You are on page 1of 21

Giao khoa hoa vo c

21

Bien soan: Vo Hong Thai

Chng trnh Ha hc

III

CC PHNG PHP CN BNG PHN NG OXI HA KH

Nguyn tc chung cn bng phn ng oxi ha kh l s in t cho ca cht kh phi bng s in t nhn ca cht oxi ha hay s oxi ha tng ca cht kh phi bng s oxi ha gim ca cht oxi ha. III.1. PHNG PHP CN BNG IN T (THNG BNG ELECTRON) Thc hin cc giai on: + Vit phng trnh phn ng xy ra vi y tc cht, sn phm (nu u bi yu cu b sung phn ng, ri mi cn bng). + Tnh s oxi ha ca nguyn t c s oxi ha thay i. Nhn din cht oxi ha, cht kh. + Vit phn ng cho, phn ng nhn in t (Phn ng oxi ha, phn ng kh). Ch cn vit nguyn t ca nguyn t c s oxi ha thay i, vi s oxi ha c bn trn. Thm h s thch hp s nguyn t ca nguyn t c s oxi ha thay i hai bn bng nhau. + Cn bng s in t cho, nhn. S in t cho ca cht kh bng s in t nhn ca cht oxi ha (Hay s oxi ha tng ca cht kh bng s oxi ha gim ca cht oxi ha) bng cch thm h s thch hp. + Phi hp cc phn ng cho, nhn in t; cc h s cn bng tm c; v phn ng lc u b sung h s thch hp vo phn ng lc u. + Cui cng cn bng cc nguyn t cn li (nu c) nh phn ng trao i. Cc th d: Cn bng cc phn ng sau y theo phng php cn bng in t. Th d 1
+7 +2 +2 +3

KMnO4 + FeSO4 + H2SO4 Cht oxi ha Cht kh


+7

MnSO4 + Fe2(SO4)3 + K2SO4 + H2O


+2

Mn
+2 (+4)

+5e-2e-

Mn
+3

(phn ng kh) (Phn ng oxi ha)

5 2Fe

2Fe
(+6)

2KMnO4 + 10FeSO4 + H2SO4

2MnSO4 + 5Fe2(SO4)3 + K2SO4 + H2O

http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi

Giao khoa hoa vo c

22

Bien soan: Vo Hong Thai

2KMnO4 + 10FeSO4 + 8H2SO4 Th d 2:


+8/3 Cht kh +5

2MnSO4 + 5Fe2(SO4)3 + K2SO4 + 8H2O


+3 +2

Fe3O4

+
+8/3

Cht oxi ha +3

HNO3

Fe(NO3)3

+ NO +

H2O

3 3Fe - e(+8) +5

3Fe
(+9) +2

(Phn ng oxi ha) (Phn ng kh) + NO NO + + H2O 14H2O

N 3Fe3O4 + 3Fe3O4 +

+ 3e-

N 9Fe(NO3)3

HNO3 28HNO3

9Fe(NO3)3 +

[ Trong 28 phn t HNO3 ca tc cht, ch c 1 phn t l cht oxi ha tht s, cn 27 phn t tham gia trao i (to mi trng axit, to mui nitrat)] Th d 3:
+2 -1 0 +3 -2 +4 -2

Cht kh Cht oxi ha Pirit st, St (II) pesunfua


+2

FeS2

O2

Fe2O3

SO2

2Fe
(+4)

-2e

+3

2Fe -22e+4 (+6)

(Phn ng oxi ha)

2
-1

4S - 20e(-4) 0

4S
(+16) -2

(Phn ng oxi ha) (Phn ng kh)


t0

11 O 2
(0)

+ 4e+
+5

2O
(-4)

4FeS2 Th d 4:
+2y/x

11O2

2Fe2O3 + 8SO2
+2

+3

Cht kh Cht oxi ha


+2y/x

FexOy

HNO3

Fe(NO3)3
+3

NO

H 2O

3 (3x-2y)

xFe
(+2y) +5

- (3x-2y)e+3e-

xFe
(+3x) +2

(Phn ng oxi ha)

(Phn ng kh)

http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi

Giao khoa hoa vo c

23

Bien soan: Vo Hong Thai

3FexOy + (3x-2y)HNO3 3FexOy + (12x-2y)HNO3 Th d 5:


+2y/x +5

3xFe(NO3)3 + (3x-2y)NO + H2O 3xFe(NO3)3 + (3x-2y)NO + (6x-y)H2O


+n +1

cht kh cht oxi ha


+2y/x

Mx O y +

HNO3

M(NO3)n +
+n

N2O +

H2O

xM - (nx-2y)e+5

xM
(+nx) +1

(Phn ng oxi ha)

(+2y)

(nx-2y) 2N
(+10)

+ 8e-

2N
(+2)

(Phn ng kh)

8MxOy + (2nx-4y)HNO3 8MxOy + (10nx-4y)HNO3

8xM(NO3)n + (nx-2y)N2O +

H 2O

8xM(NO3)n + (nx-2y)N2O + (5nx-2y)H2O

[ (2nx - 4y) phn t HNO3 l cht oxi ha tht s, n b kh to (nx-2y) phn t N2O; cn (10nx-4y) - (2nx- 4y) = 8nx phn t HNO3 tham gia trao i, to mi trng axit, to mui nitrat, trong s oxi ha ca N khng i] Th d 6:
0 +5 +3 +2 +1

Al

Cht kh

HNO3

Cht oxi ha

Al(NO3)3 + xNO + yN2O + H2O

(3x+8y)

Al
+5

-3e+3xe-

+3

Al
+2

(Phn ng oxi ha) (Phn ng kh)

xN
(+5x)

xN
(+2x)

3
+5

+ (3x+8y) e-

2yN
(+10y)

+8ye-

+1

2yN
(+2y)

(Phn ng kh)

(3x+8y)Al + (3x+6y)HNO3 (3x +8y)Al +(12x+30y)HNO3 (6x+15)H2O

(3x+8y)Al(NO3)3 + 3xNO + 3yN2O + H2O (3x+8y)Al(NO3)3 + 3xNO + 3yN2O +

http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi

Giao khoa hoa vo c

24

Bien soan: Vo Hong Thai

Th d 7:
+2y/x +2 +2m/n t0 +4

Cht oxi ha Cht kh


+2y/x

FexOy

+ CO

FenOm + CO2
+2m/n

nxFe
(+2ny) +2

+ (2ny-2mx)e-2e +
-

nxFe
(+2mx) +4

(Phn ng kh) (Phn ng oxi ha) (ny-mx)CO2

(ny-mx)

C xFenOm +

nFexOy Th d 8:
+8/3

(ny-mx)CO

+5

+3

+2y/x

Cht kh
+8/3

Fe3O4

+ HNO3 - e-

Cht oxi ha

Fe(NO3)3
+3

+ N xO y + H 2 O (Phn ng oxi ha)

(5x-2y) 3Fe
(+8) +5

3Fe
(+9) +2y/x

xN

+ (5x-2y)e
(+5x)

xN
(+2y)

(Phn ng kh) NxOy + H2O

(5x-2y)Fe3O4 +

xHNO3

(15x-6y)Fe(NO3)3 +

(5x-2y)Fe3O4 + (46x-18y)HNO3

(15x-6y)Fe(NO3)3 + NxOy + (23x-9y)H2O

Th d 9:
-1 +6 +1 +3

CH3-CH2-OH + K2Cr2O7 + H2SO4


Cht kh
-1

Cht oxi ha

CH3-CHO + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + H2O

C
+6

2e

+1

C
+3

(Phn ng oxi ha)

2Cr +
(+12)

6e-

2Cr
(+6)

xN

(Phn ng kh)

3CH3-CH2-OH + K2Cr2O7 + H2SO4 3CH3-CH2-OH + K2Cr2O7 + 4H2SO4

3CH3-CHO + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + H2O 3CH3-CHO + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 7H2O

http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi

Giao khoa hoa vo c

25

Bien soan: Vo Hong Thai

Th d 10:
0

C6H12O6
0

Cht kh

Cht oxi ha

MnO4-

+7

+ H+
+4

+4

CO2

+ Mn2+

+2

+ H2O

5 24

6C
(0) +7

24e5e-

6C
(+24) +2

(Phn ng oxi ha ) (Phn ng kh ) + 24Mn2+ + H2O + 24Mn2+ + 66H2O

Mn

Mn 30CO2 30CO2

5C6H12O6 + 24MnO4- + H+ 5C6H12O6 + 24MnO4- + 72H+

Th d 11:

+2 -1

+6

+3

+4

Cht kh
+2

FeS2

H2SO4(, nng )
Cht oxi ha

Fe2(SO4)3 +
+3

SO2 + H2O

2Fe
(+4) -1

2e-22e-

2Fe
(+6) +4

4S
(-4) +6

20e 2eFe2(SO4)3 Fe2(SO4)3

4S
(+6) +4

11 2FeS2 2FeS2 + +

S + 15SO2 + 15SO2 + + H2O 14H2O

11H2SO4 14H2SO4

Th d 12: CnH2n
+ 1OH

+ K2Cr2O7 +H2SO4

CH3COOH + CO2 + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + H2O

(Cho bit s mol CH3COOH v CO2 to ra bng nhau) Kt qu : 9 CnH2n + 1OH + 5n K2Cr2O7 + 20n H2SO4 3n CH3COOH + 3n CO2 + 5n Cr2(SO4)3 + 5n K2SO4 + (23n +9) H2O

http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi

Giao khoa hoa vo c

26

Bien soan: Vo Hong Thai

Th d 13: CxHyO + KMnO4 + HCl CH3-CHO + CO2 + MnCl2 + KCl + H2O (Cho bit s mol gia CH3-CHO vi CO2 l 1 : 1) Kt qu : 15CxHyO + (2x+ 3y -6)KMnO4 + (6x +9y -18)HCl 5xCH3-CHO + 5xCO2 + (2x +3y -6)MnCl2 + (2x+3y -6)KCl + (-7x +12y -9)H2O

Th d 14: CnH2n
-2

+ KMnO4 + H2O

KOOC-COOK + MnO2 + KOH

Kt qu : 6CnH2n - 2 + (10n -4)KMnO4 + (4 -4n) H2O 3nKOOC-COOK + (10n -4)MnO2 + (4n -4)KOH

Th d 15: Zn + H2SO4 (, nng ) ZnSO4 + SO2 + H2S + H2O (T l s mol n SO2 : n H2S = a : b)

Kt qu : (a+4b)Zn + (2a+5b)H2SO4 (a+4b)ZnSO4 + aSO2 + bH2S + (2a+4b)H2O

Th d 16: K2SO3 + KMnO4 Kt qu : 5K2SO3 + 2KMnO4 + 6KHSO4 9K2SO4 + 2MnSO4 + 3H2O + KHSO4 K2SO4 + MnSO4 + H2O

http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi

Giao khoa hoa vo c

27

Bien soan: Vo Hong Thai

Ghi ch
G.1. Phn ng t oxi ha kh (Phn ng t oxi ha t kh) l mt loi phn ng oxi ha kh c bit, trong mt cht va l cht oxi ha va l cht kh v c s cho, nhn in t gia cc phn t ca cng mt cht. Ngha l phn t cht ny cho in t (ng vai tr cht kh) n mt phn t khc ca cng cht y (ng vai tr cht oxi ha). Trong thc t thng gp ch mt nguyn t trong phn t c s oxi ha thay i v h s nguyn ng trc phn t tc cht ny 2.

Th d :
+4 +5 +2

Cht kh Cht oxi ha


+4

3NO2

H 2O

2HNO3

NO

Axit nitric Nit oxit (2 phan t NO2 cho ien t, 1 phan t NO2 nhan ien t)
+3 +5

Cht oxi ha i Cht kh


0

2NO2

2NaOH

NaNO2

NaNO3

H 2O

Natri nitrit Natri nitrat (1 phan t NO2 cho ien t, 1 phan t NO2 nhan ien t)
0 +1 t0, Xt -1

H-CHO

Cht kh

H-CHO
Cht oxi ha

O=CH-CH2-OH

(2H-CHO)

G.2. Phn ng oxi ha kh ni phn t l mt phn ng oxi ha kh c bit, trong mt

cht va l cht oxi ha, va l cht kh v c s cho, nhn in t ngay trong mt phn t cht . Thng gp hai nguyn t khc nhau trong phn t c s oxi ha thay i. Nhng cng c trng hp ch mt nguyn t trong phn t c s oxi ha thay i (nguyn t ny cho in t v nguyn t ca cng nguyn t y trong cng phn t nhn in t).

Th d :
+7 -2 +6
t0

+4

Cht oxi ha Cht kh


+6 -2

2KMnO4

K2MnO4

MnO2

O2

Kali manganat Mangan ioxit Oxi (Mn nhn in t, O cho in t trong cng phn t KMnO4)
+6
t0

+3

2 K2Cr2O7
+5 -2

Cht oxi ha Cht kh

2K2CrO4
-1

Cr2O3
0

3/2O2

Kali cromat Crom(III) oxit (Cr nhn in t, O cho in t trong cng phn t K2Cr2O7)
MnO2 , t0

2KClO3

2KCl

3O2

http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi

Giao khoa hoa vo c

28

Bien soan: Vo Hong Thai

Cht oxi ha Cht kh


0 -1 +1

Cht oxi ha Cht kh

Cl2

2NaOH

NaCl

NaClO

H2O

Natri clorua

Natri hipoclorit

nhn in)
-2 -2

(Nguyn t Cl ny cho in t v nguyn t Cl kia trong cng phn t Cl2


-3 -1

Tm oxi ha T m kh

CH2 = CH2

H2O

H3PO4, t0, p

CH3-CH2-OH

Bi tp 10
Cn bng cc phn ng oxi ha kh sau y theo phng php cn bng in t:

1) Fe3O4 + H2SO4(, nng ) 2) FexOy + H2


t0

Fe2(SO4)3 + FenOm + H2O


t0

SO2 +

H2O

3) Ca3(PO4)2 + SiO2 + C 4) MxOy + 5) NaCrO2 + 6) Zn + H2SO4(, nng ) Br2 + NaOH

P4

+ CO + +

CaSiO3 + H 2O

M2(SO4)n

SO2

Na2CrO4 + NaBr + H2O Zn(NO3)2 + xNO2 + yNO + H 2O

HNO3(l)

Bi tp 10
Cn bng cc phn ng sau y theo phng php thng bng electron:

1) C12H22O11 2) 3) Zn CnH2n +

MnO4-

H+

CO2

Mn2+ +

H2O

+ 1CHO

+KMnO4+H2SO4 + KOH + H2O

CH3COOH + CO2 +MnSO4+K2SO4 +H2O (n CH3COOH : n CO2 = 1 : 1) K2ZnO2 + NH3 + H2O

KNO3

4) Al + KNO2 + NaOH

KAlO2 + NaAlO2 + NH3 Na2SO4 + MnSO4 + K2SO4 + H2 O

5) Na2SO3 + KMnO4 + NaHSO4 6) CnHmO + KMnO4 + H2SO4

CH3CHO + CO2 + MnSO4 + K2SO4 + H2O (n CH3CHO : n CO2 = 1 : 1)

http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi

Giao khoa hoa vo c

29

Bien soan: Vo Hong Thai

III. 2. PHNG PHP CN BNG ION - IN T Thc hin cc bc sau y: + Vit phng trnh phn ng vi y tc cht, sn phm (nu cha c phn ng sn). + Tnh s oxi ha ca cc nguyn t c s oxi ha thay i. Nhn din cht oxi ha, cht kh. + Vit di dng ion cht no phn ly c thnh ion trong dung dch. (Cht no khng phn ly c thnh ion nh cht khng tan, cht kh, cht khng in ly, th nguyn dng phn t hay nguyn t). Tuy nhin ch gi li nhng ion hay phn t no cha nguyn t c s oxi ha thay i (ion hay phn t no cha nguyn t c s oxi ha khng thay i th b i). + Vit cc phn ng cho, phn ng nhn in t (chnh l cc phn ng oxi ha, phn ng kh). Vit nguyn c dng ion hay phn t, vi s oxi ha bn trn. Thm h s thch hp s nguyn t ca nguyn t c s oxi ha thay i hai bn bng nhau. + Cn bng s in t cho, nhn. S in t cho ca cht kh phi bng s in t nhn ca cht oxi ha (Hay s oxi ha tng ca cht kh phi bng s oxi ha gim ca cht oxi ha) bng cch nhn h s thch hp. Xong ri cng v vi v cc phn ng cho, phn ng nhn in t. + Cn bng in tch. in tch hai bn phi bng nhau. Nu khng bng nhau th thm vo ion H+ hoc ion OH- ty theo phn ng c thc hin trong mi trng axit hoc baz. Tng qut thm H+ vo bn no c axit (tc cht hoc sn phm); Thm OH- vo bn no c baz. Thm H2O pha ngc li cn bng s nguyn t H (cng l cn bng s nguyn t O). + Phi hp h s ca phn ng ion va c cn bng xong vi phn ng lc u b sung h s thch hp vo phn ng lc u (Chuyn phn ng dng ion tr li thnh dng phn t). + Cn bng cc nguyn t cn li, nu c, nh phn ng trao i.

http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi

Giao khoa hoa vo c

30

Bien soan: Vo Hong Thai

Cc th d:
Cn bng cc phn ng sau y theo phng php cn bng ion - in t: Th d 1:
+7 +2 +2 +3

Cht oxi ha

KMnO4 + FeSO4 + H2SO4


Cht kh

MnSO4 + Fe2(SO4)3 + K2SO4 + H2O Mn2+ + 2Fe3+ (Phn ng kh ) (Phn ng oxi ha )

MnO4_
+7

Fe2+ + 5e2e-

2 +

MnO4+2 (+4)

Mn2+ 2Fe3+
(+6) +3

+2

5 2Fe2+

2MnO4-

10Fe2+

2Mn2+ + 10Fe3+ 2(+2) + 10(+3) +34 + 8H2O 2MnSO4 + 5Fe2(SO4)3 + K2SO4 + 8H2O

in tch : 2(-1) + 10(+2) +18 + 16H+ 2KMnO4 + 10Fe2(SO4)3 + 8H2SO4 Th d 2:


+7 +4

+6

+6

Cht oxi ha

KMnO4

+ K2SO3 + SO32e2e-

+ KOH

Cht kh

K2MnO4 + K2SO4 + H2O MnO42+ SO42-

MnO4+7

2 +

MnO4- +
+4

MnO42+6

+6

(Phn ng kh ) (Phn ng oxi ha ) SO42-

SO32-

SO42-

2MnO4- + SO32in tch : 2(-1) 2MnO4+ + 1(-2) -4

2MnO42- +

2(-2) + 1(-2) -6 2MnO422K2MnO4 + + SO42- + H 2O

SO32- + 2OH-

2KMnO4 + K2SO4 + 2KOH

K2SO4 + H2O

http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi

Giao khoa hoa vo c

31

Bien soan: Vo Hong Thai

Th d 3:
+8/3 +6 +3 +4

Cht kh

Fe3O4 Fe3O4

+ +

H2SO4(, nng )
Cht oxi ha

Fe2(SO4)3 2Fe3+ 6Fe3+


(+18) +4 +3

+ SO2 + H2O SO2

SO42-

+8/3 (+16) +6

2Fe3O4 SO42-

2e2eSO42-

(Phn ng oxi ha ) (Phn ng kh ) SO2

+ +

SO2

2Fe3O4 in tch : 2Fe3O4

6Fe3+ +

+ 20 H+ + 10H2SO4(, nng )

2(0) + 1(-2) -2

in tch : 6(+3) + 1(0) +18 + 10 H2O 3Fe2(SO4)3 + SO2 + 10H2O

Th d 4:
0 +5 +3 -3

Al Al

+ +

Cht kh

KNO3 NO3-

+ KOH

Cht oxi ha

+ H2O AlO2+ NH3 AlO2-

KAlO2 + NH3

8 + 3

Al
+5

3e+ 8e

+3

-3

NO3

NH3 8AlO2+ 3NH3

8Al + 3NO3in tch : 8(0) + 3(-1) -3 + 5OH- + 2H2O 8Al + 3KNO3 + 5KOH + 2H2O

in tch : 8(-1) + 3(0) -8 8KAlO2 + 3NH3

http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi

Giao khoa hoa vo c

32

Bien soan: Vo Hong Thai

Th d 5:
+7 +4 +4 +6

Cht oxi ha

KMnO4

+ K2SO3 +

Cht kh

+ H 2O SO32+4

MnO2 MnO2

+ K2SO4 + SO42-

KOH

MnO42 + 3 MnO4+4 +7

+ -

3e2e-

MnO2
+6

SO32-

SO422MnO2 + 3SO42-

2MnO4- + 3SO32in tch : 2(-1) + 3(-2) -8 +H2O 2KMNO4 + 3K2SO3 + H2O

in tch : 3(-2) -6 + 2 OH2MnO2 + 3K2SO4 + 2KOH

Th d 6:
0 +5 +2 +2 +1

Mg
Cht kh

+ + - 2e
-

HNO3
Cht oxi ha

Mg(NO3)2 + NO + N2O + H2O (T le so mol: n NO : n N2O = 3 : 2) Mg2+ Mg2+


+2 +2

Mg
0

NO3-

+ 3NO + 2N2O + (Phn ng oxi ha ) (Phn ng kh )

H2O

25

Mg
+5

3NO3- +
(+15)

9e25e-

3NO
(+6) +1

2
+5

4NO3
(+20)

+ 16e +

2N2O
(+4)

(Phn ng kh ) + 6NO + 4N2O

25Mg

14NO3-

25Mg2+

in tch : 14(-1) -14 + 64H+ 25Mg + 64HNO3

in tch : 25(+2) +50 + 32H2O 25Mg(NO3)2 + 6NO + 4N2O + 32H2O

http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi

Giao khoa hoa vo c

33

Bien soan: Vo Hong Thai

Th d 7:
-2 +7 (2n - n)/n +4

CnH2n
Cht kh

+ KMnO4 + MnO4-

Cht oxi ha

+ H 2O

CnH2n(OH)2 CnH2n(OH)2 +

+ MnO2 + KOH MnO2

CnH2n
-2

3 CnH2n + -(2-2n+2n)e
(-2n) +7

(2 - 2n)/n

CnH2n(OH)2
(2-2n) +4

+ 2 MnO43CnH2n + + 3e2MnO4MnO2 3CnH2n(OH)2 + 2MnO2

in tch : 2(-1) -2 + 4H2O 3CnH2n + 2KMnO4 + 4H2O

in tch : 3(0) + 2(0) 0 + 2 OH3CnH2n(OH)2 + 2MnO2 + 2KOH

Th d 8:
+3 -1 +2 0

Cht oxi ha

FeCl3

KI
Cht kh

FeCl2

I2

KCl

Fe3+ 2 + Fe3+ 2I(-2) -1 +3

+ + +

Ie2e2I-

Fe2+ Fe2+
0 +2

I2 (Phn ng kh ) (Phn ng oxi ha )

I2

(0)

2Fe3+

2Fe2+

I2

in tch : 2(+3) + 2(-1) +4 2FeCl3 + 2KI

in tch : 2(+2) + 1(0) +4 2FeCl2 + I2 + 2KCl

http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi

Giao khoa hoa vo c

34

Bien soan: Vo Hong Thai

Th d 9:
Cht oxi ha
+6

Cr2O72-

+6

Cht kh

SO32-

+4

H+ 6e2e3SO32-

Cr3+ 2Cr3+
(+6) +6 +3

+3

SO42-

+6

H2O

Cr2O72+ 3
(+12) +4

+ +

(Phn ng kh ) (Phn ng oxi ha ) + 3SO42-

SO32-

SO422Cr3+

Cr2O72-

in tch : -2 + 3(-2) -8 Cr2O72- + 3SO32- + Bi tp 11

+ 8 H+ 8 H+

in tch : 2(+3) + 3(-2) 0 + 4H2O 2Cr3+ + 3SO42+ 4H2O

Cn bng cc phn ng sau y theo phng php cn bng ion - in t:

1) KMnO4 + KNO2 + H2SO4 2) Zn 3) Zn + HNO3 + KOH H+

MnSO4 + KNO3 + K2SO4 + H2O

Zn(NO3)2 + NO2 + NO + H2O (T l th tch:: VNO2 : VNO = 1 : 3) K2ZnO2 + NH3 + + + H2O H2O H2O

+ KNO3

4) Cr2O72- + Fe2+ + 5) Mg + NO3- + H+

Cr3+ + Fe3+ Mg2+ + NH4+

Bi tp 11 Cn bng cc phn ng sau y theo phng php cn bng ion - in t: Al2(SO4)3 + SO2 + H2S + H2O 1) Al + H2SO4
(T l s mol: nSO2 : nH2S = x : y)

2) FeO + 3) C6H12O6

HNO3 + MnO4- +

Fe(NO3)3 H+

+ NO CO2

+ H 2O + Mn2+ + H2O K2SO4 + + H 2O H2O

4) KMnO4 + K2SO3 5) NaCrO2 + 6) Fe2+

+ KHSO4

MnSO4 +

Br2 + NaOH Fe3+

Na2CrO4 + NaBr + SO2 + H 2O

+ SO42+ + H+

http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi

Giao khoa hoa vo c

35

Bien soan: Vo Hong Thai

III.3. CN BNG THEO PHNG PHP I S Thc hin cc bc sau: + Vit phng trnh phn ng xy ra vi y tc cht, sn phm (nu u bi yu cu b sung phn ng ri mi cn bng). + t cc h s bng cc ch a, b, c, d, ng trc cc cht trong phn ng. + Lp h phng trnh ton hc lin h gia cc h s ny vi nguyn tc s nguyn t ca tng nguyn t bn tc cht v bn sn phm bng nhau. Nu phn ng dng ion th cn t thm mt phng trnh ton na l in tch bn tc cht v bn sn phm bng nhau. + Gii h phng trnh ton. Thng s phng trnh ton lp c t hn mt phng trnh so vi s n s. Tuy nhin ta c th chn bt c mt h s no bng 1. Do c s phng trnh ton bng s n s, nn s gii c. Sau , nu cn, ta nhn tt c nghim s tm c vi cng mt s thch hp cc h s u l s nguyn. Cc th d: Cn bng cc phn ng sau y theo phng php i s. Th d 1: KMnO4 + HCl aKMnO4 + bHCl K: a=e (1) Mn : a=c (2) O: 4a = f (3) H: b = 2f (4) Cl : b = 2c + 2d + e
(C h 5 phng trnh, 6 n s)

MnCl2

Cl2 +

KCl

+ H2O + fH2O

cMnCl2 + dCl2

+ eKCl

(5)

Chn e = 1 (1) a = 1 (2) c = 1 (3) f = 4 (4) b = 8 1 1 5 (5) d = (b - 2c - e) = [ 8 - 2(1) - 1] = 2 2 2 a=2 Nhn cc nghim s vi 2 b = 16 c=2 d=5 e =2 f=8 2KMnO4 + 16HCl
2MnCl2 + 5Cl2 + 2KCl + 8H2O

http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi

Giao khoa hoa vo c

36

Bien soan: Vo Hong Thai

Th d 2: Cl2 +
aCl2 Cl : K: O: H: +

KOH() bKOH (1) (2) (3) (4)

t0

KCl cKCl +

KClO3 dKClO3

+ +

H2O eH2O

2a = c + d b =c+d b = 3d + e b = 2e

(C h 4 phng trnh ton, 5 n s )

Chn e = 1

(4) b = 2 ; (3) d = 1/3 ; (2) c = 5/3 ; (1) a = 1

Nhn cc nghim s tm c vi 3

a = 3 b = 6 c = 5 d = 1 e = 3

3Cl2 + 6KOH() +

t0

5KCl + KClO3 + 3H2O Mg(NO3)2 + NH4NO3 + H2O

Th d 3: Mg

HNO3(rt long)

aMg + bHNO3(rt long) Mg : a = c H: b = 4d + 2e N : b = 2c + 2d O : 3b = 6c + 3d + e (1) (2) (3) (4)

cMg(NO3)2 + dNH4NO3 + eH2O

Chn c = 1 (1) a = 1 So snh (2), (3) 4d + 2e = 2c + 2d 2d + 2e = 2c 2d + 2e = 2(1) 2d + 2e = 2 d + e = 1 (2) So snh (3), (4) 3(2c + 2d) = 6c + 3d + e 6c + 6d = 6c + 3d + e 3d - e = 0 (3)
H 2 phng trnh (2'), (3'), 2 n s e, d:

d + e = 1 (2) 3d - e = 0 (3) Gii d = 1 4 3 e= 4

1 5 (3) b = 2(1) + 2( )= 4 2

http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi

Giao khoa hoa vo c

37

Bien soan: Vo Hong Thai

Nhn tt c nghim vi 4

a=4 b = 10 c=4 d=1 e=3 4Mg(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O

4Mg + 10HNO3(rt long) Th d 4: Cu

+ NO3- + H+ bNO3- + cH+ (1) (2) (3) (4) (5)

Cu2+ + dCu2+ +

NO

+ H2O

aCu +

eNO + fH2O

Cu : a=d N: b=e O: 3b = e + f H: c = 2f in tch : -b + c = +2d Chn e = 1 (2) b = 1 (3) f = 2 (4) c = 4 (5) d = 3/2 (1) a = 3/2

Nhn tt c nghim s tm c vi 2

a=3 b=2 c=8 d=3 e=2 f=4 2NO + CO2 dCO2 + + 4H2O Mn2+ + H2O eMn2+ + fH2O

3Cu

+ 2NO3C12H22O11

+ 8H+ + MnO4- + H+

3Cu2+ +

Th d 5:

aC12H22O11

+ bMnO4- + cH+ (1) (2) (3) (4) (5)

C: 12a = d H: 22a + c = 2f O: 11a + 4b = 2d + f Mn : b = e in tch : -b + c = +2e Chn e = 1

http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi

Giao khoa hoa vo c

38

Bien soan: Vo Hong Thai

(4) b = 1 (5) c = 3 Th d = 12a (1); b = 1 vo (3) Th c = 3 vo (2) 22a + 3 = 2f

11a + 4(1) = 2(12a) + f 13a + f = 4 (3) -22a + 2f = 3 (2)

H 2 phng trnh (2'), (3'), 2 n s a, f:

-22a + 2f = 3 13a +f = 4 Gii a = 5 127 ; f= 48 48 5 60 (1) d = 12( ) = 48 48

(2) (3)

Nhn tt c nghim s vi 48

5C12H22O11 + 48MnO4 + 144H Th d 6: FexOy + HCl

a b c d e

=5 = 48 = 144 = 60 = 48

f = 127 60CO2 + 48Mn2+ + 127H2O

FeCl2 + FeCl3 + H2O cFeCl2 + dFeCl3 + eH2O

aFexOy + bHCl Fe : O: H: Cl : xa = c + d ya = e b = 2e b = 2c + 3d (1) (2) (3) (4)

Chn e = 1 (3) b = 2 1 x The a, b vo (1), (4) c + d = (2) a = y y 2c + 3d = 2 3x 2x -2 ; d=2Gii c = y y


Nhn tt c nghim s vi y

(1) (4)

a=1 b = 2y c = 3x - 2y d = 2y - 2x e=y

http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi

Giao khoa hoa vo c

39

Bien soan: Vo Hong Thai

FexOy + 2yHCl

(3x - 2y)FeCl2 + (2y - 2x)FeCl3 +

yH2O

Th d 7: Na2SO3 + KMnO4 + NaHSO4


aNa2SO3 + bKMnO4 + cNaHSO4 Na : 2a + c = 2d S: a + c = d + e +f O: 3a + 4b + 4c = 4d + 4e + 4f + g K: b = 2f Mn : b =e H: c = 2g Chn f = 1 (4) b = 2 (5) e = 2 Th c = 2g e =2 f =1 b =2

Na2SO4 + MnSO4 + K2SO4 + H2O dNa2SO4 + eMnSO4 + fK2SO4 + gH2O (1) (2) (3) (4) (5) (6)

(H 6 phng trnh, 7 n s)

vo (1), (2), (3) 3 phng trnh, 3 an so a, d, g (1) 2a + 2g = 2d a+g=d (2) a + 2g = d + 2 +1 a + 2g -3 = d (3) 3a + 8 + 8g = 4d + 8 + 4 + g 3a + 7g - 4 = 4d

(1) (2) (3)

(2) - (1) loi a, d g = 3 (1) (1) a - d = -3 (3) 3a - 4d = -17 (3)


Gii h hai phng trnh (1), (3) a = 5 ; d = 8

(6) c = 6

Tm c cc nghim s: a = 5 ; b = 2 ; c = 6 ; d = 8 ; e = 2 ; f = 1 ; g = 3

5Na2SO3 + 2KMnO4 + 6NaHSO4 Bi tp 12

8Na2SO4 + 2MnSO4 + K2SO4 + 3H2O

Cn bng cc phn ng sau y theo phng php i s: a. Al + NO2 + OH


-

+ H2O

AlO2- + NH3 H2O

b. MxOy + HBr c. Fe3O4 + d. FeS2 HNO3

MBr2 + MBr3 +

Fe(NO3)3 + NO + H2O Fe2(SO4)3 + SO 2 + H2O

+ H2SO4(, nng )

http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi

Giao khoa hoa vo c

40

Bien soan: Vo Hong Thai

Bi tp 12
Cn bng cc phn ng sau y theo phng php i s:

a. FeO

+ H2SO4(, nng )

Fe2(SO4)3 + M(NO3)n + NO

SO2 + + H2O

H2O

b. MxOy + HNO3 c. NO2- + MnO4d. FexOy + CO + H+


t0

NO3- + Mn2+ + FemOn + CO2

H2O

CU HI N PHN III

Nu nguyn tc chung cn bng phn ng oxi ha kh. Ti sao gi phn ng cho in t cng l phn ng oxi ha? Ti sao gi phn ng nhn in t l phn ng kh? Ti sao ni nhn din cht oxi ha, cht kh gp phn cn bng phn ng oxi ha kh d dng hn? S dng phng php cn bng i s trong trng hp no? +3 Khi Fe3+ , Fe , Fe(III) c khc nhau khng? Cho th d minh ha. Phn ng oxi ha ni phn t l phn ng nh th no? Cho hai th d minh ha. Th no l phn ng t oxi ha kh? Cho hai th d. Phn bit phn ng t oxi ha kh vi phn ng oxi ha kh ni phn t. Cho th d minh ha. +7 0 +4 Hy cho bit ngha khi vit:: Mn, Mn, Mn, Mn(II), Mn(VII), Mn2+, MnO4Hy tm gn cc giai on cn bng mt phn ng oxi ha kh theo phng php cn bng in t. Cho th d minh ha bng mt phn ng c th. Hy vit gn cc giai on cn bng mt phn ng oxi ha kh theo phng php cn bng ion - in t. Cho th d.
http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi

Giao khoa hoa vo c

41

Bien soan: Vo Hong Thai

Nu cc bc cn bng mt phn ng theo phng php i s. Cho th d minh ha. Cn bng phn ng oxi ha kh theo phng php cn bng ion - in t s nhanh hn trong trng hp no? Cho th d minh ha. Trong phng php cn bng ion - in t nu khng bit phn ng c thc hin trong mi trng axit hay baz th lm th no cn bng in tch? Cho th d. Cn bng mi phn ng sau y theo ba phng php (cn bng in t, cn bng ion - in t v i s). Nhn xt u, khuyt im ca tng phng php. a. Cu + NO3- + H+
t0

Cu2+ + NO KCl FeCl2 + KHSO4 FenOm + +

+ H2 O H 2O

b. Cl2 + KOH() c. FexOy + HCl d. K2SO3 +

KClO3 +

FeCl3 + H2O K2SO4 CO2 + MnSO4 + H2O

KMnO4 +
t0

e. FexOy + CO

Khi no khng vit c mt cht dng ion? Cho th d. Trong phng php cn bng i s c nhn din c cht oxi ha, cht kh hay khng? C nht thit phi lm tng bc nh hng dn khi cn bng mt phn ng oxi ha kh hay khng?

Ch :
Ch khi no u bi yu cu cn bng theo phng php c th no th ta mi thc hin cc giai on cn bng phn ng theo ng phng php yu cu. Cn khi u bi khng yu cu theo phng php no (nh trong bi ton ha hc) th ta cn bng theo cch no cng c, cng nhanh cng tt. Thng ta thc hin trc tip trn phn ng va vit vi nguyn tc s oxi ha tng bng s oxi ha gim. Theo chng trnh ph thng, ch phng php cn bng in t.

http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org V Hng Thi

You might also like