BI TNH HUNG S 3

iu 27 Cng c ca Lin hp quc v quyn min tr t php v min tr ti sn quc gia nm 2004 quy nh rng: Tranh chp pht sinh gia cc quc gia thnh vin Cng c, nu khng gii quyt c bng thng lng s c gii quyt bng trng ti. Nu trong vng 6 thng m cc bn khng tha thun c v vic thnh lp Hi ng trng ti th tranh chp c gii quyt ti Ta n Cng l quc t Lin hp quc. Khi ph chun Cng c, quc gia A a ra tuyn b bo lu vi ni dung: Cc tranh chp, nu khng gii quyt c bng thng lng s ngay lp tc c a ra Ta n Cng l quc t Lin hp quc gii quyt. Trc tuyn b ca A, cc quc gia thnh vin khc c thi khc nhau: quc gia B im lng, quc gia C phn i vi l do tuyn b ca A lm hn ch quyn t nh ot ca cc bn trong qu trnh gii quyt tranh chp, tuy nhin C khng nh, phn i ca C khng lm nh hng n quan h iu c gia C v A. Ngc li, D phn i bo lu ca A, ng thi khng nh gia hai bn s khng tn ti quan h iu c. Da trn quy nh ca Cng c Vin nm 1969 v lut iu c quc t, hy cho bit tc ng ca tuyn b bo lu, chp nhn v phn i bo lu i vi hiu lc ca iu khon gii quyt tranh chp v iu c quc t.

I/ M U
iu c quc t (QT) l ngun c bn ca Lut quc t, c ngha rng buc v quyn v ngha v php l quc t i vi cc bn tham gia kt c, thm ch c vi bn th ba trong mt s trng hp nht nh. Hiu lc ca QT chu s tc ng ca nhiu yu t thuc hai mt: ch quan v khch quan. Vic gii quyt tnh hung s 3 sau y l minh chng cho s tc ng ca bo lu QT mt yu t ch quan i vi hiu lc ca QT.

II/ GII QUYT TNH HUNG S 3

Trc khi gii quyt tnh hung, chng ta phi hiu th no l Bo lu QT? Theo im d khon 1 iu 2 Cng c Vin v Lut QT nm 1969 (gi tt l Cng c Vin nm 1969) th: Bo lu QT dng ch mt tuyn b n phng, bt k cch vit hoc tn gi nh th no, ca mt quc gia a ra khi k kt, ph chun, chp thun, ph duyt hoc gia nhp mt iu c, nhm qua loi b hoc sa i hiu lc php l ca mt s quy nh ca iu c trong vic p dng chng i vi quc gia . 1. Tc ng ca tuyn b bo lu ca quc gia A i vi iu khon gii quyt tranh chp v QT Cc quc gia c quyn a ra bo lu theo quy nh ti iu 19 Cng c Vin nm 1969. tnh hung ny, quc gia A a ra tuyn b bo lu i vi iu khon gii quyt tranh chp (iu 27) ca Cng c ca Lin hp quc v quyn min tr t php v min tr ti sn quc gia nm 2004 (sau y gi tt l Cng c LHQ nm 2004) ti thi im ph chun Cng c ny. Hnh ng ny c tc ng: - i vi iu khon gii quyt tranh chp: Ty thuc vo ng thi ca cc bn thnh vin Cng c trc tuyn b bo lu ca A, m iu khon gii quyt tranh chp gia A vi cc quc gia ny c th c hoc khng c p dng trong chng mc bo lu nu ra, Khng nh ny s c chng minh ti phn 2 v 3 ca bi vit ny. - i vi QT: im a v im b khon 4 iu 20 Cng c Vin nm 1969 quy nh: 4. Trong trng hp ghi nhn nhng iu khon trn v tr khi iu c c quy nh khc: a) Vic mt quc gia k kt chp thun mt bo lu s lm cho quc gia ra bo lu tr thnh mt bn tham gia iu c trong quan h vi quc gia ; nu iu c c hiu lc hoc khi iu c c hiu lc i vi cc quc gia . b) Vic mt quc gia k kt khc phn i bo lu s khng cn tr iu c c hiu lc gia quc gia phn i bo lu v quc gia ra bo lu, tr khi quc gia phn i bo lu by t r nh ngc li. Nh vy, vic c p dng hay khng p dng cc quy nh khc ca Cng c trong vic iu chnh mi quan h gia A vi cc quc gia thnh vin khc, th cn ty vo phn ng ca cc nc thnh vin Cng c v hnh ng bo lu iu khon tranh chp ca A. 2. Tc ng ca vic quc gia B chp thun tuyn b bo lu ca A i vi iu khon gii quyt tranh chp v QT ng trc s kin quc gia A a ra tuyn b bo lu i vi iu 27 Cng c ca LHQ nm 2004, quc gia B im lng. Theo quy nh ti khon 5 iu 20 Cng c Vin nm 1969, nu trong thi hn 12 thng k t ngy nhn c thng bo bo lu m B khng phn
2

i th coi nh B chp thun tuyn b bo lu ca A. Vic B chp thun tuyn b bo lu ca A dn ti hu qu php l nh sau: - i vi iu khon gii quyt tranh chp: Bi B chp thun tuyn b bo lu ca A cho nn chiu theo iu 21 Cng c Vin nm 1969, quan h gia A v B s p dng trong phm vi bo lu ra. Ni cch khc, khi xy ra tranh chp gia hai quc gia A v B, th cch gii quyt tranh chp khng p dng iu 27 ca Cng c LHQ nm 2004, m s p dng theo quy nh tuyn b bo lu nu: Cc tranh chp, nu khng gii quyt c bng thng lng s ngay lp tc c a ra Ta n Cng l quc t Lin hp quc gii quyt. - i vi QT: Bo lu s khng thay i cc quy nh ca iu c i vi cc bn khc tham gia iu c trong nhng quan h gia h (interse) (khon 2 iu 21 Cng c Vin nm 1969). Do , ngoi quy nh bo lu, cc iu khon khc ca Cng c LHQ nm 2004 s c gi nguyn khi p dng i vi hai quc gia A v B trong nhng quan h gia h. 3. Tc ng ca vic 2 quc gia C v D phn i tuyn b bo lu ca A i vi iu khon gii quyt tranh chp v QT Mc d, cng by t s phn i tuyn b bo lu ca A, nhng mc phn i ca hai quc gia C v D c im khc bit ng k, v vy dn ti nhng hu qu php l khc nhau. C th: a) S phn i ca quc gia C Quc gia C phn i vi l do tuyn b ca A lm hn ch quyn t nh ot ca cc bn trong qu trnh gii quyt tranh chp, tuy nhin C khng nh, phn i ca C khng lm nh hng n quan h iu c gia C v A. Trong trng hp ny, p dng quy nh ti khon 3 iu 21 Cng c Vin nm 1969, th: - i vi iu khon gii quyt tranh chp: khi xy ra tranh chp gia C v A, cch gii quyt tranh chp s khng p dng quy nh m tuyn b bo lu ca A a ra, ng thi cng khng p dng iu 27 ca Cng c LHQ; - i vi QT: ngoi tr iu khon bo lu, th nhng quy nh khc trong Cng c LHQ nm 2004 vn s c p dng iu chnh cc quan h gia C v A. b) S phn i ca quc gia D Khc vi C, ng trc s kin A a ra tuyn b bo lu, D phn i bo lu ca A, ng thi khng nh gia hai bn s khng tn ti quan h iu c. T y dn ti hu qu php l: quan h gia D v A s khng chu s rng buc bi bt c quy nh no ca Cng c LHQ nm 2004, m iu khon gii quyt tranh chp l mt trong s . Tuy nhin, cng cn lu rng: quc gia D ch khng nh xa b quan h iu c vi A, ch khng phi D rt khi Cng c. Hay ni cch khc, quan h gia D vi B, C v cc quc gia thnh vin khc ca Cng c LHQ nm 2004 vn thuc s iu chnh ca Cng c ny.

III/ KT THC
Nh vy, hnh vi a ra tuyn b bo lu QT ca quc gia A tc ng n hiu lc ca iu khon gii quyt tranh chp c bo lu v hiu lc ca c QT c iu khon b bo lu. Khng nhng vy, ty theo nhng ng thi khc nhau ca cc quc gia B, C, D trc hnh ng bo lu ca quc gia A, m quan h ngoi giao gia cc quc gia ny trong khun kh QT c s thay i nht nh.