tổng quan thị trường ngoại hối VN

B GIO DC V O TO TRNG I HC KINH T TP.
HCM
---------------
TRN TH HNH NGUYN
TC NG CA CHNH SCH QUN L NGOI HI V IU HNH T GI HI OI N TH TRNG NGOI HI VIT NAM THC TRNG V KHUYN NGH
LUN VN THC S KINH T
TP.H CH MINH NM 2008
B GIO DC V O TO TRNG I HC KINH T TP.HCM

---------------
TRN TH HNH NGUYN
TC NG CA CHNH SCH QUN L NGOI HI V IU HNH T GI HI OI N TH TRNG NGOI HI VIT NAM THC TRNG V KHUYN NGH
Chuyn ngnh: Thng mi. M s: 60.34.10 LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC TS. NG TH NGC HUYN TP.H CH MINH NM 2008
LI CAM OAN
Knh tha Qu thy c, knh tha Qu c gi, ti tn l Trn Th Hnh Nguyn, l hc vin Cao hc kho 14 Ngnh Thng mi i hc Kinh t TP.H Ch Minh. Ti xin cam oan lun vn nghin cu sau y l do bn thn ti thc hin. Cc c s l lun c ti tham kho trc tip t cc ti liu v ngoi hi v t gi hi oi. Thc trng th trng ngoi hi ca Vit Nam c ti thu thp, chn lc t nhiu ngun khc nhau nh sch bo, tp ch v.v. Cc s liu v kt qu nghin cu trc u c trnh dn ngun v tn tc gi Ti cam oan ti khng c sao chp t cc cng trnh nghin cu khoa hc khc. TP.H Ch Minh, ngy 01 thng 05 nm 2008. Hc vin
Trn Th Hnh Nguyn
LI CM N
Sau mt thi gian nghin cu v tng hp, vi s n lc ca bn thn, ti hon tt c lun vn Tc ng ca chnh sch qun l ngoi hi v iu hnh t gi hi oi n th trng ngoi hi Vit Nam Thc trng v khuyn ngh. Trong sut qu trnh thc hin, ti nhn c s hng dn v s h tr thng tin nhit tnh t Qu thy c, bn b. V vy, ti xin php c gi li cm n su sc n: TS. Ng Th Ngc Huyn, ngi tn tnh hng dn cho ti trong sut qu trnh thc hin cng n khi hon tt lun vn. Cc anh ch ng nghip phng KDTT Eximbank nhit tnh ch dn v to iu kin cho ti tip cn vi cc ngun ti liu lin quan n vic lm lun vn. Qu thy c, bn b ti Khoa Sau i hc H Kinh t TP.HCM h tr, to iu kin cho ti hon thnh tt lun vn. Cui cng, ti xin chn thnh cm n nhng ngi thn, bn b khng ngng khuyn khch, ng h ti trong qu trnh hon tt kha hc cng nh hon thin lun vn ny. TP.H Ch Minh, ngy 01 thng 05 nm 2008. Hc vin
Trn Th Hnh Nguyn
MC LC
Trang ph ba Li cam oan Mc lc Danh mc cc k hiu, cc ch vit tt Danh mc cc bng, th, hnh v Phn m u CHNG 1: NHNG VN L LUN CHUNG V T GI HI OI V C CH IU HNH T GI HI OI ............................................................1 1.1 T gi hi oi v chnh sch t gi hi oi .......................................................1 1.1.1 T gi hi oi .......................................................................................1 1.1.1.1 Khi nim......................................................................................1 1.1.1.2 C s hnh thnh t gi hi oi ...3 1.1.1.3 Phn loi t gi hi oi ................................................................5 1.1.2 Cc yu t nh hng n t gi hi oi ......6 1.1.3 Chnh sch t gi hi oi.......................................................................8 1.1.3.1 Khi nim chnh sch t gi hi oi........................................8 1.1.3.2 Ni dung ca chnh sch t gi hi oi ..8 1.1.3.3 Chnh sch t gi hi oi vi cc chnh sch kinh t, ti chnh v tin t.........................................................................9 1.1.3.4 Cc quan im xy dng chnh sch t gi hi oi ..10 1.1.3.5 Cc loi hnh t gi hi oi ..................................................11 1.1.3.5.1 C ch t gi hi oi c nh .....12 1.1.3.5.2 C ch t gi hi oi th ni ..................................13 1.1.3.5.3 C ch t gi hi oi linh hot................................14 1.2 Ngoi hi v th trng ngoi hi ......................................................................16 1.2.1 Khi nim v ngoi hi v th trng ngoi hi...................................16 1.2.1.1 Khi nim v ngoi hi...........................................................16 1.2.1.2 Th trng ngoi hi...............................................................16 1.2.1.2.1 Khi nim.............................................................................16 1.2.1.2.2 c im ca th trng ngoi hi ......17 1.2.1.2.3 S cn thit ca th trng ngoi hi ..18 1.2.1.2.4 Lch s hnh thnh th trng ngoi hi...............................18 1.2.1.2.5 Cc ch th tham gia th trng ngoi hi ..........................19 1.2.1.2.6 Nhng u im khi giao dch trong th trng ngoi hi ...22 1.2.2 Cc nghip v c bn ca th trng ngoi hi ...................................22
1.2.2.1 Giao dch giao ngay (Spot).....................................................22 1.2.2.2 Giao dch k hn (Forward)................................................... 22 1.2.2.3 Giao dch hon i tin t (Swap) ..........................................23 1.2.2.4 Giao dch tin t tng lai (Futures) ......................................24 1.2.2.5 Giao dch quyn la chn tin t (Option) .............................24 1.3 S can thip ca Chnh ph trong th trng ngoi hi .............27 1.3.1 L do ca vic can thip vo th trng ngoi hi ..28 1.3.2 Cc phng php can thip vo th trng ngoi hi ..........................28 1.3.2.1 Can thip trc tip...................................................................28 1.3.2.2 Can thip gin tip thng qua chnh sch ca Chnh ph ......30 1.3.2.3 Can thip gin tip qua cc hng ro ca Chnh ph .....31 1.4 Chnh sch t gi kinh nghim ca mt s nc ............................................31 1.4.1 Chnh sch t gi hi oi ca NHTW Chil .......................................31 1.4.2 Mt s ci cch trong cc quy nh v t gi ca Trung Quc ........32 1.4.3 Kinh nghim t cuc khng hong ti chnh ng Nam ..................34 1.4.4 Bi hc chung ...........35 KT LUN CHNG 1 ........................................................................................36 CHNG 2: TC NG CA CHNH SCH QUN L NGOI HI V IU HNH T GI HI OI N TH TRNG NGOI HI TI VN... 37 2.1 Thc trng th trng ngoi hi Vit Nam .......................................................37 2.1.1 Giai on trc nm 1991 ....................................................................37 2.1.1.1. c im hot ng ngoi hi v chnh sch t gi hi oi37 2.1.1.2 Chnh sch qun l ngoi hi .................................................39 2.1.2 Giai on t 1991 n nay ...................................................................40 2.1.2.1 M hnh th trng ngoi hi Vit Nam ................................40 2.1.2.2 Ch qun l ngoi hi t 1991 n nay ............................42 2.1.2.3. Chnh sch iu hnh t gi hi oi t 1991 n nay .........46 2.2 Cc nghip v ca th trng ngoi hi c thc hin ti Vit Nam ..............55 2.2.1 Giao dch giao ngay .............................................................................55 2.2.2 Giao dch k hn ..................................................................................56 2.2.3 Giao dch hon i ...............................................................................57 2.2.4 Giao dch quyn la chn ....................................................................58 2.2.5 Cc giao dch hi oi khc .................................................................59 2.3 Tc ng ca chnh sch qun l ngoi hi v iu hnh t gi n th trng ngoi hi .............................................................................................................59 2.3.1 Tc ng tch cc .................................................................................59
2.3.1.1 Tc ng ca chnh sch qun l ngoi hi ...........................59 2.3.1.1.1 Kim sot ngun ngoi t trn th trng............................59 2.3.1.1.2 n nh doanh s mua bn ngoi t.....................................60 2.3.1.1.3 n nh t gi trn th trng To chuyn bin mi trn th trng ngoi hi ....................................................61 2.3.1.2 Tc ng ca cc bin php iu hnh t gi hi oi .....................62 2.3.1.2.1 T gi c iu chnh linh hot hn trn th trng .........62 2.3.1.2.2 Tng doanh s mua bn ngoi t trn th trng LNH .......64 2.3.1.2.3 Tng d tr quc gia ...........................................................64 2.3.2 Hn ch ................................................................................................66 KT LUN CHNG 2 .......................................................................................68 CHNG 3: MT S GII PHP V KHUYN NGH V CHNH SCH QUN L NGOI HI V IU HNH T GI HI OI VIT NAM TRONG THI GIAN TI.............................................................................70 3.1 Nhng gii php nhm hn ch nhng tn ti trn th trng ngoi hi Vit Nam hin nay ...................................................................................................70 3.1.1 i mi c ch chnh sch qun l ngoi hi lin quan n hon thin, pht trin v m rng th trng ngoi hi ......................70 3.1.2 Gii php khc phc tnh trng la ha ............................................71 3.1.3 Gii php i mi chnh sch t gi hi oi........................................71 3.2 Mt s khuyn ngh v c ch chnh sch qun l ngoi hi nc ta trong thi gian ti .....................................................................................................73 3.2.1 T do ha chnh sch qun l ngoi hi theo hng hi nhp quc t.73 3.2.2 Hon thin cng tc qun l ngoi hi Vit Nam .............................73 3.2.3 Hon thin cc th trng .....................................................................74 3.2.4 i mi chnh sch v trng thi ngoi hi ca cc t chc tn dng .74 3.3 Khuyn ngh v gii php iu hnh chnh sch t gi hi oi Vit Nam trong thi gian ti ............................................................................................75 3.3.1Quan im chung ..75 3.3.2 Khuyn ngh...77 KT LUN CHNG 3 ........................................................................................80 Kt lun Ti liu tham kho Ph lc
CC K HIU V THUT NG VIT TT
IMF NHNN NHTM NHTW USD VND EUR CNY WTO
Qu Tin t Quc t Ngn hng Nh nc Vit nam Ngn hng thng mi Ngn hng trung ng la M ng Vit nam ng Euro ng Nhn dn t T chc Thng mi Th gii
DANH MC CC BNG
Bng 2.1: T gi ti cc th trng vo thi im cui nm giai on 1994-1996 Bng 2.2: Thay i v bin v t gi cng b VND so vi USD giai on 97-98 Bng 2.3: T gi hi oi VND/USD trong 2 nm 1997 1998 (t gi th trng trung bnh trong thng) Bng 2.4: T gi mt s ngoi t trong thi gian khng hong ti chnh tin t khu vc ng Nam 1997-1998 Bng 2.5: Din bin t gi trn cc th trng giai on 1999-2004
DANH MC TH
th 1.1: Cung cu ngoi t th 1.2: C cu cc nc p dng cc loi t gi khc nhau trn th gii (2002) th 1.3: T gi hi oi ca Chil (Peso/USD) th 2.1: T gi hi oi VN/USD (1985-1989) th 2.2: T gi hi oi Vit Nam (1990 1997) th 2.3: T gi VND/USD 1999 2005 th 2.4: T gi USD/VND ca VN t 1995 n 1996 th 2.5: T gi VND/USD t 1995 n 2007 th 2.6: Khi lng DTNH Vit Nam 1999 - 2005
PHN M U
I. Tnh cn thit ca ti: T sau i hi ng VI n nay, nn kinh t Vit Nam t c nhiu thnh tu quan trng v c s chuyn bin vt bc. Tnh hnh kinh t - x hi c nhiu thay i su sc v ton din, tc tng trng kinh t kh cao v lin tc (tng bnh qun 7,45%/nm), c cu kinh t chuyn dch mnh m, gi tr sn xut nng nghip tng kh, sn lng lng thc tng lin tc hng nm v chuyn t mt nc nhp khu go sang mt nc xutkhu go ng hng th hai trn th gii v.v... Nhng thnh tu nu trn l kt qu ca s sng to v n lc vt bc ca ton ng, ton dn ta trong cng cuc i mi c ch qun l nn kinh t nc ta trong hn 20 nm qua. Tuy nhin, m bo a t nc ta thnh mt nc cng nghip ha, hin i ha th thc t cn phi hon thin v i mi hn na nhiu c ch chnh sch trong thi gian ti, c bit l i mi c ch, chnh sch v ti chnh tin t, trong c c ch qun l ngoi hi v iu hnh t gi hi oi. Ngoi hi v t gi hi oi l vn phc tp v nhy cm, khng t nn kinh t tr nn khng hong v chao o v vn ny. Chnh sch qun l ngoi hi v iu hnh t gi hi oi nc ta trong thi gian qua c nhiu i thay r rt, em li nhiu kt qu kh quan v ng gp mt phn khng nh vo vic n nh v pht trin kinh t. Tuy nhin, trong giai on chuyn i, nhiu thuc tnh v c trng mi ca nn kinh t xut hin nhng cha c nh hnh r rng nn vic qun l ngoi hi v iu hnh t gi hi oi trong qun l v m nc ta vn cha th ni l c gii quyt tha ng, tng xng vi v tr ca n trong h thng l lun v thc tin. Chnh v th, vic nghin cu v th trng ngoi hi, chnh sch iu hnh t gi hi oi v nhng tc ng ca chng n th trng ngoi hi Vit Nam, nghin cu nhng chnh sch iu hnh t gi ca cc nc trn th gii, rt ra bi hc kinh nghim p dng cho Vit Nam l vic lm rt cn thit. Nghin cu v vn ny l mt yu cu cn t ra trong qu trnh pht trin mi ca t nc, l qu trnh hi nhp ton din vo nn kinh t th gii. Mc ch nghin cu: nhm tm hiu r hn v thc trng th trng II. ngoi hi, qun l ngoi hi ti Vit Nam hin nay cng nh tc ng ca chnh sch iu hnh t gi hi oi ca Nh nc ta n th trng ny. Nghin cu bi hc kinh nghim v chnh sch t gi hi oi ca cc nc khc trn th gii, t xut ra cc khuyn ngh v cc gii php iu hnh chnh sch t gi hi oi nc ta trong thi gian ti III. i tng v phm vi nghin cu - Nghin cu v ngoi hi, th trng ngoi hi, cc c ch t gi hi oi v nh hng ca cc c ch ny n th trng ngoi hi. - Nghin cu th trng ngoi hi ti Vit Nam cng nh nhng tc ng ca chnh sch qun l ngoi hi v iu hnh t gi hi oi hin nay n th trng ny.
- Nghin cu nhm a ra cc gii php v khuyn ngh hon thin hn chnh sch qun l ngoi hi v chnh sch iu hnh t gi hi oi ang p dng ti Vit Nam. Hin nay, Ngn hng Nh Nc Vit Nam ang y mnh cng tc hon thin li cc vn bn php quy v qun l ngoi hi theo chiu hng t do ha hot ng ngoi hi, ph hp vi thng l quc t, to lp nhiu cng c giao dch ngoi hi cho DN v nh u t la chn. Do , d kin c nhiu vn bn mi v qun l ngoi hi v t gi s c ban hnh. V vy, bi vit ny ly thi im u nm 2007 phn tch. ng thi hin nay trn th trng ngoi hi, vic giao dch ch yu c thc hin thng qua USD v nh hng ca ng USD l rt ln i vi mi giao dch hi oi ca VN, chnh v th, ti xin i su nghin cu v t gi VN - USD IV. Phng php nghin cu: Lun vn c nghin cu trn c s tng hp cc phng php nghin cu. Kt hp gia l lun v thc tin, phn tch, tp hp cc tng thc tin ti Vit Nam, cng nh da trn quy lut pht trin tt yu khch quan ca mt vn kinh t x hi hnh thnh nn lun vn. B cc ca lun vn V. CHNG 1: NHNG VN L LUN CHUNG V T GI HI OI V C CH IU HNH T GI HI OI 1.1 T gi hi oi v chnh sch t gi hi oi 1.2 Ngoi hi v th trng ngoi hi 1.3 S can thip ca Chnh ph trong th trng ngoi hi 1.4 Chnh sch t gi kinh nghim ca mt s nc CHNG 2: TC NG CA CHNH SCH QUN L NGOI HI V IU HNH T GI HI OI N TH TRNG NGOI HI TI VN 2.1 Thc trng th trng ngoi hi Vit Nam 2.2 Cc nghip v ca th trng ngoi hi c thc hin ti Vit Nam 2.3 Tc ng ca chnh sch qun l ngoi hi v iu hnh t gi n th trng ngoi hi CHNG 3: MT S GII PHP V KHUYN NGH V CHNH SCH QUN L NGOI HI V IU HNH T GI HI OI VIT NAM TRONG THI GIAN TI 3.1 Nhng gii php nhm hn ch nhng tn ti trn th trng ngoi hi Vit Nam hin nay 3.2 Mt s khuyn ngh v c ch chnh sch qun l ngoi hi nc ta trong thi gian ti 3.3 Khuyn ngh v gii php iu hnh chnh sch t gi hi oi Vit Nam trong thi gian ti
CHNG 1: NHNG VN L LUN CHUNG V T GI HI OI V C CH IU HNH T GI HI OI

Chng 1 l chng u tin ca Lun vn cp mt s vn c bn v t gi hi oi, chnh sch t gi hi oi, khi qut v th trng ngoi hi v nhng nghip v c bn c thc hin trn th trng ngoi hi. Bn cnh , Chng 1 cn nu ra nhng nguyn nhn cng nh nhng bin php m Chnh ph cc nc s dng can thip vo th trng ngoi hi, ng thi nu nhng kinh nghim v chnh sch iu hnh t gi ca mt s nc trn th gii, t rt ra bi hc cho Vit Nam.
1.1 T gi hi oi v chnh sch t gi hi oi

1.1.1 T gi hi oi 1.1.1.1 Khi nim T gi hi oi l mt vn phc tp, l mt trong nhng cng c c bn ca Nh nc trong qun l v iu hnh v m, n ang l mt ch c tranh lun nhiu v si ni vo bc nht ca kinh t hc. Cho n nay, c rt nhiu l thuyt gii thch s hnh thnh v d on s bin ng ca t gi. Tuy nhin, trong khi nhiu ch ca kinh t hc v m t c s nht tr cao ca cc nh kinh t hc th vn cn rt nhiu tranh ci xoay quanh ch t gi hi oi, vn cha c mt l thuyt hon chnh v t gi hi oi. S cha hon chnh ca cc l thuyt v xc nh t gi hi oi l do vic phn tch xut pht t nhng th trng n l nh th trng hng ha, th trng tin t, th trng vn ... Trong khi t gi li chu tc ng qua li ca nhiu yu t vi cc mc khc nhau: t cc yu t thc, c th o lng c n cc yu t tm l, k vng. Hn na, bn thn cc yu t ny li c tc ng qua li ln nhau v chu tc ng tr li ca t gi trong mt khun kh bin ng. Do vy, c rt nhiu nh kinh t a ra nhng khi nim khc nhau v t gi hi oi nh: Samuelson nh kinh t hc ngi M cho rng: T gi hi oi l t gi i tin ca mt nc ly tin mt nc khc Slatyer nh kinh t ngi c, trong mt cun sch th trng ngoi hi, cho rng: Mt ng tin ca mt nc no th bng gi tr ca mt s lng ng tin nc khc. Christopher Pass v Bryan Lowes, ngi Anh trong Dictionary of Exonomics xut bn ln th hai, cho rng: T gi hi oi l gi ca mt loi tin t c biu hin qua gi mt tin t khc. Cc khi nim trn y u phn nh mt s kha cnh khc nhau ca t gi hi oi. Do , c th a ra mt khi nim tng qut: T gi hi oi (Foreign Exchange Rate hay Exchange Rate) l gi c ca n v tin t nc ny th hin bng s lng n v tin t nc khc.
T gi hi oi c th c nh ngha bng s lng ngoi t nhn c khi i mt n v ni t hoc bng s lng ni t nhn c khi i mt n v ngoi t. Cc nc c gi tr ng ni t thp hn gi tr ng ngoi t thng s dng cch th hai. Chng hn nh Vit Nam, thng ngi ta ni n s lng ng Vit Nam nhn c khi i mt USD, mt EUR hay mt JPY. Trong thc t, cch s dng t gi nh vy thun li hn. Theo cch ny ta c nh ngha: T gi hi oi l t s phn nh lng ni t thu c khi i mt n v ngoi t. V bn cht, t gi hi oi chnh l gi ca ng tin nc ny so vi ng tin nc khc. T gi tng, chng hn t 16030VND/USD ln 16050VND/USD c ngha l gi ca USD tng v gi ca VND gim. iu ny c ngha l nu trc y ch cn 16030 VND l mua c 1 USD th by gi phi cn n 16050VND mi mua c 1 USD, tc USD tng gi. Ni ngc li, trc y 1 USD ch mua c 16030 VND, by gi c th mua c 16050 VND tc ng Vit Nam b gim gi. Nh vy, khi t gi hi oi tng ta ni ng ngoi t tng gi hay ln gi hay c gi hn trc (appreciation), tc ng ni t gim gi hay st gi hay mt gi (depreciation). Ngc li, khi t gi hi oi gim ta ni ng ngoi t gim gi hay st gi hay mt gi, tc ng ni t tng gi hay ln gi hay c gi hn trc. T gi th trng c quyt nh bi cung v cu v ngoi t trn th trng ngoi hi Cu v ngoi t c sinh ra t hai ngun: mt l lng hng ha, dch v, ti sn ca nc ngoi m ngi trong nc mun mua; hai l lung vn, lng thu nhp v cc khon chuyn nhng ra nc ngoi. Cung ngoi t cng c sinh ra t hai ngun: mt l lng hng ha, dch v, ti sn trong nc m ngi nc ngoi mun mua; hai l lung vn, lng thu nhp v cc khon chuyn nhng t nc ngoi vo trong nc. Quy lut thay i ca cung v cu ngoi t trn th trng ngoi hi l: khi t gi tng th cung ngoi t tng v cu ngoi t gim, khi t gi gim th cung ngoi t gim v cu ngoi t tng. Cung ngoi t ng bin vi t gi hi oi, cu ngoi t nghch bin vi t gi hi oi. S d c s thay i nh vy l v khi t gi tng, tc ng ngoi t ln gi hay ng Vit Nam st gi, th gi c hng ha trong nc tr nn r hn i vi ngi nc ngoi, lm cho ngi nc ngoi mun mua hng trong nc nhiu hn, t lng cung ngoi t tng. Mt khc, khi t gi tng th hng ha nc ngoi tr nn mc hn i vi ngi trong nc, lm cho ngi trong nc gim mua hng nc ngoi, t cu v ngoi t cng gim theo Mc t gi cn bng c xc nh ti giao im gia ng cung v ng cu ngoi t. Ti y cung v cu ngoi t bng nhau. Nu t gi trong thc t khc vi t gi cn bng th th trng s t iu chnh a tr v t gi cn bng. T gi cn bng mt khi c xc lp trn th trng th n s gi n nh cho n khi c cc yu t khc lm thay i cung hoc cu ngoi t. Nu cc yu t lm cho cung hay cu ngoi t tng th ng cung hoc ng cu dch chuyn sang phi. Ngc li, nu cung hay cu ngoi t gim th ng cung hoc ng cu dch chuyn sang tri.
1.1.1.1 th 1.1: Cung cu ngoi t T gi cn bng E DD: ng cu ngoi t SS: ng cung ngoi t
SS
DD
1.1.1.2 C s hnh thnh t gi hi oi Trong cc giai on pht trin kinh t khc nhau, vic hnh thnh t gi hi oi cng da vo cc c s khc nhau. T gi hi oi c hnh thnh theo ba c s sau: - Trong thi k u, khi mi hnh thnh t gi hi oi, ngi ta ly vng lm bn v. Tt c cc quc gia s n nh mt s tin t c nh cho mi ounce vng. Cho ti Th chin th nht, nc Anh da theo nh mc vng v tin phong trong vic i vng thnh tin v ngc li. Trong thi k ny ngi ta gi l thi k ca ch bn v vng. Trong ch ny th bin dao ng ca t gi gi l im vng, bng ngang gi vng c cng hoc tr chi ph vn chuyn vng gia cc nc. Tuy nhin sau , nhng gnh nng v ti chnh ca Th chin th nht buc nc Anh phi bn phn ln vng d tr ca h v ch bn v vng chm dt t - Khi vng khng cn c s dng lm c s xc nh t gi hi oi gia cc nc th ngi ta s dng mt th "c bit" khc lm cn c. chnh l ng la M (USD). S d nh vy bi v trong lc ny, nc M khng b thit hi g do chin tranh m li cn l mt quc gia giu c nht th gii nh nhng mn li nhun kch x thu c t sn xut v bn v kh. Trong mi tng quan so snh gia nc Anh v nc M, M c chuyn v th ng USD ca mnh thnh ng tin thng tr trong d tr v thanh ton quc t. Ngy 22 thng 7
nm 1944, Hi ngh Bretton Woods gia M v cc nc ng minh thit lp IMF, WB v bn v vng hi oi. Ch t gi ny cn c gi l ch t gi c nh Bretton Woods. V bn cht ca t gi hi oi thi k ny l da trn c s ng USD nn chng ta c th hiu n chnh l ch "Bn v ng USD". Theo ch ny, t gi hi oi chnh thc gia ng tin ca cc nc thnh vin c hnh thnh trn c s so snh lng vng ca USD (1USD=0,888671 gram vng nguyn cht), do vy, thc cht l t gi hi oi vn phi da vo hm lng vng trong cc ng tin. Ngi ta so snh hm lng vng c trong mi ng tin vi hm lng vng trong ng USD ri t xc nh t gi hi oi gia nc mnh vi nc M. Cc t gi hi oi ny ch c php dao ng trong bin 1% ca t gi chnh thc c ng k ti IMF. Trong trng hp t gi vt qu bin 1% th Ngn hng TW phi can thip bng cch mua vo hoc bn ra mt lng USD nht nh - T nm 1958 n 1961, s thiu ht trong cn cn thanh ton ca nc M ln n 56 t USD, lng vng d tr gim t 24,8 t USD xung cn 12,2 t USD, n nc ngoi tng t 13,6 t USD ln n 62,2 t USD. S mt gi ca ng USD lm cho nn u c tin t trn th trng quc t tng ln. Hng t USD c tung ra trn th trng mua cc ng tin c gi. Cc Ngn hng TW ca cc nc thnh vin IMF cng khng sc can thip gi ng USD theo nguyn tc t gi Bretton Woods. Trong bi cnh , ngy 15 thng 8 nm 1971, Tng thng M Nichxon cng B trng ngn kh John Connally tuyn b M s khng i vng ly USD t cc Ngn hng TW nc ngoi na. Nu nh ch "Bn v ng USD" tn ti c l trn c s so snh hm lng vng trong ng USD vi cc ng tin khc th i vi cc ng tin khng mang hm lng vng ngi ta phi s dng mt cch khc xc nh t gi hi oi. Ngi ta da trn c s: Gi tr ca mi ng tin nm sc mua (hay trao i) hng ha ca n v cc ng tin cng l hng ha cho nn mt ng tin cng mua c nhiu hng ha cng c con ngi thch v qu hn cc n v tin t khc. so snh s khc nhau v gi tr ca mi ng tin t xc nh t gi ngi ta t n trn c s ca sc mua tng ng (Purchasing Power Parity PPP) Quy lut sc mua tng ng ni rng "Gi c ni a ca mt n v hng ha nc ngoi s l tng ng vi gi c ni a ca chnh n v hng ha hon ton ging nh th c sn xut trong nc". y thc cht l so snh sc mua ca ng tin nc ny vi sc mua ca ng tin nc khc. Theo phng php ny, gi nh rng hng ha cc nc l c cht lng ng u ging nhau, cc chi ph khc nhau v thu, hi quan ... c gi nh bng khng th da vo so snh gi ca mt nhm hng ha hai nc th ngi ta s xc nh c t gi hi oi. Tm li, c s hnh thnh nn t gi hi oi ln lt da vo vng, ng la M v so snh sc mua ca ng tin. Cng phi tha nhn rng ngy nay mt loi tin t no c gi tr cao hn mt loi tin t khc l do sc mua ca n ti th trng m n l tin t php nh. iu ny l do k thut pht hnh tin giy
ca nc quy nh. c bit l do quy nh hm lng vng trong lch s li v gi tr ca cc loi hng ha do nc sn xut ra c gi tr th no i vi th trng th gii. 1.1.1.3 Phn loi t gi hi oi: T gi hi oi kho st trn y l "t gi hi oi danh ngha". Nh phn tch, nu t gi danh ngha tng ln th ngi nc ngoi c khuynh hng mua hng trong nc nhiu hn trong khi ngi trong nc mun mua hng nc ngoi t hn. Nh vy, t gi lm tng xut khu, gim nhp khu. Lc ta ni sc cnh tranh ca hng trong nc tng ln (so vi hng nc ngoi). Ngc li, t gi gim lm gim xut khu, tng nhp khu, ta ni sc cnh tranh ca hng trong nc gim xung. Tuy nhin, iu ch ng khi tng quan gi c hng ha gia hai nc khng thay i. Nu tng quan gi c thay i th nh gi trn cn phi c xem xt li. T vic xem xt sc cnh tranh ca mt nc c ch n s thay i gi c hng ha hai nc hnh thnh khi nim "t gi hi oi thc" phn bit vi "t gi hi oi danh ngha" - T gi hi oi danh ngha (nominal foreign exchange rate) l t l trao i gia ng tin trong nc vi ng tin nc ngoi - T gi hi oi thc (real foreign exchange rate) l t gi c phn nh tng quan gi c hng ha gia hai nc, c tnh theo loi tin ca mt trong hai nc Cng thc tnh t gi hi oi thc: er = [P(nn,ngt) / P(tn,nt)] x e (1.1) vi: P(nn,ngt) l gi hng nc ngoi tnh bng ngoi t P(tn,nt) l gi hng trong nc tnh bng ni t e l t gi hi oi danh ngha Ngoi ra, trn th trng ngoi hi c nhiu loi t gi nh: t gi mua, t gi bn, t gi tnh cho, t gi giao ngay, t gi k hn, t gi i ng, t gi ng ca, t gi m ca, t gi chnh thc .... Sau y l nhng ni dung c bn v mt s t gi ch yu thng c p dng trong giao dch ngoi hi - T gi mua v t gi bn: trn th trng ngoi hi lin Ngn hng, cc Ngn hng thng nim yt t gi hai chiu: t gi mua v t gi bn. Mi cp t gi c yt lin quan n 2 i tc, l Ngn hng yt gi (Quoting bank) v Ngn hng hi gi (Calling bank). Ngn hng yt gi l Ngn hng thc hin nim yt t gi mua v t gi bn; Ngn hng hi gi l Ngn hng lin h vi Ngn hng yt gi hi gi, nu chp thun th Ngn hng hi gi s tin hnh giao dch. Vi cch yt gi hai chiu, trn th trng ngoi hi ngi ta thng quy c: t gi c c (hay vit) trc c gi l t gi mua, t gi c c (hay vit) sau l t gi bn. T gi mua l t gi m ti Ngn hng yt gi sn sng mua vo ng tin yt gi. T gi bn l t gi m ti Ngn hng yt gi sn sng bn ra ng tin yt gi.
Ngn hng hi gi s tin hnh cc giao dch ngc li vi cc Ngn hng yt gi. Nu Ngn hng yt gi mua USD th Ngn hng hi gi bn USD, nu Ngn hng yt gi bn USD th Ngn hng hi gi mua USD. T gi mua lun lun nh hn t gi bn. Chnh lch gia t gi mua vi t gi bn gi l Spread, y cng l li gp thu c ca cc nh kinh doanh ngoi hi. Chnh lch gia t gi mua v t gi bn khng phi l mt t l c nh cho tt c cc ng tin v cho mi giao dch m do quy lut th trng iu tit. Chnh lch ny ph thuc vo cc yu t: s lng ngoi t trong giao dch, tm c uy tn ca cc trung tm ti chnh. - T gi cho: l t gi gia hai ng tin c xc nh thng qua ng tin th 3. Trong giao dch Lin Ngn hng, thng thng mi ng tin c kinh doanh u thng qua USD, v vy, t gi cho s c tnh ton theo USD - T gi i ng (Reciprocal Rates): l t gi nghch o vi t gi ban u - T gi giao ngay (Spot rate): l t gi c cc nh giao dch tha thun, k kt thi im hin ti (hm nay) nhng c ngy gi tr trong vng 2 ngy lm vic sau ngy k kt hp ng. C ngha l trong vng 2 ngy lm vic sau ngy k kt hp ng n nh t gi, cc bn s tin hnh giao tin cho nhau. Trong thc t, vic thanh ton thng din ra vo ngy lm vic th 2 sau ngy k kt hp ng. Thi hn trong vng 2 ngy ny l cn thit cc bn tin hnh cc nghp v bt ton, k ton, qun l ngn qu v ra lnh chuyn tin.... T gi giao ngay c cc Ngn hng thng mi yt hng ngy. - T gi k hn (Forward rate): l t gi c cc bn giao dch xc nh, k kt thi im hin ti nhng c gi tr ti mt ngy xc nh trong tng lai xa hn ngy gi tr giao ngay (v d 30 ngy, 60 ngy ...) - T gi chnh thc: ngoi nhng t gi c hnh thnh trn th trng ngoi hi giao ngay cn xut hin loi t gi chnh thc p dng 1 s nc nh Php, B, c ... T gi chnh thc c xc nh ti Phin giao dch n nh t gi (fixing) th trng chng khon. Phin fixing c t chc 1 ngy 1 ln 1 thi im nht nh ( Paris t 13h30 n 14h30). Thnh vin tham d phin fixing bao gm 1 i din NHTW, cc Ngn hng thng mi ln (c y quyn) Ti phin fixing khng yt gi tt c cc loi ngoi t m ch yt gi cc ng tin Chu u v mt s ngoi t mnh. Yt gi c thc hin t mi ngoi t so vi ng bn t. Phin fixing ch xc nh 1 t gi duy nht cho 1 ngoi t gi l "t gi n nh" hay "t gi trung bnh". p dng mt bin () chnh thc cho mi ng tin, t tnh c t gi mua v t gi bn. T gi bn chnh thc c nim yt chnh thc ti tt c cc i l ngoi hi, p dng vi ton b cc giao dch c tin hnh ti phin fixing. Mt s hp ng thng mi c iu chnh tr gi cn c vo t gi ngoi t c yt gi ti phin fixing. 1.1.2 Cc yu t nh hng n t gi hi oi S hnh thnh quan h t gi l qu trnh tc ng qua li ca nhiu yu t khch quan v ch quan. Thc t c nhiu lp lun khc nhau ca cc nh kinh t
trong cc phng php nghin cu, tip cn v nh gi vai tr, tnh cht, phng thc v kh nng tc ng ca cc yu t c th nhng hu ht u thng nht mt s yu t quan trng, trc tip cu thnh ln ni dung v tc ng ln qu trnh hnh thnh t gi hi oi. T gi hi oi chu tc ng ca nhiu nhn t, trong hai nhn t quan trng nht l sc mua ca ng tin v tng quan cung cu ngoi t. Khi lm pht tng, sc mua ng ni t gim so vi ngoi t, lm cho t gi hi oi ca ng ngoi t so vi ni t tng (hay t gi ng ni t so vi ngoi t gim) v ngc li. Nu ng ni t gim, t gi hi oi cao c tc dng: - Kch thch cc hot ng xut khu, hn ch nhp khu, gp phn tng thu ngoi t, ci thin cn cn thanh ton. - Vi t gi hi oi cao s khuyn khch nhp khu vn, kiu hi, hn ch cc hot ng chuyn ngoi t ra nc ngoi, kt qu l lm cho sc mua ca ng ni t tng ln. T gi hi oi cao cng khuyn khch cc hot ng du lch vo trong nc, lm cho quan h cung cu v ngoi t bt cng thng. Ngoi ra, c th k n cc nhn t khc nh hng n s bin ng ca t gi hi oi: - Trng thi cn cn thanh ton quc t trc tip nh hng n cung v cu ngoi t, thng qua tc ng ln mc t gi v ko theo s dao ng ca t gi lch khi sc mua ca cc ng tin - Mc chnh lch li sut gia cc quc gia, gia cc th trng tn dng ni a v quc t - Thc trng hot ng ca cc th trng ti chnh, ngoi hi v cc xu hng, nghip v u c nh hng t gi. - H s tn nhim i vi cc ng tin trn th trng ti chnh trong nc v quc t - Tnh hnh xut nhp khu ca t nc v nh hng pht trin sn xut kinh doanh, theo hng hng ngoi hay hng ni ca nn kinh t - Cc phng thc, cng c iu chnh, can thip ca Nh nc. - Cc c shock kinh t, k thut, x hi v cc quyt ton ln ca Nh nc trong lnh vc kinh t, ti chnh, tin t. Nghin cu v iu hnh t gi khng th xem xt cc yu t trn dng bit lp, trng thi tnh m cn xem xt trong tng th thng nht, trng thi ng v mi quan h qua li gia cc quc gia trong bi cnh xu hng quc t ha, ton cu ha i sng kinh t ngy cng gia tng v su sc, nht l trong lnh vc ti chnh, tin t. Thc t, cc yu t ny ph thuc ln nhau, mi yu t l kt qu ca hng lot qu trnh tng tc khc nhau. Vai tr, phng thc, cng tc ng ca tng yu t li ph thuc vo mi trng, hon cnh c th mi nc v thay i theo tng giai on pht trin. T gi hi oi vi t cch l loi gi quan trng nht v linh hot nht li tc ng ngc li vo cc yu t to ra n v tc ng n s pht trin ca ti chnh i ngoi ni ring v tc ng vo pht trin ca nn kinh t ni chung.
1.1.3 Chnh sch t gi hi oi 1.1.3.1 Khi nim chnh sch t gi hi oi Mi mt nc trn th gii khi bt u mi quan h kinh t v thng mi hoc cc mi quan h khc vi mt quc gia no u phi thit lp mi quan h gia ng tin ca nc mnh vi ng tin ca nc . T hnh thnh nn chnh sch t gi hi oi. Chnh sch t gi hi oi l mt b phn hu c v quan trng c bit trong chnh sch qun l ngoi hi v chnh sch qun l kinh t v m Chnh sch t gi hi oi l chnh sch ca mi nc la chn loi hnh t gi hi oi ca nc , tc l cch tnh gi ng tin nc mnh so vi ng tin ca nc khc v cc bin php qun l n. Chnh sch t gi hi oi l nhng hot ng ca Chnh ph thng qua mt ch t gi nht nh (hay c ch iu hnh t gi) v h thng cc cng c can thip nhm duy tr mt mc t gi c nh hay tc ng t gi bin ng n mt mc cn thit ph hp vi mc tiu chnh sch tin t quc gia. Thc t c nhiu loi hnh t gi hi oi khc nhau nh: t gi hi oi c nh, t gi hi oi th ni, t gi hi oi linh hot v.v Chnh sch t gi hi oi l mt chnh sch ln ca h thng chnh sch trong lnh vc kinh t i ngoi ni ring v trong lnh vc kinh t ni chung. Chnh sch t gi hi oi bao gm cc bin php lin quan n vic hnh thnh cc quan h sc mua gia ng tin ca mt nc so vi sc mua ca cc ngoi t khc, c bit l i vi cc loi ngoi t c kh nng chuyn i t do Chnh sch t gi hi oi l mt h thng cc cng c dng tc ng vo cung cu ngoi t trn th trng, t gip iu chnh t gi hi oi nhm t ti nhng mc tiu cn thit. v c bn, chnh sch t gi hi oi tp trung ch trng vo hai vn ln: vn la chn ch t gi hi oi (c ch vn ng ca t gi hi oi) v vn iu chnh t gi hi oi. Chnh sch t gi hi oi mc d c nhng c th ring song chnh sch t gi hi oi c v tr nh mt b phn quan trng ca chnh sch tin t v m rng hn na l chnh sch ti chnh quc gia. V vy, vic nh hng iu chnh ca chnh sch t gi c nh hng n cc kha cnh kinh t v m khc nh: ngoi thng, n nc ngoi, lm pht, sn lng quc gia, chiu hng vn ng ca cc dng vn, cng n vic lm Do , h thng mc tiu v ni dung ca chnh sch t gi hi oi phi xut pht t nh hng ph hp vi cc mc tiu v ni dung c bn ca chnh sch tin t tng giai on. n giai on hin nay, a s cc nc c chnh sch t gi hi oi linh hot. Tuy nhin, vic la chn cc ch t gi hi oi khc nhau u khng mt i s can thip ca Chnh ph trn th trng ngoi hi. Phn ln cc chnh sch ca Chnh ph u tc ng n t gi hi oi. Chnh ph can thip vo th trng ngoi hi gi cho nn kinh t pht trin nhanh v ng tin nc mnh c n nh theo nh hng ra 1.1.3.2 Ni dung ca chnh sch t gi hi oi Xut pht t vai tr v mc tiu t ra, chnh sch t gi hi oi s bao gm cc ni dung chnh nh sau:
Th nht l vic n nh mc gi cho ng bn t. Vic n nh ny trc ht l trn c s tha nhn mc t gi c t trc, tip theo l phi theo di mc gi bin ng ca ng bn t thi im hin ti v a ra nhng iu chnh ph hp - Th hai l ch t gi hi oi s phi tun th nhng quy nh ca ch t gi la chn v nhng iu chnh ca nh lp chnh sch ra trong tng thi k tng ng vi trnh pht trin kinh t ca quc gia . Trong trng hp la chn cc ch t gi c s qun l ca Nh nc th chnh sch t gi phi lun lun tun theo mi s iu tit ca Nh nc - Th ba l vic xc nh h thng cc cng c iu chnh t gi phi nhm thc hin cc mc tiu ca chnh sch t gi ni ring, cc chnh sch tin t, chnh sch ti chnh v chnh sch kinh t ni chung. Cc cng c c chn phi c thc hin ng b vi cc cng c ca chnh sch kinh t v m vi s phi hp cht ch, hiu qu v thng nht. 1.1.3.3 Chnh sch t gi hi oi vi cc chnh sch kinh t, ti chnh v tin t Chnh sch t gi hi oi l mt b phn ca chnh sch kinh t, ti chnh tin t v c nhim v m bo n nh tin t, kim ch lm pht, gp phn tng trng kinh t mc cao, bn vng. Vi t cch l mt chnh sch nn chnh sch t gi hi oi phi hng vo thc hin nhng mc tiu c tnh c th ca mnh. Tuy nhin, mc tiu t ra ca mi quc gia u mang tnh ch quan v bin ng theo thi gian. Mi mt nc ty thuc vo nhng mong mun ca ngi lm chnh sch m t ra cho mnh nhng mc tiu khc nhau. Nhng tu chung li th chnh sch t gi hi oi thng c mi quan h cht ch qua li vi cc chnh sch kinh t, ti chnh, tin t trong cc nhm chnh sch sau: - n nh t gi hi oi da trn mi tng quan cung v cu ngoi t trn th trng khuyn khch xut khu, kim sot nhp khu, to iu kin pht trin v n nh nn kinh t. n nh t gi hi oi l yu t quan trng pht trin kinh t c bit l khuyn khch xut khu hng ha ra th trng quc t, tham gia tch cc vo qu trnh quc t ha nn kinh t. - n nh t gi cng ng ngha vi s n nh tin t. Do n to ra mt s n nh v tm l v li ch ca cc nh u t khi h b vn vo sn xut kinh doanh. Khi mt ngi kinh doanh xut hay nhp khu, h lun lun phi tnh ton trc li ch m h c th nhn c sau mt qu trnh kinh doanh v iu c th thc hin c nu s bin ng v t gi hi oi c li cho h. Tuy nhin, trong mt nn kinh t va c xut khu va c nhp khu, s bin ng t gi c li cho ngi xut khu s c hi cho ngi nhp khu v ngc li. V vy Nh nc phi n nh t gi m bo cho quyn li ca c hai pha: xut khu v nhp khu, khuyn khch sn xut c hai loi hng ha xut khu v tiu dng trong nc. c bit, mi quc gia u c nh hng pht trin kinh t ring trong tng thi k, v vy mt nc theo ui xu hng pht trin kinh
t da vo xut khu l chnh th phi iu chnh t gi tng ln (tc l gim gi ng ni t) kch thch xut khu v ngc li. - Tng bc n nh v nng cao uy tn ng tin ca quc gia mnh khuyn khch cc nh u t trong v ngoi nc u t pht trin sn xut kinh doanh. Nh ni trn, cc nh u t ch c th u t khi h bit c li ch ca h c th c c sau mt thi gian sn xut kinh doanh. Do vy, nh u t s yn tm u t vn ln vo cc d n khi m h thy rng ng tin nc c uy tn ln trn th trng quc t v s bin ng t gi l t hoc n nh. Ngy nay xut khu vn t nc ny sang nc khc tr nn ph bin v iu ch c th thc hin tt khi m mi trng hi oi n nh - Phi hp cht ch vi chnh sch qun l ngoi hi thc hin tt cc mc tiu kinh t v m ca t nc, ci thin cn cn thanh ton quc t v tng d tr ngoi t, hng ti pht trin kinh t bn vng. Chnh sch t gi hi oi phi gn lin vi chnh sch qun l ngoi hi, m c th l Nh nc phi qun l ngoi hi cht ch, kt hp vi qun l d tr ngoi hi v ngoi t ca quc gia m bo s dng cc ngun ngoi t c hiu qu hn, gp phn lm nh t gi v thc hin cn i cn cn thanh ton quc t trong cc thi k khc nhau. Ngc li, nu trong iu kin t gi n nh, ngi dn sn sng u t vn vo cc cng c ti chnh di hn nh tit kim di hn, mua c phiu, tri phiu di hn, sn sng t b vic s hu ngoi t. iu gip cho cc Ngn hng nm gi c ngun ngoi t c c, Ngn hng TW gia tng c d tr ngoi t lm c s cho vic can thip vo th trng ngoi t mt cch c hiu qu. - T gi hi oi gn kt cht ch vi cc vn v chnh sch x hi. T gi hi oi n nh, khng bin ng ln s gp phn lm cho ngi dn yn tm lm n, Doanh nghip khng gp nguy c ph sn, khng gy ra tht nghip i vi ngi lao ng v cui cng khng gy ra bin ng x hi. Tm li, chnh sch t gi hi oi gn kt cht ch vi mi mt ca i sng kinh t - x hi, mt bin ng ca t gi s tc ng trc tip hoc gin tip n cc chnh sch kinh t - x hi khc nhau. Do vy, khi xem xt chnh sch t gi phi thn trng v xem xt tng th cc mi quan h qua li, nhng mt tch cc v tiu cc c th mang li cho i sng kinh t - x hi, khng th xem xt mt cch tch bit v mt chiu 1.1.3.4 Cc quan im xy dng chnh sch t gi hi oi Thc t xy dng chnh sch t gi hi oi tn ti mt s quan im sau: - Chnh sch t gi phi hng vo x l v iu hnh t gi theo ng bn cht vn c ca n l mt c ch gi th trng. Mt khi xem ngoi t l mt hng ha c bt th t gi vi t cch l gi c hng ha c bit cng phi vn hnh theo quy lut ca gi c th trng v vic iu chnh t gi phi da vo quan h cung cu ngoi t trn th trng v cc yu t tc ng ln n. Theo quy lut ca gi c trong qu trnh vn ng, t gi cng c th hon ton tch ri gi tr ca ng tin, nhng v t gi l mt trong nhng vn trung tm v nhy cm nht ca i sng kinh t x hi, nu s tch ri vt qu bin cho php no th
lp tc s tc ng n cc loi gi c khc trn th trng bao gm th trng hng ha tiu dng, th trng tn dng, th trng ngoi hi. Ni cch khc, mt s bt n ca t gi chc chn gy ra nhiu tn hi cho nn kinh t. Chnh v l , trong iu hnh t gi hi oi, mc tiu n nh ca t gi hi oi lun c phi u tin hng u. - Chnh sch t gi phi h tr tt nht cho chnh sch khuyn khch xut khu ci thin cn cn thanh ton, tng d tr ngoi t. T gi l trng tm i vi s vn hnh ca nn kinh t th trng m ca v c nh hng rng khp n kh nng cnh tranh vi bn ngoi, n tnh trng cn cn thanh ton v mc d tr ngoi t quc gia. Mt s thiu ht cn cn thanh ton do t gi gy ra chc chn s ko theo s bt n v tin t v lm gim mnh lng d tr ngoi t quc gia. Tt c s to thnh vng xoy cun nn kinh t vo cc cuc khng hong ti chnh. - Chnh sch t gi phi gn lin vi thc t c th ca mi nn kinh t v mc tiu pht trin kinh t - x hi ca mi nc nhm em li hiu qu v li ch cao nht cho t nc v nn kinh t 1.1.3.5 Cc loi hnh t gi hi oi Cc nh nghin cu v hoch nh chnh sch u i n s nht tr rng vic la chn ng n chnh sch t gi hi oi l yu t thit yu i vi s n nh v tng trng kinh t. Bt u vi chnh sch t gi hi oi c nh, n nay hu ht tt c cc nc u hng ti mt chnh sch t gi hi oi linh hot hn. Nhng nghin cu l thuyt v t gi hi oi hin i u nhn mnh n vic nh i gia tin cy (creditability) v tnh linh hot (flexibility) gia cc chnh sch t gi hi oi khc nhau. chng minh s tn ti ca vic nh i ny, hu ht cc phn tch l thuyt u xem xt hai trng hp cc oan l t gi hi oi hon ton linh hot, trong Ngn hng TW hu nh khng can thip v t gi hi oi c nh. Theo nhng phn tch ny th vic la chn thc hin chnh sch t gi hi oi linh hot cho php mt nc thc hin chnh sch tin t c lp, c s linh hot trong vic iu chnh nhm thch ng vi nhng c shock bn trong v bn ngoi. Tuy nhin, ci gi phi tr cho s linh hot ny l tin cy v do s linh hot ny thng gn vi mc lm pht cao. Ngc li, t gi hi oi c nh lm gim tnh linh hot ca ton h thng nhng v mt l thuyt n mang li tin cy cao hn i vi vic hoch nh chnh sch. Do mi ngi u tin tng rng, vi chnh sch t gi hi oi c nh th mc tiu ca chnh sch tin t l duy tr t gi hi oi tng ng nn nhng d on v mc gi v tin lng ca h khng bin i nhiu, iu cho php nn kinh t c c mc lm pht thp hn. Gi nh ca phn tch trn l Ngn hng TW s duy tr mc t gi hi oi c nh, khng bao gi xy ra vic ph gi tin t. Tuy nhin, trn thc t qua kinh nghim ca nhiu nc duy tr ch t gi hi oi c nh kt hp vi ti khon vn m to ra nhng cuc khng hong ln do ph gi gy ra. Tt nhin, y ch l hai trng hp cc oan trong s nhiu la chn v chnh sch t gi hi oi. Trn thc t, c rt nhiu loi chnh sch t gi hi oi nm gia hai loi chnh sch ny nh: th ni vi cc di bin ng khc nhau
C ch t gi hi oi (foreign exchange mechanism) l tng ha cc iu kin m Chnh ph cho php xc nh t gi hi oi danh ngha. C cc loi t gi hi oi sau y: 1.1.3.5.1 C ch t gi hi oi c nh T gi hi oi c nh (Fixed exchange rate) l loi t gi c quyt nh bi Chnh ph. Ch t gi hi oi c nh l mt ch t gi hi oi c Nh nc tuyn b s duy tr khng thay i t gi gia ng ni t v mt ng ngoi t no hoc vi mt r cc ng ngoi t no . c trng ca ch t gi hi oi c nh nh sau: - V c bn, nhng lc cung cu vn tn ti trn th trng ngoi t v chi phi s lng cung, cu ngoi t trn th trng - Nh nc cam kt s duy tr t gi hi oi mc c nh no bng cch: nu cung trn th trng ln hn cu mc t gi c nh th Nh nc s m bo mua ht lng d cung ngoi t; nu cung trn th trng nh hn cu mc t gi c nh th Nh nc s m bo cung cp (bn ra) mt lng ngoi t bng vi lng d cu. Nh nc s thc hin hot ng mua bn lng d cung hay lng d cu vi t cch nh l ngi mua bn cui cng, ngi iu phi. - Nhng d bo v thay i t gi trn th trng l bng khng (ngoi tr nhng trng hp c bit khi th trng d bo l Chnh ph s thay i mc t gi c nh) Nhn vo trn, ta c th thy c nhng hp l ca ch t gi hi oi c nh nh sau: t gi hi oi c nh, nu bn vng hay c coi l bn vng th s to cho cc Doanh nghip c c s lp k hoch v tnh ton gi, nh vy s thc y u t v thng mi quc t; t gi hi oi c nh to ra s hn ch i vi chnh sch tin t trong nc v do t gi hi oi c c nh nn khng khuyn khch s lun chuyn vn vo hay ra khi quc gia, do khng cn c s can thip ca Nh nc. Quan im ny cho rng, nu vn chy vo qu nhiu s gy ra lm pht cn nu vn chy ra nhiu s dn n cn kit ngun d tr quc t ca quc gia. T gi hi oi c nh s l ti u nu cc Chnh ph c th thc hin c vic iu chnh t gi ti mc . C ch t gi hi oi c nh trc tip t ra s tun th i vi chnh sch tin t c th c coi l ph hp trong tnh hung cc cng c ti chnh v th trng ti chnh cha pht trin mc cho s vn hnh ca chnh sch tin t hot ng theo c ch th trng. Nhng quc gia ch trng c nh t gi hi oi (tc l gn vo mt hay mt s ng tin ch cht, hoc cc i tc kinh doanh chnh ca nc ), vi mc tiu dung ha cc yu t: chnh tr, thng mi v kinh t. Cc nh kinh t cng nhn tm quan trng v li ch ca vic neo/gn ng tin ny trong vic thc hin chnh sch tin t cht ch (vi iu kin ng tin lm "m neo" cho ni t phi l ng tin mnh) v t gi hi oi c nh c a chung hn bt c dng th ni c iu tit no v t gi hi oi trong c ch ny khng c coi l cng c c lp hu hiu ca chnh sch tin t trong thi gian di. Nhng li ch do t gi c
nh em li c coi l nhiu hn ci gi phi tr cho nhng hu qu ca n gy ra cho nn kinh t. Tuy nhin t gi hi oi c nh, nu trong trng hp thiu tin cy, s b nh hng rt ln ca u c, iu ny c th dn ti s ph v hon ton s n nh tin t, n nh kinh t hay nh hng n d tr ngoi hi. T gi hi oi c nh c th lm ngi ta phi t b vic u c, do th trng s bun t, kh c th xc nh u l t gi hi oi ti u hay hp l cho mt nn kinh t, mc d Chnh ph cn thit phi hiu hn ai ht u l mc cn bng. T gi hi oi danh ngha c nh c th l quan trng nhng n li khng quyt nh t gi hi oi thc t, n ch c coi l ch s hay mc tiu quan trng m thi. Duy tr chnh sch t gi hi oi c nh i hi Nh nc phi lun sn sng can thip vo th trng ngoi hi m bo mc t gi c nh. Tuy nhin, kh c th a ra quyt nh v mc cn can thip nh th no tc ng n ton b nn kinh t nhm t c mc tiu can thip... Nh nc cn thit phi duy tr mt mc nht nh v d tr ngoi hi, nh vy chi ph v qun l ti sn s ln, ph thuc vo chnh sch tin t ca quc gia khc, l iu i khi bt li do vic gn ng bn t vo mt hay mt s ng ngoi t 1.1.3.5.2 C ch t gi hi oi th ni T gi hi oi th ni (floating exchange rate) hay t gi linh hot (flexible exchange rate) l loi t gi c quyt nh bi cung v cu trn th trng. Ch t gi hi oi th ni l mt ch m trong t gi hi oi c xc nh v vn ng mt cch t do theo quy lut th trng, trc tip l theo quy lut cung cu ngoi t trn th trng ngoi t. c trng c bn ca ch t gi th ni nh sau: - T gi hi oi c xc nh v thay i hon ton ty theo tnh hnh cung cu ngoi t trn th trng. - Nh Nc hon ton khng c bt k mt tuyn b, mt cam kt no v vic ch o, iu hnh t gi - Nh Nc khng c bt k s can thip trc tip no vo th trng ngoi t T gi hi oi trong c ch ny c hnh thnh trn c s cung cu ngoi t trn th trng theo nguyn tc: qua c ch th trng th cc ngun lc c phn b mt cch thnh cng v hiu qu. Nu th trng hot ng hiu qu th vi c ch t gi th ni, nhng ngi u c thu li nhun s khng c c hi. Cung cu ni t v ngoi t s c t cn bng trn th trng. Nh nc s khng phi c trch nhim cng nh khng cn thit phi can thip vo th trng ngoi hi m ch ch yu thc hin theo yu cu cu khch hng. Nhn chung, th trng trong nc s khng b nh hng bi cc lung vn t bn ngoi. Nhng quc gia ch trng th ni t gi hi oi cho rng nu p dng c ch ny, th trng ngoi hi s c tnh minh bch cao, th trng hot ng hiu qu v hn na th trng phi n t iu chnh. Chnh sch tin t cn phi c thit lp mt cch c lp v ph hp vi tnh hnh kinh t trong nc (c
ngha l t c n nh mc gi chung ca nn kinh t), v t gi hi oi cn phi c th ni theo bt k hng no m do thc t em li mc t gi hi oi . Bn cnh , ch t gi hi oi th ni vn cn nhiu im cha hp l: - Th trng lun c ri ro v mo m, do vy, khng bao gi t c hiu qu nh mong i, nhiu khi qu ti v s dn n t gi hi oi mc khng ph hp vi cc ch s kinh t c bn ca nn kinh t, thm ch tn ti trong mt thi gian kh di - Khuynh hng ca t gi trong tng lai s khng chc chn, iu s gy kh khn cho vic lp k hoch v tnh ton gi c - Nhng bin ng khng chc chn ca t gi hi oi c th c khc phc bng cc cng c phng trnh ri ro (nh hp ng k hn, quyn la chn) nhng s gy ra nhng thay i rt ln trong gi thnh sn phm, s t do hot ng c lp ca chnh sch tin t trong nc c th b lm dng, chng hn nh Chnh ph, do khng c trch nhim phi ngn chn s mt gi ca ng tin, nn c th d thc hin vic lm pht qua dng ngn sch v tin t. 1.1.3.5.3 C ch t gi hi oi linh hot T gi th ni khng hon ton (Flexibility limited exchange rate) hay t gi th ni c qun l l s kt hp gia t gi th ni v t gi c nh. Ch t gi hi oi linh hot l mt ch t gi hi oi c s kt hp gia hai ch t gi trn. Trong , t gi hi oi s c xc nh trn th trng theo quy lut cung cu v ngoi t, Chnh ph ch can thip vo th trng khi t gi hi oi c nhng bin ng mnh. c trng ca ch ny nh sau: - T gi hi oi c xc nh v thay i hon ton ty thuc vo tnh hnh cung cu ngoi t trn th trng. - Nh nc tuyn b mt mc bin ng cho php i vi t gi v ch can thip vo th trng vi t cch ngi mua bn cui cng khi t gi trn th trng c nhng bin ng mnh vt mc cho php ny. Cch thc thng thy cc nc hin nay l xc nh mt mc t gi hi oi chnh thc v mt bin dao ng, nu t gi trn th trng dao ng vt qu bin cho php ny so vi t gi chnh thc th mt tuyn b can thip chnh thc ca Nh nc s c thc hin duy tr s chnh lch gia t gi trn th trng v t gi chnh thc vn ch nm trong bin cho php. - Nu tnh hnh kinh t c nhng thay i ln th mc t gi hi oi cng nh bin dao ng cho php cng thng c Nh nc xc nh v cng b li. Ch t gi hi oi th ni c s qun l ca Nh nc c coi l ch t gi thch hp vi c ch th trng hin nay v ch t gi ny cho php chng ta thc hin mt chnh sch tin t c lp v n va theo quy lut cung cu th trng va oht huy vai tr qun l, iu tit linh hot ca Nh nc t c mc tiu, yu cu pht trin kinh t
Trong thc t, vic iu hnh chnh sch t gi t ti cc mc tiu v m ca nn kinh t nhng ng thi cn phi gip bo v nn kinh t trong nhng tnh hung ngn hn nht nh. Vic iu hnh chnh sch kinh t v m ng trc tnh hung i hi phi iu chnh gim gi ng ni t nhm kch thch nn sn xut, tng sn lng, to thm cng n vic lm. Nhng vic gim gi ni t c th gy kh khn cho hng lot cc doanh nghip n k tr n nc ngoi. Trong nhng thi im no , Chnh ph c th can thip, iu chnh tng gi ni t cu cc doanh nghip m tm hon thc hin mc tiu di hn ca nn kinh t. Trong nhng thi im khc nhau, Chnh ph c th chp nhn hy sinh mt vi doanh nghip yu km tp trung cho mc tiu di hn ca nn kinh t v can thip iu chnh gim gi ni t. Nh vy, trong ch t gi hi oi bn th ni, vic can thip dn n nhng bin ng t gi trn th trng cn ty thuc vo tm nhn ca cc nh iu hnh chnh sch khi nh gi cc bin s, cc mc tiu ca nn kinh t. Do , th trng rt kh c nhng d bo ng v xu hng vn ng ca t gi. S mt phng hng ny tt yu s lm cho yu t tm l thng trc ch v c trng s ln trong tc ng lm bin i t gi trn th trng. Theo thng k ca Qu Tin t Quc t (IMF), tnh n ngy 31 thng 12 nm 2001 (Ngun: International Financial Statistics, YearBook, IMF, 2002), ch t gi hi oi ca 186 nc thnh vin ca t chc ny vn tn ti cc loi hnh t gi. Trong , s nc p dng t gi hi oi c nh chim phn ln 55,4%, s nc p dng t gi hi oi th ni c qun l chim 23,1% , s nc p dng t gi hi oi th ni hon ton chim khong 21,5%. iu ny c th quan st qua th sau: th 1.2: C cu cc nc p dng cc loi t gi khc nhau trn th gii (2002)
T l nc c TGH c nh T l nc c TGH th ni c qun l T l nc c TGH th ni hon ton
Nh chng ta bit, bt k mt quc gia no trn th gii u c cc quan h kinh t, thng mi v cc mi quan h khc vi cc quc gia cn li. V tt nhin vic thanh ton cc ngha v tin t pht sinh t cc quan h c lin quan n vic trao i ng tin ca nc ny ly ng tin ca nc khc Tin ca mi nc c quy nh theo php lut ca nc vi c im ring ca n. V vy khi k kt hp ng mua bn ngoi thng, cc bn tha thun vi nhau ly ng tin ca nc no l tin t tnh ton v thanh ton trong hp ng. ng tin ny c th l ng tin ca mt trong hai nc hoc l tin ca nc th ba. T l chuyn i gia ng tin nc mnh v ng tin tnh ton
c la chn l bao nhiu i hi cc quc gia phi tnh ton chi tit da trn nhiu yu t, t hnh thnh nn t gi hi oi. i vi mt nn kinh t m, t gi hi oi l vn nhy cm v phc tp v n c tc ng su rng n mi bin s kinh t. T gi hi oi c quan h qua li vi tng cu (xut nhp khu, u t v tiu dng), tng cung (chi ph sn xut), mc hiu qu v tnh c lp ca cc chnh sch kinh t v m, s n nh ca kinh t v m.
1.2 Ngoi hi v th trng ngoi hi

1.2.1 Khi nim v ngoi hi v th trng ngoi hi 1.2.1.1 Khi nim v ngoi hi Ngoi hi c hiu l mi phng tin c kh nng thanh ton c nc ngoi bng bt k loi ngoi t no k c cc s d trn ti khon t Ngn hng nc ngoi, cng nh hi phiu, sc, v.v... Theo Php lnh ngoi hi c hiu lc thi hnh t ngy 01 thng 6 nm 2006 th Ngoi hi bao gm: a) ng tin ca quc gia khc hoc ng tin chung chu u v ng tin chung khc c s dng trong thanh ton quc t v khu vc (sau y gi l ngoi t); b) Phng tin thanh ton bng ngoi t, gm sc, th thanh ton, hi phiu i n, hi phiu nhn n v cc phng tin thanh ton khc; c) Cc loi giy t c gi bng ngoi t, gm tri phiu Chnh ph, tri phiu cng ty, k phiu, c phiu v cc loi giy t c gi khc; d) Vng thuc d tr ngoi hi nh nc, trn ti khon nc ngoi ca ngi c tr; vng di dng khi, thi, ht, ming trong trng hp mang vo v mang ra khi lnh th Vit Nam; ) ng tin ca nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam trong trng hp chuyn vo v chuyn ra khi lnh th Vit Nam hoc c s dng trong thanh ton quc t. Vi chc nng l trung tm thanh ton, Ngn hng ng vai tr trung gian gia cung v cu v ngoi hi. Vic mua mt ngoi t ny bng cch phi chi tr mt ngoi t khc hnh thnh nn c s ca nghip v kinh doanh ngoi hi. Mt giao dch ngoi hi l s tha thun gia ngi mua v ngi bn v mt khon ngoi t nht nh no s c chuyn giao theo t gi nht nh. S tin c tha thun ny c th c giao ngay hoc giao tng lai 1.2.1.2 Th trng ngoi hi 1.2.1.2.1 Khi nim Th trng ngoi hi (Foreign Exchange Currency), c tn vit tt l FOREX hay cn gi l FX. Chng ta c th hiu th trng ngoi hi mt cch n gin nh
sau: th trng ngoi hi l th trng din ra s trao i, mua bn ca mt ng tin ny vi mt loi tin t ca mt quc gia khc thng qua h thng gi chuyn i th ni t do. Th trng ngoi hi chuyn mn ha v trao i cc loi tin t, l ni gp g c xt gia cung v cu v ngoi t nhm tha mn nhu cu ca cc ch th kinh t, ng thi cng xc nh c cc iu kin giao dch. Th trng ngoi hi cng bao gm nhng yu t c bn: cung cu v gi c. Gi c trn th trng ngoi hi chnh l t gi. T gi hi oi ca cc ngoi t do cung cu trn th trng ngoi hi quyt nh Th trng ngoi hi hnh thnh v pht trin gn lin vi nhu cu pht trin trong mi quan h i ngoi gia cc quc gia trn cc lnh vc hng ha, dch v, hot ng u t, tn dng, thanh ton v lnh vc vn ha x hi... Hat ng trn th trng ngoi hi rt si ng. Nhng th trng ngoi hi in hnh nh London, New York, Tokyo, Singapore, Franfurt, Paris, ... Th trng ngoi hi l th trng ti chnh ln nht th gii vi tng khi lng giao dch trung bnh hng ngy ln n 1,9 ngn t USD, ln gp 30 ln so vi th trng chng khon c li sut khng c nh ca M. USD l ng tin gi v tr ch o, chim t trng ln trong cc giao dch ngoi hi. 1.2.1.2.2 c im ca th trng ngoi hi Th trng ngoi hi c nhng im rt khc bit so vi th trng hng ha thng thng. Th trng ngoi hi pht trin khng nht thit phi c lp ti mt a im hu hnh nht nh. Trung tm giao dch tin t khng b gii hn bi bt k mt sn giao dch no v n cng khng phi l mt ci ch hin hu no nh truyn thng bi v n khng c trung tm chuyn i, thay vo ton b th trng c vn hnh bng mt h thng in t trong mng li ca cc Ngn hng din ra lin tc 24 gi trong ngy v 5 ngy trong 1 tun. Th trng ny c hiu bt k u c xy ra vic mua, bn cc ng tin th c th trng ngoi hi. Thng qua nhng phng tin thng tin hin i nh Telephone, Telex, Fax, Swift, Electronic dealing system v.v..., cc nh giao dch quc t nhanh chng lin lc vi nhau v x l nghip v. Th trng ngoi hi l th trng c tnh ton cu v hot ng khng ngng. Qu trnh nim yt gi trn th trng ngoi hi c quc t ha. Th trng giao dch ngoi hi lin Ngn hng m ca t 2:30 ngy th 2 v ng ca vo 4:30 sng th 7 tnh theo gi Vit Nam, n hot ng khng ngng, giao dch din ra 24h/24h, v vy th trng ny c tn gi l th trng khng ng. V d, khi cc th trng ti chnh chu u (Paris, London, Frankfurt, Zurich...) m ca t 89h n 17h v bt u t 14-15h s c cc giao dch ca cc nh kinh doanh t M, tip cc th trng ny li giao dch vi cc th trng khc Vin ng (Tokyo, HongKong, Singapore...). Khi cc th trng ny ng ca cng l lc th trng ti chnh Chu u bt u hot ng. Tuy nhin, gi giao dch ny c th c thay i i cht ty theo cng ty mi gii m bn chn giao dch, cng cn phi ch ti thi gian nh cc ngy l tt, gi ma ng v ma h v.v...
Cc th trng chnh m ca giao dch tnh theo gi Vit Nam khi u t Wellington, tip n l Sydney, Singapore, Hongkong, Tokyo, New York, London v Frankfurt ... Trn th trng ngoi hi, nhng ng tin mnh c yt gi thng xuyn trn ton th gii. Th trng ngoi hi cng rt nhy cm, chu tc ng ca cc s kin kinh t, chnh tr, tm l, ... nht l cc chnh sch tin t ca cc nc kinh t pht trin. 1.2.1.2.3 S cn thit ca th trng ngoi hi Hot ng thng mi quc t ra i v ngy cng m rng pht trin, ng vai tr quyt nh trong quan h kinh t th gii. Ngy nay, thng mi quc t tr thnh mt trong nhng nhn t tch cc trong chin lc ton cu ha ca mi quc gia v ca th gii. Hot ng thng mi quc t lin quan trc tip n tin t ca mi quc gia v tin t quc t nhm p ng nhu cu thanh ton v u t quc t v.v... Tin t c s dng trong thanh ton quc t l s tha thun la chn ca cc bn lin quan khi k kt hp ng trn c s tp qun v thng l quc t. Tin t thanh ton ny c th l tin t ca nc xut khu, tin t ca nc nhp khu, tin t ca mt nc th ba hay tin t quc t (v d nh SDR) Khi nh xut khu giao hng, thu v bng ngoi t th h phi chuyn i s ngoi t ny sang bn t v nh xut khu phi chi tr lng cng nhn, chi tr mua nguyn vt liu, tr n Ngn hng v.v.. trong nc bng bn t. cc nc pht trin thng quy nh vic thanh ton, cho vay trong nc phi c thc hin bng bn t, v vy, khi c ngun thu bng ngoi t th cn phi chuyn sang bn t. Trong trng hp nh xut khu thu v bng bn t, nh nhp khu nc ngoi phi bn bn t mua s ngoi t cn thit chi tr cho nh xut khu. Hoc trng hp thc hin thanh ton bng tin t ca nc th ba: nh nhp khu dng bn t mua tin ca nc th ba (mua ngoi t thanh ton), khi nhn c ngoi t ny th nh xut khu phi bn nhn bn t tng ng) Nh vy, hot ng thng mi quc t yu cu phi c mt th trng thc hin chuyn i, mua bn tin t ca cc nc khc nhau. l th trng ngoi hi. chnh l ni tha mn nhu cu ca cc ch th kinh t, ng thi cng xc nh c cc iu kin giao dch. 1.2.1.2.4 Lch s hnh thnh th trng ngoi hi Theo cc gi thit th s trao i tin t c t thi xa xa, c l trc c nn vn minh Parahons c i. Khi nhng nh bun u tin bt u trao i cc loi v c hay cc loi tin xu t nc ny qua nc khc, t nhng vng lnh th ny n vng lnh th khc. Tuy nhin, chnh bn thn ngnh cng nghip giao dch tin t li l th trng ti chnh mi nht. Qua hng thp k trc, th trng trao i ngoi hi tri qua mt s thm kch nghim trng. Vo nm 1944, cc h thng trao i tin t c thit lp sau Th chin th 2 (Postwar) l kt qu ca mt hi ngh vi s tham d ca rt nhiu
quc gia t khp ni trn th gii c t chc Bretton Wood, New Hamsphire, M. H thng ny c duy tr sut hng chc nm sau cho n tn u nhng nm 1970. ti hi ngh ny, cc i din ca 45 quc gia tham d cng nhau tho lun v h thng chuyn i tng lai. Kt qu ca hi ngh chnh thc cng b thnh lp Qu Tin t quc t (International Monetary Fund, 1946). N cng ng thi cng thng qua mt bn tha thun ng c nh gi tr ca cc loi tin t thay i theo h thng t l phn trm ca gi vng hoc gi la M, s thip lp ny cn c xem nh l Tiu chun vng Gold Standard. H thng kt ni gi tr tin t theo gi vng hay USD cn c gi l Pegging (nh gii hay im treo) Tiu chun vng Gold Standard n nh gi vng 35USD/ounce v tt c cc loi ngoi t ch c php thay i vi gi tr 1% so vi gi tr ca USD hoc gi vng. Mc ch ca vic n nh ny chnh l nhm lm n nh li nn kinh t th gii sau chin tranh th gii th 2 Nm 1971, Hip nh Bretton Woods b th thch ln u bi s thay i gi ca cc loi tin t din ra mt cch khng th kim sot, iu ny khi u cho mt lot s phn ng dy chuyn sau , dn n vo nm 1973, Tiu chun vng trn b bi b bi Tng thng M Richard M. Nixon. H thng n nh t gi nng ln th trng tin t. Nhng p lc ca th trng cui cng b hy b v cho php cc loi tin t c th ni t do. Ngay th trng ngoi hi (Forex) nhanh chng c thit lp, t bn thn n l mt th trng ti chnh, mt th trng ti chnh ln nht th gii. Th trng trao i tin t chnh thc khi u l mt th trng th ni t do sau khi 2 Hip nh Smithsonian Agreement v European Join Float b bi b nm 1978 v 2 Hip nh ny thiu cc kh nng a dng ca nhng cng c trao i v qun l cn thit. Tuy nhin, iu quan trng hiu rng s th ni t do ny khng ch theo ngha l lm dng. iu ny c ngha tt c cc quc gia c t do n nh hon ton hoc bn hon ton th ni ng tin ca mnh. S n nh tin t bn phn xut hin t nm 1993, mt v d hon ho nht v s bn n nh ny chnh l H thng tin t ca Chu u (European Monetary System EMS). Tt c cc loi tin (thuc Chu u) ch c php thay i vi bin l 2.25% hoc l 6% cho nhng can thip khi c cc tnh hung khn cp xy ra. Sau cuc khng hong tin t Chu u nm 1993, s n nh t l c php can thip c m rng ln n 15%. Bn n nh s lm gim cc nguy c bin ng khc thng ln, xung ca th trng, ch cho php chng t c cc gi tr trong gii hn cho php. T nm 1999 s n nh tin t bn phn ca Chu u EMS c thay th bng s n nh gi tr ton phn, dn n s hnh thnh ng tin chung Chu u EUR 1.2.1.2.5 Cc ch th tham gia th trng ngoi hi Mt cch tng qut, bt c nhng ai c cung cu ngoi hi tin hnh giao dch mua bn cc ng tin khc nhau u tr thnh thnh vin ca th trng ngoi hi. Nh vy, c th ni cc thnh vin tham gia th trng ny l rt ng o v a dng. phn bit cc thnh vin ny, ngi ta cn c vo hai tiu ch l "chc
nng" v "hnh thi t chc" ca cc thnh vin tham gia th trng. Cc chnh th chnh tham gia vo th trng ngoi hi bao gm: Cn c theo chc nng trn th trng: + Nh to gi s cp (Primary price makers): nhng nh to gi trn th trng s cp cn gi l nhng nh kinh doanh chuyn nghip, h l nhng ngi to lp ra th trng. To gi trn c s yt gi hai chiu: gi mua v gi bn, sn sng mua vo v bn ra mt s lng ngoi t hp l theo gi c yt. Nhng nh to gi trn th trng s cp ch yu l cc Ngn hng thng mi, cc Ngn hng ny cung cp mt s lng ln cc dch v ti chnh cn thit cho cc khch hng ca mnh. Ngoi cc Ngn hng thng mi th mt s nh kinh doanh u t ln cng cung cp nhng sn phm dch v ring bit cho khch hng. V vy, cng vi Ngn hng thng mi, cc nh kinh doanh u t cng tr thnh nh to gi trn th trng s cp. H ng vai tr quyt nh gi c ca th trng, kinh doanh trn ri ro v lm cn bng trng thi ngoi hi. + Nh to gi th cp (Secondary price makers): l nhng thnh vin tham gia trn th trng ngoi hi nhng khng da trn c s yt gi hai chiu. Nh to gi th cp ny bao gm cc Doanh nghip, cc cng ty hoc cc Ngn hng v cc t chc ti chnh. Cng ty kinh doanh mua bn l ngoi hi cho khch hng bng cch da vo t gi sao cho chnh lch ln nht. Cc cng ty ny giao dch vi cc nh to th trng s cp thc hin cn bng trng thi ngoi hi. + Nh chp nhn gi; bao gm cc cng ty, cc Ngn hng nh, cc c nhn v Chnh ph. H chp nhn gi ca cc thnh vin to gi trn th trng s cp v th cp tin hnh giao dch thc hin cc mc ch ca mnh. Nh vy, nh chp nhn gi khng thc hin yt gi 2 chiu v khng to gi trn th trng th cp. H thun ty ch l ngi chp nhn gi c a ra thc hin giao dch. Mt s Ngn hng ln cng c th l nh chp nhn gi khi h c nhu cu mua hoc bn ngoi t m h t giao dch. + Nh cung cp dch v t vn (Advisory services): c nhiu t chc tham gia dch v t vn cho cc khch hng v vic mua, bn ng tin no, thi im no l c li nht hoc thc hin t vn chin lc khch hng. Cc nh t vn c nhiu kinh nghim v nng lc v chuyn mn, khoa hc k thut, cng ngh thng tin. H cung cp dch v t vn cho khch hng di nhiu hnh thc: cung cp cc thng tin cp nht trn mng, gi cc bn tin nh k, gp g trc tip khch hng, v.v... Cc nh t vn ny c thu mt khon l ph nht nh. Cc Ngn hng ln, cc nh kinh doanh chuyn nghip cng tham gia t vn ngoi hi cho khch hng nhng hu ht cc dch v t vn ny l min ph. + Nh mi gii (Brokers): nhng nh to th trng c th giao dch trc tip vi nhau thng qua cc phng tin thng tin hoc c th thng qua nh mi gii thc hin mua bn ngoi hi. Nh vy, nh mi gii khng phi l nh to th trng, h khng mua bn ngoi t cho chnh mnh m ng vai tr trung gian gia ngi mua v ngi bn, gp phn tch cc vo hat ng ca th trng bng cch lm cho cung v cu sm tip cn nhau. Nh mi gii ch l ngi cung cp
dch v trn th trng lin Ngn hng, khng chu trch nhim v tin trnh giao dch gia cc Ngn hng. + Nh u c (Speculators): nhng nghip v giao dch trn th trng ngoi hi rt phc tp v cha ng nhiu ri ro. Nh u c chp nhn nhng ri ro v hy vng thu c li nhun. C nhiu thnh phn tham gia u c trn th trng ngoi hi: nhng nh to th trng, cc cng ty XNK, cc c nhn tham gia mua c phiu, tri phiu bng ngoi t nhng khng tin hnh bo him ri ro ngoi hi, Chnh ph ca cc nc i vay hoc cho vay bng ngoi t nhng chm tr bo him hoc khng bo him cho n khi hp ng tn dng n hn thanh ton. Nh vy cc nh u c tham gia vo th trng ngoi hi c th thu c li nhun hoc phi chu ri ro, thua l v ngoi hi khi t gi hi oi bin ng theo chiu bt li. + Ngn hng Trung ng: NHTW ca cc nc c chc nng c quyn pht hnh tin v bo v sc mua i ni, i ngoi ca ng bn t. NHTW c mt trn th trng ngoi hi can thip trc tip ln gi tr ca ng bn t. Nu NHTW mun ng bn t gim gi th NHTW bn ng bn t ra mua ngoi t vo. th trng giao ngay th Ngn hng cung ng tin vo lu thng, s lng tin ny tng gy p lc tng lm pht. hp th lng tin cung ng b sung ny, NHTW c th bn ra cc chng khon Chnh ph trn th trng m thu ht bn t v hoc NHTW c cc giao dch hon i tin t. NHTW c th can thp trc tip vo th trng ngoi hi bng nhiu phng thc khc nhau: trc tip vi cc Ngn hng thng mi, thng qua nh mi gii, thng qua th trng giao dch tng lai hoc thng qua NHTW ca cc nc. S c mt ca NHTW trn th trng ngoi hi l rt cn thit, NHTW duy tr trt t hoc iu chnh nhng bin ng ca th trng theo hng c li nht. Cn c theo hnh thi t chc + Cc Ngn hng thng mi: cc NHTM l ch th chnh tham gia th trng ngoi hi. Ngn hng hot ng vi 2 danh ngha: ng vai tr trung gian cho cc khch hng tham gia th trng, ng thi Ngn hng hot ng bng chnh danh ngha ca mnh. Ngn hng ch ng, c mt trn th trng : lm dch v tt theo nhu cu ca khch hng, qun l ngun vn ngoi t ca Ngn hng sao cho ph hp, an ton v to ra li nhun. + Cc cng ty: cc cng ty tham gia trong thng mi quc t lin quan n nhiu loi ngoi t. phc v nhu cu thanh ton, u t quc t cn phi chuyn i ngoi t vi nhau. Cc cng ty ny c th trc tip hoc thng qua Ngn hng thng mi thc hin cc nghip v ngoi hi nhm cc mc ch thanh ton hoc bo him ri ro v cn tranh th kinh doanh tm kim li nhun + Nh mi gii: nh mi gii lm trung gian gia cc Ngn hng, gp phn tch cc vo hot ng ca th trng ngoi hi. + Ngn hng Trung ng: bt c s can thip no ca Ngn hng TW i vi th trng ngoi hi u c tc ng n nn kinh t trong nc v kinh t i ngoi.
1.2.1.2.6 Nhng u im khi giao dch trong th trng ngoi hi: C s linh hot v tnh thanh khon cao Ph giao dch thp, ch t 2,3 n 4 im chnh lch gia cc cp ngoi t chnh C nhiu t l thch hp cho nh u t c th la chn Th trng hai chiu (two ways market), nh u t c th lun hai v tr mua v bn M ca 24gi trong ngy, 5 ngy trong tun Khng mt ph hoa hng Tt c cc nh u t c nhn hay t chc khi tham gia vo th trng ngoi hi c th theo cc cch thc sau: Th trng ngoi hi trao ngay (Spot Market) Hp ng mua trc v hp ng tng lai (Forwards and Future) Hp ng quyn la chn (Options) Hp ng t cc im rng (Spread betting) Cc hp ng khc Mi loi hp ng trn u c giao dch theo nhng phng thc khc nhau, mi loi cng c nhng u im v nhc im ring. 1.2.2 Cc nghip v c bn ca th trng ngoi hi 1.2.2.1 Giao dch giao ngay (Spot) Nghip v giao ngay l nghip v mua bn ngoi t m theo , vic chuyn giao ngoi t c thc hin ngay, theo t gi c tha thun. Ch "ngay" y khng c ngha l ngay lp tc m l trong vng hai ngy lm vic. y l thi gian cn thit cc Ngn hng thc hin bt ton chuyn tin. Thi gian 2 ngy lm vic ny khng tnh ngy ngh, ngy l v l 2 ngy tip theo k t ngy cam kt mua bn. 1.2.2.2 Giao dch k hn (Forward) Giao dch k hn l mt tha thun gia mt Doanh nghip v mt Ngn hng hoc gia hai Ngn hng vi nhau trao i mt s lng tin nht nh vi mt t gi xc nh gi l t gi k hn vo mt ngy nht nh trong tng lai u im: khi c nhu cu chi tr trong tng lai, ta c th c nh t gi vo hm nay Nhc im: - i vi cc khch hng hoc cng ty nh, cc Ngn hng thng yu cu h k qu to nim tin - Hp ng k hn khng th b hy b n phng m khng c s tha thun ca hai i tc - Ngha v ca hai bn khng th c chuyn giao cho bn th ba nn hp ng k hn c tnh thanh khon khng cao.
- Khng c g m bo cho ri ro ph v hp ng ca cc bn Cng thc tnh t gi k hn RF = RS[1 + Trong o:
(r2
r1 )n ] (1.2) 360
RF: ty gia ky han. RS: ty gia giao ngay r1 : lai suat ong tien yet gia (commodity currency) r2 : lai suat ong tien nh gia ( term currency) n : ky han
1.2.2.3 Giao dch hon i tin t (Swap) Giao dch hon i gm 2 thnh phn: mt giao dch giao ngay v mt giao dch k hn theo hng ngc li c tha thun ng thi ti cng thi im, vi s lng nh nhau. Ni cch khc, Swap l s kt hp gia hai nghip v Spot Forward hoc Forward Forward theo hai hng ngc nhau Giao dch Swap gip phng nga ri ro ng thi gip cc Ngn hng cn bng trng thi vn gia hai thi im khc nhau Cng thc tnh im Swap Swap point = S x Trong o: S : ty gia giao ngay
(r2 r1 )n 360
(1.3)
r1 : lai suat ong tien yet gia %/nam (commodity currency) r2 : lai suat ong tien nh gia %/nam (term currency) n : ky han (so ngay) Cch yt im Swap trn th trng quc t - i vi hu ht cc ng tin ch yu (Major currencies) th t gi k hn c yt theo cch bao nhiu gi tr ngoi t (xem nh ng tin nh gi term currency) i ly mt n v ng la (ng tin yt gi commodity currency) - V d: ta c bng yt gi im Swap ng CAD trn cc phng tin thng tin ti chnh (Reuters, Bloomberg ) nh sau: Ky han Bid Ask Qua em CADON 1,4 1,5 1 tuan CADSW 5,6 5,9 1 thang CAD1M 26,5 27,0 3 thang CAD3M 71,8 72,8 9 thang CAD9M 198,0 202,0 1 nam CAD1Y 255,0 259,9 Bng yt gi trn c hiu l im Swap ca ng CAD so vi ng USD im Swap s c cng thm hoc tr ra ph thuc vo v th mua hay bn ng ngoi t so vi USD
1.2.2.4 Giao dch tin t tng lai (Futures) Hp ng tng lai l mt tha thun v vic mua bn mt ti sn tng lai ti mt mc gi nht nh, tc l gi c c tha thun ngy hm nay nhng vic giao nhn ti sn v thanh ton xy ra ti mt thi im nht nh trong tng lai. Nhng hp ng nh vy c giao dch trn nhiu s giao dch khc nhau trn phm vi th gii. Th trng hp ng tng lai l th trng giao dch cc hp ng tng lai v hng ha (cafe, vng, ...), tin t v cc cng c ti chnh (hi phiu kho bc, chng ch tin gi) Hp ng mua bn tng lai l mt tha hip gia ngi bn v ngi mua, ng mua bn mt mt hng nht nh theo tiu chun xc nh trc ca th trng, vi mt s lng nht nh theo gi do hai bn tha thun khi k hp ng, nhng hng ha s c giao trong tng lai, c th l 90 ngy, 120 ngy, 180 ngy hay lu hn na. Gi do hai bn tha thun ngay ti sn giao dch theo nguyn tc mua bn cng khai v s khng thay i trong thi gian hp ng. iu cn lu l hp ng mua bn giao trong tng lai mang tnh bt buc c hai bn phi thi hnh: ngi mua phi nhn hng v ngi bn phi giao hng vo thi im ghi trong hp ng. Thc ra, ngi ta c th mua bn cc hp ng ny trn th trng kim li hay gim l. Vic mua hay bn mt hp ng tng lai yu cu phi c mt khon k qu, gi l k qu bt buc (margin) cho ngi mi gii. Th trng sp t nh vy to thun li cho vic thc hin hay hy b mt hp ng. Cc hp ng tng lai c s dng nh mt phng tin u c (u c nhng thay i gi trong tng lai) v nh mt phng tin b p cc trng thi. c tnh ring bit ca th trng tin t tng lai l vic chun ha cc gi tr hp ng v thi im tt ton. Gi tr tiu chun c php giao dch do tng th trng n nh. Cc thng giao dch trn phn ln cc th trng l thng ba, thng su, thng chn v thng mi hai. 1.2.2.5 Giao dch quyn la chn tin t (Option) Quyn la chn l mt cng c ca cc th trng giao dch trn th gii. Quyn la chn c p dng trong cc giao dch ngoi hi, li sut, chng khon, ti sn v hng ha Trong th trng giao dch ngoi hi, cng vi giao dch giao ngay, giao dch k hn, giao dch hon i tin t, hp ng tng lai th giao dch quyn la chn (option) gip doanh nghip c thm c hi la chn loi hnh giao dch hi oi ph hp vi mc tiu kinh doanh ca mnh, gii quyt c mu thun gia li nhun v ri ro. Mc d vo th k 19, khi nim v quyn la chn c hnh thnh ti London, tuy nhin do tnh c bit ca quyn la chn nn th trng cha c hnh thnh trong giai on ny. Mi n nm 1973, nghip v quyn la chn mi
c giao dch mnh m ti th trng hng ha Chicago (Chicago Options Exchange CBOE) Do tnh u vit nn ch sau mt thi gian ngn c giao dch, quyn la chn c php giao dch trn tt c cc th trng ln nh: Ti M c: American Stock Exchange, Philadelphia Stock Exchange, Midwest Stock Exchange Pacific Stock Exchange. - London International Financial Futures Exchange LIFEE - Thy in: Optionsmaklarna-OM - Php: Monep - c: Deutsche Terminborese Eurex Mt quyn la chn tin t l mt hp ng gia ngi mua v ngi bn, theo ngi bn trao cho ngi mua quyn, ch khng phi l ngha v mua (call) hoc bn (put) mt s lng nht nh mt loi tin t, vo mt khong thi gian c xc nh, vi mt gi nht nh (gi thc hin) i li, ngi mua phi tr cho ngi bn mt khon ph (gi l ph Option). Ngi bn quyn la chn c hng khon ph cho d ngi mua c thc hin hay khng thc hin quyn chn ca mnh. Ngi mua quyn chn l ngi c quyn thc hin quyn la chn nhng khng rng buc phi thc hin vic mua hoc bn ngoi t vi t gi tha thun. Ngi mua quyn chn phi tr mt khon ph gi l ph quyn la chn c c quyn la chn mua hoc bn ngoi t. Ngi bn quyn chn l ngi c ngha v phi thc hin quyn la chn theo hp ng k kt vi ngi mua quyn la chn. Hin nay ti Vit Nam, ngi mua quyn chn l cc doanh nghip v c nhn, ngi bn quyn chn l cc Ngn hng thng mi. C hai loi quyn la chn: - Call Option quyn mua: trao cho ngi mua quyn mua tin - Put Option quyn bn: trao cho ngi mua quyn bn tin C hai kiu quyn la chn: - Quyn la chn kiu M (American Style Option): quyn la chn c th c thc hin bt c thi im no n khi hp ng o hn - Quyn la chn kiu Chu u (Eropean Style Option): quyn la chn ch c thc hin vo ngy o hn ca hp ng Vic nh gi Option c nhn mnh nh l mt ngh thut hn l mt khoa hc. S tht l trong gi Option hu nh lun lun c mt phn s khc bit v cc gi nh c xy dng trong m hnh nh gi Option. Trong thc t c s khc bit r rng gia nhng gi c s dng ni ti v nhng gi c xc nh trn th trng. M hnh u tin v quan trng nht l m hnh nh gi Option c trnh by bi Fisher Black v Myron Scholes vo nm 1973. M hnh "Black_Scholes" a ra 4 gi nh -
- Gi c th thay i nhanh nhng khng t ngt. Nh giao dch c th tip tc giao dch trn th trng - Cc khon vay v cho vay vi li sut phi ri ro t thi im hin ti cho n khi option n hn - Khng c ph giao dch v thu - Kt hp t sut sinh li trn ti sn l mt phn phi chun v gi ca ti sn l phn phi chun theo hm log a ra nhng gi nh ny, Black_Scholes cho thy gi option s c xc nh b nhng yu t sau (trn th trng ngoi hi): t gi hin ti, t gi thc hin ca option, thi hn ca option, mc li sut ca hai ng tin, tnh khng n nh d kin ca t gi trong tng lai. Ngoi tr yu t cui cng, cc yu t cn li u c th c xc nh ti thi im nh gi option. Do , tnh khng n nh ca t gi trn th trng l yu t quan trng trong nh gi option Cng thc Black_Scholes C = SN(d1) E N(d2)x e rT P = EN(-d2)e-rT SN(-d1) (1.4) (1.5)
Trong : C: gi tr quyn chn mua S: gi giao ngay E: gi thc hin r: li sut phi ri ro ln(s / e) + (r + 2 / 2)T d1 = T d2 = d1 T N(x): mt tch ly chun Cng thc trn cho rng gi tr quyn chn mua bng gi tr k vng m ta c th t c t vic mua tr i chi ph d on. C th ni N(d1)S l gi tr mong i ca ti sn m ta t c t vic mua: ta s c mt ti sn vi gi tr S, vi xc sut thc hin l N(d1). E x N(d2) x e rT l chi ph d tnh c quyn la chn trong thut ng gi tr hin ti. V gi tr ca quyn chn mua l khong chnh lch thun gia gi s tin c c v s tin phi tr. Trn y, chng ta tm hiu v ngoi hi, th trng ngoi hi cng nh nhng nghip v c bn ca th trng ngoi hi. Tri qua thi gian vi nhiu bin c trn cc th trng, rt nhiu nh u t c nhn c gng tm kim mt s thay th khc cho th trng chng khon vn khng cn gi c tnh hp dn vn c ca n na v th trng ngoi hi p ng c s la chn bi n hi cc yu t thun li cn thit m khng mt th trng no c c. Ngy nay, th trng ngoi hi v s ng vai tr rt quan trng trong s chuyn i, pht trin cho tng lai.
Th trng ngoi hi tri qua nhng kinh nghim pht trin y hp dn v ng ngc nhin v khi lng k t khi c php th ni t do so vi cc th trng khc. Trong khi khi lng giao dch hng ngy ch c 5 t USD vo nm 1977 th vo nm 1987 n tng ln 600t v t mc 1,5 n 2,5 ngn t vo nhng nm 2000. Chng ta hy lm mt s so snh n gin: trong khi th trng giao dch hng ha v dch v trong mt nm ca th gii ch c khong trn 9,5 ngn t th cng ch bng khi lng giao dch khong 3 n 4 ngy trn th trng ngoi hi. Theo mt s cuc kho st do The Bank for International Settlements (BIS) v th trng ngoi hi vi cc hat ng phi sinh trn th trng (The Central Bank Survey of Foreign Exchange and Derivaties Market Activity) c thc hin vo thng 3 nm 1995 v xut bn vo thng 5 nm 1996, tng khi lng giao dch tng 45% ln ti 1.2 ngn t gia khong thi gian t nm 1992 ti 1995 (so vi 590 t vo nm 1989 v 820 t vo nm 1992). Nhng nm u ca th k 20 gn 2000 t/ngy. Theo cc kho st ca Hip hi Greenwich Associate cho thy con s ny l 15 ngn t trong nm 2004 so vi ch khong trn 7,5 ngn t nm 2003 (cc bo co ti chnh c xut bn vo thng 3 nm 2005) Cc thng s chnh thc ch ra rng USD chim khong 80% th trng giao dch ngoi hi trao ngay (spot) v 95% vi cc hp ng chuyn i (swap). Euro chim v tr quan trng th 2 vi 40%, Yen Nht 24% v Bng Anh 10% ln lt chim th 3 v th 4. Tip n l Franc Thy S 7%, phn cn li cho cc loi tin t khc. L do quan trng no dn ti th trng ngoi hi c c s pht trin v tng trng nhanh n vy? Rt n gin, v s thay i gi qu nhanh ca cc loi tin t, chnh iu ny hp dn cc nh u t v cng bi n l mt sn phm u t hp php. Tuy nhin, chnh n cng gy nn s sp ca mt s loi tin t ko theo hng lot cc cuc khng hong ti chnh trn th gii. Chnh nhng s giao dch chuyn i u c nh vy l nguyn nhn gy nn s gia tng t l trao i rt nhanh chng ch trong mt thi gian ngn. V vy, chnh n khch l thm cc s u c trn th trng. Tm li, th trng ngoi hi l mt vng trn hon ho nht cho tt c cc nh u t. Trung tm thanh ton tin t c xem nh th trng ln nht th gii vi mt xu hng gi kin tr, lu di v mnh nht.
1.3 S can thip ca Chnh ph trong th trng ngoi hi

Mi nc c mt c quan chnh ph c th can thip vo th trng ngoi hi khng ch gi tr ca mt ng tin. M chng hn, ngn hng trung ng l H thng d tr lin bang . Cc NHTW c nhiu nhim v khc ngoi vic can thip vo th trng ngoi hi. Cc ngn hng ny c gng kim sot tng trng ca mc cung tin t cc nc tng ng theo cch thc s tc ng thun li n cc iu kin kinh t. 1.3.1 L do ca vic can thip vo th trng ngoi hi
Mc khng ch hay qun l mt ng ni t thay i gia cc NHTW. Ba l do chnh cc ngn hng trung ng qun l cc t gi hi oi l Lm du bt cc bin ng ca t gi hi oi Thit lp cc bin t gi hi oi n ng ph vi cc xo trn tm thi Nu mt ngn hng lo ngi rng nn kinh t ca mnh s b nh hng ca cc bin ng t ngt trong gi tr ng ni t, ngn hng c th c gng lm du bt cc bin ng tin t qua thi gian. Cc hnh ng ca ngn hng c th gip cho cc chu k kinh doanh t thay i, l iu thng c mt Chnh ph cm nhn mt cch thun li. Ngoi ra vic ny c th lm gim bt s s hi trong cc th trng ti chnh v trong hot ng u c c th lm cho gi tr ca mt ng tin ri t do. Mt vi NHTW duy tr t gi hi oi ng ni t trong vng cc bin khng chnh thc hay n. Bo ch thng trch dn l cc nh phn tch d on l mt ng tin s khng tt di mc hay tng trn mc chun no v NHTW s can thip iu ny khng xy ra. H thng d tr lin bang can thip nh k gia nm 1983 v 1985 trong mt n lc o ngc p lc tng gi ca ng la M t nm 1986 n nm 1988 o ngc p lc gim gi ca ng la. iu ny cho thy rng H thng d tr lin bang c th thit lp cc gii hn n cho ng la. Tuy nhin, ngay c khi c cc gii hn, cc gii hn ny cng s c iu chnh qua thi gian. Mt ng la yu hay rt mnh s d c chp nhn mt vi thi k hn l cc thi k khc. Trong mt vi trng hp, mt NHTW c th can thip c lp gi tr ca mt ng tin khi mt xo trn tm thi. Th d, tin gi du s tng c th a n d kin l gi tr ng yn Nht s gim trong tng lai, v Nht chuyn i ng yn sang la mua du ca cc nc xut khu du. Cc nh u c th trng ngoi hi c th i ng yn ly la d phng cho s gim gi ny. V vy chnh ph Nht c th can thip b tr p lc gim gi tc thi ca ng yn do cc giao dch th trng ny. Nhiu cuc nghin cu cho thy rng s can thip ca mt chnh ph khng c tc ng lu di i vi cc bin ng t gi hi oi. Trong nhiu trng hp, s can thip ny b cc lc lng th trng p o. Tuy nhin, cc NHTW hot ng da trn l thuyt l tin t s c th bin ng nhiu hn nu khng c can thip. 1.3.2 Cc phng php can thip vo th trng ngoi hi 1.3.2.1 Can thip trc tip Phng php can thip trc tip ca H thng d tr lin bang buc USD gim gi l bn USD ra th trng, i USD ly cc ngoi t khc trong th trng ngoi hi. Phng php c gi l lm trn ngp th trng bng USD s gy p lc gim gi USD. Can thip trc tip thng c hiu qu nht khi c mt n lc phi hp gia cc ngn hng trung ng. Nu tt c cc ngn hng cng ng thi c gng tng
gi hay gim gi USD theo cch va m t trn y, h c th p t mt p lc ln hn i vi gi tr USD 1.2 Cc th d v can thip trc tip - Can thip khng t mc tiu: Can thip trc tip ca NHTW trong cc th trng hi oi khng phi lc no cng t c mc tiu. Th d, NHTW mt s nc can thip vo mt s thi im trong nm 2000 lm gim USD v lm tng gi tr ng EUR. Cc nh giao dch ngoi hi c on l chnh ph cc nc ny s dng nhiu t la M d tr mi ln mua ng EUR. Tuy nhin USD ch tm thi gim gi nh v ri li tng gi tr li ngay sau . Cc n lc ny gp phi tht bi. S la d tr m ngn hng ny bn ra khng b tr c mc cu la M cao ca cc cng ty, cc nh u c v s suy thoi lin tc ca nn kinh t cc nc chu u. - Can thip t mc tiu: Trong vi trng hp s can thip ca NHTW c th c mt tc ng rt mnh. Nh vo cui thng 2 nm 1985, cc NHTW Chu u tung ra bn uc khong 1,5 t USD trong th trung hi ai lm cho USD rt gi trong mt ngy hn bt k ngy no khc trong ba nm truc . Tuy nhin,ngay c trong cc trng hp ging nh trng hp ny, khi nh hung ca s can thip rt ln, n cng ch l tm thi. Trong vng 4 ngy cui thng 2 nm 1985, cc NHTW ca cc nuc ln chi trn 5 t la c gng buc ng la gim gi. Hai ngy sau, gi USD li bng vi gi c truc khi c s can thip. Thng 9 nm 1985, cc NHTW ca M, Ty c, Anh, Php v Nht thc hin mt chung trnh iu phi nhm lm h gi USD. Cc th trung ngoi hi trn ngp hng t ng la khi cc NHTW ny i USD ly ng tin cc nc khc. Hnh ng ny lm tng rt gi ca ng la. S can thip trc tip thung c s dng trong cc nm 1986 v 1987 tng gi USD. Tuy nhin, USD tip tc xung gi. C th mc gim gi ca USD trong hai nm 1986 v 1987 s cn ln hn na nu cc NHTW khng can thip. Khi USD tng gi vo nhng nm 2000, cc nc cng nghip ha lo ngi l mt USD mnh hn c th tc ng bt li n nn kinh t th gii. Ngn hng trung ng cc nc M, chu u, Nht lin tc can thip lm chm tng gi ca USD. Tuy nhin s can thip thm ca NHTW lin tc b cc giao dch th trng p o. Vi s ln mnh ca hot ng ngoi hi, s can thip ca NHTW km hiu qu hn. Khi lng cc giao dch hi oi ngy nay ln n hn 1500 t USD/ ngy, vt qua gi tr d tr tng cng ca tt c cc NHTW cc nc pht trin (Ngun: Ti chnh Quc t - NXB Thng k 2000) - Can thip khng v hiu ha vi can thip v hiu ha: Khi Ngn hng D tr lin bang mun can thip vo th trng hi oi m khng iu chnh s thay i trong mc cung tin t, iu ny c gi l can thip khng v hiu ha. Th d, nu Ngn hng D tr lin bang i ng la ly ngoi t trong cc th trng hi oi nhm h gi USD, mc cung tin gia tng. Nu Ngn hng D tr lin bang mun can thip vo th trng hi oi trong khi vn duy tr mc cung tin t, Ngn hng s dng can thip v hiu ha bng cch p dng ng thi cc giao dch trong th trng ngoi hi v cc hot
ng trn th trng m. Th d, nu Ngn hng D tr lin bang mun gim gi ng la m khng nh hng n mc cung ng la. Ngn hng (1) i la ly ngoi t, v (2) bn mt s chng khon kho bc hin c i ly la. Hiu qu thun l gia tng lng tri phiu chnh ph do cc nh u t nm gi v suy gim trong cn cn ngoi hi ca ngn hng. Cc chin lc ny khng ging nhau gia cc NHTW. Mt vi ngn hng dn xp mt n t hng ln khi h can thip, trong khi nhiu ngn hng khc sp xp nhiu n t hng nh, tng ng khong 5 n 10 triu la. Ngay c nu cc nh kinh doanh xc nh c mc can thip ca NHTW, h vn khng th bit chc tc ng ca s can thip i vi cc t gi hi oi l nh th no. 1.3.2.2 Can thip gin tip thng qua chnh sch ca Chnh ph Ngn hng D tr lin bang c th tc ng n USD mt cch gin tip bng cch tc ng n cc yu t c nh hng n USD. Th d, Ngn hng D tr lin bang c th c gng h thp li sut M lm nn lng cc nh u t ngoi quc trong vic u t vo chng khon M, do to p lc gim gi USD. Ngc li, mun tng gi USD, Ngn hng D tr lin bang c th c gng tng li sut. Ngn hng D tr lin bang s dng chin lc ny trong sut nhng nm 2000 cng vi vic can thip trc tip vo th trng hi oi. Mt nghin cu mi y ca Batten v Thornton tm thy rng mt vi thay i trong sut chit khu ca Ngn hng D tr lin bang to nn mt phn ng quan trng trong cc th trng hi oi. iu ny cho thy nhng ngi tham gia th trng hi oi nn theo di cc hnh ng ca Ngn hng D tr lin bang d on xem nhng hnh ng ny s tc ng th no n cc bin s kinh t c nh hng i vi t gi hi oi (nh li sut th trng). Do nhng ngi tham gia th trng c th theo di s can thip trc tip, h cng c th theo di s can thip gin tip. Th d ca vic th trng hi oi phn ng th no i vi nh hng gin tip ca chnh ph lin bang l vic ng la gim gi ng k ngy 2 thng 6 nm 1987, khi Paul Volcker s t chc Ch tch Ngn hng D tr lin bang c cng b. Volcker rt ni ting do cc n lc chng lm pht. Nhng ngi tham ga th trng d on lm pht M s cao hn v nh vy ng la c th s gim gi v s t chc ny. Nhng d on ny a n vic bn ra mt lng la ln trong th trng hi oi v gi la s gim ngay tc khc. Mt th d tt ca s can thip gin tip tc ng n cc bin ng t gi hi oi l n lc ca Brazil nhm ph v chu k gia lm pht cao v suy thoi lin tc ca ng tin Brazil (ng cruzado). Thng 3 nm 1990, Fernando Collar de Mello c bu lm Tng thng Brazil. Mt trong nhng mc tiu trc mt ca ng l lm gim mc lm pht, lc trung bnh l 70%/thng. Mt l do chnh ca lm pht cao Brazil l th trng thiu tnh cnh tranh trong mt vi ngnh cng nghip. ng d nh lm gia tng sc cnh tranh bng mt s thay i ln trong chnh sch ca chnh ph. u tin, ng d nh gii th mt vi cng ty quc doanh ln nhm khuyn khch cnh tranh trong cc ngnh nh khong sn v thp.
Th hai, ng d nh ct gim hn ch nhp khu. Th ba, ng d nh gim lm pht bng cch thng lng vi cc cng ty hn ch lng bng v gi c. ng cng mun ct gim mc lng cung tin Brazil. Vi t l lm pht cao nh vy ca Brazil, can thip trc tip th trng hi oi khng th c c mt tc ng lu di. V vy, cc n lc ca Tng thng de Mello nhm khng ch nguyn nhn c bn ca vic gim gi ng cruzado c th hiu qu hn. (Ngun: Ti chnh Quc t - NXB Thng k 2000) 1.3.2.3 Can thip gin tip qua cc hng ro ca Chnh ph Mt chnh ph cng c th tc ng mt cch gin tip n cc t gi hi oi bng cch p t hng ro i vi ti chnh v mu dch quc t. Th d, nu chnh ph M mun tng gi ng la, h c th nh thu trn hng nhp nhm lm gim nhp khu. Hnh ng ny s lm gim nhu cu ca M i vi cc ngoi t v to mt p lc tng gi ng la. Chnh ph cng c th p dng hn ngch i vi hng nhp t c cng kt qu trn. Th ba, chnh ph c th gim hay min nh thu trn bt c thu nhp no do u t M ca cc nh u t ngoi quc. Bin php ny s gia tng nhu cu ca nc ngoi i vi ng la M mua chng khon ca M. Nhiu bin php khc cng c chnh ph lin bang p dng. Cc hng ro ti chnh v mu dch quc t cng c th c p t lm gim gi ng ni t. Chng hn nh vic chnh ph M c th nh thu cao thu nhp t vic mua chng khon M ca cc nh u t, do lm gim nhu cu ca ngoi quc i vi cc chng khon tnh bng la M. Mt vn chnh ca vic s dng cc hng ro l chnh ph cc nc khc c th gp kh khn do cc hng ro ny v s tr a li bng cc hng ro ca h. Hn na cc hng ro c th dn n vic mi quan h gia hai chnh ph xu i.
1.4 Chnh sch t gi kinh nghim ca mt s nc

1.4.1 Chnh sch t gi hi oi ca NHTW Chil Nu so snh gia hai la chn ch t gi neo cng v th ni, ch t gi hi oi neo cng c th lm tng ng k ngoi thng, khuyn khch xut khu, to ra mt mc neo danh ngha v trnh hin tng u c. Trong khi , ch t gi hi oi th ni to ra mc c lp tin t cao hn, to ra c ch iu chnh t ng i vi cc c sc thng mi t bn ngoi v trnh c nhng s tn cng mang tnh cht u c, nh trng hp ca mt lot cc nc M la tinh vi ch t gi hi oi th ni Cc nc M la tinh la chn ch th ni v la chn ny xut pht t cc cuc khng hong. Nhng g xy ra khu vc ny l mt bi hc kh l th. Trc ht, hy nhn li ti sao cc nc ny chuyn sang ch t gi th ni. Vi trng hp ca Chil, nc ny p dng ch neo t gi nhch dn ln (crawling peg) trong nhng nm 80 thc y tng trng qua xut khu v duy tr ch ny cho n khi n ra khng hong ti chnh tin t Chu . Tuy nhin, vic duy tr ny c thc hin theo mt cch thc khng thng thng.
Khi n ra khng hong ti chnh, tin t Chu , Chil cc iu kin thng mi tr nn xu i, n khu vc doanh nghip t nhn tng ln ng k v thm ht cn cn vng lai. Nc ny thc hin cc bin php n nh tnh hnh v khi n nh c tnh hnh, Chil quyt nh th ni ng tin ca mnh. Chil t mc tiu u tin gi lm pht mc chung quanh 3% v vic th ni t gi cho php nc ny c s linh hot nhiu hn v mt s minh bch hn trong chnh sch tin t. T gi hi oi (Chilean Peso/USD) ca Chil tng ln theo cc nm v c bit tng cao t nm 1998 n nm 2002. th 1.3: T gi hi oi ca Chil (Peso/USD)
900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
TGH
th trn cho thy t gi hi oi ca Chil tng ln theo cc nm v c bit tng cao t nm 1998 n nm 2002. iu ny ph hp vi chnh sch th ni t gi hi oi ca Chil sau cuc khng hong ti chnh tin t ng Nam giai on 1997-1998 (Ngun: Kinh t ti chnh th gii, 1970-2000, Vin Nghin cu Ti chnh, NXB Ti chnh, H Ni, 2-2000, International Financial Statistics, Year Book 2002 and October 2003. IMF). 1.4.2 Mt s ci cch trong cc quy nh v t gi ca Trung Quc K cng khng c g l qu li khi ngy cng nhiu ngi cho rng th k 21 l th k ca Trung Quc. T mt nc ngho, chm pht trin nhng trong hn 2 chc nm qua, nn kinh t Trung Quc lin tc pht trin vi mc tng trng cao (trn 7,5%). Bng nhng n lc ci cch mnh m trn nhiu mt ca Chnh ph v nhn dn Trung Quc m quc gia ny ang tr thnh nh cung cp chnh, cng ng thi l th trng rng ln ca nhng cng ty a quc gia. Tng trng nhanh, d tr ln, ngun lao ng di do vi gi r v nhng ci cch lin tc nhng cng rt thn trng l nhng t thng c nhc ti khi ni v nn kinh t Trung Quc. Di y l mt s quan im v chnh sch thng mi v chnh sch t gi ca Trung Quc. Ngy 20/3/2006, Thng c Ngn hng nhn dn Trung Quc- Chu Hiu Xuyn c bi ni chuyn v 2 vn : Cn cn thng mi v chnh sch t gi ca Trung Quc (Theo Huanan, CNN v Reuters) Mt s ci cch trong cc qui nh v t gi ca Trung Quc:
Trung Quc thc hin thnh cng vic ci cch mt bc v chnh sch t gi ng Nhn dn t (CNY) vo ngy 21/7/2005, thng qua t c mt s mc tiu v p ng c mong mi ca cng ng quc t. Vic tin hnh phn tch mt s kch bn v d bo trc khi thc hin ci cch c mt s quan im khc nhau v tc ng ca ci cch, hn na, chng ta cn c thm thi gian quan st v thu thp s liu nh gi tc ng ca ci cch t gi i vi s pht trin kinh t trong nc v tc ng n tnh hnh lao ng, v.v... Su thng sau ci cch (vic nng gi ng tin), hu ht cc doanh nghip ca Trung Quc thch ng vi ci cch (t gi mi) sau khi c mt s iu chnh, tuy nhin vn cn mt vi lnh vc ang gp phi kh khn do vic iu chnh nng gi ng CNY. Trong 8 thng qua, Trung Quc n lc rt ln pht trin th trng giao dch ngoi hi. Cc sn phm trn th trng ngy cng phong ph, cc nghip v phng nga ri ro v cng c ti chnh phi sinh nh: forward v swap cng c pht trin, cc giao dch mua bn qua quy (OTC) c thc hin trong cc hot ng th trng lin ngn hng. Tuy vy, cc doanh nghip cng nh cc t chc ti chnh ca Trung Quc cn c mt thi gian hc hi lm quen vi nhng thay i trong th trng giao dch ngoi hi v h cn cng c v th ca mnh sau khi khai trng hot ng. Cng trong 8 thng qua, Trung Quc gim dn vic kim sot tp trung, loi b bt cc qui nh khng cn thit trong vic qun l ngoi hi, bao gm vic ni lng vic kim sot phn ngoi t c gi li v ngoi t trong cc ti khon vn ca cc doanh nghip, linh hot ho trong vic s dng ngoi t trn cc ti khon ca c nhn v doanh nghip. Thng qua cc ci cch v qui ch ngoi hi ny, th trng ngoi hi Trung Quc ang tin dn ti ch phn nh ng quan h cung cu v ngoi t. Theo cc iu khon tho thun vi IMF, cc nc thnh vin c quyn la chn c ch t gi ph hp vi trnh qun l ca mnh, hoc t gi th ni hon ton, hoc th ni c qun l hoc t gi c nh l do quyt nh ca chnh h. Trong chiu hng ny, liu c tn ti mt c ch t gi gn vi mt ci tn l c ch t gi khn ngoan. Trung Quc s dn dn chuyn t cc iu khon lin quan n t gi c nh sang c ch t gi c tnh linh hot hn song song vi tin trnh ci cch v m ca nn kinh t. Trung Quc hy vng s nhn c s ng tnh ng h ca cng ng quc t, mt khc Trung Quc kin quyt bc b nhng lun iu cho rng Trung Quc ang li dng mt chnh sch t gi khng minh bch nhm chim u th trong th trng xut khu. Sau nhng ci cch v c ch t gi ngy 21/7/2005, l khong thi gian cc ng thi kinh t ca Trung Quc c phn lng li, nghe ngng xem xt trc khi c ch mi c tc ng n din bin ca cn cn vng lai, n tnh hnh thu ht FDI ca Trung Quc, nhiu ngi cn h nghi v kt qu ca vic lm ny. Theo c ch t gi th ni c qun l, Ngn hng nhn dn Trung Quc s dn dn gim bt
vai tr ca mnh trong vic qun l t gi ngoi t, iu c th dn n vic d tr ngoi t c th tng chm. Trong bi tr li phng vn ng trn Tp ch Caijing ngy 1/10, Thng c Ngn hng Nhn dn Trung Quc (PBOC) khng nh Trung Quc vn ch chp nhn ci cch hi oi tng bc ch khng lm ngay theo yu cu ca mt s i tc thng mi ln. C th, PBOC khng nh Trung Quc vn nht qun thc hin nguyn tc ci cch t gi hi oi dn dn, khi cc yu t th trng ang c nh hng ngy mt mnh hn trn th trng ngoi hi. Theo PBOC, hin Trung Quc ang cho php quan h cung cu trn th trng dn ng mt vai tr ln hn; vai tr ca cc n v tin t c dng lm c s tham kho nh gi ng ni t ang yu dn, trong khi cc yu t trn th trng mnh dn ln. PBOC cng cnh bo v s mt cn i c cu nh tnh trng thng d cn cn thanh ton ln, trong khi thiu ht nguyn vt liu. Theo PBOC, tc tng chi tiu tiu dng trong nc ca Trung Quc s tip tc tng, trong khi tc tng u t v xut khu trong nc s gim xung. T l lm pht ca Trung Quc c khong 1,5% nm 2006 v 1,8% trong na u nm 2007 1.4.3 Kinh nghim t cuc khng hong ti chnh ng Nam Bi hc t cc nc Chu trong giai on hu khng hong ti chnh tin t nm 1997 (tr trng hp Malaysia) cho thy: trong cc loi ch t gi hi oi, c th la chn cc ch trung gian v vic qun l tch cc ch t gi hi oi khng ch kh thi trong iu kin quc t hin nay m trn thc t l cn thit ty theo iu kin tnh hnh quc gia. C th, cuc khng hong kinh t Chu giai on 1997-1998, c mt vai tr ch cht trong vic to ra mt nhn thc mi v ch t gi hi oi ti cc nc ang pht trin. Cuc khng hong buc cc nn kinh t Chu chu nh hng khng hong phi t b cc mc neo gi t gi hi oi ca mnh nh trng hp Thi Lan, Indonesia, Philippines c nh t gi mt thi gian qu di dn n khi nn kinh t khng phn ng kp vi nhng bin ng ca th trng quc t. Kt qu l buc cc nc ny phi ph gi ng ni t vi mt mc qu ln. T gi hi oi ca Thi Lan v Philippines u n nh mc thp trc nm 1996, tng t bin vo nm 1997, sau tng nh vo cc nm sau. T gi hi oi ca Philippines cng tng lin tc t 1997 n nay cn t gi hi oi ca Thi Lan th c i lc gim v sau tng nh hn. Hu qu ca vic t gi hi oi tng mnh l khng hong kinh t trm trng cng vi khng hong chnh tr, a n thay i chnh tr v trt t x hi nh Indonesia (ng ni t Indonesia mt gi trn 200%) (Ngun: Kinh t ti chnh th gii, 1970-2000, Vin Nghin cu Ti chnh, NXB Ti chnh, H Ni, 2-2000, International Financial Statistics, Year Book 2002 and October 2003. IMF). Vic th ni ng tin ca nhng nc ny sau i cng vi nhng bin ng mnh v gi tr ng tin cc nc ny. Tuy nhin, nh mt s nh kinh t theo di, sau cuc khng hong, mt vi nc b nh hng c v ang quay tr li ch tng t nh giai on trc khng hong l n nh ng tin ca h
so vi ng la M m khng p dng bt k mt c ch cam kt mnh m no cn thit duy tr mt mc neo t gi cng. Mi lo ngi ca nhiu ngi l vic p dng mt mc neo "mm" c th lm cho cc nc ny b tn thng bi s lp li cc s kin ca nm 1997-1998. Mt s nh kinh t cho rng, cc ch t gi hu khng hong ny thnh cng, c trn kha cnh c th trng nh gi l n nh v bn vng, ln trn kha cnh n c i km bi vic thc hin thnh cng kinh t v m, c bit l nhng nc trnh c s bt n v chnh tr. Cc li ch ca cc chnh sch c th l c th cho giai on hu khng hong nhng c th khng l ti u xt v di hn. Khi cc sng kin chnh sch, chng hn nh trong ci cch Ngn hng v khu vc doanh nghip, thnh cng trong vic gim mc nghim trng ca cc vn mt cn i trong nc, th chnh sch t gi hi oi nn c sa i cho thch hp theo 1.4.4 Bi hc chung Sau khi nghin cu kinh nghim v chnh sch t gi ca mt s nc nu trn, mc d c nhng bi hc ring bit c rt ra nhng c th nu ra c nhng bi hc kinh nghim chung u tin, vic la chn ch t gi hi oi cho mi nc ty thuc vo iu kin thc t v pht trin kinh t - x hi ca nc . iu hnh ch t gi hi oi l cng vic i hi phi rt linh hot v c chin thut hp l. Mt quc gia c th thc thi mt ch t gi hi oi c nh trong mt vi nm, sau c th th ni ri tr li c nh hay bn th ni Thnh cng ca mt ch t gi mt nc ny khng ng ngha vi s thnh cng ca ch t gi hi oi nc khc. Mt ch t gi hi oi c th a li thnh cng cho mt nhm nc nhng li mang n tht bi cho mt s nc khc, ty thuc vo iu kin c th ca mi nc, nng lc vn hnh c ch, chnh sch ca Chnh ph mi nc. Ch t gi hi oi cng rt a dng v da trn ba ch t gi hi oi c bn: c nh, th ni v th ni c qun l. Trong thc t iu hnh, cc Chnh ph c th p dng ch t gi hi oi hn hp hay c lp, ty thuc vo t do ha ti chnh, t do ha thng mi v nng lc kinh t ca mi nc. iu hnh ch t gi hi oi phi gn lin vi cc bin php can thip ca Chnh ph, nh vic da hn vo quy lut th trng hay s dng nhiu cc bin php hnh chnh (chnh sch, ch qun l ngoi hi cht ch). Nu s dng qu nhiu bin php hnh chnh th quy lut th trng b bp mo v s lm ny sinh mt ch a hi sut m c trng l mt t gi c nh hoc bn th ni hp php trn th trng chnh thc v mt t gi th ni bt hp php trn th trng ch en Vi nhng bi hc kinh nghim rt ra c, chng ta cn phi bit vn dng vo chnh sch iu hnh t gi hi oi ca Vit Nam c th t c nhng kt qu tt nht trong c ch iu hnh t gi hi oi nc ta
KT LUN CHNG 1
Chng 1 l chng u tin ca Lun vn cp mt s vn chung v t gi v c ch t gi. Ngoi cc khi nim c bn, ni dung ca Chng cn m t s hnh thnh v pht trin ca cc c ch t gi trn th gii t cui th k th 19 n nay, khi qut v th trng ngoi hi v nhng nghip v c bn c thc hin trn th trng ngoi hi. Cng vi nhng vn c bn v t gi v c ch t gi, Chng 1 cn nu ra nhng nguyn nhn cng nh nhng bin php m Chnh ph cc nc s dng can thip vo th trng ngoi hi. ng thi, Chng 1 cn nu nhng kinh nghim v chnh sch iu hnh t gi ca mt s nc trn th gii nhm to mt c s ban u cho vic nh gi thc trng chnh sch t gi Vit Nam v cc vn c lin quan n vic la chn mt c ch t gi ph hp cho Vit Nam trong qu trnh hi nhp cc Chng sau .
CHNG 2: TC NG CA CHNH SCH QUN L NGOI HI V IU HNH T GI HI OI N TH TRNG NGOI HI TI VIT NAM
Tip theo Chng 1 cp ti nhng vn chung v t gi, c ch t gi v th trng ngoi hi, Chng 2 trnh by thc trng th trng ngoi hi Vit Nam v nhng tc ng ca chnh sch qun l ngoi hi, chnh sch iu hnh t gi hi oi n th trng ngoi hi ti Vit Nam, t rt ra nhng tc ng tch cc v nhng hn ch cn tn ti.
2.1 Thc trng th trng ngoi hi Vit Nam

2.1.1 Giai on trc nm 1991 2.1.1.1. c im hot ng ngoi hi v chnh sch t gi hi oi Cho n nm 1991, Vit Nam cha hnh thnh th trng ngoi hi c t chc. Tuy nhin, hot ng mua bn ngoi t din ra t rt lu, t cui nhng nm 50 khi Vit Nam c quan h bun bn vi cc nc trn th gii, trong c bit l vi cc nc ng u v Lin X c. Cc giao dch ngoi hi lc by gi ch yu phc v cho cc giao dch thanh ton v thng mi v dch v gia Vit Nam v cc nc x hi ch ngha, trong ng tin giao dch thuc khi hp tc quc t cc nc x hi ch ngha l ng rp chuyn nhng. i vi cc nc t bn th p dng cc loi ngoi t mnh t do chuyn i, nhng ch yu vn l USD. Xut pht t thc t ny, ng tin c mua bn nhiu nht ti Vit Nam l ng rp chuyn nhng, cc ngoi t t do s dng trong mua bn khng ng k. Do nn kinh t Vit Nam trong mt thi gian di l nn kinh t k hoch tp trung nn t gi trong thi k ny cng mang nng tnh k hoch, tp trung, c ch o t trn xung. Mt ch a t gi c p dng kh lu. Cc loi t gi giao dch trong thi k ny bao gm: t gi mu dch (cn gi l t gi chnh thc), t gi phi mu dch, t gi kt ton ni b v t gi kiu hi. Mi loi t gi u c cch xc nh ring v p dng ph hp vi tng lnh vc kinh t - x hi T gi mu dch c xc nh trn c s ngang gi sc mua ca hai ng tin. Chng hn khi tnh t gi VND/CNY th ta cn c vo gi xut khu ca hng ha Vit Nam tnh bng VND v gi thu c bng CNY. Mun xc nh t gi VND/RUB th ch cn s dng phng php t gi cho ca hai t gi l VND/CNY v CNY/RUB. T gi phi mu dch ca hai ng tin da vo gi bn l ca mt nhm hng ha ging nhau bn ti hai th trng xc nh T gi kt ton ni b c xc nh trn c s t gi mu dch v cng thm t l phn trm nhm b l cho cc n v xut khu. T gi ny khng cng b ra ngoi m ch p dng thanh ton ni b gia cc t chc kinh t hot ng trong lnh vc ngoi thng c thu chi ngoi t u c p dng t gi ny ti Ngn hng Ngoi thng. Nm 1958, t gi kt ton ni b VND/RUB = 5,6, nm 1986 l 18, nm 1987 l 700 v n 1989 t gi ny khng cn tn ti na
Vi cc t gi nu trn, t gi mu dch p dng trong hot ng mua bn hng ha gia Vit Nam v Lin X c trong qung thi gian kh di. Bn cnh t gi phi mu dch th p dng trong hot ng ngoi giao, trao i vn ha, y t, gio dc v du lch. T gi kt ton ni b p dng cho cc n v hot ng ngoi thng b l v t gi kiu hi p dng trong chuyn tin kiu hi. c im ni bt ca ch t gi trong thi k ny l c nh, km linh hot v l mt ch a t gi. Vo gia nhng nm 80, nn kinh t Vit Nam bt u chuyn hng t c ch kinh t tp trung, bao cp sang c ch th trng. Thc hin chnh sch m ca, hot ng thng mi quc t m rng sang cc nc t bn ch ngha. Cc ngoi t s dng trong thanh ton hng ha v dch v quc t tng ln. Qua khi u cho s thay i v hot ng ngoi hi. Bn cnh i hi chnh sch t gi cng cn thay i ph hp vi tnh hnh mi ca t nc. Chnh v vy, thng 10/1988, Ch tch Hi ng B trng ra ch th 271/CT quy nh t gi ng Vit Nam i vi ngoi t do NHNN phi hp vi Hi ng Ti chnh tin t quc gia xc lp ph hp vi t gi th trng, dao ng trong phm vi bin 10% - 20% so vi t gi th trng. T thng 3/1989, ch t gi kt ton ni b b bi b. T gi phi mu dch c iu chnh ph hp vi t gi c bin dao ng 20% Qu trnh xa b ch t gi kt ton ni b c tin hnh ng thi vi vic th ni ng ni b c iu tit ca Nh Nc v t do ha thng mi. Vic xa b ch t gi c, thit lp ch t gi mi bc u gy kh khn cho mt s x nghip quc doanh trong lnh vc ngoi thng, nhng n c tc dng gim mt phn gnh nng b l cho Ngn sch Nh Nc. T nm 1988 n 1991, NHNN nhiu ln iu chnh t gi chnh thc theo cc cn c sau: - Din bin t gi th trng t do - T gi xut nhp khu bnh qun - Ch s lm pht, cn cn thanh ton quc t Cc Ngn hng thng mi c quy nh t gi ca mnh vi bin 5% so vi t gi chnh thc. Tuy nhin c ch xc nh t gi vn cha linh hot, t gi chnh thc vn chm thay i, thc t th t gi chnh thc v t gi th trng t do c chnh lch ng k th 2.1: T gi hi oi VN/USD (1985-1989)
6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 1985 1986 1987 1988 1989 TGH chnh thc TGH th trng t do
Ngun: NHNN
2.1.1.2 Chnh sch qun l ngoi hi Qun l ngoi hi thc hin theo Ngh nh s 102/CP ngy 6/7/1963 ca Hi ng Chnh ph. Sau 25 nm thc hin, Ngh nh ny khng cn ph hp vi nn kinh t m nn c thay th bng Ngh nh 161/HBT ngy 18/10/1988 ca Hi ng B trng (km theo iu l qun l ngoi hi) ca nc Cng ha X hi Ch ngha Vit Nam v thng t s 33-NH/TT ngy 15/3/1989 hng dn thi hnh iu l qun l ngoi hi ny. Trong giai on ny, qun l ngoi hi ca Vit Nam c thc hin trong khun kh mt chnh sch ngoi hi tht cht. Ni dung ca Quy nh Qun l ngoi hi theo Ngh nh 161 bao gm: V phm vi qun l ngoi hi: Nh nc CHXHCN Vit Nam thng qua NHNN Vit Nam thc hin thng nht v qun l ngoi hi. Ngn hng Ngoi thng Vit Nam l c quan c php kinh doanh ngoi hi. Ngoi ra, cc Ngn hng chuyn doanh khc, cc Ngn hng lin doanh vi nc ngoi, cc chi nhnh Ngn hng nc ngoi ti Vit Nam cng c kinh doanh ngoi hi. V i tng qun l ngoi hi: cc t chc v cng dn Vit Nam trn lnh th Vit Nam v nc ngoi nh cc c quan, t chc kinh t v x hi Vit Nam c tr s v a im lm vic ti Vit Nam, cng dn Vit Nam sinh sng ti Vit Nam v ti nc ngoi, cc n v ngoi giao nc ngoi ti Vit Nam v cc t chc FDI ti Vit Nam, i s qun, thng v v lu hc sinh Vit Nam ti nc ngoi. V k hoch ngoi t: ngoi t c qun l theo k hoch, cc ngnh, cc a phng c thu chi ngoi t phi lp k hoch gi cc c quan theo quy nh ca y ban K hoch Nh nc. y ban K hoch Nh nc tng hp k hoch ngoi t ca c nc v lp bng cn i thu chi ngoi t trnh Chnh ph ph duyt. Ngn hng Ngoi thng c NHNN y quyn thc hin k hoch thu chi v phng din qu v thc hin thanh ton quc t gia nc ta vi nc ngoi. i vi cc Ngn hng khc khi thc hin thanh ton quc t phi c NHNN cho php. V mua bn, chuyn nhng v gi ngoi t ti Ngn hng: cc t chc v cng dn Vit Nam c ngoi t t ngun thu xut khu v kinh doanh dch v u phi gi vo ti khon ca mnh ti Ngn hng Ngoi thng hoc Ngn hng khc c NHNN cho php. Sau khi lm ngha v v ngoi t cho Nh nc theo quy nh th s ngoi t cn li gi ti Ngn hng v c hng li sut bng ngoi t theo Ngn hng Ngoi thng hoc Ngn hng c y quyn cng b trong phm vi khung li sut ca NHNN Vit Nam. Ch ti khon c s dng s ngoi t trn ti khon ca mnh thanh ton tin hng nhp khu, chi tr cc khon dch v, bn cho Ngn hng hay s dng vo cc mc ch khc nhau theo ng ch quy nh ca Nh nc. Trng hp cc t chc v c nhn c nhu cu chi ngoi t cho mc ch sn xut, kinh doanh hoc i cng tc, lao ng c th trng b, ngnh, ch tch UBND tnh, thnh ph cho php ... c Ngn hng Ngoi thng hoc Ngn hng y quyn xem xt bn mt s ngoi t cn thit theo
t gi kinh doanh ti thi im bn ngoi t. Th tc mua bn ngoi t theo quy nh v hng dn ca Ngn hng Ngoi thng hay Ngn hng c y quyn. Tm li: c im ni bt nht ca hot ng ngoi hi Vit Nam trc nm 1991 l: Mua bn ngoi t theo k hoch phc v cho giao dch hng ha v dch v i vi nc ngoi. T gi p dng trong giao dch l c nh, khng linh hot, ng thi p dng nhiu loi t gi khc nhau. ng tin trong giao dch ngho nn v ch yu l rp chuyn nhng, cc ngoi t khc khng ng k T nm 1988 n 1998, Vit Nam thc hin quy ch qun l ngoi hi theo Ngh nh 161/HBT ngy 18/10/1988 v nay l Ngh nh s 63/1998/N-CP ngy 17/8/1998 2.1.2 Giai on t 1991 n nay 2.1.2.1 M hnh th trng ngoi hi Vit Nam Khi nn kinh t Vit Nam chuyn sang c ch kinh t th trng, cc giao dch kinh t vi nc ngoi m rng sang khp cc chu lc trn th gii, nhu cu thanh ton bng ngoi t ngy cng ln. Bn cnh , hot ng xut khu c nhiu trin vng. Trc tnh hnh ny, i hi phi c mt th trng ngoi hi ra i kp p ng nhu cu ngoi t cho nn kinh t pht trin theo kp vi cc nc khc trn th gii. Tuy nhin, vic hnh thnh th trng ngoi hi khng th tin hnh ngay c m cn c s chun b tng bc. Th trng ngoi hi Vit Nam ra i bt u l mt trung tm giao dch ngoi t c thnh lp vo nm 1991, sau , nm 1994, thay th cho trung tm giao dch ngoi t ny l Th trng ngoi t Lin Ngn hng. Mt thc t khng th ph nhn l trn th trng Vit Nam, t gi chnh thc tch ri qu xa so vi t gi trn th trng t do. u nm 1991 l thi im cng thng nht v s t bin gi vng v USD trn th trng. Trc tnh hnh , Thng c NHNN ban hnh quyt nh s 107/NH/Q ngy 16/8/1991 v Quy ch t chc v hot ng ca trung tm giao dch ngoi t. Theo Quyt nh ny, hai trung tm giao dch ngoi t ti H Ni v Thnh ph H Ch Minh c ra i. Mc ch hot ng: Thit lp th trng ngoi t chnh thc giao dch gia Ngn hng v cc n v kinh t. nh gi v o lng cung cu ngoi t trn th trng. Quyt nh t gi chnh thc hp l gia USD v VND Chun b nhng iu kin cn bn ban u cho vic hnh thnh th trng ngoi hi hon chnh Vit Nam. Thng qua Trung tm giao dch ngoi t, NHNN tng bc b sung Qu d tr ngoi t tp trung ca Nh nc can thip vo th trng ngoi hi trong c nc
S ra i v hot ng ca Trung tm giao dch ngoi t c coi nh l mt th trng ngoi hi chnh thc Vit Nam. Tham gia th trng l cc Ngn hng thng mi, Ngn hng u t v pht trin c php kinh doanh ngoi t, cc n v c php kinh doanh XNK trc tip vi nc ngoi, cc t chc, n v c php kinh doanh dch v thu ngoi t (k c Tng cng ty kinh doanh vng bc qu mt s thnh ph ln c php xut nhp khu vng bc qu), v NHNN tham gia vi t cch l ngi t chc v kim sot th trng. S lng thnh vin tham gia hai trung tm giao dch ngoi t tng dn k t ngy thnh lp. Nu nm 1991, ti Tp. HCM c 12 thnh vin th nm 1993 c 128 thnh vin. Ti H Ni, t 28 thnh vin vo nm 1991 tng ln 117 thnh vin vo nm 1993. Thng 10/1994, khi th trng ngoi t pht trin n mt giai on nht nh, xt trn phm vi v c cu t chc hai Trung tm giao dch ngoi t khng cn ph hp. S lng Ngn hng tham gia giao dch tng nhanh, phm vi v cng giao dch cng ngy cng pht trin v m rng. Trc tnh hnh , NHNN cho php Th trng ngoi t Lin Ngn hng ra i thay th hot ng hai Trung tm giao dch. Ngy 20/9/1994, Thng c NHNN ban hnh Quyt nh s 203/Q-NH9 v vic thnh lp v Quy ch t chc hot ng ca Th trng ngoi t Lin Ngn hng nhm xy dng mt th trng c t chc v giao dch ngoi t gia cc Ngn hng thng mi c php kinh doanh ngoi t, gia cc thnh vin vi NHNN v to c s hnh thnh th trng ngoi hi hon chnh. Ngoi ra, thng qua Th trng ngoi t Lin Ngn hng, NHNN c th can thip mt cch hu hiu vo th trng nhm thc thi chnh sch tin t quc gia. Sau nhiu nm hot ng, Th trng ngoi t Lin Ngn hng c nhng ng gp ng k nhm y nhanh tc pht trin kinh t t nc. Hot ng ca th trng si ng hn, a dng hn cc loi ngoi t. Chnh v vy m Quy ch hot ng ca Th trng ngoi t Lin Ngn hng theo Quyt nh 203/NHQ ngy 20/9/1994 khng cn ph hp na. Quyt nh ny c thay th bng Quyt nh s 101/1999/Q-NHNN13 ngy 26/3/1999 ca Thng c NHNN Th trng ngoi t Lin Ngn hng do NHNN t chc, gim st v iu hnh nhm hnh thnh mt th trng mua bn ngoi t c t chc gia cc t chc tn dng l thnh vin ca th trng. NHNN tham gia th trng vi t cch l ngi mua bn cui cng, thc hin can thip khi cn thit v mc tiu chnh sch tin t quc gia. Tham gia Th trng ngoi t Lin Ngn hng l cc Hi s chnh ca cc t chc tn dng, l cc Ngn hng thng mi, Ngn hng u t v Pht trin, Ngn hng TMCP, chi nhnh Ngn hng nc ngoi ti Vit Nam, Ngn hng lin doanh gia Vit Nam vi nc ngoi hot ng ti Vit Nam (gi tt l cc t chc tn dng thnh vin) v NHNN TW. Cc cng ty xut nhp khu khng phi l thnh vin ca th trng nhng khi h c nhu cu mua bn ngoi t th giao dch vi cc t chc tn dng. ng tin quy nh s dng trong giao dch: cc giao dch trn th trng ngoi t vi VND v gia ngoi t vi ngoi t, c NHNN cho php trong tng
thi k giao dch. Tng Gim c, Gim c cc t chc tn dng l thnh vin ca th trng c php quy nh cc loi ngoi t thuc i tng kinh doanh ca n v mnh trong khun kh cc ngoi t c NHNN cho php. Th trng ngoi t Lin Ngn hng lm vic tt c cc ngy trong tun theo biu thi gian nh sau: sng t 8h n 11h, chiu t 13h30 n 15h30. Cc loi giao dch trn Th trng ngoi t Lin Ngn hng gm c: giao dch giao ngay (Spot), giao dch k hn (Forward) v giao dch hon i (Swap). Yt gi trn Th trng ngoi t Lin Ngn hng bao gm c yt gi bn v gi mua. T gi giao dch gia cc thnh vin c xc nh trn c s cung cu v ngoi t trong phm vi quy nh v t gi v bin giao dch ca Thng c NHNN. i vi nhng ngoi t khc (khng phi l USD) vi VND, cc thnh vin c tnh t gi cho trn c s t gi USD vi VND v t gi USD vi cc ngoi t khc trn th trng quc t vo ngy giao dch. T gi giao dch gia cc ngoi t vi nhau do Tng Gim c (Gim c) t chc tn dng thnh vin quyt nh trn c s t gi th trng quc t ti ngy giao dch. Th trng ngoi t Lin Ngn hng c quy m ln hn v mang tnh th trng khch quan, linh hot hn, t gi hi oi v c ch iu hnh ca NHNN cng ngy cng st vi thc t hn. ng thi qua Th trng ngoi t Lin Ngn hng, NHNN c th nm bt c tnh hnh cung cu ngoi t ca nn kinh t v iu tit kp thi t gi hi oi trong tng thi k. Cng qua hot ng ca Th trng ngoi t Lin Ngn hng, NHNN nm bt c tn hiu th trng ca t gi hi oi, s dng t gi bnh qun trn Th trng ngoi t Lin Ngn hng hng ngy v bin quy nh t gi cho cc Ngn hng thng mi lm cng c h tr can thip iu ha v hng t gi th trng theo hng mc tiu ca chnh sch t gi v chnh sch tin t. Thc t, t gi chnh thc c iu chnh ngy mt linh hot, theo st thc t v bin giao dch cho cc Ngn hng thng mi thay i lin tc v hin nay t gi bn ti a VND/USD p dng cho cc Ngn hng thng mi bng t gi bnh qun ca Th trng ngoi t Lin Ngn hng cng vi 0,5% 2.1.2.2 Ch qun l ngoi hi t 1991 n nay Vit Nam vn tip tc duy tr chnh sch qun l ngoi hi tht cht nhm mc ch tng thu, gim chi ngoi t, tng d tr ngoi hi cho t nc. Cui nhng nm ca thp nin 90, Chnh ph ban hnh nhiu vn bn Lut v di Lut, trong c Lut NHNN v Lut cc t chc tn dng ban hnh ngy 12/12/1997, Ngh nh s 63/1998/N-CP ngy 17/8/1998 ca Chnh ph v qun l ngoi hi ra i thay th cho Ngh nh 161/HBT/1988. Ni dung ca Ngh nh tng i phong ph, bao gm 10 chng v 45 iu. Nt ni bt ca Ngh nh 63/1998/N-CP m cc Ngh nh trc cha cp n l vic phn bit r ngi c tr v ngi khng c tr trong giao dch vng lai v giao dch vn, ngha v bn v quyn mua ngoi t ca ngi c tr l t chc, quy nh hot ng ngoi hi ca cc t chc tn dng v bn thu i ngoi t.
Tip theo Ngh nh 63/N-CP ngy 17/8/1998 v qun l ngoi hi trong tnh hnh mi, ngy 12/9/1998, Chnh ph ban hnh Quyt nh s 173/Q-TTg v ngha v bn v quyn mua ngoi t ca ngi c tr l t chc trn c s t l kt hi bt buc 80% s ngoi t phi bn ca khch hng cho Ngn hng trong vng 15 ngy c ngun thu ngoi t t cc giao dch vng lai. Chnh sch qun l ngoi hi mang li tnh kh quan. Nhng sau khi c Quyt nh s 180/Q/CP ngy 10/9/1999 gim t l kt hi t 80% xung cn 50%, tnh hnh cung cu ngoi t trn th trng ngoi hi thay i. Bn cnh , li sut tin gi VND gim, li sut huy ng USD tng dn n cc doanh nghip xut khu thay v bn ht ngoi t cho Ngn hng nh trc y th gi li s tin trn ti khon ca Ngn hng lm cho lng ngoi t giao dch trn th trng gim. Cng lc Quyt nh s 170/Q-CP ngy 19/8/1999 v vic khuyn khch ngi Vit Nam nc ngoi gi tin v nc cho php ngi trong nc nhn bng ngoi t lm cho lng ngoi t mua ca Ngn hng b gim. Trong 6 thng u 2001, tnh hnh cung cu ngoi t trn th trng tip tc cng thng. Kt hp vi s thay i trong Lut u t nc ngoi ti Vit Nam, Th tng Chnh ph ban hnh quyt nh s 61/2001/Q-TTg ngy 25/4/2001 v ngha v bn v quyn mua ngoi t ca ngi c tr l t chc. Tip theo Thng t s 05/2001/TT-NHNN ngy 31/5/2001 ca Thng c NHNN hng dn thi hnh Quyt nh ny. Mc ch ca Quyt nh 61 ln ny l iu chnh cc quan h gia cc Ngn hng c php vi ngi c tr l t chc. Trong , quy nh ngha v bn ngay trong vng 3 ngy 40% ngoi t thu c t cc giao dch vng lai ca ngi c tr l cc t chc, cn i vi cc t chc x hi vn p dng nh trc (tc l phi bn ngay 100% cho cc Ngn hng c php). Mc d t l kt hi nhng nm qua lin tc c iu chnh gim dn nhng quy nh phi kt hi vn thng b nc ngoi xem nh mt v d in hnh v bin php hnh chnh v c ch phi th trng ca Vit Nam. iu ny t nhiu gy bt li cho nc ta khi lm vic vi nh u t nc ngoi, cc t chc quc t trong khun kh thc hin cc d n vay, u t, cc chng trnh ca IMF, cc cuc m phn hi nhp, chnh v vy, theo cam kt vi IMF, Vit Nam s xa b quy nh kt hi chm nht l vo cui nm 2003. Trn c s phn tch, nh gi tnh hnh thc t, cn nhc cc li ch i vi yu cu hi nhp v pht trin kinh t t nc trong thi gian ti, ngy 2 thng 4 nm 2003, Th tng Chnh ph ban hnh Quyt nh s 46/2003/Q-TTg, trong gim t l kt hi t 30% xung bng 0%. y l mt c gng v i mi thc hin trong chnh sch qun l ngoi hi ca nc ta, khng nh nn kinh t Vit Nam n nh v pht trin Cng tc qun l ngoi hi thi gian qua thc s hng vo mc tiu n nh kinh t, n nh tin t v trong nm 2002 vn tip tc c y mnh, ng thi to tc ng thun chiu cho vic thc hin cc mc tiu ca chnh sch tin t vi nhng ni dung c bn: T nm 1999 n nay, hu ht cc chnh sch v qun l ngoi hi c i mi vi nhiu Ngh nh ca Chnh ph, nhiu Quyt nh ca Th tng
Chnh ph, v vn bn hng dn ca NHNN. S thay i ny bc u ph hp vi yu cu khch quan ca qu trnh ci cch theo chin lc pht trin kinh t ca ng v c d lun nh gi cao. Bt u t Ngh nh s 63/1998/N-CP v qun l ngoi hi thay th Ngh nh 161/N-HBT ca Chnh ph ban hnh nm 1988, cc chnh sch v qun l ngoi hi c xy dng theo hng minh bch ha, xc nh r trch nhim v ngha v ca doanh nghip, to hnh lang php l thng thong cho cc i tng lin quan p dng. Trong nm 2002, chnh sch qun l ngoi hi tip tc c i mi mt s ni dung chnh: Gim t l kt hi t 40% xung 30% v n ngy 2 thng 4 nm 2003, t l ny c gim xung bng 0%; m rng bin t gi t 0,1% ln 0,25% v hin nay l 0.5% trong Quyt nh 2554/Q-NHNN, do Thng c Ngn hng Nh nc k ban hnh ngy 31/12/2006 v bt u c hiu lc t 1/1/2007; quy nh v qun l ngoi hi i vi vic mua, bn chng khon ca t chc v c nhn nc ngoi ti Trung tm giao dch chng khon; quy nh mi v trng thi ngoi hi; m rng i tng lm dch v chi tr kiu hi. Ngoi ra, cn c Quy ch qun l trng thi ngoi t c ban hnh km theo Quyt nh 1081/2002/Q-NHNN, ngy 7 thng 10 nm 2002 ca Thng c Ngn hng Nh nc (NHNN) v trng thi ngoi t ca cc t chc tn dng c php hot ng ngoi hi. Theo Quyt nh ny, cc t chc c php phi duy tr trng thi ngoi t dng hoc m ti thi im cui ngy ti a bng 30% vn t c T nm 2002, cng tc ci cch th tc hnh chnh, i mi c ch ch o, iu hnh c tip tc y mnh: NHNN thc hin bin php phn cp, y quyn qun l ngoi hi cho chi nhnh NHNN cc tnh, thnh ph. Vic phn cp ny mt mt to thun li cho cc t chc v c nhn khi thc hin cc giao dch ngoi hi, ng thi nng cao trch nhim ca cc chi nhnh NHNN thc hin tt cc chnh sch cng nh tham mu cho cp y v chnh quyn a phng. Mt khc, vic phn cp qun l gip cho cn b Trung ng gim c cng vic s v, tp trung vo cng tc tham mu, hoch nh chnh sch theo ng m hnh Ngn hng trung ng hin i. Tm li, n nay, cng tc qun l ngoi hi c nhiu i mi cn bn, ph hp dn vi thng l quc t, vi xu th hi nhp v ton cu ha. Cho n nm 2006, th trng ngoi hi khng c nhng thay i ln. Nhng qui nh, iu chnh c thc hin trong cc nm qua vn cn ph hp v c th kim sot c th trung cho n thi im hin nay. Quyt nh 1452/2004/QD-NHNN c ban hnh vo cui thng 11/2004 vn l quy nh c bn iu chnh cc hot ng khc nhau ca th trng ngoi hi, bao gm: giao ngay, hon i, k hn v quyn chn. Trong khi , trn th trng vn, li sut c bn, li sut ti ti tr, li sut chit khu do NHNN quy nh vn c duy tr kh n nh. gc chnh sch, NHNN ban hnh Php lnh ngoi hi mi, khung php l cao nht iu chnh tt c cc hot ng ngoi hi. Php lnh ngoi hi (PLNH) c U ban Thng v Quc hi thng qua ngy 13/12/2005 v c
hiu lc k t ngy 1/6/2006. y l vn bn php l chuyn ngnh cao nht trong lnh vc qun l ngoi hi. PLNH c ban hnh s to ra nhng bc i mi quan trng trong chnh sch qun l ngoi hi ca Vit Nam . Trong Php lnh ngoi hi mi c mt s im mi nh sau: Cc t chc kinh t pht sinh nhu cu giao dch bng mt ngoi t khc c th trc tip n cc NHTM c chc nng kinh doanh ngoi hi. Cc NHTM ny s yu cu nhng chng t cn thit chng minh giao dch ni trn. Cc c nhn c nhu cu s dng ngoi t cng phi chng minh nhu cu s dng ngoi t hp l ca mnh nh i du hc hay i cha bnh nc ngoi. Bn cnh cc qui nh v giao dch thng thng, cc quy nh v giao dch vn i vi u t trc tip hoc gin tip vo-ra Vit Nam, n nc ngoi v vic s dng ngoi t trong nc cng c ni lng. Mt im mi na lin quan n vic m ti khon bng ngoi t ti Vit Nam hay nc ngoi. Cc t chc kinh t c chi nhnh hay vn phng i din nc ngoi s c quyn c m ti khon ngoi t nc ngoi sau khi uc s chp thun ca NHNN. Cc c nhn tm thi nh c nc ngoi s c php m ti khon ngoi t nc ngoi, ph hp vi quy nh ca nc s ti. Nhng khi giy php nh c ca h ht hiu lc, cc ti khon ny s b ng cng vi s tin cn li trong ti khon s c chuyn v Vit Nam. Php lnh cng cp cc khon n nc ngoi v cung cp nhng quy nh c th v qun l ngoi hi i vi cc trng hp u t trc tip, gin tip v pht hnh c phiu ra nc ngoi. Cc vn nh qu d tr ngoi hi, qun l vng, v s nht qun trong chnh sch qun l cng c quy nh r rng. V th trng trong nc, Php lnh ngoi hi mi cng nhn mnh nguyn tc s dng ng Vit Nam trong lnh th Vit Nam. Ni cch khc, nhng t chc, c nhn khng c nhu cu hp php v vic s dng ngoi t s khng c php dng ngoi t thanh ton, chi tr, trong khi cc doanh nghip nhn c cc khon thanh ton bng ngoi t c th tip tc dnh v gi tit kim ngn hng nh lut hin hnh quy nh. Vic ban hnh Php lnh ngoi hi mi l cam kt ca chnh ph Vit Nam trong vic gii quyt cc vn hin ti i vi cch thc qun l ngoi hi, m bo vic qun l ngoi hi ph hp vi cc yu cu pht trin kinh t. Ngoi ra, cn t do ho cc giao dch vng lai, bao gm cc vn lin quan n vic bt buc phi chuyn i ng tin, vic n gin ho cc th tc, giy t. . .Nhng thay i ny nhm to iu kin thun li cho qu trnh hi nhp kinh t quc t ca Vit Nam ng thi lm cho cc quy nh v qun l ngoi hi ph hp hn vi thng l quc t. Tuy nhin, v kha cnh th trng lin ngn hng, Php lnh ngoi hi mi khng c s iu chnh no ng k. i vi cc sn phm tin t mi, NHNN cng h tr cc ngn hng thng mi kh tt. Mc d trc khi tung ra mt sn phm mi, cc ngn hng vn phi xin php, nhng vic xin php s khng cn gp phi kh khn g ng k. Nh vy, NHNN t r quyt tm trong vic to iu kin thun li cho vic pht trin cc sn phm tin t mi v th trng ti chnh.
Nh vy, cho n nay, hu ht cc giao dch vng lai c t do ha, cc giao dch vn c kim sot tt trn c s bc u c s ni lng hn ph hp vi thng l quc t. S lng cc loi giy php gim nhiu theo tinh thn ca Lut Doanh nghip. Vic m rng bin t gi gip cho cc Ngn hng thng mi c iu kin yt gi cnh tranh, cng vi quy nh mi v trng thi ngoi t lm tng tc chu chuyn ngoi t, p ng tt hn nhu cu nhp khu v tr n nc ngoi, hn ch hin tng u c, gm gi ngoi t, qua gp phn bnh n t gi v h tr cho v th ca ng Vit Nam, khc phc dn tnh trng " la ha" trn con ng hng ti mc tiu "trn lnh th Vit Nam ch s dng ng Vit Nam" 2.1.2.3. Chnh sch iu hnh t gi hi oi t 1991 n nay Trong thi k trc, ch a t gi quy nh t gi hi oi chnh thc v t gi hi oi th trng bc l nhiu bt cp, khng cn ph hp vi c ch qun l mi, do vy vn t ra l to ra mt c ch t gi hi oi mi ph hp hn. Vo thi k u ca qu trnh chuyn sang c ch th trng, tnh hnh kinh t - ti chnh trong v ngoi nc c nhng s bin i quan trng, buc chng ta phi iu chnh li chnh sch t gi hi oi mt cch cn bn. Mt mt, vi phng chm m ca, hi nhp v lm bn vi tt c cc nc, th trng ngoi thng ni ring v cc i tc kinh t i ngoi ni chung thay i nhiu, din ra qu trnh chuyn mnh t khu vc I (cc nc trong phe XHCN) sang khu vc II (cc nc bn ngoi phe XHCN); t ng tin ca cc nc thuc khi SEV v Rp chuyn nhng sang ch yu tnh ton bng USD t nm 1991. Mt khc, c ch th trng hnh thnh v khng nh trn nhiu mt ca i sng kinh t, t gi c hng ha n hot ng ngn hng, thng mi v u t lm cho t gi c nh v c ch iu hnh t gi hi oi theo kiu k hoch ha tp trung khng cn ph hp. Chnh v vy, chng ta thit lp h thng t gi iu chnh theo tn hiu th trng c s can thip ca Chnh ph t thng 3 nm 1989. Vi s kin ph gi rt mnh ni t, sau nhanh chng thng nht t gi chnh thc v th trng, xa b c bn h thng t gi c qu phc tp th c ch qun l ngoi hi v chnh sch t gi ca Vit Nam c nhng bin chuyn rt cn bn sang c ch th trng, thot khi trng thi th ng v tr thnh cng c iu chnh v m quan trng trong nn kinh t m. Nhn chung, nhng thay i trn trong vic iu hnh t gi hi oi nc ta thi k ny gp phn ci thin phn no tnh hnh trn th trng ngoi hi, to rt nhiu thng thong cho vic lu thng ngoi t trn th trng Vit Nam, xa b tnh trng bt hp l trong mua bn v thanh ton, c bit l trong lnh vc xut nhp khu, nh du mt giai on ngn ca s th ni tng i mnh trong lch s vn ng ca t gi hi oi ti Vit Nam. Tuy nhin, vic th ni t gi hi oi trong thi k ny vn khng phi l ti u v dn ti mt s vn : Vic th ni t gi hi oi, thiu tc ng iu tit mnh ca Nh nc lm cho t gi trn th trng bin ng mnh m in hnh l cn sc
t gi hi oi vo cui nm 1991, lc ny 1USD gn bng 13.000VND. Nguyn nhn khc ca vic USD tng gi l do nh hng ca tnh hnh cn cn thanh ton quc t, s thm ht ti chnh ca Chnh ph v mc lm pht nng n Vit Nam. Ngoi ra, vic Nh nc iu tit cha mnh lm cho ngi dn Vit Nam trong thi gian ny c xu hng chung i n nhng ni c giao dch i ngoi, giao dch ngoi t lm cho s pht trin gia cc vng, cc min c s mt cn i mnh m. Cng trong thi gian ny, h thng cc Ngn hng thng mi nc ta hot ng ht sc yu t, cng vi vic th lng v mt kim sot ca cc t chc tn dng. Kt qu gy ra nhng v v n tn dng vo cui nm 1991, u nm 1992 gp phn duy tr tm l ngi nm gi tin ng Vit Nam v lm gim kh nng huy ng tit kim trong ton b h thng Ngn hng. S yu km ny lm cho vic s dng cc cng c mang tnh thun ty kinh t nh li sut ti chit khu hay th trng m trong iu tit khng mang tnh kh thi. Hn th, trong giai on ny ngun thu ngoi t khng c qun l cht ch lm cho d tr ngoi t ca quc gia tng chm hoc khng tng. ng trc nhng ci cha hp l ca ch th ni t gi trong thi k ny v mt kim sot t gi, Chnh ph a ra nhng thay i mi trong c ch iu hnh t gi trong thi gian tip theo Giai on tip theo t 1992 n trc khi n ra cuc khng hong ti chnh tin t ng Nam , khc phc hn ch mt kim sot t gi ca chnh sch trc, Chnh ph quy nh bin dao ng ca t gi so vi t gi chnh thc c cng b bi NHNN (cng b t gi chnh thc mi ngy v xc nh r bin dao ng); tng cng sc mnh ca cc bin php hnh chnh m c th l buc cc n v kinh t (trc ht l cc n v kinh t quc doanh) c ngoi t phi bn cho Ngn hng theo t gi n nh; ng thi bi b hon ton hnh thc quy nh t gi nhm hng trong thanh ton ngoi thng gia ngn sch vi cc n v kinh t tham gia vo hot ng ngoi thng. Thay vo l vic p dng t gi chnh thc do NHNN cng b. Chnh sch t gi ny c hnh thnh trn c s thin v c nh hn l th ni, mc d c s iu tit (khng thng xuyn) ca NHNN nhm va khuyn khch xut khu, va kim sot hp l nhp khu. Ni chung, chnh sch t gi hi oi ny ng gp ng k vo thc hin cc mc tiu nu, nhng mi ch yu thin v hng ni, ni bt l khuyn khch tch ly gi tr di dng ni t hn l ngoi t (ch yu l ng USD), thu ht vn u t nc ngoi, to iu kin thun li cho nhp khu my mc, thit b, k thut v cng ngh nc ngoi p ng yu cu sn xut kinh doanh trong nc. Bn cnh , xu hng c nh t gi hi oi t nm 1992 n gn na cui 1997 (trc khng hong ti chnh tin t ng Nam ) cng gp phn thc y ln sng la ha, khuyn khch u c ngoi t qua Ngn hng, tng ri ro t gi hi oi v kh nng thanh ton quc t. Ngoi ra theo nh gi v mi quan h gia t gi hi oi v ngoi thng ca Vit Nam t cui nm 1992 n u nm 1997, tt c cc cng trnh nghin cu cng nh nhn nh chung ca cc nh kinh
t th y l giai on tng gi mnh ca ng Vit Nam. S d nh vy v trong thi k ny, trn th trng Vit Nam cung vt cu v USD (mc d ch l trong ngn hn), trong khi t gi hi oi danh ngha thng xuyn b neo trong khong 10.800VND/USD n 11.175VND/USD t nm 1992 n 1997 lm cho VND dn dn b nh gi qu cao mt cch gi to so vi USD, mc d USD trong cng thi gian ln gi khong 20% trn th trng tin t th gii. Tnh trng ny lm gim ngha mi s khuyn khch i vi xut khu, tng t l sn phm ca c tiu dng ni a v sn phm ca c khu vc c vn u t nc ngoi, gy thm ht ln cn cn vng lai (khong 13-16% GDP nm 1995, 1996), n nc ngoi gia tng, d tr ngoi t tng chm so vi tc tng trng xut khu, nguy c v cn cn thanh ton quc t lun rnh rp, bo hiu khng hong n nc ngoi dn n vic khng th thc hin c mc tiu cn bng ngoi t. th 2.2: T gi hi oi Vit Nam (1990 1997)
12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997
TGH
Ngun: NHNN C th ni ton b vic iu hnh t gi hi oi ca Chnh ph trong thi gian ny l p dng chnh sch t gi c nh c iu tit nh ca Nh nc, ch yu da vo neo gi v quy i VND theo USD qua mt r ngoi t hp (ch yu l USD, DM, FRF, GBP, JPY), trong USD chim t trng ln. Thc tin chng t chnh sch ny ch ph hp vi giai on tin t cha n nh, xut khu cn yu, nhp khu kh t, d tr ngoi t quc gia cn mng T nm 1994 vi s ra i ca th trng ngoi t lin ngn hng, NHNN thc hin mt bc chuyn c bn v vic iu hnh t gi theo c ch mi thay th cho vic thc hin ch a t gi nh trc y. T thi im ny, NHNN bt u cng b t gi chnh thc gia ngoi t vi VND, theo , t gi mua bn trn th trng ch c dao ng trong bin cho php l 0,5% so vi t gi chnh sch (Quyt nh s 245-Q/NH7 ngy 3 thng 10 nm 1994 v quy nh t gi mua bn ngoi t ca cc t chc tn dng c php kinh doanh ngoi t). Mt khc, khuyn khch cc Ngn hng tham gia tch cc hn trn th trng ngoi t lin ngn hng, NHNN cho php cc ngn hng c iu chnh t gi linh hot hn v hn ch ng Vit Nam b nh gi cao, n ngy 21 thng 11 nm 1996 bin giao dch c nng ln 1% (Quyt nh s 311/Q-NH7)
Bng 2.1: T gi ti cc th trng vo thi im cui nm giai on 1994-1996 Ch tiu TG trn TTNTLNH (/USD) Tng/gim so vi nm trc TG trn TT t do (/USD) Tng/gim so vi nm trc 1994 11.062 +1,95% 11.060 +1,39% 1995 11.018 -0,40% 11.005 -0,50% 1996 11.154 +1,23% 11.260 +2,30%
Ngun: NHNN
Hn na, Chnh ph cng cho thy s ch trng tng cng thc lc kinh t cho hot ng can thip vo t gi bng cch gia tng mnh qu d tr ngoi t, lp qu bnh n gi. Nhng i mi trong chnh sch t gi hi oi trn phn no xa i tm l gm gi ngoi t, gp phn lm gim gi USD v t gi c n nh trong nhng nm tip theo. Nh vy, ch t gi trong giai on 1990 n 1997 l ch t gi linh hot c iu tit ca Nh nc, pht huy c nhiu mt tch cc gp phn n nh nn kinh t v chnh sch tin t. Tuy nhin, bn cnh nhng mt tch cc, ch t gi ny cng bc l nhc im ca n l n nh qu lu lm cho c cm tng l ch t gi c nh, n khng khuyn khch xut khu v sn xut hng xut khu v y thc cht l c nh tng i, n y VND ln gi so vi USD trong khi USD mt gi v t l lm pht hng nm trong thi k ny nc ta mc d l mt con s nhng vn cn cao Nm 1997, c bit l vo na cui nm, tnh hnh khng hong ti chnh tin t cc nc khu vc ng Nam tng mnh, cc nc trong khu vc hu nh ph gi mnh (nh trng hp ca Indonesia ng tin mt gi hn 95%) a n tnh hnh khan him ngoi t v kh khn trong xut khu xut hin i vi Vit Nam do ng Vit Nam ln gi tng i cao so vi cc ng tin khc trong khu vc. ng thi cng do nhu cu mua ngoi t ca cc Ngn hng tr nn cp bch thanh ton L/C tr chm, tr n vay nc ngoi v th trng cng thng v ngoi t trong khi cn cn vng lai bi chi n mc bo ng, nht l ng tin mt s nc trong khu vc v ang ph gi. to s cn bng cung cu trn th trng v gim p lc cng thng ngoi t, NHNN ban hnh Quyt nh s 45/Q-NH7 ngy 27/02/1997, m rng bin giao dch ln 5%. Ngay sau khi m rng bin 5% a ng tin Vit Nam gim gi 5%, tuy nhin sc p gim gi ng Vit Nam vn cao trong thi im ny. ng thi, hn ch tc ng ca cc yu t kinh t, mt mt Chnh ph tng cng cng tc thng tin, cho cng khai ha mt cch nhanh chng v chnh xc cc ch s kinh t quan trng nh t gi hi oi chnh thc, t gi th trng,
ch s gi, s bin ng gi vng Nh vy m hn ch c hot ng u c, gim tm l hoang mang. Mt khc, Chnh ph cng thng qu nhiu hnh thc, tc , mc can thip th hin r quyt tm ci cch trit nn kinh t ni chung v dp tt nguy c bng n tr li lm pht ni ring. Trong giai on tip theo l t thng 7 nm 1997 n u nm 1999 (xy ra khng hong tin t ti ng Nam ), trc nh hng tng dn ca cuc khng hong, ng Vit Nam vn b nh gi tng i cao khong 10-40% so vi cc ng tin khc trong khu vc. Lc ny bn thn vic iu chnh cc mc bin khng thi cha to chuyn bin ln v iu hnh t gi hi oi thch ng vi tnh hnh mi. Thc cht iu chnh t gi bng c ch cng b t gi ch o ca NHNN gn vi bin quy nh l nhm trnh cng khai ph gi tin t v danh ngha (iu chnh tng t gi hi oi danh ngha). Vic p dng bin giao dch cho php cc Ngn hng thng mi p dng kh linh hot t gi hi oi thc t ty thuc tnh hnh tin t v mc tiu chnh sch kinh t chung cn t gi hi oi danh ngha vn thng xuyn c c nh (tnh n cui nm 1997) trong khong 10.890 11.175VND/USD) Yu cu tip tc iu chnh t gi hi oi theo st tn hiu th trng li tip tc c t ra vo u thng 8 nm 1998. So vi USD n thi im ny, VND ln gi tuyt i khong 16%. Do tc ng gim gi hng lot ca cc ng tin trong iu kin kh khn v cnh tranh gi xut khu trn th trng bn ngoi, lm cho hot ng kinh t i ngoi kh khn thm, trong nc xut hin cung cu ngoi t cng thng tr li. Do , vo ngy 7 thng 8 nm 1998, NHNN tip tc ph gi 9,2% ng Vit Nam thng qua vic thu hp bin giao dch ngoi t t 10% xung cn 7%, ng thi nng t gi chnh thc t 11.815VND/USD ln 12.998VND/USD (Quyt nh 267/1998/Q-NHNN7). Theo quyt nh ny, t gi chnh thc do NHNN cng b vo ngy 7 thng 8 nm 1998 l t gi ng ca ca th trng ngoi t lin Ngn hng vo cui ngy 6 thng 8 nm 1998. iu ny c ngha l t gi chnh thc gia VND v USD c NHNN n nh trn c s t gi mua bn trn th trng ngoi t lin Ngn hng nn t gi chnh thc s phn nh st hn tng quan cung cu ngoi t trn th trng. Sau , loi tr nhng bin ng t xut do tm l sc ban u, t gi hi oi giao dch trn th trng chnh thc khng vt qu 14.000VND/USD nh d on. Quy nh mi ny thc y th trng ngoi t lin Ngn hng giao dch si ng hn, mt s hnh thc mua bn ngoi t theo hp ng cam kt mua bn ngay (spot), giao dch k hn (forward) hoc hon i (swap) c p dng. Nhiu doanh nghip, Ngn hng ch ng hn cn i nhu cu ngoi t, bc u gii ta tm l gm gi, u c ngoi t. Vn vi c ch cng b t gi chnh thc v iu hnh t gi giao dch ca NHTM thng qua bin , trong hai nm 1997- 1998 NHNN bn ln ch ng iu chnh t gi VND di hai hnh thc m rng bin giao dch v nng t gi chnh thc. Vi bn t iu chnh t gi ny, t gi giao dch trn th trng chnh thc tng 10,21% trong nm 1997 v 13,02% nm 1998. Do tc ng tm l, t gi trn th trng t do cng tng ng k (15% nm 1997 v 6,7% nm 1998).
c im chung ca bn t iu chnh t gi ny l NHNN ch ng tin hnh iu chnh theo hng gim mnh s ln gi ca VND, sau duy tr n nh trong mt thi gian di (khong 6 thng) nhm n nh tm l th trng. Nh , t gi trn th trng t do ch t bin trong mt thi gian ngn ngay sau t iu chnh ca NHNN, sau li tr v n nh v ch chnh lch khong 10-30 /USD so vi t gi ca NHTM. Bng 2.2: Thay i v bin v t gi cng b VND so vi USD giai on 97-98 Thi im 27/02/1997 13/10/1997 16/2/1998 07/8/1998 Bin dao ng quanh t gi cng b t 1% ln 5% t 5% ln 10% khng i t 10% xung 7% T gi chnh thc cng b khng i khng i 11.175 ln 11.800 11.815 ln 12.998 Quy m iu chnh 4% 5% 5,6 % 7%
Ngun: NHNN Qua quan st t gi hi oi VND/USD trong khong thi gian hai nm 1997 v 1998 cho thy, trong thi gian ny, ng Vit Nam mt gi khong 23% (t gi mua vo) v 22,93% (t gi bn ra trong hai nm) Bng 2.3: T gi hi oi VND/USD trong 2 nm 1997 1998 (t gi th trng trung bnh trong thng) VT: ng/USD THNG 1997 1998 MUA BN MUA BN 1 11300 11331 13115 13197 2 11384 11463 13254 13383 3 11552 11592 13048 13122 4 11656 11683 12978 13010 5 11670 11696 12980 13002 6 11644 11664 13030 13065 7 11667 11689 13022 13050 8 11698 11724 13877 13999 9 11817 11851 14416 14510 10 12048 12126 14041 14089 11 12706 12758 13897 13899 12 13311 13431 13900 13929 Mt gi thng 12 so 17,8% 18,5% 6,0% 5,5% vi thng 1 Ngun: Bo co thng nin NHNN nm 1997 v 1998
Tuy nhin khi so vi tc mt gi ca cc ng tin cc nc khc th ng Vit Nam li ln gi. C th nhn thy c th bng sau, tng hp cc t gi hi oi ca mt s ngoi t trong thi gian hn mt nm khng hong tin t ng Nam t ngy 4/4/1997 n 2/6/1998 Bng 2.4: T gi mt s ngoi t trong thi gian khng hong ti chnh tin t khu vc ng Nam 1997-1998 STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 NG TIN Yn Nht Mc c la Australia la Hng Kong la Singapore la Canada France Php France Thy S Bng Anh Bath Thi Won Hn Quc Rupiad Indonesia Ringgit Malaysia Rupi Pakistan Peso Philippines la i Loan Rupi n Nhn dn t TQ ng Vit Nam 4/4/1997 2/6/1998 % GIM GI - 12,53 - 5,82 - 28,70 0,01 - 17,36 - 1,16 - 5,32 - 2,58 0,21 - 63,33 0,85 - 253,38 - 26,53 0 0,15 - 2,89 - 11,86 0,21 - 11,32
124 139,54 1,685 1,7831 1,27 1,6345 7,75 7,749 1,44 1,69 1,441 1,4577 5,576 5,978 1,44 1,4771 0,612 0,6107 25,99 42,45 1413 1401 3325 11750 3,1316 44,05 44,05 44,05 39,56 39,5 33,42 34,385 36,33 40,64 8,297 8,2795 11665 12985 Ngun: B K hoch v u t VND mt gi 11.32% trong khi ng Rupi Indonesia mt gi 253%, Bath Thi mt gi 63,33%, Ringgit Malaysia mt gi 26,53% ... iu ny cho thy t gi hi oi VND/USD trong thi gian 1997-1998 l tng i n nh, bin ng t v khng ng k so vi ng tin cc nc trong khu vc v cng nh m nn kinh t Vit Nam n nh v pht trin. T u nm 1999, chng ta bt u p dng ch t gi linh hot c qun l ca nh nc (t ngy 26/2/1999, t gi hi oi chnh thc c Ngn hng Nh nc cng b hng ngy). T gi hi oi chnh thc ny c xc nh trn c s t gi bnh qun mua bn thc t trn th trng ngoi t lin Ngn hng ca ngy giao dch gn nht trc . y l mt s thay i v c ch qun l, iu hnh t gi cho ph hp vi quy lut th trng v t gi chnh thc theo cch
xc nh mi c "cn c" l mc t gi bnh qun thc t ca th trng ngoi t lin Ngn hng, mt th trng chim n khong 90% lng ngoi t giao dch trn th trng. 1.2.1.1 Bng 2.5: Din bin t gi trn cc th trng giai on 1999-2004 Mc bin ng t gi 1999 2000 2001 2002 2003 2004
Trn th trng chnh thc 0,98% 3,46% 3,93% 2,13% 1,56% 0,84% Trn th trng t do 1,1% 3,4% 3,8% 2,1% 2,2% 1,2%
Ngun: NHNN th 2.3: T gi VND/USD 1999 2005

T gi (VND/USD) giai on 1999-2005
16000 15514 15500 15000 VND/USD 14500 14000 13500 13000 12500 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 13700 15272 14806 14170 15745 15798
T gi (VND/USD)
Ngun: Thi bo Kinh t - Kinh t Vit Nam v th gii 2005 - 2006 Nhng u im ni bt ca cch thc xc nh t gi mi ny c th phn tch theo mt s kha cnh sau: Th nht: vic thay i v c ch qun l iu hnh t gi to quyn ch ng cho cc Ngn hng thng mi trong vic t quy nh t gi gia ng Vit Nam vi cc ngoi t khc (khng phi l USD) Th hai: t gi NHNN cng b hng ngy l t gi giao dch bnh qun trn th trng lin Ngn hng, iu ny phn nh t gi ca ng Vit Nam c hnh thnh trn c s giao dch trn th trng v phn nh tng i khch quan sc mua ca ng Vit Nam so vi ngoi t, to iu kin cho cc doanh nghip ch
ng hn trong kinh doanh ng thi vn m bo c vai tr kim sot ca Nh nc. Th ba: trc y, do t gi NHNN cng b cng nhc khng thc s phn nh cung cu nn nu thy gi mua ngoi t ca cc Ngn hng thp th cc doanh nghip mang ngoi t ra th trng t do bn, ngc li, nu mua ngoi t ca Ngn hng qu kh khn th mua trn th trng t do. V th, ch cn c nhng bin ng nh trong nn kinh t cng tc ng m ra mt khong cch rng gia t gi th trng t do v t gi ca cc Ngn hng thng mi. Hin nay vi c ch iu hnh t gi mi xut pht t cung cu ngoi t gia cc Ngn hng nn n s gn gi hn vi t gi th trng t do v nh vy, nhng bin ng c th to ra khong cch gia t gi th trng t do v t gi ca cc Ngn hng thng mi s kh c th xy ra. Th t: vi c ch iu hnh t gi trc y, v NHNN mun n nh, khng thay i, trong khi kh nng cung ng ngoi t ca NHNN cng nh cc Ngn hng thng mi thp nn nhu cu ngoi t ca cc doanh nghip cng thng xuyn khng c p ng. iu ny lm cho nhiu doanh nghip phi lao ao khi i mt vi cc nhu cu thanh ton n hn vi nc ngoi. Cn vi c ch iu hnh t gi nh hin nay th bn thn t gi t n c iu chnh theo quan h cung cu, hay ni cch khc chnh nhu cu ca cc doanh nghip l c s xc nh t gi v ti cung v cu u c tha mn. Th nm: khi t gi khng xut pht t quan h cung cu th mi ln Nh nc iu chnh t gi u to sc p tm l nng n, nht l khi t gi khng c iu chnh s to ra mt bc nhy t ngt, ngi ta bt u nghi ng v mt ch trng no , lng tin vo ng tin c th v th m b dao ng, tnh trng u c, gm gi ngoi t s c c hi pht trin. Nhng vi c ch mi, t gi c hnh thnh theo quan h cung cu, gi t gi n nh hoc iu chnh t gi theo mc tiu no , NHNN ch vic iu chnh cung hoc cu bng cch bn ngoi t ra hoc mua ngoi t vo. Nh vy, tt c u ht sc t nhin, gim bt tm l hoang mang dao ng. Th su: trong c ch mi, t gi hi oi khng phi c iu chnh m l c hnh thnh trn th trng, r rng l n mm do hn, linh hot hn v v th n ph hp vi thng l quc t, gp phn tng cng s ha nhp ca nn kinh t nc ta vo cng ng kinh t th gii T nhng im nu trn cho thy c ch iu hnh t gi hi oi mi ca NHNN khng ch khc phc c nhng hn ch ca c ch c m cn ph hp vi mt nn kinh t m nh iu kin ca nc ta hin nay. Kt qu t c trong giai on ny l: Bng s ch ng ca NHNN trong vic iu hnh chnh sch t gi th t gi trn th trng chnh thc t ch lun chu sc p tng gi theo t gi ca th trng t do, nay tr li nh hng cho th trng t do. Bng trn cho thy mc bin ng t gi trn th trng t do lun xp x mc bin ng trn th trng chnh thc v chnh lch t gi gia hai th trng bnh qun ch vo khong 5-30 /USD.
Trong sut qu trnh thc hin ch t gi trn n cui nm 2005, ng Vit Nam gim gi tng i khon 14%, bnh qun hng nm gim gi khong 2,7%, gp phn thc y tng trng kinh t, y nhanh xut khu, n nh nn kinh t. Tm li, nu nhn mt cch tng th, qu trnh ci cch chnh sch t gi Vit Nam trong sut thi gian qua l ph hp vi qu trnh ci cch nn kinh t ni chung v qu trnh ci cch lnh vc ti chnh tin t ni ring. T mt chnh sch a t gi mang nng tnh bao cp, thot ly hon ton vi c ch th trng c chuyn sang mt chnh sch t gi vn hnh da trn c s th trng. Chnh sch t gi hi oi gp phn kim ch c lm pht, thc hin mc tiu h tr xut khu, ci thin cn cn thanh ton, gp phn loi tr tc ng ca cuc khng hong ti chnh ng Nam . c bit, vi c ch t gi hi oi chnh thc v gii hn bin giao dch to iu kin cho NHNN iu tit c th trng, hn ch c cc c sc v cc nh hng tiu cc ca t gi hi oi i vi nn kinh t ang trong qu trnh chuyn i. Mt khc, c ch t gi hi oi chnh thc v quy nh bin giao dch cn gip cho NHNN thnh cng trong vic hng dn vic kinh doanh ngoi t ca cc Ngn hng thng mi ph hp vi c ch th trng c s qun l ca Nh nc v hn ch c nhng ri ro trong hot ng kinh doanh ngoi t. S thnh cng ny gy ra khng t ngc nhin cho cc nh kinh t nc ngoi.
2.2 Cc nghip v ca th trng ngoi hi c thc hin ti Vit Nam

Hin nay, cc nghip v giao dch trn th trng ngoi hi c iu chnh bi Quyt nh s 1452/2004/Q-NHNN ngy 10/11/2004 ca Thng c NHNN 2.2.1 Giao dch giao ngay Hin nay, giao dch giao ngay vi khch hng thc hin theo Quy ch hat ng giao dch ngoi hi, ban hnh theo Quyt nh s 1452/2004/Q-NHNN ngy 10/11/2004 ca Thng c NHNN. Nhng ni dung ch yu quy nh trong quy ch ny nh sau Mc ch: To c s php l cho cc hot ng kinh doanh ngoi hi a dng ha cc loi hnh giao dch trn th trng To cc cng c phng nga ri ro trc s bin ng ca t gi v li sut trn th trng trong tng lai Pht trin cc giao dch ngoi hi gp phn hon thin th trng ngoi hi Vit Nam Giao dch hi oi giao ngay l giao dch hai bn thc hin mua, bn mt s lng ngoi t theo t gi giao ngay ti thi im giao dch v kt thc thanh ton trong vng hai ngy lm vic tip theo k t ngy cam kt mua bn i tng tham gia giao dch: cc t chc tn dng, cc t chc kinh t l php nhn Vit Nam, cc t chc khc v c nhn, NHNN
iu kin giao dch: cc t chc tn dng thc hin giao dch hi oi giao ngay phi c Quyt nh ca Thng c NHNN cho php kinh doanh ngoi t ng tin giao dch l ngoi t vi VND hoc ngoi t vi ngoi t. Trong trng hp cn thit, NHNN s quy nh cc ng tin khng c giao dch. T gi giao ngay l t gi do t chc tn dng yt gi ti thi im giao dch hoc do 2 bn t tha thun nhng phi m bo trong bin quy nh hin hnh ca NHNN. Vic thanh ton gia cc bn phi c thc hin v kt thc chm nht trong vng hai ngy lm vic tip theo sau ngy cam kt mua bn. Cc bn tham gia giao dch c php tha thun c th thi im chuyn tin trong phm vi hai ngy lm vic quy nh trn Hng ngy, cc t chc tn dng c php giao dch giao ngay, k hn, hon i phi gi bo co doanh s mua bn ngoi t ca ngy hm trc v NHNN (V qun l ngoi hi) theo mu bo co doanh s mua bn. Cc Ngn hng thng mi v cc t chc tn dng cn c vo quy ch giao dch hi oi ca NHNN, xy dng mt quy ch c th, chi tit p dng cho Ngn hng mnh hay cho ton h thng Ngn hng kinh doanh. Hng ngy, vo u gi sng hay chiu, phng Dealing ca cc Ngn hng thng mi v cc t chc tn dng xc nh t gi VND/USD trn c s t gi bnh qun trn Th trng ngoi t Lin Ngn hng v bin cho php ca NHNN. i vi cc t chc tn dng Vit Nam, t gi mua bn c xc nh ti phng Dealing v t gi ny c s dng i vi cc chi nhnh trong cng h thng Ngn hng. Tuy nhin v tnh cht cnh tranh nn cc chi nhnh Ngn hng c th iu chnh t gi trong phm vi quy nh ca Tng Gim c ph hp vi iu kin th trng. T gi ca cc ngoi t khc vi VND c xc nh trn c s t gi cho. 2.2.2 Giao dch k hn Vit Nam, nghip v giao dch k hn c cp n vo gia nhng nm 90. Vn ny c quy nh trong Quyt nh s 203/Q/NH13 ngy 20/9/1994 ca Thng c NHNN ban hnh Quy ch t chc hot ng ca Th trng ngoi t Lin Ngn hng. V mt thc tin th hot ng giao dch k hn cn rt hn ch v cng cha si ng. Giao dch k hn l giao dch hai bn cam kt s mua, bn vi nhau mt lng ngoi t theo mt mc t gi xc nh v vic thanh ton s c thc hin vo thi im xc nh trong tng lai Mc d trong quy ch giao dch ca Th trng ngoi t Lin Ngn hng s 203/1994/Q-NH13 ngy 20/9/1994 cp n nghip v kinh doanh k hn, song hu nh nm 1998, hot ng mua bn k hn mi thc s c ngha thc tin Ngn hng thng mi V phng tin l thuyt cng nh thc t nhiu nc trn th gii th t gi giao dch k hn c xc nh trn c s t gi giao ngay v chnh lch li sut ca hai ng tin. Vit Nam, t gi k hn c xc nh da theo t gi chnh thc do NHNN cng b v bin quy nh i vi ngoi t theo thi hn giao dch. Hin nay, t gi k hn c xc nh theo Quyt nh s 64 v 65/1999/Q-
NHNN7 ngy 25/2/1999 ca Thng c NHNN, quy nh nguyn tc xc nh t gi mua bn ngoi t ca cc t chc tn dng c php kinh doanh ngoi t Ti iu 7(3) ca Quyt nh s 1452/2004/Q-NHNN ngy 10/11/2004 ca Thng c NHNN quy nh nh sau: "Cc bn xc nh v ghi r ngy n hn thanh ton chuyn tin trong hp ng giao dch" Trn th trng k hn, k thut giao dch thng l giao dch Outrigh vi khch hng. Ti Vit Nam, nhng ch th kinh t c nhu cu mua bn ngoi t k hn nhiu nht l cc cng ty hot ng xut nhp khu. Cc n v ny c lc nhn c mt khon ngoi t kh ln do hot ng xut khu mang li, hoc c lc h phi thanh ton mt lng ngoi t khng nh do phi nhp hng ha. Trong khi , vic thanh ton hay nhn tin thanh ton li thng tin hnh sau mt thi gian, cng chnh trong thi gian ch i th s bin ng ca cc ng tin kh xa so vi gi c ban u (lc giao nhn hng). Trc tnh hnh , cc nh qun tr doanh nghip cn phi c s la chn sao cho mang li hiu qu cao trong hot ng kinh doanh ca mnh. V vy, hnh thc la chn s l thc hin mt giao dch k hn mua hoc bn ngoi t vi cc Ngn hng. 2.2.3 Giao dch hon i Giao dch hon i bao gm hon i ngoi hi trn th trng Forex v hon i tin t trn th trng Swap market. Ti Vit Nam, t khi c quyt nh s 203/Q/NH13 ngy 20/9/1994 ca Thng c NHNN ban hnh quy ch t chc v hot ng ca Th trng ngoi t Lin Ngn hng, quyt nh s 430/1997/Q/NHNN13 ngy 24/12/1997 ca Thng c NHNN v vic thc hin giao dch Swap gia NHNN vi cc Ngn hng thng mi, quyt nh s 17/1998/Q/NHNN7 ca Thng c NHNN ngy 10/1/1998 km theo quy ch giao dch hi oi th nghip v hon i ngoi hi thc s c c ngha trn th trng ngoi hi. Giao dch hon i l giao dch ng thi mua v bn cng mt lng ngoi t (ch c hai ng tin c s dng trong giao dch), trong k hn thanh ton ca hai giao dch l khc nhau v t gi ca hai giao dch c xc nh ti thi im k kt hp ng. Li th ca hon i (Swap) ngoi hi: Hai bn tham gia hon i tha mn c nhu cu v ng tin mnh cn m khng phi i vay trn th trng tin t. Hai bn u c quan h rng buc ln nhau v trch nhim, nu mt trong hai bn khng thc hin ngha v ca mnh th pha bn kia cng hnh ng nh vy. Nh vy l s rng buc trch nhim ny lm cho h khng lo v ri ro khng hon tr n. ng tin hon i thng din ra gia ngoi t vi ni t hay hon i 2 loi ngoi t vi nhau. Vic hon i c th c thc hin gia khch hng vi Ngn hng thng mi, gia cc Ngn hng thng mi vi nhau hoc gia Ngn hng thng mi vi NHNN
Theo quyt nh s 430/1997/Q/NHNN13 ngy 24/12/1997 ca Thng c NHNN v vic thc hin giao dch Swap gia NHNN vi cc Ngn hng thng mi, NHNN thc hin giao dch Swap USD vi VND (v cc loi ngoi t khc khi c iu kin cho php) cho cc k hn 2 tun, 1 thng, 2 thng v 3 thng vi cc Ngn hng thng mi l thnh vin ca Th trng ngoi t Lin Ngn hng. T gi p dng cho cc giao dch Swap do S Giao dch NHNN thng bo hng ngy v c tnh trn c s: t gi bn ngoi t cho NHNN l t gi mua giao ngay ca NHNN ti ngy k hp ng; t gi mua li ngoi t t NHNN l t gi tnh trn c s t gi giao ngay nu trn v chnh lch gia li sut cho vay ti cp vn VND ca NHNN p dng i vi cc Ngn hng thng mi v li sut Libor USD cng k hn ca ngy lm vic trc . Cng thc tnh t gi Swap v im Swap nh sau: T gi Swap = t gi giao ngay + im Swap im Swap = t gi giao ngay X [(li sut ti cp vn VND- Libor USD) X s ngy hp ng]/360 ngy Nh vy, t gi Swap c th ln hn t gi giao ngay nu li sut ti cp vn VND ln hn Libor USD. Ngc li, t gi Swap c th nh hn t gi giao ngay nu li sut ti cp vn VND nh hn Libor USD 2.2.4 Giao dch quyn la chn Giao dch quyn la chn tin t l mt giao dch gia bn mua quyn v bn bn quyn, trong bn mua quyn c quyn nhng khng c ngha v mua hoc bn s lng ngoi t xc nh mt mc t gi xc nh trong mt khong thi gian tha thun trc. Nu bn mua quyn la chn thc hin quyn ca mnh, bn bn quyn c ngha v bn hoc mua lng ngoi t trong hp ng theo t gi tha thun trc. Ti Quyt nh s 1452/2004/Q-NHNN ngy 10/11/2004 ca Thng c NHNN, giao dch quyn la chn ch bao gm giao dch gia cc ngoi t (khng lin quan n ng Vit Nam) Giao dch trong thng mi quc t khng ngng c m rng, cc doanh nghip Vit Nam ngy cng phi i u vi nhiu ri ro ln hn do c th ca hot ng kinh doanh. Doanh thu cng ln th ri ro hi oi m doanh nghip gp phi cng cao. Nhng bin ng cho thy cc doanh nghip Vit Nam tham gia vo thng mi quc t cn thit phi s dng nghip v quyn la chn (Option) bo him ri ro v li sut, trnh thit hi trong kinh doanh. Ngy 10/02/2003, Ngn hng Nh nc chp nhn ngh th im nghip v quyn la chn (Option) trong kinh doanh ngoi hi ca Ngn hng TMCP Xut Nhp khu Vit Nam (Eximbank). Nghip v ny c p dng i vi nhng ngn hng c php kinh doanh ngoi hi, vn t c t nht 200 t VND, kinh doanh ngoi t c li trong nm gn nht, doanh s mua bn ngoi t nm 2002 t ti thiu 1 t USD, c n chi tit v quy nh ca ngn hng v quy trnh nghip v Option trong gm cc bin php phng nga ri ro. Eximbank c Ngn hng Nh nc cho php p dng nghip v ny nhm p ng nhu cu th trng ngoi t v nhu cu
m rng cc nhu cu giao dch hi oi ca cc t chc tn dng Vit Nam v khch hng. Tuy nhin sau 6 thng th im ch c khon hn 10 doanh nghip tham gia vi 50 hp ng thc hin quyn la chn, tng gi tr hn 5 triu USD. Sau Ngn hng Nh nc cng cho ln lt cho 6 ngn hng khc l Ngn hng u t v Pht trin Vit Nam (BIDV), Ngn hng Nng nghip v Pht trin Nng thn Vit Nam (Agribank), Ngn hng Cng thng Vit Nam (ICB), Ngn hng Citibank, Ngn hng HSBC chi nhnh TP.HCM, c php th im Option nhng kt qu thu c n nay l rt nh b. Cc doanh nghip r rng cha mn m vi Option. Hay ng hn l do cc doanh nghip v ngn hng Vit Nam phn ln cha quen s dng cc cng c phng nga ri ro t gi trc thc t t gi giao ngay gia USD v VND qu n nh trong mt vi nm gn y. Bn thn ngn hng cng cha ho hng lm v y l nghip v mi, cha quen lm, ph thu cng khng cao. T u thng 12/2004, vi quy nh mi v ngoi hi, Ngn hng Nh nc chnh thc cho php cc tt c cc ngn hng thng mi c php kinh doanh ngoi t chnh thc c thc hin nghip v quyn la chn tin t (option). Nm 2004, Vit Nam cng trin khai nghip v quyn la chn vng v c ph hon i li sut 2.2.5 Cc giao dch hi oi khc Giao dch hi oi khc l nhng giao dch hi oi c Thng c NHNN cho php thc hin trong tng thi k, ph hp vi s pht trin ca th trng ngoi hi.
2.3 Tc ng ca chnh sch qun l ngoi hi v iu hnh t gi n th trng ngoi hi

2.3.1 Tc ng tch cc 2.3.1.1 Tc ng ca chnh sch qun l ngoi hi Tc ng ca chnh sch qun l ngoi hi v iu hnh t gi n th trng ngoi hi ni chung c th thy c qua vic thc y hot ng ca th trng ngoi t lin ngn hng, hn ch s can thip ca Ngn hng TW, gp phn n nh t gi v gp phn tng d tr ngoi t quc gia. Mt s chnh sch v cc hot ng lin quan n ngoi t nh chnh sch thu ht kiu hi cng c tc ng nht nh trong vic m bo cung ngoi t trn th trng hay chnh sch v qun l m L/C tr chm gp phn tit kim s dng ngoi t, hn ch sc p v cu ngoi t ln t gi v.v . 2.3.1.1.1 Kim sot ngun ngoi t trn th trng Vic ban hnh Quyt nh s 37/1998/Q- TTg ngy 14/2/1998 gip kim sot c ngun ngoi t trn th trng. Trc khi Quyt nh ny c ban hnh, vic cc t chc n v c php m nhiu ti khon ngoi t nhiu t chc tn dng lm cho lng ngoi t b phn tn, kh kim sot v Ngn hng khng qun l c. Thc hin Quyt nh 37/1998/Q-TTg ban hnh ngy 14/2/1998,
cc Doanh nghip ch c duy tr mt ti khon tin gi v khi c nhu cu m thm ti khon phi ng k vi NHNN. Vic ny gip cc Ngn hng bc u kim sot c ngun ngoi t trn ti khon, theo di c nhng Doanh nghip c ngoi t nhng khng s dng n v yu cu h phi bn li s ngoi t d tha cho Ngn hng, thc hin mc ch tp trung ngoi t vo Ngn hng, chng gm gi, lng ph trong vic khng s dng ngoi t. T , lm cho mi giao dch v ngoi t ca cc Ngn hng vi khch hng cng nh giao dch ngoi t trn th trng lin ngn hng tr li bnh thng. 2.3.1.1.2 n nh doanh s mua bn ngoi t Ngoi ra, vic ban hnh Quyt nh s 37/1998/Q- TTg ngy 14/2/1998 cng gip n nh doanh s mua bn ngoi t trn th trng. iu ny c th thy c qua hot ng ca th trng ngoi t lin ngn hng. Vo thng 1/1998 (trc khi thc hin Quyt nh 37/1998/Q-TTg), do mt cn i cung cu ngoi t, doanh s mua ngoi t gia khch hng v Ngn hng t khong 280 triu USD, trong khi doanh s bn ln ti gn 340 triu USD. Sau 3 thng thc hin Quyt nh trn, vic mua bn ngoi t gia Ngn hng vi khch hng c chuyn bin tch cc, gp phn p ng cc nhu cu ngoi t cn thit ca Doanh nghip, gii ta c tm l cng thng v ngoi t. Tnh hnh mua bn ngoi t trn th trng ngoi t lin ngn hng tr li bnh thng, c mua, c bn, doanh s mua vo ca cc Ngn hng thng mi vt doanh s bn ra, to iu kin tng tch ly ngoi t cho h thng Ngn hng. Ngay sau khi thc hin Quyt nh 37/1998/Q-TTg, doanh s mua bn ngoi t tng ln so vi trc (tng doanh s mua bn ngoi t gia Ngn hng vi khch hng trong thng 2 nm 1998 tng khon 8% so vi thng 1 nm 1998, ring thng 3 nm 1998 doanh s mua bn tng khong 34% so vi thng trc). C th thng 3 v 4 nm 1998, tng doanh s mua bn ngoi t gia Ngn hng v khch hng t trung bnh gn 1 t USD/thng (doanh s mua bn thng 4 nm 1998 tng 7% so vi thng 3 nm 1998) (Ngun: Qun l ngoi hi v iu hnh t gi hi oi Vit Nam - NXB Thng k 2004) T tnh hnh giao dch trn th trng ngoi t lin ngn hng c th nhn thy mc t gi hnh thnh trn th trng lin ngn hng khuyn khch c cc thnh vin tham gia th trng, to tin cho th trng tr li hot ng bnh thng. Nh vy, Quyt nh 37/1998/Q-TTg ngy 14/2/1998 ca Th tng Chnh ph ban hnh kp thi, gii quyt vn ch tc v cung cu ngoi t, tp trung ngoi t vo Ngn hng, chng gm gi v lng ph khng s dng ngoi t, gp phn p ng cc nhu cu ngoi t cn thit ca Doanh nghip nhp khu, y mnh hot ng trn th trng ngoi t, gp phn n nh t gi. Sau khi thc hin Quyt nh 37/1998/Q-TTg n ht thng 4/1998, doanh s mua ngoi t ca cc Ngn hng t khch hng vt qua doanh s bn. Tuy nhin, do mt s hn ch ca Quyt nh 37/1998/Q-TTg v nh hng ca cuc khng hong ngy cng gy sc p ln cung cu ngoi t trn th trng do xut khu kh khn, u t nc ngoi gim, cng nh nh hng ca khng hong n
yu t tm l gm gi ngoi t trc sc p gim gi ng Vit Nam. Vo cc thng tip theo ca nm 1998, doanh s mua ngoi t t khch hng ca cc Ngn hng gim, thp hn doanh s bn ra. Nht l t thng 6 n thng 8 nm 1998, tng doanh s mua bn ngoi t ca cc Ngn hng gim t mc bnh qun gn 1 t USD/thng trong thng 3 v 4 xung ch cn khong 500-600 triu USD/thng. Do , cn thit phi c mt vn bn khc iu chnh hot ng ny, v Quyt nh 173/1998/Q-TTg ra i. Sau khi thc hin Quyt nh ny, doanh s mua bn ngoi t ca cc Ngn hng tng dn, doanh s mua vo tng ln, vt doanh s bn ra. Giao dch gia Ngn hng vi khch hng trong 3 thng cui nm 1998 tng ln ng k t mc trung bnh khong 500 triu USD/thng trong 9 thng u nm, n ba thng cui nm doanh s giao dch t mi thng gn 900 triu USD (tng khong 80%). Ring thng 12/1998, tng doanh s mua bn ln n trn 1 t USD, doanh s bn ra cho khch hng l 505 triu USD. V c bn cc Ngn hng p ng nhu cu mua ngoi t ca Doanh nghip. (Ngun: Qun l ngoi hi v iu hnh t gi hi oi Vit Nam - NXB Thng k 2004) 2.3.1.1.3 n nh t gi trn th trng To chuyn bin mi trn th trng ngoi hi Vi s ch o kin quyt v trit ca Chnh ph, vic thc hin chnh sch kt hi thng nht ca cc Ngn hng thng mi t c nhng kt qu nht nh, gp phn thc y hot ng trn th trng ngoi t lin ngn hng. Cng vi vic iu chnh t gi vo thng 8/1998, t gi trn th trng dn dn n nh, t gi chnh thc v t gi trn th trng t do khng cn chnh lch nhiu nh trc. Trn c s phn tch, nh gi tnh hnh thc t, cn nhc cc li ch i vi yu cu hi nhp v pht trin kinh t t nc, ngy 2 thng 4 nm 2003, Th tng Chnh ph ban hnh Quyt nh s 46/2003/Q-TTg, trong gim t l kt hi t 30% xung bng khng. y l mt c gng v i mi thc hin trong chnh sch qun l ngoi hi ca nc ta, gip khng nh nn kinh t Vit Nam n nh v pht trin. Nhng quyt nh v thng t v qun l ngoi hi c ban hnh trong thi gian qua v ang gp phn tch cc vo vic thc y tng trng kinh t, gi n nh t gi hi oi v gi vng, kim ch lm pht, khuyn khch cc hot ng u t v thu ht cc ngun kiu hi ln. Nhng chuyn bin tch cc v mt chnh sch t gi c th c ghi nhn theo cc ct mc sau y: + Ngy 28/5/2004 NHNN ban hnh Quyt nh 679 bi b cc mc trn k hn m thay vo l chnh lch li sut gia VND v USD theo li sut c bn do NHNN cng b v li sut Fed Fund Rate ca FED. ng thi m rng di thi gian trong giao dch k hn l 3 ngy n 360 ngy. S dng chnh lch li sut l im hon i (Swap points) thay cho cc bin cng l mt bc tin trong nhn thc v vic p dng cc cng c phi sinh ca th gii vo iu kin c th ca th trng ngoi hi Vit nam + Ln u tin Vit Nam chp nhn mt thng l quc t v tnh t do chuyn i ca cc ngoi t mnh thng qua vic khng kim tra chng t i vi
cc giao dch mua bn ngoi t khng s dng ng Vit Nam thng qua Quyt nh 1452 ngy 10/11/2004. iu cng c ngha cc nh xut khu c th chuyn i doanh thu t mt ngoi t mnh ny sang mt ngoi t mnh khc. Chng hn t la M qua Euro, qua Yn Nht, v.v... + Quyt nh 1452 v giao dch hi oi ca cc t chc tn dng cn cho php cc t chc ny c th trin khai hot ng v tip cn th trng ngoi hi phm vi rng hn. Vi quyt nh ny, mi ch kim sot chng t c bi b v mt nguyn tc rt c bn ca cc ng tin c xc lp l ngoi t c t do chuyn i. Ch trng mi ny nhm to iu kin cho th trng xc lp mt t gi hi oi cn bng hn v ng vi tc ng ca cung-cu. + Quyt nh 648 lin quan n giao dch ngoi t ca cc t chc tn dng a ra mc chnh lch li sut gia USD v ng Vit Nam to iu kin cho cc t chc tn dng c th t ra mt t gi ca ring mnh trong bin cho php. y l c s cho vic hnh thnh th trng ngoi hi t do ha Nhng tc ng trn l ht sc tch cc i vi th trng ngoi hi ca Vit Nam trong thi gian ny. 2.3.1.2 Tc ng ca cc bin php iu hnh t gi hi oi Trc ht, tc ng ca vic iu hnh t gi hi oi t nm 1994 n nay n th trng ngoi hi c th thy c qua din bin thay i t gi qua cc nm, c bit l vic t gi cng b chnh thc st vi mc thc t hn, ph hp vi tng quan cung cu, do tng kh nng iu tit th trng ca t gi do Nh nc quy nh, gim khong cch t gi gia th trng ngoi t lin ngn hng v t gi th trng t do. T gi n nh c trn th trng chnh thc v th trng t do. 2.3.1.2.1 T gi c iu chnh linh hot hn trn th trng Nh chng ta bit, t nm 1994 n nm 1996, vic iu hnh t gi vn cn mt s hn ch. Mc d t gi chnh thc m NHNN cng b cng da trn tnh hnh cung cu ngoi t trn th trng nhng t gi gn nh khng c iu chnh linh hot.
th 2.4: T gi USD/VND ca VN t 1995 n 1996

11200 11150 11100 11050 11000 10950 10900
8/ 30 /1 99 5 6/ 30 /1 99 5 2/ 29 /1 99 6 4/ 30 /1 99 6 6/ 30 /1 99 6 10 /3 0/ 19 95 12 /3 0/ 19 95 8/ 30 /1 99 6 10 /3 0/ 19 96
TGH
Ngun: FXHistory: historical currency exchange rates Trong nm 1997, NHNN thc hin tng bin t gi giao dch ln 5% ri 10% v tng dn t gi chnh thc t 11.055VND/USD vo u nm ln 11.175VND/USD vo cui nm. Vic NHNN tng t gi chnh thc v tng bin giao dch gp phn iu chnh t gi linh hot hn trn th trng, phn nh ng sc mua ca ng Vit Nam hn. Trong nm 1998, sau 2 ln iu chnh t gi chnh thc v iu chnh bin chnh lch gia t gi chnh thc v t gi ca cc ngn hng, t gi trn th trng lin ngn hng cng thay i theo v lun gn mc trn quy nh. T gi chnh thc tng khong 16%, t gi th trng lin ngn hng tng 13% t mc trung bnh thng 1 l 12.293VND/USD ln mc trung bnh 13.895VND/USD trong thng 12. T gi trn th trng t do trong 2 thng u nm chnh lch nhiu so vi t gi th trng lin ngn hng, nhng n nhng thng sau, khong cch ny c thu hp li c bit trong 2 thng cui nm, mc chnh lch ny hu nh khng cn ng k. Cc cn st v t gi c x l linh hot. Nu nh c thi im vo ngy 13/8/1998 v trong thng 9/1998 t gi th trng t do i vi USD tin mt ln ti 15.000VND/USD th n cui nm 1998 t gi n nh xoay quanh mc 13.000VND/USD (Ngun: Qun l ngoi hi v iu hnh t gi hi oi Vit Nam - NXB Thng k 2004) th 2.5: T gi VND/USD t 1995 n 2007
Ngun: Reuters Nhn chung trong nm 1999, t gi gia VND v USD kh n nh. T gi trn th trng Lin ngn hng tng 1%, t gi trn th trng t do tng 1,1% so vi nm 1998. T nm 2000 n nay, t gi VND/USD tng dn nhng khng tng vt mt cch t ngt, iu ny chng t t gi hi oi tng ngy bm st hn vi th trng, ng thi cho thy c s qun l cht ch ca Nh nc i vi vic ban hnh t gi lin ngn hng. 2.3.1.2.2 Tng doanh s mua bn ngoi t trn th trng lin ngn hng Cng vi vic thc hin cc bin php v tng cng qun l ngoi hi nh vic thc hin Quyt nh 37/1998/Q-TTg, Quyt nh 173/Q-TTg v yu cu kt hi v cc bin php khuyn khch chuyn tin kiu hi, trong nhng nm qua nht l t nm 1998, vic iu chnh kp thi t gi gp phn gii quyt mt bc tnh trng ngng tr ca th trng ngoi t lin ngn hng, doanh s giao dch ca th trng ngoi t lin ngn hng c xu hng tng ln, cung ngoi t c tng ln v p ng nhu cu ngoi t cho nn kinh t. iu ny c th thy c qua vic phn tch tnh hnh hot ng ca th trng ngoi t lin ngn hng trc nhng tc ng ca mt s bin php qun l ngoi hi. Tuy nhin, c th ly mt v d c th sau ln iu chnh ni rng bin giao dch vo thng 10/1997, doanh s mua bn ngoi t trn th trng lin ngn hng tng mnh so vi thi im trc , thm ch c ngy con s ny ln ti 25 triu USD/ngy. Doanh s thng 2 nm 1998 tng khong 80% so vi thng 1 nm
1998, doanh s thng 3 tng khong hn 16% so vi thng 2 v n thng 4 nm 1998, tnh hnh giao dch si ng hn vi tng doanh s mua bn gia cc Ngn hng ln ti hn 150 triu USD, tng hn 70% so vi thng trc. n nm 2003, theoThng k ca Ngn hng Nh nc cho thy, tng doanh s mua bn ngoi t qua cc ngn hng t khong 36 t USD (Ngun: Qun l ngoi hi v iu hnh t gi hi oi Vit Nam - NXB Thng k 2004). Thng 10 nm 2005, Ngn hng Nh nc ti Thnh ph H Ch Minh cho bit tng doanh s mua bn ngoi t ca ton h thng ngn hng trn a bn thnh ph trong thng qua t gn 4 t USD, trong doanh s mua t gn 1,93 t USD, tng 13,2% v doanh s bn t trn 1,9 t USD, tng 12,8% so vi thng trc. Theo TTXVN, kt thc nm 2006, tng doanh s mua v bn ngoi t ca cc ngn hng thng mi trn a bn thnh ph H Ni t 78 t USD, tng 13% so vi cng k; trong t trng gia doanh s mua v bn mc cn bng l 50% - 50% T tnh hnh giao dch trn th trng ngoi t lin Ngn hng c th nhn thy mc t gi hnh thnh trn th trng lin ngn hng khuyn khch c cc thnh vin tham gia th trng, to tin cho th trng hot ng c hiu qu 2.3.1.2.3 Tng d tr quc gia Vic iu chnh t gi gim bt sc p i vi ngun d tr ca Nh nc, NHNN khng nhng hn ch vic bn ngoi t duy tr t gi nh trc y m cn tranh th mua ngoi t tng d tr quc gia. Hn na, thng qua th trng ngoi t lin ngn hng, NHNN nm bt c tnh hnh cung cu v ngoi t thc hin can thip vi mc thch hp. Ngoi ra, cng vi cc bin php v qun l ngoi hi, cng nh chnh sch thu ht kiu hi, vic iu hnh chnh sch t gi trong nhng nm qua c tc ng tch cc n vic tng cng ngun d tr ngoi t cho t nc (thng qua vic gp phn y mnh xut khu, kim sot nhp khu dn n tng cung ngoi t). D tr ngoi t ca Vit Nam trong nhng nm qua tng dn, t 8 tun nhp khu nm 1996, nm 1997 l khong 9 tun nhp khu, t nm 1998 n 2003 l khong 10 tun nhp khu, cho n nm 2004 mc d tr ngoi t ca nc ta ln n 13 tun nhp khu. S liu thng k ca Ngn hng Th gii cho thy d tr ngoi t ca Vit Nam tnh n cui nm 2003 t 5,6 t USD, so vi 3,69 t USD cui nm 2002. T nm 1999 n nay, khi lng d tr ngoi hi ca Vit Nam tng ng k, d tr ngoi hi nm 2005 tng gp 3 ln so vi nm 1999. Nu nh trong nhng nm trc 2004 d tr ngoi hi p ng c khong trn di 8 tun nhp khu th n nm 2004 t 9 tun nhp khu v sang nm 2005, mc d tr ngoi hi ca Vit Nam p ng c 10 tun nhp khu ( th). Vo thi im cui nm 2006, theo ngun s liu ca IMF, d tr ngoi hi ca Vit Nam mc trn 11 t USD. th 2.6: Khi lng DTNH Vit Nam 1999 - 2005
Triu USD 10000 8000 6314 6000 4000 2000 0 1999 2000 2001 2002 2003 2004 3030 3387 3692 8.9 2700 8.3 8 7.2 5620
Tun nhp khu 14 7730 12 DTNH (triu USD) DTNH (tun nhp khu)
10 10 8.9 9 8
6 2005
Ngun: Vietnam 2005 Article IV Consultation- IMF Nhn chung, s pht trin ca th trng ngoi hi Vit Nam c th xem l ng c ghi nhn. Th trng ngoi hi Vit Nam thc hin tt nhim v ca mnh. Cc giao dch ngoi hi din ra ngy cng a dng, phc tp c v quy m v chiu su tng ng yu cu pht trin ca nn kinh t. C th thy c thnh cng ca chnh sch t gi trong thi gian qua l xo b c s p t ch quan, duy ch trong vic thit lp t gi. Bin bin ng ca t gi m ngn hng thng mi c php p dng so vi t gi lin ngn hng c Ngn hng Nh nc cng b ngy cng c m rng, v hng ti t gi hon ton vn hnh theo c ch th trng. Do , khong cch gia t gi chnh thc v t gi th trng ch en dn c thu hp. Trong nhng nm qua, Ngn hng Nh nc Vit Nam tch cc nghin cu, ban hnh cc quy nh c th c iu chnh hp l trong tng thi k v gii hn phm vi, thi hn, t gi giao dch i vi cc giao dch ny ti cc vn bn khc nhau. in hnh nh quyt nh s 648/2002/Q-NHNN c Thng c Ngn hng Nh nc Vit Nam k ngy 28/05/2004, d b cc giao dch gia cc loi ngoi t vi nhau v cho php thc hin theo thng l quc t. Php lnh ngoi hi c y ban thng v Quc hi thng qua ngy 13/12/2005 c hiu lc t 01/06/2006, to c s qun l thng nht cc hot ng ngoi hi, hng ti mt th trng m v minh bch. Php lnh nhn mnh vai tr qun l thng nht ca nh nc i vi cc hot ng ngoi hi, xit cht cc quy nh lng lo dn n cc hin tng vi phm nh nim yt gi c bng ngoi t, th trng ch en, mua bn ngoi t bt hp php. Theo nh gi ca Ngn hng Nh nc, cc quy nh trong Php lnh gn vi cc chun mc quc t
v qun l ngoi hi nhm hng n gia nhp WTO. Pht trin th trng ngoi hi theo hng m ca, c bit l t do ha cc giao dch vng lai v ngoi t. 2.3.2 Hn ch Tuy nhin, thc trng ca th trng ngoi hi Vit Nam cho thy vn cn tn ti rt nhiu vn cn c khc phc. c bit l trong giai on m ca hi nhp, khi chng ta phi tun theo lut chi chung ca th gii. - Trc tin phi k n nhiu chnh sch qun l ngoi hi ca Ngn hng Nh nc thi gian qua cn nhiu bt cp khin t gi hin cha tht s phn nh ng tnh hnh cung- cu tin t trong nn kinh t. Thnh cng ca chnh sch t gi trong thi gian qua l xo b c s p t ch quan, duy ch trong vic thit lp t gi. Khong cch gia t gi ca th trng chnh thc v th trng ch en dn dn c thu hp. T thng 2/1999, t gi c xc nh trn c s t gi bnh qun trn th trng ngoi t LNH. Song, trn thc t NHNN vn cha thc hin trit nguyn tc ny. C ch iu hnh t gi qui nh bin lm cho vic yt gi ca NHTM b cng nhc, cha phn nh ng cung cu ngoi t trn th trng. - Cung cu ngoi t b bin dng, khng phn nh ng thc t khch quan ca th trng. Mt s ngun cung trn th trng ngoi hi b bin dng thnh cc ngun thu ngn sch. Chng hn nh ngoi t thu c t xut du th khng c bn cho cc NHTM ly VND np thu cho ngn sch m cc doanh nghip xut khu du th trc tip np thu bng ngoi t. Chnh sch qun l ngoi hi thi gian qua v bn cht l tm mi bin php nn cu v ngoi t trn trn th trng ngoi hi. iu ny th hin rt r cho n ngy 30/12/2005, Vit Nam mi c IMF cng nhn l quc gia thnh vin thc hin ngha v quy nh ti iu VIII iu l IMF v t do ho giao dch vng lai (Ngun: IMF). - Ngn hng Nh nc cng cha tht s kim sot c th trng ngoi t ch en. C ch t gi hin nay c coi l ang iu hnh tt th trng ngoi hi, tuy nhin din bin t gi trong nhng nm qua cn nhiu phc tp. T thng 2/1999, t gi c xc nh trn c s t gi bnh qun ca th trng ngoi t lin ngn hng. Nhng trong thc t, Ngn hng Nh nc vn cha thc hin trit nguyn tc ny. C ch iu hnh t gi cn quy nh bin mua bn lm cho vic yt gi ca cc ngn hng thng mi b cng nhc, cha phn nh ng cung cu ngoi t trn th trng. L iu kin tt cho th trng ngoi t ch en pht trin. Thc t, t gi giao dch ca hai th trng chnh lch nhau qu nhiu, t gi trn th trng ngn hng lun thp hn t gi t do. Chnh v th, ngoi t thng c bn trn th trng ch en. Ngc li, ngoi t thng c mua cc ngn hng. la v cc ngoi t khc vn c s dng trn lan cng khin cho th trng ch en kh c th b dp b. Mt s loi ngoi t mnh nh USD, EUR.. vn ang c s dng trong d tr, thanh ton cc mn hng c gi tr ln, cc giao dch bt ng sn, bun lu. Th trng ny vn ang hot ng, thm ch gn nh cng khai, ti cc thnh ph ln. T gi ca th trng ch en song hnh vi t gi ca th trng LNH. S bin ng ca t gi ch en nhiu khi th hin phn
ng ca dn c v doanh nghip, mc d mc i din cn cha c kim chng, trc cc chnh sch v ngoi hi, t gi ca NHNN. - Bn cnh hin tng la ha vn cha th khc phc. Theo tng kt ca IMF, la ho l hin tng ph bin ca cc nc ang pht trin v cc nn kinh t ang trong qu trnh chuyn i. Khi m sc mua i ngoi ca ng ni t cn hn ch, t gi cha n nh, h thng ngn hng cha pht trin, nghip v thanh ton qua ngn hng cha hon thin, nn kinh t cn trnh thp, ngi dn cn c thi quen nm gi la v vng, cc qui nh ca php lut cha nghim,... th Vit Nam cng khng nm ngoi tnh trng ny. Tuy nhin, cng theo nh gi ca IMF, tnh trng la ho Vit Nam l bnh thng v c th kim sot c - Trong khi , vn qun l ngoi hi Vit Nam ang th hin mt s bt cp ln, vic thc hin chnh sch ngoi hi cn cha tht s thng sut.. i vi cc giao dch vng lai, v c bn, Vit Nam t do ha vic chuyn i ngoi t v thanh ton i vi hu ht cc giao dch loi ny, nhng cc quy nh v h s, chng t trn thc t cn rm r, kh trin khai, cha p ng yu cu n gin ha. Vic cp php mang ngoi t ra nc ngoi cha thun tin vi chnh chi nhnh c u quyn cp php s gy kh khn cho ngi dn chuyn ngoi t ra nc ngoi. - Th trng kinh doanh ngoi t k hn, hon i chnh thc hot ng Vit Nam t u nm 1999 trong nhng nm qua tng bc pht trin v i vo hot ng c hiu qu, lm gim cng thng ngoi t trn th trng giao ngay. Tuy nhin, sau bn nm ra i, th trng ngoi t k hn, hon i Vit Nam bc l mt s hn ch nht nh nh doanh s giao dch cn nh, mc ph bin ch tng ng khong 4 6% doanh s mua bn ngoi t giao ngay, i tng giao dch tp trung nhiu vo khi ngn hng nc ngoi. - Bn cnh , s km pht trin ca h thng ngn hng thng mi trong nc cng l mt trong nhng nguyn nhn lm cho th trng ngoi hi pht trin khng vng chc. Trc tin c th k n lng vn trong cc ngn hng thng mi hin cn thp so vi yu cu hi nhp, c bit l cc ngn hng thng mi nh. Cc ngn hng thng mi quc doanh v ngn hng c phn ni a c tim lc ln, mc d trong thi gian qua lin tc thc thi cc bin php tng vn nhm lm tng t l an ton vn ti thiu. Tuy nhin t l ny nhn chung vn cn thp hn 5%, trong khi tiu chun quc t quy nh t l an ton vn phi l 8%. Hot ng kinh doanh ch yu ca cc ngn hng l tn dng (chim 80% tng thu nhp), nhng y li l mt trong nhng lnh vc nhiu ri ro nht, e da an ton hat ng ca cc ngn hng. H thng cc dch v khc cn n iu. Mt s dch v mi c trin khai trong giai on gn y nh dch v ti khon, sc, th thanh ton, qun l ti sn, tn dng cm ccha pht trin mnh v s lng v cht lng. Phng thc cnh tranh ch yu l m rng mng li, cnh tranh gi, cha tht s quan tm n vic cnh tranh thng qua cht lng dch v. Bn cnh , cc ngn hng Vit Nam cn phi i mt vi nhng bt cp v h thng qun tr, trnh cng ngh thng tin cha ng u, trnh nhn lc cn hn ch.
KT LUN CHNG 2
Chng 2 phn tch v qu trnh pht trin cc c ch t gi Vit nam ca nn kinh t Vit Nam v cc chnh sch qun l th trng ngoi hi Vit Nam qua cc thi k. Giai on th nht l thi k trc nm 1991, trong c ch t gi ch yu mang tnh cht hnh chnh, do Nh nc quyt nh phn nh giai on u mi chuyn sang c ch th trng ca nn kinh t. Tip theo l thi k t nm 1991 n nay, t khi hai th trng giao dch ngoi t c thnh lp v t gi c hnh thnh t hai trung tm ny c s dng nh t gi chnh thc. Giai on 1994-1996 nh du s ra i ca th trng ngoi t lin ngn hng vi s tham gia ca cc ngn hng thng mi trong vic quyt nh mc t gi. Tip sau, giai on 1997-1999 l thi k c ch t gi c mt s bin ng i ph vi cuc khng hong ti chnh tin t Chu . Sau , t nm 1999 n nay, c ch t gi ca Vit nam l c ch t gi th ni c s iu tit ca Nh nc. Chng 2 cng dnh phn ln ni dung nh gi v nhng tin b v tn ti ca chnh sch qun l ngoi hi v chnh sch t gi ca Vit Nam trong thi gian va qua. Nhng mt c ch yu l: - Cc giao dch ngoi hi din ra ngy cng a dng, phc tp c v quy m v chiu su tng ng yu cu pht trin ca nn kinh t - D tr ngoi t ca Nh nc ngy mt tng - Kh nng n nh t gi, gp phn hn ch tc tng ch s gi tiu dng, tng bc lm t gi phn nh ng tng quan cung cu ngoai t trn th trng, ng thi nng dn tng bc v th ca VND. - Xo b c s p t ch quan, duy ch trong vic thit lp t gi Bn cnh , trong thi gian qua vn cn mt s tn ti trong c ch qun l ngoi hi v iu hnh t gi ca Vit Nam, c th l: - Th trng ngoi t hot ng cha si ni do nhng chnh sch qun l ngoi hi km thng thong v cn nhiu bt cp - Hin tng la ha cn trn lan - T gi cha hon ton phn nh ng cung cu ngoi t, l c s cho th trng ch en vn tn ti - Cung cu ngoi t vn cha c cn bng, dn n s mt cn i trn th trng ngoi hi v.v.... V vy, Chng 2 dnh mt phn nu nhng tn ti ny lm c s cho vic ra nhng gii php nhm gii quyt cc hn ch trn Chng 3. ng thi, nhng phn tch trong Chng 2 cng s l c s ra nhng khuyn ngh v chnh sch qun l ngoi hi v c ch iu hnh t gi hi oi ca Vit Nam trong qu trnh hi nhp kinh t.
CHNG 3: MT S GII PHP V KHUYN NGH V CHNH SCH QUN L NGOI HI V IU HNH T GI HI OI VIT NAM TRONG THI GIAN TI
Nh cp trong Chng 2, tuy c nhng tin b rt ng k nhng th trng ngoi hi Vit Nam cho thy vn cn tn ti rt nhiu vn cn c khc phc. c bit l trong giai on m ca hi nhp, khi chng ta phi tun theo lut chi chung ca th gii. Nhng gii php c a ra di y s mt phn no gip khc phc nhng hn ch v tn ti 3.1 Nhng gii php nhm hn ch nhng tn ti trn th trng ngoi hi Vit Nam hin nay 3.1.1 i mi c ch chnh sch qun l ngoi hi lin quan n hon thin, pht trin v m rng th trng ngoi hi Th trng ngoi hi Vit Nam ng mt vai tr quan trng trong thc y nn kinh t pht trin nhanh nn vic pht trin v hon thin n theo hng ton din v hin i ph hp vi trnh v chun mc quc t l mt i hi cp bch. th trng ngoi hi c pht trin th ngoi vic thc hin cc gii php chung nh: tip tc i mi chnh sch t gi theo hng t gi hnh thnh mt cch khch quan trn c s cn bng cung cu ngoi t trn th trng, c s iu tit ca Nh nc, pht trin mnh m th trng ngoi t lin ngn hng song song vi vic hon thin v pht trin th trng tin t lin ngn hng, m rng v thng thong pht trin th trng tin t lin ngn hng trn c s hin i ha v cng ngh ha cc giao dch v.v... th cn cn c cc gii php sau: Hon thin cc vn bn php quy bo m cc hat ng giao dch ngoi hi din ra th trng l hp php v c bin php phng nga, ngn chn u c, lng on th trng thu li gy ra ri lon th trng v nn kinh t. Php lnh Ngoi hi tuy c ban hnh v pht huy mt s tc dng nht nh nhng vn cha Lut ha c cc hot ng giao dch ngoi hi Nng cao vai tr ca NHNN trn th trng ngoi hi, ngoi chc nng t chc v qun l th trng ngoi hi, NHNN cn cn thc hin tt chc nng ngi mua, bn cui cng trn th trng ngoi t lin ngn hng, bo m cung cu ngoi t lun cn bng. NHNN cn c nhng chnh sch cn i gia ngoi t v VND hp l. Thi gian va qua, lng ngoi t v VN ngy cng nhiu, cc NHTM d 1 lng ln USD vo cui ngy dn n trng thi ngoi t vt qu mc cho php. Tuy nhin NHNN khng thc hin c vic mua vo cn bng trng thi cho cc NHTM, iu ny dn n vic cc NHTM phi tm cc bin php tiu cc cn trng thi ngoi t cui ngy ca Ngn hng mnh. Lut ha cc hot ng ngoi hi bao gm cc hat ng u t, vay v cho vay, bo lnh, mua v bn cc giao dch khc v ngoi hi
To mi trng thng thong cho mi ngi v t chc kinh doanh c nhu cu thanh ton v a ngoi t ra nc ngoi mt cch chnh ng th u c p ng y v c php, khng b cn tr hay gy phin h Gii php ny c thc hin s gip to mt mi trng php l thng thong hn cho hot ng kinh doanh ngoi hi. Vai tr ca NHNN c nng cao, m nhn vai tr l ting ni quyt nh trong vic m bo cung cu ngoi t trn th trng trong nc. 3.1.2 Gii php khc phc tnh trng la ha Hin nay, tnh trng la ha nc ta tng i cao, do vy cn c cc bin php ng b hn ch tnh trng ny, lm cho nn kinh t lun c lnh mnh, chnh sch tin t ch ng c trong iu hnh, trnh nhng tc ng ca nhng bin c khng tt, khng thun li ca nn kinh t th gii. Vi nhng mong mun nh trn, c th a ra mt s gii php khc phc tnh trng la ha nh sau: - hn ch tnh trng la ha, trc tin phi thc y tng trng kinh t mt cch bn vng, t nng cao gi tr ca VN, cng c lng tin ca nhn dn vo s n nh ca VND - Cn nghin cu to ra r tin t, a t gi ng Vit Nam khng cn b ph thuc qu mc vo ng USD m thay vo l s ph thuc, phi kt gia cc ng tin khc nhau trn c s mt r ngoi t. Cc ng tin ny tham gia vo r ngoi t theo t trng quan h thng mi v u t vo Vit Nam - C bin php hn ch vic lu thng v s dng USD trn th trng Vit Nam bng nhng gii php kinh t nh: tt c cc bin lai thanh ton phi ghi bng VND, khng thanh ton trong cc ca hng mua bn hng ha bng USD. To ra s chuyn i d dng t USD sang VND tin cho ngi dn cn thanh ton trong cc giao dch v.v Ngoi nhng gii php trn, cn cn p dng mt s gii php c th hn ch tnh trng la ha khi iu kin cho php nh: NHNN cn sn sng mua k hn tt c cc ngoi t m cc ngn hng thng mi ang nm gi di dng tin gi ca khch hng to iu kin cho cc ngn hng thng mi a ni t vo lu thng khi cc ngn hng thng mi yu cu; Cc ngn hng thng mi c mua bn ngoi t cn thc hin y yu cu mua bn ngoi t ca khch hng. Nhng gii php ny nhm gip lm gim s ph thuc vo ng USD ca nn kinh t Vit Nam, ng thi gip ngi dn trong nc c thc hn trong vic s dng ng ni t trong mua bn, thanh ton. Lm c iu ny, v th ng VND trong nc s c nng cao, dn dn s gp phn gip VND tr thnh mt ng tin c th chuyn i trong giao dch vi th gii. 3.1.3 Gii php i mi chnh sch t gi hi oi Trong nhng nm qua, qu trnh i mi v iu hnh chnh sch t gi hi oi t c nhng kt qu nht nh gp phn n nh gi tr ng Vit Nam, ci thin cn cn thanh ton quc t, tng d tr ngoi t cho t nc, tng d tr
ngoi t cho t nc, thc hin c cc mc tiu ra ph hp vi yu cu pht trin kinh t th trng, h tr thc hin mc tiu chnh sch tin t. Tuy nhin trong thi im hin nay, chnh sch t gi hi oi ang vp phi nhng thch thc v kh khn tht s. T gi bin ng mt cch nhanh chng v rt kh d on gy ra nhiu kh khn cho cc doanh nghip nc ta. T nhng phn tch cc phn trn, cho thy gii php lu di v cn bn l hng ti mt t gi th trng linh hot v t gi l sn phm ca quan h cung cu ngoi t trn th trng ngoi hi. Tuy nhin, trong iu kin Vit Nam hin nay, vic th ni t gi ngay lp tc s gy ra c sc khc lit cho nn kinh t v c nh hng bt li cho vic n nh kinh t x hi. Nh trn cp, do c tnh nhy cm cao nn iu hnh chnh sch t gi phi c thc hin tng bc theo tng giai on, c th c th l: Trc mt c th tip tc ni rng bin dao ng v tin ti b dn khi iu kin kinh t ph hp. iu ny cho php v to iu kin cc Ngn hng thng mi nim yt t gi cnh tranh hn v bo m mc khch quan ca t gi. Bn cnh gii php ny, phi c gii php hn ch xu th y t gi ln kch trn bin ca cc Ngn hng thng mi c u c lng on th trng. Gim st v theo di cht ch sau khi ni rng bin t gi nu th trng khng s dng ht bin cho php, iu ny hm t gi hin ti phn nh tng i khch quan quan h cung cu ngoi t trn th trng ngoi hi v y c xem nh thi im tt NHNN c th ni rng bin cao hn. Nu th trng ngay lp tc s dng ht bin cho php, c ngha l t gi hin ti ang qu thp so vi t gi cn bng v rt ngn khong cch, NHNN tin hnh iu chnh tng dn t gi giao dch mt cch hp l m khng gy ra xo trn. Tin hnh tnh ton, xc nh li mc t gi hin nay gia VND/USD v cc ng tin khc trn c s r ngoi t, nhm a ra c mt t gi phn nh tng i chnh xc gi tr ng Vit Nam trong mi quan h cung cu ngoi t trn th trng vi cc ng tin khc. Trong iu kin kinh t v m n nh, chng no t gi c n nh mc ln hn mc cn bng cung cu ngoi t th lc ta mi c c chnh sch t gi thc s khuyn khch xut khu v hn ch nhp khu V lu di, khi c tn hiu th trng cho thy cc i tng kinh doanh khng da vo bin dao ng ca t gi, tm l ca ngi dn n nh v d tr ngoi t ca Chnh ph ln th NHNN nn d b bin dao ng ca t gi v khng trc tip n nh t gi, t gi cng b ca NHNN ch lm thng tin tham kho, nh hng th trng cn NHNN ch tin hnh can thip trn th trng ngoi hi t gi bin ng c li cho nn kinh t, ng thi chuyn hng sang s dng cng c li sut iu tit th trng ngoi t. Mt khi t gi hi oi phn nh ng mi quan h cung cu trn th trng ngoi hi th t gi hi oi trn th trng t do hu nh khng cn ch ng v s b trit tiu. iu ny gip n nh th trng ngoi hi ti Vit Nam, t c th xc nh c s lng giao dch trn th trng, bc u lm c s cho
vic tnh ton, ban hnh cc quyt nh mi nhm iu hnh th trng ngoi hi mt cch c hiu qu hn 3.2 Mt s khuyn ngh v c ch chnh sch qun l ngoi hi nc ta trong thi gian ti Th trng ngoi hi v kh nng can thip ca NHTW ng vai tr quyt nh trong vic la chn c ch t gi. Mt chnh sch t gi linh hot khng th thc hin trn mt th trng ngoi hi km hiu qu v khi NHTW khng th can thip th trng mt cch hiu qu. Hin nay, hot ng ca th trng ngoi hi ca Vit Nam cn ngho nn, n iu. V vy, tc v hiu qu ca qu trnh ci thin hot ng ca th trng ngoi hi v nng cao kh nng can thip th trng ngoi hi ca NHTW s quyt nh n s la chn c ch t gi cho VND 3.2.1 T do ha chnh sch qun l ngoi hi theo hng hi nhp quc t Vi xu th hi nhp quc t nhanh, mnh th nn kinh t nc ta cng phi i mi nhanh c th ha nhp cng pht trin vi cc nn kinh t khu vc v th gii, nht l khi chng ta l thnh vin chnh thc ca WTO. Mt trong nhng yu cu cn i mi l phi i mi c ch chnh sch ti chnh tin t, c bit l chnh sch tin t, trong c chnh sch qun l ngoi hi. Do vy, nhng cam kt vi th gii, vi cc t chc quc t v vi cc nc khc chng ta s phi dn dn thc hin, y l mt vn khch quan v v li ch ca t nc ta ng thi, y cng l nhng vn tng i phc tp do yu cu t do ha ngoi hi ca l trnh hi nhp quc t rt cao m trnh pht trin ca nn kinh t Vit Nam cn tng i thp, cha p ng ngay c. Do , cn phi c s nghin cu, m phn, tha thun mt cch ph hp cho lnh vc ny va m bo l trnh hi nhp ca Vit Nam m khng gy ra nhng ri ro khi tham gia th trng ti chnh quc t 3.2.2 Hon thin cng tc qun l ngoi hi Vit Nam. Qun l tt d tr ngoi hi, tng tch ly ngoi t: xy dng chnh sch pht trin xut khu v hn ch nhp khu, ch nhp nhng hng ha cn thit cho nhu cu sn xut v nhng mt hng thit yu trong nc cha sn xut c. Ngoi t d tr khi a vo can thip trn th trng phi c hiu qa. La chn phng n ph hp cho vic d tr c cu ngoi t. Trong thi gian trc mt vn xem ng USD c v tr quan trng trong d tr ngoi t ca mnh nhng cng cn a dng ha ngoi t d tr phng trnh ri ro khi USD b mt gi. Ni lng tin ti t do ha trong qun l ngoi hi, hot ng ny bao gm vic gim dn , tin n loi b s can thip trc tip ca Ngn hng Nh nc trong vic xc nh t gi, xa b cc qui nh mang tnh hnh chnh trong kim sot ngoi hi, thit lp tnh chuyn i cho ng tin Vit Nam, s dng linh hot v hiu qu cc cng c qun l t gi, nng cao tnh ch ng trong kinh doanh tin t ca cc ngn hng thng mi
3.2.3 Hon thin cc th trng Hon thin th trng ngoi hi Vit Nam to iu kin cho vic thc hin chnh sch ngoi hi c hiu qa bng cch m rng th trng ngoi hi cc doanh nghip, cc nh ch ti chnh phi ngn hng tham gia th trng ngy mt nhiu, to th trng hon ho hn, nht l th trng k hn v th trng hon chuyn cc i tng kinh doanh c lin quan n ngoi t t bo v mnh. Hon chnh th trng ngoi t lin ngn hng, iu kin cn thit qua nh nc c th nm c mi quan h cung cu v ngoi t, ng thi qua thc hin bin php can thip ca nh nc khi cn thit. Trc mt cn c nhng bin php thc y cc ngn hng c kinh doanh ngoi t tham gia vo th trng ngoi t lin ngn hng , song song phi cng c v pht trin th trng ni t lin ngn hng vi y cc nghip v hot ng ca n, to iu kin cho NHNN phi hp, iu ha gia hai khu vc th trng ngoi t v th trng ni t mt cch thng thong. 3.2.4 i mi chnh sch v trng thi ngoi hi ca cc t chc tn dng Thc t, bn cnh vic kim sot cht ch lung ngoi t ca cc doanh nghip xut nhp khu, NHNN quy nh trng thi ngoi hi i vi cc ngn hng thng mi nhm gim thiu nhng ri ro t gi trong kinh doanh ngoi t, ng thi thng qua trng thi ngoi t, NHNN c th qun l c hot ng kinh doanh ngoi t ca cc ngn hng thng mi, kim sot c hot ng u c, gm gi ngoi t, gp phn lm lnh mnh ha th trng ngoi hi, to iu kin thun li cho cc giao dch quc t i mi vic quy nh trng thi ngoi hi i vi cc ngn hng thng mi cn p dng mt s bin php sau: Do hin nay a t l kt hi xung bng 0% chng t tnh hnh kinh t x hi cng nh tin t ca ta tng i n nh, kh nng u c v gm gi ngoi t cng gim, v vy cn ni lng trng thi ngoi t hoc b quy nh trng thi ngoi t. Xy dng trng thi ngoi t nh mt chic van iu ha cung cu ngoi t trn th trng ngoi hi, hn ch nhng p lc t bin ln t gi. iu ny c ngha l khi nhu cu ngoi t ln cao, cc ngn hng c th bn c nhiu ngoi t hn, do c th lm gim p lc tng t gi. Ngc li, khi cung ngoi t ln cao, ngn hng thng mi c th mua vo nhiu hn v cng c tc dng lm gim cung ngoi t, nh lm gim p lc VND ln gi. Tuy nhin, cn xy dng c ch gim st hot ng thng xuyn ca cc Ngn hng thng mi v c c ch x pht khi cc ngn hng thng mi c hnh vi u c, gy nhiu lon th trng thu li nh y t gi VND/USD ln t bin. Khi cc quy nh ca php lut cn cha c c th v ang trong qu trnh hon thin th c th a trng thi ngoi t (USD) ca cc Ngn hng thng mi t 30% vn t c nh hin nay ln 35-40% vn t c v khi xy dng xong c hnh lang php l ph hp th ni rng hn hoc b quy nh v trng thi ngoi t
ny. Vi trng thi ngoi t bao gm nhiu ng ngoi t khc nhau th trc mt c th a mc trng thi ngoi t ln 40-50% vn t c Cn c vo c im kinh doanh, quy m hot ng ca tng ngn hng m quy nh trng thi ngoi t cho thch hp hoc c th quy nh trng thi ngoi t theo t l % trn ti sn c ngoi t, c nh v chung cho tt c cc Ngn hng thng mi NHNN c th c bin php mua v bn ngoi t hng ngy t cc Ngn hng thng mi vo u v cui bui giao dch m bo cho cc Ngn hng thng mi c ngoi t bn cho khch hng trong ngy v ng thi cng khng cho cc Ngn hng thng mi c iu kin tch ly lng ngoi t qu ln ti n v mnh u c. y cng chnh l bin php NHNN iu ha ngoi t trn th trng nhm bo m cho t gi hi oi n nh v VND khng ln gi hay mt gi t bin, cng nh NHNN tng d tr ngoi t cho Nh nc, m bo tim lc kinh t - ti chnh ngy mt mnh ca nn kinh t Theo bi vit La chn thnh cng Bi hc t ng v ng Nam cho tng lai ca Vit Nam ca Chng trnh Vit Nam ca i hc Harvard, trong phn khuyn ngh chnh sch v ti chnh c mt khuyn ngh bin Ngn hng Nh nc Vit Nam thnh mt ngn hng trung ng thc th. Ni dung c th nhn nh ci cch khu vc ngn hng Vit Nam c nhiu tin b. Tuy nhin, nhng thnh tu ny s khng th bn vng khi thiu mt ngn hng trung ng thc th, c thm quyn v kh nng iu tit, gim st h thng ngn hng, ng thi iu hnh chnh sch tin t trong bi cnh ca nn kinh t th trng gi y tr nn phc tp v tinh vi hn rt nhiu. iu ny ch c th tr thnh hin thc khi ngn hng trung ng phi c c lp trn cc phng din c bn, bao gm c lp v mt ti chnh, nhn s, cng c, v mc tiu. C nh vy c quan ny mi c kh nng s dng quyn hn v cng c ca mnh iu hnh chnh sch tin t, gii quyt vn lm pht v mt n nh v m mt cch hiu qu. Cng cn ni thm l tnh c lp ny phi c to lp v duy tr bi nhng cu trc th ch thch hp . Kinh nghim v m hnh ngn hng trung ng ca nhiu nc pht trin s l nhng bi hc qu cho Vit Nam trong qu trnh xy dng mt ngn hng trung ng vng mnh. cng l mt trong nhng nh hng m Chnh ph cn ch c th hon thin c chnh sch qun l ngoi hi nc ta trong thi gian n 3.3 Khuyn ngh v gii php iu hnh chnh sch t gi hi oi Vit Nam trong thi gian ti 3.3.1 Quan im chung Th trng hi oi Vit Nam mang c trng l thiu cc cng c phng chng ri ro t gi, cc doanh nghip d chu tn tht khi t gi bin ng v v vy, vic iu hnh chnh sch tin t theo nhng mc tiu kinh t ln thng gp nhiu tr ngi. S dng t gi bnh qun lin ngn hng lm thc o phn no to ra mt s kt qu tch cc. Tuy nhin, iu chnh nh th no t gi theo st c nhng
cn i ln ca Chnh ph v phn nh xc thc hn cung cu th trng hin vn l mt mc tiu nan gii. Vn ny c th xem xt di cc gc sau - Chnh sch t gi phi c phi hp ng b vi cc chnh sch kinh t v m khc nh ngoi thng, cn cn ngn sch, thu, tn dng, thu nhp ngi lao ng. - iu hnh t gi xut pht t li ch chung ca nn kinh t; c ngha ti mt thi im phi xc nh r yu t no cn u tin v yu t no c th hy sinh t li ch tng th ti a. V d, quyt nh tng gi ni t gim nh sc p tr n nc ngoi ca doanh nghip (Chnh ph) v chp nhn s suy gim tm thi i vi xut khu nu iu ny t to kh khn hn cho nn kinh t. - Xy dng chnh sch t gi trn c s hi nhp th trng tin t trong nc vi quc t nhm s dng hiu qu cc ngun ti chnh hn ch v trnh nguy c tt hu. - Khng ngng nng cao uy tn ca ng Vit Nam trn c s duy tr s tng quan hp l gia gi tr i ni v i ngoi ca ni t, hng dn ti mc tiu ng Vit Nam c kh nng chuyn i. Mt ng tin mt uy tn tt yu lm thng tn n tch ly, u t ni a, tng nguy c lm pht, to iu kin cho hi chng ngoi t ha. - u tranh c hiu qu vi hin tng u c, tch tr v kim ch tc ng xu ca th trng ngoi t ch en. Trong 5 n 10 nm ti, chnh sch t gi hi oi s c thc hin theo hng ngy cng linh hot, gp phn thc y xut khu, kim sot nhp khu, thu ht vn nc ngoi, hn ch nh hng khng hong kinh t khu vc, ph hp vi xu th pht trin ca t nc v ha nhp quc t. ng li v chin lc pht trin kinh t x hi do i hi ng ton quc ln th IX ghi r: "Thc hin chnh sch t gi linh hot theo cung cu ngoi t, tng bc thc hin t do ha t gi hi oi c s qun l v m ca Nh nc, tin ti thc hin y tnh chuyn i ca ng tin Vit Nam". Bn cnh vic khng ngng nng cao kh nng, vai tr ca Nh nc trong vic kim sot cht ch s bin ng ca t gi hi oi v cc lung ngoi t m bo s n nh mi trng kinh t v m, s can thip ca NHNN n th trng ngoi hi s gim dn, ch yu can thip thng qua vic ban hnh cc chnh sch. Hot ng iu hnh chnh sch t gi hi oi s c thc hin theo hng tng cng s dng cc bin php kinh t, hn ch n mc ti a vic s dng cc bin php hnh chnh. Nh vy, chnh sch t gi s c tip tc ci tin, pht trin theo hng linh hot hn. Trc mt cn p dng chnh sch t gi hi oi linh hot c qun l, iu chnh theo c hai hng tng hay gim cn c vo thc t, chn bin php iu chnh t gi t t, hn ch gii php sc nhm n nh kinh t v m, to c s tng trng kinh t vng chc.
Cn c iu chnh l tnh hnh pht trin v mc tiu ca nn kinh t, tc lm pht, li sut, sc mua thc t ca VND, sc mua ca ngoi t, din bin trn th trng quc t, xu hng gi th gii. C s v phng php xc nh t gi hp l l cn bng cung cu ngoi t theo nguyn tc ngang gi sc mua (PPP). nh hng iu chnh t gi cn bm st cung cu ngoi t (ch yu l USD) s dng khon d tr ngoi t nh mt ci neo an ton hay mt v kh hiu nghim mt cch hiu qu nht. Mc tiu di hn l kh nng chuyn i hon ton ca VND v mt t gi thch hp c tc dng kch thch tng trng kinh t vi nhp cao, khuyn khch xut khu v thu ht u t nc ngoi. 3.3.2 Khuyn ngh Cn hon thin c ch iu chnh t gi hi oi. m bo cho t gi phn nh ng quan h cung cu ngoi t trn th trng nn tng bc m rng v tin ti loi b vic qui nh khung t gi vi bin ca NHNN i vi cc giao dch ca cc NHTM v cc giao dch quc t (hin nay bin ny l +/- 1% p dng t ngy 10/3/2008). NHNN ch iu chnh t gi trn cc phin giao dch ngoi t lin ngn hng v theo hng c tng c gim kch thch th trng lun si ng v trnh hin tng gm gi la. Thc hin chnh sch a ngoi t. Hin nay trn th trng ngoi t, mc d USD c v th mnh hn hn cc ngoi t khc, song nu trong quan h t gi ch p dng mt loi ngoi t trong nc s lm cho t gi rng buc vo ngoi t , c th l USD. Khi c s bin ng v gi c USD trn th gii, lp tc s nh hng n quan h t gi ca USD n VND m thng thng l nhng nh hng rt bt li. Chng ta nn la chn nhng ngoi t mnh thanh ton v d tr, bao gm mt s ng tin ca nhng nc m chng ta c quan h thanh ton, thng mi v c quan h i ngoi cht ch nht lm c s cho vic iu chnh t gi ca VND v d nh EUR, JPY v hin nay EU, Nht l nhng th trng xut khu ln nht ca Vit Nam. Ch t gi gn vi mt r ngoi t nh vy s lm tng tnh n nh ca TGH danh ngha. Chnh sch t gi ca Vit Nam nh vy s theo hng tch ri s neo buc vo ng USD gn kt vo mt s ngoi t khc. Chng ta s la chn nhiu ngoi t, qua to iu kin cho cc ngn hng thng mi cung ng bo him ri ro v li sut, t gi hi oi, cho php cc ngoi t mnh trn lnh th Vit Nam c t do chuyn i. Nh vy vai tr ca ng USD s dn hn ch hn v th trng c th s dng rt nhiu ng tin trn nn tng l cc ng tin c bo him bng cc dch v hi oi do cc t chc tn dng, cc ngn hng thng mi cung ng trn th trng. Nng cao v th ng tin Vit Nam: Nng cao sc mnh cho ng tin Vit Nam bng cc gii php kch thch nn kinh t nh: hin i ho nn sn xut trong nc, y mnh tc c phn ha doanh nghip quc doanh lm n thua l, tng cng thu ht vn u t trong v ngoi nc, xy dng chnh sch thch hp
pht trin nng nghip, khuyn khch xut khu, bi tr tham nhng Tng bc tng mnh gi VND: VND l mt trong nhng ng tin c mnh gi thp trn th gii. y chnh l im mu thun ni ti trong chnh sch tin t, mun nng gi tr ng tin ca mnh nhng li mnh gi qu thp. V vy, cn c phng n lu di, tng bc lm tng mnh gi ca ng Vit Nam. Tuy nhin, khng thc hin i tin nh trc y gy nh hng rt ln v c nhiu tc ng xu m nhiu nm vn cha khc phc ht. C th thc hin i tin bng cch lu hnh ng thi ng tin c v ng tin mi trong thi gian mt vi nm To kh nng chuyn i tng phn cho ng tin Vit Nam: ng tin chuyn i c s tc ng tch cc n hot ng thu ht vn u t, hn ch tnh trng lu thng nhiu ng tin trong mt quc gia. Hin tng la ha nn kinh t c hn ch. Vic huy ng cc ngun lc trong nn kinh t tr nn thun li hn, hot ng xut nhp khu ca quc gia nng ng hn. ng tin t do chuyn i lm gim s can thip trc tip ca Chnh ph vo chnh sch qun l ngoi hi v c ch iu hnh t gi, gip cho tc chu chuyn vn c y mnh, gp phn y nhanh tin hi nhp kinh t th gii. Tuy nhin, mun to kh nng chuyn i cho VND phi c lng ngoi t d tr v nn kinh t vng mnh. Kh nng cnh tranh ca hng xut khu ca cc doanh nghip Vit Nam phi c nhanh chng ci thin. S dng c hiu qu cng c li sut tc ng n t gi, chnh ph phi tin hnh tng bc t do ha li sut, lm cho li sut thc s l mt loi gi c c quyt nh bi chnh s cn bng gia cung v cu ca chnh ng tin trong th trng ch khng phi bi nhng quyt nh can thip hnh chnh ca Chnh ph. Phi x l tt mi quan h gia li sut v t gi v gia li sut v t gi c mi quan h rng buc kh cht ch, nu t gi c xu hng gim th ngi ta bt u quan tm n li sut, nu li sut c xu hng gim th ngc li, ngi ta li quan tm n t gi. Cc hnh vi bn mua gi rt ngoi t lun c quan h cht ch vi nhau v n s to ra dng chuyn gia VND v ngoi t. V vy, quan tm n t gi th khng th khng quan tm n li sut v ngc li. Tip tc khp dn chnh lch gia li sut cho vay ng ngoi t vi li sut cho vay ng ni t. Li sut ng ngoi t phi c sc hp dn thc hin tt chnh sch thu ht vn ca nc ta hin nay. Vic gim chnh lch li sut ng ni t v li sut ng ngoi t l lm cho chnh lch ny phn nh ng ri ro tn dng v d tnh tng ca t gi. Theo , mt khi t gi bin ng c chiu hng tng ln th NHNN c th tng li sut phn nh y cc ri ro v ngn chn c xu hng tng t gi. Vi cch lm ny, c th trong chng mc no gip cho Nh nc c th iu chnh t gi m khng cn phi dng n d tr ngoi t ca mnh Phi hp cc chnh sch kinh t v m hot ng can thip vo t gi t hiu qu cao. Ch trng hon thin cng c nghip v th trng m ni t. Chnh sch tin t c thc hin qua 3 cng c: li sut ti chit khu, d tr bt buc v nghip v th trng m ni t. Tuy nhin, NVTTM ni t l cng c quan trng
nht v n tc ng trc tip n lng tin cung ng, v vy n quyt nh n s thnh bi ca chnh sch tin t quc gia, bn cnh n cn tham gia tch cc vo vic h tr chnh sch t gi khi cn thit. Chng hn khi ph gi s tng cung ni t, dn n nguy c to ra lm pht. gim lm pht ngi ta tin hnh bn hng ha giao dch trong th trng m ni t, t lm gim cung ni t v lm pht do cng gim theo. i vi chnh sch ti chnh tin t, tng cng s dng ngun vn trong nc b p thiu ht ngn sch, phng n tt nht thc hin b p thm ht ngn sch nh nc l bng vn vay trong nc, hn ch ti a vic vay n nc ngoi. Vn dng d bo t gi phng nga v hn ch ri ro. Hot ng d bo c mt tm quan trng rt ln trong vic phng nga ri ro hoc u c. NHTW c th s dng cc nhn t c bn nh thuyt PPP, hiu ng Fisher quc t d bo. Ngoi ra, NHTW cn theo di, phn tch din bin th trng ti chnh quc t mt cch c h thng c nhng c s vng chc cho nh gi, d bo s vn ng ca cc ng tin ch cht. Xy dng quy ch thng tin, thng k, h thng ha kp thi s liu lung ngoi t ra, vo trong nc, c bit l ngoi t c ti cc Ngn hng thng mi hng ngy, t d bo v quan h cung cu trn th trng lm cn c iu hnh chnh sch t gi v qun l ngoi hi Nhanh chng thc hin cc cng c phng nga ri ro. Trong iu kin t gi hin nay tim tng nhiu nhn t bt n chng ta cn phi gp rt trin khai cc cng c phng nga ri ro. Chnh ph cho php cc NHTM thc hin cc cng c phng nga ri ro t gi nh hp ng k hn, hp ng tng lai, quyn chn tin t. Vn l cc NHTM v doanh nghip nht l cc doanh nghip xut nhp khu v nhng doanh nghip c thu, chi bng ngoi t phi nhanh chng s dng cc cng c ny phng nga ri ro t gi. Nh nc phi c lng d tr ngoi t mnh: y l gii php m t trc n nay chng ta vn rt quan tm. Trc y, t gi l do NHNN cng b, mang nng tnh cht hnh chnh nn tc ng n cung cu ngoi t nhiu hn so vi tc ng ca cung cu ngoi t n n. Do vy, c lc cung cu ngoi t c th thay i, song t gi vn c th gi nguyn nh c l do p dng cc bin php hnh chnh can thip vo. Cng v th, m c nhng lc d tr ngoi t ca ta rt t nhng t gi danh ngha vn khng b bin ng Vi c ch mi v iu hnh t gi th mi vn li khng phi nh vy, khi cung cu ngoi t trn th trng thay i th t gi trn th trng s thay i, nu NHNN mun gi t gi n nh th buc phi can thip. Nu cung ln hn cu, NHNN ch cn tung VND ra mua ngoi t, lm tng ngun d tr ngoi t ca NHNN. Nhng ngc li, khi nhu cu ngoi t li cao hn cung ngoi t th gi t gi, NHNN buc phi tung ngoi t ra bn. Tuy nhin, d tr ngoi t cng cn cn phi mnh sn sng i ph vi yu t u c trn th trng. Nu d tr ngoi t ca NHNN khng mnh can thip trong nhng lc cn thit th hoc
l li phi quay li im xut pht ca n dng bin php hnh chnh gi t gi, hoc l th cho t gi t n tri ni trn th trng. Ngun ngoi t Vit Nam c tp hp t cc ngun khc nhau nh: dn c, doanh nghip hot ng xut khu, cc Ngn hng thng mi, kho bc v.v... Mun c c ngun d tr ngoi t NHNN ln th NHNN phi l u mi tp trung qun l ngoi t. Mun c c ngun d tr ngoi t di do th NHNN phi y mnh vic mua ngoi t thng qua vic s dng hp l cng c d tr bt buc bng ngoi t buc cc Ngn hng phi h li sut huy ng, khuyn khch bn ngoi t ly tin VND gi tit kim vi mc li sut cao hn nu chnh lch li sut VND v ngoi t b p mc lm pht v ph gi. Tuy nhin, c th mua c lng ngoi t tri ni trn th trng t do v tin gi ngoi t trong cc Ngn hng thng mi i hi phi x l linh hot trong chnh sch li sut VND v USD. KT LUN CHNG 3 Da trn nhng vn chung c nu Chng 1 v nhng c im ca c ch qun l th trng ngoi hi, chnh sch t gi v ang c p dng Chng 2, Chng 3 ca Lun n cp ti nhng khuyn ngh trong vic qun l th trng ngoi hi ti Vit Nam cng nh vic la chn c ch t gi ph hp cho Vit Nam trong qu trnh hi nhp kinh t quc t hin nay. thc hin ng li pht trin kinh t do ng khi xng l nn kinh t th trng vi quan h kinh t i ngoi c lp, t ch, a phng, hng vo xut khu, c ch t gi ca Vit Nam ngy cng phi tng cng tnh linh hot, trn c s tn trng cung cu th trng. iu ny l mt hng i tt yu, hp xu hng quc t khi Vit Nam hi nhp vi nn kinh t th gii.
KT LUN
ti Tc ng ca chnh sch qun l ngoi hi v iu hnh t gi hi oi n th trng ngoi hi Vit Nam Thc trng v khuyn ngh c mc ch nhm tm hiu r hn v thc trng th trng ngoi hi, qun l ngoi hi ti Vit Nam hin nay cng nh tc ng ca chnh sch iu hnh t gi hi oi ca Nh nc ta n th trng ny. Nghin cu bi hc kinh nghim v chnh sch t gi hi oi ca cc nc khc trn th gii, t xut ra cc khuyn ngh v cc gii php iu hnh chnh sch t gi hi oi nc ta trong thi gian ti. Qua ti, c th thy chnh sch qun l ngoi hi v iu hnh t gi hi oi nc ta trong thi gian qua c nhiu i thay r rt, em li nhiu kt qu kh quan v ng gp mt phn khng nh vo vic n nh v pht trin kinh t. Tuy nhin bn cnh vn cn nhiu hn ch tt yu ca cc chnh sch iu hnh v qun l th trng ngoi hi. Vi nhng phn tch da trn thc t thc trng ca th trng ngoi hi Vit Nam hin nay, ti gii quyt c nhng vn sau: - Nu c thc trng ca th trng ngoi hi ti Vit Nam hin nay - Phn tch lm r nhng mt tch cc v mt hn ch ca nhng chnh sch qun l ngoi hi v chnh sch iu hnh t gi hi oi ti Vit Nam. - xut nhng gii php v nhng khuyn ngh cho chnh sch qun l ngoi hi v iu hnh t gi Vit Nam ngy cng hon thin hn trong thi gian ti. Qua ti, tc gi nu ln nhng kin ca mnh ng gp cho vic ngy cng hon thin nhng chnh sch qun l ngoi hi ca Vit Nam trong thi k hi nhp ngy nay. Tt c nhm mt mc ch gp phn xy dng th trng ngoi hi Vit Nam ngy cng pht trin v ng gp nhiu hn vo vic n nh v pht trin kinh t ca t nc.
TI LIU THAM KHO

Ting Vit 0. Chng trnh Vit Nam ca i hc Harvard , La chn thnh cng Bi hc t ng v ng Nam cho tng lai ca Vit Nam 1. TS Dng Tn Dip (2001), Gio trnh "Kinh t v m", NXB Thng k 2. Hc vin Ngn hng (2001), Gio trnh "Nghip v kinh doanh ngoi hi", NXB Thng k 3. Nguyn Th Nhung (3/2007), Vai tr qun l d tr ngoi hi ca NHNN khi hi nhp, Tp ch Ngn hng 4. TS L Th Tun Ngha (2005), Hon thin c ch iu hnh t gi nhm nng cao hiu qu iu hnh chnh sch tin t Vit Nam, Tp ch Khoa hc v o to ngn hng s 3 5. ng Ho Quang (2006), Kinh doanh ngoi hi, NXB Thng k 6. PGS.TS Nguyn Vn Tin (2005), Ti chnh quc t hin i trong nn kinh t m, NXB Thng k 7. Ti chnh Quc t - NXB Thng k 2000 8. Tp ch Ngn hng cc nm 2006 v 2007 9. Vin Nghin cu Ti chnh (2-2000), Kinh t ti chnh th gii 1970-2000, NXB Ti chnh, H Ni Ting Anh 10. International Financial Statistics, Year Book 2002 and October 2003. IMF Cc website 11. http://www.sbv.gov.vn : Ngn hng Nh nc Vit Nam 12. http://www.mof.gov.vn : B Ti Chnh 13. http://www.cktqp.gov.vn : Cc Kinh t B quc phng 14. http://www.mofa.gov.vn: B Ngoi giao Vit Nam 15. http://www.vneconomy.vn : Thi bo Kinh t Vit Nam 16. http://www.oanda.com/convert/fxhistory
PH LC
Ph lc 1 : Php lnh Ngoi hi Ph lc 2: Quyt nh 1452/2004/Q-NHNN ca Thng c Ngn hng Nh Nc v giao dch hi oi ca cc t chc tn dng c php hot ng ngoi hi

tổng quan thị trường ngoại hối VN

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

tổng quan thị trường ngoại hối VN

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

B GIO DC V O TO TRNG I HC KINH T TP.

TRN TH HNH NGUYN

LUN VN THC S KINH T

TP.H CH MINH NM 2008

B GIO DC V O TO TRNG I HC KINH T TP.HCM

TRN TH HNH NGUYN

Chuyn ngnh: Thng mi. M s: 60.34.10 LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC TS. NG TH NGC HUYN TP.H CH MINH NM 2008

Trn Th Hnh Nguyn

Trn Th Hnh Nguyn

CC K HIU V THUT NG VIT TT

IMF NHNN NHTM NHTW USD VND EUR CNY WTO

CHNG 1: NHNG VN L LUN CHUNG V T GI HI OI V C CH IU HNH T GI HI OI

1.1 T gi hi oi v chnh sch t gi hi oi

T l nc c TGH c nh T l nc c TGH th ni c qun l T l nc c TGH th ni hon ton

1.2 Ngoi hi v th trng ngoi hi

- Khng c g m bo cho ri ro ph v hp ng ca cc bn Cng thc tnh t gi k hn RF = RS[1 + Trong o:

1.3 S can thip ca Chnh ph trong th trng ngoi hi

1.4 Chnh sch t gi kinh nghim ca mt s nc

2.1 Thc trng th trng ngoi hi Vit Nam

Ngun: NHNN th 2.3: T gi VND/USD 1999 2005

2.2 Cc nghip v ca th trng ngoi hi c thc hin ti Vit Nam

2.3 Tc ng ca chnh sch qun l ngoi hi v iu hnh t gi n th trng ngoi hi

th 2.4: T gi USD/VND ca VN t 1995 n 1996

TI LIU THAM KHO

You might also like