VN 1: GEN, MA DI TRUYN VA QUA TRINH T PHN I

I. Mt s kin thc c ban cn nh:

Gen: la mt oan cua phn t ADN mang thng tin ma hoa cho mt san phm nht inh,
san phm o co th la chui polipeptit hay ARN.
(1)

(2)

Cu truc cua gen: Mt gen ma hoa in hinh gm 3 vung co trinh t cac nucltit (Nu)

la:
Vung iu hoa: Nm u gen mang tin hiu khi ng va kim soat qua trinh phin ma.
Vung ma hoa: Mang thng tin ma hoa cac axit amin; sinh vt nhn s co vng ma hoa lin tuc

(gen khng phn manh); sinh vt nhn thc co vung ma hoa khng lin tuc (gen phn manh), vung ma
hoa axit amin la exon, vung ma hoa axit amin goi la intron.
Vung kt thuc: mang tin hiu kt thuc phin ma.
(3)Cu tao cua gen:
Gen thng gp cac dang xoan kep A, B, C, D & Z. Trong o, dang B la ph bin gm 2 mach
ngc chiu nhau
.
-Chiu xon cua phn t t trai sang phai
(xon phai);
-ng kinh vong xon bng 20
-Mi cp nu co chiu cao la 3,4

;
;

-Mi chu ki xon gm 10 cp nu va cao 34

;
-Mi nucleotit co khi lng phn t M= 300
vc;
-Mi nucltit c cu tao t 3 thanh phn:
+H3PO4 (axit photphoric);
+C5H10O4 (ng xirib);
+Mt trong cac baz nitric (A, T, G, X),
trong o A va G co kich thc ln, T va X co kich
thc be.
-Cac nu i din trn 2 mt cua ADN (gen)
lin kt vi nhau bng lin kt hir theo nguyn tt b sung (NTBS), u la lin kt kem bn:
A = T (2 lin kt hir)
G

X (3 lin kt hir)

(4)Cac loai gen:

Nh Hn

Gen cu truc: la genmang thng tin ma ho cho cac san phm tao nn thanh phn cu truc hay

chc nng cua t bao.

Gen iu hoa: la nhng gen tao ra nhng san phm kim soat hoat ng cua cac gen.

(5)Ma di truyn:La trinh t sp xp cac Nu trong gen qui inh trinh t sp xp cac aa trong protein.
Ma di truyn la ma b 3 vi:
- Trong gen co 4 loai nucleotit: A, T, G, X.
- Protein co khoan 20 axitamin
Vi 3 nu xac inh tao ra mt axitamin => ta co: 43 = 64 tng hp tha u ma hoa 20 axitamin.
Trong s 64 t hp co 3 b ba khng ma hoa axitamin ma ong vai tro bao hiu kt thuc qua trinh

dich ma la: ATT, ATX, AXT ( cui mach khun cua gen) tng ng vi AUG trn mARN se quyt
inh ma hoa cho axitamin methionin ( axitamin m du).
(5)Nguyn tc b sung (NTBS)
Theo nguyn tt b sung nu bit c trinh t sp xp cua cac nucleotit trong mach n nay

thi co th suy ra trnh t sp xp cac nucleotit trn mach n kia.

Ti s

trong gen la khac nhau c trng cho tng loai

Trong mt phn t AND (gen) xon kep thi s aenin (A) bng s timin (T) va s guanin (G)
bng s xitxin (X):
A = T;

G=X

A + G = T + X;

Tng s nucleotit (N) = 2(A + G) = 2 (T + X) =100%

S nu 1 mach cua AND = A + G = T + X = 50%

II.

MT S KIN THC VN DUNG GIAI CAC BAI TP:

Dang 1: tng quan gia tng cac nucleotit vi chiu dai va khi lng cua gen (AND):

AND (hay gen) co hai mach n nn chiu dai cua mt gen cung chinh la chiu dai cua mt mach
n va mi nucleotit xem nh co kich thc la 3,4
1

= 10-4

(ngStron).

= 10-7mm

Goi N: tng s nucleotit trong hai mach cua AND

Goi L: chiu dai cua AND (gen)
Goi M: khi lng cua AND
Goi C: s chu ki xom cua AND
(1)

Cng thc tinh s Nu (n).

Trong AND co 4 loai Nu A, T, G, X

N = A + T + X + G ma A = T, G = X.

N = 2A + 2G = 2T + 2X
2

Nh Hn

S Nu mt mach cua gen:

=A+G

(2) Cng thc tinh chiu dai cua gen: (L)

1 Nu ( hoc 1 cp Nu) cao 3,4
Ta co N nucleotit => L =

3,4

=> N =

(3) Cng thc tinh khi lng cua AND (hay gen): (M)
Mt Nu co khi lng phn t 300 vC
Ta co N Nu

M=N

300 (vC) => N =

(nu)

Hoc M =

(4) Cng thc tinh s chu ki xon: (C)

Mt chu ki xon gm 10 cp Nu (tc 20 Nu)
Ta co N =>
Mt chu ky xon cao 34

(gm 10 cp nu)

Ma mt cp nu cao 3,4

Dang 2: xac inh ti l % tng loai nu trong hai mach cua AND theo NTBS:
(5) Cng thc tinh % cac loai nu trong gen:
A=T => %A = %T
G = X => %G = %X
%(A + G + T + X) = 100%
%(A + G)=%(T + X) = 50%N
%A = %T= 50% - %G
%G = %X = 50% - %A
Dang 3: tinh s lin kt H, lin kt cng hoa tri va mi tng quan gia chung vi % s
lng cac loai nucleotit cua gen:
(6) Tinh s lin kt hiro (H):

Goi H la s lin kt H ca ADN, ta co mi tng quan sau:

H = 2A + 3G hay H = 2A + 3X = 2T + 3G = 2T + 3X
H=2

(7) Tinh s lin kt hoa tri (dieste-phosphat) (HT)

3

Nh Hn

Mi nu co mt lin kt hoa tri ( gia nhom PO4 vi C_5 cua ng).

Ta co: N(nu) => HT = N (1)

Gia hai nu trong mt mach n lai co 1 lin kt hoa tri

Nu chi xet lin kt hoa tri gia nu nay vi nu khac trong mi mach n ta co:
- C 2 nu k tip nhau co 1 lin kt
- C 3 nu k tip nhau co 2 lien kt
-
-

nu k tip nhau co

lin kt HT =

Ma trong ADN co hai mach n nn s lin kt ho tri ca hai mach n:

HT = 2(

) N 2 (2)

(9) nu xet tng s lin kt ho tri co trong phn t AND, ta co:

(1) + (2) HT = N +N 2 = 2N 2

Chui c m acid amin th s lk peptid = m-1

BI TP VN DNG:
Bi 1: Gen di 0,408 m c khi lng l:
A. 360.000 vC

B. 720.000 vC

C. 540.000 vC

D.460.000 vC

Bi 2: Mt gen khng phn mnh di 4202,4 A0 s cha bao nhiu cp nucltit ?

A. 472

B. 1236

C. 618

D.3708

Bi 3: Gen c 72 chu k xon, s c chiu di l bao nhiu micrmet (m) ?

A. 0,4692

B. 0,1172

C. 0,2448

D.0,17595

C. 1460

D.730

Bi 4: Gen di 0,2482 m c bao nhiu chu k xon ?

A. 73

B. 146
4

Nh Hn

Bi 5: Gen phn mnh cha 4500 nucltit gm 4 on xon v intron xp xen k nhau c s
nucleotit theo t l 4:2:1:3. Cc on xon di bao nhiu ngstron (A0) ?
A. 7650

B. 3825

C. 4590

D.3060

Bi 6: Gen cu trc c khi lng 500400 vC s c chiu di l bao nhiu A0 ?

A. 1417,8

B. 5671,2

C. 4253,4

D.2835,6

Bi 7: Mt gen c khi lng 615600 vC s c bao nhiu nucltit ?

A. 4101

B. 2052

C. 5593

D.1026

C. 46

D.69

Bi 8: Gen c 920 cp nucltit s c s chu k xon l :

A. 184

B. 92

Bi 9: Mt gen cha 2634 nuclotit s c chiu di l bao nhiu A0 ?

A. 2238,9

B. 8955,6

C. 388,35

D.4477,8

Bi 10: Mt gen phn mnh cha 952 cp nucltit c khi lng l bao nhiu ?
A. 1142400 vC

B. 285600 vC

C. 571200 vC

D.428100 vC

Bi 11: Mt gen c s nucltit l 6800,c s chu k xon theo Watso-Cric l ?

A. 338

B. 340

C. 680

D.180

Bi 12: Mt gen c tng s lin kt hir l 4050. Gen c hiu s gia nu loi X vi mt loi nu
khng b sung vi n bng 20% s nu ca gen. S nu ca gen (N) l bao nhiu ?
A. 3000

B. 3100

C. 3120

D.3210

Bi 13: Mt gen c chiu di 5100 A v s nu loi G chim 30% tng s nucltit ca c gen.
S lin kt hir ca gen l bao nhiu ?
A. 3900

B. 3000

C. 2700

D.1850

Bi 14: Mt gen c A=30%=900 nu. S lin kt hir ca gen l ?

A. 2400

B. 3600

C. 4200

D.6000

Bi 15: Mt gen c cu trc 2 mch xon kp, c t l A+T / G+X = 1,5 v tng s nucltit
bng 3000. S nuclotit mi loi ca gen (A,T,G,X) l :
A. G=X=900;A=T=600

B. G=X=600;A=T=900

C. G=X=A=T=600

D. G=X=A=T=900

Bi 16: Mt si n ca phn t ADN xon kp c t l A+G / T+X = 0,40 th trn si n b

sung t l l ?
A. 0,60

B. 0,52

C. 2,5

D.0,32

Bi 17: Mt gen c s chu k xon l 75. S lin kt ho tr gia axit v ng trong gen l ?
A. 479

B. 1498

C. 2999

D.2998

Bi 18: Mt gen c hiu s gia nu loi T vi loi nu khng b sung bng 20%. T l % tng
loi nu ca gen l :
A. G=X=35%;A=T=15%
C. G=X=65% ; A=T=35%

B. G=X=15%;A=T=35%
D. G=X= 35% ; A=T=65%
5

Nh Hn

Bi 19: Mt gen c A>G v c tng gia 2 loi nu b sung cho nhau bng 52%. T l % tng
loi nu ca gen l :
A. G=X=74%;A=T=26%
C. G=X=26% ; A=T=24%

B. G=X=24%;A=T=26%
D. G=X= 26% ; A=T=74%

Bi 20: Mt gen c A>G v t l gia 2 loi nu bng 3/5. T l % tng loi nu ca gen l :
A. G=X=31,25%; A=T=18,75% B. G=X=28,2%; A=T=21,8%
C. G=X=18,75% ; A=T=31,25% D. G=X= 21,8% ; A=T=28,2%
Bi 21: Mt gen c t l X+G / A+T = 9/7. T l % tng loi nu ca gen l :
A. G=X=93,75%;A=T=6,25%

B. G=X=21,875%;A=T=28,125%

C. G=X=56,25% ; A=T=43,75% D.G=X=28,125% ; A=T=21,875%

Bi 22: Mt gen c X=3T. T l % tng loi nu ca gen l :
A. G=X=37,5%; A=T=12,5%

B. G=X=75%; A=T=25%

C. G=X=87,5% ; A=T=12,5%

D. G=X= 75% ; A=T=25%

Bi 23: Mt gen c chiu di l 5100A0. Khi t nhn i 1 ln th mi trng ni bo cung

cp s nucltit (Nmt) t do l bao nhiu ?
A. 2500

B. 3000

C. 2000

D.1500

Cu 24. T > X va tich gia hai loai nucleotit khng b sung bng 4%. Ty l phn trm mi loai
nucleotit cua gen la:
A. A = T = 60%; G = X = 40%
B. A = T = 70%; G = X = 30%
C. A= T = 30%; G = X = 20%
D. A = T = 40%; G = X = 10%
Cu 25. Gen co T = 14,25% trng s nucleotit. Ty l % tng loai nucleotit cua gen la:
A. A = T = 14,25%; G = X = 86,85%
B. A = T = 7,125%; G = X = 42,475%
C. A= T = 14,25%; G = X = 35,75%
D. A = T = G = X = 14,25%
2
2
Cu 26. Gen co X < A va co T = X =13%. Ty l phn trm tng loai nucleotit cua gen la:
A. A = T = 20%; G = X = 30%
C. A= T = 30%; G = X = 20%
Cu 27. Mt gen cu truc co ty l

B. A = T = 35%; G = X = 15%
D. A = T = 40%; G = X = 10%
va co khi lng 582000 vC. S lng tng loai

nucleotit tng cua gen la:

A. A = T = 679; G = X = 291
B. A = T = 291; G = X = 679
C. A= T = 582; G = X = 388
D. A = T = 1358; G = X = 582
Mt gen co 300 nucleotit loai A va co G=40% tng s nucleotit:
S dung d kin trn tra li cac cu hoi 28, 29, 30.
Cu 28. S lin kt hoa tri gia axit va ng cua gen la:
A. 2998
B. 5998
C. 5999
D. 4220
Cu 29. S lin kt hoa tri gia cac nucleotit va s lin kt cua gen ln lt la:
A. 5998 va 3600
B. 5998 va 4200
Cu 30. Khi lng cua gen la:

C. 2998 va 4200

D. 3000 va 4200

Nh Hn

A. 126.103 vC

B. 9.104 vC

C. 45.103 vC

D. 9.105 vC

Tng lin kt H2 va lin kt hoa tri gia cac nucleotit cua mt gen la 6448, trong o s lin kt

hidro nhiu hn s lin kt hoa tri la 452 lin kt.

S dung d kin trn tra li cu hoi 31, 32.
Cu 31. Gen co chiu dai la:
A. 5100 Ao

B. 4080 Ao

C. 3060 Ao

D. 2040 Ao

Cu 32. S nucleotit mi loai trong gen la:

A. A = T = 1200; G = X = 300
B. A = T = 900; G = X = 600
C. A= T = 450; G = X = 1050
D. A = T = 1050; G = X = 450
Mach n cua gen cu truc co 1799 lin kt hoa tri gia axit va ng, co 2350 lin kt Hidro.
S dung d kin trn tra li cu hoi 33, 34, 35, 36.
Cu 33. Chiu dai gen la:
A. 2856 Ao

B. 3366 Ao

C. 2244 Ao

D. 5712 Ao

Cu 34. S nucleotit tng loai la:

A. A = T = 363; G = X = 477
B. A = T = 336; G = X = 504
C. A= T = 504; G = X = 336
D. A = T = 672; G = X = 1008
o
Cu 35. Gen dai 3417 A co s lin kt Hidro gia G va X bng s lin kt gia A va T. S
nucleotit tng loai cua gen la.
A. A = T = 402; G = X = 603
B. A = T = G = X = 402
C. A= T = 603; G = X = 402
D. A = T = 603; G = X = 1809
Cu 36. Mt gen cha 3900 lin kt Hidro va tng 2 loai nucleotit la 60%, s nucleotit cua gen la:
A. 3000
B. 3250
C. 1500
Dang 4: Tinh s lng nucleotit mi loai cua tng mach n

D. A hoc B

a. Phng phap giai

Cac nucleotit cua mach n 1 la A1, G1, T1, X1
Cac nuclotit cua mach n 2 la A2, G2, T2, X2
Theo nguyn tc b sung ta co:
A1 = T2; T1 = A2; G1 = X2; X1 = G2.
A1 + T1 = A2 + T2 = A1 + A2 = T1 + T2 = A = T

G1 + X1 = G2 + X2 = G1 + G2 = X1 + X2 = G = X
b.

Bai tp vn dung

Mach n cua gen co ty l cac loai nuclotit: A: T: G: X = 1: 2: 3: 4. Gen cha 2300 lin kt hiro.
S dung d kin trn tra li cu hoi 37, 38 ,39.
Cu 37. Chiu dai cua gen:
A. 3060 Ao

B. 4080 Ao

C. 8160 Ao

D. 40800 Ao

Cu 38. S lng tng loai nuclotit cua gen:

A. A = T = 720; G = X = 1680
C. A= T = 360; G = X = 840

B. A = T = 840; G = X = 360
D. A = T = 800; G = X = 1600
7

Nh Hn

Cu 39. S lin kt hoa tri gia axit va ng:

A. 4798
B. 2398
C. 2402
D. 3598
Trn mt mach cua gen co ty l cac loai nuclotit A: T: G: X ln lt la 6: 4: 7: 3. Bit gen dai
6120 Ao.
S dung d kin trn tra li cu hoi 40, 41, 42.
Cu 40. Ty l % tng loai nuclotit mach th 2: A2, G2, T2, X2 so vi s nuclotit ln lt la:
A. 10%; 15%; 7,5%, 17,5%
B. 20%; 30%; 15%; 35%
C. 15%; 10%; 7,5%; 17,5%
D. 30%; 20%; 35%; 15%
Cu 41. S lng nuclotit mach th nht ln lt la:
A. 1080; 720; 1260; 540
C. 270; 180; 315; 135
Cu 42. S lng tng loai nuclotit cua gen:

B. 540; 360; 630; 270

D. 180; 270; 135; 315

A. A = T = G = X = 450
C. A = T = G = X = 900

B. A = T = G = X = 1800
D. A = T = G = X = 600

Nh Hn

Nh Hn

10

Nh Hn

11