Cng nghip ho, hin i ho gn vi pht trin kinh t tri thc

QPTD - Th nm, 08/ 9/2011-22:41:20

Ti i hi i biu ton quc ln th X, ln u tin ng ta ghi vo vn kin lun im quan trng v pht trin kinh t tri thc (KTTT) vi t cch l mt yu t mi cu thnh ng li CNH,HH t nc. n i hi XI, ng ta tip tc khng nh: y mnh CNH,HH t nc gn vi pht trin KTTT...1 . iu th hin s nht qun, tm nhn xa v tnh nhy bn ca ng ta v vn ny. Cng lnh xy dng t nc trong thi k qu ln CNXH (b sung v pht trin 2011) xc nh: T nay n gia th k XXI, ton ng, ton dn ta phi ra sc phn u xy dng nc ta tr thnh mt nc cng nghip hin i, theo nh hng XHCN2 . thc hin thnh cng mc tiu trn, Cng lnh cng ch r: ton ng, ton dn ta cn nu cao tinh thn cch mng tin cng, ch t lc, t cng, pht huy mi tim nng v tr tu, tn dng thi c, vt qua thch thc, qun trit v thc hin tt tm phng hng c bn; trong , y mnh CNH,HH t nc gn vi pht trin KTTT, b o v ti nguyn, mi trng l phng hng c bn u tin. y khng ch l s tip tc ng li v chin lc CNH,HH c xc nh cc k i hi trc, m cn th hin s nhy bn v pht trin sng to ca ng ta trong vic nhn thc v vn dng hc thuyt kinh t Mc L-nin vo iu kin c th ca t nc trong thi k mi. Tuy nhin, s thay i nhanh chng cc iu kin pht trin, c trong nc v trn th gii, i hi chng ta phi c nhng nhn thc mi v ni dung v phng thc thc hin CNH,HH. Trn th gii hin nay, cng nghip ha khng ch gn vi cc mc tiu, gii php c tnh cht truyn thng, m phi t ti mc tiu hin i v da trn cc cng c, gii php hin i. Theo , CNH phi t n trnh tin tin mi nht ca thi i. V th, CNH,HH c hiu l qu trnh cng nghip ha vi cc mc tiu v gii php ph hp vi iu kin v xu hng pht trin hin i. T nhng thp k cui ca th k XX cho ti nay, khoa hc v cng ngh (KH&CN) c nhng bc pht trin k diu, c bit l cuc cch mng cng ngh thng tin (CNTT). S pht trin cc k nhanh chng ca cc ngnh cng ngh cao, nh: CNTT, cng ngh sinh hc, cng ngh nan... ang hi t vi nhau to thnh nn tng cho mt h thng cng ngh mi ca th k XXI - cng ngh ca nn KTTT. H thng cng ngh mi ny v ang lm bin i su sc cc qu trnh sn xut, cch thc sn xut, kinh doanh v mi lnh vc ca i sng x hi loi ngi. y khng ch l cch mng trong k thut, trong kinh t m cn l cch mng trong cc khi nim, t duy, cch sng, cch lm vic v trong cc quan h x hi i i vi qu trnh bin i lc lng sn xut, t kinh t cng nghip chuyn ln KTTT, l qu trnh ton cu ha (trn thc t ang hnh thnh nn KTTT ton cu). l xu th pht trin tt yu khch quan, xu th y li cun tt c cc quc gia, khng loi tr ai. Nh vy, y mnh CNH,HH gn vi pht trin KTTT l phng thc xy dng mt t nc cng nghip mi trong iu kin ca cuc cch mng KH&CN, ca xu hng ton cu ha kinh t ang gia tng mnh m. Trn c phng din l lun v thc tin u ch ra rng, CNH,HH l mt qu trnh lch s tt yu m Vit Nam phi tri qua nhm ci bin nc ta thnh mt nc cng nghip, c c s vt cht, k thut hin i, c c cu kinh t hp l, quan h sn xut tin b; trang b v ti trang b cng ngh mi nht cho tt c cc ngnh kinh t quc dn, chuyn t lao ng th cng lc hu sang s dng lao ng vi cng ngh (phng tin, phng php) tin tin, hin i, c hm lng tr tu cao; gi gn v pht huy bn sc vn ha dn tc, bo v mi trng sinh thi, nng cao cht lng cuc sng ca con ngi, bo v nn kinh t c lp, t ch v a t nc i ln CNXH mt cch vng chc. Hin nay, xu th ton cu ha kinh t v s pht trin KTTT ang lm thay i mnh m ni dung v bc i ca qu trnh CNH,HH cc nc ang pht trin. N i hi CNH,HH nhng nc i sau (nh Vit Nam) phi ng thi thc hin hai qu trnh: mt l, xy dng nn cng nghip theo hng hin i; hai l, pht trin KTTT trong bi cnh hi nhp kinh t quc t. y l hai ni dung ca mt qu trnh din ra song hnh v phi c thc hin ng thi. ng ta xc nh: CNH,HH nc ta phi da vo tri thc, theo con ng i tt, rt ngn. CNH,HH phi thc hin ng thi hai nhim v: chuyn t nn kinh t nng nghip sang kinh t cng nghip v t mt nn kinh t cng nghip sang KTTT. T mt trnh thp v kinh t v k thut, mun i nhanh v pht trin theo hng hin i cn kt hp pht trin tun t vi pht trin nhy vt. Theo , nn kinh t nc ta phi pht trin theo m hnh lng ghp: mt mt, phi pht trin nng nghip v cc ngnh cng nghip c bn; mt khc, phi pht trin nhng ngnh kinh t da vo tri thc v cng ngh cao. V th, mnh dn i ngay vo pht trin KTTT th chng ta mi c kh nng thay i phng thc v y nhanh tc CNH,HH, thc

hin c cc mc tiu pht trin kinh t - x hi n nm 2020 m ng ta ra. Do vy, gn lin CNH,HH vi pht trin KTTT l con ng gii quyt nhng vn . Bi, KTTT va c th m bo cho s pht trin bn vng do n khng da ch yu vo vic khai thc cc ngun ti nguyn thin nhin, va c th m bo cho s pht trin nhanh v n to ra s bng n v thng tin v sc sng to ca ngun nhn lc. Trong hn 25 nm i mi va qua, Vit Nam t c nhng thnh tu kinh t - x hi quan trng: nn kinh t c tc tng trng cao 7 - 8%/nm v l mt trong nhng nc c tc tng trng kinh t nhanh nht th gii. Trong 10 nm qua, GDP bnh qun u ngi tng gp hn ba ln (nm 2000 l 390 USD, nm 2010 l 1.168 USD); i sng nhn dn c ci thin ng k; nn kinh t ang chuyn mnh sang kinh t th trng; th ch kinh t th trng bt u hnh thnh v ang trong qu trnh hon thin. Nc ta l mt trong nhng nc ng hng u th gii v xut khu go, c ph, cao su v l mt trong nhng nc gii quyt tt mi quan h gia tng trng kinh t vi tin b x hi, c cc t chc quc t tha nhn c thnh tch xa i, gim ngho nhanh nht. Trong lnh vc KH&CN, trnh cng ngh ca mt s lnh vc c nng cao theo kp trnh chung cc nc trong khu vc; nht l, CNTT v truyn thng, in t (nm 1996 nc ta mi bt u s dng internet; n nay, s ngi s dng internet so vi s dn t 31%, hn mc bnh qun ca th gii). Nn khoa hc cng ngh nc ta t c nhng tin b nht nh: t l u t cho KH&CN trong tng chi ngn sch nh nc t mc 0,78% nm (1996), n nay tng ln trn 2%; CNTT c ng dng rng ri trong cc ngnh kinh t quc dn, nh: ti chnh, thng k, in lc, hng khng, y t, gio dc, qun l doanh nghip ci tin t chc qun l, m rng th trng, nng cao nng lc cnh tranh, bc u t kt qu tt. Trong nhng nm i mi, chng ta tng bc to c nn tng v c s vt cht v ngun nhn lc, iu kin thc hin thnh cng ng li pht trin KTTT. Mc d t c nhng thnh tu ng khch l, s ong nn kinh t nc ta vn cn nhiu mt yu km, nht l cht lng tng trng thp, pht trin cha bn vng. Bo co chnh tr ti i hi XI ca ng nu r: Tng trng kinh t cha tng xng vi kh nng; cht lng, hiu qu, sc cnh tranh ca nn kinh t cn km; c cu kinh t chuyn dch chm3 . Nn kinh t nc ta ang cn da ch yu vo ti nguyn v lao ng, gi tr do tri thc to ra cha ng k. C cu kinh t vn cn nng v nng nghip v khai thc ti nguyn. ng gp vo tng trng kinh t ch yu l do vn (chim 52,7%). Gi tr xut khu tuy kh cao, nhng hiu qu km: sn phm xut khu ch yu l nng sn v nguyn liu t qua ch bin. Nng sut lao ng nc ta cn thp hn t 2 n 15 ln so vi mt s nc ASEAN Nguyn nhn ca nhng yu km trn l do: cng tc o to ngun nhn lc cn bt cp trc yu cu pht trin KTTT (lc lng lao ng di do, nhng t l qua o to rt thp, c cu o to li bt hp l, cht lng o to cn thp); nng lc khoa hc v cng ngh quc gia cn yu; kt qu ng dng nhng cng trnh, bng sng ch pht minh khoa hc cn t v thp so vi cc nc; th trng KH&CN chm c hnh thnh; s gn kt hot ng KH&CN vi gio dc - o to v sn xut, kinh doanh cn yu (t l s dng cng ngh cao trong cng nghip ca Vit Nam mi ch khong 20%, trong khi Thi Lan 31%, Ma-lai-xi-a 51%, Xin-ga-po 73%...); u t cho i mi thit b - cng ngh ca cc doanh nghip Vit Nam thp, ch khong 0,2 - 0,3% doanh thu (trong khi n l 5%, Hn Quc l 10%); nng lc hoch nh chnh sch cn yu s o vi yu cu pht trin CNTT; cng tc ng dng CNTT nhiu ni cn mang tnh hnh thc, hiu qu thp... T thc tin trn cho thy, y mnh CNH,HH gn vi pht trin KTTT, gp phn thc hin thng li mc tiu dn giu, nc mnh, dn ch, cng bng, vn ninh, cn thc hin tt mt s vn c bn sau: 1. Hon thin th ch kinh t th trng nh hng XHCN; b o m n nh kinh t v m; huy ng v s dng c hiu qu cc ngun lc. thc hin tt vn , cn tip tc i mi vic xy dng v thc thi lut php bo m cnh tranh bnh ng, minh bch gia cc doanh nghip thuc mi thnh phn kinh t; i mi cng tc quy hoch, k hoch v iu hnh pht trin kinh t theo c ch th trng; ng thi, thc hin tt chnh sch x hi. Cng vi , cn c h thng c ch v chnh sch ph hp, c bit l c ch, chnh sch ti chnh, tin t nhm nng cao cht lng tng trng, bo m s pht trin an ton, lnh mnh ca nn kinh t; bo m quyn t do kinh doanh v bnh ng gia cc thnh phn kinh t; to lp ng b v vn hnh thng sut cc loi th trng. 2. Pht trin mnh cng nghip v xy dng theo hng hin i, nng cao cht lng v sc cnh tranh. Trong qu trnh , phi c bit coi trng vic pht trin KTTT, bo m tng hm lng khoa hc cng ngh v t trng gi tr ni a trong

sn phm; pht trin c chn lc cng nghip ch bin, ch tc, cng nghip cng ngh cao, cng nghip nng lng, khai khong, luyn kim, ho cht, cng nghip quc phng. Cng vi , cn u tin pht trin cc sn phm c li th cnh tranh, sn phm c kh nng tham gia mng sn xut v chui gi tr ton cu; pht trin mnh cng nghip h tr; tng bc pht trin cng nghip sinh hc v cng nghip mi trng. ng thi, cn ch pht huy hiu qu cc khu, cm cng nghip (Khu cng ngh cao Ho Lc - H Ni, Khu cng ngh phn mm Quang Trung - thnh ph H Ch Minh...) v y mnh pht trin cng nghip theo hnh thc cm, nhm sn phm to thnh cc t hp cng nghip quy m ln v hiu qu cao. 3. Pht trin mnh cc ngnh dch v, nht l cc dch v c gi tr cao, tim nng ln v c sc cnh tranh. Pht trin khu vc dch v t tc tng trng cao hn cc khu vc sn xut v cao hn tc tng GDP l mt hng quan trng trong chuyn dch c cu kinh t. Cn tp trung pht trin mt s ngnh dch v c li th, c hm lng tri thc v cng ngh cao, nh: du lch, hng hi, hng khng, vin thng, cng ngh thng tin, y t...; hnh thnh mt s trung tm dch v, du lch c tm c khu vc v quc t. Hin i ha v m rng cc dch v c gi tr gia tng cao, nh: ti chnh, ngn hng, bo him, chng khon, l-gi-stc v cc dch v h tr kinh doanh khc; pht trin mnh dch v KH&CN, gio dc v o to, vn ha, thng tin, th thao, dch v vic lm v an sinh x hi. 4. Nng cao cht lng ngun nhn lc, i mi ton din v pht trin nhanh gio dc v o to. Pht trin v nng cao cht lng ngun nhn lc, nht l ngun nhn lc cht lng cao, l mt t ph chin lc, l yu t quyt nh y mnh pht trin v ng dng KH&CN, c cu li nn kinh t, chuyn i m hnh tng trng v l li th cnh tranh quan trng nht, bo m cho pht trin nhanh, hiu qu v bn vng. Trong qu trnh , cn c bit coi trng pht trin i ng cn b lnh o, qun l gii, i ng chuyn gia, qun tr doanh nghip gii, lao ng lnh ngh v cn b khoa hc, cng ngh u n. Ch o to ngun nhn lc p ng yu cu a dng, a tng ca cng ngh v trnh pht trin ca cc lnh vc, ngnh ngh; thc hin lin kt cht ch gia cc doanh nghip, c s s dng lao ng, c s o to v Nh nc pht trin ngun nhn lc theo nhu cu x hi. ng thi, thc hin tt cc chng trnh, n o to nhn lc cht lng cao i vi cc ngnh, lnh vc ch yu, mi nhn; ch trng pht hin, bi dng, pht huy nhn ti; o to nhn lc cho pht trin KTTT. Theo , Nh nc phi c c ch, chnh sch ng b trong thc hin Ngh quyt s 27, ngy 06-82008 ca Hi ngh Trung ng 7, kho X v xy dng i ng tri thc trong thi k y mnh CNH,HH t nc. 5. Tp trung pht trin KH&CN, m b o thc s l ng lc then cht ca qu trnh pht trin nhanh v b n vng. Theo , cn hng trng tm hot ng KH&CN vo phc v CNH,HH, nht l CNTT, bo m pht trin theo chiu su gp phn tng nhanh nng sut, cht lng, hiu qu v nng cao sc cnh tranh ca nn kinh t; thc hin ng b cc nhim v: nng cao nng lc, i mi c ch qun l, y mnh ng dng KH&CN, tng cng hi nhp quc t v khoa hc, cng ngh. i t, PGS, TS. NGUYN MINH KHI Ph Gim c Hc vin Chnh tr