A.

Li m u
Vi hnh thc thi trc nghim hin nay, vic chn phng n ti u thc hin
gii cc bi ton ha hc l gii php cn thit. Trong qu trnh ging dy cn c nh
hng r cch thc gii 1 bi ton di hnh thc trc nghim l khc bit so vi gii t
lun, vi s im 0,2/cu khng phn bit l cu gii ton hay cu l thuyt hc sinh cn
xc nh ng hng nhanh nht ca bi ton p dng.
Ti xin trnh by 1 s phn tch c th vi cc hng ti u vi cc bi ton ha
hc c th, vi hy vng gp phn to nn 1 nh hng chung cho qu trnh gii ton ha
hc. iu quan trng nht l cc vn cp trong gii ton ha hc nhn mnh t duy
ha hc, khng lm dng ton hc can thip vo cc bi tp trc nghim ha hc.

B. Phn tch c th mt s bi ton

Bi 1.
Cho 15,6 gam hn hp hai ancol n chc, k tip nhau trong dy ng ng tc dng ht
vi 9,2 gam Na, thu c 24,5 gam cht rn. Hai ancol l :
A. CH3OH ; C2H5OH

B. C2H5OH ; C3H7OH

C. C3H5OH ; C4H7OH

D. C3H7OH ; C4H9OH

* Hc sinh thng nhm l Na phn ng va v bi ra ancol tc dng ht vi

9,2g Na do thng gii sai theo 2 tnh hung sau : tnh theo Na (p n A), p dng
tng gim khi lng tnh khi lng ru bng khi lng cht rn sau tr i khi lng
ru ban u (p n A). Trong c 2 tnh hung vn u c p n A.
Chnh xc, p dng nh lut bo ton khi lng tnh khi lng Hydro, sau
tnh s mol ancol theo s mol hydro. Ch bi tp ny l khng th tnh ton theo i
lng ban u v ta cha th xc nh cht phn ng ht l g. Vic p dng BTKL trong
bi tp ny n gin, nh hng cho hc sinh cch quan st hin tng ha hc theo cch
tng qut, khng b chi phi bi cc phn ng n l m dn n sai bn cht.

Bi 2.
un nng 15,4 gam hn hp kh X (metan, hydro, 1 ankin) vi xc tc Ni, thu c hn
hp kh Y. Cho hn hp Y tc dng vi dung dch Brom d, thu c 6,048 lt hn hp
kh Z (ktc) c t khi so vi hidro bng 8. tng khi lng dung dch Brom l :
A. 0,82 gam

B. 1,62 gam

C. 4,6 gam

D. 2,98 gam

* Nu hc sinh thc hin theo cch gi cng thc ankin, tin hnh cc bc th
nghim, trnh by cc phng trnh phn ng c cc sn phm cho Y v Z th bi ton
rt di dng.
Vi nhn xt sau y khi quan st chung cho c qu trnh, kt qu cn tm y l
khi lng cht tham gia phn ng vi brom, hon ton khng lin quan g n metan hay
hidro. Th 2 cn nhn xt n s thay i ca X,Y,Z, c th y l s thay i v khi
lng. Ta c :
Theo nh lut BTKL :
Khi lng X = khi lng Y = khi lng Z + khi lng bnh brom tng.
Khi lng bnh brom tng = khi lng X - khi lng Z = 5,14 - MZ.8.2 = 0,82gam.
Bi 3.
Cho 3,06gam hn hp K2CO3 v MgCO3 tc dng vi dung dch HCl thu c V lt kh
(ktc) v dung dch X. C cn dung dch X c 3,39 gam mui khan. Gi tr V (lt) l :
A. 0,224

B. 0,448

C. 0,336

D. 0,672

* Thng thng, hc sinh t n s mol mi mui l x, y, sau lp h 2 phng

trnh 2 n v tnh c V.
Trong bi ton ny c nhn xt :

CO32- -----> 2 Cl60g----------71g

Nh vy khi lng mui hnh thnh tng 11 gam/mol, ta c :

Khi lng mui tng = 11.s mol CO2 = 3,39 3,06
---------> s mol CO2 = 0,03 mol.

Cch nhn xt s tng gim khi lng mi mol mui tnh khi lng kh CO 2
lm n gin ha bi ton, khng cn vit ptpu cng nh phi lpj h phng trnh v tnh
ton cng knh, bn cnh hc sinh s hiu r rng s bo ton khi lng trong phn
ng ha hc.
Bi 4.
Ha tan hon ton 2,81gam hn hp gm Fe2O3, MgO, ZnO trong 500ml dung dch H2SO4
0,1M va . Sau phn ng, hn hp mui sunfat khan thu c khi c cn dung dch c
khi lng l :
A. 7,71gam

B. 6,91gam

C. 7,61gam

D. 6,81gam

* Cch gii thng thng vi cch gii gi 3 n s v lp h phng trnh s mt

thi gian v khng thch hp cho thi trc nghim. Vi bi ton ny s c nhn xt sau gip
n gin bi gii :
Khi chuyn Oxit -----> mui th s mol Oxi trong oxit = s mol SO42Do : Khi lng tng = 0,05.(96-16) = 4,0 gam
-----> Khi lng mui = khi lng oxit + khi lng tng = 6,81 gam.
Bi 5.
Ha tan hon ton hn hp gm x mol FeS2 v y mol Cu2S vo axit HNO3 va thu c
dung dch X ch cha 2 mui sunfat v kh duy nht NO. T s x/y l :
A. 6/5

B. 2/1

C. 1 /2

D. 5/6

* Nhn xt : S chuyn ht thnh SO422FeS2 -------> Fe2(SO4)3

x

0,5x

Cu2S ------> 2CuSO4

y

2y

Theo bo ton nguyn t vi S : 2x + y = 3.0,5x + 2y -------> x/y = 2/1.

Bi 6.
Tin hnh cracking nhit cao 5,8gam butan. Sau mt thi gian thu c hn hp kh
X gm CH4, C2H6, C2H4, C3H6 v C4H10. t chy hon ton X trong kh oxi d, ri dn

ton b sn phm sinh ra qua bnh ng H2SO4 c. tng khi lng bnh H2SO4 c
l :
A. 9,0gam

B. 4,5gam

C. 18,0gam

D. 13,5gam

* Khi lng bnh H2SO4 c tng ln chnh l khi lng ca H2O b hp th.
Theo bo ton nguyn t vi H : s mol H2O = 1/ 2 s mol H = 5. s mol C4H10 = 0,5.
Bi 7.
Chia hn hp X gm 2 kim loi c ha tr khng i thnh 2 phn bng nhau. Phn 1 ha
tan hon ton bng dung dch HCl d thu c 1,792 lt H2 (ktc). Phn 2 nung trong
khng kh d, thu c 2,84 gam hn hp rn ch gm cc oxit. Khi lng hn hp X l
A. 1,56gam

B. 1,8gam

C. 2,4gam

D. 3,12gam

* Nhn xt : Tng s mol in tch ion dng ca 2 kim loi trong 2 phn bng
nhau nn tng s mol in tch ion m trong 2 phn cng bng nhau (theo nh lut bo
ton in tch)

O2- <---------> 2Cl-

Mt khc : s mol Cl- = s mol H+ = 2.s mol H2 = 0,08 mol.

------> s mol O trong oxit = 0,04 mol
Trong 1 phn : Khi lng kim loi = Khi lng oxit khi lng oxi = 1,56gam.
Vy khi lng hn hp X = 2.1,56 = 3,12gam.
Bi 8.
Thay i d kin bi bi s 5, cho y = 0,045 mol, tnh x?
A. 0,045

B. 0,09

C. 0,135

D. 0,18

* Cch 1 : Nu lm theo bi 5 -----> x =0,09.

* Cch 2 : p dng bo ton nguyn t : Fe3+ : x mol ; Cu2+ : 0,09 mol ; SO42- : x+0,045
p dng nh lut bo ton in tch : 3x + 2.0,09 = 2.(x+0,045) -----> x = 0,09
Bi 9.
ha tan hon ton 20 gam hn hp X gm Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3 cn va 700ml
dung dch HCl 1M thu c dung dch X v 3,36 lt H2 (ktc). Cho NaOH d vo dung

dch X ri ly ton b kt ta thu c em nung nng trong khng kh n khi lng

khng i th lng cht rn thu c l:
A. 8gam

B. 16gam

C. 24gam

D. 32gam

* Vi cch gii thng thng ta vit 7 phng trnh ha hc, sau t n s ri

lp h phng trnh v gii.
p dng nh lut bo ton in tch ta c : Fe + 2HCl -----> FeCl2 + H2
S mol HCl ha tan Fe = 2.s mol H2 = 0,3
---------> S mol HCl ha tan cc oxit = 0,7 0,3 = 0,4
Theo nh lut bo ton in tch :
S mol O trong oxit = 1/ 2 s mol Cl- = 0,2
Khi lng Fe trong X = khi lng oxit khi lng oxi = 16,8gam
2 Fe (trong X) ----------> Fe2O3. Suy ra s mol Fe2O3 = 0,15 mol.
Bi 10.
Ho tan hon ton 19,2 gam Cu bng dung dch HNO3, ton b lng kh NO (sn phm
kh duy nht) thu c em oxi ho thnh NO2 ri chuyn ht thnh HNO3. Th tch kh
oxi (ktc) tham gia vo qu trnh trn l
A. 2,24 lt.

B. 4,48 lt.

Cch 1: Gii thng thng: n Cu =

C. 5,6 lt
19,2
=0,3(mol)
64

3Cu + 8HNO3
3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

0,3

D. 6,72 lt.

(1)

0,2 (mol)

2NO + O2
2NO2

(2)

0,2
0,1
0,2
4NO2 + O2 + 2H2O
4HNO3

(3)

0,2
0,05
n O2 = 0,1 + 0,05 =0,15 (mol) V= 0,15 22,4 = 5,6 lt p n C

Cch 2: p dng phng php bo ton e

Nhn xt :
Xt ton b qu trnh :
+ Nit coi nh khng c s thay i s oxi ho (HNO3 ban u
HNO3)

+ Nh vy ch c hai nguyn t c s thay i s oxi ho l Cu v O2

Cu+2
Cu 2e

0,3 2 0,3

O2 + 4e
O2
0,15 0,6

V= 0,15 22,4 = 5,6 lt p n C.

Bi 11.
Cho 13,92 gam Fe3O4 tc dng hon ton vi dung dch HNO3, sau phn ng thu c
dung dch X v 0,448 lt kh NxOy (sn phm kh duy nht ktc). Khi lng HNO3
nguyn cht tham gia phn ng l
A. 35,28gam

B. 33,48 gam.

C. 12,6 gam.

D. 17,64 gam.

Cch 1 : Vit v cn bng PTPU

(5x2y)Fe3O4 + (46x18y)HNO3 (15x6y)Fe(NO3)3 + NxOy + (23x9y)H2O
0,06
0,02 (mol)
Cch 2 :
3Fe+8/3 e 3Fe+3

xN+5 + (5x2y)e xN+2y/x

0,06 0,06

0,02(5x2y) 0,02x

iu kin : x 2 ; y 5 (x,y N)
0,02 (5x2y) = 0,06 x = 1 ; y = 1 (hp l)
nHNO3 (phn ng) = nNO (mui) +nN(trong kh) = 3 0,06 3+ 0,02 = 0,56 (mol)
3

mHNO

(phn ng)

= 0,56 63 = 35,28 gam p n A

Bi 12.
Cho 18,56 gam st oxit tc dng hon ton vi dung dch HNO3, sau phn ng thu c
dung dch X v 0,224 lt kh mt oxit ca nit (sn phm kh duy nht ktc). Cng thc
ca hai oxit ln lt l
A. FeO v NO.

B. Fe3O4 v NO2.

C. FeO v N2O.

D. Fe3O4 v N2O

* t cng thc tng qut ca 2 oxit l : Fe2On ; N2Om (n <3 ; m < 5 (n, m R+)
2Fe+n
2

2(3n)e

(1)

2Fe+3

18,56
18,56
(3 n)

2
112 + 16n
112 + 16n

2N+5

+ 2(5m)e

(2)

2N+m

2 0,01
0,02(5 m)

18,56
(3 n) = 0,02(5m)
112 + 16n

Vi iu kin trn phng trnh c nghim hp l : m =1 ; n = 8/3

2 oxit ln lt l Fe3O4 v N2O
Bi 13.
Ha tan hon ton 4,431 gam hn hp Al, Mg bng dung dch HNO3 long thu c dung
dch X (khng cha mui amoni) v 1,568 lt (ktc) hn hp 2 kh khng mu c khi
lng 2,59gam, trong c mt kh b ha nu trong khng kh. C cn cn thn dung
dch X th lng mui khan thu c l :
A. 19,621gam

B. 8,771gam

C. 28,301gam

D. 32,641gam

* Kh khng mu ha nu trong khng kh l NO.

Tnh c khi lng phn t trung bnh ca hn hp kh = 37 ----> kh cn li phi c M
>37 (v MNO = 30<37) ----> kh N2O.
Gi s mol NO v N2O ln lt l x, y. Lp h phng trnh tnh c x = y = 0,035.
p dng nh lut bo ton e tnh c s mol e nhn = 0,385.
Vy khi lng mui = 4,431 + 62.0,385 = 28,301gam
Bi 14.
Dn 1,68 lt hn hp kh X gm 2 hidrocacbon vo bnh ng dung dch brom d. Sau khi
phn ng xy ra hon ton, c 4 gam brom tham gia phn ng v cn li 1,12 lt kh.
Nu t chy hon ton 1,68 lt kh X th sinh ra 2,8 lt kh CO 2. Cng thc phn t ca
hidrocacbon l (cc th tch kh u o ktc)
A. CH4 ; C2H4B. CH4 ; C3H4

C. CH4 ; C3H6

D. C2H6 ; C3H6

* Theo phng trnh phn ng c : s mol Brom = s mol RH khng no x s lin kt pi

------> k =1 ------> Loi B.
Th tch CO2 = th tch hn hp X x s nguyn t C trung bnh
-------> S C trung bnh = 1,67 -------> Loi D.
------> C 1 hidrocacbon l CH4 -------> S C ca RH kia = (2,8-1,12.1)/0,56 = 3
-------> C3H6
Bi 15.
Nung m gam bt Fe trong oxi, thu c 3,0 gam hn hp cht rn X. Ha tan ht hn hp
X trong dung dch HNO3 d, thot ra 0,56 lt (ktc) NO l sn phm kh duy nht. Gi tr
ca m l :
A. 2,52

B. 2,62

C. 2,62

D. 2,32

* C 4 phng n ti u quy i hn hp X
Cch 1 : Quy i hn hp X gm : Fe : x mol , Fe2O3 : y mol
p dng bo ton khi lng v bo ton e lp h phng trnh tnh c :
x = 0,025 ; y = 0,01
Theo bo ton nguyn t vi Fe :
Tng s mol Fe = x + 2y, t tnh c m = 2,52gam.
Cch 2 : Quy i hn hp X gm : Fe : x mol , FeO : y mol. Tip theo nh cch 1.
Cch 3 : Quy i hn hp X gm : Fe : x mol , O : y mol. Tip theo nh cch 1
Cch 4 : Thay vai tr oxi ha ca HNO3 bng [O], nh vy thay vai tr nhn e ca N+5
bng O, theo nguyn tc s e do N+5 v O0 nhn phi nh nhau. Tip theo cng p dng
bo ton e v bo ton khi lng tnh ton
Bi 16.
T khi ca hn hp gm H2, CH4, CO so vi hidro bng 7,8. t chy hon ton mt
th tch hn hp ny cn 1,4 th tch oxi. Thnh phn phn trm v th tch ca mi kh
trong hn hp ban u l :
A. 20%-50%-30%

B. 33,33%-50%-16,67%

C. 20%-60%-20%

D. 10%-80%-10%

* Gi s c 1 mol hn hp ban u ---> s mol Oxi dng l 1,4 mol

2H2 + O2 -----> 2H2O
CH4 + 2O2 -----> CO2 + 2H2O
2CO + O2 -----> 2CO2
Nhn xt rng : nu t l cc ptpu l 2:1 th ch cn s mol oxi = 0,5 m thc t cn 1,4
mol tc l d ra 0,9 mol, l s mol oxi phn ng vi CH4.
Vy s mol CH4 = 2/3.(0,9) = 0,6 mol.

Bi 17.
Dn 2,24 lt (ktc) mt hn hp gm etilen, propen, cc buten v axetilen qua dung dch
ng brom d th thy lng brom trong bnh gim 19,2gam. Tnh lng CaC2 cn dng
iu ch c lng axetilen c trong hn hp trn.
A. 6,4gam

B. 1,28gam

C. 2,56gam

D. 3,2gam

* C cc phn ng : Anken + 1Br2 ----->

C2H2 + 2Br2 ----->
S mol CaC2 = s mol C2H2 = s mol Br2 s mol anken = 0,02 mol.

Bi 18.
Tin hnh phn ng nhit nhm m gam X gm bt Al v st oxit FexOy trong iu kin
khng c khng kh, c hn hp Y. Nghin nh, trn u hn hp B ri chia thnh 2
phn :

Phn 1 c khi lng 14,49gam c ha tan ht trong dung dch HNO3 un nng, thu
c dung dch C v 0,165mol NO l sn phm kh duy nht.
Phn 2 tc dng vi lng d dung dch NaOH un nng thy gii phng 0,015 mol kh H 2
v cn li 2,52gam cht rn. Cng thc ca oxit v gi tr ca m ln lt l :
A. FeO v 19,32gam
C. Fe3O4 v 19,32 gam

B. Fe2O3 v 28,98 gam

D. Fe3O4 v 28,98 gam

* Tnh ton vi cc gi thit cho ca phn 2 c :S mol Fe = 0,045 ; s mol Al = 0,01 ;

s mol Al2O3 : a mol
Phn 1 c khi lng gp k ln phn 2 do trong phn 1 : Fe : 0,045k ; Al : 0,01k ; Al 2O3
: ak.
Tnh ton vi phn 1 c a = 0,02. Tip theo tnh ton thng thng.

C. Kt lun
Trn y l cc bi tp ti chn gii thiu v phn tch, cch gii v tm ra p s
vi cc v d trn y rt n gin, c th cn nhiu hn na cc cch gii quyt nhanh
gn 1 bi ton ha hc.
C rt nhiu cc bi tp c th p dng cc phn tch trn y, bao gm c nhng
bi luyn thi i hc mc kh hn cng nn p dng cc kh nng tip cn vn
trn.