MC LC

Chng 1: VN M HO THNG TIN..4 1.1 KHI NIM M HO..4 1.1.1 nh ngha.4 1.1.2 Phn loi6 1.2 H M HO I XNG.....7 1.2.1 H m ho i xng c in.......7 1.2.1.1 M dch vng7 1.2.1.2 M thay th...8 1.2.1.3 M Affine.....9 1.2.1.4 M Vigenere...10 1.2.1.5 M Hill...11 1.2.1.6 M hon v.12 1.2.1.7 M dng.13 1.2.2 H m ho i xng hin i14 1.2.2.1 M theo chui bit14 1.2.2.2 M theo ch14 1.2.2.3 M theo khi...15 1.2.2.4 M m15 1.2.2.5 DES16 1.3 H M HO CNG KHAI..17 1.3.1 H mt m RSA....17 1.3.1.1 nh ngha s h mt.17 1.3.1.2 Thc hin h mt18 1.3.1.3 Cc phng php tn cng h mt..18 1.3.2 H Elgamal........19

Chng 2: VN GIU TIN..20 2.1 KHI NIM V GIU TIN......20 2.1.1 Khi nim thng tin s ho..20 2.1.2 Khi nim giu tin21 2.1.3 M hnh giu tin....22 2.1.3.1 M hnh giu tin vo phng tin cha..22 2.1.3.2 M hnh tch tin t phng tin cha.23 Mt s thut ng c bn...24 2.1.4 Phn loi k thut giu tin...25 2.1.4.1 Phn loi theo phng tin cha.25 2.1.4.2 Phn loi theo cch thc tc ng ln phng tin.25 2.1.4.3 Phn loi theo mc ch s dng25 2.1.5 Cc thnh phn trong k thut giu tin..26 2.1.5.1 Phng tin cha tin...26 2.1.5.2 Thng tin cn che giu27 2.1.5.3 Kho giu tin..27 2.2 CC GIAO THC GIU TIN..28 2.2.1 Giu tin thun tu.28 2.2.2 Giu tin s dng kho b mt...29 2.2.3 Giu tin vi kho cng khai.30 2.3 GIU TIN TRONG D LIU A PHNG TIN..31 2.3.1 Giu tin trong nh31 2.3.2 Giu tin trong audio.32 2.3.2 Giu tin trong video.33

2.4 PHNG PHP GIU TIN TRONG MI TRNG A PHNG TIN.34 2.4.1 Mt s k hiu.34 2.4.2 Nguyn l giu tin bng cch thay th35 2.4.3 Thay i cc bit t quan trng nht.37 2.4.4 Phng php giu tin vo cc vng ca phng tin cha...41 2.4.5 Hon v gi ngu nhin.44 2.4.6 Gim cht lng nh giu tin..46 2.4.7 Giu tin trong nh mu47 2.4.7.1 Giu tin trong cc nh dng nh dng bng mu...47 2.4.7.2 Giu tin trong cc nh mu thng thng...49 Nhng thut ng vit tt...50

Chng 1

VN M HO THNG TIN

1.1 KHI NIM M HO 1.1.1 nh ngha i tng c bn ca mt m l to ra kh nng lin lc trn mt knh khng mt cho hai ngi s dng (c th gi l S (Sender) v R (Receiver)) sao cho i phng T khng hiu c thng tin c truyn i. Knh ny c th l mt ng dy in thoi hoc mt mng my tnh. Thng tin m S mun gi cho R (bn r) c th bt k dng d liu no. S s m ho bn r bng mt kho c xc nh trc v gi bn m trn knh. T c bn m thu trm c trn knh, song kh th xc nh c ni dung bn r. R (l ngi bit kho) c th gii m v thu c bn r. nh ngha h mt m H mt m l mt b 5 (P, C, K, E, D) tho mn cc iu kin sau: 1. P l mt tp hu hn cc bn r c th. 2. C l tp hu hn cc bn m c th. 3. K (khng gian kho) l tp hu hn cc kho c th. 4. i vi mi k K c mt quy tc m: P C v mt quy tc gii m tng ng dk D. Mi ek: P C v dk: C P l nhng hm m: dk (ek (x)) = x vi mi bn r x P. Tnh cht 4 l tnh cht ch yu. Ni dung ca n l nu mt bn r x c m ho bng ek v bn m nhn c sau c gii m bng dk th ta phi thu c bn r ban u x. S v R s p dng th tc sau dng h mt kho ring. Trc tin h chn ngu nhin mt kho k K. iu ny thc hin khi h cng mt ch v khng b T theo di, hoc khi h c mt knh mt trong trng hp xa nhau. Sau gi s S mun gi mt thng bo cho R trn mt knh khng mt v ta xem thng bo ny l mt chui: x = x 1, x2, , xn vi s nguyn n 1 no .

 y mi mt k hiu ca bn r x P, 1 i n. Mi xi s c m ho bng quy tc m ek vi kho k xc nh trc . Bi vy, S s tnh y = e k (x i ), 1 i n v chui bn m nhn c y = y1y2yn , s c gi trn knh. Khi R nhn c y = y 1y2yn anh ta s gii m dk v thu c bn r gc x1x2xn.

B m ho

B gii m

Knh an ton

Ngun kho
Hnh 1: Knh lin lc

R rng l trong trng hp ny hm m ho ek phi l hm n nh (tc l nh x 1 - 1). Nu khng vic gii m s khng th thc hin c mt cch tng minh.

1.1.2 Phn loi Cc h thng m ho ph bin thuc mt trong hai loi sau: M ho vi kho i xng (Symmetric-key Encryption) M ho vi kho cng khai (Public-key Encryption)

M ha i xng l h m ho m bit c kho lp m th d tnh kho gii m v ngc li. Trong mt s trng hp, h m ho kho i xng c kho lp m v kho gii m trng nhau. M ha vi kho cng khai s dng hai kha khc nhau thc s, m ha v gii m thng tin. Tc l bit kho ny kh tnh c kho kia. Mi h thng m ha c u nhc im ring. M ha vi kho i xng x l nhanh, nhng an ton khng cao. M ha vi kho cng khai x l chm hn, nhng an ton v tnh thun tin trong qun l kha cao. Trong cc ng dng m ha hin ti, ngi ta thng kt hp cc u im ca c hai loi m ha ny.

1.2 H M HO I XNG 1.2.1 H m ho i xng c in 1.2.1.1 M dch vng Ta s m t m dch vng da trn s hc module. Ta nh ngha Zm l tp cc s nguyn t 0 n m 1, k hiu cng dng cho cc s nguyn t 0 n m 1 vi cc php cng v nhn theo mod m. Vic cng v nhn trong Zm c thc hin ging nh cng v nhn cc s thc ngoi tr mt im l cc kt qu s c rt gn theo module m. M dch vng c xc nh trn Z25 (do c 26 ch ci trn bng ch ci ting Anh) mc d vy c th xc nh n trn Zm vi module m tu . nh ngha: Gi s P = C = Z26 vi 0 k 25 ek(x) = x + K mod 26 v dk(x) = y K mod 26 (x, y Z26) Trong trng hp K = 3, h mt m thng c gi l h m Caesar c Julius Caesar s dng. Ta s s dng m dch vng (vi module 26) m ho mt vn bn ting Anh thng thng bng cch thit lp s tng ng gia cc k t v cc thng d theo module 26 nh sau: A 0, B 1, , Z 25. A 0 N 13 B 1 O 14 C 2 P 15 D 3 Q 16 E 4 R 17 F 5 S 18 G 6 T 19 H 7 U 20 I 8 V 21 J 9 W 22 K 10 X 23 L 11 Y 24 M 12 Z 25

1.2.1.2 M thay th Mt h m ni ting khc l h m thay th. nh ngha: Cho P = C = Z26. K cha mi hon v c th ca 26 k hiu 0, 1, , 25 Vi mi php hon v K, ta nh ngha: e(x) = (x) v d(y) = -1(y) trong -1 l hon v ngc ca . Sau y l mt v d v php hon v ngu nhin to nn mt hm m ho (cc k hiu ca bn r c vit bng ch thng cn cc k t ca bn m l ch in hoa). a X n S b N o F c Y p L d A q R e H r C f P s V g O t M h G u U i Z y E j Q w K k W x J l B y D m T z I

Nh vy, e(a) = X, e(b) = N,hm gii m l php hon v ngc. iu ny c thc hin bng cch vit hng th hai ln trc ri sp xp theo th t ch ci. Ta nhn c: A d N b B l O g C r P f D y Q j E v R q F o S n G h T m H e U u I z V s J x W k K w X a L p Y c M T Z I

Bi vy d(A) = d, d(B) = l,

1.2.1.3 M Affine

M dch vng l mt trng hp c bit ca m thay th ch gm 26 trong s 26! cc hon v c th ca 26 phn t. Mt trng hp c bit khc ca m thay th l m Affine c m t di y. Trong m Affine, ta gii hn ch xt cc hm m c dng: e(x) = a * x + b mod 26 (a, b Z26. Cc hm ny c gi l hm Affine, ch rng khi a = 1 ta c m dch vng). nh ngha: Cho P = C = Z26 v gi s K = {(a, b) Z26 Z26: UCLN (a, 26) = 1} Vi K = (a, b) K ta nh ngha: ek(x) = a * x + b mod 26 v vi x, y Z26 c c php gii m tng ng, tc cho phng trnh: a * x + b = c mod 26 c li gii i vi x (vi bt k c cho trc) th iu kin cn v l a nguyn t vi 26, tc UCLN(a, 26) = 1. Khi UCLN (a, 26) = 1, th c s a-1 Z26 sao cho a * a-1 = a-1 * a = 1 mod 26 v do , nu y = a * x + b mod 26, th x = a-1 (y - b) mod 26 v ngc li. dk(y) = a-1 (y - b) mod 26

1.2.1.4 M Vigenere

Trong c hai h m dch vng v m thay th (mt khi c chn) mi k t s c nh x vo mt k t duy nht. V l do , cc h mt m cn li c gi l h thay th n biu. By gi ta s trnh by mt h mt m khng phi l b ch n, l h mt m Vigenere ni ting. Mt m ny ly tn ca Blaise de Vigenere sng vo th k 16. S dng php tng ng A 0, B 1,, Z 25 m t trn, ta c th gn cho mi kho K vi mt chui k t c di m c gi l t kho. M Vigenere s m ho ng thi m k t: Mi phn t ca bn r tng ng vi m k t. nh ngha: Cho m l mt s nguyn dng c nh no . P = C = K = (Z26)m. Vi kho K = (k1, k2,, km) ta xc nh: ek(x1, x2,, xm) = (x1 + k1, x2 + k2,, xm + km) v dk(y1, y2,, ym) = (y1 k1, y2 k2,, ym - km)

trong tt c cc php ton c thc hin trong Z26.

1.2.1.5 M Hill
10

Trong phn ny s m t mt h mt thay th a biu khc oc gi l mt m Hill. Mt m ny do Lester S.Hill a ra vo nm 1929. Gi s m l mt s nguyn dng, t P = C = (Z26)m. tng y l ly m t hp tuyn tnh ca m k t trong mt phn t ca bn r to ra m k t mt phn t ca bn m. Nh vy, kho s c cho bi mt ma trn cp m, tc l mt phn t ca Z26m*n. php bin i tuyn tnh xc nh bi ma trn K Z26m*n c php nghch o, ma trn K cng phi c phn t nghch o K-1 Z26m*n. iu kin cn v ma trn K c ma trn nghch o l nh thc ca n, k hiu det K nguyn t vi m. nh ngha: Cho m l s nguyn dng. P = C = Z26m, = {K Z26m*n: (det K, 26) = 1 } Vi mi K , ta c: ek (x1, x2, , xm) = (x1, x2, , xm) * K v dk (y1, y2, , ym) = (y1, y2, , ym) * K-1.

1.2.1.6 M hon v
11

Tt c cc h mt m trn t nhiu u xoay quanh php thay th: cc k t ca bn r c thay bng cc k t khc trong bn m. tng ca m hon v l gia cc k t ca bn r khng thay i nhng s thay i v tr ca chng bng cch sp xp li cc v tr ny. M hon v (cn c gi l m chuyn v) c dng t hng trm nm nay. Tht ra th s phn bit gia m hon v v m thay th c Giovani Porta ch ra t nhng nm 1563. Khng ging nh m thay th, y khng c cc php ton i s no cn thc hin khi m ho v gii m nn thch hp hn c l dng lun cc k t m khng dng cc thng d theo module 26. nh ngha: Cho m l mt s nguyn dong xc nh no . Cho P = C = (Z26)m v gm tt c cc hon v ca {1, , m}. i vi mt kho (tc l mt hon v) ta xc nh: e (x1, , xm) = (x(1), , x(m)) v d (y1, , ym) = (y-1(1), , y-1(m))

trong -1 l hon v ngc ca .

1.2.1.7 M dng
12

Trong cc h mt m nghin cu trn, cc phn t lin tip ca bn r u c m ho bng cng mt kho K. Tc xu bn m y nhn c c dng: y = y1y2y3. = ek (x1) ek (x2). Cc h mt m thuc dng ny thng c gi l cc m khi. Mt quan im s dng khc l mt m dng. tng c bn y l to ra mt dng kho z = z1z2 v dng n m ho mt xu bn r x = x1x2. theo quy tc: y = y1y2y3. = e z (x1) e z (x2).
1 2

M dng hot ng nh sau: Gi s k K l kho v x1x2.... l xu bn r. Hm fi c dng to zi (zi l phn t th i ca dng kho) trong fi l mt hm ca kho K v i 1 k t u tin ca bn r. z = fi (K, x1, , xi - 1) Phn t zi ca dng kho c dng m xi to ra yi = ezi (xi). Bi vy, m ho xu bn r x1x2.... ta phi tnh lin tip: z1, y1, z2, y2 Vic gii m xu bn m y1y2. c th c thc hin bng cch tnh lin tip: z1, x1, z2, x2. nh ngha: Mt m dng l mt b (P, C, K, L, F, E, D) tho mn cc iu kin sau:
1. P l tp hu hn cc bn r c th 2. C l tp hu hn cc bn m c th 3. K l tp hu hn cc kho c th (khng gian kho) 4. L l tp hu hn b ch ca dng kho 5. F = (f1f2.) l b to dng kho. (Vi i 1) fi : K P-1 L 6. Vi mi z L c mt quy tc m ez E v mt quy tc gii m tng

ng dz D. (ez : P C v dz : C P l mt hm tho mn dz (ez (x)) = x vi mi bn r x P ). 1.2.2 H m ho i xng hin i

13

1.2.2.1 M theo chui bit Trong h m theo chui bit, thng ip l cc bit v kho c pht sinh bi mt b pht sinh bit ngu nhin. Bn r c m ho theo tng bit mt c bn m: M K C 0 1 1 0 0 0 1 1 1 1 1 1 1 0 1 0 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 0 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 0 1 1 1 0 1 1 0 1 Kho c cung cp cho b pht sinh bit ngu nhin to ra dy tn

hiu nh phn. Chui bit kho K sau c trn vi bn r M, thng theo php XOR (php cng mod 2), sinh ra bn m C. Gii m c thc hin bng cch XOR bn m vi cng kho K do s dng b pht sinh chui bit ngu nhin to ra: C K M 1 1 1 1 1 0 1 0 1 1 1 0 1 1 0 1 1 0 0 1 1 0 0 1 0 0 0 1 0 1 1 1 0 1 1 0 0 0 1 1 1 1 1 1 1 0 1 0

1.2.2.2 M theo ch Cc h m ban u thng da trn c s php bin i mt ch ci trong bn r thnh mt ch ci khc trong bn m. K thut m ho ny cn c gi l m thay th, do mt k t c chuyn thnh mt k t khc bng cch thay th. thc hin phng php ny, cn nh ngha mt bng m (nh bng m ASCII) s ho bn r, v cc php ton ny lm vic trn cc s thay v cc k t. Minh ho: A B C D E F G H I K LR S T U V W X Y Z 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 17 18 19 20 21 22 23 24 25

1.2.2.3 M theo khi

14

Trong m khi, bn r v bn m c chia thnh tng khi k t trc khi thi hnh m ha v gii m. K thut m theo khi c m t nh sau: - Chia vn bn M thnh nhiu khi, M = M1M2Mj, mi khi Mi, 1 i j l mt khi n k t. - Chuyn cc k t thnh cc s tng ng v xy dng bn m: Ci = AMi + B( mod n), i = 1,2,,j Trong , (A, B) l kho, A l mt ma trn kh nghch cp n, vi gcd(det(A), n) = 1, B = (B1, B2,, Bn)T, C = (c1, c2, , cn) v Mi = (m1, m2,, mn)T. - gii m, ta thi hnh php ton: Mi = A-1(Ci - B)(mod n). trong A-1 l ma trn nghch o ca A. 1.2.2.4 M m M m do Pohlig v Hellman gii thiu nm 1976, c th c m t nh sau. Chn p l s nguyn t, M l mt s tng ng ca bn r vi mi k t trong bn r c thay th bng m tng ng nh trong bng (c m rng x l k t trng): A B C D E F G H I K L R S T U V W X Y Z 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 18 19 20 21 22 23 24 25 26 - Chia M thnh cc khi Mi, 0 < Mi < p. Gi k l mt s nguyn tho mn 0 < k < p v gcd (k, p-1) = 1. - M ho khi Mi thnh: Ci = E(k,Mi) Mik (mod p) - Ci c gii m theo cng thc Mi = D(v,Ci) Civ (Mik)v Mi (mod p) trong , kv 1 (mod p-1). 1.2.2.5 DES
15

M hnh m kho b mt (m ho i xng) ph bin nht ang c s dng l DES Data Encryption Standard - c IBM xut v c u ban Chun Quc gia M, hin gi l Vin Quc gia v chun v cng ngh (NIST), chp nhn nh mt chun chnh thc. DES s dng mt php ton hon v, thay th, v mt s ton t phi tuyn. Cc php ton t phi tuyn ny c p dng (16 ln) vo tng khi ca thng ip 32 bit. Bn r, trc ht, c chia thnh cc khi thng ip 64 bit. Kho s dng 56 bit nhn c t kho b mt 64 bit, c cha 8 bit kim tra chn l. Thut gii gii m c thc hin theo chiu ngc li, vi cng mt kho b mt dng khi m ha.

16

1. 3 H M HO KHO CNG KHAI Phng php m ho cng khai l s phi hp gia mt kho ring (Private Key) v mt kho cng khai (Public Key). Kho ring ch c bit bi mi my tnh, trong khi kho cng khai c my tnh ny cung cp cho cc my tnh khc giao tip vi n. gii m mt thng ip m ho, my tnh nhn thng ip phi dng kho b mt. 1.3.1 H mt m RSA 1.3.1.1 nh ngha s h mt H mt m RSA s dng cc tnh ton trong Zn, trong n l tch ca 2 s nguyn t phn bit p v q. Ta nhn thy rng (n) = (p - 1)(q - 1). nh ngha: Cho n = p * q vi p, q l s nguyn t ln. t P = C = Zn Chn b nguyn t vi (n) , (n) = (p - 1)(q - 1). K = {(n, a, b): a * b 1 (mod (n) )}. Gi tr n v b l cng khai, v a l b mt Vi mi K = (n, a, b), mi x P, y C, ta c: Hm m ho: y = ek(x) = xb mod n Hm gii m: dk (x) = ya mod n

17

1.3.1.2 Thc hin h mt C nhiu kha cnh cn tho lun v h mt m RSA, bao gm cc chi tit v vic thit lp h mt m, tnh hiu qu ca php m v gii m v mt ca h. thit lp h thng, R s tun theo cc bc sau: 1. R to 2 s ngyn t ln p v q
2. R tnh n = p * q v (n) = (p - 1)(q - 1) 3. R chn mt s ngu nhin b (1 < b < (n) ) sao cho UCLN(b, (n) ) = 1 4. R tnh a = b-1 mod (n) dng thut ton Euclide m rng 5. R cng b n v b trong mt danh b v dng chng lm kho cng khai.

1.3.1.3 Cc phng php tn cng h mt Cch tn cng d thy nht i vi h mt m ny l thm m c gng phn tch n ra cc tha s nguyn t. Nu thc hin c php phn tch ny th c th d dng tnh c (n) = (p -1)*(q - 1) v tnh s m a v b ng nh R lm. V th h RSA c coi l mt th nht thit n = p*q phi l mt s ln vic phn tch n s khng c kh nng v mt tnh ton. V vy m bo an ton, nn chn cc s p v q c chng 100 ch s, khi n s c ti 200 ch s. Php m (hoc gii m) s xoay quanh php ly lu tha theo module n. V n l mt s rt ln nn ta phi s dng s hc ly chnh xc nhiu ln thc hin cc tnh ton trong Zn v thi gian tnh ton cn thit s ph thuc vo s cc bit trong biu din nh phn ca n.

18

1.3.2 H Elgamal Nm 1985, Elgamal ngh mt h m kho cng khai da trn bi ton logarithm ri rc. Chng ta s bt u bng vic m t bi ton ny khi thit lp mt trng hu hn Zp, p l s nguyn t. Bi ton logarithm ri rc trong Zp l i tng trong nhiu cng trnh nghin cu v c xem l bi ton kh nu p c chn cn thn. C th l khng c mt thut ton thi gian a thc no cho bi ton logarithm ri rc. gy kh khn cho cc phng php tn cng bit, p phi c t nht 150 ch s v p 1 phi c t nht mt tha s nguyn t ln. Li th ca bi ton logarithm ri rc trong xy dng h mt l kh tm c cc logarithm ri rc, song bi ton ngc ly lu tha li c th tnh ton hiu qu cao theo thut ton nhn v bnh phng. Ni cch khc, lu tha theo module p l hm mt chiu vi cc s nguyn t p thch hp. Elgamal pht trin mt h kho cng khai da trn bi ton logarithm ri rc. H mt m Elgamal l mt h mt m khng tt nh v bn m ph thuc vo bn r x ln gi tr ngu nhin k do ngi gi chn. Bi vy, s c nhiu bn m c m t cng bn r. nh ngha: Cho p l s nguyn t sao cho bi ton logarithm ri rc trong Zp l kh gii. Cho Zp* l phn t nguyn thu. Gi s P = Zp*, C = Zp* Zp*. Ta nh ngha: K = {(p, , a, ): a(mod p) } Cc gi tr p, , c cng khai, cn a gi b mt. Vi K = (p, , a, ) v mt s ngu nhin b mt k Zp - 1, ta xc nh: ek(x, k) = (y1, y2) trong : v y = k mod p y2 = x * k mod p

vi y1, y2 Zp* ta xc nh: dk (y1, y2) = y2 (y1a)-1 mod p.

19

Chng 2
2.1 KHI NIM V GIU TIN

VN GIU TIN

2.1.1 Khi nim thng tin s ho Thng tin l mt khi nim tru tng, th hin di nhiu dng thc khc nhau. Thng tin c th pht sinh, c lu tr, c bin i trong nhng vt mang tin. Thng tin c th c truyn i, c sao chp hoc x l, cho chng ta cc thng tin c ngha thit thc. Thng tin c biu hin bng cc tn hiu vt l. My tnh khng th hiu c t ng, sch bo tranh nh theo ngha thng thng. My tnh ch lu tr, x l nhng thng tin c s ho thnh tng bit gi tr nh nht ca thng tin, hoc thnh mt nhm bit gi l byte. Bit c th c hai gi tr tt-off/m-on, hoc hai gi tr c/khng, 0 zero/1- one. My tnh c ch to vi cc thit b chuyn mch (switching device), c th chuyn trng thi d liu sang dng nhng s 0 v 1 ca h thng s nh phn. l h thng s bao gm tt c cc s biu din bi hai k hiu 0 v 1.

20

2.1.2 Khi nim giu tin Giu tin l giu (hoc nhng) mt lng thng tin s vo trong i tng d liu s khc. Giu tin nhiu khi khng phi ch hnh ng giu theo ngha thng thng, m ch mang ngha quy c. Mc ch ca giu tin Giu tin phc v cho hai mc ch tri ngc nhau: - Bo mt cho nhng d liu c giu trong i tng cha. - Bo m an ton (bo v bn quyn) cho chnh i tng cha d liu giu trong . Hai mc ch giu tin pht trin thnh hai lnh vc vi yu cu v tnh cht khc nhau : - Giu thng tin b mt (Steganography). - Thu vn s (Watermarking).

Giu thng tin <Information hiding>

Giu thng tin b mt <Steganography>

Thu vn s <Watermarking>

Hnh 2: Hai lnh vc ca giu tin

21

2.1.3 M hnh giu tin 2.1.3.1 M hnh giu tin vo phng tin cha

Thng tin cn giu M

Phng tin cha tin C

B nhng thng tin

Phng tin cha tin c giu (S)

Phn phi

Kho giu tin Hnh 3: S giu tin

u vo: - Thng tin cn giu: Tu theo mc ch ca ngi dng, n c th l thng ip (vi giu tin b mt) hay l cc logo, hnh nh bn quyn. - Phng tin cha: cc file nh, text, audiol mi trng giu tin. - Kho: thnh phn gp phn lm tng bo mt. B nhng thng tin: l chng trnh thc hin vic giu tin. u ra: l phng tin cha, c tin giu trong .

22

2.1.3.2 M hnh tch tin t phng tin cha Din ra theo quy trnh ngc li vi giu tin: u ra l cc thng tin c giu v phng tin cha.

Kho giu tin

Phng tin cha tin c giu (S)

B nhng thng tin

Phng tin cha tin C

Thng tin giu M Hnh 4: S tch tin

23

Mt s thut ng c bn: Giu d liu (Datahiding) (Information hiding): K thut giu thng tin ni chung bao gm: Giu tin b mt (steganography) v giu tin thu vn (watermaking). Giu tin (Steganography): K thut giu tin mt trong mt i tng. K thut thu vn (watermaking): K thut giu tin (kiu nh du), c dng bo v chnh i tng cha tin giu. Phng tin cha (Cover Object): Phng tin c la chn giu (hoc nhng) thng tin vo trong . Phng tin cha sau khi giu tin (Stego Object): Phng tin cha tin, sau khi giu thng tin vo trong . Thng ip (Message): Thng tin c giu trong phng tin cha, chuyn i.

24

2.1.4 Phn loi k thut giu tin C nhiu cch tin hnh phn loi cc phng php giu thng tin theo cc tiu ch khc nhau, nh theo cc phng tin cha tin, cc phng php tc ng ln phng tin cha tin, hay phn loi theo cc ng dng c th. 2.1.4.1 Phn loi theo phng tin cha tin - Giu thng tin trong nh. - Giu thng tin trong cc file m thanh. - Giu thng tin trong video. - Giu thng tin trong vn bn dng text. 2.1.4.2 Phn loi theo cch thc tc ng ln phng tin - Phng php chn d liu: tm v tr trong file d b b qua, v chn cc d liu cn giu vo (vd: d liu c giu sau cc k t EOF) . - Phng php thay th: thay th cc phn t khng quan trng ca phng tin cha, bng cc d liu ca thng ip cn giu (vd: thay th cc bit t quan trng, thay th trong min tn s, cc k thut tri ph, thng k) - Phng php to cc phng tin cha: T thng ip cn chuyn i, s to ra hp l phng tin cha, phc v cho vic truyn thng tin . 2.1.4.3 Phn loi theo mc ch s dng - Giu thng tin b mt. - Giu thng tin thu vn.

25

2.1.5 Cc thnh phn trong k thut giu tin 2.1.5.1 Phng tin cha tin c th che giu thng tin an ton v hiu qu, ngoi vic phi c thut ton giu tin tt, giao thc lin lc m bo, phng tin cha ph hp cng l yu t quan trng. Phng tin cha C c th l bt k dng d liu no m my tnh c th c c nh file hnh nh, m thanh s, bn tin dng textNhng phng tin cha phi c lng thng tin d tha ti thiu, c th giu thng tin, v d liu khi bin i giu tin, c th b pht hin. C hai yu cu t ra vi phng tin cha: - Phng tin cha tin phi c gi b mt. - Khng s dng phng tin cha tin n ln th hai. Yu cu th nht trnh k tn cng c phng tin cha , th vic giu tin tr ln v ngha. Yu cu th hai trnh k tn cng c th so snh hai phin bn phng tin cha , pht hin nhng ch khc nhau, dn n nghi ng v mt lin lc b mt. Do phi hu ton b cc phng tin cha c dng ti pha ngi gi, v phng tin cha sau khi tch ly thng tin ngi nhn. trnh vic nghi ng ca k tn cng, phng tin cha trc khi giu tin (C) v sau khi giu tin (S), phi m bo ging nhau v mt tri gic, sau mi n cc yu cu v thuc tnh thng k, v cht lng C th s dng nhiu loi phng tin cha khc nhau, nhng v l do ph bin v d thc hin, nh lun c coi l phng tin cha ch yu.

26

2.1.5.2 Thng tin cn che giu Thng ip m hai i tc cn trao i, c th l bt c loi d liu no. Vi k thut hin nay, c th giu nhiu loi d liu trong phng tin cha. Do yu cu an ton, kch thc ca phng tin cha phi ln hn rt nhiu kch thc ca thng ip, nn thng ip dng text (c kch thc nh) thng c dng nhiu nht. Tuy nhin ngi ta c th giu c nh, bn vi yu cu mc cn thit, phng tin cha l nh hay bn khc. 2.1.5.3 Kho giu tin Kho giu tin l thnh phn quan trng quyt nh bo mt ca h thng giu tin. Kho giu tin c th phn loi theo hnh thc phn phi v ta c hai hnh thc: - Phn phi kho: Mt trung tm sn xut, phn phi kho ti cc i tc lin lc theo mt knh an ton. Cch lm ny kh phc tp v i hi mt knh an ton chuyn kho, khi cc i tc xa th vic chuyn kho l mt vn ng quan tm. - Tho thun kho: Hai i tc c th trc tip tho thun kho vi nhau hay thng qua mt trung tm. Kho c quy c ly t c s d liu no m hai pha cng s hu. Cch lm ny tuy c mt s yu t bt li, nhng thc hin n gin hn so vi trao i kho. Trong giu tin b mt c th dng c kho b mt v kho cng khai. m bo b mt lin lc, kho giu tin cn p ng c hai yu cu: - Mt l kho giu tin phi m bo tnh tri gic, tc l kho phi gp phn tng hnh thng tin giu, trnh b i phng pht hin. - Hai l kho ng thi phi mnh, nu i phng c nghi ng v kim tra phng tin cha, cng kh th ly c thng tin giu trong .

27

2.2 CC GIAO THC GIU TIN Khi mt thut ton giu tin c s dng, thut ton s nm trong khun kh mt giao thc xc nh, thch hp x l d liu. Theo l thuyt, c ba kiu giao thc c bn: giu tin thun tu, giu tin vi kho b mt, giu tin vi kho cng khai. Trong kiu giu tin sau cng c xy dng trn nguyn tc mt m kho cng khai. 2.2.1 Giu tin thun thu Giu tin thun tu l h thng giu tin, khng yu cu phi trao i trc mt s thng tin b mt. Trong h thng giu tin thun tu, ngi giu tin v ngi tch tin phi thc hin cng mt thut ton nhng v tch thng tin, thut ton ny phi c gi b mt. nh ngha 1: Giu tin thun tu B bn gi tr = (C, M, D, E) c gi l H giu tin thun tu trong : C l tp cc phng tin cha thng tin c th, M l tp cc thng ip cn giu |C| |M|. E: CM C l hm nhng v D: C M l hm tch, vi tnh cht D(E (c, m) ) = m vi m M v c C. Trong giu tin thun tu, bo mt thng tin da trn chnh thut ton, phng tin cha trc v sau khi nhn tin giu cng phi c bo v cn thn. Nu i phng tn cng vo ni ct gi phng tin cha, vic giu thng tin s khng hiu qu, khi i phng khng nhng pht hin c vic lin lc b mt, m cn ly c c thng tin giu trong . Phng php giu tin thun tu phi c kt hp vi vic m ho thng tin. Trc tin vic m ho s lm tng bo mt ca thng ip, sau nhng bn m vo trong phng tin cha. Cch ny s lm tng bo mt v vn m bo tnh v hnh ca knh lin lc, n thc s kh khn cho vic pht hin hay tn cng cc thng ip.
28

2.2.2 Giu tin s dng kho b mt i vi h thng giu thng tin thun tu, an ton ph thuc hon ton vo b mt ca thut ton giu v tch thng tin. cho h thng an ton hn, ngi ta thc hin trao i mt s thng tin b mt gia hai i tc. Trong h thng giu tin vi kho b mt, ngi gi chn phng tin cha thng tin, s dng kho b mt k, tin hnh nhng thng ip vo phng tin cha tin . Giu tin vi kho b mt vn phi m bo phng tin cha (trc v sau khi giu tin) phi ging nhau v cm nhn, trnh k gim st pht hin c phin lin lc. y l mt tiu chun khi chn kho. nh ngha 2: Giu tin s dng kho b mt B nm gi tr = (C, M, K, Dk, Ek) c gi l h giu tin s dng kho b mt, trong : C l tp cc phng tin cha c th, M l tp cc thng ip cn giu vi |C| |M|, K l tp cc kho b mt. Ek: C MK C v Dk: C K M vi iu kin Dk(Ek (c, m, k), k) = m vi mi m M, c C v k K. Giao thc truyn thng tin bng giu tin s dng kho b mt, yu cu cc bn tham gia phi trao i kho trc. C th dng mt s c tnh ca chnh phng tin cha lm kho, hm bm tnh ton cc gi tr ny lm kho. Ngi nhn cng tnh hm bm trn chnh cc gi tr ny, ly kho gii m tch thng tin. Vi cch ny, khng phi trao i kho trn knh an ton, nhng v hm bm khng phi l b mt, nn vic lin lc b mt s khng m bo. C th chn cc thnh phn quan trng trong phng tin cha lm kho, cc thnh phn nu b thay i s nh hng nghim trng ti phng tin cha, v c th nhn ra c.

29

2.2.3 Giu tin vi kho cng khai H thng giu tin vi kho cng khai cng yu cu c hai kho: kha b mt v kha cng khai. Kha cng khai c lu trong C s d liu kho cng khai, ging nh mt m vi kho cng khai, v c dng trong qu trnh nhng thng tin. Kho b mt ch ngi nhn mi bit v c dng trong qu trnh tch ly thng tin, ti to li thng ip ban u. Cch d nht xy dng h thng giu tin vi kho cng khai l s dng h mt m vi kho cng khai. Gi s hai i tc trao i kho cng khai ca thut ton m ho cng khai. Nguyn l ca giu tin vi kho cng khai l dng hm gii m D gii m trn mi phng tin cha thng tin C, m khng cn quan tm vic n cha hay khng cha thng ip b mt (D l hm trn tp C). Trong trng hp phng tin cha khng c thng tin thu c khi gii m, ta ch thu c cc phn t ngu nhin m, ta gi l cc phn t ngu nhin t nhin ca phng tin cha. Trong giao thc giu tin vi kho cng khai, khi c gng tch tin, k tn cng ch c th nhn c cc thng tin ngu nhin, v khng c kho gii m tng ng.

30

2. 3 GIU TIN TRONG D LIU A PHNG TIN 2.3.1 Giu tin trong nh Giu tin trong nh, hin nay, l b phn chim t l ln nht trong cc h giu tin trong a phng tin, bi lng thng tin c trao i bng nh l rt ln, mt khc giu tin trong nh ng vai tr quan trng trong cc ng dng bo v thng tin nh: nhn thc thng tin, xc nh xuyn tc thng tin, bo v bn quyn tc gi, iu khin truy cp, giu thng tin mt... Chnh v th vn ny nhn c s quan tm rt ln ca cc c nhn, t chc, trng i hc, v vin nghin cu trn th gii. Thng tin c giu vo d liu nh nhng cht lng nh t thay i, v kh bit c ng sau nh mang thng tin c ngha. Ngy nay, khi nh s c dng ph bin, th giu tin trong nh em li nhiu ng dng quan trng trong i sng x hi. V d nh cc nc pht trin, ch k tay c s ho, lu tr, s dng nh l h s c nhn ca cc dch v ngn hng v ti chnh, n c dng nhn thc trong cc th tn dng ca ngi tiu dng. Mt c im ca giu tin trong nh l thng tin c giu trong nh mt cch v hnh. N nh l mt cch m truyn thng tin mt cho nhau m ngi khc kh th bit c, bi sau khi giu tin, th cht lng nh gn nh khng thay i, c bit l i vi nh mu hay nh xm.

31

2.3.2 Giu tin trong audio Giu tin trong audio mang c im ring, khng ging vi giu tin trong i tng a phng tin khc. Mt trong nhng yu cu c bn ca giu tin l m bo tnh cht n ca thng tin c giu, ng thi khng lm nh hng n cht lng ca d liu gc. m bo yu cu ny, k thut giu tin trong nh ph thuc vo h thng th gic ca con ngi - HVS (Human Vision System), k thut giu tin trong audio li ph thuc vo h thng thnh gic HAS (Human Auditory System). Mt vn kh khn y l h thng thnh gic ca con ngi nghe c cc tn hiu cc gii tn rng v cng sut ln, nn gy kh d i vi cc phng php giu tin trong audio. Nhng tht may l HAS li km trong vic pht hin s khc bit cc di tn v cng sut, iu ny c ngha l cc m thanh to, cao tn c th che giu c cc m thanh nh thp mt cch d dng. Cc m hnh phn tch tm l ch ra im yu trn, v thng tin ny s gip ch cho vic chn cc audio thch hp cho vic giu tin. Vn kh khn th hai i vi giu tin trong audio l knh truyn tin. Knh truyn hay bng thng chm s nh hng n cht lng thng tin sau khi giu. V d nhng mt on java applet vo mt on audio (16 bit, 44.100 Hz) c chiu di bnh thng, th cc phng php ni chung cng cn t nht l 20 bit/s. Giu tin trong audio i hi yu cu rt cao v tnh ng b v tnh an ton ca thng tin. Cc phng php giu tin trong audio u li dng im yu trong h thng thnh gic ca con ngi.

32

2.3.3 Giu tin trong video Cng ging nh giu tin trong nh hay trong audio, giu tin trong video cng c quan tm, v pht trin mnh m cho nhiu ng dng nh iu khin truy cp thng tin, nhn thc thng tin v bo v bn quyn tc gi. Cc k thut giu tin trong video pht trin mnh m, v cng theo hai khuynh hng l thu vn s v data hiding. Mt phng php giu tin trong video c a ra bi Cox, l phng php phn b u. tng c bn l phn phi tin giu dn tri theo tn s ca d liu cha (gc). Ngi ta dng hm cosin ring v h s truyn sng ring giu tin. Trong cc thut ton khi ngun, k thut cho php giu nh vo video, nhng thi gian gn y cc k thut cho php giu c m thanh v hnh nh vo video. Phng php Swanson giu theo khi, giu c 2 bt vo khi 8*8. Gn y nht l phng php Mukherjee, giu audio vo video s dng cu trc li a chiu. K thut giu tin s dng c c im th gic v thnh gic ca con ngi.

33

2. 4 PHNG PHP GIU TIN TRONG MI TRNG A PHNG TIN C nhiu phng php giu tin trong cc phng tin cha, nhng trong phn ny ch xin trnh by phng php thay th. l thay th cc phn t t quan trng ca phng tin cha bng cc bit ca thng ip cn chuyn i. 2.4.1 Mt s k hiu K hiu c l phng tin cha, gi s n c di l l(c), c biu din bng chui cc thnh phn ci (1 i l(c)). V d l cc vect nh, dng cc nh theo th t t tri sang phi v t trn xung di, hoc chui cc mu theo thi gian ca m thanh s. Cc gi tr ca ci l {0,1}, khi l nh en trng. Cc gi tr ca ci nm trong (0, 256), trng hp l cc nh lng t ho hay cc nh s. nh mu l phng tin c s dng nhiu nht hin nay, c nhiu cch biu din mu, trong h mu RGB l ph bin nht. Phng tin cha c tin giu, k hiu l s, l chui cc phn t s i, v di phng tin cha ( c giu tin) khng thay i. Kho c dng giu tin, k hiu l k. Thng ip b mt cn giu l m, c di l l(m). Cc bit ca m l m i, ta c 1 i l(m). mi c gi tr l 0,1 tr trng hp c bit.

34

2.4.2 Nguyn l giu tin bng cch thay th Giu tin bng cch thay th hin ang rt ph bin, k thut giu tin ny khng lm tng kch thc ca phng tin cha. Khi kt hp vi cc thut ton khc kho st mi trng quanh im cn giu tin, k gim st rt kh pht hin c cc thng tin cn giu. Lu l giu tin y khng c ngha l hnh ng giu thc t, vic giu tin da vo cc quy c. Nu tnh cht no ca mt phn t trong phng tin cha tho mn iu kin, th xem nh giu tin vo phn t . Khi giu tin mt, ngi ta c th giu tin trong nhiu loi phng tin cha khc nhau, tuy nhin vi iu kin k thut hin nay, phng tin cha l nh c la chn nhiu nht, bi tnh ph bin ca nh v cc phng tin to nh s, ng thi p ng c yu cu bo mt v dung lng. Phng tin cha nh m thanh s hin nay cng rt ph bin, nhng gp nhiu kh khn do k thut giu tin phc tp hn. C hai cch thay th: Thay th cc bit t quan trng (LSB) (Least Significant Bit) c thc hin vi nh mu (v d loi 16 bit v 24 bit) v nh a cp xm. Vi cc loi nh ny, mi im nh c biu din bng s lng ln cc bit, vai tr cc bit l khng ging nhau. Nu c s thay i cc bit t quan trng nht, th phng tin cha cng b bin ng khng ng k, v i phng cng kh nhn ra. Ngi giu tin s thay th cc bit LSB trong phng tin cha tin bng cc bit ca thng ip b mt. Ngi nhn c th d dng tch cc tin m anh ta c hiu bit nht nh v thut ton giu thng tin mt v kho giu thng tin.

35

Thay th cc bit trong cc vng ma trn nh: Phng php ny kh thc hin hn, nhng b li c tc dng hn so vi vic thay th LSB. Ta hy xt cc file nh en trng, mi im nh ch c biu din bng mt bit c trng thi 0 hoc 1, biu din im l en hay trng. Ngi ta khng th vn dng php thay th LSB v cng khng th tu tin o bit 0 1 hay ngc li, v lm nh vy s d xut hin cc chm mu l, d b pht hin. Ngi ta phi chia ma trn nh ra thnh cc khi khng giao nhau, thng l cc khi hnh vung, hnh ch nht. Da trn cc tnh cht ca mi khi , ngi ta giu tin bng php o bit theo quy c.

36

2.4.3 Thay i cc bit t quan trng nht tng Ta bit rng khi mt s c biu din bng mt dy cc gi tr nh phn, vai tr ca cc bit l rt khc nhau trong dy , khi cc bit t quan trng m b thay i, th gi tr m n biu din thay i khng ng k. Thut ton Thay th cc bit LSB (cc bit t quan trng nht) c l l k thut n gin nht trong cc k thut giu tin. Ta xt phng tin cha l nh, s trnh by cc bc c bn ca thut ton giu tin, qua vic thay i LSB. + La chn tp con { j1,.., jl(m)} cc phn t trong phng tin cha. + Thc hin thay i LSB ca c j bi mi (mi c gi tr 0 hoc 1).
i

Khi tch thng tin ra khi phng tin cha, ngi ta thc hin ngc li: cc im tng ng c la chn, cc bit LSB ca cc phn t c la chn ny, c tch ra theo ng quy c, ri tt c c ghp li c c thng tin ban u. Thut ton 2.4.3.1: Qu trnh nhng bng phng php thay i LSB For i : = 1 to l(c) do si : = ci ; End for For i : = 1 to l(m) do Tnh ton ji lu tr bit th i ca thng ip;
sj i : = cj i ;

mi : = LSB( c j ) ;
i

End for

37

Thut ton 2.4.3.2 : Qu trnh tch bng phng php thay i LSB For i : = 1 to l(m) do Tnh ton ji lu tr bit th i ca thng ip ; mi : = LSB( c j ) ;
i

End for nh dng lm phng tin cha l nh mu hoc l nh a cp xm. nh giu tin c kch thc khng i so vi nh lm phng tin cha ban u.
nh F dng lm phng tin cha

Giu tin bng cch thay i LSB

nh F cha tin

Thut ton la chn cc im giu tin

Hnh 5 : Cc thnh phn trong thut ton giu tin LSB

Nhn xt Phng php giu tin mt bng cch thay i cc bit LSB l k thut n gin, d thc hin, nhng ng thi cng d b tn cng ph v. Nu cc im trong phng tin cha c la chn mt cch tun t, lin tc, th k tn cng bnh thng nht, vi nng lc tnh ton thng thng, cng c th d dng tch cc bit, v ti lp c thng ip giu vo trong . y l loi bo mt m an ton da trn gi thit i phng khng hiu bit g v thut ton giu tin ang dng. s dng phng php giu tin ny an ton, ngi ta phi m ho thng ip trc khi giu. Mt php m ho n gin cng s lm cho k tn cng lc ng, bi khi tch tin t cc LSB v sp xp chng li, k tn cng s b nhm vi cc k t ngu nhin, khi phng tin cha c xem l khng mang tin.
38

Vi cch ny, mt ca h thng s tu thuc vo thut ton m ho, k thut giu tin m nhn vai tr tng hnh phin lin lc, khng gy nn s ch ca i phng. Ngoi cch tin x l, m ho thng tin cn gi i, ngi ta c th dng cch la chn cc im giu tin trn phng tin cha theo mt thut ton quy c gia hai pha ngi gi v ngi nhn. V d nh thut ton s dng mt mm kho k, thng qua b to s gi ngu nhin, chn cc v tr giu tin. (cn gi l phng php lp ngu nhin). C hai pha i tc cng s hu mt kho giu tin k, c s dng nh mt mm cho b to s ngu nhin, chui ngu nhin c to ra l k1,., kl(m). j1 : = k1 ; ji : = ji-1 + ki ; vi i 2

Thut ton 2.4.3.3 : Nhng thng tin s dng lp ngu nhin. For i : = 1 to l(c) do si : = ci ; End for To chui ngu nhin ki s dng mm kho k: n : = k1 ; for i : = 1 to l(m) do sn : = cn ; mi : = LSB(cn) ; n : = n + ki ; end for Thut ton 2.4.3.4 : Tch thng tin s dng lp ngu nhin To chui ngu nhin ki s dng mm kho k: n : = k1 ; for i : = 1 to l(m) do mi : = LSB(cn) ; n : = n + ki ; end for
39

Khi dng b to s gi ngu nhin xc nh v tr cc im s giu tin, ngha l khong cch gia cc im dng nhng tin c quyt nh bi mt s gi ngu nhin, nh vy an ton ca phng php giu tin ny s tng ln kh nhiu (tu thuc vo thut ton to kho). Ti pha ngi nhn, nh c chung mm kho v cng mt thut ton, anh ta c th d dng xc nh c v tr ca cc im thay th LSB, ti to li cc thng tin c giu vo . Phng php giu tin ny c th p dng vi nhiu loi phng tin cha khc nhau, nhng thng dng nht l vi cc file hnh nh. i vi nh a cp xm hay nh mu 16 bit hoc 24 bit, y l iu kin l tng, bi khi thay th cc bit LSB ca mt im nh, rt kh c th nhn ra s thay i xm hay mu sc, bi n bin i khng ng k. i vi file m thanh, do c yu t thi gian tc ng, c cm gic rng khi giu tin bng cch thay i LSB, s rt kh b pht hin, nhng thc t khng phi vy. Rt kh xc nh cc gi tr LSB trong cc file m thanh, thm vo , kh nng cm nhn m thanh ca con ngi l kh tt, nn nhng php bin i s gy nghi ng v d b pht hin. giu tin trong cc file m thanh, ngi ta phi li dng cc thnh phn pha, ting vng, v vi k thut thc hin kh hn nhiu.

40

2.4.4

Phng php giu tin vo cc vng ca phng tin cha

tng Nh trn trnh by, khi giu tin ngi ta c gng lm gin cch cc im giu tin k gim st kh pht hin. l vi nh mu v nh a cp xm, vi nh en trng th mi im ch c biu din bng mt bit. Khng c khi nim bit LSB na, lc ny, ngi ta khng ly im nh lm phn t c bn, m phi la chn khi im nh (vng nh) lm phn t c bn, giu tin. nh ngha: Vng ca phng tin cha l mt tp con khc rng {c1, , cl(c)}. Bng vic chia phng tin cha thnh cc vng khng giao nhau, ta c th thc hin: - Giu thng tin trn mt vng, hay mt s vng ca phng tin cha tin, ch khng phi trn ton b phng tin cha tin. - Giu mt bit thng tin ln mt vng phng tin cha tin, ch khng phi ln mt phn t ca phng tin cha tin. Thut ton Mt bit chn l ca mt vng cha I trong phng tin cha, c tnh theo cng thc: p( I ) =

LSB(c
jI

) mod 2

Trong bc nhng, l(m) c chn khng giao nhau vi cc vng trong phng tin cha tin Ii (1 i l(m)), mi bc m mt bit mi b mt trong bit chn l p(Ii). Nu bit chn l ca mt vng khng ph hp vi bit mi, mt LSB ca gi tr trong Ii c thay i. Kt qu l p(Ii) = mi. Trong qu trnh gii m, cc bit chn l ca tt c cc vng chn la, c tnh v sp xp ti cu trc thng ip.

41

File nh bitmap en trng F File thng ip cn giu P Ma trn kho giu tin k

H thng giu tin b mt

File nh giu tin F

Hnh 6: Giu tin trong nh en trng

Sau khi chia nh thnh cc khi nh, ta chn cc khi giu tin theo mt quy tc no . V d chn cc khi lin tc v tun t, giu theo quy c chn l: Sau khi giu tin, tng s bit 1 trong mt khi v bit thng tin giu s c cng tnh chn l. - Nu cn giu bit 1 vo mt khi, tho mn iu kin chn l th + Nu tng cc bit 1 trong mt khi l l, th ta khng cn thc hin g v coi nh giu. + Nu tng cc bit 1 trong mt khi l chn, th ta phi thay i khi sao cho tho mn iu kin, bng cch o tr ngu nhin mt bit. - Nu cn giu bit 0 vo khi, ta cng lm tng t. Qu trnh giu tin lp i lp li nh vy, cho ti khi ht cc bit ca thng ip cn giu. Sau khi giu xong, ghp li cc phn Header, bng mu (cc thnh phn c tch ra t nh F ban u) cng vi d mi ny, ta c nh F giu thng tin.

42

Nhn xt Thut ton giu tin ny phc tp hn LSB khng nhiu, kch thc ca khi (m n) c th xem nh l kho ca qu trnh giu tin. Ngi nhn cn c trn cc gi tr m, n khi phc li thng tin c giu. Nu bit m, n, k tn cng c th d dng ly thng tin giu trong . Ta bit v tr ca cc bit b thay i cng xa nhau, th cng kh b pht hin, ng thi chng li cc tn cng da trn cc php phn tch thng k, ngi ta s tri u cc bit ca thng ip cn giu trn ton b phng tin cha, v vy chn kch thc ca cc khi cn da trn t l gia ln ca phng tin cha v ln ca thng ip. V d cn giu thng ip c di khong 100 k t (khong 800 bit nh phn) vo trong nh kch thc 512 512 pixel, cn ti thiu 800 khi. p ng hai yu cu trn kch thc mi khi s khng vt qua 327 im nh. Vi mc ch giu tin b mt th cng giu c nhiu cng tt, nhng m bo an ton trnh b pht hin, cn phi gii hn ti a kch thc thng ip c th giu trong . V d vi t l an ton l 60 (60 pixel cho mt bit), file nh 512 512 nu trn ch cho php giu thng ip c kch thc ti a: 4369 bit tng ng vi khong 546 k t ASCII. Cng ging nh phng php thay i LSB, tng bo mt, ngi ta khng giu tin tun t, m dng thut ton la chn cc khi giu tin. Cch ny thc hin n gin, hiu qu cao. Mt cch khc l thay i kch thc ca cc khi giu tin (thay i m, n) theo mt thut ton thng nht gia hai pha ngi gi, nhn. C hai cch trn u ging nh vic s dng ng thi hai kho, v phc tp thm m tng ln nhiu.

43

2.4.5 Hon v gi ngu nhin tng: Trong cc thut ton giu tin trnh by trn y, cc thng tin b mt c giu theo cch tun t cho d l giu trong cc khi (hoc cc im), lin tip hay b cch. Cch lm ny n gin hn cho ngi giu tin, nhng d b tn cng, bi chng c kh nng kt hp gia tn cng vt cn v nhn dng t ng [5,6]. Ngi ta cn c th giu tin mt cch ngu nhin, tng cng bo mt. Nu mt phng tin cha tin m tt c cc bit ca n u c th truy nhp c trong qu trnh nhng tin, cc bit thng ip b mt c th c phn b ngu nhin trn ton b phng tin cha m khng cn tun theo mt th t no. K thut ny gy nhiu kh khn cho k mun tn cng, bi chng kh c th xc nh c trt t khi gn vo. Thut ton Cch th nht: lm nh vy ngi gi phi dng chng trnh to s gi ngu nhin, to ra chui j1, , jl(m) cc phn t ch mc, v lu bit th k trong phn t ch mc th jk. Cch giu tin nh vy rt d xy ra xung t (giu nhiu hn mt bit vo mt im ca phng tin cha), v chng trnh to s gi ngu nhin khng thc hin vic kim sot cc gi tr u ra.

44

Khi c xung t, ngi gi c th chn th nhiu hn mt bit vo mt phn t ca phng tin cha, bng cch sa mt s bit ca n. Tuy nhin nu s lng cc bit ca thng ip cn giu, ngn hn nhiu so vi s cc phn t ca phng tin mang tin, s xung t s khng ng k, c th tnh c xc sut xy ra xung t bng cng thc sau: p 1- exp
l (m)[ l (m) 1] 2l (c)

Trong cng thc ny, khi l(c) l hng s, p hi t v 1 khi l(m) tng. Chng ta c th thy nu vi thng ip rt ngn so vi phng tin cha tin, th xc sut xy ra xung t l khng ng k. V d nu dng nh 600 * 600 pixel lm phng tin cha tin, nu lu vo trong thng ip di 200 bit v chn 200 pixel mang tin th xc sut c th xy ra xung t l 5%. Nhng nu ta chn 600 pixel truyn thng tin, th xc sut l 40 %, nh vy l qu ln. Cch th 2: gii quyt vn xung t, ta cn kim sot u ra ca b to s gi ngu nhin. Rt n gin, ta kim sot cc phn t c giu tin trong , ch giu tin vo cc phn t cha c giu tin m thi. Nhn xt Trong k thut giu tin ny, ngi ta vn dng thut ton thay i cc bit LSB, hay thut ton giu tin trong cc khi d liu, nhng thut ton to s gi ngu nhin chnh l cha kho ca php m ho v gii m. Ngi nhn cn phi c n, xc nh c v tr v trnh t cc im nh c giu tin, nh vy mi c th tch v khi phc li thng ip c gi i. phc tp ca thut ton tng ln ng k.

45

2.4.6 Gim cht lng nh giu tin. tng Vi cc thut ton trn y, ch yu dng giu thng ip dng text vo phng tin cha (c s dng nhiu nht l nh). Do kch thc cc file c t l chnh lch kh ln, ta c th d dng la chn kch thc khi giu tin v thut ton. Chp nhn gim cht lng nh giu tin cng l mt trng hp c bit ca h thng giu tin thay th, trong bc nh ng vai tr l phng tin cha tin, ng thi l thng ip b mt. Thut ton Vi mt nh lm phng tin cha v mt nh b mt cn gi i, bng cc k thut tch cc bit LSB, ngi gi thay i 4 bit c trng s thp nht (ca cc gi tr xm hoc mu) ca nh lm phng tin cha, bng 4 bit c trng s cao nht ca nh b mt. Ti pha ngi nhn mt th tc ngc li s c thc hin tch cc d liu b mt ra khi phng tin cha. Trong nhiu trng hp, khi thay i 4 bit c trng s thp nht ca phng tin cha, ngi ta kh nhn thy c s suy gim cht lng ca nh phng tin cha. Nhng vi 4 bit c trng s cao nht trong nh b mt, ngi nhn c th ti to li c mt hnh nh kh hon ho ca thng ip truyn i.

46

2.4.7 Giu tin trong nh mu Trong iu kin khoa hc k thut pht trin nh hin nay, nh mu ang ngy cng ph bin v ang dn thay th nh en trng. Tnh a dng v mu sc trong nh lm tng kh nng cm nhn ca con ngi, nhng cng lm cho con ngi kh nhn bit nhng thay i nh v mu sc. V nhng iu kin , nh mu tr thnh phng tin cha hu hiu i vi cc k thut giu tin. nh mu c dung lng ln, nn cho php giu c nhiu thng tin hn v kh b k gim st pht hin ra. Tuy vy vi nhiu loi nh dng mu khc nhau nh hin nay, c th giu tin trong nh mu, chng ta phi hiu r bn cht ca tng loi nh, qua s dng k thut giu tin tng ng. Sau y chng ta tm hiu cc k thut giu tin vi cc loi nh dng nh khc nhau. 2.4.7.1 Giu tin trong cc nh dng nh dng bng mu tng nh c s dng bng mu thng gm hai phn, mt bng mu xc nh N mu v mt danh sch cp ch s (i, ci) gn vect mu ci cho mi ch mc i, phn t th hai l d liu nh thc s c gn ch s mu cho mi im ch khng phi l mt mu. Vi cch biu din ny, cc nh c s lng mu nh s c dung lng gim ng k. (Cc nh dng ch yu l GIF v BMP). Thut ton i vi loi nh ny, do c cu to d liu c bit, ngi ta c th giu tin vo bng mu, da trn trt t sp xp trong bng mu. Trong nh c s dng N mu, nh vy c th c N! cch sp xp cc mu trong bng mu, vi gi tr N khng ln, N! cng ln cho ta m ho mt thng ip c nh. Nhng giu tin theo cch ny rt d b tn thng, ch cn v tnh sp xp li bng mu, cc thng tin giu trong s khng cn ngha na, mc d lc ny nh khng b tc ng g.

47

Phng php giu tin bng cch thay i gi tr cc bit LSB, cng c th s dng tt i vi loi nh ny. Nhng phi sp xp li bng mu sao cho cc gi tr ln cn nhau trong bng mu phi rt gn nhau v mt cm nhn. V cu trc d liu nh ny khng yu cu cc gi tr mu ln cn nhau (trong bng mu) phi tng i ging nhau v cm nhn, nu khi thay th LSB, gi tr mu ca mt im s thay i rt t, nhng khi c th s tham chiu vo mt mu khc v im c giu tin li c mu khc qu nhiu so vi xung quanh, th l mt sai lm nghim trng v k thut. Vic sp xp li bng mu cng cn phi da trn nhy trong cm nhn ca mt ngi, phi la chn sp xp theo thnh phn m mt ngi c cm nhn thay i km nht. Sau khi sp xp, ngi ta c th thay i cc bit LSB, cc thay i ca gi tr mu s nh x sang mt mu gn vi mu ban u hn v mt ngi s kh cm nhn hn. Nhn xt Cc nh dng nh mu c s dng bng mu, trc y c dng kh nhiu do u im l kch thc nh. Nhng gn y cc nh nghin cu xut kh nhiu thut ton nn mnh, cho php c c nh mu cht lng cao v nhiu mu nhng dung lng nh. Cc nh mu c dng bng mu ang dn c t s dng, v cc phng php giu tin trn chng cng t dn.

48

2.4.7.2 Giu tin trong cc nh mu thng thng Vi k thut hin i, thut ton nn c cht lng cao v dung lng ca thit b lu tr ngy cng ln, dng nh mu cht lng ang tr ln ph bin hn. Cc nh mu (v d nh loi 16 bit v 24 bit) v nh a cp xm (t y s gi chung l nh mu) do c qu nhiu mu v cp mu, nn thc s l mi trng l tng giu tin v ngi ta c th p dng nhiu k thut giu tin trn . tng Vi k thut giu tin bng cch thay i cc gi tr LSB, ngi ta c th thay i khng ch 1 bit, m cn nhiu hn, tng thm t l tin c giu. Cc nghin cu sinh hc cho thy, h cm nhn ca mt ngi rt km nhy cm vi mu xanh dng tc l c th thay i nhiu hn, m vn kh b pht hin bng mt thng. Thut ton Nh ni trn, nh mu thc s l mi trng l tng giu tin. i vi thut ton thay i LSB, thay th theo quy c ri ghp ngc tr li, tu theo kch thc ca thng ip v kch thc nh, ta c th thay i ti mt hay mt s bit LSB trong ba thnh phn mu RGB. Ring thnh phn Blue l khi thay i kh b pht hin nht, nn ta c th thay i mt s lng bit nhiu hn trong thnh phn , m vn c th m bo an ton.

49

i vi phng php giu tin trong cc khi ca phng tin cha, c cc ma trn nh nh phn u tin ta tch ly cc gi tr LSB ca mi im nh t nh mu F , nh vy t nh mu to ra c nh en trng F 1 vi kch c (s im nh) tng ng v mt phn ph F2. Vi nh en trng F1 ny ngi ta giu tin theo thut ton giu tin trong cc khi nh en trng nu trn, v thu c nh en trng F1. Sau ta li ghp ngc nh en trng F1 ny vo vi thnh phn F2 tch ra trc y, c c nh mu giu tin F. Nh vy trong chng trnh ta ch cn c thm th tc tch cc bit LSB t cc nh mu. Vi phng php ny, ta s khng phi thc hin vic kim tra cc im ln cn hay tnh h s phn b bit D.
Phn nh F2

Tch bit LSB nh mu F nh BW F1

Kt hp

nh mu F

Giu tin

nh BW F1

Hnh 7: S nguyn l giu tin trong nh mu

Nhn xt - Xt trn kha cnh bo mt: Giu tin trong nh mu c bo mt khng mnh hn so vi nh en trng, v t l thng tin giu cng khng cao hn (do nh mu thng c kch thc ln hn nh en trng). - Xt v kh nng che giu tin: Giu tin trong nh mu c kh nng che giu tin cao hn nhiu, do trong nh mu kh th nhn bit c s thay i cc mu vi mc nh. Phng php gim cht lng nh giu tin trn y c th coi nh mt trng hp ring ca giu tin trong nh mu, trong ngi ta giu mt nh mu trong mt nh mu khc.

50