You are on page 1of 3

Nha th Le T Tan

Le T Tan (1378 - ?) ngi lang Trieu ong, huyen Thng Phuc (nay la huyen Thng Tn, tnh Ha Tay) la tr thc yeu nc, nha van hoa va la nha th ln. Cac bai th cua ong the hien mot tam hon thanh cao, hoa hp vi thien nhien. Ong la tac gia cua nhieu bai phu noi tieng, nh Ch Linh sn phu, Hoi anh dien phu, v.v. Va ac biet bai Phu Xng Giang the hien long t hao dan toc, t tng Chnh tr sau sac. Le T Tan (sau oi la Nguyen T Tan) hieu Chuyet Am, sinh nam 1378, que lang Trieu ong, huyen Thng Phuc (nay thuoc xa Tan Minh, huyen Thng Tn, tnh Ha Tay). Ong thi o Thai hoc sinh nam 1400, cung khoa vi Nguyen Trai, di trieu Ho Qu Ly, nhng khong ra lam quan. Sau khi Le Li khi ngha chong Minh, Le T Tan a theo Le Li va c giao gi chc Van cao, tc la lam nhiem vu thao cong van, giay t, th tn... Cuoc khang chien chong Minh ket thuc thang li, vng trieu Le ra i, Le T Tan lai co mat trong cong cuoc xay dng vng trieu mi. Ong lam quan ti chc Nhap noi hanh khien tri tam quan kiem Nhap th kinh dien, trai 3 i vua: Le Thai To (1428 - 1433), Le Thai Tong (1434 - 1442), Le Nhan Tong (1443 - 1459). Le T Tan mat nam nao cha ro. Can c vao bai ta sach Viet am thi tap, Le T Tan viet nam 1459, co the suy oan ong mat phai sau nam ay, tc la ong tho hn 80 tuoi. Trong lch s van hoc Viet Nam, ten tuoi Le T Tan gan lien vi bai Phu Xng Giang, ong viet e ca ngi chien cong ngay 3-11-1427 cua ngha quan Lam Sn a tieu diet 7 van quan Minh va bat song may tram tng lnh cua giac tai Xng Giang trong o co Thoi Tu, Hoang Phuc. Qua bai Phu Xng

Giang ngi oc khong ch thay Le T Tan mot trai tim yeu nc thiet tha, mot tinh than t hao dan toc ma con co t tng Chnh tr sau sac khi ong noi ve s thanh bai trong viec gi nc. Theo ong, muon gi vng nc, khong cot nui song hiem yeu, khong cot binh hung tng manh, ieu can ban la phai co con ngi, co Chnh ngha: Co c cong mi ln Co ngi at mi linh Gi nc khong cot hiem yeu Gi dan khong cot hung binh. S trng van hoc cua Le T Tan la lam phu. Ben canh Phu Xng Giang, ong con co hn 20 bai phu khac, o Ch Linh sn phu, Trieu tinh phu, Quan chu phu, Hoi anh dien phu... la nhng bai co gia tr cao ve noi dung va nghe thuat, phan anh tnh cam nong tham oi vi at nc, long lo nc, thng i cua Le T Tan. Di san phu cua Le T Tan e lai c chep trong Hoang Viet van tuyen va Quan hien phu tap. Le T Tan sang tac kha nhieu th nhng that lac cung nhieu, hien ch con hn 70 bai nam rai rac cac sach Viet am thi tap, Tinh tuyen ch gia luat thi, Toan Viet thi luc, Hoang Viet thi tuyen. Le T Tan lam th tren quan iem thi phap cua mnh. Ong tng noi: "Toi cho rang phep lam th kho lam thay! Th luat ch co 56 ch, th tuyet cu lai ch co 28 ch, ma u moi the cach. Muon th co knh, thanh am th lai gan vi tho; muon ep e, phong phu th lai gan s loe loet; hao phong th de buong tha, that tha th de que mua. Cho nen li y gian d ay u, mach lac thong suot, chat phac ma van nha, mi la ma khong truc trac, trung hau nhng khong tho kech, cao sieu ma van on hoa, o la nhng ieu rat kho co the at

c" (Ta sach Viet am thi tap). Nhan xet ve th Le T Tan, Phan Huy Chu viet: "Th ong chuong gian d, phan nhieu co y th co". oc th Le T Tan, chung ta bat gap mot tam hon thanh than, ung dung, cao khiet, gap mot thien nhien trong mat vi nhng hng v cua hoa trai, cua ong, cua tri, nc, nang gio hien hoa; tat ca, ch co the tm thay trong the gii tinh than tnh tai, ong xa: Nang hoe em du x tng voi, Mem mai choi sen quat gio tri. Sac lan mau thu tri rn bng, Nh long ve nui nc trong ngi. Cua vang gach ng vao ang sm, Phat thu da xanh n mui roi, Bnh san ru ngon vui c uong, i g giau cuc nh vang phi. (au thu - Ban dch Hoang Viet thi van tuyen). La mot tr thc yeu nc, mot nha van hoa, nha th hoc van rong khap, Le T Tan xng ang c hau the tran trong ghi nh

You might also like