You are on page 1of 23

I.

L DO CHN TI K t khi thnh lp nm 1995, T chc Thng mi Th gii WTO lun ng vai tr then cht trong vic m bo cho thng mi quc t pht trin lnh mnh. C th khng nh rng WTO l t chc iu chnh thng mi ton cu cui cng v nc cao nht, nh hng r nht ca tnh cht ny l mong mun xin gia nhp ca cc quc gia trn th gii cng nh vic gii quyt tranh chp thng mi ca WTO. Ton cu ho v hi nhp kinh t quc t ang l thch thc i vi Vit Nam trn con ng i mi. Sau 11 nm m phn cng thng trong mt lot vn v chnh sch c lin quan su rng n nhiu lnh vc kinh t v x hi, ngy 11 thng 01 nm 2007 Vit Nam chnh thc tr thnh thnh vin th 150 ca t chc ny. Nh vy, tham gia vo WTO cng c ngha l Vit Nam s c bo v v hng nhng li ch to ln m WTO mang n cho cc nc thnh vin. L mt nn kinh t nh b v ph thuc vic cc th trng ln nht th gii phi m ca cho hng ho xut khu ca Vit Nam s to ra mt c hi pht trin ln cho chng ta mc d trong qu trnh ny i li Vit Nam cng s phi chu nhiu tn tht ln. Tuy vy, gia nhp WTO v tham gia su hn vo qu trnh ton cu ho s ch lm li v ton cc cho Vit Nam. Vy ti sao Vit Nam quyt tm gia nhp WTO, d ci gi phi tr trong con mt nhiu ngi l khng h nh. Chnh v l do trn, chng em chn ti T chc Thng mi Th gii WTO hiu r bn cht v hot ng ca t chc ny.

II. T CHC THNG MI TH GII WTO 1/ Tng quan v T chc Thng mi Th gii WTO T chc Thng mi Th gii (tn ting Anh: World Trade Organization), l mt t chc quc t ln nht hnh tinh t tr s Genve, Thy S, l sn chi chung cho th trng ton cu, mang tnh cht Thnh vin sng lp (thng 1, 1995) Thnh vin gia nhp sau Ngy thnh lp Tr s Thng 1, 1995 Centre William Rappard, Geneva, Thy S n ngy 01 thng 01 nm 2010, WTO c 153 thnh vin. Ting Anh, Ting Php, Ting Ty Ban Nha tng i t do, cng bng v tun th nhng lut l r rng. C chc nng gim st cc hip nh thng mi gia cc Thnh vin Ngn ng chnh thc nc thnh vin vi nhau theo cc quy tc thng mi. Hot ng ca WTO nhm mc ch loi b hay Ngn sch Nhn vin Trang ch 189 triu franc Thy S (khong 182 triu USD) vo nm 2009. 635 www.wto.int gim thiu cc ro cn thng mi tin ti t do thng mi.Trong thp nin 1990 WTO l mc

tiu chnh ca phong tro chng ton cu ha. WTO hin chim 97% giao dch thng mi th gii. 2/ S ra i ca T chc Thng mi Th gii WTO Kt thc Hi ngh Brettonwood nm 1945 ti Hoa K, 44 nc tham gia H ngh quyt nh thnh lp Qu Tin t quc t v Ngn hng th gii. Song Ngh quyt ti Lahabana Cu Ba v vic thnh lp T chc thng mi Quc t (International Trade Organization ITO), vi quyn ph quyt ca mnh, M khin t chc ny khng th ra i. Khng ng tnh vi cch x s , ti Geneve Thu S, mt nhm 23 quc gia t chc m phn ring r v vn u i thu quan i vi nhau v t c s thng nht v mt s vn . Kt thc m phn nm 1947 cc nc ny k vi nhau Bn Hip nh chung v Thu quan v thng mi (General Agreement on Tarrif and Trade, gi tt l GATT). Hip nh GATT c hiu lc t ngy 01/01/1948 vi t cch l mt tho thun a phng. Mc tiu ca GATT l t chc cc vng m phn ct gim thu nh vo hng nhp khu gia cc nc thnh vin, to ra t do ho thng mi cc thnh vin c thi c nhp khu hng ho, vt t gi thnh r. Trong lch s gn 48 nm tn ti ca mnh (1947-1994), GATT t chc c 8 vng m phn a phng v thng mi: STT Tn vng m phn 1 Geneva 2 3 4 5 6 7 Ancecy Torquay Geneva Dillon Kennedy Tokyo Nm Ch m phn Thu quan Thu quan Thu quan Thu quan Thu quan Thu quan v cc bin php chng bn ph gi Thu quan, cc bin php phi thu quan, cc hip nh khung Thu quan, cc bin php phi thu quan, dch v, s hu tr tu, gii quyt tranh chp, Thnh vin tham gia 23 13 38 26 26 62 102

1947 1949 1951 1956 1960-1961 1964-1967 1973-1979

Uruquay

1986-1994

123

nng nghip, hng dt may Sau khi kt thc vng m phn Uruguay, ngy 15/4/1944 ti Marrakesh Marc 117 quc gia tham gia vng m phn Uruguay k Hip nh thnh lp WTO. Thng qua Hip nh ny, cc nc thnh vin tho thun chuyn GATT thnh WTO t ngy 01/01/1995 trn c s chp thun vic k tha ton b cc vn kin php l m GATT t c ti vng m phn Uruguay. 3/ Mc tiu Cc quc gia k kt Hip nh thnh lp WTO hng ti nhng mc tiu r rng v kinh t, chnh tr v x hi, l: V kinh t: Thc y tin trnh t do ha thng mi hng ha v dch v; Thc y s pht trin ca th ch th trng; Loi b ro cn thng mi; M ca th trng, duy tr cnh tranh lnh mnh trong thng mi ton cu; Nng cao nhn thc, hiu bit ca Chnh ph, cc t chc, c nhn v cc quy nh iu chnh quan h thng mi quc t; Xy dng mi trng php l thng thong, r rng; To iu kin kinh doanh lnh mnh, cng bng gia cc ch th. V chnh tr: Gii quyt bt ng tranh chp thng mi gia cc nc trong khun kh h thng thng mi a phng ph hp nguyn tc c bn ca Cng php quc t v lut l ca WTO; Lp c ch kim sot i vi cc nc thnh vin; Bo m cho cc quc gia ang pht trin v quc gia ngho c hng li ch t s tng trng ca thng mi quc t. V x hi: Pht trin bn vng v bo v mi trng; Nng cao mc sng, to cng n vic lm cho cc nc thnh vin;

Lm trung tm hi ngh v cc thng tho v tip cn th trng. 4/ Chc nng 5/ C cu Hi ngh B trng: Bao gm cc B trng Thng mi kinh t i din cho tt c cc nc thnh vin; Hp 2 nm 1 ln quyt nh cc vn quan trng ca WTO. i hi ng: Bao gm i din tt c cc nc thnh vin; thc hin chc nng ca Hi ngh B trng trong khong gia 2 k hi ngh ca c quan ny; i hi ng cng ng vai tr l C quan gii quyt tranh chp (DSB) v C quan r sot cc chnh sch thng mi. Cc Hi ng Thng mi Hng ho, Thng mi dch v, Cc vn S hu tr tu lin quan n Thng mi; Cc U ban, Nhm cng tc: L cc c quan c thnh lp h tr hot ng ca i hi ng trong tng lnh vc tt c cc thnh vin WTO u c th c i din tham gia cc c quan ny. Ban Th k: Ban Th k bao gm Tng gim c WTO, 03 Ph Tng Gim c v cc V, Ban gip vic vi khong 500 nhn vin, lm vic c lp khng ph thuc vo bt k chnh ph no. 6/ Nguyn tc hot ng T chc thng mi th gii c xy dng da trn bn nguyn tc php l nn tng l: ti hu quc; i ng quc gia; m ca th trng v cnh tranh cng bng v nguyn tc minh bch. Nguyn tc ti hu quc MFN (Most favoured nation): Theo nguyn tc ny, cc thnh vin WTO dnh cho nhau vi s i x vi t cch l nc c hng u i nht, theo nu mt nc dnh cho mt nc thnh vin khc cc u i v thng mi, th cc nc cn li mc nhin c hng quyn li nh vy. Ni dung quan trng nht ca nguyn tc ny l cc quc gia thnh vin WTO dnh cho nhau c hng quy ch v thu nhp khu ti hu quc (mc thu thp hn nhiu so vi thu ph thng).

Tuy nhin nguyn tc ny cng c nhng ngoai l dnh cho cc nc ang v km pht trin, theo cc nc ny c hng i x khc v c bit nh: - c ct gim thu nhp khu mc thp hn so vi cc nc pht trin; - c duy tr mt s bin php chng tnh cht phn bit i x; - c thc hin tha thun tay i ngoi khun kh quy nh ca WTO. Nguyn tc i ng quc gia (National Treatment NT) Nguyn tc NT c hiu l hng ho nhp khu, dch v v quyn s hu tr tu nc ngoi phi c i x khng km thun li hn so vi hng ho cng loi trong nc. Tuy nhin, cng ging nh nguyn tc MFN, nguyn tc ny cng dnh cho cc nc ang v km pht trin s i x khc nh: - c hng thi gian chuyn i di hn; - c duy tr mt s bin php bo v li ch quc gia v thi gian di hn so vi cc nc pht trin; - c thc hin tha thun tay i ngoi khun kh quy nh ca WTO. Nguyn tc m ca th trng (market access) Nguyn tc ''m ca th trng'' hay cn gi mt cch hoa m l tip cn th trng (market access) thc cht l m ca th trng cho hng ho, dch v v u t nc ngoi. Trong mt h thng thng mi a phng, khi tt c cc bn tham gia u chp nhn m ca th trng ca mnh th iu ng ngha vi vic to ra mt h thng thng mi ton cu m ca. V mt chnh tr, ''tip cn th trng'' th hin nguyn tc t do ho thng mi ca WTO. V mt php l tip cn th trng th hin ngha v c tnh cht rng buc thc hin nhng cam kt v m ca th trng m nc ny chp thun khi m phn gia nhp WTO. Nguyn tc cnh tranh cng bng (fair competition) Nguyn tc ny quy nh cc nc khng c s dng cc chnh sch thng mi b WTO cm nhm bo m cho hng ha, dch v lu thng trn th trng cu nhau theo quy lut cung cu v gi c th trng c ngi tiu dng

chp nhn. Mt khc, tt c cc bin php tr cp nhm bp mo thng mi nh tr cp theo t l ni a ha, theo t l xut khu trong u t, ... u khng c p dng. Nguyn tc minh bch ( transparency) Nhm minh bch ha, cc nc thnh vin WTO u c ngha v cng b cng khai cc quy nh v cc hng dn hnh chnh ca nc mnh lin quan n xut khu v nhp khu hng ha, dch v, u t theo Hip nh TRIMS v c ch bo h quyn s hu tr tu ph hp vi Hip nh TRIPs, bo m d tip cn v p dng trn ton lnh th. Cc thnh vin cn c trch nhim thnh lp nhng c quan gii quyt khiu kin vi th tc t tng r rng cc cng ty cc nc c th khi kin ti .ng thi cc nc thnh vin cng phi dnh c hi tha ng cho cc bn lin quan c gp trong qu trnh lp quy. Minh bch v tip cn th trng yu cu cc thnh vin n lc rng buc mc trn cho thu nhp khu v a ra cam kt r rng v m ca th trng, gip cc doanh nghip c th d bo v hoch nh chin lc kinh doanh. III. VIT NAM TRONG WTO 1/ Qu trnh gia nhp Tin trnh gia nhp WTO ca Vit Nam 1-1995: Vit Nam np n xin gia nhp WTO. Ban Cng tc xem xt vic gia nhp ca Vit Nam c thnh lp vi Ch tch l ng Eirik Glenne, i s Na Uy ti WTO (ring t 19982004, Ch tch l ng Seung Ho, Hn Quc) 8-1996: Vit Nam np B vong lc v chnh sch thng mi
o 1996:

Bt u m phn Hip nh Thng mi song phng vi Hoa k (BTA)

1998 - 2000: Tin hnh 4 phin hp a phng vi Ban Cng tc v Minh bch ha cc chnh sch thng mi vo thng 7-1998, 12-1998, 7-1999, v 11-2000. Kt thc 4 phin hp, Ban cng tc ca WTO cng nhn Vit Nam c bn kt thc qu trnh minh bch ha chnh sch v chuyn sang giai on m phn m ca th trng.
o o

7-2000: k kt chnh thc BTA vi Hoa K 12-2001: BTA c hiu lc

4-2002: Tin hnh phin hp a phng th 5 vi Ban Cng tc. Vit Nam a ra Bn cho u tin v hng ha v dch v. Bt u tin hnh m phn song phng.

2002 2006: m phn song phng vi mt s thnh vin c yu cu m phn, vi 2 mc quan trng:
o o

10-2004: Kt thc m phn song phng vi EU - i tc ln nht 5-2006: Kt thc m phn song phng vi Hoa K - i tc cui cng trong

28 i tc c yu cu m phn song phng. 26-10-2006: Kt thc phin m phn a phng cui cng, Ban Cng tc chnh thc thng qua ton b h s gia nhp WTO ca Vit Nam. Tng cng c 14 phin hp a phng t thng 7-1998 n thng 10-2006. 7-11-2006: WTO triu tp phin hp c bit ca i Hi ng ti Geneva chnh thc kt np Vit Nam vo WTO. 2/ C hi Vic c cng nhn l thnh vin chnh thc ca WTO khng nh c quyt tm hi nhp ca ta trn sn chi quc t. Gia nhp WTO, chng ta ng trc nhng c hi rt ln t nc c c v th trn trng quc t. i vi tng trng kinh t: Hi nhp kinh t quc t, c bit gia nhp WTO, nhn tng th, c tc ng tch cc n tng trng kinh t ca Vit Nam trong hn 3 nm qua k t ngy Vit Nam l thnh vin chnh thc ca WTO. Du hiu u tin c th nhn thy l cc ro cn k thut thng mi t cc nc nhp khu sn phm ca Vit Nam thuyn gim ng k, c bit l cc nc thnh vin WTO bi b hn ngch nhp khu v dnh cho hng ha xut khu t Vit Nam c hng thu MNF v s i x quc gia, nh kim ngch xut khu tng ca nc ta tng nhanh, kch thch sn xut trong nc pht trin gp phn tng trng kinh t. Tng trng kinh t Vit Nam c hng li t nhiu yu t tch cc t bn trong cng nh ngoi nn kinh t gn lin vi hi nhp kinh t quc t.

10 8 6 4 2 0 2006 2007 2008 2009 2010

Tc tng trng kinh t giai on nm 2006-2010(%) Di tc ng ca cuc khng hong kinh t th gii, tc tng trng kinh t ca Vit Nam giai on 2008-2010 b chng li, tuy nhin y vn l tc tng trng cao v kh quan so vi cc nc khc. Tip nhn vn u t v cng ngh: Thc tin cho thy, k t ngy gia nhp WTO, Vit Nam tr thnh mt trong nhng quc gia dn u th gii v thu ht u t nc ngoi bi s n nh chnh tr, tim lc con ngi, ti nguyn v v th ca Vit Nam trn trng quc t ngy cng c nng cao, cc chnh sch minh bch ha, thng thong to iu kin cho nh u t c mi trng thun li nht, thc s to nn nim tin kh vng chc cho cc nh u t. y l c hi c ngha nht, l yu t quan trng thc y chuyn dch c cu kinh t, c cu lao ng, thc y tp trung kinh t vi tc cao. Nu trong thi k 2001-2006 tng vn u t x hi tng 13,3% bnh qun/nm, nm 2007 tng 27%, trong khu vc u t FDI tng k lc l 93,4%, khu vc dn doanh l 26,9% v u t khu vc nh nc tng 34,6%. Nm 2008-2009 do tc ng ca khng hong nn mc tng chm li. Hu ht cc ngnh u tng trng vn u t cao, mnh nht l kinh doanh ti sn v dch v t vn 263%, ti chnh v tnh dng 87,4%, thng tin lin lc 29,5%. Ring gio dc l ngnh c u t thp nht. Bn cnh vic thu ht vn Vit Nam cn tranh th c cng ngh, kin thc v kinh nghim qun l y mnh cng nghip ha theo nh hng x hi ch ngha, to cng n vic lm cho ngi lao ng, gp phn thc hin mc tiu dn giu nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh.

M rng th trng hng ha v dch v trn c s bnh ng v cng bng hn. Thc tin trong nhng nm qua chng minh rng: tham gia vo hi nhp kinh t quc t, doanh nghip nc ta s c hng s i x bnh ng hn hn khi tip cn th trng ca tt c cc nc, c bit l cc thnh vin WTO, v ta c i x bnh ng theo cc chun mc ca WTO. Hng ha v dch v xut khu ca cc doanh nghip nc ta s hn ch c vic b cc nc s dng cc bin php phn bit i x. Doanh nghip Vit Nam c hng mc thu ti hu quc i vi nhiu mt hng, gi thnh xut khu gim nn nng cao sc cnh tranh, tng kh nng thm nhp th trng th gii c v s lng v chng loi hng ha. Mt khc, ta cng nhn c c hi s dng c ch gii quyt tranh chp ca WTO u tranh bnh ng vi cc i tc thng mi ln, nht l khi li ch kinh t nc ta b cnh tranh tri vi lut chi chung.Vic Vit Nam chnh thc kin li Hoa K ti WTO v c nhn n v vic nc ny p thu chng bn ph gi mt cch v l i vi sn phm tm ca ta xut vo th trng nc h l bng chng bc u v c hi trn. Th trng xut khu ca Vit Nam hin nay ln n trn 150 quc gia, trong cc th trng trng yu nh Hoa K, EU, Trung Quc,Nht Bn vn c mc thm nhp tt. Mt hng xut khu v c bn vn ng vng trn th trng c, ng thi m thm nhiu th trng mi nh Trung ng, Chu M Latinh, Chu Phi. Nn nng nghip chuyn theo hng a canh, t sut ngy cng cao, nht l xut khu, i sng ca nhn dn, nht l nng dn c ci thin mc d cha thc s bn vng. Hng nng sn xut khu t Vit Nam khng nhng tng khi lng m mc v sinh an ton thc phm ngy cng c bo m hn.

Doanh nghip v nng, ng dn thc r hn, t duy sn xut nng nghip sch bc u hnh thnh, thay cho t duy nng sut cao, sn lng nhiu bng mi gi. i vi dch v, h thng phn phi hng ha dch v ngy cng c m rng. Theo kho st ca S Cng Thng thnh ph H Ch Minh i vi dch v phn phi cho thy: nhiu i phng, nht l thnh ph H Ch Minh, s lng siu th v trung tm thng mi tng c v s lng ln quy m. H thng c s h tng cc siu th, ch, c bit cc thnh ph ln c nng cp. Mng li ch tip tc pht trin ph hp truyn thng tiu dng ca cng chng. To ra h thng php lut, chnh sch minh bch. Sc p ca vic bo m cc iu kin thc hin cc cam kt quc t cng nh i vi WTO buc nc ta phi tip tc ban hnh v iu chnh, b sung, sa i kh nhiu lut v cc vn bn di lut, lm cho mi trng php l nc ta r rng, minh bch hn. Hot ng ny to iu kin cho doanh nghip nc ta c hot ng trong mi trng php l minh bch, r rng, d d bo hn v trnh dn i n xa b c ch xin, cho ca trc, ca sau, gp phn chng tham nhng c hiu qu. Vic gim 30% th tc hnh chnh m Vit Nam ang lm mt phn cng nh sc p ca hi nhp.

3/ Thch thc Tri qua 25 nm hi nhp v pht trin, nht l sau khi Vit Nam gia nhp WTO chng ta cng c thm nhiu c hi v iu kin pht trin. Tuy nhin song song vi nhng c hi, thch thc cng pht sinh ra ngy mt nhiu hn, cam go hn trn tt c cc lnh vc. Di y l nhng thch thc c bn nht m nu ta khng kp thi gii quyt th chc chn chng s bin thnh nhng kh khn lu di.

1/ i vi ci cch c cu kinh t Chng ta c xp vo nhm cc quc gia ang pht trin, tc tng trng bnh qun hng nm ca chng ta giai on 2005-2010 l 6,9% ( khu vc chu ch ng sau Trung Quc), tuy nhin nhng s liu y hon ton khng ni ln rng chng ta ang giu mnh bi 1% tng trng ca ta c tng ng vi 1% tng trng ca Trung Quc? - C cu kinh t theo khu vc (%): Nm 2006 Khu vc I Khu vc II Khu vc III 20,4 41,52 38,08 Nm 2007 20,19 41,58 38,13 Nm 2009 20,7 42,3 39,0

T cc s liu trn c th thy c cu kinh t ca nc ta ang chuyn dch theo hng tch cc, tuy nhin tc chuyn dch vn cn chm, cha p ng kp yu cu hi nhp, nu tnh trng trn khng c ci thin, chng ta s t nh mt i nhng li th ca chnh mnh. - C cu theo thnh phn kinh t cn bt hp l, kinh t nh nc vn chim t trng cao nhng cha pht huy c vai tr ch o trong nn kinh t quc dn. Kinh t doanh nhn ch yu quy m va v nh, cha th l ng lc pht trin kinh t. Kinh t c vn u t nc ngoi tng nhanh nhng hiu qu chuyn giao cng ngh v nng cao nng lc cng ngh v kinh nghim qun l vo nc ta cn nhiu hn ch. -Kinh t vng ngnh cha hnh thnh c s kt ni hu c gia cc b, ngnh v cc tnh, thnh ph trc thuc trung ng da trn li th cnh tranh ca ngnh, vng ni chung v ca tng ngnh ni ring. -C cu u t cha hp l, hiu qu gii ngn vn cha cao, ngun vn u t cho cc ngnh mi nhn, chin lc cha tha ng. 2/ Ci cch th tc hnh chnh v hon thin th ch- c ch qun l kinh t Thch thc ca nn hnh chnh quc gia l phi thay i nn hnh chnh theo hng cng khai hn, minh bch hn v hiu qu hn, to s thng thong trong

cc th tc pht huy mi ngun lc trong nc, thu ht u t nc ngoi, thc y tnh nng ng v kh nng thch ng nhanh cho nhng yu t quan trng quyt nh s thnh bi ca hi nhp kinh t quc t. Trong nhng nm qua, tuy chng ta c nhiu tin b trong ci cch th tc hnh chnh, tuy nhin vn cn khng t vng mc gy phin h, tn km khng cn thit cho doanh nghip, l tr lc cho s nng ng ca doanh nghip. 3/ Pht trin ngun nhn lc Trong mt nghin cu do Ngn hng th gii nghin cu do Ngn hng th gii cng b gn y, mt quc gia d ngun ti nguyn giu ti u cng ch em li 60% GDP, 40% cn li ch c th c to ra nh kt qu o to v s dng ngun nhn lc. Hin nay, dn s trong tui lao ng nc ta khong 46 triu ngi, trong lao ng trong lnh vc nng nghip chim 53,9%; trong lnh vc cng nghip l 20,3%; dch v l 25,8%. Tuy nhin trn thc t, theo chnh nh gi ca B Lao ng Thng binh v X hi, lc lng lao ng ca VIt Nam c ti 65,3% l lao ng gin n, khng qua bt k trng lp o to no. Do vy, lc lng lao ng Vit Nam vn c xem nh l va tha va thiu. Chuyn dch c cu lao ng nng thn - thnh th cn rt chm. Cc d n u t phn ln tp trung vo khu vc c nhiu vn (thnh th) trong khi ngun nhn lc li ch yu nng thn. V phn b lao ng, chng ta tip tc to cho tng trng, tp trung nhiu hnh thnh cc khu cng nghip, khu ch xut, c bit pha Nam nh Bnh Dng, ng Nai nhng li c s bt cp gia mc tiu pht trin kinh t theo quy m vi kh nng p ng ca th trng lao ng. Khng nhng thiu lao ng qua o to k thut, chng ta cn thiu c nhng cn b c trnh , kinh nghim qun l. Rt nhiu doanh gia Vit Nam khng am tng lut l v th tc (mi) ca WTO. Nhng lut l v th tc hin hnh ca WTO cn thay i nhiu. Trong bc u hi nhp WTO, gii kinh doanh Vit Nam gp phi nhng cnh tranh rt gay gt v vy gii qun l cng nh nhn vin phi cp k lnh hi cch lm n mi thch hp vi thng trng WTO. Nhiu nguy c thua m trong nhng v tranh chp php l.

4/ Mi trng v nng lc cnh tranh Cng vi hi nhp, chng ta nhn thc c rng cnh tranh s tr nn khc lit hn. Cu hi c t ra l lm sao doanh nghip trong nc c th ng vng, chim lnh c th trng ni a v h c tn dng c nhng thun li t c thnh cng trn sn chi quc t. Thc t cho thy nng lc canh tranh ca doanh nghip Vit Nam nhn chung vn cn yu. Qua 4 nm gia nhp WTO, cc kh khn yu km c bc l kh r: Doanh nghip Vit Nam ch yu l va v nh, doanh nghip ln nht cng ch c quy m bng c va cc nc pht trin. Nhiu cng ty Vit Nam c kh nng b cng ty ngoi quc nut chng. Doanh nghip ln v nh Vit Nam c khong cch chnh lch ln v quy m. Hu ht cc doanh nghip nc ta cn thiu nhiu tiu ch theo tnh ton ca cc chuyn gia kinh t th gii.(vn, nhn lc, trnh qun tr, cng ngh) + Thiu vn v kinh nghim qun l, khai thc vn; + Thiu ngun nhn lc c trnh ; + Trnh qun tr doanh nghip thp; + Cng ngh lc hu; + Thiu vt t, nguyn vt liu phc v cho nhiu ngnh cng nghip xut khu; + Trnh marketing, qung b sn phm yu. Chin lc pht trin v lin kt kinh t gia cc doanh nghip cn yu.Cc Hip hi cha thc s l cu ni gia Nh nc v doanh nghip, gia doanh nghip vi ngi dn. Nguy c b kin bn ph gi lun thng trc trong hot ng xut khu ca cc doanh nghip nc ta do nc ta cha c cng nhn nn kinh t th trng. Quy nh v an ton v sinh thc phm t cc nc i vi hng nng sn v thy sn Vit Nam ngy cng nghim ngt v khc khe hn.

Xut khu tng nhng hiu qu khng cao bi hm lng nhp trong sn phm xut khu ca ta cn cao, sn phm to ra ch yu vn l gia cng, lp rp, cng nghip h tr cho pht trin. Kh nng phn ng, thch nghi, phn tch bin ng th trng ca cc doanh nghip Vit Nam cn chm, d b tn thng. Khng hong kinh t th gii 2008-2009 tc ng rt ln n cc doanh nghip xut khu nc ta khi m cc nc tht cht chi tiu, hn ch nhp khu, thc hin cc bin php tinh vi bo h sn xut trong nc v vic phc hi li th trng gp khng t kh khn, tr ngi. i vi th trng trong nc, nguy c thua ti sn nh l rt ln. Nguyn nhn l do h thng phn phi trong nc cnnhiu yu km, kh nng thu ht, phc v khch hng ca doanh nghip cha th cnh tranh vi cc doanh nghip nc ngoi c li th v vn. Mt khc, cht lng nhiu mt hng trong nc khng th so snh vi hng ngoi nhp cha k tm l ngi Vit a chung s dng hng ha nc ngoi d c lc phi chi tin nhiu hn. Theo Bo co ca Vin nghin cu qun l kinh t Trung cho rng sau 3 nm gia nhp WTO, i tng chu tc ng nng n v thit thi nht l nng dn. Ngi nng dn vn quen sn xut nh l, manh mn, thiu thng tin th trng, trnh hiu bit v p dng khoa hc k thut cn rt hn ch trong khi chnh sch 3 nh vn cn nhiu vng mc. i vi lnh vc u t, bao gm c u t trong nc v u t nc ngoi, kh khn v thch thc vn tn ti: +C s h tng yu km, nht l h thng giao thng, kho bi, phng tin bc d. +Tc gii ngn cn chm, nhiu d n ng k gi ch +Cng tc gii phng mt bng chm. +Th tc hnh chnh lin quan n vic cp giy chng nhn, giy php u t, ... vn cn nhiu phin h, phc tp. +C cu u t bt hp l, u t ch yu tp trung vo gia cng, lp rp, gi tr gia tng thp. +Nhiu d n khng kh thi, hiu qu kinh t thp nhng thiu cn b thm duyt d n gy lng ph tim lc kinh t, ko di thi gian.

+Trnh trng u t trn lang, t lm ph v quy hoch v qu t nng nghip nhiu a phng. +Kh nng u t ra bn ngoi ca ta cn hn ch do thiu vn, vic nghin cu, tm hiu th trng nc ngoi cn nhiu vng mc. Trong nhng nm gn y, song song vi tng trng kinh t, t l lm pht tng cao, gy tm l e ngi cho cc nh u t 5/ Mi trng kinh doanh Trc khi gia nhp WTO, Vit Nam tham gia cc lin minh kinh t v khu vc, cho nn cc doanh nghip trong nc cng c thi gian kh di thch ng vi iu kin hi nhp. Tuy nhin, do phn ln doanh nghip Vit Nam l va v nh, s lng doanh nghip c iu kin trc tip tham gia xut nhp khu hng ha, dch v v cc lnh vc thng mi u t cn non nt kinh nghim. Trong mi trng kinh doanh mi, iu kin tin quyt cho vic tip cn th trng l nm bt lut php, thng l quc t, lut quc gia v tp qun th trng nc m doanh nghip tip cn. Trong khi tn ti mt thc t l: +i vi h thng lut php trong nc, nhiu doanh nghip vn cha nm ht, cho d lut c thay i v c nhiu lut mi c ban hnh. +Vn nm bt lut quc t v lut php ca nc i tc li cn c nhiu bt cp hn. Nhiu doanh nghip khng nm c c ch iu chnh ca h thng lut l quc t v ca cc nc, trong khi vn giao kt v thc hin hp ng, n khi tranh chp pht sinh th lng tng, b ng v khng bo v c li ch hp php ca mnh. 6/ S thay i qu nhanh ca nn kinh t s tip tc lm mi trng b xung cp - Hng ha ngoi nhp vo Vit Nam c kh nng mang theo dch bnh nu khng c i ng kim dch u , r rng, cng khai th dch bnh s thm nhp, ly lan rt nhanh, nh hng nghim trng n nn kinh t v sc khe ngi dn. - Mi trng, ti nguynb lm dng p ng nhu cu sn xut. Vic lm dng phn bn, thuc bo v thc vt lm mi sinh b ph hoi. - Mt b phn lao ng khng p ng c yu cu hi nhp s b o thi, vic cc doanh nghip khng sc mnh cnh tranh b ph sn lm gia tng

p lc ln cc vn x hi nh t nn, tr cp tht nghip ngy cng thm nan gii. - Khong cch x hi, phn ha giu ngho ngy cng ln hn. 4/ Bin php 4.1. Gii php pht trin thng mi Vit Nam trong iu kin hi nhp 4.1.1. i vi Nh nc 4.1.1.1. Tip tc hon thin h thng php lut v th ch Ngay sau khi tr thnh thnh vin chnh thc ca WTO, khi ban hnh Ngh quyt 16/NQ-CP, mt trong nhng ni dung quan trng m ca Chnh ph nhn mnh trong Ngh quyt l: phi xc nh cc ni dung cam kt cn phi ni lut ho xy dng chng trnh sa i cc lut, php lnh v cc vn bn di lut lin quan. Tip tc hon thin h thng php lut phi c coi l iu kin tin cho vic thc hin cc cam kt ca nc ta i vi WTO, theo : Chnh ph xut chng trnh sa i, b sung lut, php lnh trnh Quc hi v U ban Thng v Quc hi ph chun; R sot, xem xt loi b s chng cho, nhng quy nh khng ph hp vi cam kt, khng m bo t do kinh doanh hanhg ho v dch c cho cc ch th tham gia th trng; Xy dng php lut, th ch, theo Chng trnh xy dng lut, php lnh m cc B ng k vi Chnh ph, trong khn trng xy dng v ban hnh lut v php lnh i vi mt s lnh vc nng nghip, ti chnh- ngn hng, lao ng- x hi,vn ha, 4.1.1.2. Tip tc y mnh hn na cng cuc ci cch th tc hnh chnh, chng quan liu v tham nhng y mnh cng cuc ci cch hnh chnh, chng quan liu v tham nhng khng ch l i hi cp bch ca vic thc hin mc tiu hi nhp. Yu cu cao v minh bch ha v cng khai ho ca WTO s t ra thch thc ln cho nn hnh chnh quc gia. Nn hnh chnh quc gia s phi thay i theo hng cng khai hn, minh bch hn v hiu qu hn. phi l mt nn hnh chnh v quyn li chnh ng ca mi cng dn v doanh nghip, ly cng dn v

doanh nghip lm trng tm phc v, khc phc ton b cc biu hin tr tr, th v v trch nhim. Nu khng to ra c mt nn hnh chnh nh vy, s khng th tn dng c cc c hi do hi nhp kinh t ni chung v vic gia nhp WTO ni ring em li. V vy, ci cch hnh chnh phi tp trung vo ni dung: R sot li cc th tc hnh chnh, loi b cc loi giy t, th tc khng cn thit (c bit l cc giy php con) theo hng n gin ti a cc th tc hnh chnh; Thc hin minh bch, cng khai cc th tc hnh chnh, Chng trnh ci cch th tc hi quan v xy dng l trnh thc hin hi quan in t v cc th tc khc theo phng php hin i; Hon thin h thng qun l hnh chnh nh nc t trung ng n a phng, theo xc nh r mc phn cp v phn cng trch nhim r rng cho cc c quan c phn cp thc hin qun l; Xy dng, o to i ng cn b qun l hnh chnh nh nc theo chun mc quc t, p ng tiu chun ISO; Cng khai ti chnh, thc hin quy ch dn ch c s, quy ch thanh tra, gim st kim st, bo m s gim st ca nhn dn, to iu kin cho nhn n thc hin quyn khiu ni t co c quy nh bi php lut. 4.1.1.3. Chuyn dch c cu kinh t Tip tc y mnh chuyn dch c cu kinh t theo hng tch cc (gim t trng nng lm ng nghip, tng t trng cng nghip, xy dng v dch v). Pht huy li th m Vit Nam c c v u t mnh pht trin cc sn phm xut khu, trong c n, quy hoch u t sn xut nhng mt hng trng im, nhng mt hng cn nng cao gi tr gia tng v ch c bit i vi n, quy hoch pht trin nhm mt hng mi xut khu. C nhiu phng n c th tham gia tch cc v c chiu su vo phn cng lao ng quc t. M rng v tng cng cc loi hnh dch v trn nhng khung php l thng thong hn, ng thi nghin cu trin khai cc bin php qun l c th, c hiu qu, trnh tnh trng ang tn ti trn thc t l khng qun c th cm. Nghin cu cc quy nh, quy trnh sn xut sn phm an ton, khng ch an ton v sinh

thc phm m cn phi an ton cho ngi tiu dng, bo m s bo v ti a ngi tiu dng, ng thi sm p dng lut Bo v ngi tiu dng nng cao trch nhim ca nh sn xut, to lng tin cho khch hng trong v ngoi nc, t gp phn y mnh xut khu, to ngun ti chnh cho vic tip tc chuyn i c cu kinh t trong nhng nm ti. 4.1.1.4. Hon thin cc Hip hi c v thnh lp cc Hip hi mi Hin ti, Vit Nam c nhiu Hip hi ngnh hng, tuy nhin chng ta cha c nhng Hip hi quan trng nh cc nc, trong c bit l Hip hi Marketing, Hip hi cc nh phn phi. V vy, trc mt cng nh lu di, cn thnh lp tip cng nh cng c pht huy cc Hip hi ngnh hng. Chnh ph cn xy dng khung php l cc Hip hi hot ng theo hng, bo m cho cc Hip hi sc mnh trong iu hnh, trong tuyn truyn php lut, hot ng xy dng v qung b thng hiu, ng dng cng ngh v phng thc kinh doanh hin i, gip c hiu qu cc doanh nghip trong kinh doanh thng mi trn c th trng trong v ngoi nc cng nh bo v quyn li ca cc doanh nghip trong hip hi. 4.1.1.5. Pht trin m hnh t chc th trng ni a vn minh v hiu qu Chnh ph cng cn tip tc v khn trng hn trong trin khai Chng trnh khuyn khch cc Tng cng ty mnh v pht trin cc tp on siu th; Pht trin kho bn bun, sn giao dch, ch u mi thnh cc cng ty bn bun chuyn nghip, hin i; Khuyn khch cc h bn l tham gia trung tm thng mi, khu mua sm tp trung; To thnh cc khu bn l khp kn, thun li thng qua vic thnh lp v pht trin mnh m hnh Hp tc x ch v HTX nng thn, gp phn cung ng vt t ti ch cho sn xut nng nghip v tiu th ti ch sn phm nng sn cho nng dn v ng dn; Hnh thnh cc tng cng ty thong mi a ngnh, hot ng theo phng thc hin i, chuyn nghip;

Pht trin mnh thng mi in t, a thng mi in t vo hot ng qun l v ng dng c hiu qu vo chin lc kinh doanh ca doanh nghip. 4.1.1.6. Pht trin thng mi dch v Trong chin lc pht trin cc ngnh dch v, ngoi cc dch v truyn thng nh du lch, xut khu lao ng, ngnh dch v h tr c coi l ngnh Vit Nam cn rt yu. V vy, Chnh ph cn khn trng hn trong xy dng Chng trnh v thc hin chng trnh pht trin loi hnh dch v ny. C nh vy mi gp phn pht trin sn xut, to cng n vic lm v tng thu cho nn kinh t, ng thi to mi trng hp dn i vi cc nh u t trong thc hin mc tiu ni a ho, gim gi thnh sn phm, nng cao sc mnh cnh tranh. 4.1.1.7. Chin lc o to ngun nhn lc p ng nhu cu Hi nhp, chng ta cn c s lng ln chuyn gia, cn b, nhn vin c trnh chuyn mn, do vy chng ta phi tip tc y mnh vic o to nhn lc, c bit l nhn lc thuc cc ngnh ti chnh, ngn hng, thu quan, 4.2. Cc gii php i vi cng ng doanh nghip Thnh cng hay tht bi trong s nghip hi nhp kinh t quc t, khng ch ph thuc vo ng li, ch trng, chnh sch v c ch qun l v iu hnh ca Nh nc. S thnh bi cn phn ln ph thuc vo cch ng x v hnh ng thc t ca cng ng doanh nghip. V vy, cng nh Chnh ph, doanh nghip phi c gii php v phi thc hin gii php bng vic thng qua cc gii php nng ng, sng to v thc tin trong qu trnh trin khai cc gii php. Nu gii php ca Nh nc ch mang tnh nh hng v m, th gii php ca cng ng doanh nghip phi l nhng gii php vi m, c th v chi tit, c xy dng trn c s kh nng thc t v kh nng ng x ca doanh nghip. Di y l nhng gii php chung i vi doanh nghip c tho lun v thng nht ti nhiu cuc hi tho sau khi Vit Nam gia nhp WTO. 4.2.1. Thch ng vi iu kin hi nhp kinh t quc t Tham gia vo tin trnh hi nhp kinh t quc t ng ngha vi vic chp nhn cng chi trn mt sn chi chung v lut chi chung. Doanh nghip Vit Nam ch c hng nhng ngoi l trong vi ba nm u khi Vit Nam mi vo WTO.

Nhng u i v nhng hn ch m nc ta c s dng nhm bo h cc doanh nghip trong nc s phi bi b dn. iu ny cng c ngha l mi trng v iu kin cc quc gia thnh vin cc Lin kt kinh t, c bit l WTO s dn c ni lng v h s c nhiu hn nhng c hi thun li tip cn th trng Vit Nam, c bit l th trng phn phi hng ha v th trng dch v. - Cc doanh nghip cn coi trng vic ch ng phng nga cc v kin l yu cu hng u; - Cn nm vng v vn dng nhun nhuyn cc quy nh ca lut php quc t cng nh php lut cc nc lin quan v php lut nc ta; - Nm vng v thc thi nghim chnh cc quy nh, th tc php l quc t v ca cc nc nhp khu phng trnh vic ny sinh cc v kin thng mi; - Bo m tnh php l ca cc hp ng kinh t - thng mi k vi nc ngoi; - a dng ha th trng, c c cu xut khu hp l trn tng th trng, theo di st sao ng thith trng c bin php phng nga; - Tuyt i khng c gian ln trong vic s dng giy chng nhn xut x (C/O). thc hin gii php trn, doanh nghip cn u t kinh ph o to hoc nn tuyn dng cc chuyn gia php l tr gip gim c trong vic cung cp thng tin, nm v vn hnh lut php vo hot ng kinh doanh, nht l kinh doanh quc t theo tinh thn Th tng ch th. 4.2.2. Nng cao kh nng v nng lc cnh tranh Ch trng xy dng v tng cng nng lc cnh tranh cho cc cng ty trong nc khi tham gia sn chi quc t. C th: - Hon thin c cu t chc, nhn s v trang thit b, phng tin bo m thc hin tt cc hot ng kinh doanh trong iu kin hi nhp, c bit l hot ng qun tr; - To s cnh tranh c hiu qu thng qua vic thc hin chin lc u t, i mi cng ngh cao, hin i nhm gim gi thnh sn phm hng ha v dch v, ng thi phi khn trng nghin cu, p dng rng ri h thng qun l cht lng

theo tiu chun quc t, ci tin mu m, chng loi, p dng h thng qun l cht lng ISO; - Chuyn cc t chc doanh nghip, ngnh hng theo hng lin kt kinh t k thut, v lin kt vn gia doanh nghip v cc ngn hng, hn ch vay ngn hn v trung hn v kh khn trong thu hi v hon vn. Pht trin m hnh lin kt bn nh theo ch trng ca Chnh ph nhm hn ch ti a cc ri ro trong kinh doanh; - ng dng khoa hc cng ngh v k thut tin tin, hin i vo cc quy trnh sn xut, to ra hang ha p ng tiu chun quc t to giy thng hnh thm nhp th trng cc quc gia, nht l cc nc pht trin; - C k hoch, chng trnh c th, thc tin o to i ng cn b chuyn mn c trnh qun l v thc hin tiu chun quc t; - Mc khc, cn bo m hi ha gia quy m v tc trong u t, to ngun xut khu; - Xy dng chin lc t tc ngun nguyn liu phc v cho sn xut, xut khu phi c coi l bin php c bit quan trng trong chin lc gim gi thnh sn phm ca doanh nghip; - m bo thi gian giao hng xut khu trong cc hp ng thng mi quc t. Kinh nghim thc tin cho thy, cc doanh nghip nc ta thng quan tm n yu t gi c, cht lng, mu m nhiu hn. y cng l sai lm d lm mt khch hng, mt th trng. 4.2.3. Thit lp knh phn phi L vn sng cn ca doanh nghip khi tham gia hi nhp ngy cng su vo qu trnh phn cng lao ng quc t, trong c s gia nhp WTO. Mc tiu tiu th sn phm hng ha v dch v ca doanh nghip ch c th thc hin thng qua cc knh v h thng mng li phn phi. Do vy, thit lp knh v mng li phn phi, doanh nghip cn s dng ng b cc bin php: - y mnh xc tin thng mi v qung b sn phm hng ha, dch v ca doanh nghip trn thng trng quc t cng nh cc nc thnh vin WTO;

- Tip cn vi cc quy ch ng k bo h ti sn quyn s hu tr tu, c bit l thng hiu, nhn hiu, ch dn a l sn phm hang ha, dch v ca doanh nghip c bo h theo ng chun mc php l; - Quan tm ng mc vic khai thc ngun lc ca ngi Vit Nam nc ngoi trong vic thit lp h thng mng li phn phi. - Quan tm m rng, u t, nng cp h thng phn phi trong nc, to c th trng ni a vng chc.

IV. KT LUN Hi nhp kinh t quc t v gia nhp T chc Thng mi th gii mang li cho Vit Nam, c bit l cc doanh nghip thuc cc thnh phn kinh t nhiu c hi nhng cng lm ny sinh khng t kh khn, thch thc. Tn dng c hi v s dng cc bin php linh hot, sng to v thc tin thc hin cc gii php v m v vi m, chnh v vy s l phng tin hu hiu m bo cho Vit Nam thnh cng trong s nghip pht trin kinh t - x hi trong mi trng ton cu ha v hi nhp kinh t quc t.

You might also like