H v tn: on Tho Nguyn Lp: K55- LKD MSV: 10066058 Nhm: 06 BI TP TI CHNH CNG bi: Vai tr, ngha

ha ca Thu vi ngun thu ngn sch nh nc v s iu chnh ca php lut v thu nhm iu ha li ch ca nh nc v cc ch th khc. Bi lm: A- T VN Ngn sch nh nc l mt phm tr kinh t thuc lnh vc ti chnh. Hin tng ngn sch nh nc- vi tnh cch l mt hin tng ti chnh ra i v tn ti t rt lu trong lch s, trn nn ca kinh t hng ha- tin t v s hnh thnh, pht trin ca Nh nc. Bi v, bt k mt Nh nc no cng cn phi c cc ngun ti chnh p ng cho nhu cu chi tiu, nhm duy tr s tn ti ca B my nh nc v thc hin cc chc nng, nhim v ca n. Ngn sch lun lun c s dng huy ng ngun ti chnh p ng cho nhng nhu cu chi tiu ca Nh nc. Trong x hi c nh nc, iu mang tnh quy lut l Nh nc phi tham gia vo qu trnh phn phi sn phm x hi v thu nhp quc dn c sng to ra t bn thn nn kinh t. Mc ch ca vic tham gia phn phi ca Nh nc l nhm thu v tay mnh nhng ngun ca ci p ng nhu cu chi tiu ca Nh nc, trc ht l duy tr s tn ti ca b my Nh nc, sau na l thc hin cc chc nng kinh t- x hi

m Nh nc m nhim. Ngn sch Nh nc l mt hnh thc, mt cng c Nh nc tham gia (thc hin) qu trnh phn phi . Do , thu ngn sch nh nc l mt loi hot ng Nh nc, hot ng ca mt t chc quyn lc cng, lun gn vi yu t quyn lc chnh tr ca Nh nc. T d c th hiu Thu ngn sch Nh nc l vic Nh nc dng quyn lc ca mnh tp trung mt phn ngun ti chnh quc gia hnh thnh Qu ngn sch Nh nc nhm tha mn cc nhu cu ca Nh nc. Thu ngn sch Nh nc l mt hot ng rt quan trng ca Nh nc, to ra thu nhp ti chnh ca Nh nc v p ng nhu cu chi tiu ca Nh nc. Thu ngn sch Nh nc l hot ng mang ni dung kinh t, v cc mc tiu kinh t trc tip, nhng lun hm cha yu t quyn lc chnh tr v khng tch ri yu t Nh nc, php quyn v cc mc tiu chnh tr ca Nh nc. Cc khon thu Ngn sch Nh nc l nhng hnh thc c th ca thu ngn sch Nh nc. Thng qua cc khon thu ny m nhng b phn thu nhp ca dn c, nhng gi tr sn phm x hi c tp trung vo tay Nh nc di nhng nguyn tc, ni dung v cch thc khc nhau, nhng u nhm hnh thnh Qu ngn sch Nh nc p ng nhu cu chi tiu ca Nh nc. ng thi cng thng qua cc khon thu ny, Nh nc thc hin vic iu tit v m i vi nn kinh t, hng dn sn xut, tiu dung v iu tit thu nhp trong x hi. Trong c cu cc khon thu ngn sch Nh nc, thu l khon thu quan trng nht, chim khong 15% so vi GDP v khong gn 90% tng s thu ngn sch nh nc. B- THU V PHP LUT V THU I- THU 1- Khi nim

Thu l mt phm tr kinh t, thu xut hin cng vi s ra i ca Nh nc, l cng c Nh nc th hin quyn lc chnh tr ca mnh trong vic tham gia vo qu trnh phn phi gi tr sn phm x hi, nhm hnh thnh cc ngun ca ci hay qu tin t ca Nh nc, tha mn nhng nhu cu chi tiu ca Nh nc. Thng qua thu hay ni chnh xc hn l thng qua php lut thu, Nh nc buc cc thnh vin trong x hi phi thc hin cc ngha v ng gp v mt ti chnh cho Nh nc. Mi kiu Nh nc trong lch s t c i n hin i u c bit quan trng v ngun thu t thu tr thnh ngun thu ch yu ca mi Nh nc. Tuy nhin, xt v bn cht, thu l mt phm tr kinh t, l h thng cc quan h phn phi di hnh thc gi tr gia Nh nc v cc ch th khc trong x hi. V suy cho cng th thu l sn phm thng d c sng to ra trong x hi. Nh vy, thu l phm tr c tnh lch s v l mt tt yu khch quan, thu ra i xut pht t nhu cu p ng chc nng ca Nh nc v s tn ti ca thu khng tch ri quyn lc Nh nc. 2- Cc c trng ca thu 2.1. Thu do c quan quyn lc Nh nc cao nht ban hnh. cc quc gia, do vai tr quan trng ca thu i vi vic hnh thnh qy ngn sch Nh nc v nhng nh hng ca n i vi i sng kinh t - x hi nn thm quyn quy nh, sa i, bi b cc Lut thu u thuc c quan lp php. y l nguyn tc sm c ghi nhn trong php lut ca cc nc. Chng hn nc Anh o Lut v dn quyn nm 1688 quy nh: cm mi s thu thu dng vo vic chi tiu ca Nh nc nu khng c Quc hi chp thun. Php, Quc hi Php quy nh: bt c mt khon thu no nu khng c Quc hi chp thun th khng c p dng. Hin php ca nc Cng ha Php nm 1791 quy nh Quc hi Php c quyn biu quyt v nh ot cc Lut thu.

Hin php nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam quy nh: Quc hi c nhim v v quyn hn quy nh, sa i hoc bi b cc Lut thu. Tuy vy, do yu cu iu chnh cc quan h php lut v thu, Quc hi c th giao cho y ban Thng v Quc hi quy nh, sa i hoc bi b mt s loi thu thng qua hnh thc ban hnh Php lnh hoc Ngh quyt v thu. 2.2. Thu l khon np mang tnh ngha v bt buc ca cc php nhn v th nhn i vi Nh nc khng mang tnh i gi hon tr trc tip. Thu l ngha v thanh ton m cc th nhn v php nhn khi c cc du hiu v iu kin c quy nh c th trong Lut thu th phi thc hin i vi Nh nc v c m bo thc hin bng s cng ch ca Nh nc. 2.3. Thu l cng c phn nh quan h phn phi li ca ci vt cht di hnh thc gi tr gia Nh nc vi cc ch th khc trong x hi. Nh nc thu thu lm pht sinh quan h phn phi gia Nh nc vi cc th nhn v php nhn trong x hi. i tng ca quan h phn phi ny l ca ci vt cht c biu hin di hnh thc gi tr. S tn ti v pht trin ca Nh nc trong tng giai on lch s, c im ca phng thc sn xut, kt cu giai cp l nhng nhn t ch yu nh hng n vai tr, ni dung, c im ca thu. Do , c cu v ni dung ca c h thng php lut thu v tng Lut thu phi c nghin cu, sa i b sung, ci tin v i mi kp thi nhm thch hp vi tnh hnh, nhim v ca tng giai on. ng thi phi t chc b my ph hp, sc m bo thc hin cc quy nh php lut v thu c Nh nc ban hnh trong tng thi k. H thng php lut thu c coi l ph hp khng ch nhn mt cch phin din vo s lng cc Lut thu nhiu hay t, vo mc tiu n thun l ng vin ti chnh vo ngn sch Nh nc m phi c phn

tch mt cch ton din, cht ch vi yu cu pht trin kinh t, vi i sng x hi, khng i lp vi quyn li v kh nng ng gp ca nhn dn. nc ta trc ci cch ch thu ngn sch Nh nc, Lut thu ch p dng i vi cc c s sn xut, kinh doanh thuc thnh phn kinh t tp th v c th. thc hin ch thu ngn sch Nh nc ph hp vi c ch th trng, pht huy vai tr ca cc hnh thc thu ngn sch Nh nc, cuc ci cch ch thu ngn sch Nh nc c thc hin trn c s Ngh quyt Quc hi kha VIII k hp th IV nm 1989. Kt qa ca cuc ci cch ny a n vic p dng thng nht ch thu thu i vi tt c cc thnh phn kinh t, khng phn bit hnh thc s hu, hnh thc kinh doanh. T y thu thc s tr thnh ngun thu ch yu ca ngn sch Nh nc v thu chim t trng cao trong c cu ngun thu ngn sch Nh nc. Thu l mt khon np bt buc m cc th nhn v php nhn c ngha v phi thc hin i vi Nh nc, pht sinh trn c s cc vn bn php lut do Nh nc ban hnh, khng mang tnh cht i gi v hon tr trc tip cho i tng np thu. Thu khng phi l mt hin tng t nhin m l mt hin tng x hi do chnh con ngi nh ra v n gn lin vi phm tr Nh nc v php lut. 3- Phn loi thu Trong h thng thu m Nh nc s dng to ngun thu v iu tit thu nhp c nhiu loi thu khc nhau. Mi loi thu, ngoi mc tiu Mi loi thu, ngoi mc tiu to ngun thu cho ngn sch Nh nc cn c nhng mc tiu iu tit khc nhau, c s tnh thu v mc np thu cng khc nhau. Vic phn loi thu thng c thc hin theo cc cch sau y:

3.1. Phn loi theo phng thc nh thu: Ngi ta chia thnh thu trc thu v thu gin thu: - Thu trc thu: l loi thu nh trc tip vo thu nhp ca ngi np thu (tc l ngi thc hin hnh vi np thu). Mc ch ca Nh nc p dng loi thu ny l iu tit, ng vin trc tip vo thu nhp ca nhng ngi (t chc, c nhn) c thu nhp. Do vy, ngi np thu cng chnh l ngi chu thu. Hay ni cch khc, ngi thc hin hnh vi np thu phi trch mt phn t chnh thu nhp ca mnh np cho Nh nc. nc ta hin nay, thuc loi thu trc thu c thu thu nhp doanh nghip, thu i vi ngi c thu nhp cao, thu s dng t nng nghip - Thu gin thu: l loi thu khng nh trc tip vo thu nhp ca ngi np thu m nh gian tip thng qua gi c hang ha, dch v. Vi phng thc nh thu gin tip, thu tr thnh mt b phn cu thnh trong gi c hang ha, dch v. do vy, ngi np thu khng ng thi l ngi chu thu. Ngi chu thu y l ngi tiu dng hang ha, dch v, cn ngi np thu khng phi ly t thu nhp ca chnh h np thu m h c cng thu vo gi c hng ha, dch v v sau c trch ra np cho Nh nc. Nh vy, cng c th ni l ngi thc hin hnh vi np thu ch l ngi np thu thay cho ngi tiu dng cn ngi chu thu l ngi tiu dng np thu gin tip thng qua ngi cung cp hang ha, dch v. Thuc loi thu gin thu c thu gi tr gia tng, thu tiu th c bit, thu xut khu thu nhp khu 3.2. Phn loi theo i tng nh thu: Theo cch phn loi ny, h thng thu c chia lm ba loi: - Thu thu nhp: L loi thu c i tng nh thu l thu nhp c c ca cc t chc v c nhn. Thu nhp nay c to ra t nhiu

hnh thc nh t kinh doanh, t u t, t tin lng v tin cng Thuc loi ny c thu thu nhp doanh nghip, thu thu nhp i vi ngi c thu nhp cao (thu thu nhp c nhn), thu chuyn li nhun ra nc ngoi. - Thu tiu dng: L loi thu c i tng nh thu l hng ha, dch v c a ra tiu dng. Do vy, khi c loi thu ny cn c gi l thu hang ha hay thu bn hng. Thc cht ca thu tiu dng l thu vo phn thu nhp c em ra tiu dng thng qua vic mua hng ha hay dch v. Thuc loi thu ny c thu gi tr gia tng, thu tiu th c bit, thu nhp khu, thu xut khu. - Thu ti sn: L loi thu c i tng nh thu l ti sn (hay gi tr ti sn) do s dng hay mua bn, chuyn nhng, ng k quyn s hu ti sn II- PHP LUT V THU 1- Khi nim Thu l mt chnh sch ln ca Nh nc, c lin quan trc tip n s tn vong ca Nh nc, nhng chnh sch thu bn than n khng th t i vo cuc sng m phi thng qua mt cng c mang sc mnh cng ch ca Nh nc. Mt khc, vic np thu cng nh hng trc tip n li ch kinh t ca cc t chc v c nhn trong x hi, do vy, khng d g h t nguyn thc hin hnh vi ny nu Nh nc khng ch nh n nh mt ngha v php l bt buc. Do , mt yu cu c t ra l thu phi c lut ha. Cc sc thu ca Nh nc cn phi c ban hnh di hnh thc cc vn bn quy phm php lut, v phi l vn bn c gi tr php l cao nht, l cc lut thu. Vic ban hnh cc o lut thu c ngha l xc nh vic np thu l mt ngha v php l bt buc ca cc t chc kinh t v mi ngi dn. Nh vy, khi nim php lut thu c hiu nh sau:

Php lut thu l tp hp cc quy phm php lut iu chnh cc quan h x hi pht sinh trong lnh vc thu, bao gm cc quy phm quy nh v ni dung ca cc sc thu v cc quy phm iu chnh cc quan h trong vic thu thu, np thu vo ngn sch Nh nc. 2- Ni dung ca php lut thu 2.1. Thu gi tr gia tng 2.1.1- Khi nim thu gi tr gia tng Ti iu 1 Lut thu gi tr gia tng nh ngha: Thu gi tr gia tng l thu tnh trn khon gi tr tng thm ca hng ha, dch v pht sinh trong qu trnh t sn xut, lu thng n tiu dng. 2.1.2. Phm vi p dng ca lut thu gi tr gia tng i tng chu thu gi tr gia tng Theo iu 2 Lut thu gi tr gia tng quy nh i tng chu thu gi tr gia tng l hng ha, dch v dng cho sn xut, kinh doanh v tiu dng Vit Nam. Nh vy ton b hng ha, dch v c mua bn, tiu dng trn th trng, bao gm: hng ha, dch v c sn xut v tiu dng trong nc; hng ha, dch v c nhp khu tiu dng trong nc, tr 26 loi hng ha v dch v c quy nh ti iu 5, Lut thu gi tr gia tng ngy 3/66/2008, c th xp thnh 5 nhm sau:
-

Cc sn phm, dch v ca mt s ngnh, lnh vc m hot ng sn xut kinh doanh ca cc ngnh ny cn gp nhiu kh khn, cn c s nng ca Nh nc khuyn khch pht trin nh: Sn phm trng trt, chn nui, thu sn nui trng, nh bt cha ch bin thnh cc sn phm khc hoc ch qua s ch thng thng ca t chc, c nhn t sn xut, nh bt bn ra

v khu nhp khu; thit b, my mc, phng tin vn ti chuyn dng nm trong dy chuyn cng ngh v vt t xy dng thuc loi trong nc cha sn xut c cn nhp khu to ti sn c nh ca doanh nghip; dch v tn dng v qu u t nh hot ng cho vay, cho thu ti chnh, chuyn nhng vn, kinh doanh chng khon
-

Nhm cc sn phm v dch v khng mang tnh kinh doanh, hoc cc dch v cng cng bo m cung cp cc dch v ti thiu cho vic tiu dng nh: Bo him nhn th, bo him ngi hc, bo him vt nui, bo him cy trng v ti bo him; dch v khm cha bnh, phng dch bnh iu dng, dch v th; . Dch v bu chnh, vin thng cng ch v In-ternet ph cp theo chng trnh ca Chnh ph; Dch v phc v cng cng v v sinh, thot nc ng ph v khu dn c; duy tr vn th, vn hoa, cng vin, cy xanh ng ph, chiu sng cng cng; dch v tang l; . Duy tu, sa cha, xy dng bng ngun vn ng gp ca nhn dn, vn vin tr nhn o i vi cc cng trnh vn ha, ngh thut, cng trnh phc v cng cng, c s h tng v nh cho i tng chnh sch x hi; Xut bn, nhp khu, pht hnh bo, tp ch, bn tin chuyn ngnh, sch chnh tr, sch gio khoa, gio trnh, sch vn bn php lut, sch khoa hc - k thut, sch in bng ch dn tc thiu s v tranh, nh, p phch tuyn truyn c ng, k c di dng bng hoc a ghi ting, ghi hnh, d liu in t; in tin.

Hng ha nhp khu trong cc trng hp vin tr nhn o, vin tr khng hon li; qu tng cho cc c quan Nh nc, t chc chnh

tr- x hi; qu biu, qu tng cho c nhn trong tiu chun quy nh; hng mang theo ngi theo tiu chun hnh l min thu.
-

Cc hng ha chuyn khu, qu cnh mn ng qua Vit Nam; hng tm xut khu, ti nhp khu; nguyn liu nhp khu sn xut, gia cng hng ho xut khu theo hp ng sn xut, gia cng xut khu k kt vi bn nc ngoi; hng ho, dch v c mua bn gia nc ngoi vi cc khu phi thu quan v gia cc khu phi thu quan vi nhau.

Hng ha, dch v ca nhng c nhn kinh doanh c mc thu nhp bnh qun thng thp hn mc lng ti thiu do Nh nc quy nh.

i tng np thu: l cc t chc, c nhn c hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v chu thu gi tr gia tng Vit Nam, khng phn bit ngnh ngh, hnh thc t chc kinh doanh v cc t chc, c nhn khc c nhp khu hng ha chu thu gi tr gia tng. 2.1.3. ng k, k khai, np thu, quyt ton thu. Vic ng k, k khai, np thu gi tr gia tng l ngha v php l bt buc i vi cc t chc, c nhn c i tng chu thu l hng ha, dch v theo nhng iu kin lut nh. Php lut thu gi tr gia tng quy nh c th v cc th tc k khai v np thu, th hin k lut thu np rt nghim ngt, km theo cc ch ti hnh chnh, pht vt cht v nghim trng s b truy cu trch nhim hnh s. a) V vic ng k np thu - C s kinh doanh phi ng k np thu gi tr gia tng vi c quan thu trc tip qun l theo hng dn ca c quan thu. i vi c s

kinh doanh mi thnh lp, thi gian ng k np thu gi tr gia tng chm nht l 10 ngy, k t ngy c cp giy chng nhn ng k kinh doanh. b) V vic k khai C s kinh doanh phi k khai thu gi tr gia tng tng thng v np t khai thu cho c quan thu trong 10 ngy u ca thng tip theo. i vi c s nhp khu hng ha phi k khai v np t khai thu gi tr gia tng theo tng ln nhp khu cng vi vic k khai thu nhp khu. c) V vic np thu Thu gi tr gia tng c np vo ngn sch nh nc. Thi hn np thu ca thng c ghi trong thng bo chm nht khng qu ngy 25 ca thng tip theo. d) V vic quyt ton thu Vic quyt ton thu c thc hin hng nm, tnh theo nm dng lch. Trong thi hn 60 ngy, k t ngy kt thc nm, c s kinh doanh phi np bo co quyt ton thu cho c quan thu. 2.1.4- Vai tr, ngha ca thu gi tr gia tng vi ngn sch nh nc Qua quy nh ca Lut v i tng chu thu v i tng np thu trn y cho thy, Lut thu gi tr gia tng l sc thu c phm vi iu chnh rng nht trong tt c cc Lut thu hin hnh ca Nh nc ta. Thu gi tr gia tng ng vin s ng gp ca tt c mi ngi dn thng qua hnh vi tiu dng ca h; ngi thc hin hnh vi np thu l tt c cc t chc, c nhn sn xut, kinh doanh; cn i tng chu thu l mi loi sn phm hng ha, dch v c mua bn,

tiu th trn th trng c sn xut trong nc hay nhp khu, tr mt s hng ha, dch v nht nh. Vi phm vi iu chnh rng nh vy, thu gi tr gia tng hin nay l mt trong nhng sc thu quan trng trong h thng thu ca Nh nc ta v cng nh thu doanh thu trc y, thu gi tr gia tng lun c t trng cao trong c cu thu ca ngn sch Nh nc. Thu GTGT l ngun thu ln v quan trng ca Ngn sch nh nc. Vit Nam, thu GTGT hin nay chim t trng n nh khong 20-25% trong tng thu t thu, ph v l ph. 2.2. Thu tiu th c bit 2.2.1- Khi nim Thu tiu th c bit l mt loi thu gin thu hay ni cch khc l mt loi thu tiu dng nh vo mt s hng ha, dch v c bit theo danh mc quy nh ca Lut. Do vy, thu tiu th c bit l mt b phn cu thnh gi c hng ha v do ngi tiu dng chu. 2.2.2- Phm vi p dng ca Lut thu tiu th c bit i tng chu thu tiu th c bit Theo lut thu tiu th c bit hin hnh c 8 nhm hng ha v 4 nhm dch v chu thu tiu th c bit, gm: 1. Hng ha: a) Thuc l iu, x g v ch phm khc t cy thuc l dng ht, ht, nhai, ngi, ngm; b) Ru; c) Bia;

d) Xe t di 24 ch, k c xe t va ch ngi, va ch hng loi c t hai hng gh tr ln, c thit k vch ngn c nh gia khoang ch ngi v khoang ch hng; ) Xe m t hai bnh, xe m t ba bnh c dung tch xi lanh trn 125cm3; e) Tu bay, du thuyn; g) Xng cc loi, nap-ta (naphtha), ch phm ti hp (reformade component) v cc ch phm khc pha ch xng; h) iu ho nhit cng sut t 90.000 BTU tr xung; i) Bi l; k) Vng m, hng m. 2. Dch v: a) Kinh doanh v trng; b) Kinh doanh mt-xa (massage), ka-ra--k (karaoke); c) Kinh doanh ca-si-n (casino); tr chi in t c thng bao gm tr chi bng my gic-pt (jackpot), my s-lot (slot) v cc loi my tng t; d) Kinh doanh t cc; ) Kinh doanh gn (golf) bao gm bn th hi vin, v chi gn; e) Kinh doanh x s. khuyn khch xut khu v thc hin mt s chnh sch min tr trong nhp khu, Lut thu tiu th c bit quy nh cc hng ha thuc danh

mc chu thu trn y, khng thuc din chu thu tiu th c bit trong cc trng hp sau: 1. Hng ha do c s sn xut, gia cng trc tip xut khu hoc bn, y thc cho c s kinh doanh khc xut khu; 2. Hng ha nhp khu bao gm: a) Hng vin tr nhn o, vin tr khng hon li; qu tng cho c quan nh nc, t chc chnh tr, t chc chnh tr - x hi, t chc chnh tr x hi - ngh nghip, t chc x hi, t chc x hi - ngh nghip, n v v trang nhn dn, qu biu, qu tng cho c nhn ti Vit Nam theo mc quy nh ca Chnh ph; b) Hng ha vn chuyn qu cnh hoc mn ng qua ca khu, bin gii Vit Nam, hng ha chuyn khu theo quy nh ca Chnh ph; c) Hng tm nhp khu, ti xut khu v tm xut khu, ti nhp khu khng phi np thu nhp khu, thu xut khu trong thi hn theo quy nh ca php lut v thu xut khu, thu nhp khu; d) dng ca t chc, c nhn nc ngoi theo tiu chun min tr ngoi giao; hng mang theo ngi trong tiu chun hnh l min thu; hng nhp khu bn min thu theo quy nh ca php lut; 3. Tu bay, du thuyn s dng cho mc ch kinh doanh vn chuyn hng ho, hnh khch, khch du lch; 4. Xe t cu thng; xe t ch phm nhn; xe t tang l; xe t thit k va c ch ngi, va c ch ng ch c t 24 ngi tr ln; xe t chy trong khu vui chi, gii tr, th thao khng ng k lu hnh v khng tham gia giao thng;

5. Hng ho nhp khu t nc ngoi vo khu phi thu quan, hng ho t ni a bn vo khu phi thu quan v ch s dng trong khu phi thu quan, hng ho c mua bn gia cc khu phi thu quan vi nhau, tr xe t ch ngi di 24 ch. i tng np thu tiu th c bit i tng np thu tiu th c bit l t chc, c nhn c hot ng sn xut, nhp khu hng ha v kinh doanh dch v thuc i tng chu thu tiu th c bit. Hng ha thuc din thu tiu th c bit c sn xut trong nc hay nhp khu, ch phi chu thu tiu th c bit mt ln khu sn xut hoc nhp khu. C s sn xut np thu tiu th c bit khu sn xut, c s nhp khu np thu khu nhp khu. C s kinh doanh dch v thuc din chu thu tiu th c bit phi np thu tiu th c bit i vi dch v chu thu tiu th c bit cung ng cho cc i tng tiu dng. 2.2.3. Vai tr, ngha ca thu tiu th c bit vi ngn sch Nh nc Lut thu tiu th c bit thng quy nh thu sut cao, thm ch rt cao. iu th hin mc ng vin cao t vic sn xut hay tiu dng i vi nhng hng ha, dch v trong din chu thu. C ngha l Nh nc mun iu tit sn xut, tiu dng mt s hng ha, dch v nht nh thng qua Lut thu tiu th c bit. Vic a hng ha, dch v no vo din chu thu tiu th c bit l ty thuc vo tng nc v tng thi k da trn cc yu t kinh t- x hi khac nhau. Vit Nam c nhng thi k, danh mc chu loi thu ny ln ti hng chc mt hng hay dch v no l ty thuc vo nh hng sn xut, tiu dng ca Nh nc, v d nh khuyn khch hng

ni a, hn ch nhp khu, hay hn ch vic sn xut, nhp khu hng ha khng c li cho nn kinh t; hay cn hn ch tiu dng hng ha, dch v nht nh khng c li cho tiu dng hoc hng ha, dch v xa x. Cng vi thu GTGT, TNDN, thu TTB ng gp s thu quan trng cho NSNN. Nhng nm gn y, s thu t thu TTB lun tng qua cc nm v thng chim t trng nht nh trong tng s thu t thu v ph.. (t ng) Ni Nm 2001 Dung Thu 6,230 7,377 6,41 8,954 6,39 12,609 7,31 12,705 7,71 17,478 7,17 TTB T trng 6,29 (%) (Ngun: Tng cc thu) 2002 2003 2004 2005 2006

Mt khc, i tng tiu dng cc hng ha, dch v thuc din chu thu tiu th c bit thng l i tng c thu nhp cao, do vy, vic nh thu vi mc cao cng nhm mc ch iu tit thu nhp trong x hi. 2.3- Thu thu nhp doanh nghip 2.3.1. Khi nim Trong lch s thu kha, t lu hnh thnh v tn ti mt loi thu nh trc tip vo thu nhp thc t ca t chc v c nhn. Khi mt t chc, hay mt c nhn no c thu nhp th h phi np mt phn thu nhp cho Nh nc di hnh thc thu thu nhp. Ngy 10/5/1997 Lut thu thu nhp doanh nghip ra i

v bt u c hiu lc t ngy 1/1/1999. Vic ban hnh Lut thu thu nhp cng chnh l nhm thng nht cc quy nh thu li tc trong cc lut v u t vo trong Lut thu thu nhp Doanh nghip, p dng chung cho mi loi hnh doanh nghip thuc mi loi hnh kinh t. 2.3.2. Phm vi p dng ca Lut thu thu nhp Doanh nghip. Thu thu nhp doanh nghip l cc loi thu trc thu, nh trc tip vo thu nhp ca cc t chc v c nhn c thu nhp. T chc sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng np thu thu nhp doanh nghip bao gm: Doanh nghip Nh nc; cng ty trch nhim hu hn; cng ty c phn; cng ty hp danh; Doanh nghip c vn u t nc ngoi; hp tc x; t hp tc; t chc kinh t c sn xut kinh doanh hng ha, dch v.
-

C nhn sn xut, kinh doanh hng ha dch v bao gm: h c th v nhm kinh doanh; h gia nh, c nhn sn xut nng nghip c mc thu nhp cao; c nhn hnh ngh c lp; c nhn cho thu ti sn nh nh, t, phng tin vn ti, my mc thit b v cc loi ti sn khc.

i tng khng thuc din np thu thu nhp doanh nghip bao gm: h gia nh, c nhn, t hp tc, hp tc x sn xut nng nghip c thu nhp t sn phm trng trt, chn nui, nui trng thy sn c mc thu nhp thp.

i tng chu thu thu nhp doanh nghip l thu nhp chu thu c c t hot ng sn xut, kinh doanh, dch v trong nm tnh thu, bao gm c thu nhp chu thu t hot ng sn xut, kinh doanh nc ngoi v thu nhp chu thu khc.

2.4. Thu thu nhp c nhn. 2.4.1. Khi nim Thu TNCN c p dng t rt lu cc nc pht trin. Ln u tin Vng quc Anh, vo nm 1797, khi thu TNCN (Income-tax) c a vo thc hin di hnh thc khon thu tm thi nhm mc ch trang tri cho cuc chin chng Napoleon (Php) v c hon chnh, chnh thc p dng t nm 1942. Sau , nhiu nc t bn pht trin khc cng chnh thc p dng loi thu ny nh: Nht (1887), M (1913), Php (1914) Thu thu nhp i vi ngi c thu nhp cao nc ta ra i vo nm 1990 qua hn mi nm thc hin, php lnh thu thu nhp i vi ngi c thu nhp cao nm 1990 n nay qua 4 ln sa i, b sung vo cc nm 1994, 1997, 1999 v 2001. ph hp vi tnh hnh x hi cng nh hn ch tnh trng phn ha giu ngho, lut thu thu nhp c nhn 2007 ra i thay th cho lut thu thu nhp vi ngi c thu nhp cao. hn ch nhng bt cp, hn ch ca lut thu thu nhp c nhn 2007, ngy 11/11//2011 B Ti Chnh ra Thng t hng dn Ngh nh s 101/2011/N-CP ngy 4/11/2011 ca Chnh ph quy nh chi tit thi hnh Ngh quyt s 08/2011/QH13 ca Quc hi v ban hnh b sung mt s gii php v thu nhm tho g kh khn cho doanh nghip v c nhn. 2.4.2. c im Thu TNCN c nhng c im c bn sau: - Thu TNCN l mt loi thu trc thu nh trc tip vo thu nhp ca mi c nhn. Do l thu trc thu nn n phn nh s ng nht gia i tng np thu theo lut v i tng chu thu theo ngha kinh t. Ngi

chu thu thu nhp c nhn khng c kh nng chuyn giao gnh nng thu kho sang cho cc i tng khc ti thi im nh thu. - Thu TNCN c din nh thu rt rng, th hin trn hai kha cnh: mt l i tng nh thu TNCN l ton b cc khon thu nhp ca c nhn thuc din nh thu khng phn bit thu nhp c ngun gc pht sinh trong nc hay nc ngoi; hai l i tng phi k khai np thu TNCN l ton b nhng ngi c thu nhp, bao gm tt c cng dn ca nc s ti v nhng ngi nc ngoi c tr thng xuyn hay khng thng xuyn nhng c s ngy c mt, lm vic, c thu nhp theo mc quy nh ca php lut thu TNCN. - Thu TNCN l mt loi thu thu nhp nhng khc vi thu Thu nhp doanh nghip ch n c tnh tt yu gn vi chnh sch x hi ca mi quc gia cho d quc gia c mc tiu hon thin chnh sch thu, xy dng mt chnh sch thu c tnh trung lp khng nhm nhiu mc tiu khc nhau. Th hin, n lun quy nh loi tr mt s khon thu nhp trc khi tnh thu TNCN nh thu nhp mang tnh tr cp x hi, khon chi cn thit cho cuc sng c nhn, gia nh ngi np thu, khon chi mang tnh nhn o x hi - Thu TNCN c gc k thut tnh thu kh phc tp bi din nh thu rng, lin quan cht ch vi honh cnh c nhn, chnh sch x hi c th, c p dng phng php lu tin. C nh vy mi m bo cng bng x hi, ngi c thu nhp cao hn th trc v sau khi np thu h vn cn mt khon thu nhp cao hn so vi ngi c thu nhp thp khi cha np thu. 2.4.3. Vai tr, ngha ca thu thu nh c nhn vi ngn sch Nh nc

Thu TNCN ngy cng tr thnh ngun thu quan trng ca ngn sch nh nc. D khng phi l mc tiu ch yu, song thc hin pht trin chnh sch thu trc thu ni chung, thu TNCN ni ring chnh l l vic to lp v pht trin ngun thu vng chc cho ngn sch nh nc. Cng vi xu hng tng trng kinh t ngy cng cao, hi nhp v pht trin, thu nhp quc dn u ngi ngy cng ln th kh nng huy ng ngun thu cho ngn sch nh nc thng qua thu TNCN s ngy cng tng v s ngy mt di do. Thc t t trng thu thu TNCN trong tng thu ngn sch ca nhiu quc gia phn nh tin trnh , ti cc nc khi ASEAN: 5-10%, cc nc pht trin c t trng 15-16% c nc t ti t trng 30- 40% nh Anh, M. Ti Vit Nam, mi tip cn chnh sch thu v cn phn tn nhiu sc thu nhng cng c kt qu tng trng thu kh ln trong nhng nm gn y: nm 1991 thu theo chnh sch thu thu nhp i vi ngi c thu nhp cao l 62 t, th n nm 2000 thu c 1.832 t v n nm 2005 s thu t 8.300 t. Tuy vy t trng thu cng mi ch t khong 5% tng thu ngn sch. 3- Chc nng, vai tr v ngha ca thu vi Ngn sch Nh nc. 3.1 Chc nng ca thu. Chc nng ca mt s vt hay mt hin tng l s th hin cng dng vn c ca n. i vi mt phm tr kinh t - x hi th chc nng phn nh s tc ng ca n - l mt phng thc c bit biu hin nhng thuc tnh vn c ca phm tr. Cng nh bn cht, chc nng cng c tnh n nh tng i ca n trong sut thi gian tn ti ca s vt hay i tng. Thu l mt phm tr ti chnh, n biu hin nhng thuc tnh chung vn c ca cc quan h ti chnh. Tuy nhin thu cng c nhng c trng,

hnh thc vn ng v cc chc nng ring bt ngun t tng th cc mi quan h ti chnh. Cn c vo ni dung cng vi qa trnh ra i, tn ti v pht trin ca thu, chng ta thy rng thu thc hin cc chc nng sau y: 3.1.1. Chc nng phn phi v phn phi li: l chc nng c bn, c Ngay t lc ra i thu l phng tin dng ng vin ngun ti chnh vo ngn sch Nh nc (c tt c cc kiu Nh nc).V mt lch s, chc nng huy ng ngun ti chnh l chc nng u tin, phn nh nguyn nhn ny sinh ra thu.Thng qua chc nng ny, cc qy tin t tp trung ca Nh nc c hnh thnh m bo c s vt cht cho s hot ng thng xuyn v tn ti ca Nh nc. Bng chnh chc nng ny, Nh nc tin hnh tham gia phn phi v phn phi li tng sn phm x hi v thu nhp quc dn trong x hi. Chc nng phn phi v phn phi li thu nhp ca thu l s huy ng mt b phn thu nhp quc dn di hnh thc tin t vo ngn sch Nh nc. Phn ln thu nh trn hng ha v thu nhp. Ngi c thu nhp cao v s dng nhiu hng ha, dch v l ngi np thu nhiu hn. S tin ny sau lai c Nh nc chi nhm thc hin chnh sch kinh t-x hi, to ra tnh cng bng tng i cho x hi.Trong mt chng mc nht nh, chc nng phn phi v phn phi li to iu kin cho s ra i v pht huy tc dng chc nng iu tit ca thu. Chc nng phn phi v phn phi li c v tr ngy cng quan trng. iu ny c gii thch bi s pht trin, m rng cc chc nng ca Nh nc v vic thc hin nhiu chnh sch khc nhau, trong c vic can thip ca Nh nc vo cc qa trnh kinh t. 3.1.2 Chc nng iu tit i vi nn kinh t. th ca thu.

Chc nng iu tit ca thu c nhn thc v s dng rng ri t nhng nm u ca th k XX v gn lin vi vai tr iu chnh ca Nh nc i vi nn kinh t. Vic tng cng vai tr kinh t - x hi ca Nh nc dn n tc chi tiu ca Nh nc ngy cng tng ln v hu qa tt yu l i hi Nh nc phi m rng qy ti chnh Nh nc, hnh thnh ch yu t vic thu thu. Nhu cu v ngun ti chnh cng ln th Nh nc cn phi tng cng cc chc nng ca thu tc ng mt cch c hiu qa n nn kinh t quc dn. Chnh trong qa trnh chc nng phn phi v phn phi li v chc nng iu chnh ca thu c s dng mt cch hin thc Hc K ton Thu iu c ngha l ni dung iu tit theo mt mc tiu no c d liu trc vo trong qa trnh huy ng tp trung ngun ti chnh. Bng cch s dng n kch thch hoc km hm tc tng trng, tng cng hoc lm yu i s tch ly tit kim, m rng hoc thu hp nhu cu c kh nng thanh ton ca dn c, y nhanh hoc lm chm li chu k khng hong kinh t, Nh nc thc hin iu tit cc hot ng kinh t x hi trong phm vi quc gia. Thc hin chc nng iu chnh ca thu thng qua vic quy nh cc hnh thc thu thu khc nhau, xc nh ng n i tng chu thu v i tng np thu; xy dng chnh xc, hp l cc mc thu phi np c tnh n kh nng ca ngi np thu. Trn c s Nh nc kch thch cc hot ng kinh t i vo qy o chung ca nn kinh t quc dn, ph hp vi li ch ca ton x hi. Trong iu kin chuyn sang c ch th trng, vai tr kch thch kinh t thng qua thu ngay cng c nng cao. Nh nc s dng thu tc ng ln li ch kinh t ca cc ch th v li ch ca nn kinh t quc dn. Vi cng c thu, s can thip ca Nh nc khng mang tnh cht mnh lnh, bt buc cc ch th phi kinh doanh hay

khng kinh doanh m ch yu to ra s la chn i vi cc ch th kinh doanh. Gia hai chc nng trn ca thu c mi quan h gn b mt thit vi nhau. Chc nng phn phi v phn phi li ca thu l nguyn nhn nh hng n s vn ng v pht trin ca chc nng iu tit. Nhng chc nng iu tit ca thu cng c tc ng ngc li n chc nng phn phi v phn phi li thu nhp. Ngun ti chnh m Nh nc tp trung c di dng thu l tin ca s can thip ca Nh nc trn din rng v theo chiu su ti qa trnh sn xut kinh doanh ca cc doanh nghip. Ngc li, vic iu tit, sp xp sn xut ca Nh nc nhm vo vic thc y nhanh tc tng trng kinh t li to iu kin tng thu nhp ca cc tng lp nhn dn v y chnh l c s quan trng m rng phm vi tc ng ca chc nng phn phi v phn phi li. S thng nht ni ti ca cc chc nng hon ton khng loi tr cc mu thun ni ti trong mi chc nng v gia hai chc nng. S tng cng chc nng phn phi v phn phi li lm cho ngun thu ca Nh nc tng ln. iu c ngha l m rng kh nng ca Nh nc trong vic thc hin cc chng trnh kinh t x hi. Mc khc, vic tng cng chc nng phn phi v phn phi li mt cch qa mc lm tng gnh nng thu v hu qa l lm gim ng lc pht trin kinh t, trong nhiu trng hp lm hn ch vai tr ca chc nng iu tit. l tnh hai mt ca thu, n c kh nng lm nh hng n nn kinh t mt cch tch cc, nhng cng c th nh hng mt cch tiu cc. Tnh hai mt ca s tc ng cn phi c xem xt nghim tc k lng trong tin trnh hoch nh, xy dng, ban hnh cc chnh sch php lut v thu ca Nh nc trong tng giai on pht trin kinh t- x hi nht nh. 3.2.Vai tr ca thu i vi Ngn sch Nh nc.

Cc nh kinh t hc thng cp vai tr ca thu i vi ngn sch Nh nc v i sng x hi. Bi v trn thc t, thng qua hot ng thu thu, Nh nc tp trung c mt b phn ca ci ca x hi t hnh thnh nn qy ngn sch Nh nc v thc hin cc chnh sch kinh t - x hi. V phng din Lut hc, thu l mt thc th do Nh nc t ra thng qua vic ban hnh cc vn bn php lut. Cc vn bn quy phm php lut khng ch quy nh ni dung cc loi thu m cn xc lp cc quyn, ngha v ca cc ch th, cc bin php m bo thc hin thu, np thu. Php lut thu l s th ch ho cc chnh sch kinh t - x hi cu Nh nc. Chnh v vy php lut thu l nhn t quyt nh ngha kinh t - x hi ca thu v c vai tr quan trng i vi nn kinh t v i sng x hi. Vai tr ca thu l s biu hin c th cc chc nng ca thu trong nhng iu kin kinh t, x hi nht nh. Trong iu kin nn kinh t th trng, vi s thay i phng thc can thip ca Nh nc vo hot ng kinh t, thu ng vai tr ht sc quan trng i vi qa trnh pht trin kinh t - x hi. Vai tr ca thu c th hin trn cc kha cnh sau y: + Php lut thu l cng c ch yu ca Nh nc nhm huy ng tp trung mt phn ca ci vt cht trong x hi vo ngn sch Nh nc. Nh nc ban hnh php lut thu v n nh cc loi thu p dng i vi cc php nhn v th nhn trong x hi.Vic cc ch th np thu - thc hin ngha v np thu theo quy nh ca php lut thu to ra ngun ti chnh quan trng, chim t trng ln trong c cu ngun thu ngn sch Nh nc. Cng nh php lut ni chung, Php lut thu c chc nng iu chnh cc quan h x hi. Mc ch ch yu v quan trng nht cu s iu chnh quan h php lut thu - np thu l nhm to lp qy ngn sch Nh nc. Hu ht cc quc gia, thu l hnh thc ch yu m php lut quy nh thu

ngn sch Nh nc. Mt nn ti chnh quc gia lnh mnh phi da ch yu vo ngun thu ni b ca nn kinh t quc dn. Trong iu kin nn kinh t th trng, xut pht t phm vi hot ng m i hi Nh nc phi ban hnh v t chc thc hin php lut thu tp trung ngun ti chnh vo ngn sch Nh nc t mi p ng c nhu cu chi ngy cng tng. Thu l cng c quan trng nht phn phi li tng sn phm x hi v thu nhp quc dn theo ng li xy dng ch ngha x hi nc ta. Hin nay ngun thu nc ngoi gim nhiu, kinh t i ngoi chuyn thnh c vay c tr. Trc tin, thu l mt cng c quan trng gp phn n nh trt t x hi, chun b iu kin v tin cho vic pht trin lu di. Vi c cu kinh t nhiu thnh phn, h thng php lut thu mi c p dng thng nht gia cc thnh phn kinh t. Thu iu chnh c hu ht cc hot ng sn xut, kinh doanh, cc ngun thu nhp, mi tiu dng x hi. y l ngun thu chnh ca ngn sch Nh nc.