Professional Documents
Culture Documents
QT7.1/PTCT1-BM-7
GIO TRNH MN HC
CHNG TRNH KHNG CHUYN
STT
1
2
3
4
5
TN MN HC
M S
THI LNG
CHNG TRNH
IU KIN
TIN QUYT
M T MN HC
IM T
Lu : Danh sch cc bui tho lun v cc bi kim tra c hy khi danh sch
bng im thi ht mn c cng b.
Trang 1
Trng i hc Tr Vinh
CU TRC
MN HC
QT7.1/PTCT1-BM-7
Trang 2
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
KT QU V CC BC HC TP
Kt qu hc tp/
Cc bc hc tp
hnh thc nh gi
Trang 3
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
* Vit ng cc cng
thc tnh tham s ca 3. Lit k mt s tham s c trng
i lng ngu nhin ca i lng ngu nhin
3.1 Khi nim K vng
ri rc v lin tc.
* Vn dng cng thc, 3.2 Khi nim Phng sai.
gii cc bi tp lin 3.3 Khi nim lch tiu chun
quan nh k vng,
3.4 Khi nim Moment
phng sai,...
* Nhn bit i lng 3.5 Khi nim Mode
ngu nhin c phn
phi xc sut no .
* Bit cch s dng
cc cng thc gn ng
tnh xc sut v iu
kin s dng cc
cng thc .
* Hiu r cc khi
nim i lng ngu
nhin hai chiu, cch
lp bng phn phi xc
sut ca i lng ngu
nhin ri rc.
+ Bng, phn.
+ Kin thc Ton cao
cp, ton THPT.
* Ti liu chnh: L
thuyt Xc sut v
thng k ton
* Cc ti liu tham kho
+ ng Hn, 1996 - Xc
sut thng k NXB
Thng k.
+ Nguyn Hu Khnh
Bi ging Xc sut thng
k H Cn Th.
+ inh Vn Gng Xc
sut v Thng k ton
NXB Thng k
+ Hc trong phng.
+ Tr li cu hi v bi
tp nh nm vng
nh ngha, tnh cht,
cch tnh, bn cht v
ngha ca k vng ton,
phng sai, lch
3.6 Trung v
chun v gi tr tin chc
4. S dng mt s qui lut phn phi nht.
xc sut thng dng.
+ Cc cu hi ngn v
xc nh lut phn phi,
4.1 Phn phi nh thc
v i lng ngu nhin
4.2 Phn phi Poison
2 chiu, lut s ln.
4.3 Phn phi siu bi
+ Bi tp v nh.
4.4 Phn phi chun
4.5 Phn phi m
4.6 Phn phi 2
4.7 Phn phi Student
4.8 Phn phi u.
Trang 4
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
+ Bng, phn.
+ Kin thc Ton cao
cp, ton THPT.
Trang 5
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
+ Nguyn Hu Khnh
Bi ging Xc sut thng
k H Cn Th.
+ inh Vn Gng Xc
sut v Thng k ton
NXB Thng k
+ ng Hn, 1996 - Xc
sut thng k NXB
Thng k.
+ Hc trong phng.
+ Tr li cu hi v bi
tp nh.
+ Bi tp v nh.
+ Bng, phn.
+ Kin thc Ton cao
cp.
* Ti liu chnh: L
thuyt Xc sut v
thng k ton
* Cc ti liu tham kho
+ ng Hn, 1996 - Xc
Trang 6
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
+ Tr li cu hi v bi
2.6 Kim nh gi thuyt v s bng tp nh.
nhau ca hai phng sai
+ Bi tp v nh.
Bi tp thc hnh
+ Bng, phn.
+ Kin thc Ton cao
cp.
* Ti liu chnh: L
thuyt Xc sut v
thng k ton
* Cc ti liu tham kho
+ ng Hn, 1996 - Xc
sut thng k NXB
Thng k.
+ Nguyn Hu Khnh
Bi ging Xc sut thng
k H Cn Th.
+ inh Vn Gng Xc
sut v Thng k ton
NXB Thng k
+ Hc trong phng.
+ Tr li cu hi v bi
tp nh.
+ Bi tp v nh.
Trang 7
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
K HOCH NH GI MN HC
Kt qu
hc tp
Thi
lng
ging dy
Mc yu cu
t c
1.
2.
3.
4.
5.
6.
12,0
14,0
06,0
09,0
12,0
07,0
Gii c bi tp
Gii c bi tp
Gii c bi tp
Gii c bi tp
Gii c bi tp
Gii c bi tp
Hnh thc nh gi
Bi Thc
tp
Thao tp
Vit
v
thc ti
tc
t
nh
X
X
X
X
X
X
X
X
X
T
hc
NH GI CUI MN HC
HNH THC
Thi (t lun) .
THI GIAN
90 - 120 pht.
NI DUNG
NH
GI
Trng tm:
- Cc bi ton tnh xc sut dng c in, cc cng thc cng,
nhn, y , Bernuolli.
- Cc bi ton v tnh ton cc tham s nh k vng, phng
sai, lch tiu chun ca i lng ngu nhin.
- S dng tnh phn phi ca i lng ngu nhin gii cc
bi tp nh phn phi nhi thc, Poison, Chun, m, u,
- Cc bi tp v c lng tham s ca i lng ngu nhin.
- Cc bi ton v kim nh cc tham s ca i lng ngu
nhin.
- Tm hm hi qui tuyn tnh.
Trang 8
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Trang 9
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Trang 10
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Trang 11
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Trang 12
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
1
2
3
2
3
4
D
2
10
l:
Trang 13
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
A nk =
n!
( n k )!
12!
= 12.11 =132 cch.
(12 2)!
= 3.4.5= 60.
A 24 =
4! 4.3.2.1
=
=6
2!
2 .1
8!
8!
= = 7.8 = 56
(8 2)! 6!
(cch)
k
n
= nk
V d 8: Xp ngu nhin 5 quyn sch vo 3 ngn ko. Hi c bao nhiu cch xp?
L thuyt Xc sut v thng k ton.
Trang 14
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
4
5
= 54 = 625 s.
C n , c:
k
n
n!
k! ( n k )!
Trang 15
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
3
25
25.24.23
25!
=
= 2300 cch.
3!(25 3)!
6
V d 15: Trong mt gii bng chuyn cho mng ngy Hc sinh Sinh vin ca
Trng. C 12 i bng tham gia thi u vng trn mt lt. Hi c bao nhiu trn u
c tin hnh?
Mi trn u c hai i tham gia t 12 i, nn s trn u cn tin hnh l:
C122 =
12! 11.12.10!
=
= 11.6 = 66
2!10!
2.10!
10!
= 120
3!(10 3)!
V d 17: Nhm A c 10 sinh vin v nhm B c 12 sinh vin. Ta chn ngu nhin 9
sinh vin trong c 4 sinh vin nhm A v 5 sinh vin nhm B. Tnh s kh nng c th
xy ra?
Chn 4 sinh vin t nhm A c 10 sinh vin: C C104 =
10!
= 210 cch.
4!(10 4)!
12!
= 792 cch.
5!(12 5)!
Trang 16
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Trang 17
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
b. Chn c ch mt i giy.
c. Khng chn c i giy no c.
13. Gieo mt con xc xc lin tip 3 ln, c phn bit th t cc ln gieo.
a. C bao nhiu kt qu khc nhau c th xy ra.
b. C bao nhiu kt qu xy ra trong mt mang s 6 khng xut hin ln no.
c. C bao nhiu kt qu xy ra trong mt mang s 6 xut hin t nht mt ln.
14. Mt khch sn c 6 phng n. C 10 ngi khch n thu phng, trong c 6 nam
v 4 n. Ngi qun l chn ngu nhin 4 ngi. C bao nhiu cch chn trong cc trng
hp sau:
a. C 6 ngi u l nam.
b. C 4 nam v 2 n.
c. C t nht 2 n.
15. Mt kho s c 3 vng, mi vng c nh s t 0 n 9 v ch c mt kh nng
m kho. Mt kh nng m kho l cch chn ng s theo th t ca 3 vng. Mt ngi
mun th cc trng hp m kho. Hi ngi ny m ti a bao nhiu ln chc chn s
chn ng s m.
Bc hc 2: LIT K CC BIN C V QUAN H GIA CC LOI BIN C
1. Php th v bin c:
Vic thc hin mt nhm iu kin xc nh quan st mt hin tng no c
gi l mt php th. Kt qu ca php th c gi l bin c.
V d 1: Khi mt sinh vin i thi mn Xc sut thng k: thc hin php th. Kt qu
ca php th l sinh vin thi u hoc rt. u hoc rt l nhng s kin ngu nhin.
Tung mt ng xu l mt php th, ng xu xut hin mt xp hay nga l cc bin c.
Tung mt con xc xc l mt php th, xc xc xut hin mt 1,..,6 l cc bin c.
Bn mt vin n n mt mc tiu xem vin n trng hay trt.
iu kin xc nh ca cc hin tng ngu nhin l g?
Hy phn tch cc yu t: Nhm iu kin, hin tng, kt qu ca cc php th
trn. Cho cc v d khc v phn tch cc yu t.
2. Cc loi bin c:
2.1. Bin c chc chn:
L bin c chc chn xy ra trong mt php th, v ngi ta k hiu l: W
V d 2: Tung mt con xc xc. Gi A l bin c xc xc xut hin mt c s chm
nh hn hoc bng 6. Khi ta ni A l bin c chc chn, A = W.
2.2. Bin c khng th:
L bin c khng th xy ra trong mt php th, v ngi ta k hiu l:
V d 3: Tung mt con xc xc. Gi B l bin c xc xc xut hin mt 7 chm. Khi
ta ni A l bin c khng th, A = .
2.3. Bin c ngu nhin:
L bin c c th xy ra cng khng th xy ra trong mt php th. Ta thng dng
cc ch ci A, B, C,.. k hiu cho bin c ngu nhin.
L thuyt Xc sut v thng k ton.
Trang 18
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Trang 19
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Ta c: B0 = A1 .A2
B1 = A1 . A2 + A1 . A2
B2 = A1 . A2
; A.(B.C) = (A.B).C
; A.B = B.A
Trang 20
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
4. A + A = A
; A.A = A
5. A + W = W
; A.W = A
6. A + = A
; A. =
7. B = A A = B hay ( A) = A
8. A + B = A.B
; A.B = A + B
BI TP
1. C 3 x th, mi ngi c lp bn mt vin vo mt mc tiu. Gi Ai l bin c x th
th i bn trng mc tiu.
a. Hy m t cc bin c sau: A1A2A3; A1 + A2 + A3; A1 A2 A3 .
b. Xt cc bin c sau:
A: C t nht 2 x th bn trng.
B: C nhiu nht mt x th bn trng.
C: Ch c mt x th bn trng.
D: Ch c mt x th th 3 bn trng.
Hy biu din cc bin c A, B, C, D theo cc bin c Ai.
2. Cho 3 bin c A, B, C. Hy m t di dng tp hp cc bin c sau:
a. A, B, C u xy ra.
b. A, B xy ra nhng C khng xy ra.
c. Ch c mt trong bin c xy ra.
d. C t nht mt bin c xy ra.
3. Mt hp c 5 sn phm, trong c 2 ph phm. Ngi ta ly ln lt t hp ra 2 sn
phm cho n khi pht hin ht 2 ph phm th dng li. Gi Ai bin c chn c sn
phm tt ln th i.
a. Cc bin c Ai c c lp ton phn vi nhau khng? Ti sao?
b. Hy bin din cc bin c sau theo cc bin c Ai
A: Vic kim tra dng li ln th 4.
B: Vic kim tra dng li ln ly sau cng.
4. Mt ng xu c tung 3 ln. Gi S l bin c ng xu xut hin mt sp mi ln, N l
bin c ng xu xut hin mt nga mi ln.
a. S, N l c phi l cc bin c s cp, i lp nhau khng?
b. Hy tm khng gian cc bin c s cp trong php th trn.
c. Hy biu din bin c A: C 2 ln ng xu xut hin mt nga.
5. Mt hp c 4 bi v 6 bi trng
a. Chn ngu nhin t hp ra 5 bi. Gi:
A l bin c chn c c 5 bi .
L thuyt Xc sut v thng k ton.
Trang 21
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
m
, trong m l s bin c thun li cho A, n l bin c ng
n
kh nng c th xy ra.
V d 1: Tung mt con xc xc. Tnh xc sut xc xc xut hin mt chn.
Gi Ai l bin c xut hin mt i chm.
Gi A l bin c xut hin mt chn, c A = A2A4A6
Khi tung con xc xc c 6 bin c ng kh nng c th xy ra trong c 3 bin c
thun li cho A. Khi : P(A) =
m 3
= = 0,5
n
6
V d 2: Tung ngu nhin 1 con xc xc. Tnh xc sut con xc xc xut hin mt
c s chm l s l.
Gi A l bin c xc xc xut hin mt c chm l s l.
Ai l bin c xc xc xut hin mt c i chm (i = 1,6) .
p ( A) =
3 1
=
6 2
V d 3: Tung ng thi 2 con xc xc. Tnh xc sut tng s chm xut hin trn
2 con xc xc l 7.
Gi A l bin c tng s chm xut hin trn 2 con xc xc l 7.
L thuyt Xc sut v thng k ton.
Trang 22
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Vy s trng hp c th ca php th l: 36
Ta c cc bin c thun li cho bin c A:
( A1 , B6 ); ( A2 , B5 ); ( A3 , B4 ); ( A4 , B3 ); ( A5 , B2 ); ( A6 , B1 )
6 1
=
36 6
10
= 90
1
90
CC
C
m C
=
=
n C
m
P(A) = =
n
10
P(B) =
6
2
10
8
4.6
=
45 15
1
3
V d 6: Trong mt hp ng 20 qu cu trong c 14 qu cu v 06 qu cu
trng. Ly ngu nhin (khng hon li) 5 qu cu t trong hp. Tnh xc sut trong 5
qu cu ly ra c 3 qu cu . Bit rng cc qu cu l cn i v ging nhau.
V cc qu cu l cn i v ging nhau. Nn ta c: n = C205
Gi A l bin c trong 5 qu cu ly ra c 3 qu cu v 2 qu cu trng.
L thuyt Xc sut v thng k ton.
Trang 23
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
+ S cch ly 3 qu cu : C143
+ S cch ly 2 qu cu trng: C62
m = C143 . C62
P ( A) =
m C 62 .C143
=
5
n
C 20
V d 7: Hp c 10 sn phm trong
c 4 sn phm tt cn li l sn phm
xu. Chn ngu nhin t hp ra 4 sn
phm. Tnh xc sut trong 4 sn phm
rt ra c 2 sn phm tt.
6 tt
4 sn phm
Gi A l bin c c 2 sn phm tt
trong 4 sn phm c rt ra.
A: 2 tt + 2 xu
x
Ta c:
- S trng hp c th xy ra: n =
4
10
pq
N M
m C Mq .C Np qM
P ( A) = =
n
C Np
Trang 24
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
365!
365!
n( E ) (365 n)!
V cc bin c ng kh nng nn: P( E ) =
=
=
n
n( S )
365
(365 n)!365 n
365!
(365 n)!365 n
m
gi l tn xut ca bin c A.
n
m
n n
Ta c: P ( A) = lim f = lim
n
S ln gieo
4040
12000
24000
S ln mt nga
2048
6019
12012
Tn sut
0,508
0,516
0,5005
Trang 25
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Thng
Con gi
1
3537
2
3467
3
3866
4
3911
5
3775
6
3865
Tn sut
0,486
0,489
0,490
0,471
0,478
0,482
Thng
Con gi
7
3821
8
3596
9
3491
10
3391
11
3160
12
3371
Tn sut
0,482
0,484
0,485
0,491
0,482
0,470
Qua 2 bng trn ta thy tn sut xut hin mt nga khi gieo ng tin xu v tn sut sinh
con gi xp s 0,5; khi th nghim cng ln th tn sut cng gn 0,5.
V d 11: Tin hnh sn xut th trn mt h thng my thu c kt qu nh sau:
S sn phm n
100
150
200
250
300
S ph phm m
14
12
22
24
32
Tn xut f
0,14
0,08
0,11
0,096
0,106
3
2
> P(B) =
6
6
50
= 0,05.
1000
2R
Trang 26
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
S (O,R )
S ( ABCD )
S (O , R )
S ( ABCD )
R 2
=
4R 2 4
y (II)
1
8h A
B
P
1/3
x y
3
x y
3
x y 1
y x 3
y x + 1
O
7h
1/3
x (I)
1 h
Hnh 4
c biu din bng min gch cho trn hnh v: a gic OMNBPQ.
Suy ra xc sut ca A l:
P ( A) =
S ( OMNBPQ )
S ( OABC )
= 1 2.
S AMN
S ABC
122
5
= 1 2. 2 3 3 =
1
9
Trang 27
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
A W : 0 P( A) 1
ii)
P ( A) = 1 P ( A)
iii)
iv)
v)
Nu A B th P(A) P(B).
Trang 28
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Trang 29
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
e. Hai ngi A v B ln cng mt toa ngoi ra khng c ai khc trn toa ny.
12. Mt b bi c 52 cy c chia lm 4 loi u nhau, mi loi c mt cy At. Chn ngu
nhin 4 cy bi t b bi. Tnh xc sut trong cc trng hp sau:
a. 4 cy thuc 4 loi khc nhau.
b. Tt c u l cy At.
c. C t nht mt cy At.
Xc Sut Hnh Hc
13. Mt loi thc vt c hoa c v hoa ci. Ngi ta nghin cu thy rng hoa c v hoa
ci n ngu nhin trong khong thi gian t 1h 2h. Tuy nhin chng ch kt hp to thnh
tri nu hai loi hoa n cch nhau khng qu 30 pht. Tnh xc sut to thnh tri ca loi
hoa trn.
14. Gieo ngu nhin mt im trong vng trn bn knh R. Tnh xc sut im ri
vo:
a. Hnh vung ni tip hnh trn.
b. Tam gic u ni tip hnh trn.
15. Mt on thng c di l c chia lm 3 on bi 2 im chia ngu nhin. Tnh xc
sut 3 on to thnh mt tam gic.
P(A1+A2+ +An) =
P( A ) i
i =1
i < j <k
C th khi n = 3, c:
P(A1+A2+A3) = P(A1) + P(A2) + P(A3) P(A1A2) P(A1A3) P(A2A3) + P(A1A2A3)
L thuyt Xc sut v thng k ton.
Trang 30
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
P( A ) = 1
i
P ( A) =
C86
28
2
=
=
6
C10 210 15
C 21 .C85 112 8
P( B) =
=
=
210 15
C106
Do : P(C ) = P ( A) + P( B) =
2 8 2
+
=
15 15 3
V d 2: Mt lp c 100 sinh vin, trong c 40 sinh vin gii ngoi ng, 30 sinh
vin gii tin hc, 20 sinh vin gii c ngoi ng ln tin hc. Sinh vin no gii t nht mt
trong hai mn s c thm im trong kt qu hc tp ca hc k. Chn ngu nhin mt
sinh vin trong lp. Tm xc sut sinh vin c thm im.
Gi A l bin c gi c sinh vin c tng im.
B l bin c gi c sinh vin gii ngoi ng.
C l bin c gi c sinh vin gii tin hc.
Khi A = B + C, vi B v C l hai bin c khng xung khc
Ta c: P(A) = P(B + C) = P(B) + P(C) P(BC)
=
30
40 20
50
+
=
100 100 100 100
Suy ra: A = A2 + A3 + A4
Ta c: H cc bin c { A2 , A3 , A4 } xung khc tng i, nn:
L thuyt Xc sut v thng k ton.
Trang 31
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
P ( A) = P( A2 + A3 + A4 ) = P( A2 ) + P( A3 ) + P( A4 )
3
C 42 C 484 C 43 C 48
C 44 C 482
=
+
+
0,06
C526
C 526
C 526
ln 1
4
ln 2
3
10
9
2 ?
1
Hnh 5
Ta c: P( A2 / A1 ) =
3
9
P( A / B) =
( AB )
( B)
26 1
=
52 2
2
52
P( AB) 2 / 52
1
=
=
P( B)
26 / 52 13
Trang 32
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Ta c: A = A1 A2 + A1 A2
Suy ra: P( A) = P( A1 A2 + A1 A2 ) = P( A1 A2 ) + P( A1 A2 )
= P( A1 ) P ( A2 / A1 ) + P( A1 ) P( A2 / A1 ) = (0,6.(0,2) + (0,4).(0,6) = 0,36
Ta c: A= A1 A2
Do A1 v A2 c lp nhau, nn: P ( A) = P( A1 A2 ) = P( A1 ) P ( A2 ) =
11 1
=
6 6 36
Trang 33
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
P ( B ) = P ( Ai ).P ( B / Ai )
i =1
Trang 34
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
php th s c tnh theo cng thc xc sut ton phn vi nhm bin c y v xung
khc tng i l Ai (i = 1, n) .
V d 1: Xt mt l sn phm, trong c sn phm ca nh my 1 sn phm chim
20%, nh my 2 sn phm chim 30%, nh my 3 sn phm chim 50%. Xc sut ph phm
ca nh my 1, 2, 3 ln lt l 0,001; 0,005; 0,006. Ly ngu nhin 1 sn phm t l hng.
Tnh xc sut sn phm ly ra l ph phm.
Gi B l bin c ly c sn phm l ph phm.
A1, A2, A3 ln lt l bin c ly c sn phm ca nh my 1, 2, 3.
Ta c: A1, A2, A3 l nhm bin c y , xung khc tng i. Theo cng thc xc
sut y , ta c:
P(B) =
P( Ai / B) =
P( Ai ).P( B / Ai )
P( B)
Vi P ( B ) = P ( Ai ). P ( B / Ai )
i =1
Trang 35
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
1 2 1 3 1 4 1 9
3
+
+
=
=
= 0,3
3 10 3 10 3 10 3 10 10
1 3
P( A2 ) P ( B / A2 ) 3 10 1 3
P( A2 / B) =
=
= =
3
P( B)
3 9
10
1 4
P( A3 ) P( B / A3 ) 3 10 4
P( A3 / B) =
=
=
3
P( B)
9
10
Pn (k ) = Cnk . p k .q nk
Trang 36
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
1
.
4
3
.
4
3
4
1
4
3
4
3
4
Trang 37
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
n!
m
m
m
p1 1 . p 2 2 ... p k k
m1!m2 !...mk !
30
50
20
, P( B) =
, P ( A) =
100
100
100
P(9;3A,4B,2C) =
9! 30 3 50 4 20 2
(
) (
) (
) = 0,086
3!4!2! 100 100 100
BI TP
1. Mt t gm c 8 nam v 6 n. Chn ngu nhin mt nhm 5 ngi. Tnh xc sut
trong nhm:
a. C t nht mt n.
b. S n nhiu hn s nam.
2. mt hi ng nhn dn tnh c 20 i biu trong c mt ngi n. iu hnh
mt cng vic no cn thnh lp mt tiu ban gm 5 ngi. Tnh xc sut sao cho tiu
ban c s lng nam nhiu hn s lng n khi chn ngu nhin cc i biu.
3. Mt lp c 30 hc sinh, gm: 10 hc sinh gii ton, 10 hc sinh gii vn, 10 hc sinh
gii ngoi ng. Trong c 5 hc sinh va gii ngoi ng v ton, 3 hc sinh va gii
ngoi ng v vn, khng c hc sinh no gii vn v ton hoc gii c 3 mn. Chn ngu
nhin mt hc sinh, tnh xc sut c hc sinh gii t nht 1 trong 3 mn ni trn.
4. Bn lin tip vo mt mc tiu cho n khi vin n u tin trng mc tiu hoc ht
n th ngng. Xc sut bn trng mc tiu ca mi ln bn l 0,6.
a. Nu ngi c 4 vin n. Tnh xc sut bn n vin n th 4.
b. Nu ngi c s vin n khng hn ch. Tnh xc sut vic bn ngng li
ln th t.
5. Mt l hng gm 10 sn phm trong c ln ln 1 ph phm. Ngi ta ly ln lt
tng sn phm t l hng tm ph phm .
a. Tm xc sut sao cho ph phm ly ra ln sau cng.
Trang 38
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Trang 39
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
a. Chn ngu nhin mt ngi cn tip mu v mt ngi cho mu. Tnh xc sut
s truyn mu thc hin c.
b. Chn ngu nhin mt ngi cn tip mu v hai ngi cho mu. Tnh xc sut s
truyn mu thc hin c.
15. C 2 l sn phm. Mi l c 10 sn phm, trong s lng ph phm ca mi l ln
lt l: 2 v 3.
a. Ly ngu nhin mi l mt sn phm.
b. Ly ngu nhin mt l, ri t l ly ra 2 sn phm.
Hy nh gi xem phng thc no chn c mt ph phm ln hn.
16. Mt ngi c 3 con g mi v 2 con g trng nht trong chung. Mt ngi n mua,
ngi bn g bt ngu nhin ra mt con. Ngi mua chp nhn mua con .
a. Tm xc sut bt c g trng.
b. Ngi th 2 n mua, ngi bn bt ra ngu nhin mt con. Tnh xc sut c
g mi.
c. Xc sut ny s bng bao nhiu nu ngi th hai n mua, bit rng ngi bn g
qun mt bn cho ngi th nht l g trng hay g mi.
17. Mt t sinh vin gm c 4 ngi nam v 6 ngi n. Gi s t c on trng cho 3
v xem phim.
a. C bao nhiu cch phn phi sao cho n c 2 v v nam c 1 v.
b. Nu vic phn phi thc hin bng cch bc thm ngu nhin mi ngi ln lt
ly mt v t 10 v, trong c 3 v c du hiu c bit m ngi bc trng s c xem
phim. Theo bn nn chn vic bc thm ln th my c li nht, ti sao?
18. Mt hp c 3 bi trng v 5 bi .
a. Ly 2 bi khng ch mu ca n, ri b vo hp 2 bi tri mu vi n. Sau ly
tip mt bi. Tnh xc sut bi ly ra ln sau l .
b. Ly ra ln u mt bi, sau ly tip mt bi na. Tnh xc sut 2 bi ny cng
mu.
19. C 3 l hng 1, 2, 3 theo th t c t l ph phm l: 3/10, 6/15, 4/20. Chn ngu nhin
mt l hng, ri t ly tip ra mt sn phm.
a. Tnh xc sut sn phm ly ra l ph phm.
b. Gi s sn phm ly ra l chnh phm, n c th l ca hp no nhiu nht, ti sao?
20. Mt nhm gm c 10 ngi, trong c 6 ngi c nhm mu O. Chn ngu nhin 3
ngi, ri t nhm 3 ngi chn ngu nhin mt ngi.
a. Tnh xc sut chn c ngi c nhm mu O.
b. Gi s chn c ngi c nhm mu O. Tnh xc sut 3 ngi chn ra trc
c 2 ngi c nhm mu O.
21. C 4 chin s c lp bn vo mt chic xe, mi ngi bn mt vin vi xc sut trng
l: 0,8; 0,4; 0,6; 0,5. Bit rng c k vin n bn trng xe th xe b tiu dit vi xc sut l:
pk = 1
1
. Tm xc sut xe b tiu dit.
2k
Trang 40
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Trang 41
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Trang 42
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Trang 43
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
x1
x2
x3
...
xn
P1
P2
P3
...
Pn
Trong :
P = 1
i =1
Trang 44
Trng i hc Tr Vinh
Ghi ch:
QT7.1/PTCT1-BM-7
1/6
1/6
1/6
5
1/6
1/6
1/6
Ta c:
P(X = 0) = P( A1 ) = 0,2
P(X = 1) = P( A1 A2 ) = P( A1 )P( A2 ) = (0,8)(0,2) = 0,16
P(X = 2) = P( A1 A2 A3 ) = P( A1 )P( A2 )P( A3 ) = (0,8)(0,8)(0,2) = 0,128
P(X = 3) = P( A1 A2 A3 ) = P( A1 )P( A2 )P( A3 ) = (0,8)(0,8)(0,8) = 0,512
Bng phn phi xc sut ca X l:
X
P 0,2
0,16
0,128
0,512
C60C44
1
=
= 0,005
4
C10
210
C61C43
24
P ( X = 1) = P( A1 ) = 4 =
= 0,114
C10
210
P ( X = 2) = P ( A2 ) =
C62C42
= 0,429
C104
P ( X = 3) = P( A3 ) =
C63C41
= 0,318
C104
P( X = 4) = P( A4 ) =
C64C40
= 0,071
C104
Trang 45
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
0,005
0,114
0,429
0,381
0,071
1.2.2 Hm mt xc sut:
nh ngha: Lut phn phi xc sut ca i lng ngu nhin lin tc X c biu
th bi hm s y = f(x) xc nh trn (- , +) tha mn:
i)
f ( x) 0, x
+
ii)
f ( x)dx = 1
Tnh cht:
i)
P(X = x0) = 0.
ii)
f ( x)dx
a
(Din tch hnh thang cong cnh tri x = a, cnh phi x = b (xem hnh 7)).
iii) P ( X < ) = P( < X < ) =
f ( x)dx
iv)
P ( X > ) = P ( < X < +) =
f ( x)dx
f(x)
v) c bit:
F(x) = P( X
f(x) ch nhn gi tr
y = f(t)
trn
[a;
b]
th:
f ( x )dx = 1
a
x
Hnh
c(3 x x 2 ) neu x [0 , 3]
f ( x) =
0
neu x [0 , 3]
a) Xt nh hng s c.
f(x)
Gii
a) Ta c:
+
1 = f ( x).dx
Trang 46
Trng i hc Tr Vinh
0
f ( x).dx + f ( x).dx +
0
QT7.1/PTCT1-BM-7
f ( x).dx
+
0.dx + c(3x x
Vy: c =
9
9
) + 0.dx = 0 + c + 0 = c
2
2
3
2
9
b) Ta c:
2
2
9
1
13
.
27
p
xi < x
f ( x)dx
(Bng din tch hnh thang cong, cnh tri t = -, cnh phi t = x (xem hnh 9)).
Tnh cht:
i)
0 F ( x) 1 , x
F(+) = 1
f(x)
ngha: Hm phn phi xc sut F(x) phn nh mc tp trung xc sut v pha
bn tri ca im x.
V d 6: Cho X c:
X
0,5
0,2
0,3
Trang 47
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Tm F(x) v v th.
th F(x)
Gii
Ta c: F ( x) = pi
i< x
+ x 1 : F ( x) = 0
1
0,7
0,5
+ 1 < x 2 : F ( x) = 0,5
+ 2 < x 3:
+ x > 3:
th hm s c dng bc thang
Vy:
Hnh 10
neu x 1
0
x
V d 7: Cho i lng ngu nhin X c: f (x) =
2-x
0
neu x 0
neu 0 < x 1
neu 1< x 2
neu x > 2
Ta c: F ( x) =
f ( x)dx
+ x 0 : F ( x) =
f ( x)dx = 0dx = 0
x
+ 0 < x 1 : F ( x) =
+ 1 < x 2 : F ( x) =
f ( x)dx =
f ( x)dx =
0
x2
f ( x)dx + f ( x)dx = 0dx + xdx =
2
0
0
1
x2
=
2
1
x2
1
x2
= + 2 x 2 + = + 2 x + 1
2
2
2
2
0
+ x > 2 : F ( x) =
f ( x)dx =
Trang 48
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
th
1
2
1
1
= xdx + (2 x)dx = + 4 2 2 + = 1
2
2
0
1
F(x)
Vy:
x2
2
F (x) =
2
x
- 2 + 2x - 1
neu x 0
0.5
neu 0 < x 1
Hnh 11
neu 1 < x 2
neu x > 2
(*)
X
f ( x) dx =
Nh vy, X l cn trn ca tch phn sao cho tch phn bng hay X l v tr cnh
phi ca hnh thang cong sao cho din tch hnh thang cong bng (xem hnh 12)).
y
Din tch
y=
Mt khc, t h thc (*) suy ra:
F( X ) = hay X = F-1()
Nh vy, X l gi tr ngc ca
hm phn phi xc sut F(x) ti cho
Hnh
F(x)
1
Hnh 13
Trang 49
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
neu x [ 0 , 3 ]
neu x [ 0 , 3 ]
Gii
x
a) Ta c: F(x) =
f(x) dx
Do :
x
x < 0 , F(x) = 0 dx = 0.
0 x 3 , F(x) =
x > 3 , F(x) =
2
x 2 ( 9 - 2x )
2
0
dx
+
(
3x
x
)
dt
=
0 9
27
0
2
x (9 2 x )
Vy: F ( x) =
27
neu x < 0
neu 0 x 3
neu x > 3
Ta c: =
b) Tnh X 7 :
27
7
.
27
7
. T cu a), suy ra
27
u2 (9 2u )
7
=
, 0<u<3
27
27
2u3 - 9u 2 + 7 = 0
u =1 ;
u=
7 105
4
(loai)
Vy: X 7 = 1 .
27
Trang 50
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
n
xP
E(X ) =
i =1
E(X ) =
l:
x. f ( x )dx
1/12 2/12
3/12
10
11
2/12
2/12
1/12
1/12
Tm E(X)?
7
Ta c: E ( X ) = xi Pi = 5.
i =1
1
2
3
2
2
1
1 93
+ 6. + 7. + 8. + 9. + 10. + 11. =
= 7,75
12
12
12
12
12
12
12 12
1
30
3
30
12
30
8
30
4
30
2
30
Tnh E(X).
Ta c:
E ( X ) = xi p i = 0
i =1
12
8
4
2 125 25
1
3
+1 + 3 + 4 + 7 + 8 =
=
4,17
30
30
30
30
30
30 30
6
neu x [0 , 4]
neu x [0 , 4]
Tnh E(X).
Trc tin, ta xc nh hng s c:
Ta c:
+
1=
f ( x)dx =
4 x 2 x3
= c(4 x x )dx = c
3 0
2
0
4
43
3.2.42 4.4 2
32
= c(2.4 ) = c
= c.
3
3
2
2
c=
3
32
Do :
Trang 51
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
4
3
3 x3 x 4
3
2
3
2
(4 x x )dx =
E ( X ) = x. f ( x)dx = x. (4 x x )dx =
4
32 0
32
32 3
4 0
+
0
3 44 44
3 4.44 3.44
44
=
=
=2
=
32 3
4 2.42
3.4
2.43
Tnh cht:
i)
E(C) = C
ii)
iii)
iv)
Ch : Tnh cht iii) v iv) c th m rng cho nhiu i lng ngu nhin.
5
10
2
10
3
10
E ( X ) = xi pi == 1.
x =1
5
2
3 18
+ 2. + 3. =
10
10
10 10
E(X) = 1,8
9 Gi M l trng lng trung bnh ca cc qu cu trong bnh.
Ta c: M =
Vy: E(X) = M
2.2 Phng sai: (Variance)
nh ngha: Phng sai ( lch bnh phng trung bnh) ca i lng ngu nhin X,
k hiu Var(X) (hay V(x) hoc D(X)) c xc nh bi cng thc:
Var(X) = E{[X E(X)]2}
Nu X l i lng ngu nhin ri rc c th nhn cc gi tr l x1, x2, .., xn vi cc xc
sut tng ng l P1, P2, .. , Pn th:
Trang 52
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
n
i =1
Var( X ) =
2
[
]
x
E
(
X
)
f ( x)dx
0,1
3
0,4
5
0,5
Tm phng sai ca X.
D dng ta c: E(X) = 3,8
Var(X) = E(X2) [E(X)]2 = 1,76
V d 6: Cho X l i lng ngu nhin lin tc c hm mt xc sut sau:
c.x 3 nu 0 x 3
f(x)=
x [0;3]
0
x4
81c
Ta c: 1 = c.x dx = c. =
4
4 0
0
3
Tnh cht:
i)
Var(C) = 0
ii)
Var(C.X) = C2.Var(X)
Trang 53
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
( X ) = Var ( X )
bi cng thc:
2.4 Mment:
1
30
3
30
12
30
8
30
4
30
2
30
Ta thy P( x = 3) =
12
max
30
=> mod(X) = 3.
V d 10: Cho i lng ngu nhin X lin tc c hm mt :
0
f (x) = x - x2
e4
2
neux 0
neux > 0
Hy tm mod(X).
x2
x
Xt: f ( x) = e 4
2
x2
x2
1 x2 C: f ( x) = e 4 e 4
2
4
'
Trang 54
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
x2
x2
1 - 4 x2 - 4
f ( x) = 0 e e = 0
4
2
'
x2
1
x2 - 4
(1 )e = 0
2
2
2
x
(1 ) = 0
2
x= 2
x
x
x
x 4 x 4 x 3 4
f ' ' ( x) = e e e
2
4
8
V:
x
x
3
= 3x e 4 + x e 4
4
8
x2
x2
x
= ( 3) e 4
2
4
Suy ra:
+ x = 2 : f ' ' ( 2 ) = (2 3)
2 1
2
e =
<0
4
4e
f ( 2 ) max
+ x = 2 : f ' ' ( 2 ) = (2 3)
2 1
2
e =
>0
4
4e
f ( 2 ) min
1
2
1
. Trong ng dng, trung v l c trng v tr tt nht, nhiu khi tt hn c
2
k vng, nht l khi trong s liu c nhiu sai st. Trung v cn gi l phn v 50% ca
phn phi.
V d 11: Cho X nh trong v d 10. Hy xc nh med(X).
Med(X) l nghim ca phng trnh:
med ( X )
F (med ( X )) =
f ( x)dx = 2
med ( X )
med ( X )
f ( x)dx =
x2
1
x -4
e dx =
2
2
Trang 55
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
med ( X )
x2
4
d (
x2
4
med ( X )
1
2
1
2
1 e
e
[med(X)] 2
4
[med(X)] 2
4
x2
1
)=
2
4
1
2
[med ( X )]2
1
= 0,693
2
4
2
[med ( X )] = 2,772
med ( X ) = 1,665
(do med ( X ) > 0)
= ln
Ba ngi khch hng ln lt n mua mi ngi mt sn phm bng cch ly ngu nhin.
Xc sut chn sn phm tt ca ngi th nht, th hai, th ba c khc nhau khng, ti sao?
b. Nu l hng c 10 sn phm trong c 4 sn phm xu. Mi sn phm tt nng 3 kg,
Trang 56
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
10
12
14
15
0,1
0,3
0,4
0,2
Ly ngu nhin t kin ra 3 sn phm kin tra (ly khng hon li).
a. Tm lut phn phi xc sut ca s sn phm loi A c trong 3 sn phm ly ra kim
tra.
b. Tm lut phn phi trn nu qu trnh ly 3 sn phm theo phng thc c hon li.
11. Cho hm f ( x) = x 4
0
neu x [1,2]
neu x [1,2]
Trang 57
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
3
c. Tnh P( < X 4) .
2
khi x 1
khi x > 1
a. Tnh k.
b. Tnh k vng v phng sai ca i lng ngu nhin Y = 2X 2 .
c. Tnh P(
1
1
X < ).
2
2
13. Bin ngu nhin X nhn gi tr tp trung trong , vi hm mt c dng f(x) =
2 2
c. cosx.
a. Xc nh hng s c.
b. Vit biu thc hm phn phi ca X.
f ( x) = x 4
0
neu x > 2
neu x 2
f ( y) = c + d
3
96 4 y y
neu x [0,2]
neu x [0,2]
a. Tnh cc hng s c, d.
b. Tnh E(X), Var(X).
c. Tnh P(1 Y 2) .
a/ Tnh k.
neu 0 x 4
neu trai lai
b/ Tm mod(X).
vi x 0
vi x < 0
a. Tm A.
Trang 58
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
1 1
x
17. Cho hm F ( x) = + arcsin neu - 2 x 2
2
2
1
neu x > 2
F ( x) = x(4 3x )
4
m 1
neu x < 0
neu 0 x 1
neu x > 1
a. Tnh hng s m.
b. Tm c sao cho P ( 0 < X c ) =
1
.
4
c. Tnh E(X).
19. Nng sut ca 3 loi my cng sn xut 1 loi sn phm l i lng ngu nhin
X 1 , X 2 , X 3 c lut phn phi xc sut nh sau:
X1
X2
1
2
3
4
0,1 0,2 0,5 0,2
2 4
5
0,4 0,3 0,3
X3
2 3 4 5
0,1 0,4 0,4 0,1
Cnx p x q nx
Trang 59
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
= 0,647
+ Nhn xt: Trong phn phi nh thc, nu n kh ln v xc sut p khng qu gn 0
v 1 th ta c cng thc xp x sau:
i)
x x nx
P(X= x) = Cn p q
u
1
f (u) vi u = x np , f(u) = 1 e 2
npq
npq
2
x + h np
x np
=
u
(u ) =
u1 =
2
,
npq
npq ,
1
2
t2
2
dt
Trang 60
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
E(X) = np = 200.0,05 = 10
S ph phm tin chc trong mt ngy l mod(X). Ta c:
np q = 200.0,05 0,95 = 9,05
np + p = 200.0,05 + 0,05 = 10,05
9,05 mod(X) 10,05
V X B(200; 0,05) nn mod(X) Z. Do mod(X) = 10
V d 3: Mt nh my sn xut sn phm vi t l ph phm l 20%.
a) Nu ly t nh my ra 5 sn phm. Tnh xc sut c 2 ph phm.
b) Nu ly t nh my ra 400 sn phm:
i) Tnh xc sut c 80 ph phm.
ii) Tnh xc sut c t 60 n 80 ph phm.
iii) Tnh xem trung bnh c bao nhiu ph phm.
Gii
Gi X l s ph phm trong 5 sn phm chn ra.
a)
Ta c: X B(5;0,2)
Suy ra: P ( X = 2) = C 52 (0,2)2 (0,8)3 = 10.(0,04 )(. 0,512 ) = 0,2048
Gi Y l s ph phm c trong 400 sn phm chn ra.
b)
Ta c: Y B(400 ;0,2)
Do n = 400, 0 << p = 0,2 << 1 nn ta c th p dng cng thc xp x:
i)
80
(0,2) (0,8)
P (Y = 80) = C 400
80
320
80 400(0,2 )
1
l
400.(0,2)(0,8) 400.(0,2)(0,8)
1
1
= l (0 ) = 0,3989 = 0,0499
8
8
80 400.(0,2)
60 400.(0,2)
ii) P(60 Y 80) =
400.(0,2)(
400.(0,2)(
. 0,8)
. 0,8)
x n x
P( X = k) = Cn p q
L thuyt Xc sut v thng k ton.
a k a
e
k!
Trang 61
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
a k a
Khi ta s dng cng thc: P(x = k) = e thay cho cng thc Bernoulli v c gi
k!
l cng thc Poison.
Bng phn phi xc sut:
X
k
e a
ak
k!
Ch :
P( k X k+h) = Pk + Pk+1+ .. + Pk+h
a k a
e
vi Pk =
k!
2 0 2
.e
0!
P1 = P(X=1) =
21 2
.e
1!
P2 = P(X=2) =
2 2 2
.e
2!
Cc tham s c trng:
Nu X (a) th E(X) = Var(X) = a
L thuyt Xc sut v thng k ton.
Trang 62
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
v a 1 mod(X) a
CMK .CNnkM
P( X = k ) =
CNn
C Mk .C Nn kM
C Nn
C 63 .C 41
8
=
= 0,3809
4
21
C10
Ch : Nu n << N th
C MK .C Nn kM
k k nk
M
Cn p q
vi p =
n
N
CN
M
N
Cc tham s c trng:
Nu X H(N;M;n) th:
E(X) = np , vi p =
M
N
Trang 63
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Var ( X ) = npq
N n
N 1
M
4
1
=
=
N 25 13
q=1p=1-
1 12
=
13 13
Ta c:
E(X) = n.p = 3.
Var(X) = npq.
(X ) =
1
= 0,231 .
13
N n
1 12 52 3
= 3. . .
= 0,051 .
N 1
13 13 52 1
= 0,226
0,051
20
80
C1000
C 9000
100
C10000
M
1000
=
= 0,1.
N 10000
20
(0,9)80 =
20 100.(0,1)
(
)(
)
(
)(
)
100. 0,1 . 0,9 100. 0,1 . 0,9
1
1 10 1
1
= . f = . f (3,33) = .0,0017 = 0,00057 .
3 3 3
3
K hiu
Xc sut P(X = k)
E(X)
Var(X)
Nh thc
B(n , p)
C nk p k (1 p) n k
np
npq
H(N, M, n)
C Mk .C Nn kM
C Nn
Siu bi
np (p =
M
)
N
npq
N n
N 1
Trang 64
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
(a)
Poisson
e a
ak
k!
f ( x) =
.e
( x )2
2 2
f(x) = 0 x = .
+ f(x) = - f(x)
x 2
+ f(x) = f(x)
1
+ lim f ( x) = 0
f(x) = 0 x =
f(x)
f(x)
th
f(x)
M ,
2 .e
2 .e
gi
.
2
tr
cc
+
0
f(x)
1
1
2
,
V c 2 im un : U1 ,
2 .e
1
U2 + ,
.
2.e
2 .e
C trc i xng : x = .
O +
. th (hnh 19):
Hnh 19
Trang 65
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
(t ) 2
2 2
dt
F(x)
1
0,5
O
Hnh 20
th hm sin F(x) c tm i xng: ( ; 0,5) (hnh 20)
Cc tham s c trng:
a) Mod(X) = .
b) E(X) = .
c) Var(X) = 2 .
V d 8: Cho X N(5,9). Hy vit hm mt xc sut f(x), ch ra ta nh ca
th hm s f(x) v xc nh cc t trng s: E(X), Var(X), (X), mod(X).
= 5
Ta c: X N (5;9)
= 9 = 3
1
Hm mt f(x): f(x) =
.e
3 2
( x 5) 2
18
x = 5
Ta nh: M
1
y = 3 2 0,133
c trng s:
. Mod(X) = 5; E(X) = 5; Var(X) = 9; (X) = 3.
ng dng: Phn phi chun c ngha rt ln trong thc t. Rt nhiu i lng
ngu nhin c lut phn phi chun. Nhng i lng ngu nhin c lin quan n s
lng ln, chu nh hng ca cc yu t cn bng nhau thng c lut phn phi chun.
Chng hn:
9 Cc ch s sinh hc (cn bng, chiu cao,...) ca ngi cng gii tnh v cng
tui.
9 Cc ch s sinh hc ca cc loi cy, loi vt cng tui.
Trang 66
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
1 2
e
c gi l hm Laplace.
2
f (t ) =
th hm mt xc sut: c dng ng
cong hnh chung i xng qua trc tung (hnh 22).
+ Cc i : M 0,
f(x)
1
2
+ 2 im un :
U1 1,
U2 1,
2 .e
1
.
2 .e
1
Hnh 22
Trang 67
Trng i hc Tr Vinh
x
F ( x) =
l (t )dt =
1
2
QT7.1/PTCT1-BM-7
x
t2
2
dt
1
th hm phn phi xc sut F(x) i
xng qua im c ta : x = 0, y = 0,5 (hnh
23).
0,5
( x) = l (t )dt =
0
-0,5
Hnh 23
t2
(x)
O
+ t :
x
F(x)
1
2
e
dt
2 0
= f (t )dt f (t )dt = ( ) ( )
(pcm)
Cc tham s c trng:
a) Mod(T) = 0.
b) E(T) = 0.
c) Var(T) = 1.
V d 10: Cho i lng ngu nhin T c lut phn phi chun tc, Tnh
P(1 T 2) , mod(T), E(T), Var(T).
Ta c T N(0;1).
Suy ra: P(1 T 2) = (2) - (-1) = (2) + (1) = 0,4772 + 0,3413 = 0,8185.
+ Mod(T) = 0; E(T) = 0; Var(T) = 1.
X
nh l: X N(, 2 ) T =
N(0,1). Tc l nu X phn phi chun vi
X
c phn phi chun tc.
tham s v 2 th
H qu: Cho X N( , 2 ), ta c:
x2
x
1
.
a) P ( x1 X x 2 ) =
b) P( X ) = 2 .
L thuyt Xc sut v thng k ton.
Trang 68
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
c) P( X 3 ) 1
Phn v chun: Phn v chun mc , k hiu
U , l gi tr ca i lng ngu nhin U c phn phi
chun ha tha mn iu kin: P(U < U ) = .
y
Din tch
Hnh 24
3.5 Phn phi m:
nh ngha: i lng ngu nhin lin tc X c hm mt xc sut:
0
f ( x) =
-bx
b.e
neu x < 0
neu x 0
(b > 0)
f(x)
y=b. e bx
Ta c: F(x) =
f ( x)dx
9 x < 0: F(x) =
f ( x)dx = 0dx = 0
x
Hnh 17
9 x
0:
F(x)
f ( x)dx =
b.e
0
bx
dx = e bx = e bx + 1 = 1 e bx
0
Vy ta c:
0
F ( x) =
-bx
1 - be
F(x)
, x<0
, x 0
y = 1 be bx
Cc tham s c trng:
a) E(X) =
1
.
b
1
b) Var(X) = 2 .
b
L thuyt Xc sut v thng k ton.
O
Hnh 18
Trang 69
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
1
1
= 6,25 b =
b
6,25
, x<0
, x 0
1
5
6 , 25
phn phi chun tc. Khi i lng ngu nhin 2 = X i2 c gi l c lut phn
i =1
f(x)
Hm mt xc sut:
0
x n
1
f ( x ) = e 2 .x 2
n n
2 2.( )
2
2 (10)
2 (30)
neu x 0
2 (50)
neu x > 0
Trong hm (u ) = t u 1.e t dt , c tn gi l
Hnh 25
Trang 70
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
E( 2 ) = n
b)
Var ( 2 ) = 2n .
U
X
n
n .U
X2
K hiu: T T(n).
n +1
n +1
2 2
x
2
.1 +
Hm phn phi xc sut: f ( x) =
2
n
n .
2
f(x)
T(50)
T(30)
Cc c trng s:
T(10)
a) E(T) = 0.
b) Var (T ) =
n
.
n2
O
Hnh 26
8. Phn phi u:
f ( x) = b - a
neu
x [a , b]
neu
x [a , b]
f(x)
1
ba
bTrang 71x
Hnh 15
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Ta c: F(x) =
f ( x)dx
f ( x)dx = 0dx = 0 .
9 x < a: F(x) =
9 a x b : F(x) =
f ( x)dx =
f ( x)dx + f ( x)dx
a
x
a
xa
ba
9 x > b: F(x) =
=
0dx + b a dx = b a x
1
dx = 1
ba
a
Vy ta c:
0
x -a
F (x) =
b -a
1
neu
x<a
neu
axb
neu
x>b
a+b
2
y=
F(x)
xa
ba
Hnh 16
( a b) 2
b) Var(X) =
12
V d 12: Lch chy ca xe but ti mt trm xe but nh sau: chic xe but u tin
trong ngy s khi hnh t trm ny vo lc 7 gi, c sau mi 15 pht s c mt xe khc
n trm. Gi s mt hnh khch n trm trong khong thi gian t 7 gi n 7 gi 30.
Tm xc sut hnh khch ny ch:
a) t hn 5 pht.
b) t nht 12 pht.
Trang 72
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
5
5 1
+
=
30 30 3
3
3 1
+
=
30 30 5
K
hiu
Hm mt f(x)
E(X)
Var(X)
R[a;b]
1
( a x b)
ba
a+b
2
(b a) 2
12
E(b)
b.e bx ( x > 0)
1
b
1
b2
2n
n
n2
Chun
Chun
tc
1
.e
2
N(;)
Student
2 2
x2
1
.e 2
2
N(0;1)
-
Khi bnh
phng
( x )2
2 ( n)
T(n)
x
2
e .x
n
1
2
n
2
n
2 .( )
2
( x > 0, n > 0)
n +1
n +1
2 2
x
2
.1 +
(n > 0)
2
n
n .
2
(n > 1)
BI TP
1. Xc sut 1 con g mi ngy l 0,6.
a. Trong chung c 10 con, tnh xc sut mt ngy c 8 con .
L thuyt Xc sut v thng k ton.
Trang 73
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
b. Phi nui t nht bao nhiu con mi ngy trung bnh thu c khng t hn 30
trng.
2. Sn phm xut xng ca nh my c ti 70% sn phm loi A. Ly ngu nhin 10 sn
phm.
a. Tnh xc sut c 8 sn phm loi A.
b. Nu mun c trung bnh 15 sn phm loi A th ph kim tra bao nhiu sn phm?
nh hn 95%?
6. Hai nh my cng sn xut 1 loi sn phm. T l sn phm loi I ca nh my A l
85%, ca nh my B l 90%. Mt ngi mua 50 sn phm ca nh my A v 40 sn phm
ca nh my B. Tm s sn phm loi I tin chc nht m ngi c th mua c.
7. Mt nh my theo cng thc thit k s sn xut c 80% sn phm loi I. Nhng
trong thc t sn phm loi I ch bng 90% thit k. Tnh xc sut khi ly 125 sn phm
do nh my sn xut c t nht 100 sn phm loi I.
8. Mt sinh vin thi trc nghim mn Vt L gm 100 cu hi. Mi cu c 4 phn chn,
trong ch c 1 cu ng. Gi s sinh vin ch chn ngu nhin cc phn tr li ca cu
hi.
a. Tm xc sut sao cho sinh vin tr li ng 40 cu hi.
b. Tm xc sut sao cho sinh vin tr li ng t 40 n 60 cu hi.
c. Tnh xem s cu hi trung bnh m sinh vin tr li ng l bao nhiu.
Trang 74
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
con gi.
10. Khi tim truyn mt loi huyt thanh trung bnh c 1 trng hp b phn ng trn 1000
ca. Ta dng loi huyt thanh trn tim cho 2000 ngi. Tm xc sut :
a. C 3 ca b phn ng.
b. Nhiu nht 3 ca b phn ng.
c. Hn 3 ca b phn ng.
11. Xc sut bn trng my bay ca mt khu sng l 0,001. C 5000 khu sng bn ln mt
lt. Ngi ta bit rng my bay chc chn b h nu c t nht hai vin trng. Nu c 1
vin trng th xc sut b h 80%. Tnh xc sut my bay b h?
12. Hng ngy phng cp cu trung bnh c 5 ca ti cp cu. Tnh xc sut :
a. C hn 10 ca ti cp cu.
b. C 11 ca ti cp cu.
c. C khng t hn 12 ca ti cp cu.
13. Ti 1 trm giao thng trung bnh 1 pht c 2 xe t i qua. Tnh xc sut c ng 6
xe t i qua trong vng 3 pht. (S xe t i qua trm giao thng l i lng ngu nhin
c lut phn phi Poisson).
14. Mt mch in gm 1000 bng n mc song song. Xc sut mi bng n b h ti
mi thi im l 0,002. Tnh xc sut ti mt thi im:
a. Khng c bng n no b h.
b. C nhiu hn 5 bng n b h.
c. Hy cho bit s bng n b h trung bnh ti mt thi im.
phm nh hn 0,06 th nhn l hng . Mt ngi kim tra l hng bng cch lm nh sau:
Ly t l hng 100 sn phm (c hon li) nu c khng qu 3 ph phm th nhn l hng
. Nu ln hn hoc bng 9 th khng nhn. Nu c t 4 8 th ly thm mt mu khc
gm 50 sn phm. Trong 50 sn phm nu c khng qu 2 ph phm th nhn, nu c t 3
ph phm tr ln th khng nhn. Tnh xc sut mc phi sai lm ca cch kim tra ca
ngi .
b. Nu l hng tht s c t l ph phm l 0,08. Khi kim tra 1000 l hng bng cch
Trang 75
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
17. di ca mt chi tit my l mt i lng ngu nhin c phn phi chun vi trung
2
bnh E(X) = 20 cm, Var(X) = 0,04 cm .
a. Tnh xc sut ly c mt chi tit my th di chi tit my nm trong khong
(19,8cm ; 20,1cm).
b. Nhng chi tit sai lch so vi trung bnh nh hn 0,3 cm c coi l loi tt. Tnh t l
bao nhiu?
18. Trng lng tr s sinh l i lng ngu nhin X c phn phi chun vi trng lng
trung bnh l 3 kg. lch chun = 0,2 kg. Bit trng lng a tr sinh ra c trng lng
ti thiu l 1,5 kg.
a. Tnh trng lng tr s sinh cn nng t 3 kg n 3,4 kg.
b. Tr s sinh thiu cn nu c trng lng nh hn 2,5 kg. Tnh t l tr thiu cn.
c. Ngi ta mun c ch chm sc c bit cho 10% tng s tr nh cn nht. Tnh
2%.
Bc hc 4: I LNG NGU NHIN HAI CHIU
4.1 nh ngha:
Mt cp (X, Y) gm hai bin X v Y c gi l i lng ngu nhin hai chiu X, Y.
(X, Y c gi l cc thnh phn ca i lng ngu nhin hai chiu).
i lng ngu nhin hai chiu X, Y c gi l ri rc nu X, Y l cc i lng
ngu nhin ri rc.
i lng ngu nhin hai chiu X, Y c gi l lin tc nu X, Y l cc i lng
ngu nhin lin tc.
Trang 76
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Y2
...
yj
...
ym
x1
P11
P12
...
P1j
...
P1n
x2
P21
P22
...
P2j
...
P2n
...
...
...
...
...
...
...
xi
Pi1
Pi2
...
Pij
...
Pin
...
...
...
...
...
...
...
xn
Pn1
Pn2
...
Pnj
...
Pnm
Y
X
Trong :
xi (i = 1, n) l cc gi tr c th ca thnh phn X.
y j ( j = 1, m) l cc gi tr c th ca thnh phn Y.
P( xi , y j ) = P(( X , Y ) = ( xi , y j )) = P( X = xi , Y = y j ) , i = 1, n , j = 1, m .
P( x , y ) = 1 .
i =1 j =1
T bng phn phi xc sut ca (X, Y), ta lp c bng phn phi xc sut ca X v
Y vi cng thc:
m
j =1
i =1
lim F(x,y) = 0
Trang 77
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
x+
x-
y+
y-
4.2.3 Hm mt xc sut:
nh ngha: Hm mt xc sut ca i lng ngu nhin 2 chiu lin tc (X,Y),
k hiu f(x,y) l o hm ring hn hp ca hm F(x,y)
2 F(x, y)
f (x, y) =
x.y
Tnh cht:
i)
f(x,y) 0
ii)
P [( X , Y ) D ] =
f ( x , y ) dxdy
D
f ( x , y ) dxdy
iii)
=1
F ( x, y) =
iv)
f (x, y)dxdy
f1 ( x) =
f ( x, y)dy ;
f 2 ( y) =
f ( x, y)dx
E ( X ) = xi P( xi , y j )
i =1 j =1
n
E (Y ) = y j P ( xi , y j )
j =1 i =1
2
2
Var ( X ) = xi2 P ( xi , y j ) [E ( X )] ; Var (Y ) = y 2j P( xi , y j ) [E (Y )]
i =1 j =1
j =1 i =1
1 9
. = 0,225 .
4 10
Trang 78
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
1 1
. = 0,025 .
4 10
1 8
. = 0,200 .
4 10
1 2
. = 0,050 .
4 10
1 7
. = 0,175 .
4 10
1 3
. = 0,075 .
4 10
1 6
. = 0,150 .
4 10
1 4
. = 0,100 .
4 10
0,225
0,025
0,200
0,050
0,175
0,075
0,150
0,100
E ( X ) = xi P( xi , y j )
i =1 j =1
E (Y ) = y j P ( xi , y j )
j =1 i =1
Var ( X ) = xi2 P( xi , y j ) [E ( X )]
i =1 j =1
Trang 79
Trng i hc Tr Vinh
m
QT7.1/PTCT1-BM-7
Var (Y ) = y 2j P ( xi , y j ) [E (Y )]
j =1 i =1
E( X ) =
+ +
xf ( x, y)dxdy ;
E (Y ) =
+ +
Var ( X ) =
yf ( x, y)dxdy
2
x f ( x, y)dxdy [E ( X )] ; Var (Y ) =
2
+ +
f ( x, y )dxdy [E (Y )]
f ( x, y ) = xy
0
0 < x y <1
(A > 0)
trng hp khac
a) Xc nh A.
b) Tnh: E(X), E(Y), Var(X), Var(Y).
Gii
a) Theo gi thit f(x,y) l hm mt xc sut ca i lng ngu nhin hai chiu (X,Y)
nn suy ra:
1 y
1
1
A
( xy ) 2 dx dy
f
(
x
,
y
)
dxdy
dx
dy
A
=
=
0 0 xy 0 0
+ +
1=
= A y
1
2
A=
1
1
1
y 12
x dx dy = A y 2 2 x 2
0
1
1
1
1
dy = 2 A y 2 . y 2 dy = 2 A dy = 2 A
0
0
0
y
1
2
Vy: f ( x, y ) = 2 xy
0
0 < x y <1
trng hp khac
b) Tnh:
1
1
1 y
y
1
1
2
E ( X ) = x f ( x, y )dxdy = x
dx dy = xx y 2 dx dy
2 xy
2 0 0
00
y
1 y 1
1
3
1 3
1
1
1
1 2 2
1 2 2 2
1 2 2
= y x dx dy = y
x
dy = y y dy
20
20
30
0
+ +
1
1 y2
= ydy =
30
3 2
=
0
1
0,167
6
Trang 80
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
1
1
1 y
1 y
y 1 dx dy = 1 yx 2 y 2 dx dy
=
(
,
)
y
f
x
y
dxdy
0 0 2 xy 2 0 0
+ +
E (Y ) =
1
1
1 y
1
1 1 2 2
1 1 2 2
= y x dx dy = y 2 x
2 0 0
20
y2
= ydy =
2
0
=
0
1
0,5
2
+ +
x f ( x, y)dxdy [E ( X )]
Var ( X ) =
1 1 1
dy = y 2 y 2 dy
0
0
y
2
y 2 1
= x
dx dy
2 xy
6
00
1
1
1
1 y 3
1 y
1
1 2 2 2
1
1 2 2
1
x
x
y
dx
dy
=
y
x dx dy
2 0 0
36 2 0
36
1
5
1
1 2
= y 2 x2
5
20
1 5
1
dy 1 = 1 y 2 y 2 dy 1
36 5 0
36
0
y
1
1 1 y3
1 1 1
7
= y 2 dy
=
=
=
= 0,033
50
36 5 3 0 6 15 6 210
+ +
E (Y ) =
f ( x, y )dxdy [E ( X )]
y 2 1
2
= y
dx dy (0,5)
2 xy
00
1
1
1
1
1 y
1 3 y
1 2 2 2
1 2 2
= y x y dx dy 0,25 = y x dx dy 0,25
2 0 0
2 0 0
1
1 3
1 2 2
= y 2x
20
1 3 1
dy 0,25 = y 2 y 2 dy 0,25
0
0
y
1 1 1
y3
= y dy 0,25 =
0,25 = =
0,083
3
3
4
12
0
0
2
Trang 81
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
y1
y2
y3
.....
yn
p1
p2
p3
.....
pn
Trong :
. yi : Cc gi tr c th c ca Y c tm t cc gi tr c th c ca X thng
qua hm .
. pi : Xc sut tng ng ca yi : pi = {p( X = xi ) / ( xi ) = yi }.
V d 4: Cho i lng ngu nhin ri rc X c bng phn phi xc sut nh sau:
X
-1
0,2
0,3
0,1
0,4
0,3
0,3
0,4
Cc tham s c trng:
i)
y p .
. Var(Y) = y p
. E(Y) =
2
i
[ E (Y )]2 .
Trang 82
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
( x ). p .
. Var(Y) = ( x ) . p
. E(Y) =
[ E (Y )]2 .
E(Y) =
2
i
x1
x2
x3
.....
xn
p1
p2
p3
.....
pn
y1
y2
y3
.....
ym
q1
q2
q3
.....
qm
z1
z2
z3
.....
zk
r1
r2
r3
.....
rk
Trong :
. zk : L cc gi tr c th c ca Z c tm t cc gi tr c th c ca X v Y
thng qua hm .
. rk : Xc sut tng ng Z = zk :
pk = P( Z = zk ) = {P( X = xn ).P(Y = ym ) / ( xn , ym ) = zk }.
Trang 83
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
0,5
0,3
0,2
0,6
0,4
0,5
0,18
0,24
0,08
E(Z) =
2
i
= 1,46 .
Trang 84
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
f ( x) =
1
.e 2 . i lng ngu nhin Y c xc nh nh sau: Y = (X) = 2X. Tm hm
2
mt xc sut ca Y.
Ta c Y = 2X l hm kh vi, lun tng v c hm ngc l: X =
Y
.
2
Suy ra hm mt ca Y:
,
y y
g(y) = f . =
2 2
y2
y2
1
1
1
e 8 .
.e 8 . =
2 2 2
2
Cc tham s c trng:
+
E(Y) =
( x) f ( x)dx .
[ ( x)] . f ( x)dx [ E (Y )]
Var(Y) =
neu x [0 , 3]
neu x [0 , 3]
2
E(Y) = ( x) f ( x)dx = 6 x (3 x). (3x x 2 )dx =
9
0
2
3 (3x
x 3 )(3 x x 2 )dx
4 3
4 5
4
4
5
3
4
0 3 (9 x 3x 3x x )dx = 0 (12 x 8 x + 3 x )dx
3
8
2
= 3x 4 x5 + x 6 = 16,2
5
9 0
Var(Y) =
[ ( x)]
2
f ( x)dx [ E ( x)] = [6 x 2 (3 x)]2 . (3x x 2 )dx (16,2) 2
9
0
2
3
216 7
8
= 216 x 6
x + 9 x8 x 9 dx 262,44
7
9
0
= 312,43 262,44 = 49,99
H(z) =
f ( x).g ( z x)dx =
g ( y). f ( z y)dy
Trang 85
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
X R[0,2] 2
0
neu x [0 , 2]
neu x [0 , 2]
Y R[0,5] 5
0
neu
x [0 , 5]
neu
x [0 , 5]
f ( x).g ( z x)dx
Hm mt ca Z: h(x) =
1
1
0.g ( z x)dx + 0 2 .g ( z x)dx + 2 0.g ( z x)dx = 0 2 .g ( z x)dx
1
x=2 t = z2
t: t = z x dt = - dx x = 0 t = z h(x) =
2
z 2
1
g (t ).(dt ) = g (t ).dt
2 z 2
Xt:
z
. z < 0: h(z) =
1
0.dt = 0 .
2 z 2
z
0
z 0
z
1
1 1
1
.
0 z < 2: h(z) = 0.dt + dt = t 0z =
2 z 2
205
10
10
z 2 < 0
z
z < 5
1 1
1
2 z < 5: h(z) = dt = t
2 z 2 5
10
z 2 0
z
z 2
z ( z 2) 1
=
10
5
5
z
z 5
1 1
1
.
5 z < 7: h(x) = dt + 0.dt
2 z 2 5
25
z 2 < 5
1
t
10
5
z 2
5 ( z 2) 7 z
=
10
10
z
1
. z 2 5 z 7: h(z) = 0.dt = 0
2 z 2
0
z
10
1
Vy: f ( x) =
5
7 z
10
neu z < 0
neu 0 z < 2
neu 2 z < 5
neu 5 z < 7
neu z 7
Trang 86
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Minh ha th :
F(x)
y=
z
10
y=
7z
10
1
5
Hnh 27
BI TP
1. Cho X, Y l 2 i lng ngu nhin c bng phn phi xc sut ng thi nh sau:
X
-1
0
1
Y
-1
1
6
1
6
1
6
1
4
1
8
1
8
4
15
1
15
4
15
1
15
2
15
1
15
2
15
Trang 87
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
d. Lp bng phn phi xc sut ca Z = X.Y. Tnh E(Z) bng hai cch.
4. Tung ng thi hai khi vung cn i v ng cht m trn cc mt ca khi vung
c nh cc s: 1, 1, 1, 2, 3, 4.
a. Gi X 1 , X 2 ln lt l cc con s xut hin trn mt ca hai khi vung I v II. Hy
lp bng phn phi xc sut ca Y = X 1 + X 2 .
b. Tnh E(Y), Var(Y).
c. Tm s ln tung ti thiu hai khi vung c t nht mt ln con s xut hin trn hai
mt khi vung y bng nhau khng b hn 0,9.
5. X th A c hai vin n, xc sut bn trng bia l 0,6. X th B c 3 vin n, ,xc
sut bn trng bia l 0,7. H ln lt thay phin nhau A bn 1 vin ri B bn 1 vin ... (Tt
nhin nu mt ngi ngng bn do ht n th ngi kia bn lin tip khng cn ch n
phin mnh) vo mt ci bia. C hai cng bn cho n khi hoc ht n hoc bia b trng
n mi thi. Gi X 1 l s vin n A bn v X 2 l s vin n B bn, X = 2 X 1 3 X 2 + 12 .
a. Tm lut phn phi xc sut ca X 1 , X 2 , X .
b. Tm lut phn phi xc sut ca X 1 , X 2 , X trong trng hp hai ngi bn vo hai bia
khc nhau.
6. Cho X l i lng ngu nhin c phn phi m vi tham s b = 2. Tm k vng v
lch tiu chun ca i lng ngu nhin Y = e X .
7. Cho i lng ngu nhin c hm mt xc sut nh sau:
3
a
f ( x) =
2
0
neu x [0,1]
neu x [0,1]
a. Tnh a.
b. Lp hm mt xc sut ca Y = 3 X 2 + 1 .
8. Gi s X B(2;0,4) v Y B(2;0,7). X v Y l 2 i lng ngu nhin c lp.
a. Tm bng phn phi xc sut ca Z = X + Y.
b. Tnh P(X + Y = 4).
c. Chng minh rng Z khng c phn phi nh thc.
9. Tm hm mt xc sut ca Z = X + Y vi X, Y c lp trong cc trng hp sau:
a. X R[0,1] v Y R[0,6].
b. X v Y cng phn phi u trn [-1,1].
1
1
, Y c phn phi m vi tham s = .
2
3
1
d. X c phn phi m vi tham s = v Y R[4,6].
3
Bc hc 5: LUT S LN
5.1 Bt ng thc Markov:
nh l: Nu X l i lng ngu nhin nhn gi tr khng m th a > 0 ta c:
P( X a)
E( X )
a
Trang 88
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Chng minh: Ta chng minh trong trng hp X l i lng ngu nhin lin tc c
hm mt f(x).
E( X ) =
P( X a)
E( X )
a
Var ( X )
hay P ( X ) > 1
Var ( X )
Chng minh:
Ta thy ( X )2 l i lng ngu nhin nhn gi tr khng m.
p dng bt ng thc Tchebyshev vi a = 2 ta c:
2
E (X )
Var ( X )
2
P (X ) 2
=
2
] [
V ( X )2 2 khi v ch khi X nn P ( X )
Var ( X )
2
Ch : Bt ng thc Markov v Tchebyshev gip ta phng tin thy c gii hn
ca xc sut khi k vng v phng sai ca phn phi xc sut cha bit.
V d: Gi s s sn phm c sn xut ca 1 nh my trong mt tun l mt i
lng ngu nhin vi k vng = 50.
a) C th ni g v xc sut sn phm ca tun ny vt qu 75.
b) Nu phng sai ca sn phm trong tun ny l 2 = 25 th c th ni g v
xc sut sn phm tun ny s gia 40 v 60.
Gii
a) Theo bt ng Markov: P ( X > 75)
E ( X ) 50 2
=
=
75
75 3
10
1 3
Do : P (40 < X < 60) = P ( X 50 < 10 ) > 1 =
4 4
25 1
=
100 4
5.3 nh l Tchebyshev:
nh l: Nu cc i lng ngu nhin X 1 , X 2 , ..., X n c lp tng i, c k vng
hu hn v cc phng sai u b chn trn bi s C th > 0 b ty ta c:
1 n
1 n
lim P X i E ( X i ) < = 1
n
n i =1
n i =1
c bit, khi E ( X i ) = a;
(i = 1, n) th lim 1n X
n
i =1
a < = 1
Trang 89
Trng i hc Tr Vinh
E(
QT7.1/PTCT1-BM-7
n
1 n
1
X i ) = E ( X i ) = ,
n i =1
n i =1
n
1 n
1
1 n
2
Var ( X i ) = 2 Var ( X i ) = 2 Var ( X i ) =
n i =1
n
n i =1
n
i =1
1 n
2
Theo bt ng thc Tchebyshev: P X i < 1 2
n
n i =1
1
n i =1
ngha: Mt d tng i lng ngu nhin c lp c th nhn gi tr sai khc nhiu
so vi k vng ca chng, nhng trung bnh s hc ca mt s ln i lng ngu nhin li
nhn gi tr gn bng trung bnh s hc ca cc k vng ca chng. iu ny cho php ta
d on gi tr trung bnh s hc ca cc i lng ngu nhin.
5.4 nh l Bernoulli:
nh l: Nu f n l tn s xut hin bin c A trong n php th c lp v p l xc
sut xut hin bin c A trong mi php th th > 0 b ty ta c
lim P( f n p < ) = 1
n
Ni
)
N
Trang 90
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
x1
Pi
P1
x2
P2
....
xn
....
Pn
xP
m =
i =1
= ( xi m) 2 Pi
2
i =1
= =
2
(x m)
i =1
Pi
0,02 0,03 0,06 0,08 0,09 0,17 0,14 0,15 0,15 0,06 0,05
Khi :
k
= 5,73
k
+ 2 = ( xi ) p i = xi p i 2
2
i =1
i =1
+ = 2 =
(x
i =1
) pi = 5,4 = 2,3
2
1.2 Mu:
T tng th, ta ly ra n phn t v o lng du hiu X* ca chng. Khi , n phn
t ny lp nn mt mu v s phn t ca mu c gi l kch thc ca mu (sample).
L thuyt Xc sut v thng k ton.
Trang 91
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
x1
P1
x2
P2
....
xn
....
Pn
E(X ) =
xP
i =1
i =1
Mu ngu nhin:
Ly n phn t ca tng th theo phng php c hon li quan st. Gi Xi l gi
tr (du hiu) ca X* o c trn phn t th i (i= 1,..,n), th X1, X2, .., Xn cng l cc i
lng ngu nhin c cng phn phi xc sut nh i lng ngu nhin gc X. Khi , b
(X1, X2, .. , Xn) c gi l mu ngu nhin kch thc n c to nn t i lng ngu
nhin gc X v k hiu: WX = (X1, X2, .. , Xn).
Nu gi s Xi nhn gi tr xi th (x1, x2, .. , xn) c gi l mt mu c th ca mu
ngu nhin WX
K hiu: wx = (x1, x2, .. , xn)
V d 3: Kt qu im mn Ton ca mt lp gm 100 sinh vin cho bi bng sau:
im
S sinh vin c im tng ng
25
20
40
10
0,25
0,2
0,4
0,1 0,05
Trang 92
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Chn ngu nhin 5 sinh vin trong danh sch lp xem im. Gi Xi l im ca
sinh vin th i. Ta c mu ngu nhin kch thc n = 5 c xy dng t i lng ngu
nhin X.
WX = (X1, X2, .. , X5)
Gi s sinh vin th nht c 4 im, th hai c 3 im, th ba c 6 im, th
t c 7 im v th nm c 5 im th ta c mu c th:
wx = (4, 3, 6, 7, 5)
Bc hc 2: THNG K
Trong thng k, vic tng hp mu ngu nhin WX = (X1, X2, .. , Xn) c thc hin
di dng hm G = f(X1, X2, .. , Xn), vi X1, X2, .. , Xn l cc gi tr ca mu ngu nhin WX.
Khi G c gi l mt thng k. Ta c cc thng k nh sau:
2.1 Trung bnh ca mu ngu nhin:
nh ngha: Trung bnh ca mu ngu nhin W X = ( X 1 , X 2 , ... , X n ) l mt thng k, k
hiu X , c xc nh bi: X =
1 n
Xi
n i =1
Ch :
i) V X 1 , X 2 , ..., X n l cc i lng ngu nhin nn X cng l i lng ngu nhin .
ii) Nu mu ngu nhin WX = ( X 1 , X 2 , ..., X n ) c mu c th wx = (x1 , x2 , ..., xn ) th X
s nhn gi tr x =
1 n
xi v x c gi l trung bnh ca mu c th wx = (x1 , x2 , ... , xn ) .
n i =1
E ( X ) =
E ( X ) =
th X c
Tnh cht: Nu X c
2
2
=
Var
(
X
)
Var ( X ) =
n
Nu X B(n,p) th X B(n,p).
ii)
Nu X P(a) th X P(a).
iii) Nu X N ( , 2 ) th X N ( ,
2
n
).
iv) Nu X 2 (n ) th X 2 (n ) .
2.2 Phng sai ca mu ngu nhin:
nh ngha: Phng sai ca mu ngu nhin WX = ( X 1 , X 2 , ..., X n ) l mt thng k, k
hiu S 2 , c xc nh bi: S 2 =
2
1 n
X i X , trong X l trung bnh ca mu ngu
n i =1
nhin.
Ch :
L thuyt Xc sut v thng k ton.
Trang 93
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
2
1 n
xi x . Khi s 2 c gi l phng sai ca mu c th
n i =1
n 1 2
.
n
nS 2
(X
=
n
i =1
2 (n 1) .
( X i )2 2 (n ) .
i =1
1 n
n 2
S =
Xi X
n 1
n 1 i =1
) , trong
2
S 2 l
2
1 n
n 2
s =
xi x . Khi s ' 2 c gi l phng sai iu chnh
n 1
n 1 i =1
ca mu c th wx = (x1 , x2 , ..., xn ) .
s nhn gi tr s '2 =
(n 1)S '2 2 (n 1)
2
1 n
Xi X
n i =1
, trong S 2 l phng
Trang 94
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
2
1 n
xi x . Khi s c gi l lch tiu chun ca mu c
n i =1
1 n
Xi X
n 1 i =1
) , trong S '
2
2
1 n
xi x . Khi s ' c gi l lch tiu chun iu
n 1 i =1
chnh ca mu c th wx = (x1 , x2 , ..., xn ) .
Ch rng:
n
i =1
xi
ni
x1
n1
x2
n2
xk
nk
=n
Trang 95
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
n 2
s , lch tiu chun v lch tiu chun iu chnh mu c tnh t
n 1
phng sai v phng sai iu chnh mu theo cng thc s = s 2 v s ' = s'2 . V vy ta ch
cn quan tm n cch tnh trung bnh mu x v phng sai mu s 2 m thi.
* Tnh trc tip:
ni
ni x i
ni x i2
x1
n1
n1 x1
n1 x12
x2
n2
n2 x 2
n 2 x 22
...
...
...
...
xk
nk
nk x k
n k x k2
n
i =1
=n
n x
i =1
n x
i =1
2
i
1 k
ni xi ,
n i =1
s2 =
()
2
1 k
ni xi2 x
n i =1
ni
S xe hi c bn
trong mt tun / i l
ni
15
12
Ta lp bng sau:
xi
ni
ni x i
ni x i2
15
15
15
12
24
48
27
81
20
80
15
75
Trang 96
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
36
n = 45
107
335
Ta c:
x=
107
= 2.38
45
s2 =
335
2
(2.38) = 7.444 5.664 = 1.78
45
Trang 97
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
1
2
5
11
18
9
3
1
xi xi +1
ni
xi0
ui
ni u i
ni u i2
[6,25 6,75)
[6,75 7,25)
[7,25 7,75)
[7,75 8,25)
1
2
5
11
6,5
7,0
7,5
8
-4
-3
-2
-1
-4
-6
-10
-11
16
18
20
11
Trang 98
Trng i hc Tr Vinh
[8,25 8,75)
[8,75 9,25)
[9,25 9,75)
[9,75 10,25)
Ta c: u =
QT7.1/PTCT1-BM-7
18
9
3
1
50
8,5
9
9,5
10
0
1
2
3
0
9
6
3
-13
0
9
12
9
95
13
= 0,26 . Suy ra:
50
()
2
1 k
2 95
2
s 2 = h 2 su2 = h 2 niui2 u = (0,5) ( 0,26) = 0,4581
50
n i =1
n 2 50
s '2 =
s =
0,4581 = 0,4674 s' = 0,4674 0,684
n 1
49
29
= 0,58 .
50
Var (G )
V E (G ) = nn P( G < ) > 1
Var (G )
1
ln[ f ( x)] 2
n.E
Trang 99
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
( )
i =1
2
2
Ta c:
2
x
ln[ f ( x)] 1
e 2
= ln
1
2
[(x ) ]
2 '
'
'
x 2
1
2
.2.( x )(1) =
ln[ f ( x)] 2
x 2
(x )2
= n.E 2 = n.E
n.E
n
n
n
2
= 4 .E ( x ) = 4 . 2 = 2
1
ln[ f ( x)]
n.E
( )
=
n
n
2
1
ln[ f ( x)] 2
nE
Trang 100
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Bc hc 2: C LNG CC THAM S
2.1 M t phng php:
Gi s tng th c tham s cha bit. Ta tm khong (1 , 2 ) cha sao cho
P(1 < < 2 ) = 1 cho trc ( kh nh).
Phng php thng dng nh sau:
i) T i lng ngu nhin gc lp mu ngu nhin kch thc n WX = ( X 1 , X 2 , ..., X n ) .
ii) Chn 1 thng k G thch hp cha : G = G ( X 1 , X 2 , ..., X n , ) c lut phn phi xc
nh v khng ph thuc vo .
iii) Vi kh nh cho trc ta tm c 1 cp 1 , 2 sao cho: 1 + 2 = . Xc nh
cc phn v G , G : P (G < G ) = 1 , P (G > G ) = 2 .
1
Khi ta c:
P (G1 < G < G1 2 ) = 1 1 2 = 1
12
ta c: P (G < G < G
2
) = 1
(1)
Trang 101
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Ta xt 3 trng hp:
i)
Chn thng k: U =
( X m). n
~ N (0,1)
X m n
< U = 1
PU < U =
1
2
2
Trong : U ,U
2
, 1
nn:
< m < X +U
= 1
P X U
1
1
n
n
2
2
=U
V d 1: Khi lng sn phm l i lng ngu nhin X c lut phn phi chun,
bit rng phng sai 2 = 4g. Kim tra 25 sn phm, tnh c trung bnh mu x = 20g.
a) c lng trung bnh ca khi lng sn phm vi tin cy 95%.
b) Nu cho bn knh ca c lng = 0,4 g th tin cy ca c lng l bao
nhiu?
c) Vi bn knh c lng < 0,4 g , mun c tin cy 1 = 95% th phi kim tra
t nht bao nhiu sn phm?
Gii
a) t m = E(X) cha bit.
Chn thng k U =
= 25 , x = 20 g .
tin cy 1 - = 95% = 0,95 = 0,05
= 0,025 1
= 0,975
Trang 102
Trng i hc Tr Vinh
Do : = U
QT7.1/PTCT1-BM-7
= U 0.975
2
2
= (1,96 ) = 0,78
5
25
m2 = 20 + 0,78 = 20,78
Suy ra: m1 = 20 0,78 = 1,22 ;
Vy: khong c lng trung bnh khi lng sn phm vi tin cy 95% l (19.22g
; 20.78g).
b) Vi = 0,4g, s dng cng thc:
=U
1
n (0,4). 25
=
= 1 0,994 = U 0,84
= 0,84
= 0,16 = 0,32
1 - = 0,68
Vy: tin cy l 68%.
c) Vi < 0,4g, 1 - = 95% = 0,95 1
= 0,975 .
Chn thng k: U =
( X m ). n
~ N ( 0 ,1)
S'
(x1, x2 ) = (x , x + )
vi = U
U l phn v chun mc
=1
s'
n
Trang 103
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
S cy
< 180
180 190
12
190 200
35
200 210
70
210 220
62
220 230
32
> 230
6
220
(X m)
S'
Trong : . n = 220,
. X , S ln lt l thng k nhn gi tr trung bnh mu v lch tiu
chun iu chnh mu.
Khong c lng trung bnh m l (m1, m2) trong :
m1 = x ;
m2 = x +
vi
=U
s'
n
Do : = U 0.995 .
s'
12,233
= (2,576).
= 2,125 (cm)
n
220
Vy: khong c lng trung bnh chiu cao ca cy vi tin cy 99% l (206,33
cm ; 210,58 cm).
iii)
(X m)
S'
T (n 1)
Trang 104
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
X m n
< T ( n 1) = 1
P T ( n 1) < U =
1
S'
2
2
Trong : T (n 1), T
sut
, 1
( n 1)
( n 1)
nn ta c:
S'
S '
< m < X + T ( n 1)
= 1
P X T ( n 1)
1
1
n
n
2
2
m2 = x +
vi chnh xc l: = T
( n 1)
s'
n
V d 3: Lng chi ph 1 loi nguyn liu cho n v sn phm l i lng ngu nhin
X c lut phn phi chun. kho st 25 sn phm tnh c trung bnh mu x = 50g,
lch tiu chun iu chnh s = 8,25g. Hy c lng trung bnh m ca chi ph nguyn liu
vi tin cy 95%.
Chn thng k: T =
(X m)
S'
Trong :
. n: kch thc mu.
. X , S ln lt l thng k nhn gi tr bng trung bnh mu, lch tiu chun
iu chnh mu.
Khong c lng cho trung bnh m l (m1; m2) trong :
m1 = x ;
m2 = x +
vi
=T
(n 1).
s'
n
Suy ra:
8,25
25
= (2,064).
= 0,975
8,25
= 3,406 (g)
5
Trang 105
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
2.3 c lng t l:
Bi ton: Gi s tng th c hai loi phn t, t l phn t c tnh cht A l p cha
bit. c lng t l phn t c tnh cht A l tm ra khong (f1, f2) cha p sao cho P(f1< p
< f2) = 1 -
Phng php:
-
Chn thng k U =
( f p ). n
~ N ( 0,1)
pq
( f1, f2 ) = ( f , f + )
f (1 f )
n
= U
U l phn v chun mc
=1
2
2
U . f (1 f )
n
, n=
f (1 f )
2
U 2 . f (1 f )
+1
Khi cn n chn, c: n =
2
20
= 0,2.
100
Xt U =
( f p ). 100
~ N ( 0 ,1) .
pq
Trang 106
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Ta c: 1 - = 0,99 = 0,01 = 1 -
U = 2,576.
= U
f (1 f )
0 , 2 .0 ,8
= 2 ,576 .
= 0 ,1
n
100
n
100
= 0,04.
=1
f (1 f )
0,2.0.8
Ta tm c: 1 -
= 0,84 1 - = 0,68.
Vy tin cy l 68%.
c) Ta c: 1 - = 0,99 = 0,01 1 -
U = 2,576.
U 2 . f (1 f )
(2,576) 2 .0,2.0,8
+1 =
Do : n =
+ 1 = 664
(0,04) 2
2
Vy: n = 664.
2.4 c lng v phng sai:
i lng ngu nhin X c lut phn phi chun X N ( , 2 ) trong phng sai
Var ( X ) = 2 cha bit. Cho s kh nh, c lng phng sai 2 vi mc ngha l
ch ra khong ( 1 , 2 ) sao cho: P ( 1 < < 2 ) = 1 .
T X lp mu ngu nhin WX = (X1 , X 2 , ..., X n ) v xt cc trng hp sau:
a. Trng hp 1: Bit E(X) = .
n
Chn thng k: =
2
i =1
( X i )2
2 ( n)
(
Xi )
2
2
= 1
<
(
n
)
P ( n ) < =
i =1
2
2
, 1
Trang 107
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
n
2
(X i )
P i =1 2
<2 <
(n)
1
2
)
= 1
2 ( n)
(X
i =1
(x ) n
2
i =1
(x ) n
12 =
i =1
; 22 =
2 (n)
1
(x ) n
2
i =1
2 ( n)
195
200
205
18
S sn phm
Bit trng lng trung bnh = 200g. Hy c lng sai ca trng lng cc sn
phm vi tin cy 90%.
n
Chn thng k: =
2
( X i )2 2 (n)
2
i =1
xi 200
ni
195
-5
200
18
205
Ta tnh c:
(x 200) n
2
= 175
= 0,05 1
= 0,95
Tra bng ta c:
2 ( n) = 02.05 ( 25) = 14,611
2
Suy ra:
=
2
xi 200 2 ni
2
0.95
( 25)
175
= 4,65
37,652
Trang 108
Trng i hc Tr Vinh
=
2
xi 200 2 ni
0, 05
( 25)
QT7.1/PTCT1-BM-7
175
= 11,98
14,611
Chn thng k: =
2
(n 1) S '2
2 ( n 1)
Trong :
. n: kch thc mu.
. S '2 : thng k nhn gi tr bng phng sai iu chnh ca mu.
. 2 (n 1) :phn phi khi bnh phng bc t do n 1.
T (1) ta c:
1
2
2
2
v 1
2
(n 1)S '2
(
)
1
'
n
S
<2 < 2
P 2
= 1
(
n
1
)
( n 1)
1
2
2
(n 1)s'2 ; 2 = (n 1)s'2
2
2
2
( n 1)
( n 1)
2
Chn thng k: 2 =
n 1, c lng cho 2 .
Trong : . n: l kch thc mu,
. S '2 l thng k nhn gi tr bng phng sai iu chnh mu.
Trang 109
Trng i hc Tr Vinh
12 =
QT7.1/PTCT1-BM-7
(n 1)s'2 ; 2 = (n 1)s'2
2
2
2
( n 1)
( n 1)
2
- = 95% 1 = 0,975 , ta c:
2
12 =
24.(8,25) 2
02,795 (24 )
24.(8,25) 2
= 41,497.
39,364
24.(8,25) 2
= 2
=
= 131,723.
0,025 (24 )
12,401
2
2
24.(8,25) 2
S cy
2
8
14
30
25
12
9
Trang 110
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
C LNG KHONG
4. Trng lng ca cc tri cy mt nng trng l i lng ngu nhin c phng sai
2
Trang 111
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Trang 112
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Xc sut thng k
trang 113
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
trang 114
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Nn t gi thit th no?
Mun vy ngi ta phi xem xt sai lm no quan trng hn, tc l khi phm phi s
chu tn tht ln hn, th ta s t bi ton sai lm l loi I.
Chng hn bc s iu tr bnh lao phi. l bnh m nu pht hin iu tr gn
nh chc chn s khi, cn nu khng c pht hin kp thi iu tr th bnh s nng
dn v dn n t vong. Khi sai lm i) "c bnh bo khng" l quan trng hn, n c th
dn n t vong, cn sai lm ii) "khng bnh bo c" cng gy tn hi, nhng t tn hi
hn sai lm i). V vy vi trng hp ny ta nn t gi thit (H): ngi ny c bnh.
1.1.3 Mc ngha :
Sau khi t bi ton v xc nh c sai lm loi I, ta phi a qui tc kim nh
sao cho sai lm loi I khng vt qu mt s nh khng ng k no .
P(sai lm loi I) .
bng bao nhiu c xem l nh khng ng k? iu cn tu thuc vo mc
quan trng ca sai lm ny, c gi l mc ngha ca tiu chun.
Trn c s m bo c mc ngha , ta s c gng hn ch thp nht c th c
xc sut phm sai lm loi II.
1.2 Phng php kim nh gi thit thng k:
Cc bc kim nh mt gi thit thng k vi mc ngha kh nh c tin hnh
nh sau:
i/. Thnh lp gi thit (H) v i thit ( H ) cn c vo yu cu thc t.
ii/. Chn thng k G( G1 , G2 ,..., Gn ) thch hp sao cho: nu gi thit (H) ng th thng
k G c lut phn phi xc nh. Thng k G c gi l tiu chun kim nh cho gi thit
(H).
iii/. Da vo lut phn phi xc sut ca G, tm min W sao cho:
P(G W / (H) ng) =
Nh vy:
P(G W ) = 1 -
Xc sut thng k
trang 115
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Bc hc 2: KIM NH CC THAM S
2.1 Kim nh v trung bnh:
Chn thng k: U =
( X m0 ) n
Nu H : m < m0 th W = ( ;U 1 )
Nu H : m > m0 th W = (U 1 ;+ )
Vi mu c th, ta tnh c gi tr quan st l: U 0 =
( x m0 ) n
Chn thng k U =
(X m0 ) n
trang 116
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
(x m )
(100,2 100)
0,8
60
= 1,93
Chn thng k: U =
( X m0 ) n
S'
( x m0 ) n
s'
iii) Trng hp 3: Var(X) = 2 cha bit v n < 30, X c phn phi chun .
Chn thng k: T =
( X m0 ) n
S'
Nu H : m < m0 th W = ( ;t n 1;1 )
Nu H : m > m0 th W = (t n 1;1 ;+ )
Vi mu c th, ta tnh c gi tr quan st l: t 0 =
Xc sut thng k
( x m0 ) n
s'
trang 117
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Chn thng k: T =
(X m0 ) n
lm tiu chun kim nh cho gi thit (H).
S'
Min bc b:
W = ,T (n 1) U T (n 1),+
1
2
1 2
(20,01 - 20) 28
= 2,205
0,024
X (khi lng)
Xc sut thng k
ni (s bao)
trang 118
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
48 48,5
48,5 49
49 49,5
10
49,5 50
50 50,5
Gi s tng th c hai loi phn t (phn t c tnh cht A v khng c tnh cht A).
Gi p l t l phn t c tnh cht A ca tng th. Ta a ra gi thuyt v kim nh H: p =
p0. Khi , H s nhn mt trong cc i thuyt tng ng l:
H : p p0
( f p0 ) n
p0 q0
Nu H : p < p0 th W = ( ;U 1 )
Nu H : p > p0 th W = (U 1 ;+ )
Vi mu c th, ta tnh c gi tr quan st l: U 0 =
( f p0 ) n
p0 q0
Chn thng k: U =
(f
p) n
lm tiu chun kim nh gi thit (H).
pq
trang 119
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
12
= 0,03 . Ta c gi tr quan st
400
thc t ca U l:
U0 =
= 1,835
=
2
( n 1) s ' 2
02
Nu H : 2 < 20 th
W = ( ; n2 1; )
Nu H : 2 > 20 th
W = ( n21;1 ; + )
=
2
0
( n 1) s ' 2
02
( )
Xc sut thng k
trang 120
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Chn thng k: 2 =
(n 1)s'2
2
0
) i vi X v Y.
X Y (E ( X ) E (Y ) )
X2
nX
Y2
nY
X Y
X2
nX
Xc sut thng k
Y2
nY
trang 121
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
U0 =
X2
nX
Y2
nY
X Y ( E ( X ) E (Y ))
X2
nX
Y2
nY
Vi gi thit (H) ng th U =
X2
nX
Vi mc ngha = 0,05 1
Y2
nY
= 0,975 U = 1,96
Min bc b: W = ,U U U ,+
1
1
trang 122
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
x y
X2
nX
Y2
nY
50 50,6
= 2
1
1
+
25 20
) i vi X v Y.
X Y (E ( X ) E (Y ) )
S '2X S 'Y2
+
nX
nY
Nu gi thit (H) ng th U =
S '2X S 'Y2
+
nX
nY
x y
s '2X s 'Y2
+
nX nY
s'2X = 1628g 2 ,
y = 1937 g ,
s'Y2 = 1876g 2
trang 123
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
X Y (E ( X ) E (Y ) )
S '2X S 'Y2
+
nX
nY
X Y
S '2X S 'Y2
+
nX
nY
Mc ngha 1% nn = 0.01 1
= 0,995.
= ( ,2,576 ) U (2,576,+ )
x y
s ' 2X s ' Y2
+
n X nY
1825 1937
1628 1876
+
100 100
= 18
s'
s 'Y
Gia s s ' X s ' Y ( X < 1,5 neu s ' X > s ' Y hoac
< 1,5 neu s ' Y > s ' X )
s 'Y
s' X
) i vi X v Y.
Xc sut thng k
X Y (E ( X ) E (Y ) )
1
1
S.
+
n X nY
trang 124
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Nu gi thit (H) ng th T =
X Y
1
1
S.
+
n X nY
(n X + nY 2) : T T( n X + nY -2).
x y
1
1
s.
+
n X nY
vi
s=
(
+ n 2),+ ).
= ( ,T ( n + n 2) ).
W = ,T ( n + n 2) U T ( n + n 2),+
X
Y
X
Y
1
2
1 2
s 'Y
6
= = 1,2 < 1,5
s' X 5
s ' X s 'Y
Xc sut thng k
trang 125
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
X Y (E ( X ) E (Y ) )
, trong S =
1
1
+
S.
n X nY
T =
Nu gi thit (H) ng th T =
mX + nY 2
X Y
1
1
+
S.
n X nY
(n X + nY 2) : T T( n X + nY -2).
Vi mc ngha = 0,05
T
(n
Min bc b:
+ n 2) = T
Y
= 0,025 1
(12 + 15 2) = T
= 0,975
( 25) = 2,060
W = ,T ( n + n 2) U T ( n + n 2),+
X
Y
X
Y
1
2
1 2
= ( ,2,060) U (2,060,+ )
s=
n X + nY 2
11,25 + 14,36
5,58
12 + 15 2
x y
45 53
=
3,7
1
1
1
1
s.
+
(5,58).
+
n X nY
12 15
Gi s hai i lng ngu nhin X v Y c hai mu ngu nhin cng kch thc n:
WX = (X 1 , X 2 ,..., X n ), WY = (Y1 , Y2 ,..., Yn ) vi cc X i va Yi (i = 1, n ) tng i mt tng ng.
Cn kim nh gi thit (H): E(X) = E(Y).
X
di = xi yi , i = 1, n .
Xc sut thng k
trang 126
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
D n
S 'D
) X v Y, ta tm c mu c
T0 =
Mt hng
Ca hiu A
Ca hiu B
Mt hng
10
11
12
Ca hiu A
Ca hiu B
Xc sut thng k
trang 127
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
D n
S 'D
= 0, 01 1
= 0,99
D=XY
0,89 0,95
- 0,06
0,59 0,55
0,04
1,29 1,49
- 0,2
1,50 1,69
- 0,19
2,49 2,39
0,1
0,65 0,79
- 0,14
0,99 0,99
1,99 1,79
0,2
2,25 2,39
- 0,14
10
0,50 0,59
- 0,09
11
1,99 2,19
- 0,2
12
1,79 1,99
- 0,2
trang 128
Trng i hc Tr Vinh
Suy ra:
T0 =
QT7.1/PTCT1-BM-7
d . n ( 0,073) 12
=
= 1,901
s 'D
0,133
U =
f X fY ( p X pY )
1
1
p0 q0
+
n X nY
Trong :
+ f X , fY : ln lt l thng k nhn gi tr bng t l phn t c tnh cht A ca i
lng ngu nhin X v Y.
+ p0 : gi tr trong gi thit (H).
+ q0 = 1 p0
+ n X , nY : ln lt l kch thc mu ca i lng ngu nhin X v Y ( nX , nY kh
ln).
f X fY
Nu gi thit (H) ng th U =
1
1
p0 q0
+
n X nY
, wy = y1 , y2 ,..., ynY c f X , f Y ln lt l t l phn t
(
)
Vi mu c th wx = (x1 , x2 ,..., xn )
c tnh cht A ca i lng ngu nhin X v Y. Ta c gi tr quan st thc t ca thng k
U tng ng vi mu nh sau:
X
U =
f X fY
1
1
p0 q0
+
n X nY
Ch : Nu gi thit cha cho p0 th ta th p0 bng p* , vi p* c tnh nh sau:
p* =
nX . f X + nY . fY
nX + nY
q* = 1 p* thay th cho q0 .
Xc sut thng k
trang 129
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Nu ( H ) c dng p X pY th: W = ,U U U ,+
1
1
V d 11: T hai tng th tin hnh hai mu vi n X = 100, nY = 100 quan st. Tnh
c f X = 0,2 ; fY = 0,3 . Hy kim nh gi thit (H): p X = pY vi mc ngha 1%.
Xt gi thit (H): p X = pY . i thit (H ) : p X pY
Chn thng k lm tiu chun kim nh cho gi thit (H) l:
U=
FX Fy ( p X pY )
1
1
p*q*
+
nX nY
Trong :
+ FX , FY : ln lt l thng k nhn gi tr bng t l phn t c tnh cht A ca
i lng ngu nhin X v Y.
n X . f X + nY . f Y
, q* = 1 p*
n X + nY
+ n X , nY : ln lt l kch thc mu ca i lng ngu nhin X v Y.
FX FY
Nu gi thit (H) ng th U =
c lut phn phi chun: U N(0,1).
1
1
p0 q0
+
n X nY
+ p* =
Vi mc ngha 1% = 0,01 1 -
= 0,995.
W = ,U U U ,+ = ( ,U 0.995 ) U (U 0.995 ,+ )
1
2
1 2
= ( ,0,576 ) U (2,576,+ )
Vi mu c th c n X = 100, nY = 120, f X = 0,2, fY = 0,3
100.(0,2) + 120.(0,3)
Suy ra:
p* =
= 0,255
100 + 120
f X fY
Ta c gi tr thc t ca U l: U 0 =
1
1
p*q*
+
n X nY
=
0,2 0,3
(0,255)(0,745) 1 + 1
100 120
1,695
trang 130
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
) i vi X, Y.
S X2 / X2
SY2 / Y2
(n X
1 , nY 1) : F F ( n
1, n
S X2
c lut phn phi Fisher Snedecor bc t do
SY2
1)
F0 =
sX2
sY2
W = F1 ( n 1 , n 1),+
X
S X2 / X2
SY2 / Y2
trang 131
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
F0 =
s X2
0,35
=
= 2,5
2
sY
0,14
Min bc b:
W = F1 ( n 1, n 1),+ = (3,1,+ )
X
S tri
S tri
450 500
650 700
22
500 550
10
700 750
550 600
24
750 800
600 650
34
a) Nu ngi cho bit trng lng trung bnh ca cc tri xoi l 610g vi tin cy
95% th c th chp nhn c khng?
b) Nhng tri xoi c trng lng t 650g tr ln c xem l loi I. Ngi cho bit
t l loi I l 25% vi tin cy 99% th c ng hay khng?
c) Nhng tri xoi khng phi l loi I th l loi II. Vi tin cy 95% c th khng
nh trng lng trung bnh ca cc tri xoi loi II l 580g c khng?
2. Hm lng du trung bnh trong mt tri cy lc u l 5%. Ngi ta chm sc bng
mt loi phn N v sau mt thi gian, kim tra mt s tri ta c kt qu nh sau:
Hm lng du (%)
S tri
Hm lng du (%)
S tri
15
51
21 25
59
47
25 29
9 13
39
29 33
13 17
36
33 37
17 21
32
trang 132
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
S thanh
236 240
248 252
240 244
252 256
244 248
256 260
3,25
2,50
4,00
3,75
3,80
3,90
4,02
3,80
3,20
3,82
3,40
3,75
4,00
3,50
3,60
Ch s m sa
S b
Ch s m sa
S b
3,0 3,6
5,4 6,0
22
3,6 4,2
6,0 6,6
15
4,2 4,8
35
6,6 7,2
4,8 5,4
43
60
58
29
39
47
trang 133
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
55
53
30
37
49
Vi mc ngha 5%, hy cho kt lun v hiu qu ca cht kch thch trn, coi nng
sut ng l i lng c lut phn phi chun.
7. Cn th 100 tri cy nng trng I, ta c kt qu nh sau:
S tri
15 35
12
35 55
26
55 75
35
75 95
22
95 115
S tri
S tri
45 50
70 75
18
50 55
75 80
12
55 60
15
80 85
60 65
32
85 90
65 70
47
90 95
a) Hy c lng trng lng trung bnh ca cc tri cy hai nng trng trn vi
tin cy 95%.
b) C th xem trng lng trung bnh ca tri cy hai nng trng ny bng nhau c
khng vi mc ngha 1%.
c) Nhng tri cy c trng lng ln hn 75g c xem l loi I. Hy c lng t l
tri cy loi I ca nng trng vi mc ngha 3%.
d) C th cho rng t l tri cy loi I ca nng trng I ln hn t l tri cy loi I ca
nng trng II c khng vi mc ngha 5%.
e) Nu cho rng trng lng trung bnh ca tri cy loi I nng trng I ln hn trng
lng trung bnh ca tri cy loi I nng trng II vi tin cy 95% th c c khng?
Bit rng trng lng ca cc tri cy loi I c lut phn phi chun.
f) Tng t cu e) vi trng lng ca tri cy loi I c phn phi chun N ( , 6 2 ) .
Ca hiu
Trc Tt
Sau Tt
Ca hiu
Trc Tt
Sau Tt
95
98
105
109
109
105
99
105
99
99
109
115
98
99
102
110
Xc sut thng k
trang 134
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
L th nht: 123, 134, 146, 104, 119, 124, 161, 107, 83, 113, 129, 97.
L th hai : 70, 118, 85,
101, 100.
Hc
sinh
im thi
im thi
trc n tp
sau n tp
Hc
sinh
im thi
22
21
11
28
27
26
29
12
24
25
17
15
13
27
27
20
20
14
18
20
28
26
15
20
23
31
32
16
14
16
23
25
17
24
26
13
14
18
15
20
19
19
19
19
20
10
25
27
20
18
17
21
27
19
im thi
trc n tp sau n tp
Xc sut thng k
trang 135
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Ch :
C th:
i)
i =1 j =1
+ +
Nhn xt:
i) X v Y c lp cov(X,Y) = 0: khi ta ni rng X, Y khng tng quan.
ii) Cov(X,X) = Var(X).
1.2.2 H s tng quan:
nh ngha: H s tng quan ca hai i lng ngu nhin X v Y, k hiu rXY , l
s c xc nh nh sau:
rXY =
cov( X , Y )
, trong S X , S Y l lch tiu chun ca X v Y.
S X .S Y
XY X .Y
, trong :
S X .S Y
1 n
1 n
1 n
X
Y
=
Y
XY
=
,
,
i
i
X iYi ,
n i =1
n i =1
n i =1
S X2 =
1 n
Xi X
n i =1
Xc sut thng k
S Y2 =
1 n
Yi Y
n i =1
trang 136
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
xy x. y
s x .s y
Vi mu c th ta tnh c gi tr c th ca R l: rXY =
trong : x =
1 n
xi
n i =1
y=
1 n
xi x
n i =1
s x2 =
1 n
yi ,
n i =1
sY2 =
1 n
xi y i
n i =1
xy =
1 n
Yi Y
n i =1
Ta c:
n
n n
n xi y i xi y i
i =1
i =1 i =1
rXY =
n
n
n xi2 xi
i =1 i =1
n
n
n y i2 y i
i =1 i =1
X:
X 1
Y 1
3
2
4
4
6
4
8
5
9
7
11
8
14
9
Ta lp bng sau:
xi
yi
xi2
y i2
xi y i
1
3
4
6
8
9
11
14
1
2
4
4
5
7
8
9
1
9
16
36
64
81
121
196
1
4
16
16
25
49
64
81
1
6
16
64
40
63
88
126
x
i =1
= 56
y
i =1
= 40
x
i =1
2
i
= 524
y
i =1
2
i
= 256
x y
i =1
= 364
H s tng quan ca X v Y l:
rXY =
n
n n
n xi y i xi y i
i =1
i =1 i =1
2
n
n
n
n
n xi2 xi n y i2 y i
i =1 i =1
i =1 i =1
(8)(. 364) (56)(40)
672
=
=
= 0.977
2
2
(8)(524) (56) (8)(256) (40) 687.81
trang 137
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
trong :
sy =
1
n i . y xi y
n
sy
sy
, sy =
1
mj yj y
n
j=1
E(X / y) = x i .P(X = x i , Y = y )
i =1
E(Y / x ) =
yf ( y / x)dy , vi f ( y / x) = f (x, y)
vi x khng i.
trang 138
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
+
E ( X / y) =
2.2 Hm hi qui:
}
Ta s chng minh khi chn (X) = E(Y/X) th E{[Y (X )] } s nh nht.
2
Tht vy ta c:
} {
}
= {E[Y E(Y / X)] }+ E{[E(Y / X) (X )] } + 2E{[Y E(Y / X)][E(Y / X) (X )]}
} {
} {
hay i = y i ax i b .
S(a , b ) = (y i ax i b )
i =1
trang 139
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
0 =
0 =
n
S
= 2 (y i ax i b )
b
i =1
n
n 2
n
x i .a + x i .b = x i y i
i =1
i =1
i =1
n
n
x .a + nb
yi
=
i
i =1
i =1
H trn c nh thc:
n
D=
x i2
i =1
n
i =1
i =1
Dx =
i =1
n
i =1
i =1
n
x
i =1
n
n
n
= n. x i y i x i y i
i =1
i =1 i =1
x x y
2
i
2
i
x i yi
i =1
Dy =
= n. x x i
i =1
i =1
i =1
n
y
i =1
n
n
n
n
= x i2 y i x i x i y i
i =1 i =1 i =1 i =1
n
n
x i < n. x i2
i =1
i =1
D>0
n. x i y i x i y i
i =1 i =1 ;
a = i =1
2
n
n
2
n. x i x i
i =1
i =1
Nu t:
x=
n 2 n
n
n
x i y i x i x i y i
b = i =1 i =1 i =1 2 i =1
n
n
n. x i2 x i
i =1
i =1
1 n
1 n
1 n
1 n 2
2
x
,
y
=
y
,
xy
=
x
y
,
x
=
i
i
i i
xi
n i =1
n i =1
n i =1
n i =1
xy x y
()
x2 x
xy x y
;
s 2x
b=
x 2 y x xy
()
x2 x
x 2 y x xy
s 2x
n. x i y i x i y i
xy x y
i =1 i =1 ;
= i =1
a=
2
2
n
sx
n
2
n. x i x i
i =1
i =1
b = y a.x
Ch :
Xc sut thng k
trang 140
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
i) ng gp khc ni cc im (x 1 , y1 ) , (x 2 , y 2 ) , . . . , (x n , y n ) c gi l hm hi
qui thc nghim.
ii) ng thng y = ax + b nhn c bi cng thc bnh phng b nht khng i
qua tt c cc im nhng l ng thng "gn" cc im nht c gi l ng thng
hi qui v th tc lm thch hp ng thng thng qua cc d liu cho trc c gi l
hi qui tuyn tnh.
iii) Theo trn ta c b = y a.x , do im (x , y ) lun nm trn ng thng hi qui.
iv) Ta c: rxy =
sy
xy x y
a = rxy
s x .s y
sx
15
38
23
16
16
13
20
24
145
228
150
130
160
114
142
265
Ta lp bng sau:
x
Ta c:
a=
xi
yi
x i2
x i yi
15
145
225
3175
28
228
1444
8664
23
150
529
3450
16
130
256
2080
16
160
2556
2560
13
114
169
1482
20
142
400
2840
24
265
576
6360
= 165
n. xi y i ( xi )( y i )
n. xi2 ( xi )
b = y ax =
= 1334
2
i
x y
= 3855
8.(29611) (165)(1334 )
8.(3855) (165)
= 29611
16778
= 4,64
3615
= 71
8
3615 8
trang 141
Trng i hc Tr Vinh
Quan st
QT7.1/PTCT1-BM-7
bay hi
(%)
(%)
35.3
11.0
29.7
Quan st
bay hi
(%)
(%)
14
39.1
9.6
11.1
15
46.8
10.9
30.8
12.5
16
48.5
9.6
58.8
8.4
17
59.3
10.1
61.4
9.3
18
70.0
8.1
71.3
8.7
19
70.0
6.8
74.4
6.4
20
74.4
8.9
76.7
8.5
21
72.1
7.7
70.7
7.8
22
58.1
8.5
10
57.5
9.1
23
44.6
8.9
11
46.4
8.2
24
33.4
10.4
12
28.9
12.2
25
28.6
11.1
13
28.1
11.9
yi
x i2
x i yi
35.3
11.0
1246.09
388.3
29.7
11.1
882.09
329.67
30.8
12.5
948.64
385
58.8
8.4
3457.44
493.92
61.4
9.3
3769.96
571.02
71.3
8.7
5083.69
620.31
74.4
6.4
5535.36
476.16
76.7
8.5
5882.89
651.95
70.7
7.8
4998.49
551.46
57.5
9.1
3306.25
523.25
46.4
8.2
2152.96
380.48
28.9
12.2
835.21
352.58
28.1
11.9
789.61
334.39
39.1
9.6
1528.81
375.36
46.8
10.9
2190.24
510.12
48.5
9.6
2352.25
465.60
Xc sut thng k
trang 142
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
59.3
10.1
3516.49
598.93
70.0
8.1
4900
567
70.0
6.8
4900
476
74.4
8.9
5535.36
662.16
72.1
7.7
5198.41
555.17
58.1
8.5
3375.61
493.85
44.6
8.9
1989.16
396.94
33.4
10.4
1115.56
347.36
28.6
11.1
817.96
317.46
= 1314.9
Ta c:
a=
n.( x i y i ) ( x i )( y i )
n. x ( x i )
b = y ax =
2
i
= 235.7
2
i
= 76308.53
11824.44
= 0.08
235.7
1314.9
( 0.08)
= 13.64
25
25
X
1
20
30
30
48
Y
10
20
Ta lp bng sau:
X
mj
mj yj
m j y i2
20
200
2000
31
620
12400
49
1470
44100
Y
10
200
20
20
1200
60
30
30
Xc sut thng k
60
1
4320
trang 143
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
48
y = 2290 y
ni
20
31
49
n = 100
ni x i
20
62
147
x = 229
ni xi2
20
124
441
= 585
= 58500
xy = 5840
Trong :
229
= 2.29 ;
100
585
= 5.85 ;
100
()
s 2x = x 2 x
y2 =
2290
= 22.9 ;
100
58500
= 585 ;
100
()
s y = s 2y = y 2 y
Do : a =
y=
xy =
5840
= 58.4 ;
100
s x = 0.78
Xc sut thng k
trang 144
Trng i hc Tr Vinh
QT7.1/PTCT1-BM-7
Xc sut thng k
trang 145