You are on page 1of 33

I.

Cc tr hm nhiu bin:
1. nh ngha:
Cc tr a phng: Cho f(x,y) xc nh trn D l tp m
cha M 0 ( x0 , y0 ) . Ta ni:
M 0 ( x0 , y0 ) l im cc tiu a phng ca f nu
M 0 ( x0 , y0 ) l im thp nht ca f trong mt ln cn no
ca M 0 , ngha l
VM0 : f ( x, y ) f ( x0 , y0 ) , M ( x, y ) VM 0

M 0 ( x0 , y0 ) l im cc i a phng ca f nu
M 0 ( x0 , y0 ) l im cao nht ca f trong mt ln cn no ca
M 0 , ngha l
VM0 : f ( x, y ) f ( x0 , y0 ) , M ( x, y ) VM 0

V d: Xt hm s f=x+3xy-15x-12y.
im A ( 2,1) l im cc tiu a phng ca f
im B ( 2, 1) l im cc i a phng ca f

2. Cc tr ton cc (Gi tr ln nht Gi tr nh nht):


M 0 ( x0 , y0 ) l im cc tiu ton cc ca f trn D nu
M 0 ( x0 , y0 ) l im thp nht ca f trn D, ngha l :
f ( x, y ) f ( x0 , y0 ) , M ( x, y ) D
M 0 ( x0 , y0 ) l im cc i ton cc ca f trn D nu
M 0 ( x0 , y0 ) l im cao nht ca f trn D, ngha l :
f ( x, y ) f ( x0 , y0 ) , M ( x, y ) D
V d: Xt hm s f ( x, y ) = sin x + sin y sin ( x + y ) .

2.
iu kin cn: Nu f c cc o hm ring ti M 0 ( x0 , y0 ) v
f t cc tr a phng ti M 0 ( x0 , y0 ) th

f
f
x ( M 0 ) = x ( x0 , y0 ) = 0
f
( M 0 ) = f ( x0 , y0 ) = 0
y
y

(*)

Cc im M 0 ( x0 , y0 ) tha h phng trnh (*) c gi l im


dng ca f.
V d:
f = x + 3 xy -15 x -12 y
f = 1+ x + y ;
2

( x 1)

2 y2

f = x 3 + xy + y 2 2 xz + 2 z 2 + 3 y 1

3.

iu kin :
1. Dng ton phng:
Biu thc ax 2 + b1 xy + b2 yx + cy 2 c gi l mt dng ton
phng ca x,y .
Biu thc
ax 2 + b1 xy + b2 yx + c1 xz + c2 zx + d1 yz + d 2 zy + ey 2 + fz 2

c gi l mt dng ton phng ca x,y,z


nh ngha tng qut cho n bin: Mt dng ton phng n
n

bin l biu thc c dng A = aijhi h j


i , j =1

Vi dng ton phng A = aijhi h j , ta c ma trn


H = ( aij )

i , j =1

nn

c gi l ma trn ca dng ton phng

a11 " a1k


v H k = #
# c gi l nhn t cp k ca dng ton
ak 1 " akk
phng.
n

Dng ton phng A = aijhi h j c gi l xc nh dng


i , j =1

nu
n

A = aijhi h j > 0, hi , h j H k > 0, k = 1, n


i , j =1

Dng ton phng A = aijhi h j c gi l xc nh m nu


i , j =1

A = aijhi h j < 0, hi , h j ( 1) H k > 0, k = 1, n


k

i , j =1

Dng ton phng xc nh m hay xc nh dng c gi


l xc nh du.
Nu f c cc o hm ring cp 2 lin tc trong ln cn ca
M 0 th vi phn cp 2 ca f l mt dng ton phng theo
dx1 ,...dxn .

2. nh l : Nu f c cc o hm ring cp 2 lin tc trong mt


ln cn ca M 0 khi

2 f
Nu d f ( M 0 ) =
dxi dx j l dng ton phng xc nh
i , j =1 xi xi
dng th M 0 ( x0 , y0 ) l im cc tiu a phng ca f. iu
ny tng ng vi :
H1 > 0
H > 0
2

#
H n > 0
2

Tt c Hk u dng >>>>cc tiu a phng

f
2
Nu d f ( M 0 ) =
dxi dx j l dng ton phng xc nh
i , j =1 xi xi
m th M 0 l im cc i a phng ca f.
n

iu ny tng ng vi
H1 < 0
k

H 2 > 0 ( 1) H k > 0
#

Trng hp hm 2 bin:?????
Trng hp hm 3 bin: ?????

4.

Cc v d:
1. f = x + 3 xy -15 x -12 y

o hm ring : 3x+3y-15, 6xy-12


im dng : {[x=-1,y=-2],[x=1,y=2],[x=-2,y=-1],[x=2,y=1]}
6x 6 y
Ma trn Hess H =

6
6
y
x

Ti (2,1)?
Ti (-2,-1)?
..

Gi tr hm s l {-28,-26,26,28}

2.

f = 1 + x2 + y4

2
im dng M0(0,0) . Ma trn Hesse:
0
Ti M0 th H 2 = 0 ????

0
12y

M(0,0)
Cc tiu ton cc

3.

f = x 3 + xy + y 2 2 xz + 2 z 2 + 3 y 1,

im dng:

1 5 1
M 1 (1, 2,1/ 2 ) , M 2 , ,
4
2 4

6x 1 -2
Ma trn Hess : H = 1 2 0

-2 0 4

( x 1)

2 y 2 im dng {[x=1,y=0]}, ma trn Hess


2 0
H =
, H1 = 2 > 0; H 2 = 8 < 0 ?????

0 4
Tnh vi phn cp 2: d 2 f (1,0) = 2dx 2 4dy 2
4.

dx = dy d 2 f < 0
(im yn nga)

2
dx = 3dy d f > 0

II. Cc tr c iu kin:
1. M u: Mt cng ty c ngun vn u t l 100 triu v
phi tham gia 3 d n vi phn b u t ln lt l K1 , K 2 , K 3 . D
nhin K1 + K 2 + K 3 = 100 .

Tm t l phn b vn u t li nhun ( K1 , K 2 , K 3 ) thu c


l cao nht?

nh ngha: Cc tr ca hm f ( x1 , x2 ,.., xn ) vi rng buc

( x1 , x2 ,...xn ) = b
c gi l cc tr c iu kin ( x1 , x2 ,...xn ) = b ca f.

2. Phng php: Xt hm Lagrange


L ( , x1 , x2 ,..xn ) = f ( x1 ,.., xn ) + b ( x1 ,...xn )

Ta c:
c gi l nhn t Lagrange.

Nu M 0 ( 0 , x 01 ,.., x 0 n ) l cc i (cc tiu ) ca L th

M o* ( x 01 ,.., x 0 n ) l cc i (cc tiu ) ca f vi iu kin

( x1 , x2 ,...xn ) = b

im dng : gii h

L = 0
L = 0
x1
0
0
*
0
0
M

x
x
M
x
x
,
,..,
,..,

n)
n)
0( 0
1
1
o
#
Lx = 0
n
Tnh v xt du d 2 L( M 0 ) .

iu ny dn n xt ma trn Hesse bin ti im dng:

Lx1x1 " Lx1xn

#
#

H =
Lxn x1 " Lxn xn

x " x
1
n

x1

#
xn

Tnh cc nhn t Hesse bin.

Lx1x1
Hk =

"

Lx1xk

x1

Lxk x1 " Lxk xk

xk

x1 " xk

Nu ( 1) H k = H k > 0 H k < 0, k = 2,..., n th f t cc


tiu ti M * vi iu kin ( x1 , x2 ,...xn ) = b
Nu ( 1) H k > 0, k = 2,..., n th f t cc i ti M * vi iu
kin ( x1 , x2 ,...xn ) = b
k

H 2 < 0 min
Trng hp n = 2 :
H 2 > 0 max
H 2 < 0, H 3 < 0 min
Trng hp n = 3 :
H 2 > 0, H 3 < 0 max

Cc v d:
VD1: Tm cc tr c iu kin ca f ( x, y ) = 6 4 x 3 y vi
iu kin x 2 + y 2 = 1

Hm Lagrange: L ( x, y, ) = 6 4 x 3 y + (1 x 2 y 2 )

im dng: {[x=-(4/5),y=-(3/5),=(5/2)], [x=(4/5),y=(3/5),=(5/2)]}

Ma trn Hesse bin :


2
H = 0

2 x

Tnh
Ti

2 x
2 2 y

2 y
0
0

H 2 = 8 ( x 2 + y 2 )

[x=-(4/5),y=-(3/5),=(5/2)]..????

Ti [x=(4/5),y=(3/5),=-(5/2)]..???

VD2: Tm cc tr c iu kin ca f ( x, y, z ) = x + y + z vi iu
1 1 1
kin + + = 1
x y z
1 1 1
Hm Lagrange: L ( x, y, z ) = x + y + z + 1
x y z
im dng
[x=-1,y=1,z=1,=-1], [x=1,y=-1,z=1,=-1],
[x=1,y=1,z=-1,=-1], [x=3,y=3,z=3,=-9]

Ma trn Hesse:

VD3: Tm cc tr c iu kin ca f ( x, y ) = 400 x + 0.01 y vi


iu kin x1/ 2 y1/ 2 = 10

III. Cc tr ton cc:


1. Hm li, lm ton cc: Cho f : D \ n \ l hm s xc
nh trn D l mt tp li. Ta ni
f l hm li ngt ton cc trn D nu
f ( M + (1 ) N ) < f ( M ) + (1 ) f ( N ) , M , N D, ( 0;1)

f l hm lm ngt ton cc trn D nu


f ( M + (1 ) N ) > f ( M ) + (1 ) f ( N ) , M , N D, ( 0;1)

nh l:
Nu d 2 f ( M ) > 0, M D th f li ngt ton cc trn D.
Nu d 2 f ( M ) < 0, M D th f lm ngt ton cc trn D.
Trng hp hm 1 bin:

a. f // ( x ) > 0, x D f li ngt ton cc


b.. f // ( x ) < 0, x D f lm ngt ton cc

Trng hp hm n bin: Xt ma trn Hesse ti im M bt


k trong D.

H1 > 0
H > 0
2
a.
f li ngt ton cc trn D
#
H n > 0
H1 < 0
k

b. H 2 > 0 ( 1) H k > 0 f lm ngt ton cc trn D.


#

2. iu kin t cc tr ton cc:


Nu M 0 l im dng ca f (ngha l df ( M 0 ) = 0 ) . Khi :
Nu f li ngt ton cc trn D th f t cc tiu ton cc trn D
ti M 0
Nu f lm ngt ton cc trn D th f t cc i ton cc trn
D ti M 0

3. Tm tt:
Hm mt bin

Hm nhiu bin

k cp 1: f / ( x0 ) = 0

df ( M 0 ) = 0 f xi ( M 0 ) = 0, i = 1,.., n

iu kin cp 2:
iu kin cp 2: Xt ma trn Hesse tng
Xt o hm cp hai: qut (ti im M bt k trong D)
f // ( x ) > 0, x D H k > 0, k = 1,..., n f t cc tiu
ton cc ti M 0
f t cc tiu ton
cc ti x0
k
f // ( x ) < 0, x D (1) H k > 0, k = 1,..., n f t cc
i ton cc ti M 0
f t cc i ton
cc ti x0

Trng hp cc tr
c iu kin:
Xt hm Lagrange
Tm
im
dng
M 0 ( 0 , x 01 ,.., x 0 n )

H k < 0, k = 2,..., n M o* ( x 01 ,.., x 0 n )

l cc tr ton cc ca f vi k
( x1 , x2 ,...xn ) = b
( 1) H k > 0, k = 2,..., n
k

M o* ( x 01 ,.., x 0 n ) l cc tr ton cc ca f

vi k ( x1 , x2 ,...xn ) = b

Xt ma trn Hesse
bin ti im
M ( , x1 ,.., xn ) bt
k
VD:

VD

IV.

f ( x ) = x 2 + 4 x 3;

f ( x, y ) = x 2 y 2 xy + 7 x + 5 y 3;

f ( x) = x (4 x)

f ( x, y ) = 3 x1/ 3 y1/ 3 x 0.002 y

Mt s ng dng trong kinh t (xem sch)

You might also like