A-LI M U T khi x hi loi ngi c hnh thnh cho ti nay tri qua rt nhiu hnh thi kinh t- x hi nh:

: Cng x nguyn thu, Chim hu n l, phong kin, T bn ch ngha v x hi ch ngha. Tuy nhin cha mt hnh thi kinh t no c c ch qun l, iu hnh kinh t ton din. Vit Nam l mt nc ngho, kinh t, k thut lc hu, trnh x hi cn thp li b chin tranh tn ph nng n. i ln Ch Ngha X Hi l mc tiu l tng ln ca nhng ngi cng sn v nhn dn Vit Nam, l kht vng ngn i thing ling ca dn tc Vit Nam. Nhng i ln CNXH bng cch no l cu hi ln v cc k h trng. Sau nhiu nm nghin cu, tm ti, tng kt thc tin. i hi ng IX(4-2001) chnh thc a ra khi nim " kinh t th trng nh hng XHCN". Kinh t th trng nh hng XHCN c s qun l ca nh nc, Nh nc XHCN qun l nn kinh t bng chin lc, qui hoch, k hoch, chnh sch php lut v bng c sc mnh vt cht ca lc lng kinh t nh nc, ng thi s dng c ch th trng, p dng nhng hnh thic kinh t v phng php qun l ca kinh t th trng kch thch sn xut, gii phng sc sn xut,pht huy tch cc hn ch v khc phc mt tiu cc ca c ch th trng, bo v li ch cu nhn dn lao ng ca ton th nhn dn. Nc ta ang trong thi k qu i ln CNXH. Trong qu trnh chuyn i t nn kinh t ch yu t cung t cp sang nn kinh t th trng vi nhiu thnh phn kinh t, vn ng theo c ch th trng c s qun l ca nh nc theo nh hng XHCN lun t ra nhng vn nghin cu l lun thc tin v cn thit. La chn c ch t chc qun l pht trin kinh t cho ph hp. Sau mt thi gian hc tp, tm hiu mn Kinh t chnh tr em thu c nhng kin thc nht nh, em xin c nghin cu ti Tng cng vai tr ch o ca thnh phn kinh t nh nc trong nn kinh t nhiu thnh phn nc ta hin nay vi nhng ni dung ch yu sau:

- Tnh tt yu ca nn kinh t th trng -Thc trng vai tr qun l ca nh nc trong nn kinh t th trng nc ta.Vi nhng hiu bit v kinh nghim thc t cn nhiu hn ch nn trong khi thc hin bi tiu lun em s khng trnh khi nhng thiu st, em rt mong c s gp ph bnh ca thy gio hng dn v cc bn.

B. NI DUNG CHNH I- TNH TT YU VAI TR QUN L CA NH NC TRONG NN KINH T TH TRNG 1-C ch th trng v nn kinh t th trng c s qun l ca nh nc Qu trnh pht trin sn xut ca x hi loi ngi t trc ti nay tri qua nhng thi l sau: - Nn kinh t t cung t cp - Nn kinh t hng ho - Nn kinh t th trng Th trng gn lin vi qu trnh sn xut v lu thng hng ha. N ra i v pht trin cng vi s ra i v pht trin ca sn xut v lu thng hng ha." Th trng l trung tm ca ton b qu trnh ti sn xut hng ha. Nhng vn c bn ca nn sn xut x hi l sn xut mt hng g, s lng bao nhiu v bng phng php no u phi thng qua th trng. V vy th trng ng vai tr hot ng v phng n sn xut, kinh doanh c hiu qu". C ch th trng l c ch t iu chnh nn kinh t hng ho di s tc ng khch quan ca cc quy lut kinh t vn c. C ch th trng chnh l mt hnh thc t chc kinh t, trong nhng ngi tiu dng v cc nh kinh doanh tc ng qua th trng gii quyt nhng vn trung tm ca sn xut x hi. Kinh t th trng l nn kinh t vn ng theo cc quy lut ca th trng, trong quy lut gi tr ng vai tr chi phi v c biu hin bng quan h cung cu trn th trng. Nn kinh t th trng l giai on pht trin cao ca nn kinh t hng ho, n nm trong tin trnh pht trin lch s khch quan v kinh t ca x hi loi ngi . Do vy, nn kinh t th trng cng c nhng u th v hn ch ca n.

*- Nhng u th ca nn kinh t th trng - Thc y sn xut v gn sn xut vi tiu th- thc hin mc tiu ca sn xut. Do , ngi ta tm mi cch rt ngn chu k sn xut, thc hin ti sn xut m rng, p dng nhanh chng sn xut-khoa hc- cng ngh v quay nhanh tin vn, t ti li nhun ti a.

- Thc y v i hi cc nh sn xut nng ng thch nghi vi cc iu kin bin ng ca th trng. Thay i mu m sn xut, tm mt hng mi v th trng tiu th, m rng quan h trong kinh doanh, ph th c quyn v khp kn trong mt n v kinh doanh, tm cch t ti li nhun ti a. - Thc y s tin b khoa hc- cng ngh nhanh chng ng dng vo sn xut , tng nng sut lao ng, nng cao trnh x hi ha sn xut v nng cao cht lng sn phm, h gi thnh sn phm, p ng yu cu nhiu mt ca khch hng v th trng. - Thc y qu trnh tng trng di do ca sn phm hng ha, dch v, thc y v kch thch sn xut hng ho pht trin, cao trch nhim ca nh kinh doanh vi khch hng, p ng nhu cu ngy cng cao ca x hi. - y nhanh qu trnh tch t v tp trung sn xut. Tch t v tp trung sn xut l hai con ng m rng quy m sn xut. Mt mt, cc n v ch th sn xut kinh doanh lm n gii, c hiu qu cao cho php tch t, m rng sn xut. Mt khc, do qu trnh cnh tranh lm cho sn xut c tp trung vo cc n v kinh t thc s ng c trn th trng, lm n c hiu qu cao, ng thi loi b nhng n v lm n km hiu qu. Chnh qu trinh cnh tranh kinh t l ng lc thc y tch t v tp trung sn xut. *- Nhng hn ch ca nn kinh t th trng th hin : - Nn kinh t th trng mang tnh t pht , tm kim li nhun bng bt k gi no, khng i ng hng k hoch Nh nc, mc tiu v pht trin kinh t v m ca nn kinh t. Tnh t pht ca th trng cn dn n
4

tp trung ha cao , sinh ra c quyn, th tiu cnh tranh, lm gim hiu qu chung v tnh t iu chnh ca nn kinh t . -X hi pht sinh tiu cc, t nn gn lin vi hin trng kinh t sa st, gy ri lon x hi. Nh kinh doanh thng tm mi th on, mnh kho lm hng gi, bun lu, trn tu, la o... khng t mt th on no, d l d bn nht thu li nhun ti a. - V li ch v li nhun ring bit, dn n s s dng ba bi, tn ph ti nguyn v hu hoi mi trng sinh thi. 2-Vai tr kinh t nh nc trong nn kinh t th trng: S lnh o ca ng v vai tr qun l ca nh nc i vi nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha Vit Nam l tt yu v: - y l mt c im bn cht ca kinh t th trng nh hng x hi ch ngha c chi phi bi bn cht ca ch x hi ch ngha Vit Nam. Khng c ng cng sn lnh o v nh nc x hi ch ngha qun l th khng th c kinh t th trng nh hng x hi ch ngha m s ch l kinh t th trng t bn ch ngha. - Kinh t th trng vn c xu hng t pht t bn ch ngha. Ch c ng lnh o bng ng li ch trng ng n v s qun l ca nh nc bng chnh sch php lut bng cc cng c qun l v m mi hn ch tinh t pht ch ngha. - Kinh t th trng vn c hai mt: mt thun li nh thc y kinh t tng trng nhanh, ch trng li ch v hiu qu kinh t... v mt nghch nh thc y phn ha giu- ngho, khuyn khch li sng thc dng v k, chy theo ng tin, h thp gi tr o c...mt nghch ca kinh t th trng mu thun vi bn cht ca ch ngha x hi. V vy s qun l ca nh nc x hi ch ngha s pht huy c mt tch cc hn ch mt tiu cc ca kinh t th trng. a- nh nc ng vai tr nh hng cho s pht trin kinh t Trong nn kinh t ca chng ta hin nay, cc doanh nghip c quyn la chn phng n sn xut kinh doanh, nh nc khng can thip vo quyt nh ca h v vic sn xut ci g? Bng cch no? Tiu th u?
5

Trong khi la chon cc phng n sn xut kinh doanh, doanh nghip ly li nhun ca mnh lm thc o hiu qu, ng thi lm mc tiu nh hng cho hnh vi ca h. Hin nay rt nhiu cc doanh nghip thuc cc thnh phn kinh t khc nhau hot ng cnh tranh vi nhau. S hot ng ca quy lut cnh tranh va thc y sn xut pht trin, va c th dn n s khai thc ba bi cc ngun lc, hu hoi mi trng. Khc vi cc doanh nghip, vai tr qun l kinh t ca nh nc l ch nh nc khng theo ui mc ch li nhun nh mt doanh nghip c bit m ui theo mc tiu chung ca c dn tc l lm cho dn giu, nc mnh, nn kinh t tng trng n nh, vng chc trong iu kin cng bng x hi v hiu qu kinh t quc dn. Thc cht ca vic nh hng s pht trin ca nn kinh t l thng nht cc li ch khc nhau,quy t cc li ch khc nhau v cng mt li ch sao cho trong khi mi ngi theo ui li ch c nhn ca mnh cng ng thi gp phn vo theo ui li ch dn tc. Chnh v vy c th hon thnh chc nng nh hng nn kinh t Chnh ph phi to ra c cng c nh hng quy t hnh ng ca cc doanh nghip v ngi tiu dng theo chiu hng vn ng ca nn kinh t v nh nc ta c hai nh hng cho s pht trin ca nn kinh t, l: + Chin lc pht trin kinh t x hi di hn. + K hoch ha nh hng. b- To mi trng thun li cho nn sn xut hng ho nhiu thnh phn pht trin Mi c ch kinh t c th hot ng khi c mi trng vi nhng iu kin kinh t x hi cn v . Thc tin lch s cho thy rng: con ng lch s t nhin ca cc nc c nn kinh t th trng pht trin rt lu di. K t khi nn kinh t th trng truyn thng bc l cc khuyt tt ca n n khi chnh ph cc nc ny t nhn thc c vai tr iu khin qun l kinh t ca mnh phi mt hng trm nm. Ngy nay khi kinh nghim lch s ca cc nc ny tr thnh l lun, cc nc i sau c th rt ngn chng ng pht trin ca mnh bng cch: ch ng s dng kin trc thng

tng v quyn lc nh nc to ra mi trng kinh doanh thun li cho cc doanh nghip yn tm u t m rng pht trin sn xut. hon thnh vai tr nh nc ta phi thc hin nhng cng vic sau: -To iu kin thun li cho qu trnh t do ho gi c, thng mi ha nn kinh t. - Bo m cc quyn ca ngui ch s hu v t liu sn xut - a dng ho ch s hu v t liu sn xut . - Xy dng h thng php lut ca nn kinh t. - n nh v chnh tr. c- Phn phi thu nhp quc dn mt cch cng bng hiu qu to ra ng lc sn xut. Trong nn kinh t th trng, th trng m rng s hot ng ca quy lut gi tr cng dn n vic phn ho thu nhp gia cc tng lp dn c, chia r dn c thnh cc tng lp khc nhau trong quan h ca h i vi quyn lc kinh t v quyn lc chnh tr tnh trng bt bnh ng khi vt qu khun kh cho php s dn n s phn ng ca dn c trong lnh vc chnh tri, x hi, mu thun gay gt v li ch ca cc giai cp c th dn n s e do n nh x hi. Chnh v vy n nh v mt chnh tr to ra mi trng lnh mnh cho cc doanh nghip lm n, nh nc phi hon thnh cc phn phi li thu nhp ca cc tng lp dn c sao cho tho mn nhu cu cng bng, hiu qu . d- Can thip vo qu trnh kinh t mi khi c chn ng. nh hng v to mi trng phn phi thu nhp l nhng cng vic cn thit th hin vai tr ca nh nc trong chin lc di hn. Trong qu trnh thc hin cc chin lc , di nh hng ca c ch cung cu gi c trong th trng ni a, ng thi di nh hng ca quan h kinh t quc t, vic thc hin mc tiu nh hng ca nhng chng trnh di hn b nhng " c sc " lm chch hng l iu khng trnh khi. Trong trng hp nh nc cn phi s dng nhng cng c nh li xut, thu, qu d tr quc gia v chi tiu ngn sch lm gim nhng chn ng, a nn kinh t i theo nh hng.
7

e- Qun l ti sn quc gia, phn b cc ngun lc mt cch hp l. Trong nn kinh t th trung nc ta Nh nc cng mt lc phi hon thnh hai nhim v ln trong nn kinh t: Th nht, Nh nc phi iu khin s vn ng ca nn kinh t bng cch hoch nh cc chin lc pht trin kinh t x hi di hn v ngn hn, quyt nh cc phng n phn phi v phn phi li thu nhp quc sao cho bnh ng, cng bng, hiu qu, to mi trng thun li, hng dn cc doanh nghip lm n, can thip nn kinh t mi khi c " c sc" lm gim cc chn ng trn con ng i dn mc tiu. Th hai, cng vi chc nng iu khin nn kinh t, Nh nc cn phi ng vai tr ngi qun l ti sn quc gia. V mt i ngoi, Nh nc cn c trch nhim bo v cc ngun lc, ngn chn mi m mu t bn ngoi n cc vng c quyn c li trong lng t, vng tri v vng bin. V mt i ni, Nh nc l ngi ch s hu cc ngun lc ny v phn b s dng sao cho hp l. Mt khc, Nh nc cn l ch s hu ca khu vc doanh nghip Nh nc. Vi t cch l ch s hu ca doanh nghip nh nc, Nh nc qun l trc tip v ng vai tr c quyn th trng quan trng, quyt nh s tn ti ca ch. Vi t cch l ngi ch qun l t nc, Nh nc l ngi trng ti, l ch th ca qu trnh phn cng li vai tr gia cc thnh phn kinh t sao cho li ch ring ca cc thnh phn kinh t khng lm trit tiu li ch chung ca ton x hi. f- Nh nc s dng quyn lc kinh t chnh tr ca mnh tip tc qu trnh t do gi c , thng mi ha nn kinh t: Xa b tnh trng c quyn, xy dng cc o lut chng c quyn bng cch to iu kin cnh tranh lnh mnh gia cc doanh nghip, to ra cc iu kin, cc tin kinh t , php l cho s hot ng ca cc thi trng cn thit nh th trng vn, th trng chng khon, th trng lao ng.. g- Nh nc m nhn vai tr thit lp, duy tr quyn s hu cc quyn lc kinh t theo hng xc nh s ch s hu ch thc ca cng nhn, ca cc doanh nghip tp th, t nhn v Nh nc, c th l :

Giao quyn s dng rung t lu di cho cho nng dn vi cc quyn c th nh tha k, th chp, cho thu... Cho thu hoc u thu ti sn sn xut Cho nc ngoi thu t v cc ti sn phc v sn xut kinh doanh 3- Chc nng cng c qun l ca nh nc trong nn kinh t th trng Trong nn kinh t th trng nh nc c quan nin vi t cch l c quan quyn lc chnh tr bo v li ch ca ton th nhn dn v l ch s hu i din cho ton dn vi s ti sn quc gia. Do , Nh nc cn thc hin ng chc nng ch yu trong lnh vc qun l v kinh t. a- nh ra khun kh php lut cho cc hot ng sn xut kinh doanh. Nh nc t ra cc khung php lut, ra h thng php l, trn c s t ra cc iu lut c bn v quyn s hu ti sn v hot ng ca thi trng, quy nh hot ng kinh t ca cc doanh nghip v ngui tiu dng trong mi thnh phn kinh t phi tun theo. Cc khung php lut phi m bo c tnh dn ch s bnh dng cc c may mi cng dn c th tham gia cc hot ng th trng m khng b ai ngn cn. Ngoi ra, chnh ph cng nh chnh quyn cc cp cn lp nn h thng cc quy nh chi tit nhm to nn mi trng thun li, lnh mnh v to nn hnh lang an ton cho s pht trin c hiu qu cc hot ng kinh t x h. i vi Vit Nam, do h thng hot ng kinh t cn n s, cha to c mi trng kinh doanh lnh mnh nn chc nng ny cha c thc hin y . Do , chng ta cn i mi vic xy dng, ban hnh v thc thi php lut m bo tnh h thng ca lut v cc vn bn di lut, ch n php lut v cc thng l quc t, khn trng xy dng v ban hnh h thng lut kinh t, lut bo v mi trng... v ph cp cho ton dn . b- n nh v ci thin cc hot ng kinh t Bn tay v hnh ca kinh t c quyn th to ra nhiu yu t cho nn kinh t nhng n cng khng trnh khi chu k kinh doanh dn ti lm pht, tht nghip. Nu Nh nc bung lng cho th trng vn ng th bin ng rt r, chng hn thi k siu lm pht c nm 20 hay thi k
9

suy thoi ca M nhng nm 30. Nhng kinh nghim gip chng ta nhn ra mt iu b ch rng Nh nc XHCN cn phi tm mi cch kim sot v ngn chn nhng thng trm ca chu k kinh doanh thng qua cc chnh sch kinh t nh ti chnh v chnh sch tin t lm gim bin dao ng ca chu k kinh doanh, hn ch tht nghip lm pht. nc ta chnh ph cn hon thin cc chinh sch to iu kin cn thit cho c ch th trng hot ng c hiu qu, s dng cc chnh sch ti chnh tin t c li n sn lng, vic lm, thu nhp v gi c, to nn s pht trin nhp nhng, nng ng ca nn kinh t. c- Chc nng hiu qu kinh t C ch th trng c th dn ti mt s tht bi, lm gim hiu qu ca xut v tiu dng. Do Nh nc cn phi phn b ti nguyn v ngun lc sao cho m bo hiu qu kinh t, ngn chn nhng hnh ng bt chp lut l, nhng t tng cnh tranh khng lnh mnh , ng thi c chnh sch v k hoch dn dt nn kinh t gip nh doanh nghip la chn sn xut ci g, sn xut nh th no v phn phi cho ai sn xut c hiu qu cao nht . d- Chc nng cng bng x hi. Phn phi l mt khu khng th thiu c ca qu trnh ti sn xut . N ni lin sn xut vi tiu dng, phc v v thc y sn xut, n phn nh quan h li ch ca mi thnh vin v li ch ca ton x hi. C ch th trng c th gip chng ta s dng c hiu qu ngun vn, vt t, sc lao ng gip cc doanh nghip sn xut nhng hng ho ph hp vi yu cu ca th trng. Nhng ngay c trong nhng trng hp hon ho nh ngi ta m t th n cn c nhng hn bi hng ha c sn xut v tiu th theo ting gi ca li nhun ch khng phi theo c nguyn ca mi tng lp. Do trong x hi s ny sinh rt nhiu nhng s bt bnh ng ln trong nn kinh t v thu nhp, c may... nhiu nghch cnh cn tn ti. Trong nhng trng hp ny, th trng vn lm ng chc nng ca n l t hng vo tay ngi c th tr tin nhiu nht. V vy Nh nc cn c nhng bin php iu tit t c cng bng x hi thng qua nhng chnh sch cng c php lut .
10

II. THC TRNG VAI TR QUN L CA NH NC TRONG NN KINH T TH TRNG NC TA Khc vi mt s nc trn th gii, chng ta tin ln CNXH t mt nc nng nghip ngho nn v lc hu m b qua giai on pht trin ln ch ngha t bn. Bi vy chng ta gp rt nhiu kh khn trong vic xy dng v pht trin nn kinh t l do chng ta cha chun b c c s vt cht k thut tin ln CNXH. Mt khc nn kinh t ca nc ta trc y dp khun theo m hnh kinh t ca Lin x vi ch x hi cng hu v t liu sn xut di hai hnh thc l s hu ton dn v s hu tp th trong s hu ton dn ng vai tr ch o. Xut pht t quan nim nn kinh t XHCN l nn kinh t pht trin c k hoch, quy lut pht trin c k hoch l quy lut iu tit mi hot ng ca nn kinh t nn Nh nc ta ly k hoch ho lm cng c ch yu qun l kinh t. Vic lnh o pht trin kinh t quc dn c k hoch l mt vn c bn nht trong nhim v qun l kinh t ca Nh nc XHCN. Cng c i mi nn kinh t ca nc ta bt u t i hi VI ca ng. l im mc cho s pht trin nn kinh t ca t nc. T i XI Nh nc ta mi thy r li ch ca vic chuyn i nn kinh t v l thi im ng ta xc nh phi chuyn dn nn kinh t t nhin t cung t cp, nn kinh t k hoch ho tp trung quan liu bao cp ang tn ti sang nn kinh t th trng pht trin theo c ch th trng nh hng XHCN c s qun l ca Nh nc. Trong hn 20 nm i mi t nc ta phi i ph vi rt nhiu kh khn nhng nh s lnh o, s qun l cht ch ca ng v c bit l vai tr tham gia iu tit nn kinh t ca Nh nc, s nh hng theo k hoch v qun l v m nn kinh t ca Nh nc theo hng c li nht nn ch trong mt thi gian ngn nn kinh t nc ta c nhng thay i ng k sau: - V c bn v nn kinh t nc ta t nn kinh t mt thnh phn vi hai hnh thc s hu l ton dn v tp th dn chuyn sang nn kinh t nhiu thnh phn vi a hnh thc s hu. Cc thnh phn kinh t u c quyn bnh ng trc php lut. Trc kia nn kinh t nc ta khng tn ti loi
11

hnh kinh t t bn t nhn vi hnh thc s hu t nhn th t khi chuyn i nn kinh t chp nhn loi hnh ny v ngy nay ng v Nh nc ra cn c rt nhiu chnh sch nhm pht trin quy m sn xut ca m hnh ny nhm thu ht u t m rng sn xut ca khu vc t nhn. - Nn kinh t nc ta t ch mang nng tnh cht t cung t cp tng bc chuyn sang nn kinh t sn xut hng ho. Cc loi mt hng sn phm hng ho ngy cng a dng phong ph p ng c nhu cu ngy cng tng ca ngi tiu dng. Trc khi i mi nn kinh t nc ta trong trng thi khan him hng ho v ch yu l nhp khu, nhn vin tr t nc ngoi th ngy nay theo c ch th trng hng ho khng nhng a dng m mt s hng ho cn c sc cnh tranh trn th trng quc t. - Cc hnh thc s hu m rng to iu kin gii phng mi tim nng, pht trin lc lng sn xut, m rng phn cng lao ng x hi nng cao hiu qu kinh t. M rng quy m sn xut, thu ht c lao ng n nh s pht trin kinh t. y li nguy c lm pht. - Nn kinh t t trong trng thi khp kn dn m ca th trng trong nc giao lu hp tc vi cc nc trn th gii to nn th trng thng sut v cht ch vi nn kinh t cc nc trn th gii v trong khu vc. Chnh nh chnh sch kinh t i ngoi ci m bo m mi trng chnh tr x hi n nh m bo cho mi trng pht trin kinh t u t nc ngoi cho nn trong nhng nm qua, nc ta thu ht rt nhiu ngun vn u t t cc nc nh M, Trung Quc, Nht, Php... Hin nay tnh trn ton quc gia c ti hn 3 vn doanh nghip ngoi quc doanh v lin doanh vi nc ngoi. - H thng gi c c t do ho theo c ch th trng. Vit c quyn gi c, gi c do u ban t gi xo b ang dn dn xo b. Nh vic t do ho gi c m cc yu t cnh tranh c php huy v thc y lm cho nn kinh t pht trin nhanh chng. - Quan h hng ho tin t c pht trin. Th trng vn xut hin do cc ngn hng Nh nc Vit Nam m nhim.

12

- Vai tr qun l kinh t v m nn kinh t ang dn c khng nh. Vic qun l kinh t bng mnh lnh hnh chnh c thay th dn bng vic s dng cc cng c ti chnh tin t..... C ch qun l kinh t hch dch ca quyn c xo b ph hp vi xu hng vn ng ca c ch th trng. - Cc loi hnh dch v gn lin vi lu thng hng ho pht trin mnh thc y kinh doanh gii quyt s lng ln vic lm. Dch v pht trin nhanh chng y mnh tc tng trng nn kinh t. - H thng cc doanh nghip Nh nc c s chuyn i v t chc v phng thc hot ng kinh doanh v ngy cng m rng sn xut Cc doanh nghip ny ang tng bc thch ng vi c ch mi ang gi t trng tuyt i v nhp khu ng gp ngy cng nhiu cho Nh nc. Hot ng ca cc doanh nghip ny c hiu qu pht huy c vai tr ch o trn th trng ni a bc u tm ch ng trn th trng th gii. H thng doanh nghip ny thc s l mch mu lu thng trong ton nn kinh t quc dn, trong vic iu ho cung cu, n nh gi c, nh hng cho s pht trin ca cc thnh phn kinh t khc. - Nhiu cn b qun l v kinh doanh qua c ch mi ca nn kinh t th trng c sng lc v o to li, o to mi khng nh c phm cht nng lc v dn c nng cao trnh trong vic giao lu hp tc vi nc ngoi. - S pht trin tng trng kinh t gp phn bo m cc nhu cu v vt t hng ho cho nn kinh t quc dn, quc phng v i sng nhn dn. Nh c s chuyn i nn kinh t to ra gi tr gia tng cho nn kinh t, i sng nhn dn t cng c nng ln mt bc ng k. t c nhng thnh tu bc u ny l do c ng li v chnh sch i mi ng n kp thi ca ng v Nh nc. - S ci tin v mi quan h gia ng v Nh nc. Th hin vai tr ca ng v Nh nc l thng nht, cc chnh sch ca ng ph hp vi chnh sch ca Nh nc. ng thi th hin bn cht ca ng chnh sch

13

Vit Nam v Nh nc Vit Nam l v li ch ca nhn dn ca ngi lao ng. - Do s n lc phn u ca cc ngnh cc cp v do mi quan h ca Nh nc v doanh nghip ngy cng gn gi hn. Nh nc ban hnh cc chnh sch kinh t ph hp to iu kin cho cc doanh nghip hot ng hiu qu hn. Cc chnh sch ca Nh nc c ni lng khng kht khe rm r t trn xung di nh trc to cho cc doanh nghip hot ng t do hn. - Do Nh nc thc s c nhng chnh sch kinh t thit thc nhm thu ht v pht huy mi tim nng sn c trong nc. - Do s hot ng nhy bn vi th trng ca cc doanh nghip sn xut. H thch ng rt nhanh trong cc iu kin ca c ch th trng. Nhng tu chung li l do chnh sch i mi kinh t, i mi t duy ca ng v Nh nc, do s qun l c h thng iu tit v m nn kinh t ca Nh nc th nn kinh t mi c s chuyn bin tch cc. Tuy nhin bn cnh nhng thay i v kt qu trn, cng nh th trng c u im v hn ch th nn kinh t tuy c nhng thnh tu ng k song n vn tn ti nhiu hn ch. Cng cuc i mi hn 20 nm qua em li b mt mi cho nn kinh t Vit Nam. Tuy c s thay i cn bn nhng nn kinh t th trng nc ta mi ch l s khai cha y . - Sn xut hng ho trong cc lnh vc cn trnh thp, cng ngh sn xut cn lc hu cha thc s tun theo mt chu trnh hin i no chnh v vy sn phm sn xut ra cn km c v cht lng v mu m. iu ny l nguyn nhn ch yu a sn phm ca ta dn ti tnh trng km cnh tranh ngay c trong nc. - H thng my mc trang thit b lc hu khng snh kp vi my mc tin tin hin i ca nc ngoi l dn n nng sut lao ng cn thp. l do vic chuyn giao cng ngh nc ta cn qu km khng trnh chuyn mn nn trong qu trnh chuyn giao vi nc bn ta nhp thit b my mc qua s dng qu lu hoc l nhn vin tr khng hon li.
14

Chnh v vy lm cho my mc thit b ca ta mt l lc hu li thi, th hai l km nng sut - H thng cc x nghip v cng ty nc ta cha c s cn i gia cc ngnh ngh gia cc vng v vy khng khai thc trit cc ngun ti nguyn v khng tn dng ht ngun lc lao ng cc a phng c ni tha lao ng tht nghip trm trng nhng c ni cn lao ng li khng c. - Th trng hng ho v s lng doanh nghip bung ra kinh doanh pht trin vi tc cao nhng mang nng tnh t pht. Nn thng nghip v c bn vn l nn thng nghip nh t chc phn tn manh mn dn ti vic p gi u vo nng gi u ra th trng trong nc v b chn p gi trn th trng nc ngoi. - Mc d gi c c t do ho nhng vn cn c quyn. l cc ngnh in nc, bu chnh... lm cho gi c t m ln tuy rng cng c s iu chnh ca Nh nc. - Nhiu iu kin cn thit cho s ra i ca sn xut hng ho nh th trng t ai th trng sc lao ng, th trng tin t cha c thit lp mt cch cng khai hon chnh. - Cc hot ng dch v pht trin mnh m nhng ch mi tp trung vo mt s ngnh nh n ung bun bn nh, cc hng cng nghip tiu dng. Cc ngnh nh du lch bo him cung ng k thut v cng ngh cha tng xng, cht lng hng ho dch v nhn chung cn thp. - Mc d nc ta m ca v thu ht c ngun u t t nc ngoi nhng trn thc t ngun vn m nc ngoi u t vo nc ta ch dng li nh v va cha c nhng d n u t ln. - S doanh nghip Nh nc cn qu ln vt qu khi kh nng qun l ca b my Nh nc, quy m doanh nghip nh phn tn , phn b khng hp l c theo ngnh v lnh th. Trong mt s lnh vc doanh nghip Nh nc cn gi v tr c quyn nhng cha c quy ch kim sot c quyn thch hp. Trang thit b v c s h tng ca thnh phn kinh t ch o ny cn rt km, ch c 18% doanh nghip c xy dng t nm
15

1986 v ch c 15% sn phm tiu chun xut khu. Mc d doanh nghip Nh nc ang nm gi v s dng mt s t ai ngun ti nguyn rt ln ng gp vo ngn sch l ch yu nhng cha nhiu, hiu qu thp, thiu vn nghim trng . - Trong t chc ca cc doanh nghip Nh nc tuy c sp xp li nhng h thng hin nay vn cha ph hp vi c ch qun l ca nn kinh t th trng cn c qu nhiu ngi tham gia vo qun l v hot ng ca cc doanh nghip Nh nc. - C ch qun l ca Nh nc i vi cc doanh nghip tuy c ni lng nhng vn cn tn ti nhiu mt g b phi l. Vic qun l cn lng lo s h c bit l qun l ti chnh doanh nghip. Vic kim ton thng k khng c y l nguyn nhn do tham nhng gia tng . - K cng php lut b vi phm, trt t th trng cha c xc lp. Nn bun lu lm hng gi din ra nghim trng tc ng xu n sn xut v i sng. Tnh trng kinh doanh khng ng k, trn thu, cnh tranh khng lnh mnh din ra nhiu ni nhiu lnh vc . Hot ng qung co thng mi cha c qun l tt gy tc hi n o c li sng nh hng xu n thun phong m tc , i sng x hi. - Qun l ca Nh nc v xut nhp khu v iu hnh th trng cn nhiu khuyt im cha kp thi gy ra tnh trng mt cn i gia cung v cu. Nh nc cha thc hin ng chc nng gii quyt quan h gia bo h sn xut trong nc v bo v quyn li ca ngi tiu dng. - Trong nn kinh t th trng cng c Nh nc s dng qun l kinh t l h thng php lut. H thng php lut ca Nh nc cng cht ch ng b th vic qun l cng thun li nhng trn thc t h thng lut php ca ta cn nhiu thiu st s h. Nn kinh t nc ta chuyn sang nn kinh t sn xut hng ho song nhng lut lao ng, lut doanh nghip, lut cnh tranh cha y v vy Nh nc vn khng th qun l cht ch tm v m v l c s cho cc hot ng sn xut kinh doanh phi php gy thit hi nghim trng cho nn kinh t quc dn.

16

- Mc d nc ta ang xo dn t quan liu bao cp ca quyn nhng mt s cn b qun l ca ta cha lm ng chc nng hoc l do trnh chuyn mn, trnh qun l ca h qu yu km m khng b sa thi hay o thi li. - Th tc hnh chnh ca ta tuy c t chc li song vn rm ra kng knh l nguyn nhn cho vic hn ch u t ca nc ngoi vo sn xut ti Vit Nam. * Nguyn nhn ca nhng hn ch trn l do nhiu kh khn v mt cn i ln trong nn kinh t, tnh phc tp ca qu trnh chuyn i v s bt cp trong vic xy dng v hon thin th ch Nh nc nhng v mt ch quan l do: - Do Nh nc cha kp thi ban hnh ch th hng dn pht trin v nh hng nn kinh t trong c ch mi. - Do nhn thc v c ch th trng c s qun l ca Nh nc theo nh hng XHCN trong giai on u chuyn i cn nhiu lng tng dn n nhiu sai lch. Kin thc v nng lc qun l iu hnh cn yu. T c nhiu s h , khng ng b v thiu nht qun trong vic hoch nh cc chnh sch kinh t v m trong qun l v pht trin kinh t. - Cha x l ng mi quan h gia k hoch v th trng gia chc nng qun l ca Nh nc v quyn t ch ca doanh nghip. V vy cha pht huy y vai tr ca Nh nc i vi lnh vc phn phi lu thng ng thi cha pht huy ht tnh nng ng sng to ca doanh nghip. - Nh nc cha chm lo quan tm ng mc ti vic xy dng v t chc trong cc doanh nghip Nh nc, chm i mi xy dng c ch v gii php ng k pht huy vai tr ca doanh nghip Nh nc trong nn kinh t nhiu thnh phn. - B my qun l Nh nc v doanh nghip t trung ng n a phng cha kin ton kp thi v mnh so vi yu cu v chc nng qun l ca Nh nc. C ch qun l cn mang nng tnh tp trung quan liu ca quyn.

17

- i ng cn b qun l cha c sp xp li, rn luyn v o to kp thi vi tnh hnh v nhim v mi, mt b phn thoi ho bin cht khng c x l kp thi v kin quyt. Tt c cc nguyn nhn trn dn n vic chm pht trin nn kinh t. V vy a nn kinh t pht trin nhanh chng vn ng theo c ch th trng theo ng hng th Nh nc cn phi tng cng vai tr qun l ca mnh hn na. III-CC BIN PHP I MI TNG CNG VAI TR QUN L CA NH NC TRONG NN KINH T TH TRNG NC TA. T thc trng nn kinh t nc ta trong giai on hin nay cn nhiu hn ch cha pht huy ht cc ngun lc hin c. cho nn kinh t nc ta vn ln pht trin snh cng vi s pht trin ca cc nc trong khu vc v trn th gii th Nh nc ta cn thit phi tm mi cch nng cao vai tr kinh t ca mnh hn na trong vic qun l iu hnh, iu tit nn kinh t tm v m. a. Nh nc tip tc a dng ho cc loi hnh s hu, i mi phng thc hot ng ca cc doanh nghip c bit l doanh nghip Nh nc cho ph hp vi c ch th trng. nc ta hin nay ang tn ti 3 loi hnh s hu chnh l s hu Nh nc, s hu t nhn v s hu t bn Nh nc. Cc loi hnh thc ny c mi quan h va cnh tranh va hp tc ln nhau to nn c s ca kinh t th trng trong s vn ng ca c ch th trng. Song c 3 loi hnh thc s hu ny cha c s cn i. S hu t nhn cn qu hn ch trong khi s hu Nh nc li qu nhiu thm ch trong mt s ngnh, lnh vc cn thit. V vy cn thu hp s hu Nh nc nhng ngnh kinh t khng cn thit v y mnh pht trin hnh thc s hu t nhn v t bn Nh nc. Nh nc cn c chnh sch thit thc nhm thc y s hu t nhn pht trin v y l ng lc cho s pht trin ca x hi v n cho php mi ngi dn c iu kin u t pht huy ti a ngun lc hng ti s pht trin. Mt khc Nh nc cng cn phi xo b t tng e ngi s pht trin ca khu vc kinh t t nhn s ln t khu vc kinh t quc doanh.
18

V phng thc hot ng ca cc doanh nghip cha thc s ph hp vi c ch th trng , cha c s thng nht t trn xung di, c ch qun l cng knh km hiu qu dn n nhiu x nghip lm n thua l, Nh nc ta cn c chnh sch t do cc doanh nghip hot ng nhng phi c ch kim sot cht ch trong lnh vc ti chnh phi c nhng chnh sch buc cng b cng khai kt qu kinh doanh. Hn na trong cc doanh nghip Nh nc khng nht thit Nh nc phi b vn 100% m c th hnh thnh di dng c phn nng cao tinh thn trch nhim ca cc doanh nhn i vi doanh nghip v huy ng ngun vn tit kim nhn ri khng nh cha c khai thc trong tng lp dn c. Nh nc nn c nhng ch trng sp xp li cc n v thng nghip Nh nc trn tng a bn xc lp cc cn i v m tip tc hnh thnh cc tng cng ty, cc tp on kinh t nhm tng nhanh kh nng tch t v tp trung vn i mi thit b v cng ngh, m rng th trng v nng cao hiu qu kinh t. b. Nh nc tng cng cng tc kim k kim sot i vi hot ng ca cc doanh nghip . Hin nay cng tc ny cn qu lng lo v s h thiu s cht ch thng nht v ng b t cp trung ng n a phng . y l nguyn nhn cho cc hot ng sn xut kinh doanh phi php, trn thu, cho cc hot ng cnh tranh thiu lnh mnh c iu kin pht trin. hn ch nhng mt Nh nc cn phi: - To hnh lang php l cho cc doanh nghip t do kinh doanh trn c s php lut cho php - Thnh lp cc cng ty kim ton t nhn v Nh nc t di s qun l ca Nh nc - Thc hin ch nghim ngt trong h thng k ton. c. Nh nc tng cng cng tc k hoch ho xy dng cc chin lc pht trin lu di. Vai tr ch yu ca k hoch ho tm v m l thc y s hnh thnh c cu hp l thng qua cc ch tiu. K hoch hng dn cc

19

hot ng sn xut kinh doanh ca cc doanh nghip i theo hng c li, hng dn s pht trin kinh t. Trong cng tc k hoch ho thng mi trong nn kinh t th trng Nh nc phi thc hin tt nhng nhim v sau: - Nh nc phi xy dng chin lc th trng v quy hoch s pht trin thng mi p ng yu cu ca nn kinh t hng ho. - Nh nc phi xc nh cc cn i trn th trng: cn i gia cung cu, cn i gia tin v hng.... - Nh nc phi xy dng chin lc pht trin kinh t x hi chung cho cc ngnh, vng, lnh vc. nh hng cho cc ngnh cc cp n v xc nh phng hng pht trin phng hng u t mt cch lu di. - i mi phng php xy dng k hoch 5 nm, 10 nm cc k hoch ngn hn hay di hn m bo tnh thng nht trong cn i cc ngun lc x hi. d. Nh nc phi thng xuyn i mi c ch hot ng ca nn kinh t, s dng cc chnh sch kinh t mt cch ng b theo yu cu ca c ch th trng. Khng phi trong giai on no thi k no nn kinh t th trng cng c nhng u im v hn ch ging nhau. Tu vo tng thi k tng giai on pht trin khc nhau ca nn kinh t, nhng hn ch ca nn kinh t th trng s biu hin khc nhau v khng phi lc no cng thun li. th trng lun lun vn ng v khng chu p t theo xu hng vn ng no v vy cho nn kinh t khng b tt hu, pht trin theo s pht trin ca c ch th trng th Nh nc phi thng xuyn i mi c ch hot ng ca nn kinh t. Thng qua vic t do ho gi c trn th trng, t do cnh tranh... Nh nc cn phi hng th trng vn th trng u t, th trng hng ho.... theo s pht trin n nh. Nh nc phi thng xuyn i mi v hon thin cc cng c ti chnh tin t tn dng iu tit th trng v nh hng cc hot ng ca doanh nghip. Hot ng kinh t ca Nh nc phi thng qua chnh sch tin t khng ch sao cho khi lng cung ng tin t cn i vi s
20

lng hng ho trn th trng. ng thi tng cng hin i ho h thng ngn hng. Ngn hng trung ng phi a ra cc gii php duy tr s cn i cung cu. Mt khc phi thng xuyn theo di gim st cc hot ng kinh t, bin ng v gi c v t gi hi oi trn th trng nhm iu chnh kp thi vic cung ng tin t. Thng qua chnh sch tn dng, NH Trung ng phi tnh ti hot ng sao cho khng ch c lm pht v ni lng iu kin cho vay nhng vn m bo cng tc kim sot cht ch to iu kin cho cc nh sn xut vay vn u t sn xut nh gim nh li sut, iu chnh v n nh t gi hi oi ca ng tin trong nc. Nh nc phi tng cng vai tr cho cc ngn hng Nh nc. Mi hot ng ca ngn hng cn thit phi i mi cho ph hp vi c ch trnh rm r trong vic kp thi chi tr y theo yu cu ca khch hng ca t chc tn dng. T chc i mi li h thng ngn hng to nn s thng nht t ngn hng Trung ng n ngn hng a phng..... Nh nc tip tc ci cch h thng thu kho cht ch hn trnh tht thu. Nh nc ban hnh nhng lut thu sao cho ph hp . Nh nc i mi cng ngh thanh ton hon thin c ch bnh n gi, s dng qu bnh n gi, qun l tt d tr quc gia v s dng tt ngun d tr ny. Nh nc tng cng cng tc i ngoi m rng ngoi giao hp tc bun bn vi Nh nc trn hng m rng th trng cnh tranh. Tng cng cng tc qun l cc hot ng xut nhp khu, v hot ng tip nhn vin tr hay vay vn t nc ngoi, chuyn giao cng ngh quc t. e. Mt trong nhng gii php quan trng nng cao vai tr kinh t ca Nh nc ta l i mi qun l kinh t v m. Th nht, cng c qun l kinh t hiu qu nht chnh l h thng php lut. H thng php lut nc ta hin nay cn rt nhiu iu cn ni ti. chnh l s thiu ng b cn nhiu thiu st. Theo c ch th trng nn kinh t ang vn ng pht trin i ln ny sinh nhiu hin tng cn c php lut bo v nhng trn thc t h thng php lut ca ta cn thiu trm trng . V vy Nh nc cn phi.

21

- i mi v hon thin h thng lut php m c bit l lut kinh t. - Tng cng hiu lc php lut hn na i vi hot ng ca cc doanh nghip. - Trong php lut kinh t phi quy nh y cc quan h ny sinh trong nn kinh t th trng nh cnh tranh chng c quyn, ph sn, quyn s hu, bo him x hi... sa i kp thi nhng quy nh khng ph hp km hm s pht trin kinh t trc y. - Bn cnh vic i mi hon thin lut kinh t th vic i mi hon thin lut doanh nghip lut lao ng lut dn s... l ht sc cn thit. Th hai, cho vic qun l Nh nc t c hiu qu cao phi ni ti i ng cn b qun l i ng cn b qun l ca nc ta hin nay ang l vn nan gii. Mt s khng nh cn b qun l thiu trnh nng lc qun l, mt s khc thoi ho bin cht dn n vic qun l kinh t, qun l doanh nghip km hiu qu, khng bit i ph vi nhng kh khn dn n vic thua l, qun l lng lo. Bn cnh l t quan liu tham nhng ang c chiu hng gia tng. V vy cn phi: - o to i ng chuyn gia thc s c nng lc c phm cht chnh tr, hnh thc chc nng chuyn mn ho trong lnh vc hoch nh chin lc pht trin kinh t x hi tm v m. Kinh nghim lch s cho thy xc nh ng chin lc pht trin kinh t x hi cho tng giai on s gip cc quc gia tm c con ng tip cn mc tiu nhanh. - o to i ng cn b Khoa hc - k thut c nng lc sng to v trnh thc hnh cao nhy bn trong vic tip thu nhng thnh tu cch mng khoa hc cng ngh tin tin trn th gii p dng vic khai thc th mnh kinh t vn c Vit Nam. Mt khc nu khng c i ng chuyn gia k thut gii s khng th to ra nhng sn phm c cht lng sc cnh tranh trn th trng quc t. - o to mi v o to li i ng cn b qun l to cho h nhng nhn thc mi trong c ch th trng. - Sa thi nhng cn b thoi ho bin cht, khng cn nng lc.

22

Th ba, l nng cao hiu qu hot ng ca cc doanh nghip Nh nc. Qun l cht ch cc doanh nghip to iu kin cho cc doanh nghip pht trin, m rng c phn doanh nghip. nh ch cc doanh nghip hot ng thua l, cng c vai tr kinh t ca Nh nc m bo chc nng ch o trong nn kinh t nhiu thnh phn. * Ngoi mt s bin php trn, ng v Nh nc ta cn c thm nhng chnh sch x hi nh chnh sch i mi ch tin lng. Nu c ch tin lng nh hin nay th khng th sit cht k lut k cng v thc hin chng tham nhng c hiu qu, khng th xy dng c mt cch lm n mi . V vy cn thit phi i mi tin lng theo ng nguyn tc phn phi XHCN. ng thi tin lng c i mi s khuyn khch ngi lao ng lm vic nng sut hn thc y cho qu trnh cng hin v ti nng sng to. Ngoi ra Nh nc c th thng qua cc hot ng x hi ca mnh nh xy dng li c s h tng, m rng v khuyn khch ngi nc ngoi u t vo Vit Nam bng cch gim thu, ct b nhng th tc hnh chnh rm r khng cn thit. Ni tm li, i mi nng cao vai tr qun l kinh t nc ta hin nay l ht sc cn thit. Nh nc ta phi nhanh chng i mi c ch i mi phng thc hot ng qun l th mi c th a nn kinh t nc ta tin kp vi cc nc trong khu vc.

23

C. KT LUN La chn m hnh kinh t th trng nh hng x hi ch ngha vi nhiu thnh phn kinh t khng phi l s gn ghp ch quan gia kinh t th trng v ch ngha x h, m l s nm bt v vn ng khch quan ca kinh t th trng trong thi i ngy nay. ng cng sn Vit Nam trn c s nhn thc tnh quy lut pht trin ca thi i v s khi qut c rt t kinh nghim pht trin kinh t th trng th gii a ra ch trng pht trin nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha, nhm s dng kinh t th trng thc hin mc tiu tng bc qu ln ch ngha x hi. ng li mi do ng ta khi xng bt u t i hi ng ln th VI(1986), tip tc pht trin qua i hi ngVII(1991), i hi ng VIII(1996) i vo cuc sng v to ra nhng bin i to ln trong i sng kinh t x h. ng li chnh l vic xo b nn kinh t tp chung quan liu bao cp, xy dng nn kinh t th trng X hi ch ngha c s qun l ca nh nc. Nhng thnh tu c ngha hng u ca cng cuc i mi l khc phc c mt bc quan trng tnh trng khng hong kinh t x hi, gi vng cng c s n nh chnh tr lm cho mi quan h i ngoi c m rng , uy tn v v tr ca nc ta trn th gii ngy mt nng cao, v ang to tin a nc ta chuyn sang mt thi k pht trin mi. t c nhng thnh tu trn th s qun l ca nh nc l iu quan trng khng th thiu . Vai tr qun l ca nh nc cn phi c i mi pht trin theo thi gian v ngy cng c cng c hon thin p ng v gii quyt tt nhng bin ng ca c ch th trng nhm thc hin dn giu nc mnh, x hi cng bng, vn minh. Vi chng em , nhng ch nhn tng lai ca t nc cng phi nhn thc su sc rng: cn phi hc tp, rn luyn, trau di kin thc mai y c kh nng p ng c nhng i hi ngy cng cao ca x hi, gp phn a nn kinh t t nc tin tng bc rt ngn v tin kp vi nn kinh t cc nc pht trin trong khu vc v trn th gii.

24

DANH MC TI LIU THAM KHO

1. Vn kin i hi ng VI, VII, IX , NXB S tht. 2. ng cng sn Vit Nam vi cng cuc i mi t nc, NXB Qun i nhn dn. 3. Mt s vn kinh t th trng nh hng XHCN nc ta, NXB Chnh tr quc gia. 4. C ch th trng v vai tr kinh t ca Nh nc Vit Nam, NXB Thng k. 5. Gio trnh Kinh t chnh tr Mc-Lnin, Nxb Chnh tr quc gia. 6. Tp ch cng sn cc s. 7 Tp ch l lun chnh tr cc s.

25