Stephen R.

Covey tuy n ch n v gi i thi u

10

Theo dng th i gian

Cng Ty Samsung Trn trng gi n bn cun sch ny.

Phin bn ebook ny c thc hin theo bn quyn xut bn v pht hnh n bn ting Vit ca cng ty First News - Tr Vit vi s ti tr c quyn ca cng ty TNHH Samsung Electronics Vit Nam. Tc phm ny khng c chuyn dng sang bt k hnh thc no hay s dng cho bt k mc ch thng mi no.

Original title: EVERYDAY GREATNESS: INSPIRATION FOR A MEANINGFUL LIFE

by Stephen R. Covey, David L. Hatch

Copyright 2010 by FranklinCovey Co., and The Readers Digest Association, Inc. Vietnamese Edition Copyright 2010 by First News - Tri Viet. All rights reserved. This licensed work published under license.

EVERYDAY GREATNESS HT GING TM HN: THEO DNG THI GIAN Cng ty First News Tr Vit gi bn quyn xut bn v pht hnh n bn ting Vit trn ton th gii theo hp ng chuyn giao bn quyn vi Thomas Nelson, Inc. Bt c s sao chp no khng c s ng ca First News v Thomas Nelson u l bt hp php v vi phm Lut Xut bn Vit Nam, Lut Bn quyn Quc t v Cng c Bo h Bn quyn S hu Tr tu Berne.

CNG TY VN HA SNG TO TR VIT - FIRST NEWS

11 H Nguyn Th Minh Khai, Qun 1, TP. H Ch Minh Tel: (84.8) 38227979 - 38227980 - 38233859 - 38233860 Fax: (84.8) 38224560; Email: triviet@firstnews.com.vn Website: www.firstnews.com.vn

Stephen R. Covey
tuyn chn v gii thiu

Nhiu tc gi

Theo Dng Thi Gian

10
Bin dch:

Thu Trang - Minh Ti

First News
NH XUT BN TNG HP TP. H CH MINH

Thn tng tt c nhng ngi ang trn tr, ang vt qua nhng kh khn, th thch tinh thn v lun gi vng nim tin tm c hnh phc cuc sng, t c c m ca mnh.

- First News

Cc sng tc bi dch cng tc ca bn c v cc ch Sng p (tm hn cao thng, gng vt kh, nhng cm xc su sc v cuc sng, tnh bn, tnh yu...) cho cc tp Ht Ging Tm Hn tip theo xin gi v: HT GinG Tm Hn - firST newS 11H nguyn Th minh Khai, Q.1, TP. HCm Tel: 38227979 - 38227980 fax: (08) 38224560 email: firstnews@firstnews.com.vn web: www.firstnews.com.vn

Li gii thiu

Ti l mt ngi may mn!

Sng trong mt th gii y bin ng, vi nhng cuc khng hong, cht chc v th than, ti thy mnh tht may mn khi hng ngy c gp g vi rt nhiu c nhn trn khp th gii. H l nhng ngi dng cuc sng ca mnh chng minh rng th gii quanh ta vn tht ng qu, ng yu. Gia lc chng ta phi nghe qu nhiu nhng v b bi ca cc doanh nghip v tnh trng suy i o c trong kinh doanh, ti thy mnh tht may mn khi quen bit nhiu nh lnh o cp quc gia, ch tch cc tp on v cc t vn vin o c, lim chnh. Sng trong th k khi m ti c, chin tranh, thin tai v dch bnh lun rnh rp, e da, ti cm thy mnh tht may mn khi c lm vic cng cc nh hnh php, cc chuyn gia trong lnh vc qun s, cc nh lnh o, cc gio s bc s sn lng cng hin cho mi ngi.
5

Ht ging tm hn

Sng trong thi i khi m tnh ph t v mi rng buc gia nh ang b e da nghim trng, ti cm thy mnh tht may mn khi bit nhng ngi cha tn ty, nhng ngi m bao dung ang tng ngy tng m n lc ht sc mnh cho s ln khn c v th cht ln tm hn ca con ci. V trong mt k nguyn ni trng hc v gii tr tn ti y nhng t nn x hi, ti cm thy mnh tht may mn khi c gn gi nhng gio vin nhit tm, nhng thanh nin ti nng, tt c u giu c c v tri thc v tm lng, hng ngy h vn ang mit mi to nn s thay i - theo mt cch ring. Qu thc, ti cm thy mnh may mn khi c c hi gp g nhng con ngi nh th trn mi no i. Chnh h mang n cho ti nim tin rng bt c ni u trn tri t ny vn lun hin din nhng con ngi giu lng nhn hu, khng ngng dn thn, cng hin cho i. H chnh l ngun cm hng bt tn ca ti. V ti ang mun truyn ngun cm hng n bn qua tp sch ny. M rt c th, bn cng l mt ngi trong s h.
- STEPHEN R. COVEY

Theo dng thi gian

M c i
Ngi lim chnh l ngi lun lm theo l phi bt k ngi khc c bit n vic lm ca h hay khng.
- Oprah Winfrey

ra cu c bn cng gn cn nh g nh ca gia nh trn mt hn o gia h new Hampshire.

nm 11 tui, mi khi c c hi, cu b li

mt ngy kia, trc khi ma c vc trn v, cu cng cha hm h i cu t khi mt tri cn cha xung ni. H bt c sunfish v c pecca bng mi giun. Cu b cn thn buc mi vo chic cn cu nh bng bc ri bt u tp th. Thit b dng mi cu gi khuy ng ln nc lp lnh nh hong hn to thnh nhng gn sng ln tn nhiu mu sc; v ri khi mt trng ln cao ta rng c mt h, nhng gn li ti dn dt bc.
7

Ht ging tm hn

Khi chic cn b ko ln su xung nc, cu b on chc phi l mt con c rt ln mi c th ko chm chic cn nh vy. Cha cu t ra hi lng khi thy con trai x l tnh hung mt cch rt chuyn nghip. Cui cng, khi con c dnh cu, cu b thn trng a n ln khi mt nc. l con c to nht cu tng thy, nhng n l mt con c vc. Hai cha con chm ch nhn ngm chin li phm tuyt vi, di nh trng bc, mang n phng ln xp xung nhng hi th kh nhc. ngi cha chm dim v nhn vo ng h. 10 gi ti - hai ting trc khi t c trn v. ng nhn con c ri li nhn a con trai. ng ni: Con hy th n tr li h i. Thng b mu mo: Cha. Vn cn nhng con c khc c m. ngi cha ni. -

Nhng l con c ln nht. - Cu b ni trong khi vn khc. n nhn quanh h. Di nh trng, khng c bt c ngi nh c hay thuyn chi no quanh y. ri n nhn cha.
8

Theo dng thi gian

V mc d chng ai trng thy hai cha con cng nh khng ai bit h cu c con c ny nhng thng b c th c c r rng nhng li cha n nh ni, rng chng c g phi thng lng v quyt nh ny c. n chm chm tho li cu ra khi ming con c ri ngm ngi nm thnh qu ca mnh tr li ln nc lp lnh nh trng. Con c quy mnh v nhanh chng ln mt. Cu b thm nh c l cu chng bao gi c trng thy mt con c no to nhng na. l cu chuyn ca 34 nm v trc. Cn gi y, cu b l mt kin trc s thnh t thnh ph new York. Cn nh g ca cha cu vn nm trn hn o gia h. Cu cng nh cha tip tc dy con trai v cc con gi ca mnh cch cu c trn bn tu y. V cu ng. Cu cha bao gi cu c mt con c no ln nh con c cu tng cu c vo m hm . Tuy nhin, con c khng hon ton bin mt trong cuc i cu, cu vn trng thy n mi khi cu phi i mt vi nhng la chn kh khn. Cha tng dy cu rng o c ch l mt vn n gin gia ng v sai, nhng lm
9

Ht ging tm hn

sao sng c o c mi l mt iu kh. Liu chng ta c tun theo l phi khng khi ta bit khng ai chng kin? Liu chng ta c t chi mt con ng tt a ta ti thnh cng? Hay t chi bn s c phiu khi trong tay nm gi nhng thng tin c li m chng ta bit chng ta khng nn c? Chng ta s lm c nhng iu nu ngay t nh, chng ta c dy phi th con c tr li h. V nh th chng ta s hc c mt bi hc qu gi: s tht. nhng quyt nh ng n s lu li du n trong tm tr mi chng ta. l cu chuyn m chng ta c th t ho k li cho bn b v con ci. khng phi l cu chuyn v vic chng ta c hay c th ginh c nhng c hi ngn vng, m l cu chuyn v vic chng ta lm ng v t chng ta s cng thm mnh m tin ln. - James P. Lenfesty

10

Theo dng thi gian

C b trong trn bo tuyt

Danh ting ngn nm nh ot bi hnh vi c x trong mt gi.
- Tc ng Nht

nng tri vng khp khng gian. Vn vt nh c trt b tm o bng tuyt lnh gi, cnh ng ch cn li nhng khong tuyt loang l. Tra hm y, va hon thnh cng vic, william miner - mt nng dn sng gn Center, north Dakota, h hi bc vo nh ni vi v rng: Ch m nay na thi l tuyt s tan ht em . Sau ba tra, miner lic nhn qua khung ca nh bp. Tri i! - Anh ku ln. pha bc, mt m my en dy c che lp c ng chn tri. m my n n ko v ln lt mt tri rng r.
11

l mt bui sng thng Ba tht p.

Ht ging tm hn

Vi linh cm ca mt ngi tng tri, miner gt g: Mt trn gi bc ma xun y m. V h c th ngi quan st con qui vt v hnh v tng ang khuych trng kch c. Bt ng, miner bo v: Em ct i. Anh ti trng n bn tr. Anh khng thch thi tit th ny cht no. miner khoc vi chic o ma, nhy ln ch nga Kit tt nht v bt u phi xung con ng dn ti trng hc cch gn bn cy s. Ti lc ny, m my en ko v cun cun chng khc no mt con qui vt khng l ln t hon ton nh nng m p ban sng. Vn vt s hi, im lng, nn th ch i. mt trn ma tuyt l rt but ko theo gi qut hung hn vo ngi v nga. miner c gng lun lch ti trng, anh buc con Kit bn cnh nhng con nga ang hong ht s hi khc ri tt t chy vo trng. Gio vin v hc sinh trong lp ang chm ch quan st din bin ca trn bo tuyt nhng vn t v tp trung vo bi hc. mc d nhiu hc sinh c nga v xe trt tuyt ring trong chung nga ca trng nhng theo ni quy ca trng th trong thi tit ma bo, khng a tr no c php ri trng tr khi cha m ti n.
12

Theo dng thi gian

- Con cho b! - C b Hazel miner 15 tui reo to. C quay sang pha em trai emmet 11 tui v em gi myrdith 8 tui - Ch on l chng ai tin tng mnh i con nga gi maude v nh u. miner mm ci: - nhanh ln cc con! mc o khoc vo, cn khn qung c y ny. Hazel ci xung, va nhanh nhn buc li i giy qu kh cho em gi va ni vi emmet: - Em ng qun cun sch lch s y nh. nhn nhng c ch v li ni ca Hazel, miner thm ngh Hazel ng l mt ngi ch c ng tin cy, bit quan tm chm cht cho cc em. nhng vic c b lm lun vt xa s mong i ca mi ngi. Anh a myrdith ti chic xe trt tuyt c lp vm che bng vi bt ang t bn ngoi ri t hai con nh ngi thnh hng cui, anh cn cn thn khoc ln chng hai chic chn v mt chic o chong rng c k. Sau , Hazel l lng ngi vo ch ngi ca ngi li trong khi cha buc con maude vo xe. Gia ting gi rt m m, miner c gng ni tht to vi con gi:
13

Ht ging tm hn

- Cc con hy yn trong nh. B s i dn con Kit v chng ta s ln ng. Con maude ang hng mt v pha ca bc dn ti nh. T trc ti nay, n lun l mt con nga im tnh v d dng iu khin. nhng ngay lc , mt ting sm n ng khin n git mnh s hi. n lng ln hong lon, ri phng phng bng qua cnh ca pha bc. Hazel c ly li cn bng nhng c b khng th nhn thy g qua lp tuyt ang xoy mnh v v th c khng nhn ra rng con maude ang i sai hng. Hazel c trn tnh hai a em ang trn mt s hi pha sau: - ng s. Ch em mnh s v nh trc b v con Kit cho m xem. Con maude bit ng v nh m. Hazel khng th kim sot ni con nga v chic dy cng tut khi tay c b khi con nga lng ln. mi sau, con maude cng i chm li v ri dng hn, n th dc do mt mi v lnh cng. emmet hi to: - Chng ta v ti nh cha ch? Chng ta c v trc b khng?
14

Theo dng thi gian

Hazel bc ra ngoi tri tuyt ln. Gia khng gian nhe nhot v gi, tuyt v bng ti, c b khng th ni chnh xc mnh ang trn ng hay trn cnh ng. Xung quanh lc ny ch l mt bin tuyt trng mnh mng bao ph, tt c nh ch chc ch nut chng my ch em. Th hn hn, c b b li gh li, tay nm chc dy cng. - Khng. Chng ta cha v nh u em , nhng ch ngh l chng ta ang u gn nh thi. Con maude bnh tnh li ri, n s bit ng. Con maude dng nh hi hn v s mt kim sot ca mnh nn n ra sc ln m tm ng thot khi chn a ngc mt m . nhng ri n b sa vo mt ch trng y nc do tuyt tan v trn b mt ph y bng tuyt mi. mt bn dy cng b tung ra, Hazel phi bc xung ch tuyt tan lnh but trn mt t, th tay xung nc c gng d dm tm dy cng, buc cht li. n khi dn c con maude ra khi trng nc th c b t sng t u n tht lng, chic o khoc lc ny chng khc no mt chic o st nng trch nng ln tm thn mt nhn v but cng.
15

Ht ging tm hn

Gn , Hazel thy nh ca mt cy tr chng hng ro nh ln trn nn tuyt trng. C th c b i trong tuyt cho n khi bm c vo hng ro dy thp gai. Hng ro ny tr thnh ct mc hng chng v pha nng trang. emmet t m bc ra xem ch gi ang lm g. Chng cng nhau g b lp tuyt ph trn mt con maude nh mt chic mt n pha l trong sut. Hai ch em tm ly dy cng v hng con maude i men theo hng ro. nhng mt tuyt bi to chn kn c ng i nn chng buc phi tm mt li i khc. Trc hy vng v mt chn an ton va b dp tt mt cch ph phng, emmet v Hazel nh phi ln m tm mt hng ro thp gai hay mt ct tr khc, nhng mong tm li c hi cho mnh. nhng chng nh bt lc. (Cnh ca dn ti nng trang ch cch vi chc mt b chn vi trong ci tuyt khng l kia). Trc s m o ca gi v tuyt, hai ch em nh phi b tr li chic xe. nh cm thng vi s mt nhc ca ch, con maude ngoan cng ko chic xe cho n khi chic xe nghing ng do vng phi mt chng ngi vt ngm, ri
16

Theo dng thi gian

b lt ngc v ht bn tr ng nho khi mi vm bng bt. mt ln na, Hazel v emmet li bc ra ngoi. Chng ra sc y, ko ri li y. nhng chic xe ln su trong tuyt vn c tr l ra . Gia bng m c qunh, Hazel t nh bng mi cch phi tm ra ng v nh - l trch nhim ca ngi ch c. C b d dm bn trong chic bt. , tm thy ri, chng ta ang nm trong mt ci hang nh nn chng ta c th bin ni ny thnh mt ni m p v d chu hn. K t khi chic xe b lt, nn g cht hp tr thnh bc tng thp hng v pha ng cn chic vm bng bt khng c rm ph hai u lm thnh mt chic lu nh. Trong bng ti, Hazel tm thy chn v o chong. D lc ny bn tay t di nhng c b vn c gng ph hai chic chn ln trn nh bng bt. nghe li Hazel, emmet v myrdith nm xung, thu mnh gn ln trong . Gi rt lin hi qua l h pha bc, ph vo trong nhng lung kh lnh t ngi. Hazel li ra sc che chn hng gi y bng chic o chong c k. Gi thi tc tm o bay ln phn pht, nhng cui cng Hazel
17

Ht ging tm hn

cng ging c chic o bao quanh em trai v em gi. Gi cng lc cng mnh, thc tng hi nh dao, x toc vm bt. Hazel v ly mnh bt b rch ri chng ln chic o chong. C b tn dng bt c th g c th. Ch c mt cch hai a em yn mt ch l c b phi nm ln chng. Lc ny, ba a tr chng cn g che chn khi trn bo tuyt khng khip tr my tm vi lng lng ang b thi bay phn pht. Tuyt ri cng lc cng nhiu v dy. Ba sinh linh nh b nm thoi thp bt ng, tr no v th xc ca chng gn nh t di. Hazel c gng ko mnh ra khi trng thi . C b go ln: - emmet! myrdith! Cc em khng c nhm mt y. Hai a ng dy ngay i! Ch s m n mt trm. C ng ln ngi xung nh khi cc em ang chy. no bt u, mt, hai, ba! Hazel dn cm nhn c s c ng ca cc chi bn di c th. C b c gng t iu khin chng, no c b ra lnh cho chn nhng
18

Theo dng thi gian

c khng dm chc chng c cn vng lnh na khng. - em mt qu. Chng ta khng dng li c sao? - myrdith thu tho ni n. - Khng. Chng ta ch mi lm n by mi mt thi. - Hazel cng quyt. C b tip tc bo hai em: - Cc em hy xe ra khp li cc ngn tay ca mnh mt trm ln. emmet th u ra khi chic o chong: - Thi no ch Hazel. Hy vo y i. Chng ta c ch tr m. - Khng, ch khng th vo c - B qun o m tuyt ch cn cht hi m vn c gng dang rng chia s cho hai a em. - mi th b thi bay ht ri. Ch phi ra ko chng li. Vi li, ch khng lnh lm. Hy ht bi nc m tuyt vi nh trong bi th dc sng nay i no. - Hazel ng vin cc em. T bn trong chic o chong vng ln ging ht trong tro ca hai a tr - nhng ca t chng va mi vui v ht vo sng nay - nhng ca t ra i cch y c trm nm.
19

Ht ging tm hn

i sao p ngi! Bao la mt tri. Cnh ng mnh mng tt ti. Oai nghim i i. Non cao tuyt vi. n y trn cnh ng vui. Bn tr ht vang bn cu th. - Ch em mnh cu nguyn Cha che ch cho chng ta i. - myrdith gi ri bt u: Con ang c chm vo gic ng... - Khng, khng phi nh vy! - Hazel ct ngang. - Hy thay bng bi Cha ca chng ta i. Th ri chng trang nghim c li cu nguyn. m hm nh ko di v tn. Hazel ch cho cc em tp th dc, k chuyn, ht h, cu nguyn. C b ngi lng l gia tri bo tuyt tng nh khng bao gi ngng ri, thi thong c b a i tay gn nh t lit ca mnh g b nhng lp tuyt cng bao quanh chn myrdith v emmet. Chnh trong tri m khc nghit, bn tay c b truyn hi m cho cc em v xua i nhng him nguy ang rnh rp. Hazel cn dn k cng hai em ht ln ny ti ln khc: Hy nh l hai em khng c php ng u y - ngay c khi ch ng qun.
20

Theo dng thi gian

Hy ha vi ch l cc em s khng ng, bt k cc em c thy bun ng th no. Hy gi cho nhau lun thc. Cc em c ha khng?. Chng ha. mt vi ln, myrdith ln ting hi rng Ti sao cha khng tm chng ta?. Trong khi , va thy bn tr bin mt khi sn trng, william miner lin thc con Kit phng qua nhng n tuyt mi v nh vi nim tin chc chn rng con maude v nh trc. Anh gp v ca. H nhn nhau, nh mt ng ngng, lo lng v s hi. ngay lp tc, anh thng bo khn cp cho ngi dn quanh vng. Gn 40 ngi n ng mo him mng sng nhanh chng i tm. H kin nhn sc so khp cc cnh ng v cc con ng t nng trang ca miner dn n trng hc. ri h dng li ti cc nng trang i nhm, cp cu nhng ngi b t cng, ung c ph cho m v bn k hoch mi. Tt c nhng a tr khc u an ton trong nh. nhng sau bao n lc, mi ngi vn khng pht hin ra bt c du hiu g ca ba ch em Hazel. Gi mnh thnh bo vi vn tc ln ti
21

Ht ging tm hn

gn 100km/gi, nhit h dn n gn 00C. nn tri xm b bng ti ln t. Tuyt vn khng ngng ri. Trc tnh hnh , nhng ngi tm kim phi dng li ch tri sng. Bui sng hm sau, mt nhm ngi thng bo c du vt ca mt chic xe trt tuyt nh v mt con nga pha ca nam ca trng hc b vi lp do tuyt ri qu nhiu. ngay lp tc, nhm tm kim c t chc li. nhng ngi i theo i th dng xe trt tuyt, ngi i l th ci nga cn mt s ngi i b tm kim trong phm vi 800 mt. H i ti i lui, sc so ht khu t b tuyt ph trng xa. Vo lc hai gi chiu th Ba, 25 gi k t lc nhng a tr nh miner mt tch, nhng ngi tm kim thy du vt mt ng c cch trng hai dm v pha bc. l mt chic xe trt tuyt b nho. K l mt con nga ng bt ng nhng vn cn sng. mt g cao b tuyt bao ph nm di vm ca chic khung xe tr tri. Thn th cng ngc ca mt c b nm p mt xung vi chic o khoc khng ci nt tri rng. i tay c b ang m ly em trai v em gi che ch cho chng.
22

Theo dng thi gian

on ngi tm kim nh nhng c b ri g b chic o chong v tm bt rch nt m c trm ln c th. Bn di l myrdith v emmet, c hai m man, c th nh ng cng nhng vn sng. Chng ha khng ng qun d Hazel bit chng c th s khng bao gi tnh li c na. ngy nay, trn sn tr s ta n thnh ph Center, mt tng i tng nh bng granite c dng ln sng sng nh mt thch thc gia t tri rng ln vi dng ch c khc nh sau: TNg NH Hazel Miner 11. 04. 1904 - 16. 03. 1920 Vi ngi qu c l i vinh danh Vi ngi ng thi l bia tng nh Vi hu th l ngun cm hng Cu chuyn v cuc i, cu chuyn ca c Trong k c ca ht Oliver Cn mi khc ghi ci cht bi hng.
- Helen Rezatto 23

Ht ging tm hn

Thin ng trn mt t
Nu khng bit khi no bnh minh s n th hy m rng tt c cc cnh ca trong nh bn.
- Emily Dickinson

thng mi li m p nh hm y. y c l l mn qu m Thng mun ban tng cho nhng ngi dn sinh sng vnh ai tuyt ca michigan trc khi i binh hng mnh ca thn bng gi ko n. Trong hp qu k diu y cha ng bu khng kh ngt thm v nhng ln gi hy hy. Ti cng rick - mt ngi bn thn lu nm - i do trn mt con ng gn nh ti. C hai tr chuyn v v thu hoch bp va qua v vic nhng chic l ca ma thu vn cn lu luyn cha chu la cnh.
24

Him khi thi tit ca mt bui sm

Theo dng thi gian

ang i th t nhin rick khng li. - ny! Chng ta i n h michigan(1) nh. Anh bn ti h hi ngh. Ti tht s phn khi khi nghe li ngh ca rick. C hai chng ti bit rt r a danh h michigan c tc ng k diu i vi mi ngi nh th no. Ch ngh n vic c ra bin khin lng ti lng lng bao cm xc tuyt diu. Chng ti nhanh tay chun b vi th gn nh cho ba tra, gm c bnh m kp c ng, khoai ty chin, ri ly vi hai chic o chong v xut pht. Sau na gi li xe v hng Ty, chng ti n bn b h michigan. Sau khi tm ch u xe, chng ti khoc thm o chong vo ngi gi m c th trc nhng cn gi lnh ang thi lng lng. C hai lng l sng bc bn nhau trn di ct trng hng ra pha h. ngn hi ng South Haven gi nua vn ng hin ngang cui bn tu, thc hin nhim v canh gc m n
(1) H Michigan: Mt trong 5 h ln ca Bc M (din tch 58.016 km2 ), tip gip vi cc bang, t ty sang ng ca nc M, nh sau: Wisconsin, Illinois, Indiana v Michigan. T Michigan ban u c s dng ch bn thn h, v ngi ta tin rng n c gc t ting mishigami ca th dn Indian Ojibwa, c ngha l i h. V h qu rng nn trng chng khc g bin.

25

Ht ging tm hn

m nhn t hn mt th k nay. n tip tc lm ngi dn ng cho cc thy th tr v nh vo nhng ngy dng bo hay nhng m ti mt mng, mc d c th ngy nay nhiu ngi khng cn cn n n na. nh mt tri ta rng trn u chng ti khin cho vn vt u tr nn bng sng. nhng con sng ti tp x vo b ri nhanh chng rt lui li a vo mnh hn trc. Ti rt thch nhng chuyn i th gin nh th ny, nhng vi rick, chuyn i n b h michigan ny c ngha rt ln. Sau mt nm rick lui ti cc bnh vin v tin hnh hng lot xt nghim, ngi ta vn cha tm ra c phng php iu tr cho cn bnh au nhc cc khp xng ca anh. mc d xc nh c tn ca cn bnh m rick ang mang trong ngi nhng cc bc s khng tm c nguyn nhn gy bnh nn khng th a ra mt phng php iu tr hu hiu ngn chn qu trnh pht trin ca chng. nhiu lc rick ng khng vng v nhng bc chn ca anh tr nn run ry. Anh phi dng hai cnh tay chng vn vo u v thnh thong cn b ng trong lc ang bc i.
26

Theo dng thi gian

nhng nhn rick lc ny, khng ai dm ngh rng anh ang gp vn v sc khe. nhn b ngoi, rick kh tr so vi tui 50 ca mnh; anh cao hn 1,80 mt, u i chic m li trai c logo ca i bng chy ni ting. nhiu nm nay, rich nhn nui mt a chu trai ln tm v gi th anh cn phi chm sc c ngi m thng xuyn m au ca cu b na. Vi rick, vic c do bc h michigan khng ch n thun l mt cuc do chi cui tun. nhng khonh khc ngn ngi v v cng qu gi ny cn l liu thuc gip bn ti tm thi qun i nhng trch nhim nng n cng bao p lc nng trong tm tr anh. Chng ti lng l i bn nhau dc theo b h. S im lng gip cho bn giao hng ca sng ha iu vi khung cnh thin nhin ti p ca vng h michigan thm vo mi ng ngch ca tm hn, xoa du nhng vt thng v truyn cho chng ti sc mnh vt qua mi th thch ca cuc sng. Sau , ti dng li nht nhng vin trn v nhn rick nm chng nhy cch qung trn mt nc. Chng ti nhn ngm nhng con s bin cng vi ba tm g b sng nh dt vo b. nhng
27

Ht ging tm hn

con sng to bo a vo b ct mn trn bn chn ca chng ti. rick - lc ny ang i trc ti mt vi bc - bng quay ngi li, tht ln: - Bnh thng c nhiu vic ti rt mun lm nhng khng th lm c. Gi y, trn b bin ny, ti ngh mnh c can m thc hin chng. Anh c mun cng tham gia vi ti khng? Ti cm thy do d trc li ngh ca rick. tui ny, ti khng mun rng buc bn thn vo nhng li ha hn m ti khng bit mnh c thc hin c hay khng. - Anh mun lm nhng g? - Ti hi. - Ti mun chy. Ti khng bit liu sau ny mnh c cn chy c na khng. V th hm nay ti mun chy dc theo b ct ny. y, ti s khng phi bn tm n bt c iu g nu ti ng. Ct y rt mm nn ti s khng b thng. V li, y khng c nhiu ngi nn ti cng khng c g phi xu h. D khng thch chy ua nhng cu ni ca rich khin ti ht sc cm ng. Ban u chng ti chy chm chm nhng sau th tng tc dn cho n khi nhp chn ca c hai
28

Theo dng thi gian

tr nn mnh v gp hn. Chng ti chy sng i bn nhau dc theo b ct di. Ti nhn thy n ci rng r trn gng mt rick v ti tin rng nu b au, chc anh y cng khng l ra cho ti bit. Ti dng li trc rick v lu lm ri ti mi chy th ny. Cch ch ti mt qung, rick vn tip tc chy. Anh chy ht tc lc, si nhng bc chn chc chn trn mt ct di bu tri thng mi trong vt, khng mt gn my. Trong thong chc, ti c cm gic nh c th gii ang quay chm li v thi gian ngng tri ti c th ghi nh tng ng nt, mu sc ca hnh nh ang din ra trc mt mnh. rick vn trong tm quan st ca ti. Ti thy anh chy trn b ct, bn cnh l nhng con sng trng phn chiu nh nng mt tri m nhn t xa, chng ging nh mt di kim cng lp lnh. nhng chic l thu vng rc cn st li rung rinh theo gi trn nhng thn cy mc trn n ct. Ti bc chm ri, nhn ng bn thn yu ca mnh dng bc v quay tr v. i chn anh si bc vng vng trn nn ct, hai cnh tay anh gi cao, hai bn tay sit cht li thnh hai qu m cng cp. Anh nga mt ln tri, phn khch ht to:
29

Ht ging tm hn

- Ti lm c ri. Ti khng ng. - Chc mng anh. Anh gii lm. - Ti cng ht to, ci ln nhng ri ting ci ca ti nghn li trong c ging nh ting khc. Ti mng tng mt ngy no , khi chng ti cng ln thin ng, ti s nhn thy ngi bn thn thit ca mnh chy trn sn bng chy m khng phi bn tm v bt k vt thng hay cn bnh no. Bn ti s l mt ngi hon ton khe mnh, c t do i n bt c ni no anh mun v lm bt c vic g anh thch. Vo mt chiu thu m p, trong mt khonh khc, ti nhn thy mi ng cm su sc gia th gii rng ln ny vi mt con ngi b nh ang bc i trn mt t. Ti bng mun t n Thng , v ngi cho ti nhn thy thin ng ngay trn ci dng gian. - Anne Goodrich

30

Theo dng thi gian

Mike, ti v chic bnh

Tht ti t khi nhng iu chng ta tin tng li mu thun vi nhng vic chng ta lm.
- Freya Stark

o, mike - con trai chn tui ca chng ti, tr v nh v ni vi chng ti rng nhm ca n s ng ra t chc mt ba tic ln v bn bnh ngt. Bnh ny s do chnh cc u sinh v cha ca chng cng lm. Ti cha bao gi t nng bnh, nhng v tng nhiu ln nhn v trn bt nn ti ngh k hoch cng khng c g qu kh khn v to tt. ri ngy t chc ba tic cng n, mike v ti chn mt gi bt mu vng p mt. Theo
31

mt hm, sau bui hp u sinh Hng

Ht ging tm hn

ch dn trn gi bt, chng ti nho cc loi gia v vi nhau ri hn hp vo hai chic khun trn. Khi t hai chic khun vo l nng, cha con ti ht sc t tin. nhng sau 30 pht, ti kinh ngc khi thy chic bnh khng phng ln cng khng mm v mn nh trong qung co (d chng ti theo st ch dn). Thc t, chng ch cao ti na chic khun. mike c v khng quan tm lm n iu ny. C l, cng l do ti bo vi thng b rng chic bnh ngon nht m ti tng n cng ch thp chng ny thi. Chng ti xp my ci bnh chng ln nhau. Sau , ti pht hin ra l chng ti cn ng lm mt ph ln mt bnh. nhng th hin gi chng ti li khng c. Thi gian th khng cn nhiu, ba tic th ch cn cch vi gi. V khng bit ng lm mt khc vi ng vn n nn ti inh ninh rng ng no chng l ng. nhng rt may, v ti nhc ti rng ng thng thng khng th s dng ph ln mt bnh. Th l ti ch cn mt cch duy nht - phi nh bay n siu th mang v mt hp ng ph bnh ch bin
32

Theo dng thi gian

sn (v lc ny nu t tay ch bin, chc chn chng ti s tr bui tic). Cui cng th lp ph cng hon tt d n hi mng mt cht. Cng on cui cng c ly cm hng t cch sn trang tr trn trn nh bp. ngoi ra ti cn trang tr thm my chm nh trn mt bnh. mike v ti nhn nhau ci c v cng vic kh khn cui cng cng hon thnh. Chng ti thm nh trng n cng p lm ch. V ti mm ci. C y cng cng nhn l trng chic bnh tht ngon v p mt. Ti khng nhn ra rng chic bnh ca mnh b mo. Trn ng vi v ti ba tic, mike mi cho ti bit l bnh hm nay s c bn u gi. Trong khonh khc, ti c g chng ti c nhiu thi gian hn chm cht cho chic bnh, v nh th n s hon ho hn nhiu. Hi trng lc ny cht kn ngi. Ba ti ang c chun b nn chng ti a chic bnh ti phng bn u gi. Tht bt ng, trn chic bn di, rt nhiu chic bnh nh by bin v cng p mt vi a dng hnh th khc nhau. Tt c u pht mt lp ng mt ln mt bnh
33

Ht ging tm hn

v c trang tr rt hi ha. C l mike hiu nhm, bi ba tic ny ging vi cuc thi lm bnh hn. C l, nhng cp cha con y u nhn c s tr gip c lc t nhng ngi v kho tay, cc chuyn gia trang tr bnh bc thy v c nhng k s y c sng to. C l, chng ti ti nhm ch C nhng chic bnh c lm theo hnh dng ci lu hnh nn ca ngi da , li c nhng chic c lm theo hnh con thuyn c gn phn lc, hoc hnh chic m, hnh l c nc m, to dng con ngi v ng vt... Bn trn mt bnh c trang tr no l s ri, no l nm hoc lp lnh ko. nhng chic bnh c trng by trn nhng khun bnh trang tr cng phu hoc nhng chic a bng s t tin. C c nhng chic bnh c trang tr trn b mt hnh l c biu trng ca u sinh Hng o, khung cnh ca trn chin trong Chin tranh gia cc v sao, v c hnh phong cnh. mike trang trng t chic bnh ln trn chic a giy m chng ti rc sn ng. Khi thy khng cn ch, thng b lin t chic bnh ln l si pha sau bn. ri cn thn, n
34

Theo dng thi gian

m ming ba knh bn ngoi, nhng ming ba li dnh vo mt vi im trn chic bnh khin b mt chic bnh c mu vng l ch. mt ti nng ran khi theo di tng ng tc ca mike, nhng thng b dng nh khng cm thy cht xu h no trc sn phm y. Ti quyt nh gi kho vi thng b rng chng ti khng nn tham gia bui bn u gi ny, rng c l nhng suy ngh ngay lp tc b ct ngang khi hi trng vang ln ting reo mng no nhit cho n nhng ngi mc b ng phc mu xanh bc vo. C khn phng n khin ti khng th nghe c quy tc ca cuc u gi, nhng lc sau mt ph n dng v nghim ngh thut li cho ti mt s quy tc trong khi a con nh ca c y c bm ly chn phi ca ti. Ch c nhng u sinh mi c th ti gn khu vc u gi v a ra gi ca mnh. Ti vi a cho mike tm la v khi n chy tr li ch t chic bnh, ti h to bo n t gi thp thi v s tin cn li s l ca n. Sau nm pht n o v a tr ny ra sc h ho nhc nh a tr khc im lng, cuc u
35

Ht ging tm hn

gi bt u. ngi iu khin cuc bn u gi nng chic bnh th nht ln. ng ta m t t m thit k cng phu ca chic bnh vi cch trang tr cu k, nhng cht liu p mt, mu sc ti sng vi nhng tri s ri c trang tr pha trn. ng gi rng nhng vt trang tr ny xng ng mt ci gi m u tht cao. By mi lm cent! Tm mi cent! Mt la! Mt la ln th nht, mt la ln th hai; chic bnh c bn vi gi mt la. Chic bnh tip theo cng c m t tht t m v bn vi gi nm mi cent. Tng tng ti phn ng ca khn gi trc chic bnh ca chng ti, bng dng ti thy lng mnh tht li. C l con trai ti s lm ra v nh khng bit chic bnh ca chng ti khi ngi ta gi chic bnh ln. Trong u ti cht hin ln cnh tng u gi chic bnh vi nhng ting x xo ch bai v giu ct ca mi ngi. Ti c gng ra du cho thng b gc phng. Trong u ti manh nha nh rng bng cch no ti s di chuyn v pha trc v lm ra v v tnh x vo chic bnh nhm phi tang n, ch c th ti mi c th cu mike khi b
36

Theo dng thi gian

b mt trc mi ngi. Con trai i, mua bnh i, chn i ci no cng c ri cha con mnh s nhanh chng ri khi ni ny. - Ti thm ngh. nhng ng lc , ngi ph n ngi bn cnh bng quay sang nhn ti chm chm, th l ti nh phi t b k hoch m mui y. Khng bit ti ang m, hay ngi iu khin cuc u gi ch tm lm l chic bnh ca chng ti. ri bng nhin, ti nghe long thong u ting x xo t hng gh khn gi. Hnh nh h ang bn tn v chic bnh c nhng chm vng. mt vi thanh thiu nin ngi sau ti gi l chic bnh bnh phong ri chng ci ngt ngho vi nhau. Tim ti nhi au. ni thng cm mike tro dng. Khonh khc cui cng cng ti. ngi iu khin cuc u gi gi chic bnh ca chng ti ln. Chic a giy nghing theo tay ng y. nhng mnh vn l t ri xung. Di nh n rc r, v s l nh hin ra l ch trn lp ph bnh vng v. ng bt u ni. nhng cha kp g, mike ng , reo to ht sc: Tm la. Khp khn phng mi ngi u sng s. Khng mt ci gi no khc c a ra. Sau
37

Ht ging tm hn

khi m hiu hai ln, ngi iu khin cuc u gi gt u: , c ri. mike chy v pha trc, n ci toe tot. Ti nghe thy n thch th ni vi bn b: l ci bnh ca t y! Cha t v t cng lm n y!. Thng b dnh c tm la u gi cho chic bnh c nh th l mt bu vt. Va ci, n va bc i gia m ng. n cn dng li v dng ngn tay tr qut th mt ming. Khi thy ti, n reo to: Cha , con mua n ri!. Chng ti li xe v nh trong nim hnh phc, mike t chic bnh trong lng. Ti hi n ti sao li a ra ci gi m mn l ton b s tin n c, n tr li rng: Con khng mun ngi khc c c ci bnh ca chng ta!. Chic bnh ca chng ta?. , ng vy! thc s l chic bnh ca chng ti. nhng trc ti nhn n ch bng con mt ca ring ti. V ti nh, mi ngi chng ti u n mt phn bnh trc khi mike i ng. Hng v ca n tht tuyt. V Cha i, trng n cng p lm ch! - Michael A. Andrews
38

Theo dng thi gian

Sc mnh ca s tp trung

c thm chng chn. mt ngy ma h nng chi, cha ch cho ti mt th nghim th v t chic knh lp v mt t bo. Khi ng di chuyn chic knh trn t bo t im ny sang im khc, khng c g thay i. nhng khi ng dng chic knh hng nh mt tri v hng n vo mt im nht nh v gi nguyn chic knh trong mt khong thi gian th la bc ln lm chy mt l trn t bo. Ti kinh ngc trc th nghim ca cha nhng khng hiu c ngha ca n. mt lc sau, cha ti gii thch rng nguyn tc th nghim ny cng ging vi nguyn tc p dng
39

ngy nh, ti c mt thi quen rt xu l

Ht ging tm hn

vo mi vic lm ca chng ta: thnh cng, chng ta cn tp trung tt c sc lc cho n khi hon thnh mc tiu. - John Louis Feliciello

40

Theo dng thi gian

Cuc chin gia ngi m v cht kch thch

Lun lun l thi im thch hp cho nhng vic lm ng n.
- Martin Luther King

li c ca ngi khc. mc ch duy nht ca b khi tm kim khp cn phng ca cu con trai Bryan l tm chic qun jeans tr li cho ca hng. Tuy nhin, trong lc tm kim, b v tnh pht hin mt chic ti du lch rt l. T m, Lewis m chic ti ra v tm thy mt chic kim tim v mt ng dung dch. Tri t nh ti sm trc mt Lewis. mt ngh vt qua c b, phi chng con trai b ang dng ma ty?
41

Lori Lewis khng phi l ngi thch lc

Ht ging tm hn

Sau khi gi in ti mt nh thuc a phng, Lewis cm thy an tm mt phn khi bit rng th dung dch ng trong ng tim l anabolic steroid(2) hay steroid ng ha. nhng sau , mt lot cu hi hin ra khin u c b nh mun n tung. Ti sao Bryan li dng cht kch thch? Ny Bryan, m cu ang i bn kia ka. Bryan Dyer nhn theo tay bn gi. Cu va hc xong tit hc bui chiu ti trng ph thng Colleyville Heritage khu Dallas giu c thuc ngoi Texas. ngay st l ng, m cu ang ng sau chic xe navigator mu trng. nh mt b rt bc bi. - V nh ngay! - Lewis ni. Bryan l mt thanh nin 17 tui, cao 1,83 mt v gy nhng. nm trc, cu tng chi v tr tin v trong i bng i din cho trng v lun l mt hc sinh gii nm gi
(2) Anabolic steroid l nhng thuc nh testosterone hoc nhng cht hot ng nh testosterone. Cc bc s thng k n thuc ny iu tr nhng vn nh dy th mun v nhng vn y khoa khc lm cho c th to ra lng rt thp testosterone. Steroid lm cho cc c to hn v xng chc hn. Chng cng c th lm cho dy th hot ng v gip nhng cu trai b bnh ri lon di truyn pht trin mt cch bnh thng.

42

Theo dng thi gian

nhng im A v B trong lp. nh nhng thanh nin khc Colleyville, cu cng thch qun jeans, giy mm, o thun v a sm sp mt chic m li trai che gn kn mt. Cha m ly hn khi cu cn nh. Sau , cu sng vi m, cha dng, anh trai v em gi. Cu vn thng xuyn gp cha - mt cu ngi sao bng ca trng ph thng Arlington gn v ng hay c mt trong cc s kin th thao ca cc trng ph thng. K t khi cha m ly d, mi quan h gia hai m con Bryan tr nn gn gi hn. nhng vo thi im ny, cu th phi chm trn vi mt lot cu th cn hn phi i mt vi s gin d ca b. Va bc vo nh, Bryan thy m ng i vi chic kim tim v ng dung dch trn tay. - Ti sao con li dng cht kch thch? Bryan sng s, cht lng. mt hi sau, cu gii by: M, gn nh c i u dng n m. Bryan k v nim hy vng c gia nhp i tuyn i din cho trng i thi u. Thy hun luyn vin v cha lun i hi cu phi nng cao th hnh. V th cu quyt nh dng 200
43

Ht ging tm hn

la tch gp c khi lm vic ti Applebees mua Deca - nandrolone decanoate(3) t mt ngi hc cui cp trong i bng. Trong nm tun, cu t tay tim th thuc vo hng mnh. Lewis thy mnh b sc: - Con ngh l con ang lm g ch? Bryan yu t: - m, cc hun luyn vin u yu cu chng con phi to ln, khe mnh v nhanh nhn hn. nhng h khng ch cho chng con phng php. H ch yu cu thi. nh bao bc ph huynh khc, Lewis rt nhy cm trc nhng him ha t ru v cc cht kch thch i vi a con ang tui trng thnh ca mnh. Tt c nhng g b bit v steroid ng ha l chng bt hp php. Sau khi tm hiu trn mng internet, b nhanh chng pht hin ra cc tc hi ca n. nu dng thng xuyn, cht ny s hy hoi c th, to
(3) Nandrolone decanoate l mt loi steroid ng ha. N l mt ch phm dng chch c tc dng tng ng ha cho c th. Dng este cho php ch phm c tc dng di khong 3 tun. Nu dng lin tc trong su thng th c tc dng r rt trong vic tng cn ngi gy.

44

Theo dng thi gian

ra nhng cn bnh khng khip nh ung th, bnh tim v cc vn th cht nghim trng khc, km theo l nhng bt n trong i sng tinh thn nh trm cm hay chng gin d qu mc. Bryan ngng s dng cht khi lng cu b mc nhiu mn, mt tc dng ph ca thuc. n khi m cu pht hin ra kim tim, cu s dng steroid ng ha c nhiu thng. nhng Lewis bn khon rng ngoi con b, ngoi kia cn bao nhiu a tr khc ang ngy ng lm nhng vic ngu xun tng t? - m s gi in ti trng. - B ni. - ng m. Con s b ui mt! - Bryan nn n. Lewis trn an con trai: - Con ng lo. Khng ai bit l con u. hiu c din bin tip theo ca cu chuyn, bn cn hiu c bng ph thng Texas c tm nh hng to ln n th no. Cc i bng ca bang lun nm trong tp nhng i bng xut sc nht ton quc. Khng t nhin m 20.000 ngi li tp trung ti nhng sn vn ng ng c vo cc ti th Su trong khi h
45

Ht ging tm hn

c th thnh thi nh thng thc bui tng thut trc tip trn truyn hnh. nhng trn u ny ngn ngun kinh ph khng l ln ti 20 triu la. Phn ln s tin ny c rt ra t ti ca nhng ngi ng h mun chng kin i ca mnh chin thng. nhng hun luyn vin thnh cng c th kim c khon tin lng hp dn, cn trn chin ginh git nhng v tr ng thm kht ny th khi ni, tht khng khip. T nhng thnh ph ngho nn vi nn kinh t khng hong nh Odessa ti nhng khu ngoi giu c Dallas, cc anh hng bng tui thiu nin u chim lnh nhng v tr danh gi nht. nhng p lc ln nht nm nhng trng nh Colleyville v chng phi cnh tranh trong mt mi trng khc nghit nht ca bang. Hai nm trc, khi i Southlake Carroll ginh ngi u bng khng ch Texas m cn phm vi ton quc, nhiu cu th ca i nm c nhng hc bng bo b cho chng c hi c chi nhng trng i hc danh ting. V th, khng c g ng ngc nhin khi mt s cu th s dng cht kch thch chim c u th v gii thot khi sc p qu ln trong nhng trn u cng thng. Khp nc
46

Theo dng thi gian

m, trong giai on t 1991 ti 2003, lng cht kch thch s dng cc trng ph thng ln n mc bo ng. Theo kho st ca cc trng hc Texas v tnh hnh lm dng cht kch thch vo nm 2004, hn 41.000 ngn hc sinh t lp 7 ti lp 12 tha nhn chng c s dng cht kch thch. nhiu thanh thiu nin cn cho bit nhng cht kch thch ny c th mua bn d dng qua trung gian a phng hoc mua bn trc tuyn. V v ch mt s t trng tin hnh kim tra nn bn tr khng h lo b pht gic. l hnh vi b m nhm nhiu nht m ti tng thy, cn hn c ti giao cu vi tr em. - Charles Yesalis, mt gio s ca i hc Pennsylvania pht biu sau 20 nm nghin cu v thc trng s dng cht kch thch. ng cn cho bit ngay c cc cng chc trong trng cng ph nhn vn ny. Nu mi ln hun luyn vin hay hiu trng bo vi ti rng: l vn tht y, nhng n khng tn ti trng chng ti m ti c tr 100 la th c l ti c tha tin mua mt chic xe Ferrari ri y!. Sau khi pht hin vn ca con, ngay ngy hm sau, Lewis gi in cho tr l hiu trng
47

Ht ging tm hn

trng Colleyville, ng Ted Beal. B a ra mt cu chuyn tng t cu chuyn ca Bryan, v Beal ni rng ng s kim tra li. mt vi gi sau, ng gi li v khng nh vi b rng khng c vn nh vy v hun luyn vin Chris Cunningham ni chc chn vi ng. - C tht nh vy khng? - Lewis nghi ng. Chng cn mt chng l no thm, Beal bo vi b rng ng khng th gip g ht. Lewis gin ti ngi. H ch mun tng ta v cho nhanh, b thm ngh. T trc ti gi, ngi m 40 tui ny khng phi l mt ngi nng n hot ng. Cc hot ng bn ngoi ca b ch dng li phn vic nh b trong hi ph huynh v mt vi cng vic vn ng cho th trng Colleyville v Tng thng George w. Bush. B t nh Ta lm tt c cho th thao ph thng. Nhng ta ch lm c g cho nhng a tr ang y mnh xung vc thm kia. Lm sao li c th nh vy c ch?. ngy hm sau, b gi in ti ta son bo Colleyville Courier. mt tun tri qua, phng vin Scott Price
48

Theo dng thi gian

v bin tp vin Charles D. Young thu thp tin tc t hc sinh, hun luyn vin v cc cng chc trong trng. Vo ngy 1 thng 10, t bo a cu chuyn ny ln trang nht. D khng nu ch danh Lewis nhng Price vit: Chng ti khng mt nhiu thi gian xc minh nhng lo ngi ca ngi m y. Qu thc, Courier c chng c cho thy cht kch thch c ngm s dng ti cc trng ph thng ton khu vc ny. nhng ngy tip theo, t Dallas Morning News lin tc cp ti vn ny. Bryan c g mnh cha tng dnh dng ti cht ng nguyn ra . - iu chng lin quan g ti nhng ngi khc. Ti sao m li cng khai chng cho bo ch? - Cu go ln. nhng mt khi Lori Lewis quyt tm lm mt iu g th b him khi b cuc gia chng. - V nh vy s cu vt cuc sng ca nhng ngi khc nhng ni khc. - B p. Vo u thng Hai, trn trang nht ca t Dallas Morning News, mt lot bi vi ta :
49

Ht ging tm hn

Thm ha ngm - cht kch thch cc trng ph thng c ng ti. Cc phng vin xc minh thm nhiu trng hp s dng cht kch thch cc trng ph thng pha Bc Texas v dnh nhiu giy mc vit v mt cu th bng c tn Patrick- mt b danh cho Bryan. V cng phn n, Bryan gi in cho m v gin d ni rng: M, ngi ta ang gi con l Patrick kia ka. nhng s che giu khng gi c lu. Cu bit rng mt trung gian thuc kch thch a phng ang ln tm cu, cc cu th bng ang ln k hoch phi by cu, v c ngi cn gi ti cho cu mt thng ip y e da: Tao s p cho my mt trn!. Vo thng Chn, Steve Trachier - Trng phng o to ca phng gio dc qun gi ti cc cng chc cc trng ph thng mt bc th in t vi ta L l v c ca Lewis. Cn hun luyn vin Cunningham gi b l k ni di. Cc anh mt b m in khng t do tm ngi li cho vn ring ca b y.- ng ni vi t Morning News (sau ny, ng phi cng khai xin li v cch gi khim nh ca mnh).
50

Theo dng thi gian

mt m, Lewis nm trn ging, lng khng khi bn khon: Mnh ang lm g th ny?. Chng ca Lori, Jack, l ngun c v ln nht i vi b. nhng bo v mc Kenna - a con gi tm tui ca h khi gii truyn thng, ng khng cng khai trc cng chng. By gi, ngay c Jack cng phi tc gin: - ngi ta ch trch em v em lm ng. V th, by gi em khng c dng li. - ng ng vin v. Chn vn ng vin, phn ln l cu th bng , cui cng b phi by hnh vi s dng cht kch thch v l minh chng cho thy hun luyn vin ca h sai. (D vy, khng c bng chng cho thy Cunningham hay cc hun luyn vin khc bit rng cu th ca mnh s dng cht kch thch). Tuy nhin, rt t ngi ng h vic lm ca Lewis. Hng xm tuyt giao vi b. Cc ph huynh khc trong lp ca Bryan cng lm ng mi ln gp b siu th d rng h quen bit nhau t khi con h mi bn tui. V iu ti t cui cng l g? B v Bryan khng c cng suy ngh. Tuyt lm m , m
51

Ht ging tm hn

lm hng cuc i con ri y! - Cu b ni. Khi nhng e da tip tc gia tng, h ng chuyn trng cho cu. Cch 30 dm, Plano, Texas, c hai ngi xa l ang m thm c v Lewis. Don v Gwen Hooton quan tm c bit ti nhng cu chuyn c ng ti trn t Morning News. a con trai 17 tui ca Hooton l Tylor t t vo nm 2003. Tylor l mt cu b lun lc quan v thch giao du, nhng cu dng cht kch thch v mun ci thin phong chi bng chy. Cu b bnh trm cm sau khi ngng s dng thuc v cha m cu cho rng chnh cht kch thch git cht con trai h. K t , Don Hooton tr thnh mt thuyt khch khp t nc v vn s dng cht kch thch. ng i khp ni cnh bo cc bc cha m, hun luyn vin v bn tr. B lm ng. Hy kin nh, ng nht ch v cng ng hy vng ngi ta s nhit tnh n nhn b. - ng ng vin. ni Hooton sinh sng, gn nh ca cu th huyn thoi trong i bng Dallas Cowboy - Troy Aikman, nhng ngi ch trch ng loan truyn nhng li n sai tri rng con trai ng dnh dng ti
52

Theo dng thi gian

nhng cht kch thch khc nh thuc ng gy t v thuc lc. Khng cn quan tm ngi khc ngh g, Lewis nh thm: Mnh khng phi l ch tranh ci i chng. Vic mnh lm y l u tranh chng li mi nguy hi ny. Vo cui thng T, b lm n t co hun luyn vin Cunningham v ti vu khng. mt vi ngy sau, b lm chng trc tiu ban lp php ng h iu lut yu cu thi hnh kim tra cht kch thch cc vn ng vin ph thng. Vo thng nm, Lewis c mi ti gp ban lnh o trng Colleyville. V sau , mt iu l thng xy ra: ban lnh o nht tr kim tra ngu nhin cc hc sinh tham gia hot ng ngoi kha xem chng c s dng cht kch thch hay khng. iu khng ch gip ngn chn mm mng him ha m cn khng nh chc chn thi khng dung th ca chng ti vi nhng i tng s dng cht kch thch di mi hnh thc. - Pht ngn vin ca nh trng ni. Cn vi Bryan, cu gia nhp i bng trng mi v nhanh chng tr thnh ngi sao
53

Ht ging tm hn

ca i. Cu cng m nhim vai tr hu v cnh v va mi lt vo mt ca mt chuyn gia sn lng cu th ca mt trng i hc Ohio. iu ng ni l tt c nhng thnh cng y u khng h c bng dng ca cht kch thch.
- Lynn Rosellini

54

Theo dng thi gian

S gip ca mt ngi bn
Ch ngha anh hng chn chnh rt gin d, i thng. khng phi nim khao kht vt qua ngi khc bng mi gi m l nim mong mun cu gip ngi khc bng mi gi.
- Arthur Ashe

ph fredericksburg, Virginia, nh li dn sau cnh tri chic my bay P51 mustang(4) va c sa cha li khi ti phng i theo hng 330 . Trc mt ti lc ny l vng t ti ang tm kim: thnh ph Culpeper.
(4) Chic North American Aviation P-51 Mustang: Mt kiu my bay tim kch Hoa K mt ch ngi tm xa c a vo s dng trong khng lc cc nc ng minh vo cc nm gia Th chin II. Chic P-51 l mt trong nhng kiu my bay ni ting c bit nhiu nht trong cuc chin tranh.

Bui sng hm y, tit tri tht p. Thnh

55

Ht ging tm hn

Ti ang cao hn 4.500 mt so vi mt nc bin. Gt cn trc v pha trc, ti vi v h cnh chic mustang. Ti tm thy th mnh cn tm, th l ti iu khin chic my bay b nho xung. Kim ng h ch vn tc ca my bay vt qu 600 km/gi. Ti cho gim tc li. Ti ang bay cao kh thp v hng thng xung ng l. Ti nhm m ba giy v thc hin c ln trn khng p nht trong i mnh. Ti bit mnh ang vi phm mt s quy tc bay ca lin bang nh iu khin bay tm thp khi khng c php, bay gn cc ta nh, v thc hin nhng c nho ln trn khng cao di 4.500 mt. Khng nhng th, tt c nhng iu y li c thc hin bi mt cng chc ca Combat Pilots Association (Lin on Phi cng Chin u) kim hun luyn vin bay vn phi tun th cht ch cc quy nh. nhng ti cha bao gi hi tic v s bc pht v k lut . D ng hay sai, khonh khc y cng mi mi thuc v ti.

***
nm ti 6 tui, cha m ti ly hn. Cha b li chng ti new York kim tm cuc sng
56

Theo dng thi gian

mi, mc cho m con ti phi kh s bm tr vi cuc sng. l nm 1943 - qung thi gian tht khn kh. Lc y, m ti lm cho mt c s ch to v kh, ri b kt hn vi mt ngi n ng m ti thng gi l Jack. ng y l ngi hay cu gin. Cuc sng cng Jack l chui ngy khn kh vi nhng trn ci v to ting lc na m, i khi cn km theo nhng ting nh p. Ti nh, m khc rt nhiu. mt bui ti, Jack ni vi ti rng ng y v m phi i ra ngoi ri dn ti phi nm yn trn ging v ng i. ri ng y tt n phng ti trc khi bc ra. Ti vn c thi quen ln khi ging v quan st t ca s khi h i. Khi ti ang kh khng bng qua phng trong bng ti, bng dng n bt sng. Jack ang ng ca, cm mt ci dy tht lng v mt on dy phi qun o. ng ta chi ra v qut mng ti v khng vng li ng y. ng ta nm ti ln ging ri ct tay chn ti vo khung ging, nh ti cho n khi ngi ti bt mu. Ti phi sng trong s ngc i d man
57

Ht ging tm hn

sut hai nm lin. ri mt m, b ni ti t wilmington, Delaware ti. Sau khi tranh ci quyt lit vi m ti, b ni mang ti ra mt chic xe ch sn bn ngoi ri phng i. l ln cui cng ti c trng thy m. Tm nm sau , ti sng wilmington. B ni ti l mt ngi ph n tt bng nhng rt nghim khc. B khng bao gi dng t yu trong khi ni chuyn. Cng trong thi gian ny, cha ti ti hn v ang Texas cng ngi v mi. Thi thong ng c gh thm ti nhng ti khng nh r v ng lm, ch mang mng rng ng mua qu cho ti. L qun l cho mt cng ty ln nn b ni c rt t thi gian dnh cho ti. Ti ch gp b trc khi i hc v gp li vo lc 6 gi ti, khi b tr v nh. Ti trng, ti thng xuyn dnh dng vo my v nh nhau. ngy y, tnh tnh ti hay cu knh v hung hng. nm 15 tui, ti b ui hc. B ni ng k cho ti vo mt trng qun i Bryn mawr, Pennsylvania. y l ngi trng ni ting vi vic a nhng hc sinh c bit vo khun kh. D nhin, cng l ln u tin ti bit th no l gio dc, cng thm rt nhiu ni quy nghim ngt khc. Chng chng khc no cc
58

Theo dng thi gian

hnh khin ti khng th tun theo v th l ti b ui khi trng vo nm 16 tui. Tr li hc ti mt trng cng lp wilmington, vo nhng ngy cui tun, ti c nhiu thi gian hn cho bn thn nhng li chng c vic g lm. mt ngy th By, ti bt xe but ti cn c khng qun new Castle ngoi thnh ph. Ti rng cy bn sn i ca Khng qun Cnh v Quc gia Delaware, ln u tin ti c tn mt nhn thy mt chic my bay. l mt chic P51 mustang c s dng trong Th chin th hai. Ti nh b thi min. Ti i vng quanh chic P51, xut xoa nhn hai cnh v nhng cnh qut ca n, ri ti nhy ln cnh v lao vo bung li. ng lc , mt ngi n ng c chic ph hiu ba vch trn tay o mu xanh xut hin v qut to: Ny, thng nhc kia, ra khi y ngay. Ti s hi, toan cm c chy. Bng mt bn tay nm ly vai ti v y ti tr vo bung li. Va quay li, ti thy mnh ang i din vi mt phi cng mc b ng phc bay. Ch y ang ng trn cnh my bay; mi tc hung , i mt nh mm ci.
59

Ht ging tm hn

Tn ca ch y l James Shotwell, phi cng trng. ngy hm , trc khi ti ri khi khu cn c, ti gi ch bng ci tn thn mt l Jim. Sau ny, c vo cui tun, ti thng gh thm new Castle. Jim l mt phi cng li my bay chin u Thi Bnh Dng trong sut thi gian chin tranh. Sau khi tr v nh, ch y hc v tt nghip i hc vi tm bng k s in ri i lm cho mt cng ty c kh Georgetown, Delaware. nhiu tun tri qua, ti dn cm thy mnh ngy cng gn gi vi Jim. Ti k cho ch y nghe khong thi gian khn kh m ti tng tri qua v nhng g ti nhn c t ch y lun l s cm thng m p v thn thin. Ln u tin trong i, ti tm thy mt ngi bn thc s, v cng chnh t cuc i ti hon ton thay i. Jim v ti thng ngi di cnh ca chic mustang v ni chuyn v my bay hoc cc mn hc nh ton, lch s v vt l. Khong thi gian tht tuyt vi. nhng c l, iu quan trng nht l ch gii thiu ti vi nhng phi cng khc. y l ln u tin trong cuc i, ti cm nhn c th no l thnh vin ca mt i.
60

Theo dng thi gian

mt ngy, ti ni vi Jim rng ti mun ngh hc trng v kim mt cng vic. Bng nhin, ch y tr nn nghim tc khc thng: Ngc , chu khin ch ngh n mt con chim s b m. N bit cch bay nhng khng th bay v n b m. Thm ch, ngay c khi n ct cnh bay khi mt t, n cng s m vo mt th g khin n t ti kh gng dy ni. N lang thang trong cuc i ny m chng lm c g. N khng c nh hng. Chu c tt c nhng yu t cn thit, ngc . V v Cha, chu hy s dng chng i. Bt k chu lm g trong cuc sng ny th chu vn cn mt th: l nh hng! Chu hy suy ngh v iu !. Ti tip tc gp rc ri trng, cn im s th v cng ti t. Cui cng, b ni quyt nh ti ti California sng cng c ti. Ti cng k cho Jim nghe v chuyn ny. my hm sau, ch y ti ni chuyn vi b ti my gi lin. nhng iu chng thay i c tnh hnh. Cui thng 8 nm 1953, ti ln my bay chuyn ti Los Angeles. C ti rt tt vi ti v lun c gng gip ti bng mi kh nng. Ti rt nh new Castle, rt nh Jim nhng ti lun c gng thch nghi vi mi trng mi. nhng l th ca ch khin cuc sng ca ti hnh phc v sng sa hn rt nhiu.
61

Ht ging tm hn

Vo mt bui ti thng 3 nm 1955, chung in thoi vang ln. C ti nhc my. nhn c ni chuyn, ti on c s chng lnh. Sau , c ni vi ti rng ch Jim Shotwell cht. my bay ca ch b mt li trong lc quay tr li new Castle khi ang lm nhim v. Ch y c th nhy ra khi my bay, nhng ch chn li v li n ra khi khu dn c cho n khi qu tr... mt cm gic ti cha tng bit n cht tro dng trong lng. Ti c gng kim ch dng nc mt nhng khng th. mi th dng nh v nt v ri bi. Dn dn, ti khng cn khc na. Ti bt u ngh v Jim v nhng iu ch tng ni. Cu chuyn con chim s b m ca ch lin tc tr li nhc nh ti. Ti nhn ra rng nhng iu ch ni v ti tht ng. nhng n tn bui ti hm , ti vn khng th nh hng cho cuc i y xo trn ca mnh. ri ti ng thip i. Sng hm sau, khi thc dy vi mnh my m m hi, tm tr ti trng rng mt cch k l. Bt cht, ti nhn ra c iu g thay i trong ti. Ti bit cuc i mnh cn hng ti iu g v ti phi lm sao thc hin iu .
62

Theo dng thi gian

nm , ti ghi danh vo lc lng khng qun v tr thnh nhn vin kim sot khng lu. nhng nm sau , ti p mnh lm vic v nghin cu chm ch ginh c v tr s quan khng qun. ri ti tr thnh hun luyn vin bay. Dn dn, ti nhn ra mnh c ti nho ln trn khng v thng qua ging dy cng nhng tit thc hnh bay cui tun, kh nng ca ti ngy cng c khng nh. Ti nm 1971, ti c hng nghn gi bay, thc hin hn mt trm bui biu din trn khng v thuyt ging cho cc hun luyn vin bay trn khp t nc. Trong nhng nm , ti bay bng c my bay th nghim v my bay qun i. ma thu nm y, mt bc s new York k hp ng thu ti bay t newark, new Jersey ti manassas, Virginia trn mt chic P51 mustang. Ti cn thn ln k hoch bay tn ti pha nam manassas. Vi 180 gallon nhin liu d tr, ti tnh ton rng mnh c th bay thm 30 pht trc khi ti im ch cui cng. ngy 21 thng 11, vo lc 7 gi ri sng, ti bc ln cu thang dn vo chic mustang ang u ti newark ri ln v pha nam, bng
63

Ht ging tm hn

qua Cape may, new Jersey. , ti hng ti Cambridge, maryland. Ti Cambridge ng gi, ti b li sang phi v hng ti Culpeper. ni m ti vi phm quy nh bay ca lin bang vo bui sng hm chnh l ngha trang ca cng ng Baptist ni Carmel. c ngi m m ngi bn phi cng trng James r. Shotwell, Jr. ang yn ngh. Ti phi mt 16 nm tm cho mnh mt c hi ph hp th hin s knh trng ti ngi thay i c cuc i ti. V ti thc hin iu trn cng mt loi my bay m ti tng ngi khi ln u tin gp ch y new Castle. Ti rt nhng git nc mt vui sng v bit n knh cho ngi phi cng . Sau ny, v ti vn cn tru chc ti v chuyn bay ti m ch Jim Shotwell. nhng t y lng c y lun hiu khonh khc c ngha vi ti th no. n khi dy trong ti hai bi hc v cng gi tr, rng: ngi ta c th thay i cuc i ca ngi khc (ch Jim Shotwell l mt minh chng), v chng ta c th t c mi th nu chng ta chm ch, kin nhn v c s gip nho nh ca mt ngi bn. - Dudley A. Henrique
64

Theo dng thi gian

Abe Lincoln v khon tin ln u tin trong i

Thc o quan trng nht i vi mt ngi khng phi v tr ca h gia vinh hoa ph qu m l ch ng ca h trc thch thc v gian trun.
- Martin Luther King

t Philadelphia n mc sang trng bc xung thnh ph tho nguyn Springfield, illinois. ng ln la hi ng ti nh A. Lincoln(5). Theo li ch dn, ng tm n mt ngi nh g n s.

mt bui chiu nm 1855, mt lut s

(5) Abraham Lincoln (1809 - 1865, cn c bit n vi tn Abe Lincoln, tn hiu Honest Abe, Rail Splitter, Ngi gii phng v i) l Tng thng th 16 ca Hoa K - ngi dn dt nc M qua cuc Ni chin v l ngi chm dt ch n l ti quc gia ny.

65

Ht ging tm hn

mt ngi n ng gy, cao lu nghu mc chic o s mi di tay ra m ca. Chn v tay ca ng di mt cch khc thng, hai vai hp, lng hi khm, bn chn v bn tay to mt cch l lng. mi tc en x xc nh th cha bao gi c chi chut t t. c im duy nht li n tng trong lng ngi khch l i mt ca ng - mt i mt su, man mc bun v ngi sng tht thng minh. ngi khch t Philadelphia t gii thiu: - Ti l P. H. watson, lut s cho mt nhm nh sn xut va lp qu chung ng h mt ngi m c th ng bit, l J. H. manny rockford, illinois. Gng mt Lincoln l v thch th: - C phi v kin mcCormick - manny khng? V kin gia mcCormick v manny l mt trong nhng v kin tng nh m, gy ch nhiu nht lc by gi. Trc nhng thnh cng rc r ca Cyrus mcCormick(6), nhiu cng ty nh
(6) Cyrus Hall McCormick, Sr. (1809 - 1884) qun Rockbridge, Virginia, l mt nh sng ch v l ngi sng lp cng ty my gt McCormick. Cng ty ny tr thnh mt phn ca cng ty my gt quc t vo nm 1902.

66

Theo dng thi gian

tin hnh sn xut my gt m khng tr tin bn quyn sng ch cho mcCormick. Tt c u khng nh rng my mc ca h khc vi mu thit k ca mcCormick. Phn n, mcCormick thu nhng lut s danh ting nht t nc khi kin cng ty i th dng nh ang c li th hn - J. H. manny & Son. Cc nh sn xut khc nhn thy tt c bn h s b nh hng khng tt nu manny tht bi v ph sn. V th, watson khuyn thn ch ca mnh rng: V kin s c thm phn Drummond xt x pha bc qun Illinois, m c l l Springfield. Tt hn l cc ng nn tm s ng h rng ri y - hy tm mt lut s a phng c quan h tt vi thm phn. l l do v sao watson li tm n ngi nh g Springfield ni chuyn vi v lut s cao nghu. ng a ra cho Lincoln mt mc th lao kh hp dn - giao trc 500 la km theo li ha v mt khon tin cng ln m trc Lincoln cha tng c ngh. Qu thc, Lincoln cha bao gi x l mt v kin em li khon tin cng vt qu vi trm la, v vo lc , tn tui ng cng cha c cc vng ln cn bit n nhiu.
67

Ht ging tm hn

watson khng ni cho Lincoln bit mt vi iu thc t v v kin ny. Khi watson i ri, Lincoln vn cn thn th v ngc nhin. 46 tui, ng vn ch l mt ngi n nn chng cht, tm tr trn ngp mt cm gic tht bi. Gi y, bng dng ng li c c hi tr thnh lut s ni ting trn ton quc. ng khng bit g v lut sng ch hay c hc ca my gt la nhng vi tnh cn c sing nng ng c th hc tt c nhng iu . Tuy nhin, ng vn lo lng mt vic: trong phng x n, ng s phi i mt vi nhng ngi min ng thng thi lch lm, c tha kinh nghim v hc vn. Trong sut thi gian cng thng chun b hu ta, Lincoln ch nhn c mt vi bc th t watson nhng c nhng bc th , ng li c cm gic nh mnh c giao ph ton quyn x l v kin. Cng lc ng cng t tin. mt hm, ng c thng bo rng vi s nht tr ca hai bn, a im xt x s thay i t Springfield sang Cincinnati. Tt nhin, Lincoln khng h quen bit v thm phn vng ny. Lincoln cm thy l ra h phi hi kin ng v vn y nhng ri ng cng khng tm
68

Theo dng thi gian

lm v t nh bn thn rng watson s tr gip ng tt c cc chi tit. Lincoln ti Cincinnati gp g thn ch ca mnh, ng cng lc quan hn khi thy h rt tn trng kh nng ca ng v t nhiu hy vng vo ng. Trong ti ng lc ny l bn tm tt h s m ng nghin cu k lng. Tng lai ng t cc c trong . Trong nhng dp quan trng th ny, vic n mc chn chu gip ng cm thy v cng t tin. nhng trong con mt ca nhng lut s min ng th ng chng khc no mt tay nh qu vng v vi b qun o li thi khng ph hp. Chic qun di khng ti mt c chn, cn th ng ang mang chn chng khc no m gi lau d bn. nhng ngy thng sau l nhng ngy v mng ca Lincoln. ng nhn ra rng mt lut s khc, edwin m. Stanton, c ch nh bo cha cho v kin - trn thc t, ngi ta thu ng ta gn nh ngay t u. Khi manny a Lincoln ti phng ca Stanton khch sn, cnh ca m ra nhng Lincoln th phi i bn ngoi. Stanton - mt
69

Ht ging tm hn

ngi n ng thp b c dng v hung d nhn ng ri quay li ni ln vi manny: Anh ta ang lm g y? Tng c anh ta ra ngoi. Ti khng quen bit vi mt con kh vng v th ny. Nu ti khng th tm c mt ngi n ng lch thip phi hp vi mnh trong v kin ny th ti s khng lm!. Lincoln im lng. Trc s s nhc qu ph phng v au n, ng coi nh mnh khng nghe thy g c. u ngng cao bt chp ni ti h ang bp nght tim gan, ng i xung lu. y, ngi ta gii thiu ng vi mt lut s khc - George Harding. Sau , c on i ti phng x n. , lut s ca c hai bn bt tay cho nhau. Tt c u quen bit nhau t trc, nhng Lincoln khng c gii thiu vi ai ht. ng ng lc lng bn ca lut s bo cha. thnh lut, mi bn ch c php a ra hai bi pht biu. Theo cch ni ca watson lc trc, Lincoln ngh rng ng s c bo cha trong mt vi ngy trc khi Stanton tham gia v kin, v th ng gi nh mnh c quyn a ra l l ng h cho manny trc.

70

Theo dng thi gian

Lut s ca mcCormick, reverdy Johnson, gi tay ni mt cch t: Chng ti thy bn c ba lut s bo cha. Chng ti sn lng lng nghe y nhng l l ca h v nu h yu cu mi bn c pht biu trn hai ln, chng ti cng vn sn lng. Chng ti ch thc mc rng ngi ng s ca ti - ng Edward Dickerson, c c php pht biu hai ln nu chng ti mun th khng?. Lincoln nhn thy Stanton v Harding nhn nhau nh th ang trao i suy ngh, cn ng chng khc no k ngoi cuc. Stanton ni: Chng ti khng dm mong nhn c s rng lng ca bn nguyn. Chng ti cng khng c nh a ra hn hai li pht biu. Chng ti khng mun vi phm quy tc ca ta. Lincoln cau my: ng ta nh a ra l l g? V ngi ta mong ch g ng ta? Lincoln nh thm: Mi l l c mnh chun b k lng. Stanton nhn ng ri nhn vai khinh khnh: , d nhin l anh c quyn pht biu trc. Lincoln p li vi s nh nhn vn c: ng
71

Ht ging tm hn

Stanton, chc hn ng rt mun ng vo v tr ca ti lc ny. Stanton chp ly li ngh ca Lincoln c nh th ng ta chp nhn s rt lui hon ton ca Lincoln khi v kin ny. Harding ngi im lng. Lincoln nhn ra rng mnh khng th lm g ngoi vic rt lui v lng l ri khi phng x n. ng ng c c trn cu thang ca phng x n: au n, gin d v ti h. nhng ngi ta tr tin cho ng ng chun b h s v ng c nhim v phi phc v cho thn ch ca mnh xng ng vi s tin h tr cho ng. ngh th, ng quay tr li phng x n v ngi xung hng gh dnh cho nhng ngi ti d. Lincoln cn a cho watson h s ca mnh. Ti dnh rt nhiu thi gian son tho nhng lun im ny. ng Harding c th tm thy nhng iu hu ch trong y. - ng ni. watson a h s cho Harding v ng ny thy ngay tp h s ln mt bn. Tp h s c th nm m khng mt ln c lic qua. Ti ngy hm sau, n vn nm ch v trn bn. Trong sut tun x n, cc lut s ca c
72

Theo dng thi gian

hai bn u a ra nhng l l bc b ln nhau, v mt ln h cn c mi ti nh thm phn giao lu. Ch c mt ngi khng c mi, l ngi n ng cao nghu th kch ti t Springfield. Phin xt x chuyn sang giai on cao tro. Lut s danh ting ca mcCormick, Johnson a ra li khng co thuyt phc cho quyn li ca ngi sng ch. Trong tnh th ny, ngi no c th phn bin thnh cng nhng l l ny chc chn s tr nn ni ting, v l phn m l ra Lincoln s ng ra pht biu. nhng thay vo , Stanton ng vo v tr ca ng v gt ng sang mt bn vi thi khinh mit trng thy. Stanton khng phn bc nhng thnh tu m mcCormick t c, thay vo ng ln lt a ra cc lun im chng li l l ca Johnson. Lincoln nh qun ht nim kiu hnh b tn thng ang co x nhc nhi trong lng bi nhng l l Stanton a ra qu sc so v thuyt phc, chng khin ng b m hoc. m hm , Lincoln i do cng mt ngi bn. Lp lun ca Stanton khai sng
73

Ht ging tm hn

cho ti. Ti cha tng nghe bi pht biu no sc tch v c chun b k lng n th. Lincoln ni. Ti khng ng c so snh vi bt c ai trong s h. Ti khng th lp lun hng hn nh h, khng th c dng iu nh c nh h!. nhng ng c s quyt tm ca mt ngi khng cam chu b nh bi. ng ni: Ti s v li qu nh v nghin cu lut tht k cng. Nhng ngi t min ng s ti y ngy mt nhiu v ti cn phi sn sng c th ngng cao u gp h. nhng lp lun tuyt vi ca Stanton em li chin thng cho manny. watson gi cho Lincoln mt t sc 2.000 la qua ng bu in. nhng lc ny tin bc khng cn nhiu ngha vi ng nn ng gi tr tm sc v ni rng ng cm thy mnh khng xng ng nhn s tin v ng chng lm c g trong v kin. Lc ny, watson bng cm thy y ny khi ngh n vic mnh gt b Lincoln sang mt bn. ng gi tm sc thm ln na. Lincoln nhn c tm sc ng vo thi gian ng ang gp kh khn v kinh t. V th, ng nhn s tin, ng thi gi cho ngi cng s Herndon mt na.
74

Theo dng thi gian

Lincoln khng th qun ni au phng x n - l vt thng mi nhc nhi trong lng ng. nhng cng nh m ng quyt tm phi thay i chnh mnh khng bao gi phi tri qua ni s nhc mt ln na. ng quan tm hn ti v b ngoi. Cc bi pht biu ca ng c trau chut nhiu hn, mch lc v sc tch hn. Sau , ng n lc ht mnh theo ui nim am m u tin v su sc nht - l chnh tr. ma mai thay, khon tin m Lincoln nhn c gip ng thoi mi v mt ti chnh tham gia mt chin dch tranh c, mang li cho ng s ni ting m ng tng vut mt trong v kin mcCormick - manny. mt thi gian ngn sau , ng tr thnh Tng thng Hoa K. Stanton l mt trong nhng ngi ch trch ng cay c nht. nhng Lincoln khng bao gi nh ng nhng li l cay c vi tr tu tuyt vi ca con ngi ny. Bi vy, khi la chn ngi vo v tr tr ct trong thi ni chin l B trng Chin tranh, Lincoln vn chn edwin m. Stanton. Ch ngi c phm gi nh Lincoln mi c
75

Ht ging tm hn

th vt ln s s nhc ca Stanton, v cng ch mt ngi c tm lng nhn hu nh ng mi c th b qua nhng t th. Sau nhng nm phc v di thi Lincoln, Stanton nhn ra ai l ngi xut sc hn. Khi Lincoln b m st v sp qua i, Stanton ng lng bn ng, lng trn ngp tic thng. V khi Lincoln nhm mt xui tay, chnh ngi n ng tng bung li s nhc Lincoln gi y tht ln nhng li bt h: Now he belongs to the ages! (gi y, tn tui ca ngi thnh bt t!).
- Mitchell Wilson

76

Theo dng thi gian

Sc mnh ca mt bc th cm n
Bit n m khng by t th chng khc no chun b mt gi qu nhng li khng gi i.
- William Arthur Ward

vit mt bc th cm n cho mt gio vin v s ng vin ln lao m b dnh cho ng khi ng cn l hc sinh ca b 30 nm v trc. mt tun sau, ng nhn c bc th hi m vi nt ch vit tay run ry, rng: Willie yu qu ca ta, Ta mun em bit rng li nhn ca em v cng ngha vi ta. Mt c gi c n 80 tui nh ta, sng n c trong mt cn phng nh, li thi nu n mt mnh, dng nh ch cn
77

Gio s william L. Stidger ngi xung v

Ht ging tm hn

lay lt nh chic l cui cng trn cy. C l, em s bt ng, Willie , khi bit rng ta dy hc 50 nm v trong khong thi gian di ng ng , bc th ca em l bc th cm n u tin ta nhn c. Ta nhn c n trong mt bui sng lnh lo v hiu ht bun. Chnh bc th y si m tri tim gi nua c n ca ta bng nim vui m trc nay ta cha tng mt ln c cm nhn. - Martin Buxbaum

78

Theo dng thi gian

Trn chin tuyn

Hy m bo rng bn lm ng, sau hy kin nh ch ca mnh.
- Abraham Lincoln

khu trung tm ni ting ti Philadelphia, michael Taub trng thy mt ngi n xin u tc b x ngi trn chic xe ln di mi hin ca mt rp chiu bng c k. ngi n ng ch cn mt chn. ng gi cht bn mnh mt tm ba sn rch c ghi dng ch: Qun nhn M tng tham chin Vit Nam. Thay v lm ng nh bao ngi, Taub bc ti pha ng v mm ci: - Cm n ng phc v t nc. - Anh ni v t vo tay ngi n ng mt tm danh thip. - Hy ti tr s ca ti. C th ti s gip c ng y.

mt ngy n, trong lc i b ti cng s

79

Ht ging tm hn

nhiu tun sau, ngi cu chin binh l chic xe ln ti tr s chnh ca D n h tr ngi v gia c. Taub lm vic y vi chc danh lut s chuyn bo v quyn li cho nhng cu chin binh v gia c b thng tt. - Hnh nh ng ang din b trang phc p nht ng khng? ng khng cn phi lm th u. - Taub mm ci, mt hng v b qun o c i phng phiu ca ngi n ng. ngi thng binh t gii thiu tn ng l Kertis Daniels. Taub a ng ti vn phng cht hp ca mnh. Anh y chng ti liu dy cp, cao gn na mt sang mt bn ngi n ng c th ln xe vo. Daniels gii thch rng ng n xin nh vy khng phi cho ng m cho a con gi robin ang theo hc i hc. Khon tin tr cp 845 la mi thng t hi cu chin binh khng ng nui con n hc. Daniels sng trong mt cn h tng hai. V ta nh khng c thang my hay ng i cho ngi tn tt nn ng buc phi i dc theo hnh lang, sau xoay x b chic xe ln gn li ca hu, ri l mnh ln cu thang v phng.
80

Theo dng thi gian

Cui bui gp, Taub li thm vo chng h s ca mnh mt trng hp na. Trong mt nm, thng thng anh phi x l khong 80 trng hp v chuyn chng ti B Cu chin binh. Anh khng ly bt k mt khon ph no t nhng cu chin binh ny. Ch cn h iu kin, Taub s gip h nhn c nhng g h xng ng. Gi y, Kertis Daniels c sng trong mt cn phng tng mt c ng i cho ngi khuyt tt. ng cn c nhn thm 250 la mi thng tin cho ngi ph thuc v robin ang hc nm cui ti trng i hc edinboro Pennsylvania chuyn ngnh Ti phm hc. ni v michael Taub, ngay t khi hc cp mt, anh nui dng trong lng c mun gip nhng ngi gp kh khn. Sau ny, khi theo hc trng i hc Lut Villanova vo nm 2003, mt bi tp cng c thm cho anh quyt tm u tranh chng li bt cng. Anh c phn cng lm i din cho mt cng nhn nhp c b ng t gin gio xung, Taub u tranh ngi n ng ny c bi thng tha ng mc d lc u ch thu kin quyt khng tr tin.
81

Ht ging tm hn

Taub k: Ngi n ng khng ni c ting Anh. Anh y cm thy bt lc gia mi trng xa l ny. cng l tm trng chung ca bao cu chin binh trong cuc sng hin i. Ti bit tm bng lut ca mnh s c ch trong n lc ci thin cuc sng cho ngi khc mc d bng cch no th ti cng cha bit. Sau khi tt nghip mt vi thng, t trn tr bng cch no y, Taub nhn ra rng chnh D n h tr ngi v gia c s l cha kha gip anh thc hin mong mun ca mnh. Anh tin vo con ng mnh chn. Anh chp nhn b i khon tin lng chnh lch rt ln - 65.000 la - so vi cng vic anh tng lm mt cng ty lut t nhn. D rng anh vn cn n 75.000 la t thi hc i hc, phi li mt chic xe Subaru c k gi nua chy c 114.000 dm v phi sng trong mt cn h cht chi ch c duy nht mt phng ng vi ngi v mi ci th quyt nh vn n vi anh tht d dng. Th l . Ta s dng tin ny vo nhng mc ch quan trng, nhng mc ch phi vt cht. - Taub thm nh khi cm trn tay khon tin lng t i t cng vic mi.
82

Theo dng thi gian

nhng ngi c Taub gip a phn ti t nhng khu lu bt tm b dnh cho cu chin binh v gia c (con s c tnh khong hn 2.000 lu khu vc Philadelphia). nhng chic lu ny gi l Perimeter (Vnh ai) - mt thut ng trong qun i ch s bo v khi tc ng bn ngoi, mt ni an ton. Taub cn kh tr v ch ng tui con nhng ngi n ng ny. Trong chuyn i gn y, anh ngi vi gn 20 cu chin binh v lng nghe cu chuyn ca tng ngi. Ti cui ngy, anh tip tc nhn thm su trng hp mi. mt trong nhng cu chuyn xc ng nht v cng l mt thnh cng ng nh nht ca Taub l trng hp ca John Lavery - mt cu chin binh 56 tui tng bn ln b ui vic v bnh tt. Vo nm 1977, ngi ny thng xuyn b nhng cn gin d giy v - h qu ca chng ri lon lng cc khng c cha tr. Lavery gn nh b cm khng c ti Perimeter tr nhng lc n ly thuc v th t. Sut 30 nm, ng ng vt vng dc ng, phng cp cu ca bnh vin v cc xe b cm. ng n nhng thc n tha lc li t thng rc
83

Ht ging tm hn

v ht nhng mu thuc nht nhnh c trn ng. Vt v vi chng trm cm, ngi cu chin binh tng c gn huy chng ny 8 ln tm n ci cht. Ln u tin gp michael Taub, ng nh tm c nhng tia hy vng u tin sau hng thp k. - Lavery k li. Khi nhn vo mt Micheal v lng nghe nhng iu anh y ni, bn s thy anh y rt chn thnh. - Lavery chia s. Taub dnh nhiu thng tri tm cch gip ngi n ng ti nghip ny. Bui ti, anh thng vo phng tr chuyn trc tuyn vi cc cu chin binh tng tham gia chin tranh Vit nam. Cng t , anh tm c nhng ngi tng tham gia chin u vi Lavery. H gip anh xc minh cu chuyn ca Lavery. Vi chng nhn b thng tt trong chin tranh, Lavery c trao 40.000 la tin bi thng cng vi tin tr cp hng thng. Gi y, ng c th sng ng hong trong mt cn h ring v hng ngy, ng li ti khu lu ca nhng ngi tnh nguyn gip nhng ngi nghin ngp.
84

Theo dng thi gian

Michael khng nhn bt c ng no. Cu y ni ti c gi ly. Cu y rt tt bng. - Lavery k li. Gi y, cng nh Taub, ng tch cc gip nhng ngi cu chin binh khc. Bng s chn thnh, Taub tip tc gt hi nhiu thnh cng. Rt him khi chng ti u tranh c nhng khon tr cp ln v chc chn khng phi trng hp no chng ti cng thnh cng. Nhng nhng ngi n ng ny vn ng ln ngay c khi mt tt c. iu ny cng bi v chng ta trao cho h nhng th m lu nay h khng nhn c s i i cng bng, lng tt v ci kt c hu cho phn i kh nhc ca h. n y, h cm thy mnh cn l mt con ngi sng c ch. - William M. Hendryx

85

Ht ging tm hn

Gia ti ca ng Ditto
Mn qu qu gi nht m bn c th trao tng cho ngi khc chnh l s quan tm chn thnh.
- Richard Moss

cui cng trc khi ng Ditto ri xa th gii. Gia mu trng ca gi v ra ging, ngi n ng da en y nh b mt cch ti nghip. u ng nh lt gia tm o gi. Ti khng cn thy nhp tim ca ng. Dng nh linh hn ng ang la khi xc ta nh mt con bm m mi lt xc nh nhng nng i cnh yu t thot ra khi lp v bc kh ho. V ri, ti nghe thy nhp th khe kh cui cng. ng khng vt v, ngay c trong ci cht,
86

Ti ng lng bn ging vo thi khc

Theo dng thi gian

v th ci cht n vi ng nh nhng m i nh mt gic ng di. reverend william Howard - v linh mc ngi da en cng ngi bn ging, bn tay to ln cm h cun Kinh Thnh. ng lng l c. Sau , ng ci u v th thm: Ly Cha nhn t, xin Ngi hy m rng vng tay, chng con xin ph thc linh hn ny trong tay Ngi. mt lc sau, v linh mc chm nh vo vai ti nh th cm thng vi ni u bun ang cht cha trong ti. Hy phn chn ln. - ng ng vin ti ri ro bc ra khi phng, kh ng ca li. Khi v linh mc hon thnh phn vic ca mnh, ti tip tc nhng cng vic m mt ngi y t cn phi lm cho bnh nhn sau khi h qua i. Ti m ngn ko bn cnh ging v bt u thu li tt c nhng vt dng c nhn ca ng Ditto - mt cp mt knh c mo m, mt chic dao co vi li dao hoen g; mt cun Kinh Thnh sn rch. V ri ti tm thy mt ng tin km m ti bit cha ng trong bit bao hnh phc ca ngi n ng ny. l mt bu vt v gi ca cuc i ng
87

Ht ging tm hn

y. Ti cm n trong tay mt hi lu v ri mi th bng hin ra trc mt ti ta nh mt cun phim ng Ditto l mt trong nhng bnh nhn u tin ti c ch nh chm sc vo ma ng nm 1947, khi y ti mi ti nhn cng tc v cn l mt y t tr trong chuyn khoa lao ca bnh vin Cu chin binh Louisville, Kentucky. Ditto l tn tht ca ng y. ng khng c ai thn thch. ng l mt ngi m da en c cha m tng l n l. Sinh ra ti new Orleans vo ng thi im xy ra cuc ni chin, ch mt thi gian ngn sau , ng ri vo cnh m ci. Sau ni chin, ng c t do thot khi thn phn n l. Tr thi gian phc v trong chin tranh m - Ty Ban nha, ng lay lt sng qua ngy bng nhng cng vic vt do bt c ai thu. ng li thi c c trong mt ci ln nh ngi ch c cho nh. mt vi nm trc, ng ti Louisville. ng b m sut mt thi gian di v ti khi nhp vin th cn bnh lao ca ng chuyn sang giai on trm trng. mt ch nhim trng ln b v, dch theo thot ra ngoi. mi hi thi nng nc xc vo mi ti ngay ln u tin ti bc chn vo phng. Ti
88

Theo dng thi gian

rt mun quay lng b chy v c l ti lm th nu khng bt gp mt ci g rt l trong i mt ca ngi n ng ny, chnh n nu gi bc chn ti. Cho ng, ng Ditto. ng sn sng cho vic v sinh bui sng cha? - Ti hi. , ti cng khng bit phi lm nhng g na c . Nhng nu c ngh l chng cn thit cho ti th ti sn sng ri. - ng tr li. Ti bt u bng vic tm ra v thay ra ging. Thn th ng gy rc n ni dng nh ti khng cn cm nhn c trng lng c th ng khi ti nh nhng nng ngi ng dy. i mt ng hin r s au n nhng ng khng mt li ca thn. Lc y, ti bun nn kinh khng khi nhc tm m lt ln, nhng mt ging ni nh nh bn tai ngn ti li: C i, ti khng bit lm sao c c th chu ng c trong khi chnh ti cn khng th chu ng ni c th mnh. V ri ng nhn mt li mt cch khi hi khin ti phi bt ci. Thy ti ci, ng cng ci theo. Chng ti bt gic nhn nhau, mt cm gic m p l thng bng len li khp phng khin bu khng kh dng nh du xung v
89

Ht ging tm hn

vt thng ca ng cng bt nhc nhi hn. T , ti khng cn thy bn lng khi gp g ngi n ng ny na. Ti thay vo ging ng mt tm ra mi trng tinh sch s v p n ngang ngc ng. Gng mt ng nh ln nt vui ti. , ti cm n c nhiu lm. Ti thy nhiu ri, tht y. - ng ni, ri nhc cnh tay xng xu yu ui v run ry d dm ngn ko trong ci bn cnh ging. ng ly ra mt ng xu sng bng v trao cho ti. N chng ng g so vi lng tt ca c, nhng hm nay qu l mt ngy rt lnh v ti ngh mt cc c ph nng hi c th gip c thoi mi phn no. - ng ni. Khi ngn ko c m ra, ti thy trong c khong hai chc ng xu, chng nm ri rc gia dng c nhn ca ng. l tt c gia ti ngi n ng ti nghip ny c c. L ra lc ti nn nhn tm thnh tnh ca ng. nhng thay vo , ti phn ng mt cch hp tp. khng u, ng Ditto. Chu khng th nhn c. ng phi vt v lm mi c chng m. - Ti gii thch.
90

Theo dng thi gian

nim vui vt tt trong i mt ng, ch cn li v m bun. Nhng ngy y cn d chu hn by gi. - ng ni. nhn ra ni tuyt vng ang nghn trong ging ni ng, ti lp tc cm thy hi hn. Ch v v tnh, ti khin ng c cm gic rng mnh gi nua, chng cn g cho v cng chng th lm g ngoi vic ngi ch ci cht. ngh vy, ti tm cch cha chy: ng bit y, ng Ditto, chu ngh l ng ni ng. Chu chng ngh ni iu g tt hn mt cc c ph nng lc ny. ri ti cm ly ng xu t tay ng. Gng mt ng lin rng r tr li. nhng ngy sau , ng Ditto yu dn i. mi bui sng ti gip ng lm v sinh, d ti hiu cng vic khin ng kit sc nhng ng vn kin nhn thc hin. Trong lc lm, chng ti lun c gng chia s nhng cu chuyn nho nh, hi hc v nhng ting ci vui v nn ti rt mong ch n gi c gp ng. V mi sng trc khi ti ri khi phng, ngi n ng ny li ly ra mt ng xu v ni: N chng ng g so vi lng tt ca c. nhn nhng ng xu ngy qua ngy c vi
91

Ht ging tm hn

dn, ti thm cu nguyn ng s sng lu hn. Lc ny ng gn nh khng cn cht sc lc no na, nhng ng vn khng qun a ng xu cho ti, ngay c khi ng khng th nhc ni cnh tay mnh nu ti khng gip . mt ngy, thy ng mt nhc ln tm ng xu cui cng trong ngn ko, ti lin cm tay ch cho ng, lng c gng km nn nhng git nc mt ang chc tro. Ti nhn ng, c tm trn gng mt gi nua y mt du hiu g trc ng tin cui cng ny. nhng ng khng thc c iu na. ng nht ng xu a cho ti v n mt n ci ngt ngo nh thng l km theo li cm n quen thuc. Ti nhn ra rng ng mt dn thc - mt du hiu cho thy ci cht ang gn k. ng ch cn thc c nim vui khi chia s vi ngi khc, v mt ngh cht n khin ti vui mng: nhng ng xu trong ngn ko ca ng s vn cn . Th ri ti lng l b ng xu tr li gc ngn ko. ng sng c thm hai tun na. mi ngy, sau khi gip ng lm v sinh ri t ng nm xung chic ging sch s vi tm ra mi trng tinh, ng li th thm: C ng l mt
92

Theo dng thi gian

thin thn. ng vy y, c chc chn l mt thin thn. nhng lc nh th, ti lin bit vic tip theo mnh phi lm: cm tay ng trong lng tay mnh ri hng ti gc chic ngn ko. mi ngy, ng u a cho ti mt ng xu. V mi ngy, ti li ngm b ng xu y tr li. Vo ngy cui cng, ti mi linh mc Howard n. ng nh nhng c Thnh Kinh chng khc no ngi ta ru mt a tr vo gic ng m i. Ging ng u u, tru mn Phc thay ai c tm hn ngho kh, v nc tri s l ca h. Phc thay ai su kh, v h s c Thin Cha i an. Phc thay ai hin lnh, v h s c t Ha lm gia nghip. mt ngh thong hin trong u ti: ng Ditto ng l ngi ngho kh v hin lnh; ng lun cn rng chu ng, khng mt li than vn. Nhng gi y, trong gi pht cui cng ca cuc i, ng y li khng th nghe thm c ln na li chc v mt cuc sng hnh phc ci vnh hng. Khi v linh mc i ri, ti ng lng hi lu vi ng xu trong tay. Cui cng, ti t n vo gia ng c cn li ca ng Ditto ri buc
93

Ht ging tm hn

tt c chng vo mt bc nh v ghi tn ng ln . Sau ti mang chng ti vn phng v gi chuyn chng ti cho ng Howard. Chiu mun hm y, ngay trc khi ht gi lm vic, ti gp ng Howard khoa. ng nhn ti mm ci, ni: Dng nh ng Ditto li mt gia ti nh. Ti ngh l ng y mun c gi n. ng ly trong v ra mt ng km v t vo bn tay ti. nhn ng xu trong tay v nh li nh mt ng Ditto, ti cht hiu ngha mn qu ca ng y. Ht ln ny ti ln khc, ti nhn n bng tm trng bun ru thng cm v ngh rng l thnh qu cht chiu c i ngho kh ca ng. Ch ln ny, ti mi nhn ra gi tr thc s ca n: n chnh l biu tng ca nim tin yu trong cuc sng. mi bun au, tic nui trong ti cht tan bin. L mt ngi n ng nh b ti nghip, nhng gia ti m ng Ditto li li ht sc ln lao. chnh l s nhn ni, c tin v mt tri tim giu yu thng. Ti ti cng tin bnh vin mua mt cc c ph ri chn ch ngi chic bn trng gn ca s. Tri ti. mt ngi sao m nh b ang
94

Theo dng thi gian

lp lnh gia bu tri. Ti nng cc c ph nng m, bc khc ln mi v thm th li chc: ng Ditto, ngi s c t ha lm gia nghip. - Doris Cheney Whitehouse

95

Ht ging tm hn

Tm li cc gic quan
Sc khe ta nh vng min ca con ngi nhng ch ngi m mi bit qu trng n.
- Tc ng Ai Cp

ang dng ba ti mt nh hng th t nhin mt ming vn ln trang tr trn trn nh p xung u ti. ngi ti b bp xung mt bn. Ti l nn nhn duy nht trong tai nn . Ti khng b bt tnh nhng mt vt thng u khin ti nm lit ging, nhm ln v mt phng hng hng thng tri, mt phn c th b lit trong mt nm ri. Trong giai on my thng u hi phc, tt c gic quan
96

Vo gia nhng nm 80, trong lc ti

Theo dng thi gian

ca ti u trc trc. mt ti km nhm v tr nn v cng nhy cm vi nh sng, v th c ngy phng ng ca ti u phi che rm ca. Thm ch vic nhn nhng ha tit khc nhau trn chic chn cng khin ti mt bnh tnh, ti phi lt mt trn ca tm chn li. Ti khng th nghe nhc v ca t v nhp iu khin u ti nh mun n tung. Ti khng th tip chuyn in thoi v ti khng th x l cc m thanh v sp xp chng thnh nhng thng ip c ngha. Ti cng khng th cm nhn c mi v ca thc n hay mi thm du nh t mi tc ca a con gi nh. C nhng ngy, ch cn mt va chm nh cng khin ti au n. nhng vt nh nh mt t giy t ln i chn trn cng nng ta ngn cn. Vic ko mt chic o len di tay qua khuu tay khin ti ing ngi nh khi mng tay bn co vo mt tm bng. nhng gic quan vn theo ti t nh n gi bng tr nn l lm. Ti nh chng. Ging nh mt con mo b ct ta phn ria mp, ti mt cm gic v s thng bng cng nh khi nim v nng - su hay xa - gn. Ch mt vic
97

Ht ging tm hn

n gin l ra khi ging rt mt cc tr cng khin ti bm dp thm tm v lin tc vp ng. Trc khi tai nn xy ra, ti l phng vin ca bo The Washington Post. nhng sau s kin y, ti chng nhng khng tip tc c cng vic m thm ch cn khng lm c vic n gin c nhng li ng vin an i ca cc ng nghip tt bng. C ngy nm di trn ging, khng n cng ty, khng th chm sc cho Katie - a con gi hai tui, ti tip tc nh mt thc v bn thn. nu ti khng phi l mt ngi v, ngi m v l mt nh bo th ti l ai? Trong khonh khc, dng nh s hi hc, thc v vai tr, mc ch, s an ton v quan trng nht l thc v s an bnh trong ti u tan bin. nhng hu qu ng lo ngi ny ko di my thng v thay i cuc sng ca ti theo cch m ti khng th hnh dung c. Do khng th pht m chnh xc hay c hiu cc thng ip nn cm gic xu h lun giy v ti. Thm ch ngay c khi khng cn nm lit ging, ti vn xu h v tnh trng hin ti ca mnh n ni khng dm ra khi sn sau nh mnh. Cm gic b c lp xm chim ti. Thay
98

Theo dng thi gian

v tn hng nhng giy pht vui v cng gia nh v bn b, ban ngy ti chm ngp trong cm gic mt mt, m n li hong ht s hi trc tng lai. Sut thi gian khng hong , ti lun day dt trong lng cu hi: Ti sao li l ti, ti sao li l nhng iu ny, ti sao li l by gi?. Ti sao Cha li bt ti phi chu ng s y a ny? Qung thi gian kh khn y cng l c hi ti t vn mnh. Khm ph quan trng nht ca ti l: thn thnh thng hin hu nhng ni v nhng lc bn khng ng ti. nh tin tri moses tm thy Cha trong bi cy bc chy. Cn ti tm thy ngi trong ni nc xt m ti nh. nhiu thng sau v tai nn, mn nc xt m l th u tin ti c th cm nhn mi v mt cch chnh xc. l mn qu ca mt ngi bn tt bng dnh cho ti. V khi mn n tuyt vi si ln trong ni a hng thm khiu khch len li vo phng, ti khng dm tin vo khu gic ca mnh. nhng tht bun ci, ti c th i theo mi thm thn quen m xa l ca ti,
99

Ht ging tm hn

hnh, c chua, tiu v oregano(7) xung di lu ri i vo nh bp. Ti qunh ln v sung sng. ng trong nh mnh m ti vui mng nh ng trn vng t thnh. Ti khm ph ra php mu linh thing ngay trong khonh khc bnh thng ca cuc sng, ci khonh khc m t cuc i ti hon ton thay i. Ti ht chic mung vo ni nc xt quyn r v a ln ming. Ti vn cha th cm nhn c v ca nc xt, ch phn bit c nhit v cc thnh phn. nhng khng quan trng. Ti tht s bit n v mnh cm nhn c mi thm tuyt vi ca cuc sng bnh thng my thng tri ng qun trong ti. Ti sung sng chy i. u tin, ti vo phng tm v ly mt l du m Vicks Vaporub. ng ri, mi khuynh dip! ri ti vi mt vo nhng b qun o mi c i phng phiu, thng thc mi thm trn mt chic o s mi cn m. V ti c th mng r chy khp ni. nhng tun sau , ti tip tc khm ph cuc sng trong s ng ngng thch th nh mt a tr. Ln lt tng gic quan c khi m: v gic, thnh gic, th gic, ri xc gic.
(7) Oregano:Tn mt loi gia v rt thm v c trng cho cc mn u, c bit l trong cc mn .

100

Theo dng thi gian

mi gic quan hi phc c ti cho n bng mt cm gic m say sung sng v xc ng n khng cm c nc mt. Cn vo mt qu o chn mng nc. Lng nghe mt bn nhc. ngm nh mt tri rng r qua khung ca s. Thoi mi mc chic o len di tay yu thch. V d nhin, hnh phc dang i tay m con gi ti vo lng nh trc. Chnh nhng bin ng y khin ti nhn ra rng, trc cha bao gi ti bit cm t nhng iu tng chng ht sc bnh d m cha ng bit bao hnh phc trong cuc sng. Ti mc nhin tha nhn nhng hng v m ti ngi thy m khng my may bit rng l mt iu may mn. nghe c v so rng, nhng s thc l chng ta thng khng thc c n hu cuc sng ban tng cho n khi tai ha p xung. nhiu nm sau , ti lun c gng mi ngy l mt tri nghim tuyt vi v si ni, trong tng hnh nh, m thanh, mu sc v mi hng ca cuc sng u c ti n nhn bng c tri tim. V ti tin rng bn cng c th lm iu nu bn n ly cuc sng bng mt tm lng bit n. - Sarah Ban Breathnach
101

Ht ging tm hn

c m vn ti mt ngi sao
Nhng gic m v cng quan trng. Bn s khng th lm bt c vic g nu khng th hnh dung ra n.
- George Lucas

cng ty walt Disney Productions mua trn

mt ngy p tri thng 10 nm 1965,

mt vng t rng ln cn hoang s vi din tch gp i manhattan nm cch Orlando, florida, 16 dm v pha Ty nam. Trong khi gii quan st ch ni ny ch l mt vng m ly vi nhng rng cy bch rm rp kh c c may pht trin th Disney li nhn ra mt tng lai thnh vng - mt vng quc l tng cho nhng k ngh tuyt vi mang tn Walt Disney World - Th gii walt Disney. Tuy nhin, ch l im khi u. Disney cn p mt c m
102

Theo dng thi gian

vt qua tm vc ca ht thy nhng thnh cng m ng t c trc . - Khng phi rt tuyt sao nu chng ta xy dng y mt thnh ph, mt x hi kiu mu cho tng lai, ni con ngi c th sng m khng phi lo lng ti nn kt xe, khi bi nhim hay iu kin sinh hot qu ti t? - walt ni. - nhng walt , d n s ngn hng trm triu la ch chng chi u! - Joe Potter - ph gim c ca Disney ln ting can ngn. i mt nu ca Disney vn lp lnh. ng ni: - Joe, anh khng th tp trung vo vn ct li v b qua nhng iu khng cn thit c ? l li ph Disney thng dng. Sut i, walter elias Disney lun p nhng c m. Khng nhng th, ng cn l mt ngi lao ng ht mnh.

Vng quc u tin

nm walt bn tui, cha cu - ng elias
103

Ht ging tm hn

Disney, a ra mt quyt nh c bit quan trng mang tnh nh hng cho tng lai ca walt sau ny. elias Disney l mt th mc nghim ngh v l mt ngi sng o, ngy Sabbath(8) lun c ng tun th nghim ngt. Khi ba qun ru gn nh ln lt mc ln, ng ht sc gin d. ng ni vi flora - v ng rng: Thnh ph ny khng phi l ni thch hp nui dy tr nh. V th l chng bao lu sau, h mua mt nng trang ri chuyn ti Crane, cch thnh ph Kansas hng trm dm v pha Bc. ngoi Disney v cha m, gia nh Disney cn bn thnh vin khc: Herbert 17 tui, raymond 15 tui, roy 12 tui v ruth 2 tui. S chnh lch tui tc ng k ng ngha vi vic walt khng c ai cng chi trong nng trang. V th ng thng vui a vi cc con vt nui trong trang tri. ng t sng to ra cc tr chi v lut chi, ng thi t chc cc tr chi nh th nhng con vt ny hiu v cng mun chi a cng ng. Skinny - tn mt con heo con, ku r ln trong tr chi bt mt
(8) Ngy ngh ngi v th phng Cha, theo o C c l Ch nht hng tun.

104

Theo dng thi gian

trn tm; Pete - con ch sn nh ca gia nh, chng minh n l mt u s c ti trong tr chi ko co. Cn Charley - mt con nga ko xe gi nua, t sng to tr chi cho ring mnh: n phng nh bay vo vn cy n qu mi khi walt tro ln lng. nhng con vt ny va l chi va l nhng ngi bn ca walt Disney, cn nng trang chnh l vng quc thn k u tin ca ng. Ging nh bao nng dn khc, elias cng tn dng cc thng phuy trc tng cha hc n tr nc ma. mt ngy n, walt nhn thy mt chic thng y - khi cha kp nc vo - ang chy hc n ra di sc nng gay gt ca mt tri. Cch khng xa, trong chung heo, con heo ni walt thng ci lao thng vo n heo thin ang kht kht mi mt cch tha mn. Thy n ng l i tng hon ho cho mt bc chn dung, Disney vi chp ly mt cy chi lng, nhng vo ch hc n, bt u mt tng, v bc tng bn nh nhanh chng tr thnh tc phm hi ha ca ng. Kt qu ca nhng giy pht sng to l walt b cha pht nht vo chung nga. Cu b nhn ra rng gia nh khng tn trng nng
105

Ht ging tm hn

khiu ca cu. nhng, tht may l mt ngi h hng, d margaret, nhn ra ti nng ca walt qua bc v. B mua cho walt mt xp giy v mt hp bt ch mu. Cu b nhanh chng lp y tp giy bng nhng bc ha sinh ng v mi th cu nhn thy quanh nh kho.

mnh s tr thnh ha s
walt v bt c lc no c th. L cc cun sch gio khoa ca cu lun y nhng hnh nh sc, d, ln - nhng ngi bn quen thuc nng trang Crane. iu c bit l di bn tay cu b, chng khng n thun l nhng nt v trn t giy v tri v gic, m tng hnh nh u tot ln v sng ng k l. C ln, c gio giao cho c lp bi tp v mt bc tranh tnh vt: mt bnh hoa xun. Kt qu l c v cng ngc nhin khi thy nhng bng hoa ca walt. Chng sng ng nh tht: hoa tulip kiu dim xen ln nhng cnh hoa thy tin mm mi khoe sc rc r. nm 1917, elias li chuyn nh thm ln na, ln ny ng quyt nh tr v Chicago. Ti y, walt theo hc trng ph thng mcKinley.
106

Theo dng thi gian

Tuy nhin, ch c mt iu quan trng duy nht vi ng lc by gi: c v; ngoi ra, mi tun ng cn c thm ba bui hc di s hng dn ca mt ha s chuyn v tranh bim ha ti trng m thut Chicago. Sau khi tt nghip ph thng, walt lm ngh li xe cu thng cho Hi Ch thp Php trong gn mt nm. Khi tr li, ng mang theo 600 la tin tit kim v mt quyt tm mi: Mnh s tr thnh mt ha s. ng xin vo lm ti mt cng ty qung co nh. Vi cng vic ny, ng c tr 50 la mt thng, v cng ti y, ng gp g ngi ha s tr tn l Ub iwerks. H nhanh chng tr thnh bn thn v mt thi gian ngn sau c hai t ng ra lm qung co. Thng u tin, h kim c 135 la nhng thng tip theo, h gn nh chng kim ni ng no. Sau , h ti lm vic ti Kansas City Slide, cng ty ny chuyn sn xut v trnh chiu cc mu qung co di mt pht ti cc rp chiu bng a phng. l bc i u tin ca walt vo th gii phim hot hnh - mt lnh vc cn kh mi m thi by gi.
107

Ht ging tm hn

y, walt mit mi nghin cu v th nghim. Dn dn ng tm ra mt phng php tuy va tn tin va tn thi gian nhng li rt gn vi s m phng ca cc chuyn ng m ng ang tm kim. v mt b trai ang bng, ng phi v 20 bc hnh ring bit gm nhng chui hnh ng tip din lin tc. Thi gian ny, ng quyt nh m mt xng phim ly tn l Laugh-O-Grams. nh s gip ca Ub, walt hon thnh mt lot thc phim ngn trnh chiu ti cc rp ht a phng. l nhng thc phim ri ko di mt pht qung co cho cc sn phm a phng. Qun l rp ht thc s n tng: Nhng c phi chng tn km lm khng? ng ta thc mc. Ti c th lm chng vi gi 30 xu mt tp. - walt thuyt phc, v ngi qun l ng thu ng lm tt c. Tuy nhin, trn ng ti cng ty c gi n xin thi vic, walt cht sng li khi nhn ra rng 30 xu mt tp ch l chi ph sn xut. ng qun khng cng vo tin cng. Nhng n cho ta c hi th nghim. - ng t nh v hn hoan khoe vi Ub. V y cng chnh l tiu ch quan trng nht trc bt c mt thng v mi no trong cuc i Disney.
108

Theo dng thi gian

nhng khng lu sau , Laugh-O-Grams b ph sn. Disney b ui khi nh v phi ng trn gh trong vn phng. nhiu thng trc , vn phng ca Disney thng xuyn b mt by chut ln gh thm do chng nh hi c nhng mu thc n tha t ba tra cn st li trong cc gi rc. Cc cc ty v nhng chic bt ch tr thnh nn nhn trc tip di nhng b rng sc ca by chut. Thy vy, mt s ha s trong xng phim ngh t by. nhng walt khng tn thnh. Thay vo , ng ch ra mt chic by v hi ri bt 10 con chut v lm cho chng mt ci lng bng kim loi. Trong s c mt con chut thc s tr thnh bn ca walt. Ban m, lc walt lm vic mt mnh, con mortimer - ci tn ny do walt t cho n - c php n a t do trn mp gi v, n thng to bo c c hm ria vo . tip tc nim am m, walt quyt nh chuyn ti mt vng t khc, mt ni m bng s quyt tm, con ngi c th bin gic m thnh hin thc. l Hollywood. S tin cn li ch gip ng mua mt chic v tu, sau , ng bt u thu xp c. m trc khi ri i, ng quyt nh gii phng cho gia nh
109

Ht ging tm hn

chut. ng cn thn cm chic lng ti mt bi t hoang. c tho ci s lng, 9 con chut chy o ra vng ng c mnh mng, nhng con th 10 vn ng im . l con mortimer, n nhn walt bng i mt long lanh.

ngi cu ton
Trc khi ri thnh ph Kansas, Disney ang lm d dang lot phim Alice x s thn tin. nhn vt chnh trong b phim l mt c b. tng ca ng l xy dng b phim v mt c b trong khng gian ton mu trng, bao quanh c l rt nhiu con vt hot hnh v chuyn ng ca chng nhp nhng vi chuyn ng ca c b. ng gi b phim ny ti cng ty winkler - mt nh phn phi phim hot hnh new York. mt vi tun sau, trong lc ang tht nghip Hollywood, ng nhn c n t hng u tin: winkler cn 12 tp phim. nhng thnh cng ban u t lot phim v Alice ha ra khng mang li nhiu kt qu tt p. Disney yu cu v li v quay li ht cnh ny n cnh khc. Do , li nhun ca ng c th hao ht dn. mi ngi thng ni rng,
110

Theo dng thi gian

walt sn xut 57 tp phim v Alice nhng thc cht tp phim th 16 l tp phim cui cng thu c li nhun. Trong khi cc nhn vin lnh ngh ca ng c th yu cu khon tin lng 120 la mt tun th bn thn walt ch cn li ti a 50 la m thi; v vo thi im kh khn, s tin h xung ch cn 15 la. Tuy nhin, trong s nhng nhn vin y, c mt ngi chp nhn khon tin lng t hn, l Lillian Bounds - mt ngi ph n da mu nh b xinh p. roy - anh trai ca walt, nhn ra rng Lilly hai tun lin khng nhn lng. Cng chnh ng pht hin thy s quan tm c bit m walt dnh cho Lilly khi a c v nh. m mnh trong th gii tng tng y sng to, walt cha tng b ht hn trc bt c ngi ph n no, nhng c gi ny li l mt ngoi l. mt bui ti, ng t nhin vn ngi qua bn v trao cho c mt n hn bt ng. Sau khng lu, ng chnh thc ng li cu hn vi c. n u nm 1928, khi tng cho b phim Alice x s thn tin cn kit, walt li cng
111

Ht ging tm hn

cng s bt tay vo mt lot phim hot hnh mi mang tn Oswald, ch th may mn. mc d ch th Oswald ginh c rt nhiu thin cm ca cng chng, nhng chnh s cu ton ca walt y hng phim ca ng ti b vc ph sn. ng yu cu thm ngn sch m rng lot phim v Oswald nhng ngh b t chi. Cng ty winkler buc ng ng trc hai s la chn: hoc chp nhn vn ngn sch lm phim hn hp hn hoc chm dt quan h hp tc. walt rt tc gin, ng mun trc tip ni chuyn vi cng ty winkler, v vy ng quyt nh cng Lilly ti new York. Tuy nhin, khng nh mong i ca walt, cuc gp g gia hai bn kt thc bng vic chm dt quan h hp tc. Tc gin, walt lao v khch sn ni Lilly ang ch v thng bo vi c bng mt ging y bc bi: Anh mt vic ri, nhng anh vui lm! Chng no cn sng, anh s khng bao gi lm vic cho ngi khc na. ri vi s lc quan vn c, walt nh in cho roy: Mi th u n. walt qu quyt rng ng s tm ra mt nhn vt khc thay th cho Oswald.

112

Theo dng thi gian

Chng ta c n
Vo ngy 16 thng 3 nm 1928, walt v Lilly ln tu tr v Hollywood. ngay khi va ti ni, walt t bt v in cung - ng git phng ht t giy ny ti t giy khc, v nt chng ri li bt u vi mt t mi. i lc, mt ng nhn xa xm vo mt khong khng v nh. ng ang nh v mt ch chut - ch chut c tn l mortimer. Li mt m khng ng na. V ri, sau m y, ngi sao hy vng ca walt xut hin: mt ch chut tinh qui v dng cm vi chic qun mu c hng cc bng ngc trai. Khng nhng th, ch chut ny cn hay gi u ging nh Charles Lindbergh. n b m hoc bi thnh cng ca mt phi cng v i nn m mng ch to chic my bay ring cho mnh. ng ri! B phim s c tn Chic my bay in r (Plane Crazy), v chnh ch chut mortimer s th vai chnh. ri nh khng th km nn c, ng lin thong k cho Lilly ton b chi tit ca b phim ang thai nghn trong u ng. nhng va nghe xong, Lilly do d: Mortimer l mt ci tn khng khip ch dnh cho chut thi anh
113

Ht ging tm hn

!. walt suy ngh: , nu khng th ci tn Mickey em ngh sao? Chut Mickey - nghe c v thn thin y. V th l ch chut mickey trong tng tng dn dn c hin thc ha bng nhng nt v sng ng. n c ci u hnh trn, rt d v. V sau bao ln trn tr, chnh sa, cui cng walt quyt nh cho n mt i tai cng hnh trn. Thn ngi n hnh qu l vi ci ui thon di cn i chn nh xu c x trong mt i giy qu c. Cng v v bn ngn tay eo gng lun d dng v r hn nm ngn tay nn mickey sng c cuc i vi i bn tay mi bn thiu i mt ngn. Trong thi gian ny, walt mang nhng thc phim mu ti new York tranh th tm kim c hi. nhng ri, cho n ng lun l thi h hng. nim hy vng ca ng lin tip b t chi. l mt trong nhng thi im thng trm trong cuc i Walt. ng y t cc mi th nhng sut mt thng tri ln ln khp New York, ng y khng thuyt phc c ai quan tm ti b phim ny. - Ub k li. Tuy nhin, walt vn p hy vng cui cng.
114

Theo dng thi gian

mt nm trc, vo thng 10 nm 1927, cc nh lm phim ln u tin a hiu ng m thanh vo phim. K t , hn mt ngn rp ht bt u p dng phng php ny v lng khn gi tng ln con s ng kinh ngc - 95 triu ngi mt tun. Chng ta s to ra mt ch chut Mickey bit ni. - Disney quyt nh. y l iu cha tng xy ra trc . Phng php ghi m trong phim trc nay ch hiu qu khi nhn vt l con ngi trc tip ni theo ni dung trong kch bn, cn lm sao li ni ca mt nhn vt hot hnh c th trng khp vi m thanh c ghi m mt thi gian di sau khi nhng bc v hon thnh? roy v walt tin hnh mt th nghim vi thc phim di hn 10 mt v chy ch trong 30 giy. H t to ting ng, ting chung eo, ting ci, thm ch c ting vn ch git qun o. Chnh walt dng tay bt mi lng ting cho mickey vi mt ging the th ca n ng (v ng m nhim vai tr ny sut 18 nm tri). nhng th nghim ny din ra trong ting ci thch th ca hai anh em v ngy no h cng lm i lm li cho n tn khuya. H c gng m thanh cng nhp nhng vi hnh
115

Ht ging tm hn

ng cng tt. V ri cng sc ca h cng c p tr. walt mng r reo ln: c ri! Chng ta thnh cng ri.

Bc nhy ca s sng to
B phim Chut mickey to ra mt cn a chn trn ton th gii. S thnh cng ca Chut mickey khi dng cho tr tng tng v t duy sng to ca walt, t , hng phim Disney cho ra i mt lot nhn vt mi nh Ch Pluto, Ch goofy, Nga Horace v B Clarabelle. Tt c cc nhn vt ny u c m phng theo nhng ngi bn nng trang ca walt. Vt Donald ra i sau khi walt v mt s nhn vin ca ng nghe thy ging ni ca Clarence nash - mt chuyn vin lng ting. s l mt con vt tt tnh nhng d ni nng khi b khiu khch! - walt ni. V ngay sau nash c b sung vo i ng nhn vin. Hy to ra mt con vt t ph v vnh vo. V v con vt khng th sng thiu nc nn anh ngh sao v vic khoc cho n mt ci o hi qun nh v mt chic m thy th? - walt gi vi ngi sn xut phim hot hnh fred Spencer.
116

Theo dng thi gian

Khng phc tp v tru tng, cc b phim ca Disney lun hng ti nhng gi tr o c tt p, nh nhng m mnh m. Dng cm v c hnh lun chin thng s c c xu xa v ni s hi. Chm ch lun nh bi li bing; thiu quyt tm ch em li tht bi. Theo cch ni ring ca walt, nhng b phim ny khi dy Mickey trong chng ta - v ni dung ca chng rt gn gi vi thc t cuc sng, cn cc nhn vt trong phim thng mang nhng nt tnh cch tiu biu ca con ngi, nh chng ci trc nhng iu ng ngn, ht vui trong bn tm v m mng nhng iu tt p. Khi con ca Disney cn nh, ngy th By lun l Ngy ca Cha, walt thng dnh c bui chiu a cc con gh thm khu vui chi gn nh. Sau ny walt nh li: l nhng ngy hnh phc nht ca cuc i ti. Bn tr ci vng quay nga g cn ti ngi trn mt bng gh v n u phng. Mi khi ngi mt mnh, trong u ti li tri dy tng v mt cng vin gia nh, ni cha m v con ci c th vui a cng nhau. ri ng mng tng ra cng vin ca ring ng, y p nhng cu chuyn v nhn vt hot hnh. chnh l Disneyland.
117

Ht ging tm hn

Theo d kin ca ng, cng vin c mt li vo, t m ra bn khu ring bit: Adventureland, frontierland, fantasyland, Tomorrowland - nhng th gii m c ca tr nh. Trong nhng th gii ny, ch c hai ma l ma xun v ma h. bc vo th gii, ni t chn u tin ca du khch s l vng t main Street, USA. T du khch s thy lu i ca nng cng cha ang ng trc mt. Bao quanh khu cng vin l mt on tu st tht di, ng c ca n pht ra m thanh ma qui. ngi u tin cho n du khch bc vo th gii ca cc nhn vt hot hnh s l ch chut mickey. m u cho k hoch ca mnh, ng mua mt khu vn trng cam rng gn 100 hecta cch Los Angeles 25 dm v pha nam. mt phng vin hi walt khi no d n hon thnh v cu tr li ca ng tht n gin: Khng bao gi, tr khi th gii ny cn kit tr tng tng.

118

Theo dng thi gian

Thnh ph Disney
nhiu nm lin, Lilly khng t ln ni n walt ngh hu thong dong tn hng cuc sng. V thc t tnh hnh ti chnh cng cho php ng sng an nhn, nhng walt lun phn i li ngh ca Lilly. Anh s cht nu anh khng ra ngoi khm ph v chinh phc nhng th gii mi. - ng gii thch. ng nh cc nhn vin ca mnh tin hnh mua mt khu t rng 11.000 hecta gn Orlando, florida. V mt bui sng, ng ti vn phng vi d n xy dng mt thnh ph mi c phc tho. ng gi n l ePCOT - t vit tt ca experimental Prototype Community of Tomorrow (x hi kiu mu cho tng lai). Tuy nhin, n ma thu nm 1966, khi tt c cc k hoch ny vn cn nm trn giy th walt buc phi tin hnh chp X-quang do mt cn au t ngt. Cc bc s pht hin Disney b mt khi u c tnh. Vo ngy 7 thng 11, h quyt nh ct b phi bn tri ca ng nhng ch sau hai tun, ng tr li lm vic nh c v cm gic bun chn khi khng lm vic khin ng khng chu ni. Bnh tnh ca walt ngy
119

Ht ging tm hn

cng trm trng, sau mi hy vng u vt tt. Vo ngy 30 thng 11, ng c chuyn ti bnh vin do khng th gng dy khi ging. Khong 9 gi 15 pht sng ngy 15 thng 12, tim ng mi mi ngng p. 5 gi chiu ngy hm , mt khonh khc m nhng ai tng chng kin s khng th no qun. Ti Disneyland, ban nhc ca Disneyland diu hnh vo qung trng gn City Hall. Kn trng vang ln, l c nc m c trang nghim ko xung. Hai dng l rng rng trn gng mt nhc trng 73 tui Colonel Vesey walker. ng gi cao cy gy ch huy, v ri vang vng khp khun vin Disneyland trong bui ti ma ng hm y l giai iu ca b phim hot hnh Pinocchio tng trng cho cuc i walt Disney: Khi bn c m c vn ti mt ngi sao Bt k bn l ai Nhng kht khao p trong tim bn S tr thnh s tht - Richard Collier
120

Theo dng thi gian

Nhng chic xe min ph

Chng ta sng v iu g nu khng v mc ch gip cuc sng ca nhng ngi xung quanh bt phn kh nhc?
- George Eliot

bc xung nn xi mng lnh lo ca ga ra. Lc ny l 4 gi sng. nung nu quyt tm to ra mt chic xe ln r nht th gii, ngi k s qun Cam, California ny nhn ni dnh 3 gi mi ngy trc khi i lm, cm ci bn bn lm vic trong nh xe cht chi ca mnh. u tin, ng th ch to mt chic xe vi ch ngi bng vi bt thng thng nhng cht liu ch to n qu t. ng bit mnh cn mt cht liu r nhng phi tht bn. Chic xe cn phi kh nng vt ni, bng qua
121

Va tnh gic, Don Schoendorfer vi v

Ht ging tm hn

m ly, sa mc v chng chu c sc nng thiu t cng ci gi lnh t but m khng cn phi bo dng nhiu. Schoendorfer hiu rng th gii ny tn ti v s nhng ngi ngho sng vi mc thu nhp thp hn 2 la mt ngy v v th, mt chic xe ln ca phng Ty gi hng trm, thm ch hng ngn la l mt iu xa x m trong m h cng khng dm ngh ti. Cui cng, ng tm ra mt chic gh bng nha do mu trng - mt cht liu kh di do bt c u. iu tht tuyt vi. ngay lp tc, Schoendorfer lao vo cuc lng tm gh nha, ng mua hng lot gh nha gi 3 la mt ci. Sau , ng lang thang khp cc ca hng Home Depot v wal-mart tm kim nhng lp xe gi r nht, thm ch l nhng chic inh vt c gi cnh tranh nht. Trong sut nhng thng ngy mit mi ln tm , hi c v con ng ma-rc 30 nm v trc c hin v trong tm tr ng. Vo nm 1977, ng cng v l Laurie c ln dng chn Ttouan - mt thnh ph nm pha nam ma-rc; v trong ci nng nc ca bui chiu ngt ngt, ng nhn thy mt ngi ph
122

Theo dng thi gian

n tt nguyn ang l c th yu t qua ng, trng b chng khc no mt con rn ang trn i. i bn tay ca ngi ph n y dn cht xung ng y tm thn nng nhc lt tng bc. Schoendorfer nh li nh mt coi thng ca mi ngi i vi nhng ngi n xin ngoi ph, c bit, nhng ngi tn tt cn b coi thng hn. Trn con ng y bi bm , Schoendorfer t ha rng mnh phi lm mt iu g gip nhng ngi tt nguyn nh ngi n b y. Lc ny, ng ang lp hai chic lp ca Toys r Us(9) vo cp bnh xe nh bng kim loi mu en gn di chic gh, ng thi lp vng bi vo chic xe. ngi k s tng tt nghip t trng miT cm thy mi th c v gn kt vi nhau kh n. Khi ng y chic xe quay trn ln cui cng, ng thm nh C l th ny l c ri. Cu thnh cng ri, Don . - mc s ca Schoendorfer tht ln khi nhn thy
(9) Toys R Us: Mt trong nhng nh sn xut v bun bn chi tr em hng u th gii, c h thng 1.500 ca hng trn ton cu bao gm Toys R Us, Kids R Us, Babies R Us v Imaginarium. Bn cnh , h cn c c nhng website gip mi ngi c th d dng mua c sn phm trc tuyn.

123

Ht ging tm hn

chic xe nh mu trng. Trong chn thng, Schoendorfer lm 100 chic xe ln nh vy v ga ra ca ng chng khc no trung tm ch to cc thit b gi dnh cho ngi tn tt. V mc s gi rng anh c th xin php phi on y t ca nh th cho anh mang theo nhng chic xe ny n n trong thi gian sp ti. nhng khi Schoendorfer ti d cuc gp u tin ln k hoch cho chuyn i, nhng ngi truyn gio trong nhm c v khng thch th lm: Cu ngh chi ph vn chuyn nhng chic xe ny s tn khong bao nhiu? - mt ngi ct ting hi. Tuy mt hng v chn nn nhng Schoendorfer vn tip tc tham d cuc hp. Ti cho rng h ngh l nu h cho ti i theo - mt ngi n ng ng ngn vi tng in r - th c l ti s bin mt. - ng nh li v n mt n ci. Cui cng, h cng ng ng mang theo bn chic xe ti n . Ti mt phng y t ng c nm ngoi Chennai, Schoendorfer nhn thy mt ngi cha mang theo a con trai 11 tui b tn tt ca mnh. y chnh l
124

Theo dng thi gian

lc, Schoendorfer thm ngh ri vt chy ra ngoi v y chic xe n. Chnh khonh khc cu b emmanuel ln u tin ngi ln chic xe, Schoendorfer hiu ra rng pht minh ca mnh thc s c gi tr hn gn. emmanuel trng rt vui v phn chn. m ca em phin dch li li ca em: Cm n ch v chic xe ny. Khi Schoendorfer tr v nh, cng ty ni anh ang lm vic bt ng b ph sn. Anh quyt nh khng i lm thu na v ch chuyn tm ch to xe ln cho ngi khuyt tt. nhiu nm lin, gia nh anh phi sng tn tin v n khi tin bc bt u cn kit, Laurie v anh phi i lm cho S An sinh X hi. K t ln trao tng u tin , t chc phi li nhun ca Schoendorfer, Free Wheelchair Mission, chuyn i min ph 63.000 chic xe trng lng nh cho nhng ngi khng th i li. 100.000 chic na ang c chun b. ngy nay, hai cng ty Trung Quc l ni chuyn sn xut nhng chic xe ny v chng c th c chuyn ti bt c ni u trn th gii ch vi gi 41 la v 17 xu. Chng c
125

Ht ging tm hn

chuyn bng ng bin ti 45 quc gia trn th gii nh l Angola, Zimbabwe, mongolia, Trung Quc, n , Peru, Cng ha Qun o fiji,... v iraq. Ti y, vo nm 2004, binh chng lnh thy nh b ca m chuyn chng ti hng trm ngi dn. Vi hn 100 triu ngi ngho b tn tt cc nc ang pht trin, Schoendorfer hiu rng cng vic ca ng cha kt thc. Ti t ra mc tiu l cho ti nm 2010, s xe min ph c gi n nhng ngi tn tt s t ti con s 20 triu chic, ng tm s. Trong mi chuyn i vi s lng xe tng ngy cng nhiu, nh pht minh ny tn mt trng thy nhng hiu qu thit thc m pht minh ca mnh em li cho cuc sng con ngi. Cu b indra sng Chennai trc kia khng bao gi dm m c ti trng, nhng gi y cu ang n lc hc tp tr thnh mt kin trc s. mt b m ngi Angola b mt i i bn chn do mt ln vng mn khi ang lm vic trn cnh ng nay c th chm sc con nh. mt ngi n ng n Cochin, bit danh l Nm mi hai, k vi cc tnh nguyn vin rng sut 52 nm qua ng khng ngng cu nguyn mi ngy vi hy vng mt ngi
126

Theo dng thi gian

no s ti v i x tt vi ng. V chic xe ny l mn qu ngha u tin ng nhn c. Cc tnh nguyn vin chp hnh nhng ngi nhn xe khi h ln u tin ngi ln chic xe ln. Trng h chng khc no ang trong ngy ci hoc l tt nghip. Khng cn phi hi, l ngy quan trng nht trong cuc i h. l ngy cuc sng ca h tr li. Schoendorfer gii thch. - Janet Kinosian

127

Ht ging tm hn

Vng t mt tri dt vng

Ngi di ni lun bt u bng vic di i tng vin nh.
- Tc ng Trung Quc

m vic li xe trn mt on ng ni quanh co ti nh Carolyn khin ti chng cm thy thch th cht no. nhng con gi ti c nng nc rng ti s khng phi hi tic v s c chng kin mt iu bt ng trn nh ni. Ti min cng i. Trn chng ng di hai ting ng h, sng m ging ta nh tm mng che mt. Khi ti nhn ra lp sng dy c nh ni cng l lc ti i qu xa, khng th tr li c na. Chng iu g xng ng vi chuyn i vt v ny, ti ngh th khi
128

l mt ngy ma gi m m, do vy

Theo dng thi gian

li xe nhch tng mt dc con ng cao tc nguy him. - m s li n tra nhng m s v nh ngay khi ht sng m! - Ti tuyn b khi va ti ni. - nhng con mun m ch con ti ga ra ly xe ca con v. t ra th chng ta s lm iu ng khng m? - Carolyn ni. - Th n cch y bao xa? - Khong ba pht thi. Con s li xe, v con quen ng m. Sau mi pht ch trn on ng ni, ti nhn con b mt cch lo lng: - m tng l con ni ch i mt ba pht thi. - Con i ng vng m m. - n ci. Sau khi r xung mt con ng hp, chng ti dng xe v bc ra ngoi. Chng ti i b dc theo con ng rp bng thng gi. V ri ti khng khi ng ngng trc mt mu xanh ngt ngn tri trc tm mt. S bnh yn v tnh lng ca vng t cun trn tm tr ti. ri chng ti r vo mt gc ng, ti
129

Ht ging tm hn

dng li h hc ming v kinh ngc. T nh ni xung khong vi mu Anh men theo cc khe ni v thung lng l c mt rng hoa thy tin vng rc r. K l mt rng hoa mun mu mun v - t mu m g cho ti mu vng chanh v mu hng da cam sc s Tt c tri di trc mt chng ti nh mt thm hoa khng l. Khung cnh nh ln mu vng rc r ta nh ng mt tri v tnh nghing tay lm trn nhng git vng tinh ty nht xung trn gian. trung tm ca khu vc, mt thc nc xung gia m lan d hng xanh ta. Ln khut quanh l nhng bng tulip mu san h. V nh t im cho rng hoa khoe sc, chim sn ca pha Ty cng a ti gp vui. Chng ru rt nhy nht trn nhng cy thy tin hoa vng, khoe lp lng v rc r v i cnh mu ngc bch nh qu rung rinh. nhng cu hi ln lt hin ra, chy trn qua tm tr ti: Ai to nn v p ny? Ti sao? Bng cch no? Khi bc vo cn nh nm gia khung cnh thin nhin p m hn y, chng ti nhn
130

Theo dng thi gian

thy mt tm bng: Cu tr li cho nhng cu hi m cc bn ang thc mc. Cu tr li u tin: Mt ngi ph n hai tay, hai chn, v mt b no nh b. Cu tr li th hai: Vo mt lc. Cu tr li th ba: Bt u vo nm 1958. Li xe v nh ri, ti vn khng khi ng ngng, khng sao din t thnh li trc nhng iu tn mt chng kin. Cui cng ti ni: C y thay i c th gii, tng cht tng cht mt. Cng vic ny c y bt u gn 40 nm v trc, c l khi u ch l mt tng nh b, nhng c y kin tr bin n thnh s tht. ni bn khon c day dt trong lng ti. Hy ngh xem, nu trc kia m kin tr theo ui nhng iu m m mun, d ch mt cht mi ngy, th m s t c iu g? - Ti ni vi con gi. Carolyn nhn ti, mm ci. Hy bt u vo ngy mai nhng tt hn l nn bt u t ngay ngy hm nay, m !. - Jaroldeen Edwards

131

Ht ging tm hn

Ngi t chi mt triu la

Ngh thut sng th hin ch ta bit iu g mnh c php t nguyn lm v iu g buc phi tun theo.
- Sydney J. Harris

ngy ti buc phi quyt nh chn la mnh l ai. C m hm y ti nm trn trc suy ngm v qu kh v c gng nh hng tng lai cho mnh. Khi y ti ang m nhim vai tr hun luyn vin bng ti trng i hc bang Pennsylvania - cng vic gn b vi ti gn 7 nm tri v ti ngh l mnh c th hi lng. Tuy nhin, tt c suy ngh ca ti gn nh o ln khi ti nhn c cuc in thoi bt ng - mt li ngh em li cho ti s giu c
132

l vo mt ngy thng 12 nm 1972 -

Theo dng thi gian

n kinh ngc nu ti chp nhn ri b trng i hc m ti yu mn v gn b. ngi gi in cho ti l Bill Sullivan - cu ch tch v l ngi s hu ca new england Patriots(10). Ti mun gp ng mi ng hun luyn cho i bng ca ti. - ng ta ni. Ti bo Sullivan rng ti c nhng li ngh hp dn khc v khng hng th vi li mi ca ng. nhng khon tin khng l m ng ta a ra - 1,3 triu la cng thm tin chuyn nhng v 100.000 la tin thng khi k hp ng - khin ti bi ri. Vic hun luyn i bng trng i hc ch mang li cho ti tng s tin lng khim tn l 35.000 la mi nm. Khon tin cng ti trang tri cuc sng yn m cho gia nh; nhng con s ca Sullivan vn khng ngng nhy ma trong u ti. Cui cng, ti ni vi v rng: Anh cn phi lm cng vic ny. Sue du dng p: Joe, d anh c lm g, em vn ng h anh.
(10) The New England Patriots (hay cn li Pat - theo cch gi ca cc fan hm m v phng vin cc bo th thao), y l mt i bng M chuyn nghip t tr s khu vc Greater Boston v thng chi trn sn nh thnh ph Foxborough, Massachusetts.

133

Ht ging tm hn

ngay sau , ti gi cho Sullivan v ni vi ng rng ti chp nhn li ngh. Ti hm y, trc gi i ng, ti ni vi Sue: i em yu, ngi ng cng em m nay l mt triu ph y nh. Hai gi sng, ti thy Sue ang ngi trn chic gh u d dnh a con nh. C l c y ngh ti ng. Cha bao gi Sue ni vi ti rng c y khng mun chuyn ti Boston, th m gi y gng mt c y m l. Ti nm , ngh vn v v cuc sng m mnh ang nh ri b. Ti nh li ngi trng ni ti v Sue gp nhau ln u v sau ny tr thnh ngi nh chung ca nm a con ca chng ti. Ti nh li nhng sinh vin, nh con s t bng granit nittany - biu tng cho s may mn ca chng ti - v nh nhng hc tr ngc nghch d xc ng ca ti trong i bng. iu g khin ti ng nhn li Sullivan? Vng, Boston ng l mt thnh ph ln. nhiu th thch mi ang i ti. nhng trn tt c l tin bc. Bng dng ti hiu ra s khc bit gia vic cn phi lm v vic ti mun lm.
134

Theo dng thi gian

Sng hm sau, ti bo vi Sue rng: Ngi ng cng em ti qua l mt triu ph, nhng ngi em nhn thy khi thc dy hm nay vn l anh thi. Anh s khng i u na!. Sau ny, Sue mi k cho ti rng suy ngh u tin n vi c y lc l: i, cm t Cha!. Cng nh khonh khc suy ngh thng sut mi vic trong m hm , ti mi thm tha rng i bng trng i hc c vai tr quan trng trong lng ti th no - nhng iu m bng chuyn nghip khng bao gi c c. D ti yu nhng trn thng cng nh bt k hun luyn vin no khc, nhng ti bit c nhng iu cn quan trng hn c danh ting v tin bc. Ti mun tn mt chng kin s trng thnh ca cc cu th y - xem cc em t tht cht k lut c nhn th no, tin b v hc vn ra sao v quan trng nht l s trng thnh trong chnh con ngi nhng thanh nin ny. l phn thng ln lao v nhng gi tr m ti s khng bao gi nhn c trong bng chuyn nghip. - Joe Paterno

135

Ht ging tm hn

Ngi thy, ngi cha ca nh v ch

Mi chng ta ch l nhng si ch mng manh, nhng hy nhn xem: Nhng si ch y c th dt nn mt tm thm tht lng ly.
- Jerry Ellis

ca bui chiu xun cng thm but gi. Cnh ng ua, trn sn bng ca trng ph thng, Charlie Kane ang ci li nt trn cng ca chic o khoc sn mu, i mt ng nh dn cht vo thn hnh gy g ca a tr mc qun soc ang mi mit trn ng chy. Bc chn ca n di hn hn so vi vc ngi. Brian rt am m in kinh. - ngi ph
136

mt cn gi mnh la v khin ci lnh

Theo dng thi gian

n ng i din Kane, Sue Boyett, ct ting. Ging ni ca c c v khn khon. Ly hn cch y 9 nm, Sue t bn chi nui dy con khn ln, v by gi c ang c gng tm mt ngi n ng mnh m hun luyn cho cu con trai 11 tui ca mnh. mt ngi bn gii thiu Kane cho c. nu nhn din mo th mt ngi n ng cc mch gn bc sang tui 60 c mi tc hung gn gng sau gy nh Kane khng d khin ngi ta lin tng ti mt hun luyn vin. iu ny cng tng t nh Brian khng c dng dp tri ph ca mt vn ng vin vy. Thc t, Kane ang l nhn vin sa bn in mt cng ty in n, v nhiu nm ri ng khng cn trc tip hun luyn in kinh. Sau khi hon thnh vng chy, Brian i b v pha m v ln lic mt nhn Kane. M cu ni cu rt thch chy. Nhng cu c thc s mun c hun luyn khng? - Kane hi. C l l c ! - Brian ni trong khi c tnh ln trnh nh mt ca Kane. nhng Kane khng chp nhn thi thiu dt khot . ng tip tc thm d cho n khi Brian gp nh nhn ca ng v tr li cng quyt: C !.
137

Ht ging tm hn

Nh vy th c, ta s hun luyn cho cu. - Kane quyt nh. ma xun nm 1994, Charlie Kane 58 tui. Lc ny ng l mt ngi sng khng mc tiu. Hai a con ln ca ng ri gia nh tch ra sng ring cn a con t, cng tn l Brian, sp gia nhp binh chng lnh thy nh b. Vo cui thp nin 50, Kane tng c mt thi gian phc v trong qun ng, nhng c m ca ng l tr thnh mt gio vin dy ph thng kim hun luyn vin cho i in kinh. V th, sau thi gian n lc hc tp v ginh c tm bng thc s, ng cng hin 13 nm cho cc trng hc new Jersey lm cng vic m ng yu thch nht - dy tr nh cch c v chy. nhng vo nhng nm by mi, v ly hn au n xo trn cuc i Kane. Sau khi ta n chp thun cho ng c gi quyn gim h con ci, c gia nh ng cng chuyn ti California bt u mt cuc sng mi. ng lm hun luyn vin ti mt trng cao ng trong hai nm. Tuy nhin, khon tin lng t i t cng vic khng ng trang tri
138

Theo dng thi gian

cuc sng, ng buc phi chuyn sang lm bin tp vin cho cc ti liu hng dn k thut. D vy, trong lng ng vn khc khoi ni nh thng min ng. Cui cng ng tr li new Jersey vo nm 1994, lm cng vic sa bn in. Cng vic ny gip ng c tin trang tri cc khon chi ph nhng khng em li cho ng s tha mn trong cng vic. Hun luyn l cng vic m c ng v Brian u cn n lc ny. Tuy nhin, c l do mc cm t s tan v trong cuc hn nhn ca cha m nn Brian lun t ra chng i hun luyn vin mi. ngay sau khi h lm vic cng nhau, Brian tham gia hai vng chy bn ti nh vn ha Parsippany Hills. Ti mun cu chy gi sc lc u, sau dn dn tng tc ri bt ph, chy nc rt v ch. - Kane ni vi Brian. Khi ting sng bo hiu bt u vng chy 800 mt, Brian chy phng phng nh th l giai on chy nc rt. Khi n 100 mt cui cng, cu kit sc v tht bi. Kane tc gin. Cu tun theo s hun luyn ca ti hay lm theo cu? - ng bc tc hi. Brian khng tr li.
139

Ht ging tm hn

Trong vng chy th hai vi c ly 1.600 mt, Brian tip tc vt ln v tr dn u nhng sau , khng hiu l do qu mt hay do ch km hm tc , cu dn dn tt li pha sau. Trong lt chy cui cng, nh bit gi sc nn Brian vt ln u on v ginh chin thng. Th hn hn, cu chy v pha Kane vi n ci rng r: Nh chin thut ca thy y. mi ngy sau gi lm vic, h li gp nhau trn sn tp. ngy qua thng li, thm thot my nm tri qua. nm Brian 13 tui, bng nhng bc chn vt ch thn tc, cu ginh thng li trong nhiu cuc thi chy vit d gia cc trng trung hc. Khng ngng chin thng chng minh ng cp. - Kane t ho gi chng nh vy. ng ni vi Brian rng: Mt ngy no , cu s tr thnh u th trong i tuyn Olympic M. th hin nim kiu hnh ca mnh, Kane tng Brian mt chic o in kinh vi dng ch ni bt: Hammer (ngi chin thng). D tng lai ca Brian ang rng m trc mt nhng Sue vn bun phin v khng em li nhng iu tt p nht cho Brian v Jennifer - ngi ch gi hn Brian mt tui.
140

Theo dng thi gian

Sau khi ly hn, tin bc chi tiu trong gia nh rt eo hp. L nhn vin k ton cho mt cng ty xy dng nhng c ma ng n, cng ty li ng ca hai thng v trong thi gian , c li b tht nghip. Kane cng chng d d g, v th ng chia s vi Sue rng ng mong mun c dn n chung sng v cng c gnh vc trch nhim nui dy hai a tr. Sue rt xc ng: c thi, t lu anh l mt phn ca gia nh ri. Thng 1 nm 1997, Kane chuyn ti gia nh Boyett. Cng nm , Brian cao thm gn 18 cm v vo trng trung hc. Lc ny, cu rt ra dng mt vn ng vin in kinh - thn hnh chc nch, c bp cng trng vi nhng bc chy nhp nhng uyn chuyn. Tuy vy, trong vic hc th cu khng my thnh cng. Hc sinh nm nht trong trng u phi c S thi iliad nhng Brian khng hiu ti sao chng li b bt buc c tc phm . Sau khi nghe chuyn, Kane lp tc hiu ra vn . mt bui ti, ng ngi ch bn bn n trong phng
141

Ht ging tm hn

bp vi bn dch thin anh hng ca ca Homer v cuc chin thnh Troa. - Tc phm ny vit v ci g h thy? Brian hi. - V cuc sng! - Kane ni v ra hiu cho Brian ngi xung. Trong khi Sue v Jennifer ang mi m lm bnh m kp tht th Kane c bn s thi bng cht ging din cm nht. Brian lng nghe v rt i ngc nhin. Kane thuyt phc Brian c th. D rt xu h nhng cui cng Brian cng ct ging c v nhanh chng b li cun vo cu chuyn an xen gia ch ngha anh hng vi s hn nht, trung thnh v di tr. Sut my tun lin, c ti n l h li tip tc c s thi. Tp chy vo sng sm v bui chiu ri c tc phm Iliad sau khi n ti tr thnh mt thi quen khng th thiu. Kane kho lo dy cho Brian mt bi hc khc bi hc tr thnh mt ngi n ng thc th. Hai ngi cng c n on vn miu t cuc chm trn gia ngi anh hng thnh Troa l Hector v dng s v ch ca Hy Lp
142

Theo dng thi gian

l Achilles trong trn chin tay i. Kane ging cho Brian rng, dng cm ngha l khng bao gi khut phc ni s hi. Ban u, khi bit Achilles c n thn u i ban cho sc mnh khng ai ch ni, Hector hn nht b chy. nhng ri, chng quay li, chp nhn i u vi Achilles chng t lng kiu hnh ca mnh. nhng bui luyn tp in kinh vo ban ngy v nhng gi c sch bui ti c th tip ni, dn dn c hai bi tp u em li cho Brian nhiu thnh qu qu gi. Cc gi sch bn ging ng ca cu ngy cng c lp y bng nhiu sch v cng nhng chic cp ginh c t cc cuc thi in kinh trong bang v trong ht. nhng sau , vo ma thu nm 1998, chn thng gy xng i trm trng khin Brian khng th tham gia thi u trong mt thi gian di. Cng lc , Kane phi vt ln vi nhng cn au do chng yu c gy ra. ng buc phi nhp vin. Cc bc s rt bi ri khi a ra kt lun cho trng hp ca ng, h nghing v gi thuyt cc triu chng ny l do ng tng b t qu. u tin ng phi chng
143

Ht ging tm hn

gy i, sau phi dng mt chic khung tp i mi c th i li c. Khi Brian hon ton phc hi chn thng chn, Kane vn cha khi bnh. Vic i li khin ng gp rt nhiu kh khn, thm ch ng cng lm ng au n. Brian dc ht ti khon tit kim ca mnh mua cho ng mt chic xe ln ng c th c mt trn ng ua. Thng 3 nm 2000, Brian tham gia mt vng ua di hai dm ti cuc thi in kinh quc gia trong nh gia cc trng ph thng ti i l 168, thnh ph new York. nhng vn ng vin chy bn tt nht trn khp nc m u t tu v y. Sue a Kane ti xem cuc ua trn chic xe ln. Khi ting sng khai cuc vang ln, Brian lin vt ln dn trc nhng sau cu b tt li pha sau. c na chng, cu bt u bng ln gia i hnh. Gia cu v vn ng vin dn u l mt khong cch kh xa. nhng khi chuyn sang vng chy cui cng, ting c v, ting chn nn mnh xung ng ua vi khu hiu Hammer khng ngt vang ln tip thm sc mnh khin Brian tip tc bm
144

Theo dng thi gian

ui vn ng vin pha trc. T gh ngi gn vch ch, Kane nhn Brian vn ti v tr dn u vi n lc bt ph ch ln nht m ng tng thy. - Brian chin thng! mt thng sau , Kane bt u b tt ting, c hng khng nut ni thc n. Bc s chn on ng b bnh x cng teo c ct bn (ALS), hay cn gi l bnh Lou Gehrig. Kane ngi n ng mnh m tng hun luyn cho bit bao vn ng vin gi y li ang dn mt i chc nng hot ng ca c. Ty sng ca ng b thoi ha tng ngy. ng sm nhn ra rng thi gian sng ca ng ch cn c tnh theo thng. ng bun - Kane ni vi Brian, ging ngp ngng. Ta sng rt hnh phc v ta vn c th hun luyn cho con thm mt thi gian na c m. Trong thi gian Kane b bnh, Sue ht lng quan tm chm sc ng. B li xe a ng ti ng chy, co ru cho ng, ct tc cho ng, t cm cho ng, gip ng lm v sinh c nhn. nhng trn chin ln nht mi ngy ca ng l trn chin vi cu thang. T phng ca ng ti
145

Ht ging tm hn

bp c mt chic cu thang chn bc tri thm xanh. mi ngy, ng phi vt ln vi n rt lu mi c th xung bp. ri dn dn ng khng th l mnh xung nhng bc thang c na. Thm ch ngay c khi c s gip ca Sue, c hai cng phi mt 10 pht mi t nh bp ln c ti phng ca ng. mi ngy qua i, cng vic cng tr nn kh khn gp bi. Thng Tm, Jennifer chun b chuyn ti trng i hc bang Arizona, Sue phi ti gip con b n nh cuc sng. Trc khi Sue i, Brian ni: M c yn tm. Con c th lo cho thy Charlie m. ngy u tin sau khi Sue i, sng hm y Brian dnh hai ting ra ngoi lm thm, sau chy v nh. Khi vo phng Kane, cu thy ng vn mc b pajama ngi trn chic gh lng l khc. Brian c gng ng vin ng, ni rng ng cn thay cng ra sn tp vi cu, nhng Kane t chi. Chiu ti hm , con trai ca Kane tr v t tri tp trung ca binh chng lnh thy nh b ng ti Virginia. Cu vi Brian cng ng vin, ni n, khuyn can v cui cng c hai cng thuyt phc c Kane mc qun o v ri khi cn phng.
146

Theo dng thi gian

Lc ny, Kane li phi tri qua cuc hnh xc khn kh bc xung nhng bc cu thang. Brian nhn thy r ng ang au n. Ch chn bc - nhng bc thang mt thi chng l g vi mt Kane mnh m nay bng tr thnh mt ngn ni sng sng y kh nhc vi i chn yu t ca ng. ng khc. ng phn i khi h du ng bc xung. ng ni n c tr v ging. ng mun t b. Thy lm c m! - Brian ng vin v cui cng cu tm thy ngn la quyt tm vt sng trong i mt Kane. Gh cht vo cnh tay hai ngi con - bn chn ng lin tc vp ng, i chn ng nh mun khy xung - Charlie Kane c gng ht sc. Tng bc mt, cui cng ng vt qua c hnh trnh au n vi chn bc thang. Cho ti khi ng ng c trn sn nh bp, d vn c hai ngi con trai yu mn du nhng ng khng cn th ra hi c na. m hm , khi c hai chng trai tn Brian t ng chy tr v, ba ngi n ng ngi cng nhau bn chic bn n trong phng bp, ni Kane v Brian tng c bn anh hng ca
147

Ht ging tm hn

Hy Lp. ng lc y, Brian bc ti nm cht ly i tay ca ngi hun luyn vin, cu ni vi ging y bit n: Mi th con c c u l nh c thy, thy Charlie. Vo ngy 6 thng 6, Brian ginh chin thng trong vng chy 3.200 mt ti Cuc gp g gia cc nh v ch bang New Jersey. Trn chic xe ln, Charles Kane vn lng l di theo cu cho n khi chic ng nhm li dn khi bn tay ng. Bui sng hm sau, ng b lit ton thn. Sue v Brian chm sc ng ti nh cho n khi ng qua i ngy 23 thng 6 nm 2001. - Peter Michelmore

148

Theo dng thi gian

Mt thin ti trong lch s

c kin thc con ngi cn hc; c c s thng thi, con ngi cn quan st.
- Marilyn Vos Savant

tay, mt cy dng x hoc mt hn , tt c u sng ng v c hn nh th chng ang hin hu trc mt ta. Khng ai c th bt kp cch phi hp gam mu sng - ti ca ng, hay snh ngang ti nng ca ng khi cho ra i mt khung cnh k b y sc cun ht trn phng nn phng. Vng, vi ha s thin ti Leonardo da Vinci - cha ca bc ha ni ting Mona Lisa v Ba tic ly - hi ha ch l mt trong nhng ti nng thin ph phi thng ca ng.
149

ng c th v mt chic l hoc mt bn

Ht ging tm hn

C th ni, s tinh t gip Leonardo da Vinci bt nhp vi mi v p ca cuc sng: n ci thin thn ca tr nh, cnh chim mm mi ang bay, hay v p k b ca to ha. ng yu tng ng nt, hnh hi ca con ngi nn phc tho v s hnh nh v h - nhng ngi lnh, c gi, em b, nhng c th vi ln da mn mng, nhng ng cong tuyt m Tt c u ht hn ng. Khng ch l mt danh ha ti ba, Leonardo cn l mt k s, mt nh son nhc, mt kin trc s, mt ngi chuyn v bn , mt nh ton hc. Bn cnh , ng cn l nh thin vn hc, nh thc vt hc, nh ng vt hc, nh a cht hc v nh sinh l hc. ng l ngi u tin lm m hnh no bng sp ong v cng l ngi u tin ngh ti vic s dng m hnh bng thy tinh hoc gm gip con ngi tm hiu v hot ng ca tri tim v con mt. ng cng l ngi u tin v chnh xc kt cu ca t cung m (vi phi thai bn trong) v cng l ngi u tin nghin cu ti sao l cy li c b tr xung quanh cung. Gia v s cun sch ghi ch ca ng, c mt cun trong ng v hnh dng ngi
150

Theo dng thi gian

n ng trong mt hnh ch nht t trong mt vng trn, ban u i chn c chm st nhau nhng sau hai chn dang rng ra, hai tay nng ngang ri li nng chch mt gc 45 . di hai cnh tay dui ra ca mt con ngi tng ng vi chiu cao ca ngi . Hnh trn c hnh thnh do t chi dang rng c tm trng vi l rn. Khong cch gia cc chn s hnh thnh mt tam gic u. ng cng l nh t tng v nh khoa hc hin i u tin. Chnh ng l ngi p dng phng php quan st v th nghim trc tip tm ra cn nguyn ca vn vt. t trong bi cnh th k 15, th gii chm m trong s chi phi ca Kinh Thnh v tm nh hng ca cc nhn vt li lc nh Aristotle(11) hay Thomas Aquinas(12) th y qu l mt bc
(11) Aristotle: Nh trit hc, nh gio dc v nh khoa hc to nn nh hng ht sc ln lao trong nn vn minh phng Ty. Cng vi Plato, Aristotle c coi l mt trong cc nh trit hc Hy Lp hng u. Aristotle, hiu r ton th hc thut Hy Lp ca cc thi i trc, tra cu, tm tt, nhn xt v lm pht trin kin thc ca nhn loi, c tm nh hng trong nhiu th k v sau. (12) Thomas Aquinas: L mt nh thn hc, trit hc nhiu hn l mt nh khoa hc, nhiu quan im ca ng thuc cc lnh vc ny cho n nay vn cn c a ra bn lun. Ngoi ra, ng cn c mnh danh l Thy thuc ca dng Dominic. D

151

Ht ging tm hn

tin ln vt ln ht thy nhng bc tin khc. ng tng cho rng khoa hc l kin thc v tt c nhng iu c kh nng xy ra v th saper veder (ngh thut quan st) lun m nh ng. mt trong nhng im ni bt ca Leonardo l ng lun cho rng ng c th tm hiu v hiu bt c iu g. Ton b v tr, t i cnh con chun chun b nh ti s khai sinh xa xa ca tri t, tt c u l vng t mu m cho tr thng minh tuyt nh ca ng bay nhy. Trc Copernicus(13), ng ghi ch rng mt tri khng chuyn ng xung quanh tri t m tri t ging nh mt ngi sao hay mt trng. Trc Galileo(14), ng nhn ra rng tc ri khng ph thuc vo trng
rng mt s lp lun ca ng khng ng nhng n khng t ln khin nn khoa hc chu u si ng, v l tin cho cc tng mi, nghin cu sau ny. (13) Nicolaus Copernicus (1473 - 1543): Nh thin vn hc nu ra hnh thc hin i u tin ca thuyt Nht tm (Mt tri trung tm) trong cun V s chuyn ng quay ca cc thin th - cun sch mang tnh m u mt k nguyn ca ng. Ngoi ra, ng cn l mt nh ton hc, thin vn hc, lut gia, nh tm l hc, hc gi kinh in, vin chc hnh chnh, nh ngoi giao, nh kinh t v ngi lnh. (14) Galileo Galilei (1564-1642): Nh vt l, ton hc v thin vn ngi .

152

Theo dng thi gian

lng, ng thi ng cng gi v vic s dng mt thu knh phng i c ln nghin cu b mt ca mt trng. ng cng l ngi tin phong trong quang hc, thy lc hc, vt l hc m thanh v bn cht nh sng. ng ghi ch rng m thanh chuyn ng theo sng - iu l gii ti sao hai qu chung nh th c ko ln cng mt lc nhng m thanh ca mt qu li vang xa hn qu kia, v hai m thanh y li tch bch nhau. Khi quan st sm chp, ng thy chp xut hin trc sm v kt lun rng nh sng chuyn ng vi vn tc nhanh hn m thanh. Trong nhng nghin cu v huyt p, ng c th m t chng x cng ng mch d khng c thc hnh nhiu. Cha ht, trc cuc cch mng khoa hc k thut rt lu, trong mt th gii cha tng tn ti tua vt, ng sng to ra c l, m lt, n by, ti, my tin v mt ci cn trc c sc nng c mt nh th. ng thit k mt chic pittng c th chuyn dch bng p sut hi nc v mt ci xch c mu vi bnh rng chuyn ng trn m khng b trt. ng cng ch to ra mt b truyn ng vi sai cho php chic xe b chuyn ng cong khi bnh xe vng
153

Ht ging tm hn

trong chuyn ng chm chp hn bnh xe vng ngoi. ng v v s bnh xe, l xo, chic cu chuyn dch c, ng hai tng, thit b o nhit thay i, v ng dn t ng cho my in. ng cng ch to ra bi, ko c th m v ng theo chuyn ng mt tay; thm vo l vn trt bm kh gip con ngi lt i trn mt nc. Khng ch c th, ng cn l ngi u tin cho rng khng kh cng c th sn sinh ra nng lng. ng m t mt ng c t trong, my iu ha khng kh, my o bc, dng c o lng v dng c o m. Thm ch ng cn phn tch c quan h li - vn trong chu trnh sn xut hng lot. ngi ha s thin ti ny, ngi gi chin tranh l s in r y th tnh tng c mt thi gian phc v trong qun i vi vai tr k s cho Cesare Borgia(15). Trong thi gian ny, ng sng ch sng my, xe tng v tu ngm. ng cn sng to ra b ln ca ngi
(15) Cesare Borgia (1475-1507) thng gi l Cng tc Valentino, Hong t ca Andria v Venafro. ng l i tng ca Gio hi C c La M.

154

Theo dng thi gian

nhi, ng th, tu chin hai lp (con tu vn c th ni khi lp v bn ngoi b tn hi). nc lun l th thu ht tr t m ca ng: t nhng t thy triu mnh m ca i dng, nhng thc nc c sc bo mn si , ti nhng h nc tnh lng, nhng dng sui, con sng m m. ng cn hin thc ha bng ngi bt nhng hin tng m mt thng cha ai tng quan st c trc , v nh mt h c th ni sng do ging to gi ln nhng di su, lng nc vn tnh lng nh t; hay tc ca dng chy trn mt nc nhanh hn di y; hay nc khng bao gi t chuyn ng tr khi nc chy xung dc. ng cn thit k v ch thn gim st vic xy dng cc knh o khp thnh ph milan - mt k cng m cc k s ngy nay vn cn ca tng. nhng khng lnh vc no Leonardo li thnh cng v ghi du n r nt bng lnh vc kh ng hc. Hot ng ca con chim lun tun theo quy lut ton hc, v ton hc l iu con ngi hon ton c kh nng chi phi. ng th t do cho nhng con chim trong lng nghin cu chuyn ng bay, nng mnh v dang cnh ca chng. Kh nng quan st phi thng ca ng khin gii
155

Ht ging tm hn

khoa hc thn phc, cn ngi bnh thng kinh ngc, v ng c th nhn v v ra nhng iu m ngi bnh thng khng th quan st c - tr khi nhng chuyn ng nhanh nhy ca chng c ghi li thnh nhng bc ha trng thi tnh. Vo th k 15, ng pht minh ra tu ln, tip l s ra i ca nhy d, v cui cng l my bay trc thng. ng m t gi tr ca cc bnh xe v b phn h cnh c th co rt vo c. Leonardo sinh ra ti Vinci, gn florence vo nm 1452, ng l kt qu ca mt cuc tnh khng hn th gia mt cng chng vin v mt c thn n. ng ln ln di s bo bc ca cha v ng ni. Khi cn nh, ng sm bc l nhng bn khon ht sc l-gc v k nng phi thng v m nhc, hnh hc v hi ha. mi lm tui, ng c theo hc mt ha s ni ting l Verrocchino, ngi thy gio ny v cng kinh ngc trc kh nng hi ha bc thy v v p tuyt m tot ra t nhng bc v ca Leonardo. ng c dng ngi cao to, khe mnh v ho hoa phong nh. - ngi ha s ng thi
156

Theo dng thi gian

Giorgio Vasari tng tn tng. ng cng l mt tay kim c khi v mt k binh iu luyn. ng c th xut khu thnh th v ht chng bng cht ging du dng vi ting m ca n lut m ng t tay ch to. Ti nm 28 tui, Leonardo c bit n nh l mt danh ha v i nht ca thi i - mt thi i ca nhng tn tui ln nh michelangelo(16), raphael(17), Botticelli(18). nhng Leonardo cng tn ti nhng mt ti v b him. eo bm ng lun l tm trng bn chn, su no v s hi m ng. ng khng bao gi tha mn vi nhng thnh cng mnh t c, v lun t x v bn thn v tnh thiu kin tr - cha lm xong ci ny bt tay sang lm ci khc, nhng d n mi khi sc hn - ri cui cng tt c u dang d. Ti
(16) Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni (1475-1564): Cha ca nhng tc phm c sc cun ht nht trong lch s m thut. ng l mt nh iu khc, kin trc s, ha s v thi s, to ra mt sc nh hng mnh lit i vi nn m thut phng Ty sau ny. (17) Raphael ting l Raffaello (1483-1520): Ha s v kin trc s ni ting ngi . (18) Alessandro di Mariano di Vanni Filipepi, hay c gi l Sandro Botticelli hoc Il Botticello (1445-1510): Mt ha s ni ting ngi trong thi k u ca giai on Phc Hng.

157

Ht ging tm hn

c mnh c th to ra nhng iu k diu. - ng vit nh th trong thi tui tr ca mnh; sau ny, ng thng ca thn rng mnh hoi ph nhiu nm thng ca cuc i. nhng cun sch ghi ch ni ting ca Leonardo l s an xen rt nhiu trang vit cc kch c khc nhau, ri hoc t theo xp. Cch pht m v ng php ca ng cng c bit, khng nhng th, ng cn t luyn cho mnh cch vit ngc nh l mt loi mt m c bit. ngi ta thu thp c khong 6.000 trang vit ca ng nm ri rc khp chu u. Chc chn, chng l bt tch v cng quan trng ghi li s sng to cha tng c mt con ngi. Leonardo mt gn Amboise, nc Php, hng th 67 tui, mt tui th kh cao vo thi by gi. Khng ai c th gii thch v con ngi ny. Trc nhng sng to v thnh tu k diu ng li, hai ch thin ti khng th hin ht con ngi ng. Khng mt tn tui no trong mi thi i lch s c th snh c vi ng. V th, hy c n gin cho rng Leonardo da Vinci l qu tng k diu ca to ha. - Leo Rosten
158

Theo dng thi gian

K chy trn
C hai cch gip nh sng ta lan, l: hy l cy nn hoc tm gng soi.
- Edith Wharton

con ng m t ti bnh vin. V gi y, ti ang ngi bn ging bnh ca m trong mt cn phng ln mu trng. mi tc hoa rm ca m c chi gn gng. i mt m nhm nghin nhng ti vn thy tia nhn ct giu nhng suy ngh b n trong m. Ti lng ngm tng nhp th kh khng ca m. Ti khng bit m c nhn ra ti - thng con trai ca m hay khng. Trong ti cht cha rt nhiu iu mun ni, nhng ti khng bit phi by t th no v vi ai. Ti ch i rt lu, v gi y ti li tip tc ch i.
159

Ti bc xung sn bay ri lao qua nhng

Ht ging tm hn

Bt cht, vai m c ng. Ti vi cm ly tay b, p mt vo v khe kh th. Cui cng, sau bao nm ng ng, ti vn cm nhn b s du dng, gn gi ca mt ngi m. ngn tay m kh ng y trong lng tay ti. Ti ln vo pha trong chic o mng t ca mnh ri mn m chic nt mu nu dt c k c khu, ngay pha tri tim. Chic nt c khu vo bt c chic o mng t no ca ti. Tm tr ti bng hin ra ci ngy m ti c c chic nt , tt c nh va mi xy ra hm qua.

***
Chng ti sng Appalachia, gia nh ti phi bn chi sng qua ngy. Cha ti lm cng lc hai cng vic nn thng xuyn phi xa nh. Ti l mt a tr c vn kin thc hn hp nhng tr tng tng li v cng phong ph. V th ti cm thy mnh khng thuc v ni y. mi khi c c hi l ti li tm cch trn khi nh. nhng ti khng c ni no n, ngoi tr nhng ngn i bun t v mt con sng c ngu. Tuy nhin, iu khng khin ti nn ch, ti vn tip tc b trn.
160

Theo dng thi gian

Ln ny, ti i vo rng, linh tnh mch bo ti lm nh vy. mt cm gic m h nhng mnh m thi thc ti. Ti s cho m thy. Ti s khin m phi hi hn. nhng bao trm c th ti khi y ch l s lnh gi v i kht. Ti s hi lao ra khi khu rng. Ti chy, vp ng ri li ng dy tip tc chy xuyn qua mn m tr v ngi nh c vn che xiu vo bn b sng. nhng khi tr v, m khng cn . L ra m phi nh ch? Ti hong ht tm khp cc phng nh. Bp l khng c la. ngi nh chm trong lnh lo. Ti chy ra ngoi, tm quanh ngi nh, ting chn ti dm thnh thch trn nn t st cng. nhng nhnh cy nh v cng co xc mt ti trong lc ti chy dc trin sng ti nh ngi hng xm cch gn 500 mt. Khng, chu , m chu khng c y. Khi sng m chu ti ri em gi chu li y. B y ni m b y cng chng ni g nhiu nn ta cng khng nh r. B y ch li em gi chu thi, ri b y vi v i ngay.
161

Ht ging tm hn

i ri ? Ti sao? Ti sao m li lm th vi mnh? C th m mun b i mt thi gian di. D th no th m cng chng bit lm g trong ci lng ny? M s lm g y, chn ny chng c n piano chi, bi ca ht, v s chng c ai thng thc c ging ht ca m? Nhng ti sao m li mnh li y mt mnh? Thn th tr li con sng, ti chn nn ngi xung, nm nhng hn xung dng nc. ngay lc ti bng thy chic o khoc rch ri ca m treo lng lng trn cnh liu. Ti lao xung, bng qua gc cy ti ch chic o. V ri mt ngh cht le ln trong u ti: M b i. B bi qua sng ti Kentucky. Vn cc nhnh liu sang mt bn, ti nhy xung sng ri tht ln: m!. C th, ti go tht cho n khi c hng bng rt. Kit sc, ti bi ln b ri tm li chic o - minh chng cho s rung ry ca m. Ti bc tc x n rch t ti, khinh b nm n ln bi cy ri li dm mnh n xung t. mt chic nt o mu nu to v dt ri vo tay ti. Cui cng, ti nm ci nt y xung dng sng.
162

Theo dng thi gian

Ti khng mun vo nh. V th, ti vo trong phng cha ly mt chic chn rch nt vn dnh p cho nga ri ngi trong gi lnh, ti tm v m t, c gng xoa du ni au ang nng tim mnh. C th, ti ngi cho n khi nhng tia sng yu t u tin trong ngy ri xung thung lng. Bt cht, ti thy m ang bc trn con ng lng y bi v nh. Dng i ca m tht duyn dng, mi tc ca m sng bng ln trong nng, vai m chong mt chic khn mm mi. Thy ti, m ch im lng. Ti hiu m gin ti th no khi ngy hm qua ti b i. Sau khi bp la c nhm ln, ngi nh m p tr li, ti vo bp v ngi ln thng g t gc. m ang ni, c v nh m ni vi chnh mnh nhng ti bit m ang ni vi ti. m ni: Mt ngi ph n thng ngun ang b m. V m ti gip. Nhng con trng thy chic o ca m bn b sng. Con thy chic o ca m ? M cho c gi hng xm. M c c khn chong trong khi c b y khng c ly mt chic o khoc.
163

Ht ging tm hn

Con phi hiu l c b khng n. M on l c b khng mang chic o v nh. m nhn ti v nh c c nhng suy ngh ang min man trong u ti rng: c b b i. m ni: Nhng ngi mnh m s khng b trn. khng phi l cch sng hay. Ngi mnh m ch ri b ni c khi h chc chn c iu tt p hn ang cho n. m mang cho ti ba sng: bnh quy, tht ln mui xng khi v b t tay m lm. Ti hiu mnh c tha th. Tuy vy, ti vn giu nhm nhng vic lm vi chic o ca m.

***
nhiu nm tri qua. Gi y ti ang ngi trong cn phng mu trng, nm ly tay m. ngn tay ti r nh ln chic nt dt c k bn trong chic o mng t. Hng ngn ln trong i ti nung nu mong mun c chy trn, mi ln nh th, ti li tm ti chic nt. V ri ti thay i quyt nh. Ti xoay xoay chic nt. Ti hiu, bt k m c i u, th m vn mi hin din - Lee Maynard
164

Theo dng thi gian

Phong cch ca ring ti

Cng sm thc c mnh l ai v mnh s tr thnh ngi nh th no th thnh cng chng ta t c cng ln v nhng iu chng ta cng hin c cng nhiu.
- Stephen Covey

ti tham gia biu din ti thnh a m nhc quc gia. ng trong cnh g ca trung tm pht thanh Grand Ole Opry, nashville, ti hi hp ch i phn biu din ca mnh. nm y ti 22 tui. K t nm hc lp mt Kiowa, Oklahoma, ti p gic m tr thnh mt ngi sao ca nhc. Ln ln trong nng trang chn nui gia sc ca gia nh, ti tng tham gia rt nhiu cuc tranh ti do nhng ngi dn trong vng t chc, tng ht tam ca cng anh trai
165

ngy 17 thng 9 nm 1977, ln u tin

Ht ging tm hn

v em gi ti l Pake v Susie. Dng nh mi ngy ti cng tin gn hn ti c m ca mnh. mc trn ngi chic vy ngn rc r, o s mi bng vi bng cho v mt chic khn qun quanh c, ti hi hp chng khc g c du trong ngy ci, nhng ti sn sng. ngay lc , mt ngi n ng bc v pha ti v ni: Chng ti phi ct phn biu din ca c xung ch cn mt bi ht thi. Ti ng ngng: Ti sao vy?. ng y p: , Dolly s c mt mn biu din bt ng. Chn ti nh ng khng vng. Dolly Parton ang c mt trong ta nh ny sao?. ngay sau , ti thy dng c y bc vo, khoc trn mnh mt chic o chong, qun the di mu en c gn i bm bng kim cng gi tuyt p, mi tc c y bng bnh, t nhin. Tri i, c y ng l mt ngi sao. Lc ny, ti khng cn quan tm l mnh c ht hay khng na. Ti va gp Dolly Parton bng xng bng tht. Dolly khng ch l n hong nhc ng qu ca nashville m cn l n hong ca lng ti. ngay t ln u tin c thng thc chng
166

Theo dng thi gian

trnh biu din The Porter Wagoner ca Dolly vo nm 1967, ti tr thnh mt trong nhng fan cung nhit ca c y. Thm vo , nhng ca khc m c y vit li nh Coat of Many Colors, My Blue Ridge Mountain Boy v gypsy, Joe and Me cn gi ln trong ti bao k c ti p, trong tro v nhng nm thng tui th. mi khi ti khu bng r chi a cng bn tr, ti u ht vang nhng bi ht . ngi ta thng ni rng bt chc l biu hin cao nht ca s tn sng, v tht xu h vi Dolly, ti bt chc c y. C y thng bt u bi ht bng li ca nh nhng m i, sau vt cao to m iu du dng, trm bng. Ti c gng nhi theo tng m iu y v c ci cch c y chi guitar na ch! Khng ch l mt ngi sao sng gi, Dolly cn l mt n doanh nhn thnh t. ngoi ra, c cn pht trin s nghip sang c in nh v truyn hnh. T lc no ti coi c y l hnh mu l tng cho mnh. Dolly l mt ngi ph n mnh m, c tng c mt tui th khc nghit pha ng Tennessee. Gia nh c rt ngho nhng c lun c gng vt qua ngho kh vn ln
167

Ht ging tm hn

khng nh bn thn. Dolly mun bit mnh s t c nhng g nu dc tm dc sc lm vic. V ti cng lm nh vy. C th bn cho rng ti sng v th bng dng hnh ca Dolly Parton. Qu ng nh vy. V vic thot ra khi ci bng ca c y tht khng d dng cht no. Ti trng ph thng, chng ti lp mt ban nhc ring v m l ngi qun l ca ti. B ni: Reba, ch c mt Dolly Parton thi. Con cn phi tm cho mnh mt phong cch ring. Dolly s l ngi u tin bo con lm iu . m ng. C th, bn s nhn ra dng dp ca Dolly trong nhng a thu m ban u ca ti nhng ti khng ngng luyn tp tm ra phong cch ring cho mnh. D vy, ti vn khng loi b c ht hnh nh ca Dolly ra khi tm tr, c bit l trong phc trang. Dolly tng ni rng c y thch trang phc trang tr bng nhng vt nh b, lp lnh, v th ti cng rt thch nhng vt trang tr nh lp lnh. Thm ch, ti tng thu nh thit k ca c y, Tony Chase, thit k qun o cho ti. ng y thit k cho ti nhng b vy
168

Theo dng thi gian

lp lnh kim cng gi v x-quin(19) t u ti chn. nhng thc s, chng khng hp vi ti. Chng khin ti khng cn l ti na. ng nh m ti tng ni, Dolly s khng khoc ln mnh nhng b qun o khin c y cm thy khng thoi mi. nhiu nm lin ti thu cc nh thit k t vn cch n mc cho ti. Tt nhin, ti lm theo nhng ch dn ca h, nhng mi khi bc i trc mt ai , ti li cm thy gng go v thiu t nhin. ngc li, nu ti mc nhng b qun o m ti cm thy hi lng th khi ti mi l reba. V khi ti mi bc l c ht nhng tim nng ca mnh. Cng nh th, gi y, ti c c phong cch ring cho mnh, v ti bit ti thch g. Ti thch mu sng, khng thch nhng ha tit hay vt trang tr nhn phn bng, khng thch nhng vin trn ln nh trn o s mi hay o khoc. Vn hi ging Dolly mt cht, ti cng chuyn sang kinh doanh - sng to mt dng qun o mang tn reba. Ti lm vic ht
(19) trang sc, bn trn nh ng xu.

169

Ht ging tm hn

mnh hon thnh dng sn phm mt cch tt nht v m bo khng c thiu st hay trng lp g. V tt nhin, ti s mc chng. Ti khng mun mt ngy, trong bui biu din ca mnh, ti phi ngng ngng v c ai hng gh u ng dy ni rng: Ny, ti ang mc qun o Reba y!. Quay tr li vn vi Dolly, c y cn l mt ngi gii pha tr. Ln u tin ti gi in cho c y, c y nhc my v ni rng: C tht l Reba McEntire khng, hay ch l mt ai khc ang bt chc Reba McEntire?. Vng, ti ng l reba. Thm ch ngay c khi ti phi mt mt thi gian tm ra chnh mnh. Tuy vy, ti vn l fan hm m cung nhit ca Dolly. - Reba McEntire

170

Theo dng thi gian

Vn chnh l thi gian

ng di nh mt tri, c th bn s phi chu ng mt vi vt bng.
- Abigail Van Buren

ln hng ti bc ging c bi din vn trong l pht bng ti trng ph thng l mt trong s bnh nhn ca ti - mark Orsini. mt phn trn gng mt cu y vn b lit. nhng khng ai c th ng rng ging ni nh nh c th mang ti mt bi din vn tht hng hn v c sc lay ng lng ngi n vy. ri sau , cu nhn c nhng trng tung h nng nhit ca tt c cc hc sinh c mt, nhng ngi vn khng khi bn khon rng iu k diu no gip mark sng v n nhn vinh d ln lao trong ngy l tt nghip ny.
171

ngi thanh nin tr ngi trn chic xe

Ht ging tm hn

Cu thanh nin 18 tui y tng mc phi hi chng Guillain Barr, l mt hi chng him gp trong h min dch ca c th tn cng mt phn h thn kinh ngoi bin, gy lit ngi. Sau khng lu, mark b lit hon ton. Cha m ca mark khng nh rng con trai mnh l mt ngi rt mnh m v rng cu b s vt qua tt c kh khn tip tc theo hc trng Dartmouth. nhng lm th no cu c th t ra cc cu hi hay tham gia cc lnh vc cn thit khi m cu khng th i li v phi ph thuc vo thit b h tr? Gii p cho cu hi l mt cu chuyn phi thng y xc ng: Gia nh Orsini ngi bn mark v c tng ch trong bng ch ci. Khi c n ch m mark mun ghp thnh mt t, cu s gt u. H vit chng ra, ri bt u li vi cc ch ci v li ch i cu gt u. Tuy cng vic tiu tn rt nhiu thi gian nhng h khng bao gi mt kin nhn v v th, mark vn c th ng gp kin trong mi quyt nh ca gia nh. nhng liu php cha tr u khng c tc dng vi mark, v th ti xut cch iu
172

Theo dng thi gian

tr ri ro hn l thay mu cho ngi thanh nin ny. Sau khi iu tr, tnh trng ca mark c mt s bin chuyn tch cc. Dn dn cu c th c ng cc ngn, ri c chn v c tay. Bng tt c n lc, mark tt nghip trng Dartmouth. Ti gp li cu y trong vn phng mnh mt nm trc, lc mark khe hn rt nhiu. Trong ti cht tro dng bao xc cm khng th tht thnh li. Ti mun ni rng ti n phc cu v cha m cu. H kin nhn ngi bn ging cu hng gi lin, kin nhn lng nghe tng c ng chm chp ca a con yu, tng ch, tng ch mt. Ti mun th nhn vi cu y rng ti tht xu h khi nh li nhng ln con ti c gng tr chuyn vi ti m ti li gt chng sang mt bn v vin l do l mnh khng c thi gian lng nghe. Ti cn mun ni l ti s khng bao gi qun mark v cha m cu y. nhng tri tim ti khng th tht nn li. - Noah Gilson, M.D.

173

Ht ging tm hn

Mc lc

Li gii thiu M c i C b trong trn bo tuyt Thin ng trn mt t Mike, ti v chic bnh Sc mnh ca s tp trung Cuc chin gia ngi m v cht kch thch S gip ca mt ngi bn Abe Lincoln v khon tin ln u tin trong i Sc mnh ca mt bc th cm n

5 7 11 24 31 39 41 55 65 77

174

Theo dng thi gian

Trn chin tuyn Gia ti ca ng Ditto Tm li cc gic quan c m vn ti mt ngi sao Nhng chic xe min ph Vng t mt tri dt vng Ngi t chi mt triu la Ngi thy, ngi cha ca nh v ch Mt thin ti trong lch s K chy trn Phong cch ca ring ti Vn chnh l thi gian

79 86 96 102 121 128 132 136 149 159 165 171

175

Theo Dng Thi Gian

10
FIRST NEWS
Chu trch nhim xut bn:
NGUYN TH THANH HNG Bin tp : Dim Phng Trnh by : Trng Tin Nht Ba : Nguyn Hng Sa bn in : V Du Thc hin : First News Tr Vit NH XUT BN TNG HP TP. H CH MINH
62 Nguyn Th Minh Khai - Qun 1 T: 38225340 - 38296764 - 38221917 - 38223637 - 38296713
In 3.000 cun, kh 13 x 20,5 cm ti Cng ty TNHH mt thnh vin In Phng Nam (160/13 i Cung, Q.11, TP. HCM). Giy ng k KHXB s 617-2009/CXB/10-94/THTPHCM ngy 07/07/2009 - QXB s 18/ Q - THTPHCM - 2010 cp ngy 12/01/2010. In xong v np lu chiu qu I/2010.