Chng VII: NG LI XY DNG, PHT TRIN NN VN HA V GII QUYT CC VN X HI I. Qu trnh nhn thc v ni dung ng li xy dng, pht trin nn vn ha.

. 1. Thi k trc i mi a. Quan im, ch trng v xy dng nn vn ha mi Trong nhng nm 1943 1954 - u nm 1943, Ban Thng v Trung ng ng hp ti Vng La (ng Anh, H Ni) thng qua bn cng vn ha Vit Nam do ng ch Tng B th Trng Chinh trc tip d tho. + y l ln u tin k t ngy thnh lp, ng ta hp bn v c ch trng kp thi v vn ha vn ngh Vit Nam vo thi im chun b k/ngha ginh chnh quyn. +Lch s v tnh cht vn ha Vit Nam: +) Cc giai on trong lch s vn ha Vit Nam: Thi k Quang Trung tr v trc: vn ha Vit Nam c tnh cht na phong kin na n l, ph thuc vo vn ha Tu Thi k t Quang Trung cho n khi thc dn Php xm chim: Vn ha phong kin c xu hng tiu t sn Thi k t Php sang xm chim n nay: vn ha na phong kin, na t bn v hon ton c tnh cht thuc a. +) Tnh cht vn ha Vit Nam hin ti: Vn ha Vit-nam hin nay v hnh thc l thuc a, v ni dung l tin t bn. Chin tranh v xu tro vn ha hin nay: nh hng ca vn ha pht-xt lm cho tnh cht phong kin, n dch trong vn ha Vit-nam mnh ln, nhng ng thi chu nh hng ca vn ha tn dn ch, xu tro vn ha mi ca Vit-nam ang c vt ht mi tr lc ny n (vn ngh bt hp php). Cch mng vn ha Vit-nam v cch mng dn tc gii phng:

Cch mng vn ha V.N. phi da vo cch mng dn tc gii phng mi c iu kin pht trin; Cch mng dn tc gii phng V. N. ch c th trong trng hp may mn nht a vn ha V. N. ti trnh dn ch v c tnh cht dn tc hon ton c lp dng nn mt nn vn ha mi. Phi tin ln thc hin cch mng x hi ng-dng, gy dng mt nn vn ha x hi khp ng-dng. Tnh cht ca nn vn ha mi Vit-nam:

Vn ha mi V. N. do ng C. S. . D. lnh o ch trng cha phi l vn ha x hi ch ngha hay vn ha X-vit (nh vn ha Lin x chng hn).

+ cng Xlnh vc vn ha l mt trong ba mt trn ca cch mng mi: Dn tc ha (chng li mi nh hng ca n dch v thuc a), i chng ha (chng mi ch trng, hnh ng lm cho vn ha phn li hoc xa ri qun chng), Khoa hc ha (chng li trt c nhng g lm cho vn ha phn tin b, tri khoa hc). Nn vn ha mi Vit Nam c tnh cht dn tc v hnh thc, dn ch v ni dung. C th coi cng vn ha Vit Nam l bn Tuyn ngn, l Cng lnh ca ng v vn ha trc Cch mng Thng Tm m nh hng ca n cn c tc ng su rng n mi sau ny. Ngy 3 9 1945, trong phin hp u tin ca Hi ng Chnh ph, Ch tch H Ch Minh trnh by vi cc B trng su nhim v cp bch ca Nh nc Vit Nam Dn ch Cng ha, trong hai nhim v cp bch thuc v vn ha. Mt l, cng vi dit gic i phi dit gic dt. H Ch Minh ni: mt dn tc dt l mt dn tc yu, th m hn chn mi phn trm ng bo chng ta m ch, v vy, ti ngh m mt chin dch chng nn m ch. Hai l, ch thc dn h ha dn tc Vit Nam bng nhng thi xu, li bing, gian gio, tham v nhng thi xu khc. V vy, mt nhim v cp bch l phi gio dng li nhn dn chng ta, lm cho dn tc chng ta tr nn mt dn tc dng cm, yu nc, yu lao ng, mt dn tc xng ng vi nc Vit Nam c lp. Ch tch H Ch Minh ngh: m mt chin dch gio dc li tinh thn nhn dn bng cch thc hin cn, kim, lim, chnh. Nh vy, nhim v u tin v xy dng vn ha ca nc Vit Nam c lp l: chng nn m ch v gio dc li tinh thn nhn dn. y l hai nhim v ht sc khim tn nhng li v i tm nhn, chnh xc v tnh thi s ca n. Cuc vn ng thc hin i sng mi. u nm 1946, Ban Trung ng vn ng i sng mi c thnh lp vi s tham gia ca nhiu nhn vt c uy tn nh: Trn Huy Liu, Dng c Hin, V nh He, Nguyn Tn Di Trng, m Tng th k l nh vn Nguyn Huy Tng. Thng 3 1947, H Ch Minh vit ti liu i sng mi gii thch rt d hiu nhng vn thit thc trong ch trng vn ha quan trng ny, gm 19 cu hi v tr li. Lm c 19 iu ny thit thc gio dc li tinh thn ca nhn dn lc cng nh c ngha cho n tn ngy nay. ng li Vn ha khng chin c dn hnh thnh ti Ch th ca Ban Chp hnh Trung ng ng v Khng chin kin quc (thng 11 - 1945), trong bc th v nhim v vn ha Vit Nam trong cng cuc cu nc v xy dng nc hin nay ca ng ch Trng Chinh gi Ch tch H Ch Minh (ngy 16 11 - 1946) v ti bo co Ch ngha Mac v vn ha Vit Nam (trnh by trong Hi ngh van ha ca ton quc ln th hai, thng 7 - 1948). ng li gm cc ni dung: xc nh mi quan h gia vn ha v cch mng gii phng dn tc, c ng vn ha cu quc, xy dng nn vn ha dn ch mi Vit Nam c tnh cht dn tc, khoa hc, i chng m khu hiu thit thc lc l Dn tc, Dn ch (ngha l

yu nc v tin b); tch cc bi tr nn m ch, m i hc, trung hc, ci cch vic hc theo tinh thn mi, bi tr cch dy hc nhi s; gio dc li nhn dn, c ng thc hnh i sng mi; pht trin ci hay trong vn ha dn tc; ng thi bi tr ci xu, h bi, ngn nga sc thm nhp ca vn ha thc dn, phn ng; ng thi hc ci hay ci tt ca van ha th gii; hnh thnh i ng tri thc mi, ng gp tch cc cho cng cuc khng chin kin quc chn nm v cho cch mng Vit Nam. Trong nhng nm 1955 1986: - ng li xy dng v pht trin vn ha trong giai on cch mng x hi ch ngha c hnh thnh bt u t i hi III (1960): + im ct li l ch trng tin hnh cuc cch mng t tng v vn ha ng thi vi cuc cch mng v quan h sn xut v cch mng khoa hc k thut, l ch trng xy dng v pht trin nn vn ha mi, con ngi mi. + Mc tiu:lm cho nhn dn thot nn m ch v thi h tt xu do x hi c la, c trnh vn ha ngy cng cao, c hiu bit cn thit v khoa hc k thut tin tin xy dng ch ngha x hi, nng cao i sng vt cht x hi v vn ha mi l nn vn ha c ni dung x hi ch ngha v tnh cht dn tc, c tnh ng v tnh nhn dn. +Nhim v vn ha quan trng ca giai on ny l tin hnh ci cch gio dc trong c nc, pht trin mnh khoa hc, vn ha ngh thut, gio dc tinh thn lm ch tp th, chng t tng t sn v tn d t tng phong kin, ph phn t tng tiu t sn, xa b nh hng ca t tng, vn ha thc dn mi min Nam. b. nh gi s thc hin ng li. Thnh tu: - Nn vn ha dn ch mi vn ha cu quc bc u c hnh thnh v t nhiu thnh tu trong khng chin v kin quc. xa b dn nhng mt lc hu, nhng ci li thi trong di sn vn ha phong kin, trong nn vn ha n dch ca thc dn Php, bc u xy dng nn vn ha dn ch mi vi tnh cht dn tc khoa hc i chng. Nhiu triu ng bo m ch bit c, bit vit. Pht trin h thng gio dc, ci cch phng php dy hc, thc hnh rng ri i sng mi, bi tr h tc, lc hu. Vn ha cu quc ng vin nhn dn tham gia tch cc vo cuc khng chin chng thc dn Php xm lc. Trong nhng nm 1955 1986, cng tc t tng v vn ha t c nhng thnh tu to ln, gp phn xng ng vo s nghip cch mng c nc. Mt thnh tu tiu biu ca min Bc x hi hcur ngha l s nghip gio dc, vn ha pht trin vi tc cao ngay c trong nhng nm c chin tranh, pht huy vai tr tch cc trong chin u v sn xut. Hot ng vn ha ngh thut cng pht trin trn nhiu mt vi ni dung lnh mnh, c v qun chng trong chin u v sn xut, gp phn xy dng cuc sng mi, con ngi mi. Trnh vn ha chung ca x hi c nng ln mt mc ng k. Li sng mi tr thnh ph bin, ngi vi ngi sng c tnh, c ngha, on kt yu thng nhau. - Thng li v i ca dn tc ta trong cuc khng chin chng M khng ch l thng li ca ng li chnh tr, ng li qun s ng n m cn l thng li ca chnh sch vn ha ca ng, thng li ca ch ngha yu nc v nhn phm Vit Nam, ca nhng gi tr tinh thn cao qu ca con ngi Vit Nam. Cng vi

c lp ch quyn, ton vn lnh th, nhng thnh qu v vn ha l mt thnh t ca ch x hi ch ngha nc ta. Hn ch v nguyn nhn: Cng tc t tng v vn ha thiu sc bn, thiu tnh chin u. Vic xy dng th ch vn ha cn chm. S suy thoi v o c, li sng c chiu hng pht trin. i sng vn hc, ngh thut cn nhng mt bt cp. Rt t tc phm t nh cao tng xng vi s nghip cch mng v khng chin v i ca dn tc. Mt s cng trnh vn ha vt th v phi vt th truyn thng c gi tr khng c quan tm bo tn, lu gi, thm ch b ph hy, mai mt. ng li xy dng, pht trin vn ha giai on 1955-1986 b chi phi bi t duy chnh tr nm vng chuyn chnh v sn nhn mnh u tranh giai cp, nhn mnh u tranh ai thng ai gia hai con ng, u tranh gia hai phe, u tranh thc h. Mc tiu, ni dung ca cch mng t tng vn ha giai on ny cng b chi phi bi cuc cch mng quan h sn xut m t tng ch o l trit xa b t hu, xa b bc lt cng nhanh cng tt, l a quan h sn xut x hi ch ngha i trc mt bc, tch ri trnh pht trin thc t ca lc lng sn xut. Chin tranh cng vi c ch qun l k hoch ha tp trung, quan liu, bao cp v tm l bnh qun ch ngha lm gim ng lc pht trin vn ha, gio dc, km hm nng lc t do sng to.