THI I VN MINH NNG NGHIP KHU VC VN MINH PHNG NG I. IU KIN HNH THNH V PHT TRIN VN MINH 1.

iu kin t nhin 1.1. V tr a l Chu , chu Phi Bin gii tip gip Kh nng giao lu, trao i Arp: iu kin quyt nh 1.2. Sng ngi iu kin quan trng nht Cc con sng ln: - Sng Nile (Ai Cp); s.Tigre v Eufrate (L.H) - Sng Hong H v Trng Giang (Trung Quc) - Sng Indus v Ganga (n ) Bi p ph sa ng bng ln t c Giao thng giao lu, trao i, thng nghip Khai thc thy sn => Cc nn vn minh i h Ai Cp l tng phm ca sng Nile : Gi tr giao thng Bi p ph sa trung tm lng thc - iu kin t c Ci ni ngh thut gi tr giao thng Gi tr tn ngng 1.3. Kh hu Kh hu khc bit h thng ng thc vt, a hnh khc bit S a dng trong phng thc sng ca con ngi s khc bit trong cc ga tr vn ha, vn minh II. CC THNH TU VN MINH CHNH 1. Kinh t phng ng a. Kinh t nng nghip - C nhiu iu kin thun li pht trin: sng ngi, t ai, a hnh, kh hu, - Nng nghip ng vai tr ch o - c trng: nng nghip trng cy lng thc - c bit coi trng cng tc thy li: + p , o knh, o h cha nc, ... + C c quan v chc quan chuyn trch - Nng nghip gn lin vi hng - vong ca triu i phong kin b. Kinh t th cng nghip - TCN Nh nc: + Xng th cng: quy m ln, th th cng trnh cao, tp trung, gi tr cao, + Ch yu phc v nhu cu triu nh, Vua v hong tc + Nh nc c quyn: c tin, khai m, - TCN t nhn: + Sn phm a dng v phong ph + Hai loi sn phm: bun bn v s dng c. Thng nghip

- c trng ngoi thng phng ng: + Xut khu: sn phm th cng nghip, sn vt TN + Nhp khu: v kh, vng, bc, hng xa x, - Nh nc chi phi nhiu n kinh t thng nghip - Con ng t la pht trin mnh Con ng t la Hnh thnh: Khong TKV TCN TK XV Chiu di : khong 7000 km 2. Chnh tr phng ng c trng: Qun ch chuyn ch TW tp quyn Vua: quyn lc tuyt i Qun i, lut php B my nh nc: Trung Quc in hnh M hnh b my Nh nc:Trung ng
HONG

T t ng

Cc Th ng th

(Qu c T gim, Tng tc gim)

Ng Gim

(Th ng th s nh, Trung th s nh, Mn h s nh)

Tam S nh

L c B
(Binh, Hnh, Cng, H , L i, L )

Quan l i Ban Vn

Quan l i Ban V

M hnh B my Nh nc: a phng

TRUNG NG

o, L , T nh

Qu n, Chu, Ph

Huy n, Khu, Tr n, H ng

3. Ch vit Coi trng ch vit Ch tng hnh Vai tr khc nhau phc v giai cp PK L mt trong nhng tiu ch quan trng nh gi trnh vn minh Cht liu vit: a dng 4. Vn hc Vn hc dn gian pht trin mnh Vn hc vit: gn lin vi ch vit v tn gio Ch yu phc v giai cp PK Mt s th loi ng ch : s thi, th ng, tiu thuyt Minh-Thanh 5. S hc Hnh thnh v pht trin sm C Quan chp s v Quc s qun 2 b phn: S Nh nc v S T nhn T M Thin v b S k 6. Ngh thut kin trc phng ng Pht trin mnh Phc v nhu cu giai cp thng tr v triu nh phong kin (qun s, gii tr, th hin uy quyn) Quy m to ln, v i, b n Cng trnh tiu biu: hong cung, lng tm, thnh tr, vn hoa, n thp. a. Kin trc lng tm - Kim T thp Ai Cp b. Kin trc thnh tr Vn L Trng Thnh 7. T tng tn gio H t tng chnh tr - x hi Pht trin mnh thi c i: Bch gia ch t Tn gio ha t tng Tiu biu: Nho Lo Php tr VN MINH NG NAM A Khai quat Cac tn goi: Nam Dng, Na-Yo, t vang,... Coco-china; ng Dng, Khu vc ia kinh t, ia chinh tri, ia vn hoa, Chinh tri: 11 nc IU KIN HINH THANH VN MINH I. iu kin t nhin: 1. Vi tri ia ly: vanh ai cn nhit i - Khi hu: nhit i m gio mua, nong, m - Sng ngoi: day c - H thng ng thc vt: a dang - Sm tim thy kim loai: ng Vn minh lua nc

Yu t bin: ng Nam A luc ia va ng Nam A hai ao

II. iu kin vn minh 2. Vi tri an ng, nga ba ng: + trung tm giao lu ng Ty Vi tri ia kinh t + trung tm giao lu vn hoa n Hoa Chia 2 khu vc: n hoa va Han hoa Vi tri ia vn hoa 3. Con ngi inh c sm Cac nha nc c sm n inh va phat trin C TRNG VN MINH Vn minh ban ia sm hinh thanh va phat trin Qua trinh giao thoa vn hoa sm Chiu anh hng su sc cua vn hoa n va Trung Quc Mu s chung vn hoa: vn minh lua nc S thng nht trong a dang K tha va phat trin t cac nn vn minh ln NA phat trin tng i toan din CAC THANH TU VN MINH Kinh t: nn tang nng nghip lua nc; thng nghip bin la ng lc phat trin Tn giao, tin ngng l hi Ch vit Vn hoc Ngh thut: kin truc, iu khc, m nhac, din xng dn gian, KHU VC VN MINH PHNG TY I. VN MINH HI LA C I 1. iu kin hnh thnh v pht trin vn minh a. iu kin t nhin Vai tr ca bin: H thng o C nhiu vnh v cng su Khong sn: st, ... * => Kt lun: Khng thun li pht trin nng nghip trng cy lng thc Thun li pht trin thng nghip bin Thun li tip thu, tch ly thnh tu vn minh t cc ni khc b. Dn c Thin nin k IV TCN: con ngi nh c Thin nin k III TCN, con ngi bc vo thi i ng 146 TCN, La M chinh phc Hy Lp: tnh Akai 476, ngi Giec-manh tn cng v chinh phc La M c. Lch s Hi - La Thi k vn ha Crt Mixen: u thin nin k III TK XII TCN (18 th k) Thi k Homer: TK XI IX TCN

 Thi k thnh bang: TK VIII IV TCN: thnh bang Xpac; thnh bang Aten. 146 TCN, La M chinh phc Hy Lp: tnh Akai Thi k Cng ha: TK VI TCN TK I TCN Thi k Qun ch: - Chnh quyn tay ba ln 1: 54 45TCN - Chnh quyn tay ba ln 2: 43 29 TCN Thi k suy vong: - 248: ch Vng Ch (Dioltanuser - 476: ngi Giec-manh tn cng v chinh phc La M 2. Cc thnh tu chnh ca vn minh Hi La c i 2.1. Kinh t Sm tm ra st c2 lao ng Nng nghip l nn kinh t nn tng Pht trin mnh nng nghip trng nho v -liu Lc lng sn xut chnh: n l Nn kinh t mang tnh cht hng ha // tnh cht t nhin n v kinh t: in trang v i in trang Cng thng nghip pht trin, c bit l thng nghip bin TCN phc v trao i bun bn: ru nho, du -liu Hnh thnh cc xng th cng Thng nghip l yu t chi phi su sc nht i vi s pht trin vn minh Mt hng bun bn quan trng nht: n l --> siu li nhun: Delos, Kios, Lebos, Pire 2.2. Chnh tr Dn ch ch n: Aten Cng ha Qu tc: Xpac, La M Cng ha Ch Qun ch La M: 82 TCN 476 Chnh tr dn ch Dn ch ch n: - i hi Nhn dn - Hi ng 500 ngi - Ta n Nhn dn - Hi ng 10 tng lnh * Chnh sch lng bng, phc li x hi Cng ha qu tc - Hai Vua - Hi ng trng lo (Vin Nguyn lo) - Hi ngh Nhn dn - Hi ng 5 quan gim st * Khuynh hng hiu chin Nn qun ch phng Ty Qun ch Trung Hoa - Hong Trung Hoa - Cha truyn con ni - 2 Ban Vn V; 6 B, Tam Snh, - Lut php: ch chi phi ca Vua

- Giai cp: a ch phong kin-nng dn Qun ch La M - Hong La M - Bu c - Vin nguyn lo, i hi Nhn dn, - LP: cuc u tranh ca Bnh dn Q.tc - Giai cp: Ch n N l 2.3. Vn hc Vn hc thn thoi - V tr quan trng trong nn vn hc Hi La - Thi gian: TK VIII VI TCN - Tp hp cc v thn phong ph, sinh ng - Bao hm th gii quan, nhn sinh quan - Gn gi vi th gii con ngi Phn nh nguyn vng ca ND - Tin ca ngh thut Hy Lp l Thn thoi Hy Lp - La M: k tha, pht trin = i tn Vn hc S thi - Homer: 1194 1184 TCN - Quy m: 15.683 (Ilias); 12.110 (Odysses) - Gi tr: + GT lch s + GT t tng + GT d bo Vn hc Th tr tnh Hy Lp: Hdit, Acsilcus, Sapho, Panhda La M: Vicgiliut, Hratit, viit, Tao n Mxen ctavit - Phn nh r i sng tinh thn ca c nhn con ngi - Bt u c nhng nghin cu l lun th ca v m hc - t c s cho mt ngh thut mi: Kch Vn hc Kch - Bt ngun t ngh thut ca ma dn gian - C hai loi: + Bi kch: Etsin, Xphcl, ripit, Ennius, + Hi kch: Arixtofan, Nvius, Plant, - Gi tr: ngh thut xy dng hon cnh, tnh cch n.vt v phn nh hin thc XH - Hnh thnh mt loi hnh kin trc: nh ht - Vai tr ca ngi La M: pht trin v Latinh ha cc phng php biu hin v th loi vn hc 4. S hc Rt coi trng lch s Bt u xut hin LS thnh vn: TK V TCN C s: thc c nhn + thi i anh hng Lu gi chin cng v tn tui anh hng - Hy Lp: Hrt, Tuyxit, Xnphn - La M: Phabit, Plibit, Livit, Lutc, t nn tng quan trng cho nn s hc nhn loi v s hc phng Ty

5. Ngh thut a dng, phong ph t trnh ngh thut v k thut cao Vn ti ch ngha hin thc v thc dng Cc loi hnh kin trc ch yu: kin trc th, n th, cng trnh tng nim (ngn hi ng, khi hon mn, ct ,..); rp ht 3 lnh vc chnh: kin trc, iu khc, hi ha So snh kin trc Hy Lp La M Hy Lp - Ch yu l cng trnh tn gio, tn ngng - Coi trng ci p: s cn i, hi ha - Cng trnh nh gn,thanh thot La M - Ch yu l cng trnh tng nim, gii tr - Coi trng s tin dng, cao uy quyn - Cng trnh to ln, vng chc, s s, II. VN MINH TY U TRUNG I 1. Nhn t nh hng ti s pht trin vn minh S hy dit cc thnh tu vn minh ca ngi Giec-manh: - Chin tranh lin min - Tm l t ti dn tc ca ngi Giec-manh Tinh thn thng v chim u th tuyt i trong x hi Vai tr v th lc ca Gio hi Thin Cha gio Ch phong kin Ty u: hnh thnh vi 4 c trng c bn: - X hi tn ti 2 giai cp c bn: lnh cha - nng n - Quyn s hu ti cao thuc v lnh cha - Hnh thc bc lt ch yu: a t - S bt tay gia Chnh quyn v Gio hi, Nh th 2. Cc thnh tu tiu biu 2.1. Thnh th t do trung i Ngun gc: TK XI T chc: phng hi Vai tr, ngha: + Thay i ln v kinh t: Ph v nn kinh t t cp, t tc + Thay i trong i sng vn ha, x hi: - Tng lp x hi mi: th dn - Cu trc x hi mi: hng lo - th th cng - Vn ha th dn - Sc mnh ng tin nghen: Thnh th t do l bng hoa n r ca trung k trung i Ty u Tim n nhng yu t lm tan r CPK S khi sc vn minh Gio dc: du hiu c bit: s ra i cc trng i hc u tin trn th gii

 S pht trin ca trit hc: trit hc kinh vin Nhng loi hnh kin trc c o v in hnh: Roman (TKXI - XII) v Gotic (TKXII XVIII) 2.2.Phong tro pht kin a l TK XV - XVI Nguyn nhn: S ct t con ng bun bn ng Ty: 1453: Th chim Bizuntium Lng tham vng ca giai cp qu tc v thng nhn chu u: Nghn l mt m, Du k (Maco Polo), S pht trin ca KHKT: hi , la bn, S lin kt gia qu tc v gio hi Cc cuc pht kin ln: Hnh trnh ca Cristop Colombo: 1492 1493 tm ra chu M Hnh trnh ca Vasco de Gama: 1497 1499: 1498 n c n Hnh trnh ca Magienlng: 1519 1522 ln u tin i vng quanh th gii Pht kin a lH qu Tch cc: - Ni li con ng bun bn ng Ty thi i thng mi chu u thc y kinh t TBCN pht trin - Tm ra chu lc mi (Chu M) v i dng mi (TBD) - Thc y giao lu trc tip ng Ty: vn ha, kinh t, chnh tr, ngn ng, - Thc y khoa hc pht trin - Truyn b rng ri o KiT Tiu cc: - Ch ngha thc dn v nn bun bn n l da en - S ph hoi cc nn vn minh ln trn th gii: Maya, Aztch, 2.3. Phong tro vn ha Phc Hng Nguyn nhn: Renaissance S pht trin ca kinh t cng thng nghip trong cc thnh th Tng lp t sn nhu cu chnh tr Nhu cu vn ha, ngh thut ca giai cp phong kin qu tc l ni khi pht v tp trung cc thnh tu chnh: + Trung tm kinh t Cng Thng nghip chu u + Tp trung nhiu c nhn v dng h qu tc, l trung tm tn gio chu u + Qu hng ca nn vn minh Hi La c i Thnh tu ca phong tro: Vn hc Th: an-t; Ptraca Tiu thuyt: Bcaxio (Mi ngy); F.Rable (Gacgngchuya v Pngtagruyen); Xecvantes (Donkihote) Kch: William Shakespeare Ngh thut: hi ha, iu khc: Masasio, Boscicenli, Michelangelo, Leonard de Vinci Ni dung PT VHPH:

 Thin vn hc: - Nicolas Copenicus (1473 - 1543) - Jordanior Bruno (1548 - 1600) - G.Galile (1546 - 1642) - J.Keple: nh lut Keple - E. Halley: sao chi Halley Ni dung t tng PT VHPH Ln n, kch s tn bo, di tr ca cc gio s v giai cp qu tc phong kin Khng nh s suy i, thi nt v suy tn, lc hu ca ch phong kin Chng li quan nim ca gio hi v con ngi v cuc sng trn gian Chng li nhng quan im phn khoa hc v ch ngha duy tm (khoa hc v trit hc) cao tinh thn dn tc v tnh yu i vi T quc cao v khuyn khch li sng nng ng ca giai cp t sn mi th dn mi Bt u nhn thc c sc mnh ca ng tin cng nh mt tri ca n Gi tr ngh thut ca PT VHPH Hnh thnh nhiu tiu chun ngh thut mi v ci p: ly con ngi lm tiu chun Pht trin mt s gi tr ngh thut ln n nh cao ca nhn loi: hi ho, ngh thut kch, tiu thuyt... nh gi L mt phong tro cch mng v vn ho t tng + nh bi h t tng li thi ca phong kin v Thin Cha gio + Gii phng t tng con ngi vi nhng vn mi c t ra nh nhn quyn, nhn tnh, c tnh To ra mt bc tin ln trong lch s vn minh Ty u Ch ngha nhn o mi: con ngi lm trung tm M ng cho ch ngha t bn pht trin

THI I VN MINH CNG NGHIP (TK XVII - XIX) NI DUNG CHNH Cch mng x hi: CMTS Cch mng khoa hc k thut: CMCN Cch mng t tng: + CNXH Khng tng + CNXH Khoa hc 1. CCH MNG T SN 1.1. Nguyn nhn - Kinh t pht trin mnh m sau PKL: y nhanh s ra i ca TBCN

- X hi c nhiu bin i xut hin nhiu mu thun v bt bnh trong x hi: + Mu thun v li ch kinh t: LLSX - QHSX + Mu thun v li ch chnh tr: TS PK + Bt bnh x hi v tnh trng i sng Nhu cu thay i: gt b nhng tr ngi phong kin, m ng cho kinh t TBCN Giai cp TT khng th thng tr nh c c na, giai cp BT khng th b tr nh c c na Tnh cht ca cc cuc CMTS: L mt cuc cch mng x hi Mc ch: Phc v li ch kinh t v chnh tr ca giai cp TS +Thit lp mt th ch chnh tr mi +M ng cho kinh t TBCN pht trin c im: - Lnh o: giai cp t sn - Din ra di nhiu hnh thc khc nhau - ng lc chnh: qun chng nhn dn 1.2. Din bin mt s cuc CM Bt u: Anh (1640 - 1642) Bc M (1773 - 1776) Php (1789 - 1794) TK XIX: t tng TS trn sang phng ng cuc ci cch x hi ln chu nh: ci cch Minh Tr (1868), ci cch Rama III VI (1868 - 1912), cch mng Tn Hi (1911) Hu ht u l cch mng khng trit din ra nhiu ln 1.3. ngha Th tiu ch phong kin, lt s thng tr ca giai cp phong kin M ng cho CNTB pht trin mnh m ng gp ln v t tng: Trit hc Khai Sng To ra bc tin mi v chnh tr: nh nc T sn Tam quyn phn lp Ch ngha dn tc chu u Xy dng nhng nguyn tc l tng x hi mi L mt trong nhng iu kin a n cuc CMCN th k XVIII Bc ngot trong lch s vn minh nhn loi 2. Cch mng cng nghip C s CNTB: cnh tranh mnh m tranh ginh li nhun: tng cng khai thc bc lt nhn cng ci tin k thut, s dng my mc thay th sc lao ng chn tay K tha thnh tu KHTN thi Phc Hng 2.1. Ci tin k thut th k XVIII 1733: Jonh Case thoi bay 1764: Jame Hagriver My ko si Jeny 1769: Risert Arcriter: my dt chy bng sc nc 1769: Jame Watt my hi nc ng lc ln: t nn mng v khi u qu trnh c gii ha th gii Do con ngi iu khin s dng ph bin Pht trin nn kinh t mi

2.2. Tin b KHTN th k XIX Sinh hc: - Charles Darwin : thuyt tin ha - Gregor Mandel: ngnh Di truyn hc Y hc: Louis Pateur vc-xin phng bnh Ha hc: Medeilev Bng tun hon cc nguyn t ha hc Vt l hc: Micheal Faraday nguyn l v cm ng in t t nn mng cho s pht trin khoa hc k thut, nng cao cht lng cuc sng Nn tng cho cc thnh tu kinh t, vn ha, x hi nhn loi 2.3. Nn sn xut mi: c kh ha + Dy chuyn cng nghip + Tiu chun ha + Chuyn mn ha + ng b ha + Tp trung ha Tc phong cng nghip: - Thi gian lm vic M hnh gia nh ht nhn 2.4. Li sng vn minh cng nghip Tc phong cng nghip Th trng ha nn kinh t Tiu chun ha x hi: gio dc, giao thng, thng tin lin lc, ... gi gic ha nhp iu cuc sng Thay i dn s nhanh chng th ha nng thn nhanh chng Mt tri ca x hi cng nghip: phn ha x hi, bng hoi o c, chy ua v tin, ... 2.4. Vn hc a. Vn hc lng mn: + Lng mn bo th: tic nui thi k vng son ca ch phong kin Chateubriand + Lng mn tch cc: nim tin vo long tt ca con ngi Victor Hugo b. Vn hc hin thc ph phn: Balzac c. Truyn c tch hin i: Andersen Thi i vn hc rc r Nn tng quan trng cho nn vn hc hin i 2.5. Ngh thut Hi ha: Goya m nhc: Mozart, Bach, Bethoven THI I VN MINH HU CNG NGHIP Mt s vn tranh ci Mc lch s bt u thi i: - 1917: cch mng thng Mi Nga: hnh thi kinh t - x hi mi - 1914 - 1918: Chin tranh th gii I

- 1945: my vi tnh thay i KHKT thay i sn xut - Cc nc chu thuc a * Nc Nga X Vit v vai tr i vi vn minh thi i mi 3. ngha ca CMVS Nga 3.1. i vi nc Nga: - Xa b hon ton ch phong kin - Ginh chnh quyn v tay giai cp V Sn - Xy dng ch x hi mi: ch XHCN 3.2. i vi th gii: - Chng minh s ng n ca CNXH khoa hc - Bc ngot lch s: hnh thi KT XH mi - C v phong tro gii phng dn tc th gii - Tc ng xuyn sut lch s th gii th k XX: cc din i u X M 4. ng gp ca CMVS Nga vi lch s vn minh nhn loi Hnh thi KT XH mi, m hnh nh nc mi: nh nc XHCN Chng minh tnh ng n ca hc thuyt CNXH khoa hc v CN Mc Lnin CN Nhn o mi: quyn dn tc, quyn ca ND lao ng b p bc Thc y phong tro gii phng dn tc th gii thay i lch s th gii 5. Nh nc X Vit v nn vn ha XHCN 5.1. Nh nc XHCN: m hnh mi trong lch s nhn loi: - Lnh o: LM cng - nng v CS - Nn kinh t k hoch, bao cp, tp th ha, - Nh nc: ca dn do dn v dn Th tiu bt bnh ng x hi Xy dng cng ng on kt cc dn tc Phc li x hi: ngy lm 8h, BHXH, bo v sc khe ngi lao ng, chia u sn phm x hi 5.2. Nn vn ha XHCN: - Tn vinh l tng v nhn dn - cao tinh thn v khi i on kt nhn dn - Tn vinh CN anh hng mi: v l tng, v nhn dn, v s phn con ngi --> nn vn hc, ngh thut ho hng, bi trng - Pht trin nn vn ha X Vit: tn vinh ch XHCN, t co ti c chin tranh, t co mt tri ca x hi TBCN, II. CCH MNG KH KT TH K XX 1. Nguyn nhn Thnh tu KH KT th k XVIII - XIX i hi bc thit ca cuc sng: - Sc p dn s --> tng nng sut lao ng - Ti nguyn cn kit --> nhu cu nguyn, nhin vt liu mi, nng lng mi, Chin tranh S pht trin ca gio dc, chnh sch tp trung, u i i vi hot ng nghin cu KH, 2. Ni dung, c im

 Ni dung: + Hin i ha k thut v sn xut + S dng ngun nng lng mi, vt liu mi, cng c sn xut mi + Tn cng vo nhng lnh vc mi --> T ng ha sn xut c im: - Khoa hc tr thnh lc lng sn xut chnh - Khoa hc pht trin ton din v ph bin rng ri - Kh nng ng dng vt tri - Cch mng cng ngh (tin hc) l ct li --> cha kha cho s pht trin kinh t - x hi 3. Nhng thnh tu chnh Bc nhy vt v khoa hc t nhin: ton hc, vt l hc, sinh hc, ha hc, Cng c sn xut mi: my tnh, r-bt ->Gii phng hon ton sc lao ng chn tay Ngun nng lng mi: nguyn t, a nhit, mt tri... Vt liu mi: siu bn, siu sch, siu cng, siu dn.... Cng ngh sinh hc pht trin vt tri Khoa hc v tr pht trin 4. Nn vn ha i chng T ng ha --> gim thi gian lao ng, tng cng lao ng --> nhu cu gii tr Cc phng tin thng tin i chng: GTVT, in t vin thng, phng tin TTLL, Phc li x hi thay i K nguyn nghe - nhn X hi ha vn ha, dn ch ha vn ha Trnh vn minh c phn nh bng phc li x hi