Professional Documents
Culture Documents
Ngun: Chembuddy
Dch: Thi Ph Khnh Ha
Cc Phng Php
Tnh Ton Nng
Mc lc
Nng l g?............................................................................................................................... 1
Nng phn trm khi lng.................................................................................................. 1
Cc n v tnh ppm, ppb, ppt, ppq...........................................................................................1
Nng phn trm khi lng th tch.................................................................................2
Nng phn trm v th tch................................................................................................... 2
C vn g khi s dng n nng phn trm hay khng?............................................ 3
Nng Phn t gam.................................................................................................................. 3
Nng chun.............................................................................................................................. 3
Nng mol khi lng..............................................................................................................4
Phn mol........................................................................................................................................ 4
Chuyn i t nng phn trm khi lng sang nng mol th tch......................... 5
Chuyn i t nng phn trm sang nng mol khi lng....................................... 6
Pha long v trn dung dch....................................................................................................... 7
Cc k hiu dng trong bi ny............................................................................................ 9
Ph ch...........................................................................................................................................9
Bng tm tt mt s cng thc tnh ton nng .................................................................10
Nng l g?
Nng l mt cch m t thnh phn ca hn hp. Trong khi , hu ht chng ta
u dng nng m t cc dung dch cht lng, khi nim nng c th dng
cho cc hn hp bt k, ch khng ch dng cho cc hn hp cht lng. Thnh phn cc
kim loi trong hp kim cng c tnh theo t l phn trm tng t nh thnh phn
ca cc cht trong phn ha hc. Khi chng ta ni khng kh c cha 1% kh tr, ng
ngha vi vic chng ta ang cp n khi nim nng . Cch biu din nng
theo thnh phn phn trm thng t c dng n, nhng cch ny vn c s
dng trong cc lnh vc chuyn bit khc.
Nng mol th tch v nng ng lng (nng chun) thng c dng n
trong lnh vc Ha Hc Phn Tch v chng thun li cho vic tnh ton hm lng
ca cht tham gia v sn phm phn ng. Nng Mol khi lng v nng Phn
mol thng c dng trong lnh vc Ha L v chng khng thay i theo nhit .
T l phn trm thng khng c dng n ngoi tr phn trm v khi lng, v n
gip chng ta d hiu, cc dung dch vi nng phn trm cho trc, gip chng ta
d dng chun b hn.
m cht tan
100 %
m dung dch
(1)
(2)
Do vy chng ta c th vit li cng thc ca nng phn trm khi lng nh sau:
C % w/ w =
m cht tan
100 %
m dung dch m cht tan
(3)
T l phn trm v khi lng l nng phn trm xc nh, khc vi nng phn
trm v th tch, cc bn nn ch ti n v ca cc thng s ghi trn nhn ca cc l
ha cht.
dng) pph (parts per hundred ) mt phn trm. Cc k hiu khc c lit k di
y:
ppm
Phn triu (parts per milion) (106)
ppb
ppt
ppq
n v ppq rt t khi c dng n, ch dng cho vic tnh ton l thuyt, cn ppt
thng hay b nhm ln vi parts per thousand (mt phn nghn)- Trong trng hp
ny nu bn mun dng k hiu part per th cch an ton l dng ppth (parts per
thousand) hoc l dng k hiu (pro mille).
Ch rng k hiu Parts per thng rt hay b nhm ln, ppm thng c ngha l 1
n v khi lng trong 106 n v khi lng, nhng n c th dng cho n v th
tch hoc l 1 ht c bn trong 106 ht c bn. 1ml SF6 (kh) c thm vo 1000 lt H2
(kh) th t l s l 1ppm v th tch, nhng t l v khi lng s l 73ppm. V d: Trong
mu ca Be c 1 nguyn t Pb trong 106 nguyn t Be, nh vy t l khi lng ca Pb
so vi Be l 23ppm.
m cht tan
100 %
Vdung dch
(4)
V d: mt dung dch cha 5g cht tan trong 100ml dung dch th dungdch ny c nng
l 5% w/v.
y c 2 iu quan trng ng ch . Th nht l, nng phn trm khi lng th
tch khng c biu th bng n v phn trm (%) n thun, m l bng n v [%
g/l]. Th hai l, do cch nh ngha ca nng phn trm khi lng-th tch do vy
vn c nhng dung dch c nng cao hn 100% w/v.
Vcht tan
100 %
Vdung dch
(5)
n cht tan
Vdung dch
(6)
Nng chun
Nng ng lng (hay nng chun) cng tng t nh nng mol nhng
dng ng lng thay cho mol cht tan trong dung dch. N biu th s ng lng
trong mt lit. Do vy vi cng mt dung dch c th c nhiu nng ng lng cho
cc loi phn ng khc nhau. V d dung dch axt sulfuric 1M s c nng ng
lng 2N cho phn ng axt/baz nhng ch l 1N trong phn ng to ta BaSO4 .
tnh ton nng ng lng ca mt dung dch no bn cn bit chnh xc nng
mol ca n cng nh h s t lng ca cc cht phn ng c dng.
chuyn i nng ng lng sang cc dng nng khc th trc ht bn phi
tm c nng mol ca n. Nng chun c n v l [ng lng/L].
n cht tan
m dung mi
(7)
Phn mol
Phn mol c nh ngha l t s ca s mol mt cht trn tng s mol ca tt c cc
cht. V d: Mt dung dch cha 10 mol etanol trn mi 1000g nc. M 1000g nc c
55.51 mol nc do vy phn mol ca etanol l: 10/(55.51+10)=0.1527.
Phn mol khng ph thuc vo nhit. Phn mol c th dng cho hn hp ca bt k cc
cht, Phn mol c gi tr cc i lun l 1 v tng tt c phn mol ca cc cht trong hn
hp bng 1. chuyn phn mol sang cc dng nng khc, cn bit khi lng ca
dung mi v cht tan. V mt im ng ch l phn mol khng c n v.
CM =
n cht tan
Vdung dch
(8)
Trong CM l nng mol th tch, ncht tan l s mol v Vdung dch l th tch. Nng
mol khi lng c nh ngha l:
C % w/w =
m cht tan
100 %
m dung dch
(9)
Vic ti phi lm by gi l biu din s mol v th tch dng trong phng trnh (8)
theo nh ngha ca nng phn trm khi lng. Trc ht ti biu din s mol ca
cht tan theo khi lng ca n.
n cht tan =
m cht tan
mM
(10)
Trong mM l phn t lng ca cht tan, mcht tan c th tnh theo nng phn trm
khi lng. T phng trnh s (9) ti c th rt ra c:
m cht tan =
C% w / w
100 %
m dung dch
(11)
n cht tan =
C % w/ w m dung dch
100 % m M
5
(12)
m dung dch
1000 d
(13)
CM =
n cht tan
V dung dch
C % w/w m dungdch
100 % m M
mdung dch
1000 d
10 C% w/ w d
mM
(14)
Hay
CM =
10 C% w /w d
mM
(15)
Trong cc sch tham kho bn trn th trng, ti thng thy h dng cng thc
tng t nhng k hiu c hi khc mt cht:
CM =
10 C % d
M
(16)
Cm =
n cht tan
m dung mi
(17)
C % w /w =
m cht tan
m dung mi mcht tan
100 %
(18)
Xem ra hai cng thc trn khng thy c im no chung c, do chng ta phi tm ra
im chung ca chng bng cch chuyn ncht tan sang dng gc ban u ca n.
n cht tan =
m cht tan
mM
(19)
m M m dung mi
(20)
Tha s 1000 l cn thit l v nng mol khi lng c n v [mol/kg] trong khi
khi lng ca cc cht c n v l gam. Nu chng ta c rt ra c t l mcht tan /
mdung mi t cng thc (18) th coi nh vic a ra cng thc chuyn i hon tt.
C % w / w mdung mi C % w / w m cht tan = m cht tan 100 %
(21)
(22)
C% w/ w
100 % C % w/ w
(23)
Cm =
C % w/ w
1000
m M 100 % C% w /w
(24)
Hay
Cm =
1000 C % w/ w
m M 100 % C % w / w
(25)
(26)
(27)
C hai cng thc trn u ng nhng chng khng cho chng ta manh mi no
tnh ton th tch ca hn hp dung dch sau khi trn chung c. V l do khi lng
ring thay i sau khi trn ln, hoc l do s co li v th tch nn th tch cui c i
khi khng bng tng ca cc th thch tng dung dch trc khi trn. Tuy nhin th
bng lit k khi lng ring cng khng gip c g nhiu cho vic tnh ton nng
nu nh bn khng bit th tch ca dung dch. V bn khng th tnh ton c th
tch ca dung dch nu khng bit c khi lng ring ca n. Khi lng ring l
mt hm ca nng m khng th tnh c.
Cch tt nht thot khi b tc trn l tnh ton nng phn trm khi lng.
Trng hp ny chng ta thng tham chiu n bng lit k khi lng ring ca cc
nng bit.
Nu bit th tch ca cc dung dch trc khi trn ln, chng ta c th dng bng tham
chiu khi lng ring tm khi lng ca dung dch ri sau dng n cng thc
tnh nng phn trm khi lng.
C % w/ w =
m cht tan
100 %
mdung dch
(28)
C 5 w /w
100 %
m dung dch
; m
dung dch = m dung mi m cht tan
(29)
C ki lng cht tan, c khi lng dung mi chng ta s tm c khi lng dung
dch, chng ta c th tm c nng phn trm khi lng ca dung dch. Tm c
C% w/w chng ta c th tm c nng mol th tch ca dung dch da theo bng thao
chiu khi lng ring. Khi tm c nng mol th tch ca dung dch, p dng vo
biu thc (26) hoc (27) chng ta c th tm c th tch cui ca dung dch mt cch
d dng.
C% w/w
C% w/v
C% v/v
CM
Cm
m
mM
n
V
d
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
Ph ch
Di y ti s nh km mt bng tm tt cc cng thc tnh ton v chuyn i gia
cc dng nng . Bn c th in trn t giy A5 hoc nh hn, gp lm i, kp chung
vi my tnh b ti s rt tin dng, khi cn n bn ch cn m ra m khng cn phi
vt c nh li. Bn khng nn em bng tm tt ny vo phng thi, gim th pht
hin ra th bn gp rc ri ri. Nu phi thi th bn phi nh cc cng thc ny thi,
khng cn la chn no khc. Ti khng mun gian ln nhng c bng tm tt ny
cng vic chun b ha cht trong phng th nghim s d dng hn.
Ti l ngi Vit, nhng tht xu h khi ni rng ti khng gii ting Vit din t
bi dch ca mnh mt cch tri chy v d c hn. Nu bn thy c ngn t no cha
thch hp, hy gp kin cho ti cc bn dch ln sau s tt hn.
Mi kin gp xin gi vo: h2vnteam[AT]gmail dot com
n cht tan
m cht tan
M =
hoc l M =
V dung dch
mM
Vdung dch
chttan
n cht tan
m cht tan
=
=
m dung mi
mM m
cht tan
chttan
dung mi
Nng ng lng
Eqcht tan
Vdung dch
N =
m cht tan
m cht tan
100 % =
100 %
m dungdch
m cht tan m dung mi
m cht tan
mdung dch
10 ; ppb =
mcht tan
mdung dch
10 ; ppt =
m cht tan
m dungdch
10
Phn mol
x =
hp.
n cht tan
ni
ni
m dung dch
; V c n v l L (lit).
1000 V
m cht tan
; m dung dch = mdung mi m cht tan
mM
:
:
:
:
:
:
:
:
:
10 C % w/ w d
mM
chttan
1000 m d
1000 m m M
cht tan
chttan
1000 d
1 x
mM
x
dung mi
M mM
chttan
10 d
1000 M
1000 d M m M
cht tan
M mM
1000 d M m M
dung mi
dung mi
mM
cht tan
NaOH
H2SO4
Axetic
HCl
NH3
0.0
0.9991
0.9991
0.9982
0.9992
0.9991
1.0
1.0106
1.0054
0.9997
1.0032
0.9956
2.0
1.0219
1.0129
1.0012
1.0082
0.9913
3.0
1.0331
1.0198
1.0026
1.0132
0.9832
4.0
1.0443
1.0266
1.0041
1.0181
0.9792
5.0
1.0554
1.0334
1.0055
1.0230
0.9597
10.0
1.1111
1.0687
1.0126
1.0474
0.9421
15.0
1.1655
1.1048
1.0195
1.0725
0.9256
20.0
1.2219
1.1430
1.0261
1.0980
0.8951
30.0
1.3311
1.2212
1.0383
1.1493
40.0
1.4339
1.3070
1.0488
1.1980
50.0
1.5290
1.3989
1.0575
60.0
1.5031
1.0642
70.0
1.6150
1.0642
80.0
1.7323
1.0699
90.0
1.8197
1.0660
100.0
1.8305
1.0497