DI TRUYN HC NGI

*Dng 1: Xc nh kiu gen cc c th biu hin tnh trng tri do t bin sinh ra. Thng l th d hp t v alen t bin tri. V tt c nhng t bin u l nhng s kin him. Xc sut mt c th c c 2 alen t bin tri bng bnh phng tn s alen t binXS rt nh v c th b qua. Hn na, vic c c 2 alen t bin tri l qu kh khn v s lm c th ng hp kh sng st c. Do vy, khi bi tp cp ti mt c th biu hin tnh trng tri do t bin sinh ra th ta hiu c th l d hp t. *Dng 2: Tnh trng do gen ln nm trn nhim sc th thng quy nh - Xc nh quy lut di truyn chi phi tnh trng do gen ln nm trn nhim sc th thng quy nh da trn mt s c im: + Tnh trng biu hin ngt qung qua cc th h + Bnh biu hin t v xut hin c hai gii. - Vn dng cc quy lut di truyn Meldel xc nh s biu hin tnh trng th h sau. V d : mt gia nh b bnh i tho ng di truyn do Insulin mt hot tnh, ngi ta lp c s :
I II III IV

a) Hy cho bit bnh ny do gen tri hay gen ln quy nh? b) Bnh ny c lin kt vi gii tnh hay khng ? c) Kiu gen ca tt c cc c th c th c xc nh chc chn t s trn ? *Dng 3: Tnh trng do tri do gen trn nhim sc th thng quy nh. - Xc nh quy lut di truyn tnh trng do gen tri nm trn nhim sc th thng quy nh da vo cc c im: + Tnh trng biu hin nhiu, xut hin c hai gii + Khng c hin tng di truyn cch h - Sau xc nh kiu gen ca th h sau theo cc quy lut di truyn. V d : T ph h sau, xc nh quy lut di truyn ca tnh trng da vo ph h.
I II III

*Dng 4: Tnh trng ln lin kt X c th xut hin 1/2 s con trai ca ngi m bnh thng
Xc nh quy lut di truyn tnh trng do gen ln nm trn nhim sc th X quy nh da vo cc c im: + Tnh trng biu hin t v ch yu xut hin nam gii + Da vo quy lut di truyn gii tnh khi gen ln nm trn X xc nh kiu gen ca th h sau.( di truyn cho) V d : T ph h sau, xc nh quy lut di truyn ca tnh trng
I

II

T. P.V. Phc

*Dng 5: Tnh trng do gen tri nm trn nhim sc th X quy nh khng c alen tng ng trn Y (hin tng di truyn cho) - Xc nh quy lut di truyn tnh trng do gen tri nm trn nhim sc th X quy nh da vo cc c im: + Tnh trng xut hin nhiu v gp tt c con gi nu ngi cha mc bnh. + C hin tng di truyn cho: b truyn cho con gi v truyn sang chu trai. - Xc nh kiu gen ca cc th h sau da vo quy lut di truyn. V d : Ph h di y cho thy s di truyn mt bnh him gp ngi. Hy phn tch ph h tm ra quy lut di truyn ca bnh ny.
I II III IV V

Tnh trng do gen nm trn nhim sc th gii tnh Y quy nh khng c alen tng ng trn X ( hin tng di truyn thng) Phng php gii ton: - Xc nh quy lut di truyn tnh trng do gen trn Y khng c alen tng ng trn X quy nh da vo c im: + Tnh trng biu hin tt c cc con trai, c hin tng di truyn thng - Xc nh kiu gen ca cc th h da vo cc quy lut di truyn. V d: Xc nh quy lut di truyn da vo ph h sau:
I II III

*Dng 6:

*Dng 7: Dng ton tnh xc sut biu hin tnh trng th h con chu.

Gm cc bc chnh: Xc nh quy lut di truyn tnh trng da vo nhng cch nu phn trn. - Xc nh kiu gen v t l mang gen tnh trng b m ca th h cn tnh xc sut. - p dng tnh t l phn li kiu gen, kiu hnh i con da vo quy lut di truyn ca Mendel v quy lut di truyn gii tnh. - Tnh xc sut biu hin tnh trng th h cn tm bng phng php nhn hoc cng xc sut. V d 1: Tnh xc sut a con th h II mc bnh. I II III

V d 2: Mt ngi ph n b bnh bch tng c hai ngi con gi bnh thng. C hai u ly chng bnh thng v sinh ra con bnh thng. Tnh xc sut sinh ra a tr b bnh bch tng nu hai a chu ca h kt hn. V d 3: Gen quy nh bnh bch tng v PKU (phenylketonuria) nm trn 2 nhim sc th thng khc nhau v u l tnh trng ln. Hy tnh xc sut a con u tin ca ngi ph n v ngi n ng u d hp t v c hai tnh trng trn mc c 2 bnh bch tng v PKU. V d 4: Ngi n ng bnh thng c em gi b bnh, ngi n b bnh thng c em trai b bnh. Hai ngi ly nhau th xc sut sinh con u lng b bnh l bao nhiu? Cho bit bnh do gen ln, ngi bnh thng do gen tri hon ton trn NST thng.

T. P.V. Phc

V d 5: Trong qun th, c 1000 ngi th c mt ngi d hp t v gen gy bnh BT c kiu gen Aa. Tnh xc sut b m c cng kiu gen Aa ( gen A tri hon ton so vi gen gy bnh a) sinh ra hai a con bnh thng. V d 6: i vi mt bnh di truyn do t bin ln nm trn NST thng, nu mt trong hai b m bnh thng, ngi kia mc bnh th t l con ca h mc bnh s l bao nhiu %. V d 7: Trong gia nh cha m v ng b ngoi bnh thng. Tm xc sut sinh mt chu ngoi b bnh m mu. Bit bnh m mu do t bin gen ln nm trn NST gii tnh qui nh. V d 8: Bnh m mu v lc ngi l do gen ln trn NST gii tnh X (Xa) qui nh (khng c alen tng ng trn Y). Hy xc nh xc sut trong qun th ngi c mt cp b bnh thng v m mc bnh ny sinh ra a con trai bnh thng. V d 9. Cho s ph h sau:
I

II

III

? S ph h trn m t s di truyn ca mt bnh ngi do mt trong hai alen ca mt gen quy nh. Bit rng khng xy ra t bin tt c cc c th trong ph h. Xc sut cp v chng th h III trong ph h ny sinh ra a con gi b mc bnh trn l bao nhiu? *Dng 8: Tnh tn s biu hin tnh trng trong n con sinh ra ca b m Phng php gii ton: Tnh tn s xut hin mi kiu hnh tng ng th h cn xt p dng cng thc tnh tn s xc nh tn s biu hin tnh trng trong n con sinh ra .

a Cn . p a .q n a

( p+q = 1)

Trong : p v q l tn s xut hin mi kiu hnh tng ng, a s con c tnh trng xut hin bnh p Ch : vi nhiu tnh trng cng c th s dng cng thc trn bin i V d 1: ngi kh nng un cong li l tnh trng tri. Nu hai b m cng l d hp t sinh c 5 ngi con th tn s 3 ngi con trong s c kh nng un cong li l bao nhiu? V d 2: Nu 2 ngi cng l d hp t v tnh trng bch tng c 5 con th xc sut h c 2 con trai bnh thng, 2 con gi bnh thng v 1 con trai bch tng l bao nhiu? V d 3 : ngi, thiu rng hm l do gen tri trn nhim sc th thng quy nh. Nu hai b m d hp t sinh 5 a tr, hy tnh tn s : a) Tt c 5 a tr u khng mc bnh b) S c 3 a bnh thng v 3 a b bnh c) Hai a tr u bnh thng v 3 a tr cui cng b bnh V d 4: X nang l mt bnh di truyn bi gen ln. Nu hai ngi bnh thng nhng d hp t ly nhau, hy tnh tn s : a) Mt trong 3 a tr b bnh b) Trong 4 a tr, th t s l: con trai bnh thng, con gi b bnh, con trai b bnh, con gi bnh thng BI TP TRC NGHIM Cu 1: Cho s ph h sau:

T. P.V. Phc

Bnh P c quy nh bi gen tri (P) nm NST thng; bnh Q c quy nh bi gen ln (q) nm trn nhim sc th gii tnh X, khng c alen tng ng trn Y. Bit rng khng c t bin mi xy ra. Xc sut cp v chng th h th III trong s ph h trn sinh con u lng l con trai v mc c hai bnh P, Q l A. 6,25%. B. 3,125%. C. 12,5%. D. 25%. Cu 2: Cho s ph h sau:

S ph h trn m t s di truyn mt bnh ngoi do mt trong hai alen ca mt gen quy nh. Bit rng khng xy ra t bin tt c cc c th trong ph h. Trong nhng ngi thuc ph h trn, nhng ngi cha th xc nh c chnh xc kiu gen do cha c thng tin l: A. 8 v 13 B. 1 v 4 C. 17 v 20 D. 15 v 16 Cu 3: Kho st s di truyn bnh M ngi qua ba th h nh sau : I
1 2 3 4

Nam bnh thng

4

II III

Nam b bnh M N bnh thng N b bnh M

Xc sut ngi III2 mang gen bnh l bao nhiu: A. 0,335. B. 0,75. C. 0,67. D. 0,5. Cu 4: Cho s ph h di y, bit rng alen a gy bnh l ln so vi alen A khng gy bnh v khng c t bin xy ra cc c th trong ph h:
I(1-2) II(1-6) III1

Kiu gen ca nhng ngi: I1, II4, II5 v III1 ln lt l: A A A a a a A a A. X X , X X , X X v X X . B. aa, Aa, aa v Aa. A A A a a a A A C. Aa, aa, Aa v Aa. D. X X , X X , X X v X X .

--- HT ---

T. P.V. Phc