You are on page 1of 3

7.2.

2 Ki - to giao: * Nhng tien e hnh thanh: Ki - to giao ra i vung ong cua e quoc La Ma vao khoang the ky I sCN thuoc a phan cua Palestin, la san pham cua che o chiem hu no le. Co the noi en mot so tien e ra i cua Kito - to giao La Ma sau: - Ve mat xa hoi: Nam 63 TCN, tai vung at Palestin, ni ngi Do Thai sinh song a xay ra mot cuoc noi chien. Mot trong nhng ben tham chien a cau vien La Ma. Pompei - mot trong 3 nhan vat trong che o tam hung lan th nhat trong lch s La Ma - a em quan chinh phuc vung at nay, ap at che o cai tr va boc lot het sc ha khac vi c dan ay (trc tiep cai tr hoac ch nh hoang t ngi Palestin cai tr theo chu trng va phuc vu quyen li cua ngi La Ma). Chnh v the, nhieu cuoc khi ngha a no ra chong lai s thong tr va boc lot cua nha nc va chu no La Ma ac biet la ngi Zealot nhng eu lan lt that bai va b an ap het sc da man. Di ach cai tr cua La Ma, c dan ay phai ganh chu cuoc song het sc cc kho, nhng bat cong cua xa hoi, cuoc song khong loi thoat. Chnh v the, trong khoi quan chung, nhat la no le va dan ngheo bat au nay sinh tam ly bi quan, chan nan, tuyet vong trong cuoc song hien thc. Do o, hoc hng vao mot s giai thoat, trong ch vao s cu giup cua mot lc lng sieu nhien co the giup ho thoat khoi ach thong tr cua chu no La Ma, xay dng mot vng quoc cong bang, bnh ang. - Ve ton giao: Nh tren a noi, vung at Palestin la vung at sinh song chu yeu cua ngi Do Thai, mot toc ngi chu nhieu bat hanh trong lch s cua mnh. To tien cua ho la ngi Hebre, mot toc ngi

song du muc nay ay mai o. Khoang gia the ky XIII TCN, di s dan dat cua Moises ngi Do Thai a t Ai Cap tr ve Palestin va sau o a lap nen quoc gia Do Thai (vao khoang cuoi thien nien ky II TCN). Cung ke t o, ngi Do Thai a tin va i theo mot ton giao nhat than - th v than duy nhat o la Chua Giehova, vi s truyen giao cua Moises. Ho tin rang, dan toc Do thai la dan c Chua tron, Chua ch noi chuyen vi ngi Do Thai, thong qua S gia cua Ngi la Moises. Nam 586, quoc gia Do thai b e quoc Tan Babilon cai tr, nen oc lap cua quoc gia nay a khong con ton tai trong mot thi gian dai sau o. Tr ong boi canh nh vay, cac nha tien tri Do Thai giao a d oan va tuyen truyen rang se co mot v Chua Cu The sap xuong tran gian e cu vt loai ngi, tieu diet ke xau, giai thoat nhng au kho cua con ngi, giai cu khoi kiep no le tram luan. - Ve t tng triet hoc: T gia the ky I TCN tr i, nha nc La Ma a chuyen dan t hng thnhsang suy thoai. Giai cap chu no muon li dung ton giao e duy tr trat t xa hoi. Do vay triet hoc La Ma chuyen dan sang duy tam luan, quay ve vi trng phai triet hoc khac ky - Stoicism oc hinh thanh Hy Lap khoang cuoi the ky IV TCN. Tieu bieu cho trng phai nay La Ma la cac t tng cua Seneque va Philo. + Seneque: (cuoi the ky I TCN - au TK I s.CN): ong muon thiet lap mot he thong luan ly da tren nguyen tac khiem nhng va nhan nhuc. Ong cho rang the xac la ganh nang cua linh hon, la s trng phat oi vi linh hon. Cuoc song tran gian ch la khuc dao au cho the gii ben kia cua linh hon - the gii con ngi sau khi chet. Cai the gii ben kia ay, no le - ngheo kho, giau co - quy toc eu co the at c nh nhau, neu con ngi biet

nhan nhuc, nhng nhn, chu ng gian kho, lay s phuc tung lam c tnh tot ep nhat cua con ngi. + Philo: (na au the ky I s.CN): the gii vat chat, trong o co ca con ngi la can nguyen cua toi loi, the xac la nguc that cua linh hon. Gia the xac va linh hon co mot vc tham khong the en vi nhau c va trung gian cua vc tham o la cai ma ong goi la Thien ao - ang Cu The. Con ngi muon c giai thoat chi can co niem tin va mot cuoc song ao c. * Giao ly c ban cua Ki - to giao: Buoi ban au, Ki - to giao la ton giao cua dan ngheo va no le. Chua Jesus a keu goi va tuyen truyen s bnh ang gia ngi vi ngi, gia ngi no le vi ngi t do. Chua Jesus con tuyen truyen ve "ao c cua Thng e" va "long tin vao Thien Chua". Vi nha nc La Ma, Ong con cho rang e quoc La Ma la mot "mu an ba ay toi loi va se sm b diet vong", tn o Ki - to giao se c song trong vng quoc cua Chua. ay chnh la nhng yeu to mi nham phu nhan s ton tai cua che o va nha nc chiem hu no le La Ma, phu hp vi nguyen vong cua dan ngheo va no le. Khi mi hnh thanh, Ki - to giao khong oi hoi cac le nghi phien toai, khong co nhng ieu cam k nghiem ngat; cac tn o c to chc tap trung trong cac cong xa Ki - to giao ma o moi ngi eu song tng than tng ai, duy tr cuoc song bnh ang ong thi len an nhng ngi giau co va ke boc lot. Buoi ban au, nhng ieu nay mang y ngha nh mot cuoc van ong x

You might also like