TRNG...................... KHOA ..o0o..

TIU LUN
Hc thuyt tun hon v chu chuyn t bn v s vn dng n vo nn kinh t th trng thi k qu nc ta

LI M U

Trong bi cnh nn kinh t Vit Nam hin nay nn kinh t qu ln ch ngha x hi c s qun l ca nh nc ,vic qun l v dng vn ca c nc ,ca tng thnh phn kinh t ,ca tng doanh nghip l mt vn phc tp v ht sc bc thit. c bit trong vi nm tr li y kinh t th trng to raq mt mi trng kinh t ht sc si ng v cnh tranh gay gt ; do tn ti v pht trin ng vng trn th trng cc doanh nghip cn kt hp phn tch l thuyt tun hon v chu chuyn t bn vi iu kin hin c ca doanh nghip t c nhng quyt nh ng n i vi vic phn b cc nhn t sn xut sao cho ph hp Xut pht t thc tin ca vn , cng vi s tm c ngha ca ti v lng ham thch tm hiu su hn v mn kinh t chnh tr ni chung, vn tun hon v chu chuyn ni chung em quyt nh chn ti: Hc thuyt tun hon v chu chuyn t bn v s vn dng n vo nn kinh t th trng thi k qu nc ta. Vi l lun v thc tin nh vy n ca em c kt cu nh sau: Phn 1: M u Ni ln tnh cp thit ca ti,phng php v phm vi nghin cu Phn 2: Ni dung Bao gm c s l lun ca ti, thc trng Vit Nam v mnh dn a ra mt s gii php cho vn Phn 3 : Kt lun ngha ca ti Vi khun kh mt tiu lun, thi gian v trnh c hn nn tiu lun ca em khng trnh khi thiu st v hn ch. Em rt mong c s ng vin v ng gp kin ca thy c gio b mn kinh t chnh tr tiu lun ca em c hon thin hn.

I. C S L LUN CA VN NGHIN CU. 1.Tun hon ca t bn 1.1 Ba giai on vn ng v pht trin S bin ho hnh thi ca t bn trong qu trnh vn ng .Tnh cht TBCN trong tng giai on. Giai on I:T-H Giai on ny bin tin t thnh hng ho:T-H.i vi ngi mua , l tin bin thnh hng.Cn i vi ngi bn,th l bin hng thnh tin. l mt hnh vi lu thng hng ho thng thng .Nhng nu nhn vo n dung vt cht ca vic mua bn ,th s thy tnh cht t bn ch ngha ca n. Hng ho mua bn l nhng loi hng ho nht nh ;t liu sn xut v sc lao ng ,tc l nhng nhn t ca sn xut. Qu trnh mua bn c th biu din thnh:
TLSX

T-H
SL

Nh th ngha l c hai hnh vi mua bn:T-SL v T-TLSX. Hai hnh vi ny xy ra trn hai th trng hon ton khc nhau l th trng sc lao ng v th trng hng ho thng thng. Tin ca nh t bn phi chia lm hai phn theo t l thch ng:mt phn mua sc lao ng,mt phn mua t liu sn xut. i vi hnh vi T-TLSX,cn c vo ngnh kinh doanh c th phi tnh ton th no mua t liu sn xut s dng ht s nhn cng thu c;nu thiu t liu sn xut th khng c vic cho cng nhn lm,quyn s dng lao ng thng d s tr thnh v ch i vi nh t bn. Ngc li,nu thiu cng nhn th t liu sn xut s khng bin thnh sn phm c. Ta li xt qu trnh T-SL. Nh t bn c tin,cng nhn c sc lao ng,hai

bn mua bn vi nhau. l mt quan h mua bn,mt quan h hng ho - tin t thng thng. Nhng ng thi cng l s mua bn gia mt bn l nh t bn

chuyn mn mua nh th v mt bn l ngi v sn chuyn mn bn nh vy. S d c quan h mua bn kiu ,chnh l v nhngx iu kin cn thit thc hin sc lao ng - t liu sn xut v t liu sinh hot- b tch ri khi ngi lao ng. Tnh cht t bn ch ngha trong vic mua bn trn khng phi do bn thn tin t gy nn,v tin t y bin thnh t bn tin t,ch khng cn l tin t thng thng na. Nh vy,giai on I ca s vn ng ca t bn l giai on bin t bn tin t thnh t bn sn xut. Giai on II:H..SX..H Sau khi mua c hng ho (t liu sn xut v sc lao ng) th t bn trt b hnh thc tin t m mang hnh thc hin vt. Vi hnh thc hin vt ,n khng th tip tc lu thng c. Nh t bn khng th em bn cng nhn nh hng ho c,v cng nhn ch bn sc lao ng trong mt thi gian ,ch khng phi l n l ca nh t bn. T liu sn xut v sc lao ng phi c em ra tiu dng cho sn xut. Nh t bn bt cng nhn phi vn dng t liu sn xut sn xut ra sn phm. Kt qu l nh t bn c c mt s hng ho mi m gi tr ca chng ln hn gi tr ca nhng nhn t dng sn xut ra s hng ho . y,chng ta coi qu trnh sn xut ny nh mt giai on trong s vn ng ca t bn. Trong giai on vn ng ny,t bn trt b hnh thc t bn sn xut chuyn sang hnh thc t bn hng ho. Giai on III:H-T. H sn xut ra phi c bn i. Nh t bn li xut hin trn th trng , nhng ln n ch xut hin trn th trng hng ho thng thng. Bn H ly T,tc l T ln ln, v c thm gi tr thng d. S d c th thu v mt gi tr ln hn s gi tr b ra trong giai on u, chnh l v n giai on III, nm ra th trng mt s hng ho c gi tr ln hn gi tr ng ra trc y. S ln hn chnh l gi tr thng d m cng nhn sng to ra trong giai on sn xut v b nh t bn chim khng.Nh vy, giai on III ca s vn ng l giai on bin t bn hng ho thnh t bn tin t. Ton b qu trnh vn ng tun hon ca t bn c th tm tt nh sau:

SL

T-H TLSX

.......SX.......H-T

T bn vn ng qua ba giai on v trong mi giai on, t bn tn ti di mt hnh thc v lm trn mt chc nng nht nh. giai on I, t bn tn ti di hnh thc t bn tin t m chc nng ca n l mua hng ho. giai on II, t bn tn ti di hnh thc t bn sn xut m chc nng ca n l sn xut ra gi tr thng d. giai on III, t bn t bn tn ti di hnh thc t bn hng ho m chc nng ca n l thc hin gi tr v gi tr thng d. Cuc vn ng l cuc vn ng tun hon ca t bn cng nghip. Nh vy, tun hon ca t bn l s bin chuyn lin tip ca t bn qua ba giai on, tri qua ba hnh thi, thc hin ba chc nng tng ng, tr v hnh thi ban u vi lng gi tr ln hn. 1.2. Cc hnh thi tun hon ca t bn cng nghip: Trong ba giai on vn ng tun hon ca t bn th giai on I v giai on III din ra trong lu thng, thc hin cc chc nng mua yu t sn xut v bn hng ho c cha ng gi tr thng d. Giai on II din ra trong sn xut, thc hin chc nng sn xut gi tr v gi tr thng d. Do vy, giai on II l giai on c tnh cht quyt nh v ch trong giai on mi sng to ra gi tr v gi tr thng d. Nhng qu trnh lu thng (giai on I v giai on III) cng c tc dng rt quan trng, v nu khng c lu thng, th khng th c ti sn xut t bn ch ngha, v do t bn ch ngha khng th tn ti c. T bn ch c th tun hon mt cch bnh thng trong iu kin cc giai on c k tip nhau khng ngng. Nu ngng tr giai on I, th tin t khng chuyn thnh hnh ho c v s khng c c cc iu kin sn xut hng ho. Nu ngng tr giai on II, th t liu sn xut khng kt hp c vi sc lao ng, do

 khng th c sn phm mi.Nu ngng tr giai on III ,th hng ho s khng th bn c, lu thng s b tc. Mt khc, t bn cng ch c th tun hon mt cch bnh thng, nu nh t bn ca mi nh t bn cng nghip, trong cng mt lc, u tn ti di ba hnh thc: t bn tin t, t bn sn xut, t bn hng ho. Trong khi mt b phn l t bn tin t ang bin thnh t bn sn xut, th mt b phn khc l t bn sn xut ang bin thnh t bn hng ho, v mt b phn th ba l t bn hng ho th li bin thnh t bn tin t.Khng nhng tng t bn c bit u nh th, m tt c cc t bn trong x hi cng nh th. Cc t bn khng ngng vn ng, khng ngng trt b hnh thc ny mang hnh thc khc, thng qua s vn ng m ln ln. Khng th quan nim t bn nh mt vt tnh. Trong s vn ng lin tc ca ch ngha t bn mi hnh thi ca t bn u c th l im m u v im kt thc ca tun hon to nn cc hnh thi tun hon khc nhau ca t bn.

2- Chu chuyn t bn: 2.1 Chu chuyn ca t bn.Thi gian chu chuyn: S tun hon ca t bn, nu xt n l mt qu trnh nh k i mi v lp i lp li, ch khng phi l mt qu trnh c lp, ring l, th gi l chu chun t bn. Thi gian chu chuyn ca t bn l khong thi gian k t khi t bn ng ra di mt hnh thc nht nh (tin t, sn xut, hng ho) cho n khi n tr v tay nh t bn cng di hnh thc nh th, nhng c thm gi tr thng d.Thi gian chu chuyn ca t bn l thc o thi hn i mi, thi hn lp li qu trnh tng thm gi tr ca t bn. Tun hon ca t bn bao gm qu trnh sn xut v qu trnh lu thng, nn thi gian chu chuyn ca t bn cng do thi gian sn xut v thi gian lu thng cng li.

Thi gian sn xut l thi gian t bn nm trong lnh vc sn xut.Thi gian sn xut li bao gm thi gian lao ng v thi gian d tr sn xut. Thi gian sn xut=thi gian lao ng + thi gian gin on lao ng + thi gian d tr sn xut. Thi gian lao ng l thi gian ngi lao ng tc ng vo i tng lao ng to ra sn phm. y l thi gian hu ch nht, v n to ra gi tr cho sn phm. Thi gian gin on lao ng l thi gian i tng lao ng, di dng bn thnh phm nm trong lnh vc sn xut, nhng khng c s tc ng ca lao ng m chu s tc ng ca thi gian nh thi gian cy la t ln ln, ...Thi gian gin on lao ng c th xen k vi thi gian lao ng hoc tch ra thnh mt thi k ring bit, n c th di ngn khc nhau tu thuc vo cc ngnh sn xut, cc sn phm ch to v ph thuc vo cng ngh sn xut. Thi gian d tr sn xut l thi gian cc yu t sn xut c mua v, sn sng tham gia qu trnh sn xut,nhng cha thc s c s dng vo qu trnh sn xut cn dng d tr. S d tr l iu kin cho qu trnh sn xut lin tc. Quy m d tr ph thuc vo nhiu yu t: c im ca cc ngnh, tnh hnh ca th trng v nng lc t chc, qun l sn xut... C thi gian gin on lao ng v thi gian d tr sn xut u khng to ra gi tr cho sn phm. S tn ti ca cc thi gian ny l khng trnh khi, nhng thi gian ca chng cng di, hay s chnh lch gia thi gian sn xut vi thi gian lao ng cng ln th hiu qu ca t bn cng thp. Rt ngn thi gian ny l yu t quan trng nng cao hiu qu ca t bn. Thi gian lu thng l thi gian t bn nm trong lnh vc lu thng. Thi gian lu thng gm thi gian mua v thi gian bn, k c thi gian vn chuyn. Thi gian lu thng = thi gian mua + thi gian bn. Thi gian lu thng ph thuc vao nhiu yu t nh : - Tnh hnh th trng, quan h cung-cu v gi c trn th trng;

- Khong cch ti th trng; - Trnh pht trin ca giao thng vn ti... Trong thi gian lu thng, t bn khng lm chc nng sn xut, nhn chung, khng to ra gi tr cho sn phm v gi tr thng d cho t bn.Tuy nhin, s tn ti ca n l tt yu v c vai tr quan trng. V l u vo v u ra ca sn xut. Cung cp cc iu kin cho sn xut v thc hin sn phm do sn xut to ra. Rt ngn thi gian lu thng lm cho t bn nm trong lnh vc lu thng gim xung, tng c lng t bn u t cho sn xut. Rt ngn thi gian lu thng cng lm rt ngn thi gian chu chuyn, lm cho qu trnh sn xut lp li nhanh hn, to c nhiu gi tr v gi tr thng d hn, lm tng hiu qu ca t bn. Do chu nh hng ca nhiu yu t nh vy, nn thi gian chu chuyn ca cc t bn khc nhau(trong cng mt ngnh v cc ngnh khc nhau) l rt khc nhau. so snh, cn tnh tc chu chuyn ca t bn bng s vng chu chuyn thc hin c trong mt khong th gian nht nh, chng hn trong mt nm. V d, t bn th nht c thi gian chu chuyn 6 thng v t bn th 2 c thi gian chu chuyn 8 thng th s vng chu chuyn (n) trong nm ca hai t bn l

12 thng n1= 6 thng 12 thng n1= 8 thng =1,5 vng/ nm = 2 vng/ nm

2.2. T bn c nh v t bn lu ng.

T bn sn xut gm nhiu b phn vi thi gian chu chuyn khc nhau, do nh hng ti thi gian chu chuyn ca ton b t bn . Cn c vo s khc nhau trong phng thc chu chuyn v mt gi tr ca cc b phn , t bn sn xut c chia thnh t bn c nh v t bn lu ng. T bn c nh l b phn t bn c s dng ton b vo qu trnh sn xut, nhng gi tr ca n ch chuyn tng phn vo sn phm. c im ca t bn c nh l v hin vt, n lun lun b c nh trong sn xut, ch c gi tr ca n l tham gia vo qu trnh lu thng cng sn phm, hn na n cng ch lu thng tng phn, cn mt phn vn b c nh trong t liu lao ng, phn ny khng ngng gim xung cho ti khi n chuyn ht gi tr vo sn phm. Thi gian m t bn c nh chuyn ht gi tr ca n vo sn phm bao gi cng di hn thi gian mt vng tun hon. T bn lu ng l b phn t bn, khi tham gia vo qu trnh sn xut, n chuyn ton b gi tr sang sn phm. l b phn t bn bt bin di hnh thi nguyn liu, nhin liu, vt liu ph...B phn t bn kh bin, xt v phng thc chu chuyn cng ging nh b phn t bn bt bin lu ng ni trn, nn cng c xp vo t bn lu ng. Nh vy, xt theo ngung gc to ra gi tr v gi tr thng d th t bn c chia thnh t bn bt bin(c) v t bn kh bin(v), cn khi xem xt v phng thc chu chuyn gi tr th t bn c chia thnh t bn c nh v t bn lu ng. Cn c phn chia khng phi do c tnh t nhin ca chng (lu bn hay khng lu bn, c di chuyn hay khng di chuyn c ...) m c s khc nhau v phng thc chuyn gi tr, c quyt nh bi chc nng ca cc b phn t bn trong qu trnh sn xut. Trong thc t, s phn bit gia t bn c nh v t bn lu ng i khi rt kh. Hn na, v cc mc tiu thc tin, i khi ngi ta s dng cc tiu chun quy c khc cho vic phn chia t bn c nh v t bn lu ng: quy m t bn, thi hn tn ti, chi ph sa cha nh hay ln, thng xuyn hay nh k...

Trong qu trnh hot ng, t bn c nh b hao mn i. C hai loi hao mn hu hnh v hao mn v hnh. Hao mn hu hnh l hao mn do s dng hoc do s ph hu ca t nhin gy ra lm cho t bn mt gi tr s dng. Hao mn v hnh l hao mn do s tin bkhoa hc k thut, nhng my mc, thit b c sn xut ra vi chi ph sn xut thp hn v c hiu sut ln hn, lm cho nhng t bn c nh c gim gi tr ngay khi gi tr s dng ca n vn cn nguyn vn hoc mi suy gim mt phn. Khi tnh ton vic chuyn vic chuyn gi tr t bn c nh vo sn phm cn tnh ti c hnh thc hao mm ny, nht l hao mn v hnh, nhm bo m thu hi c t bn c nh s dng v gp phn rt ngt khong cch lc hu v cc th h k thut v cng ngh. Trong qu trnh hot ng, t bn c nh cn cn c bo qun, cn c cc chi ph bo dng, sa cha, thay th cc b phn ... s dng mt cch ng n l cch bo dng tt nht. Ngoi ra, vn cn cc chi ph bo qun khc (lau chi, v sinh cng nghip, bi trn). Nhng chi ph bo dng, sa cha, thay th c th c thc hin nh k hay t xut. Tt c cc chi ph c xc nh theo kinh nghim chung ca x hi, c b sung vo t bn hot ng v c phn b theo t l vo gi tr sn phm c ch to gn v ton b cuc i hot ng ca t bn c nh. hn ch s ph hu ca t nhin, trnh hao mn v hnh, tit kim cc chi ph bo qun, sa cha, cc nh t bn tm mi cch thu hi nhanh t bn c nh nh nng t l khu hao, ko di ngy lm vic, thc hin ch lm vic ba ca my mc hot ng 24/24 gi mt ngy, tng cng lao ng, tit kim cc chi ph v bo h lao ng, cc chi ph ci thin v sinh v iu kin ni lm vic(h thng nh sng, thng gi, chng nhim...) Trong ch ngha t bn hin i, t bn c nhc quy m rt ln. Cc chi ph bo qun, sa cha, thay th, bo m iu kin cho hot ng cng rt ln, nn vic thu hi nhanh t bn c nh li cng c ngha quan trng trong cnh tranh. Do tc ng ca cch mng khoa hc v cng ngh hin hi, t bn c nh cng c nguy c hao mn v hnh. V vy, cc nh t bn phi tm mi cch khu hao nhanh t bn c nh. T l khu hao thng c tnh rt cao ngay t nhng nm u ch to sn phm mi, li dng gi sn phm cao ca u chu k sn phm, sau gim dn khu hao cng vi vic gim gi sn phmcui chu kh ca n. Quy

10

m sn lng ban u cng ln, cng c li cho vic thu hi t bn c nh. Nhng yu cu khng phi khi no cng thc hin d dng. Bi vy, cc nh t bn, mt mt, pht trin h thng t ng ho linh hot, cng vi nhng my mc thit b nht nh c th ch to c nhiu dng sn phn, thm ch c th sn xut nhng sn phm c bit theo cc n t hng khc nhau; mt khc, pht trin h thng doanh nghip va nh d dng i mi t bn c nh trong iu kin cch mng cng ngh hin i v cnh tranh gay gt. ng thi, cvc nh t bn vn tip tc s dng nhng bin php c in nh tng cng lao ng, t chc lao ng theo ca kp, tit kim lao ng ca ngi cng dn. 3. ngha ca vic rt ngn thi gian chu chuyn ca t bn tng tc chu chuyn ca t bn hay rt ngn thi gian chu chuyn ca t bn c ngha rt quan trng trong vic tng hiu qu hot ng ca t bn. Trc ht, tng tc chu chuyn ca t bn c nh s tit kim c chi ph bo qun, sa cha t bn c nh trong qu trnh hot ng, trnh c hao mn hu hnh v hao mn v hnh, cho php i mi nhanh my mc, thit b, c th s dng qu khu hao lm qu d tr sn xut m rng sn xut m khng cn c t bn ph thm. (Hin nay, trong nhiu trng hp, my mc, thit b cc nc t bn pht trin c khu hao ht, nhng vn cn c bn cho nc ngoi di cc hnh thc lin doanh, chuyn giao cng ngh cho cc nc km pht trin). i vi t bn lu ng, vic tng tc chu chuyn hay rt ngn thi gian chu chuyn s cho php tit kim c t bn ng trc khi quy m sn xut nh c hay c th m rng sn xut m khng cn c t bn ph thm. th d, mt t bn c thi gian chu chuyn 9 tun gm 5 tun sn xut v 4 tun lu thng. Quy m sn xut i hi mt lng t bn cho 5 tun sn xut l 100 x 5 =500. Nhng, sau sn phm lm ra phi qua 4 tun lu thng. Do vy, sn xut lin tc cn mt lng t bn lu ng khc cho 4 tun ny l 100 x 4 = 400, tng cng l 900. Nu do nhng nguyn nhn no , thi gian chu chuyn rt ngn li cn 8 tun (rt ngn 1 tun sn xut hay 1 tun lu thng) vi quy m sn xut khng i th t bn lu ng cn thit cho sn xut lin tc ch l 100 x 8 =800, ch khng phi l 900, tit kim dc 100 t bn ng trc. Gi d, t bn lu ng s dng

11

vn l 900 th quy m sn xut s c m rng, t bn lu ng s dng mt tun s l 900:8 = 112,5 ch khng phi l 100, m khng cn c t bn ph thm. Chnh c th, khi mi bt u kinh doanh, thc lng kinh cn yu, t bn thng c u t vo nhng nghnh c thi gian chu chuyn ngn nh cng nghip nh, cng nghip thc phm... Ch khi trng thnh, c vn ln th t bn mi u t vo nhng nghnh c chu k kinh doanh di nh cng nghip nng. Cn vicy dng kt cu h tng(ng s, cu cng ...) thng l lnh vc u t ca nh nc. Cui cng, i vi t bn kh bin, vic tng tc chu chuyn c nh hng trc tip ti vic lm tng thm t sut gi tr thng d v khi lng gi tr thng d hng nm v thu ht c nhiu lao ng sng hn, nh m to ra c nhiu gi tr mi trong c gi tr thng d. V v vy, vic la chn ngnh c thi gian chu chuyn ngn hn v tm cch rt ngn thi gian ca mt vng chu chuyn l mt trong nhng bin php nng cao hiu qu s dng vn ca cc doanh nghip.

Th d, c hai t bn A v B, u c lng t bn kh bin cho mi tun sn xut l 100, u c t sut gi tr thng d m =100%, ch khc nhau thi gian chu chuyn, t bn A l 5 tun(nghnh dt) cn t bn B l 50 tun (nghnh ng tu). sn xut lin tc, t bn A cn mt lng t bn kh bin ng trc l 100 x 50 = 500. Cng vi m=100, sau 5 tun, t bn A to ra mt gi tr thng d l 5x100=500 v sau 50 tun(1nm) to ra mt gi tr thng d l 100x50=5000(hay 500x10vng=5000), nhng lun lun ch cn mt lng t bn kh bin ng trc l 500; cn t bn B, sau 50 tun (1nm) cng to ra mt gi tr thng d l 100x50=5000 nhng cn mt lng t bn kh bin ng trc l 5000. Chng ta gi t gi thng d hng nm(M) l t l tnh bng phn trm gia khi lng gi tr thng d hng nm (M) vi t bn kh bin ng trc (V)
M M = V X 100% = mxn V

X 100%=m.n

12

Trong : - m l gi tr thng d to ra trong mt vng chu chuyn - m/v l t sut gi tr thng dthc t. - n l s vng chu chuyn trong nm. t bn A, t sut gi tr thng d hng nm l: 5000 M= 500 t bn B, t sut gi tr thng d hng nm l: 5000 M= 5000 Nh vy, mc d c t st gi tr thng d (m) phn nh trnh bc lt hai t bn A v B nh nhau, nhng t sut gi tr thng d hng nm (M) phn nh hiu qu hot ng ca hai t bn li khc nhau. Bi vy, vic la chn ngnh c thi gian chu chuyn ngn hn v tm mi cch rt ngn thi gian ca mt vng chu chuyn l mt trong nhng bin php nng cao hiu qu s dng vn ca cc doanh nghip iu gy o tng cho rng, lu thng cng to ra gi tr thng d cho t bn. Song thc t khng phi nh vy. S d chu chuyn nhanh c th em li cho nh t bn nhiu gi tr thng d hn l v thu ht c nhiu lao ng sng hn, n m to ra c nhiu gi tr mi trong c gi tr thng d. x100%= 100%(100%x1 vng) x 100%= 1000% (100%x10 vng)

II-VN DNG VIT NAM 1-c im Vit Nam khi chuyn sang nn kinh t th trng: Chuyn nn kinh t vh hnh theo c ch th trng c s qun l ca nh nc l bc ngot quan trng lm thay i i sng kinh t x hi t nc.

13

S thnh cng hay khng ca qu trnh chuyn i quyt nh s thng li hay khng ca s nghip i mi. Qu trnh i mi nhng nm qua ca nc ta cho thy rng vic chuyn nn kinh t nc ta vn hnh theo c ch th trng c s qun l ca nh nc l ph hp vi xu hng pht trin tt yu khch quan ca nn kinh t, ph hp vi xu hng quc t ho i sng kinh t. Thc t hn mi nm qua, t i hi ng VI (1986), kinh t Vit Nam vt qua nhng thng trm ca nhng thp nin khng hong, bc vo thi k pht trin n nh v tng trng cao, to ra nhng tin rt quan trng bc vo thi k CNH. Bc tranh kinh t chung ca Vit Nam trc i mi l tng trng thp 3,7%/nm, kinh t t cp t tc lm khng n da vo ngun vin tr bn ngoi l ch yu, cc doanh nghip sn xut theo lnh t cp trn a xung, sn phm lm ra do chnh Nh nc tm cch tiu th. Thu nhp quc dn trong nc, sn xut ch p ng c 80-90% thu nhp quc dn s dng. n nm 1985 t trng thu t cc ngun vin tr, cho vay t bn ngoi chim 10,2% thu nhp quc dn s dng.N nc ngoi chng cht, bi chi ngn sch rt ln v tng dn:18,1%( 1980);36,6%(1985), buc nh nc phi pht hnh tin b p. Cng trong nhng nm , nn kinh t ri vo tnh trng khng hong nghim trng, siu lm pht mc 774,7%(1986) ko theo gi c leo thang v v phng kim sot. Vy m t nm 1986, vi ng li i mi ng nca ng, cc cn st do hu qu ca c ch quan liu, tp trung bao cp dn d vi i ko theo s ra i ca nguyn nhn khng hong v suy thoi kinh t. Kinh t tng bc khi phc, tng trng nhanh v n nh, GDP lin tc tng mnh. T khi chuyn sang c ch th trng c s qun l ca nh nc, cc doanh nghip c trch nhim duy tr, bo tn v pht trin ngun vn hin c, ngha l doanh nghip t mnh sn xut kinh doanh t tm u vo v u ra cho doanh nghip.V pha nh nc lc ny ch qun l cc doanh nghip tm v m. Do nghin cu l thuyt tun hon ca t bn rt c ngha i vi vic qun l cc doanh nghip ca nc ta trong nn kinh t th trng c s qun l ca nh nc.

14

Bn cnh nhng thnh tu t c, chng ta cn phi i mt vi mt s thch thc ln nh c s h tng v dch v cn yu km, tim lc kinh t cha mnh, s pht trin kinh t khng u gia cc vng, cc a phng... ko theo s phn ho thu nhp gia cc tng lp dn c... Song nhn chung, c cu kinh t quc dn chuyn i theo hng tch cc. B mt t nc i mi theo hng vn minh v hin i, i sng cc tng lp nhn dn c ci thin c thnh th v nng thn, x hi n nh. Mc tiu dn giu, nc mnh, x hi cng bng, vn minh ang tng bc tr thnh hin thc. 2-nh gi vic qun l s dng vn ca doanh nghip: Trc nm 1986, nn kinh t nc ta pht trin theo m hnh tp trung quan liu bao cp nn hu ht cc doanh nghip u l ca nh nc. S pht trin ca cc doanh nghip quc doanh rt tr tr, lc hu do thiu vn v do thi li vo nh nc ca cc doanh nghip. Ch yu trong thi k ny l cc doanh nghip hot ng theo s ch o ca nh nc, cha pht huy c yu t nhn lc cng nh ngun vn ca nh nc. T sau nm 1986 n nay, nn kinh t nc ta chuyn sang mt thi k mi. Mi trng hot ng ca cc doanh nghip c nhng bin i su sc : nn kinh t nhiu thnh phn , nn kinh t khp kn trc y chuyn dn sang nn kinh t m, cc doanh nghip nh nc c tip cn vi th trng mi, k thut mi, cch qun l mi. Nhng ng thi ng trc nhng th thch khc nghit ca s xm nhp cnh tranh quyt lit ca cc hng ngoi trong c ch th trng. Vai tr, trch nhim, ng li qun l ca doanh nghip c s i mi su sc, tnh trng thiu ng b ca chnh sch lut l qun l tng bc c khc phc. Trong iu kin , h thng doanh nghip nc ta bc u c sp xp lai, s lng cc doanh nghip nh nc tuy gim so vi trc nhng nhng doanh nghip ang hot ng vn chim gi nhng ngnh then cht. Nhiu doanh nghip tr vng v pht huy c vai tr nh hng, trung tm lin kt cc thnh phn kinh t. Tuy c i mi quan trng, nhng cc doanh nghip nh nc vn cn nhng mt yu km :

15

S lng doanh nghip nhiu nhng phn ln l quy m nh, b tr phn tn, 2/3 s doanh nghip c quy m di 200 lao ng, 4% s doanh nghip c quy m trn 1000 lao ng, 81,7% doanh nghip nh nc c vn di 5 t ng Vit Nam.

Trnh cng ngh, k thut qu lc hu, mc hon chnh ng b thp, do hao ph vt cht ln, cht lng sn phm km, sn xut khng nng sut nn khng c kh nng cnh tranh, hiu qu sn xut kinh doanh thp.

S ng gp ca doanh nghip vo ngn sch nh nc tng i ln nhng cha tng xng vi s u t ca nh nc cho cc doanh nghip.

H thng qun l cc doanh nghip cn nhiu yu km. i ng cn b, cng nhn lnh ngh trnh chuyn mn thp, cha c o to cn bn h thng. T thc t trn, chng ta phi sm a ra nhng bin php khc phc

nhng tn ti yu km trn. Th nht, xc nh ng li sn xut kinh doanh cho doanh nghip Nh chng ta bit, hin nay nn kinh t nc ta l nn kinh t nhiu thnh phn tng ng vi n l nhiu hnh thc s hu khc nhau. Bn cnh cc chnh sch kinh t khuyn khch thnh lp doanh nghip ngy mt nhiu. Song vic thnh cng hay tht bi li do rt nhiu yu t tc ng. Nhng nhn t then cht l s quyt nh ca nh t bn. Ngay t u, doanh nghip phi xc nh cho mnh mt hng i ng n, thch hp nht, l vic tr li ba cu hi : sn xut ci g ?, sn xut nh th no ? v sn xut cho ai ?. Ch khi doanh nghip tr li c ba cu hi ny mt cch y , r rng, chnh xc nht th hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip s c gii quyt tt. Nh vy c th ni, cc doanh nghip thc hin qu trnh tun hon t bn. Tr li cho cu hi sn xut ci g doanh nghip cn c chin lc phn tch nhu cu th trng xem th trng ang thiu ci g, m nhu cu v mt hng ny ang tng m n s mang li nhiu li nhun nht cho doanh nghip trong kh nng vn hin c. Sau nh t bn s b vn mua t liu sn xut nh nguyn vt

16

liu, sc lao ng, nh xng... y l giai on vn ca doanh nghip t hnh thi tin t chuyn sang hnh thi hin vt. giai on ny nh t bn phi bit cn i vn mua t liu sn xut v tr lng cho cng nhn theo t l thch hp. Nu mt trong hai nhn t khng c phn b ph hp s lm cho qu trnh sn xut khng hiu qu nh hng ti s tun hon v chu chuyn ca t bn. Da vo phn tch tc chu chuyn ca vn cc doanh nghip khng ch ln k hoch sn xut kinh doanh m cn phi xy dng chin lc kinh doanh di hn bng cch hnh thnh cc qu nh : qu u t pht trin, qu khu hao, qu phc li. Sau mt thi gian sn xut nhng qu ny c a ra s dng m rng sn xut, ci tin my mc, nhp cc dy truyn sn xut hin i lm tng nng sut lao ng, gim chi ph c bit, gim gi thnh sn phm, tng tnh cnh tranh trn th trng. Th hai : tit kim t bn ng trc. Cc my mc thit b sau mt thi gian di hot ng s b hao mn dn, chuyn mt phn gi tr vo sn phm. Ngoi vic ci tin my mc, nhp thm nhng dy truyn sn xut tin tin, hin i cc doanh nghip phi da vo kinh nghim sn xut kinh doanh m d tnh trc nhng cng vic khu hao ti sn c nh. Mt khc trnh hao mn v hnh, doanh nghip phi ht sc tit kim cc chi ph bo qun v sa cha bng cc nng cao thc ngi lao ng i vi vic s dng my mc, tng cng s dng ht cng sut thu hi vn nhanh v thu nhiu li nhun trong thi gian ngn nht. Th ba : a ra cc gii php tng tc chu chuyn vn Mun quay vng vn nhanh tip tc mt chu k sn xut mi cc doanh nghip phi ra sc rt ngns thi gian sn xut v thi gian lu thng v n l thnh phn to nn thi gian chu chuyn ca vn. Cc doanh nghip nc ta trong c ch th trng c s qun l ca nh nc thng a ra cc gii php sau rt ngn thi gian sn xut. p dng khoa hc k thut hin i tng nng sut lao ng. Bn cnh nhp khu mt s dy truyn hin i cc doanh nghip khng nn b qua

17

nhng dy truyn c kh nng s dng bng cch bn li cho nhng doanh nghip cn n. M rng quan h lin doanh, lin kt. Vit Nam l mt trong nhng nc ngho nht trn th gii. Do lin doanh lin kt l con ng ngn nht bt kp vi s tin b ca th gii. Ci tin b my t chc v qun l lao ng. Hin nay mt s doanh nghip nh nc c c cu t chc cng knh, dn n vic gii quyt cng vic chm chp, chng cho ln nhau, vi phm quyn hn v trch nhim ca ngi ny vi ngi khc. V vy cc doanh nghip cn phi tinh gin ti a c cu hnh chnh. Cn i vi ngi lao ng trc tip phi b tr thi gian lm vic hp l 40 gi mt tun ng thi tr lng v nhng phn thng xng ng cho ngi lao ng h c thi gian v vt cht ci thin i sng, khin h lm vic c nng sut v hiu qu hn. Cn rt ngn thi gian lu thng cn s dng cc bin php sau : Cc doanh nghip phi thng xuyn nghin cu th trng, nm bt c tm l, nhu cu ca ngi tiu dng t c quyt nh m rng hay thu hp sn xut mt hng ca doanh nghip trn th trng. Thng xuyn ci tin mt hng, lm phong ph cc chng loi, ph hp vi mi i tng, tui, gii tnh. S a dng ca hng ho em li li ch rt ln : khng nhng tho mn ti a nhu cu ca ngi tiu dng m cn tn dng nhng t liu sn xut cha dng n v gim thiu ri ro trong kinh doanh. p dng cc hnh thc thanh ton linh hot, xc nh r cc th trng phn phi cc hng ho sao cho thch hp nht. Th t : Hn ch ri ro trong kinh doanh : Trong c ch th trng s cnh tranh din ra ht sc khc lit, n to ra nhiu c hi lm n mi song cng cha y th thch v e do. Nm bt c quy lut tun hon v chu chuyn vn, cc doanh nghip tn dng nhiu c hi u t m rng sn xut kinh doanh.

18

3. Cc gii php qun l v s dng vn c hiu qu Vn lun l mt bi ton hc ba i vi cc doanh nghip. Trong giai on nc ta hin nay nhu cu v vn i mi cng ngh v pht trin rt ln. i tm li gii v vn cho cc doanh nghip l mt vn mang tnh thi s v thit thc. 3.1 i vi vic to vn u t : hnh thnh v thc y cc ngun vn u t cho doanh nghip, chnh ph ban hnh ng b, y c ch chnh sch v huy ng vn to hnh lang php l cho doanh nghip thc hin vic huy ng vn. i vi ngn hng v cc t chc tn dng : nh nc cn c chnh sch li sut tin vay hp l, ph hp vi tnh hnh thc t hin ti ca cc doanh nghip, c chnh sch ch trng vic m rng vay di hn doanh nghip va c kh nng u t i mi cng ngh, thit b, va cn i kh nng tr n... Mun vy, nh nc cn tip tc ci cch chnh sch tin t to ra im gp nhau gia cung v cu v vn, mc tiu chnh l gii quyt ba vn : chnh sch li sut, t gi v qun l ngoi hi. i vi cc t chc x hi, on th : khuyn khch cc t chc x hi ( bo him x hi v cc cng ty bo him thng mi...), tham gia cho doanh nghip vay vn tn dng ngun vn nhn ri ca cc c quan ny, ng thi m rng th trng vn trong nc, p ng nhu cu vn u t ca doanh nghip. i vi qun chng nhn dn, ngi lao ng : xy dng mt chnh sch huy ng vn c th, trong quy nh trn li sut, hnh thc vay tr... Nn gn li ch ngi lao ng vi hnh thc huy ng vn nh vic lm, thu nhp... i vi khu vc doanh nghip : + Khuyn khch cc doanh nghip p dng hnh thc thu mua, thu vn hnh. y l nhng gii php cho doanh nghip thiu vn mun u t i mi cng ngh, thit b. Song p dng hnh thc ny chng ta cn hnh thnh nhng

19

cng ty thu mua c chc nng h tr doanh nghip trong vic la chn bn hng, nh gi cht lng my mc thit b... + Thc hin vic lin doanh lin kt gia cc doanh nghip vi cc thnh phn kinh t khc thu ht ngun ti chnh, trnh qun l, cng ngh ca nhng i tc ny. Song c mt vn nh nc cn quan tm l quyn li ca doanh nghip trong kinh doanh. + Cho php nhng doanh nghip lm n hiu qu vay li nhng ngun vn vin tr ca nc ngoi. + Chnh ph cn xc tin, y mnh vic ra i th trng chng khong to mi trng cho vic pht hnh tri phiu, c phiu huy ng vn cho doanh nghip. + Tip tc sp xp, cng c khu vc doanh nghip, y mnh cng tc c phn ho. Vic sp xp khu vc doanh nghip thi gian qua c nhng bc tin ng mng: thu hp li khu vc DNNN, nng cao hiu qu hot ng ca khu vc kinh t ny. 3.2 - i vi vic qun l v s dng vn trong doanh nghip. thc hin tt cng tc ny phi c s kt hp t hai pha: Nh nc v doanh nghip, trong khuyn khch nng cao tinh thn trch nhim ca doanh nghip (c nhn v tp th cn b cng nhn vin). Nh nc ch ng vai tr gim st. V pha Nh nc: - Nh nc cn sm trin khai vic nh gi h s tn nhim i vi cc doanh nghip t p dng nhng u i vi mc khc nhau i vi tng doanh nghip: Nhng doanh nghip c h s tn nhim cao s c u tin vay vn trc, vay s lng ln, trong trng hp cn thit c th ly uy tn lm yu t m bo vay.

20

- Bt k mt d n vay vn no ca doanh nghip u phi c xem xt tnh hiu qu v kh nng tr n mi c php trin khai. Tng cng cng tc hot ng kim tra gim st kp thi php hin nhng sai phm trong vic huy ng vn, vic lp n , vic s dng vn, vic tch lu vn tr n. C quan qun l doanh nghip cn xy dng nhng nguyn tc kim tra, kim sot thng nin cc bo co ti chnh ca doanh nghip ch gim st tnh hnh s dng v huy ng vn ti doanh nghip, c kin kp thi trc s thay i ngun vn ti doanh nghip. Phi gn quyn li v trch nhim qun l doanh nghip trc s thiu ht mt mt ti sn, tin vn. V pha doanh nghip. - Vn ct li qun l s dng tt ngun vn l hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip phi thc s hiu qu, doanh nghip phi lm n c li nhun phi c tch lu. Mun vy, doanh nghip phi t nh gi li mnh v kh nng cnh tranh, ngun lc ca doanh nghip. T xy dng k hoch kinh doanh cho ph hp. Ngh nh 59/CP ban hnh ngy 3/10/1996 quy nh c th hn c ch qun l ti chnh v hch ton kinh doanh ca doanh nghip, song cn xy dng hon chnh cc chnh sch kinh doanh, phng hng pht trin ca tng ngnh, tng lnh vc mt cch c th tng doanh nghip xc nh nhim v, k hoch cho mnh. - Ngh nh 59/CP l mt bc tin trong vic nng cao hiu qu cng tc qun l, s dng v pht trin ti sn v tin vn ti doanh nghip. Tuy nhin, quyn li v trch nhim ca ban lnh o, ban kim sot ni b doanh nghip cn c quy nh c th hn: Mc chu trch nhim, bin php x l, cp quyt nh x l. - Nhanh chng hnh thnh ban kim sot, kim ton ni b doanh nghip gip doanh nghip kp thi pht hin nhng sai st v s dng vn trong hot ng. Quy nh trch nhim ca c nhn, tp th trong vic i vay, cho vay, bo lnh vay, s dng vn vay v tr n.

21

C KT LUN

Nh chng ta u bit , doanh nghip l t bo c bn ca nn kinh t quc dn , l ni kt hp mt cch c hiu qu cc ngun lc to ra ca ci cho x hi , l ngun gc to nn sc mnh kinh t . S giu c ca mt quc gia . Trong giai on hin nay ca nc ta vic qun l v s dng vn hiu qu ca cc doanh nghip l mt vn tng i phc tp . Gia l lun v hin thc cn c nhiu vng mc mu thun cha thc s gii quyt c . V vy nghin cu l thuyt tun hon v chu chuyn t bn vi iu kin hin c ca doanh nghip l rt cn thit cho mi doanh nghip xc nh c v tr v ch ng trn th trng . Nc ta sau hn 15 nm thc hin cng cuc i mi t nn tp trung bao cp sang nn kinh t th trng thu c nhiu kt qu to ln kh quan v cng cn khng t nhng tn ti thiu st . Song nn kinh t Vit Nam ngy cng pht trin, tr thnh b phn ca nn kinh t th gii , khng nm ngoi s vn ng ca nn kinh t th gii v khu vc th vic nng cao hiu qu s dng vn ca cc doanh nghip Vit Nam l ht sc cp thit . Chng ta tin tng vo s lnh o ca v nh hng ng n ca ng v nh nc ngy mt giu mnh , vng bc i ln.

TI LIU THAM KHO

22

1. T bn quyn 2. 2. Gio trnh Kinh t chnh tr Quc gia. 3. Gio trnh Kinh t chnh tr i hc Kinh t Quc dn. 4. Vn kin i hi ng VI, VII, VIII. 5. D tho bo co chnh tr i hi VIII, IX. 6. Bi ging. 7. Tp ch Kinh t pht trin. 8. Tp ch qun l Nh nc. 9. Tp ch Ti chnh. 10. Tp ch Ngn hng.

23