LI NI U

Trong nhng nm gn y, vi tc tng trng cao v n nh ca nn kinh t, Trung Quc vt qua ba tr ct kinh t chnh ang phc hi chm chp l M, Nht Bn v Ty u v tc tng trng kinh t. Vai tr ca Trung Quc trn trng quc t ngy cng tng nhanh, nht l trn lnh vc thng mi. S thnh cng mt phn l nh vo vic hoch nh v iu hnh cc chnh sch ca chnh ph Trung Quc kh st vi tnh hnh t nc v trn th gii. Chnh sch t gi, ng nhin khng phi l mt ngoi l. Vi chnh sch t gi hin nay ca mnh, Trung Quc ang dn tr thnh ngun cung cp hng ho cho ton th gii. iu ny khin cho cc nn kinh t ln lo ngi v tr thnh ti chnh trong cc cuc thng tho v thng mi hin nay. Vy tm hiu su hn v nhng vn trn em la chn ti: "Chnh sch t gi ca Trung Quc v tc ng ca n ti thng mi Trung Quc v mt s nc". Ni dung ca n ny gm nhng phn chnh sau: 1. L lun chung v t gi hi oi, chnh sch t gi hi oi v tc ng ca n ti thng mi. 2. Chnh sch t gi ca Trung Quc v tc ng ca n ti ngoi thng mt s nc. 3. Trin vng thay i chnh sch t gi ca Trung Quc v tc ng c th c ti Vit Nam.

1. NHNG VN L LUN CHUNG V T GI HI OI V CHNH SCH T GI HI OI, TC NG CA N TI THNG MI. 1.1 Nhng vn l lun chung v t gi hi oi v chnh sch t gi hi oi. T gi hi oi khng ch tc ng n nhng cn bng bn ngoi m cn tc ng n c nhng cn i bn trong nn kinh t. Phn tch nhng tc ng ch yu ca t gi hi oi n thng mi ni ring v nn kinh t ni chung gip chng ta thy r tm quan trng cng nh vai tr ca n i vi pht trin kinh t ca cc nc. cng l c s cho vic la chn chnh sch t gi hi oi hin nay c cc chnh ph rt coi trng. 1.1.1 T gi hi oi. T gi hi oi l gi c ca mt n v tin t ca mt quc gia tnh bng tin t ca mt nc khc, hay l quan h so snh v mt gi c gia hai ng tin ca cc quc gia khc nhau. N l mt phm tr kinh t bt ngun t nhu cu trao i hng ho, dch v pht sinh trc tip t quan h tin t gia cc quc gia. V c bn, phn tch vn t gi cn tp trung ch trng vo hai vn c bn sau: cc nhn t tc ng n s bin ng ca t gi hi oi v cc ch t gi hi oi. 1.1.1.1 Cc nhn t tc ng ti t gi hi oi. Ngy nay, t gi hi oi bin ng rt thng xuyn v tht thng. S tng hay gim ca t gi hi oi chu nh hng rt nhiu nhn t khc nhau, trong ta chia hai dng : l nhn t c bn lm thay i t gi di hn v nhn t ngn hn. Nhng nhn t c bn lm thay i t gi di hn: 2

Xt trong di hn c 4 nhn t ch yu tc ng ti quan h cung cu ngoi t. l: mc gi c tng i, chnh sch bo h, s thch ca ngi tiu dng v nng sut lao ng. Mc gi c tng i Khi mc gi c hng ho, dch v trong nc tng so vi mc gi c ca hng ho - dch v nc ngoi, cc hng sn xut hng xut khu ni ring, cc hng sn xut ca mt nc ni chung c xu hng thu hp quy m sn xut do chi ph u vo tng. Do xut khu gim, cung ngoi t gim, ng thi cu v hng ni t gim xung v cu v hng ho nc ngoi tng ln, cu ngoi t tng ln. th D1,D2: ng cu ngoi t S1,S2: ng cung ngoi t
E(VND/USD) E2 E1 D1 D2 S2 S1

S dch chuyn ng cung v ng cu ngoi t do tc ng gia tng ca mc gi c hng ho mt nc, lm cho t gi hi oi tng v ng tin ca nc gim. Nh vy, v lu di, s gia tng trong mc gi ca mt nc so vi mc gi ca nc ngoi s lm cho t gi hi oi bin i theo hng tng ln v ng tin ca nc gim gi. Chnh sch bo h Chnh sch bo h l cc hng ro thu quan v phi thu quan c cc nc dng ln bo v li ch v to sc cnh tranh cho cc ngnh cng nghip non tr ca mt nc trong thng mi quc t. Chnh sch bo h ny ngn cn t do bun bn v lm tn hi n li ch ca mt s cc ngnh kinh t, cc khu vc kinh t khc v lm gim li ch ca nhng 3

ngi tiu dng. S tng cng cc bin bo h di cc hnh thc nh thu quan, quato, lm hn ch khi lng hng ho nhp khu, do lm gim cu v ngoi t, chuyn dch ng cu ngoi t xung pha di, v lu di lm gim t gi, y gi tr ca ng ni t tng ln
E(VND/USD) S1 E1 E2 D2 D1 Q

S thch ngi tiu dng Thc t trn th trng ni chung v trong thng mi quc t ni ring cho thy ngay c khi hng ho trong nc v nc ngoi c nhng c im ging nhau nh v gi c, cht lng, hnh thc... th chng vn khng c kh nng thay th hon ton cho nhau ch v ngi tiu dng c s thch khc nhau V d :
E(VND/USD) S1 E1 E2 D2 D1 Q

Khi ngi dn thch dng hng ni hn, cu v hng ni tng, cu v hng ngoi gim, ng cu ngoi t dch tri, t gi hi oi gim t E1 xung E2, v ng VND tng gi. Ngc li, th t gi hi oi tng v ng tin nc gim gi. Nng sut lao ng

Nng sut lao ng tng ln th hin s pht trin kinh t v s dng n hiu qu cao hn cc ngun lc khc. Nng sut lao ng tng ln lm chi ph sn xut gim, cc c s sn xut c c hi m rng kinh doanh v h gi thnh sn phm. Hng ni c gi r hn, c sc cnh tranh cao hn v cc nh sn xut thu c li nhiu hn. Nng sut lao ng cao hn l c s hng ni thay th hng ngoi th trng trong nc v vn ra th trng nc ngoi; kch thch tng xut khu, tng cung ngoi t v ng cung ngoi t dch phi. ng thi lm nhu cu hng ngoi gim, nhp khu gim, cu ngoi t gim, ng cu ngoi t dch tri, ko t gi xung E2 v ng ni t tng gi
E(VND/USD) E1 S1 S2

E2 D2

D1

Nhng nhn t c bn lm thay i t gi ngn hn Xt trong ngn hn c mt s nhn t ch yu tc ng. l: Mc chnh lnh lm pht, li sut gia cc quc gia; nhng d on v t gi hi oi. Mc chnh lnh lm pht gia cc quc gia Nu nh mc lm pht gia hai nc khc nhau, trong iu kin cc nhn t khc khng thay i, s dn n gi c hng ho hai nc c nhng bin ng khc nhau, lm cho ngang gi sc mua ca hai ng tin b ph v, lm thay i t gi hi oi. nh hng ca mc chnh lch lm pht n t gi hi oi c th c minh ha th sau: 5

Gi s Vit Nam c t l lm pht cao hn M. Th tng nhu cu v USD, cung USD gim, lm cho ng VND gim gi.

E(USD/VND)

S2 S1

D2 D1 Q

Nu t l lm pht mt nc cao hn so vi nc khc, gi c hng ho v dch v nhp khu t nc s tng ln, v do nhu cu v hng ho dch v ny nc khc s gim xung. Cng vi nhu cu v hng ho dch v gim, nhu cu v ng tin nc nc ngoi cng s gim xung. S gim nhu cu v ng ni t, tng ng vi s gim cung trn th trng ngoi hi. Ngc li, nhu cu hng ho dch v ca nc ngoi tng ln, do cu ngoi t tng. S tng ln nhu cu ngoi t xy ra cng vi s gim xung ca cung ngoi t s gy ln s gim gi ca ng ni t. Tng t nh vy, nu t l lm pht nc ny tng ln so vi t l lm pht ca nc khc, th ng ni t s tng gi. Mc chnh lch li sut gia cc quc gia Khi mc li sut ngn hn ca mt nc tng ln mt cch tng i so vi cc nc khc, trong nhng iu kin bnh thng, th vn ngn hn 6

t nc ngoi s vo nc nhm thu phn chnh lch do tin li to ra. iu lm cho cung ngoi hi tng ln, cu ngoi hi gim i, dn n s thay i t gi. Nhng d on v t gi hi oi D on ca nhng ngi tham gia vo th trng ngoi hi v trin vng ln gi hay xung gi ca mt ng tin no c th l mt nhn t quan trng quyt nh t gi. Nhng d on ny c lin quan cht ch n nhng d on v bin ng t l lm pht, li sut v thu nhp gia cc quc gia. Gi s rt nhiu ngi tham gia vo th trng ngoi hi u cho rng ng USD s gim gi trong thi gian ti, trong iu kin cc nhn t khc khng thay i. iu ny dn n cung v USD s tng ln v nhiu ngi mun bn chng. ng thi, cu v USD s gim xung nh hng ny c minh ho bng th:
E(USD/VND) S1 S2

. D1 D2 Q

Ngoi ra t gi hi oi cn chu nh hng ca cc nhn t khc nh khng b, thin tai nh cng, cc quyt sch ln cu nh nc... iu ny c th gii thch s thay i t ngt, tht thng ca t gi m khng theo quy lut no. Nh vy, trong iu kin hin nay, t gi hi oi chu s tc ng ca rt nhiu yu t. Vic xc nh ng v kp thi cc nhn t ny l c s

quan trng iu chnh t gi hi oi cho ph hp vi cc mc tiu pht trin kinh t - x hi ca t nc. 1.1.1.2 Cc dng ch t gi hi oi. Cc ch c nh c bn: T gi gn : Vo mt ng tin: nn kinh t gn ng tin ca mnh vo nhng ng tin quc t ch cht m khng hoc rt hin khi iu chnh gi tr so sch ca chng; cc nn kinh t thng cng b trc lch iu chnh t gi ca ng tin nc mnh so vi ng tin m n gn vo theo mc c nh. Vo mt r cc loi ng tin: cc nc gn ng tin mnh vo mt r ng tin giao dc chnh hoc hn hp cc ng tin tiu chun. Trong khong chnh lch xc nh trc: cc nc gn ng tin mnh vo mt ng tin khc hoc mt r tin trong khong chnh lch nht nh. C nh nhng c iu chnh: bin khong + 2% Cc ch linh hot c bn: t gi c iu chnh v linh hot Theo cc ch s: nn kinh t t ng iu chnh ng tin ca mnh theo s that i trong cc ch s cho trc. Th ni c kim sot: cc nc thng xuyn iu chnh t gi hin nay trn c s nh gi din bin ca cc bin s nh tnh hnh d tr v thanh ton. Th ni t do: cc nc cho php th trng v cc lc lng th trng quyt nh t gi ng tin ca mnh. 1.1.2 Chnh sch t gi hi oi. Chnh sch t gi hi oi l mt h thng cc cng c c dng tc ng ti quan h cung- cu ngoi t trn th trng ngoi hi, t gip iu chnh t gi hi oi nhm t ti nhng mc tiu cn thit. V c bn, 8

chnh sch t gi hi oi gm hai vn ln: mt l vn la chn ch t gi hi oi v hai l vn iu chnh t gi hi oi. 1.1.2.1 Mc tiu ca chnh sch t gi hi oi. Chnh sch t gi hi oi l mt b phn ca h thng chnh sch ti chnh, tin t, thc hin cc mc tiu cui cng ca nn kinh t. Trong nn kinh t m, mc tiu ca vic hoch nh chnh sch ni chung, chnh sch ti chnh, tin t v chnh sch t gi ni ring l nhm t c cc cn i bn trong v cn i bn ngoi ca nn kinh t. Cn bng ni t c khi cc ngun lc kinh t ca mt quc c s dng y vi mc gi n nh. Vic s dng khng thiu hoc qu ngun lc dn n lng ph khng em li hiu qu cao. Ngoi ra cn lm cho mc gi chung b bin ng, gi tr thc t ca ng tin khng n nh, dn n gim hiu qu ca nn kinh t. S khng n nh ca gi c cn c tc ng lm thay i hoc tng tnh ri ro cao ca cc mn n. V vy, vi mc tiu trnh tnh trng mt n nh ca gi c v ngn chn s dao ng ln trong tng sn phm, chnh sch t gi trnh cho nn kinh t ri vo tnh trng lm pht hoc gim pht ko di v m bo vic cung ng tin khng qu nhanh hoc qu chm. Khc vi cn bng ni, cn bng ngoi t c li da vo trng thi ca cn cn ti khon vng lai. Mt s thm ht ti khon vng lai cho thy rng nc ang i vay n ca nc ngoi. Khon n ny, s ng lo ngi khi n c s u t c hiu qu, bo m tr c n trong tng lai v c li. Nhng nu khon thm ht ny ko di v khng to ra c nhng c hi u t c hiu qu th n s to ra nguy him n nn kinh t. Ngc li, khi ti sn vng lai d tha cho thy rng nc ang tch t ti sn ca mnh nc ngoi, ngha l h l ngi cho vay. Nu s d tha ny din ra lin tc c th dn n c nh hng nghim trng n cn i 9

bn trong nn kinh t, ng thi tng ri ro v kh nng thu hi cc khon cho vay. S c nhiu ngun lc b b lng ph khng c s dng, sn xut mt s ngnh b nh tr, tng trng gim v tht nghip gia tng. Nh vy, mc tiu cn i bn ngoi i hi chnh sch t gi phi duy tr ti khon vng lai khng thm ht hoc dc tha qu mc trnh nhng hu qu nghim trng i vi nn kinh t quc gia. 1.1.2.2 Cn c la chn chnh sch t gi.

Vic la chn ch t gi xoay quanh hai vn chnh: mi quan h gia cc nn kinh t quc gia vi c h thng ton cu v mc hot tnh ca cc chnh sch kinh t trong nc. Vn th nht, thc cht l la chn h thng m ca hay ng ca. Cc phng n t ra cho vic la chn h thng t gi thin v hoc t gi c nh hoc t gi linh hot hoc kt hp c hai. Nu quc gia la chn h thng t gi c nh, l tng ng vi vic chn h thng m ca, trong lun c s tng tc gia cc nhn t quc gia v c h thng cn li. Bi v vic hoch nh chnh sch i ni tr thnh ngoi sinh v tun th theo tho c t gi khi quc gia la chn ch ny. Ngc li, phng n t gi linh hot, v nguyn tc, khng chp nhn mt rng buc no vo cc chnh sch kinh t i ni. Cc chnh sch c tc ng g i na th s giao ng t gi s gi chng ch gy nh hng trong phm vi quc gia. V tng ng vi iu , kt qu ca cc chnh sch kinh t nc ngoi d th no i chng th iu chnh t gi s gi nh hng ca chng nm ngoi phm vi quc gia. Vy vic la chn c ch hi oi linh hot ng nht vi la chn h thng ng ca, trong t gi linh hot s tch ri nn kinh t quc gia khi mi trng quc t.

10

Vn mc hot tnh ca cc chnh sch kinh t i ni, r rng c cc mc khc nhau. V t gi c nh th hin s cam kt p t cc rng buc i vi chnh sch kinh t quc gia, khng th theo ui chnh sch i ni mt cch c lp. Ngc li, t gi linh hot l mt cng c chnh sch c th s dng gi cho cc hot ng kinh t ca h thng quc t, c th thc hin cc chnh sch quc gia m khng cn quan tm n mi trng bn ngoi. Ngoi ra cn c cc tiu chun khc xem xt la chn chnh sch t gi nh cc hnh thc ri lon kinh t, c th c cu kinh t v tnh cht ri ro v cc mc tiu theo ui.. Nu da vo cc hnh thc ri lon kinh t. Ngi ta thng phn bit ri lon thc v ri lon danh ngha la chn ch t gi. i vi ri lon danh ngha th tt nht l dng h thng t gi c nh. V d, s ri lon gy ra qu nhiu tin cung ng s dn n thm ht cn cn thanh ton do hao tn d tr ngoi t phc hi s cn i trong th trng tin t. Ri lon ny s khng thc s nh hng ti nn kinh t v n c m bo bng ch t gi c nh. Ngc li, cc ri lon thc nh ri lon pht sinh t s mt cn i th trng hng ho, chng li tc ng ny tt nht l s dng h thng t gi linh hot v cc bin ng mc cu trong nc s dn n thay i t gi do s iu chnh mc cu ngoi nc, v vy sn phm trong nc khng b nh hng nghim trng. Tuy nhin, tiu chun ny kh thc hin v khng th thay i chnh sch thng xuyn i ph vi cc hnh thc ri lon, c bit khi m hin nay cc hnh thc ny rt phong ph v a dng. 1.1.2.3 Vn iu chnh t gi hi oi. Nguyn nhn dn ti vic iu chnh t gi hi oi l s tch ri gia t gi danh ngha v thc t, nhng s tch ri ny khng th i qu xa mt 11

bin nht nh. iu quan trng l phi xc nh c bin no s c nhiu tc ng tch cc nht n nn kinh t. iu chnh t gi hi oi theo mc tiu nh, Chnh ph cc nc s dng rt nhiu bin php nhng c hai bin php c bn nht thng dng: l cng c li sut ti chit khu v cng c nghip v th trng m. Phng php dng li sut ti chit khu iu chnh t gi hi oi c thc hin vi mc tiu thay i ngn hn v t gi. Tc ng ca cng c ny c thc hin theo c ch khi li sut ti chit khu thay i, ko theo s thay i cng chiu ca li sut th trng, lm thay i li tc ca cc ti sn ni- ngoi t s dn ti thay i dng vn u t quc t, cung cu ti sn ni- ngoi t thay i v t gi thay i theo. Nh khi li sut ti chit khu tng, lm cho li sut trong nc tng, dng vn ngn hn trn th trng ti chnh quc s vo trong nc hng chnh lch li sut. Kt qu, t gi hi oi gim v ng ni t tng gi. Ngc li, khi mun t gi tng, ng ni t gim gi s tin hnh gim li sut ti chit khu. Cn i vi cng c nghip v th trng m ngoi t, thc cht l hot ng ca ngn hng trung ng can thip vo th trng ngoi hi iu chnh t gi hi oi. Khi t gi hi oi ln cao, ngn hng trung ng s bn ngoi t v mua ng ni t ko t gi hi oi gim xung. Mun thc hin c ngn hng phi c d tr ngoi hi ln. Khi t gi hi oi mc thp, trnh t s ngc li, d tr ngoi t tng, cung tin tng, li sut ca tin gi ni t gim, ng ni t s gim gi v ng ngoi t tng gi. Ngoi hai cng c c bn ni trn, cc quc gia cn s dng mt lot cng c khc nh: nng gi tin t, ph gi tin t, qu d tr bnh n hi oi. 1.2 Tc ng ca chnh sch t gi ti ngoi thng. 12

C s v mc ch ca thng mi quc t chnh l li th so snh v li th nh quy m. S khc bit v ti nguyn thin nhin, trnh sn xut v iu kin sn xut dn ti s khc bit v chi ph sn xut v gi c sn phm gia cc nc. Thng qua trao i quc t, cc nc c th cung cp cho nn kinh t th gii nhng loi hng m h sn xut tng i r hn v mua ca nn kinh t th gii nhng loi hng tng i r hn t cc nc khc. Nhng li ch thng mi ny cng ln khi kt hp vi li th kinh t nh quy m. Thay v mi nc phi c nhiu c s sn xut quy m nh khng khai thc c cng sut ti u, cc nc khc nhau c th hp tc xy dng nhng c s sn xut c qui m ln v mi ngi u c li do vic gim bt nhng chi ph v sn xut. Trc ht, da vo li th so snh ca mnh cc nc s xut khu nhng sn phm m mnh sn xut tng i c hiu qu l nhng hng ho cn nhiu ngun lc m h di do v nhp khu nhng sn phm m h sn xut tng i km hiu qu hay l nhng hng ho cn nhiu ngun lc m h khng c nhiu. Do cc nc c ngun lc khc nhau, nn mt nc c th c nhiu lao ng, ti nguyn phong ph nhng thiu vn v trnh cng ngh trong khi nc khc c t lao ng nhng trnh cng ngh cao nn khi tham gia vo thng mi quc t cc nc c th pht huy c li th ca mnh. Bn cnh , khi tham gia thng mi quc t kh nng tiu dng mi nc c m rng, mi ngi dn c cung cp nhiu loi hng ho hng vi cht lng c ci thin hn, phong ph hn v tho mn c nhng nhu cu cao hn. Mt khc, da vo li th kinh t nh qui m khi tham gia quan h thng mi quc t cng thu c li ch, ngoi nhng li ch thu c t li th so snh. Li th qui m gii thch ti sao cc nc li tin hnh thng mi trong ngnh l vic mt nc va xut khu v nhp khu 13

cng mt loi hng ho no . Do ngy nay s pht trin ca cc nc cng nghip ngy cng tr nn ging nhau v trnh cng ngh v cc ngun lc, li th so snh nhiu ngnh khng bc l r na, cho nn tip tc duy tr thng mi quc t li th v qui m thc hin s trao i nhiu chiu trong ni b ngnh c coi l bin php chim lc. Thng qua thng mi trong ngnh, mt nc cng mt lc c th gim bt s loi sn phm t mnh sn xut v tng thm s a dng ca hng ho cho ngi tiu dng trong nc. Do sn xut t chng loi hn, nc c th sn xut mi loi hng ho qui m ln hn, vi nng xut lao ng cao hn v chi ph thp hn. V vy, ngi sn xut s c li nhun cao hn v ngi tiu dng cng c li hn bi chi ph r hn v c phm vi la chn rng hn. Mi quc gia khi tham gia vo thng mi quc t u c th thu c li, nhng li ch c th ny li ph thuc vo iu kin v trnh pht trin ca tng quc gia. Nhng cho d vi bt k quc gia no th khng th ph nhn li ch thu c t thng mi quc t. V vic s dng t gi hi oi va l chnh sch, va l cng c c tc ng ln ti quy m v mc ca nhng li ch ny. Vai tr ca thng mi quc t n s pht trin kinh t ca cc nc T s phn tch trn, chng ta thy rng thng mi quc t u mang li li ch cho cc quc gia tham gia. Nu cc nc ny bit khai thc cc c s thng mi ca mnh th s y mnh hot ng xut nhp khu v c th y nhanh qu trnh pht trin nn kinh t. Trc ht l hot ng xut khu, c tc ng rt ln n pht trin kinh t ca t nc. Hot ng xut khu kch thch cc ngnh kinh t pht trin, gp phn tng tch lu vn, m rng sn xut trong nc, nng cao trnh tay ngh v thi quen lm vic ca nhng lao ng trong sn xut hng xut khu, tng thu nhp, ci thin mc sng ca nhn dn. Bn cnh 14

, ngoi t thu c s lm tng ngun d tr ngoi t gip cho qu trnh n nh ng ni t v chng lm pht dn n n nh nn kinh t. Vai tr ca xut khu cn th hin vic tc ng n vic chuyn dch c cu kinh t gp phn thc y sn xut pht trin. iu to ra nhng li th so snh mi ca mt nc v thc y ngoi thng ca nc pht trin. Khi m xut khu cng pht trin, cng c iu kin m rng th trng tiu th sn phm v tng kh nng cung cp nhng ngun lc khan him cho qu trnh sn xut v nng cao nng lc sn xut trong nc. i vi cc nc ang pht trin th xut khu c th nng cao nng lc sn xut trong nc, cn i vi cc nc pht trin xut khu c th gii quyt c mu thun gia sn xut v th trng. Vi vai tr to ln i vi nn kinh t nh vy, cc nc cn khai thc hp l nhng li ch thu c t hot ng xut khu, nht l trong giai on u khi mi tham gia vo thng mi quc t. Song song vi hot ng xut khu l hot ng nhp khu. Nu nh xut khu c coi l nhn t quan trng pht trin kinh t x hi th nhp khu li c coi l nn tng thc hin vai tr . Thc t cho thy, nhp khu c th tc ng trc tin n sn xut, kinh doanh v thng mi thng qua vic i mi trang thit b, cng ngh sn xut, cung cp cc ngun lc khan him....ng thi nhp khu cn gip cho vic ci thin v nng cao i sng dn c ca mt nc bng vic cung cp nhiu hng ho hn, cht lng hn v r hn. Tuy nhin, khng nn khai thc qu mc li ch ca nhp khu, nu khng s c th bin quc gia thnh bi thi ca cng ngh lc hu, khng thc y sn xut trong nc, to tm l tiu dng trong nc khng tt... Tc ng ca t gi hi oi v chnh sch t gi hi oi ti thng mi

15

C th ni, t gi hi oi v chnh sch t gi hi oi l nhng cng c kinh t v m ch yu iu tit cn cn thng mi quc t theo mc tiu nh trc ca mt nc. Trc ht, t gi v nhng bin ng ca t gi c nh hng trc tip n mc gi c hng ho dch v xut nhp khu ca mt nc. Khi t gi thay i theo hng lm gim sc mua ng ni t, th gi c hng ho dch v ca nc s tng i r hn so vi hng ho dch v nc khc c th trng trong nc v th trng quc t. Dn n cu v xut khu hng ho dch v ca nc s tng, cu v hng ho dch v nc ngoi ca nc s gim v to ra s thng d ca cn cn thng mi. V d: Trc y 1USD = 14000VND . 1 chic my tnh gi 750USD c nhp khu v tnh ra ng ni t ca Vit Nam l 10.500.000VND. n nay, gi s gi chic my tnh khng i, trong khi t gi thay i 1USD = 15000VND th cng chic my tnh c nhp khu v bn vi gi 11.250.000VND. Gi t hn, nhu cu nhp my tnh s gim. Nhng i vi xut khu th ngc li khi t gi 1USD = l4000VND, gi xut khu 1 tn go vi chi ph sn xut l 3,5 triu VND l 250USD, nhng vi chi ph sn xut khng i th gi bn ch khong 233USD. Gi gim cu xut khu s tng. Trong trng hp ngc li, khi t gi bin i theo hng lm tng gi ng ni t. S tng gi ca ng ni t c tc ng hn ch xut khu v cng mt lng ngoi t thu c do xut khu s i c t hn ng ni t. Tuy nhin, y l c hi tt cho cc nh nhp khu, nht l nhp khu nguyn liu, my mc phc v cho nhu cu sn xut trong nc. ng thi, lng ngoi t chuyn vo trong nc c xu hng gim xung lm khi lng d tr ngoi t ngy cng b xi mn v khuynh hng gi tng

16

nhp khu c c li nhun, c th gy nn tnh trng mt cn i cn cn thng mi quc t. T gi hi oi v chnh sch t gi hi oi khng ch tc ng trc tip n ngoi thng thng qua s tc ng ca n n xut khu, m cn tc ng mt cch gin tip n ngoi thng thng qua s tc ng lm thay i lung di chuyn t bn ra vo quc gia. Nh khi t gi thay i theo hng gim gi ng ni t s c tc ng gia tng vic thu ht u t nc ngoi. Khi lung vn chy vo trong nc s to iu kin m rng sn xut trong nc, trnh c nhng ro cn ca chnh sch bo h thng mi, s y mnh hot ng ngoi thng. Nhng tc ng k trn ca t gi hi oi v chnh sch t gi hi oi n hot ng ngoi thng ni ring v nn kinh t ni chung lm cho cc nh qun l cc quc gia u mun qun l, iu tit t gi v chnh sch t gi theo nhng mc tiu kinh t x hi nh.

2. CHNH SCH T GI CA TRUNG QUC 2.1 iu hnh chnh sch t gi ca Trung Quc trong qu trnh ci cch v chuyn i. 2.1.1 Thi k chuyn t chnh sch t gi c nh sang th ni theo st vi nhng din bin ca t gi th trng( 1981- 1993) Cho n u nhng nm 1980, Trung Quc thc hin chnh sch t gi c nh, gn ng NDT lun cao hn gi tr thc ca n. iu ny ko theo mt lot tiu cc nh: hng xut khu km sc cnh tranh, mt cn i nghim trng trong nn kinh t. Ngn sch quc gia hng nm phi b l nhiu cho c sn xut v tiu dng. Nh nm 1989 mc b l l 76,3 t NDT tng ng vi 29% thu nhp ti chnh. Vo lc ny tng s n ca

17

Trung Quc ln ti 47 t USD, trong khi d tr ngoi t quc gia hu nh cn kit v lm pht trong nc ln cao. y mnh xut khu, nhm a t nc thot khi khng hong, ng thi cng vi vic thc hin cc bin php ci cch kinh t, Trung Quc lin tc tin hnh iu chnh t gi hi oi danh ngha theo hng gim gi tr ng NDT b nh gi cao trc y cho ph hp vi sc mua thc t ca n trn th trng trong sut thi gian u ca qu trnh ci cch cho n u nhng nm 90. T nm 1981-1985, Trung Quc lun lun mun thc hin ch mt loi gi hng, mt t gi thng nht nhng do nhiu nguyn nhn nn trong giai on ci cch ny bn cnh s tn ti t gi giao dch thng mi ni b, t gi chnh thc thng xuyn thay i, hu ht l ph gi. Theo thng k, ng NDT c iu chnh 23 ln trong nm 1981, 28 ln trong nm 1982 v 56 ln trong nm 1984 cc mc khc nhau tin ti t gi thc ca n. Ci cch, iu chnh phn ln l ph gi dn n t gi chnh thc ngang bng vi t gi ni b vo cui 1984, v cui cng l thng nht mt t gi. Cho ti cui nhng nm 80, t gi chnh thc t bin ng nhng li c mc ph gi nhanh khi bin ng, bn cnh s pht trin ca th trng ngoi hi to nn s bin i mnh m ca t gi. Ra i t u nhng nm 1980 Trung Quc, th trng ngoi hi pht trin rt nhanh t sau nm 1986 dn ti hnh thnh mt mng li thanh ton da vo th trng . C s cho s tn ti th trng ny l quyn t ch ca cc doanh nghip Trung Quc cho php cc nh xut khu c c gi mt phn ngoi hi, nhm khuyn khch tng kh nng hot ng xut khu. Vi s hin din ca th trng ny, lm cho t gi trao i tng bc c dao ng t do hn. Chnh sch t gi trong thi k ny gip Trung Quc y mnh xut khu, gim thm ht cn cn thng mi, cn cn thanh ton v a t 18

nc ra khi cuc khng hong kinh t. Nu nh nm 1978 tng kinh ngch xut nhp khu ch t 20,64 t USD bng 9,8% GDP, ng th 27 trn th gii v bun bn i ngoi v cn cn thng mi l -15.002 triu USD th nh thng mi pht trin n nm 1990 cn cn thng mi l 8.646 triu USD. Sau nhng iu chnh th nghim thnh cng ban u, chnh ph Trung Quc tip tc iu chnh chnh sch t gi theo hng vch ra. Cho nn, u nhng nm 90 (1991- 1993), Trung Quc chnh thc cng b p dng mt t gi th ni. Trong giai on ny, t gi trao i ca ng NDT thng xuyn dao ng, ng NDT hu nh h gi. Nh tng t l ngoi hi phn b thng qua tng tc gia cung v cu trn th trng, nhng hot ng kim sot v ngoi hi gim dn, trong khi cc lc lng th trng c tnh n nhiu hn trong cc quyt nh lin quan n t gi. Sau khi t gi c iu chnh tng i st vi bin i ca th trng v sc mua thc t ca ng NDT, t gi danh ngha gia ng NDT vi USD tng i n nh mc 5,2 -> 5,8 NDT/USD. Tuy nhin, mc iu chnh ny c da vo mc gi gia Trung Quc v M lm cho lm pht cao Trung Quc tc ng xu ti mc tiu tng trng v thc y xut khu ca nn kinh t. Nh t mc thng d thng mi l 9.165 triu USD vi tc lm pht 3,06% nm 1990 th n nm 1993 cn cn thng mi b thm ht 10.654 triu USD v tc lm pht l 14,58%. C th ni y l nhng bc u tin ca qu trnh chuyn i t gi hi o v chnh sch t gi Trung Quc, l giai on cho t gi n nh trc y c th ni theo st vi nhng din bin ca th trng. 2.1.2 Thi k ph gi mnh ng NDT v thng nht hai t gi hng ti mt ng NDT c kh nng chuyn i (1994- 1997). Nhn thy nguy c ng NDT c kh nng tr li tnh trng b nh gi cao so vi sc mua thc t, chnh ph Trung Quc quyt nh chuyn 19

hng iu chnh chnh sch t gi hi oi. Ngy 1-1-1994, ng NDT chnh thc b tuyn b ph gi mnh t 5,8 NDT/USD xung 8,7 NDT/USD, v thng nht cc mc gi thnh mt t gi chung. Tuy nhin, t gi danh ngha bt u ln gi chm chp v cui cng n nh mc 8,3NDT/USD. gim bt tc ng ca s thay i trong chnh sch t gi ln th trng tin t, vo thi k ny chnh ph Trung Quc ban hnh mt lot nhng bin php h tr v qun l ngoi hi nh : thc hin ch ngn hng kt hi, xo b s gm gi ngoi t v tng gi ngoi hi ca cc cng ty, xy dng th trng giao dch ngoi t lin ngn hng; ci tin c ch hnh thnh t gi hi oi; xo b k hoch mang tnh mnh lnh i vi thu chi ngoi hi kt hp vi kim sot cht ch ca ngn hng trung ng Trung Quc. i vi cng ty nc ngoi, Trung Quc yu cu phi c bng cn i ngoi t hng nm. i vi cc doanh nghip lin doanh vi nc ngoi phi c giy php i ngoi t mnh sang NDT. Cn i vi doanh nghip nh nc, yu cu phi np 100% ngoi t thu c thay v 50% trc y. Tuy nhin, Trung Quc c nhng iu chnh qun l ngoi hi lng hn nh: cho php cc cng nc ngoi tng bc c giao dch, mua bn ngoi t mnh, to iu kin ng NDT xm nhp mnh hn vo th trng tin t, ti chnh th gii Kt qu ca iu chnh v ph gi mnh ng NDT trong thi k ny ca Trung Quc gip nc ny khng ch thu c nhng li ch trong ngn hn, nhanh chng y mnh xut khu, chim lnh nhiu th phn quan trng trn th trng quc t, m cn to c s Trung Quc duy tr chnh sch t gi n nh trong mt thi gian di, gim thiu nhng ri ro hi oi v to mi trng hp dn thu ht mnh cc ngun u t nc ngoi.:

20

Nm

1994

1995 35,84 16,9 148,8 129,1

1996

1997

FDI- t USD 33,79 Lm ph (%) 24,2 XK- t USD NK- t USD 121,0 115,7

40,18 44,23 8,3 8,3

151,2 182,9 138,9 142,2

Ngun chnh IMF. International Financial Statistics T5/2001

2.1.3 Chnh sch t gi duy tr n nh ng NDT yu nhm thc y xut khu, tng trng kinh t cao v gim nhng c sc t bn ngoi (1997nay). Di tc ng ca cuc khng hong ti chnh chu nm 1997, mi trng kinh t quc t c nhiu bin ng ng k. Cc nc b khng hong ri vo tnh trng suy thoi, mc sng ca ngi dn b st gim ng k. Cuc khng hong ny lm cho tc tng trng kinh t v thng mi ton cu chm li. Trung Quc khng phi l mt ngoi l. Xut khu v u t nc ngoi gim mnh. Vn sn xut d tha ngy cng tr nn trm trng trong cc ngnh cng nghip ch bin. Gi th trng lin tc gim xung v dn dn xut hin nhng du hiu gim pht. Trc tnh hnh , chnh ph Trung Quc c ch trng khng ph gi ng NDT, t gi vn gi mc 8,3NDT/USD, vi bin giao ng l nh. Nh m nhng tc ng ca cuc khng hong khu vc Chu i vi nn kinh t Trung Quc v c nn kinh t th gii t nghim trng hn. bo v ng NDT trc tc ng ca cuc khng hong ti chnh khu vc, nm 1998 Trung Quc quay tr li kim sot cht ch th trng ngoi hi, gim nguy c u c v gm gi ngoi t, tng d tr ngoi t. Thu nhp ngoi t ca cc doanh nghip bt buc phi bn cho nhng ngn hng c ch nh trc, vic bn ngoi t cng phi c ho n theo 21

quy nh mi c rt, thm ch cc nh u t nc ngoi cng phi bn ngoi t cho cc ngn hng Trung Quc i ly mt lng NDT nht nh s dng trong lnh th nc ny. Song song vi vic qun l cht ch th trng ngoi hi, gim bt sc p i vi xut khu v s tng trng ca nn kinh t, Trung Quc cn phi hp vi cc chnh sch kinh t nh ni lng chnh sch tin t v kch cu. Trong nm ny, Trung Quc lin tip 3 ln h li sut tin cho vay v tin gi bng ng NDT, li sut chit khu cng gim 1,91%, ng thi vi vic gim c li sut vi cc loi tin gi bng ngoi t, h tr vn cho cc doanh nghip, kch thch tiu dng cc tng lp dn c... Vi c ch qun l rt cht ch nh vy, t gi gia ng NDT v USD vn c nh l 8,3NDT/USD cho ti ngay nay. Theo cc chuyn gia hng u v kinh t th cho rng vi t gi hin nay ng NDT b nh gi thp khong 30% so vi cc ng tin khc,theo nhn nh ca M l 40% v theo EU th t l ny l 20%. Theo h vi t gi thp, to ra nhng li th thng mi bt bnh ng cho hng Trung Quc trn ra th trng quc t, lm suy yu sc cnh tranh ca cc nh xut khu khc. Cng vi nhng li th v ti nguyn v nhn lc, vic duy tr t gi hi oi khng cn i gia NDT v USD trong lc USD ang gim i tng i so vi cc ng tin khc ang gip cc nh xut khu ca Trung Quc c li th trong cuc chin gi c v nng cao tnh cnh tranh thu ht u t ca nc ny. Cn v quan im ca pha Trung Quc li tri ngc vi cc nc, h cho rng ng NDT khng nhng khng gim gi m tri li cn ang ln gi so vi cc ng tin khc. Theo nhn nh ca Trung Quc th v danh ngha trong giai on 1994-2002, ng NDT tng 5,1% so vi ng USD, tng 17,9% so vi ng Euro v tng 17% so vi ng yn Nht, nu tnh n yu t lm pht th mc tng thc t ca ng NDT so vi cc ng 22

tin ny l 18,5%, 39,4%, 62,9%. Mc d c nhng quan im tri ngc nhau, thc t cho thy cho ti nay vic iu chnh t gi v chnh sch t gi trong thi gian qua to ra kh nng gp phn gim tc ng trc nhng c sc t bn ngoi v t c thnh tu to ln k t nm 1997. Trong nm 2002, tng doanh s thng mi ca Trung Quc t 620,79 t USD, trong xut khu tng 22,3%, t 325,57 t USD; nhp khu tng 21,2%, t 295,22 t USD. Thng d thng mi t 30,33 t so vi 22,6 t USD trong nm 2001. D tr ngoi t t mc cao k lc l 286,4 t USD. Tc tng trng trung bnh ca nn kinh t Trung Quc l 8%/nm, v cao nht trn th gii. Mt khc, ng NDT hin ang mnh ln so vi ng USD. Tuy cha phi l ng tin c th chuyn i hon ton, nhng n ang ngy cng c s dng nhiu bn ngoi bin gii Trung Quc, c bit l dc bin gii Trung Quc vi cc nc ng Nam . Theo tnh ton hin c khong 30 t NDT ang lu hnh bn ngoi Trung Quc, iu ny chng t nim tin ca quc t vo kinh t Trung Quc. V ng NDT c d on l s ng vai tr khu vc ln hn ng Eruo, c th tr thnh ng tin d tr thay th cc ng tin quc t khc Chu . Bn cnh nhng thnh tu t c mt phn l nh vo chnh sch t gi hin nay, th vn cn nhng hn ch. Khi m ng tin gim gi, n lm cho cc khon vay bng ngoi t ca nc v ri ro ca u t trong tng lai tng ln khi cc nh u t d kin tng v tnh khng n nh ca t gi hi oi. Hin nay, n qu hn ca Trung Quc ln n mc 1.800 t nhn dn t, tng ng 140% GDP so vi mc 88% trong nm 1996. V nhng khon n kh i tp trung bn ngn hng ln ca Trung Quc l nhng ngn hng hin nay mt kh nng thanh ton xt trn phng din k thut. K t 1998 n nay, Trung Quc b ra 200 t USD ti 23

cp vn v mua li cc khon n kh i ca cc ngn hng. Mc d hin nay Trung Quc ang phi i mt vi tnh hnh ti chnh bt n, nhng chnh ph Trung Quc vn ht sc thn trng trnh lm tn hi n xut khu. Theo cnh bo ca cc nh nghin cu kinh t, rng vic iu chnh gi tr ca ng nhn t c th lm cho kinh t Trung Quc "mt n nh" do khuyn khch cc lung vn u t, lm tng s ph thuc ca nn kinh t vo yu t bn ngoi nht l khi hin nay c ti 50% hng xut khu l ca doanh nghip c vn u t nc ngoi. y chnh l s mu thun m vic la chn chnh sch t gi phi i mt. Tm li: u nhng nm 1980, khi Trung Quc bc vo cng cuc ci cch v m ca kinh t, Trung Quc n nh mc t gi 2,4 NDT/USD. Ti nhng nm 1990, khong 10 nm sau ci cch, nn kinh t Trung Quc c nhng bc pht trin mnh m th hin xut khu v tc tng trng kinh t. Cc nh qun l Trung Quc hiu rng mt t gi hi oi c nh s khng gip kch thch tng trng v xut khu. Do vy Trung Quc bt u hng ti mt c ch t gi mm do vi s tham gia nhiu hn ca yu t th trng nhng vn c s kim sot ca nh nc. T gi ng NDT vo khong 5,8 - 5,9 NDT/USD nhng nm 1990-1993. n cui nm 1993, u nm 1994, kch thch xut khu hn na, Trung Quc quyt nh chuyn t gi ln 8,7 NDT/USD. Sau nhiu ln iu chnh, t gi ny dng mc khong 8,2 - 8,3 NDT/USD v duy tr t nm 1994 ti nay. 2.2 Tc ng chnh sch t gi TQ ti thng mi mt s nc. Tc ng ti M T nm 1993, Trung Quc v M m rng quan h bun bn. Nm 2000, M chim 20,9% kim ngch xut khu v tr thnh i tc quan trng 24

s mt trong xut khu hng ho ca Trung Quc, xut khu hng ho ca Trung Quc sang M t 103,3 t USD, chim 8,2% gi tr nhp khu ca M. Trung Quc tr thnh i tc nhp khu ln th 5 ca M. Thng mi ca M vi Trung Quc tng 50%. Tuy nhin, trong nhng nm qua M ch yu b thm ht thng mi vi Trung Quc. Nm 2002, thm ht thng mi ca M vo khong 500 t USD th c ti 103 t USD l thm ht vi Trung Quc. Trong 8 thng u nm 2003, xut siu ca Trung Quc sang M ln ti 120 t USD, trong khi nhp khu tng khng ng k, ch nhch t 13 ln 19 t USD. M cho rng vic Trung Quc km gi t gi giao dch ng NDT trong mt bin hp khong 8,3 NDT/USD trong mt thi gian di gip cc nh xut khu Trung Quc c c li th cnh tranh khng cng bng trn th trng th gii v ngay c trn th trng M, khin nhiu vic lm M trong khu vc sn xut khng xut khu b ct gim. Trong nhng nm va qua, do bun bn bt li vi Trung Quc, M mt i khong 2,6 triu cng n vic lm chim 10% trong tng s ngi tht nghip v cc c s sn xut M kh lng cnh tranh vi chnh sch v gi i vi cc hng nhp khu ca Trung Quc. Hn na, c mt ng NDT r khin mi trng u t ca Trung Quc hp dn v cc nh u t M v ang chuyn sang u t sn xut Trung Quc. Do nhng nguyn nhn trn, M ang gia tng sc p vi Trung Quc trong vn iu chnh chnh sch t gi. Mt lot nhng chuyn ving thm, gp g, bi pht biu ca cc quan chc chnh quyn ng Bush vi Trung Quc din ra gn y nhm gy p lc Trung Quc chm dt tnh trng can thip vo tin t v th trng quyt nh t gi gia nhn dn t v -la. Tuy nhin, cng c th M ch gy sc p Trung Quc iu 25

chnh cht t gi tr nhn dn t trnh gy thit hi ln v xut khu cho Trung Quc. Cong nu M buc Trung Quc phi nhanh chng iu chnh gi tr NDT nh l mt th on chnh tr th s dn n cuc tranh chp thng mi gia hai bn. Tc ng ti Nht Bn S tng trng chm chp ca nn kinh t Nht hn mt thp k qua buc chnh ph nc ny cn can thip mnh m vo th trng ngoi hi, c gng duy tr ng yn yu tng trng xut khu nhm khi phc nn kinh t. Ch chim 12% GDP ca Nht, nhng xut khu hin l ngun ng lc tng trng duy nht hu hiu hin nay. Ngoi ra, mt ng yn yu cn gip y gi hng ho nhp khu ln cao, c bit l hng ho t Trung Quc, nh tr gip c cc nh sn xut trong nc v y ch s gi c ln cao. Cho nn chnh sch ca Trung Quc hin nay c th lm tn hi ti xut khu ca Nht Bn. Trc ht, i ph vi thm ht thng mi ngy cng ln mt phn l do thm ht thng mi vi Trung Quc ngy cng tng, chnh ph M theo ui chnh sch ng USD yu. iu ny khin cho ng Yn Nht tng gi chng mt so vi ng USD lm cho hng ho xut khu ca Nht Bn tr nn t hn, cn tr s phc hi yu t ca nn kinh t Nht Bn. ng thi vi ng NDT yu, hng ho Trung Quc trn ngp cc th trng v cnh tranh mnh m vi hng ho Nht c bit l th trng M v Nht. Theo thng k do B ti chnh ca Nht a ra cho thy rng, quan h thng mi qua li M-Nht gim i t ngt trong 10 thng u nm 2002. Mc d thng d thng mi ca Nht gim, nhp khu ca h t Trung Quc tng ln 6,31 nghn t yn trong mt nm so vi 6,04 nghn t yn nhp khu t M. 26

R rng, cng nh M, Nht Bn ang chu nhng tc ng khng nh t chnh sch t gi ca Trung Quc hin nay. H cng ang ku gi Trung Quc cn tng gi ng nhn dn t ca mnh. Tc ng ti EU Do cc nc EU l mt lin minh tin t, nn ng NDT c nh thp so vi ng Euro nh hin nay s nh hng ti ton khi, tuy nhin mc nh hng cc nc l khc nhau tu thuc vo mi quan h ca cc nc. Ni chung, cc nc ny u ang phi cnh tranh gay gt vi Trung Quc v gi c hng ho xut khu khng ch trn th trng ngoi khi m cn c trong khi. Theo thng k, thm ht thng mi gia EU v Trung Quc hin ln ti 47 t euro (tng ng 52 t USD), trong khi con s tng ng gia M v Trung Qucl 103 t USD. Nguyn nhn chnh dn n tnh trng ny l do Trung Quc vn duy tr chnh sch ng NDT yu. Tuy nhin, khng ging nh Nht, M thc p Trung Quc th ni ng tin, EU nhn mnh vic ci tin c mt c mt h thng t gi linh hot hn l rt cn thit nhng phi c tin hnh mt cch thn trng. C th nhn thy rng, hin nay, khng nc mun c mt ng tin mnh v trong bi cnh ng USD gim gi trn th trng tin t th gii th lm cc ng tin ng lot tng gi trong khi ng NDT vn mc thp. iu ny, dy ln s phn i ca cc nc mc khc nhau c bit l ba nc ln trn. 3. TRIN VNG THAY I CHNH SCH T GI CA TRUNG QUC V TC NG C TH C TI VIT NAM.

27

3.1 Trin vng thay i chnh sch t gi ca Trung Quc v tc ng c th c ti Vit Nam. Trin vng thay i chnh sch t gi ca Trung Quc Cc nh lnh o Trung Quc u hiu rng vic tng gi tr ng NDT s khin cho tc tng trng kinh t chm li. Trc ht, tc ng trc tip ca ng tin mnh l lm cho xut khu ca Trung Quc gp kh khn do hng xut khu gim tnh cnh tranh v kha cnh gi, t dn ti tnh trng cc DN phi ng ca v tht nghip tng. ng thi gim thu ht u t nc ngoi, gin tip tng chi ph u vo ca hng xut khu dn n gi tng, gim qui m sn xut hng xut khu. Hin nay, xut khu v u t nc ngoi ang l n by chnh cho tng trng kinh t Trung Quc. Nn chnh ph Trung Quc ht sc trnh nhng tn tht gy bt n cho nn kinh t, c bit l khu vc xut khu v u t nc ngoi. Mt khc, do cc nh u t t nhn, cc doanh nghip v t chc ti chnh Trung Quc s hu nhiu ti khon hi ngoi s ny chim khong 1020% GDP ch yu bng ng USD nu c du hiu ng NDT ln gi h s bn thng bn tho USD dn n gim pht mnh trong nc, tn hi nghim trng n nn kinh t. Tuy nhin, do Trung Quc gia nhp WTO cng phi i mt vi sc p m ca ngnh ti chnh, dch v ngn hng. Theo , cc ngn hng v nh ch ti chnh nc ngoi s c kinh doanh bng ng NDT ti Trung Quc vo nm 2006. n lc , t gi tin t s c quyt nh hon ton bi th trng. Trc p lc ny, Trung Quc cng ang trong qu trnh m ca khu vc ti chnh, ngn hng nng cao nng lc v tng tnh cnh tranh cho cc ngn hng trong nc. 28

Nh vy, mt s thay i t gi ng NDT ngay lp tc s kh xy ra nhng rt c th Trung Quc s p dng mt c ch t gi hi oi linh hot hn c iu tit ch yu bi lc lng th trng. Hoc cng c th Trung Quc s p dng mt bin giao ng rng hn i vi t gi ng NDT thay v mt bin qu hp nh hin nay khng nh nc ny n nh t gi hi oi da trn tnh hnh cung cu tin t ca th trng. T gi ny cho thy Trung Quc c trch nhim cao i vi cng ng quc t v Trung Quc khng thay i t gi hin nay v Trung Quc cn bo m n nh nn kinh t. R rng l Trung Quc mun rt ra bi hc t Nht Bn trong nhng nm 1980 khi nc ny tng gi ng Yn t 300 yn/USD vo nm 1985 ln gn 150 yn/USD nm 1987, khin nn kinh t Nht tr nn ti t v suy yu mt thi gian di. ng thi, Trung Quc cng khng chp nhn vic ph gi mnh ng NDT trnh ri vo cuc khng hong. T s phn tch trn, ta thy rng mc d trc p i ph gi ng NDT ca M, Nht Bn, EU v mt s nc khc Trung Quc kin quyt khng thay i chnh sch t gi hi oi hin nay. M c ch trng s tng bc ni lng t gi ng NDT trong vng 5% trong thi gian ti. Tc ng c th c ti Vit Nam Trung Quc v chng ta l hai nc lng ging c mi quan h lch s rt lu i. Cho nn, chng ta v Trung Quc c rt nhiu im tng ng v phong tc tp qun, thi quen..., dn n s tng ng trong sn xut v i sng x hi. iu khng nh rng, s pht trin mnh m ca Trung Quc tc ng khng nh ti nn kinh t Vit Nam. Do bun bn thng mi gia ta v Trung Quc khng nhiu cho nn vic iu chnh t gi ca Trung Quc khng my nh hng n quan h ngoi thng gia hai nc. Chng ta hin ang xut khu sang Trung Quc 29

khong 1,5 t USD, chim 9% tng kim ngch xut khu ca Vit Nam, nhp khu khong 2,2 t USD. Phn ln cc giao dch ch yu din ra ti bin gii Vit - Trung, gia cc doanh nghip va v nh vng ven Trung Quc. Nh vy, tc ng trc tip t vic tng gi NDT s khng nh hng nhiu n mu dch song phng. Tt nhin vic ny i hi cc DN Vit Nam ang nhp khu hng Trung Quc s phi tnh ton m rng th trng nhp khu ca mnh bi gi hng Trung Quc s cao hn. Tuy nhin, tc ng r nt hn c l tc ng gin tip. Mc d, Vit Nam cha phi l i th cnh tranh ca Trung Quc. Nhng trn mt vi lnh vc, Vit Nam cng c li th tng ng nh Trung Quc nh mt s mt hng an, my tre, hng th cng m ngh truyn thng. Tr thnh i th cnh tranh ngang sc vi nhau trn th trng M, EU v mt s th trng khc. Do , thay i t gi, hng xut khu ca Trung Quc c th km cnh tranh hn ti th trng nc th ba v Trung Quc s km hp dn hn trong vic thu ht u t. y l c hi cho Vit Nam tng v th xut khu ca mnh cng nh thu ht nhiu u t nc ngoi hn. 3.2 Mt s kin ngh. T nm 1989, nh nc ta bt u p dng chnh sch t gi th ni c kim sot, ng thi c gng thng nht cc t gi hi oi bng cch thng xuyn iu chnh t gi chnh thc cho ph hp vi t gi trn th trng t do. n gia nm 1991, vic thng nht t gi c hon thnh v hin nay t gi c Ngn hng nh nc nim yt cn c vo kt qu ca th trng ngoi t lin ngn hng cc bui giao dch. Vic p dng ch ny pht huy nhng u im nht nh, va thc y xut khu gia tng va n nh c th trng ngoi hi, gip cho nn kinh t pht 30

trin. Trong thi gian gn y, t gi ng VND so vi USD l kh n nh v mc dao ng tng i nh. Theo nh gi, th hin nay ng tin Vit Nam c nh gi cao so vi cc ng tin trong khu vc. Mt hin tng c th nh hng n kh nng cnh tranh ca nn kinh t, nh hng n vic lm gia tng tng cu thng qua pht trin xut khu, hn ch nhp khu v c trong vic thu ht u t trc tip nc ngoi. T vic phn tch chnh sch t gi ca Trung Quc ni trn, liu Vit Nam c th ph gi mnh ng VND hin nay khng ?. Theo em, trc mt khng nn ph gi ng VND m ch iu chnh tng bc cho ph hp vi gi tr thc ca n, nu c mt s iu chnh mnh m s lm tn hi n nhiu mt ca nn kinh t. Vit Nam, h s co gin i vi nhu cu hng xut nhp khu l nh. Bi v, nhu cu nhp khu ch yu xut pht t s gia tng cu cc hng ho trung gian v t liu sn xut cn thit trong sn xut chim 85 90% trong tng kinh ngch nhp khu m cung trong nc thiu, kh nng thay th rt hn ch gia hng nhp v sn xut trong nc v phn ln hng xut khu l nng sn gn 75% trong tng kim ngch xut khu, m cc sn phm ny cn thi gian sn xut rt di v c nhu cu trong nc rt hn ch. Ngoi ra, cc mt hng xut khu ca nc ta cht lng cha cao, km kh nng cnh tranh ti mt s th trng, cng ngh cha pht trin... nn cha th tp trung ht vo chim lc xut khu. M hin nay, Vit Nam ang trong qu trnh chuyn i t chim lc thay th nhp khu sang chim lc xut khu. Bin php ph gi c th lm cho khon n nc ngoi tng kh ln, y cc doanh nghip t nhn c khon n nc ngoi vo tnh hnh ti 31

chnh kh khn. V chnh ph s l ngi m nhn trch nhim cui cng v cc khon n ny, thanh ton chng trnh cc cuc ph sn v tnh trng tht nghip. ng nhin tnh hnh nh vy c th lm tng thm ht ngn sch, tng nguy c pht hnh tin gy lm pht. c bit, i vi nc ta, khi m d tr ngoi hi cn thiu, ngn hng trung ng cha kim sot c cung cu v tin t. Bn thn bin php ph gi dn n nguy c lm pht gia tng. Bi l, nc ta nhu cu vt t cn thit, cc u vo khc cho sn xut, thit b v hng tiu dng mt phn u nhp khu. Gim gi ng tin trong nc lm cho gi hng nhp khu tnh bng ng ni t tng ln, to ra sc p i vi mc gi trong nc. Nguy c khc l ph gi tin t c th dn n cuc suy thoi i km lm pht. l vic tng gi trong giai on u s lm gim bt sc mua, trong khi lm tng chi ph trong nc. Nh vy, chnh sch t gi hin nay ca nc ta l tng i hp l v linh hot hn so vi Trung Quc, c s tham gia ca nhiu yu t th trng hn. Cho nn, trong thi gian ti khng nn iu chnh mnh m ng VND hay l ph gi n.

32

KT LUN
Hin tng sp mt h thng kinh t ca mt nc no ko theo s sp ca cc nc khc, nh cuc khng hong kinh t Chu nm 1997 v cc cuc khng hong gn y cc nc Chu M La Tinh, c l gii t vic s dng cc m hnh chnh sch tin t khng thnh cng ni chung hay chnh sch t gi ni ring, v mi lin h cht ch gia cc h thng ti chnh tin t ca cc nc. Ngc li, hin tng ny l s thnh cng ca cng c chnh sch tin t hay c th hn l chnh sch t gi em li nhng thnh tu to ln v mt kinh t cho mt s quc gia. Trung Quc l mt v d in hnh. Mc d, bi phn tch nu trn cho thy s thnh cng ca Trung Quc trong cng cuc ci t v chuyn i nn kinh t trong gn 20 nm qua, c phn ng gp quan trng trong cch iu hnh kh nhy cm chnh sch t gi hi oi ca chnh ph Trung Quc. Mc d, Trung Quc cha phi l mt nc c nn kinh t th trng hon thin. Nhng thc tin iu hnh chnh sch t gi ca Trung Quc trong nhng nm qua th hin c s phn tch su sc nhng bi hc ca nn kinh t th trng t cc nc pht trin n cc nc ang pht trin v vn dng mt cch ph hp vo hon cnh thc t ca Trung Quc. c bit, khi Trung Quc hi nhp vi th gii nh hin nay, mc ph thuc ln nhau gia nn kinh t Trung Quc v cc nc cng nhiu th nhng tranh ci v gi tr ng NDT cng gay gt. Nhng cc nh iu hnh chnh sch ca Trung Quc vng vng v kin nh trong vic bo v gi tr ng NDT v nhng mc tiu nh. C th ni, vic hoch nh v iu hnh chnh sch ca Trung Quc trong thi gian qua l nhng bi hc b ch gip cho Vit

33

Nam la chn v iu hnh t gi v chnh sch t gi hi oi ph hp vi mc tiu cui cng ca nn kinh t.

TI LIU THAM KHO

SCH 1. Vin IMF. Qu tin t quc t - Cc quan im v chnh sch t gi hi oi - Nh xut bn Thng k, 1995. 2. TS. c Bnh, Nguyn Thng Lng - Gio trnh Kinh t quc t - Nh xut bn lao ng - x hi, 2002. 3. PGS.TS. Nguyn Cng Nghip, L Hi M - T gi hi oi: Phng ph tip cn v Ngh thut iu chnh - Nh xut bn Ti chnh, 1996. 4. Paul R.Krugman - Maurice Obstfeld - Kinh t hc quc t l thuyt v chnh sch - Nh xut bn Chnh tr Quc gia,1995. 5. PGS. T Xun Trnh - Gio trnh Thanh ton quc t trong ngoi thng - Nh xut bn Gio dc, 1998 TP CH 1. Nghin cu Trung Quc - S 4/00. 2. Nghin cu nhng vn kinh t th gii - S 10/01 + S 5/01. 3. Thng tin ti chnh - S 5/01, 6/00, 16/03 . 4. Chu M ngy nay - S 7/03. 5. Tp ch ngoi thng - S 11,14,20,22/03. 6. Tp ch pht trin kinh t 2000. 7. Tp ch nghin cu quc t 2003. 8. Tp ch Chu Thi Bnh Dng nm 2003. WEBSITE 1. www.saigonet.vn 2. www.dongnai_industry.gov.vn 3. www.vietcombank.com.vn

34

4. www.hanoimoi.com.vn 5. www.stockmarket.vnn.vn

MC LC
Li ni u
1. NHNG VN L LN CHUNG V T GI HI OI V CHNH SCH T GI HI OI V TC NG CA N TI THNG MI.

Trang

1.1 Nhng vn l lun chung v t gi hi oi v chnh sch t gi hi oi. 1.2 Tc ng ca chnh sch t gi ti thng mi.
2. CHNH SCH T GI CA TRUNG QUC.

12 17 17

2.1 iu hnh chnh sch t gi ca Trung Quc trong qu trnh ci cch. 2.2 Tc ng chnh sch t gi Trung Quc ti thng mi mt s nc.
3. TRIN VNG THAY I CHNH SCH T GI CA TRUNG QUC V TC NG CTH C TI VIT NAM.

24

27 27

3.1 Trin vng thay i chnh sch t gi ca Trung Quc v tc ng c th c ti Vit Nam. 3.2 Mt s kin ngh. Kt lun Ti liu tham kho.

29

35