X l bi chi ngn sch nh nc

X l bi chi ngn sch nh nc (NSNN) l mt vn nhy cm, bi n khng ch tc ng trc mt i vi nn kinh t m cn tc ng n s pht trin bn vng ca mi quc gia. Trong bi cnh kinh t ton cu ang c nhng bin ng ln nh: gi du tng cao, khng hong ti chnh ti M, tnh trng lm pht din ra nhiu nc trn th gii, vn kim ch lm pht t ra v cng cp bch khng ch Vit Nam. Vy x l bi chi NSNN nh th no n nh v m, thc hin hiu qu cc mc tiu chin lc v pht trin kinh t x hi, tng trng kinh t v kim ch lm pht hin nay? Nguyn nhn bi chi NSNN: C 2 nhm nguyn nhn c bn gy ra bi chi NSNN: - Nhm nguyn nhn th nht l tc ng ca chu k kinh doanh. Khng hong lm cho thu nhp ca Nh nc co li, nhng nhu cu chi li tng ln, gii quyt nhng kh khn mi v kinh t v x hi. iu lm cho mc bi chi NSNN tng ln. giai on kinh t phn thnh, thu ca Nh nc s tng ln,trong khi chi khng phi tng tng ng. iu lm gim mc bi chi NSNN. Mc bi chi do tc ng ca chu k kinh doanh gy ra c gi l bi chi chu k. - Nhm nguyn nhn th hai l tc ng ca chnh sch c cu thu chi ca Nh nc. Khi Nh nc thc hin chnh sch y mnh u t, kch thch tiu dng s lm tng mc bi chi NSNN. Ngc li, thc hin chnh sch gim u t v tiu dng ca Nh nc th mc bi chi NSNN s gim bt. Mc bi chi do tc ng ca chnh sch c cu thu chi gy ra c gi l bi chi c cu. Trong iu kin bnh thng (khng c chin tranh, khng c thin tai ln,), tng hp ca bi chi chu k v bi chi c cu s l bi chi NSNN. Cc gii php x l bi chi NSNN: Vn thiu ht ngn sch thng lm au u cc chnh tr gia gia mt bn l pht trin bn vng, duy tr c tc tng trng kinh t vi mt bn l ngun lc c hn. i hi cc chnh tr gia phi la chn ph hp vi yu cu pht trin thc t v s pht trin trong tng lai. T s la chn h a ra mc bi chi hp l, bo m nhu cu ti tr cho chi tiu cng nh u t pht trin kinh t, ng thi bo m cho n quc gia mc hp l. Bi chi NSNN c hiu mt cch chung nht l s vt tri v chi tiu so vi tin thu c trong nm ti kha hoc thm ht NSNN do s c ca chnh ph to ra nhm thc hin chnh sch kinh t v m. C nhiu cch chnh ph b p thiu ht ngn sch nh tng thu t thu, ph, l ph; gim chi ngn sch; vay n trong nc, vay n nc ngoi; pht hnh tin b p chi tiu; S dng phng cch no, ngun no ty thuc vo iu kin kinh t v chnh sch kinh t ti chnh trong tng thi k ca mi quc gia. Bi chi NSNN tc ng n kinh t v m ph thuc nhiu vo cc gii php nhm b p bi chi NSNN. Mi gii php b p u lm nh hng n cn i kinh t v m. V c bn, cc quc gia trn th gii thng s dng cc gii php ch yu nhm x l bi chi NSNN nh sau: Th nht: Nh nc pht hnh thm tin. Vic x l bi chi NSNN c th thng qua vic nh nc pht hnh thm tin v a ra lu thng. Tuy nhin, gii php ny s gy ra lm pht nu nh nc pht hnh thm qu nhiu tin b p bi chi NSNN. c bit, khi nguyn nhn bi chi NSNN l do thiu ht cc ngun vn i ng u t cho pht trin gy tng trng nng v khng cn i vi kh nng ti chnh ca quc gia. Th hai: Vay n c trong v ngoi nc. b p thm ht NSNN, nh nc c th vay n nc ngoi v trong nc. Vic vay n nc ngoi qu nhiu s ko theo vn ph thuc nc ngoi c v chnh tr ln kinh t v lm gim d tr ngoi hi qu nhiu khi tr n, lm cn d tr quc gia s dn n khng hong t gi. Vay n trong nc s lm tng li sut, v ci vng n tr li bi chi s lm tng mnh cc khon n cng chng v ko theo gnh nng chi tr ca NSNN cho cc thi k sau Th ba: Tng cc khon thu, c bit l thu. Vic tng cc khon thu, c bit l thu c th s b p s thm ht NSNN v gim bi chi NSNN. Tuy nhin, y khng phi l gii php c bn x l bi chi NSNN, bi v nu tng thu khng hp l s dn n lm gi c hng ha tng gy nh hng ln n sn xut v i sng nhn dn, nghim trng hn s trit tiu ng lc ca cc doanh nghip trong cc ngnh sn xut kinh doanh v lm mt i kh nng cnh tranh ca nn kinh t i vi cc nc trong khu vc v trn th gii. Th t: Trit tit kim cc khon u t cng v chi thng xuyn t NSNN. y l mt gii php tuy mang tnh tnh th, nhng v cng quan trng vi mi quc gia khi xy ra bi chi NSNN v xut hin lm pht. Trit

tit kim cc khon u t cng c ngha l ch u t vo nhng d n mang tnh ch o, hiu qu nhm to ra nhng t ph cho s pht trin kinh t x hi, c bit nhng d n cha hoc khng hiu qu th phi ct gim, thm ch khng u t. Mt khc, bn cnh vic trit tit kim cc khon u t cng, nhng khon chi thng xuyn ca cc c quan nh nc cng phi ct gim nu nhng khon chi ny khng hiu qu v cha thc s cn thit Th nm: Tng cng vai tr qun l nh nc nhm bnh n gi c, n nh chnh sch v m v nng cao hiu qu hot ng trong cc khu ca nn kinh t. thc hin vai tr ca mnh, nh nc s dng mt h thng chnh sch v cng c qun l v m iu khin, tc ng vo i sng kinh t x hi, nhm gii quyt cc mi quan h trong nn kinh t cng nh i sng x hi, nht l mi quan h gia tng trng kinh t v cng bng x hi, gia tng trng kinh t vi gi gn mi trng v.v.. c bit trong iu kin hin nay, khi lm pht l mt vn nn ca cc nc trn th gii, vn tng cng vai tr qun l nh nc i vi qun l NSNN ni chung v x l bi chi NSNN ni ring c ngha v cng cp thit. 3 Nhng vn t ra v x l bi chi Thc cht cc khon vay ca ngn sch a phng chnh l bi chi NSNN. Mt trong nhng nguyn tc qun l NSNN Vit Nam l tun theo theo nguyn tc thng nht, tng th NSNN bao gm ngn sch cc cp, iu i hi cc khon bi chi ca ngn sch a phng phi c tng hp tnh bi chi NSNN. Tuy nhin khi vay, cc a phng phi cn i ngn sch nn khng th hin y bi chi khi quyt ton NSNN. Mc bi chi NSNN hng nm trnh Quc hi mi ch phn nh c mc bi chi ca ngn sch trung ng. y l mt trong nhng mt xch cn phi c gii quyt trong vic x l bi chi NSNN. gii quyt tng th vn bi chi NSNN Vit Nam theo chng ti cn thit phi c nhng quy nh cht ch hn, theo c th p dng cc gii php sau: 1- Tp trung cc khon vay do Trung ng m nhn. Cc nhu cu u t ca a phng cn c xem xt v thc hin b sung t ngn sch cp trn. Thc hin nh vy trnh c u t trn lan, km hiu qu v tn ngn sch qu ln v qun l cht ch s bi chi NSNN. Hin ti, chng ta ang ng trc mu thun gia nhu cu vn cho u t pht trin vi ngun lc hn hp. Nu thc hin tht cht, hn ch vay u t s km hm s pht trin ca nn kinh t ang c nhu cu vn rt cao. Nhng nu chng ta khng kim sot cht ch cc khon vay n ca NSNN, nht l vay ca ngn sch a phng, th nguy c nh hng n an ninh ti chnh quc gia, s bn vng ca NSNN. Thc hin u t tp trung cng c li l bo m pht trin hi ho, cn i gia cc vng, min trong ton quc. Kinh nghim ca Trung Quc: nghim cm ngn sch cc a phng vay vn di bt k hnh thc no, cc khon chi u t ca a phng c xem xt tnh ton v b sung t ngn sch trung ng. 2 Gii quyt tt mi quan h gia chi u t pht trin v chi thng xuyn, nht l ngn sch cc a phng. Do vy, khi cc a phng vay vn u t, s kin quyt khng b tr ngun chi thng xuyn cho vic vn hnh cc cng trnh khi hon thnh v i vo hot ng cng nh chi ph duy tu, bo dng cc cng trnh, lm gim hiu qu u t. C nh vy, cc a phng phi t cn i ngun kinh ph ny ch khng th yu cu cp trn b sung ngn sch. 3 Nu chp nhn bi chi ngn sch a phng th cn qun l v gim st cht ch vic vay vn. Cc khon vn vay ch u t pht trin kt cu h tng v pht trin cc c s kinh t. Cc khon vay ca ngn sch a phng cn c tng hp v bo co Quc hi tng hp s bi chi NSNN hng nm. Vn vay vn ca cc a phng khng c kim sot cht ch chng nhng to ra nguy c vay vn trn lan, u t km hiu qu m cn nh hng n tnh bn vng ca NSNN trong tng lai. Bi chi NSNN hng nm khng c kim sot cht ch trc khi trnh Quc hi, mc bi chi thc t khc vi mc bi chi bo co co Quc hi. iu to nn gnh nng n cho NSNN, bi NSNN l mt th thng nht v a s cc a phng trng ch ch yu vo ngn sch trung ng, do vy suy cho cng, cc khon n ca ngn sch a phng s l gnh n ca NSNN trong khi vic u t li dn tri, km hiu qu./.