1

Thnh Ng Ca Long Tc

Nguyn Tc : T m Dch Gi : Dng nh H

Li gii thiu :

Thnh ng(): cu ni dng, ai cng dng c, li ngn m c ngha. Nhng theo hc gi Dng Qung Hm trong Vit Nam vn hc s yu, ng cho rng: Mt cu tc ng t n phi c mt ngha y , hoc khuyn rn, hoc ch bo iu g; cn thnh ng ch l nhng li ni c sn ta tin dng m din t mt g hoc t mt trng thi g cho c mu m. Cun sch Thnh ng Long tc ca T m l mt cun sch gom gp mt s nhng thnh ng c lu truyn lu nm ti Trung Quc. Phn ln nhng thnh ng ny c t thi Chin Quc, ngha l c khong hn 2 ngn nm, ngi Hoa khi gp nhng chuyn tng t u dng nhng thnh ng ny biu th kin. Nhng thnh ng nu ra trong cun sch ny u c ch ch ni v vic lm hay cch lm ca con ngi, v mt im ng ch na l nhng thnh ng ny phn ln u dn t mt nhn vt lch s c ting tm lng ly ca ca Trung Quc c xa. D nhin l thnh ng ca ngi Hoa cn c rt nhiu ch khng ch vi trm nh trong sch ny nu ra. Dch gi Dng-nh-H dch cun ny gip chng ta thy ngun gc do u m c cc thnh ng . Mt s kh ln nhng thnh ng ca ngi Hoa c du nhp vo nc ta do nh hng vn ha, v nhiu phn chng hon tan ha nhp vo ngn ng ca nc ta, c khi chng li c sa i thch hp vi hon cnh nc ta hn, nh ni thnh ng : B nga xe tr thnh Chu chu xe. Do bit c ngun gc ca thnh ng s gip chng ta d dng x dng mt cch chnh xc hn.

3 1-

Nht t

thin

kim

Mt Ch ng Ngn Vng. i chin quc, nh bun ln ca nc Tn l L Bt Vi gip c lc Trang Tng Vng ln ngi, ng c lm tha tng. Trang Tng Vng ti v 3 nm ri mt, thi t Chnh (sau l Tn Thy Hong) ln ni ngi nm 246 trc Ty lch, phong L Bt Vi lm tng quc v tn xng l Trng ph. Lc , nc Ngy c Tn Lng Qun, nc S c Xun Thn Qun, nc Triu c Bnh Nguyn Qun, nc t c Mnh Thng Qun. Cc v cng t ny coi s kt giao vi cc hin s, kim tn khch l o. L Bt Vi nhn rng Tn l nc mnh khng th i sau cc v cng t kia c, nu khng s b thin h ci. Do ng chiu tp nhn s trong thin h n 3 ngn ngi. L Bt Vi mun dng danh, khin cc tn khch t mnh cm bt vit nhng g mt thy tai nghe. Thu tp li c 20 vn ch gm 30 tp, gi l L Th Xun Thu. L Bt Vi coi cun sch ny bao gm nhng chuyn tri t bao la, lch s xa nay. ng cho treo cun sch ny ca thnh Hm Dng, pha trn treo ngn ng tin vng cho ai hoc thm hoc bt 1 ch ca bn vn ny. Ch Thch : Thnh ng ny dng ch mt s kin no tht l v i, xut sc. Nhng i vi chnh cun sch L Th Xun Thu th k tht n khng hon ton ng. Trong khong thi gian ca cun sch ra i th n c gi tr vt bc, v n tin tin trn nhiu phng din nh thng nht kin cho tt c nhng ti c trong sch. Sch ni v nhiu ti nh cch t chc hnh chnh cai tr t nc vi ch trng tin b, dn ch : thun theo lng dn v coi trng nhn ti; bn v cc hc thuyt t tng ca cc bc hc gi (Khng T, Lo T, Trang T . . .) v cng nh v s pht trin ca x hi, mun truyn t t tng nn chn ci hay m theo cho dn chng. Nhng qu tht cun sch khng tht s hon ton khng c li lm no, s d khng ai dm ng ra ch trch hay vch ra cc li lm v quyn hnh ca tha

4 tng h L lc qu ln nn h s b tr th m khng lm lnh thng. 2-

Nht tin song iu Mt Tn Trng Hai iu. Trng Tn Thnh l ngi i Bc Chu v i Ty. ng v ngh hn ngi, li gii bn cung. V hnh qun, tc chin ng cng c mu lc. ng thi t Quyt (Th Nh K) l mt dn tc hiu chin, thng xm lc Bc Chu, Ty. C i ng, Trng Tn Thnh chng i li s xm lc ca t Quyt rt c cng. i Bc Chu Tuyn (579-581), th lnh ca t Quyt l Nhip phi ngi n cu hn. Tuyn em con gi ca Triu Vng Chiu g cho Nhip . ng thi triu nh chn mt ngi dng cm cm u phi on s gi l Trng Tn Thnh v ph s l V Vn Thn i. Phi on c nhiu ngi , nhng Nhip ch thch Trng Tn Thnh. Do , gi ng li mt nm, v thng i sn bn vi ng. Mt hm hai ngi i sn mt ni hoang vng, c hai con chim iu ang tranh nhau mt ming tht trn tri. Nhip a 2 mi tn cho Trng Tn Thnh, ng phi nga bn 1 pht tn xuyn c 2 con chim iu. Nhip rt mng sai thn tn theo hc ngh bn cung ca Trng Tn Thnh, Trng Tn Thnh li dng c hi ny nghin cu s tranh chp ca cc b lc v a th ca t Quyt. Khi v nc, ng p dng nhng kin thc ny vo vic chng xm lc nn lp c nhng chin cng ln. Ch Thch : Thnh ng ny m ch lm mt vic m t c thnh qu ti nhiu chuyn khc nhau.

5 3-

Nht

tc

kh

Hi Trng Lm Tng Dng Kh. Thi Xun Thu, cc nc tranh hng. Nc T nm 684 trc Ty lch xut qun nh L. L Trang Cng cng To Qu mang qun ra chng li. 2 nc T L dn qun. Nc T nh hi trng thc qun ln th nht. L Trang Cng nh ra lnh nh trng thc qun nhng To Qu ngn li. T qun li nh trng thc qun ln th hai rt hung hn. L Trang Cng nh ra lnh nh trng nhng To Qu li ngn cn. ln nh trng thc qun th ba qun T tin ti st qun L. Lc qun L nh ang dng cung ch bn, To Qu bo L Trang Cng : -Mi b h nh trng. Sau ting trng, qun L gm ln nh sm, nh gi cung, ma bo khin qun T b nh mnh lit phi thi lui. L Trang cng quyt nh lp tc tha thng truy kch. Nhng To Qu li phn i. ng xem xt vt xe ca qun T hn lon sau mi thnh L Trang Cng ra lnh truy kch. Qun L t c chin thng quyt nh. Sau trn nh, L Trang Cng hi To Qu, ng p : -nh trn, ch yu l nh lng dng cm ca binh s, nh trng ln th nht lng dng cm ca binh s mnh nht, ln th nh suy yu, ln th 3 kit qu. em sc mnh ca ln th nht u vi s kit qu ca ln th 3 d nhin l chng ta phi thng. Ch Thch : Thnh ng ny dng ch s vic khuyn khch, nng cao tinh thn gip cho ngi ta vng tin hn m hng hi lm trn nhim v c giao ph .

4-

Nht

bo

thp hn

Mt Ngy Nng Bo, Mi Ngy ng Lnh.

6 Mnh T, l ngi i biu cho Nho gia sau Khng T. ng sng vo i Chin quc (475-221 trc Ty lch). Cc t tng, hc thuyt c cc nh Du khch bin thuyt cho ch hu cc nc, hy vng h theo m tr nc. Mnh T cng l mt ngi nh th. ng bt mn T Vng khng kin tr tr nc theo hc thuyt ca ng. ng ni : -i Vng khng minh tr. Tuy thin h c nhiu ngi gii nhng h lm sao sng c vi mt ngy nng bo ri 10 ngy ng lnh ? Ti bi i Vng ch mt thi gian ngn, khi ti i ri i Vng nghe nhng li sc sim ca gian thn th ti mi bit lm sao ? ng li a ra mt t d : -Nh nh c l mt chuyn nh, nhng khng chuyn tm th khng hc c. Nh Dch Thu l mt nh v ch nh c. ng c 2 : mt ngi chuyn tm hc tp, ngi kia tuy nghe ging nhng tm c ngh mnh mang cung tn i bn thin nga. 2 ngi cng hc mt thy nhng thnh tch c sai bit. Ch Thch : Li ca Mnh T ni vi T Vng c ngha : nu khng kin tr ch tm theo ui ci ch m mnh mun lm th s chng i n u. 5-

Nht minh kinh nhn Mt Ting Ku Lm Mi Ngi S. i Chin Quc, nc t c mt ngi tn l Thun Vu Khn, ng ta nh ln, khu ti rt kh, gii bin lun, li hay ni chuyn ci. ng thi, T Uy Vng (378-333 Trc Ty lch) thng tr nc T. Vua thch dng nhng chuyn t d v n ng khi ni chuyn vi ngi. ng ung ru thu m, khng ngng truy cu lc th. ng khng mng vic x l, nhng chuyn cai tri quc gia u y cho cc quan ln. Do , c nhiu vin chc khng lm trn trch nhim. Cc ch hu tha c xm phm nc T. Mt thy nc T c c dit vong, nhng t hu khng dm ni. Lc Thun Vu Khn dng n ng ni vi vua T :

7 -Nc T c mt con chim ln u trc sn, 3 nm ri, n khng bay cng khng ht. i Vng c bit n l ging chim g khng ? T Vng bit Thun Vu Khn chm trch mnh, bn ni : -N khng bay th thi, mt khi n bay th ti tri, n ku mt ting th lm mi ngi hong s. Do , T Uy Vng triu tp 72 quan huyn li, kho hch, thng quan tt, pht quan xu, chnh n qun i, xut binh chng qun xm lc. Cc ch hu tht kinh, mang t chim tr li nc T. Danh ting T Uy Vng vang di 36 nm. Ch Thch : Ch nhng con ngi lc bnh thng rt l bnh thng, khng t l mt cht g l xut chng , nhng khi ng chuyn th h l nhng ngi c th lm nhng chuyn kinh thin ng a t c ngi c th snh kp. 6-

Nht nc

thin kim

Mt Li Ha ng Ngn Vng. Cui i Tn, c mt ngi tn l L B. t S ng l mt ngi c ting v trng hip ngha. Nu ha gip ngi no, th d kh khn cch my ng cng c tm bin php thc hnh li ha. Lc Hn S tranh hng, L B l thuc h ca Hng V, tng nh thng Lu Bang my trn. V sau Hng V thua trn, t t. Lu Bang tr thnh Hong , treo tin thng cho ngi no bt c L B. L B ci trang lm n bc i trn. V sau c ngi khuyn Lu Bang b lnh truy n, cn phong cho L B lm quan. Lc , c ngi tn l To Khu Sinh thng kt giao vi cc quan vin, da hi kim tin. L B rt ght hnh vi ca To Khu Sinh. Nhng

8 To Khu Sinh nh mt v quan ln vit th gii thiu. Khi gp L B ng ni ngay : -Ti nghe ngi nc S ni : c ngn vng chng bng c mt li ha ca L B. ng lm sao c thanh danh ny ? Ti mang thanh danh ng truyn khp nc, ti khng lm vic g cho ng sao ? Sao ng ght ti vy ? T , L B ly l m i To Khu Sinh. Ch Thch : Ch nhng ngi coi trng li ha l danh d ca chnh h, mt khi ha th s quyt tm lm trn vic , d cho c thit n tin ti vt cht v c th c tnh mng na. 7-

Nht

bi

Bi Th Khng Ngc u Ln c. Hn Cao T Lu Bang lc trc l nh trng huyn Bi (i Tn 10 dm l mt nh, 10 nh l mt Hng). C mt ln ng thy Tn Thy Hong xut du rt uy nghim, ng khng ngn c khen : -Lm i trng phu trn i nn nh th ny. Lu Bang do nhim v nh trng phi p gii mt s trng inh n Ly Sn sa cha theo lnh ca Tn Thy Hong. T nhiu ni, hn 10 vn trng inh n Ly Sn kh cng. Nhng trng inh do Lu Bang p gii c mt s na ng trn mt. Lu Bang ngh bng : -Ti ni, ta s th h i ht. Ti Thin Trch, Lu Bang ngng li, v ung ru n na m m dy tri cho trng inh v bo h : -Cc ngi mau trn i ! Ta cng trn y ! C hn 10 ngi tnh nguyn theo Lu Bang. T Lu Bang n trong ni, chiu binh mi m, chun b khi ngha. Nm 209 trc ty lch, Trn Thng v Ng Qung khi ngha khng Tn, do khi ngha cc ni mc ln nh nm, nhiu quan huyn b git. Quan huyn bi nh theo Trn Thng, b h l Tang H v To Tham khuyn :

9 -Tng qun l quan nh Tn, nay li mun phn Tn s huyn Bi c nhm ngi khng phc, nht l nhng ngi lu vong, nu chiu tp li cng c trm ngi lo g nhng k phn i. Huyn lnh t Bi lin phi ngi mi Lu Bang tr li. Lc th h ca Lu Bang hn trm ngi. Huyn lnh Bi thy th lc ca ng khng nh, s khng li vi mnh phi v binh khng cho Lu Bang vo thnh, ng thi ra lnh git Tang H v To Tham. Hai ngi nghe tin vt tng n vi Lu Bang. Lu Bang vit mt phong th, bn vo thnh khuyn binh s : -B tnh trong thin h b bo Tn khng tr kh lu ri, cc ng gip huyn lnh gi thnh. Nhng cc a phng ngi ta u phn Tn. Huyn Bi s sm b nh. Nu cc ng git huyn lnh, suy c ngi c ti, hng ng ngha qun th mi bo ton c gia nh. Nu khng b con u b git h ch l hy sinh v ch ? Binh s gi thnh bn git huyn lnh, m ca thnh n Lu Bang vo. H suy c Lu Bang lm huyn lnh. ng khim nhng t chi : -Hin gi, ngi trong thin h u bt an, cc ni khi ngha xng hng rt nhiu. Nu khng tm c ngi thch hp lm huyn lnh th khi bi s khng ngc u ln c. Sau mt hi suy c, Lu Bang cui cng thnh huyn lnh. Ch Thch : Khi gp chuyn trng i th phi suy ngh tnh ton cho tht chu o, nu khng xy ra chuyn tht bi th s c th mt mng hay chng bao gi c th ngc u ln c. 8-

th

tm

Nhn din

Mt Ngi Lng Th. Hung n vo thi c i l b tc du mc pha Bc Trung Hoa. T i Thng, b tc ny xm phm Trung Hoa. H theo ch n ti, ngha l t binh v ca ci m h cp c l ti sn ca h. Thi Chin quc, Hung n chim c ngi v ca ci ca 3 nc Tn, Triu, Yn. Sau khi thng nht Trung Hoa, Tn Thy Hong phi i tng

10 Mng im dn 30 vn qun Bc pht Hung n, thu li cc t b chim, thit lp 44 huyn, ni lin cc thnh m 3 nc Tn, Triu, Yn kin to thnh mt trng thnh m ngy nay gi l Vn l trng thnh di hn 50KM. Tn mt, qun hng ni dy khng Tn. Sau th Hn, S tng tranh, lc Hung n cng ngy cng mnh, an Vu l mt nh qu tc Hung n, thng nht cc b lc nh li thnh mt lc lng mnh c 30 vn qun, xm lng Trung quc. Nm 200 trc Ty lch, Hn Cao T thn dn 30 vn qun nghnh chin, b vy 7 ngy Bnh Thnh. Sau Hn Cao T ph c vng vy, Hung n cng thi binh. Hn Cao T nhn rng Hn triu khng th dit c Hung n nh phi dng chnh sch ha thn, g con gi qu tc cho an Vu v tng nhiu vt c gi tr i ly an ninh. Tuy vy vn b Hung n ot ngi v ti vt hng nm. i Hn Cnh , do kinh t pht trin, ngh lc ca Hung n gim dn. n i Hn V 133 trc ty lch ui Hung n v pha Bc, tn tht 1 vn ngi, 10 vn nga, l mt mt mt ln. i ng Hn, Hung n chia lm 2 b Nam, Bc. Nam Hung n di c n Hip Ty l pha Bc Sn Ty sng ln vi tc Hn. Triu nh phi binh nh dp Bc n khin h phi la cao nguyn Mng C ri xa v hng Ty. V Hung n to nhiu tai ha nn Hn th ni h mt ngi lng th. Ch Thch : Ch nhng k tuy l ngi nhng lng d c c th khng khc g nhng loi th d. 9-

nht

mao

Cu ngu

Chn Tru Khng c Bt Nc So. T M Thin l nh s hc v i i Hn. T tin u l s quan i Hn. B ng l T M m l quan Thi S (gi t liu) ng rt c trch nhim. Khi sp mt, di ngn cho con phi chnh l s kin. V t Khng T vit Xun Thu, T Khu Minh vit Quc ng, cho n Tn Thy Hong c tn, Hn S tranh hng, Hn triu thng nht thin h, thi gian ny cha c mt ti liu no ghi chp c h thng. T M

11 Thin theo li b dn, bt u bin quyn S k. Khng may nm 99 trc ty lch xy ra chuyn L Lng hng Hung N. Nguyn lai Hn V sai L Qung Li (em trai ca sng phi L phu nhn) lnh i qun nh Hung n. Chin tranh chng em li chin thng g, L Qung Li sai L Lng em 500 ngi t mt bn nh vo Hung n. Mi u thng li, Hn V c tin rt vui, cc vng hu, i thn n chc tng l Hong anh minh, bit dng ngi. V sau Hung n phi hn 8 vn k binh bao vy L Lng. L Lng ht sc chin u, i trc binh s git hn vn qun khin Hung n tht kinh, gom nhng binh s tinh nhu ton quc bao vy L Lng. L Lng v binh s c u vi ch 8 ngy ht lng thc, khng cung tn, khng cu vin ch nh u hng. Khi Hn V c tin L Lng u hng gic th rt tc gin. Vng hu, i thn u tha m L Lng l v dng v bt trung. Ch c T M Thin l ng yn khng ni. Hn V bn hi kin T M Thin. T M Thin bit L Lng c hiu vi cha m, c tn ngha vi bn b, i vi b h rt khim nhng, mt ngi sn sng v nc qun mnh. ng bo L Lng u hng ch l gi, ch l ch c hi bo p quc gia. Khng ng Hn V cho l T M Thin bin h cho L Lng rt gin bn bt ng b t. Ngy sau li c ngi ni L Lng hun luyn Hung n chun b tn cng Hn triu. Nhng thc ra l L T. Hn V khng phn r s tnh ra lnh git m v v con L Lng. nh y (coi hnh ngc) Chu lm va lng Hong phn T M Thin b ti cung hnh (hon), mt ti ng x nhc. T M Thin mi u nh t st, sau ngh li lm th c khc g 9 tru chng c bt nc so; mng mnh s nh mng kin. ng dc ton lc vo vic hon tt b S k. Ch Thch : T M Thin sau khi b cung hnh c cng hon thnh cun Thi S Cng Th Ch m ngi i sau gi l S K. Cun sch ny bin son nhng s kin lin quan n lch s bt u t thi Nghiu Thun . Cun sch ca ng sau thnh khun mu cc s gia ca Trung Quc theo m bin s. Thnh ng 9 tru m ng ni c ngha l lm nhiu vic nhng chng t kt qu g, ti nc ta cng c thnh ng tng t : Trm voi khng c bt nc so.

12 10- Nht m

cng

Tri Ti Ri M ng Cn Xa. Thi Xun Thu, thi t ca S Bnh Vng tn l Kin. Kin c 2 thy l Ng Xa v Ph V K. S Bnh Vng sai Ph V K sang nc Tn hi v cho con. C gi nc Tn ny rt p. Ph V K ly lng S Bnh Vng, khuyn ng dng quyn ot i. Sau khi S Bnh Vng ci Tn N ri, Ph V K s tng lai thi t Kin k ngi s bo th, bn ni xu thi t trc mt S Bnh Vng. S Bnh Vng i vi thi t ngy cng xa cch, sai thi t ra trn gi Ph Thnh. V sau, Ph V K li phao vu thi t to phn. S Bnh Vng bt Ng Xa tra hi. ng p : -i vng sao li nghe li xim nnh ca k tiu nhn m on ct nhc vy ? Ph V K bo S Bnh Vng : -i vng, nu ngi khng h th thi t Kin tng lai s hi hn cho m xem. S Bnh Vng bn b t Ng Xa v sai ngi i git thi t Kin. Thi t Kin nghe tin b chy sang nc Tng. Ng Xa c 2 con trai l Ng Thng v Ng T T. Ph V K khuyn S Bnh Vng git c 2 con ca Ng Xa tr hu hon. S Bnh Vng phi ngi ni di vi 2 con ca Ng Xa rng : -Nu cc ngi n gp ta, th ta s tha cho cha cc ngi, bng khng th ta s git khng tha. Hai con ca Ng Xa bit y l qu k, mc ch l chm c tr gc. Ng Thng nhn iu kin ca S Bnh Vng l s tha b. Tuy l bit vo ch cht nhng ng vn i, v s b thin h ph bng. Ng T T th li ngh rng nu i c 3 u phi cht, khng ai tr th cho h, chi bng trn i ni khc. Do anh em theo cch ring ca mnh. Ng Thng v b b git, Ng T T chy ti nc Ng. 10 nm sau Ng T T gip Ng Vng nh S. Lc S Bnh Vng cht, con l S Thiu Vng chy ti Thnh. Ng T T ch cn cch qut m S Bnh Vng ln, nh vo xc 300 roi tit hn. Bn c ca Ng

13 T T l Thn Bao T sng trong ni sai ngi n ni vi Ng T T rng : -ng i vi ngi cht nh vy c qu lm khng ? Ng T T p : -ng v bo vi Thn Bao T rng : Ti leo ni, tri ti ri, ng cn xa, ti khng c la chn no khc ch nh lm theo bt thng l. Ch Thch : Thnh ng ny m ch b nhiu th gi v cng sc lm mt vic, nhng ci ch vut mt nn pht ra mt hnh ng khc thng pht tit ra cho h gin, hay cng c th din t mt ngi ang trong mt tnh trng tuyt vng khng bit lm sao thot ra nn c gng lm mt ci g hy vng qua c. 11- Ng

thp

tiu

bch

Nm Mi Bc Ci Mt Trm Bc. i Chin Quc, Lng Hu Vng (370-319 trc ty lch) l mt v vua hiu chin. Thng xut binh nh cc nc lng ging khin dn khn kh. Mt hm Lng Hu Vng hi Mnh T : -Trm i vi chuyn ln ca t nc c th ni l rt ht lng. Nu H Ni mt ma, trm lin di chuyn trm h n H ng v em lng thc cu gip h, v ngc li. Ti sao trm khng thy trm h ca cc nc lng ging gim i v trm h nc trm cng khng tng ? Mnh T p : -i Vng thch nh trn, ti ly mt t d nh trn cho i vng thy. Th d trng nh tng tng, 2 bn dn trn. 2 bn binh s

14 mang kh gii ra nh nhau. Mt bn thng, bn bi phi chy. K chy bn mng 100 bc ri dng, k chy 50 bc ri dng. K chy 50 bc ci k chy 100 bc khng ? Lng Hu Vng p : -ng nhin l khng, v h cng chy trn. -Nu i vng hiu o l th chng nn hy vng dn mnh nhiu hn dn cc nc khc. B h tuy chm sc dn mnh nhng thch nh trn, dn chng c vn ngi cht so snh dn s vi nc bn c khc g o binh 50 bc ci o binh 100 bc ? Ch Thch : Cng ging nh cu : Tay mnh dnh ct d, li em ct ch m d tay ngi. 12- Tnh

chi

oa

ch Ngi y Ging. Mt con ch sng ging b ph. Mt hm, ni pht vi mt con ra ln n t bin ng : -Ti sng y rt t do, rt khoi lc. Khi ti vui ti c th nhy quanh thnh ging. Khi ngh ngi, ti l hng ca thnh ging. i khi, ti nhy xung nc, mt nc ch ti nch, cm ti cn trn mt nc. Khi ti nhy xung bn, chn ti chm xung v chm vo bn mm. Ti nhn cua , v nng nc, thy mnh hnh phc, ti thch l ch nhn ca ging ny. Sao ng khng vo thm ? Con ra bin ng nghe ri ng lng th nhn xem n a cng phi ra trc th u gi b thnh ging cn li. N li li vi bc v n k tnh cnh bin ng cho con ch nghe :

15 -Ti khng phi l ni cho ng s bin rng n ni ngay c ngoi ngn dm cng khng din t. N su n hn ngn thc cng cha su. i H V th 10 nm c 9 nm l b lt m mc nc bin khng h tng. i Thng 8 nm ch c 7 nm b hn hn m mc nc bin khng gim i cht no. Do , c th thy thi gian di ngn, lng ma nhiu t khng lm sc cha ca bin thay i. Ti sng bin ng tht l khoi lc. Ng ngn c t thi Chin Quc, c chp trong sch ca Trang T. Ch Thch : Dng ch nhng ngi thin cn, m li hay thch huynh hoang lm nh mnh thng minh, ti gii bit th chuyn. 13- Bt

nhp

huyt

yn

Khng Vo Hang Cp Sao Bt c H Con ? i Ty Hn (73 trc ty lch), Ban Siu xp bt nghin theo vic ao cung. V chin cng oanh lit ng c phi i s nc Thin Thin Ty Vc. Vua nc Thin Thin bit Ban Siu anh dng hn ngi nn i vi ng rt tn knh. Qua mt thi gian thi ca vua bng lnh m, Ban Siu thy th ni vi thuc h : -Cc ng c thy thi ca quc vng thay i khng ? Nht nh l Hung N phi s gi du thuyt, khin ng do d khng bit lm sao cho phi. Do , Ban Siu cho vi ngi hu m vua Thin Thin cho hu cn ti, hi di ng ta : -S gi Hung n ti nhiu ngy ri, cn khng ? G n bc rt kinh s, sau cng nhn l s tht. Ban Siu bn nht g li. Sau gi b h ti cng ung ru, tha lc say bo h : -Vua Thin Thin i thi vi chng ta v s b ca Hung n. Nu ng bt chng ta v giao cho Hung n th thn chng ta s lm mi cho ch si, chng ta phi lm g by gi ? Mi ngi u ni : -y l lc sng cht, chng ti u nghe lnh ca tng qun.

16 Ban Siu ni : -Khng vo hang cp, sao bt c h con ? Ngay chnh m , Ban Siu em 16 ngi n tri Hung n. Mt cn gi mnh thi qua, Ban Siu ra lnh cho ngi ca mnh np sau lu ca Hung n v nh trng, reo h. Khi thy lu b phng ha. V cho mai phc 2 bn ca doanh tri. Khi xp t xong, Ban Siu phng ha. B bt ng, s b Hung n chy tan lon. Ban Siu git 3 lnh Hung n, b h ng git hn 30 lnh. V hn 100 ngi Hung n b t cht. Ngy sau, Ban Siu gp vua Thin Thin vi u lu ca s b Hung n. Vua Thin Thin rt s v hng Hn triu xng thn. Ch Thch : Khng xng pha vt qua mi kh khn cn li th lm sao c th t c thng li cui cng. 14- Tng Sm

st

nhn

Tng Sm Git Ngi. C ln Tng Sm bit m ti p Ph thuc Sn ng, c ngi trng tn git ngi. C ngi c tin ny bo vi m Tng Sm : -Nghe ni Tng Sm Ph p git ngi. Lc m Tng Sm ang dt ci, nghe ni khng ngonh u li p : -Con ti quyt khng git ngi. Ni ri an nhin ngi dt ci. Sau mt lc, c ngi li n bo : -Tng Sm git ngi ri ! M Tng Sm khng mng n, vn ngi yn dt vi. Khng lu sau c ngi ni : -Tng Sm git ngi ri ! M Tng Sm nghe ngi th 3 ni rt s, b con thoi cm trong tay xung, tro tng b chy. Ch Thch : Ch s vic khng tht nhng c nhiu ngi ni v tin l c tht khin cho nhiu ngi khc nghe v tin theo l c tht.

17 15- Ma

ch

thnh chm

Mi Chy Thnh Kim. i ng, thi s ln l L Bch thu nh hay trn hc. C ln ng trn khi phng hc, chy ti ven ng thy mt b lo chm ch mi mt thanh st ln. L Bch thy l hi : -B lo, b mi thanh st lm g ? -Mi thnh kim. -Mi n bao gi ch ? -Tuy thanh st ln nhng mi ngy ti u mi, s g khng thnh kim? -ng lm, lm vic ch cn c quyt tm th chuyn g cng xong. Hc tp chng vy ? Do ng v phng, c cng c sch v khng trn hc na. Ch Thch : Thnh ng ny khuyn ngi ta c ch gng sc lm vic th ri s t c mc ch. Chuyn qua nc ta thnh ng ny thnh : C cng mi st c ngy nn kim.

16- Song qun t

V Bng Hai Bt. i ng, ha s ni ting l Trng To rt gii v cy tng. ng c th mt tay cm 2 bt, v cnh tng bng mt bt, v thn tng cong queo bng mt bt khc. Tranh v ca ng sinh ng nh thc. Ngi ta khen tranh ng l thn phm. Ch Thch : Ch nhng ngi c th lm hai vic cng mt lc.

18 17- Phc thy

nan

thu

Chu Nc Ri, Kh Mc Li. Thi c, c Khng Thi cng, lc cha lm quan, sng rt ngho nn. V ng thy ng ngho lin b ng. Khng thi cng c Chu Vn Vng mi lm tha tng. V ng nghe tin mun cng ng ti hp. Khng thi cng em mt chu nc ht i ri bo v ng mc li. V ng mc c na ngy ch c nc bn. ng bo v : -B b ti, khng th ni mt li v l c, cng nh ht mt chu nc i ri th kh m mc li c nh c. Ch Thch : Nu mt ngi lm mt hnh ng xu xa v tn hi cho mt ngi khc, th trong tng lai ngi khng th no hn gn li mi quan h vi ngi kia c na. 18- Lo

thc

Nga Gi Nh ng. i Xun Thu, Qun Trng l mt nh chnh tr ni ting. Mt ln ng cng T Hon Cng (685-633 trc Ty lch) i nh nc C Trc. Lc nc C Trc l mt nc nh, li xa. T T ti phi qua nhiu ni i, khe sui. Khi i l ma Xun, trm hoa tranh nhau ua n, khi v l ma ng tuyt gi. Cnh vt

19 thay i, kh nhn ra ng. i qun b lc ng, i qua i li gn ht lng thc. Mi ngi lo lng m khng tm ra bin php. Qun Trng tha cng T Hon Cng : -Nghe ni nga gi nh ng, chng ta hy th xem. T Hon Cng tp hp binh m, cho nhng con nga gi i trc, on qun theo sau. Qu nhin tm thy ng v. Ch Thch : Thnh ng ny ch nhng ngi giu kinh nghim bit cch lnh o qun chng v gii quyt tha ng mi tnh hung khc bit. 19- Th

chu

th i Chin quc, c mt v hc gi tn l Hn Phi vit mt chuyn ng ngn nh sau : -Nc Tng c mt nng phu ra rung cy ba. Rung ng c mt cy kh, li r. Mt con th khng bit t u ti m sm vo r cy cht tt. Nng phu khoi ch b c cy cuc, ngi bn gc cy ch th ti. Ngy li ngy c hoang mc y m chng thy th

m Cy i Th.

u ? Ch Thch : Ch nhng ngi mun hng li nhng khng mun lm vic, ta c thnh ng tng t : nm gc cy ch sung rng.

20- Th

cu

phanh

Th Cht Ch B Lm Tht.

20 Nc Vit dit c nc Ng ri, Phm Li t quan, sang nc T nh c. ng vit th cho i phu Vn Chng : -Chim bn ht ri th ct cung, th cht ri th ch sn s b lm tht. Theo ti thy th Vit vng Cu Tin c th cng chung hon nn, nhng khng th cng hng lc. Sao ng khng la nc Vit ? Vn Chng sau khi c th, gi c bnh, khng i triu nh bin s. C ngi ni xu Vn Chng l ng nh lm lon. Cu Tin a cho ng thanh kim v ni : -Khi nh Ng ng dy ti 7 php, ti ch dng c 3 php, cn 4 php. ng chng mun n thm tin vng sao ? ng hy v ti th xem ! Vn Chng ch cn cch t st. Ch Thch :Ch hnh ng ca nhng k tn st nhng ngi di quyn ph gip cho h t c thng li. Cng ging nh thnh ng : c chim b n, c c qung nm. 21- Dut bng tng tranh ng ng c li Trai C nh Nhau, Lo nh C Th Li. Mt con trai h v, nm phi nng bn b sng. C mt con c i ti h m p tht trai. Con trai lp tc khp ming li, con c dng ht sc m khng ko c m ra. Con c lin ni : -Ngy mt, ngy hai tri khng ma nht nh my s cht. -Gi s tao khng nh, ngy mt, ngy hai my ng mong sng. Hai con vt tranh ci khng ngng, ch ai nhng ai. Lc c mt lo nh c i qua bn tm c hai.

21 Ch Thch : Ch s vic hai ngi nh nhau hay tranh ginh nhau vic g (kin co) k th ba ngoi hng li. 22- Hoi

an

tng

ch

Sng Yn Nht Ch. i Xun Thu, cng t Trng Nh ca nc Tn trnh bc hi, o vong ra ngoi quc. Mi u ng cn c ch ln lm vua nc Tn v chn hng t nc. Sau nc T, T Hon Cng em con gi l Khng th g cho ng. ng an vui sinh hot c 7 nm. Cu ph v bn ty tng lo lng, khuyn ng la nc T, Khng th cng ni : -Thip bit chng c i ch, hy mau ri ni y i ! -Khng c chuyn ny ! -Chng i i, m luyn hng th lm ch suy thi, chng nn v nc, nghe li khuyn ca bn ty tng. Trng Nh khng nghe. Khng th v cu ph phc ru cho Trng Nh say, mang ra xe v nc. V sau qu nhin Trng Nh lm vua nc Tn. Ch Thch : Ch nhng k ham mun nhng th vui vt cht, ri qun mt bn phn v trch nhim phi gnh vc.

23- ng lang b

thin

B Nga Bt Ve. Ng Vng nh nh nc S, ng bo qun thn : -Ai dm cn tr, trm git khng tha. Con mt th v mun khuyn nhng khng dm. Sng sm chng vc cung tn ra hu vin c th lin tip 2 ngy, sng m c y phc.

22 Ng Vng bit chuyn hi : -Ngi v sao t lm kh mnh nh vy ? -Tha B h, bui sm thn thy mt con ve ca ht vang lng ung nhng git sng trn l, n khng bit con b nga pha sau ang rnh n, con b nga chng hay chim hong quyn sp m n. Ba con vt u nht tm, nht truy tm li trc mt m khng bit n ci hi sau lng. Vua Ng hiu r ngha ca t d ny bn b nh nh S. Ch Thch : Ch nhng ngi u m ch thy ci li trc mt m khng thy ci hi cn k ngay sau lng.

24- ng bch ng xa B Nga Xe. T Trang Cng mt ngy nh xe i sn. ng trng thy mt con vt mu xanh gi 2 cng trc ngn xe. T Trang Cng thy l bn hi ngi nh xe : -y l cn trng g ? - l con b nga, ch bit tin, khng bit li. Trang Cng nghe ri than : -Nu l ngi nht nh n l mt trang dng s. Ni ri ra lnh cho xa phu i vng qua, khng cn ng con b nga.

23 Ch Thch : Ch nhng hnh ng khng tng ca nhng ngi khng t lng sc mnh lm nhng chuyn qu sc. Ta thng ni :Chu chu xe. 25-

nhiu lng

D m Cn Vang. i Xun Thu, nc Hn c mt danh ca tn l Nga, c mt ln nng sang nc T. Trn ng ht lng, nng phi ca ht kim ming n. Nng i ri, ngi ta cn nghe vang vng ting ca ca nng 3 ngy mi dt. Ch Thch : Ting nhc hay s cn vang vang mi trong lng ngi sau khi nghe. 26-

Trnh nhn

tranh nin

Ngi Trnh Tranh Gi. C 2 ngi nc Trnh tranh nhau mnh ln tui hn. Mt ngi ni : -Ti cng Nghiu. Mt ngi bo : -Ti sinh cng Hong . 2 ngi tranh ci khng thi. Sau c mt ngi i ng nghe r nguyn nhn bn hi : -Cc ng c bit Nghiu v Hong sanh nm no khng ? 2 ngi u im, khng tr li c. Ch Thch : Ch nhng chuyn tranh ci v b, hoc l ni khoc. 27-

Thnh qun

nhp ng

24 Mi ng Vo Vi. i ng, di thi V Tc Thin hong c 2 v quan to tn bo l Chu Hng v Tun Thn. H thng dng nghim hnh phm nhn nhn ti. V sau Chu Hng b ngi co m mu to phn. V Tc Thin sai Tun Thn iu tra. Tun Thn gi mi Chu Hng ung ru, hi : -Ti phm khng nhn ti th phi lm sao ? -D thi, em mt ci vi ln ra, nung la xung quanh cho hng, i khi vi nng th cho phm nhn vo, c lm nh th th ti g cng nhn c. Tun Thn chiu theo li Chu Hng lm ri ni : -C ngi co ng lm phn. Ti tha lnh iu tra ng, xin ng vo vi cho. Chu Hng nghe ri vi vng qu ngay xung xin nhn ti. Ch Thch : Tr ti mt ngi bng chnh phng php m ngi dng x ti ngi khc. Gn ging cu : Gy ng p lng ng.

28-

dc

i chng h

i Bnh Cho Thuc. Hoa l v danh y i Hn mt. C mt ln 2 v quan l Ngh Tm v L nh b au u, pht nng n Hoa xin tr. Hoa chn on 2 ngi ri cho thuc : Ngh Tm dng Thng dc, L nh dng Tn dc. 2 ngi u khi bnh. C ngi hi : -2 ngi trn cng bnh sao cho thuc khc nhau ? -Ngh Tm c bnh trong, L nh do cm mo bn ngoi do tr liu khng ng.

25 Ch Thch : Mi s vic xy n u phi c mt cch ring gii quyt. 29-

cm Thi So Cho Tru Nghe Thu trc, c mt nhc s tn l Cng Minh Nghi mt hm ng thi so. Thy c mt con tru ang n c bn. ng ngh bng : ta thi mt khc cho n nghe. ng bn thi mt khc nhc cao thm, con tru khng chm ch gm c. ng li thi mt khc khc nh mui ku. ng thy con tru vy ui, vnh tai lng nghe.

i ngu

Ch Thch : ni em nhng ti cao siu khng thch hp ni cho nhng ngi khng trnh hiu bit nghe, ta thng ni n cm m gy tai tru.

30-

Tinh

trn

hi

Tinh V Lp Bin. Truyn thuyt thi Thng c con gi ca Vim ra bin ng chi. Bng nhin gi d ni ln to sng lm c gi cht ui. Sau khi cht nng ta bin thnh mt con chim nh c ngy ku Tinh V, ngi ta gi l chim Tinh V. Nng hn bin ng cp mt sinh mng ca nng nn khng ngng lp bin, ngy ngy mang si hay cnh kh b xung bin cho n khi si hay cy kh m toc m m cht.

26 Ch Thch : Ch tnh trng nhng ngi lm nhng vic m h bit chc chng th no t c mc ch m vn c lm. Cu ny tng t nh cu D trng xe ct bin ng . . .

31-

Thi Cng iu Thi Cng Cu C.

ng nguyn gi thng cu

Thi Cng tnh Khng, tn Thng. Theo truyn thuyt dn gian, trc khi ra lm quan, ng thng cu c bng mt cn cu khng c mi. C vi ngi n ci trng thy ph ln ci. Thi Cng ni : -Ti khng ngh mnh s cu c, m mun cu mt v hin minh qun ch. Thi Cng ch i khong 10 nm, gn 80 tui th Chu V Vng b ca Chu Vn Vng bit ng c ti tr nc bn thn mi ng ra lm Tha tng. Ch Thch : Thnh ng ny ni n nhng ngi t mnh m u vo by ca ngi ta ging ra.

32-

Thin

phng

o Tri Khng May.

27 Truyn thuyt ni c mt ngi tn l Quch Hn, mt chiu h hng mt ngoi sn. Bng nhin thy mt c gi t tri xung, t xng l Chc N. Quch Hn thy qun o c mc khng c vt may bn hi. C gi p : -Trn tri, chc n dt qun o khng dng kim ch th lm sao c vt may ? Ch Thch : Ch nhng cng vic hon thnh mt cch hon ho v tuyt m. 33-

Thin

tng

nga

mao

Ngn Dm Tng Lng Ngng. i ng, c mt a phng, c mt quan s sai mt ngi cng lng ngng tri cho Hang . i ngang qua mt h nc, ng ta cho ngng tm, khng ngng bay mt ch lu li mt chic lng. ng mang chic lng ny tng Hong km theo mt bi th trong c cu : Ca tng tuy nh, nhng tnh th nng. Ch Thch : Ging nh cu : Ca mt ng, cng mt nn. 34-

Bi

liu

hu

phu nhn

chit binh

Tng Phu Nhn Li Tn Binh. Thi Tam quc, Tn Quyn nh i Kinh Chu t Lu B. i tng Chu Du ngh ra mt mu sch : em em gi Tn Quyn g cho Lu B la Lu B sang ng Ng ri cu lu i ly Kinh Chu. Lu B theo k sch ca Gia Ct Lng n ng Ng ci em gi ca Tn Quyn ri em v Thc. Chu Du em qun ui theo bt li, b phc binh nh tan. Qun Thc ci ngo rng :

28 Chu Du thit k an thin h tng phu nhn, li thit binh. Ch Thch : Ging nh cu : Mt c ch ln chi.

35-

Lc

bt

Thc

Vui Khng Nh Thc. Thi Tam Quc, Lu B mt ri, con l Lu Thin ln k v. Lu Thin l mt k v nng. Tng qun nc Ngy l T M Chiu, sau khi chinh phc nc Thc, Lu Thin phi u hng. ng ra lnh Lu Thin phi di Thc v Lc Dng c tr. Mt hm T M Chiu m tic mi Lu Thin n d. T M Chiu sai ngi biu ca v ca Thc. Cc quan li nc Thc nghe thy rt bun, thm ch nh l, ch c Lu Thin l ci ni nh khng. T M Chiu hi Lu Thin : -ng cn nh nc Thc khng ? -Ti y vui lm, khng nh n Thc na ! Ch Thch : Ch nhng k ch bit ham vui khng cn bit g, cn nh g v qu hng , x s, hay bn phn v trch nhim ca mnh .

29 36-

Mn thnh phong v y Thnh Ma Gi. Thi Tng, c mt thi s tn l Thm i Lm, mt nm vo ma Thu bng nhin thy gi thi o o ngoi song ca bn lm mt cu : Gn tit Trng Dng, thnh y ma gi. Ngay lc ngi thu n vo nh ng. ng ct hng khng tip tc c na. Tuy ch l mt cu th, nhng c truyn tng ti tn ngy nay. Ch Thch : Ch mt s kin c bit khin ng o ngi phi ch n v bn tn.

37-

Nht

lng c

Mt C c Hai. C mt ngi tn l Bin Trang T cng bn i sn, thy hai con h tranh nhau n mt con b. Bin Trang T nh ra tay git hai con h ny, nhng bn ng bo hy i : -Hai h tranh n, con mnh s thng nhng s b thng, lc ng ra tay cng khng mun. Bin Trang T nghe li bn, qu nhin c nh li. Ch Thch :m ch lm mt vic m t hai kt qu khc nhau. 38-

Bt

vi

ng

chit

yu

Khng V Nm u Go M Khom Lng.

30 o Uyn Minh (365-472 Ty Lch) l thi s tr danh i ng Tn. Nm 41 tui lm huyn lnh huyn Bnh Thch. o nhim 18 ngy, thng cp phi quan li n xem xt. Vin quan li ny kiu ngo, t i. Thuc h khuyn o Uyn Minh n mc chnh t tip n. o Uyn Minh ni : -Ta chng v 5 u go m khom lng vi ngi. ng bn t quan m i. Ch Thch : Ch nhng ngi khng v mt cht quyn li vt cht m lun ci mt i phm gi con ngi. 39-

ln

vi

hc

Ly Nc Lng Ging Lm Ni Thot Nc. i Chin quc, c mt ngi tn l Bch Khu. ng ta p phng thy hon. ng ta khoe vi Mnh T rng ng tr thy cn gii hn i V. Mnh T tr li : -ng sai ri ! i V tr thy l ty theo sc nc m dn ra bin; cn ng p l dn nc v ln quc, ngi c o c u chn ght. Bch Khu nghe ri khng ci li c. Ch Thch : Ch hnh ng ca nhng ngi em ci kh khn ca mnh gp phi gii quyt bng cch trt sang cho ngi khc gnh chu. 40-

thi

xao

Phn phc

G Ca Di Trng.

31 i Dng c thi s Gi o, ci la ln kinh thi. Trn ng i ng thy phong cnh p bn lm hai cu : Chim u cy ven ao S y ca di trng. Nhng ca cha ban m u gi li, ng phn vn khng bit dng y hay g. ng va ci la va ngm nga va dng tay y hay g. Chnh lc i thi s Hn D i qua, khi bit chuyn Hn D khuyn khng nn dng ch g. Sau 2 ngi kt bn. Ch Thch : Phi suy ngh cn k trc khi quyt nh lm bt c vic g. Ty phng cng c cu : Un li by ln trc khi ni. 41-

long

Dip Cng ho Dip Cng Thch Rng.

Dip Cng l mt ngi rt thch rng. Trong bung ng, tng th v rng, ct th trm rng, mc o rng, i m rng. Rng tht trn tri nghe Dip Cng thch rng bn bay n nh ng, th u vo ca Nam, vy ui ca Bc. Dip Cng s n pht run, chui u vo mt gc. Th ra ng ch thch rng gi ch khng phi rng tht. Ch Thch :C nhng ngi t nhn l mnh thch ci ny, ci n nhng thc s th h li rt s nhng ci nu chng xy n vi h.

32 42-

Si

nhn thuyt mng

Ngi Si Ni Mng. Lc trc, mt nh giu c mt con trai si ngc. Mt sng khi thc gic bng nm ly mt n bc hi : -Hm qua nm mng b c thy ti khng ? -Khng ! -R rng trong mng ti thy b, sao li ni l khng ? N chy li mch m : -B ng nh n, r rng con c thy b ta trong mng, m b ta ni khng. B ta la di ch nhn,u c o l ny ! Ch Thch :Ch nhng ngi thch ni chuyn tm sm.

43-

Ti

ng

tht

ng Ti Mt Nga. Bin cng pha Bc, c ng Ti b mt mt con nga. Hng xm li an i, ng Ti ni : -Bit u li l chuyn tt ! Vi thng sau, con nga dn v mt con nga h. Hng xm li n mng ng, ng ni : -Bit u li l chuyn xu ! Mt hm con ng ci con nga h, v con nga h chy qu nhanh, con ng ng nga v b gy chn. Hng xm li n an i, ng ni : -Bit u li l chuyn tt! t lu sau c gic, cc trai trng trong vng b bt i lnh, 10 ngi th n 9 ngi i khng v, con ng Ti v qu nn khng phi i lnh.

33

Ch Thch : Gp chuyn ri c khi li l hay, gp chuyn hay c khi li l ri.

44-

Ha

thim tc Mt ngi nc S kia, sau khi cng t tin mang mt bnh ru ra cho nhng ngi gip vic. Ngi gip vic th nhiu, mt ngi th , cn ai cng ung th ch b. Mt ngi ngh v trn t mt con rn ai v nhanh nht th c ung c bnh ru. Mi ngi bng lng. C mt ngi v rn rt ging, ng ta ngonh nhnh cha ai v

V Rn Thm Chn.

xong bn dng dng ni : -Cc ng t t m v, i ti v vi chn cho rn ! Ngay chnh lc , mt ngi v xong rn, ot ly bnh ru ni : -Rn lm g c chn ? Ni ri ung ht bnh ru. Ch Thch : Ch nhng ngi lm chuyn to lao.

45-

Ha

long im tnh

V Rng, im Nhn.

34 Theo truyn thuyt i Nam-Bc triu, mt hm danh ha Trng Tng Do, ang trong mt ta miu. ng ni hng bn v 4 con rng ln vch tng. C ngi hi sao khng v mt, ng tr li : -Ch s im nhn, rng s bay ln tri mt. Mi ngi khng tin, yu cu ng v mt rng. ng y li v mt 2 con bng nhin tri ti sm li, sm chp n ng ng. 2 con rng bay ln tri ch cn li trn vch 2 con rng cha im nhn. Ch Thch : Thm vo mt vi chi tit hay mt vi vic quan trng dt im cng vic ang lm d dang.

46-

Th ngoi

o nguyn

Th Ngoi o Nguyn. i Tn, vn hc gia o Uyn Minh (tc o Tim) (365- 427 Ty lch) t mt thin vn chng o Hoa Nguyn k (). Chuyn k v mt ngi nh c lc ng, thuyn ng theo con sng nh pht hin mt ni ni xanh, nc trong, ngi sng ha bnh v vui v. H bo ng t tin h trn bo Tn nn n ni y. H git g, vt i ng phu. Ng phu tr v nhng vn nh chn , tm nhiu ln m khng thy. Ch Thch : Ch ni an lc l tng. 46-

ch

thin

Cng Nhiu Cng Tt.

35 Hn Tn l mt vin i tng ca Lu Bang, nhng Lu Bang khng tn nhim ng. Hn Tn rt bt mn. Sau, Lu Bang mn c Hn Tn c m mu to phn m giam ng. C mt ln, Lu Bang v Hn Tn lun bn v ti nng, Lu Bang hi : -Nh ta c th iu khin c bao nhiu binh s ? -Khng hn 100 ngn -Cn ng th sao ? -Cng nhiu cng tt. Lu Bang ci ha h : -ng gii th sao b ti bt ? -B h khng gii dng binh nhng gii dng tng. l l do ti sao thn b bt. Ch Thch : Ch ngi hiu nguyn tc.

47-

Ch

nhin ky Thi Tam quc, To Phi, To Thc u l con ca Ngy Vng To Tho. To Tho nh lp To Thc lm thi t v ti hc. Nhng To Thc kiu ngo, ch ly ung ru lm vui. To Thc thng cng mu s ch ngh cch lm sao lm va lng To Tho. Cui cng To Tho lp To Phi lm thi t. To Phi va c hng tm, li c ch ln. Sau khi To Tho mt, To Phi k v. To Thc tuy khng c k v, nhng d tm vn cn, thng biu th bt mn, To Phi hay bit, tm c git tr

Thn u Nu u.

36 hu hon. Mt hm, ra lnh cho To Thc trong 7 bc phi lm xong mt bi thi nu khng s b git cht. To Thc nghe ni lin ngm ngay : Thn u nu c u C u khc hu hu Sanh ra cng mt r Sao li c th ? To Phi do b nh th tiu To Thc. Ch Thch : thnh ng ny ch s anh em hi ln nhau, ni tt l u ky

48-

Ty

tc

ng thc

n ng Ty. Thi c, nc T, c mt c gi ti tui cp k. C 2 nh em l vt ti xin ci. Nh bn ng th giu c nhng ch r li xu v ln, nh bn Ty th ch r p trai nhng nh ngho. Khng quyt nh c, cha m c gi bo c t chn. Nu v mc c khng ni nn li th gi tay, tay phi l nh bn ng, tay tri l nh bn Ty. C gi ngh ngi hi lu ri gi c 2 tay ln. B m kinh ngc hi : - con l sao ? C gi mt : -Con mun n ng, Ty. Ch Thch : Thnh ng ny ch nhng ngi tham lam, thm kht h lm bt c vic g, ti bt c ni no m h c th kim trc c bt k phm gi hay o l i.

37 49-

hc

Hm an

Hc Thi Hm an. Thi Chin quc, nc Yn c mt thiu nin nghe ngi Hm an (l kinh nc Triu) c dng i rt p. Chng vt qua thin sn, vn thy n ni. Chng i sau h m bt chc. Chng hc rt lu, khng hc c cch i ng m ngay cch i ca mnh cng qun lun, n ni khi v nc chng phi b v. Ch Thch : Ch nhng ngi qu hm m ngi khc m mun lm c ging in ht ngi ta, nn nh mt ht ci t cch phm gi ca bn thn mnh.

50-

Lm

vu

sung

Ngi Thi So. T Tuyn Vng thch nghe thi so. i thi so c n 300 ngi, lng lu tr rt kh. Nam Quch tin sinh khng bit thi so. Mi ln tu nhc, T Tuyn Vng thch nghe c i thi, cho nn Nam Quch tin sinh c ng vo. n khi T Tuyn Vng cht, con ng l T Mn Vng ln thay li ch thch nghe tng ngi thi. Nam Quch tin sinh nghe c tin ny bn trn mt.

38 Ch Thch : Nu l cu ca mt ngi t ni v mnh th l : Ti khng kh nng m trch cng vic ny mc d ti ang lm vic ny; nhng nu ch mt ngi khc th l ch ngi y khng xng vi cng vic , c mt l n c, np di s lm vic ca ngi khc cho qua ngy.

51-

Hy

tt

S Tr Bnh. Thi Xun Thu, c mt danh y tn l Bin Thc. C mt ln ng qua nc T, thy kh sc T vng khng tt bn bo : -B h c bnh, nhng bnh cn ngoi da, nu khng tr bnh s nng hn. T vng khng tin, i Bin Thc i ri ng ni : -Y sinh ch mun cha ngi khng bnh tr ti v kim tin. 5 ngy sau Bin Thc bo T Vng : -Bnh vo mu tht nu khng tr th cng nng. T vng vn khng tin. 5 ngy sau na, Bin Thc li bo : -Bnh vo bao t v rut nu khng tr th khng kp. T Vng khng thm n. 5 ngy sau na Bin Thc thy T Vng lin quay u m chy. T vng thy l bn sai ngi i hi, Bin Thc ni : -Bnh ca T vng vo n ty, khng php tr c. Khng lu qu nhin thn th T vng b au, sai ngi tm Bin Thc th khng thy u, khng lu T Vng mt.

39 Ch Thch : Ch nhng ngi c bnh m s khng chu cha tr, cng nh nhng ngi c ti li nhng khng chu tm hiu sa i li lm. 52-

Tht

cu

th

Tm Tht Qua S Kin. i Ty Hn, con ca Cnh l Lu c. ng rt ham hc, ng su tp rt nhiu th tch i Tin Tn, nghin cu rt cn thn v c nhiu ngi khen ngi. S gia Ban C khi vit Hn Th c vit truyn k v ng, khen ng cn c vo cc d kin m a ra kt lun ng n. Ch Thch : T s vic hin tin tm kim gii php gii quyt kh khn ca cng vic.

53-

m thy

t nguyn

Ung Nc Nh Ngun. Thi Nam-Bc triu, c vn hc gia l Du Tn tha lnh Lng Nguyn i s Ty Ngy. Trong khi ng i s th Ty Ngy dit nh Lng. V danh ting ca ng nn Ty Ngy gi ng li lm quan to 28 nm. ng thng nh nc c qu xa. Trong th ng c 2 cu : n qu nh cy, ung nc nh ngun. Ch Thch :Cng ging cu : n qu nh k trng cy.

40 54-

mi

Trnh nhn

Ngi Trnh Mua Giy. Mt ngi nc Trnh nh mua mt i giy mi. ng o chn nh v vit xung kch thc. ng vi i ch v vo mt hng bn giy. ng khng tm thy t giy ghi kch thc, ng bo ngi bn giy : -Ti khng nh kch thc, ti v nh ly. Ni xong ng vi chy v nh. Khi ng tr li th tri mun, ca hng giy ng ca. Thy ng khng mua c giy, c ngi bo : -ng c i chn sao khng th ch ? -Ti khng tin chn ti ! Ch Thch : Ch nhng ngi c u c hp hi (thin cn)v cu n khng bit cch thch ng vi hon cnh.

55-

Khi

k phng

Bit ng n Gian. C ngi cho T Sn l i thn nc Trnh mt con c sng. T Sn gi ngi trng ao c bo th xung ao. Ngi trng ao c nu c n ri bo T Sn : -Ti th c xung ao ri. Mi u n do d sau sung sng quy ui, khng lu bin mt. T Sn rt vui : -Con c tm c ch tt. Khi ngi trng ao c ra khi nh T Sn, ng bo mi ngi : -Ai bo T Sn l thng minh ? Ti n c v ng ta ni c tm c ch tt ! Ch Thch : Ch hnh ng la di khn ngoan.

41 56-

Triu

tam

Sng Ba, Chiu Bn. Nc Tng c mt ngi nui kh. ng nui c mt by. Cng ngy ng cng hiu tnh tnh ca kh, cng nh kh cng hiu li ng ni. Do , ng cng yu kh, ly lng thc ca nh cho kh. V sau lng thc khng cho ngi nh, ng ngh phi bt cho kh, nhng s kh khng nghe li. ng ni : -Mi ngy ta cp cho mi a 3 ht d bui sng, 4 ht d bui chiu, Nh vy c c khng ? Cc kh khng bng lng, chng nhe rng ra biu th. Sau mt lc ngi ni : -V cc ngi cho 3 sng 4 chiu khng , vy ta i li 4 sng 3 chiu c khng ? Cc kh u vy ui chp nhn. Ch Thch : La gt ngi bng cch tro tr cch gii quyt vn .

57-

Ly Trng Chi . Mt hm, Mc T t nc L i sang nc T pha Bc. Trn ng gp mt ng thy bi. ng thy bo : -Mt ng y hc kh, i v phng Bc hm nay khng c li. Mc T khng tin ni :

non kch thch

42 -Li ng l d oan, li ti l chn l. em d oan m chi vi chn l th c khc g em trng chi vi , khng b b mi l l. Ch Thch : Ch nhng ngi qu tin sc mnh nn d gp tht bi. p u vo tng.

58-

Dng cht

D i Da H. C mt con sn dng gp mt b da h trong rng bn khoc ln ngi. Gp c non n lin gm. C mt ln thy si lang xa, n qun mnh i lt da h vi phng chy. D vn ch l d. Ch Thch : Ch nhng ngi b ngoi th hng h nhng trong thm tm th nht nha.

59-

bch

trng

Bch pht

Trm Pht, Trm Trng. Thi Xun Thu, S Cng Vng c mt th h l Dng Do C, rt gii bn cung. C ln, ng tr ti cch 100 bc bn trng mt l liu. Mi ngi c mt u khen ngi v Dng Do C ni danh l trm pht, trm trng. Ch Thch :Ch nhng ngi ti gii bit nhn xt k cng v c chch gii quyt vn mt

43 cch kho lo nn trm vic u thnh cng, khng h b tht bi.

60-

tr

mu

Sa Son Cho Ngy Ma. Vo th k 11 trc cng nguyn Chu V Vng nh bi nh Thng thit lp nh Chu. ng phi Qun Thc v vi em gim st con trai ca vua Tr l V Canh. Sau khi Chu V Vng mt. Chu Thnh Vng ln thay. V Thnh Vng cn nh nn cn em ca Chu V Vng l Chu Cng tr gip. Lc Qun Thc, cc em ca Chu V Vng v V Canh phn lon, phao vu l Chu Cng mun hi Thnh Vng cp ngi. Chu Cng bn xut binh dp Qun Thc v V Canh, dp ht bn phn lon trong vng hai nm. Nhng v li phao vu ca bn phn nghch, nn d Chu Cng tn tm, ton m ThnhVng vn khng th hi. Chu Cng chp bi thi chim Si Tiu trong Kinh Thi t lng : Bt con ta b qu Ch ph nt t ta b bao cng sc Ch v thng con ta. Trc khi my en t V ma ri ti bi Bc v sa t n con sinh ra i Khng s ngi pha di Bt nt ta, hi tri. Ch Thch : Sa cha nh trc khi tri ma, m ch nn sa son chu o mi chuyn phng b cho tng lai.

44 61-

Bn

nhi

ph

Na ng M B. Thi Chin Quc c ngi tn l Lc Dng ra ngoi quc cu hc cha c na nm li v nh. V ng ang dt ci thy ng bng v nh bn hi : -ng hc ngh xong sao ? -Cha, nhng v nh mnh nn v. V ng nghe ri khng ni mt li, dng dao ct mnh vi ang dt ni : -Dt vi l em nhiu si kt thnh mt tc, thc ri tm vi, nay em ct i, c phi l ph cng lc trc. ng i cu hc, nay b ngang c phi l ging nh ct vi khng ? Lc Dng thy hnh ng ca v, cm ng. ng li xut ngoi cu hc. Ln ny 10 nm hc thnh ngh mi tr v. Ch Thch :m ch khi mun lm mt vic g th phi quyt tm lm cho xong ch khng b d na chng m si bng hng khng.

62-

Qua

in

Qua Rung Da, Di Cy Mn. ng Vn Cng (827-840 Ty lch) c mt ngy hi Hiu Cng Quyn : -Gn y dn gian c ni g triu nh khng ? -Khi triu nh b nhim Quch Lun lm huyn lnh Bn Ninh th c ngi tn thnh, c ngi khng ng . -Quch Lun l thc thc (ch) ca Thi Hong v Thi Hu, lm quan khng tai ting g, sai gi chc huyn quan Bn Ninh c g m ngh lun ?

45 -Ni v cng lao ca Quch Lun th khng c g phi bn, nhng ng em hai ngi con gi tin cung, nn mi c chc c phi khng ? -Con gi ng tin cung bi kin Thi Hu, khng phi l dng cho trm. -Tuy l vy, qua rung da khng c buc giy, i di cy mn khng c sa m, trnh him nghi. Vn Cng lp tc sai ngi a hai con ca Quch Lun v nh. Ch Thch : Ch ngi trong tnh trng ng b nghi ng l k c ti.

63-

tng mu thun

Mu Thun. Hn Phi l ngi thi cui Chin Quc, trong sch ca ng c cu chuyn sau : Thi Xun Thu, nc S vic bun bn rt thnh. C mt ngi bn binh kh, cng nh cc nh bun khc ni dng c ca mnh tt nht i. C ngi vt m ng nh mua mt th binh kh. Ngi bn hng ch mt ci mu : -Ci mu ny khng th g m thng. Ngng mt lc ngi li khoe : -Ci thun ny khng th g l m khng qua. C mt khch hng ci hi : -Nu ly thun ca ng m m vo mu ca ng th sao ? Ngi bn hng mt, tm tai khng tr li c. Ch Thch : Ch nhng ngi ni hay lm nhng vic m chnh h khng th gii thch mt cch ta ng c ti sao nh vy.

46 64-

Ti

tc

Phng Ph

Li Lm Phng Ph . Thi c, c mt dng s nc Tn tn l Phng Ph, c th tay khng nh cht h. V sau ng th khng st sanh na. Mt hm, i v qu chi trn mt xe nga, ng thy nhiu ngi ui theo mt con h. Con h chy ti chn ni, khng cn ng thot. Con h bn nhe nanh, gi vut ln tn cng nhng ngi ui theo. S hi nhng ngi ui bt dng c li, khng ai dm ti gn h. Thy vy Phng Ph bn xung xe, sn tay o ln v nh cht con h. Ch Thch : Ch nhng ngi tuyn b quyt khng lm mt vic g nhng ri khi vic xy ra h li vn hnh ng nh c tri vi li ha trc kia.

65-

kim

Khc thuyn cu

nh Du Thuyn Tm Kim. Mt ngi i thuyn sang sng, v tnh lm rt kim. ng ta lp tc nh du ch rt kim vo thuyn. C ngi hi : -ng nh du c ch g ? - l ch kim rt, ti s tm n khi thuyn u. V ng ta lm y li, nhng d c gng ng ch thy kim u ! Ch Thch : Ch ngi c u c ti tm khng nhn thy s tht ca vic xy ra tm cch gii quyt

47 66-

lang

ti

D Lang T Ti. Thi Ty Hn c mt nc nh tn l D Lang, nc ch nh bng mt huyn ca Ty Hn. Vua ca nc ny thin kin ngh nc mnh rng ln. V th khi s gi nh Hn ti, Vua hi : -Nc no ln hn : Hn hay D Lang ? Ch Thch :Ch con ngi qu m qung tin vo o tng v chnh mnh. 67-

hiu

Tn ng Thi Bt Chc Ty Thi.

ng thi

Thi c, Ty Thi l mt ngi p, c mt ln nng b au tim, bn nhn my, hai tay m ly ngc. Nhng hng xm cho rng nng trng cng p hn. Cng xm c mt c gi xu tn l ng Thi bt chc mi c ch ca Ty Thi. Khi thy hng xm ti nng vi nhn my m ngc. Hng xm trnh nng v nng cng bt chc Ty Thi th nng cng xu hn. Ch Thch : Ch nhng ngi bt chc ngi khc mt cch cung di to nn nhng cnh k cc. Ni thm v Ty Thi : l mt tuyt th giai nhn ngi nc Vit vo thi ng chu lit quc, c Phm Li hun luyn c em sang tin cho vua Ng vi mc ch lm cho Vua Ng Ph Sai say m m b lng vic tr quc an dn. Do m Vit Vng Cu Tin c thi

48 gian luyn tp binh s v xy dng t nc ri em qun qua dit nh Ng.

68-

nh

cn

Gn G V V. Thi Tam Quc, To Tho mang qun nh Hn Trung, lu m khng thng. Mt hm ng ra khu lnh l gn g. Dng Tu nghe c khu lnh ny bn thu xp hnh l, c ngi hi ti sao, ng p : -Gn g v v, nhng vt i th ph. Ngy Vng dng ch ny tr Hn Trung, ti bit th no Cha cng cng rt qun. Qu nhin, khng lu To Tho ra lnh lui qun. Ch Thch :Ch nhng vic lm chng ch li g nhng nu khng lm th tic. Ni thm v Dng Tu, theo trong truyn Tam Quc Ch, th lm mt ngi rt thng minh, ng thng nhn thy ngay nhng n ng sau cc li ni hay vic lm, v th nhiu ln lm cho To Tho ght. Ln ny Dng Tu ni ra ci thm mun rt qun ca To Tho, lm To Tho ly c Dng Tu c lm nn ch chin u ca binh s m kt ti t hnh.

49 69-

Hung hu thnh trc Vn D Kh. Triu Tng, c ha s tn l Vn D Kh, rt gii v trc. ng trng nhiu trc quanh nh v quan st s thay i ca chng qua bn ma. ng rt quen thuc vi hnh dng ca chng, nn ng v rt chnh xc v linh ng. Tng s chp i khi ng thy phin v nhiu ngi nh ng v qu nn ng vt c ng vi trn sn. ng thi mt thi s Triu B Chi c tn dng ng : Khi D Kh v trc ng c trc trong lng. Ch Thch : m ch phi nhp tm vic s lm i vi d n d tr th s lm c tt.

70-

Ch

bt

ng

n Cht Vn Cha Tnh. Xa c mt ngi i sn, bt c mt con nai. Ch sn mun n tht n. Ngi ch cho ch nai hng ngy chi rn vi l ch. Con nai chi vi l ch rt thn thit. Mt ngy, ch nai chy ra ngoi ca, thy mt n ch l, nm phc gc ng. Ch chy li chi th b n ch cn cht. Cho n cht ch vn khng hiu ti sao ch li cn ch. Ch Thch :m ch khng th ci to c u c nhng ngi ngoan c.

50 71-

Khc

tn

B Cong ng Khi, Ri Ci i. Mt ngi lm xong nh mi, mi bn b ti coi. Mt ngi khch thy ng khi thng v ng ci to xp cnh l bn ni : -ng nn xy ng khi cong v ri ci i ch khc trnh ha hon. Ngi ch khng nghe. Khng lu nh b chy, may mn hng xm ti gip v dp tt la. cm n ngi ch m b lm tic tht khch. Nhng ngi b bng u c mi ngi gh danh d, nhng ngi khuyn xy ng khi cong th khng c mi. C ngi ni : -Nu ng nghe li ngi khch khuyn th khng xy ra chuyn v ng cng khng tn tin tip i chng ti, sao ng mi ngi khuyn ng xy ng khi cong v ri ci ra ch khc ? Ngi ch nghe xong, nhn ra li mnh bn mi ngay ngi cho li khuyn. Ch Thch : Ch nhng d kin sng sut s to c nhng bin php tt c th trnh c vic nguy him xy ra.

72-

ha

qu

Khc cao

Khc Cao, t Ngi Ht. Thi Chin Quc, Tng Ngc l mt nh vn. S Ai Vng nghe ni Tng Ngc c hnh vi khng tt, bn gi li hi : -ng c hnh vi bt kim im khng ? C ngi ni sau lng ng ! -C ! Nhng li b h ni c th ng, nhng hy nghe thn gii thch trc khi ch trch. My hm trc thn thy mt ngi ht khc H l ba nhn (ca khc ph thng trong dn gian) th c vi ngn ngi nghe, sau ng ta ht khc Dng Xun bch tuyt (ca khc cao thm) ch c mi ngi nghe, cui cng ng ht mt khc chn lc th ch vi

51 ngi nghe. Do , c th thy ngi thng sao hiu c hnh ng ca thn. Ch Thch :m ch nhng li ni qu cao xa hay nhng cun sch vit v nhng ti tru tng kh lng m lm nhng ngi bnh thng hiu c. 73-

tho kinh

nh C Kinh Rn. i ng, c quan huyn tn l Vng L, tham , v php. Thuc h ca ng cng vy, mc dn chng on than. Mt ngy kia, khi c cng vn ng pht gic mt co trng tha bn ng liu ca ng tham nhng. ng t ngh may m co trng lt vo tay ta nu khng, khng bit s xy ra chuyn g, tng lai ta phi cn thn mi c. V ng vit vo co trng : nh c lm rn s. Ch Thch :Ch hnh ng c th lm nhng k phm ti trong mt s vic no hong s v tm cch che du hoc trn trnh. 74-

Tht

ln

ph nghi

Mt Ba Nghi Hng Xm. Mt ngi mt ba nghi con hng xm n trm. ng ta rnh mi c ch ca chng thanh nin . T li ni n mi hnh ng u l ca k trm. ng kt lun : -Chnh n l a n trm ba ca ti. Ngy hm sau, vo rng n ci, ng thy ba nm di gc cy. ng nh rng mnh qun em v nh v ng hi hn nghi oan cho con ngi hng xm. ng quan st chng thiu nin th thy li ni v c ch ca chng ta khng ging mt k trm ba.

52 - ch l mt ci ba, ai li i trm r nh vy, ta vn ngh l mt a tr tt m. Ch Thch : m ch khi nghi ng phng on s a n kt lun khng chng c.

75-

Vn

cn

thnh phong

Dng Ba Nh Gi. Ngy trc, nc S c mt ngi bi vi trng trn mi mnh, mng nh cnh rui ri bo bn mnh l Tng Thch dng ba m g ra. Ch nghe Tng Thch huy ng ba nh nh gi thong : Vt vi trn mi ri ra v mi khng b thng g c. Tng Nguyn Qun nghe c chuyn ny ku Tng Thch biu din cho mnh xem. Tng Thch ni : -Ti bit dng ba, nhng ng tic l bn ti mt lu lm ri. Ch Thch :m ch ngi c bit ti v mt ngh no .

76-

linh Bt Tai Trm Chung. Mt ngi trng thy trc ca nh n c treo mt qu chung. ng mun trm qu chung , nhng ng ta bit rng tay ng ng vo chung th n s pht ra ting ku. ng c ngh l mnh nghe c ting chung ku th s b pht hin, nu mnh bt tai th s khng b pht hin. V ng lm

Ym nh

53 th v b bt v nhng ngi khc khng bt tai. Ch Thch :Ch ngi la gt ngay chnh mnh.

77-

mi

Qui dng u

cu nhc

Treo u D, Bn Tht Ch. T Cnh Cng l mt v vua ngu dt v v nng. ng thch ph n trong ni vin ca ng mc Nam trang. Nhng ph n nc T bt chc ph n triu nh cng thch mc Nam trang. Khi Cnh Cng bit chuyn ng bn ra lnh cm, nhng chng cng hiu g. Mt hm tha tng Yn Anh gp T Cnh Cng. T Cnh Cng hi : -Trm sai quan s cm n b mc Nam Trang, sao khng c cng hiu g ? Ti sao ? -B h trong cung cao mc Nam trang, ngoi cung li cm th khc g treo u d, bn tht ch ch ? Cnh Cng thy c l c lm theo li. Qu nhin sau mt thng phong tc khng cn tn ti na. Ch Thch :Ch hnh ng la gt bn sn phm gi thiu phm cht khng ng vi hng tht rao bn. 78-

long

chi

Ngh Thut Git Rng.

54 C mt ngi tn l Chu Bnh Mn bn ht ti sn, i ti mt ni rt xa, bi mt ngi tn l L ch lm thy, ng hc cch git rng. ng hc ngh ba nm mi thnh ti. Khi tr v, mi ngi hi ng hc c g. ng biu din cho mi ngi coi. Mt ngi hi : -ng thy rng u ? ng khng tr li c, k thut ng hc vt v nhng chng c cng dng g ! Ch Thch :Ch vic lm khng c gi tr thc tin.

79-

dng dng

c Dng Dng. Thi Xun Thu, lc Yn Anh lm t tng, i xe nga qua nh ngi nh xe. V ngi nh xe ra xem chng, thy chng vnh vo ra roi nh nga. Khi v nh, v i ly hn. ng chng hi : -B v sao mun ly hn vi ti ? -Yn Anh lm t tng, m ti thy thi ca ng ta ha nh. Cn ng ch l mt ngi nh xe m c dng dng, v vy ti khng mun cng ng chung sng. T v sau, ngi nh xe ci bin thi . Yn Anh thy vy hi r cu chuyn, c ng lm mt chc quan. Ch Thch :Ch ngi khng c quyn hnh m li thch dng oai diu v. 80-

Thin

kim

mi

ct

Mua Xng Nga 500 Lng Vng.

55 Thu xa c mt co th ca vua s tr 1.000 lng vng mua mt con thin l m. 3 nm m khng c kt qu. Vua rt bun, c mt v i thn tha : -B h hy ban cho thn 1.000 lng vng thn s thn i tm mua con thin l m. c vua bng lng. 3 thng qua, v i thn nghe c tin c mt con thin l m, ti ni th con nga cht. ng bn mua b xng vi 500 lng vng. ng v tu li vi vua, vua ni gin : -Trm mun mt con nga sng, ngi mua b xng cht lm g ? Tht l ph 500 lng vng v ch. -B h khng mua c con thin l m trong bao nhiu nm, v dn khng tin b h tr ti gi . Nay thn b 500 lng vng mua mt b xng th khi c nga hay h s em n bn cho b h. Qu nhin nh li, trong mt nm m c ti 4 ngi n bn thin l m. Ch Thch :Ch mt vic khng ng gi lm nhng c qu trng gi cho nhng ngi c vt hay ti nng hn xut u l din c i ng tt hn.

81-

hu

tha

Vng c

nhi ngn

Vua Nhn T Hu. Mnh T hi T Tuyn Vng : -C mt ngi i sang nc S, y cho ngi bn lo cho v con, khi v thy v con i rch phi lm sao ? -Tuyt giao. -Nu mt quan khng bo c thuc h th phi lm sao ? -Cch chc. -Nu mt nc m tr an khng tt th phi lm sao ? Vua nhn t hu n trnh vn ny.

56 Ch Thch :Ch nhng ngi lnh o thay v phi c quyt nh gii quyt vn li tm cch trao trch nhim cho ngi di quyn.

82-

Khu

mt

phc kim

Ming Ngt Bng Dao. i ng Huyn Tng c quan t tng L Lm Ph l mt ngi m him, gian tr. Nhng ngi c ti nng, danh vng u b tr kh, m hi. ng kt giao vi bn gian thn, ni tt cho ng trc mt vua, v vy ng c Huyn Tng tn nhim, ng lm quan ln n 17 nm. L Lm Ph ngoi mt th trng ngi nhng trong bng th c lm hi. Lu ngy ngi ta cng bit v ni ng : ming ngt , bng dao. Ch Thch :Ch nhng ngi ngoi mt n ni ngt ngo, o c nhng trong lng cha y m mu qu quyt hi ngi. Ging n cu : Nam m mt b dao gm.

83-

ng

thn

Tam lnh

Ra Lnh. i Xun Thu, nh qun s Tn T vit Tn T Binh Php trnh cho Ng Vng. Ng Vng xem xong rt va hi Tn T : -C th dy cho n binh khng ? -C th. Ng Vng bn t tay chn 150 cung n giao cho Tn T. Tn T chia h thnh 2 i, 2 i phi lm 2 i trng. Tn T ni nhng yu cu ca cuc hun luyn, v yu cu h phi tun lnh. Ri ra lnh : -Quay phi. Cc cung n bt ci. Tn T ni :

57 -Cc ngi khng hiu r lnh, l li ca ta. Li ni : -Quay tri. Cc cung n vn ci. Tn T ni : -Lnh ra r rng, cc ngi khng nghe lnh l li ca i trng. Bn h lnh cht u 2 i trng. Vua nghe c bn xin tha cho 2 i phi. Tn T ni : - cho ta lm tng th phi tun th qun lut. 2 i trng b x t, thay th bng 2 ngi khc. Sau , m n binh im lng v tun lnh rm rp. Ng Vng thy Tn T gii dng binh, bn phong lm i tng. Ch Thch :Lin tip ra lnh v truyn lnh cp di thi hnh nhim v. 84-

Nhp mc

tam phn

Thm G Ba Phn Mi. Vng Hi Chi (321-379 Ty Lch) l mt nh i th php i Tn. Ch vit ca ng va p, va mnh m. ng vit Lan nh Tp T l mt bo vt ca th php. Mt ln ng vit trn g v th mc c gi n khc ch. C nh li ngi th mc ny th ch vit ca ng thm su xung g n 3/10 ca mt tc. y ng l khoa trng, nhng chng t bt lc ca Vng Hi Chi. Ch Thch :m ch nt ch sc bn v p.

58 85-

Qu

do

tm sanh

Qu Do Tm Sanh. Quyn Thc Lng l mt ngi ngu ngc v rt rt. Mt ngy kia ng do bc trong m trng. Ci mnh xung ng thy bng mnh, tng l qu ang qu trn mt t, ngng mt ln nhn thy ln tc ca chnh mnh th tng l qu ang ng trc mt. ng ta s qu chy vt chn ln c, ti nh th t hi m cht. Ch Thch :m ch nhng hnh ng xu xa hn u do chnh tm mnh to ra.

86-

Dnh

th

yn thuyt

C Chc. C mt ngi nc S vit th cho bn lm tng quc nc Yn. Ngn nn khng sng, ng ta bo ngi lm thp ngn nn sng ln (c chc), lc ng ta khng vit 2 ch c chc vo th. Bn ng nhn c th c n 2 ch c chc khng hiu l g. V sau ng t nh : -Ta hiu ri ! l khuyn vua nn chn ngi chnh trc. ng em ny trnh vua, vua chp nhn v s tr l quc gia c tt p. Nhng s kin ny v nguyn nhn ca bc th ch lin quan g ti nhau. Ch Thch :Ch s sai lc, lm li do khng hiu c chnh xc ca nguyn bn

59 87-

Vng

mai

ch

kht

Tng M Kht. Vo thi Tam Quc, mt ln To Tho dn qun i nh trn. Tri rt nng, binh s kht nc nhng khng tm u ra. To Tho ngh ra mt k, bn ch tay ra pha trc ni : -Pha trc l mt rng m chu qu, va ngt, va chua c th lm cc ngi ht kht. Li ni ca To Tho lm binh s nh li v chua ca m, u chy nc ming do kht. Ch Thch :Ch s ng vin ngi ta hy sinh, gng chu ng nhng kh khn hin ti c c nhng s tt p trong tng lai.

88-

th

qu

c qu

Qua, Cho Qua Lun. Theo truyn thuyt Ng i Sn c mt con chim ku l Hn Hiu, c 4 chn, 2 cnh. Ma H n c lng v 5 sc. N thng c ku : -Phng Hong chng bng ta. Nhng ma ng th n tri lng ging nh chim mi . N pht run ku : - qua, cho qua ! Kh tri chuyn nng Hn Hiu li vui mng qun ht nhng p lc ca ma lnh.

60 Ch Thch :Ci g qua ri th cho qua lun ng gi n trong tm na.

89-

Vn

khi

Nghe G, Ma Kim. Tro Tn, c ngi tn l Lu Cn, thu tr c ch ln cng bn l T ch ng cng, ni chuyn n mi na m. Mt hm, na m g gy T ch p Lu Tn dy : -G gy ri mau tr dy tp ma kim. V sau, T ch, Lu Cn u l tng lnh ca nc Tn. T ch tng Bc pht, chim li nhiu t ai mt. Ch Thch :Ch nhng ngi c ch nguyn ln lao th khng xao lng thi gian rn luyn chun b cho tng lai. 90-

Cn

thy

lu

tin

thy

Lu i Cnh Nc, c nh Trng Trc. i Bc Tng, chnh tr gia v vn hc gia Phm Trng Ym c b nhim tri huyn Hng Chu. Cc thuc h ca ng u c bt thng cp. Tr T Ln cng tc ngoi Hng Chu. Do ng vit mt bi th gi Phm Trng Ym trong c 2 cu : Lu i cnh nc c trng soi trc Thy Hng Dng ngh Xun v. Hc gi Huyn lnh c th c c gia 2 dng ch, hi T Ln ng mun g v tha mn nguyn vng ca ng.

61 Ch Thch :Ch nhng ngi sm c hng nhng li quyn v h c nhng v tr tt hay c ngi khc nng . 91-

Lc

thc

B Lc Bit Xem Nga. Mt con thin l m nay gi. Mt ngy, ngi ch n khin n ko mui qua ni Thi Hng Sn. Khi ti mt dc n khng sao leo ni phi dng li ngh. Chnh lc B Lc, mt ngi chuyn xem nga ti. Thot nhn ng bit l mt con thin l m, ng tic cho n phi kt thc bun nh vy. ng m ly n nc n v ci o chong ln n. Con nga ci u xung v np vo B Lc. Sau mt lc n ngng u ln h, nh gp mt ngi tri k bit ti ca n. Ch Thch :Ch nhng ngi c kh nng khm ph ra nhng anh ti xut chng. 92-

cc

Khng trung lu

Lu i Trong Khng. Mt ngy, c ngi nh giu ngu ngc n thm nh mt ngi bn. ng ngng m cn nh 3 tng rng ri v sng sa. V nh, ng kim ngi th n v hi ng ta c th xy mt cn nh nh vy khng ? Ngi th n tr li : -Chnh ti l ngi xy cn nh . -By gi ti mun ng xy ging nh vy. Ngi th n o mng v xy gch. Ngi nh giu hi : -ng nh xy nh cho ti th no ? -Nh 3 tng. -Nhng ti ch thch tng th 3. -Nhng lm sao ti xy tng th 3 m khng c tng 2 v tng mt ?

62 Nhng ngi th n ni th no, ngi nh giu cng ch mun xy tng th ba. Ch Thch :Ch nhng ngh hay hnh ng khng tng.

93-

mc

tng

Manh nhn

Ngi M S Voi. Mt ln, c mt v vua sai qun thn a ti mt con voi. C 4 ngi m mun bit hnh dng con voi th no ? V h khng th nhn nh s bng tay. Ngi th nht s vi voi v ni : -Voi ging nh mt c c-rt di. Ngi th hai s tai voi v ni : -Voi ging mt ci nia. Ngi th 3 s chn voi v ni : -Voi ging nh mt ci ct. Ngi th t s ui voi v ni : -Voi ging nh mt si giy thng. H ci nhau, nhng chng ai ni c voi ging ci g ? Ch Thch :Ch nhng ngi ch bit mt phn ca s vic m tng rng mnh bit ton th s vic. 94-

Hnh

tai

lc

ha

Vui Thy Ngi Gp Nn. Thi Xun Thu, nc Tn pht sinh tai nn, phi ngi sang nc Tn mua lng thc. Tn Mc Cng bit chuyn bn sai ch lng thc n

63 nc Tn. Nm sau nc Tn b tai nn. S gi Tn quc sang nc Tn mua lng thc, Tn Vng khng cho. Quan s l Khnh Trnh khuyn vua Tn : -Th n ngi m khng bo p, thy ngi b nn m vui l khng ng. Vua Tn khng nghe. Tn Mc Cng bit chuyn, ni gin t cm qun nh nc Tn, qun Tn i bi, vua Tn b cm t. Ch Thch :Ch nhng k cm thy thch th khi thy ngi khc gp hon nn. 95-

Bt

vn

Khng H Thn Khi Hi Ngi Di. Thi Xun Thu, Khng V khi mt c t tn hiu l Vn. Hc tr Khng T l T H hi : -Tha thy, Khng V v sao c tn hiu l Vn ? -Khng V thng minh, chm ch, hiu hc, khng mc c khi hi ngi di, do c tn hiu l Vn. Ch Thch :Ch hnh ng khim nhng ca nhng ngi bit nhn nhng lng nghe ting ni ca nhng ngi khc thp km hn mnh hc hi.

96-

tin

Mao Toi Mao Toi T Dn.

64 Tri Chin Quc, nc Tn xut binh nh vo kinh ca nc Triu l Hm an. Triu Vng sai em l Bnh Nguyn Qun sang nc S cu vin. Bnh Nguyn Qun nh tuyn 20 ngi vn v ton ti i sang nc S. Tuyn i tuyn li ch c 19 ngi. Lc Mao Toi l mn khch n trc mt Bnh nguyn Qun ni : - ti i cho. -ng vi ti my nm ? -Ba nm. -Ngi c ti nh ci di b vo ti, khng lu mi nhn s l ra. ng vi ti 3 nm ch c ai cp ti ng c, ng hy li th hn. -ng c coi ti l ci chy u, ng c b ti vo ti khng nhng ti l c mnh ra ch khng phi l ch mi nhn khng thi. Bnh Nguyn Qun thy ng ta c l, bn nghe li. n nc S, Bnh Nguyn Qun cng vua S bn k cng nhau chng Tn. Do vua S khng chu nn bn n na ngy cng khng xong. Lc Mao Toi bc ra trc mt S Vng ni li hi, S vng b Mao Toi thuyt phc, p ng li yu cu ca nc Triu. Ch Thch :Ch nhng ngi t nguyn dng hin ti sc mnh lm cng vic chung c ch.

97-

hi

phc nhin

Tro Tn Sinh La. Thi Ty Hn V , c mt v quan tn l Hn An Quc phm php b h ngc. Quan coi ngc l in Gip thng mng chi ng. Hn An Quc tc gin ni : -Bit u tro tn li chy.

65 -Nu th ta i vo dp tt. Khng lu, Hn An Quc c th v phc hi chc quan. in Gip nghe tin s b bo th bn i trn. Hn An Quc bn phao ln rng : -in Gip nu khng tr v, ta s git c nh. in Gip ch cn cch t tr v, hng Hn An Quc t ti. Hn An Quc ci ni : -ng c mang nc tiu ti khng ? in Gip tht sc ch ci u ly. -ng dy i, ngi nh ng khng dm bo th u. Ch Thch :Ch nhng ngi b mt ht quyn hnh nhng sau li cng c ly li c quyn hnh c. 98-

Hp

Ph

chu

hon

Chu V Hp Ph. Thi ng Hn, ngi dn vng duyn hi Hp Ph pha Nam tnh Qung Chu sinh sng bng ngh i chu ly la vi Giao Ch. Nhng v s tham nhng ca cc quan li a phng nn ng dn tr ni cy chu. Ngi ta ni : -Chu khng Hp Ph na m v Giao Ch ri. V sau c ngi tn l Mnh Thng lm quan huyn Hp Ph, ng ci cch v b nhng lut l buc rng ng ph. Sau mt nm ngi dn c nhiu chu hn trc nn ngi ta ni : Chu v Hp Ph. Ch Thch :Ch nhng vt mt i nhng sau mt thi gian li tr li vi nguyn ch.

66 99-

Ch

ti

t phng

Ch Ti Bn Phng. Thi Chin Quc, T Cao du lch nc Triu cng Tru Vn, L Tit kt giao bng hu. T Cao mun la nc Triu n nc L. Bn hu u n tin, trong ng nhin c Tru Vn v L Tit. Tng tin 3 ngy, lc t bit Tru Vn v L Tit khng ngn c ri l. T Cao ch hng h vy tay. Ty tng T Cao khng hiu, hi th T Cao ni : -Ban u ta tng Tru Vn v L Tit l i trng phu, by gi ta mi bit h l ngi thng ch bc nhc, khng quyt on. Ngi ta i ch bn phng h nh loi nai ni ngy ngy t by l mn ri. Ch thch :Ch mt ngi khi c mt mc ch to ln th ngi sn sng i khp chn tri gc bin lm cho bng c ci mnh mun lm.

100-

bt

nan

Khnh Ph

Khnh Ph Khng Cht Th Nc L Cn Lon. Thi Xun Thu, cng t Khnh Ph l em ca L Trang Cng. L Trang Cng mt ri, T Ban ln k v. Khnh Ph bt mn Ban bn git i lp Mn Cng lm vua. Khnh Ph li bt mn Mn Cng v li git i. Khnh Ph chuyn quyn tn bo git lin 2 vua dn khi ni lon. T Hon Cng l lnh t ca ch hu ng thi sai i thn n nc L thm d tnh hnh. i thn v bo T Hon Cng : -Tai nn nc L u do Khnh Ph to ra c, khng tr i th nc L chng yn. V sau ngi nc L ni ln phn khng, Khnh Ph chy trn n nc C. Khng lu Khnh Ph b gii v nc L. ng t bit ti mnh qu nng nn t st trn ng v.

67 Ch Thch :m ch phi gii tr cho c ci im mu cht gy ra nhng kh khn th mi c th gii quyt c s vic. 101-

xo

Thc nng sanh

Tp Lu Thnh Ti. Trn Nghiu T l mt ngi bn tn gii, mt ngy ng luyn tp, cc mi tn u trng ch. Mi ngi ng xem u hoan h, ch c lo bn du l gt u biu th khng ly g lm l. Thy b khinh th Trn Nghiu T hi : -Lo bit bn khng ? -Khng, nhng theo ti th ch l, ch l c ti thi. Trn Nghiu T tc gin : -Lo khng bit bn cung, li coi thng ti, tht qu lm. -Ti ch l mt lo bn du. Ti hc c cch rt du. Ti c th lm cho ng coi. ng mt h l trn t v t trn mt ng tin. Ri mc du, ng rt du vo h l m du khng chm vo l ng tin. Mm ci ng bo Trn Nghiu T : -ng coi, chng c g l, ch l ti thi. T Trn Nghiu T khng dm t ph v ti bn cung ca mnh na. Ch Thch : Ging nh cu : Trm hay khng bng tay quen.

102-

ch

Khai quyn hu c Sch Lun C Li.

68 Bui s Tng, Tng Thi Cng ra lnh cho cc hc gi son b Bch khoa ton th Thi Bnh ng lm. Ton th gm 1.000 cun, c 53 mc, tham kho 1.600 sch. Tng Thi Cng i vi c sch rt hng th, ng quy nh mi ngy phi c 2, 3 cun. C ngi ni : Tng Thi Cng hng ngy bn rn m cn c th gi c sch, tht l kh. Tng Thi Cng nghe c, ni : -Ti thch c sch, v c sch c li lc, ti khng thy mt g c. Ch Thch : Ch cn c sch l c ch 103-

Hoa

nhi

bt

tht

Hoa Khng Kt Tri. i phu nc Tn l Dng X Ph n nc V, qua mt a phng l Ninh p. im ch thy Dng X Ph tng mo ng ng bn bo v : -T lu ta mun theo mt ngi nh th. Nhiu nm qua ta nhng ch thy ngi no c. Ta thy Dng X Ph khng ti, ta quyt theo ng. Sau khi c Dng X Ph ng ch qun bn t bit v, theo Dng X Ph i. Trn ng i ch qun ch ng, ch Ty ni chuyn vi Dng X Ph. i khi Ninh p khng xa ch im i khng theo na. V thy ch im tr v , bn hi ti sao v nhanh th. Ch im tr li : -Ta xem b ngoi ng ta khng t, nhng khi ni chuyn th khng chu ni. Nu ta theo ng th li u khng thy m thy hi trc mt, v vy nn ta i . Ch Thch : Ch c nghi biu m khng c thc cht.

69 104-

kin

cng tht

a M Ri, Kim Hin Ra. Thi Chin Quc, thi t an ca nc Yn c Kinh Kha i s Tn vi danh ngha dng t i ly ha bnh, nhng thc ra l to c hi m st Tn Vng. Khi Kinh Kha v tr th Tn V Dng mang a i Khang n, vua Tn ang in Hn Dng triu kin h. Kinh Kha i trc Tn V Dng theo sau. Khi ln in Tn V Dng bng s hi, i sc mt, ton thn run ry khin quan vin Tn nghi hoc. Kinh Kha im tnh, c tr kha lp. Tn Vng bo h dng a v m ra. Cui a l dao gm. Kinh Kha mt tay nm ly dao gm, mt tay nm ly tay o ca Tn Vng. ng mun vua Tn tr li nhng t ly c ca ch hu. Tn Vng dt tay o ra chy. Kinh Kha nm dao gm vo vua Tn nhng khng trng. ng b git ngay ti ch. Ch Thch : m mu b bi l. 105-

nhn

thin

K Nhn Lo Tri Sp. Thi c c mt ngi nc K lo tri sp t l. ng ta lo lng n qun n, qun ng. Mt ngi bn c lm ng ht lo, ni : -Tri ch l mt m kh, ng lm vic v ngh ngi trong kh, cn s ni g ? -Th khng s mt tri, mt trng v cc v sao ri xung ? -Mt tri, mt trng v cc v sao l nhng khi kh pht ra nh sng, nu c ri xung cng chng hi ngi.

70 D thy bn ni c l, ngi nc K vn hi : -Cn t l th sao ? -t gm v t m ng dm ln mi ngy, lo g t sp. Ngi nc K nghe ri khng s na. Ch Thch : Ging nh cu : Thnh c cha xy, vic g gi ga lo ngy, lo m.

106-

Ngn

do

ti

nh

Li Cn Vng Bn Tai. Thi Xun Thu, Tn Tng Cng mt, thi t cn nh. Bn i thn Triu Thun nhn rng ch c cng t Ung ang lm quan nc Tn l xng lm vua. Do sai ngi sang nc Tn n cng t Ung v. Nhng m thi t Di Cao cng quyt lp thi t. B m Di Cao n tn nh Triu Thun, ni : -Khi Tng Cng cn sng em a con ny ph thc cho ng. Nu n thnh ti th cm kch ng, nu n khng thnh ti th di m to a ph s on hn ng. Hin ti Tng Cng mt ri, nhng li ni cn vng bn tai, ng qun ri sao ? Triu Thun v cc quan nghe ri, khng li p li ch cn cch i lp Di Cao ln lm vua. Ch Thch : K c hy cn mi.

107-

Nh

ng

thy

Nh C Gp Nc.

71 Cui thi ng Hn, Lu B nhiu ln tht bi v qun s. ng em theo vi ngn binh s bn o, khng c c a nht nh. Lc Lu B gn 50 tui. ng mun c mt qun s gii. ng nghe ni c Gia Ct Lng n c Nga Long Cng bn n mi. i 3 ln d tri tuyt lnh mi c gp. Gia ct lng phn tch tnh hnh, v chin lc phi theo. Lu B bn bi Gia Ct Lng lm mu thn. 2 ngi em kt ngha vi Lu B l Quan Cng v Trng Phi rt bt mn. Lu B Ni : -Cc ng ng ni na, ta c Gia Ct Lng nh c gp nc. Quan V v Trng Phi nghe th bn i thi . Ch Thch : Gp c tr th c lc, ti ba.

108-

sn

Ngu Cng di Ngu Cng Di Ni.

Ngu Cng 90 tui, nh ng trc 2 qu ni l Thi Hnh Sn v Vng Cc Sn. i li rt bt tin. Mt hm, ng gi c nh li bo : -Di 2 qu ni i, m ng, cc ngi ngh th no ? Mi ngi u bng lng, tr b v l t nghi ng. -Ch mt dm ngi lm sao di 2 qu ni to th kia, ngoi ra t, i u ? -Chng ta s ra Bt hi. Ngy th nh Ngu Cng dn c nh ra khot ni. C lo khn thy Ngu Cng kh nhc khot ni , bn bo :

72 -Tht l ngu, nm nay ng bao nhiu tui ri ? D c tn sc th bn ng cng ch nh c vi cng c trn ni, lm sao m di i c qu ni ln kia ! Ngu Cng ht mt hi di v p : -Ti thy ng h ri, khng sai, ti gi ri, ch sng c t nm thi. Nhng ti cht ri th cn con ti, chu ti, con ca chu ti v v tn. Cn 2 qu ni ny khng th tng thm, lm sao ti khng khot bng c. Nghe li ny lo khn khng p c. Ch Thch : C nng lc, khng s kh.

109-

minh cu

G Gy, Ch Sa. Cui thi Chin Quc nc T c nh qu tc l Mnh Thng Qun, nui hn ngn mn khch. Tn Chiu Vng mn danh ting ca Mnh Thng Qun bn mi ng sang Tn. Nhng tng quc Tn ght ng, dm pha vi vua Tn, xin vua git ng i tr hu hon. Vua Tn nghe li em giam ng. ng cu cu vi Vng phi ca Tn Chiu Cng. B mun ng tng mt chic o Bch H. Nhng ng ch c mt ci, li tng cho Tn Chiu Cng ri. Lc c mt mn khch ca Mnh Thng Qun c ti n trm. Ngay m mn khch gi lm ch vo kho vua trm c o Bch H. B phi c o bn khuyn Chiu Cng th Mnh Thng Qun ra. Mnh Thng Qun c th ra s Tn Vng sau s bt li vi o tu. Khi n ca i th na m. Theo quy nh ca i ch m khi g gy. Lc mt mn khch ca Mnh Thng Qun gi ting g gy, cc con g vng ph cn u ct ting gy theo. Ngi gi ca i tng tri sng bn m ca cho bn Mnh Thng Qun i qua. n khi vua Tn phi binh ui theo th h i xa ri.

73 Ch Thch : Ch trng hp c ti l.

110- Tham tiu

tht

Tham Nh, Mt Ln. Tn Hu Vng nh nh nc Thc pha Ty-Nam, nhng ngi ng gp gnh v ni non him tr. Nghe ni vua Thc l ngi tham lam, ng sai vi ngi th tc tc 5 con tru nh tht, di ui c nh vi cc vng. ng li phao tin l linh ngu c th sinh ra vng. Tin tc lan ti nc Thc. Vua Thc bn sai s n tham quan v ng mun mua 5 con thn ngu . Vua Tn bit chuyn nguyn tng 5 thn ngu cho vua Thc, nhng phi sa ng vn chuyn 5 con tru . Vua Thc tin l thc, m phu, ph ni bc cu chun b nghnh tip tru vng. Khi sa ng xong, nhn qun Thc khng phng, b qun Tn tiu dit. Ch Thch : Tham nh, mt to.

111-

Suy

cp

nhn

t Mnh Vo V Tr Ca Ngi. Vo thi Xun Thu, nc T, T Cnh Cng mc o lng h ngm tuyt ri. Chnh lc Yn Anh vo v ng cnh vua. T Cnh Cng ni : -Nm nay thc k qui, tuyt xung c 3 ngy m khng lnh. Yn Anh thy Cnh Cng mc o lng bn hi : -Thi tit tht khng lnh sao ? T Cnh Cng khng hiu bn hi, Yn Anh ni :

74 -Thn nghe ni lc xa vua hin no ngh ti ngi i, m th ngh ti ngi lnh. Nay tri lnh i vng khng ngh ti k khc, th lm sao mong ngi khc i m mnh ? T Cnh Cng nghe li Yn Anh bn h lnh mang qun o v lng thc phn pht cho ngi i lnh. Ch Thch : t mnh vo v tr ca ngi m hnh ng. 112-

ti

Lng th

May Qun o Va Vn. Thi Tng, Bc Kinh c mt ngi th may ni danh, d bo hay gy th cng may va. C mt v ng s mun may mt b triu phc. ngi th may hi : -Xin hi, lo gia lm quan bao lu ri ? Ng s nghe ri, ly lm l hi : -ng hi chuyn lm g ? -Thanh nin chc v cao, kh vng thnh, i ng thng n ngc nn may o th pha trc di hn pha sau; lm quan vi nm ri th kh bnh ha th trc sau bng nhau; ngi lm quan lu gn v hu th khi i u thng ci xung cho nn pha trc phi ngn hn pha sau. Do , cu hi ca ti chng lin quan n may o hay sao ? Ch Thch : Lm vic theo thc t. 113- Pht phn vong thc Lm Vic Qun n. Khng T chu du lit quc t nc Si n Dip huyn nc S. Dip cng l huyn lnh ca Dip qun tip i, nhng khng bit ng l

75 ngi th no, bn hi hc tr ca Khng T l thy T L. T L khng p c, sau trnh s vic vi Khng T. Khng T ni : -Sao khng bo ng ta : Khng T l mt ngi m c sch n qun c n, lun vui v, khng lo lng chuyn g, mc tui gi, sc yu ti gn. Ch Thch : Ch ngi lm vic cn c. 114- Yn

trng

miu tr

Gip M Bng Cch Nh Ln. Ngy xa nc Tng c ngi ngy m lo rung la ca ng khng mc nhanh. ng cht c mt ngh bn i ra rung ko cc cy m ca mnh cao ln. Khi v nh ng ni vi mi ngi : -Hm nay ti mt lm, nhng la mc cao hn. Con ng thy k qui bn chy ra ng xem th thy m ho c. Ch Thch : Mun nhanh thnh hng, ging nh cu : Dc tc bt t.

116-

Vit

bo

Ngi Cng T Lm u Bp. Thi c Trung Quc c mt v vua c mi ngi yu mn tn l Nghiu. Nghiu v gi mun trao thin h cho ngi hin Ha Do. Ha Do cng quyt khng nhn, ni :

76 -B h tr l rt tt, sao mun truyn ngi cho ti ? Con chim nh ch cn mt cnh lm t. Con chut yn ch cn mt ngm nh l kht. Ti l ngi nh vy, cn thin h rng ln lm g ? Ngi t l khng v mn n khng ngon m phi lm u bp ! Ch Thch : B chc v ca mnh m xen vo vic ca ngi khc.

117-

Ct nhc

T n Tht Mnh. Nc T c 2 dng s. Mt ngi ng Thnh, mt ngi Ty Thnh. Mt ngy n gp nhau trn ng. Cm thy cao hng h vo mt qun ru. Ung c vi chn mt ngi ni : -Mua vi cn tht nhu mi vui ! -Mua lm g ph tin, trn ngi chng ta ch c tht sao ? 2 ngi c ci, rt dao x tht ung ru. 2 ngi cht v mt mu. Ch Thch : B ngoi c v l can m, nhng thc tht ra l ngu xun.

118-

St

yn dng ngu ao

Dng Dao M Tru M Git G. Hc tr ca Khng T l T Du lm huyn lnh V Thnh nc L. Mt hm, Khng T ti V Thnh nghe thy ting n ht. ng ci hi T Du :

77 -Tr l V Thnh phi dng n l nhc sao ? Git g u cn dng dao m tru ! -Lc trc con nghe thy ging bch tnh nghe l nhc th s tng thn, tng i. Con c theo th m lm, sao thy li ci ? Khng T bo hc tr theo hu : -T Du ni ng y, ta ch ni dn m thi ! Ch Thch : Lm vic nh u cn ti phng tin ln. 119-

Thi

tam

Li 90 Dm. Thi Xun Thu, cng t Trng Nh ca nc Tn n o vong nc S. Vua S tht tic chiu i, v hi : -Nu v nc lm vua, cng t s bo p g ? -La l, vng ngc ca qu quc u hn nc Tn, ti chng bit ly g m bo p. -Tuy l vy, nhng cng phi c g bo p ch ? -Nu tha phc ca b h, ti c v lm vua nc Tn th nu 2 nc c xy ra xung t, ti s lui qun 90 dm. Trng Nh tr v nc v tr thnh Tn Vn Cng. V sau nc S xm phm nc Tng, nc tn xut binh cu vin. Khi Tn S giao chin, Trng Nh thc hnh li ha ra lnh lui binh 90 dm. Ch Thch : Ch s nhng nhn.

120- Kt ha

vi

ch

Qut Ngt Ha Chua.

78 C mt ln, Yn Anh i biu cho nc T i s nc S. Vua S tht tic chiu i ng. Lc ang ung ru, c 2 binh s p gii mt phm nhn vo i snh. -Ngi cc ngi tri l ai ? -L ngi nc T, phm ti n trm. -A ! Th ra l ngi nc t, ngi T thng n trm ! Yn Anh bit l vua S c tro phng ng. ng bn ng dy tha : -Ti nghe ni cy qut trng Giang Nam th ngt, mang sang trng Giang Bc th chua. Cy, l th y ht ch c v l khc. V sao ? V thy th khng ng, ngi nc T vn khng n trm, sang nc S mi bit n trm. Xin hi thy th nc S bin ngi thnh k n trm sao. Ch Thch : Hon cnh nh hng ti vt cht. 121-

Phc

so

hon non

T Chim B Lt, Trng Sao Khi B. Thi Ty Hn, c mt ngi tn l Khng Dung. ng rt bt mn i vi tha tng ng thi l To Tho. ng khng s g quyn lc ca To Tho, v thng chm chc. C mt ln to Tho xut qun nh Lu B, Khng Dung khng ng . ng khuyn To Tho nh ch xut binh, To Tho khng nghe. Khng Dung sau lng To Tho t li bt bnh. C ngi khng a Khng Dung mch vi to Tho : -Khng Dung coi nh ng. To Tho nghe ni ni gin ra lnh bt Khng Dung. Lc 2 con ca Khng Dung mi 8, 9 tui ang nh c, thy quan sai bt b khng t v g kinh ngc. Khng Dung xin quan sai tha cho 2 a nh. Con ng ni : -C ai thy t chim b lt m trng khng b khng ? Bn i theo b. V sau, Khng Dung v 2 con u b To Tho git. Ch Thch : Chnh th b dit ri th c th kh m c yn.

79 122-

Lm kht qut tnh Kht Nc Ri Mi o Ging. i Xun Thu, L Chiu Cng o vong sang nc T. T Cnh Cng hi ng nguyn nhn : -ng hy cn tr, li b ngi vua v sao vy ? -Lc trc mi ngi i i vi ti rt tt, c nhiu ngi khuyn khch ti nhng ti khng thn cn h, c nhiu ngi khuyn can ti, nhng ti khng nghe h. Do , nhng ngi chn chnh i h ti khng c. Cn nhng ngi nghe li ti, la di ti th nhiu. Ti ging nh c thu, l th p nhng cung v r ho c ri, ch mt ngn gi thi qua l bt r. T Cnh Cng nghe ri thy c l, bo Yn Anh : -By gi nu em Chiu Cng v nc th chc l mt v vua tt. -Khng phi u ! Nhiu ngi cht ui khi qua sng v h khng tm hiu sng nng su. Nhiu ngi lc ng v khng hi r ng. C qu mun khng khi cht ui ri mi bit sng su, lc ng ri mi hi ng. y c khc g, c chin tranh ri mi to v kh, b kht ri mi lo o ging. Ch Thch : Phi sa son trc, gp lc s ra tay.

123-

Vn

cu

ch khim ng phong

Trm Vic C, Ch Thiu Gi ng. Ngy Vng To Tho dn 20 vn qun nh tiu dit pha Nam sng Trng Giang Lu B v Tn Quyn thng nht t nc. Lc , Lu B ch c 2 vn qun, theo k ca Gia Ct Lng kt hp vi Tn

80 Quyn nh li To Tho bng ha cng. l trn nh ni ting trong lch s : trn Xch Bch. H chun b t chin thuyn ca To Tho, lc l ma ng, ch c gi Ty Bc, theo v tr ca h ch c gi ng Nam mi pht huy c ha cng. V th i tng ca Tn Quyn l Chu Du sinh bnh. Gia Ct Lng bit tm s ca Chu Du bn n thm bnh v vit 16 ch cho ng xem : -Dc ph To cng, nghi dng ha cng, vn s cu b, ch khim ng phong (mun ph To cng, nn dng ha cng, mi vic c, ch thiu gi ng) Chu Du rt khm phc Gia Ct Lng, bn hng v ng xin thnh gio. Gia Ct Lng bo ng c th mn gi ng. Mt ngy, gi ng ni ln : chin thuyn ca To Tho b thiu n qun doanh. To qun b thua ln. Ch Thch : Gi ng y ch ng c ch yu. 124-

Mi c hon chu Mua Hp Tr Chu. Mt ngi mua bn chu nc S n nc Trnh bun bn chu. ng ta dng danh mc, khc thnh mt ci hp rt p. Li dng hng liu b vo hp lm pht ra mi hng. C ngi nc Trnh thy hp p bn mua, tr li chu cho ngi bn. Ngi nc Trnh khng bit rng chu cn qu hn hp c nhiu ln. Ch Thch : Ch s th, x khng ng. 125-

lao

Vong d

Mt D Sa Chung.

81 Thi Chin Quc, S Tng Vng triu chnh h bi, i thn l Trang Tn, tu vi S Tng Vng : -Nh qu b h ch thch hng lc, chng quan tm n sinh hot ca nhn dn th nht nh t nc s b dit vong. Nhng S Tng Vng khng nghe li khuyn. Trang Tn bt c d phi ri nc S sang nc Triu t nn. Trang Tn sang nc Triu c 5 thng, nc Tn tin cng nc S, chim Thnh nc S. S Tng Vng bt buc phi lu vong. Lc vua mi hi khng nghe li khuyn ca Trang Tn. Do , phi ngi sang nc Triu mi Trang Tn v nc. Thy S Tng Vng bun ru, Trang Tn khuyn khch : -Thy th mi gi th sn khng th ni l mun, d mt ri, sa li chung cng khng phi l tr. Ch Thch : sai ri, sa cha khng b tn tht na.

126-

Vng dng hng thn Nhn Bin M Than. Vo Thu, sng b, sng ln u chy vo Hong H. Hong H lc rt rng, ngi bn ny khng trng r ngi v tru b bn kia. Lc , thn H b kiu hnh nht, ng ta ngh cnh p trong i u thuc v ng. ng i dc theo hng ng cho n khi ti Bt Hi. ng thy trc mt ng mt gii nc mng mnh. Lc H B i thi kiu ngo, ng than : -Lc trc ta tng khng ai bng ta, nay ta ng trc bin, ta mi bit bin rng hn ta. Nu ta khng c xem bin th kin thc ca ta chng cho mi ngi ci sao ?

82 Ch Thch : T bit nng lc khng bng ngi.

127-

Phong m ngu

bt tng cp

Tru B Nc Ny Chng Sang Nc Kia. T Hon Cng nh bi nc si ri, nh nh nc S. Lc nc T ang pha Bc sng Hong H, v nc S pha Nam sng Trng Giang, c 2 khng c xung t v quyn li. Do , S Thnh Vng phi ngi ni vi T Hon cng rng : -ng pha Bc, ti phng Nam, 2 nc xa nhau, d tru b c lc cng khng chy n cnh vc ca i phng. V sao ng mun nh S ? T Hon Cng khng p c, tip nhn yu cu ca nc S, kt minh v rt qun khi bin gii S. Ch Thch : Ch hai ngi chng lin quan. 128-

Nht dip chng mc Che Mt Bng Mt Chic L. Thu trc c mt ngi ngho c trong mt cun sch, ni rng : chic l m mt con b nga np rnh mt con ve su th mt thng khng thy c. Do , quyt nh tm ci l . ng m mt ng l di gc cy v mang v nh th tng ci mt. Gi chic l ln ngang mt ng lin tip hi v : -B cn nhn thy ti khng ?

83 -C, ti c thy. B phin v mt cu hi c nh v ngu ngc, b v mt ngy kia ni di chng : -Khng, ti khng thy. Sung sng ngi ngho i ra ch, v a l ngang mt ng ta v ly bt c ci g tay ng c th. B bt ti trn, ng k vi quan huyn u ui cu chuyn. -Nhng ng c s b ngi khc thy khng ? -Khng, v khi ti che mt vi l thn k th ti khng thy g c. Quan huyn ph ln ci v ra lnh th ng ta. Ch Thch : Mt b che ch nhn thy chuyn nh, chuyn gn m khng thy chuyn xa. 129-

Tam nhn thnh h Ba Ngi Thnh H. Thi Chin Quc, vua Ngy v vua Triu k hip nh, quyt em thi t sang nc Triu lm con tin. Bng Thng l quan i thn trc khi theo thi t sang Triu, gp Ngy Vng v Tha : -Nu c mt ngi ni c h trn ph, b h c tin khng ? -Trm khng tin, ph c nhiu ngi qua li, sao c h c ? -Nh qu c 2 ngi ni trn ph c h, b h c tin khng ? -Trm na tin, na ng. -Nh qu c 3 ngi ni, th b h c tin khng ? -Trm nh tin vy. -Trn ph khng c h, ch v 3 ngi ni, i vng tin, nay ti sang nc Triu, sau lng khng ch 3 ngi m cn nhiu na, mong b h hy suy ngh cho k.

84 Ngy Vng gt u : -Ta hiu ri, ng c phng tm. Bng Thng bn theo thi t sang Triu, qu nhin khng thiu ngi ni xu Bng Thng. Vua Ngy dn dn tin l thc. Ch Thch : Nghe hoi thnh tht.

130-

din

ca

Bn Mt L Bi Ht Nc S. Nh Tn dit vong ri th Hng V nc S v Lu Bang Hn qun pht sinh chin tranh. S qun b thua li v Cai H, b qun Hn bao vy. Lc Hng V va thiu binh, lng thc gn ht. m qun hn u ca khc ht nc S. Hng V khng bit l k, thm ngh qun Hn sao c nhiu ngi S th, chng l nc S b chim ri sao ? ng cm thy sc mnh tn. Sau khi cng i thip Ngu C t bit, ng dn 800 k binh t ph vng vy chy v phng Nam. Khi chy n Giang ch cn c 20 ngi m qun th ui theo ti my ngn ngi. Hng V thy tht bi thnh nh cuc bn t st. Ch Thch : Ch cnh c c, khng ngi gip, bn mt b ch vy. 131-

Khoa ph

truy nht

Khoa Ph ui Theo Mt Tri.

85 Thi c, c ngi khng l tn l Khoa Ph. ng khng nhng mnh m i nh tn bay. Tri qu nng ng ui theo n, khi n gn ng cm thy kht. Ch cn vi dm l ti ni, nhng kht khng chu c ng ngng li bn b sng Hong v ung cn, cha kht ng cn c sng V. ng nh i sang pha Bc ung nc i H, nhng ng cht kht trn ng. Ch Thch : Lc bt tng tm. 132-

bt

Bch vn

nh nht kin

Trm Nghe Khng Bng Mt Thy. Di thi Ty Hn Tuyn , ngi Khng Ty Bc xm chim bin cng. Tuyn c bo, bn triu tp qun thn bn k sch. Cc quan ln u bn nn phi i qun i nh dp, nhng khi hi ai dn qun i th chng ai dm nhn. C lo tng Triu Sung 76 tui xin i. Tuyn rt cao hng hi : -Khanh cn bao nhiu binh m ? -Gi tnh hung th no cn cha r. Trm nghe chng bng mt thy. Thn xin ra bin cng tra xt, c g xin bm bo sau. Triu Sung ra bin cng tra xt, cng tra hi cc t binh ngi Khng bit c mi quan h lnh t ca cc b lc. ng ngh ng qun v giao ho vi ngi Khng. Chnh sch ca ng c triu nh chp thun v c hiu lc. Ch Thch : Hnh dung nhiu ln chng bng mt ln t thy.

133-

Bc thng Lng Sn Bc Nhp Lng Sn Bc.

86 Cui thi Bc Tng, Triu Ci v ng bn chim c Lng Sn Bc, chng li quan qun. Mt ngi v ngh siu qun tn l Lm Xung lm gio u cm qun, l th h ca Cao Cu. Mt hm Cao Nha l con ca Cao Cu thy v ca Lm Xung th mun chim hu nhng b Lm Xung dy cho mt bi hc. Cao Nha m hn trong lng bn bn co vi Cao Cu. Cao Cu ni Lm Xung vo snh ng bn qun c i s. Sau vu cho Lm Xung tnh thch khch v y i Lng Chu. Dc ng sai 2 quan sai p gii st hi nhng c anh em kt ngha l L Tr Thm cu. Lm Xung ti Lng Chu ri b phn phi coi tho trng. Cao Cu li sai quan sai t tho trng tng t chy Lm Xung. Lm Xung khng nhn c na bn git quan sai. Lc , khng ni nng thn bn gia nhp Lng Sn Bc. Ch Thch : Bt buc phi lm, khng c ng la chn khc.

134-

tm

ng

th

Tay Lm Tm Mun. Khi T Hon Cng ang c sch snh ng, c mt ngi th mc tn l Lun Biu ang o mt bnh xe g. ng b ngh xung, hi T Hon Cng : -Xin hi b h ang xem sch g ? -Trm ang xem sch ca thnh nhn. -V thnh nhn cn sng khng ? -Cht c ri ! -Ni th th b h ch c nhng cn b ca h. -Lo ch l th mc thi m sao dm lon ngn. Lo cn c vo u ni ra coi th nu khng hp l th chng bo ton tnh mng u. Lun Biu ung dung p : -Nh o bnh xe g lm v d : Khng nhanh, khng chm, tm ngh th no th tay lm th y. Khi lm xong bnh xe va kin c, va linh hot. K so ny ch do hc tp mt thi gian di mi c. Ti c dy

87 con cng ch dy bng li, nu khng thc tp th cng khng lm c. Do c th thy thnh nhn cht ri nhng sch h li ch l nhng chuyn trong qu kh, chng l rc ri ca c nhn sao ? Ch Thch : Ch s vic thun li.

135-

chi

tt

tin

chi

Tng dc th

Cho Nhn. Nc Tn c nh qu tc Tr B i p mt nh qu tc khc l Ngy Tuyn T, b ngy Tuyn T c tuyt. Bn ca ng l Nhm Chng hi : -Sao ng khng cho hn t ? -Tr B cy c quyn lc hn ti, nn i t , ti khng cho hn tha mn. -Tr B lng tham khng y, ng cho hn t th lng tham ca hn cng gia tng. Hn s i ngi khc. Cc qu tc s hp nhau li chng li Tr B. Ngy tn ca hn sp ti ri. C nhn ni mun c ca ngi hy cho ngi trc. Ngy Tuyn T nghe li Nhm Chng mang mt t t tng Tr b. Qu nhin Tr B i t cc qu tc khc. H lin kt dit Tr B, Ngy Tuyn T khng nhng thu hi li t c m cn c thm. Ch Thch : Hy cho i phng ci m mnh mun ly. 136-

tri

chi

minh

T Bit Mnh. Thi Chin Quc, i phu Tru K ca nc T mt sng mc o, soi gng hi v :

88 -Ta v D Cng ai p trai hn ? -Chng p hn, D Cng sao snh c ! D Cng l ngi p trai nc T, Tru K nghe li p ca v khng tin lm, bn hi thip, ngi thip tr li : -D Cng lm sao snh c chng. Ngy sau , c mt ngi khch n thm, Tru K li hi v ngi khch p : -D Cng khng p trai bng ng. Li cch mt ngy, D Cng ti thm, Tru K cm thy mnh tht khng p trai bng ng. Tru K t ngh v mnh v yu mnh, thip v s mnh, khch v cn mnh nn ni th. Ch Thch : T mnh bit mnh. 137-

Tri

tri

nhin

nhin bt

Bit Th No Nhng Khng Bit Ti Sao. Thi Chin Quc, nc Trnh c Lit T hc Quan Don T bn cung. C mt ln Lit T bn trng ch, chy ti Quan Don T bo : -Ti sp hc thnh ti ri. -ng c bit v sao bn trng khng ? -Khng bit. -Khng bit ti sao bn trng, sao gi l hc xong ? Do , Lit T hc 3 nm na ri hng Quan Don T hi : -Hin gi ng bit ti sao mnh bn trng ch cha ? -D . -Bn trng v bit ti sao mi l hc vy. Ch Thch :Bit th nhng khng hiu ti sao ?

89 138-

Tranh tin khng hu Tranh Trc V Sau. Thi Xun Thu, nc Tn c ngi li xe rt gii tn l Vng Lng. i phu Triu Tng T hc k thut li xe vi ng. Hc khng lu, ng i t th vi Vng Lng. Lc t th ng thay nga ti 3 ln m vn khng thng c Vng Lng. ng khng vui cho l Vng Lng khng truyn ht k thut. Vng Lng ni : -Ti truyn ht k thut cho ng, nhng ng khng bit dng. nh xe trc ht phi ng cng nga ng cch th nga chy nhanh. Lc t th nu sau ng ch ngh lm sao vt qua ti, nu trc ng ch s ti vt qua. ng ch n ti, c g n xe u ! l nguyn nhn lm ng thua. Ch Thch : Ch s cnh tranh khc lit.

139-

vong dng

Mt D V Nhiu ng R. Mt hm, hng xm Dng T mt mt con d, ng iu ng ngi nh i tm, li nh ngi nh Dng T tm h. Dng T ni : -Sao mt c mt con d m phi dng nhiu ngi vy ? -V ng c nhiu ng r. Mt lc sau ngi i tm d tr v, Dng T hi : -C tm c d khng ? -ng c nhiu ng r, mi ng r li c nhiu ng r na, khng bit d i v ng no; khng thy d ch cn cch tr v.

90 Ch Thch : Nu khng theo ng chnh th khng tm thy o.

140-

ha kh

Qu ng Bun. Cui thi Chin Quc, nh bun ln nc v l L Bt Vi sang nc S bun bn. ng gp cng t T S ca nc Tn lm con tin S. ng coi T s nh mt mn hng u t. ng hi b : -Canh tc li bao nhiu ? -10 ln. -Bun chu, bn ngc li bao nhiu ? -100 ln. -Cn suy c mt ng vua ? -A ! khng th k sit. -T S l mt bu vt phi u t mi c. ng b 600 lng vng mua chuc cc quan S coi gi T S ng tr li nc Tn. Sau T S ln ngi, nh n ng, phong lm tng quc v cho hng nhiu t ai. Ch Thch : Vt qu c th tch tr ri tng gi.

141-

nh

Bi cung

Chn C Hnh Rn. i Tn, c mt ngy Nhc Qung mi mt ngi bn li nh ung ru. Nhng ngi bn ny hnh nh c chuyn, ung rt t, c mt lc ri v. Ngi bn v nh ri th sinh bnh, mi y ung thuc chng c hiu qu g. Nhc Qung nghe tin lp tc ti thm hi bnh th no ? bnh nhn ni :

91 -Hm cng ng ung ru, trong chn ti thy c mt con rn nh di ng. Ti ung chn ru , tm bt ti, khi v nh lin sinh bnh. Nhc Qung nghe ri ly lm l, v nh ng xem xt ni ung ru, thy c treo mt ci cung c khc hoa vn. Nguyn lai trong chn khng c rn, nhng c hnh cung nh vo. ng lin mi ngi bn n, ng trng lm th nghim ngi bn hong nhin i ng, bnh lin khi. Ch Thch : Lng nghi ng dn n s hi.

142-

nh

Kim ngc k ngoi bi

k trung

Bn Ngoi Ngc Ng, Bn Trong S Xc. i nh Minh c ngi bn cam. Cam ng kho gi, bn c c nm. Mc du bn ngoi v vng nh nhng bn trong th rut s xc. Mt ngi mua hi ti sao ng la di mi ngi. ng tr li : -Ti l ngi c nht trn i, la di ngi sao ? Tha khng, c nhiu ngi khc na. Chng hn c nhiu v tng ngi gh bc da h, nhng h cha chc bit cm qun, nhiu v quan eo bi ng, nhng cha chc bit tr dn. H chng lm g cho dn bt kh. H khng qun tr tt thuc h, h chng lm g tt c, h ch n hi. H chng bn ngoi th sng nh ngc nhng bn trong th s xc sao ? Ti sao ng ch ch trch ti cn cc ngi va k th sao ? Khch mua im lng. Ch Thch : ng ch n v b ngoi.

92 143-

gi

uy

H Gi Uy Cp.(Co mn oai cp) C mt con h bt c mt con co trong rng, mun n tht th con co gio hot ni : -Ta c tri sai xung lm vua rng ny, ngi khng c n tht ta. Thy co nh, h khng tin, co bn ni : -Nu ngi khng tin th i mt vng coi, d th thy ta c s khng ? H ng , co bn i trc, h theo sau. D th trong rng thy h u chy. Co bo h : -Ngi thy cha, khng th no l khng s ta. -Uy phong ca ngi khng nh, d th thy ngi u chy c. D th s h ch khng s co. Ch Thch : Da vo th lc ca ngi m bt nt k khc.

144-

Xut nh

phn nh

Cho G, c Ny. Thi Chin Quc, nc Tru v nc L nh nhau. Nc L b nh bi. Tru Mc Cng bo Mnh T : -Trong trn nh ny, ti mt 33 tng lnh ch c mt ngi dn no cu gip c. Ti mun git h, nhng h qu nhiu. Ti sao h sng v ght tng ca ti v khng lm g gip h ? Ti phi lm sao ?

93 -Trong trn i trc : c nhiu ngi cht, nhiu ngi khng nh, nhiu ngi tr thnh t nn. Nhng kho la ca b h th trn y, kho bu th y ca ci. Khng bit n ni kh ca dn chng, cc quan sai khng bo cho b h. Tng T tng ni : Cn thn khi i i vi trm h, ng i i th no vi h; th h s i i nh th vi ng. B h ng trch h. Nu vua yu dn, th h s nguyn ra sc, thm ch phi hy sinh tnh mng. Ch Thch : Mnh i vi ngi th no th ngi i vi mnh th y. 145-

sch

Tm Nga Theo Hnh. Thi Chin Quc, B Lc l mt ngi coi tng nga rt gii. ng c th phn bit nga no l tt, l d. ng gom kin thc vo mt b sch gi l Tng M kinh. Trong sch c ni : -Thin l m l con nga c mnh, mt to, 4 cng thng tp. Con ng khng thng minh, cn c vo sch ca b i tm mt con thin l m, dt v bo b : -Con tm c con thin l m t trong Tng M Kinh, ch c mt im khc l 4 chn khng c ngay. B Lc xem ri va gin, va ci : -Con nga ny ch a nhy, ch khng ci c. Ch Thch : Cn c vo yu t m h m tm vt.

94 146-

chi

Anh hng v

dng v

Anh Hng Khng t Dng V. Cui i ng Hn, To Tho thng nht Bc phng ri, tha thng tin v pha Nam. Chim lnh yu a Kinh Chu (H Bc). Lu B b bc chy ti H Khu. thuyt phc Tn Quyn ca ng Ng hp tc khng To, ng sai Gia Ct Lng sang ng Ng thuyt phc. Gia Ct Lng n ng Ng ri ni vi Tn Quyn : -To Tho c 100 vn qun uy th trn ng ton quc. Lu B l anh hng m khng c t dng v, b ui n H Khu l mt ch nh b, ch cn cch hoc hng hoc chng To khng cn do d c na. Tn Quyn chp nhn kin ca Gia Ct Lng, quyt nh hp tc vi Lu B, khng vi To Tho. Ch Thch : C bn lnh nhng khng c ch x dng.

147-

H chnh mnh

H Khc Hn H. Khng T i qua chn ni Thi sn, thy mt ngi ph n khc thm thit trn m mi. Khng T bo hc tr ca mnh l thy T L hi ngi ph n : -i tu, nghe ting khc ca b rt bi thng, v sao vy ?Ngi ph n gt l ni : -My nm trc b chng ti b h n tht, v sau chng ti cng b h n tht, hin ti con trai ti cng b h n tht, ti sao li khng thng tm ? -Ni y c h, sao b khng dn i ch khc ? -Ni y ngoi vng php lut, khng c h khc. Khng T than :

95 -Cc ng nh nh: chnh tr h khc cn hn h n tht ngi. Ch Thch : S cai tr tn bo cn khc nghit hn ha th d.

148-

Ban

Ma Ba Trc Ca L Ban. Thi Minh c mt nh vn tn l Mai Chi Hon n Thi Thch phng iu thi nhn i ng l L Bch. Thy cc thi ca cc du khch khng phi l thi, khng lng sc mnh. ng bn lm mt bi thi ci cc du khch :

mn lng ph

Bn khi t Thi Thch L Bch danh ngn i Mt bi thi i, n Ma ba L Ban thi. Ch Thch : Khoe ti trc mt ngi gii.

149-

Ph

ph

trm chu

Ph Ni, c Thuyn. Cui i Tn, mi ni u ni ln phn Tn. Tng Tn l Chng Hm nh bi qun S ri tin v pha Bc nh nc Triu. Vua nc S sai Tng Ngha, Hng V lnh binh cu vin. Tng Ngha s qun Tn dng qun 40 ngy b sng Chng H khng dm tin qun. Hng V bn git Tng Ngha, ra lnh sang sng. Sau khi sang sng Hng V

96 h lnh c thuyn, p v ni thi cm. Mi ngi ch c 3 ngy lng, biu th ch tr v khi chin thng. Khi qun S n trn a lin trit h ng vn lng ca qun Tn, sau tin cng 9 ln d di Lc Thnh v nh bi qun Tn. T Hng V ni danh v thnh lnh t khng Tn. Ch Thch : T lng quyt chin.

150-

Nho

kh

gio

Nho S Ny C Th Dy c. Trng Lng mu st Tn Thy Hong tht bi bn i trn H B. Mt hm, Trng Lng gp mt ng gi trn mt ci cu. ng gi thy Trng Lng, th c lm ri dp xung cu v bo Trng Lng : -Tiu t, xung nht dp cho ta. i Trng Lng mang dp ln, ng gi li bo : -Gip ta i dp. Trng Lng bn qu xung x dp cho ng gi. ng gi bng lng ci ri i, ngonh u li bo : -Tn tiu t ny c th dy c, 5 ngy sau gp li. 5 ngy sau, tri mi sng Trng Lng vi n cu th ng gi ri. ng gi trch Trng Lng sao n tr, vy li hn 5 ngy sau na gp mt. Ln th 2 Trng Lng n ni, li ri. Ln ny ng gi ni gin, sao n mun vy, v li hn 5 ngy sau gp. Ln ny Trng Lng na m ti. i mt lc ng gi lin ti. ng gi rt cao hng cho Trng Lng mt cun sch, bo c xong s c ch hu dng. Trng Lng v nh xem th l mt cun sch dy v binh php. ng hc ngy m, sau tr thnh mt nh qun s. Ch Thch : Tn dng thanh nin c hy vng thnh ti.

97 151-

Ht

to.

lun thn

Nhai L, Nut To. C mt y s bo mi ngi : -L c li vi rng, nhng c hi vi t. Ngc li to c ch vi t nhng li c hi vi rng. Mt ngi t cho l thng minh bo y s : -Ti c bin php tr khuyt im y. -ng ni th coi. -Khi n l, ti ch nhai ch khng nut lm sao hi t, khi n to ti ch nut lm sao hi rng ? Ngi bng quan ni : -Nhai l, nut to bng ng chu c ? Ch Thch : Hc phi ti ni , ti chn.

152-

Ch thng m binh nh Trn Trn Giy. Thi Chin Quc, danh tng nc Triu l Triu Xa, c con l Triu Qut, thu thiu thi c rt nhiu binh th. Thng thng m lun v chin s, ngay c ph thn cng khng bng. Nhiu ngi cho l ng c ti, nhng b ng th cho l ng ch ni ming, khng m ng c trch nhim. C mt ln nc Tn tn cng nc Triu. i tng nc Triu l Lim Pha dng chnh sch xy ho ly c th. V sau, Triu Vng nghe nc Tn phao vu l Lim Pha gi

98 yu nhu nhc khng khng c ni ch qun, nn phi Triu Qut thay th Lim Pha. Khi Triu Qut n trn a, Triu Qut thay i ht chin thut ca Lim Pha, c lm theo sch v. Tng Tn l Bch Khi nghe tin rt vui, ng ct ng vn chuyn lng thc ca Triu Qut v bao vy ng. Triu Qut c ph vng vy nhng b tn bn cht. Ch mt trn nh thi m 40 vn qun Triu b dit vong. Ch Thch : thnh ng ny ch ngi h khng rnh vic, khng gii quyt vn mt cch thc t.

153-

nhn

Tng tng chi

Lng Nhn Ca Tng Tng Cng. Thi Xun Thu, Tng Tng Cng nh nc Trnh gp qun cu vin cho nc Trnh l nc S. Lc qun Tng by trn, qun S cn ang sang sng. C mt vin quan l T Ng tha vi Tng Cng : -Qun ta t, qun ch nhiu nhn lc ch cn qua sng, chng ta hy cng kch s ot thng li. -ng gp lm g, khi ngi ta ang gp kh m mnh c hnh ng th l v o c. -Nu i qun S qua sng ht ri mi nh th khng hp thi c. B h hy ngh n nhn dn nc Tng, k g l tri o c. -ng lui ngay, ni na trm s tr theo qun lnh. T Ng khng lm sao c ch nh i ra. Khng lu qun S sang sng ri by trn. Tng Cng ra lnh nh, b qun S nh bi. Tng Tng Cng b trng tn, 3 ngy sau th cht. Ch Thch : i ch nhn t lng nhn i.

99 154-

Triu

Hon bch quy Ngc V Nc Triu.

Thi Chin Quc, Tn Chiu Tng Vng nghe ni Triu Hu Vn Vng c hn ngc qu. Bn vit th em 15 thnh i ly ngc. Vua Triu ngh dng ngc th b la, khng dng ngc th s b Tn nh. Sau quyt nh phi Ln Tng Nh mang ngc sang Tn. Ln Tng Nh ti ni a ngc cho vua Tn xem. Vua Tn xem xong a cho t hu xem. Ln Tng Nh thy Tn Vng khng c giao thnh bn gi ni ngc cn c khuyt im cn bo cho vua Tn bit. Ly li c ngc ri, Ln Tng Nh da ct ni : -Lc vua Triu trao ngc cho ti, phi n chay 5 ngy. Nay b h tip nhn m khng c thnh . Ti thu hi ngc ri, nu b h mun chim ot, th ti tnh nguyn p u cng ngc nt tan. Vua Tn s ngc b v, ng trai gii 5 ngy tip nhn ngc. Ln Tng Nh bit vua Tn khng c giao thnh, tha c sai ngi mang ngc v nc Triu. Ch Thch : em vt tr li ch m vt cn nguyn.

155-

chi

hc

Nht khu

Cng L Si Lang. Thi Ty Hn, di i vua Tuyn c mt v quan tn l Dng Huy, ng thch c sch s, bnh c, lun kim. C ln nghe vua Hung b git ng bo :

100 -Hn qun khng nghe li khuyn s b th.Tn Nh Th con ca Tn Thy Hong mt nc cng v vy. Nu ng thn cn hin thn th vng v ca ng c bo tn n ngy nay. C th m ni, hn qun bt lun c hay kim u l mt l si lang, u l nhng tn ngu xun. Ch Thch : u sai, chng c g khc.

156-

Nht sng tnh nguyn Li c Khng t. Ngy xa c mt ngi ngu ngc, khi ln kinh bt gp mt nng cng cha. V nh, c ngy ch ngh n vic thnh hn vi cng cha, nhng khng c cch no. Tng t thnh bnh. Bn b ti thm hi nguyn nhn. Khng c thc k li cn bo : -Ti m khng ly c cng cha th tnh mng kh ton. Bng hu an i chng, gi tn tr chng. Vi hm sau n thm ni : -Chng ti c ni ri, nhng cng cha khng bng lng. -Tt lm ! Ch cn ti n l nng chu lin. Ch Thch : Hnh ng ch theo mnh.

157-

i cng

Ch Cng V T. Thi Xun Thu, Tn Bnh Cng hi K Hong Dng : -Huyn Nam Dng c thiu mt vin Huyn trng, bit b nhim ai ?

101 -H Gii l thch hp nht, ng ta s lm trn trch nhim. -H Gii chng phi l ch nhn ca ng sao ? -B h ch hi ngi lm trn trch nhim ch khng hi k th ca ti. Qu nhin v sau, H Gii lm trn trch nhim, lm c nhiu iu tt, c nhn dn ca ngi. Li nhiu ngy tri qua, Tn Bnh Cng li hi K Hong Dng : -Hin ti triu nh thiu mt v php quan, ng thy ai lm c ? -K ng. -K Ng chng phi l con ng sao ? -B h ch hi ti ai lm c ch khng hi con ca thn. Tn Bnh Cng y li, K Ng qu l mt phn quan tt. Khng T nghe c 2 chuyn trn tn thn : -K Hong Dng c ngi ch cn c ti c. ng khng v t th m c H Gii; khng v tnh cha con m s ngi d ngh ngh K Ng. ng tht l ngi ch cng, v t vy. Ch Thch : Lm vic cng chnh.

158-

ng

Kit trch nhi Tt Ao Bt C.

Thi Xun Thu, Tn, S nh nhau Thnh Bc. Tn Vn Cng hi quan i thn l H Yn : -Nc S mnh, nc ta yu, lm sao thng trn ? -nh trn khng cn l tit, dng mu k thng ch. Tn Vn Cng mang li H Yn hi L Ung, ng p : -Tt ao lo g khng bt c c, nhng ngy mai khng c c bt na. t rng,

102 lo g khng bt c d th, nhng ngy mai khng c d th m bt. Ngy nay c th dng k thng trn, nhng sau ny th khng nn dng, v khng phi l k lu di. Tn Vn Cng nghe li H yn v nh bi qun S. Nhng khi thng cng th li thng L Ung, ri mi ti H Yn. T hu khng hiu, hi th Tn Vn Cng p : -L Ung l k cn bn ca t nc, H yn l k lm thi khi t nc gp nguy, nn thng L Ung trc l l ng nhin. Ch Thch : Hnh ng v li trc mt m khng c ci nhn trng xa.

159-

lao

cng

Ph Cng V ch. Thi Xun Thu, c mt ln Khng T sa son t nc L sang nc V. Hc tr ca ng l Nhan Hi hi mt ngi tn l S Kim : -Thy ti i cc nc du thuyt, khuyn mi ngi theo ch trng ca ng. Ln ny i nc V, ng thy th no ? -Cn khng c. -Ti sao ? -Thuyn tri trn nc, nhng mang ln cn th v dng. Thy ng mang chuyn qu kh m thc hin hin ti th c khc g mang thuyn ln cn. Ch Thch : Ph cng, v ch.

160-

Dc

tc

bt

Mun Mau Chng c.

103 T H l hc tr ca Khng T sp lm Huyn lnh nc L. Sp i nhm chc ng n hi Khng T cch tr l. Khng T bit khuyt im ca T H l mun thy kt qu nhanh. ng bo : -Lm g cng phi t t. ng ch mong nhanh, khng ch mun kt qu ngay. Nu ch mong li nh trc mt th khng sao c chuyn ln. Ch Thch : Mun nhanh cng xa mc ch.

161-

Nam Kha nht mng Gic Mng Nam Kha. i ng c mt ngi tn l Thun Vu Phn mt ngy ung ru say ng di gc He pha Nam nh. ng mng thy vua He An Quc mi ng lm ph m v thi th Nam Kha. ng cai tr 20 nm, hng ht vinh hoa ph qu. V 5 trai, 2 gi, con trai u lm quan ln, con gi g cho qu tc. ch nhn xm phm, ng dn binh chng c b thua. Vua hoi nghi ng, cho ng v nh. ng cht tnh ng mt tri ln v Ty. Tm ch mng th l cy He pha Nam, cn Nam Kha th l mt kin trn mt cnh cy pha Nam. Ch Thch : Ch mt gic mng, khng tht.

162-

Ch

lc

vi

Gi Nai L Nga. Tn Thy Hong cht ri, con ng l H Hi k v, lch s ku l Tn Nh Th. Tha tng Triu Cao mun ot ngi vua, nhng s qun thn khng phc, bn lm mt trc nghim xem bao nhiu ngi theo

104 mnh. Mt hm L Cao dt mt con nai tng Tn Nh Th, ni n l con nga. Tn Nh Th ci bo : -Tha tng sai ri, y l nai sao ni l nga ? Li hi t hu, qun thn u s Triu Cao, c ngi im lng khng p, c ngi p l nga, c ngi ni l nai. Sau , Triu Cao em nhng ngi ni l nai, git sch. Ch Thch : C o ln th phi.

163-

chi

minh

Thnh h

Kt Minh Di Thnh. Thi Xun Thu, nc Gio l mt nc nh. Ln quc l nc S ln, mnh. C mt ln nc S nh nc Gio, bao vy th nc Gio. Qun nc Gio chng c li, qun S khng h c thnh, bn ng qun ca Nam. V sau qun S dng mu, cho binh s mc gi u bp nht ci trn ni. Qun Gio ra bt nhng ngi gi trang . Qun S lin sang ca Bc chn ng v v nh bi qun Gio. Nc Gio buc phi k ha c vi S ngay di chn thnh. Ch Thch : B bc cu ha.

164-

trc

mt

X bn

B Gc Theo Ngn.

105 T Tng Vng sai s thn mang th n hi thm sc khe ca Triu Thi Hu. Thi Hu nhn c th, cha m ra hi s thn : -Ma mng nc ng nm nay th no ? Trm h an vui lc nghip ch ? Vua T khe khng ? -Ti phng lnh vua T phi i hi thm sc khe thi hu, thi hu nn hi thm sc khe vua T trc mi phi ch ? -ng ngh coi : ma mng tht bt th cn c trm h khng ? Khng c trm h th cn c vua khng ? Trong qu kh, b gc tm ngn. l chnh thng sao ? Ch Thch : Lm vic chng phn nng nh.

165-

Ta

lai

chi

thc

Ca Cho Khng Bng Cch Cho. Nc T pht sinh nn i, mt ngi nh giu c tn l Kim Ngao pht n bn ng cho ngi b i. Mt hm c mt ngi rt i, mt tay che mt bng tay o, l bc trong i giy rch. Vi tay tri cm n, tay phi bng cho. Ngi nh giu kiu ngo ku ln : - ! Li y n. Ngi n ng ngng ln khinh b. -Ti th cht ch khng nhn b th khinh b. Kim Ngao xin li ngi n ng y, nhng ng ta khng n b th ca Kim Ngao v cht i sau . Ch Thch : Cch cho qu hn ca cho.

106 166 Tin

tu

trm hu

Chm Trc Tu Sau. Thi ng Hn, huyn lnh Lc Dng l ng Tuyn Cng va o nhm gp mt v n kh gii. Mt ngi lm ca H Dng cng cha, ch ca Hong Lu T git ngi vn tiu dao ngoi vng php lut. C mt ngy H Dng cng cha xut ngoi, k st nhn cng theo hu cng cha. ng Tuyn Cng thn dn mt bn ngi n bt. ng Tuyn Cng li ni vi cng cha oa tng ti phm v x t ti phm ngay . Cng cha ni gin, bn vo cung co vua. Hong nghe ri ni trn li nh sao x ti cht m khng bo co, mun x t ng Tuyn Cng. ng Tuyn Cng dng l m tranh ci, Hong khng lm sao c ch nh ngng truy cu. Ch Thch : Lm chuyn ri mi bo co.

167-

Mc

ton ngu

Khng Tm Thy B. Thi Chin Quc, Lng Hu Vng nhn Bo inh m b. ng tc ca ng lo luyn v p . Lng Hu Vng khen ng : -Sao ng luyn k xo gii n th ? Bo inh b dao xung tr li : -ng vy, k xo ca ti vt ln ngi thng l do ti khng ngng nghin cu kt qu. Lc bt u, ti ch nhn bit con b. 3 nm sau, ti

107 ch n tht, gn, xng, thun theo chng m tch ra. Sau mi ln n ch phc tp m gn, xng t hp ti a dao ti nhng im then cht khin chng tch ra. Ti lau dao sch, v chm dt cng vic. Lng Hu Vng ku ln : -Ni ng lm, ti hc c rt nhiu t li ng ni. Ch Thch : Ch k thut cao.

168-

chi

bt

tn

ph

mao tng yn

Da Mn Ht, Lng Dnh Vo u ? Thi Chin Quc, Ngy Vn Hu ra ngoi tun du, trn ng ng gp mt ngi kim ci, mc ngc o d, vai vc ci. Ngy Vn Hu hi : -ng v sao mc ngc o d ? -V s lng d hng v vc ci. -ng khng hiu, lng mc t da, da mn ht ri th lng dnh vo u. Chng b ri ht sao ? Ch Thch : Ch hai s vt h tng tn ti.

169-

Th

ngn

tam bch lng

Ni y Khng C 300 Lng. Lc trc, c mt g Trng Tam, cho l mnh thng minh. ng dnh c 300 lng bc, s ngi ly trm. Tha m ti chn bc

108 chn tng c vit mnh giy : Ni y khng c 300 lng. Chuyn ny hng xm Vng Nh thy r rng, i ng i vng lin trm bc, s Trng Tam hoi nghi, Vng Nh t cho l mnh thng minh vit mt mnh giy ch o : Vng Nh cch vch khng bit n trm. Ch Thch : Tng che mt ngi nhng li l tit l s vic.

170-

tc

Kim thnh tc

minh thin tn

Nghe Nhiu L Minh Qun, Nghe t L Hn Qun. Ngy Trng l mt v i thn ca ng Thi Tng, ng ta l mt ngi c hc vn, dm ch trch nhng ch sai ca vua. V vy triu nh ng rt c uy tn. C ln ng Thi Tng hi ng : -Ci g lm vua hn m v minh mn ? -Nghe nhiu l minh qun, nghe t l hn qun. ng k ra nhng v minh qun trong lch s, ngoi ra ng cn vit : Luyn tp T s, khuyn Thi Tng thng t xem xt mnh, quan tm n ni kh ca b tnh. Khi ng mt, ng Thi Tng rt bun, cm xc ni : -Ngy Trng nh ci gng, soi vo ta bit thnh cng hay tht bi. Nay ng cht i ta khng c soi gng na ! Ch Thch : Nghe nhiu kin l ngi thng minh.

109 171-

Phao chuyn dn ngc Nm Gch Dn n Ngc. i ng, c thi s Triu H, thi ti rt cao. ng ti T Chu, c mt thi s a phng ngng m thi ti ca Triu H lin vit ln tng ca Linh Nham T hai cu th. Triu H n du lm cha, thy 2 cu th trn bn lm thm 2 cu. Mi ngi gi hnh ng ca Triu H l nm ngi dn ngc. Ch Thch : kin th thin dn khi cao kin.

172-

Ph

knh trng vin

Gng V Li Lnh. Nam Bc triu mt nin, Bc Chu tha tng Dng Kin git Bc Chu Hong lp ra nh Ty. Li mang binh nh Nam Trn. Nam Trn c v quan tn l T c Ngn, ci cng cha Nhc Xng l con qu ca Nam Trn. ng thy nc sp mt, s v chng ly tn. Bn ly mt ci gng b lm i. Mnh gi mt na, cn mt na giao cho v, hn nu ly tn th mang ra ch vo ngy mng mt nguyn tiu, th nc Ty. Nam Trn qu nhin b dit vong. Nhc Xng cng cha b lm th t ca bc vua l Dng T. T c ngn nh v, khng ngi ng xa n thnh tm hi. Qu nhin gp mt ng gi bn mt na mnh gng.

110 Sau khi th nghim bng cch ghp na mnh gng ca mnh vo thnh mt ci gng, ng bi th : Gng v ngi u vng Gng y, no u ngi Chng thy hng Nga bng Ch cn nh trng soi. Nhc Dng cng cha thy bi th th bun b au n. Dng T bit chuyn, ng tnh vi h, gi T c ngn ti cho dn v i. Ch Thch : V chng xa cch, ri li trng phng.

73-

hn

Thn vong

Mi H, Rng Lnh. Nc Tn nh nh nc Quch, nhng phi i qua nc Ngu. Vua nc Tn l Hin Cng dng ngc qu v tun m dng cho vua Ngu, yu cu cho mn ng. Mt v quan nc Ngu khuyn vua : -ng cho ! Nc Ngu v nc Quch nh mi v rng, mi h th rng lnh. Vua Ngu khng nghe, nhn l vt, cho qun Tn i qua. Qun Tn dit xong nc Quch quay li dit nc Ngu. Ch Thch : Ch mi quan h mt thit ca hai bn.

174-

cng

Kim l

111 La Qu Chu Tr Ht Ti. Qu Chu khng c nui la. Mt ngi mua mt con la ni khc, ch thuyn ti Qu Chu. Khi ti ni thy la chng dng lm g, ng th n chn ni v n t bo v. Mt hm, mt con h ti, n thy con la to ln hn n, chc phi l mt con qui vt c nhiu ti nng. N ch dm ng sau m l dy. Mt ngy kia khi con h ang rnh th con la bng h ln. Con h hong hn chy mt, ngh rng con la s n tht n. Nhng sau mt lc chng thy g xy ra. Con h mon men ti gn. Con la ni gin bn dng chn sau . Con h ngh thm : -Ti n ch c th ! V con h v ly con la, cn c v n tht n. Ch Thch : V k kh thi.

175-

Tr

Kit

vi ngc

Gip Kit Bo Ngc. Lu Bang khi binh phn Tn, khi cng ph Hm Dng vo cung Tn thy m n, trn bo nhiu v k, ng mun gi li hng dng. ng khng hi lng khi Phn Khoi cn tr ng. Trng Lng bo ng : -Ch v Tn Vng bo ngc, khng c lng ngi b h mi c ngy nay. Nay chng ta v dn tr bo qun, chng ta khng th sng xa hoa nh hn m phi sng n gin hn. B h khng th gip Kit bo ngc, khi b h bc vo cung Tn, b h mun hng th nh vua Tn ? Phn Khoi ni rt ng, b h nn nghe li ng khuyn. Lu Bang nghe ri i ng, phong b cung in, lnh i i binh m ng ngoi thnh Hm Dng.

112 Ch Thch : Gip k c lm vic xu. 176-

Tin

pht

ch nhn

nh Trc, c Ngi. Thi mt Tn, Trn Thng, Ng Qung khi ngha phn Tn. Qun th Hi K n Thng cng mun khi binh hng ng. Bn mi tng S l Hng Lng ti thng ngh. Hng Lng ni : -Hin ti nhiu ni u khi binh phn Tn. y chnh l lc dit nh Tn. Ti nghe ni ngi ra tay trc th c, k ra tay sau th thua. -ng l dng di S tng, ch c ng xng ng thng lnh ngha qun. Hng Lng vn c d tm lin mn c hi ra tay trc git n Thng, sau cp Hi Kh v tuyn b phn Tn. Ch Thch : Ra tay trc ch ng ngi.

177-

hnh

bt

ngha tt

Cng Lm Nhiu Vic Bt Ngha, Cng Chng Cht. Thi Xun Thu, Trnh V Cng cht ri, con trng l Trang Cng ln lm vua. Nhng m ca Trang Cng li yu Cng Thc on l con th hn, mun gip ng lm vua, bn xin Trang Cng b nhim Cng Thc on trn nhm Kinh p l mt thnh ln nht nc Trnh. Cng Thc on Kinh p khng ngng pht trin quyn lc lm cc i thn bt an. Mt ngi tha : -Cng Thc on c phong t ln, sau ny s kh khng ch. -Hn cng xu xa, nht nh s i vo ng cht. Qu nhin, v sau Cng Thc on sa son cng ph, Trnh Khng sa son ni ng m ca thnh. Trang Cng bit chuyn, sai i tng

113 lnh binh i chinh pht. Cng Thc on chng khng ni, ra ngoi quc trn. Ch Thch : Lm nhiu chuyn xu l t dit vong.

178-

ly

non

Nguy nh

Xp Trng Nguy Lm. Thi Xun Thu, Tn Linh Cng ra lnh xy mt ta lu 9 tng. i thn ngh lun phn vn, s lng ph tin ti. Linh Cng bit chuyn tc gin. C v i thn tn l Tun Tc tha : -Nghe ni, B h khng vui, thn xin biu din mt tr vui. Thn em 13 qun c, xp ln nhau, trn li xp 9 qu trng. Linh Cng ng ng biu din. Tun Tc mi u xp 13 qun c ln nhau, sau xp tng qu trng ln. -Coi chng ! Nguy him. -Ci ny c h g, c th cn nguy him hn. -Chuyn g ? -Xy ta lu 9 tng, phi mt 3 nm. Trong khong thi gian trai khng cy ba, gi khng dt la. t nc suy nhc, nc lng ging tha c xm chim. Nc mt, nh tan, ta lu 9 tng dng lm g ? Tn Linh Cng, nghe ri bi b lnh xy ta lu 9 tng. Ch Thch : Ch s nguy cp.

179-

Gio

th

tam qut

Th Khn C 3 L. Mnh Thng Qun l t tng nc T, phi mn khch l Phng Huyn i p Tit i n. Phng Huyn khng nhng khng i n m

114 cn em nhng giy n gi l lnh ca Mnh Thng Qun em t ht. Mnh Thng Qun bit chuyn khng ly lm vui. Mt nm sau, Mnh Thng Qun b vua T bi chc. Mnh Thng Qun tr v p Tit, nam ph lo u u i n. Mnh Thng Qun rt cm ng v phc Phng Huyn nhn xa. Phng Huyn ni : -Con th khn c 3 l trnh b bt. Ti s to cho ng 2 l na. Phng Huyn n nc Ngy, tha vi Ngy Vng : -Mnh Thng Qun l mt ngi c ti. Nc no bit x dng nht nh nc s giu mnh. Ngy Vng nghe li phi s gi n mi 3 ln m Mnh Thng Qun vn khng ng. T Vng thy nc Ngy coi trng Mnh Thng Qun bn mi ng tr li lm t tng. V sau, Phng Huyn li khuyn Mnh Thng Qun xin cho xy mt ta tng miu p Tit th t tng v t Tit tr thnh phong a. Khi ta miu xy xong, Phng Huyn bo : -Hin nay 3 l to xong, ng c th sng an ton. Ch thch : Nhiu ch tr thn lnh nn.

180-

ph

Thc ngn nhi

n Li Chng Mp Sao ? Thi Xun Thu, nc L c mt i thn tn l Mnh V B, ni ting l ni nhiu. C mt ln L Ai Cng m tic. Mnh V B thy sng thn ca vua L l Quch Trng bn hi : -ng n g m mp vy ? L Ai Cng nghe ri khng vui, tha c hi ni mc Mnh V B : -ng ta thng n li, sao khng mp cho c ?

115

Ch Thch : Lm mm.

181-

do

Khn th

B Vy Th Cn Chng C. Thi Xun Thu, Tn, S tranh hng, nc Tn b thua. Thng soi ca Tn l Tun Lm Ph b x ti cht. Tn Cnh Cng chun b ph chun. Lc c mt v quan tn l S Trinh T khuyn : -Khng c u b h, 30 nm trc nc Tn nh bi qun S. Mi ngi u vui mng, nhng Tn Vn Cng vn u su. Thn t hi ti sao ? Tn Vn Cng ni : -Nc S tuy b nh bi, nhng ch soi T Ngc vn cn sng. ng ta nht nh s bo th ! Mt con d th khi b vy cn c chng li hung h i tng ca nc S ? Khi nc S git T Ngc, Tn Vn Cng mi yn lng. Nay Tun Lm Ph l ct tr ca nc Tn, git ng i th l hy vng ca nc S. Tuy ng thua trn, nhng c n thua g n lng yu nc ca ng u ? Tn Cnh Cng nhn rng li ni c l v tha cho Tun Lm Ph. Ch Thch : Ra sc khi cng ng. Cng c cu : Gic cng ch ui.

182-

Th

nhi

chi

Vo V Tr Ca Ngi.

116 Trong thi th u, Hng V khng chu c sch hay tp v. Ch l Hng Lng trch mng, Hng V ni : -Hc sch nhn ch ch l ghi nh tnh danh, hc v ch chng c mt, hai ngi, ci m chu mun hc l chng li c vn ch qun. Do Hng Lng dy ng binh php. V sau Hng Lng git ngi, v b truy n. Hng Lng b trn v mang Hng V theo. Mt ngy Tn Thy Hong i tun du Hi Kh. Hng Lng v Hng V cng ng bn ng xem. Hng V ni : -Chng ta c th thay th hn. Hng Lng vi bt ming : -ng ni by, s b ti tru di tam tc. Nhng trong lng th tn thng. V sau Hng V thnh lnh t ngha qun, lt nh Tn. Ch Thch : ui ngi i, t mnh m trch.

183-

Nhim

thng tc thng nhim

hong tc hong

Nhum en Th en, Nhum Vng Th Vng. Mc T i qua mt hng th nhum, ng thy my ngi th ang cho mt cun vi vo chum nhum. ng th di ni : -Cun vi trng cho vo chum nhum en th bin thnh en; cho vo chum nhum vng th n tr thnh vng. Ta phi cn thn khi nhum. i vi ngi cng vy, ch cn sai mt cht th nh b nhm chum nhum kh m thay i c mu. Ch Thch : Hon cnh nh hng n phm cht con ngi. Tng t c cu : gn mc th en, gn n th sng.

117

184-

qu

Lc Dng ch

Lc Dng Giy Qu. Thi Ty Tn vn hc gia T T mun vit v kinh ca 3 nc Ngy, Thc, Ng. ng i du lch nhiu ni, c nhiu th tch v 10 nm hon thnh Tam Ph. Nhng tc phm ca ng khng c coi trng. T T n Hong Ph Mt a trnh vn kho. Hong Ph Mt xem xong rt tn thng, lin vit mt bi ta. T T li bi kin i hc gi Trng Ti v Lu Qu nh h ch thch. Mt khi c nhng ngi ni ting cng nhn, Tam Ph sanh ng ton quc. Cc nh giu thu ngi sao chp. Gi giy Lc Dng tng ln my ln. Ch Thch : Tc phm c ph bin mt thi.

185-

bt

liu

cn

ha

Vin thy cu

Nc Xa Khng Cu c La Gn. Thi Chin Quc, L Mc Cng thy nc T ngy cng mnh, s s thn tnh. c cc nc ln gip , ng phi ch ng sang lm quan nc Tn, chu sang lm quan nc S, nu c b T nh, cc nc Tn, S s gip . Mt v quan nc L l L Tr khng ng , ng ni : -Gi nh c m chy, b h i ngn dm ly nc cha la. Bin tuy c nhiu nc, nhng em v ti ni th phng c chy tiu mt ri. Hin nay Tn, S tuy l nc mnh nhng xa chng ta, nhng nc T

118 th ngay bn cnh. Nu c chin tranh vi T th Tn v S cng khng gip g c. Ch Thch : Bin php chm, khng gii quyt c vic nguy cp.

186- Ph hnh thnh ti Th Hnh Thnh Ti. Thi Chin Quc, vua Triu c 2 hin thn trung dng hn ngi l Ln Tng Nh v tng Lim Pha. Ln Tng Nh xut sc hon thnh cng tc ngoi giao rt c vua Triu khen ngi cho lm tng quc, a v cn cao hn c Lim Pha. Lim Pha khng phc ni vi mi ngi : -Ci chc v tng qun ny l do ta chin trng, ra sng vo cht, khng thiu ln tng hy sinh tnh mng mi c. Nay Ln Tng Nh ch nh 3 tc li m c. Nu ta m gp s lm cho xu h mt phen. Ln Tng Nh nghe chuyn bn trnh gp Lim Pha. Mi ngi cho l Ln Tng Nh s Lim Pha. Lim Pha rt c . Ln Tng Nh ni : -Vua Tn oai v ta cn chng s, h s Lim Pha sao ? S d vua Tn khng dm nh Triu v Triu c Lim Pha v ta. Nay ta v Lim Pha xung t chnh l iu vua Tn mong c. V th ta trnh Lim Pha v quc s, b n on c nhn sang mt bn. Li ni ny ti tai Lim Pha, Lim Pha cm ng v xu h. Vch lng, mang gy n nh Ln Tng Nh chu pht. Ln Tng Nh khng nh chi ng, 2 ngi tr thnh bn thn. Ch Thch : T ng hng ngi t ti.

119

187-

trch vong th

Dn Nh Qun V. C mt ln, L Ai Cng hi Khng T : -Nghe ni c ngi dn nh qun mt v, c hng ngi nh th khng ? -Sao li khng ? Chuyn y c g l k. Cn c ngi qun c mnh c. Ai Cng hoi nghi, Khng T ni : -T nh H c Kit, Thng c Tr l cc hn qun, hoang dm v , khng l g n tr l. H khng nhng mt nc, mt dn, m nh mt c chnh h. Ch Thch : Ch ngi h .

188-

Hc

trit

chi

ph

C Tc Trn ng. Trang Chu nh rt ngho, mt hm ng n Gim H hu mn tin. Gim H Hu ni : -i ti thu thu ri s cho ng mn 300 lng bc c c khng ? Trang Chu nghe ni rt gin, ni : -Hm qua, trn ng ta gp mt con c Tc ku ti, ti hi : -C Tc v sao li y ? -Ti t bin ng ti, ti sp cht kht y hy cho ti mt thng nc cu mng. -Ti ang i v Nam y, ti s dn nc t i giang ti cu. -Lc ti cht kh ri, ng tm ti th ra hng c kh m gp. Ch Thch : Ch trng hp khn cp cn s gip ngay.

120

189-

Cng khai

tam din

Li M 3 Mt. Thi c, th lnh nh Thng l Thang, i d ngoi ng thy mt ngi bt chim ging li 4 mt. ng ta nguyn : -Nguyn chim trn tri bay xung, chim di t bay ln u chui vo li ny. Thang nghe nguyn, ni : -ng lm th nhn tm qu, chim chc u b ng bt ht. V ra lnh cho ngi bt chim m 3 mt li ch gi li mt mt v nguyn : -Chim i, mun bay v tri hay bay v phi th c bay, nu chn sng th hy vo li ta. Ch hu nghe c chuyn ny cho Trang l mt v vua nhn t. Do hn 40 b lc quy thun. V sau Thang dn u cc b lc dit nh H thnh lp nh Thng. Ch Thch : Tha cho ngi mt con ng sng.

190-

kim

ti

Hng Trang v

Bi Cng

Hng Trang Ma Kim, Ti Bi Cng. Mu s ca Hng V l Phm Tng mun Hng V git Lu Bang khi ng cha mnh. Lu Bang nghe tin Hng V nh nh mnh, bn t n Hng Mn bi kin Hng V. Hng V thit yn tic chiu i ng. Phm Tng nhiu ln a mt m th nhng Hng V c l i.

121 Phm Tng bn gi Hng Trang l em Hng V : -i Vng qu nhn t, kh lng h th, ng gi dng ru, ma kim tr hng, ri tm cch h st. Hng Trang knh ru xong tha : -Ti xin ma kim tr hng. Mu s ca Lu Bang l Trng Lng thy nguy him bn gi v s ca Lu Bang l Phn Khoi : -Nguy cp lm, hng Trang ang ma kim nh git Bi Cng. Phn Khoi bn cng ma kim vi Hng Trang v bo v Lu Bang thot him. Ch Thch : m mu hi ngi.

191-

Tn

mu

ly

hong

Nhn Nga Ci en Thnh Nga c Vng. Thi Xun Thu, Tn Mc Cng ni vi ngi xem tng nga l B Lc : -ng cng gi ri, c con chu no th c khng ? -Con chu thn u tm thng ch phn bit c cc nga thng. Thn c bn thn l Cu Phng Cao xem nga rt gii, thn xin c vi b h. Tn Mc Cng rt vui triu kin Cu Phng Cao v ra lnh ng tm mt con thin l m. Sau 3 thng, Cu Phng Cao tr li tu : -Thn tm c con thin l m ri. -ng thy hnh dng n th no ? -N l mt con nga c mu vng. Mc Cng sai ngi i ly nga. Ngi ny tr v bo co : - l mt con nga ci en. Mc Cng khng vui bo B Lc :

122 -D qu, ngi ng tin c khng phn bit c nga ci en vi nga c vng, sao c th tm c thin l m cho trm ? - chnh l ch bn thn hn thn . ng xt nga t ngoi vo trong, nhn cc phn chnh, ng khng ch n ngoi biu v th yu. ng l ngi bit xem tng nga vy. Tn Mc Cng nghe ri, sai ngi n ly con nga . Qu nhin l mt con thin l m. Ch Thch : B b ngoi m xt thc cht bn trong.

192-

Lng bi

cu thng

C Hai u B Thng. Thi Chin Quc, Tn T l 2 nc mnh, thng i nghch nhau, u mun dng v lc hon thnh b nghip. Khi T Tuyn Vng mun nh nc Ngy, c mt quan i thn nc T l Thun Vu Khn dng chuyn ch sn khuyn : -Mt con ch khn sn mt con th gii, n chy vng quanh ni 3 vng v 5 ln ti vc thm cng khng bt c. C 2 u kit sc. Mt g nng phu thy th khng ph sc mt cht no c, tm c 2 mang i. Nay T v Ngy nh nhau, nhn dn 2 nc u kh. Nc Tn hng mnh s tha c chim li. T Vng nghe ri, lp tc b nh nh Ngy. Ch Thch : C hai u tn hi.

193-

triu

thc

Dit th

Dit Xong Qun ch Ri Mi n Sng.

123 Thi Xun Thu, T Khonh Cng dn binh nh nc L v nc V. 2 nc ny cu cu nc Tn. Tn sai i tng Khc Khc i dn binh i cu vin. T Khonh Cng cy mnh c nhiu lnh khng coi qun Tn vo u, ch trong mt trn l qut sch. Ngy xung trn, T Khonh Cng dy sm, b h ng mi ng n sng. ng kiu ngo bo : -Chng ta hy dit qun ch trc, sau s n sng. ng ln chin xa v xng ra ngoi, qun c o gip cho nga. Cuc chin d di, i tng Khc Khc i thn nh trng tr chin. Kt qu qun T i bi, xe ca T Khonh Cng b ph hy, ng phi kh nhc mi thot him. Ch Thch : Hy hon thnh vic nguy cp trc.

194-

Hu

hon

Chun B Lc Hon Nn. Thi Xun Thu, Tn iu Cng dng sch lc ca Ngy Ging lm minh ch ca ch hu. V sau nc Trnh phn c, quy hng nc S phng Nam. Tn iu Cng rt bt mn, lin lc qun i ca 11 nc lin minh nh Trnh. Trnh thy mnh khng ch li c bn hng Tn cu ha. Tn bng lng. cm n, vua Trnh phi s gi sang tng vua Tn l vt. Tn iu Cng mang mt phn l vt trao cho Ngy Ging. ng khng nhn, v nhn dp khuyn : -B h l minh ch ca ch hu, l ti cn ca b h, thn ch c cng g, thn ch khuyn b h lc thun li nn chun b cho lc kh khn. C chun b th khng s nguy him. -ng ni ng lm. Ch Thch : C chun b th trnh c tai nn.

124 195-

Nhn

th

li

Tha Th Dn o. Thi Chin Quc, nc Ngy sai Bng Quyn dn binh nh nc Hn. Nc Hn cu cu nc T. T Uy Vng sai in K v Tn Tn nh Ngy gii vy nc Hn. Tn Tn bo in K : -Qun i nc Ngy hng mnh, coi nh qun i nc T. Ngi bit dng binh s li dng s khinh th ny lm h trng k. ng gi lui binh, ngy mt c 10 vn bp, ngy 2 gim 5 vn bp, ngy 3 gim xung cn 3 vn. Bng Quyn thy bp ca qun T ngy cng gim ngh rng qun T o vong, khng dm ng chin. Vui nh in, Bng Quyn dng i k m ngy m ui theo qun ch. Bng Quyn b phc kch, Ngy qun i bi, Bng Quyn do t st. Ch Thch : Theo vic m lm.

196-

Nam

vin

Bc

trit

Kim Ch V Nam, Nhng i V Bc. Khi vua Ngy nh nh nc Triu, b ti ca vua Ngy l L Lng Chnh ang ra ngoi lm vic, nghe c tin ny bn tr v ngay v tha vi vua Ngy : -Khi tr v thn gp mt ngi chn ni Thi Hnh Sn sa son i v Bc. Thn bn hi : -ng nh i u ? -Nc S.

125 -Nc S phng Nam, sao li i v Bc ? -Nga ti rt tt. -Nga chy tt, nhng chy khc ng. -L ph y . -L ph nhng phng hng sai. -Ngi li xe rt c bn lnh. -iu kin ny cng tt, cng i v bc th cng xa nc S. Ngy Vng gt u, L Lng Chnh li ni : -i vng l th lnh ca cc vua, rt quan trng cc vua tn nhim mnh. Hin ti vi binh cng, nga khe, b h mun thng Triu ly oai. ng tc cng sai, ly khai mc tiu cng xa, nh ngi mun n S m c i v hng Bc th chng bao gi ti ch. Ch Thch : Lm khng ng th kt qu tri ngc.

197-

mu

Hi H Ly Da. Lc trc c mt ngi mun lm mt ci o khoc da H. ng chy vo ni, kim mt con co, thng lng : -Co huynh, ti nh lm mt ci o khoc da co, anh gip ti c khng ? Nghe ri co chy mt. V sau ngi ny mun t trc bn th t tng, bn chy vo ni tm d ni : -Sn dng huynh, ti mun mn tht ca huynh cng t c c khng ? D ni nghe ri, chy mt. Ch Thch : Khng thc t, ch o tng.

126 198-

Tin

hu

cung

Trc Kiu Ngo Sau Cung Knh. Thi Chin Quc, cc nh du thuyt rt thnh. C mt nh du thuyt tn l T Tn, ng n nc Tn nhng vua Tn khng nghe li ng. ng v nh rng ti, o rch t ti, nhn hnh dng ca ng b m khng thm ni, v khng thm ng, chm ch dt vi. ng xin ch du nu cm cho ng n, ch du ch nhn vai. T Tn cm thy rt bun cng c hc hn. Mt nm sau ng li i cc nc du thuyt vi ch thuyt lin hp chng Tn. ng lm t tng 6 nc, vang danh mt thi. Mt ln nhn cng v ng qua nh Lc Dng. B m ng ra ngoi thnh 30 dm n ng. V nh, v ng bn khng dm nhn, b ch du lun ci u. T Tn ci hi : -Sao lc trc tu tu ngo mn, nay li khim cung th ? -V nay thc thc l quan ln, c nhiu tin ri ! Ch Thch : Ch nhn ngi bng a v, tin ti.

199-

chi

iu

Kinh cung

Con Chim Thy Cung. Nc Ngy c mt ngi bn tn gii l Canh Li. C mt hm ng cng vua ngy ra ngoi du ngon, thy chim bay ln trn khng. Canh Li ni vi vua : -Thn khng dng tn, ch ko giy cung thi, cng c th bn chim. -K thut ca ng cao minh th sao ? Mt lc sau, mt con chim ng ln t phng

127 ng bay ti. Canh Li ko giy cung, chim ng ri xung t. -K thut bn ca ng tht cao ! -Con chim ng ny b thng, nghe ting ku thm ca n v cch bay ca n thy vt thng ca n cn cha lnh. Khi n nghe ti ko giy n tng trng tn, nn ri xung. Ch Thch : Mt ngi c kinh nghim kinh s.

200-

Qut

mc tng khn

Di Mt Trc Khi Nhn Ngi. Thi Tam Quc, L Mng l mt tng ca nh Ng, v nh ngho nn khng n trng. Tn Quyn bo ng cng c sch cng tt. -Cha cng, ti rt bn. -Nhiu nh qun s cng bn vy, nhng h vn kh cng c sch, ng v sao khng kin tr ? L Mng t ra cng c sch v tin b rt nhanh. c L Tc t coi trng L Mng, nhn mt ngy c vic gh qua L Mng theo li ca bn ng. L Mng nng nhit n tip L Tc, v hi ch ca ng v vng trch nhim. L Tc tr li : -Ti cha nh g c, lc no ti s tnh. L Mng ch trch L Tc v trch nhim v ngh 5 im, v vit xung ngay . L Tc i ngay thi . ng v lng L Mng : -Ti t lu vn ngh ng l mt v tng, nay ng uyn bc nh th, ng khng phi l L Mng lc trc na ! -3 ngy khng gp cn phi nhn bng con mt khc, hung l nhiu ngy khng gp. Ch Thch : Nhn ngi vi con mt khc.

128