You are on page 1of 37

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

Chng 1:

NHNG VN CHUNG V PHN TCH TN DNG

Mc tiu Chng ny trnh by cc vn chung v phn tch tn dng ngn hng cung cp nn tng kin thc cho sinh vin hc tip cc chng sau. Nghin cu cc vn v tn dng, phn loi tn dng ngn hng, chnh sch tn dng ca Ngn hng, nh gi mt khon cho vay, m bo tn dng Ngn hng. y l cc ni dung c s lm tin nghin cu cc ni dung lin quan n phn tch tn dng v cho vay. Nghin cu cc cng on ca quy trnh cho vay, v tr ca mi cng on, mi quan h gia cc cng on, ni dung cng vic ca tng cng on, cc th tc giy t, nhim v v trch nhim ca mi thnh vin tham gia. Mc ch, ngha ca cng tc phn tch tn dng, cc ngun thng tin lm c s cho phn tch v nhng ni dung ch yu khi tin hnh phn tch tn dng i vi mt khon cho vay. I. Nhng vn c bn v tn dng ngn hng I.1. Khi nim tn dng ngn hng Tn dng (credit) xut pht t ch latinh l credo (tin tng, tn nhim). Trong thc t cuc sng thut ng tn dng c hiu theo nhiu ngha khc nhau; ngay c trong quan h ti chnh, ty theo tng bi cnh c th m thut ng tn dng c mt ni dung ring. Trong quan h ti chnh tn dng c th hiu theo cc ngha sau: Xt trn gc chuyn dch qu cho vay t ch th thng d sang ch th thiu ht th tn dng c coi l phng php chuyn dch qu t ngi cho vay sang ngi i vay. Trong mt quan h ti chnh c th, tn dng l mt giao dch v ti sn trn c s c hon tr gia 2 ch th. Nh mt cng ty cng nghip hoc thng mi bn hng tr chm cho mt cng ty khc, trong trng hp ny ngi bn chuyn giao hng ha cho bn mua v sau mt thi gian nht nh theo tha thun bn mua phi tr tin cho bn bn. Ph bin hn c l giao dch gia ngn hng v cc nh ch ti chnh khc vi cc doanh nghip v c nhn th hin di hnh thc cho vay, tc l ngn hng cp tin vay cho bn i vay v sau mt thi hn nht nh ngi i vay phi thanh ton vn gc v li.
Chng 1 1

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

Mc ch ca chng ny l xem xt tn dng nh l mt chc nng c bn ca ngn hng, v vy trn c s tip cn theo chc nng hot ng ca ngn hng th tn dng c hiu nh sau: Tn dng l mt giao dch v ti sn ( tin hoc hng ha) gia bn cho vay (ngn hng v cc nh ch ti chnh khc) v bn i vay ( c nhn, doanh nghip v cc ch th khc), trong bn cho vay chuyn giao ti sn cho bn i vay s dng trong mt thi hn nht nh theo tha thun, bn i vay c trch nhim hon tr v iu kin vn gc v li cho bn cho vay khi n hn thanh ton. I.2. Cc loi tn dng ngn hng * Nguyn tc tn dng: 1> S dng vn ng mc ch tha thun trong hp ng tn dng Vic s dng vn vay vo mc ch g l do hai bn, ngn hng v khch hng, tha thun v ghi vo trong hp ng tn dng. m bo s dng vn vay ng mc ch tha thun nhm bo m hiu qu s dng vn vay v kh nng thu hi n vay sau ny. Do vy, v pha ngn hng trc khi cho vay cn tm hiu r mc ch vay vn ca khch hng, ng thi phi kim tra xem khch hng c s dng vn vay ng nh mc ch cam kt hay khng. iu ny rt quan trng v vic s dng vn vay ng mc ch hay khng c nh hng rt ln n kh nng thu hi n vay sau ny. Vic khch hng s dng vn vay khng ng mc ch d dn n tht thot v lng ph khin vn vay khng to ra c ngn lu tr n cho ngn hng. V pha khch hng vic s dng vn vay ng mc ch gp phn nng cao hiu qu s dng vn vay, ng thi gip doanh nghip m bo kh nng hon tr n cho ngn hng. T , nng cao uy tn ca khch hng i vi ngn hng v cng c quan h vay vn gia khch hng v ngn hng sau ny. 2> Hon tr n gc v li vn vay ng thi hn tha thun trong hp ng tn dng. Hon tr n gc v li vn vay l mt nguyn tc khng th thiu trong hot ng cho vay. iu ny xut pht t tnh cht tm thi nhn ri ca ngun vn m ngn hng s dng cho vay. i a s ngun vn m ngn hng s dng cho vay l vn huy ng t khch hng gi tin, do , sau khi cho vay trong mt thi hn nht nh, khch hng vay tin phi hon tr li cho ngn hng ngn hng hon tr li cho khch hng gi tin. Hn na bn cht ca quan h tn dng l quan

Chng 1

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

h chuyn nhng tm thi quyn s dng vn vay nn sau mt thi gian nht nh vn vay phi c hon tr, c gc v li. Cng nh quan h tn dng khc,tn dng ngn hng cha ng 3 ni dung: C s chuyn nhng quyn s dng vn t ngi s hu sang cho ngi s dng; S chuyn nhng ny c thi hn hay mang tnh tm thi. S chuyn nhng ny c km theo chi ph.

Tn dng ngn hng( sau y gi tt l tn dng) c th phn chia thnh ra nhiu loi khc nhau ty theo nhng tiu thc phn loi khc nhau. 1.1 Da vo mc ch ca tn dng Theo tiu thc ny, tn dng ngn hng c th phn chia thnh cc loi sau: Cho vay phc v SXKD cng thng nghip; Cho vay tiu dng c nhn; Cho vay mua bn bt ng sn Cho vay sn xut nng nghip; Cho vay kinh doanh XNK 1.2 Da vo thi hn tn dng Theo tiu thc ny, tn dng c th phn chia thnh cc loi sau: Cho vay ngn hn: L loi cho vay c thi hn di 1 nm. Mc ch ca loi cho vay ny thng l nhm ti tr cho vic u t vo ti sn lu ng; Cho vay trung hn: l loi cho vay c thi hn t 1 n 5 nm. Mc ch ca loi cho vay ny l nhm ti tr cho vic u t vo ti sn c nh. Cho vay di hn: l loi cho vay c thi hn trn 5 nm. Mc ch ca loi cho vay ny thng l nhm ti tr u t vo cc d n u t. Da vo mc tn nhim ca khch hng Theo tiu thc ny, tn dng c th phn chia thnh cc loi sau: Cho vay khng c bo m: l loi cho vay khng c ti sn th chp, cm c hoc bo lnh ca ngi khc m ch da vo uy tn ca bn thn khch hng vay vn quyt nh cho vay

1.3

Chng 1

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

1.4

Cho vay c bo m: l loi cho vay da trn c s cc bo m cho tin vay nh th chp, cm c, hoc bo lnh ca 1 bn th 3 no khc. Da vo phng thc cho vay Theo tiu thc ny, tn dng c th phn chia thnh cc loi sau:
Cho vay theo mn

Cho vay theo hn mc tn dng Cho vay theo hn mc thu chi Cc loi cho vay ny s c xem xt k hn trong cc chng ni v tn dng dnh cho khch hng doanh nghip v khch hng c nhn. Da vo phng thc hon tr n vay Theo tiu thc ny, tn dng c th phn chia thnh cc loi sau: Cho vay ch c 1 k hn tr n hay cn gi l cho vay tr n 1ln khi o hn; Cho vay c nhiu k hn tr n haycn gi l cho vay tr gp Cho vay tr n nhiu ln nhng khng c k hn n c th m ty kh nng ti chnh ca mnh ngi i vay c th tr n bt c lc no 1.3. Li sut tn dng ngn hng Hot ng kinh doanh tn dng cng nh cc hat ng kinh doanh khc, ngn hng cng quan tm n li tc v mc sinh li ca ng vn kinh doanh. Khc vi cc loi hnh kinh doanh khc v i tng nn li tc tn dng cng c nhng nt t th ring. -V mt hnh thc: Li tc tn dng l khon li nhun m t chc kinh doanh tn dng thu c sau mt chu trnh hot ng cho vay. -V mt ni dung: Li tc tn dng l mt phn gi tr thng d m ngi i vay trch ra tr cho ngi cho vay v s dng tin vay trong mt khong thi gian nht nh. Ngun gc ca li tc tn dng chnh l gi tr thng d sng to ra trong qu trnh sn xut kinh doanh. Ngi i vay do s dng vn vay ca ngi khc trong mt khong thi gian nht nh kinh doanh nn phi tr tin li. Ngi cho vay do s hu mt khon vn cho vay nn c hng li tc. Li tc chnh l ci
Chng 1 4

1.5

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

gi phi tr cho vic s dng vn vay trong mt thi gian nht nh. Li tc l mt loi gi c v cng chu tc ng ca qui lut cung cu, qui lut th trng. nh gi mc sinh li ca ng vn cho vay, khi nim t sut li tc hay cn gi l li sut thng c s dng. Li sut tn dng: T sut li tc l t l phn trm (%) gia tng s li tc thu c vi tng s tin cho vay c tnh trong mt thi gian nht nh ( thng l ngy, thng, qu, 6 thng hay mt nm). Li sut tn dng ngn hng phi bo m b p y nhng chi ph b ra v mang li li nhun cho nh kinh doanh nn li sut bao gm nhng yu t sau: (1). Chi ph huy ng v qun l, thc hin khon cho vay. y l ton b chi ph b ra thc hin hot ng cho vay bao gm nhng khon mc ch yu nh: li u vo, chi ph v tin lng, khu hao ti sn c nh,...khon chi ph ny c th ct gim nu thc hin c mt s i mi trong t chc v hot ng ca t chc tn dng. V th y l khu mu cht trong qu trnh cnh tranh gia cc ngn hng. (2). Chi ph b p ri ro cho vay. l kh nng khng thu hi c li hoc c vn ln li ca mn vay. Cng ging nh mi loi hnh kinh doanh khc, hot ng tn dng cng c kh nng ri ro, thm ch ri ro rt cao. V vy vic tnh vo trong mc li mt t l ri ro d phng l iu cn thit. Ri ro c th do khch quan mang li, cng c th do ch quan gy ra v c th phng trnh c trong chng mc nht nh. V vy ty thuc vo nng lc ca Ngn hng m c th a t l ny n mc thp nht, to iu kin thun li cho cnh tranh. (3). Li nhun mong i t khon cho vay. Yu t cui cng cu thnh mt mc li sut hp l chnh l yu t li rng. Nh bt k mt hot ng kinh doanh no khc, hot ng tn dng quan tm n kh nng tch ly ca chnh hot ng kinh doanh ca mnh. Mc li rng ph thuc vo mc sinh li chung ca nn kinh t. Tuy nhin do iu kin c th m c th ny sinh chnh lch. nh gi ca mt khon cho vay, Ngn hng cn phi xc nh c cc yu t cu thnh nn li sut cho vay, trong 4 yu t quan trng nht l: (1) li sut phi bao gm tt c chi ph huy ng vn; (2) li sut phi b p chi ph qun l v thc hin cho vay; (3) li sut phi trang tri c cc loi ri ro;

Chng 1

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

(4) li sut phi c phn thng d cho ngi cho vay. C 3 phng php nh gi khon cho vay nh sau: (1). nh gi theo li sut c bn. l vic ngn hng xc nh li sut c bn p dng cho khch hng uy tn nht ca h v dng li sut ny lm c s tnh li sut cho vay i vi cc loi khch hng khc nhau bng cch cng thm vo li sut c bn mt t l % nht nh. Cch xc nh li sut c bn thng do ngn hng xc nh nhng ch yu l do cung cu tn dng trong nn kinh t quyt nh. Nhng nhn t quyt nh n li sut c bn nh: Chi ph huy ng vn cho ngn hng (thng da vo cc ngun vn quan trng nht ca ngn hng), thu nhp do u t (thng da vo cc chng khon kho bc),li sut ca cc ngun i vay thay th (thng da vo li sut ca tn phiu thng mi). Vic iu chnh li sut c bn da vo 3 yu t l iu chnh theo mc ri ro; iu chnh theo thi hn vay v iu chnh theo nhn t cnh tranh. C th: Li sut cho vay = Li sut cho vay c bn + t l iu chnh ri ro + t l iu chnh theo thi hn+ t l iu chnh theo yu t cnh tranh

(2). nh gi da trn c s li sut Libor (London Interbank Offered Rate : li sut th trng lin ngn hng London), thng p dng trong trng hp cho vay bng ngoi t. Li sut cho vay = Libor + t l iu chnh ri ro + t l iu chnh theo thi hn+ t l sut li nhun cn bin (3). nh gi da theo qu huy ng tng ng. Li sut ca khon cho vay theo qu huy ng tng ng c xc nh bng cch cng thm mt khon chnh lch vo li sut ca ngun ti tr tng ng: Li sut cho vay vi thi hn (t)= Li sut huy ng c k hn tng ng (t) + chi ph qun l thc hin khon cho vay+ t l iu chnh ri ro + li nhun mong i ca NH 1.4. Bo m tn dng ngn hng 1.4.1. Khi nim v vai tr ca bo m tn dng

Chng 1

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

Bt k mt khon tn dng no cng tim n nhng ri ro nht nh. Trong khi ngn hng kinh doanh ch yu da trn vn ca ngi khc, nu mt khon vn cho vay nhng v mt l do no khng thu hi c n s gy kh khn cho ngn hng trong qu trnh hot ng thm ch c th gy mt kh nng thanh ton dn n ph sn ngn hng. Bn cnh , s tn ti v pht trin ca ngn hng c tc ng rt ln n s pht trin kinh t x hi v tn dng gp phn ti tr, u t cho cc ngnh. V vy vn an ton trong cng tc tn dng c c bit quan tm nhm nng cao cht lng tn dng, trnh trng hp ng vn ko di dn n mt vn ngn hng. Do bo m tn dng c ngha ht sc to ln trong vic ngn nga ri ro to iu kin cho nn kinh t pht trin lnh mnh. (Theo iu 2 ngh nh s 178/1999/N-CP ngy 29/12/1999 ca chnh ph v bo m tin vay: Bo m tin vay l vic t chc tn dng p dng cc bin php phng nga ri ro, to c s kinh t v php l thu hi c khon n cho khch hng vay.) Bo m tn dng c 2 vai tr c bn sau: (1) Bo m tn dng va l ngun thu n va tc ng n ngha v tr n, ngn chn tnh trng lm dng v s dng vn thiu tnh ton ca khch hng. (2) Bo m tn dng c tc dng phng nga ri ro tn dng, gim nh tn tht cho t chc tn dng khi khch hng khng thanh ton c n. 1.4.2. c trng ca bo m tn dng - Gi tr ca bo m ln hn ngha v c bo m: Bo m tn dng khng ch l ngun thu n ca ngn hng m cn c ngha thc dc ngi i vay phi tr n, nu khng h s mt ti sn, nhng nu gi tr ti sn nh hn ngha v c m bo, ngi vay d c ng c khng tr n. Ngha v c bo m bao gm: vn gc, li, li qu hn v cc chi ph lin quan khc. - Ti sn phi thuc quyn s hu hp php ca khch hng vay vn v c php lut cho php giao dch, ng thi phi c cc c s php l ngn hng c quyn u tin x l ti sn thu n khi ngi vay khng thc hin ngha v tr n, l c s ngi cho vay c quyn x l ti sn bo m thu n (nu c ri ro xy ra). - Ti sn phi c kh nng bn c. Mc thanh khon ca ti sn c mi quan h t l thun vi li ch ca ngn hng cho vay 1.4.3. Hnh thc th chp

Chng 1

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

Th chp l bn vay vn dng ti sn l bt ng sn thuc quyn s hu ca mnh bo m thc hin ngha v tr n khi ngun thu n th nht b mt. C cc loi th chp: - Cn c theo tnh cht php l: + Th chp php l: l phng thc th chp m khch hng lp sn mt giy sang nhng ch quyn khi khng c tin tr n, ngn hng c quyn bn hay qun l ti sn . + Th chp cng bng: ngn hng ch gi bn chnh giy chng nhn quyn s hu ti sn bo m cho khon vay. Do ngn hng mun pht mi ti sn phi ch qua phn quyt ca ta n. - Cn c vo s ln th chp: + Th chp th nht: L ti sn ang th chp cho mt mn vay. + Th chp th hai: ti sn ang th chp cho mn n th nht nhng gi tr th chp cn tha ra khch hng ang th chp cho ngn hng khc (hay ngn hng ) vay thm mt mn n na. * Nhng vn lin quan n vic cho vay th chp ti sn (1). Gim nh tnh cht php l ca ti sn th chp. Vic gim nh tnh cht php l ca ti sn th chp khng phi l vn phc tp nhng i vi Vit Nam th kh phc tp, xy ra nhiu ri ro lin quan n vn ny l do cha thc hin ng k ti sn v cp giy chng nhn v s hu ti sn, cc c quan nh nc cha qun l ht ton b ti sn ng k hoc qun l phn tn nhiu n v. hn ch ri ro lin quan n th tc php l, cn phi khai thc thm cc ngun thng tin khc nh tham kho kin ca trung tm phng nga ri ro, cc ngi c tr gn vi ti sn th chp. (2). nh gi ti sn th chp. V nguyn tc, phi nh gi ti sn th chp theo gi th trng nhm m bo thu n v p ng nhu cu v vn ca khch hng. Tuy nhin, y l vn phc tp nn m bo chnh xc cn phi t chc theo hng chuyn mn ho. i vi nhng ti sn ln, phc tp, cn phi thu cc t chc t vn thc hin nh gi. Ch v vic nh gi ti sn th chp l quyn s dng t hay t thu. (3). Xc nh s tin cho vay ti a so vi gi tr ti sn th chp. Gi tr ti sn th chp thng thng ln hn s tin cho vay cng li v chi ph lin quan khc khi thanh l. V vy, gi tr ti sn th chp dng tnh ton l gi tr d kin

Chng 1

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

ca ti sn trong tng lai. n gin, ngn hng thng iu chnh t l cho vay so vi ti sn th chp tu theo tnh n nh v th trng v gi c ca tng loi ti sn. (4). Hp ng th chp. Th tc th chp bao gm hp ng th chp, giy chng nhn quyn s hu ti sn (hoc giy chng nhn quyn s dng t, hp ng thu t). Hp ng th chp phi c lp thnh vn bn ring hoc ghi trong hp ng tn dng. i vi ti sn th chp c hnh thnh t vn vay, khi ti sn a vo s dng phi lp ph lc hp ng th chp ti sn hnh thnh vn vay, trong m t c im v xc nh gi tr tI sn. Hp ng th chp c chng nhn ca cng chng Nh nc trong trng hp cc bn c tho thun hoc php lut quy nh phi thc hin. Sau khi hp ng th chp c k kt, cc bn tham gia hp ng hoc ngi c u quyn c th ng k vi cc c quan ng k giao dch bo m (nhng ti sn bt buc phi ng k giao dch bo m: ti sn quy nh phi ng k quyn s hu theo lut, ti sn giao cho bn th chp hay ngi th ba nm gi (ngh nh 08/2000/N-CP v ng k giao dch bo m)) (5). Thi hn th chp v gii chp. Thi hn th chp ti sn khng c thi hn ring m ph thuc vo thi hn thc hin ngha v c bo m bng ti sn th chp, c ngha, khi ngi vay thc hin xong ngha v tr n c m bo bng ti sn th chp th thi hn th chp cng chp dt. V mt th tc, khi thc hin xong ngha v, ngn hng s tr li giy chng nhn s hu ti sn th chp cho ngi vay v lp giy xc nhn gii to ti sn th chp gi n c quan c lin quan. Nu khng tr c n th ngn hng s x l ti sn th chp theo quy nh ca php lut. 1.4.4. Hnh thc cm c Cm c l vic ngi i vay tin hnh chuyn giao ti sn (ng sn) thuc s hu ca mnh cho ngi cho vay ct gi lm vt bo m cho s n vay trong thi gian nht nh. Trong nghip v cho vay cm c gm cc bn: Bn cm c (L cc php nhn hay th nhn khi vay vn ngn hng buc phi c ti sn cm c). Bn nhn cm c (L bn cho vay, c th l ngn hng thng mi, cng ty ti chnh hay hp tc x tn dng). C cc loi cm c: (1) Cm c hng ha: L hnh thc m bo c u th hn m bo bng bt ng sn bi n gip ngn hng d bn thu n hn khi khch hng vay khng

Chng 1

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

tr c n, ngoi ra, n gip khch hng vay d tr vt t hng ho m bo n nh sn xut v p ng yu cu th trng. iu kin cm c hng ho l hng ho c gi tr n nh, d tiu th hin ti v tng lai, v l hng ho c php lu thng v khch hng c php kinh doanh hng ho . Vic qun l hng ho cm c thng c thc hin theo cc cch sau: + Qun l ti kho ngn hng: Khch hng chuyn giao ti sn cho ngn hng, ngn hng lp giy bin nhn cho khch hng v thc hin qun l, bo qun hng ho khng b h hi cho n khi khch hng tr xong n th ngn hng tr li cho khch hng. + Qun l ti kho khch hng: Hng ho cm c c lu gi mt kho ring ca khch hng v t di s gim st ca ngn hng. Ngn hng k vi khch hng 1 hp ng thu kho v ng k hp ng ny vi c quan Nh nc. Ngn hng l ngi duy nht gi cha kho, c php ra vo kho v c bng nim phong kho mang tn ngn hng. + Qun l ti kho ca bn th ba: Ngi th ba l ngi nhn k thc n thun hay ngi nhn k gi bn hng ho h hay l ngi nhn gia cng. trong trng hp ny, ngi th ba phi c trch nhim bo qun hng ho, tham gia vo vic k kt hp ng cm c v cam kt chuyn giao hng ho khi c s dng ca ngn hng. Theo quy nh ca php lut, i vi ti sn khng ng k quyn s hu th vic cm c phi giao ti sn cho ngn hng nn ngn hng c th lp th tc thu kho ca bn th ba ging nh trng hp hai hoc p dng phng thc cm c cc quyn ti sn pht sinh t hp ng k thc, gia cng (2) Cm c chng khon: Bn i vay chuyn giao cc chng khon cm c ti t chc tn dng nhn tin vay. Khi o hn khch hng tr n v nhn li chng khon. Cc loi chng khon cm c nh cng tri, tri phiu kho bc, th, cng ty, c phiu v cc giy n khc. Thng thng, tri phiu nh nc c t l cho vay cao hn tri phiu cng ty v mc ri ro thp. (3). Cm c cc chng ch tin gi: Ch yu l tin gi tit kim v tin gi c k hn (nu cm c tin gi thanh ton th ti khon tin gi thanh ton s b phong ta). y l loi hnh m bo an ton v t tn km v khng cn phi nh gi, vic x l thu hi n n gin, chi ph pht sinh trong qu trnh bo qun khng ng k.

Chng 1

10

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

(4). Cm c vng, qu, ngc qu... (5). Bo m bng hp ng nhn thu: Bn i vay nhng li hp ng nhn thu cho ngn hng c ti tr vn v trong hp ng c cam kt tr tin ca bn u thu. Cc cng ty c hp ng xy dng hoc cung cp nu thiu vn thc hin hp ng c th nhng li hp ng cho ngn hng c ti tr vn. (6). Bo m bng hp ng bo him nhn th (7). Bo m bng cc khon phi thu (8). Bo m bng thng phiu: 1.4.5. Hnh thc bo lnh Trong trng hp ngi i vay khng c ti sn cm c, th chp i hi phi yu cu mt bn th ba ng ra bo lnh ngha v tr n. Ngoi ra, trong mt s trng hp, vic cm c, th chp ti sn khng an ton hay an ton thp, ngn hng yu cu ngi i vay phi c bo lnh. Bo lnh l vic mt php nhn hay th nhn em ti sn, tin bc v uy tn ca mnh bo m v cam kt vi ngi cho vay s thc hin ngha v thay cho ngi i vay nu ngi i vay khng tr c n cho ngi cho vay khi n hn. Trong nghip v bo lnh gm cc bn sau: + Bn bo lnh: L php nhn hoc th nhn theo yu cu ca ngi i vay s a ti sn thuc s hu ca mnh bo m v nhn trch nhim thay cho ngi i vay nu ngi i vay khng tr c n cho ngn hng. + Bn c bo lnh: L cng ty, x nghip, t chc kinh t hay c nhn c nhu cu vay vn ngn hng nhng khng uy tn hay khng c ti sn bo m cho khon vn vay. Khi c bo lnh, bn c bo lnh s phi tr mt khon chi ph nht nh cho bn bo lnh. + Bn nhn bo lnh: l ngi cho vay ( Ngn hng thng mi, cng ty ti chnh). iu kin i vi ngi bo lnh: Phi c nng lc php l v kh nng tr n thay cho khch hng, c nng lc ti chnh, uy tn hay ti sn dng bo m n vay. S khi qut ca hnh thc bo lnh.

Chng 1

11

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

(1) Ngi i vay (6) (3) (2) Ngn hng (4) (5) Ngi bo lnh

(1): Hp ng bo lnh. (4): Yu cu thanh ton. (2): Ngn hng cp tn dng. (5): Thanh ton cho ngn hng. (3): Ngi vay khng tr c n (6): Bi thng bo lnh Trnh t xt duyt mt bo lnh. Xem xt t cch php nhn ca mt ngi bo lnh: Ngi bo lnh phi t cch php nhn v nng lc hnh vi, ngi k giy c kh nng ti chnh thc hin ngha v bo lnh?. Xem xt uy tn v kh nng ti chnh ca ngi bo lnh. Uy tn ca ngi bo lnh th hin trch nhim v s sng phng trong thanh ton ca ngi bo lnh trong sut qu trnh kinh doanh t trc ti nay. Do trong bo lnh cn xem xt kh nng ti chnh thc t ca ngi bo lnh v ch chp nhn bo lnh cho nhng khon vn vay nh hn rt nhiu so vi kh nng ti chnh ca ngi bo lnh. Cn xem xt ng c ca ngi bo lnh nhm li ch g: np bng quc doanh kinh doanh hay mun mn tay Ngn hng bn ti sn bt hp php?.

II.

QUY TRNH TN DNG

II.1. ngha ca vic thit lp quy trnh tn dng Quy trnh tn dng l bn tng hp miu t cc bc i c th t khi tip nhn nhu cu vay vn ca khch hng cho n khi ngn hng ra quyt nh cho vay, gii ngn v thanh l hp ng tn dng. Vic thit lp v khng ngng hon thin quy trnh tn dng c ngha rt quan trng i vi hot ng tn dng ca ngn hng. V mt hiu qu, quy trnh tn dng hp l gp phn nng cao cht lng v gim thiu ri ro tn dng. V mt qun tr, quy trnh tn dng c tc dng sau y:

Chng 1

12

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

Quy trnh tn dng lm c s cho vic phn nh trch nhim v quyn hn ca tng b phn lin quan trong hot ng tn dng. Quy trnh tn dng lm c s cho vic thit lp cc h s v th tc vay vn v mt hnh chnh.

Quy trnh tn dng ch r mi quan h gia cc b phn lin quan trong hot ng tn dng. II.2. Quy trnh tn dng cn bn Ty theo c im t chc v qun tr, mi ngn hng u t thit k v xy dng cho mnh mt quy trnh tn dng ring. y, ch trnh by cc bc cn bn ca 1 quy trnh tn dng. Quy trnh tn dng c th phn theo nhiu giai on khc nhau nh: 2 giai on (trc khi cp tn dung, sau khi cp tn dng), 3 giai on (trc khi cp tn dng, trong khi cp tn dng, sau khi cp tn dng). Hin nay, quy trnh tn dng c chia thnh nhng giai on nh: - Lp h s ngh cp tn dng - Thm nh ( phn tch tn dng) - Quyt nh tn dng - Gii ngn - Gim st, thu n v thanh l tn dng. 2.2.1 Lp h s ngh cp tn dng Lp h s tn dng l khu cn bn u tin ca quy trnh tn dng, n c thc hin ngay sau khi cn b tn dng (CBTD) tip xc vi khch hng c nhu cu vay vn. Lp h s tn dng l khu quan trng v n l khu thu thp thng tin lm c s thc hin cc khu sau, c bit l khu phn tch v ra quyt nh cho vay. Ty theo quan h gia khch hng v ngn hng, loi tn dng yu cu v quy m tn dng, CBTD hng dn khch hng lp h s vi nhng thng tin yu cu khc nhau. Nhn chung, 1 b h s ngh cp tn dng cn thu thp t khch hng nhng thng tin sau: Thng tin v nng lc php l v nng lc hnh vi ca khch hng. Thng tin v kh nng s dng v hon tr vn ca khch hng. Thng tin v bo m tn dng.

Chng 1

13

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

thu thp c nhng thng tin cn bn nh trn, ngn hng thng yu cu khch hng phi lp v np cho ngn hng cc loi giy t sau: Giy ngh vay vn. Giy t chng minh t cch php nhn ca khch hng, chng hn nh giy php thnh lp, quyt nh b nhim gim c, iu l hot ng.
Phng n sn xut kinh doanh (SXKD) v k hoch tr n, hoc d n u

t.
Bo co ti chnh ca thi k gn nht. Cc giy t lin quan n ti sn th chp, cm c hoc bo lnh n vay. Cc giy t lin quan khc nu cn thit.

2.2.2. Phn tch tn dng Phn tch tn dng l phn tch kh nng hin ti v tim tng ca khch hng v s dng vn tn dng, kh nng hon tr v kh nng thu hi vn vay c gc v li. Mc tiu ca phn tch tn dng l tm kim nhng tnh hung c th dn n ri ro cho ngn hng, tin lng kh nng kim sot nhng loi ri ro v d kin cc bin php phng nga v hn ch thit hi c th xy ra. Mt khc, phn tch tn dng cng quan tm n vic kim tra tnh chn thc ca h s vay vn m khch hng cung cp, t nhn nh v thi tr n ca khch hng lm c s quyt nh cho vay. Cch thc thu thp thng tin v phn tch c th 1b h s tn dng nh th no s c trnh by trong chng sau. 2.2.3. Quyt nh v k hp ng tn dng Quyt nh tn dng l quyt nh cho vay hoc t chi i vi 1 h s vay vn ca khch hng. y l khu cc k quan trng trong quy trnh tn dng v n nh hng rt ln n cc khu sau v nh hng n uy tn v hiu qu hot ng tn dng ca ngn hng. C 2 loi sai lm c bn thng xy ra trong khu ny: Quyt nh chp thun cho vay i vi 1 khch hng khng tt T chi cho vay i vi 1 khch hng tt. C 2 loi sai lm ny u dn n thit hi ng k cho ngn hng. Loi sai lm th nht d dn n thit hi do n qu hn hoc n khng th thu hi, tc l thit hi v ti chnh. Loi sai lm th hai d dn n thit hi v uy tn v mt c hi cho vay. Nhm hn ch sai lm, trong khu quyt nh tn dng cc ngn hng thng ch trng 2 vn (1) thu thp v x l thng tin 1 cch y v chnh xc lm c
Chng 1 14

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

s ra quyt nh, (2) trao quyn quyt nh cho 1 hi ng tn dng hoc nhng ngi c nng lc phn tch v phn quyt. 2.2.3.1. C s ra quyt nh tn dng C s ra quyt nh tn dng trc ht da vo thng tin thu thp v x l t h s tn dng, do giai on trc chuyn sang. K n, da vo nhng thng tin khc hoc thng tin cp nht ha c lin quan, thng tin a dng t nhiu ngun khc nhau c cp nht ha, c bit l cc thng tin ng tin cy t cc cng ty nghin cu th trng c uy tn, chng hn nh thng tin cp nht v tnh hnh th trng, chnh sch tn dng ca ngn hng, cc quy nh v hot ng tn dng ca ngn hng Nh nc, ngun vn cho vay ca ngn hng, kt qu thm nh cc hnh thc bo m n vay. 2.2.3.2. Quyn phn quyt dng Ty theo quy m vn vay ln hay nh quyn phn quyt thng c trao cho 1 hi ng tn dng hay 1 c nhn ph trch. Hi ng tn dng, bao gm nhng ngi c quyn hn v trch nhim quan trng trong ngn hng, thng phn quyt nhng h s vay vn c quy m ln trong khi quyn phn quyt cc h s vay c quy m nh thng c trao cho c nhn ph trch. Quyn phn quyt tn dng: c 2 cch: + Cch 1: Ngi ra quyt nh thng l nhng nhn vin c trnh , kinh nghim v uy tn ti ngn hng. Vic phn cng nhim v ny ph thuc vo chnh sch v phng php qun tr ca mi ngn hng. C th tp trung quyn ra quyt nh cho mt ngi nh Gim c, hoc nhm ngi nh hi ng qun tr. u im ca cch ny lm cho ngn hng d dng iu hnh v iu chnh c cu tn dng theo mc tiu nh sn. Nhc im: Rt kh cho ngn hng khi h c mt s lng khch hng ln. Ngoi ra, c th dn n tiu cc. Hn na, to cho nhn vin cp di c s li khi tham gia thm nh nht l khi khng c s phn nh r rng c trch nhim ca cc c nhn khi tham gia vo qu trnh hnh thnh nn quyt nh tn dng. Cch ny ch thch hp vi ngn hng nh. + Cch 2: Thng gp trong hot ng tn dng ngy nay l phn quyn bng vic quy nh cc mc phn quyt tn dng cho tng cp nhn vin. Mc phn quyt ca tng cp nhn vin ph thuc vo: Kinh nghim ca nhn vin, thi hn cp tn dng, loi cho vay (chit khu, cho vay, bo lnh, c m bo, khng c

Chng 1

15

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

m bo), ng tin cp (ni, ngoi t). Cch ny mun pht huy hiu qu, nh qun tr phi xc nh r trnh v kinh nghim ca cc nhn vin tham gia vo giai on ny, t quy nh s tin ti a m h c quyn phn quyt. u im: s pht huy tnh c lp v t chu trch nhim ca nhn vin, gim sc p ln nh qun tr, gim thi gian lu gi h s, to c s kim sot v nng cao cht lng tn dng. Nhc im: phng php tuy nhanh nhng khng m bo tnh chnh xc v khch quan khi c kt qu quyt nh tn dng v kt qu khu thm nh tri ngc nhau. Kt thc giai on ny, nh qun tr phi tnh gi c, chi ph cho khon tn dng nu c cp, lng nh nhng ri ro c th xy ra d kin thu nhp c c t khon tn dng c cp. Kt thc giai on ny c xc nh bi cc vn bn th hin kt qu ra quyt nh tn dng. Nu t chi, ngn hng c vn bn, nu ra l do t chi v ngi ra quyt nh phi ghi kin t chi ln giy ngh cp tn dng cng nh h s xin cp tn dng. Nu chp thun: ngn hng s tin hnh k kt hp ng tn dng cng vi cc hp ng lin quan. y l hnh vi php l quan trng lm c s giao vn cho ngi vay v kim sot vic thu hi vn cp. Hp ng tn dng c k kt vi cc iu khon r rng, c th th cng tc gim st tn dng giai on sau s thun li. H s tn dng ban u hnh thnh bao gm: cc giy t giai on 1 + Bo co kt qu phn tch giai on 2 + cc ti liu cp nht v khch hng + cc hp ng v m bo tn dng + hp ng tn dng c k kt. H s ny c lu gi ti ngn hng v c cp nht thng xuyn. Lu cn phn bit r trch nhim gia ngi ra quyt nh tn dng vi ngi i din ngn hng k kt hp ng tn dng. Ngi ra quyt nh phi chu trch nhim v tnh ng n, hp l ca cc yu t lin quan n khon tn dng nh: mc ch, s tin, thi hn, iu kin gii ngn, cch thu n,..., Ngi k hp ng l ngi i din theo php lut ca Ngn hng k vo vn bn xc lp cc ngha v v quyn hn ca 2 bn trong quan h tn dng ( tng gim c, gim c). Ngi ny c th u quyn cho ngi khc bng vn bn, ngi c u quyn khng c u quyn li cho ngi khc. Tuy nhin, ngi ra quyt nh tin dng khng c u quyn cho ngi khc, vic thay i ngi ra quyt nh tn dng phi tin hnh theo trnh t nghim ngt ca ngn hng. 2.2.4. Gii ngn

Chng 1

16

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

Gii ngn l nghip v cp tin cho khch hng trn c s mc tn dng k kt trong hp ng. Gii ngn phi m bo nguyn tc vn ng ca tn dng gn lin vi vn ng ca hng ho, l vic pht tin vay phi c hng ho i ng, ph hp vi mc ch vay ca hp ng tn dng. Phng thc gii ngn ph thuc vo ni dung cam kt ca hp ng. Theo tnh cht nghip v, chia 2 loi: + Gii ngn l nghip v cp tin thun tu trong hn mc tn dng, khng i hi thm bt c iu kin no (thng p dng cho loi hnh cho vay tiu dung, cho vay h sn xut, mc vay nh). + Gii ngn l quyt nh cho vay ph km theo vi vic cp tin khi hp ng c quy nh nhng iu kin rng buc cho vic gii ngn. Trong trng hp ny c cc tnh hung: ngn hng c th t chi cp tin vay khi nhng iu kin m bo mi trng tt cho khon tn dng, nhng vn lin quan n chnh sch u t, thu, nhng iu kin v vn i ng khng c p ng. Ngn hng ch cp tin vay theo nhng iu kin rng buc ca hp ng nhng nhng iu kin rng buc cha c p ng th vn vay cha c gii ngn. Tu theo mi loi v k thut cho vay khc nhau m phng php gii ngn khc nhau. Thng c cc phng php chnh nh: + Cho vay mua hng tn kho, my mc thit b th phng php gii ngn ca ngn hng l tr thng cho bn bn da trn cc chng t cung cp hng ho. + Khi cho vay thc hin cc d n u t, vic gii ngn cn c vo khi lng xy lp hon thnh. Vic pht tin vay da trn c s bin bn nghim thu hon thnh cng trnh hoc hn mc cng trnh. Nu bn ngoi nhn thun th chuyn tr thng cho bn nhn thu. + i vi k thut chit khu, factoring, cho vay theo t l hng tn kho, khon phi thu, vic gii ngn c thc hin bng cch chuyn vo ti khon tin gi thanh ton ca ngi vay. + Cho vay mua hng nng sn, thu sn th gii ngn theo tin mua hng. C s gii ngn l da vo mc tn kho hng ho v bin bn kim tra hng tn kho ca ngn hng. 2.2.5. Gim st, thu n v thanh l hp ng tn dng (1). Gim st tn dng: l nhm kim tra vic thc hin cc iu khon cam kt theo hp ng tn dng nh: Khch hng s dng vn ng mc ch khng, kim sot mc ri ro tn dng pht sinh trong qu trnh s dng vn, theo

Chng 1

17

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

di thc hin cc iu khon c th tho thun tr ong hp ng, kp thi pht hin nhng vi phm c nhng ng x kp thi, theo di v ghi nhn vic thc hin quy trnh tn dng ca cc b phn c lin quan ti ngn hng. Cc phng php gim st m ngn hng thng p dng: + Gim st hot ng ti khon ca khch hng ti ngn hng + Phn tch bo co ti chnh theo nh k + Ving thm v kim sot a im hot ng kinh doanh + Kim tra vic m bo tin vay + Gim st hot ng khch hng thng qua cc mi quan h vi khch hng khc + Gim st qua nhng thng tin khc. (2). Cng tc thu n: Khch hng c trch nhim v ngha v tr n cho ngn hng ng hn v y nh trong cam kt theo hp ng. Cc phng php thu n: + Thu gc v li mt ln k hn tr n cui cng. + Thu n gc 1 ln khi n hn, thu li nh k + Thu n gc v li theo nhiu k hn Th tc thu n: trc ngy o hn tr n, ngn hng thng thng bo cho khch hng bit s n phi thanh ton v ngy thanh ton bng cc hnh thc nh thng bo bng th, qua bu in, trc tip, bng in thoi hay qua mng. Trong qu trnh gim st thu n, ngn hng thng p dng mt s bin php sau: + iu chnh k hn n + Chuyn n qu hn cc khon n hn nhng cha tr c + Coi cc k hn sau u n hn v chuyn n qu hn s n cn li + Khi o hn m khch hng khng tr c do nguyn nhn khch quan, nu c nhu cu v hi cc iu kin, ngn hng xem xt gia hn n. Vic gia hn n (ko di thi hn tr) s quay li giai on 2. + o n: l k hp ng mi thanh l hp ng c. Phng php ny ch p dng trong mt s trng hp nht nh nh ngn hng cho vay khch hng thuc i tng trung di hn do khch hng khng c ngun vn tng ng hay do nhu cu qun tr danh mc cho vay ngn hng phi cu trc li n, c s thay i, dch chuyn gia cc loi cho vay nhng tng d n ti ngn hng khng thay i

Chng 1

18

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

(3). Ti xt tn dng v phn hn tn dng: Ti xt tn dng l vic tin hnh phn tch tn dng trong iu kin khon tn dng c cp nhm nh gi cht lng ca khon tn dng, qua pht hin cc ri ro c hng gii quyt kp thi. Qua nh gi c hin trng tn dng ca ngn hng. Cch thc ti xt tn dng: + Nghin cu, d on nhng kh nng i lp vi hin trng ti chnh ca khch hng, nht l kh nng gy bt li cho ngn hng + Thm nh kh nng tr n ca khch hng v nhng bin ng v ngun tr n + nh gi li nng lc ca khch hng trong lnh vc kinh doanh ca h v cch x l tnh hung mi + nh gi li kh nng tr n ca khch hng di s tc ng ca nhng thay i trong chnh sch kinh t ca t nc + Kim tra h s tn dng, m bo trong h s c cha tt c nhng thng tin cn thit c th thm nh khon tn dng cp + Kim tra qu trnh gim st tn dng ca nhn vin ngn hng. Sau khi ti xt tn dng, ngn hng s xp loi cc khon tn dng c xem xt theo cc tiu ch khc nhau nh: Theo cht lng tn dng, theo kh nng hot ng, quy m nhu cu vay ca khch hng, theo kh nng thu hi. T chc xem xt v phn loi ph thuc vo kh nng qun tr, trnh nghip v, quy m kinh doanh ngn hng, y c xem l cng tc thanh tra, kim sot ni b, m bo cho hot ng tn dng an ton, ng hng v c hiu qu. i vi ngn hng ln, vic t chc hot ng ny c thc hin b phn c lp v trc thuc gim c. i vi ngn hng c quy m va, b phn ny c t chc phng tn dng v c giao cho mt vi nhn vin chuyn thc hin nhim v ny. i vi nhng ngn hng quy m nh, vic xem xt li tn dng do cc nhn vin tn dng m nhn lun. Cc giy t trong giai on ny c b sung vo h s tn dng. (4). X l n qu hn, n c vn : N qu hn l nhng khon n khng hon tr ng hn, khng c php v khng iu kin gia hn n. Trong trng hp ny, ngn hng chuyn sang n qu hn v p dng cc bin php kht khe nhanh chng thu hi n y . C 2 hng x l n qu hn l khai thc v thanh l.

Chng 1

19

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

* Tng hp ni dung ca cc bc trong quy trnh cho vay Cc giai on 1. Lp h s ngh cpTD 2. Phn tch TD Ngun v ni cung cp thng tin - Khch hng i vay cung cp - H s t giai on 1 - Cc thng tin b sung Nhim v ca NH mi giai on - Tip xc, ph bin, hng dn lp h s cho KH - T chc thm nh v cc mt ti chnh v phi ti chnh do b phn hay c nhn thc hin - Quyt nh cho vay hoc t chi ca c nhn hay b phn c giao quyn phn quyt Kt qu sau khi kt thc giai on

- Cc ti liu, thng tin giai 3. Quyt on 2 v bo co nh TD kt qu thm nh - Cc thng tin b sung khc - Quyt nh cho vay, cc Hng 4. Gii lin quan ngn - Cc chng t lm c s gii ngn - Cc thng tin t ni b NH 5. Gim - Bo co ti st, thu n chnh nh k v thanh l - Cc thng tin TD khc

- Hon thnh k h s chuyn sang b phn phn tch - Bo co kt qu thm nh, chuyn sang b phn c thm quyn v ra quyt nh TD. - Quyt nh cho vay hay t chi - Tin hnh cc th tc php l nh k hp ng TD v cc hp ng khc - Thm nh cc chng - Chuyn tin vo ti t theo cc iu kin khon tin gi cho ca hp ng TD. khch hng hoc chuyn tr cho ngi cung cp - Phn tch hot ng ti khon, cc bo co Tchnh, kim tra c s ca KH - Thu n, Ti xt v xp hng, Thanh l TD. - Bo co kt qu gim st v a ra cc gii php x l. - Lp cc th tc thanh l TD.

III.

PHN TCH TN DNG

Chng 1

20

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

3.1. Khi nim phn tch tn dng Phn tch tn dng l vic ngn hng xem xt mt cch ton din ngh vay vn c th ca khch hng nhm nh gi kh nng thu n v li nu ngn hng ng ti tr quyt nh cho vay hay khng? C th l: - Kim tra tnh chnh xc ca cc thng tin do khch hng cung cp. - Phn tch kh nng v hin ti v tim tng ca khch hng v vic s dng vn tn dng, kh nng hon tr vn vay. Mc ch: tm kim nhng tnh hung c th dn n ri ro v d bo kh nng kim sot ca ngn hng v cc loi ri ro , d kin cc bin php ngn nga nhm: - Gp phn hn ch ri ro cho vay. - Gp phn nng cao cht lng v hiu qu kinh doanh ca ngn hng - Gp phn n nh th trng ti chnh. - Gp phn hn ch ri ro o c trong kinh doanh ngn hng. 3.2. Thng tin lm c s cho vic phn tch TD phc v cho qu trnh phn tch, cc ngn hng thng s dng cc ngun thng tin sau: - Thng tin t h s ngh vay vn ca khch hng, gm: H s php l, h s v tnh hnh kinh t, ti chnh hin ti v trong tng lai, h s phng n kinh doanh hoc d n u t, phng n vay, hon tr n v li, h s ti sn th chp, cm c (nu c ), cc ti liu khc. - Thng tin lu tr ti ngn hng. - Thng tin t iu tra, phng vn. - Cc ngun thng tin khc: t cc t chc thng tin chuyn mn, t cc c quan chc nng, t cc c quan truyn thng, bo ch, t cc n phm ca cc c quan chnh ph, t cc vn bn php quy, t bn hng v i th cnh tranh ca khch hng vay; t cc ngn hng khc v.v... c kt qu tt, ngi phn tch cn c cc k nng: nhn bit a im ngun thng tin, cch thc thu thp thng tin, chn lc x l v s dng tt cc thng tin cn thit. Cc phng php thu thp bao gm nh phn tch v tng hp thng tin c, trao i thng tin vi cc c quan chc nng v trong h thng ngn hng, mua thng tin t cc t chc, c nhn, phng php phng vn. c bit, khi

Chng 1

21

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

phng vn ly thng tin, thng thng cn b tn dng c th gp phi mt s kh khn tim n sau: - Kh khn khi din t tung thnh li. - iu kin v mi trng khng ph hp v ( hoc ) khng tin li. - Bn thn cm nhn sai. - Tc ng bi ho quang ca khch hng. - Ngi c phng vn bit trc ni dung v c k hoch chun b trc i ph. - nh kin hoc gi k. 3.3. Cc nguyn tc phn tch tn dng Mt ngn hng chc chn kh c th c c s hiu bit y v mt khch hng, c bit l s hiu bit v tng lai mang tnh tin lng. Qua thc tin, ngi ta c kt c mt s nguyn tc m cn b tn dng nn tun th khi thm nh. Nhng nguyn tc ny khng nn qu cng nhc, cn c vn dng mt cch mm do trong qu trnh phn tch tn dng: - Cht lng tn dng quan trng hn vic tm kim nhng c hi mi. Cc ngn hng thng mong mun m rng tn dng lun i i vi nng cao cht lng tn dng. Th nhng trong thc t, vo nhng thi gian ngn hng m rng cho vay, thng xuyn ngi ta li d b qua nhng quy ch lin quan n kim sot ri ro. Nn thy rng trong mi trng hp cht lng tn dng phi lun c quan tm, bi bt k mt khon cho vay no, du trong iu kin thun li nht, cng u hm cha kh nng ri ro nht nh v khng th c mc li sut cao no c th b p nhng tn tht ca khon cho vay c ri ro. - Mi khon cho vay nn c 2 ngun thu n ngay t u, nu khng ch t phi c phng n d phng. - Hy t chi nhng khch hng vay m ngn hng nghi ng phm cht ca h. - Nu khng hiu r doanh nghip th khng nn cho vay. - Cho vay, trc ht l quyt nh ca cn b tn dng v cn b tn dng phi cm thy hi lng vi kh nng phn xt ca mnh. - c c s tht, cn b tn dng khng nht thit l ngi qu tht th. - Khng th b qua cc iu kin kinh doanh bn trong doanh nghip v c bn ngoi.

Chng 1

22

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

- D kh thc hin, song vic nh gi cht lng qun l doanh nghip l rt quan trng. - Ti sn m bo khng phi l vt thay th cho vic tr n. - Cho vay vi nhng doanh nghip nh, kh nng ri ro cao hn cho vay i vi nhng doanh nghip ln. - Cn cn trng xem xt n tng chi tit. - Nhng ngn hng a phng nn ch trng cho vay nhng doanh nghip trn a bn. - Nn tr li khng i vi nhng khch hng thc p mun c mt cu tr li nhanh. - Nu khon vay c bo lnh phi chc chn rng li ch ca ngi bo lnh tng ng vi li ch ca ngi vay. - Hy xc nh chnh xc tin ca ngn hng c khch hng chi tiu vo u. - Phi lun ngh n nhng tn tht ca ngn hng mnh nu kh nng ri ro tng ln khi nhng nguyn tc b vi phm. 3.4. Nhng vn cn xem xt trc khi phn tch tn dng Trc khi tin hnh phn tch chi tit, ngn hng cn thm tra s b ngh vay vn ca khch hng. Mc ch ca thm tra nhm m bo d n hoc phng n hot ng trong khun kh cc chnh sch v th ch, cc tiu ch qun l hn mc tn dng, ph hp vi chnh sch tn dng m ngn hng hoch nh. iu ny gip ngn hng khng mt thi gian thm nh nhng nhu cu vay vn m ngn hng c th s khng chp nhn ti tr. Nhng vn cn xem xt khi kim tra: - Mc ch vay vn ca khch hng: hp php khng. Thun li hay kh khn? C nm trong phm vi ti tr ca chnh sch cho vay? C nm trong phm vi nhng chng trnh c bit hay trong phm vi cc lnh vc u tin, cc nhm mc tiu, liu ngn hng c th s dng ngun vn ca mnh ti tr cho loi nhu cu ny hay khng?. - Tnh y v hp php ca h s ngh vay vn - m bo nguyn tt phn tn ri ro trong cho vay, khng qu tp trung vn cho vay vo mt lnh vc, mt vng, mt khch hng hoc mt nhm khch hng

Chng 1

23

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

lin quan bao gm: Nhng khch hng c lin quan n s hu vn v ti sn, nhng khch hng c ngun thu nhp tng t nhau, nhng khch hng c quan h lin i v sn phm. Sn phm u ra ca khch hng ny l nguyn liu ca khch hng kia v ngc li. - C cn thit phi a ra tho lun trc hoc xin kin ca cp qun l cao hn. 3.5. Cc ni dung phn tch tn dng Cc ni dung cn phn tch thng c cc ngn hng gp thnh tng nhm, nhm thm nh tng mt, kha cnh khc nhau. Cc ngn hng thng s dng tiu chun CAMPARI: Character (t cch ca ngi vay), Ability (nng lc ca ngi vay), Margin (li cho vay), Purpose (mc ch vay), Amount (s tin vay), Repayment (s hon tr), Insurance (bo m). Hoc tiu chun 5C. Character, (t cch ca ngi vay), C th c xem l iu kin quan trng nht v cng l phm cht kh nht khi nh gi. ng ch mt ngn hng ni ting M Pierpoint Morgan cho rng: iu u tin ti quan tm l t cch ca ngi cho vay. Ti xem n quan trng hn tin v ti sn. Tin khng th mua c t cch. Ti khng th a tin hay tt c chng khon Christendom cho ngi m ti khng tin tng. Ti c bit mt ngi n ng n vn phng ti v ti a cho anh ta sc mt triu la khi ti bit anh ta trong ti khng cn mt xu m khng cn anh ta phi ha hn iu g. T cch l rt quan trng trong vic nh gi tn dng. Vy t cch (character) l g? T cch l tng hp nhng tnh cch ca mt con ngi nh trung thc, o c... l tp hp nhng phm cht ring bit ca mt con ngi, phn bit ngi ny vi ngi khc. Ngn hng phi bit c ngi vay trung thc hay th on, chm ch hay li bing, cu th hay cn thn, tit kim hay hoang ph... Nhng phm cht ny to nn t cch ca ngi i vay, l c s nh gi tn dng. Giao dch vi mt ngi khng trung thc l mt ri ro vi ngn hng, ngn hng khng th bit c liu ngi c s dng tin vay ng mc ch hay khng. Tc gi ny, khi cn l mt ng ch ngn hng tng cho mt khch hng vay tin pht trin trang tri nhng ng ta dng s tin xy nh. Khon vay c hon tr bng khon thu nhp tri ln t vic pht trin trang tri nhng n li c s dng m khng em li bt c li nhun no. Ngi i vay ha rng ng y s

Chng 1

24

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

tr khon vay dng xy nh nhng liu ngn hng no c th tin vo li ha c na khng? T cch (character) nh chic ly thu tinh, n d v v khng th phc hi li c. Nu c lp li th n cng cn li du vt. Mt s ngi c a v cao trong x hi phi t b v tr khi t cch ca h b t du chm hi. S khng trung thc l yu t chnh lm mt danh d. V l do ny danh d, t cch l iu sng cn vi ngi i vay. Vy lm th no nh gi t cch ca ngi i vay? Character i din cho nhng quan nim khc nhau trong nhng nn vn ho khc nhau. Nhng c tnh c xem l tt trong mt nn vn ho c th khng c n trong nn vn ho khc. Ngn hng cn tm hiu nhng c tnh ny trc khi nh gi mi kha cnh v t cch ca ngi vay. Ngn hng chu nh hng bi ti chnh ca ngi vay. l vic ngi vay c trnh by trung thc v vn ti chnh hay khng? Tht kh v ra mt ranh gii gia t cch ti chnh v t cch thng thng ca ngi i vay. Tht kh tin rng mt ngi khng trung thc trong i sng hng ngy c th trung thc trong vn ti chnh. Ngn hng phi phn on nhng thng tin nhn c t ngi i vay, n c th b b qua. Vy vic nh gi t cch khch hng phi lm nh th no? nh gi t cch ca ngi vay cn phi thu thp thng tin v ngi vay y v thi quen tiu xi ca ngi . Cc thng tin khng ch c thu thp i vi ngi vay tiu dng m c vay kinh doanh. Trong vay tiu dng vic nh gi da trn tnh minh bch v mi mt v thng tin khng phi ch c thu thp t mt c nhn duy nht m c th t hai c nhn tr ln. i vi cho vay kinh doanh, vic nh gi bao gm phn tch c v t cch ca ch s hu doanh nghip, ban gim c cng ty. Trong trng hp l cng ty hp danh th cn tm hiu t cch ca tt c cc thnh vin. Trong trng hp l cng ty c phn th cn phn tch t cch ca ban gim c, trong trng hp l cc t chc t thin th uy tn cn phi c nh gi. nh gi mt ngi vay khng kh khn nu ngi vay l khch hng c ca ngn hng. Nu khch hng l ngi vay trc kia, th vic hon tr y chng t khch hng c t cch tt. Khch hng c ha tr n khng? Nu t chc (ngi vay) c s d N vt qu s d C trong ti khon, tin thu c ca doanh nghip c c gi b vo ti khon b vt qua s d khng? Nu

Chng 1

25

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

khng, ti sao khng? l mt s cu hi c th gip ngi cho vay nh gi t cch ca khch hng. Cho vay l hi nhng cu hi ng v tm ra nhng cu tr li chnh xc. Nhng cu hi cn dng hi i vi ngi vay c nhn tiu dng n gin hn so vi nhng cu hi c dng hi khi cho vay i vi doanh nghip. Tn dng c nhn nh th tn dng, mua nh, mua xe c cp cho c nhn, v th nh gi t cch c nhn l xoay quanh nhng vn trung thc v minh bch ca c nhn hay mt nhm c nhn. Vic nh gi thng c thc hin theo mt hay nhiu cch sau: - Nu c nhn l khch hng ca ngn hng, th thng tin v ngi c lu tr trong ngn hng: lch s tn dng v cc du hiu ca t cch c nhn . Khch hng trc y vay ngn hng cha? Nu c th ngi tr khon cho vay ng thi hn khng? Thng thng khch hng giao dch vi ngn hng nh th no? Nu thng tin tip nhn c tr li nhng cu hi trn th ngn hng c th kt lun rng t cch ca ngi tt. D l khch hng mi v trc y khng phi l khch hng ca ngn hng th ngn hng cng cn phi thu thp thng tin t ngn hng m ngi tng giao dch. - Trong trng hp khch hng l ngi lm cng n lng, ngn hng tip xc vi ngi ch ca h tm kim nhng thng tin cn thit v ngi cng nhn . Ngn hng cn cn trng trong khi tip xc nh vy v khng nn tit l bt k chi tit no v khch hng. l quy nh bt buc v cn thit. Nhn vin ngn hng nn thu thp thng tin theo nhng cch thng thng hn. - Ngn hng c th tip xc vi nhng ngi bn hay nhng ngi c quan h vi khch hng khng nh v t cch ca khch hng. Tng t, ngn hng thng yu cu khch hng ch dn nhng ngi c th tip xc vi ngn hng m nm mt s thng tin v khch hng. - Ngn hng thng yu cu nhng chng c bng vn bn nh bng lng, chng ch ca nhm, giy php li xe nhn din khch hng. Khi khch hng gi mt giy php li xe c gi tr, n chng minh rng khch hng khng vi phm g v do xc nhn c t cch tt ca anh ta. Tng t, bng lng cho bit khch hng c mt cng vic n nh hay khng mt ai thu anh ta. Cc ngn hng thng yu cu cc giy t sau nhn din khch hng: mt giy php li xe, mt giy khai sinh, mt th tn dng, mt h chiu...

Chng 1

26

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

i vi khch hng doanh nghip, vic nh gi t cch l nh gi t cch ca ch s hu doanh nghip, trong trng hp l cng ty, l thnh vin ban gim c. Ngun thng tin gip ngn hng nh gi bao gm: - Cc bo ngn hng nh nc v cc dch v bo co cng ty ca h. - Quan im ngn hng. Nu khch hng l khch hng ca ngn hng khc, th cc bo co thng c nhn t ngn hng . Bo co nh vy c gi l kin ngn hng. N c th tit l rng liu khch hng c nng lc ti chnh tt hay xu. - Cng ty chuyn cung cp thng tin v doanh nghip v ly ph. - Cc bo co t kin thc th trng/a phng, thng tin v doanh nghip c th c ly t cc nh cung cp hay khch hng ca doanh nghip. - Hip hi cng nghip c lin quan. Ch tn l mt tiu chun bao gm trong khi nim t cch ngi vay. Ch tn nh s lnh mnh ca cc nguyn l o c v t cch, tnh chnh trc v chn tht. Ngi ta thng ni rng dng mt t cho n, n c ngha l ngi s lm tt c nhng g cn thit gi ch tn . Ch tn l mt yu t quan trng m ngn hng da vo tm kim ngi vay nu ngi vay c uy tn th ngi cho vay c th chc chn rng h s tr ng hn. Ngi cho vay nh gi ch tn thng qua lch s tn dng ca ngi vay. Trong kinh doanh ngi ta nh gi ch tn ca cc nh qun l (ban gim c). Trong trng hp cng ty ph sn th uy tn ca nh qun l b nghi ng. Tnh cch khc ca t cch cho vay l nng lc ngi vay. Nng lc ch k nng qun l v k thut ca ngi ch. iu ny kh ph bin tm ngi vay c th mnh trong lnh vc ny nhng li km trong lnh vc khc. Mt th sa xe m t c th c k nng k thut nhng khng c nng lc qun l trong nhng trng hp ny ngi vay phi chng minh c lm th no ngi vay c th b sung nhng k nng m h thiu. Thu ngi hoc thm thnh vin c k nng thch hp. Ngi cho vay cng quan tm n ngi tha k chun b k tc s nghip ca ngi i din ca cng ty khi h v hu. Kha cnh cui cng ca t cch ngi vay l khi ngi vay l ngi tiu xi phung ph. Hot ng qun l ca cng ty thng b ch trch bi s chi tiu qu mc ca cc c ng. Lng cao, chi ph kinh doanh cao, s dng xe cng t tin, chi ph cng tc l du hiu ca chi tiu qu mc.

Chng 1

27

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

Capital (Vn), Ch yu cp n vic xy dng cu trc vn m ngi i vay quyt nh vay trong tng s d n ca mnh. Mt d n u t thng c h tr ti chnh bi khon vay ngn hng v mt phn vn gp ca ch s hu. Vn ng gp ca ch s hu cn c gi l vn ch s hu. Theo quan im ca ngn hng th phn vn gp l rt quan trng. N s thit lp t l vn ca ngi i vay trong d n, nu ch s hu ng gp cng nhiu th mc t tin vo d n cng ln. Nhng d n nh vy s c kh nng thnh cng rt cao, v th ngn hng cng tin tng vo d n. Cc nh ch ti chnh thng xc lp mt mc ng gp ti thiu vo d n. Thm ch trong nhng khon vay c nhn nh l mua nh, ngn hng cng thng i hi t nht 20% tin ng gp ca khch hng trong tng s tin mua nh. Khi vn gp b ra ca ngi i vay thp hn mc quy nh ny th thng thng ngn hng phi yu cu khch hng c mt khon th chp bo m. Khon th chp bo m ny c tc dng bo v ngi cho vay trong trng hp iu kin ti chnh ca ngi i vay khng mnh v ngi ch s hu c t l gp vn thp hn quy nh. Capacity (Nng lc), Nng lc l kh nng hon tr khon vn vay cng vi li sut theo mt lch trnh c th. N ph thuc vo hai yu t: nng lc ti chnh ca khch hng v kh nng to ra li nhun rng phc v cho vic hon tr tn dng. nh gi kh nng ti chnh ca khch hng, t chc tn dng thng tm kim cc d liu ti chnh t khch hng. Trong trng hp cho vay c nhn, ngn hng thng yu cu khch hng phi trnh by chi tit v thu nhp, chi ph v gi tr thun phc v cho vic hon tr. T chc tn dng cng tm kim chi tit thng tin v ti sn C v ti sn N hin ti ca khch hng. Ti sn C bao gm: ti sn, lng tin u t vo c phiu, vo cc qu v nhng khon tin gi c k hn. Ti sn n bao gm cc khon vay cha tr v th tn dng. Trong trng hp cho vay doanh nghip, t chc tn dng thng yu cu cc bo co ti chnh c kim ton v dng tin ca d n xc nh kh nng vay n ca khch hng. T chc tn dng xem xt hiu qu ca vic mo him c xut cng nh nhng ri ro s gp phi. nh gi ngun c bn hon tr khon vay l rt quan trng.

Chng 1

28

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

Trc y, ngn hng cho vay tin da trn s bo lnh. Trong nhng nm gn y, t chc tn dng cho vay da trn dng tin thay v cho vay da trn bo lnh. C nhiu l do, Nu mt khon tn dng c cp da trn s bo m, vic thu hi tn dng c th phi bn i ti sn m bo . C ngha l t chc tn dng gp ri ro. u tin, gi tr th trng ca ti sn m bo c th b suy gim ngay lc bn. Th hai, vic nhn s hu ti sn m bo lin quan n mt quy trnh php l di, thng tn chi ph. Thm na, nhn vin ngn hng phi tn nhiu thi gian v tin bc bn ti sn . Kt qu l, t chc tn dng chuyn t cho vay c bo m sang cho vay da trn c s dng tin. Khch hng thng phi trnh by d n dng tin m thng qua , t chc tn dng c th nh gi kh nng hon tr v ngun tr n. Collateral (bo m), Bo m c bit n nh l ngun tr n th hai. Khi m khon vay khng c hon tr bi ngun tr n th nht, cc nh ch ti chnh s ly quyn s hu ca cc khon th chp, chuyn nhng n v s dng phn tin thu c tr vo khon n cha tr. Theo ngha en ca t colatteral l i km theo, tc ni n tnh an ton km theo khon vay n. Khi m ngn hng chp thun vic rt qu s d tin gi ca danh mc hng ho, th danh mc ny l khon th chp. Cc nh ch ti chnh thng rt lng l trong vic cho vay cc cng ty trch nhim hu hn, bi nhng s kin kinh t khng tin on trc c c th ko theo mt s gim mnh v gi tr th trng ca cng ty, v v vy c th gy ra s nguy him trong s thu hi ca cc mn n cha tr. Ngi cho vay v th thng quyt nh cho vay da trn mt ti sn c bit. nh gi cc khon bo m t phc tp hn l khi nh gi gi tr ca mt cng ty. Vn ny s khng ny sinh i vi mt cng ty t nhn hay doanh nghip t nhn khi m cc ch s hu chu trch nhim ton b cho tt c cc khon n v cc ti sn ring ca h cng c th tr n cho khon vay. Ngi cho vay thng yu cu cc c im sau ca khon bo m: - Gi c ca cc khon bo m thng phi n nh hoc khng c nhng bin ng mnh. Cc t chc cho vay thng khng chp nhn vic cho vay da trn cc khon bo m mang tnh cht u c. V d nh nh ca, my mc thit b hay danh mc hng ho d bn (tnh thanh khon cao) th gi c c cho l kh n nh.

Chng 1

29

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

- Tnh th trng ca cc khon th chp cng c cc nh cho vay xem xt k cng. Nu khon vay khng c hon tr th cc khon th chp bo m s c tin hnh bn nhanh chng. Cc t chc cho vay s thng quyt nh cho vay da trn c phiu xanh. - Tnh bn ca vt th chp. N khng b h hi qua thi gian.V d: hng ho d b h hng nh rau hoa qu, khng gi c gi tr sau . - Tnh vn chuyn c: Nu nh vt th chp c th cm tay c, th ngn hng c th bn li trn th trng. Nu khng, ngn hng s gp kh khn khi ch bn trong khu vc a phng.. Nh t ai, nh ca Rt kh tm cc khon th chp tho mn tt c cc c im trn v vy thng i s tho hip gia ngi i vay v ngi cho vay. gii quyt kh khn trong vic nh gi cc khon th chp, cc t chc tn dng thng thu dch v h tr nh gi. Conditions (iu kin mi trng): Vic xy dng cc iu kin vay thng da vo vic phn tch cc nhn t bn trong v bn ngoi. i vi cc khon vay cng ri ro th cc iu kin vay v k hn vay cn xem xt phc tp hn. Vic phn tch cc nhn t bn trong v bn ngoi l rt quan trng. - Nhn t bn ngoi nh iu kin ca nn kinh t, tnh trng ca cc ngnh cng nghip c lin quan, s e do ca chin tranh, s bin ng ca nn chnh tr... c th nh n s hon tr ca khon vay, v vy cn xem xt k khi chp thun cho vay bi mt vic kinh doanh ca mt doanh nghip c th khng sinh li khi cc nhn t bn ngoi ny khng ng h. S thnh cng ca doanh nghip c th b e do bi s gim bt sn lng tiu dng trong nn kinh t hay cuc khng hong, tt dc ca mt s ngnh. - Cc nhn t bn trong bao gm chnh sch cho vay, ngun ngn sch cho vay, tnh sn c ca cc chuyn vin gim st cc khon vay. Cc t chc tn dng phi quyt nh cc gii hn ca chnh sch cho vay hay m rng cho vay doanh nghip trong mt s lnh vc c bit ca th trng. Cc ni dung phn tch tn dn cng c th chia theo hai mc l phn tch phi ti chnh v phn tch ti chnh.

Chng 1

30

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

- Phn tch phi ti chnh l phn tch cc yu t t hoc khng lin quan n vn ti chnh ca khch hng mt cch trc tip. l phn tch, kim tra tnh php l ca khch hng, kim tra khon tn dng ngh cp, phn tch tnh cch ca khch hng, uy tn ca h trong cuc sng, kinh doanh, phn tch tnh hnh qun tr doanh nghip, kh nng v uy tn ca Hi ng qun tr, ban iu hnh, ch tch hi ng qun tr, gim c iu hnh v nhng ngi c nh hng ln n cng ty cng nh kh nng ti chnh ca c nhn h, phn tch trin vng ca khch hng, v th ca khch hng trn th trng, xu hng pht trin ca ngnh, sn phm v chin lc pht trin trong tng lai ca khch hng ng thi phn tch cc chnh sch c lin quan n khch hng. - Phn tch ti chnh l phn tch hin trng ti chnh v cc d bo v ti chnh trong tng lai ca khch hng nhm tm kim v tin lng nhng trng hp xu c th xy ra, lm gim kh nng tr n ca khch hng. Phn tch ti chnh bao gm nh gi khi qut v qun tr vn v cc hot ng kinh doanh, phn tch h s ti chnh, phn tch lu chuyn tin t, phn tch cc d bo ti chnh. Qua phn tch ti chnh, ngn hng cn xc nh nhu cu vay vn hp l ca khch hng, thi hn vay hp l, k hn tr n (da vo tnh cht lun chuyn vn ca phng n sn xut kinh doanh v phng n ti chnh hoc chu k ngn qu ca khch hng). Ngoi ra, qua phn tch ti chnh cng tin lng nhng ri ro xy ra i vi khon tn dng s cp. Cc ni dung phn tch tin dng c th c trnh by nh sau: 3.5.1. Phn tch t cch ca ngi vay Mc ch: nhm nh gi t cch php l, nng lc v uy tn ca khch hng lm tin trong vic xy dng quan h tn dng. Ni dung phn tch c th: - Khch hng c nng lc php lut dn s, nng lc hnh vi dn s v chu trch nhim dn s theo quy nh ca php lut khng?. - Thm nh nng lc qun l ca khch hng. - Khch hng c uy tn khng? i vi khch hng l c nhn: Mi ngi vay v nhng ngi bo lnh cho h u c yu cu phi hon tt v cung cp mt bo co chi tit v tnh trng bn thn. Ngi cho vay c th b st thng tin hoc cung cp thng tin khng ng, v vy ngn hng cn kim tra bo co ny mt cch cn thn. Nu nghi ng

Chng 1

31

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

cn tm mi cch lm sng t vn . Nhng thng tin cn thm nh v nh gi l: Cc thng tin v ngi vay c y v chnh xc?, Lch s tn dng?, Ni thng tr c n nh?, Sc kho c vn g bt thng?, Hn nhn c vn g bt thng?, Ngh nghip. ( v ang lm? C lin quan g n k hoch u t kinh doanh ang vay? Hin ti ang lm thu hay t kinh doanh?. Cng vic c lu di? c n nh? Hin ti cng vic th no?), Ngun tr n: Ngi vay ngh dng ngun no tr n? Ngun c m bo khng? Ngun c hon ton trong tm kim sot ca ngi vay khng? Nu ngn hng cho vay v sau ngi vay b cht, lc s phi lm th no thu n?, Tnh trng ti chnh: tng b ph sn cha? Ti sn hin c (Thu hay s hu?, Duy nht hay ng s hu?), Ti sn bo m c thch hp khng? Ti sn ngi vay c sn sng cha?, Thu nhp t cng vic, hot ng kinh doanh? c n nh?, Ngi vay c tin tr n?, Ngi vay c thch hp vi k hoch u t kinh doanh xut? v v... i vi khch hng l doanh nghip: Cn thm nh v nh gi nhng vn ch yu v T cch vay n?, Bn thn gim c c phi l ngi uy tn hay khng?, Nng lc qun l c vng vng khng?, Hin trng v trin vng kinh doanh trong tng lai?, Lch s tn dng?, Lch s quan h vi ngn hng? v.v..., i vi khch hng l doanh nghip mi: Trong trng hp ny vic thm nh l ht sc kh khn do khng c lch s kinh doanh, cc thng tin tin l ht sc him hoi. Cn tp trung thm nh mt s vn ch yu v: T cch php l tht s?, Uy tn, kh nng, kinh nghim ca gim c v cc tr th?,

Chng 1

32

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

Kh nng tn ti v pht trin ca doanh nghip?, Cc k hoch kinh doanh, k hoch ti chnh c thc t khng? v.v... 3.5.2. Phn tch tnh hnh ti chnh Mc ch: nhm nh gi kh nng ti chnh hin ti ca khch hng hin ti nh th no?. Kh nng ti chnh ca khch hng hin ti s gip ngn hng yn tm hn v kh nng thc thi phng n vay vn v kh nng tr n ca khch hng. Phn tch tnh hnh ti chnh ca doanh nghip c ngha rt quan trng. Qua , ngn hng c th gii quyt c 3 vn : - Ngun ti chnh, kh nng chu ng ri ro ca doanh nghip. Nu k hoch u t, kinh doanh xut b tht bi, liu doanh nghip c kh nng tr n cho ngn hng hay khng? - Thm nh li nhng cam kt ca doanh nghip v ngun vn t ti tr cho k hoch u t, kinh doanh xut. - Trnh v nng lc s dng vn ca doanh nghip: Phng php phn tch ti chnh ph bin l cn c vo mt h thng ch tiu ti chnh chn lc: tnh ton kt qu, so snh nh gi. Song phng php ny c nhng hn ch sau: - La chn hp l mt nhm doanh nghip cng loi vi doanh nghip ang xem xt l iu khng n gin. - Kt qu so snh tng ch tiu ring l thng khng ging nhau. ng thi kh phn nh mi quan h tc ng qua li a chiu gia cc ch tiu. Vic s dng phng php h thng ch s hoc phng php hi qui tng quan cng ch khc phc c phn no nhc im trn, song thng l kh phc tp, kh vn dng trong thc t. Mt phng php khc cng c cc ngn hng p dng l m hnh im s. Phng php ny da vo cc ch tiu ti chnh quan trng. Tm quan trng ca tng ch tiu s xc nh trng s ca chng trong m hnh. Tnh cho tng doanh nghip, m hnh cho mt im s c th. V ngi ta so snh kt qu vi im s chun nh gi. Chng hn m hnh phn tch Zeta ca Altman, Haldeman v Navagaman. Y = 0,012 X1 + 0,014 X2 + 0,033 X3 + 0,006 X4 + 0,999 X5 Trong : X1: Ti sn lu ng rng/ Tng ti sn

Chng 1

33

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

X2: Li cha phn phi / Tng ti sn X3: Li nhun trc thu v li vay / Tng ti sn X4: Gi th trng vn ch s hu / Gi tr s sch ca tng n X5: Doanh thu / ti sn Nu Y < 1,81: Tnh hnh ti chnh khng tt 1,81 <= Y <= 2,99: Cha th nh gi. Y > 2,99: Tnh hnh ti chnh tt. 3.5.3. Phn tch phng n kinh doanh, d n u t v phn tch kh nng tr n Mc ch: nhm nh gi kh nng ti chnh tng lai ca khch hng nh th no? C m bo tr c n ngn hng khng?. Kh nng ti chnh ca khch hng tng lai ph thuc ch yu vo phng n SXKD hoc DAT. V th, ni dung chnh ca vic thm nh kh nng tr n ca khch hng l thm nh tnh kh thi ca phng n SXKD hoc DAT m khch hng xut 3.5.4. Phn tch ti sn m bo Mc ch: nhm nh gi kh nng chuyn i TSB thnh tin mt nh th no?, nhanh hay chm, quy m ln hay b, c m bo cho ngn hng thu hi c n gc v li trong trng hp khch hng khng tr c n khng? V th, ni dung thm nh TSB bao gm: Thm nh v gi tr, v tnh th trng, v tnh cht php l. Vic nhn ti sn m bo l ti sn ca ngi vay (hoc ca bn th ba) l mt hnh thc bo him m bo cho ngi cho vay khi ngi vay khng th tr n bng ngun hon tr th nht. i lc n c gi l ngun tr n th hai. Tuy nhin cn b tn dng khng nn da qu nhiu vo gi tr m bo cho vay. Khi phng vn cho vay, ngi cho vay cn nm vng cc chi tit v ti sn c mang ra m bo n, k c chi tit v bo him. cc nc c nn kinh t th trng pht trin, loi ti sn bo m ca bn th nht c u chung nht l bt ng sn chnh ch. Thm nh ti sn m bo nhm d ton gi tr ca ti sn v quyt nh xem nh vy m bo cho khon vay ca ngn hng trong trng hp v n cha, nu nh ti sn m bo l ca nhng ngi vay nh. Vic nhn ti sn bo m c thc hin do nhng l do sau:

Chng 1

34

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

- L hnh thc bo him trong trng hp phng php tr n th nht ( Vn lu chuyn tin t ) khng thc hin c, hoc trong trng hp ri ro khng lng trc xy ra. - m bo s cam kt y ca ngi vay i vi hot ng kinh doanh ca h. - Bo v trong trng hp ngi i vay khng thc hin ng k hoch kinh doanh nh ra khi ph chun tn dng. - Phng nga gian ln. - Khng to ra trch nhim ti chnh i vi ngn hng. - c php lut chp nhn Cht lng ca ti sn m bo: - Phi c gi tr thc t - gi tr ca ti sn th chp c a ra l bao nhiu? - Phi c kh nng bn c - nu cn thit ti sn c th c ngn hng bn v nu nh vy th s tin bn c l bao nhiu.? - Ngi xin vay c quyn s hu r rng i vi ti sn th chp khng? - Ti sn th chp gi /ct u? - Ti sn a ra lm m bo c c chp nhn khng? - Ti sn th chp c d b h hng khng? - Ti sn c nhanh xung gi khng? Gi tr ca ti sn bo m: Vic nh gi phi d dt v cn tnh n trng hp buc phi bn. Vic ngi cho vay nh gi cc ti sn bo m ni chung c thc hin theo nhng nguyn tc sau nhng tt nhin mi nh ch s c chnh sch ring ca mnh v h s cho vay theo gi tr ca ti sn bo m ( thng l 1,3:1 ) - Theo gi th trng a phng - ti a l 80% gi th trng. - Ti sn thng mi c nh gi bi mt t chc nh gi ng k mc d iu ny khng bt buc, vic nh gi c th do cn b s ti thc hin nu s tin vay tng i nh. - Nh xng/my mc - c th c tnh bng 25% gi tr ni trn,c tnh n khu hao. - Ti sn nng tri- ngi qun l s ti / t chc nh gi ng k

Chng 1

35

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay

- Vt nui - 50% hoc c th thp hn, tu thuc vo iu kin ca a phng Theo di ti sn bo m: Thm nh ti sn bo m phi c cp nht hng nm (hoc thng xuyn theo thc t ) m bo c th d ton c gi tr xc thc nht v m bo rng gi tr ca ti sn th chp b p khon vay cha hon tr ca khch hng. 3.6. T chc phn tch tn dng T chc phn tch tn dng: c 2 cch t chc: - Cch 1: Giao cho 1 hoc mt s ngi thc hin ton b cc ni dung phn tch. Cch ny c u im l qu trnh phn tch lin tc, c h thng, tin li trong trng hp nhu cu vn ca kh thp, mn vay nh, s tit kim c thi gian v chi ph phn tch nhng cch ny s mang tnh ch quan cao do ph thuc vo trnh , bn lnh ca ngi phn tch. - Cch 2: chuyn mn ho cc ni dung phn tch v giao cho nhng chuyn gia m trch tng mng chuyn mn ring bit ca mnh. Cch ny c u im l chuyn mn ho cao, trnh c nhng sai st do khim khuyt v chuyn mn, nht l cc mng v th tc php l ca h s vay, ti sn m bo. Tuy nhin, cch ny i hi phi c s phi hp ng b gia cc c nhn, b phn vi nhau m bo tnh h thng v kp thi. Cc chng t trong giai on ny ch yu phn nh tin trnh v kt qu phn tnh v mang tnh ni b ca ngn hng. Thng thng chng ta thng gp di hnh thc bin bn, bo co, kt qu phn tch ti chnh hoc t trnh thm nh vi cc ch k ca cc nhn vin thm nh. Theo lut hin, hnh, cc nhn vin tham gia giai on ny phi c trch nhim i vi kt qu phn tch ca mnh nn khi bo co kt qu phn tch cn km theo cc dn chng v ngun thng tin cng nh thi gian thc hin. CU HI N TP CHNG 1. Ti sao phi thit lp quy trnh tn dng? 2. Nhng giai on ch yu ca quy trnh tn dng? Mc tiu ca mi giai on l g? 3. Theo bn, mt khon tn dng c cp c cn phi tri qua tt c cc giai on ca quy trnh khng? Gii thch v sao?

Chng 1

36

Bi ging mn hc: Phn tch tn dng v cho vay 4. Ai l nhng ngi tham gia vo giai on phn quyt tn dng? C nhng

phng php t chc no v ra quyt nh tn dng? Theo bn, c bt buc ngi k Hp ng tn dng l Gim c Ngn hng hay khng? V sao? 5. Nhng ni dung c bn ca gim st tn dng ? Nhng phng php ca Ngn hng s dng gim st? Theo quy nh hin hnh ti Vit Nam, ai tham gia gim st tn dng? 6. Hy nghin cu quy trnh cho vay ca mt ngn hng m bn bit v cho nhn xt. 7. Ti sao cn phi c bo m trong cho vay? 8. So snh s khc nhau v cch thc cm c gia ti sn ng k quyn s hu v ti sn khng ng k quyn s hu. 9. Trnh by quy trnh cho vay c bo m bng bo lnh Ti liu c thm 1. Lut cc t chc tn dng 2. Quyt nh s 127/2005/Q-NHNN ngy 03/02/2005 ca Thng c NHNH v vic sa i, b sung mt s iu ca Quy ch cho vay ca t chc tn dng i vi khch hng ban hnh theo Quyt nh s 1627/2001/Q-NHNH ngy 31/12/2001 ca Thng c NHNN 3. Ngh nh ca Cp s 163/2006 N- CP ngy 29/12/2006 v giao dch m bo 4. Lut dn s 995 t iu 324 n iu 376

Chng 1

37

You might also like