 22 ngnh kinh t) Bc 2: Xc nh loi hnh s hu: DN nh nc, DN c vn u t nc ngoi, DN khc. Bc 3: Chm im cc ch tiu ti chnh: Nhm ch tiu thanh khon (3 ch tiu) Kh nng thanh ton hin hnh Kh nng thanh ton nhanh Kh nng thanh ton tc thi Vng quay vn lu ng Vng quay hng tn kho Vng quay cc khon phi thu Hiu sut s dng ti sn c nh Vng quay cc khon phi tr Tng n phi tr/ Tng ti sn N di hn/ Vn ch s hu Li nhun gp/ Doanh thu thun Li nhun t hot ng kinh doanh / Doanh thu thun Li nhun sau thu/ Vn ch s hu bnh qun Li nhun sau thu/ Tng ti sn bnh qun (Li nhun trc thu v Chi ph li vay)/ Chi ph li vay

Nhm ch tiu hot ng (5 ch tiu) -

Nhm ch tiu n cn n (2 ch tiu) -

Nhm ch tiu thu nhp (5 ch tiu) -

Bc 4: Chm im cc ch tiu phi ti chnh: Nhm ch tiu nh gi kh nng tr n ca khch hng Nhm ch tiu trnh qun l v mi trng ni b doanh nghip

23

Quan h vi Ngn hng Nhm ch tiu cc nhn t nh hng n ngnh kinh doanh Nhm ch tiu cc nhn t nh hng n hot ng doanh nghip Khch hng doanh nghip quy m siu nh: Bc 1: Xc nh ngnh kinh t: 2 nhm ngnh: Ngnh ch bin, sn xut v xy dng Ngnh kinh doanh thng mi v dch v

Bc 2: chm im ch tiu ti chnh Nhm ch tiu thanh khon Kh nng thanh ton hin hnh Nhm ch tiu hot ng Vng quay hng tn kho Vng quay cc khon phi thu

Nhm ch tiu cn n Tng n phi tr/ Tng ti sn Vn vay ngn hng/ Vn ch s hu

Nhm ch tiu thu nhp Li nhun sau thu/ Tng ti sn bnh qun EBIT (Li nhun trc thu v Chi ph li vay)/ Chi ph li vay

Bc 3: Chm im cc ch tiu phi ti chnh Nhm ch tiu kh nng qun tr iu hnh ca ch doanh nghip Nhm ch tiu quan h vi ngn hng Nhm ch tiu cc nhn t nh hng n ngnh kinh doanh Nhm ch tiu cc nhn t nh hng n hot ng doanh nghip Nhm ch tiu nh gi kh nng tr n ca KH trn dng tin thc t Tng hp im v xp hng tn dng im ca khch hng = im cc ch tiu ti chnh * trng s phn ti chnh + im cc ch tiu phi ti chnh * trng s phn phi ti chnh

24

Bng 1.13 H thng k hiu xp hng khch hng doanh nghip ca VIB im Hng T 90 100 AAA T 80 90 AA T 75 80 A T 70 75 BBB T 65 70 BB T 60 65 B T 56 60 CCC T 53 56 CC T 45 53 C T 20 45 D (Ngun : Ngn hng TMCP Quc t Vit Nam)

Nhm 1 Nhm 2 Nhm 3 Nhm 4 Nhm 5

1.3.2.2 H thng xp hng tn dng khch hng c nhn H thng XHTD khch hng c nhn ca VIB bao gm 2 nhm: khch hng c nhn v khch hng l h kinh doanh Khch hng l c nhn: Bc 1: Xc nh mc ch vay ca khch hng Vay tiu dng. Vay kinh doanh u t.

Bc 2: Thc hin chm im 4 tiu ch: Thng tin v nhn thn khch hng Kh nng tr n Quan h ca khch hng vi VIB v vi cc t chc tn dng khc nh gi phng n kinh doanh/u t (khch hng vay kinh doanh) Bc 3: Tng hp im im ca khch hng = im ca tng nhm tiu ch nu trn * trng s tng ng Bc 4: Xc nh h s ri ro i vi sn phm vay: cc sn phm vay ca khch hng c nhn c quy nh mt h s ri ro nht nh, h s ny c th c iu chnh ph hp trong tng thi k. Bc 5: Xc nh h s ri ro ca ngun tr n (p dng i vi vay tiu dng): Ngun tr n l thu nhp t lng ca khch hng Ngun tr n l thu nhp t hot ng kinh doanh ca khch hng

25

Ngun tr n l thu nhp t lng v t HKD ca khch hng Ba ngun tr n trn c quy nh mt h s ri ro nht nh, h s ny c

th c iu chnh ph hp tng thi k. Bc 6: Tng hp im im tng hp ca khch hng = tng hp im chm * h s ri ro ca sn phm vay * h s ri ro v ngun tr n (ch p dng i vi mc ch vay tiu dng) Khch hng l h kinh doanh Bc 1: Thc hin chm im 4 tiu ch: Thng tin v ch h kinh doanh. Thng tin khc lin quan n c s kinh doanh. Thng tin v quan h vi VIB v cc TCTD khc ca h kinh doanh. Thng tin v phng n kinh doanh/u t. Bc 2: Tng hp im v xp loi ri ro: Tng im ca khch hng = im ca tng nhm tiu ch nu trn * trng s tng ng ca tng nhm tiu ch. Xp hng khch hng c nhn: Bng 1.14 H thng k hiu xp hng khch hng c nhn ca VIB im Hng T 95 100 AAA T 90 94 AA T 85 89 A T 75 84 BBB T 70 74 BB T 65 69 B T 60 64 CCC T 55 59 CC T 35 54 C Nh hn 5 D (Ngun : Ngn hng TMCP Quc t Vit Nam)

Nhm 1 Nhm 2 Nhm 3 Nhm 4 Nhm 5

1.3.2.3 H thng XHTD khch hng nh ch ti chnh : gm 3 nhm khch hng: Ngn hng (NHTM, NH pht trin, NH u t, NH chnh sch, NH hp tc) Cng ty ti chnh v cng ty cho thu ti chnh.

26

Cng ty chng khon. Nhm ch tiu m bo an ton vn Nhm ch tiu cht lng ti sn Nhm ch tiu thanh khon Nhm ch tiu kh nng sinh li

Bc 1: Chm im cc ch tiu Ti chnh, gm 4 nhm ch tiu:

Bc 2: Chm im cc tiu ch phi ti chnh Nhm ch tiu cc yu t mi trng Nhm ch tiu nng lc lnh o, mi trng ni b v kh nng cnh tranh Nhm ch tiu kh nng duy tr nng lc kinh doanh Cc yu t khc Bc 3: Tng hp im v xp loi nh ch ti chnh: im xp loi nh ch ti chnh = im cc ch tiu ti chnh * trng s im ti chnh + im cc ch tiu phi ti chnh * trng s im phi ti chnh Bng 1.15 H thng k hiu xp hng nh ch ti chnh ca VIB im Xp loi T 95 100 AAA Rt tt T 90 94 AA Rt tt T 85 89 A Rt tt T 75 84 BBB Tng i tt T 70 74 BB Tng i tt T 65 69 B Tng i tt T 60 64 CCC Trung bnh T 55 59 CC Trung bnh T 35 54 C Di trung bnh Nh hn 35 D Km (Ngun : Ngn hng TMCP Quc t Vit Nam) Bc 4: Xp loi quan h vi ngn hng i vi ngn hng thng mi: chm im cc nhm ch tiu: Nhm ch tiu phn nh nng lc hp tc chung Nhm ch tiu quan h tn dng

27

Nhm ch tiu quan h giao dch vn v mua bn ngoi t Nhm ch tiu quan h ti khon i vi cng ty cho thu ti chnh v cng ty ti chnh: Quan h tin gi Quan h tn dng v bo lnh Quan h giao dch vn v mua bn ngoi t (MM, FX) Ti tr thng mi Quan h hp tc khc theo nh gi ca cn b phn tch i vi cng ty chng khon, gm 3 nhm ch tiu: Quan h tn dng Quan h tin gi Quan h hp tc khc im quan h vi ngn hng = im ca tng nhm ch tiu * trng s Bng 1.16 Xp loi quan h vi ngn hng ca nh ch ti chnh ti VIB im Xp loi Trn 70 im Tt T 40 n di 70 im Trung bnh Di 40 im Km (Ngun : Ngn hng TMCP Quc t Vit Nam) Bc 5: Tng hp xp hng nh ch ti chnh Bng 1.17 Ma trn tng hp xp hng nh ch ti chnh ti VIB Quan h vi ngn hng Tt Xp loi CTC Rt tt Tng i tt Trung bnh Di trung bnh Km Trung bnh Km (3) (3) (4) (5) (5)

(1) (2) (1) (2) (2) (3) (3) (4) (4) (5) (Ngun : Ngn hng TMCP Quc t Vit Nam)

1.3.3 H thng XHTD ca NH TMCP Chu - ACB ACB xy dng 2 H thng XHTD cho 2 i tng: doanh nghip v c nhn.

28

1.3.3.1 H thng XHTD cho khch hng doanh nghip Quy trnh XHTD khch hng doanh nghip ca ACB gm cc bc sau: Bc 1: Xc nh ngnh kinh t (bao gm 26 ngnh kinh t) Bc 2: Xc nh quy m doanh nghip (ln, va, nh, rt nh) Bc 3: Xc nh loi hnh s hu ca Doanh nghip: Doanh nghip nh nc, Doanh nghip c vn u t nc ngoi, Doanh nghip khc. Bc 4: Chm im cc ch tiu ti chnh (p dng cc khch hng c BCTC) Nhm ch tiu thanh khon Nhm ch tiu hot ng Nhm ch tiu cn n Nhm ch tiu thu nhp

Bc 5: Chm im cc ch tiu phi ti chnh Khch hng cha c BCTC, gm 5 nhm ch tiu S h tr ca thnh vin gp vn/Ban iu hnh n hot ng ca Cty Hiu qu ca phng n kinh doanh Ri ro t yu t ti chnh Ngun tr n Uy tn trong quan h ACB v cc TCTD khc Tnh n nh ca mi trng kinh doanh/ri ro ngnh Khch hng c BCTC Quy m ln, va v nh Hiu qu/tnh n nh trong hot ng sn xut kinh doanh Tnh n nh ca th trng u vo/u ra/kh nng cnh tranh ca DN Kh nng tr n/Phng n kinh doanh Tnh hnh giao dch/Uy tn quan h ti ACB v TCTD Tnh n nh ca mi trng kinh doanh/ri ro ngnh Quy m rt nh: S h tr ca thnh vin gp vn n hot ng ca Cng ty Hiu qu hot ng ca Cng ty Kh nng tr n/Phng n kinh doanh

29

Uy tn trong quan h vi ACB v cc TCTD khc Tnh n nh ca mi trng kinh doanh/ri ro ngnh

Bc 6: Tng hp im v xp hng tn dng im ca KH = im cc ch tiu ti chnh * Trng s phn ti chnh + im cc ch tiu phi ti chnh * Trng s phn phi ti chnh Bng 1.18 H thng k hiu xp hng doanh nghip ca ACB Tng s im Xp hng 99 100 AAA 95 di 99 AA 85 di 95 A 72 di 85 BBB 68 di 75 BB 62 di 68 B 59 di 62 CCC 56 di 59 CC 48 di 56 C 23 di 48 D (Ngun : Ngn hng TMCP Chu Vit Nam) 1.3.3.2 H thng XHTD cho khch hng c nhn H thng XHTD khch hng c nhn ca ACB phn loi khch hng c nhn thnh 2 nhm: Khch hng vay vn tiu dng. Khch hng vay kinh doanh/u t. Nhm ch tiu v nhn thn Nhm ch tiu v kh nng tr n: bao gm 2 nhm nh hn l: - Kh nng ti chnh ca ngi i vay - Mi quan h ca ngi i vay vi ACB v cc TCTD khc Khch hng vay vn kinh doanh/u t: Gm ba nhm ch tiu sau: Nhm thng tin v ch c s kinh doanh Nhm ch tiu thng tin khc v ch c s kinh doanh, bao gm: Tng quan v hot ng kinh doanh.

Khch hng c nhn vay vn tiu dng :Gm hai nhm ch tiu sau:

30

Quan h vi ACB v cc TCTD khc. Cc yu t ni ti ca phng n. Th trng u vo, u ra v cc yu t tc ng n phng n. Kt qu ca phng n kinh doanh. Hoc nhm ch tiu v phng n u t

Nhm ch tiu v phng n kinh doanh bao gm: -

Tng hp im v phn loi ri ro khch hng c nhn nh sau: Bng 1.19 H thng k hiu xp hng khch hng c nhn ca ACB im 91 100 80 90 75 80 70 75 65 70 60 65 56 60 53 56 45 43 20 45 Xp loi Phn loi ri ro AAA N tiu chun AA N tiu chun A N tiu chun BBB N cn ch BB N cn ch B N di tiu chun CCC N di tiu chun CC N di tiu chun C N nghi ng D N c kh nng mt vn Ngun : Ngn hng TMCP Chu Vit Nam)

KT LUN CHNG 1 Chng 1 lun vn trnh by khi qut c s l lun v XHTD, mc ch ca XHTD i vi ngn hng, i vi c quan qun l nh nc v i vi th trng chng khon. Ngoi ra th cc phng php XHTD v quy trnh XHTD cng c cp. Lun vn cng gii thiu s lc kinh nghim XHTD trn th trng ti chnh M v h thng XHTD ca cc t chc XHTD v ngn hng trong nc. T nhng c s l lun ny, lun vn s nghin cu thc trng h thng XHTD ca Vietcombank, a ra nhng hn ch ca h thng XHTD Vietcombank ti Chng 2.

31

CHNG 2: THC TRNG H THNG XP HNG TN DNG NM 2010 CA VIETCOMBANK

2.1 GII THIU NGN HNG TMCP NGOI THNG VIT NAM 2.1.1 S lc qu trnh hnh thnh v pht trin Ngy 01 thng 04 nm 1963, NHNT chnh thc c thnh lp theo Quyt nh s 115/CP do Hi ng Chnh ph ban hnh ngy 30 thng 10 nm 1962 trn c s tch ra t Cc qun l Ngoi hi trc thuc Ngn hng Trung ng (nay l NHNN). Theo Quyt nh ni trn, NHNT ng vai tr l ngn hng chuyn doanh u tin v duy nht ca Vit Nam ti thi im hot ng trong lnh vc kinh t i ngoi bao gm cho vay ti tr xut nhp khu v cc dch v kinh t i ngoi khc (vn ti, bo him...), thanh ton quc t, kinh doanh ngoi hi, qun l vn ngoi t gi ti cc ngn hng nc ngoi, lm i l cho Chnh ph trong cc quan h thanh ton, vay n, vin tr vi cc nc. L NHTM nh nc u tin c chnh ph la chn thc hin c phn ha, Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam (Vietcombank) chnh thc hot ng ngy 2/6/2008 sau khi thc hin thnh cng k hoch c phn ho thng qua vic pht hnh c phiu ln u ra cng chng ngy 26/12/2007. 2.1.2 Mng li hot ng H thng mng li ca Vietcombank lin tc c m rng vi tng s gn 400 chi nhnh v Phng Giao dch trn ton quc, 3 cng ty con ti Vit Nam, 2 cng ty con ti nc ngoi, 4 cng ty lin doanh, 2 cng ty lin kt, 1 vn phng i din ti Singapore. Bn cnh VCB cn pht trin mt h thng Autobank vi gn 16.300 my ATM v im chp nhn thanh ton th (POS) trn ton quc. Hot ng ngn hng cn c h tr bi mng li 1.300 ngn hng i l ti 100 quc gia v vng lnh th. 2.1.3 Tnh hnh hot ng ca Vietcombank 2.1.3.1 Tnh hnh ti chnh v kt qu hot ng kinh doanh

32

Bng 2.1 Tnh hnh ti chnh v kt qu hot ng kinh doanh ca Vietcombank n v tnh: t ng Ch tiu 2006 2007 2008 Tng ti sn 167.128 197.363 222.090 Vn ch s hu 11.228 13.528 13.946 Tng d n / Tng ti sn 39,68% 48,34% 50,79% Thu nhp li thun 3.817 4.005 6.622 Tng thu nhp hot ng kinh doanh 5.289 6.114 8.940 Tng chi ph hot ng (1.291) (1.628) (2.592) Li nhun thun t hot ng kinh doanh trc chi ph d phng ri ro 3.998 4.486 6.348 tn dng Chi ph d phng ri ro tn dng (121) (1.337) (2.757) Li nhun trc thu 3.877 3.149 3.590 Thu Thu nhp doanh nghip (1.016) (759) (862) Li nhun sau thu 2.861 2.390 2.728 Li nhun thun sau thu 2.859 2.380 2.711 S lng chi nhnh (chi nhnh) 59 59 63 Tng s nhn vin (ngi) 7.277 9.190 9.212 C phiu ph thng (triu cp) 1.210 T l chi tr c tc ( /nm) 12,0 Ch tiu hiu qu NIM 2,58% 2,26% 3,26% T trng thu nhp ngoi li 27,82% 34,47% 25,93% ROAE 29,11% 19,23% 19,74% ROAA 1,88% 1,31% 1,29% Ch tiu an ton T l d n cho vay/ huy ng vn 56,13% 67,42% 70,50% T l n xu 2,70% 3,87% 4,61% H s an ton vn CAR 9,30% 9,20% 8,90% (Ngun: Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam) 2009 255.496 16.710 55,43% 6.499 9.287 (3.494) 5.793 (789) 5.004 (1.060) 3.945 3.921 70 10.401 1.210 12,0 2,81% 30,02% 25,58% 1,64% 83,57% 2,47% 8,11% 2010 307.496 20.669 57,50% 8.188 11.525 (4.544) 6.980 (1.501) 5.479 (1.243) 4.236 4.215 72 11.415 1.322 12,0 2,83% 28,95% 22,55% 1,50% 84,88% 3,0% 9,0%

2.1.3.2 Tnh hnh hot ng tn dng Bng 2.2 Tnh hnh hot ng tn dng ca Vietcombank t 2006 - 2010 2007 2008 2009 2010 Tng d n (t ng) 95.405 112.799 140.547 175.600 Tng trng tn dng 49,9% 18,23% 24,6% 24,9% Thu nhp li thun 4.005 6.622 6.499 8.348 Chi ph d phng ri ro tn dng (1.337) (2.757) (789) (1.471,3) T l n xu 3,87% 4,61% 2,47% 3,0% T trng d n SME 24,6% 27% 30,30% T trng d n th nhn 8,5% 9% 9,7% 9,8% 10,9% (Ngun: Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam) 2006 66.316 11,13% 3.817 (121) 2,70%

33

2.2 GII THIU V H THNG XHTD NM 2010 CA VIETCOMBANK H thng XHTD nm 2010 ca Vietcombank c xy dng da trn c s thng l quc t Basel II, chun mc quc t IAS 39 v iu 7 Quyt nh 493 ngy 22/4/2005 ca Ngn hng nh nc. Mc tiu xy dng h thng mi nhm nh gi, lng ha ri ro trong hot ng tn dng ca ngn hng, lm c s qun tr ri ro tn dng theo danh mc sn phm, xy dng k hoch d phng, cung cp thng tin Sau qu trnh chy th v hon thin th n u nm 2010 Vietcombank chnh thc p dng h thng XHTD mi trn ton h thng. Ngy 27/5/2010 NHNN c cng vn s 3937/NHNN-TTGSNH chp thun cho Vietcombank p dng phn loi n theo iu 7 Q 493 ngy 22/4/2005. 2.2.1 Cu trc h thng i tng xp hng: H thng XHTD Vietcombank gm 3 i tng khch hng sau: Khch hng Doanh nghip. Khch hng nh ch ti chnh. Khch hng th nhn. Thi hn chm im xp hng Khch hng doanh nghip: chm im hng qu. Bng 2.3 Thi hn chm im khch hng DN h thng XHTD Vietcombank
Qu Thi hn hon thnh Thng tin ti chnh Qu I Nm X Trc ngy 15 hoc 30, thng 05 ca nm X Bo co ti chnh ca nm trc (X-1) Thng tin PTC ti thi im nh gi, BCTC nhanh ca qu nh gi Qu II Nm X Trc ngy 15 hoc 30, thng 08 ca nm X Bo co ti chnh ca nm trc (X-1) Thng tin PTC ti thi im nh gi, bo co ti chnh nhanh ca qu nh gi Qu III Nm X Trc ngy 15 hoc 30, thng 11 ca nm X Bo co ti chnh ca nm trc (X-1) Thng tin PTC ti thi im nh gi, BCTC nhanh ca qu nh gi Qu IV Nm X Trc ngy 15 hoc 30, thng 02 ca nm X+1 Bo co ti chnh ca nm X (nu c) Thng tin PTC ti thi im nh gi, BCTC nhanh ca qu nh gi

Thng tin phi ti chnh

34

Khch hng nh ch ti chnh: chm im, xp hng khch hng hng qu, chm nht vo ngy cui cng thng th nht ca qu tip theo. Khch hng th nhn: chm im, xp hng khi cp tn dng hoc khi c bin ng ln c th nh hng nghim trng n kh nng tr n ca KH. Quy trnh chm im Khch hng doanh nghip:
Bng 2.4 Quy trnh chm im doanh nghip h thng XHTD Vietcombank TT Cc bc cng vic Trch nhim thc hin

Nhp, cp nht thng tin nh v, thng tin ti chnh Cn c vo h s khch hng hoc t ngun khc (nu c), Phng khch hng lp mu Thng bo thng tin nh v khch hng chuyn sang phng Qun l n km theo cc h s lin 1 quan, bao gm: - Cc thng tin nh v: loi hnh khch hng, ngnh kinh t, loi hnh s hu, cc ch tiu chm im quy m. - BCTC nm, qu (nu c) Cn c vo thng bo tc nghip ca phng khch hng, cn b 2 phng Qun l n nhp/cp nht thng tin nh v, thng tin ti chnh ca khch hng vo h thng XHTD Cn c thng tin cn b Qun l n nhp, Trng/ph phng 3 QLN thc hin duyt thng tin Nhp thng tin phi ti chnh Sau khi thng tin nh v, thng tin ti chnh c duyt, Cn b QLN nhp thng tin phi ti chnh ti 02 nhm ch tiu 4 nhm 3, nhm 4; Cn b phng KH nhp thng tin phi ti chnh ti 02 nhm ch tiu nhm 1, nhm 2 vo h thng XHTD Cn c thng tin do cn b nhp, Trng/ph phng thc hin 5 duyt thng tin PTC do cn b phng mnh nhp. Tnh im xp hng khch hng Sau khi Trng/ph phng ca 2 phng QLN v Khch hng 6 hon thnh vic duyt thng tin, Cn b phng KH thc hin Tnh im v Lu kt qu XHTD

Cn b phng khch hng

Cn b phng qun l n Trng/ph phng QLN Cn b phng Qun l n v Cn b phng khch hng Trng/ph phng QLN v Khch hng Cn b phng Khch hng

(Ngun: Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam)

35

Khch hng th nhn (c nhn, h kinh doanh) Bng 2.5 Quy trnh chm im KH th nhn h thng XHTD Vietcombank TT Cc bc cng vic Trch nhim thc hin Thu thp thng tin v h s trc tip t khch hng hoc t Cn b phng 1 ngun khc (nu c) nhp vo h thng XHTD khch hng Cn c thng tin Cn b nhp, Trng/ph phng thc hin Trng/ph 2 duyt thng tin phng khch hng (Ngun: Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam) Khch hng nh ch ti chnh Bng 2.6 Quy trnh chm im nh ch ti chnh TT Cc bc cng vic Trch nhim thc hin Cn c vo h s khch hng hoc t ngun khc (nu c), Cn Cn b phng b nhp thng tin vo h thng XHTD, bao gm: Ngn hng i 1 - Cc thng tin nh v l - BCTC nm, qu - Cc thng tin phi ti chnh Cn c thng tin do Cn b nhp vo h thng XHTD v h s Trng/ph 2 xp hng, Trng/ph phng thc hin kim tra v Duyt phng Ngn thng tin hng i l (Ngun: Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam)

2.2.2 Chi tit h thng XHTD nm 2010 ca Vietcombank: chi tit ti ph lc 01 2.2.3 Xp hng khch hng v phn loi n Khch hng doanh nghip
Bng 2.7 XHTD v phn loi n DN thng thng, tim nng v siu nh Tng s im Xp hng Phn loi ri ro Phn loi n T 94 n 100 AAA Ri ro rt thp T 88 n di 94 AA+ Ri ro rt thp T 83 n di 88 AA Ri ro tng i thp Nhm 1 T 78 n di 83 A+ Ri ro tng i thp T 73 n di 78 A Ri ro tng i thp T 70 n di 73 BBB Ri ro thp T 67 n di 70 BB+ Ri ro thp Nhm 2 T 64 n di 67 BB Ri ro thp T 62 n di 64 B+ Ri ro thp T 60 n di 62 B Ri ro trung bnh T 58 n di 60 CCC Ri ro trung bnh T 54 n di 58 CC+ Ri ro trung bnh Nhm 3 T 51 n di 54 CC Ri ro trung bnh T 48 n di 51 C+ Ri ro trung bnh T 45 n di 48 C Ri ro cao Nhm 4 Di 45 D Ri ro rt cao Nhm 5

36

Bng 2.8 Phn loi n doanh nghip mi thnh lp ca Vietcombank

Phn loi n theo yu t tnh trng khon n Trong hn, qu hn < 10 ngy AAA, AA+, AA, A+, A, BBB Kt qu xp hng tn dng BB+ CCC C+ BB CC+ D C B+, B CC Nhm Nhm Nhm Nhm 1 Nhm 2 3 4 5 Nhm 2 Nhm 3 Nhm4 Nhm5 Nhm5 Nhm 5 Nhm 5 Nhm 5 Nhm 5

Qu hn 10 - 90 ngy Qu hn 91 - 180 ngy Nhm C cu thi hn tr n ln u Nhm 3 Nhm 4 5 c min gim li Qu hn 181 - 360 ngy C cu thi hn tr n ln u v Nhm Nhm 4 Nhm 5 qu hn < 90 ngy 5 C cu thi hn tr n ln th 2 Qu hn > 360 ngy C cu thi hn tr n ln 1 v qu hn < 90 ngy Nhm C cu thi hn tr n ln th 2 Nhm 5 Nhm 5 5 C cu thi hn tr n ln th 3 N khoanh, n ch x l DN b gii th, ph sn (Ngun: Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam)

Nhm 5

Nhm 5

Khch hng nh ch ti chnh:

Bng 2.9 XHTD v phn loi n nh ch ti chnh ca Vietcombank im s T 95 n 100 T 90 n di 95 T 85 n di 90 T 80 n di 85 T 75 n di 80 T 70 n di 75 T 65 n di 70 T 60 n di 65 T 55 n di 60 T 50 n di 55 T 45 n di 50 T 40 n di 45 T 35 n di 40 T 30 n di 35 Di 30 Xp hng Phn loi ri ro Phn loi n Nhm 1

AAA Ri ro rt thp AA Ri ro rt thp A+ Ri ro rt thp A Ri ro tng i thp BBB Ri ro tng i thp BB+ Ri ro tng i thp BB Ri ro thp B+ Ri ro thp B Ri ro thp CCC Ri ro trung bnh CC+ Ri ro cao Nhm 2 CC Ri ro cao Nhm 3 C+ Ri ro cao C Ri ro cao Nhm 4 D Ri ro rt cao (Ngun: Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam)

37

Khch hng th nhn Bng 2.10 Xp hng tn dng khch hng th nhn ca Vietcombank im 91-100 81-91 75-81 70-75 65-70 60-65 55-60 50-55 40-50 t hn 40 Xp loi Phn loi ri ro AAA Ri ro thp AA Ri ro thp A Ri ro thp BBB Ri ro trung bnh BB Ri ro trung bnh B Ri ro cao CCC Ri ro cao CC Ri ro cao C Ri ro cao D Ri ro cao (Ngun: Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam)

Bng 2.11 Phn loi n khch hng th nhn ca Vietcombank Kt qu xp hng tn dng Phn loi n theo yu t tnh trng khon n AAA, AA+, AA, A+, A, BBB BB+, BB B+, B CCC, CC+ CC C+, C

- Trong hn, qu hn < 10 Nhm 1 Nhm 2 Nhm 3 Nhm 4 ngy - Qu hn 10 - 60 ngy Nhm 2 Nhm 2 Nhm 3 Nhm 4 - Qu hn 61 - 120 ngy - C cu thi hn tr n ln Nhm 3 Nhm 3 Nhm 3 Nhm 4 1 - c min gim li - Qu hn 121 - 180 ngy; - C cu thi hn tr n ln 1 v qu hn < 60 ngy Nhm 4 Nhm 4 Nhm 4 Nhm 4 - C cu thi hn tr n ln th 2 - Qu hn > 180 ngy - C cu thi hn tr n ln 1 v qu hn < 60 ngy - C cu thi hn tr n ln th 2, qu hn Nhm 5 Nhm 5 Nhm 5 Nhm 5 - C cu thi hn tr n ln th 3 tr ln - N khoanh, n ch x l - C nhn b cht, mt tch (Ngun: Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam)

Nhm 5 Nhm 5 Nhm 5

Nhm 5

Nhm 5

38

2.2.4 So snh h thng XHTD nm 2010 ca Vietcombank vi h thng XHTD ca cc ngn hng thng mi trong nc Bng 2.12: So snh h thng XHTD nm 2010 ca VCB vi cc NHTM
Khch hng doanh nghip Vietcombank BIDV VIB 16 10 10 DN thng thng, DN tim DN thng DN thng nng, DN siu thng, DN thng, DN nh, DN mi tim nng siu nh thnh lp 52 ngnh VCB 10 C nhn (vay tiu dng, vay kinh doanh) v h kinh doanh 35 ngnh Khch hng th nhn BIDV 10 22 ngnh ACB 10 DN thng thng, DN siu nh, DN mi thnh lp 26 ngnh ACB 10 C nhn vay tiu dng v h kinh doanh

S hng Phn loi khch hng Phn loi ngnh ngh

S hng Phn loi khch hng

Thng tin nh gi

nh gi TSB

Phn loi khch hng S hng Xp loi quan h vi Ngn hng

VIB 10 C nhn (vay C nhn (vay tiu dng, vay tiu dng , vay kinh doanh) v kinh doanh) h kinh doanh Thng tin nhn thn, kh nng tr n, quan h vi NH, Thng tin nhn Thng tin nhn phng n kinh nhn v kh nhn v kh doanh nng tr n nng tr n H s ri ro sn phm vay. H s ri ro ngun tr n. Khng C Khng Khch hng nh ch ti chnh VCB BIDV VIB NHTM, CT ti NHTM, CT ti NHTM, CT ti chnh; CT Cho chnh; CT Cho chnh; CT Cho thu ti chnh; thu ti chnh; thu ti chnh; CT chng CT chng CT chng khon khon khon 15 10 10 Khng Khng C

Thng tin v nhn thn, kh nng tr n v phng n kinh doanh

Khng ACB

39

2.3 NHNG THNH CNG V HN CH CA H THNG XHTD NM 2010 CA VIETCOMBANK 2.3.1 Nhng thnh cng 2.3.1.1 Ci tin c nhiu ni dung so vi h thng XHTD c
Bng 2.13 Nhng ci tin ca h thng XHTD nm 2010 ca Vietcombank H thng c Chm th cng trn file excel CBTD t thc hin tt c cng vic: ly s liu, chm im, xp hng nn kt qu xp hng c th khng khch quan Lu bng file excel Khng lu c s liu v khch hng Khng c module bo co Chng trnh chm im Ch c s dng chm im Cha c chng trnh chm im B ch tiu KH th nhn Ch c mt loi khch hng c nhn t ch tiu nh gi B ch tiu mc n gin B ch tiu KH doanh nghip Khng xp hng doanh nghip quy m siu nh Khng xp hng doanh nghip mi thnh lp Khng phn bit khch hng thng thng v khch hng tim nng H thng mi Chm t ng bng phn mm Cc khu c thc hin c lp: - Nhp s liu: cn b nhp d liu, lnh o phng duyt - Chm im v xp hng t ng nn khng th can thip n kt qu XHTD Lu gi tp trung ti server Lu gi ton b s liu v kin nh gi theo thi gian C module bo co vi phn cp truy cp r rng S dng ton din trong vic Ra quyt nh cho vay, Phn loi n, Qun tr danh mc ng dng bo co S dng trnh duyt Web to s thun tin thn thin, phc v nhu cu qun l: tp trung, bo mt, thun tin khi bo dng Gm 2 Loi khch hng (c nhn, h kinh doanh) Nhiu ch tiu nh gi hn B sung thm nhiu ch tiu ti chnh v phi ti chnh, nng t 32 ngnh kinh t ln 52 ngnh kinh t, nhm hng tng t 10 ln 16 hng, a vo mt s tham s ri ro. B sung b ch tiu khch hng siu nh B sung b ch tiu khch hng mi thnh lp Phn bit khch hng thng thng, khch hng tim nng

Quy trnh chm im

Lu h s

40

2.3.1.2 Trin khai thc hin XHTD trn ton h thng H thng XHTD 2010 ca Vietcombank c p dng chnh thc trn ton h thng t Qu 2/2010. T cc nh qun tr ngn hng c ci nhn tng th, nhn nh c tnh hnh ti chnh, mc ri ro cho vay ca nhng khch hng ang quan h tn dng ti Vietcombank c th iu chnh chnh sch ph hp. Kt qu xp hng khch hng doanh nghip thi im 31/12/2010 : Theo s lng khch hng: Tp trung ch yu vo i tng khch hng t A n AA+ (81,7%) nn gim thiu c ri ro tn dng. Cc khch hng t B n BBB cn tng i cao (13.7 ) C bit cn t l khch hng xp hng D (1.6%) Theo d n vay: D n tp trung ch yu vo i tng khch hng t A n AA+ (82,4%) nn cht lng tn dng c m bo. Phn d n tp trung vo i tng t BB -> BBB cn kh cao (13%) D n nhm khch hng xp loi D chim 2,2 tn dng cho ph hp nh: Tng d n i tng khch hng xp loi t AA tr ln do ri do tn dng thp v gim d n i tng khch hng t BB+ tr xung; Tng t trng Khch hng xp loi t A tr ln trong danh mc Khch hng Doanh nghip v gim t trng i tng Khch hng t B+ tr xung (trc mt gim ti khong 50 ); Gim thiu tin ti c k hoch loi b cc Khch hng c XHTD t CC tr xung; c bit c k hoch x l i vi Khch hng hng D. Kt qu xp hng khch hng nh ch ti chnh thi im 31/12/2010: Theo s lng khch hng: Tp trung ch yu vo i tng khch hng t B->BBB: chim 79,3 tng d n T kt qu XHTD ton h thng, Vietcombank c th iu chnh chnh sch

41

2.3.1.3 Nng cao kh nng phng nga ri ro tn dng T khi Vietcombank thc hin XHTD khch hng, vic phng nga ri ro tn dng c nng cao. Vic XHTD khng ch thc hin khi xt duyt cho vay m cn c thc hin nh k hng qu vi nhng thng tin khch hng c cp nht s gip nh gi c mc ri ro hin ti ca khch hng c hng x l ph hp. Nhng trng hp khch hng xung hng cho thy ri ro tn dng ca khch hng gia tng nn ngn hng c th p dng nhng bin php gim thiu ri ro nh: yu cu khch hng nng cao hiu qu kinh doanh, ci thin tnh hnh ti chnh, gim d n, yu cu b sung ti sn m bo 2.3.1.4 H tr trong vic cp tn dng cho khch hng Trc y khi cha c h thng XHTD th vic nh gi khch hng vay vn da rt nhiu vo kin ch quan ca ngi thm nh, chnh v vy khi mun cho vay mt khch hng no , ngi thm nh c th a ra kin nhn xt, nh gi theo hng c li cho khch hng. Khi p dng h thng XHTD th kt qu XHTD ca khch hng s l cn c Ngn hng quyt nh vic cp tn dng. Theo quyt nh 206/Q-NHNT.CSTD ngy 19/5/2010 th gii hn tn dng tham kho cho khch hng doanh nghip c xc nh theo cng thc: GHTD = x Vn Ch s hu + ( x Ti sn m bo) Trong h s s ph thuc vo kt qu XHTD ca doanh nghip. Ngoi ra, cc khch hng c kt qu XHTD t hng CCC tr xung s c GHTD = 0, nu khch hng c pht sinh quan h tn dng s tin hnh ct gim dn d n. 2.3.1.5 Phn loi khch hng doanh nghip chi tit, y Bng 2.14 So snh phn loi khch hng DN ca h thng XHTD nm 2010 ca Vietcombank vi h thng ca BIDV, VIB v ACB Phn loi khch hng doanh nghip Vietcombank BIDV VIB ACB DN thng thng DN tim nng DN siu nh Doanh nghip mi thnh lp

42

H thng XHTD nm 2010 ca Vietcombank phn loi khch hng doanh nghip thnh nhiu i tng theo ng tnh cht ca doanh nghip gip CBTD chm im XHTD khch hng c c th v chnh xc hn. 2.3.2 Nhng hn ch ca h thng XHTD Vietcombank nm 2010 2.3.2.1 Hn ch v mt qun l, iu hnh Cha c chnh sch khch hng trn c s XHTD Hin ti Vietcombank cha c chnh sch khch hng i vi tng nhm hng ca h thng XHTD. Cc nhm hng c mc ri ro khc nhau u p dng cng iu kin v li sut, ti sn m bo l iu khng hp l. Vic xy dng chnh sch khch hng trn c s XHTD ngoi vic gim thiu ri ro tn dng cn c tc dng khuyn khch thu ht c cc khch hng tt. Cha ch trng o to kin thc v XHTD cho nhn vin T khi trin khai p dng h thng XHTD th CBTD ch tham kho s tay hng dn chm im thc hin, cha c cc chng trnh o to v XHTD dnh cho nhn vin. Ngoi cc ch tiu ti chnh do h thng t chm th kt qu chm im phi ti chnh ph thuc rt nhiu vo kh nng nh gi ca ngi xp hng nn kin thc v XHTD ca nhn vin s quyt nh cht lng XHTD. Cha thc hin vic kim tra cht lng xp hng tn dng Trong thi gian qua Vietcombank mi ch tp trung kim tra cc chi nhnh v mt s lng cc khch hng c XHTD v thi gian thc hin nhng cha kim tra cht lng ca vic xp hng khch hng. Do mt s yu t ch quan ca CBTD nn kt qu xp hng c th phn nh khng hon ton khch quan chnh xc tnh hnh thc t ca khch hng. Trong khi kt qu xp hng li quyt nh vic cp tn dng cho khch hng. Cha c quy nh v vic s dng bo co ti chnh ni b ca DN a s cc doanh nghip nh u lp hai bo co ti chnh: bo co ni b v bo co thu. Vi mc ch che y thng tin trnh thu nn bo co thu thng khng phn nh chnh xc kt qu kinh doanh thc s ca nhng doanh nghip ny. Do cha c quy nh v vic s dng bo co ni b ca DN dn n vic mt s

43

khch hng quy m nh kinh doanh c hiu qu nhng kt qu chm im li rt thp. Cha c quy nh v ti liu phc v chm im phi ti chnh Cc ti liu cn thu thp phc v chm im phi ti chnh cha c Vietcombank quy nh c th khin CBTD mt nhiu thi gian khi thc hin v kh khn cho lnh o trong vic kim tra kt qu chm im. 2.3.2.2 Hn ch ca chng trnh chm im Khng cho php khai thc thng tin XHTD khch hng khc chi nhnh Khi cn tham kho kt qu XHTD ca khch hng c chi nhnh khc chm im th CBTD phi gi cng vn lin h v ch chi nhnh chm im gi thng tin xp hng. iu ny rt bt tin, mt kh nhiu thi gian nh hng n vic phc v khch hng. Chng trnh cha h tr r sot chm im XHTD S lng khch hng ang c chm im ti Vietcombank l kh nhiu nhng vic chm im khch hng y v ng hn cha c h thng h tr m hon ton ph thuc vo vic thc hin ca CBTD nn dn n nhiu trng hp khch hng b h bc xp hng do khng c chm im hoc khng chm im y cc ch tiu. Qu trnh nhp s liu cha tin li Khi nhp bo co ti chnh ca khch hng th nhn vin phng/b phn qun l n phi nhp tng ch tiu vo h thng XHTD nn mt kh nhiu thi gian. Mt s thng tin ch cn nhp mt ln nh: khch hng thnh lp nm no, nm DN c sn phm bn ra th trng, quan h tn dng vi VCB t nm no, loi hnh khch hng, ngnh kinh t, loi hnh s hu hoc nhng thng tin c tnh k tha nh: Doanh thu qu cng k nm trc th CBTD vn phi nhp li mi ln chm im nn mt thi gian v cha khai thc c chc nng ca h thng XHTD. Bng cn i k ton cha c cp nht

44

Cn c Thng t s 244/2009/TT-BTC ngy 31/12/2009 ca B ti chnh v/v hng dn, sa i b sung ch k ton doanh nghip c hiu lc k t ngy 01/01/2010, ti iu 18 c ni dung i s hiu ti khon 431 - Qu khen thng phc li thuc Vn ch s hu chuyn ln thuc Khon N phi tr nhng Bng cn i k ton ca phn mm XHTD cha cp nht ni dung ny. Ngoi ra, i vi Doanh nghip kinh doanh trong lnh vc xng du: trong bng cn i k ton c thm ch tiu "Qu bnh n gi xng du" thuc khon mc N phi tr nhng trong Bng cn i k ton ca phn mm XHTD cng cha c ch tiu ny. Thi gian m h thng nh k hng qu chm im Phn mm chm im xp hng ch c m c thi hn hng qu CBTD chm im nn qua thi hn ny th CBTD khng th truy cp vo h thng chm im, xp hng c na. Thc t c pht sinh cc trng hp nh khch hng vay mi nhng khng thuc thi hn nh k chm im hoc CBTD cn iu chnh thng tin khch hng do c sai st song h thng khng cho truy cp thc hin. Chng trnh khng cho php nhp BCTC theo qu Chng trnh ch h tr nhp bo co ti chnh theo nm, hng qu ch cp nht li thng tin phi ti chnh, cc thng tin ti chnh vn s dng BCTC nm trc nn khng thy c din bin tnh hnh ti chnh ca khch hng. Chng hn, nm trc DN lm n cha em li hiu qu v li nhun th kt qu li bo lu sang 03 qu tip theo dn n kt qu chm im cha chnh xc. Chm im khch hng mi c quan h cha thun tin Khi chm im khch hng th bt buc phi nhp s CIF (Customer Information Files) nn trng hp khch hng mi c quan h vi Vietcombank th CBTD phi lm th tc m CIF cho khch hng ri mi tin hnh chm im c khin mt nhiu thi gian ca khch hng. Chng trnh cha tch hp s tay hng dn chm im S tay hng dn chm im ca Vietcombank lu di dng vn bn nn tra cu ni dung cha c tin li, nhanh chng. Ngoi ra th nhng thay i v b

45

sung cho h thng XHTD u tch ri vi s tay hng dn nn khng m bo tnh thng nht, cp nht. 2.3.2.3 Hn ch ca b ch tiu chm im khch hng doanh nghip H thng XHTD khch hng doanh nghip Vietcombank kh chi tit v c tng i y cc ch tiu nh gi nn thun tin khi chm im cc doanh nghip quy m ln, trung bnh v nh nhng khi chm im cc doanh nghip quy m siu nh c khon vay nh th c mt s im cha thun tin nh: Khng xt n ti sn m bo khi a ra quyt nh cho vay. B ch tiu hin ti c kh nhiu ch tiu khin qu trnh chm im mt nhiu thi gian nn khng ph hp vi cc phng giao dch c s lng nhn s hn ch. Cha chm im c cc doanh nghip siu nh cha quan h vi Vietcombank do thiu b ch tiu. V vy, cn phi xy dng mt b ch tiu chm im cc khch hng doanh nghip siu nh c khon vay nh nhm nh gi khch hng chnh xc v tng kh nng phc v khch hng. 2.3.2.4 Hn ch ca b ch tiu chm im khch hng th nhn B ch tiu chm im khch hng th nhn ca Vietcombank cn kh n gin, thiu nhiu ch tiu nh gi. Nhng hn ch b ch tiu chm im khch hng c nhn Khng c nhm ch tiu nh gi Mi quan h vi t chc tn dng ca khch hng. Khng c nhm ch tiu nh gi phng n kinh doanh i vi khch hng c nhn vay kinh doanh. Nhm ch tiu nh gi thng tin nhn thn khch hng: Cha c ch tiu nh gi v l lch t php ca ngi vay. Cha c ch tiu nh gi nh gi tnh trng sc khe ca ngi vay. Cha c ch tiu nh gi nh mc bo him nhn mng ca ngi vay

46

Ch tiu S ngi trc tip ph thuc v kinh t vo ngi vay c t trong nhm ch tiu nh gi v nhn thn khch hng l cha ph hp.

Nhm ch tiu nh gi kh nng tr n ca khch hng: Cha c ch tiu chm im thi gian cng tc ti c quan, n v hin ti ca khch hng nh gi tnh n nh ca cng vic hin ti ca ngi vay. Cha c ch tiu nh gi v thu nhp rng ca khch hng sau khi tr i cc khon chi ph sinh hot. Cha c ch tiu nh gi t l gia thu nhp rng n nh v s tin phi tr trong k (gc+li). Ch tiu Tnh hnh tr n gc v li vi cc t chc tn dng khc trong 12 thng qua c t trong nhm ch tiu nh gi kh nng tr n khch hng l cha ph hp. Nhng hn ch ca b ch tiu chm im h kinh doanh Khng c nhm ch tiu nh gi Mi quan h vi t chc tn dng. Khng c nhm ch tiu nh gi Phng n kinh doanh ca h kinh doanh Nhm ch tiu nh gi hot ng kinh doanh Cha c ch tiu nh gi vic ghi chp s sch k ton ca HKD Cha c ch tiu nh gi mc n nh ca i ng nhn lc ca HKD Cha c ch tiu nh gi trnh t chc sn xut kinh doanh ca HKD Cha c ch tiu nh gi mc tun th php lut ca HKD Ch tiu Tnh trng d n ti cc TCTD nm trong nhm ch tiu nh gi hot ng kinh doanh l khng ph hp. 2.3.2.5 Hn ch ca b ch tiu chm im khch hng nh ch ti chnh B ch tiu chm im khch hng l t chc tn dng ca Vietcombank cn thiu mt s ch tiu nh gi cn b sung nh sau: Nhm ch tiu nh gi cht lng ti sn

47

Cha c ch tiu nh gi t l gia vn ch s hu v d phng ri ro vi tng n xu. Cha c ch tiu nh gi t l ti sn c sinh li vi tng ti sn Cha c ch tiu nh gi v kh nng thanh khon nhanh vi cc khon n phi tr. Cha c ch tiu nh gi kh nng thanh khon ca t chc tn dng lin quan n cc khon vay lin ngn hng.

Nhm ch tiu nh gi kh nng thanh khon ca t chc tn dng: -

Nhm ch tiu kh nng sinh li ca t chc tn dng: Cha c ch tiu nh gi t l thu nhp ngoi li ca t chc tn dng. Trong Chng 2 lun vn gii thiu s lc qu trnh hnh thnh v pht trin, cc ch s ti chnh c bn, kt qu hot ng kinh doanh c bit l tnh hnh hot ng tn dng ca Vietcombank trong giai on 2006 2010. Ti Chng 2 lun vn gii thiu chi tit v h thng XHTD nm 2010 ca Vietcombank, so snh h thng XHTD nm 2010 ca Vietcombank vi cc h thng XHTD ca BIDV, VIB v ACB t a ra nhng mt cn hn ch ca h thng xp hng tn dng ca Vietcombank. H thng XHTD nm 2010 ca Vietcombank ang p dng mc d th hin c hiu qu nht nh trong qun l ri ro tn dng nhng cn nhiu hn ch c v cc ch tiu trong h thng xp hng, chng trnh xp hng. Trn c s nhng hn ch lun vn s a ra nhng kin ngh hon thin h thng XHTD Vietcombank nm 2010 ca Vietcombank ti Chng 3. KT LUN CHNG 2

48

CHNG 3: GII PHP HON THIN H THNG XP HNG TN DNG NM 2010 CA VIETCOMBANK
3.1 CC GII PHP I VI VIETCOMBANK HON THIN H THNG XP HNG TN DNG Mt trong nhng nh hng quan trng trong chin lc pht trin hot ng kinh doanh ca Vietcombank trong giai on 2011 2015 l tng cng cng tc qun tr ri ro, kim tra, kim sot v m bo an ton trong hot ng c bit l qun tr ri ro tn dng. Do , vic nng cao vai tr cng nh hon thin h thng xp hng tn dng ang l mt trong nhng nhim v quan trng gp phn hn ch n mc thp nht ri ro trong hot ng tn dng ngn hng. V vy, hon thin h thng xp hng tn dng ca Vietcombank trong giai on 2011 2015, tc gi xut cc nhm gii php sau: 3.1.1. Nhm gii php v mt qun l, iu hnh 3.1.1.1 Xy dng chnh sch khch hng trn c s xp hng tn dng Hin ti, vic xp hng tn dng ca Vietcombank ch yu phc v cho cng tc trch lp d phng theo quyt nh 493 ca NHNN. Vietcombank mi ch ban hnh quyt nh s 39/Q-NHNT.CSTD ngy 08/3/2007 v quyt nh 206/QNHNT.CSTD ngy 19/5/2010 quy nh v gii hn tn dng tham kho cho cc nhm hng khch hng. iu ny thc s cha cho thy tnh cn thit v vai tr quan trng ca vic xp hng tn dng ni b cho cng tc h tr vic cng tc cp tn dng ti VCB. Theo nghin cu ca tc gi hin nay ti mt s ngn hng cng tc xp hng tn dng ni b tr thnh mt trong nhng yu t quan trng phc v cng tc ra quyt nh cho vay v c c th ha trong chnh sch tn dng ti tng thi k nh: quy nh nhng khch hng c phn loi t loi no s c cho vay, i vi tng nhm xp loi tha mn iu kin c cp tn dng th s quy nh c th chnh sch li sut, t l cho vay trn ti sn m bo, v cc chnh sch i km nh mc k qu cp bo lnh, m th tn dng, cc mc ph, cc chnh sch u di khc.

49

V vy, tc gi xut Vietcombank cn sm xy dng v ban hnh quy nh v chnh sch khch hng cho tng nhm hng trong h thng XHTD, c th nh sau: Quy nh v chnh sch cp tn dng cho tng loi khch hng sau khi xp hng V chnh sch cp tn dng, hn ch ri ro chung cho ton h thng v phc v cng tc ra quyt nh cp hay t chi cp tn dng, tc gi xut Vietcombank nn sm xy dng chnh sch cp dng da trn kt qu xp hng tn dng theo tng thi k. V d nh: nhng giai on ri ro tn dng cao cn hn ch cp tn dng th ch cp dng cho nhng khch hng c xp loi t A tr ln, hoc nhng giai on kinh t pht trin tt tng tnh cnh tranh th nhm khch hng c cp tn dng c th ni rng th BB tr ln Quy nh v li sut cho vay p dng i vi khch hng iu kin cp tn dng Do c th ca vic xp hng tn dng l xc dnh mc ri ro ca tng khch hng th vic da trn kt qu xp hng tn dng xc nh chnh sch li sut cho vay i vi tng nhm khch hng l rt ph hp v chnh xc. iu ny va m bo hiu qu hot ng kinh doanh va m bo chnh sch bn hng ph hp cho tng nhm khch hng. V vy i vi khch hng iu kin c cp tn dng, tc gi xut mc li sut cho vay s t l nghch vi hng mc XHTD m khch hng t c theo nguyn tc l khch hng thuc nhm hng thp hn tc l ri ro tn dng cao hn s p dng mc li sut cao hn nhm phng nga ri ro tn dng v ngc li nhm khch hng thuc nhm xp hng cao s c p dng mc li sut thp, li sut u i nhm khuyn khch tng trng tn dng. c bit bin iu chnh li sut ny s c iu chnh ty theo tnh hnh thc t v chnh sch tn dng ca Ngn hng nh nc ni chung v Vietcombank ni ring cho tng thi k.

50

Quy nh v t l cho vay/TSB i vi khch hng tha mn iu kin cp tn dng Hin ti, trong cch tnh im ca h thng xp hng tn dng ni b ca Vietcombank ang tch hp vic chm im v h s loi ti sn m bo. Tuy nhin, vn xp hng ti sn m bo rt phc tp ty theo loi ti sn nh bt ng sn, ng sn, hng ha, v t tnh thanh khon ca tng loi ti sn li c chia thnh nhiu hng mc khc nhau. Vic tch hp chm im chung vi h thng xp hng tn dng th vic lng ha cc loi ti sn vo h thng s khng th y , thiu tnh chnh xc v kh thc hin. V vy, tc gi xut ngoi vic xy dng mt h thng phn loi ti sn m bo ring th Vietcombank nn da vo kt qu sau khi xp hng tn dng khch hng xc nh t l cho vay/ti sn m bo. C th tc gi xut t l thun theo hng mc XHTD ca khch hng theo nguyn tc l khch hng thuc nhm hng thp hn th t l cho vay/ti sn m bo s thp hn, iu kin v loi ti sn m bo s cht ch hn v ngc li i vi nhng khch hng c xp hng cao hn th t l cho vay/ti sn m bo s cao hn, iu kin c nhn loi ti sn T l cho vay/ti sn m bo i vi mi nhm hng ca h thng XHTD s c p dng ph hp theo tng thi k v theo nh hng chnh sch tn dng m Ngn hng nh nc iu hnh. Quy nh v mc k qu cp bo lnh, m th tn dng, cc mc ph lin quan n hot ng cp tn dng, cc chnh sch u di khc Ngoi vic xy dng cc chnh sch v li sut, t l ti sn m bo da trn kt qu ca xp hng tn dng th tc gi xut cc mc quy nh cp bo lnh, m th tn dng, cc mc ph lin quan n hot ng cp tn dng, cc chnh sch u i nu c th cng da trn kt qu xp hng tn dng ny t nhng khch hng c ri ro tn dng thp c hng c cc mc u i hp l, chnh sch khch hng ph hp hn. Tm li nng cao hiu qu ca h thng XHTD th VCB cn phi c quy nh chnh thc v chnh sch khch hng i vi tng nhm hng. Vic ny va

51

gip gim thiu ri ro tn dng va mang li s hp l hn trong vic nh gi ri ro nn s sng lc khch hng tt hn, khuyn khch thu ht c nhiu khch hng tt. 3.1.1.2 Tng cng cng tc o to cn b kin thc v xp hng tn dng Kt qu XHTD ph thuc kh nhiu vo trnh ca CBTD v ngoi cc ch tiu ti chnh mang tnh nh lng do h thng chm t ng th vic nh gi cc ch tiu phi ti chnh li ph thuc rt ln vo kh nng nh gi, thu thp thng tin ca ngi xp hng. V vy, nng lc, trnh v kinh nghim ca ngi xp hng s gp phn quyt nh cht lng xp hng. nng cao kin thc v XHTD cho cn b thc hin chm im th Vietcombank cn c nhng bin php nh: thng xuyn t chc nhng chng trnh o to kin thc v h thng XHTD, cung cp y nhng ti liu hng dn s dng, ph bin kp thi nhng thay i cp nht ca h thng . Bn cnh th Vietcombank cng cn tng cng o to nhng kin thc nghip v chuyn mn lin quan n tn dng ngn hng nh k ton, ti chnh doanh nghip, phn tch hot ng kinh doanh, thm nh d n, cho cn b tn dng vic nh gi xp hng khch hng c tnh chuyn mn v chnh xc hn. 3.1.1.3 Kim tra cht lng thc hin xp hng tn dng Trong thi gian qua Vietcombank mi ch tp trung kim tra ti cc chi nhnh v mt s ch tiu nh: s lng cc khch hng c xp hng tn dng, thi gian thc hin xp hng nhng cha thc hin kim tra cc chi nhnh v cht lng v tnh chnh xc ca vic xp hng khch hng. Tc dng ca kim tra l nhm ngn nga nhng sai st d l v tnh hay c c th xy ra, nhm pht hin nhng sai st chnh sa cho hon thin hn. B ch tiu chm im khch hng bao gm rt nhiu cc ch tiu phi ti chnh m kt qu chm im ph thuc vo ti liu thu thp v nhn nh ca CBTD. Do , nu CBTD khng tun th nghim tc quy nh, quy trnh chm im nh: thu thp ti liu khng y , chm im s si i ph th kt qu xp hng c th b sai lch v phn nh khng hon ton chnh xc tnh hnh thc t ca khch hng. Trong khi kt qu xp hng li quyt

52

nh vic cp tn dng v c ch tn dng p dng cho khch hng. V vy, nng cao hiu qu tc gi xut phi c quy nh v vic thc hin kim tra cht lng xp hng ti cc chi nhnh, c th l xut phng kim tra ni b ca chi nhnh ngoi vic kim tra h s tn dng theo quy nh hin ti th s kim tra lun vic chm im XHTD ca h s gip nng cao trch nhim trong vic XHTD. 3.1.1.4 Quy nh v vic p dng bo co ti chnh ni b Do tnh c th ca i tng doanh nghip nh v va l cc thng tin trn cc bo co ti chnh khng tht s phn nh chnh xc tnh hnh kinh doanh thc t. Vi mc ch che y thng tin, trnh thu m rt nhiu thng tin, d liu khng c a vo trong h s k ton ca doanh nghip, chnh v vy d liu trn s sch k ton khng phn nh chnh xc kt qu kinh doanh thc s ca nhng doanh nghip ny nn nu ch s dng bo co ti chnh thu chm im th s c kh nhiu khch hng tt nhng li khng iu kin Vietcombank cho vay. Thc t c nhng doanh nghip c quy m nh kinh doanh rt c hiu qu nhng trn s sch k ton, bo co kt qu kinh doanh nhiu trng hp vn th hin l hoc li nhun khng cao. V vy, nh gi ng tnh hnh kinh doanh ca doanh nghip, c kt qu xp hng tn dng chnh xc vi tnh hnh thc t ca khch hng th Vietcombank nn c quy nh hng dn v vic s dng bo co ti chnh ni b i vi cc DN nh v va. y, tc gi xut cho php CBTD c s dng bo co ti chnh ni b ca doanh nghip khi chm im ti chnh vi iu kin l khch hng c cam kt cung cp thng tin ng thc t v CBTD chu trch nhim v vic kim tra tnh chnh xc ca BCTC do khch hng cung cp. V c s dng bo co ti chnh ni b XHTD th phi c s chp thun ca trng n v.

53

3.1.1.5 Quy nh c th v ti liu phc v chm im phi ti chnh Trong qu trnh XHTD bn cnh nh gi cc ch tiu ti chnh th vic nh gi cc ch tiu phi ti chnh cng rt quan trng. Tuy nhin, vic nh gi cc ch tiu phi ti chnh ph thuc kh nhiu vo tnh ch quan ca cn b XHTD do cc thng s nh gi cc ch tiu phi ti chnh rt chung chung. V vy, vic chm im cc ch tiu phi ti chnh c chnh xc hn v c c s cho vic gim st, kim tra sau ny th tc gi ngh Vietcombank nghin cu ban hnh danh sch cc loi h s ti liu m CBTD cn thu thp phc v cho vic nh gi chm im cc ch tiu phi ti chnh. Danh sch cc ti liu cn thu thp s bm st theo ni dung nh gi. Vic ny va gip cho CBTD chm im khch hng mt cch nhanh chng, chnh xc va gip lnh o c c s kim tra. 3.1.2. Nhm gii php ci tin chng trnh chm im 3.1.2.1 Khai thc thng tin xp hng tn dng khch hng khc chi nhnh Trong qu trnh XHTD ti Vietcombank th c mt s trng hp phi khai thc thng tin xp hng ca khch hng khc chi nhnh nh: khch hng c quan h tn dng vi nhiu chi nhnh hoc cho vay ng ti tr gia cc chi nhnh nhng h thng khng cho php truy cp cc s liu ca cc chi nhnh khc m ch truy cp ti n v nn CBTD khng ch ng m phi ph thuc vo chi nhnh u mi. Qua tm hiu ca tc gi th cc h thng XHTD ca ACB, VIB u cho php khai thc thng tin XHTD trong ton h thng nn rt thun tin cho CBTD. Do , tc gi xut h thng XHTD ca Vietcombank cho php mt s user ca Gim c chi nhnh, lnh o phng khch hng c quyn khai thc thng tin XHTD khch hng khc chi nhnh c th ch ng trong vic khai thc thng tin, khng phi ph thuc vo chi nhnh u mi nhng vn m bo tnh bo mt thng tin khch hng. 3.1.2.2 H tr vic r sot vic chm im xp hng tn dng Theo quy nh hin ti ca Vietcombank th vic XHTD p dng vi c khch hng pht sinh d n ni bng v ngoi bng nh k nn ti thi im chm

54

im nh k theo quy nh. Nu CBTD chm im st khch hng s dn n vic khch hng b h bc. trnh trng hp chm im khch hng b thiu st th trong qu trnh chm im xp hng nh k hng qy tc gi xut chng trnh XHTD nn b sung thm tnh nng h tr nh sau: Danh sch khch hng bt buc chm im XHTD i vi khch hng c d n ti thi im xp hng tn dng Danh sch khch hng c min xp hng XHTD i vi khch hng tt ton khon vay, khch hng cho vay cm c chng ch tin gi ti Vietcombank. Ngoi ra, n cui k chm im h thng XHTD cn xut bo co v vic hon tt vic XHTD, bo co danh sch cc khch hng cha hon thnh chm im tng n v kinh doanh cnh bo CBTD thc hin chm im y . 3.1.2.3 H tr vic nhp s liu trong qu trnh chm im H thng XHTD ca Vietcombank cha h tr vic nhp bo co ti chnh nn nhn vin phi nhp tay tng ch tiu nn mt nhiu thi gian v thiu chnh xc. Qua tm hiu t h thng XHTD ca VIB tc gi xut Vietcombank ci tin chng trnh chm im c th nhp thng tin ti chnh t ng t file exel nh sau: Nhn vin tn dng trong qu trnh lm t trnh tn dng phi nhp bo co ti chnh do khch hng cung cp vo file excel c thit k theo dng chun phc v cho vic lm t trnh tn dng. T file excel ny phng cng ngh ca Vietcombank cn nghin cu thit k file excel ny ly d liu t bo co ti chnh khch hng chuyn i thnh dng d liu u vo cho h thng XHTD. Sau l thit k chng trnh xp hng c kh nng nhp d liu u vo t file excel theo dng chun. Nh vy th sau khi nhn vin tn dng nhp bo co ti chnh ca khch hng vo file excel lm bo co thm nh th c th s dng nhp d liu ti chnh vo h thng chm im mt cch nhanh chng rt ngn c thi gian nhp s liu. i vi cc ch tiu ch cn nhp mt ln trong qu trnh chm im nh: khch hng thnh lp nm no, nm DN c sn phm bn ra th trng, quan

55

h tn dng vi Vietcombank t nm no hoc nhng thng tin c tnh k tha nh: Doanh thu qu cng k nm trc th mt thi gian nhp li nhng thng tin ny tc gi xut ci tin chng trnh t ng ly li v hin th nhng thng tin ny ca khch hng t qu chm im lin k trc cho CBTD kim tra. Nu nhng thng tin ny c thay i th CBTD s sa i ri cp nht vo h thng, cn khng th s tip tc s dng gim bt thi gian cho qu trnh nhp liu. 3.1.2.4 Cp nht bng cn i k ton ca phn mm xp hng tn dng Hin nay, nhiu khon mc ca bo co ti chnh c mt s iu chnh theo cc quy nh ca b ti chnh. V d nh trng hp ch tiu ti chnh c s thay i nh ch tiu Qu khen thng phc li thuc Vn ch s hu c iu chnh thuc khon mc N phi tr theo hng dn ca b ti chnh trong khi form nhp bng cn i k ton ca phn mm XHTD vn theo quy nh c lm nh hng n kt qu chm im. Ngoi ra CBTD cng gp kh khn khi bng mu nhp bng cn i k ton ca phn mm XHTD cha c ch tiu Qu bnh n gi xng du trong bng cn i k ton ca DN kinh doanh trong lnh vc xng du. V vy, tc gi xut h thng XHTD ca Vietcombank cn phi cp nht tc thi nhng ch tiu v s liu ca bo co ti chnh khi c nhng s thay i. 3.1.2.5 M chng trnh xp hng tn dng thng xuyn chm im Theo quy nh hin ti th h thng XHTD ca Vietcombank ch c m nh k hng qu chm im. Sau thi gian ny th CBTD khng th truy cp vo h thng chm im, xp hng c na nn c mt s bt tin nh pht sinh trng hp khch hng vay sau thi im xp hng nh k hoc thng tin khch hng c thay i cn phi cp nht li th khng thc hin c. vic chm im xp hng c thun tin v chnh xc hn tc gi xut h thng XHTD c m thng xuyn lin tc CBTD c th chm im, thay i thng tin mt cch kp thi khi c l do ngh m ring XHTD.

56

3.1.2.6 Cho php nhp bo co ti chnh doanh nghip hng qu Hin ti do h thng XHTD ch chm da trn bo co ti chnh nm. Trong sut nm ti chnh th cc ch tiu ti chnh c tnh ton trn bo co ca s cui k nm trc. V vy, cc ch tiu ti chnh khng theo kp tnh hnh kinh doanh hin ti ca doanh nghip, nh hng n tnh khng chnh xc nhng ln XHTD nh k trong nm. vic chm im XHTD c chnh xc hn tc gi xut ci tin h thng XHTD Vietcombank theo hng c th cp nht thng tin ti chnh theo qy, c th nh sau: Nu trong qu chm im xp hng tn dng m doanh nghip c bo co ti chnh hng qu th ngh h thng h tr cho php CBTD nhp bo co ti chnh ti thi im cp nht thng tin khch hng c khch quan hn, cn nu doanh nghip khng c bo co ti chnh ti thi im chm im th vn ly bo co nm trc. 3.1.2.7 Cho php chm im khch hng c quan h ln u bng CIF tm Do h thng XHTD hin ti yu cu khi chm im th khch hng phi c to CIF (Customer Information Files). Tuy nhin, i vi nhng khch hng Vietcombank mi ln u tip cn nh gi tnh hnh kinh doanh trc khi quyt nh cp tn dng th rt kh khn thuyt phc khch hng m ti khon ti Vietcombank hoc vic XHTD trc gip Vietcombank nh gi s b tnh hnh kinh doanh ca khch hng t c chnh sch ring u i tn dng hoc t chi cp tn dng cho khch hng. V vy, i vi trng hp ny tc gi xut h thng XHTD ca Vietcombank cho php CBTD c s dng mt s CIF tm dnh ring cho trng hp nhng khch hng mi cha c CIF XHTD trc. Sau khi c kt qu chm im v c xt duyt cho vay th CBTD s tin hnh i s CIF tm ny thnh s CIF thc ca khch hng. 3.1.2.8 Phn mm ha s tay hng dn chm im xp hng tn dng S tay hng dn chm im XHTD hin ti ca Vietcombank cha c hin i nn khng thun tin cho CBTD khi cn truy cp ni dung hng dn v

57

khng m bo vic cp nht nhng thay i ca hng dn chm im c y , tc thi. V vy nng cao hiu qu ca h thng XHTD Vietcombank tc gi xut phn mm ha s tay hng dn chm im XHTD v tch hp hng dn chm im XHTD vo chng trnh chm im CBTD c th va chm im va truy xut ni dung hng dn. iu ny ngoi vic gip CBTD truy cp ni dung hng dn xp hng c thun tin th vic phn mm ha ni dung hng dn chm im cng gip vic truy cp ni dung hng dn nhanh hn rt nhiu v c th thit k phn chia ni dung hng dn theo tng i tng khch hng n tng nhm ch tiu v cc ch tiu c th. Bn cnh th vic a ni dung hng dn chm im vo chng trnh cng gip ni dung hng dn c chun mc v cp nht tc thi cho tt c nhn vin trn ton h thng v khi c bt k s thay i no th h thng cng c th cp nht v thng bo cho ton b ngi s dng. 3.1.3 Gii php hon thin b ch tiu chm im 3.1.3.1 Hon thin b ch tiu chm im khch hng doanh nghip B ch tiu chm im khch hng DN quy m siu nh hin ti ca Vietcombank cn mt s im bt tin nh : khng chm im c khch hng DN quy m siu nh tim nng (cha c quan h tn dng), s lng cc ch tiu nh gi kh nhiu nn i hi v thi gian v nhn s, khng c nh gi v ti sn m bo khi a ra quyt nh cho vay. V vy, tc gi xut xy dng mt b ch tiu chm im khch hng DN quy m siu nh c gii hn tn dng di 2 t. L do xy dng b ch tiu chm im khch hng DN siu nh c GHTD di 2 t v y l hn mc tn dng ti a m Phng giao dch ca Vietcombank c cp tn dng. Cc bc thc hin Bc 1: Chm im doanh nghip (1):

58

Bng 3.1 Chm im khch hng DN quy m siu nh c gii hn tn dng di 2 t theo xut ca tc gi im doanh nghip (1) S im ti a T trng trong Tng im 1. Trnh Qun l v iu hnh DN 1.1 nh gi t cch t php ca ngi ng u DN T cch tt, cha tng c tin n tin s tng c nghi vn, khiu ni trong vng 3 nm gn y tng c tin n tin s Hin ti ang l i tng ang b php lut truy t. 1.2 S nm hot ng ca doanh nghip trong ngnh Trn 5 nm T 4 nm n di 5 nm T 3 nm n di 4 nm T 2 n di 3 nm Di 2 nm hoc khng c thng tin 1.3 Kinh nghim qun l ca ngi trc tip iu hnh DN T 5 nm tr ln T 3 n di 5 nm T 2 n di 3 nm T 1 n di 2 nm Di 1 nm hoc khng c thng tin 1.4 Trnh hc vn ca ngi trc tip qun l DN i hc/Trn i hc Cao ng/ Trung cp Tt nghip PTTH Cha tt nghip PTTH, hoc khng c thng tin 1.5 Nng lc iu hnh ca ngi trc tip qun l DN Tt Tng i tt Kh Trung bnh Km, hoc khng c thng tin 2. Quan h vi Ngn hng 5% 5% 100 DN cha c 70% quan h 25% 5% 25% 5% 25% 5% 100 60 40 20 5% 100 80 60 40 20 5% 100 80 60 40 20 5% 100 80 40 20 5% 100 80 60 40 20 15% DN c quan h DN mi thnh lp

5%

5%

5%

5%

5%

5%

20%

25%

59

2.1 Quan h tin vay vi cc TCTD Khng c n khng tiu chun trong 3 nm gn y. tng c n khng tiu chun trong 3 nm gn y, nhng khng c n khng tiu chun trong 1 nm gn y. tng c n khng tiu chun trong 1 nm gn y, nhng hin nay khng c n khng tiu chun Hin nay ang c n khng tiu chun, hoc khng c thng tin 2.2 nh hng ca Vietcombank v cp tn dng i vi ngnh ngh/ lnh vc kinh doanh hin doanh nghip ang hot ng u tin pht trin Khuyn khch pht trin Thng thng Khng khuyn khch Hn ch 2.3 nh hng v quan h tn dng vi khch hng Pht trin quan h TD hin c hoc thu ht KH tt cha c QHTD Duy tr QHTD hin c hoc pht trin QHTD mi Thoi lui dn QHTD hin c hoc thit lp QHTD mi Chm dt mi QHTD hin c hoc khng xc nh QHTD mi 2.4 Kh nng (tim nng) s dng cc DV ca khch hng ti VCB S dng thng xuyn v a dng cc dch v ca Vietcombank S dng thng xuyn mt s dch v vi mc s dng ng k C s dng mt s dch v nhng khng thng xuyn S dng t dch v, hoc mc s dng dch v rt hn ch 2.5 Mc hp tc ca khch hng vi ngn hng Khch hng rt thin ch v lun ch ng trong vic tr n, thc hin cc iu khon HTD v cung cp thng tin y Khch hng c thin ch v ch ng trong vic tr n, thc hin cc iu khon HTD v cung cp thng tin Khch hng vn thc hin ng cam kt tr n nhng cha thc hin/ ch ng thc hin cc iu khon HTD v cung cp thng tin Khch hng c thin ch, hp tc vi NH nhng hin ti khng c kh nng tr n Khch hng khng thin ch tr n/ hp tc/cung cp thng tin 2.6 Mc s dng cc dch v ti VCB S dng thng xuyn v a dng cc dch v ca VCB S dng thng xuyn mt s dch v vi mc s dng ng k C s dng mt s dch v nhng khng thng xuyn S dng t dch v, hoc mc s dng dch v rt hn ch 3. nh gi tnh hnh kinh doanh/ u t 3.1 K hoch u t/ kinh doanh

5%

5%

0% 100 80 60 0 5%

5%

5%

5%

5%

100 80 60 40 20 5% 100 80 40 0 5% 100 80 60 20 0% 100 80 60 40 0 0% 100 80 60 20 60% 10%

5%

0%

0%

5%

0%

5%

40% 8%

40% 8%

60

c lp r rng, khoa hc v c tnh thuyt phc cao c lp r rng v c tnh thuyt phc C s chun b v c trin vng thc hin Khng r rng 3.2 Dng tin doanh thu ca khch hng Dng tin doanh thu v u theo tun Dng tin doanh thu v u theo thng Dng tin doanh thu v theo qu Dng tin doanh thu v theo nm ( tin v bnh qun > 1 qu) 3.3 Tc tng trng DTBQ nm ca DN trong 3 nm gn y >20% T 15 n 20% T 10 n 15% T 0 n 10 hoc cha s nm so snh Di 0 3.4 nh gi ca CBTD v iu kin my mc, cng c, thit b phc v cho hot ng kinh doanh (TSC, c s vt cht) My mc thit b mi, phc v tt cho hot ng SXKD My mc thit b a vo s dng nhiu nm nhng cn phc v tt cho hot ng kinh doanh ca doanh nghip. Hoc my mc thit b mi mua/ lp t, cha a vo s dng (i vi DN mi thnh lp). My mc thit b a vo s dng nhiu nm v cn tip tc c s dng (cha c k hoch thay th) My mc thit b c k, hiu qu s dng thp ch thay th, hoc DN cha/ khng c my mc, cng c, thit b. 3.5 nh gi iu kin, mi trng kinh doanh ca doanh nghip Rt thun li cho hot ng sn xut kinh doanh C nhiu im thun li cho hot ng SXKD C mt s im thun li cho hot ng SXKD iu kin mi trng kinh doanh bnh thng C nhiu im kh khn 3.6 V tr (a im) kinh doanh ca DN Rt thun li cho hot ng sn xut kinh doanh V tr c nhiu im thun li cho HKD V tr c mt s im thun li cho HKD V tr a im kinh doanh bnh thng V tr khng thun li/ cha xc nh c v tr KD 3.7 Mc n nh v a im kinh doanh ca DN Phn ln a im kinh doanh ca doanh nghip thuc s hu ca doanh nghip hoc ca cc thnh vin gp vn Phn ln a im kinh doanh ca doanh nghip c doanh nghip thu vi thi hn hp ng thu trn 5 nm.

7%

7%

100 80 60 20 5% 100 80 40 20 0% 100 80 60 40 20 5%

7%

7%

5%

5%

100 80

40 20 5% 5% 15% 100 80 60 40 0 5% 100 80 60 40 20 5% 100 80

4%

4%

4%

4%

61

Phn ln a im kinh doanh ca doanh nghip c doanh nghip thu vi thi hn hp ng thu trn 3 nm. Phn ln a im kinh doanh ca doanh nghip c doanh nghip thu vi thi hn hp ng thu trn 1 nm. Phn ln a im kinh doanh ca doanh nghip c doanh nghip thu vi thi hn hp ng thu di 1 nm. 3.8 T l vn CSH/Tng ngun vn ca phng n kinh doanh T l vn CSH/Tng ngun vn trn 70 T l vn CSH/Tng ngun vn t 50 n 70

60 40 20 0% 0% 15% 100 80 60 40 20 15% 5% 10% 5% 0% 0% 100 80 40

T l vn CSH/Tng ngun vn t 40 n 50 T l vn CSH/Tng ngun vn t 30 T l vn CSH/Tng ngun vn di 30 4. nh gi Bo co ti chnh v Kh nng tr n 4.1 Cht lng Bo co ti chnh Bo co ti chnh c kim ton c lp Bo co ti chnh, s sch, ha n, chng t c lp y , r rng bi b phn k ton ca doanh nghip Bo co ti chnh c lp y , nhng khng do b phn k ton ca doanh nghip thc hin, v/ hoc s sch, ha n, chng t k ton khng y , r rng Bo co t chnh khng r rng, khng y cc khon mc, hoc th hin thiu chnh xc, chuyn nghip 4.2 Ch tiu Z'score (doanh nghip cha nim yt) 2,9<Z' 2,43<Z'<2,9 2,03<Z'<2,43 1,63<Z'<2,03 1,23<Z'<1,63 Z' < 1,23 n 40

20 10% 5% 0% 100 80 60 40 30 20

62

Bc 2: Xc nh im tr (t) ca doanh nghip

Bng 3.2 im tr doanh nghip quy m siu nh c gii hn tn dng di 2 t

theo xut ca tc gi
Tiu ch Khch hng ang trong din b gii th, ph sn theo quy nh ca php lut Khch hng ang lin quan n cc v vic nghim trng, gy hoc c kh nng gy mt uy tn v kh nng thanh ton (theo nhn nh ca CBTD) Khch hng ang l b n trong v kin lin quan n thanh ton Pht sinh n qu hn di 10 ngy ti VCB Qu hn t 10 ngy n 90 ngy ti VCB Qu hn t 91 ngy n 180 ngy; hoc i) b c cu li thi gian tr n ln u, hoc ii) c min, hoc gim li do khch hng khng th tr li y , ng hn ti VCB Qu hn t 181 n 360 ngy hoc i) b c cu li thi gian tr n ln u v qu hn n 90 ngy theo thi hn c cu li, hoc ii) b c cu li thi gian tr n ln th hai ti VCB im tr 40 30 20 10 20 30

40

Bc 3: Tnh im doanh nghip im doanh nghip = 1 t Bc 4: Xp hng tn dng v xc nh t l ti sn m bo/cam kt cho vay
Bng 3.3 Xp hng tn dng v xc nh t l ti sn m bo/cam kt cho vay Tng Gi tr TSB/ Cam kt cho vay ti a Ngnh Khng Khuyn Thng u tin khuyn khch thng khch 110% 120% 130% 140% 115% 125% 135% 150% 120% 130% 140% 125% 135% 145% 130% 140% 150% 135% 145% 140% 150% 145% 150%

Cn di

Cn trn

Xp hng

94 88 83 78 73 70 67 64 62 60 58 54 51 48 45

100 94 88 83 78 73 70 67 64 62 60 58 54 51 48 45

AAA AA+ AA A+ A BBB BB+ BB B+ B CCC CC+ CC C+ C D

63

Kim chng b ch tiu chm im khch hng DN quy m siu nh c gii hn tn dng di 2 t kim tra b ch tiu chm im khch hng doanh nghip siu nh tc gi s dng b ch tiu ny chm im mt s doanh nghip siu nh ang c quan h vi Vietcombank ri so snh vi kt qu chm im cc doanh nghip ny trn h thng XHTD hin ti.
Bng 3.4 Chm im doanh nghip quy m siu nh c gii hn tn dng di 2 t ang c quan h vi Vietcombank bng b ch tiu xut Ch tiu 1. Trnh Qun l v iu hnh DN nh gi t cch t php ca ngi ng u DN S nm hot ng ca doanh nghip trong ngnh Kinh nghim qun l ca ngi trc tip iu hnh DN Trnh hc vn ca ngi trc tip qun l DN Nng lc iu hnh ca ngi trc tip qun l DN 2. Quan h vi Ngn hng Quan h tin vay vi cc TCTD nh hng ca VCB v cp tn dng i vi ngnh ngh/ lnh vc kinh doanh hin DN ang hot ng nh hng v quan h tn dng vi khch hng Mc hp tc ca khch hng vi ngn hng Mc s dng cc dch v ti VCB 3. nh gi tnh hnh kinh doanh/ u t K hoch u t/ kinh doanh Dng tin doanh thu ca khch hng 5% 5% 5% 5% 40% 8% 7% 5% 5% 5% 25% 5% Trng s 25% 5% 5% im nh gi/im t c DN1 25 100 5 100 5 100 5 100 5 100 5 16 80 4 60 3 80 4 80 4 20 1 32 60 4.8 80 5.6 DN2 DN3 DN4 25 100 5 100 5 100 5 100 5 100 5 22 100 5 100 5 80 4 100 5 60 3 34.4 100 8 80 5.6 23 100 5 80 4 80 4 100 5 100 5 23 100 5 100 5 80 4 100 5 80 4 40 100 8 100 7 24 100 5 80 4 100 5 100 5 100 5 22 100 5 80 4 80 4 100 5 80 4 28.8 80 6.4 80 1.4 DN5 24 100 5 80 4 100 5 100 5 100 5 23 100 5 80 4 100 5 100 5 80 4 33.8 80 6.4 40 2.8

64

Tc tng trng doanh thu bnh qun nm ca DN trong 3 nm gn y nh gi ca CBTD v iu kin my mc, cng c, thit b phc v cho HKD (TSC, c s vt cht) nh gi iu kin, mi trng kinh doanh ca DN V tr (a im) kinh doanh ca DN Mc n nh v a im kinh doanh ca DN 4. nh gi Bo co ti chnh v Kh nng tr n Cht lng Bo co ti chnh Ch tiu Z'score 5% 5% 5% 4% 10% 5% 5% 7%

80 5.6 80 4 80 4 80 4 100 4 7 80 4 60 3

40 2.8 80 4 100 5 100 5 100 4 7 80 4 60 3

100 7 80 4 100 5 100 5 100 4 8 80 4 80 4

40 2.8 100 5 100 5 100 5 80 3.2 7 80 4 60 3

80 5.6 100 5 100 5 100 5 100 4 9 80 4 100 5

Bng 3.5 Kt qu chm im doanh nghip quy m siu nh c gii hn tn dng di 2 t ang c quan h vi Vietcombank bng b ch tiu xut Xp hng A+ AA AA+ A+ AA+ Xp hng theo HT XHTD hin ti A+ AA AA+ A AA Chnh lch s hng 0 0 0 1 1

STT DN 1 DN 2 DN 3 DN 4 DN 5

im Doanh nghip 80 88 94 82 90

kim tra b ch tiu chm im khch hng doanh nghip siu nh cha c quan h tn dng vi Vietcombank tc gi s dng b ch tiu ny chm im mt s doanh nghip siu nh cha c quan h tn dng.
Bng 3.6 Chm im doanh nghip quy m siu nh c gii hn tn dng

di 2 t cha c quan h vi Vietcombank bng b ch tiu xut

65

im nh Ch tiu 1. Trnh Qun l v iu hnh DN nh gi t cch t php ca ngi ng u DN S nm hot ng ca doanh nghip trong ngnh Kinh nghim qun l ca ngi trc tip iu hnh DN Trnh hc vn ca ngi trc tip qun l DN Nng lc iu hnh ca ngi trc tip qun l DN 2. Quan h vi Ngn hng Quan h tin vay vi cc TCTD nh hng ca VCB v cp tn dng i vi ngnh ngh/ lnh vc kinh doanh hin DN ang hot ng Quan im ca CBKH VCB v quan h tn dng vi khch hng Kh nng (tim nng) s dng cc dch v ca KH ti VCB 3. nh gi tnh hnh kinh doanh/ u t K hoch u t/ kinh doanh Dng tin doanh thu ca khch hng Tc tng trng doanh thu bnh qun nm ca DN trong 3 nm gn y nh gi ca CBTD v iu kin my mc, cng c, thit b phc v cho HKD (TSC, c s vt cht) nh gi iu kin, mi trng kinh doanh ca DN V tr (a im) kinh doanh ca DN Mc n nh v a im kinh doanh ca DN 5% 5% 4% 4% 7% 5% 5% 5% 40% 8% 7% Trng s 25% 5% 5% 5% 5% 5% 20% 5% gi/im t c DN1 21 100 5 100 5 100 5 40 2 80 4 18 100 5 100 5 80 4 80 4 29.2 60 4.8 80 5.6 40 2.8 80 4 80 4 100 4 100 4 DN2 DN3 22 100 5 100 5 100 5 100 5 40 2 16 100 5 80 4 80 4 60 3 27.2 80 6.4 100 7 20 1.4 40 2 80 4 80 3.2 80 3.2 21 100 5 100 5 100 5 40 2 100 4 18 100 5 80 4 100 5 80 4 34 60 4.8 100 7 100 7 80 4 80 4 80 3.2 100 4

66

4. nh gi Bo co ti chnh v Kh nng tr n Cht lng Bo co ti chnh Ch tiu Z'score

15% 5% 10%

10 80 4 60 6

12 80 4 80 8

12 80 4 80 8

Bng 3.7 Kt qu chm im doanh nghip quy m siu nh c gii hn tn dng

di 2 t cha c quan h vi Vietcombank bng b ch tiu xut STT DN 1 DN 2 DN 3 im Doanh nghip 78 77 85 Xp hng A+ A AA

NHN XT T kt qu trn, c th rt ra mt s kin nh sau : B ch tiu mi xy dng chm im DN quy m siu nh ang c quan h vi Vietcombank c kt qua chnh lch khng qu nhiu v s hng vi b ch tiu hin ti nn c th p dng b ch tiu mi cho i tng khch hng ny. B ch tiu mi xy dng c th chm im cc DN quy m siu nh cha c quan h vi Vietcombank trong khi h thng hin ti cha h tr chm im i tng khch hng ny. B ch tiu XHTD mi xt duyt cho vay trn c s kt hp gia xp hng tn dng doanh nghip, ti sn m bo v mc u tin ngnh nn gim thiu ri ro cho ngn hng. Ngoi ra th b ch tiu xut cn c quy nh im tr uy tn doanh nghip mt cch c th i vi cc s kin gy nh hng n kh nng tr n ca khch hng. 3.1.3.2 Hon thin b ch tiu chm im khch hng th nhn Hon thin b ch tiu chm im khch hng c nhn Xy dng nhm ch tiu nh gi Mi quan h vi t chc tn dng bao gm cc ch tiu sau: o S ln c cu li n v chuyn n qu hn ti Ngn hng (bao gm c gc v/hoc li) trong 12 thng va qua

67

o T trng n (n gc, li) c cu li trn tng d n ti Ngn hng ti thi im nh gi o T trng n qu hn thc t trong tng d n hin ti o Tnh hnh cung cp thng tin ca khch hng theo yu cu ca khch hng trong 12 thng va qua o Mc s dng cc dch v khc (khng bao gm dch v tn dng) ca NH o Thi gian quan h tn dng vi Ngn hng o Tnh trng n ti cc t chc tn dng khc trong 12 thng va qua Xy dng nhm ch tiu nh gi phng n kinh doanh i vi khch hng c nhn vay kinh doanh bao gm cc ch tiu sau: o T l vn t c ca ngi vay tham gia vo phng n u t o Kinh nghim ca ngi vay trong lnh vc tham gia u t o Chiu hng bin ng ca gi c sn phm khch hng ang tham gia u t o Tnh kh thi ca phng n u t theo nh gi ca cn b tn dng o Tnh n nh ca th trng u ra o Bin dao ng gi c ca nguyn vt liu, sn phm u vo trong 12 thng va qua Nhm ch tiu nh gi thng tin nhn thn khch hng, b sung thm cc ch tiu nh gi nh sau: o L lch t php ca ngi vay o Tnh trng sc khe ca khch hng o Gi tr hp ng bo him nhn th so vi tng d n ti cc TCTD hin ti Nhm ch tiu nh gi kh nng tr n ca khch hng, b sung thm cc ch tiu nh gi nh sau: o Thi gian cng tc ti c quan hin ti

68

Mc thu nhp rng n nh hng thng ca ngi vay v ngi ng tr n

o T l gia thu nhp rng n nh v s tin phi tr trong k (gc+li) Hon thin b ch tiu chm im h kinh doanh Xy dng nhm ch tiu nh gi Mi quan h vi t chc tn dng i vi h kinh doanh, bao gm cc ch tiu: o S ln c cu li n v chuyn n qu hn ti Ngn hng (bao gm c gc v/hoc li) trong 12 thng va qua o T trng n (n gc, li) c cu li trn tng d n ti Ngn hng ti thi im nh gi o T trng n qu hn thc t trong tng d n hin ti o Tnh hnh cung cp thng tin ca khch hng theo yu cu ca khch hng trong 12 thng va qua o S d bnh qun ca ti khon tin gi ti Vietcombank trong 12 thng qua o Thi gian quan h tn dng vi Ngn hng o Tnh trng n ti cc t chc tn dng khc trong 12 thng va qua Xy dng nhm ch tiu nh gi Phng n kinh doanh ca h kinh doanh, bao gm cc ch tiu: o Kinh nghim sn xut/kinh doanh sn phm trong PAKD o i tng khch hng ca phng n kinh doanh o Mc n nh ca u vo o Xu hng bin ng gi c ca nguyn vt liu, sn phm u vo trong 12 thng va qua o Xu hng bin ng gi sn phm ca phng n kinh doanh trn th trng trong 12 thng qua o T l vn t c tham gia vo phng n kinh doanh o Li nhun trc thu v li trn vn t c

69

o Bin ng ca EBIT/vn u t nu gi hoc sn lng tiu th gim 10% o T sut li nhun thun trn doanh thu ca phng n kinh doanh o S ngy tr chm bnh qun ca cc khon phi thu o Kh nng tr n gc trung v di hn ca khch hng trong nm ti 3.1.3.3 Hon thin b ch tiu chm im khch hng nh ch ti chnh nh gi y v cht lng ti sn ca t chc tn dng, tc gi xut b sung thm hai ch tiu sau: o T l ti sn c sinh li so vi tng ti sn o Tng vn ch s hu v d phng ri ro tn dng so vi tng n xu i vi nhm ch tiu nh gi kh nng thanh khon ca t chc tn dng, tc gi xut b sung thm hai ch tiu sau: o T l tng ti sn thanh khon so vi tng n phi tr o T l ti sn lin ngn hng so vi tin gi v vay lin ngn hng i vi nhm ch tiu kh nng sinh li ca t chc tn dng tc gi xut b sung thm ch tiu: o T l thu nhp ngoi li so vi tng thu nhp hot ng kinh doanh. 3.2 CC KIN NGH I VI NH NC 3.2.1 To mi trng cho hot ng xp hng tn dng pht trin Hin nay s doanh nghip hot ng trong lnh vc xp hng tn dng Vit Nam l rt t v cha tng xng vi quy m ca nn kinh t. Vit Nam c gn 600.000 doanh nghip, khong 2,3 triu thc th kinh doanh khc v hng triu khch hng c nhn c quan h tn dng nhng cho n nay Vit Nam ch mi c vi doanh nghip hot ng trong lnh vc xp hng tn dng. V vy, Chnh ph cn to iu kin v mi trng php l cho cc t chc hot ng xp hng tn dng pht trin mnh m hn nhm thc y hot ng xp hng tn dng pht trin. Khi cc cng ty ny ra i th cc NHTM c thm ngun thng tin so snh, kim chng kt qu xp hng ni b ca mnh v iu chnh dn phng php kt qu ngy cng st thc t hn.

70

Chnh v vy trong thi gian ti vic chnh ph ban hnh cc vn bn quy phm php lut, to c ch, mi trng cho hot ng kinh doanh xp hng tn dng pht trin l v cng cn thit 3.2.2 Nng cao cht lng thng tin tn dng ca CIC CIC l u mi cung cp thng tin tn dng rt quan trng cho cc NHTM trong vic nh gi ri ro khch hng. Tuy nhin thc t thi gian qua cho thy ngun thng tin m CIC cung cp ch mang tnh thng k, hon ton cha p ng c nhu cu ln v thng tin cp nht v thng tin cnh bo. Do trong thi gian ti Ngn hng nh nc cn phi hp nhiu hn vi cc c quan chc nng nh: thu, thng k, b thng mi cung cp cho cc NHTM cc thng tin mi nht v tnh hnh pht trin ngnh cng nh tnh hnh hot ng cc doanh nghip trong ngnh Ngn hng nh nc cn c nhng quy nh bt buc cc NHTM cung cp y cc thng tin v s liu ca khch hng vay vn ti Ngn hng mnh trung tm c th kp thi cung cp nhng thng tin cnh bo ri ro cho cc NHTM. 3.2.3 Xy dng cc ch tiu ti chnh trung bnh ngnh Cc ch tiu ti chnh trung bnh ngnh l tiu chun rt quan trng trong nh gi XHTD doanh nghip ca cc NHTM. Ngn hng s so snh cc ch tiu ti chnh ca doanh nghip vi ch tiu trung bnh ngnh nh gi tnh hnh ti chnh ca doanh nghip lnh mnh hay yu km. Tuy nhin, hin nay vn cha c nhng nghin cu thng k y v c tin cy cao v cc ch s ti chnh trung bnh ngnh c th lm tiu chun trong phn tch v nh gi tnh hnh ti chnh ca doanh nghip. Do trong thi gian ti Tng cc thng k cn thc hin cc nghin cu v a ra h thng ch s trung bnh ngnh c tin cy cao, ng thi phi lin tc cp nht cc ch tiu theo tnh hnh kinh t chung. iu ny khng nhng to thun li cho Ngn hng trong vic XHTD m cn to thun li cho doanh nghip trong phn tch ti chnh ci thin hiu qu qun l ca doanh nghip mnh.

71

3.2.4 Hon thin chun mc k ton Vit Nam Vit Nam, Lut k ton nm 2003 quy nh n v k ton phi thu thp, phn nh khch quan, y , ng thc t v ng k k ton m nghip v kinh t, ti chnh pht sinh. Tuy nhin hin ti, h thng tiu chun k ton Vit Nam (VAS) vn cn nhng khc bit so vi vi h thng tiu chun k ton quc t (IAS) trong khi cc h thng xp hng tn dng hin i u c thit k trn c s Basel II v chun IAS nn kt qu XHTD c s thiu chnh xc nht nh. Do trong thi gian ti B ti chnh cn tip tc hon thin cc quy nh v chun mc k ton ca Vit Nam theo cc tiu chun quc t nhm to iu kin cho cc NHTM trong cng cc xp hng doanh nghip 3.2.5 Quy nh v ch kim ton i vi doanh nghip Bo co ti chnh l s phn nh trung thc nht v tnh hnh hot ng ti chnh cng nh thc trng vn hin thi ca doanh nghip. Tuy nhin, trong thc t th cht lng bo co ti chnh ca doanh nghip Vit Nam hin ti l khng cao. Kim ton bo co ti chnh l vic cn thit kim tra v xc nhn v tnh trung thc v hp l ca cc ti liu, s liu k ton v bo co ti chnh ca doanh nghip phc v cc i tng c nhu cu s dng thng tin trn bo co ti chnh ca n v. V vy, Nh nc cn ban hnh quy nh mi doanh nghip phi p dng mt cch thng nht, ng b ch k ton thng k v thng tin bo co, ch k ton phi trung thc y . Bn cnh , Nh nc cn phi ban hnh qui ch bt buc kim ton v cng khai quyt ton ca doanh nghip. Vic thc hin kim ton phi c tin hnh thng xuyn, nhng ti liu cn i k ton v kt qu kinh doanh ca doanh nghip phi c kim ton trc, trong v sau qu trnh phn tch, nh gi bo co ti chnh doanh nghip trong hot ng tn dng ca ngn hng. Nh nc cng cn qui nh r nhng bin php ch ti, bin php x l nghim minh trong cc trng hp doanh nghip cung cp thng tin gi, s dng ng thi hai loi cn i... nhm mc ch a cc doanh nghip ny vo khun kh hot ng v cnh tranh lnh mnh. C nh vy, mi c

72

c cc thng tin trung thc, cn thit cho vic nh gi, phng nga ri ro. Qua nng cao hiu qu ca cng tc phn tch, xp hng XHTD. KT LUN CHNG 3 T nhng hn ch ca h thng XHTD nm 2010 ca Vietcombank c nu ra Chng 2 th ti Chng 3 lun vn kin ngh cc gii php hon thin. i vi Vietcombank, trc tin l nhm gii php lin quan n cng tc qun tr iu hnh nh: Xy dng chnh sch khch hng trn c s XHTD, Tng cng cng tc o to cn b v XHTD, nh k kim tra cht lng thc hin XHTD, ban hnh Quy nh v p dng BCTC ni b, ti liu chm im phi ti chnh. Nhm gii php th hai a ra ci tin chng trnh chm im. Nhm gii php hon thin h thng XHTD khch hng doanh nghip: t nhng hn ch ca b ch tiu chm im DN quy m siu nh th lun vn xy dng mi b ch tiu chm im DN siu nh c gii hn tn dng di 2 t v kim tra kt qu chm im ca b ch tiu mi. i vi nhng hn ch ca h thng XHTD khch hng th nhn v khch hng nh ch ti chnh th lun vn kin ngh b sung mt s ch tiu cn thit chm im. Cc kin ngh i vi nh nc bao gm: To mi trng cho hot ng XHTD pht trin, Nng cao cht lng thng tin tn dng ca CIC, Xy dng cc ch tiu ti chnh trung bnh ngnh, Hon thin chun mc k ton Vit Nam, Quy nh v ch kim ton i vi doanh nghip.

73

KT LUN
Vi mc tiu hon thin h thng xp hng tn dng hin hnh ca Vietcombank m theo nh gi ca lun vn ang cn mt s hn ch, ti Hon thin h thng Xp hng tn dng nm 2010 ca Vietcombank gii quyt c cc vn sau : Phn tch nh gi thc trng h thng xp hng tn dng ti Vietcombank, nghin cu h thng xp hng tn dng ca cc t chc khc nh BIDV, VIB, ACB kt hp vi kinh nghim xp hng ca cc t chc ln, c uy tn t a ra cc kin ngh hon thin h thng xp hng tn dng. Cc kin ngh hon thin h thng xp hng bao gm c i vi nh nc v i vi Vietcombank. Cc kin ngh i vi nh nc c tnh tng qut, v m, c tc dng h tr cho vic thc thi hot ng xp hng tn dng c hiu qu hn. Cc kin ngh i vi Vietcombank l c th, chi tit cn c vo nhng hn ch ca h thng xp hng tn dng hin hnh. T nhng kin ngh hon thin h thng xp hng tn dng, lun vn xy dng mi mt b ch tiu chm im khch hng doanh nghip siu nh c gii hn tn dng nh hn 2 t ng b sung cho h thng xp hng tn dng khch hng doanh nghip hin hnh. Ngoi ra, lun vn cng xut b sung cc ch tiu chm im cho h thng xp hng tn dng khch hng th nhn v khch hng nh ch ti chnh. h thng xp hng tn dng ca Vietcombank hon thin hn, trong qu trnh thc hin cn phi tip tc nghin cu v hon thin.

Ph lc 01 Chi tit h thng xp hng tn dng nm 2010 ca Vietcombank H thng XHTD Khch hng doanh nghip H thng XHTD KH Doanh nghip ca Vietcombank bao gm cc b ch tiu sau: B ch tiu cho DN thng thng, tim nng v siu nh. B ch tiu cho Doanh nghip mi thnh lp. B ch tiu cho Doanh nghip thng thng, tim nng v DN siu nh - Doanh nghip thng thng l khch hng c bo co ti chnh hai nm v hin ang c quan h tn dng vi Vietcombank. - DN tim nng: l DN cha tng c quan h tn dng vi VCB hoc tng c quan h tn dng vi VCB nhng c thi gian gin on trn 1 nm. - DN siu nh l nhng DN c t chc kinh doanh nh, theo hnh thc gia nh. M hnh chm im doanh nghip thng thng, tim nng v siu nh Hnh 01.1: M hnh chm im KHCH HNG NGNH KINH T LOI HNH S HU QUY M >=6 B ch tiu DN thng thng, tim nng <6 B ch tiu DN siu nh

Chm im cc ch tiu ti chnh Tng im ti chnh = (gi tr ch tiu x trng s) Chm im cc ch tiu phi ti chnh Tng im phi ti chnh = (gi tr ch tiu x trng s) im khch hng = im ti chnh x trng s ti chnh + im phi ti chnh x trng s phi ti chnh

 Chi tit b ch tiu doanh nghip thng thng, tim nng v siu nh Bc 1: Xc nh ngnh ngh, lnh vc kinh doanh ca khch hng Cc doanh nghip thng thng, tim nng c quy m ln, va v nh (c im quy m t 6 32 im; c chia thnh 52 nhm ngnh kinh t. Cc doanh nghip c quy m siu nh ( im quy m <6) c chia theo 5 ngnh kinh t chnh tham chiu n b ch tiu 52 ngnh. Bc 2: Xc nh loi hnh s hu ca doanh nghip Xc nh Doanh nghip thuc mt trong cc loi hnh s hu sau: Doanh nghip Nh nc. DN c vn u t nc ngoi, gm 2 loi hnh doanh nghip nh sau: o Doanh nghip c vn u t ca cc nc thuc khi OECD o Doanh nghip c vn u t nc ngoi khc (ngoi cc nc OECD) Doanh nghip khc, chia lm 2 loi hnh doanh nghip nh sau: o Cng ty C Phn i Chng. o DN khc (trng hp cn li) Bc 3: Xc nh quy m: im quy m ca doanh nghip c tnh bng tng im 4 ch tiu: Vn ch s hu, S lng lao ng, Doanh thu thun, Tng ti sn..
Bng 01.1 Xc nh quy m khch hng DN h thng XHTD Vietcombank Ngnh Mc im 8 7 6 5 4 3 2 1 Ch tiu Vn ch s hu Lao ng Doanh thu thun (t ng) (ngi) (t ng) Trn 100 Trn 500 Trn 250 T 70 100 T 425- 500 T 210 250 T 50 70 T 350 425 T 170 210 T 40 50 T 275 350 T 130 170 T 30 40 T 200 275 T 90 130 T 20 30 T 125 200 T 50 90 T 10 20 T 50 125 T 10 50 Di 10 Di 50 Di 10 (Ngun: Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam) Tng ti sn (t ng) Trn 250 T 215 250 T 180 215 T 140 180 T 105 140 T 65 105 T 30 65 Di 30

Kt qu tnh im quy m xc nh quy m doanh nghip nh sau: T 22 32 im: Quy m ln

T 12 21 im: Quy m trung bnh T 6 11 im: Quy m nh <6 : quy m siu nh

Bc 4: Chm im ch tiu ti chnh Nhm ch tiu thanh khon: o Kh nng thanh ton hin hnh o Kh nng thanh ton nhanh o Kh nng thanh ton tc thi (khng p dng vi DN siu nh) Nhm ch tiu hot ng: o Vng quay vn lu ng. o Vng quay hng tn kho. o Vng quay cc khon phi thu. o Hiu sut s dng ti sn c nh (khng p dng vi DN siu nh). Nhm ch tiu n cn n: o Tng n phi tr/Tng ti sn. o N di hn/Vn ch s hu (khng p dng vi DN siu nh). Nhm ch tiu thu nhp: o Li nhun gp/Doanh thu thun (khng p dng vi DN siu nh). o Li nhun sau thu/Doanh thu thun. o Li nhun sau thu/Vn ch s hu. o Li nhun sau thu/Tng ti sn bnh qun. o Li nhun trc thu v li vay/li vay phi tr (khng p dng vi DN siu nh) Tng im ti chnh = (im tng ch tiu ti chnh) x (trng s ch tiu ) Bc 5: Chm im ch tiu phi ti chnh: Doanh nghip thng thng v tim nng Nhm ch tiu phn nh kh nng tr n ca khch hng o Kh nng tr n gc trung v di hn

o Kh nng tr n gc trung, di hn i vi phn vn vay trung, di hn u t ti sn ngn hn o Phn tch BCLCTT ca nm ti chnh gn nht o Ngun tr n ca khch hng trong qu ti theo nh gi ca CBTD. Nhm ch tiu phn nh trnh qun l v mi trng ni b o Nng lc ca ch s hu o L lch t php ca ngi ng u doanh nghip o Kinh nghim qun l ca ngi trc tip qun l DN o Trnh hc vn ca ngi trc tip qun l DN o Nng lc iu hnh ca ngi trc tip qun l doanh nghip o Quan h ca Ban lnh o vi cc c quan ch qun v cc cp, b ngnh c lin quan o Tnh nng ng v nhy bn ca Ban lnh o vi s thay i th trng o Ghi chp s sch k ton o T chc phng ban o S phn tch nhim v, quyn lc trong ban lnh o doanh nghip o Thit lp cc quy trnh hot ng v quy trnh kim sot ni b o Mi trng nhn s ni b ca doanh nghip theo nh gi ca CBTD o Mc tiu, k hoch kinh doanh ca doanh nghip trong 3 nm ti Nhm ch tiu phn nh quan h vi ngn hng, bao gm: o S ln c cu li n v chuyn n qu hn ti VCB trong 12 thng qua o T trng n (n gc) c cu li trn tng d n (gc) ti Ngn hng ti thi im nh gi o Tnh hnh n qu hn ca d n hin ti ti Ngn hng o T trng n qu hn thc t (khng bao gm n c cu trong hn) /Tng d n ti thi im nh gi ti Ngn hng o Tnh hnh tr n ca khch hng theo lch sau khi iu chnh (nu c) o Tnh hnh quan h i vi cc cam kt ngoi bng o Thin ch tr n ca khch hng theo nh gi ca CBTD

o Tnh hnh cung cp thng tin ca khch hng theo yu cu ca Ngn hng trong 12 thng qua. o T trng s d tin gi bnh qun ti Ngn hng/D n bnh qun ca DN ti Ngn hng trong 12 thng va qua o T trng doanh s chuyn qua VCB trong tng doanh thu so vi t trng d n bnh qun ti VCB trong tng d n bnh qun ca DN 12 thng qua o T trng doanh s tin v VCB so vi doanh s pht vay trong 12 thng qua o Mc s dng cc dch v ca Ngn hng o Thi gian quan h tn dng vi Ngn hng o Tnh trng n ti cc Ngn hng khc trong 12 thng qua o nh hng quan h tn dng vi khch hng theo quan im ca CBTD o Tnh hnh quan h tn dng ca nhm khch hng lin quan ti Ngn hng v cc t chc tn dng khc Nhm ch tiu phn nh nh hng ti ngnh, bao gm: o Trin vng ca ngnh ti thi im nh gi o Kh nng gia nhp th trng ca cc DN mi cng lnh vc kinh doanh theo nh gi ca CBTD. o Tnh n nh ca yu t u vo nh hng chnh n hot ng ca doanh nghip o Cc chnh sch ca Chnh ph, Nh nc o nh gi ri ro gin on hot ng sn xut kinh doanh ca cc DN trong ngnh do tc ng ca cc yu t t nhin o Li th ca ngnh v ngun lc con ngi Nhm ch tiu phn nh cc nhn t nh hng n hot ng ca DN: o S ph thuc vo mt s t nh cung cp yu t u vo. o S ph thuc vo mt s t ngi khch hng (th trng u ra) o Mc n nh ca th trng u ra

o Kh nng sn phm ca DN b o thi bi cc sn phm khc o Tc tng trng doanh thu bnh qun nm ca DN (3 nm gn y). o ROE bnh qun ca doanh nghip trong 3 nm gn y o Tc tng trng DT qu nh gi so vi qu cng k nm trc ca DN o ROE c tnh da trn ROE ly k t u nm n thi im nh gi ca DN o S nm hot ng ca doanh nghip trong ngnh (tnh t thi im c sn phm ra th trng) o Phm vi hot ng ca doanh nghip o nh hng ca tnh hnh chnh tr v chnh sch ca cc nc - th trng xut khu chnh i vi sn phm ca doanh nghip o Uy tn ca doanh nghip trn th trng o Mc bo him ti sn o nh hng ca s bin ng nhn s ni b n hot ng kinh doanh ca DN trong 2 nm gn y o Kh nng tip cn cc ngun vn ti tr cho HKD ca DN o Trin vng pht trin ca doanh nghip theo nh gi ca CBTD o V th cnh tranh ca doanh nghip o Chin lc Marketing ca DN o Li th ca v tr kinh doanh Doanh nghip quy m siu nh Trnh Qun l v iu hnh doanh nghip o L lch t php ca ngi ng u doanh nghip o Kinh nghim qun l ca ngi trc tip qun l DN o Trnh hc vn ca ngi trc tip qun l DN o Nng lc iu hnh ca ngi trc tip qun l DN o Tnh nng ng v nhy bn ca BL vi s thay i ca th trng o Mi trng nhn s ni b ca doanh nghip theo nh gi ca CBTD

 Quan h vi Ngn hng o Thi gian quan h tn dng vi Ngn hng o Lch s quan h i vi cc cam kt ngoi bng (th tn dng, bo lnh, cc cam kt thanh ton khc) o Thin ch tr n ca khch hng theo nh gi ca CBTD o Tnh hnh cung cp thng tin ca khch hng theo yu cu ca Ngn hng trong 12 thng qua o Mc s dng cc dch v ca Ngn hng o S lng ngn hng m DN c quan h tn dng o Tnh trng n ti cc Ngn hng khc trong 12 thng qua o nh hng quan h tn dng vi khch hng theo quan im ca CBTD o S ln c cu li n v chuyn n qu hn ti Ngn hng (bao gm c gc v li) trong 12 thng qua o T trng n (n gc) c cu li trn tng d n (gc) ti Ngn hng ti thi im nh gi o Tnh hnh n qu hn ca d n hin ti ti Ngn hng o T trng n qu hn thc t (khng bao gm n c cu trong hn) /Tng d n ti thi im nh gi ti Ngn hng o T trng doanh thu chuyn qua Ngn hng trong tng doanh thu (trong 12 thng qua) so vi t trng ti tr vn ca Ngn hng trong tng s vn c ti tr ca DN. o T trng doanh s tin v ti khon ti VCB (khng bao gm s tin gii ngn cho vay) so vi doanh s cho vay ti VCB (trong 12 thng) nh gi ngnh v cc yu t nh hng n hot ng ca DN o S nm hot ng ca doanh nghip trong ngnh o Trin vng ca ngnh ti thi im nh gi nh gi tnh hnh kinh doanh. o Mc n nh v a im kinh doanh ca DN o S ph thuc vo mt s t nh cung cp yu t u vo

o S ph thuc vo mt s t ngi khch hng (th trng u ra) o Mng li thu mua sn phm o Mng li phn phi v tiu th sn phm o nh gi ca CBTD v iu kin my mc, cng c, thit b phc v cho hot ng sn xut kinh doanh chnh (TSC, c s vt cht) o Uy tn ca doanh nghip trn th trng o nh hng ca s bin ng nhn s ni b n hot ng kinh doanh ca DN trong 2 nm gn y o Li th so snh (nh gi li th ca DN trong hot ng kinh doanh). o Chin lc tip cn th trng ca DN o Chnh lch trong bin ng gi sn phm trn th trng so vi bin ng u vo trong 12 thng va qua o Kh nng sn phm ca PAKD b o thi bi cc sn phm khc o Tc tng trng doanh thu bnh qun nm ca DN (3 nm gn y). Bng 01.2 T trng ca nhm ch tiu phi ti chnh theo loi hnh DN
DN c vn u t nc ngoi DN c DN c vn u t vn ca cc u t nc nc thuc khi ngoi khc OECD DN khc CT c phn i chng 6% 11% 50% 8% 25% Doanh nghip khc

STT

Cc nhm ch tiu

DNNN

1 2 3 4 5

nh gi kh nng tr n 6% 7% 5% ca khch hng Trnh qun l v mi 15% 10% 13% trng ni b Quan h vi ngn hng 50% 50% 50% Cc nhn t nh hng 8% 8% 8% n ngnh Cc nhn t nh hng 21% 25% 24% n hot ng DN (Ngun: Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam)

5% 15% 50% 8% 22%

Tng im phi ti chnh = (im tng ch tiu phi ti chnh) x (trng s ch tiu ) x (trng s nhm ch tiu ln) Bc 6: Tng hp im, xp loi khch hng v phn loi n Doanh nghip thng thng v tim nng im ca khch hng = im Ti chnh x T trng ti chnh + im phi ti chnh x T trng phi ti chnh Bng 01.3 Trng s cc ch tiu ti chnh v phi ti chnh chm im XHTD doanh nghip thng thng ca Vietcombank Thng tin ti chnh khng c kim ton 30% 65% Thng tin ti chnh c kim ton 35% 65%

Phn ch tiu ti chnh Phn ch tiu phi ti chnh

(Ngun: Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam)

Doanh nghip siu nh: im ca khch hng = (im Ti chnh x T trng ti chnh ) + (im phi ti chnh x T trng phi ti chnh x h s ri ro) Bng 01.4 Trng s cc ch tiu ti chnh v phi ti chnh chm im XHTD doanh nghip siu nh ca Vietcombank Thng tin ti chnh khng c kim ton 25% 70% Thng tin ti chnh c kim ton 30% 70%

Phn ch tiu ti chnh Phn ch tiu phi ti chnh

(Ngun: Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam)

Bng 01.5 H s ri ro doanh nghip siu nh ca Vietcombank

Tiu ch Lch s tr n ca khch hng (bao gm c gc v li) trong 12 thng qua. Nu qu hn nh hn hay bng 10 ngy th vn coi l tr n ng hn)

H s 1 0,98 0,93 0,9 0,8

Lun tr n ng hn tng c cu li thi gian tr n trong vng 12 thng qua nhng d n hin ti khng c c cu tng b chuyn n qu hn trong vng 12 thng qua nhng d n hin ti khng c n qu hn tng c cu li thi gian tr n trong vng 12 thng qua nhng d n hin ti c n c cu tng b chuyn n qu hn trong vng 12 thng qua v trong tng d n hin ti c n qu hn

(Ngun: Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam)

B ch tiu chm im doanh nghip mi thnh lp L doanh nghip mi thnh lp hoc hot ng nhng cha c bo co ti chnh 2 nm k t khi c doanh thu hot ng sn xut kinh doanh; hoc cc n v hnh chnh s nghip c thu, khng c bo co ti chnh. Thng tin phi ti chnh s bao gm 4 nhm ch tiu sau: nh gi ri ro lin quan n vn hnh doanh nghip (9 ch tiu) o Nng lc, trnh , kinh nghim ca c ng/thnh vin gp vn vo doanh nghip lin quan n d n kinh doanh o nh gi v cng tc x l cht thi v gim thiu mc nhim mi trng ca doanh nghip o nh gi v cng tc Phng chy cha chy, an ninh, an ton lao ng v an ton v sinh thc phm o Mc bo him ti sn. o Tnh hp l ca cc khon chi tiu ca doanh nghip o Mng li thu mua sn phm/NVL u vo o Quan h vi cc nh cung cp yu t u vo o Mng li tiu th sn phm o Quan h vi cc bn tiu th sn phm. nh gi kh nng suy gim ca phng n kinh doanh (8 ch tiu) o T l vn t c tham gia vo phng n kinh doanh.

o Kh nng t chc thc hin v gim st d n/hd sxkd o Mc nghin cu kho st th trng v sn phm u ra ca phng n kinh doanh theo nh gi ca CBTD o Mc quan tm ca DN cho xy dng thng hiu v mng li phn phi theo nh gi ca CBTD o Kh nng sinh li ca phng n kinh doanh/d n ti thi im hin ti khi sn lng tiu th d kin thay i o Kh nng sinh li ca phng n kinh doanh/d n ti thi im hin ti khi gi tiu th d kin thay i. o Li th v tr kinh doanh so vi cc doanh nghip khc trong ngnh o nh gi v iu kin my mc thit b tham gia vo hot ng sn xut kinh doanh chnh ca doanh nghip nh gi ri ro t th trng (12 ch tiu) o Th hiu ca khch hng v loi sn phm/dch v DN cung cp o Kh nng cnh tranh ca sn phm/dch v ca DN o Kh nng sn phm ca DN b thay th bi cc "sn phm thay th" o Vng i ca sn phm/ dch v ca DN ti thi im nh gi. o Bin ng gi sn phm ca phng n kinh doanh trn th trng trong 12 thng va qua. o Bin bin ng gi c ca nguyn vt liu, sn phm u vo trong 12 thng va qua o D kin bin ng gi c th trng trong k kinh doanh sp ti o Tnh trng ngun cung cu ca th trng lao ng o nh hng ca chnh tr v chnh sch ca nh nc i vi DN o Bin ng ca t gi hi oi o Bin ng ca li sut o Giai on pht trin ca nn kinh t ti thi im nh gi nh gi ri ro t yu t ti chnh (6 ch tiu) o Kh nng tr n gc trong nm ti

o S lng cc TCTD khc VCB m DN c quan h thi im nh gi o Ngun tr n ca khch hng theo nh gi ca CBTD trong qu ti. o Mc tiu, k hoch KD ca doanh nghip t 1 n 3 nm ti o T trng doanh s chuyn qua VCB trong tng doanh thu (trong 12 thng qua) so vi t trng d n bnh qun ti VCB trong tng d n bnh qun ca DN (trong 12 thng qua) o T trng doanh s tin v ti khon ti VCB so vi doanh s cho vay. im khch hng = Tng im phi ti chnh x h s ri ro 1 x h s ri ro 2
Bng 01.6 H s ri ro chm im XHTD DN mi thnh lp ca Vietcombank Cch tnh 100 : L lch t php tt, cha tng c tin L lch t php ca cc lnh o cp n tin s 1 cao ca DN (Ch tch HQT/HTV, 60 : tng c tin n tin s Trng Ban Kim sot v TG/G) 40 : ang l i tng nghi vn php lut 20 : ang b truy t 100 : Tnh kh thi ca phng n cha b nh hng bi s kin bt thng no hoc cha Cc s kin bt thng c nh hng c s kin bt thng no 2 n tnh kh thi ca phng n 60 : Tnh kh thi ca phng n ang b nh hng bi s kin bt thng 20 : Phng n kinh doanh hon ton khng kh thi do nh hng ca s kin bt thng (Ngun: Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam) H s ri ro

H thng XHTD khch hng nh ch ti chnh: H thng XHTD nh ch ti chnh gm 3 nhm khch hng nh sau: Ngn hng thng mi v Cng ty Cho thu ti chnh Cng ty ti chnh Cng ty Chng khon

Cc bc thc hin: Bc 1: Chm im ch tiu ti chnh: - i vi nhm Ngn hng thng mi v Cty CTTC, Cng ty ti chnh gm: Nhm ch tiu bo m an ton vn o H s an ton vn (CAR) o Vn cp 1/ Tng ti sn c ri ro quy i

o Vn ch s hu/Tng n Nhm ch tiu cht lng ti sn o N xu/ Tng d n tn dng o Qu d phng ri ro tn dng/ Tng n xu Nhm ch tiu kh nng thanh khon o Ti sn thanh khon/ Tng ti sn o Ti sn thanh khon/ Tng vn huy ng o Tng d n rng/ Tng vn huy ng Nhm ch tiu kh nng sinh li o Li nhun thun/ Vn ch s hu (ROE) o Li nhun thun/ Tng ti sn (ROA) o Thu nhp li cn bin (NIM) o Chi ph hot ng/ Tng thu nhp hot ng kinh doanh - i vi nhm khch hng l cng ty chng khon bao gm: Nhm ch tiu bo m an ton vn o Vn ch s hu / Tng ti sn o Vn kh dng / Tng vn n iu chnh Nhm ch tiu cht lng ti sn o D phng gim gi chng khon t doanh v chng khon di hn/ Tng gi tr chng khon t doanh v chng khon di hn Nhm ch tiu kh nng thanh khon o Ti sn lu ng v u t ngn hn/ N ngn hn o Tin mt v ti sn tng ng tin/N ngn hn Nhm ch tiu kh nng sinh li o Li nhun sau thu/ Vn ch s hu bnh qun (ROE) o Li nhun sau thu/ Tng ti sn bnh qun (ROA) o Li nhun gp/ Doanh thu t hot ng kinh doanh CK v thu li u t o Thu nhp ph dch v/ Tng thu nhp hot ng rng

o Thu nhp t hot ng kinh doanh chng khon/ Tng gi tr chng khon bnh qun Bc 2: Chm im ch tiu phi ti chnh Cc yu t mi trng o Mc xp hng ri ro quc gia o Mc y v tin tin ca h thng lut php, bao gm h thng kim sot quc gia v ri ro ti chnh o Mc pht trin th trng ti chnh (Nhm cng ty ti chnh v cho thu ti chnh khng chm im ch tiu ny) Qun l v qun tr ni b o Mc r rng, y , hp l v hiu qu ca m hnh c cu t chc o Mc y , c lp v hiu qu ca h thng kim sot ni b o Mc y , c lp, hp l v hiu qu ca h thng qun l ri ro o Mc hin i, hiu qu, an ton v bo mt ca h thng cng ngh thng tin o Mc n nh, hp l v hiu qu ca mi trng, chin lc v chnh sch nhn s V th cnh tranh v kh nng duy tr nng lc kinh doanh o Thng hiu o Th phn tn dng trong th trng hot ng chnh (i vi nhm cng ty chng khon l ch tiu: Th phn mi gii trong th trng hot ng chnh). o Th phn huy ng tin gi trong th trng hot ng chnh (Nhm cng ty chng khon khng chm im ch tiu ny). o Mc a dng ca danh mc sn phm/ dch v. o Mc a dng ca i tng khch hng (v quy m, ngnh ngh hot ng, hnh thc s hu ..) (Nhm cng ty chng khon khng chm im ch tiu ny) o Phm vi hot ng

o S hin din, tnh hp l v tnh kh thi ca tm nhn v chin lc KD Cc h tr ti chnh v k thut t bn ngoi o Kh nng nhn c cc h tr ti chnh, k thut y v kp thi t bn ngoi (t chc c nh hng ng k, cc bn lin quan hoc cc th ch khc nu c) Tng hp im v xp hng nh ch ti chnh: Tng hp im = im cc ch tiu ti chnh x t trng phn ch tiu ti chnh + im cc ch tiu phi ti chnh x t trng ch tiu phi ti chnh
Bng 01.7 Trng s cc ch tiu ti chnh v phi ti chnh chm im XHTD nh ch ti chnh ca Vietcombank Thng tin ti chnh khng Thng tin ti chnh c c kim ton kim ton 40% Phn ch tiu ti chnh 50% 50% Phn ch tiu phi ti chnh 50% (Ngun: Ngn hng TMCP Ngoi thng Vit Nam)

H thng XHTD khch hng th nhn i tng khch hng ca h thng xp hng khch hng th nhn bao gm: khch hng c nhn v h kinh doanh. H thng XHTD khch hng c nhn H thng XHTD khch hng c nhn chm im da trn 2 nhm ch tiu chnh: Thng tin v nhn thn (gm 5 ch tiu) o Tui o Trnh hc vn o Tnh trng s hu nh o Tnh trng hn nhn o S ngi trc tip ph thuc v kinh t vo ngi vay Kh nng tr n ca khch hng (gm 7 ch tiu) o Loi hnh c quan ang cng tc o Thi gian lm trong lnh vc chuyn mn hin ti

o Tnh cht ca cng vic hin ti o Hnh thc thanh ton lng hoc thu nhp khc o Hnh thc hp ng lao ng o Tng thu nhp hng thng ca ngi vay v ngi ng tr n o Tnh hnh tr n gc v li vi cc t chc tn dng khc trong 12 thng qua (t thi im nh gi) Tng hp im v xp hng khch hng: im khch hng = Tng im tng ch tiu nh x t trng ch tiu H thng XHTD h kinh doanh H thng XHTD h kinh doanh chm im theo 2 nhm ch tiu chnh: Thng tin v ch h kinh doanh (gm 6 ch tiu) o Tui o L lch t php ca ch h o Trnh hc vn ca ch h o Tnh trng hn nhn o Thi gian lu tr trn a bn hin ti o Tnh trng s hu nh Hot ng kinh doanh (gm 7 ch tiu) o Thm nin hot ng kinh doanh trong lnh vc hin ti o Quyn s hu i vi a im kinh doanh o Trin vng pht trin ca ngnh m HKD ang hot ng o Quan h vi cc nh cung cp yu t u vo o Quan h vi cc i tc mua hng o Tc tng trng doanh thu trung bnh nm ca HKD (2 nm) o Tnh trng d n ti cc TCTD trong 12 thng qua im khch hng = Tng im tng ch tiu nh x t trng ch tiu

TI LIU THAM KHO

PGS.TS. Trn Huy Hong (2007), Qun tr ngn hng, Nh xut bn lao ng x hi. TS. Trn c Sinh (2002), nh mc tn nhim ti Vit Nam, Nh xut bn TP. HCM Nguyn Trng Ha (2010), Xy dng m hnh x p hng tn dng i vi cc doanh nghip Vit nam trong nn kinh t chuyn i. Ti liu ni b v hot ng tn dng ca Vietcombank. Tp ch chuyn ngnh ca Vietcombank. Ti liu ni b v xp hng tn dng ca BIDV. Ti liu ni b v xp hng tn dng ca VIB. Ti liu ni b v xp hng tn dng ca ACB. Trang http://rating.com.vn. Trang thng tin Ngn hng Nh Nc Vit nam http://www.sbv.gov.vn Trang thng tin Tp ch kim ton Vit nam http://kiemtoan.com.vn. Bo co thng nin, Bo co ti chnh cc nm 2006 2010 ca Vietcombank Altman, 2003. The use of Credit scoring Models and the Importance of a CreditCulture. New York University.