CNG N TP MN C S MI TRNG T Cu 1: Cc dng nc trong t: khi nim, tnh cht v ngha?

? Tr li : nc l mt thnh phn quan trng ca mi trng t, quyt nh ph ca t v nh hng trc tip n nng xut cy trng.Nc trong t c cung cp t nc ma v tuyt tan. C 4 dng nc trong t l : Nc cu to ha hc : - Nc cu to : + l nc tn ti di dng OH- trong cc khong vt nh Fe(OH)3 , Al(OH)3 + dng nc ny b mt i khi khong vt b nung ( t>7000 C) khong vt b ph hy v thay i ht. - Nc lin kt + Nc phn t H2O nh : Fe2O3.3H2O, CaSO4.2H2O, Na2SO4.10H2O. + dang nc ny lin kt vi cc phn t km bn vng hn, tch nc nhit tng i thp. Cc dng nc ny khng linh ng, thc vt khng s dng c nn khng c ngha i vi thc vt. Nc hp ph : l nc dng hi trong khng kh t, b hp ph do t kh khng kh - Nc hp ph cht : + s c mt ca cc phn t nc trn b mt phn t hp ph ph thuc vo m khng kh ( c th khng lp kn b mt) + lc hp ph ny gi l lc hp ph phn t (lc vandevan) + khi m l 100%( t bo ha hi nc), mng nc bao kn phn t keo t th nc ny c gi l nc hydroscopic thc vt khng s dng c, y gi l dng d tr nc cht. - Nc hp ph h : + khi t trng thi bo ha hi nc, nng lng trn b mt keo t cn tha khi keo t tip xc vi nc dng lng lm cho b dy lp nc hp ph chung quanh ht t s tng ln. Nc c hp ph trn m hydroscopic cc i, c gi l nc mng hay nc hp ph h.

 Nc hp ph h ( nc mng, c bit l lp nc mng ngoi cng ) th thc vt c th s dng c nhng lc ht ca cy phi ln. Lp nc pha trong cy khoongg s dng c xut hin m cy ho.. Kt lun : nc hp ph l dng nc m a phn cy khng s dng c. Nc mao qun : - L dng nc tn ti trong cc khe h, nhng l nh c kch thc mao qun( <8m) - Chuyn ng theo lc ht mao qun v thng chuyn ng t ni c m cao v ni c m thp theo mao qun, chuyn ng v hng. - C 2 loi nc mao qun : + nc mao qun : u di ca nhng mao qun tip xc vi nc ngm + mao qun treo : l nc mao qun c gi trong cc khe nc bi sc cng b mt trn di, khn lin quan n nc ngm - Nc mao qun ph thuc vo : + thnh phn c gii t + cu trc t: t ct : mao qun dng : 50cm, t tht: nc mao qun dng 3-4m, t st: nc mao qun dng 6-7m. L ngun hon ton d tiu i vi thc vt , l dng quan trng nht i vi cy trng, ch yu cy trng s dng. Nc trng lc : - L dng nc cha trong cc l hng, dng nc t do d mt theo trng lc - Ch xut hin khi t b ti ngp hay ma ro Khng c ngha i vi cy trng do t khng gi c nc. Kt lun : ngoi 4 dng nc ni trn, trong t cn c cc dng nc nh nc th rn ( nc bng), nc ngm Cu 2: vai tr ca yu t con ngi trong vic hnh thnh t ? Tr li: - Con ngi l mt trong cc nhn t trong qu trnh hnh thnh t ( cuc sng ca con ngi gn lin vi t) -

- Tc ng ca con ngi n t trong cc hot ng sn xut nng lm nghip : Tc ng tch cc Tc ng tiu cc B tr cy trng ph hp vi tnh cht t Xy dng cc cng trnh thy li, ti tiu ci to t, bo v t p ngn l v ngn s xm nhp mn B sung, ci to cht dinh dng cho t bng cc loi phn bn khc nhau B tr cy trng ko hp l Bn phn qu mc, s dng cc ha cht BVTV gy tc ng lm nhim t Cht ph rng lm ry, gy xi mn, ra tri lp t b mt Canh tc CNH nng nghip gy suy thoi cht lng ti nguyn t

- Tc ng ca con ngi n t thng qua cc hot ng kinh t, vn ha, x hi n t ngy cng mnh m. mt s loi t, con ngi c vai tr quan trng tron vic hnh thnh chng: cc loi t trng la, t bc mu, t xi mn tr si . i vi chng, con ngi lm thay i qu trnh hnh thnh, bin i n t dng ny sang dng khc. - Nhng hot ng s dng khng hp l t thc y qu trnh to thnh t din ra nhanh hn. Khi con ngi bit ng dng cc tin b KHCN vo trong canh tc t, lm cho t pht trin bn vng, - a s vi cc loi t, tc ng con ngi ch mc hn ch hoc tng cng cc qu trnh, hin tng sy ra trong t. Cu 3: cho v d v chng minh v nhim t do s dng ha cht thc vt : Tr li : Cc loi ha cht bo v thc vt bn cht l cc cht ha hc dit sinh hc nn u c nguy c gy nhim mi trng t. Khi i vo trong t, chng tn ti trong mi trng t kh lu v tn ti trong cc hp cht lin kt trong mi trng sinh thi t. Cc cht ny c c tnh rt cao, lm cho c l sinh thi t b suy gim. Do chng c tc dng dit khun cao nn cng tiu dit cc loi vi sinh vt c li trong t. Cc thuc ha cht bo v thc vt tiu dit 1 s lng ln cc loi sinh vt , gy

mt cn bng sinh thi. Mt khc do nc ma nn chng b ra tri xung cc thy vc, nu vi 1 lng ln c th lm nhim ngun nc trong cc thy vc ny, gy cht cc loi sinh vt nh ch nhi.. do ta v tnh lm tng ln s lng cc loi su c hi cho cy trng do mt i loi thin ch ca chng, v vy m lm cho hot tnh sinh hc ca t b gim st. V d: trong thi gian va qua, nhim t do ha cht bvtv ang l vn ni ln. - Thng k cho tht huyn Thanh Tr, H Ni, 2/3 s mu rau mung ly c c d lng thuc BVTV - a s cc kho ha cht BVTV tn lu gy ra cc vn v nhim t, vic khc phc i hi tn km v cn nhiu thi gian - Ton quc c trn 1153 im nhim mi trng do ha cht BVTV tn lu, bao gm 289 kho lu gi v 864 khu vc nhim mi trng do thuc BVTV tn lu 39 tnh. Cu 5 : qu trnh nitrat ha trong t v ngha ca chng i vi cy trng: Tr li : nitrat ha l qu trnh oxi ha sinh hc cc mui NH4+ u tin thnh NO2- v sau thnh NO3- trong iu kin thch ng. Trong iu kin thong kh, NH4 ban u sinh ra do qu trnh khong ha N hu c s 1in tc chuyn ha v bin thnh NO3. Qu trnh ny xy ra qua 2 giai on: 1. xt ha ammonium thnh nitrite (NO2). 2NH4+ + 2OH- + 3O2 2H+ + 2 NO2- + 4H2O + Q ( vi khun nitromozanat/ iu kin ho kh) 2. xt ha NO2 thnh nitrt (NO3) NO2- + O2 2NO3- + Q ( vi khun nitro bacter/ iu kin ho kh) Cc yu t nh hng n qu trnh nitrate ha

Cc vi khun trn y l vi khun ho kh nn ch pht trin tt trong iu kin t thot thy tt hoc lp xyd ha trong t rung ngp nc. Do trong tng t kh ca t rung ngp nc NH4 c tch ly v khng chuyn ha thnh NO3.

Yu t quan trng na c nh hng n hot ng ca vi khun nitrite ha v nitrate ha l pH ca t. pH thch hp cho hot ng ca vi khun ny thng trn 6. S thch hp vi cc mc pH khc nhau cn ty thuc vo loi v chng vi khun. mt s ni, mc nitrate ha gim i khi pH thp hn 6, rt thp pH=5, v ngng hn pH=4 hoc thp hn. cuc t khc, nitrate ha xy ra c pH=4,5, nhng ni khc na vi khun khng hot ng c pH ny. Cc vi khun nitrate ha sng trong t chua, c mc pH ti ho 6,5, cn vi khun ni t kim tnh c mc pH ti ho 7,8. Ngoi nh hng hot ng ca vi khun, pH cn nh hng n mt s cc vi khun ny. Mt s vi khun nitrate ha tng dn theo mc tng pH t chua sang kim tnh. Do nh hng ny, vic bn vi cho t chua s lm gia tng tc nitrate ha cc m ammonium trong t. Nhit cng c nh hng ln n hot ng ca nhm vi sinh vt nitrate ha ny. nhit thp hn 5 C v cao hn 40 C vi khun hot ng rt chm nn s chuyn bin m NH4 thnh m NO3 cng rt chm. Nhit ti ho cho hot ng ca nhm vi khun ny nm trong khong 30 C. iu ny gii thch c hin tng nitrate ha xy ra rt km vo ma ng v ma h, v xy ra rt mnh vo ma xun v mua thu vng n i. ngha : y l qu trnh cung cp nito v c cho cy dng Nitrat. Mt s vn : - Qu trnh nitrat ha d b mt N do ra tri i vo nc ngm - Qu trnh nitrat ha trong iu kin hiu kh tr trnh qu trnh phn nitrat ha ( qu trnh kh) sinh ra cc hp cht kh nito, lm mt nito ca t. - NO3 sinh ra thng kt hp vs H + trong t to thnh HNO3 lm cho pH ca t gim xung - NO3 tch ly mt mc qu php s lm cho t b nhim nitrat: cy trng hp th nitrat qu nhiu s lm nhim c, gy bnh him ngho cho ngi

Cu 76 : trnh ba cc con ng mt nito khi t nh hng n mi trng: Tr li Ra tri NO3 : - NO3 c to ra do qu trnh nitrat ha rt linh ng ,d b ra tri xung cc tng t su v ra sng, h ngun gc gy ra hin tng ph dng.

 Bay hi NH3 : trong iu kin t kim, NH4+ rt d b kh thnh NH3 , c bit l trong iu kin nhit cao, bn phn m trn b mt t m khn vi xung su th lng NH3 bay v kh quyn cng ln. Do con ng ny m phn ure d b mt do b thy phn : CO (NH3)2 + H2O = (NH4)2CO3 NH4 + OH= NH3+ H2O Xi mn : qu trnh lm mt lp t giu cht dinh dng , cht mn cha nito , gy nh hng trc tip n lng nc sng, h. Phn nitrat ha : - Sy ra trong iu kin k kh, i hi s c mt ca cht hu c nh 1 cht nhn in t - NO3->N2 - Vi khun th nitrat : N2-HNO3 + C6H12O6 N2 + CO2 + H2O - Qa trnh sinh hc ny sy ra trong iu kin pH thp, t chua: vi khun s dng oxi ca HNO3 lm mt nito khi mt t, lm gim hiu lc phn bn nito v gy nhim khng kh. Ngoi ra ngi ta cn tm thy ngun tn d nito trong t dng hu c trong c th sinh vt ln ti 20%

S : cc con ng mt nito trong t

Cu 7 : qu trnh amon ha trong t, ngha ca n Tr li: - N l nguyn t a lng s 1 cho cy trng, hin nay n l nguyn t gy ra cc vn mi trng. - 95 % N tn ti trong t dng N hu c v ch c khong t 1-5% l tn ti dng v c ( NO3, NO2. NH4+) l dng d tiu i vi cy trng. - Cc hp cht N hu c trong t nh protein trong cc xc ng, thc vt hay vi sinh vt l i tng cho 1 s loi vi khun phn gii/ Chng tit ra enzyme proteaza phn gii protein thnh cc chui pokipeptit hay ogolepeptit. Cc vi sinh vt ny tip tc tit ra enzyme peptiaza phn gii thnh cc axit amin. 1 s axit amin c t bo sinh vt hp thu s dng, 1 s khc tham gia vo qu trnh kh amin thnh Nh4+ amon ha l qu trnh chuyn ha t N trong cc hp chat hu c nh mn, protein thnh nito dng NH4+ , c thc hin bi cc vi khun k kh d dng. chng l qu trnh cung cp nito cho cy. Cu 75 : s chuyn ha ca super phot phat khi bn vo t: Tr li P l nguyn t a lng quan trng sau N, trong c th sinh vt tn ti trong cc hp cht AND, ATP, ARN l nguyn t cu to, nhr hng trc tip n nng sut, cht lng cy trng c bit l nhng cy c ht. Trong t P tn ta ch yu dng P v c ( P v c> P hu c), ch yu l mui phot phat lin kt vi Al, Fe, Ca, cc mc bn vng khc nhau P-fixation : - L qu trnh c hi vi cy trng - Lin quan trc tip dn pH ca t( th oxi ha kh ca t) + nu t chua ( t nhit i) th Fe3+, Al3+ s c nh ion PO4 d tiu + nu t kim : ion Ca2+, Mg2+ , s c inh ion PO4 d tiu V mt mi trng th ln trong t rt kh mt cn bng do con ng ra tri vo nc nhng n vn gy ra hin tng ph dng ao h do P c trong phn

S con ung chuyn ha ln trong t Cu 6 : chua trao i ca t: nguyn nhn gy chua v cch xc nh chua? Tr li: - chua trao i l 1 dng ca chua tim tng, gy nn do s c mt ca cc ion H+ v Al3+ nm trn b mt hp ph ca keo t - chua tim tng l chua c trng bng nng tng s ca axit v cc cht c tnh axit tn ti trong t trng thi phn ly hay khng phn ly. - Cc bc tin hnh xc nh chua trao i: + ly m1 g t, tin hnh chun bng NaOH ta s xc nh c chua trao i tng s + ly m1 g t em chun bng dung dch NaF ta tm ra c chua trao i do H+ + ly kt qu (1) (2) ta thu c chua trao i do Al3+ gy nn - Xc nh chua: [KD]H+ + KCl [KD]K+ + HCl [KD]Al3+ + 3KCl [KD] K3 + AlCl3 AlCl3 + 3H2O Al(OH)3 + 3 HCl Axit t do ny c chun bng dung dch kim v tnh ra mgdl/100g t. V CTD = [H+] tu do + [ H+ + Al3+ ] trao doi nn pH KCl < pH h20 Cu 8 : ma axit l g? V nh hng ca n n mi trng t, Vit nam c hin tng ny khng? Tr li:

 Ma axit c pht hin ra u tin nm 1948 ti Thu in. Nguyn nhn l v con ngi t nhiu than , du m. Trong than v du m thng cha mt lng lu hunh, cn trong khng kh li rt nhiu kh nit. Trong qu trnh t c th sinh ra cc kh Sunfua ioxit (SO2), Nit ioxit (NO2). Cc kh ny ho tan vi hi nc trong khng kh to thnh cc ht axit sunfuaric (H2SO4), axit nitric (HNO3). Ngoi ra cc kh nay cn pht sinh do cc hot ng giao thng vn ti, t rng , chy rngKhi tri ma, cc ht axit ny tan ln vo nc ma, lm pH ca nc ma gim. Nu nc ma c pH di 5,6 c gi l ma axit. Do c chua kh ln, nc ma c th ho tan c mt s bi kim loi v xit kim loi c trong khng kh nh xit ch,... lm cho nc ma tr nn c hn i vi cy ci, vt nui v con ngi. Ma axit nh hng xu ti cc thu vc (ao, h). Cc dng chy do ma axit vo h, ao s lm pH ca h, ao gim i nhanh chng, cc sinh vt trong h, ao suy yu hoc cht hon ton. H, ao tr thnh cc thu vc cht. Ma axit nh hng xu ti t do nc ma ngm xung t lm tng chua ca t, ho tan cc nguyn t trong t cn thit cho cy nh canxi (Ca), Magi (Mg),... lm suy thoi t, cy ci km pht trin. L cy gp ma axit s b "chy" lm chm, mm s cht kh, lm cho kh nng quang hp ca cy gim, cho nng sut thp. Axit trong nc ma ( H2CO3) s phn ly ra H +, c kh nng thay th cc cation bazo trn b mt hp ph ca keo t ra tri cc kim loi kim v kim th , c bit l ti nhng vng c lng ging thy ln hn lng bc hi. Tng cng kh nng ha tan cc kim loi nng trong t, lm t nhim c v to iu kin cho mt s loi sinh vt gy hi pht trin nh hng n hot ng ca h sinh vt t nh hng n kh nng hi phc ca t. Ma axit cn ph hu cc vt liu lm bng kim loi nh st, ng, km,... lm gim tui th cc cng trnh xy dng. Ti vit nam theo kt qu phn tch thnh phn ha hc nc ma ti cc a im nh Vit Tr, H Ni, Cc phng cho thy c xut hin hin tng ma axit. Mt s cc phn ng to thnh ma axit : Cu 9 : k tn cc qu trnh c bn xy ra trong s to thnh t ? Tr li : cc qu trnh c bn trong s to thnh t Phong ha: l qu trnh hnh khong ha di tc dng ca mi trng nh nc, sinh vt, nhit ..( tc dng ca 5 yu t hnh thnh t). qu trnh ny sy ra rt chm v gn lin vi vng tun hon a cht.

- Vng tun hon vt chat gia lc a v i dng : + di tc dng ca cc dng nc trong qu trnh phong ha, khong b ph hy 1 phn v ra tri, xy ra qu trnh tch ly cc trm tch trong i dng + nhng trm tch trong i dng c nng ln nh hot ng a cht, bin thnh lc a v tip tc b phong ha. Khp kn vng tun hon vt cht gia lc a v i dng, xy ra trn 1 phm vi kh ln. y l c s ca qu trnh to thnh t do n to ra cc cht d ha tan cho sinh vt d s dng. S to thnh t vi s xut hin ca vng tun hon tiu sinh hc : - Cc loi sinh vt tin phong nh vi khun, to, nm c s tch ly hu c t. Chng s dng nng lng nh sng MT, s dng cc cht hon tan ca vng tun hon vt cht t tng hp nn hp cht hu c cho mnh. Cc cht hu c ny li c tr li cho t khi chng cht i c s chuyn ha t nng lng asmt thnh nng lng ha hc - Khi cc loi sinh vt bc cao xut hin, c bit l h thng thc vt c h thng hon chnh th s to thnh t sy ra cp mnh hn. Cc cht hu c t xc cht sinh vt c a vo mi trng t, b khong ha , cung cp cho cc sinh vt th h sau. y chnh l chu trnh sinh a ha gia c th v mi trng Chng c gi l vng tun hon vt cht tiu sinh hc v n sy ra quy m nh, c th l trong tng c th trong cc qun th hay trong cc qun x t c s pht trin v tin ha: - t c hnh thnh c s pht trin , bin i ph thuc vo s tin ha ca sinh gii - Giai on 1: s khai : s hnh thnh t yu, lin quan n cc loi sinh vt tin phong - Giai on 2: s pht trin + xut hin cc loi sinh vt khng hon chnh nh thch tng, dng s.. - Giai on 3: thi hin ti : xut hin thc vt bc cao hon chnh th qu trnh hnh thnh t sy ra vi cng mnh, c nh du bng s tch ly lp hu c trn t ca Tri t. Kt lun : t c hnh thnh do c s thng nht, gp g ca 2 vng tun hon. Cu 10: chng minh t nh 1 h sinh thi hon chnh ? Tr li: t c th coi l 1 h sinh thi hon chnh v n c y cc chc nng ca 1 h sinh thi. C th :

- Cc sinh vt sn xut: TV bc thp, Vi sinh vt t dng, d dng, a y, to ru cc sinh vt ny sng trong long t hay mc trn t - Cc sinh vt tiu th v phn hy : qun th cc VSV, nm, ng vt t.Tuy nhin, s lng v tng s sinh khi ca h sinh thi t khng nhiu nh cc h sinh thi khc. - Cc thnh phn vt cht khng sng : nc, khng kh, cc mui khong v c. Cc thnh phn hu sinh v v sinh trong t lun lun sy ra s trao i vt cht v nng lng, phn nh tnh nng ca h sinh thi hon chnh. Dng nng lng qua h sinh thi t c s dng qua s tch ly v phn hy cc hp cht hu c. Vng tun hon nng lng l vng tun hon h ( nng lng b mt i qua mi bc dinh dng) cn vng tun hon vt cht dinh dng l vng tun hon kn. t c kh nng t iu chnh v t phc hi: iu kin bnh thng, t lun lun n nh v c kh nng t lp li s cn bng gia cc qun th sinh vt t, gia vng tun hon vt cht v nng lng khi c cc yu t bn ngoi tc ng.Tuy nhin th s iu chinh cng c gii hn. Khi tc nhn nhim vt qu gii hn cho php th t mt dn kh nng t iu chnh ca mnh Trong t lun lun tn ti cc nhn t gii hn nh pH, mui, hm lng dinh dng, hm lng c.. v cc nhn t khng gii hn nh nh sng, a hnh Cu 11: tng quan v s mn ha v v s hnh thnh mn ca stevenson Tr li - Qu trnh mn ha l qu trnh : l s oxi ha , sinh ha cc xc hu c thnh hp cht n gin gi l monome, sau polime ha to thnh hp cht mn cao phn t c cht axit cha nhn thm, nhiu nito, c mu ti. Trong qu trnh mn ha, hp cht kiu lignin gia tng so vi xc hu c ban u, hp cht cha Nito trong mn cng gia tng hn so vi ban u. Xenlulozo, hemix gim so vi ban u. - Qu trnh mn ha ph thuc vo cc yu t : + nhn t sinh hc : cc men trong xc ng thc vt, s lng v cht lng ca cc vt liu b mn ha ( t l C/N) v cc vi sinh vt, ng vt trong t + cc nhn t kh hu : nc, nhit , khng kh + tnh cht t : cc phn ng d tiu v kh tiu ca t nh hng n cng qu trnh mn ha v cht lng mn. - Qa trnh mn ha gm 3 bc :

+ xc ng vt c cha cc hp cht hu c phc tp ( protein, lipid, lignin..) c phn gii thnh cc sn phm trung gian + di tc ng tip theo ca VSV, tng hp cc hp cht hu c phc tp t cc hp cht trung gian, c tc nhn vng thm, mch nhnh vi cc nhm nh chc + cc lin kt hu c phc tp ny c cc VSV tng hp trng ngng li thnh cc hp cht hu c cao phn t nh nhng chui xch bn vng. Khi s hnh thnh hp cht gi l mn.

S qu trnh mn ha ca Stevenson Cu 12 : bn cht v nguyn nhn ca s ph dng. Tr li

Cu 13: bc hi nc ca t v nh hng ca n n cy trng v ph ca t : Tr li Bc hi vt l : - l s bc hi nc t b mt thong ca t, t ao h, sng bin. - qu trnh ny ph thuc vo cc yu t : hng gi, mu sc v b mt t ( hng nam, mu trng v khng c che ph th bc hi l max) + tc bc hi tng khi m t tng v m khng kh thp + mt t khng c che ph th bc hi nc cng nhiu + cng gi ln, thi gian thi cng lu th bc hi cng mnh + nhit lp t mt cng ln th bc hi nc cng mnh - S bc hi ny lm cho t kh v con ngi phi lm sao hn ch qu trnh ny. Bc hi sinh hc : - L s bc hi t l do nhu cu sinh l ca cy. 98% lng nc cy ly dng cho qu trnh thot hi nc. - Thc vt ch yu hp th nc mao qun trong t v c th h ph nc hp ph h do lc gi nc yu. d dng cho cy hp th cng nh d dn cho cy mt i - S bc hi v s thm chn lc cn bng vi nhau th m bo iu kin ti u cho s pht trin ca sinh vt t - S bc hi l iu kin m bo c khng kh trong t cho sv t h hp - S bc hi qu nhiu lm cho t kh, khng nc cung cp cho cy, khng m cn thit sinh vt trong t, cc cht dinh dng cng d b mt i do qu trnh bc hi. - S bc hi km, gy ngp ng cho t, gy ra tnh trng ym kh, thiu nc chy theo trng lc mang theo cc cht ha tan, to iu kin cho qu trnh kh trong t pht trin lm gim pH ca t, gy ra tnh trng chua t. Cu 14 + 48: tnh cht oxi ha kh ca t v nh hng ca n n cy trng ? Tr li Khi nim : trong t lun lun tn ti cc cht oxy ha v cc cht kh, nn qu trnh oxy ha- kh l ph bin. Th oxy ha kh Eh l i lng c trung cho cng oxy ha kh ca dung dch t.

Eh= E0 + 59lg

[ [

] ]

(mV)

Trong : [OX] : nng cht oxi ha [Kh ]: nng cht kh lin hp vi cht oxi ha E0 th chun ca Redox - Eh ca t bin thin trong khong t 200-750 mV l thch hp cho cc cy trng nng nghip + khi Eh ln th t ny gi l t thong kh, dung dch cc nguyn t a lng thch hp + khi Eh thp, th t gi l t cht, b, cc nguyn t a lng kh tiu cn vi lng d tan - Cc cht oxi ha ph bin trong t : O2 , NO3-, Fe3+, Mn4+, Cu2+, v 1 s sinh vt hiu kh - Cc cht kh ph bin trong t l : H2, Fe2+, Cu+ v 1 s vi sinh vt k kh. - Cc yu t nh hng n qu trnh oxy ha kh trong t l : + trong dung dich t c cha nhiu h thng red-ox khc nhau. Nng ca cp oxi-ha kh no cao th s quyt nh Eh ca mi trng + nng ca oxi trong khng kh t, oxy ha tan trong dung dch t v cc bi tit ca VSV quyt nh Eh ca dung dch t. + m lm thay i Eh ca dung dch t. Khi t m nhiu, qu trnh kh mnh, Eh gim v ngc li ti tiu thay i Eh ca t + phn ng ca dung dch t nh hng n Eh ca t + cc bin php canh tc cng lm thay i Eh ca t : cy su, bn phn hu c v mt cy u lm thay i Eh theo chiu hng c li vi cy trng. nh hng ca tnh oxi ha- kh ca t n cy trng. - trong iu kin oxi ha- kh cc cht hu c u b phn gii - trng thi oxi ha kh nh hng n kh nng hp ph ca khong st hay cc cht hu c do n nh hng trc tip n ph ca t, gin tip nh hng n cy trng - Trng thi oxi ha kh ca t ko theo trng thi oxi ha hay dng tn ti ca kim loi nng trong t, chng c th tr nn linh ng i vi cy trng. Cu 70: h oxi ha kh thun nghch v khng thun nghch, ngha ca chng i vi dinh dng cy trng v mi trng. Tr li Cc cp oxi ha kh lin hp: Oxi Kh C CO2 CH4 ,CO

N Fe P Mn Vi sinh vt S

NO3Fe3+ PO43Mn4+ , Mn3+ Hiu kh SO42-

NH4+ Fe2+ PH3 Mn2+ K kh H2S

- Trong t lun lun tn ti cp oxi ha kh thun nghch v khng thun nghch : - Cp thun nghch : trong qu trnh chuyn i t dng ny sang dng khc ch lm thay i hm lng ca cc cht dng oxi ha kh m tng hm lng th khng i : Fe3+/Fe2+, Mn4+/ Mn 2+ - Cp khng thun nghch : trong qu trnh bin i th c s thay i v tng lng v hm lng tng dng, vic ny lin quan n vic mt khi t dng kh gy nhim mi trng. V d : khi in th gim th xy ra phn ng phn nitorat ha, gy ra mt N ca t. - ngha vi dinh dng cy trng v mi trng: + in th trong t dao ng t 220mV 820mV ..khi Eh thp th t cht, b, cha nhiu cht c dng kh cn iu chnh Eh cho ph hp vi tng loi cy trng + t cng t tng su th Eh cng thp + mun thay i in th ca t th cn thay i nng oxi ha kh bng cc cng vic nh cy ba, xi t, ti nc, bn phn hu c + khi Eh ca t gim xung n220Mv th sy ra qu trnh phn nitorat ha, gy pht thi kh Nito vo mi trng. Cu 15 : nc hu hiu trong t: khi nim v phm vi? Tr li Khi nim : l lng nc d tiu m cy trng c th s dng c, lin quan n kh nng gi nc ca t Nc hu hiu ca t thay i trong 1 khong nht nh gi l phm vi nc hu hiu, phm vi ny cng ln th cng tt. - Phm vi nc hu hiu duy tr t m cy ho Wch ( Wch = 1,5 Wh max) n m ng rung. gii hn ny cng rng th kh nng cung cp nc ca t cng ln. - m cy ho : tr m hp th phn t cc i th nc khng cung cp c cho cy trng cy b ho i do thiu nc, lc gi nc lc ny l 15atm. WCH = 1,5 WH max

- tr m ng rung ( dung lng tr m ng rung ): l lng nc ln nht m t tru c khi t bo ha hi nc( do ma ro hay ti ngp), sau th mt ht nc trong lc v khng c s lin h no i vi nc mao qun ( nc mao qun treo). y l tr m quan trng nh gi nc trong t, gi l nc hu hiu i vi cy trng..

S nc hu hiu trong t Cu 16 : chng minh hp phn khng sng ca H sinh thi t? Tr li Cc hp phn khng sng ca h sinh thi t: nc, khng kh, cc khong hu c

- Nc trong t bao gm 4 loai:.. rt quan trng i vi s sng ca sinh vt, l 1 ch tiu nh gi ph ca t. - Khng kh t : l 1 phn ca t, chim trong cc l hng ln v gip cho cy trng , VSV t hot ng bnh thng( h hp) - Cc nguyn t khong cn thit cha trong cc thnh phn khong, trong cc hp cht hu c c trong t. Chng thng tn ti dng d tr v dng d tiu. 2 dng ny c th chuyn ha ln nhau. + cc nguyn t i lng : C,H,O,N.P.K,Na,Mg, S, Ca, chim khong 0,1 n vi chc phn trm so vi khi lng sinh khi th, tham gia vo cu trc tng trng sinh khi. + nguyn t VT: hm lng ca n trong t rt t, chng c chia lm 2 loi, 1 loi l rt cn cho cy trng cc nguyn t vi lng nh Fe, Cu, Zn, Mn, Mo, Bo,Cl.. v 1 loi khng cn thit cho cy trng, s xut hin ca n gy c cho cy trng nh 1 s kim loi nng Pb,As, Cd, Hg, Cr Gia cc thnh phn v sinh v hu sinh ca t lun sy ra s trao i vt cht v nng lng, phn nh chc nng ca h sinh thi hon chnh Cu 24: phn tch yu t a hnh v thi gian trong vic hnh thnh t? Tr li: Thi gian - Yu t ny c coi l tui ca t: l thi gian din ra qu trnh hnh thnh t v 1 loi t nht nh c to thnh. - t c tui cng cao, thi gian hnh thnh cng di th s pht trin ca t cng r rt - Cc tnh cht ha hc, l hc v ph ca t ph thuc nhiu vo tui ca t. V th thi gian di hay ngn nh hng rt ln n mc bin i l hc, ha hc v sinh hc trong t. - Ngi ta chia ra lm 2 loi tui l : + tui tuyt i: - tnh t lc bt u hnh thnh t cho n thi im hin ti

-Xc nh bng tng nng lng trong cc qu trnh sinh hc.Nng lng sinh hc ny ph thuc vo cng nh sng v nhit lng mt tri.--> cng ln pha bc, nng lng ASMT cng thp, nng lng cc qu trnh sinh hc thp, tui tuyt i ca t thp. Tri li cng v pha xch o v nhit i, nng lng sinh hc cng ln nn tui tuyt i ca t rt cao + tui tng i: l s chnh lch v giai on pht trin ca cc loi t trn cng mt lnh th c tui tuyt i nh nhau. Tui tng i nh du tc pht trin ca vng tun hon tiu sinh hc, ph thuc vo iu kin kh hu, a hnh, m v VSV mi vng. a hnh - a hnh khc nhau th s xm nhp ca nc, nhit v cc cht ha tan s khc nhau. Ni c a hnh cao, dc, m b hn ni c a hnh trng v thp. a hnh cao thng b ra tri, bo mn. - Hng dc nh hng n nhit ca t. Dc pha nam, b mt g gh c nhit cao hn cc hng dc khc c b mt bng phng. - a hnh c nh hng n tc v hng gi nn nh hng n cng bc hi nc. - a hnh nh hng n hot ng sng ca th gii sinh vt, ti chiu hng v cng ca qu trnh hnh thnh t. Cu 28 : phn tch yu t kh hu trong qu trnh hnh thnh t? Tr li - Thm thc vt l tm gng phn chiu cho cc iu kin kh hu - Kh hu tham gia vo qu trnh hnh thnh t th hin qua: nc ma, cc cht ca kh quyn ( O2, N2,CO2), hi nc v nng lng mt tri, sinh vt sng trn tri t. - Kh hu c nh hng trc tip v gin tip n cc qu trnh hnh thnh t:

 nh hng trc tip : nc ma v nhit - nc ma quyt nh m, mc ra tri v pH ca t, tham gia vo qu trnh phong ha ha hc. cc nc nhit i c lng ma ln nn m ca t thng cao: ra tri mnh v ngho cc cht dinh dng , do kim b ra tri nn pH ca t thp - nhit lm cho t nng hay lnh, n thc y cc qu trnh ha hc, ha tan v tch t cc cht hu c. Gin tip : - Th hin qua gii sinh vt m sinh vt l yu t ch o trong qu trnh hnh thnh t - Biu hin qua s phn b a l theo v , cao v khu vc Cu 31: Vai tr ca yu t sinh hc trong s to thnh t. Tr li Tnh a dng ca sinh vt, ch yu l thc vt v vi sinh vt c nh hng n qu trnh hnh thnh t Thc vt : l tc nhn trc tip hoc gin tip ca qu trnh phong ha hnh thnh t. Thc vt c vai tr quan trng nht v n gip tng hp cc cht hu c t cc cht v c ca t v kh quyn- ngun hu c ca t. Vi sinh vt ( vi khun, vi nm, x khun) gip phn gii cc cht hu c,hnh thnh mn. Chng tham gia vo cc vng tun hon chuyn ha vt cht trong t. Mt s loi vi khun c kh nng c nh nito ( vi khun nt sn h u, lm giu nito cho t. Mt s loi VSV c tc ng tiu cc n mi trng t Cc ng vt c xng sng hoc khng gip o t, lm cho t ti xp, t c cu trc. Xc cc sinh vt l ngun cung cp cht hu c trong t Vai tr ca sinh vt trong qu trnh hnh thnh t : tng hp, tp trung, tch ly cc cht hu c, phn gii v bin i cht hu c.

Cu 29 : trnh by s in hnh ca 1 phu din t. Ni dung miu t ca 1 phu din t? Tr li - Phu din t l lt ct t dc theo b mt vung gc vi b mt t cho n khi tip xc vi tng m - Thng th chiu rng lt ct l 80cm, chiu di t 1,5-1,8m, chiu su n m ( c th nng, su..) b mt hng trc din vi nh sng mt tri. - S phu din ca tng t A0 Tng thm mc A1: B C D Tng mn Tng tch t Tng mu cht Tng m

Thng qua phu din t ta c th bit c 1 s c im hnh thi ca t. - dy tng t(cm) a s t c su khong 60-120 cm, tuy nhin s c nhiu t m dy ca tng t hng chc met nh t bazan, t trng cy CN. dy t quyt nh n tnh cht s dng t. - S phn tng ca t : dy ca t lun c phn tng m c gi l cc tng pht sinh. Cc tng ny lin quan n qu trnh hnh thnh t. + A0: tng thm mc -thng khng dy lm - l tng trn cng ca phu din t, cha ch yu l cc thm mc t - tng ny ch tn ti trong cc rng nguyn sinh hc trn cc ng c, gn nh cha c s khai thc ca con ngi - ch yu l cha xc thc vt : r than, l bn phn hy. - tng ny cung cp cht hu c cho t + A1: tng mn: - thng mng, dy khong 5-10cm hoc mng hn

- tng t ny c mu en, cht hu c ch yu l cht mn c hnh thnh t xc thc vt -ta hay gp ph bin tng ny, gi l tng canh tc + B : tng tch t : y l tng m st b ra tri, tch t li, oi khi chia thnh tng B1, B2.. + C : tng mu cht ( tng m ) cha cc sn phm phong ha t gc + D tng gc Ch : s hnh thnh t la : l kiu hnh thnh ph sa trn nn sng nn phu din t trng la c trung bi 2 tng t chnh l A1 v B ( tng cy) - Ton b ph nhiu tp trung tng canh tc - Phu din chnh c s dng trong vic nghin cu qu trnh pht sinh, hnh thnh t. Cu 30 : nhn t gii hn sinh thi ? cho v d v t chua v t mn? Tr li Nhn t gii hn sinh thi : l cc nhn t hay hin tng t nhin cu trc nn mi trng, chng tc ng n di sng sinh vt m c sinh vt phn ng li bng cch thch nghi.

S nhn t gii hn sinh thi v khong chng chu ca n V d : - i vi t chua: nhn t gii hn sinh thi l ph . Khi xut hin qu nhiu ion H+ th gy ra s thay th cc ion bazo trn b mt keo t, gy ra tnh trng ra tri ion bazo ; bn cng ion h + cng lm cho ion ca mt s kim loi nng tr nn linh ng hn v tc ng xu ti cy trng - t mn : nhn t gii hn sinh thi l nng mui tan. Do t mn, hm lng mui tan trong t ln lm cho cc qu trnh l, ha sinh ca t b thay i. C th : tng p xut thm thu ca dung dch t, cy kh pht trin; cc cation va anion phn ly gy nn s i khng cc ion, to iu kin cho nhiu ion c kt hp vi nhau

cu 44: s tch mn va thnh phn ca cht mn tr li :

S tch mn thnh phn mn ca t bao gm 2 phn : - axit humuc : + l thnh phn c nghin cu nhiu nht + hm lng trung bnh ca cc nguyn t : C -50%, O-40%,H-5%, N3% , S+P : 1% + l polymer c cha cc nhm nh chc nh CO, OH , COOH, amit.. + l 1 keo tch in m do s ion ha cu cc nhm nh chc axit. - Axit fulvic : tnh axit mnh hn - Humin : + l thnh phn thit k bn vng trong t, khng tan trong kim i t axit fulvic axit humuc humin th : + kh nng polile ha tng dn + mu ti dn + hm lng C nhiu hn + Ph gim dn : - Trong thnh phn mn cn tm thy nhiu axit c tnh axit, bazo, trung tnh v cc axit amin cha lu hunh. Cu 39 : nhm cht mn in hnh:thnh phn , t l v trng thi tn ti ca chng trong t. Tr li: - Chim t 80-85% hm lng cht hu c trong t - Thnh phn bao gm cc axit mn ( humic v fulvic), hp cht humin v ulmin - Tnh cht : l hp cht hu c hot tnh, nh hng nhiu n tnh cht ha l ca t. l thnh phn c trng ca t do chng ch c tm thy trong t m khng c trong bt k c th sng no khc. L thnh phn c nh hng n mi trng, c bit l s gia tng hm lng CO2 trong kh quyn.

- Hnh thnh trong qu trnh mn ha, l cc cao phn t, cha nito, c cu trc ta vng nhn thm v c tnh axit v c bn phn hy vi sinh vt kh cao. - Tn ti ch yu dng lin kt v trong dung dch tn ti nh 1 keo m do s ion ha nhm chc.

Cu 32: thnh phn, t l v vai tr ca chat hu c khng c trng Tr li - chat hu c khng c trng ch yu c ngun gc t sinh vt, chim khong 10-20 thnh phn hu c trong t. - thnh phn : t l ( 100% l cht hu c ko c trng)

ng, axit hu c, axit amin d hon tan trong nc Cc cht m, sp nha, cc cht khng ha tan trong nc, ch ha tan trong dung mi hu c kh phn gii Xenlulozo, hemixenlulozo, pectin kh b VSV phn gii Protein v cc cht hu c d phn gii khc.

5-15% 15-20%

30% 5-8%

vai tr : 1. tham gia vo qu trnh phong ha, hnh thnh t - ci thin trng thi kt cu t, cc keo mn gn cc ht t vi nhau to thnh cc ht kt bn vng. nh hng n ton b tnh cht ca t nh ch nc ( tnh thm nc v gi nc tt hn) ch nhit ( s hp thu nhit v gi nhit tt hn), ch kh, cc tnh cht vt l ca t - xc tin cc phn ng ha hc, ci thin iu kin oxy ha, gn lin vi s di ng v kt ta ca cc nguyn t v c trong t

- tng kh nng hp ph ca t, gi c cc cht dinh dng trong t. ng thi lm tng tnh m ca t. 2. cung cp nguyn liu, cht dinh dng cho cy 3. mt s c hot tnh sinh hc: - cht hu c c cha cc hp cht khng sinh cho Tv chng li s pht sinh ca su bnh v l mi trng tt cho vic tng hot tnh ca cc VSV trong t - tng cng s phn gii ca cc VSV hoc xc tc cho s phn gii cc thuc BVTV trong t - c nh cc cht gy nhim trong t, gim mc d tiu ca cc cht c cho tV 4. l ngun b sung cho qu trnh hnh thnh, to thnh mn. Cu 52: th no l cn bng mn trong t? ngha Tr li: cn bng mn : l lng mn c hnh thnh( tch ly) v phn hy ( tiu hao) trn 1 din tch nht nh theo thi gian ngi ta v cn bng mn trong t ging nh vic gi nc trong h ( c u vo v u ra, cn qun l thch hp) vd : Lng mn tng s u Lng phn hy Lng mn tng s nm / din tch xc inh cui nm / din tch xc nh 40.000 pounds 2% 39.200p 2400p 1/3 mn ha/ 2/3 khong ha 800p

ngha : - l gii php hng u n nh ph t, c bit l t di ni - duy tr cn bng mn trog t m bo tnh cht t v kh nn cung cp cht dinh dinh dng t mn mt s gii php m bo cn bng mn: - che ph t bng lp thc b sng/cht hn ch ti a xi mn - bn phn hu c cho t - pht trin vic trng cy h u..

cu 53 : gii thch nguyn nhn hp th cation ca axit mn v dung tch hp thu ca axit mn l bao nhiu? Tr li: - axit mn l hp cht cao phn t, trong thnh phn c cha cc nhm nh chc COOH v OH, phenol hydroxyl.., y l thnh phn quyt nh n kh nng mang in ca cht mn:

- s ion ha nhm nh chc s lm cho axit mn mang in tch m v y l tnh cht quan trng nht ca axit mn. N c coi l 1 keo m c kh nng hp thu trao i cation, l cch gi cht dinh dng trong t - dung tch hp thu CEC ca axit mn c th ln ti 500-600 mgdl/ 100g t, gi tr ny tng khi pH tng dn n trung tnh vd : CEC ca axit fulvic : pH 2,5 3,5 5 6 7 CEC 37 75 127 131 167 Cu 33: Phong ha l g? Cho v d v kt qu ca cc loi phong ha. Tr li nh ngha : phong ha l qu trnh bin i a khong hnh thnh t di tc ng ca mi trng nh nc, sinh vt, nhit ( tc ng ca cc yu t hnh thnh t). y l qu trnh din ra chm phn loi : da theo hnh thc tc ng m ta chia ra lm ba loi - phong ha c hc ( phong ha ha hc) - phong ha ha hc - phong ha sinh hc phong ha c hc phong ha vt l.

- nh ngha : l hnh thc phong ha sy ra u tin trong s hnh thnh t do cc nhn t vt l nh + nhit : thay i theo ma v thay i theo ngy m cc khong vt trong co dn khc nhau lm cho nt n v v ra + p lc ( c bit l hin tng ng bng ca nc ) T din ra theo chu k ngy m, dn dn lm nt nc xm nhp v lp y cc khe nt trong , khi gp lnh ng bng v tng th tch, lm cho nt + s kt tinh ca mui - Kt qu : + thay i v hnh dng + lm cho d thm nc, thm khng kh + khng c s thay i v thnh phn ha hc + to ra s khi u cho cc qu trnh ha hc + sinh hc L tin cho cc qu trnh phong ha pha sau Phong ha ha hc : - L qu trnh quan trng nht trong cc qu trnh to thnh , sy ra nh cc phn ng ha hc - Kt qu : lm cho khong thay i hon ton v bn cht ( thay i v thnh phn ha hc, khong hc, c bit l s c mt ca 1 s cht mi nh khong th sinh, khong st hay cc cht ha tan). Ch c phong ha ha hc mi chuyn cc cht dinh dng thnh dng hu hiu. - Phn loi :cn c vo cc qu trnh ha hc c th m phn chia ra lm cc loi: + qu trnh ha tan : , khong ti xc trc tip vi nc th s b ha tan, s ha tan khc nhau ty thuc vo tng loi khong ( cc khong clurua v sunfat ca kim loi kim v kim th th b ha tan mnh). Qa trnh ha tan ph thuc vo hm lng Co2 c trong nc- khi c mt CO2 th qu trnh ha tan sy ra mnh hn y l qu trnh sy ra ph bin lm khong thay i. + qu trnh hydrat ha: Nc l 1 phn t lng cc, khi tip xc vi nc, cc anion v cation c ha tr t do s ht phn t H2O v tr thnh ngm nc. Kt qu l lm cng ca khong gim, th tch tng, lm v v b ha tan khng ch ph v khong v mt ha hc m cn thc y phong ha l hc.

Vd : hemantit ngm nc thnh limonit: 2Fe2O3 + 3H2O 2Fe2O4.2H2O Thch cao CaSO4 khi b hydrat ha c th tng th tch n 60%, gy p ln ln cc khong vt xung quanh n CaSO4 + 2H2O CaSO4.2H2O + qu trnh oxi ha: l hnh thc phong ha ph bin nht do s c mt ca oxi trong nc v trong khng kh tng tc vi v khong, hoc do phn ng ca cc cht kh -cht oxi ha, cc cation Fe2+ c ha tr thp d b oxi ha thnh ha tr cao hn FeS2 + O2 + H2O = FeSO4 + H2SO4 FeSO4 + O2 +H2 = Fe(OH)3 + H2SO4 Fe2(SO4)3 y l phn ng trong t nhin hnh thnh nn t chua, t phn Vng ng thp mi v rng u minh. Qu trnh oxy ha ph thuc vo lng oxi trong nc v cng i su vo trong long t th lng oxi cng gim v qu trinh oxy ha gim, qu trnh kh tng + phn ng thy phn : Nc c kh nng phn ly : H2O H+ + OHS phn ly ny cng sy ra mnh m khi c mt ca Co2 H+ l tc nhn c th y cc cation kim loi kim v kim th ra khi khong Vd: phn ng caolinit ha t khong nguyn sinh KAlSi3O8 + H2O + H + AlSi2O5(OH)4 + H4SIO4 + K+ Mt kim loi dng ha tan Kt lun : phong ha ha hc phn nh bn cht ca s hnh thnh t, bin i khong, to vt liu mi v vt liu ha tan. Phong ha sinh hc - nh ngha : l hnh thc ph hy khong v c hc cng nh ha hc di tc dng ca sinh vt v nhng sn phm sng ca chng , ch yu do lng Co2 thi ra trong qu trnh h hp, co2 +h2o tham gia vo phn ng ha hc. Ngoi ra cn c cc sn phm ca qu trnh bi tit nh axit hu c, cc cht hu c t xc ng thc vt cng gp phn ph hy khong. - Sinh vt ht nhng nguyn t dinh dng do cc qu trnh phong ha trn gii phng tn ti

- Sinh vt tit ra cc axit hu c phn t b ( axetic, malic, oxalic) v CO2 dng H2O. cc axit ny ph v v phn gii khong - Nhng vsv do hot ng phn gii cng s gii phng ra cc loi axiy v c nh HNO3, H2SO4 .. lm tng qu trnh ph hy . - To a y c kh nng ph hy thng qua bi tit v h r len li vo cc khe - Tc dng phong ha c hc do h r len li v gy p xut trn Kt lun : phong ha sinh hc l qu trnh tng tc gia kh quyn v sinh quyn vi cc loi sinh vt tin phong l VSV , Vi khun, nm, to, a y.. y l bc quan trng cho qu trnh hnh thnh t: ch no c sinh vt s gip chuyn ha nng lng MT thnh nng lng ha hc tch ly trong cc hp cht hu c, tn ti trong t. Cu 82 + 34: bn phong ha, cc yu t nh hng n bn phong ha Tr li : nh ngha : bn phong ha l kh nng ca chng li tc dng phong ha. bn cng cao th cng kh b phong ha, thng nhng ny b phong ha chm v ngc li, bn thp th d b phong ha v b phong ha sm. bn phong ha ph thuc vo : - Bn cht ca khong : + no c nhiu khon th d b phong ha + no c hm lng SiO2 cao th bn ln ( t khong vt ) + c nhiu cation kim v kim th th kh nng trao i cng mnh vi cc cation mi trng xung quanh th bn thp + hm lng Fe 2+ cng ln, xu hng oxy ha cng mnh th bn cng thp. bn phong ha ca 1 s loi khong vt thng gp : + bn rt thp : CaSO4. 2H2O< CaCO3< MgCO3 + bn thp : olevin, anoctit + bn trubg bnh : ogit andesit + bn cao : octolaz, mucovit + bn rt cao ; thch anh v cc khong st. ( illit<montmorilonit<kaolinit)

- iu kin mi trng : cc loi phong ha, c bit l phong ha ha hc ph thuc nhiu vo lng H2O, nhit v s pht trin ca thc vt + Vng nhit i c nhit cao, lng ma nhiu, thc vt pht trin v a dng qu trnh phong ha din ra nhanh mnh, dn n qu trnh ra tri cation kim v tch ly Fe, Si. Sp xp theo bn phong ha tng dn : olivine ( (Mg,Fe)2SiO4 < biotit ( K(Mg, Fe)3 AlSi3O10(F,OH)2)< muscovit ( KAl2.)

Cu 45 + 21: khng kh t : ngun gc, ngha v tnh cht: Tr li Ngun gc : l khng kh kh quyn di vo cc hot ng sng ca SV trong t nh h hp, phn hy v tn ti trong cc khe rng t khng cha nc Tnh cht: - Thnh phn khc so vi khng kh : + CO2 nhiu hn: t 0.1-15 % do hot ng ca VSV v h hp ca sinh vt +O2 t hn do nhu cu dng O2 i ha kh phn hy hp cht hu c - C s trao i vi khng kh kh quyn : thc hin nh h thng khe h trong t nh s khuch tn, thay i nhit v p sut, thay i hm lng m do ma, hay ti bc v do nh hng ca gi - Lin tc tng tc vi pha lng v pha rn ca t Vai tr : - L ngun chnh O2 cho h hp r ca cy v cc VSV ho kh - Cha CO2 c s dng bi cy trong qu trnh quanh hp: khong 72% CO2 tng s to nng xut sinh hc la cy nhn t t. S thay i hm lng CO2 ( tng) trong khng kh t nh hng n sinh

trng ca cy v s pht trin ca h r, lm gim lng O2 cho s ny mm ca ht. - S trao i khng kh t v khng kh cng nhanh v cng hon ton th cng ta iu kin thun li cho i sng ca cy, gi cn bng vi thnh phn khng kh. - Dung lng cha kh v thm kh ca t l nhng tnh cht quan trng ca ph t. Cu 26 : tnh cht khong Caolinit: cu to kh nng hp th : Tr li Caoliniit l 1 trong 3 loi khong th sinh ch yu, c hnh thnh t khong nguyn sinh Tnh cht : - Tn ti trong cc phn mn ca t - C hot tnh nh hng n tnh cht t, c bit l tnh cht ha hc ca t Cu to : - C cu trc tinh th lp, n v cu trc l t din oxit silic - Cc n v cu trc lin kt vi nhau ta thnh lp t din oxit silic bng lin kt ion - Lp bt in alumonohydroxyl lin kt vi lp t din to thnh mt lp paket Caolinit c to thnh t 2 lp paket. dy mi lp khong 7,1 A0 v khong cch gia 2 lp l 2.7 A0 Kh nng hp ph : - Kh nng tch in ca khong ph thuc vo pH mi trng - Kh nng thay th ng hnh : + khi Si 4+ c thay th bng Al 3+ th caolinit tch in m kh nng tch in m do ng hnh l khng ng k, ph thuc ch yu vo ph mi trng Caolinit l cht tch in tc thi.

- T din l 8m2/1 g ( din tch b mt ln) trong 1g caolinit cha hng triu tinh th caolinit nn kh nng hp th b mt cc ln - Dung tch hp thu CEC thp, dao ng t 5-10 mgdl/100g t Kt lun : l mt khong st c tnh lng tnh, tng i bn vng c hnh thnh trong lp v phong ha nhit i v cn nhit i, l khong st c trng cho vng nhit i Gi l khong c t l 1:1 do t l t din: bt din l 1:1 Cu 43 + 47: n v cu trc c bn ca khong st: th no l khong st t l 2:1, t l 1:1 Tr li - Khong st l hp cht c cng thc n SiO2Al2O3.m H2O, l khong th sinh quan trng nht - L nhng phn t rt nh, tinh th cu trc mi lp ting nhau, c tnh cht keo, mang in . l l do m khong st hp th phan t nc v cc cation t mi trng, c tnh trng n - n v cu trc c bn ca khong st l t in oxyt silic v t in alumonohyroxyl, cc n v cu trc ny lin kt vi nhau to thnh cc lp - Khong st t l 2:1 th t l t din : bt din l 2:1( 2 lp t din kp gia 1 lp bt din) - Khong st t l 1: 1 th t l t din : bt din l 1: 1 Khong montmorilonit : - Gi l khong 2:1 do 2 lp t din kp gia 1 lp bt din - Khong cch gia 2 paket t 3,4 10 A0 - CEC ln : 120-140mgdl/100g t c kh nng hp th cation kim loi bn trong mng li tinh th - L khong st lun lun tch in m do s thay th ng hnh in tch m vnh cu - T din ln 80m2/1g khong - L khong c trng cho vng n i, c kh nng gi cation trn b mt ca n t mu m v rt tt( gi t en vng n i l vng vng en)

Cu 41: hp ph trao i cation : nh ngha, tnh cht v ngha ? Tr li: nh ngha: -L hnh thc hp ph quan trng nht, gip gi cc cht dinh dng - L s trao i gia nhng ion dng trn b mt keo t vi cc ion dng trong dung dch t, thc cht l phn ng l ha gia keo t v ion trong dung dch t, theo lc ht tnh in v cc quy tc ha hc Tnh cht : trao i hp ph cation tun theo nhng quy lut sau: - L mt qu trnh thun nghch, trao i theo ng lng v nhanh t ti trng thi cn bng ng - Qu trnh trao i hp ph ph thuc vo bn cht cation v nng ca n + ha tr : cation c ha tr thp th d b hp ph, kh b trao i v ngc li.., cng ha tr th kim loi no ln hn th b hp ph mnh v trao i yu + bn knh ion : H + b hp ph mnh bng 17 ln so vi cc cation ha tr 1 v bng 4 ln so vi cc cation ha tr 2 do n c bn knh ion b nht + nng : nng ca cc ion cng cao th kh nng b hp ph ( tc l kh nng trao i vi cc cation cng ln) - Ph thuc vo bn thn cc phc h hp ph: cc keo t ch yu mang in m c ngun gc khc nhau, c kh nng phn tn v mc hydrat ha khc nhau, do lc ht tnh in khc nhau v c kh nng hp ph khc nhau - Ph thuc vo iu kin mi trng: + phn ng ca dung dch t : pH cua t tng th kh nng hp ph cation tng ( do nh hng n kh nng phn ly H+ cc nhm nh chc ca keo t tng v nh hng n trng thi tn ti ca cc cation trong dung dch) + s c mt ca cc ion khc + nhit : nh hng n tc phn ng ngha : Cu 61 : dung tch hp ph trao i cation : khi nim? cc yu t nh hng ?

Tr li: Tng lng nhng cation c kh nng trao i gi l cng trao i cation ( CEC) Cc nhn t nh hng Cu 68: hp ph sinh hc: khi nim, c im, ngha? Tr li : nh ngha: hp ph sinh hc l hnh thc ng ha, trao i cht gia c th v mi trng sng - L kh nng ht v gi li cc cht dinh dng bi cc sinh vt t dung dch t, ch yu l thc vt v VSV Tnh cht : - Tnh chn lc : mi loi thc vt ch gi v hp thu 1 s nguyn t ha hc nht nh v do lm cho chng khng b ra tri ngha: lm cho mi trng t bin i, gy ra kim hoc axit sinh l Vd :

Cu 69: hp ph ha hc : khi nim, tnh cht v ngha ca n? Tr li : nh ngha: l hnh thc gi cht dinh dng trong t khi phn ng gia cc cht ha tan to thnh cc cht kt ta hoc t ha tan Kt qu : to ra nhng cht t ha tan nh CaSO4 hay cc cht kh tan nh AlPO4.. t cc cht d tan ban u ngha: - Ph bin trong t, dn n tnh trng c nh nhiu nguyn t dinh dng

- C ngha i vi anion phot phat ( trnh by con dng chuyn ha superphotphat trong t)

Con ng chuyn ha photphat trong t

Cu 63 : thnh phn chnh ca t? s din t v t l, mi quan h gi chng Tr li

25 45

cht rn/ cht khong lng kh cht hu c

25

- Thnh phn cht rn : bao gm cc vt liu v c ( khong st) v cht hu c ( mn)- thnh phn ny chim 50% th tch t - Thnh phn lng : bao gm nc trong dung dch t- l tng l 25%

- Thnh phn hi kh : phn khng kh chim vo trong t khong 25% th tch cn li, bao gm cc loi kh ch yu nh CO2, 02, N2

S th hin s bin i gia cc thnh phn ca t Cu 65: qu trnh gley ha? Bn cht v ngha ca qu trnh ny? Tr li: Theo khi nim hin i, gley c coi l tng b thay i do s kh sinh ho hc trong nhng iu kin b m t qa mc, giu cht hu c,b phn hu bi cc vi sinh vt ym kh. Tng c trng ny c mu xanh, lam xm hay mu xanh bn. Cc tng t b gley ho phi c iu kin km theo l kh giu st v cc phc h st-mn khng b oxy ho. Mu xanh hay xm c trng c cho l mu ca cc kim loi ho tr 1 hoc 2 (K+, Fe2+, Mn2+, ) Gley ha l qu trnh chuyn ha t Fe3+ Fe 2+ do mi trng thiu O2 Thng sy ra vng chim trng hay cc vng t ngp nc thng xuyn Cu 74 : bn cht ca qu trnh feralit ha l g? Tr li Trong qu trnh phong ho nhit i hoc nhit i m, cc nguyn t d ho tan b ra tri, trong khi cc oxit Fe v Al (i khi c Mn, Ti) tch lu li. Qu trnh tch lu tng i cao Fe v Al trong t so vi Si l qu trnh feralit ho, dn n hnh thnh nhm t feralit. y l qu trnh ph bin nht trong t rng v t i ni Vit Nam ni chung vi mc phong ho rt mnh, gii phng Fe, Al, Mn (gibsit) v lm ra tri Si, cng nh cc nguyn t kim loi kim v kim th L qu trnh hnh thnh t nhit i, t chua - C s tch ly tng i Fe 3+ trong t v tch ly tuyt i trong ong

Cu 79: phn gii k kh hp cht hu c: ngha mi trng? Tr li nh ngha: - L s bin i hay s thy phn cc hp cht hu c trong iu kin kh thiu O2, d tha m. - Nu iu kin k kh khc nghit th qu trnh ny c gi l s ln men, trong trn hp ny, cc cht hu c phn hy chm v nhit lng pht ra nh, c s tch ly 1 s cht hu c qua cc giai on trung gian nh ri, axit, andehit.. ngha: - Cc sn phm ca qu trnh phn gii k kh thng l c, khng d tiu i vi thc vt, tr Fe v Mn phn gii to ra hp cht d tiu, cy trng c th tiu th, tuy nhin nhiu qu li gy c Cu 81: trnh by 1 s c im chung ca keo t Tr li Keo t thng c t din ln, c nng lng b mt nn c kh nng hp ph ln Mang in tch c th tham gia nhiu phn ng trao i v ha hc khc nhau Tnh a nc v k nc: do tch in nn chng khng ch ht cc ion mang in m cn ht c nhng phn t c cc hnh thnh mng nwuocs bao quanh phn t keo t, gi l qu trnh hydat ha ca keo Tnh t keo v tn keo : kh nng chng li s gn kt gia cc phn t keo li vi nhau trong dung dch do nh hng ca cht in phn, phn ng ca mi trng gi cho keo trng thi phn tn hay t tp Cu 49: v s mixen keo t? gii thch Tr li

Ion

khu h c

L p
L n i p
-

i n b

Mi

Ion kh ng Ion quy t

t n
d ch

xe nk eo H t keo V i l p

ng Du

p k
-

n y chu

th nh
Nh n
-

c d h q u a nh

+ +

+ + +

ke o

+ + + +

Hnh 5.1. S cu to mixen keo (theo N.I. Gorbunov)

Mixen t l phc h c cu trc phc tp, c c im chung l hp ph nn c gi l phc h hp th. Cu to gm 3 phn : Phn 1: nhn keo - L tp hp nhng phn t v c, hu c hay v c- hu c , c cu trc tinh th hoc v nh hnh; l nhng axit mn hay hydroxit st, nhm . silc v nhng phn t khong th sinh - Tnh cht v s phn ly ca nhn mixen l yu t quyt nh n du in tch ca keo Phn 2: lp ion st nhn keo, l lp ion to in th ( c th l dng hoc m) - Trn b mt nhn keo c lp ion c hnh thnh do s phn ly ca n hay do nhng ngun gc mang in tch khc, n gi l lp to in th. - Du in tch ca keo chnh l du in tch ca lp ion ny Phn 3: lp ion b : lp ion tri du vi lp ion to in th c chia lm 2 lp l - c nh bn trong : do chu lc ht tnh mnh hn nn b bm cht v khng di chun c - lp khuch tn linh ng bn ngoi: Gia mixen v dung dch xut hin hiu in th, gi l hiu in th ng Delta. Nh hiu in th ng ny m lp ion b linh ng tn ti v l ci nn ion d trao i vi dung dch.

cu 51: magma: khi nim v tnh cht ca t hnh thnh trn magma. Tr li