(YRC) - Giai Phap Xay Dung Van Hoa Doanh Nghiep Vi Su Truong Ton Va Phat Trien Cua Doanh Nghiep Viet Nam

B GIO DC O TO TRNG I HC NGOI THNG ----------------***----------------
TI NGHIN CU KHOA HC
TI:
GII PHP XY DNG VN HA DOANH NGHIP V S TRNG TN V PHT TRIN CA DOANH NGHIP VIT NAM
Ngi hng dn
: TS Nguyn Hong nh Nguyn Th Hng Lin
Ngi thc hin : Hu Hng
NGNH KHOA HC X HI 1A
H NI 2006
MC LC
LI M U ........................................................................................................4 CHNG I: ...........................................................................................................7 TNG QUAN V VN HA DOANH NGHIP V QUAN IM V DOANH NGHIP PHT TRIN V TRNG TN ............................................................7 I. Tng quan v vn ha doanh nghip ................................................................... 7 1. Khi qut chung v vn ha ......................................................................... 7 2. Khi nim v VHDN .................................................................................... 8 3. Cc thnh phn ca VHDN .......................................................................... 9 3.1. Cc thc th hu hnh(Artifacts) .............................................................. 9 3.2. Cc gi tr c th hin (Espoused Values) .......................................... 11 3.3. Ngm nh nn tng(Basic Underlying Assumptions) ........................... 13 4. Cc yu t nh hng ti s hnh thnh v pht trin ca VHDN ............. 16 4.1. Tc ng ca nhng yu t mang tnh di truyn .................................... 16 4.2. Tc ng ca mi trng kinh doanh ..................................................... 18 5. Cc giai on hnh thnh v pht trin ca VHDN .................................... 19 5.1. Giai on hnh thnh ............................................................................... 19 5.2. Giai on pht trin................................................................................. 19 5.3. Giai on chn mui v nguy c suy thoi ............................................. 20 6. Phng php xc nh VHDN.................................................................... 20 6.1. Bc 1 Thc hin quy trnh nhn bit .................................................... 21 6.2. Bc 2 Xc nh loi hnh vn ha doanh nghip .................................. 22 II. Quan im v doanh nghip trng tn ............................................................ 24 1. Khi nim ................................................................................................... 24 2. c im nhn bit cc Doanh nghip trng tn ..................................... 24 2.1. Hiu qu hot ng ................................................................................. 25 2.2. Uy tn Thng hiu ................................................................................. 25 2.3. ngha i vi cng ng ..................................................................... 26 2.4. Cng tc qun l ..................................................................................... 26 2.5. Hot ng kinh doanh ............................................................................. 26 2.6. Thi gian hot ng ................................................................................ 27 3. c trng ca VHDN trong cc Doanh nghip trng tn ........................ 27 3.1. Tnh tng th, nht qun trong vn ha mnh ........................................ 27 3.2. Tnh hai mt trong t duy VHM ............................................................. 28 3.3. Ba nguyn l h thng trong cu trc VHM........................................... 28 3.4. Bn thnh phn mi trng vn ha....................................................... 29 3.5. Nm chun mc hnh ng trong VHM ................................................ 30 III. Vai tr ca VHDN i vi s trng tn v pht trin ca doanh nghip .... 33
http://svnckh.com.vn
i vi tng th Doanh nghip. ................................................................. 33 1.1. L ngun lc u vo .............................................................................. 33 1.2. L ti sn tinh thn .................................................................................. 33 2. i vi cng tc qun l............................................................................. 34 2.1. Gn kt cc thnh vin, gim xung t................................................... 34 2.2. To ng lc lm vic ............................................................................ 34 2.3. iu phi v kim sot hot ng .......................................................... 34 2.4. Gim ri ro la chn ............................................................................... 35 2.5. Li th cnh tranh ................................................................................... 35 3. i vi hot ng sn xut kinh doanh ...................................................... 35 3.1. Trong cng tc hoch nh chin lc .................................................... 35 3.2. Trong qu trnh thc hin chin lc ..................................................... 36 CHNG II ..........................................................................................................39 THC TRNG XY DNG VN HA DOANH NGHIP V S TRNG TN V PHT TRIN TI CC DOANH NGHIP VIT NAM .........................39 I. Nhn thc v VHDN trong cc doanh nghip Vit Nam .................................. 40 1. thc v VHDN ca doanh nghip Vit Nam .......................................... 40 1.1. thc v s tn ti ca vn VHDN. ................................................. 40 1.2. thc v vai tr ca VHDN .................................................................. 41 2. Mc u t cho VHDN ......................................................................... 42 II. Khi qut VHDN Vit Nam............................................................................... 43 1 VHDN Vit Nam nhn t nh hng ca vn ha dn tc ............................ 43 2 VHDN Vit Nam nhn t nh hng ca mi trng kinh doanh ................. 49 2.1. Tc ng tch cc .................................................................................... 49 2.2. Tc ng tiu cc .................................................................................... 50 III. Nhn nh chung v VHDN Vit Nam di gc nhn ca cc doanh nghip trng tn ...................................................................................................... 51 1 Vai tr ca VHDN trong nh hng chung .................................................. 51 3. Quan im v sc mnh ca VHDN i vi cng tc qun l .................. 52 4. Quan im v sc mnh ca VHDN i vi hot ng sn xut kinh doanh 53 5. nh gi trin vng v nguy c trong cng tc xy dng VHDN v s pht trin v trng tn ca cc doanh nghip Vit Nam .................................... 54 CHNG III .........................................................................................................56 PHNG HNG V GII PHP XY DNG VN HA DOANH NGHIP V S TRNG TN V PHT TRIN CA DOANH NGHIP VIT NAM .....56 I. Phng hng xy dng VHDN Vit Nam ...................................................... 56 1 Pht huy nhng gi tr truyn thng tt p ca dn tc ............................... 56 2 Khai thc cc gi tr tinh thn thch hp trong doanh nghip Vit Nam ....... 56 3 Tip thu tinh hoa VHDN cc nc pht trin ................................................ 57 II. Bi hc t doanh nghip trng tn trn th gii .............................................. 58 1 Tp on Sony................................................................................................ 58 1.
III. Gii php xy dng VHDN ti Vit Nam ...................................................... 62 1. Gii php t pha Nh nc........................................................................ 62 2. Gii php t pha doanh nghip .................................................................. 63 2.1. Xy dng nguyn l thc hin ................................................................ 65 2.2. Trin khai thc t .................................................................................... 66 KT LUN ..........................................................................................................71
LI M U
1. Tnh cp thit ca ti Sau 20 nm i mi, b mt kinh t t nc c nhiu thay i. ng gp quan trng vo thnh cng chnh l h thng cc doanh nghip Vit Nam. Trong tng lai gn, yu cu xy dng cc doanh nghip trong nc vng mnh tr thnh ng lc cho pht trin kinh t t nc. Tuy nhin, nng lc ca cc doanh nghip Vit Nam hin nay cn rt nhiu hn ch v bt cp. S thua thit v ti chnh, cng ngh, hiu bit th trng, c bit l nng lc qun l lun l bi ton kh c li gii cho vic nng cao nng lc cnh tranh ca cc doanh nghip Vit Nam khi tham gia th trng quc t. Tr thnh thnh vin ca WTO, Vit Nam ang bc vo vn hi mi vi v vn nhng c hi ln thch thc tim n. Khi bo h ca Nh nc khng cn, cc doanh nghip Vit Nam phi ginh git tng khong th trng ni a mt cch trc tip vi cc tp on hng u th gii. Cc doanh nghip Vit Nam s tn ti v pht trin nh th no trong mi trng cnh tranh y khc lit nh th? Bi ton t ra cho doanh nghip Vit Nam thc t khng ch dng li vic lm th no c th tn ti ngn ngi ngay trn th trng ni a, m i hi i ng doanh nghip Vit Nam cn phi pht trin mt cch bn vng v lu di trong mi trng mi y bin ng. Nghin cu cc tp on pht trin hng u trn th gii, chng ti nhn thy rng cha kha ca s vng mnh bt ngun t vic khi dy tim nng ni ti kt hp vi kh nng thch ng nhanh nhy vi th trng ca doanh nghip. Trong iu ct li chnh l cng tc u t xy dng v pht trin vn ha doanh nghip-yu t m doanh nghip Vit Nam c nhiu tim nng nhng cha
pht huy tng xng vi chnh sc mnh ni ti ca doanh nghip v yu cu ca t nc trong giai on mi. Nhm mc ch lm r vai tr v sc mnh ca vn ha doanh nghip trong cng cuc xy dng v pht trin i ng doanh nghip vng mnh ca t nc, chng ti chn ti: Gii php xy dng vn ha doanh nghip v s trng tn v pht trin ca doanh nghip Vit Nam 2. Mc ch nghin cu ca ti - Lm r khi nim v vn ha, vn ha doanh nghip (VHDN) v cc yu t cu thnh, giai on pht trin v phng thc nhn bit VHDN. - Trnh by quan im v doanh nghip trng tn, c im, v c s xy dng mt doanh nghip trng tn. - Nu bt c s l lun v mi quan h bin chng gia vn ha v kinh doanh, vai tr ca VHDN i vi qu trnh hot ng ca cc doanh nghip. - Phn tch thc trng ca vn ho doanh nghip cng nhng tc ng ca vn ho doanh nghip n s pht trin ca cc doanh nghip. - xut khung gii php tng th xy dng v pht trin VHDN vng mnh trong cc cc doanh nghip Vit Nam. 3. i tng v phm vi nghin cu - i tng nghin cu ca ti l nhng vn mang tnh l lun v VHDN nh khi nim v cc yu t cu thnh VHDN, vai tr ca VHDN i vi s trng tn v pht trin ca doanh nghip. - Phm vi nghin cu ca ti gii hn vic phn tch lm r vai tr VHDN trong hot ng kinh doanh ca doanh nghip; nhng phng php, cch thc cc cng ty a quc gia xy dng v pht trin VHDN. 4. Phng php nghin cu - ti s dng phng php duy vt bin chng, duy vt lch s v cc phng php c th khc nh: iu tra x hi hc, kho st thc tin, phng php phng vn chuyn gia, phn tch - tng hp, so snh nh gi, m t v khi qut ho... phc v mc ch nghin cu. 5. Nhng im mi ca ti
- Ch ra vai tr quan trng ca VHDN trong s pht trin mang tnh bn vng v di hn ca doanh nghip. - S dng m hnh phn tch mi quan h bin chng gia vn ha v qu trnh hot ng v pht trin ca doanh nghip. - Trnh by chin lc tng th cho vic xy dng v pht trin mt mu hnh cho VHDN Vit Nam. 6. Kt cu ca ti Ngoi phn m u v phn kt lun, kt cu ca ti gm 3 chng: - Chng I: Tng quan v vn ha doanh nghip v quan im v doanh nghip trng tn - Chng II: Thc trng xy dng vn ha doanh nghip cc doanh nghip Vit Nam hin nay - Chng III: Phng hng v gii php xy dng vn ha doanh nghip trong cc doanh nghip Vit Nam
CHNG I TNG QUAN V VN HA DOANH NGHIP V QUAN IM V DOANH NGHIP PHT TRIN V TRNG TN
I. Tng quan v vn ha doanh nghip
1. Khi qut chung v vn ha Khi nim vn ha xut hin bt u t th k XVII. Vn ha ang dn c s quan tm ngy cng ln v ngi ta nhc n ch "vn ha" ngy cng nhiu. Tuy nhin, vic nh ngha mt khi nim tng chng quen thuc li l mt vn rt kh khn. iu th hin vn ha l mt khi nim tru tng, c ni hm ln v rt khc nhau. Chnh v th, Edouard Herriot nh ngha "Vn ha l ci cn li khi ta qun i tt c, l ci vn cn thiu khi ta c tt c." Theo cch nh ngha ny c th thy tm quan trng ca vn ha, tuy nhin li kh hnh dung v vn . Mt nh ngha khc l ca nh nhn chng hc E.B.Taylor: Vn ho l mt "phc hp bao gm cc kin thc, tn ngng, ngh thut, o c, lut php, phong tc cng nh mi kh nng v thi quen m con ngi vi t cch l thnh vin ca mt x hi tip thu c."1 Cng c cch nh ngha theo kiu khi qut ha vn nh trit hc Mc- Lnin: "Vn ho l tng hp cc gi tr vt cht v tinh thn do con ngi sng to ra, l phng thc, phng php m con ngi s dng nhm ci to t nhin, x hi v gio dc con ngi.".2 Nh vy, c th thy rng c rt nhiu nh ngha v vn ha. Song, cc nh ngha ny u c mt im chung l nhn mnh n mi quan h tng tc gia con ngi v mi trng. Tng hp nhng cch thc m con ngi tc ng v chu tc ng t mi trng cho s tn ti v pht trin ca mnh to thnh vn ha. Chnh v th, vn ha c mc ch gip con ngi tn ti v pht trin bng s thch ng v tc ng n mi trng.
1
Ths.Nguyn Hong nh, Gii php xy dng VHDN Vit Nam trong iu kin hi nhp khu vc v th gii, i hc Ngoi thng H ni, 2004 2 Gio trnh Trit hc Mac Lnin, NXB Chnh tr Quc gia, 2002
2. Khi nim v VHDN Vo u nhng nm 70 ca th k XX, sau nhng thnh cng rc r ca cc doanh nghip Nht Bn, cc cng ty trn th gii v c bit l M bt u ch tm hiu nguyn nhn dn n s pht trin thn k ny. T , cm t "corporate culture" vn ha doanh nghip (VHDN) c cc chuyn gia nghin cu, cc nh lnh o v qun l s dng ch mt trong nhng tc nhn ch yu cho s thnh cng ca cc cng ty Nht trn khp th gii. iu cng chng t rng, vic nghin cu VHDN bt ngun t yu cu l gii v p dng s thnh cng ca cc m hnh tn ti ch khng phi mt h thng l lun cha c s kim chng thc t. Theo chuyn gia ngi Php v doanh nghip va v nh, ng Georges de Saite Marie: "VHDN l tng hp cc gi tr, cc biu tng, huyn thoi, nghi thc, cc iu cm k, cc quan im trit hc, o c to thnh nn mng su xa ca doanh nghip".3 Cn J.P.Kotter & J.L.Heskett li cho rng: "VHDN th hin tng hp cc gi tr v cch hnh x ph thuc ln nhau ph bin trong doanh nghip v c xu hng t lu truyn trong thi gian di."4 Theo chuyn gia nghin cu t chc Edgar H.Schein: "VHDN (hay vn ha cng ty) l tng hp nhng ngm nh nn tng (basic underlying assumptions) m cc thnh vin trong cng ty hc c trong qu trnh gii quyt cc vn ni b v x l cc vn vi mi trng xung quanh."5 Nh vy, c th thy VHDN bao gm nhng yu t rt c th v quen thuc vi tng thnh vin trong doanh nghip (thi quen, hnh vi, biu tng, huyn thoi...). Mt khc, VHDN khng ch l php cng gp cc kha cnh ring l m l mt h thng nhng khi nim lin quan mt thit vi nhau. H thng ny c khi qut ha thnh nhng c trng c cc thnh vin trong doanh nghip thng nht v gip cho doanh nghip tn ti v pht trin (nim tin, ngm nh nn tng...) y s thng nht khi nim v VHDN nh sau: VHDN l h thng nim tin, gi tr v chun mc gii quyt vn c xy dng trong qu trnh hnh
3 4
Nghin cu cc doanh nghip va v nh - NXB ng Nai - 1996 Kotter, J.P. & Heskett, J.L., Corporate Culture and Performance, New York, The Free Press, 1992 5 Edgar H. Schein , Corporate Culture and Leadership, Jossey Bass Publisher , San Francisco
thnh v pht trin ca doanh nghip, v c th hin trong cc hnh thi vt cht, phi vt cht v hnh vi ca cc thnh vin.6 3. Cc thnh phn ca VHDN M hnh ca Edgar H.Schein chia VHDN thnh cc lp khc nhau, sp xp theo th t phc tp v su sc khi cm nhn cc gi tr vn ha ca doanh nghip. C th ni y l cch tip cn ht sc c o, i t hin tng n bn cht ca vn ha thng qua cc b phn cu thnh ca n: C th cc lp ca VHDN c m t nh sau7:
Cc gi tr c th hin (Espoused Values)
Hnh 1.1: Cc lp ca VHDN (Levers of culture)
3.1.
Cc thc th hu hnh(Artifacts)
y l s th hin r rng, d thy nht ca VHDN. N bao gm tt c cc hin tng m mt ngi mi c th nhn, nghe, cm thy khi tip xc vi vn ha ca mt doanh nghip. Mt vi thc th hu hnh c bn gm: lg, kin trc v din mo ca doanh nghip, ngn ng, cc so snh n d, l k nim Lg(Logo)
6 7
Andrew Brown, Organisational Culture, Pitman, 1998. Edgar H. Schein , Corporate Culture and Leadership, Jossey Bass Publisher , San Francisco
Lg th hin hnh nh tru tng nhng c ngha c ng v bao qut nht v doanh nghip. y c th gi l ti liu u tin khi tip cn vi vn ha ca doanh nghip. Kin trc v din mo (Architecture & Identity) y l mt c im nhn dng b ni kh d dng v doanh nghip. Din mo v kin trc doanh nghip cng th hin t tng ca cc nh lnh o, tnh truyn thng hoc tnh hin i, cng nh nng lc ti chnh ca doanh nghip. Trong x hi hin i, cc doanh nghip thng s dng yu t ny khng nh uy th trc cc i th, i tc v cng ng ngi tiu dng. Ngn ng (Language) Ngn ng thng ngy khng n gin ch l cng c giao tip, n cn l yu t c s nhn thc th gii. N gip nhn bit cch tip cn, xc nh cch thc hiu doanh nghip hot ng nh th no. Ngn ng ca doanh nghip cn bao gm nhng bit ng m ch nhng thnh vin trong doanh nghip c th hiu. Bi vy y c th coi l mt du hiu c sc ca VHDN. V d: Ngn ng ting lng trong Microsoft: - Dogfood (thc n cho ch): t c cc lp trnh vin dng ch nhng phn mm b li, phn mm khng hon chnh bn nhng s dng trong ni b. - Selftoast (t nng mnh ln): mu thun vi chnh mnh - Vaporware (mn hng o bng hi nc): mt sn phm khng bao gi c mang ra bn v mt l do no . Cc so snh n d (Metaphors) Cc so snh n d l vic gn t ng vi s vt, hin tng m khng theo ngha en. Cc so snh n d c mt sc mnh v mt ngha khi truyn t cc tng v c s dng ph bin trong doanh nghip. L k nim (Ceremony) Cc l k nim thng c xem nh s tn vinh VHDN, cc hot ng vn ho tp th gip gi nh v cng c gi tr vn ho. Cc s kin ny thng c t chc thng qua cc hot ng x hi nhm em li li ch cho khn thnh gi.
10
Ni tm li, im quan trng nht ca lp thc th hu hnh l rt d quan st nhng rt kh gii on. S rt nguy him nu suy on nhng ngm nh ca mt doanh nghip ch t s quan st cc thc th hu hnh. Bi nh th, nhng ngm nh s b hiu sai lch qua quan im v cm xc ca c nhn ngi quan st. V d, mt doanh nghip c rt nhiu hnh vi khng c tnh th tc i km mt c ch lng lo s b xem l lm n khng hiu qu, nu ngi quan st cho rng tnh cht khng th tc l th hin s lung tung v khng hot ng. Mt khc mt doanh nghip c qu nhiu th tc c th b xem l thiu sng to nu quan im ca ngi quan st l th tc gn vi hnh chnh v s chun ha. 3.2. Cc gi tr c th hin (Espoused Values)
Lp th hai l cc gi tr c th hin. Gi tr xc nh nhng g c ngh l phi lm, nhng g c cho l ng hay sai. Gi tr c phn chia lm hai loi. Loi th nht l cc gi tr tn ti sn ngay trong doanh nghip mt cch cch khch quan v hnh thnh t pht. Loi th hai l cc gi tr m lnh o mong mun doanh nghip mnh c v xy dng tng bc. Cc gi tr c th hin l nhng nguyn tc, gi tr c cng b cng khai v cc thnh vin n lc thc hin t c nh: tm nhn, s mnh, gi tr ct li, trit l... Tm nhn (Vision) Bc u tin trong vic thit lp cc mc tiu v nhng vic cn u tin l t xc nh r t chc s nh th no ti mt s thi im trong tng lai, l thit lp tm nhn. Tm nhn l trng thi trong tng lai m t chc n lc t ti. Tm nhn cho mc ch chung dn n hnh ng thng nht. Thut ng "tm nhn" m ch mt hnh nh, mt vin cnh tng lai ca t chc trong trung hoc di hn, thng l 10, 20 hoc thm ch 50 nm vi mt tm nhn nh hng n ton b t chc. Tm nhn ca doanh nghip mun xy dng trc tin v phi c thng bo n tt c cc thnh vin trong doanh nghip. Cc b phn ca doanh nghip sau s c th ho cc mc tiu, cc cch v phng tin t c tm nhn. Tm nhn ca tp on General Motors: "ng u ngnh ch to phng tin giao thng Hoa K - quc gia hng u th gii v cht lng, gi thnh v kh nng lm va lng khch hng
11
S mnh (Mission) S mnh gii thch l do ti sao t chc tn ti: Mc ch ca t chc? Ti sao? T chc lm g? Phc v ai? Nh th no?Vic xc nh ng s mnh ca doanh nghip trong tng giai on nht nh c ngha quyt nh ti s sng cn ca doanh nghip. S mnh ca Panasonic: V vai tr ca chng ti l nhng nh cng nghip, nn chng ti s hin dng bn thn mnh cho tin b v pht trin x hi, cho cuc sng tt p ca tt c mi ngi, bng cch lm tng cht lng cuc sng trn th gii thng qua nhng hot ng kinh doanh ca chng ti. Gi tr ct li (Core Values) Gi tr ct li trong doanh nghip l nhng iu tinh tu c cht lc v cng nhn; c tc ng mnh m v c tnh nh hng hnh vi, thi , ng x c nhn trong doanh nghip v l nn mng cho tm nhn. Gi tr ct li ging nh mt thc o ca chun mc hnh vi, nh hng chng ta hnh ng nh th no nht qun vi s mnh, ng iu vi l trnh hng ti tm nhn. Gi tr l gi tr ct li khi: (1) l nim tin ng nht trong ton t chc, (2) c cc tiu chun v chun mc tng ng, (3) b cm thy e ngi khi khng c a vo cng vic, (4) mang tnh bn vng, ci cui cng c gi li, (5) c cc giai thoi, l nghi, hoc cc cu chuyn cng c cho s tn ti. Gi tr ct li ca Honda: Tn trng c nhn Ba nim am m (am m mua, am m bn, am m sng to) Trit l kinh doanh (Business Philosophy) Trit l kinh doanh l ct li ca doanh nghip, to ra phng thc pht trin bn vng ca n. Trit l kinh doanh vch ra s mnh, tm nhn, l mt h thng cc gi tr c tnh php l v o l nh hng v to nn phong thi ca doanh nghip. N c cc nh qun l Nht Bn coi l mt ngun ti sn v hnh nhng li c tc dng v cng to ln. Cn nh khoa hc M, Robert Shook th cho rng: Mt trit l kin nh vng vng cui cng s quyt nh tnh v i ca mt cng ty Trch trit l kinh doanh ca Honda:
12
Cc gi tr: Tn trng c nhn, Ba nim am m (am m mua, am m bn, am m sng to) Cc nguyn tc ca cng ty: C tm nhn tng th, ch chuyn cung cp cc sn phm c cht lng tt nht vi mt gi thnh hp l, m bo s hi lng ca ngi tiu dng trn khp th gii. Nh vy, nhng gi tr c th hin ca doanh nghip c vai tr nh hng v a doanh nghip ti thnh cng. Tuy nhin, nu nhng gi tr ny khng c hiu v thc hin nht qun trong doanh nghip th cng ch dng li l thuyt m thi. 3.3. Ngm nh nn tng(Basic Underlying Assumptions)
Cp th ba l cc ngm nh nn tng - lp su nht ca VHDN. l cc nim tin, nhn thc, suy ngh v xc cm c coi l ng nhin, n su vo tim thc mi c nhn trong doanh nghip. iu th v l cc ngm nh nn tng ny ging nh cc tin , lp lun chung cho tt c thnh vin trong mt doanh nghip, thm ch v th h thy rng nhng gi thuyt khc tht kh tin v kh chp nhn. V d: nu ti mt doanh nghip mang tnh c nhn ch ngha th vai tr c nhn s t ln hng u. Lc , tht kh thuyt phc cc thnh vin v tinh thn lm vic ng i hay s hy sinh li ch bn thn cho ngi khc. Cng chnh v th, cc ngm nh ny l nn tng cho cc gi tr v hnh ng ca mi thnh vin. E.Schein8 a ra mt h thng cc loi hnh v gi tr ngm nh vi su loi nh sau: Ngm nh v bn cht thc t v s tht (The nature of reality and truth) Nhng ngm nh ny xc nh ci g l tht v khng tht, ci g l s kin trong lnh vc t nhin, ci g l s kin trong lnh vc x hi? L phi cui cng s c quyt nh nh th no? Chn l c c bc l v khm ph ra hay khng? Mt iu c bn trong mi VHDN l h thng ngm nh v nhng g l s tht v lm sao khm ph hoc quyt nh u l s tht. Cc ngm nh ny tp trung vo l gii lm th no quyt nh u l thng tin thch hp v suy on t nhng thng tin ra sao. V d: Cch ni ca ngi M mang tnh r rng, c th hn ngi Nht rt nhiu. Cn trong cch ni ca ngi Nht hm cha nhiu n v ph thuc tng bi
8
Edgar H. Schein, Organizational Culture and Leadership,1992, Jossey Bass

13
cnh. Trn thc t, do khng hiu iu ny dn n nhiu s hiu lm trong cc cuc giao dch gia ngi M v ngi Nht. Ngm nh v bn cht ca thi gian (The nature of time) Nhng ngm nh ny nh ngha thi gian mt cch c bn. Thi gian l g, n c o lng nh th no, c my loi thi gian v tm quan trng ca thi gian i vi VHDN? V d: Xt s nh hng thi gian hay mc quan tm n qu kh, hin ti hoc tng lai. C mt s doanh nghip ch quan tm n qu kh. Quan im ca h l:"Vic g tt trong qu kh th chc chn s tt trong hin ti v tng lai." iu ny s rt nguy him nu cng ty nm trong mt mi trng bin i khng ngng, khi nhng cch thc c s mau chng tr nn li thi v c th a doanh nghip n ph sn. Mt s cng ty khc qu ch trng n hin ti, do h ch tp trung vo nhng li ch v nhim v trc mt. Thng thng, phng k hoch trong nhng doanh nghip ny dng li mc hnh thc, khng pht huy c vai tr nh hng. Bn cnh cng c nhng cng ty hng n tng lai. Cch thc lm vic ca h l nh ra nhng mc tiu trong tng lai v sau lp k hoch v nhim v cho hin ti thc hin c nhng mc tiu . Ngm nh v bn cht ca khng gian (The nature of space) y l nhng ngm nh xc nh v khng gian v s phn loi khng gian. Khng gian s c phn phi v s hu ra sao? ngha biu tng ca khng gian xung quanh mt ngi, ngha ca ngn ng c th, khong cch ng gia hai ngi biu hin s thn mt trong mi quan h ca h nh th no? V d: Ngi phng Ty ci m hn ngi phng ng, do khong cch trong giao tip ca ngi phng Ty thng rt ngn hn so vi ngi phng ng. Bi th, mt khong cch ng nht nh c th khin ngi phng Ty hiu lm l s lnh lng, nhng cng c th khin ngi phng ng e ngi v coi l s tht th. Ngm nh v bn cht con ngi (The nature of human nature) Nhng ngm nh ny nh ngha con ngi l g, bn cht con ngi l tt, xu hay trung tnh? Con ngi c th hon ho c hay khng?
14
V d: Trong mt s t chc con ngi c cho l li nhc, trong khi mt s t chc li cho rng bn cht ca con ngi l mang tnh t thc y cao. Cng t m cc nh lnh o c nhng cch qun tr nhn s khc nhau. Nu coi bn cht con ngi l li nhc th cn qun l nhn vin bng k hoch, k lut cht ch, nghim khc, pht nhiu hn thng anh ta s hi v lm vic chm ch. Nu coi bn cht con ngi l mang tnh t thc y cao th cn qun l anh ta bng cch a ra nhng mc tiu y trin vng, tng cng khuyn khch nhn vin ham mun cng hin bn thn cho doanh nghip. Ngm nh v bn cht ca hot ng con ngi (The nature of human activity) Nhng ngm nh ny xc nh nhng g l ng con ngi hnh ng trong mi quan h vi mi trng xung quanh. V d, mc no th c coi l ch ng hoc b ng? Th no l lm vic, th no l chi? V d: phng Ty, ngm nh chi phi l con ngi nn ng h s ch ng v h cn l ngi c kh nng t c cc mc tiu c giao ph. Ngc li, phng ng, ngi ta tin nh mnh hn khi thc hin cng vic. Ngm nh v bn cht nhng mi quan h gia con ngi vi con ngi (The nature of human relationships) Nhng ngm nh ny xc nh ci g l ng n cho con ngi thc hin trong quan h vi nhng ngi khc, ng thi ngm nh ny cng phn loi u l quyn lc u l tnh yu. Cuc sng l u tranh hay hp tc, l ch ngha c nhn hay ch ngha tp th hay ch ngha cng cng? Nhng xung t nn gii quyt ra sao v cc quyt nh cn a ra nh th no? Quyn lc c chuyn giao theo cha truyn con ni, theo s ng lng nht tr, theo lut hay theo uy tn? V d: Mt s t chc ng h ch ngha c nhn trong khi cc t chc khc li ng h s hp tc v hot ng tp th. Mt s t chc th tp quyn nhng s khc li dn ch. Tm li, VHDN ca mt doanh nghip s gm c ba lp tng tc qua li ln nhau: cc thc th hu hnh, nhng gi tr c th hin v nhng ngm nh nn tng. iu quan trng nht ca VHDN l nhng ngm nh nn tng c mc nhin cng nhn trong doanh nghip. Nn vn ha s c t biu hin qua nhng thc th hu hnh c th quan st thy v qua nhng gi tr c th hin. Mt iu cn khng nh l nhng thc th hu hnh rt d quan st nhng rt
15
kh suy on, nhng gi tr c th hin i khi ch l nguyn vng hoc mang tnh duy l. Bi th, hiu v VHDN cn i su vo nhng ngm nh nn tng v cn hiu qu trnh no a n nhng ngm nh nh vy. 4. Cc yu t nh hng ti s hnh thnh v pht trin ca VHDN Qu trnh hnh thnh v pht trin VHDN l mt qu trnh lu di v chu s tc ng ca nhiu yu t. Nu trong t nhin, s tin ha ca loi vt chu s tc ng ca yu t di truyn v mi trng sng. Xt trong h thng tng th th VHDN cng chu tc ng ca hai yu t: Th nht l cc yu t mang tnh di truyn: vn ha dn tc (VHDT), vn ha kinh doanh (VHKD), Vn ha nhm, vn ha doanh nhn. Th hai l iu kin mi trng kinh doanh. Vic lm r mi quan h gia cc i tng ny s to iu kin thun li hn rt nhiu cho vic nghin cu cc vn tip theo. 4.1. Tc ng ca nhng yu t mang tnh di truyn Vn ha dn tc VHDT l khi nim bao trm ln tt c. Thng thng, khi cp n khi nim vn ha, chng ta ngm hiu chnh l VHDT, v d: vn ha Vit Nam, vn ha Nht Bn, vn ha Trung Quc... Cng ging nh vn vt sinh ra u thuc v mt mi trng nht nh, vn ho ca mi doanh nghip cng l mt phn ca vn ho quc gia. Trong qu trnh i ln ca doanh nghip, nn vn ha quc gia lun tc ng mt cch trc tip hay gin tip v trn nhiu phng din khc nhau ti vn ho ca doanh nghip. iu l gii ti sao li c s khc nhau gia VHDN phng Ty v VHDN phng ng, VHDN ca nhng nc o Hi vi VHDN ca nhng nc theo o Kit hay o Pht... VHDT tc ng ti s hnh thnh v pht trin VHDN bng vic to ra nhng nt c trng cho cc biu hin mang tnh cht mc nh ca VHDN nh: mc phn cp quyn lc trong doanh nghip, tinh thn tp th trong doanh nghip, bnh ng nam n... Vn ha nhm Vn ha nhm hay cn gi l tiu vn ha (sub-culture) c hiu n gin l nhng m hnh hnh vi ca nhng n v nh hn trong doanh nghip (nh phng ban, t i hay nhng ekp lm vic phi chnh thc).
16
Vn ha nhm tn ti "tng i c lp" so vi vn ha ca cng ty. Tng i c lp y c hiu l v c bn, nhng s mnh, tm nhn, hay gi tr ct li ca cc tiu vn ha l ng nht vi vn ha ca cng ty. Tuy nhin, trong qu trnh hot ng, do i hi ca tnh cht cng vic v mi trng lm vic, trong nhm hnh thnh nhng ngm nh nn tng khc nhm to iu kin cho nhm hot ng thun li v hiu qu hn. Nhng cng cn khng nh rng, nhng ngm nh ny khng i ngc hay lm cn tr vn ha chung ca cng ty. Vai tr ca nh sng lp, ngi tr ct Ngi tr ct y c th l nhng nh lnh o, nhng ngi sng lp hoc nhng ngi c vai tr c bit quan trng trong s thnh cng hay trong nhng bc ngot, nhng bc nhy vt ca cng ty. Chnh nhng ngi sng lp hay nhng nh lnh o k nhim v i ng c vn ca h gp phn to ra nhng nt vn ho c trng ring cho doanh nghip ca mnh. Nhng nhn vt sng lp hay ch cht ny, bng kh nng nhn xa trng rng v nhng kht vng ca mnh, xc nh tm nhn v s mnh cho doanh nghip. T , cng vi cc thnh vin khc xy dng nn h thng gi tr ct li, nhng chun mc, thc o cho mi hnh ng trong doanh nghip. l nhng nt c trng ring ca tng doanh nghip. Thc t cho thy, nhng cng ty hng mnh trn th gii nh Sony, Boeing c th to ra nhng bc t ph v t ti nh vinh quang nh ngy nay mt phn rt ln l nh vo tm nhn xa trng rng, ng kinh ngc ca cc nh lnh o.
17
Qu kh
Hin ti
Tng lai
Dn tc
Dn tc
Dn tc
Mi trng TN & XH
Doanh nghip
Doanh nghip
Doanh nghip
Mi trng kinh doanh
Nhm/ C nhn
Nhm/ C nhn
Nhm/ C nhn
Mi trng Sng
Hnh 1.2:Vn ha doanh nghip v h thng9 Khi xem xt cc nhn t mang tnh h thng tc ng n VHDN, ngi ta cn lu n chiu thi gian. Hnh 1.29 l mt m hnh h thng cho php xem xt s nh hng ton din ca cc nhn t mang tnh k tha v di truyn ti VHDN. 4.2. Tc ng ca mi trng kinh doanh
Loi hnh hot ng v mi trng kinh doanh c tc ng rt ln ti s hnh thnh v pht trin VHDN. Thm ch, theo Deal v Kennedy: Mi trng kinh doanh chnh l yu t nh hng ln nht ti s hnh thnh ca VHDN10. Tht vy, nhng vn m doanh nghip i mt nh loi sn phm, i th cnh tranh, khch hng, cng ngh, chnh sch u c trng bi mi trng hot ng ca doanh nghip. thnh cng yu cu doanh nghip phi tp trung vo mt s hot ng nht nh. Trong lnh vc cng ngh l nghin cu v pht trin, trong lnh vc thng mi l ngh thut bn hng, trong sn xut l lin tc ci tin v ct gim chi ph V vy, mi trng kinh doanh quyt nh nhng hot ng doanh nghip phi trin khai t thnh cng. Do , mi trng kinh
9
Nguyen Huy Hoang, Building Corporate Culture, Tam Viet Group, 2005 ti SVNCKH, Gii php xy dng v pht trin VHDN Vit Nam trong tin trnh hi nhp kinh t quc t, i hc Ngoi thng H Ni, 2004.
10
18
doanh khng nhng to ra nhng thng l, nguyn tc, cch thc x l cng vic ring m cn to ra h thng quan nim, nim tin c trng dn ti hnh thnh nn vn ha khc nhau gia cc ngnh. 5. Cc giai on hnh thnh v pht trin ca VHDN 5.1. Giai on hnh thnh
Trong giai on u, doanh nghip phi tp trung to ra nhng gi tr vn ha khc bit, cng c nhng gi tr v truyn t cho nhng ngi mi (hoc la chn nhn lc ph hp vi nhng gi tr ny). Nn vn ha trong nhng doanh nghip tr thnh t thng c k tha mau chng ch yu do ngi sng lp ra n vn tn ti v chnh nn vn ha gip doanh nghip khng nh mnh v pht trin trong mi trng y cnh tranh. Chnh v vy, trong giai on ny, vic thay i VHDN him khi din ra, tr khi c nhng yu t tc ng t bn ngoi nh khng hong kinh t khin doanh s v li nhun st gim mnh, sn phm ch lc ca doanh nghip tht bi trn th trng... Khi , qu trnh thay i s din ra nu nhng tht bi ny lm gim uy tn v h b ngi sng lp - nh lnh o mi s to ra din mo VHDN mi. 5.2. Giai on pht trin
l khi ngi sng lp khng cn gi vai tr thng tr hoc chuyn giao quyn lc cho t nht hai th h. Doanh nghip c nhiu bin i v c th xut hin nhng xung t gia phe bo th v phe i mi (nhng ngi mun thay i VHDN cng c uy tn v quyn lc ca bn thn). iu nguy him khi thay i VHDN trong giai on ny l: nhng "c im" ca ngi sng lp qua thi gian in du trong nn vn ha, n lc thay th nhng c im ny s t doanh nghip vo th thch: nu nhng thnh vin qun i rng nn vn ha ca h c hnh thnh t hng lot bi hc c kt t thc tin v kinh nghim thnh cng trong qu kh, h c th s c thay i nhng gi tr m h thc s vn cn n. S thay i ch thc s cn thit khi nhng yu t tng gip doanh nghip thnh cng tr nn li thi do thay i ca mi trng bn ngoi v quan trng hn l mi trng bn trong. Khi , s cn n s sng sut v dng cm ca ngi lnh o ro ra nhng gi tr mi, thay th cho nhng gi tr c khng cn ph hp na.
19
5.3.
Giai on chn mui v nguy c suy thoi
Trong giai on ny, doanh nghip khng tip tc tng trng na do th trng bo ha hoc sn phm tr nn li thi. S chn mui khng hon ton ph thuc vo mc lu i, quy m hay s th h lnh o ca doanh nghip m ct li l phn nh mi quan h qua li gia sn phm ca doanh nghip vi nhng c hi v thch thc ca mi trng hot ng. Mc lu i cng ng vai tr quan trng trong vic thay i VHDN. Nu trong qu kh, doanh nghip c mt thi gian di pht trin thnh cng v hnh thnh c nhng gi tr vn ha, c bit l nhng ngm nh nn tng ca ring mnh th s rt kh thay i, v nhng gi tr ny phn nh nim t ho v lng t tn ca c tp th. Tm li, vic thay i VHDN thng kh khn v khng th trnh khi nhng mt mt, c bit trong trng hp doanh nghip c mt nn vn ha kh lu i v thnh cng. iu cn lu y l: Khng ch khi doanh nghip ri vo thi k suy thoi mi cn phi thay i nhng gi tr VHDN, m ngay c trong cc thi k hnh thnh hoc pht trin ca mnh, doanh nghip cng cn ch ti vic i mi v hc hi nhng gi tr vn ha khc. V mi trng hot ng v i th cnh tranh ca doanh nghip lun thay i khng ngng, vic t i mi mnh s lm cho doanh nghip trnh b tt hu v c th pht trin lu di. 6. Phng php xc nh VHDN Qua thi gian vn ha li tc ng v cng to ln ln cc hot ng ca doanh nghip. Cc nh lnh o v qun l c th d on c nhng thay i VHDN do nguyn nhn bin i cc yu t tc ng; hay chuyn i giai on pht trin ca VHDN gy ra, t a ra nhng cnh bo sm cho thnh vin ca mnh trc nhng nh hng tiu cc t vn ha. Terrence E. Deal v Allan A. Kennedy a ra phng php xc nh VHDN qua 2 bc: Bc 1 thc hin quy trnh nhn bit VHDN bt u t b thc th hu hnh v sau i vo chiu su hng ti nhng ngm nh nn tng ca doanh nghip11. Bc 2, da trn c s nhng phn tch ca chng 1 chng ta xc nh loi hnh VHDN12 vi nhng c trng c xc nh.
11 12
Terrence E D & Allan A K, The Rites and Rituals of Corporate Culture, Basic Book, 2000, page 129 H thng phng php ny s c s dng nh gi VHDN trong chng II
20
6.1.
Bc 1 Thc hin quy trnh nhn bit

Ni dung & ngha iu kin vt cht nh tr s, thit b, trang phc, l bn sc ca VHDN. Nghin cu nhng yu t ny gip ta nhn bit c trng ca VHDN. Nhng doanh nghip c nn vn ha nhn thc r s quan trng ca nhng gi tr v con ngi trong t chc v thng xuyn qung b iu ny vi th gii. Xem xt nhng bn bo co hng nm, hng qu trong mt thi gian s cho thy nhng gi tr tng i chc chn v chiu hng trong nhng ngm nh ca doanh nghip. Tip xc u tin khi bc vo mt doanh nghip khu vc l tn. Trang trng hay thn mt, thoi mi hay kh chu cho d l nh th no, cng phn nh nhng gi tr ca VHDN. Giao tip vi cc thnh vin trong doanh nghip s cho thy thc ca h i vi cc gi tr, n tng i vi ngi hng, hay l nhng cm nhn ca h v i sng doanh nghip i tng Thc th hu hnh
Phng php Nghin cu cc iu kin vt cht
Nghin cu nhng iu DN ni v vn ha ca mnh
Cc gi tr c th hin
Xem xt cch n tip ngi mi n
Cc gi tr c th hin
Phng vn cc thnh vin trong doanh nghip
Cc gi tr c th hin
Quan st nhn vin Nhng gi tr quyt nh hnh vi ca ngi nhn vin. So snh vi nhng g h ni v lm l phng php s dng thi gian hiu qu nh gi tnh kt dnh gia cc tng trong vn ha. Nhn bit qu trnh DN nh gi da trn nng lc, hiu qu lm vic, thm nin hay trung thnh. Nim tin trong vn ha thng tin ca * ch yu c xy dng da trn s nhn thc ca cc nhn vin thnh vin v nhng vn c coi trng. Xc nh thi gian ti v ca mt nhn s - c bit l cc nh qun l cp Thm nin cng tc cng l mt tiu ch nh gi vn ha. Thm nin ngn c ngha nhn vin c ng lc vn ti nhng thnh cng mau chng, v s lun chuyn ti v tr khc sau mt thi gian.
Ngm nh nn tng
Ngm nh nn tng
Ngm nh nn tng
21
trung** Ch ti nhng cu chuyn, giai thoi trong doanh nghip*** Nhng cu chuyn c nhiu ngi k c ngha c bit. iu th hin suy ngh v nim tin ca nhn vin trong nn vn ha. Ngm nh nn tng
Lu : nh gi VHDN l mt vic cc k kh khn v VHDN thng kh thy v d nhm ln v tiu ch nh gi. Nhng ngm nh khng ni ra hay khng vit ra th cng kh nh gi. V vy cc bc *; **; *** thng c s dng khi doanh nghip t nh gi v VHDN ca mnh. 6.2. Bc 2 Xc nh loi hnh vn ha doanh nghip
Da trn nhng nh gi v c im VHDN bc 1 xc nh loi hnh VHDN.

Loi VHDN VHDN ca nhng siu sao (The tough-guy, macho culture) c im im mnh im yu
y l th gii ca nhng - Khuyn khch doanh - Khng nh gi ngi theo ch ngha c nghip mo him c hiu qu trong nhn. thnh cng. di hn. H l nhng ngi mo - Hi p nhanh chng. him cao v mun nhn phn hi nhanh chng v nhng g mnh lm. - Thiu s hp tc, cnh tranh gay gt gia cc c nhn. - Khng c kh nng hc t nhng sai lm.
Vn ha lm ht sc, chi ht mnh (The work hard/play hard culture)
Mi trng mang tnh vui - To ra mt khi lng - Dn n nhng hnh v v thin v hnh ng. sn phm rt ln trong ng mt tp trung hoc thiu suy ngh. Thnh vin l nhng ngi thi gian ngn. kh mo him v mong - Rt thch hp vi mun c hi p nhanh nhng ngi thuc mu chng. hnh ng v mun nhn phn hi nhanh. - Thch hp vi ngi tr tui, thch hnh ng v ham mun th hin. - Tm nhn ngn hn - Ch coi trng kt qu m khng ch ti nguyn nhn.
Vn ha thn
y l loi vn ha chp - a n nhng s ci - Phn ng chm, d

22
trng (Bet-yourcompany culture)
nhn ri ro cao, thn trng khi quyt nh nhng mt nhiu thi gian nhn c hi p.
tin v sng to mang b nh hng bi tnh t ph. nhng thay i bt - Tn ti trong thi gian thng di
Vn ha hnh chnh, th tc (The process culture)
Thi gian nhn hi p - Cng vic c sp xp - Cng knh trong mi chm. theo trt t v c th d trng hin i. Vn ha mang tnh th tc on trc. hnh chnh (bureaucracy)
khm ph v xy dng VHDN vng mnh, iu kin tin quyt l s thu hiu v c im trong vn ha ca doanh nghip. Trn c s nhn bit VHDN hin ti, chng ta xy dng mt tm nhn doanh nghip trong tng lai v VHDN ca n. T xc nh l trnh thay i v b sung nhng gi tr VHDN hin ti. y chnh l phng php tng th xy dng VHDN s dng trong ti.
23
II. Quan im v doanh nghip trng tn

1. Khi nim William R.Hewlett, ng sng lp cng ty HP tng ni: Khi nhn li cuc i lm vic ca mnh, iu ti c th t ho l vic gip to ra mt cng ty m vi nhng gi tr, thc tin v thnh cng ca n gy ra mt nh hng to ln ln cch iu hnh cc doanh nghip trn th gii. V ti c bit t ho rng ti ang b li pha sau mt t chc ang tip tc pht trin v ng vai tr nh mt hnh mu trong thi gian di na sau khi ti ra i 13 Trn th gii ang tn ti nhng HP, Procter & Gamble, nhng doanh nghip m uy tn v sc nh hng ca h bao trm ton cu v mc d tri qua nhiu giai on thng trm khc nhau nhng n nay vn l nhng doanh nghip hng u trn th gii. Chng ta gi l nhng Doanh nghip Pht trin Trng tn. Doanh nghip trng tn l nhng t chc hng u trong lnh vc kinh doanh ca h, c rng ri cc doanh nghip trong ngnh cng nhn v to ra nhng tc ng to ln ti th gii xung quanh trong mt thi gian di 14 Tt c nhng nh lnh o, d l c uy tn hay c tm nhn, cui cng cng cht i; tt c nhng sn phm v dch v, d l nhng tng li lc - rt cuc cng li thi. Thm ch, ton b th trng c th li thi v bin mt. S trng tn y khng c ngha l mi mi, m l hnh nh v nhng doanh nghip vn pht trin thnh vng trong thi gian di, tri qua nhiu i sn phm v nhiu th h lnh o khc nhau. 2. c im nhn bit cc Doanh nghip trng tn xc nh c nhng doanh nghip c coi l trng tn, James C. Collins v Jerry I. Porras a ra h thng nh gi gm 5 tiu ch: - Hiu qu hot ng - Uy tn thng hiu
Thi gian
Qun l
Hiu qu hot ng
DN Pht trin Trng tn
Thng hiu
13
Collins JC & Porras JI, Build to Last, Happer Collins, 1997, page 1 cng ng 14 Collins JC & Porras JI, Build to Last, Happer Collins, 1997, page 1
ngha
Kinh doanh
24
Hnh 1.4: Tiu ch nh gi DOANH NGHIP TRNG TN
- ngha vi cng ng - Cng tc qun l - Hot ng kinh doanh - Thi gian hot ng. Da trn nhng tiu ch ny, tc gi ca cun sch ni ting Build to Last a ra danh sch 18 Doanh nghip trng tntrn th gii, nh: CitiCorp; Procter & Gamble; Sony, IBM; (Danh sch chi tit c gii thiu trong Ph lc 1). 2.1. Hiu qu hot ng
Doanh nghip trng tn l nhng t chc hng u trong lnh vc kinh doanh ca h. Nu so snh vi cc doanh nghip tng ng v hiu qu hot ng (l nhng cng ty tn tui c cng thi gian thnh lp, ngnh ngh hot ng nh: General Motor; Kenwood, Columbia ) cc Doanh nghip trng tn cng phi tri qua rt nhiu thng trm, kh khn trong lch s nhng h hi sinh mt cch phi thng. Chng ta c th thy iu ny qua lch s cc cng ty nh: Walt Disney phi i mt vi mt cuc khng hong v tin mt nm 1939, sau ti trc nhng nm 1980 li i mt vi nguy c b st nhp sau khi sp th trng chng khon; Boing gp phi nhng kh khn nghim trng vo gia nhng nm 1930, sau l 1940 v li mt ln na trong nhng nm 1970 khi cng ty phi sa thi ti 60.000 cng nhn Tuy nhin, khi so snh mc doanh thu t u t chng khon chng ta thy rng: Nu c 1 USD v u t vo th trng chng khon, sau 74 nm, trung bnh chng ta nhn c 415 USD (415 ln l mc tng trng trung bnh ca th trng); 995 USD khi u t vo cho cc doanh nghip c em so snh, v s l 6,356 USD nu u t vo cc Doanh nghip trng tn. 2.2. Uy tn Thng hiu
Thng hiu ca nhng doanh nghip ny ph bin trn ton th gii trn ton th gii, n mc h tr thnh nhng hnh mu cho cc doanh nghip cng ngnh khc hc tp. Gn nh c tt c cc nh kinh doanh, cc nh t vn, nh bo uy tn u cng nhn v sc mnh ca h.
25
2.3.
ngha i vi cng ng
Yu t quan trng hng u trong lch s pht trin ca cc Doanh nghip trng tn chnh l quyt tm theo ui trit l ct li ca doanh nghip. i vi cc Doanh nghip trng tn th li nhun l iu kin cn thit cho s tn ti v l mt mc tiu quan trng ca doanh nghip, nhng khng phi l mc ch ca doanh nghip. Cc nh qun l Nht Bn cho rng: Li nhun ging nh oxi, thc n, nc v mu cho c th; chng khng phi l mc ch ngha ca cuc sng; nhng cuc sng s mt i nu thiu cc iu kin Chnh vi trit l ct li Kinh doanh l duy tr v ci thin cuc sng con ngi m cng ty Merck i ti quyt nh s dng ngn qu ca mnh phn phi min ph mt loi dc phm do cng ty sn xut iu tr cn bnh m nc sng (river blind), mt hnh ng lm thay i cuc sng cho hng triu ngi ngho trn th gii. 2.4. Cng tc qun l
Cc Doanh nghip trng tn u tri qua nhiu ln chuyn giao lnh o. S trng tn ca cc doanh nghip ny phn ln ph thuc vo kh nng duy tr v cng c vn ha ch khng phi l tm nhn xa trng rng ca cc nh lnh o. Vi cc Doanh nghip trng tn vic c nhng nh lnh o nhn xa trng rng khng phi l yu cu bt buc, trn thc t iu ny li gy ra bt li cho s pht trin lu di ca doanh nghip. Mt s gim c iu hnh (CEOs) li lc ca cng ty t ra khng ph hp vi hnh nh mt nh lnh o giu thnh tch v uy tn. Nhng bng vic tp trung vo thit k v duy tr tnh bn vng ca t chc, nhng nh lnh o ny li t c nhng kt qu vang di hn so vi cc gim c iu hnh khc. 2.5. Hot ng kinh doanh
Cc Doanh nghip trng tn u tri qua rt nhiu vng i sn phm v dch v. iu c bit l nhng sn phm ca cc Doanh nghip trng tn u to ra nhng bc ngot c bn trong cuc sng nhn loi. Hy tng tng, cuc sng nhn loi ny s nh th no nu thiu my bay Boeing 707 v 747; bt git Tide v x phng Ivory; Sc du lch v Card ca Amrerican Express; my tnh v my in laser ca HP; TV Trinitron ca Sony v my nghe nhc Walkman.
26
2.6.
Thi gian hot ng
Nhng doanh nghip ny u c thi gian hot ng rt di. Doanh nghip lu i nht l Citit Group c thnh lp t nm 1812, Procter & Gamble nm 1837 v tr nht l Sony v Wal Mart vi hn 60 nm tui (thnh lp nm 1945). 3. c trng ca VHDN trong cc Doanh nghip trng tn Da trn kt qu nghin cu trong 6 nm, vi 36 cng ty v hng trm nh nghin cu trn th gii, 2 nh khoa hc Collins JC & Porras JI khi qut bn cht ca s thnh cng ca 18 cng ty hng u th gii thnh mt m hnh v cng c sc. Yu t quan trng nht lm nn s trng tn ca cc doanh nghip ny, l bi cc cng ty ny xy dng v duy tr c nn VHDN gi l VN HA MNH (VHM), vi nhng c trng nh sau15: 3.1. Tnh tng th, nht qun trong vn ha mnh
VHM trc ht phi l mt tng th c kt cu thng nht v mnh m da trn cc thnh t: - Cc mc tiu/chin lc/chin thut/chnh sch - Cc qu trnh ni b/hot ng kinh doanh hng ngy/cng tc qun l - Cc h thng lng/k ton/thit k cng vic/b tr vn phng - Cc gi tr/con ngi/sinh hot/giao tip, Biu hin tng quan VHM l mt khi thng nht gm 2 mi quan h bn trong v bn ngoi c tc ng qua li vi nhau (biu hin nh vng trn m Dng c mi quan h tc ng ln nhau). Thay Trong cng: l duy tr k lut; thng nht quan im/t tng/hnh ng; chun ha mi hot ng qun l, sn xut, kinh doanh, t xy dng gio l ca t chc v kin tr thc hin nhm tin ti mt nh hng r rng.
i
Gi tr ct li Mc ch ct li Mc tiu & chin lc Hot ng thc t
Duy tr
Hnh 3.1: Tnh bn vng v linh Trung Dung & Xun H, Xy dng vn ha mnh trong doanh nghip, http:// www.chungta.com, hot 10/01/2006
15
VHM
27
Ngoi mm: l nhng mi quan h vi khch hng v i tc; l h thng dch v, chm sc khch hng hon ho, phi ht sc uyn chuyn linh hot trong ng x, 3.2. Tnh hai mt trong t duy VHM Duy tr t tng ct li VHDN c c trng trc ht vi mc ch/gi tr ca doanh nghip. Mt mc ch ngn hn, ch k s to ra mt th vn ha yu km, kh tn ti. Mt mc ch/gi tr lu di hng ti nhng li ch ca cng ng s gp phn to nn VHM. Mt cng ty xut sc c vin cnh rng ln, tham vng lu di, phi xy dng c mt VHM, c th, ni tri v bn vng. Khuyn khch tin b khng ngng Nu mt t chc mun i mt vi nhng th thch trong mt th gii thay i khng ngng, t chc khuyn khch tin b khng ngng phi chun b thay i tt c, thm ch chnh bn thn n, ngoi tr nhng nim tin ch yu thm thu sut t chc... (T.Watson, IBM, 1960s)16. iu ny cho thy mt doanh nghip cn phi c kh nng i ph vi nhng thay i trong th gii xung quanh. Cng vi qu trnh pht trin kinh t x hi, tin b khoa hc - k thut, s cnh tranh trn th trng i hi doanh nghip phi c nhng thay i v chin lc, mc tiu; cng ngh; c cu t chc, phng php qun l, Nhng c mt th duy nht khng c thay i l t tng ct li (mc ch/gi tr). Mt ng lc duy nht ca doanh nghip xut sc/ mt t chc c VHM l: Duy tr t tng ct li v khuyn khch tin b khng ngng. iu c ngha l doanh nghip phi duy tr cc t tng ct li ca mnh, ng thi khng c php tha mn vi hin ti d hin ti doanh nghip ang tin trin tt p. y cng chnh l th hin t duy nh nguyn (hai mt) trong l thuyt m - Dng ca ngi ng. 3.3. Ba nguyn l h thng trong cu trc VHM
Nu coi vn ha nh l mt ta nh (ca doanh nghip), khi thit k mt ta nh cn phi tun th 3 nguyn tc sau: 1. Kt cu vng chc; 2. Tin li khi s dng; 3. Ph hp thm m. Nh vy, mt cng ty xut sc phi xy dng VHM cng da trn 3 nn tng c bn.
16
Collins JC & Porras JI, Build to Last, Happer Collins, 1997

28
T chc thit k tt Mt cng ty xut sc bn vng lu di khng phi v c nhng tng kinh doanh v i hay nhng nh lnh o ti gii, bit mi vic, m l c mt t chc thit k tt, thch ng vi s thay i khng ph thuc vo c nhn lnh o no. Nhng ngi lnh o trong t chc phi bit tp trung sc lc cho vic thit k t chc ph hp, thch ng. Hng vo cc mc tiu chin lc ng thi doanh nghip cng phi hiu rng nu ch xc nh vin cnh, s mnh, la chn mc tiu, chin lc, th cha , doanh nghip cn phi mang vin cnh vo cuc sng, chuyn bin nhng mong c tt p thnh hin thc c th, chnh t c cu - i ng thng hng hng ch vo cc mc tiu chin lc. Hi ha nht qun trong t duy v hnh ng VHM i hi doanh nghip phi hi ha, nht qun trong t duy, hnh ng to ra mt t chc xut sc, bn vng. S hi ha chnh l tnh thm m cao nht trong cu trc ca ta nh VHDN. Doanh nghip lun kin nh xung quanh t tng ct li, nhng lun th nghim v d tm c hi, ci tin lin tc to ra s tin b. 3.4. Bn thnh phn mi trng vn ha
Mi trng VHM c xy dng phong ph v nhiu bn sc, gi tr nhm gn kt cc c nhn trong mt t chc kinh t. Mi trng VHM din ra nhng hot ng vn ha hng ngy, hng nm trong ton h thng, ng thi tot ln tinh thn v ch lm vic bn b ca con ngi/c nhn v s mnh ca t chc. Mi trng VHM c hnh thnh t bn thnh phn ch yu sau y: Cc gi tr tinh thn Cc gi tr tinh thn l nhp p con tim ca doanh nghip, l mt h thng cc gi tr - nguyn tc gio l ni b doanh nghip, c chia s, truyn b trong cn b cng nhn vin. N bao gm cc gi tr ct li v cc nim tin khc. Cc gi tr ny c hnh thnh t tnh cch, mong mun ca ngi lnh o, ng gp ca ton th nhn vin trong qu trnh sn xut kinh doanh, lun c tch ly, gt ra, iu chnh theo thi gian cng vi s pht trin ca t chc. Cc nhn vt hnh mu
29
Theo mt mi quan h hu c, trn nn tng gi tr tinh thn, cc yu t nhn vt hnh mu, tp tc l nghi, giao tip v truyn t c hnh thnh v pht trin khng ngng to thnh mi trng sng mnh m cho cc thnh t vn ha. Cc nhn vt hnh mu l hin thn ca gi tr v sc mnh trng tn ca t chc. y l nhng nhn vt nng ct ca doanh nghip gp phn to nn hnh nh khc bit ca doanh nghip, lm cho cc kt qu xut sc tr nn bnh d, thc y nhiu lp nhn vin noi theo nh cng c mi trng VHM trong doanh nghip. Cc tp tc, l nghi S pht trin ca t chc ng ngha vi s phong ph v cc tp tc, l nghi m t chc gii thch chi tit cn k cc sinh hot l nghi no m cng ty mong i ngi lao ng cn theo. chnh l cc quy tc din ra trong giao tip ng x c nhn vi ng nghip, cp trn - cp di, bn trong - bn ngoi. Cc nghi thc trong cng vic, t chc hi hp, ch bo co, nghi thc tn vinh, ghi nhn thnh tch. Giao tip, truyn t Nu gi tr tinh thn c v nh con tim ca mi trng vn ha th giao tip truyn t nh dng mu lan ta trong ton t chc, gn kt v vn hnh cc hot ng truyn t cc nim tin, gi tr lm cho VHM sng ng xuyn sut cc cp bc, khi, n v, cc vng min a l khc nhau, n gip to dng cc tnh bn, bng hu, ng i trong cng vic cng nh ngoi cng vic, bin t chc thc s thnh mt mi nh chung cho ton th nhn vin. Ngoi ra, trong nn kinh t tri thc, cc doanh nghip cn phi lun bit kt hp v chia s cc kin thc khng l thu lm c trong cng vic trn c s thc hin 1 chu trnh o to tch cc, dy-hc 2 chiu, trong ngi lnh o va l ngi thy va l ngi tr. 3.5. Nm chun mc hnh ng trong VHM
S pht trin ca mi trng vn ha nh cp trn s khng th thiu nhng thnh t c th hn ca VHM, l hnh ng trong VHM. chnh l cc hnh ng trong hot ng sn xut kinh doanh to ra sc mnh khc bit ca doanh nghip. Nhng hot ng ni tri v c th ny cn xy dng duy tr vin cnh tham vng, thc y s tin b khng ngng trong ton t chc. Thc hin nhim v to bo
30
Trong VHM, vic thc hin cc nhim v to bo l mt c ch mnh thc y s tin b. Cc doanh nghip khi xy dng VHM phi lun t ra cho mnh nhng nhim v to ln, qu sc mnh, c v nh liu lnh, mo him, nhng phi r rng v nht qun vi gi tr ct li ca doanh nghip. T mc tiu to bo ca cng ty, cc qun l, lnh o n v thnh vin xy dng cc mc tiu to bo cho n v mnh to mt s sng ng thng hng trn ton t chc. Chnh cc nhim v to bo c t ra ni tip, khi t c li c mt mc tiu mi, nhim v mi s to thc y s tin b mnh m v lin tc gip mt cng ty tr thnh mt cng ty ln v xut sc trong tng lai. Tm kim, la chn, o to nhng con ngi thch hp thc hin cc nhim v to bo, doanh nghip phi tm kim, la chn, o to nhng con ngi thch hp, nht qun v chia s cc gi tr ct li ca doanh nghip. Nhng con ngi khng thch hp cn phi c loi ra khi doanh nghip. Thc y mi ngi lun hnh ng, th nghim Bn cnh , doanh nghip phi mt mt kim sot cht ch t tng nhn vin, mt khc ng h s t ch cao nht cho mi ngi, thc y mi ngi lun hnh ng, th nghim v lm mi th c th cho s tin b ca doanh nghip. Trong cc cng ty xut sc, nhiu hnh ng xut sc, to ra c y pht trin vt bc khng phi t nhng k hoch chin lc nh trc, m t cc th nghim ngu nhin. Cc cng ty xut sc to ra mt VHM vi cc nguyn tc hnh ng thch hp y mnh qu trnh tin ha: - Cho php th nghim - v nhanh chng tin hnh - Chp nhn c th sai lm nh, b qua nu khng vi phm n t tng ct li. Sai lm l sn phm quan trng nht ca chng ta (W. Johnson - Ngi sng lp ca Johnson & Johnson). Cc cng ty xut sc lun s dng ng thi nhim v to bo v hnh ng - th nghim thc y tin b. Vic duy tr t tng ct li, hnh vi vn ha nht qun, c ch ph hp (trong cu trc VHM) l iu bt buc m bo tin i ng hng. To dng lp qun tr k tip, xy dng lnh o ngun Thc t cho thy cc cng ty pht trin t kh ln xut sc u phi tm kim cc lnh o ngun t trong lng t chc. Ch c to dng lp qun tr k tip, xy
31
dng lnh o ngun t trong lng doanh nghip mi m bo cho doanh nghip va c tc pht trin cao m vn duy tr cc gi tr ct li. Nhiu doanh nghip tht bi, khng duy tr c nhp pht trin hoc chuyn hng v tip nhn cc nh lnh o - qun l t bn ngoi m cha thm thu VHDN. V vy, cc doanh nghip cn phi xy dng v pht trin mi trng dy-hc hai chiu, yu cu mi lnh o phi bit dy v hc. Bn cnh phi thit k cc kha o to thch hp gn cht vi cc gi tr ct li v tm kim la chn cc nh lnh o tng lai t vic thc hin cc nhim v to bo. Lun tin ti ch cao hn Trong th gii cnh tranh gay gt hm nay, cc doanh nghip mun tn ti v pht trin phi lun thay i v ci tin, lun c gng ngy mai lun tt hn ngy hm nay, lun tin ti ch cao hn. H phi xy dng mt vn ha tiu hy mi s tha mn. Cc cng ty xut sc ng thi ci tin lin tc cho mt chun mc cao hn trong hin ti v n lc u t nh hng di hn cho tng lai. Khi qut chung, m hnh VHM ca cc cng ty trng tn c th n gin ha bng phng trnh sau: Vn ha mnh = 1 th thng nht + 2 mt t duy + 3 nguyn l h thng + 4 thnh phn mi trng + 5 nguyn tc hnh ng Vn ha mnh l THNG NHT T DUY H THNG MI TRNG HNH NG
Tm li, m hnh xy dng VHM cho ta nhiu bi hc qu bu trong cng tc xy dng v pht trin VHDN. Chnh sc mnh to ln ca VHM l ngun gc lm nn s trng tn v pht trin ca cc cng ty ln trn th gii. Ngun lc ny xut pht t s tng tc, kt hp cht ch gia cc thnh phn trong cu trc h thng ca VHM. Vic xy dng cng khng yu cu u t ln v ti chnh, con ngi m i hi s am hiu su sc v VHDN, qu trnh tp trung bn b cho cng tc cng c v duy tr vn ha.
32
III. Vai tr ca VHDN i vi s trng tn v pht trin ca

doanh nghip
1. i vi tng th Doanh nghip. VHDN l ti sn tinh thn ca doanh nghip, l ngun lc doanh nghip trng tn v pht trin bn vng. 1.1. L ngun lc u vo
Ngun lc u vo ca ca doanh nghip hiu theo ngha rng bao gm khng ch con ngi, my mc, thit b, m cn c ngun lc v hnh (ngun lc c tc dng cc k to ln nh b mt cng ngh, thng tin, tri thc, tinh thn thi , k nng lao ng sng to ca cn b cng nhn vin ). Trong , b phn quan trng nht ca ngun lc v hnh l VHDN. Chnh s coi trng, tun th v hnh ng trung thnh vi VHDN gn kt ton th nhn vin ca doanh nghip thnh mt khi thng nht, mt lc tng hp thnh hnh ng. Nh doanh nghip khng ngng pht trin ngun nhn lc, to ra nhiu c nhn xut sc v thu ht c nhiu ti nng lm vic lu di cho doanh nghip.
1.2.
L ti sn tinh thn
VHDN c nhn nhn l phong cch, nn np t chc ring ca doanh nghip, l ti sn tinh thn ca doanh nghip. VHDN chnh l bu khng kh hot ng, mi trng bn trong ca doanh nghip do cc thnh vin ca t chc, trc ht l ban lnh o to ra v c nh hng trc tip ti tinh thn, thi lao ng v lng trung thnh ca mi thnh vin i vi doanh nghip. Hnh 1.5:Vai tr yu t Vn ha trong DN17
17
Kenji Takemura, Examples of Japanese Corporate Culture

33
TI SN Ngun nhn lc Thit b/My mc Vn/Tin K nng/Cng ngh Thng tin/Tri thc
u vo
HOT NG
R&D Bn hng Sn xut Qun l
u ra
Li nhun
Vn ha Doanh nghip
Vn ha Doanh nghip
VHDN quyt nh ngha vic lm ca nhn vin v n khng nh tnh chn chnh ca cng vic v l tng ca doanh nghip. L tng ca doanh nghip nh hnh trong nn vn ha, cun ht s tham gia ca nhn vin vo cng vic ca doanh nghip. Nhn vin t gic hot ng, phn u vn ln, trung thnh v lao ng ht mnh nh thng thy cc doanh nghip c nn vn ha mnh. 2. i vi cng tc qun l 2.1. Gn kt cc thnh vin, gim xung t
VHDN l keo gn kt cc thnh vin trong doanh nghip. N gip cc thnh vin thng nht v cch hiu vn , nh gi, la chn v nh hng hnh ng. Khi ta phi i mt vi xu hng xung t ln nhau th vn ho chnh l yu t gip mi ngi ho nhp v thng nht. 2.2. To ng lc lm vic
VHDN gip nhn vin thy r mc tiu, nh hng v bn cht ca cng vic. VHDN cn to ra cc mi quan h tt p gia cc nhn vin v mt mi trng lm vic thoi mi, lnh mnh. N gip cho nhn vin hnh din v cng vic mnh lm, vi t cch l mt thnh vin ca doanh nghip. 2.3. iu phi v kim sot hot ng
Bi vn ho thc y tnh nht qun ca quan im nn n cng khin cho qu trnh iu phi v kim sot ca doanh nghip din ra d dng hn. VHDN iu phi v kim sot hnh vi ca cc c nhn bng cc cu chuyn, truyn thuyt; cc
34
chun mc, th tc, quy trnh, quy tc..., khin cho cc c nhn c th i n s ng thun trong t chc, v do cc quyt nh c a ra nhanh chng hn. Khi phi ra mt quyt nh phc tp, VHDN gip ta thu hp phm vi cc la chn phi xem xt. 2.4. Gim ri ro la chn
Cc c nhn v cc doanh nghip ang phi i mt vi hng lot nhng ri ro, mu thun v rc ri trong cng vic. i vi cc c nhn, qua vic thch ng v c dn dt bi cc gi tr vn ho ca doanh nghip, h s c c nhng ci nhn thc t, a ra c nhng nhn nh c th, thy c cng vic mnh lm ang din ra nh th no v t nn hnh ng th no cho ph hp. 2.5. Li th cnh tranh
Tng hp cc yu t: gn kt cc thnh vin, to ng lc lm vic, iu phi v kim sot hot ng, lm gim cc ri ro la chn..., VHDN s lm tng hiu qu hot ng v to s khc bit cho doanh nghip trn thng trng. Hiu qu v s khc bit s gip cho doanh nghip cnh tranh tt hn trc cc i th. 3. i vi hot ng sn xut kinh doanh 3.1. Trong cng tc hoch nh chin lc
S trng tn v pht trin bn vng ca doanh nghip mt mt i hi phi c chin lc kinh doanh vi tm nhn di hn; mt khc cn i hi phi c s mm do, d thch ng trong mi trng kinh doanh d thay i. 18 D bt bin, ng vn bin, vn ha chnh l phn trc quay, chic bnh xe doanh nghip lin tc hon thin chin lc v hot ng cho ti khi lm hi lng yu cu ca khch hng, ngi lao ng v nh u t. Tp trung duy tr vn ha cng chnh l phng php cn bng m dng, iu kin l tng pht trin bn vng. Mi khi doanh nghip t c nhng thnh cng nht nh, lin tc phi hi li mnh V sao doanh nghip c th tn ti v pht trin nh ngy nay? khng tha mn v bung lng vic u t cho cc gi tr ct li bn vng. Doanh nghip lun lun chun b nhng chin lc tip theo trc khi nhng thay i ca mi trng hay chu k kinh doanh gy kh khn cho doanh nghip.
18
M hnh s dng: Kotter JP & Heskett JL, Corporate Culture and Performance, Free Press Publisher, 1992
35
S Curve mi Hiu qu Pht trin Chn mui
Suy thoi Hnh thnh Thi gian
Trong nhng tnh hung phc tp, s phn tch l li n thun khng th lng ht c nhng hu qu ca s vic v cha th i n mt quyt nh qun l ng. VHDN th hin r nt trit l kinh doanh ca doanh nghip l nh hng v l c s php l a ra nhng quyt nh qun l quan trng. Hnh 1.6: Xy dng chin lc mi cho doanh nghip19 3.2. Trong qu trnh thc hin chin lc K hoch, Tm nhn, Chin lc, Mc tiu, C cu, H thng
Gi
logc & nguyn nhn
Vn ha, thi quen, thi , truyn thng
nh kin Mu hnh Cm gic Lo ngi Gi tr Nim tin
Dng chy
tinh thn & cm xc
Hnh 1.7: M hnh trng tm ha chin lc20
19 20
Nguyn Huy Hong, Building Corporate Culture, Tm Vit Group, 2005 Brain Bacon, www.Oxfordleadership.com, Aligning People with Stratergy
36
Nu m phng doanh nghip hot ng nh mt tng bng tri. Trn thc t chng ta ch nhn thy phn ni ca tng bng - l k hoch, tm nhn, chin lc, mc tiu v c cu t chc nhng ch chim 10 20% trng lng. Phn chm phn ngm nh chnh l vn ha, thi quen, thi v truyn thng ca doanh nghip li chim ti 80 90% trng lng. Hnh dung rng phn ni tng bng chu s tc ng ca sc gi, cn phn chm chu nh hng bi dng chy. Theo , hng i ca tng bng ph thuc vo hng ca dng chy, mc cho hng gi c th no i chng na. iu ny cho thy kh nng nh hng ca vn ha ti doanh nghip, bi chnh l nhng nim tin, gi tr chi phi ton b mi hot ng ca tng thnh vin. V vy, vi nhng doanh nghip thiu nh hng nht qun, i theo nhiu chin lc khc nhau nhm p ng nhng c hi trc mt dn ti ngun lc b phn tn, hiu qu u t thp, kt qu hot ng kinh doanh thng i ngc li vi nhng mong mun v ni lc ca doanh nghip. y gi l nhng doanh nghip Phi trng tm ha chin lc.21
Kt qu thc t
Mc tiu
Nhng Doanh nghip trng tn lun xc nh r rng tm nhn, c nn tng vng chc l nhng gi tr v mc ch ct li lm chun mc. Khi VHDN to nn lc hng tm chung cho ton b chin lc ca doanh nghip. Nhng chin lc i theo nh hng khc s b b cong bi thc o gi tr v quay tr li theo tm nhn chung. Vn ha tr thnh iu kin m bo cho s thnh cng ca chin lc kinh doanh. Hnh 1.8: Doanh nghip Trng tm ha chin lc22
Cc mc tiu
Mc ch
Vin cnh
ct li
21 20
, Nguyn Huy Hong, Building Corporate Culture, Tm Vit Group, 2005 Gi tr
37
Tm li, VHDN ng vai tr nhng chun mc m bo mi hot ng ca doanh nghip c thc hin theo ng ch, k hoch m Doanh nghip trng tn t ra. Nhng doanh nghip khng xy dng chin lc, hot ng da trn nn tng ch v tnh thn ca doanh nghip u to ra nhng nguy c tim n v nhanh chng dn ti tht bi. Nhng Doanh nghip trng tn lun bit vn dng kho lo kh nng tng tc b sung gia vn ha v chin lc ca doanh nghip nhm pht huy ti a ni lc v c hi ca th trng.
38
CHNG II THC TRNG XY DNG VN HA DOANH NGHIP V S TRNG TN V PHT TRIN TI CC DOANH NGHIP VIT NAM
c th nh gi c mt cch chnh xc v khch quan thc trng VHDN Vit Nam, nhm nghin cu tin hnh iu tra v tnh hnh VHDN mt s doanh nghip tiu biu ca Vit Nam. i tng iu tra: Cc doanh nghip ny u t danh hiu Hng Vit Nam cht lng cao 2006 v trong top 100 Thng hiu mnh Vit Nam 2006 do UBT hi Doanh nghip tr Vit Nam bnh chn (doanh nghip sn xut) hoc c thng hiu hng u Vit Nam hay th gii (doanh nghip dch v hoc FDI) Phng php iu tra: Tin hnh tm hiu thng tin doanh nghip qua website ca cc doanh nghip . Do khng c nhiu iu kin v thi gian tin hnh iu tra, nhm nghin cu ch tp trung iu tra c 50 doanh nghip, trong : - C 27 doanh nghip Vit Nam trong lnh vc sn xut (54%) - 7 doanh nghip Vit Nam trong lnh vc dch v (14%) - 16 doanh nghip FDI ca nc ngoi (32%) Kt qu ca cuc iu tra c s dng kt hp vi: - S liu v kin nh gi v tnh hnh VHDN Vit Nam c thu thp t ti "Gii php xy dng VHDN Vit Nam trong iu kin hi nhp khu vc v th gii.", Ths. Nguyn Hong nh - trng i hc Ngoi thng, 2004 - S liu v kin nh gi v tnh hnh VHDN Vit Nam c thu thp t ti "Xy dng VHDN Vit Nam trong tin trnh hi nhp quc t" , trng i hc Ngoi Thng, 2004 - Mt s thng tin khc t cc hi tho, tp ch kinh t...
39
I. Nhn thc v VHDN trong cc doanh nghip Vit Nam

4. thc v VHDN ca doanh nghip Vit Nam Mc hiu bit ca doanh nghip biu hin vic hiu v cc vn lin quan n VHDN nh khi nim, tm quan trng...v c vic doanh nghip ni v VHDN ca chnh doanh nghip mnh nh th no. 4.1. thc v s tn ti ca vn VHDN.
thc v vn VHDN trong cc doanh nghip Vit Nam mi ch trong giai on bt u. iu th hin qua vic mi doanh nghip li to cho mnh nhng h quy chiu khc nhau c th hiu v khi nim mi m ny. Qua nghin cu cho thy 58.6% ng nht khi nim VHDN vi o c trong kinh doanh, thm ch c ngi cho rng khng tn ti VHDN trn thc t v "kinh doanh th phi gian tr", 10.03% doanh nghip ng nht VHDN vi "vn ha x hi"23. Vi nhng doanh nghip bit n VHDN th hiu v VHDN mi dng nhng kha cnh ring l. Theo iu tra24, c ti 22% doanh nghip quan nim VHDN ch l cc thc th hu hnh, nhng hot ng vn ho b ni nh l hi, sinh hot vn ngh, vn ho tp th, cc l nghi trong doanh nghip. 28% doanh nghip khc li quan nim VHDN l cc trit l kinh doanh ca doanh nghip. Cch hiu ny, c l do nh hng ca "cn st" trit l kinh doanh t cc cng ty ni ting trn cc phng tin thng tin i chng Vit Nam gn y. Ch c 24% doanh nghip c hiu bit su hn ti cc gi tr ngm nh bn trong doanh nghip. Nh vy, khng n 1/4 s doanh nghip hiu su (n lp ngm nh) v ton din v VHDN.
23
Ths Nguyn Hong nh, Gii php xy dng vn ha doanh nghip Vit Nam trong iu kin hi nhp khu vc v th gii, ti Nghin cu khoa hc cp b, HNT, H Ni, 2003 24 ti SVNCKH, Gii php xy dng v pht trin VHDN Vit Nam trong tin trnh hi nhp kinh t quc t, i hc Ngoi thng H Ni, 2004
40
4.2.
thc v vai tr ca VHDN
Biu 2.4: Nhn thc ca doanh nghip v vai tr ca VHDN

Gn kt cc thnh vin, gim xung t Gim ri ro To ng lc lm vic Nng cao nng lc cnh tranh ca doanh nghip iu phi v kim sot hot ng
35.6%
33.3%
8.9% 13.3%
8.9%
Qua iu tra nghin cu, nhm nghin cu nhn thy, phn ng (68.9%) cc doanh nghip hiu VHDN nh mt cng c qun l v kim sot qu trnh hot ng. Ch c mt s t cc doanh nghip cn li (13,3%) ch ti nhng vai tr tch cc khc ca VHDN, c bit l rt t doanh nghip thy c VHDN nh mt cng c to ng lc lm vic sc mnh tim tng ca VHDN. Nh vy, phn ng doanh nghip vn ang b hp VHDN nh mt cng c ca lnh vc qun l. T phn trn c th thy cc doanh nghip cha nhn r c tm quan trng thc s ca VHDN. iu ny cng th hin r trong thc ca gii lnh o/qun l doanh nghip v nhn vin thuc cp. i vi cc cp qun l: C ti 16 doanh nghip (35.6%), lnh o vn coi y ch l mt vn bnh thng nh cc vn kinh doanh ca doanh nghip. Vi 29 doanh nghip cn li (64.4%), ch c lnh o v cc cn b ch cht c c s quan tm ti vn VHDN 25. iu ny c ngha l ngay bn thn cc cp lnh o ca doanh nghip cng cha hon ton thc ng n v vai tr ca VHDN. T , i vi nhn vin, VHDN cng l mt vn xa l: C ti 11.2% s doanh nghip cho bit cc nhn vin ca h khng h quan tm ti VHDN. 44.4% khc, cc nhn vin ch quan tm ti vn ny mc bnh thng v ch yu l trong nhng dp phong tro ny c dy ln doanh nghip. 44.4% cn li tr li cc nhn vin ca h ch tm ti
25
ti SVNCKH, Gii php xy dng v pht trin VHDN Vit Nam trong tin trnh hi nhp kinh t quc t, i hc Ngoi thng H Ni, 2004
41
vn VHDN, tuy nhin nhn thc ca cc nhn vin v VHDN ni chung v VHDN mnh th li khng ng u v vn cn nhiu hn ch.26 Nh vy, do thc v VHDN ch mi mc b ni m VHDN nhn chung cha c nhn nhn xng ng vi tm quan trng ca n trong cc doanh nghip Vit Nam. Mt s lng khim tn cc doanh nghip c bit n nh in hnh v u t cho VHDN l cc cng ty ln hoc n nn lm ra trong nhng nm gn y nh: FPT, Petrolimex, Mai Linh, ng Tm, Traphaco, Ha Pht, Trung Nguyn... Mc d nhiu ngi nh gi iu ny l Ph qu sinh l ngha, nhng thc cht, tt c gim c cc cng ty ny u khng nh: VHDN chnh l yu t ct li quyt nh thnh cng ca h. Nhng du hiu ny cho thy mc d vic xy dng VHDN cha tr thnh tro lu ph bin trong gii doanh nghip Vit Nam nhng ng gp mt phn khng nh vo s thnh vng mt s cc doanh nghip Vit Nam c thc quan tm xy dng VHDN. 5. Mc u t cho VHDN Mc nhn thc v VHDN ca mt doanh nghip quyt nh mc u t v thc thi VHDN doanh nghip. Nhn chung mc u t cho VHDN ca cc doanh nghip rt khc nhau: Qua nghin cu thc t27 c ti hn 27% cc doanh nghip hng nm u c qu ring cho cc hot ng vn ho, gii tr, ngh mt cho nhn vin. C ti 66.7% doanh nghip, cc lnh o thng trc tip iu hnh v tham gia cc hot ng vn ho tp th. Tuy nhin, nhng u t trn ch mang tnh cht hnh thc v khng c nhiu gi tr trong vic xy dng VHDN trong lu di. C khi chnh bn thn cc thnh vin trong doanh nghip cng ch cho rng y l cc hot ng gii tr bnh thng, i lc l mt s p buc i vi h. Cn mt b phn cc doanh nghip khc ch ch tm n vic trang tr cho kin trc v din mo cng s, n trang phc nhn vin v cc biu hin b ni khc ca VHDN. Trong s tng cng 50 doanh nghip iu tra ca ti, 100% cc doanh nghip u c lg ca mnh. Tuy nhin, cht lng lg cng nh kh nng thc hin vai tr gii thiu v nng cao hnh nh ca VHDN th cn rt hn
26
ti SVNCKH, Gii php xy dng v pht trin VHDN Vit Nam trong tin trnh hi nhp kinh t quc t, i hc Ngoi thng H Ni, 2004 27 S liu t ti SVNCKH, Gii php xy dng v pht trin VHDN Vit Nam trong tin trnh hi nhp kinh t quc t, i hc Ngoi thng H Ni, 2004
42
ch. C nhiu doanh nghip lg qu kh hiu v khng mang nt c trng, s khc th li tng t nh nhau dn n kh nhn dng v phn bit. V kh nng thc thi trong vic xy dng VHDN: Ch c 13.3% doanh nghip xy dng c cho mnh chin lc VHDN. 26% doanh nghip bt u nhn thc c vn ny, nhng mi ch giai on tng. C ti 60.7% doanh nghip cha thc c vic cn phi c chin lc VHDN 28. Nh vy, mc nhn thc v VHDN mi nhn chung ang dng vic doanh nghip thc v ni v VHDN, cn vic quan trng nht l thc thi v biu hin cc gi tr thc s trong mt tm nhn di hi th cn rt hn ch. Ch c mt phn nh doanh nghip (13.3%) xy dng VHDN mang tnh chin lc, s cn li (86.7%) vn ang d dm tm cho mnh mt hng i xy dng VHDN.
II. Khi qut VHDN Vit Nam

1 VHDN Vit Nam nhn t nh hng ca vn ha dn tc Trong cc yu t mang tnh di truyn trnh by chng I , th vn ha dn tc l yu t quan trng nht tc ng ti VHDN. ti s tp trung nghin cu tc ng ca vn ha dn tc ti VHDN trong cc doanh nghip hin nay. Vn ha dn tc l yu t to cho VHDN nhng gi tr mang tnh di truyn v tc ng n nhng ngm nh nn tng ca doanh nghip Vit Nam.
28
S liu t ti SVNCKH, Gii php xy dng v pht trin VHDN Vit Nam trong tin trnh hi nhp kinh t quc t, i hc Ngoi thng H Ni, 2004
43
Bng 2.1 : Vn ha dn tc nh hng ti cc ngm nh trong VHDN
Ngm nh
H qu - tch cc Ngm nh v s tht v chn l
Hu qu - tiu cc
T duy bin chng hi ha Trng tnh hn trng l
Do cuc sng gn b v ph thuc vo thin nhin nn ngi Vit Nam lun nhn nhn con ngi trong mi quan h vi thin nhin. Chnh s nhn nhn trong mi tng tc qua li to cho t duy ngi Vit tnh tng hp v bin chng, hng ti s hi ha. - Nhn nhn vn tng th - Qua loa, i khi.
Tn ti hai cch thc hnh thnh nim tin: Cch nhn nhn, gii thch v gii quyt vn - Ly nhng chun mc ca x hi lm cn thiu khoa hc: Quyt nh kinh nh hng cho hnh vi v nhn thc ti doanh da trn ngy gi, tui tc nhiu hn nhng gi tr tt p mang tnh nhn bn. s phn tch th trng - T duy khoa hc nhn nhn v gii Thm ch, s thnh cng hay tht bi cng 29 quyt vn mang tnh thu o, trit quy theo may ri. Theo iu tra - 44% s ngi c hi cho rng thnh cng hay tht bi l do ci s may ri ca tng ngi. - 17% s ngi cho rng phi bit coi ngy v cng bi th mi n nn lm ra
Linh hot v d thch nghi
Cng do cuc sng gn b vi t nhin to cho ngi Vit Nam mt li linh hot trong tip nhn thng tin v d thch nghi vi mi trng sng. - Thch ng nhanh chng vi thay i ca - Tm nhn ngn, manh mn, khng c tnh kinh t. di hn - thc coi thng lut php: lch thu, tham nhng...
a bnh
Tnh bnh n ny xut pht t c im thin v m tnh v s hi ha ca ngi Vit. Bi th, ngi Vit lun mun hng ti trng thi cn bng, t c s bin i.
29
Kt qu ca thnh ph H Ch Minh thng 5/2003 - Thi bo Kinh t Si gn s ra ngy 1/1/2004

44
- a s bn vng, an ton
- Hn ch mc cng hin v kh nng - Mt khc, c 59% s ngi c hi th hin ca nhn vin trong doanh nghip: cho rng lnh o ca h sn sng tip + 83% s ngi c hi coi tnh n nh l thu cc tng i mi tng hiu qu yu t c bn chn ni lm vic nn a hot ng ca doanh nghip. iu ny c phn mun lm vic ti cc doanh nghip th c gii thch bi nhu cu cp bch nh nc d ng lng kh khim tn. ca cc doanh nghip l phi i mi + Cng thm t tng gia tc, c 61.1% s phng thc kinh doanh30 ngi c hi khng nh h s chn cng vic c nhiu thi gian rnh ri, d h phi t b cng vic lng cao, c th dnh thi gian cho gia nh31. - Ngay c lp lnh o trong doanh nghip cng kh thn trng v hn ch ti a ri ro, i khi b l c hi32: + 41.15% nh doanh nghip c hi c kht vng lm giu nhng ch c 19.81% c ch lm giu (cha n 1/2 mun thc hin c m) + T l lnh o dm chp nhn ri ro l 21% Ngm nh v thi gian v khng gian
Linh hot
Khoan thai, ung dung, ha nh
- Ty tin: thay i lch lm vic, thay i cc iu khon trong hp ng... - Co gin thi gian: "i hn v km", giao hng chm hn so vi hp ng... - nh lng thiu r rng, mang nhiu tnh kinh nghim ch ngha, gy tr ngi trong kinh doanh - lnh vc rt cn mt s qun l mang tnh cht r rng, c th.
30
Ths Nguyn Hong nh , ti Gii php xy dng VHDN Vit Nam trong iu kin hi nhp khu vc v th gii, 2004 31 Trung tm Php-Vit o to v qun l H Ni tin hnh nm 1997 32 Ths Nguyn Hong nh, ti Gii php xy dng VHDN Vit Nam trong iu kin hi nhp khu vc v th gii, 2004
45
Ngm nh v mi quan h gia con ngi vi con ngi Tnh cng ng - Coi nh c nhn, co bng san u "Xu - Ngi lao ng hay quan tm n nhau, u hn tt li". sn sng gip nhau khi gp kh khn. - thc c nhn b th tiu, nhn vin + Hu ht u cho rng khng kh trong khng dm i ngc li kin tp th, doanh nghip l tt v ng t ho khng dm th hin c tnh cng nh nng lc ring c ca mnh. (95.6%)33 - Trong ni b doanh nghip: - Ra quyt nh theo tnh cht tp th: Theo kt qu iu tra:34 - S chu trch nhim c nhn cng khng nu cao, gy nn tnh lng ph, "cha chung khng ai khc", v trch nhim, li...
- 80% cho rng t nht lnh o doanh - Vic ra quyt nh mt nhiu thi gian v nghip cng chia s quyn lc v quyn ly kin tp th. ra quyt nh vi lnh o cc cp. - 16% cho rng "nhn vin c tham gia qu trnh ra quyt nh trong doanh nghip" - Quan h vi x hi v cng ng: Cc doanh nghip u ch ti mi quan h ca mnh vi cng ng. Theo iu tra ca nhm nghin cu ti: C 25 doanh nghip trong s 50 doanh nghip c cc chng trnh khng ch dnh cho cn b nhn vin m cn cho c cng ng (50%). Trong hn 1/3 s doanh nghip c cc chng trnh hot ng thng nin cho cng ng. iu ny to cho doanh nghip mt n tng rt tt trong lng cng chng. Mt khc, cng thy rng, nhng chng trnh v cng ng ca cc doanh nghip Vit Nam khng ch v chin lc qung b ca cng ty m quan trng hn l xut
33
ti"Vn ho doanh nghip Vit Nam trong tin trnh hi nhp kinh t quc t", i hc Ngoi thng, 2004
34
46
pht t thc v trch nhim ca cng ty i vi x hi. Cc b - Ch trng cho nhng g tc ng trc - S hp tc gia cc doanh nghip Vit tip n bn thn doanh nghip Nam trong cng ngnh ngh cha cao. - Gii quyt cng vic da vo cc quan h c nhn, khng tch bch gia cng v t - Cc mu thun khng gii quyt trit , nhiu khi theo kiu "ha c lng"
- Quan h ng nghip gn gi, c tnh Trng c ngha tnh hn - Gn b thy chung vi doanh nghip trng l - thc v th din: 70% s ri b mt v tr lm vic nu h khng c tn trng 35
- "i ca sau" trong tuyn dng, bt, xt thu...nh hng nghim trng ti cht - Cc mu thun thng c gii quyt lng qun l kinh t cng nh thc kinh doanh lnh mnh ca doanh nghip Vit m thm, "d ha vi qu" Nam. Theo bo co, c hn 2/3 s gim c, tng gim c ca cc doanh nghip nh nc khng c c bo co ti chnh 36 . - Thng ni gim ni trnh theo kiu "Chng ti s xem xt vn ny", "s lin lc sau" thay cho li t chi khin cho i tc hiu lm.
35
36
Bo co thng k ti hi ngh "S kt i mi v pht trin DNNN pha Bc"

47
Lng yu nc
Theo kt qu iu tra 481 doanh nghip v ng c kinh doanh37: Phn ln th h doanh nhn Vit Nam hin nay mun lm giu khng phi ch v bn thn mnh m cn v cng ng, v s pht trin ca kinh t nc nh.
Biu 2.8: ng c kinh doanh

1.3%
C ch cho x hi
9.7% 6.4% 13.5% 5.1%
T quyt nh cng vic ca mnh Pht huy ti a kh nng bn thn

41.4%
Tip tc cng vic ca gia nh Kim tin Do cng vic trc y khng thch hp Do khng c vic lm
22.7%
Nh vy, hai nhm ng c chnh l trch nhim ca doanh nhn vi cng ng (41.4%) v pht huy nng lc c nhn (22.7% + 13.5% = 36.2%) chng t nhn thc ng n ca doanh nhn trong kinh doanh, vt tri hn nhiu so vi cc ng c khc, nht l ng c kim tin, d l hon ton chnh ng.
37
L ng Doanh , Doanh nhn mi Vit Nam, kt qu v thch thc, Doanh nhn Vit Nam
48
- thc trch nhim x hi ca doanh - D dn n ch ngha dn tc hp hi nhn Vit Nam rt cao. H kinh doanh khng ch v li nhun m cn v lng t ho dn tc. - Nhng thng hiu ni ting ca Vit Nam nh FPT, Trung Nguyn, Legamex...cng u khng nh: Mc ch bo v thng hiu ca h khng ch thu c li nhun, m cn bo v uy tn ca dn tc.
Tm li, vn ha dn tc l mt nn tng qu gi gip doanh nghip hnh thnh nn cho mnh nhng gi tr v ngm nh tt p: tnh cng ng, lng yu nc v s hi ha bin chng. Nhng gi tr ny s gip doanh nghip c c s nhn vn v bn lnh ln khi hi nhp. iu quan trng l doanh nghip phi thc c chnh nhng sc mnh to ln, tim tng trong ngay bn thn mnh. 2 VHDN Vit Nam nhn t nh hng ca mi trng kinh doanh Nh phn trn thy, nn vn ha dn tc hng ngn nm a nhng yu t di truyn ngay nhng ngm nh nn tng ca doanh nghip Vit Nam. Nhng bn cnh , nn kinh t th trng nh hng XHCN Vit Nam, d mi c hnh thnh trong 15 nm, cng c nhng tc ng khng nh v to ra nhng ln sng mi trong doanh nghip Vit Nam nhm xy dng mt nn kinh t pht trin. c im ca mi trng kinh doanh hin nay l mc giao lu v thng tin v p lc cnh tranh rt cao. Chnh iu ny dn n nhng tc ng ln i vi doanh nghip Vit Nam theo c hai kha cnh tch cc v tiu cc. 5.1. Tc ng tch cc
iu u tin c th nhn thy l vai tr kinh doanh ni chung v doanh nhn ni ring c ci thin ng k trong con mt x hi. Nu nh ngy xa, doanh nhn b gi l con bun con phe th gi y, h c gi l nhng chin s trn mt trn kinh t gp phn vo s pht trin nc nh. Tin trnh hi nhp m ca cho nn kinh t Vit Nam ha nhp cng nn kinh t th gii gp phn lm hot ng kinh doanh Vit Nam pht trin mnh m. y chnh l c hi doanh nhn Vit Nam c th hc hi v kinh nghim qun
49
l kinh doanh hin i trn th gii. V cng chnh giai on ny thi mt hi th mi vo VHDN Vit Nam mi nhng yu t v trit l kinh doanh, mc ch kinh doanh, chin lc kinh doanhNhng khi nim gip cho doanh nghip Vit Nam c c nhng tm nhn xa hn, vt ln trn vic chy theo li nhun thng thng. Vic giao lu vi cc nn vn ha kinh doanh cng b sung cho VHDN nhng gi tr mi: tnh k lut, tnh nng ng. Hn 70% s ngi c hi cho rng doanh nghip ca h nh gi cao tnh k lut. S phn trm tng t cho nhng ngi cho thnh vin ca doanh nghip mnh c tnh nng ng 38 5.2. Tc ng tiu cc
Tc ng tiu cc ln nht cn lu l s chao o cc h thng gi tr trong mi con ngi ni ring v x hi ni chung. Trc y, trong mt thi gian di, x hi Vit Nam u c tm l nghi k nhng ngi giu c, nht l cc thng nhn. Tuy nhin cng chnh v y l quan nim chung ca c x hi nn n to ra c s n nh trong h thng quan nim v gi tr. Nhng khi bc vo c ch th trng, c th thy rt nhiu nhng phng thc lm giu qua con ng kinh doanh, k c chnh ng ln khng chnh ng, k c tt p, ng t ho ln gian tr, chp gitChnh v th x hi khng c mt quan nim chung v doanh nhn cng nh vic kinh doanh. iu nguy him l s xut hin nhng cch hiu lch lc theo kiu: Kinh doanh khng bit nh v chy cht th chng lm c g!39 iu th hai l: nhiu doanh nhn Vit Nam khng c o to c bn nn c nhiu hn ch v kin thc v trnh . Bi vy, xut hin mt hin tng chy theo mt hoc bt chc mt cch my mc nhng yu t mang tnh thi thng: thng hiu, ISO, SA 8000Ngay c s nhn thc v u t mt cch b ni cho VHDN cng th hin iu . Tm li, trong thi k i mi, hot ng kinh doanh ti nc ta c nhiu chuyn bin tch cc m quan trng hn l s gii phng nng lc kinh doanh trong mi doanh nhn thc hin nhng mc ch ca chnh mnh: th hin bn thn, to dng s c lp v cng hin cho x hi.
38
Ths Nguyn Hong nh, ti Gii php xy dng VHDN Vit Nam trong iu kin hi nhp khu vc v th gii, 2004 39 Kt qu ca 49% s ngi c hi theo iu tra x hi hc thnh ph H Ch Minh, 5/2003
50
III. Nhn nh chung v VHDN Vit Nam di gc nhn ca cc

doanh nghip trng tn
Phn ny tr li cho cu hi: Doanh nghip Vit Nam ang ng u so vi doanh nghip trng tn? Vic tm ra li gii khng nhn mnh vo s so snh nhng g doanh nghip Vit Nam t c vi nhng doanh nghip trng tn m nhn mnh vo iu kin cn, vo sc mnh ni ti ca mt doanh nghip trng tn, chnh l VHDN: VHDN v ang ng vai tr g trong s pht trin ca cc doanh nghip Vit Nam? 1 Vai tr ca VHDN trong nh hng chung Trong mt Doanh nghip trng tn, trit l ct li bao gm tm nhn, s mnh v cc gi tr ct li s nh hng hot ng ca doanh nghip doanh nghip pht trin. V vai tr ca VHDN y chnh l to ra mt c ch nhm duy tr ct li v khuyn khch tin b i vi doanh nghip. Mt s doanh nghip hng u ca Vit Nam cng ang dn khm ph nhng gi tr ct li ca mnh. V d s mnh ca Trung Nguyn l: Xy dng thng hiu hng u qua vic mang n cho ngi thng thc c ph ngun cm hng sng to v nim t ho trong phong cch c ph Trung Nguyn m phong cch dn tc hay s mnh ca FPT l: L mi tin phong trong cng cuc ton cu ho ca FPT, FPT mong mun ln nhanh, mnh trong tng lai khng xa trn bn Tr tu Th gii c tn Vit Nam, c tn FPT. i vi nhng doanh nghip ny, s mnh khng phi l mt khu hiu m l mt hnh nh nh hng cho tng lai ca c t chc, th hin c kt qu m h t c. FPT tr thnh mi tin phong trong cc doanh nghip Vit Nam v ng u ngnh cng ngh thng tin vi doanh thu FPT trn 323.7 triu USD, gp hn 10,5 ln VDC t 31%, cng ty v tr s 2 (2005). Hin ti, FPT ang n lc vn xa hn trn th trng th gii. Mt s kin ni bt l thnh lp cng ty phn mm FPT ti Nht Bn (FPT Software Japan) vo thng 11/2005. Cng kin nh vi s mnh ca mnh, Trung Nguyn tr thnh mt thng hiu hng u Vit Nam. Mt s kin ni bt ca Trung Nguyn gn y chnh l sn phm c ph ha tan G7 ca Trung Nguyn nh bt Nescafe, tr thnh sn phm c ph ha tan c a chung nht ti Vit Nam v ang hng ra th trng th gii. Trung Nguyn cn eo ui mc tiu xy dng Thng hiu nng sn Vit Nam cng cc thng hiu khc nng tm nc Vit Tuy nhin, hu ht cc doanh nghip khc, h cha thc c ht vai tr ca VHDN mt cch ct li nn cng khng th tn dng ht sc mnh ca VHDN trong
51
vic khuyn khch tin b. Tri li, VHDN ti nhng doanh nghip ny ang l mt sc tr ko i vi hot ng doanh nghip. Khng phi trang thit b ca doanh nghip qu lc hu, khng phi c s vt cht khng iu kin lm vic, m chnh thc, thi ca tng thnh vin, chnh kh nng hp tc gia cc thnh vin cng nh tm nhn cn ngn hn ca cc lnh o ko doanh nghip Vit Nam li mt bc so vi nhng g doanh nghip ang c.
6. Quan im v sc mnh ca VHDN i vi cng tc qun l Nhng nn VHDN mnh u quan tm xy dng cho mnh h thng trit l ct li vi mt tm nhn to ln. Vi tm nhn to ln, cc doanh nghip hiu c rng sc mnh ca con ngi l sc mnh quan trng nht. Bi vy, vai tr ln nht ca VHDN v mt qun l trong nhng doanh nghip tin phong ny l iu kin gip h tng hp c sc mnh ca tt c cc thnh vin trong doanh nghip cng tin bc n mt tng lai sng ln. Bi th, nhng doanh nghip ny, yu t VHDN c c bit ch trng, khng phi di gc qun l nhn vin theo khun kh m to ng lc cho h lm vic vi mt nim t ho v cng ty v mt s am m vi cng vic. Ti FPT, tt c hng ti mc tiu "Con ngi l ct li ca s pht trin". Cc hot ng phong tro ca FPT c iu hnh bi mt t chc ni b c tn Tng Hi ca cng ty con FSOFT, chuyn chm lo i sng tinh thn ca ngi FSOFT v FPT. iu ny to ra nt c trng vn ho cng ty m ch FSOFT mi c, ng gp khng nh cho s ln mnh ca cng ty v iu khi dy cho cc thnh vin s c lp, kh nng sng to. Tt c thnh vin u coi FPT nh ngi nh th hai ca mnh. Ngc li, cng vi s khi u trong nhn thc, phn ng cc doanh nghip Vit Nam mi ch nhn nhn VHDN nh nhng yu t b ni, h cng ch nhn nhn c mt kha cnh vai tr ca VHDN : hoc gim xung t, hoc iu phi v kim sotCc doanh nghip ny c c cu t chc, chin lc pht trin, mc tiu sc mnh y , tuy nhin mi ch l phn ni ca tng bng, cn phn chm chnh l tinh thn, thi lm vic ca nhn vin th cn nhiu hn ch. Tinh thn v thi ny biu hin kh nng hp tc gia cc thnh vin cha cao, cch thc h tn dng thi gian lm vic cng s khng hiu
52
quBi vy, c ti 72.2% cc doanh nghip vn ang loay hoay trong vic ci thin phng ban sao cho lm vic hiu qu hn40. 7. Quan im v sc mnh ca VHDN i vi hot ng sn xut kinh doanh VHDN khng ch dng li vic tp trung sc mnh con ngi m cn gip cc doanh nghip pht huy sc mnh trong chin lc hot ng ca doanh nghip mnh. V d trit l 1->2->3 ca TRAPHACO, trong 1 l BIT MNH, BIT NGI - 2 KHNG NH MNH - 3 HON THIN. TRAPHACO quan nim: Mi ngi TRAPHACO u c cm nhn chung v s mnh ca cng ty, sn sinh lc hng tm chung cng nhau pht trin." Chnh v th, cng ty xy dng v pht trin theo hng chin lc Cng ngh mi - Bn sc c truyn, th hin tnh hin i, tnh c o ca sn phm. Thc hin phng chm ny, cc sn phm t dc liu ca Vit Nam c ch ng trn th trng trong, ngoi nc. T nm 2000 n nay, cng ty lun gi tc tng trng t 25%-35%. Doanh thu nm 2004 tng gp 4,5 ln so vi nm 1999 (450%). Mt v d na: s thnh cng ca c ph G7 (Trung Nguyn) cng khng c g khc ngoi vic kin nh trit l ct li ca mnh trong c lnh vc sn xut: Xy dng thng hiu hng u qua vic mang n cho ngi thng thc c ph ngun cm hng sng to v nim t ho trong phong cch c ph Trung Nguyn m phong cch dn tc. Trung Nguyn to ra c ph G7 t s kho st khu v ca ngi tiu dng v n nm 2003, sn phm c ph m , ph hp vi ngi Vit ra i v c coi l c ph ca ngi Vit Nam. Tuy nhin, cn s ng nhng doanh nghip khng thc thu o v vai tr ca VHDN. Do vy nhiu vai tr ca VHDN b b qua m mt trong nhng iu c bn chnh l gip doanh nghip trng tm ha chin lc. iu ny cng d l gii bi vic trng tm ha chin lc phi c da trn nhng trit l ct li ca doanh nghip, bao gm mc ch ct li v gi tr ct li, trong khi cc doanh nghip ny cn cha thc c gi tr, tm nhn ca mnh th VHDN lm sao c th pht huy c vai tr ca mnh.
40
53
8. nh gi trin vng v nguy c trong cng tc xy dng VHDN v s pht trin v trng tn ca cc doanh nghip Vit Nam Qua nhng phn trn c th thy rng cc doanh nghip Vit Nam theo xu th chung ca th gii bc u nhn nhn v vai tr ca VHDN Vit Nam. Tuy nhin mc nhn thc v u t cho VHDN ca cc doanh nghip Vit Nam mi ch dng mc b ni v khng ng u gia cc doanh nghip. iu ny c th l gii do chnh nn kinh t Vit Nam cng c mt xut pht im thp v trnh ca lc lng sn xut khng u. Nh vy, nhn chung VHDN Vit Nam ang trong giai on c hnh thnh. iu ng ni y l VHDN Vit Nam cha tng xng vi nhng g hin c ca doanh nghip. Doanh nghip Vit Nam vn k tha nhng gi tr rt tt p: lng yu nc, tnh cng ng, s pht trin hi haTuy nhin chnh nhng doanh nghip li khng thc c sc mnh ca mnh s dng mt cch ng n. Tnh cng ng ch gip doanh nghip to c mi quan h tt p gia cc thnh vin, m cha thc s to ra sc mnh ca s gn kt v hp tc cng lm vic. S gn b vi doanh nghip ca tng nhn vin ch gip cho h lu vi cng ty, m khng hun c cho h mt tinh thn cng hin v s pht trin chung. Lng yu nc mi ch th hin vic cc doanh nghip mun ng gp cho x hi m cha chuyn thnh sc mnh hp tc tt c cc doanh nghip cng ra sc pht trin kinh t nc nh Mt iu tr tru na l, nu thi bao cp, quan h sn xut c xy dng mt cch nng vi, duy ch v i qu xa so vi trnh ca lc lng sn xut th gi y, VHDN ang l sc tr ko i vi doanh nghip Vit Nam. Khng phi vic doanh nghip Vit Nam khng c c s vt cht, trang thit b hin i m chnh l tinh thn, thi lm vic ca cc thnh vin trong doanh nghip lm gim hiu qu hot ng ca doanh nghip. Cng khng phi v khng cn s bo h ca nh nc m chnh v cch lm n v qun l ca doanh nghip khin cho doanh nghip v ph snng o Duy Qut, Ph ban T tng Vn ho TW pht biu41: "Mt thc trng, mt nguy c rt nghim trng ca nn kinh t Vit Nam: l s tt hu xa hn na ca nn kinh t nc ta so vi cc nc trong khu vc v trn th gii. Nguy c ny ch cn tnh thng, tnh nm i vi hng
41
Hi tho Xy dng VHDN do VCCI phi hp vi Hc vin Hnh chnh Quc gia t chc.
54
lot doanh nghip. C th khng nh s tt hu ny bt ngun t vn ho ca tng cng ty, tng ch doanh nghip". Cng cn nhn thy rng, nh hng ca mi trng kinh doanh to ra mt ln gi mi trong nhn thc v hnh ng ca cc doanh nghip Vit Nam v kinh doanh m nt ni bt l gip doanh nghip c c mt s hc hi t phng php v trnh qun l, hng ti nhng tm nhn di hn cho s pht trin ca doanh nghip. Tuy nhin, nu doanh nghip Vit Nam ch bng lng vi nhng g hin c th khi Vit Nam c mt s hi nhp vi nn kinh t th gii v nhng doanh nghip hng u th gii thm nhp vo th trng Vit Nam, s khng c s m bo cho chnh s tn ti v pht trin ca doanh nghip Vit Nam trong mt tng lai khng xa.
55
CHNG III PHNG HNG V GII PHP XY DNG VN HA DOANH NGHIP V S TRNG TN V PHT TRIN CA DOANH NGHIP VIT NAM
I. Phng hng xy dng VHDN Vit Nam
1 Pht huy nhng gi tr truyn thng tt p ca dn tc Doanh nghip l t bo ca nn kinh t v VHDN l mt thnh phn hu c ca vn ho dn tc. C th thy, nu VHDN pht trin ph hp vi trnh pht trin ca hot ng kinh doanh v ph hp vi bn sc vn ho dn tc th n s l yu t tch cc thc y doanh nghip ni ring v nn kinh t ni chung pht trin i ln. Ngc li, nu VHDN khng theo kp trnh pht trin ca kinh doanh v khng ph hp vi cc yu t vn ho truyn thng tt p ca dn tc n s tr thnh yu t km hm doanh nghip v nn kinh t. Xut pht t bi hc kinh nghim ca dn tc, tip nhn thnh tu tr tu ca thi i, ng v Nh nc cng c nhng nhn thc mi v vai tr ca vn ho trong pht trin: "Kinh t v vn ho gn lin vi nhau ht sc cht ch, kinh t khng t mnh pht trin nu thiu nn tng vn ho v vn ho khng phi l sn phm th ng ca kinh t. Pht trin trn c s kt hp hi ho kinh t v vn ho l s pht trin nng ng, c hiu qu v vng chc nht". V vy trong qu trnh xy dng VHDN Vit Nam, cn qun trit su sc cc quan im ca ng. l vn ho Vit Nam phi soi ng cho kinh doanh, kinh doanh phi c tin hnh trn c s tn trng nhng gi tr tt p ca con ngi, phc v t nc, phc v nhn dn, ch khng phi lm giu bng mi gi. Phi lm sao trong thc ca mi doanh nghip, ch t ch, t tin, lng yu nc, t ho dn tc, lun gn kt vi chin lc pht trin kinh doanh. 2 Khai thc cc gi tr tinh thn thch hp trong doanh nghip Vit Nam Trong qu trnh xy dng n VHDN Mnh Vit Nam, ngun lc quan trng hng u chnh l khai thc cc gi tr ang tim n trong mi doanh nhn, mi doanh nghip ca Vit Nam.
56
im li h thng gi tr trong vn ha dn tc v vn ha kinh doanh Vit Nam, chng ta c th nhn thy hong lot gi tr c nh hng tch cc n kinh doanh. Nn vn ha nng nghip trong mt khu vc thin nhin khc nghit, kh hu tht thng hun c con ngi Vit Nam c tnh cn c chu kh, yu lao ng... Lch s lu di chng gic ngoi xm lm ngi Vit Nam gn kt vi nhau trong tinh thn dn tc, quc gia rt cao, c bit trong hon cnh kh khn. Qu trnh tip thu o Pht hng con ngi n cc gi tr cao p nh lng nhn i, trng tnh ngha... o Khng gio dc cho con ngi coi trng tp th, trng tn ti trt t... Bn cnh nhng yu t vn ha truyn thng nu trn, qu trnh giao lu vi cc nn vn ha phng Ty cng vi th thch qua hai cuc khng chin chng Php v M to thm nhiu gi tr tinh thn qu bu nh: dm ngh, dm lm, tn trng bnh ng nam n, Mun xy dng bt c mt cng trnh hay mt gi tr tinh thn no, trc ht phi bt u t ni lc ca chnh bn thn. Thc t cho thy, ngi Vit Nam c mt ngun ni lc v cng phong ph. Ch cn bit cch ng vin, to iu kin pht trin, ngun ni lc ny s c pht huy, tr thnh ng lc cho s pht trin ca cc doanh nghip Vit Nam trong thi k mi. 3 Tip thu tinh hoa VHDN cc nc pht trin Mt trong nhng c tnh quan trng ca vn ha l s nng ng v tnh thng tin. Chnh v vy, vn ha khng phi l bt bin hay khng th chia s. Chnh s giao lu ny lm giu thm cho vn ha ca tng dn tc, cng nh a cc dn tc xch li gn nhau hn. iu ny c bit quan trng i vi VHDN, v loi hnh vn ha ny gn lin vi s pht trin ca kinh doanh, nn nng ng hn nhiu so vi cc thnh phn khc ca vn ha. Trong thi k i mi, Nh nc ta tin hnh chnh sch m ca, c hi giao lu vn ha vi cc dn tc, cc quc gia khc trn th gii ngy cng tng ln, ko theo l c hi hc hi nhng kin thc, cng ngh, kinh nghim trong kinh doanh t bn ngoi ang tr thnh mt nhu cu cp thit ca Vit Nam. Trong qu kh, Vit Nam hc hi c nhiu thng qua cc cuc giao lu vn ha vi Trung Hoa, Php, M, cc nc XHCN,... Vn ha Vit Nam li c tnh thch ng v dung hp cao, nn c kh nng tip thu mt cch chn lc cc yu t ngoi, to nn ngun ni lc mi, lm phong ph thm vn ha dn tc.
57
II. Bi hc t doanh nghip trng tn trn th gii

1 Tp on Sony 60 nm v trc, mt nhm ngi t tp quanh ta nh bch ha tng hp b chy en ti mt khu bun bn kinh doanh b chin tranh tn ph Tokyo. Mc ch ca h l dng ln mt cng ty mi, nhng mc tiu ln hn l pht trin cc cng ngh gp phn khi phc li nn kinh t Nht Bn. Nm 1946, h sng lp cng ty in t vin thng Tokyo vi gn 20 nhn vin tin thn ca tp on Sony. Nm 1961, tp on Sony ti M l tp on Nht Bn u tin c nim yt trn th trng chng khon New York. Nm 1989, tp on Sony mua li Columbia Pictures. Gi y, Sony tr thnh mt trong nhng tp on quyn lc nht th gii v Sony cng l cu chuyn thnh cng thn k khi ngun t chnh sch m bo cht lng tuyt i. ng sau chnh sch ny l mt c m ln lao v y to bo. Cng chnh c m ln lao v to bo chp cnh cho Sony vn ti tm cao v to du n trn ton th gii. Sony phc v c th gii tng khi pht ca Sony v nhng bc tin ban u ca h cng ch l mt cng ty in t loi nh Tokyo. Tuy nhin, ng sau l mt c m chy bng nung nu tinh thn ca nhng ngi sng lp ra n - Masaru Ibuka v Akio Morita: Thay i quan im ca th gii v hng ha ca Nht Bn, vn b coi l nhng sn phm r tin km cht lng. Chnh c m gip Sony vt ln trn mc ch v li nhun thng thng. Sau ny, Sony tr thnh mt tp on quyn lc trn th gii nhng v t tng ca cng ty, ngi ta bit ti Sony l mt trong nhng cng ty u tin thay i b mt v sn phm Nht Bn. cng chnh l nguyn nhn Sony hnh thnh nn chnh sch m bo cht lng tuyt i ca mnh. Khng dng li mt t nc Nht Bn, Sony vn tm nh hng ca mnh trn ton cu vi phng chm Sony phc v c th gii, chnh v th, Sony lun tin v pha trc vi mt am m khm ph nhng iu cha ai bit ti lun lun l ngi dn u. Tt c l mt gia nh. Sony quan nim rng, vic i x vi mi ngi khng ch l tin bc, tin bc khng phi l cng c hu hiu nht nu mun thc y hoc khuyn khch ngi khc. ng vin ai , bn cn phi to cm gic a h vo mt gia nh mi
58
v c x vi h nh nhng thnh vin ng c tn trng trong gia nh . (Akio Morita). S vng mnh ca tp on c to bi s gn kt ca tt c cc thnh vin trong doanh nghip. Sony cho rng: mi thnh vin s cng hin 20, 30 nm qung i ca mnh cho cng ty. Vy, hy lm sao tt c cm thy l qung i hnh phc nht ca mi ngi. iu u tin cn lm r: cng ty l ti sn ca mi thnh vin ch khng ch l ca mt s t cc nh lnh o cp cao. Tt c u mc mt loi o khoc, n ung trong mt qun c ph ch ginh cho mt tng lp. Khng c phng ring cho bt k mt thnh vin thuc ban qun tr no, k c ngi ng u nh my. i ng qun l ngi lm vic cng vi c nhn vin vn phng v cng s dng chung cc trang thit b. iu th hai l: hn c giao tip thng thng, l s chm sc ca nhng thnh vin cng mt gia nh. Ti phn xng, ngi qun c u c mt cuc hp ngn vi cc ng nghip v cho h bit ngy hm cn lm nhng g. Ngi qun c bo co cng vic ca ngy hm trc, trong khi anh ta s nhn k gng mt ca tng thnh vin trong i. Nu c ai trng khng khe th ngi qun c c trch nhim tm hiu xem ngi b m hay c iu g lo lng phin mun. Khi c 40.000 nhn vin, lnh o vn thng xuyn ch ti vic thm hi nhn vin bt k lc no c th. Morita trong mt ln ti mt vn phng nh c tn Dch v Du lch Sony: "Ti n y trnh din trc cc bn. Ti chc chn cc bn bit ti do nhn thy ti trn truyn hnh hoc bo ch, v th ti ngh c l cc bn s thch th khi nhn thy Morita ny bng xng bng tht." "Tt c trong mt gia nh." Nhng t ph thnh cng: Sony lun tm nim vi ba loi hnh sng to: sng to cng ngh, sng to trong k hoch ha sn phm v sng to trong marketing. V chnh nhng s sng to ny gip Sony c nhng t ph trong cng ngh in t. Cng ty mua mt loi bng bn dn t nc ngoi, sau thit k v ch to li theo mc ch s dng ca ring mnh m chnh hng nc ngoi sn xut ra khng h ngh ti. H ch to ra mt loi bng hon ton mi. Trong qu trnh nghin cu pht trin, anh Leo Esaki chng minh c tc ng xuyn ng dn ca in t, dn n s pht trin ca iot ng dn. V 17 nm sau, Leo Esaki
59
c gii thng Nobel, tr thnh nh khoa hc Nht Bn u tin c gii Nobel, cn trc u l cc gio s i hc. Nhim v to bo cho nhng tinh thn am m chinh phc iu u tin cn cp ti chnh l tnh c th trong cc mc tiu ca Sony. Quan im ny rt mi so vi ton b quan nim chung ca Nht Bn vo nhng nm 1980. Mt thc t i vi ngay nhng vin nghin cu ca Nht l: u t my mc ti tn, thit k p mt v nhng ngi nghin cu c a n km mt cu: "Cc anh hy sng to ra mt th g i!". Tt nhin, kt qu l c rt nhiu tin s khoa hc nhng li khng cho ra i mt sn phm no. Cc thnh vin lun t ra nhng cu hi mang tnh thit thc: "Ta c th s dng n nh th no y?" "Ta c th lm g vi n?", "Ta c th ng dng n nh th no sn xut c mt sn phm hu ch?"Chnh cch qun l theo mc tiu gip Sony t c nhiu thnh tu ln lao trong lnh vc ca mnh. Bi th, ban qun tr lin tc t ra cc mc tiu cho k s ca mnh v c th coi l cng vic quan trng nht m h cn phi lm. Mt cu chuyn kinh in ca Sony l vic sn xut my truyn hnh cho ngi dn vi kch thc ngy cng nh. Nhng mc tiu r rng nht l khi Ibuka - ch tch cng ty t mt quyn sch ln bn v ni y chnh l mc tiu ca cng ty: Mt chic my thu hnh nh nh mt quyn sch v thu c t nht mt chng trnh truyn hnh ko do mt ting. y khng ch l vn ch to my truyn hnh m bi ton chuyn thnh vic sn to mt phng thc hon ton mi v thu hnh v c bng hnh. Sau nhiu n lc khng ngng, betamax - h thng video hon ton mi vi cht lng hnh nh r nt cha tng c ra i da trn nguyn l tn dng ton b di bng - mt iu hon ton mi trong vic c v thu bng hnh. Tn sn phm Betamax: "Beta" - ting Nht: mt nt bt tuyt tc, mt bc v hon ho m khng c bt k mt im trng hoc mt ch cch qung no. C cu thc y s sng to Sony tun th nguyn tc tn trng v khuyn khch nng lc con ngi - s dng ng ngi, ng vic - v lun c gng pht huy nhng iu tt p nht mi thnh vin, tin tng vo ngi v lun to iu kin h pht trin nng lc. Chng ti mong mun mi ngi u l ht nhn ca nhng g m chng ti ang c hng ti. (Akio Morita ph ch tch tp on Sony)
60
tng hiu qu ci cch, trung bnh mi nm Sony nhn c 8 kin ngh t mi nhn vin bi v, theo Morita: "Ai c th cho chng ti bit phi lm th no t chc cng vic tt hn ngoi chnh nhng ngi phi lm cng vic ?". Nhm thc y kh nng sng to ca tng c nhn, Sony lp ra h thng phn nhm theo sn phm: tivi, video, t tnh...Mi nhm chu hon ton trch nhim v lnh vc h ph trch. Khi thnh vin nhm c sng kin, bin php, quy trnh k thut mi, ngi qun l nhm c quyn trnh by ln ban qun tr cp cao. Nu ban qun tr, vi s hiu bit v cng ngh ca mnh, thy c kh nng thc hin tng mi ny th cng ty giao cho h quyn thc hin, nu khng h s phi t b d n nu ban qun tr c la chn khc t nhng nhm cn li. i vi c nhn: h c quyn trnh by v bo v cc kin i mi ca mnh mt cch khoa hc v logic trc i ng i din cho ton b dy chuyn sn xut ca cng ty: k thut, thit k, sn xut, marketing. iu ny c ngha nu h thuyt phc c i ng ny th tng ca h c tnh kh thi. gc cng ty, cch lm ny s duy tr c tinh thn gia nh. Mi thnh vin khng ch thy mnh l ngi trong mt nhm m mnh cn l ngi kinh doanh, c quyn li v trch nhim ng gp mt cch sng to vo s pht trin chung ca Sony. S sng to cn th hin ch cng ty lun cho thnh vin c th nghim nhng cng vic mi v nhng v tr mi. Sony pht hnh t bo cng ty, trn ng qung co nhng c hi thay i vic lm. S thuyn chuyn cng tc ni b din ra hai nm mt ln. Tc dng cho nhn vin tr nn linh hot hn v tm ra cp nng lc lm vic ca chnh mnh. Nh vy, c th thy Sony lun duy tr gi tr ct li v khuyn khch tin b khng ngng. Chnh iu ny to sc mnh gip Sony tr thnh mt trong s 18 doanh nghip trng tn trn th gii. S trng tn ca Sony khng ch dng li s tn ti vt l ca n m nm nhng du n m Sony to ra trn ton th gii c v gi tr v vn ha. Mt cu chuyn ca Sony: Trong mt chuyn xe la, nhn vin ca Sony ang ngi thoi mi trn ch ngi ca mnh th anh ta thy mt ngi n ng tin v gn ch ca mnh. ng ta c eo mt chic tai nghe ca Sony. Ngay lp tc, nhn vin Sony ng dy nhng ch cho ngi n ng n. Thy vy, ng ta rt ngc nhin v y khng phi thi quen ca ngi Nht. Nhn vin hng Sony p: Tha ng, ti l nhn vin ca hng Sony, v chng ti lun dnh nhng g tt nht cho khch hng ca mnh. Nh vy, vn ha l khi tt c cc thnh vin ca
61
doanh nghip u ngm n n mc tr thnh mt phn trong phong cch sng ca h. V khi vn ha to du n ln tt c cc thnh vin th sc mnh ca s trng tn s khi pht a cng ty ti thnh cng bn vng.
III. Gii php xy dng VHDN ti Vit Nam

1. Gii php t pha Nh nc Th nht, Nh nc cn tip tc hon thin h thng php lut, th ch kinh t th trng nhm to mi trng tt nht cho cc doanh nghip pht trin kinh doanh v xy dng vn ho doanh nghip Th ch phi c kh nng pht huy tinh thn dn tc ca cc doanh nhn, kt hp cc gi tr truyn thng v gi tr hin i, c bit l phi thch hp vi hon cnh kinh t v x hi ca nc ta trong thi k hi nhp. lm c iu ny, nht thit phi c mt h thng php lut hon chnh, ph hp vi cc thng l quc t. Thiu mt sn chi bnh ng, cng bng, lnh mnh cho doanh nghip th kh lng ni n VHDN. Th hai, y mnh ci cch hnh chnh, to nn s gn kt v vn ho gia cc c quan qun l nh nc vi doanh nghip v gia cc doanh nghip vi nhau Cn xo b nhng th tc hnh chnh rm r, gy kh khn cho doanh nghip trnh cc hnh vi tiu cc trong kinh doanh nh hi l, chy cht, i ca sau... Loi b nhng phn bit i x gia cc doanh nghip thuc cc thnh phn kinh t khc nhau, c bit l gia doanh nghip nh nc v doanh nghip t nhn. Mt khc, quan h gia c quan qun l nh nc v doanh nghip cng phi t trn nn tng vn ho. Khng th i hi doanh nghip trong sch nu b my tham nhng, cng nh khng th i hi doanh nghip phi c vn ho trong khi vin chc nh nc ng x t li v thiu vn ho. Th ba, nng cao nhn thc v tp trung sc mnh tp th ca ton gii doanh nhn v cng ng x hi trong xy dng vn ho doanh nghip Nh nc cn y mnh cng tc tuyn truyn v vai tr v yu cu cp bch ca vic xy dng v pht trin VHDN trong thi i hin nay. Cc hot ng tuyn truyn khng nn ch gii hn trong khun kh cc cuc hi tho v cc bui to m m cn m rng xung tt c cc doanh nghip thuc mi thnh phn kinh t, nng cao nhn thc ca cng ng x hi, thng qua cc phng tin thng tn bo ch, cc cuc thi tm hiu v VHDN.
62
Bn cnh , cng cn c cc hnh thc biu dng, khen thng nhng doanh nghip tin phong v thnh cng trong xy dng VHDN, tn vinh nhng gi tr vn ho kinh doanh tch cc. Hng nm, bn cnh cc gii thng Sao , Hng Vit Nam cht lng cao... th nhng cuc thi, giao lu v biu dng cc doanh nghip thnh cng trong xy dng VHDN cng thc s rt cn thit. Cn to ra mt phong tro si ng trong ton gii doanh nhn v xy dng VHDN Vit Nam thi i mi. Th t, cung cp thng tin, h tr t vn v o to cho doanh nghip v kin thc xy dng vn ho doanh nghip Mt trong nhng kh khn ln ca cc doanh nghip Vit Nam trong qu trnh xy dng v pht trin VHDN, chnh l s thiu thng tin chnh xc v h thng v vn trn. Chnh v th, Nh nc cn quan tm ti vic cung cp thng tin, h tr t vn v o to cho cc doanh nghip v kin thc xy dng VHDN. Cc cuc hi tho, cc kho o to v VHDN cn c t chc thng xuyn hn v m rng ra nhiu tnh thnh trong c nc, ch khng ch dng li H Ni hay thnh ph H Ch Minh. Cn c nhng website dnh ring cho vic t vn, h tr; ph bin kinh nghim ca cc doanh nghip thnh cng trong vic xy dng VHDN, c bit trong bi cnh tin hc ho kinh t nh ngy nay. 2. Gii php t pha doanh nghip Mt l, nng cao hiu bit v VHDN. y l yu cu u tin i vi cc doanh nghip Vit Nam hin nay c th xy dng c mt cch khoa hc v lu bn VHDN ca ring mnh. Trc ht, cc doanh nghip cn phi hiu khi nim, cc thnh phn v vai tr ca VHDN. Hiu bit v cc yu t tc ng ti s hnh thnh v pht trin VHDN cng v cng quan trng. Hin nay, khng t doanh nhn c hiu bit qu t v vn ho dn tc v vn ho th gii. Nhng quan tm ca h ch yu tp trung vo cc nghip v kinh doanh. Trong khi , xy dng VHDN thnh cng, cn phi hiu r v cc yu t tc ng n n. Ngoi ra, cc doanh nghip cng phi c bit ch ti vic tm hiu v chnh bn thn mnh. iu ny l hon ton hp l, bi v, khng ging nh vic xy dng thng hiu, xy dng mt dy truyn sn xut mi... VHDN thc cht tn ti t trc khi doanh nghip nhn thc c ra n. Ch c iu, nu khng c nhn thc ng n v pht trin, n s khng pht huy c cc im mnh ca mnh m ngc li, nhng nhc im trong vn ho s km hm s pht trin
63
ca doanh nghip. Trong khi , mt VHDN mi c gy dng nn, chc chn da trn nn tng nhng gi tr vn c ca doanh nghip. Ch khi hiu r v chnh bn thn mnh, cc doanh nghip mi c th la chn c m hnh v phng thc xy dng VHDN ph hp nht cho s pht trin ca mnh. Hai l, cn ch trng xy dng cc trit l kinh doanh, xc nh r vin cnh, s mnh v cc gi tr ct li ca doanh nghip. Xy dng c cc trit l kinh doanh v h thng gi tr ct li khng phi l mt vic d dng, nht l khi cc doanh nghip Vit Nam thng xut pht vi qui m vn v nhn lc nh b. Vic xc nh vin cnh v s mnh mt cch hp l, khng b hn ch v cng khng hoang ng, to bo, i hi nhng hiu bit chnh xc v ni lc ca doanh nghip, cc yu t tc ng ti doanh nghip trong qu trnh pht trin. ng thi, i ng lnh o doanh nghip phi khng ngng nng cao trnh , rn luyn kh nng nhn xa trng rng. Vic xc nh cc trit l kinh doanh cn tip thu kin ng gp ca ton th cn b, nhn vin trong doanh nghip, cng nh cc d lun x hi. Cc doanh nghip cng c th tham kho s c vn ca cc chuyn gia, cc nh nghin cu trong v ngoi nc xy dng vin cnh, s mnh v gi tr ct li cho mnh. Ba l, nng cao o c kinh doanh trong thi i mi. Cc doanh nghip kinh doanh chn chnh trong thi i ny l phi bit kt hp hi ho gia li ch doanh nghip vi li ch ca x hi, ca dn tc. Cn nhanh chng khc phc nhng quan im thc dng, tt c v li nhun. o c kinh doanh cng phi c coi trng khi cc doanh nghip tham gia vo thng mi quc t. Bi v, ch tn trong nhng trng hp ny, khng ch cn l vn ca ring doanh nghip, m cn lin quan n th din ca c quc gia. Trong khi , nu doanh nghip lun gi c o c kinh doanh ca mnh th vic tm c i tc nc ngoi v m rng th trng s thun li hn rt nhiu. Bn l, tng cng o to ngun nhn lc, pht huy nhn t con ngi trong xy dng vn ho doanh nghip. Con ngi chnh l trung tm ca vn ho ni chung v vn ho ca mi doanh nghip ni ring. Bi v chnh con ngi, cng vi trnh hiu bit, h t tng, cc phong tc tp qun, giao tip v lao ng s to nn nhng gi tr vn ho cho cc doanh nghip. Khc vi cc mc tiu khc, mc tiu xy dng VHDN i hi ngun lc con ngi phi c nng ln trn tt c cc phng din. Thc t, nhng doanh nghip thnh cng lu di u phi ch trng ti nhn t con ngi. Trong chin lc xy dng VHDN ca mnh, VINACONEX xc nh: "Con ngi l ngun ti sn v gi, l sc mnh ca
64
VINACONEX", Petrolimex cng nhn mnh: "ng lc ch yu ca chin lc pht trin l s pht huy yu t con ngi, t con ngi vo v tr trung tm, coi doanh nghip l phng tin con ngi pht huy ti nng sng to, khng nh phong cch vn ho doanh nghip Petrolimex, bn hng tin cy trn th trng trong nc v quc t".42 Nm l, tng cng u t vt cht cho xy dng v pht trin vn ho doanh nghip. Xy dng VHDN cng i hi nhng iu kin vt cht ln p ng cho vic thc hin cc bc v cc k hoch t ra. l nhng iu kin vt cht v k thut v thng tin lin lc phc v vic tuyn truyn v kim sot hot ng trong qu trnh xy dng VHDN; iu kin my mc, k thut, phng ban, nh xng p ng mc tiu nng cao cht lng sn phm, dch v. ng thi cng cn u t thch ng cho cc hot ng hi h, vui chi gii tr, ch lng thng... nng cao i sng vt cht cho cn b cng nhn vin, nhn vin gn b hn vi cng vic, vi doanh nghip. Nhng gii php trn l v cng cn thit tuy nhin xy dng thnh cng mt VHDN vng mnh Doanh nghip phi c m hnh, l trnh trin khai bi bn v khoa hc. Sau y, Chng ti xin xut quy trnh xy dng VHDN tin ti nn VHM ti Vit Nam 2.1. Xy dng nguyn l thc hin
Bn cht ct li ca VHM l nguyn tc duy tr trit l ct li v khuyn khch tin b khng ngng. T nguyn tc ny s to nn nn c cu, mi trng v nguyn tc hnh ng trong VHM. V vy xy dng VHM phi bt u t hnh thnh mt nh hng bn vng bao gm xc nh trit l ct li v Chin lc pht trin lu di cho doanh nghip. Sau l xy dng nhng c ch hu hnh bao gm c cu, mi trng v nguyn tc hnh ng nhm m bo trit l ct li c duy tr v tin b c khuyn khch. Hnh 3.2 : Nguyn l xy dng VHM43
Xy dng nh hng bn vng Xy dng c ch hu hnh
42 43
www.petrovietnam.com.vn Chin Trit Biu Collins JC & Porras JI, Build to Last, Happer Collins, 1997 lc hin l qua pht ct
li
trin
Khuyn Duy khch tr http://svnckh.com.vn 65 tin ct b li
Kt qu
Trn thc t, xy dng VHM l mt qu trnh chuyn i trong nhn thc, t duy, c cu, mi trng, hnh ng v VHDN. Nguyn l xy dng l bt u t c s thu hiu v VHDN hin ti, nhn thc r rng v nn VHDN tng lai, t hnh thnh nhng nguyn tc v t duy VHM, c cu VHM, mi trng VHM v cui cng l chun mc trong hnh ng. Do trong mi giai on trin khai doanh nghip cn thc hin 2 qu trnh chuyn i song song: 1 l ph v vn ha c 1 hnh thnh vn ha mi. 2.2. Trin khai thc t
Xy dng VHDN l mt qu trnh tng th ch khng phi ch l vic a gi tr vo mt cch n l, ri rc. Vy xy dng VHDN mt cch tng th th cn thc hin theo nhng bc c th. Ty theo iu kin c th ca mi doanh nghip m c th c cc bc khc nhau xy dng VHDN. Tuy nhin, ng trn quan im tng th, qua nghin cu tnh hnh thc t ca cc doanh nghip Vit Nam, cng nh thng nht vi nhng l thuyt v VHDN trnh by trn, chng ti xin xut m hnh xy dng VHDN da trn quan im t M hnh ca Julie Heifetz v Richard Hagberg44 Giai on 1: Nhn thc v Thu hiu Vn ha hin ti Nhn bit mi trng v cc iu kin tc ng ti chin lc ca doanh nghip Nhn nh mi trng tc nghip ca doanh nghip, xc nh cc yu t gy tc ng lm thay i chin lc ca doanh nghip v cng tc xy dng VHDN trong tng lai. nh gi vn ha hin ti v xc nh trit l ct li ca VHDN.
44
Richard Hagberg & Julie Heifetz, Corporate Culture/ Organization Culture: A Step-by-step Aproach to Change Culture, http://www.hegnet.com
66
S thay i hay xy dng VHDN thng bt u bng vic nh gi xem vn ho hin ti nh th no v kt hp vi chin lc pht trin doanh nghip. nh gi vn ho l mt vic cc k kh khn v vn ho thng kh thy v d nhm ln v tiu ch nh gi. Nhng ngm nh khng ni ra hay khng vit ra th cng kh nh gi. Thng th con ngi ho mnh trong vn ho v khng thy c s tn ti khch quan ca n. Tip cn v nh gi h thng v VHDN hin ti ca doanh nghip. T xc nh u l mc ch ct li , gi tr ct li tip tc lm c s cho thnh cng ca doanh nghip trong tng lai. y l bc c bn nht xy dng VHDN. Mc ch v gi tr ct li phi khng phai nho theo thi gian v l tri tim, linh hn ca doanh nghip. Giai on 2: Xy dng v Chia s vin cnh ca doanh nghip Xc nh vin cnh v doanh nghip v Chia s vi ton b doanh nghip Xy dng vin cnh m doanh nghip s vn ti.Vin cnh chnh l bc tranh l tng v doanh nghip trong tng lai, khi ngun t nhng hot ng trong hin ti, vi gi nh khng gp bt k tr ngi no (ngoi nhng tr ngi c xc nh t giai on 1). Vin cnh chnh l nh hng xy dng VHDN. Mt vin cnh tt c to lp phi m bo 5 tiu ch sau45: - Vin cnh phi gn cht vi doanh nghip: Khi xem xt vin cnh, chng ta c th hiu c doanh nghip ang u tin u t vo u? Cng vic no doanh nghip ang n lc hon thnh?. - Mt vin cnh tt h tr tch cc v hiu qu cho vic ra quyt nh. Khi c hi hay kh khn xut hin, bt c ai trong doanh nghip u c th s dng vin cnh nh cn c quan trng a ra quyt nh. - Vin cnh phi th hin cc gi tr v vn ho ca doanh nghip. Thm ch khi c s thay i th vin cnh vn phi pht trin trn mc ch, gi tr hin trng ca doanh nghip. - Vin cnh phi nhn thc c v p ng li nhng yu cu cao hn ca doanh nghip. Cn xy dng mt vin cnh doanh nghip c th p ng tt hn nhng mong i ca khch hng, thch nghi tt hn vi k thut hin i
45
Joann Keyton, Communication & Organizational Culture, SAGE Publications, 2005, page 137
67
- Tng lai l tng phi c to ra t kt qu ca hot ng trong hin ti. iu ny c ngha, vin cnh ca doanh nghip phi gn cht vi nhng hot ng hng ngy v thi quen lm vic ca cc thnh vin trong doanh nghip Vin cnh ny cn c chia s ton b thnh vin hiu r cng vic trng tm doanh nghip hng ti, to ra lc hng tm chung trong ton b doanh nghip. Xy dng chin lc kinh doanh da trn vin cnh v trit l ct li doanh nghip Chin lc kinh doanh l hnh ng c th ho vic thc thi s mnh ca doanh nghip. Xy dng chin lc kinh doanh di hn da trn vin cnh v mc ch, gi tr ct li m doanh nghip xc nh cho tng lai. Chin lc kinh doanh th hin ch, mong mun ca doanh nghip, VHDN chi phi hot ng thc t trong doanh nghip. VHDN l c s php l cho vic xy dng chin lc; l c s m bo thc hin chin lc kinh doanh ca doanh nghip. Ngc li, chin lc kinh doanh quyt nh mi trng kinh doanh iu kin nh hng trc tip ti trit l kinh doanh; t l phn b ngun lc u t cho vic duy tr v cng c VHDN. S ph hp ca chin lc kinh doanh v VHDN iu kin pht huy ti a mi ngun sc mnh trong doanh nghip. Giai on 3: B sung v Thay i yu t vn ha hin ti Quyt nh nhng b sung v thay i cn thit thc thi chin lc kinh doanh Khi chng ta xc nh c mt vn ho l tng cho doanh nghip mnh v cng c s thu hiu v vn ho ang tn ti trong doanh nghip mnh, lc ny s tp trung tip theo l vo vic lm th no thu hp khong cch gia nhng gi tr chng ta hin c v nhng gi tr chng ta mong mun. Xc nh vai tr ca lnh o cao cp trong vic dn dt thay i vn ha Lnh o ng vai tr cc k quan trng trong vic xy dng VHDN. Lnh o l ngi xng v hng dn cc n lc thay i. Lnh o chu trch nhim xy dng vin cnh, truyn b cho nhn vin hiu ng, tin tng v cng n lc xy dng. Lnh o cng ng vai tr quan trng trong vic xua tan nhng mi lo s v thiu an ton ca nhn vin. Lp k hoch trin khai c th, chi tit.
68
Khi khong cch c xc nh th vic tip theo l son tho mt k hoch hnh ng bao gm cc mc tiu, hot ng, thi gian, im mc v trch nhim c th. Ci g l u tin? u l ch chng ta cn tp trung n lc? Cn nhng ngun lc g? Ai chu trch nhim v nhng cng vic c th? Thi gian hon thnh? Trao i v yu cu v k hoch thay i; to ng lc cho vic thay i. Ph bin nhu cu thay i, k hoch hnh ng v ng vin tinh thn, to ng lc cho s thay i. S thay i s nh hng n i sng nhn vin. H cn c bit s thay i em li iu tt p cho h. S ng vin, khuyn khch s d dng hn khi mi ngi c bit vai tr ca mnh l ng gp v xy dng tng lai doanh nghip. Nhn bit cc ro cn v cc tr lc; pht trin chin lc x l ro cn Nhn bit cc tr ngi v nguyn nhn t chi thay i v xy dng cc chin lc i ph. Li ko mi ngi ra khi vng thoi mi ca mnh l mt cng vic rt kh. V vy ngi lnh o phi khuyn khch, ng vin v ch cho nhn vin thy li ch ca h tng ln trong qu trnh thay i. Giai on 4: Cng c v Duy tr vn ha thit lp Sau khi xy dng cng tc vn hnh v bo tr ngi nh VHDN i hi phi c mt c ch qun l mnh m v r rng m bo cho nhng bin ng v th trng, nhn s, ti chnh... khng lm thay i nn vn ha mi xy dng. Th ch ho, m hnh v cng c nhng thay i trong vn ha Th ch ho, m hnh ho v cng c s thay i vn ho. ng thi cc hnh vi, quyt nh ca lnh o phi th hin l mu hnh cho nhn vin noi theo v ph hp vi m hnh vn ho xy dng. Trong giai on ny cc hnh vi theo mu hnh l tng cn c khuyn khch, ng vin. H thng khen thng phi c thit k ph hp vi m hnh xy dng VHDN. Tip tc nh gi li vn ha ca doanh nghip v thit lp mt quy ch tip tc hc hi v chuyn giao. Tip tc nh gi VHDN v thit lp cc chun mc mi v khng ngng hc tp v thay i. Vn ho khng phi l bt bin v vy khi ta xy dng c mt vn ho ph hp th vic quan trng l lin tc nh gi v duy tr cc gi tr tt. Truyn b cc gi tr cho nhn vin mi.
69
70
KT LUN
Xuyn sut ti nghin cu, nhn thc ng n v xy dng thnh cng VHDN chnh l yu cu bc thit ca cc doanh nghip Vit Nam. Thc t cho thy nhng doanh nghip hng u trn th gii gi c v th ca mnh chnh bi nhn thc su sc v u t tp trung cho cng tc xy dng VHDN. trong nc, cc doanh nghip tin phong trong xy dng VHDN gt hi c kh nhiu thnh cng khng ch trn thng trng m cn thit lp c nhng mi quan h tt p vi khch hng, i tc v cng ng x hi. Tuy nhin, vn cn kh nhiu doanh nghip cha thc s quan tm, cha thy c tm quan trng v do thiu s u t thch ng cho VHDN. Mt khc, quan im VHDN v xy dng VHDN vn cha t n s thng nht cao gia cc nh nghin cu, cc c quan qun l nh nc v cc doanh nghip. Chnh nhng hn ch trn dn n s thiu hiu qu v mt phng hng trong vic u t xy dng VHDN ti Vit Nam, ngay c vi nhng doanh nghip c b dy truyn thng. Vi mong mun gip cc doanh nghip Vit Nam lm tt vic xy dng v pht trin VHDN, bt u t vic nng cao nhn thc v VHDN ri i n cam kt v hnh ng, ti gii quyt c nhng vn sau: - a ra nhng c s l lun tng i y v VHDN v h thng ho c cc yu t cu thnh VHDN, sp xp chng mt cch tng i hp l, r rng v d hiu, to iu kin cho c gi nhanh chng hiu c nhng kin thc v VHDN hin nay. - Phn tch, nh gi c thc trng nhn thc v xy dng VHDN Vit Nam, v ch ra nhng c hi v kh khn m cc doanh nghip gp phi khi xy dng v pht trin VHMnh. - Trn c s nghin cu thc trng v kh khn ca doanh nghip cng nh yu cu xy dng v pht trin VHDN, ti xut cc bc xy dng VHDN, a ra mt s gii php i vi i vi Nh nc v Doanh nghip gp phn xy dng thnh cng nn VHDN Vit Nam mnh m v giu bn sc dn tc.
71
Chng ti rt mong nhn c s ng gp b sung ca cc nh nghin cu, thy c gio v bn b quan tm cho nhng vn v l lun v thc tin ti nghin cu c hon thin hn.
PH LC 1 DANH SCH DOANH NGHIP TRNG TN TRN TH GII (James C. Collins & Jerry I. Porras, Build to last, HarperCollins, 1997) STT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Name company CitiCorp Procter & Gamble Philip Morris American Express Jonhson & Jonhson Merck General Electric Nordstorm 3M Ford IBM Boeing Walt Disney Marriott Motorola Hewlett Parkard Sony Founding dates 1812 1837 1847 1850 1886 1891 1892 1901 1902 1903 1911 1915 1923 1927 1928 1938 1945
72
18
Wal - Mart
1945
73
PH LC 2: DANH SCH THNG K V BIU HIN VN HA DOANH NGHIP CA MT S DOANH NGHIP VIT NAM TIU BIU
TT
Tn doanh nghip
Cng ty TNHH C ph Trung Nguyn
Logo
Nhng gi tr c th hin Hot ng v cng ng (nu c)

S mnh: Xy dng thng hiu hng u qua vic mang n cho ngi thng thc c ph ngun cm hng sng to v nim t ho trong phong cch c ph Trung Nguyn m phong cch dn tc 08 Gi tr ct li: Khi ngun sng to Pht trin v bo v thng hiu Xy dng phong cch Trung Nguyn Ly ngi tiu dng lm tm Hon thin sn phm Gy dng s thnh cng cng i tc Pht trin ngun nhn lc mnh Gp phn xy dng cng ng * Ti tr cuc thi tng kinh doanh sng to Tm nhn: Sn phm Vinamilk vi cht lng quc t lun hng ti s p ng hon ho nht cho ngi tiu dng. Trit l: Vinamilk mong mun tr thnh sn phm c yu thch nht mi khu vc, lnh th. V th chng ti tm nim rng cht lng v sng to l ngi bn ng hnh ca Vinamilk. Vinamilk xem khch hng l trung tm v cam kt p ng mi nhu cu ca khch hng. Chnh sch cht lng: Lun tha mn khch hng bng nhng sn phm m bo cht lng, an ton thc phm, ngy cng a dng v dch v tt nht vi gi c cnh tranh hp l. * Nm th 3 lin tip t chc chng trnh trao Qu hc bng VINAMILK - m mm ti nng tr Vit Nam cng B Gio dc & o to (tnh n 2006) S mnh: L mi tin phong trong cng cuc ton cu ho ca FPT, FPT mong mun ln nhanh, mnh trong tng lai khng xa trn bn Tr tu Th gii c tn Vit Nam, c tn FPT. Tm nhn: FPT mong mun tr thnh mt t chc kiu mi, giu mnh bng n lc sng to trong khoa hc, k thut v cng ngh, gp phn lm hng thnh quc gia, em li cho mi thnh vin ca mnh iu kin pht trin y nht v ti nng v mt cuc sng y v vt cht, phong ph v tinh thn Trit l: Mi sn phm trc ht khng phi tm kim li nhun, m p ng nhng bc xc v dinh dng ca cng ng. * Bng ghi nhn Tm lng vng ca Hi Bo tr ngi tn tt v tr m ci Tp.HCM
S
46
01
02
Cng ty c phn Sa Vit Nam Vinamilk
03
Cng ty c phn Pht trin u t cng ngh FPT
04
Cng ty c phn Thc phm dinh dng ng Tm Nutifood
46
S gi tr c chp nhn m doanh nghip tuyn b

74
05
Cng ty Vit Nam k ngh sc sn Vissan Cng ty c phn Kinh Cng ty TNHH Ca s nha Chu u Euro Window Cng ty TNHH Hng tiu dng Bnh Tin Biti's Cng ty c phn SX TM Thin Long Cng ty c phn Traphaco
(Ch yu gii thiu sn phm) * Ti tr v h tr Hi Khoa Hc K Thut An Ton Thc Phm Vit Nam t chc Hi tho chuyn Trin khai vn bn php quy mi v an ton v sinh thc phm ca B Y t (2006) (Ch yu gii thiu sn phm)
06
07
* Gii thng Sao vng t Vit 2004
08
(Ch yu gii thiu sn phm)
09
Phng chm: Cht lng l trn ht
10
11
12
Cng ty TNHH in t Tin t Cng ty c phn Ho du Petrolimex
Trit l: 1->2->3 1 BIT MNH, BIT NGI:To ra cc sn phm cht lng, hiu r c tnh v li th chnh sch sn phm ca Cng ty so vi cc sn phm cng loi trn th trng. 2 KHNG NH MNH: In m hnh nh Cng ty v sn phm ca Cng ty n vi khch hng. 3 (HON THIN): Tn trng, lng nghe tho mn yu cu ca khch hng trong iu kin c th. Gi tr: - Tinh thn say m tng trng, kht vng chim lnh th trng mi, bit sng to ra li nhun coi l s sng cn ca Cng ty. - Lun bm st thc t, thc s lm vic v c dng kh nhn sai - Lng say m sng to, khng bng lng vi ci hin c, lun i tm ci tt hn - Tinh thn cng ng (Website cha hon thin) Chnh sch con ngi: con ngi l nn tng cho s pht trin ca Petrolimex * Ngun qu phc li (t 2000 2004) thc hin l 16.082.186.776 ng
75
13
14
15
Cng ty c phn Bng n in Quang Cng ty TNHH May & in Hong Tn Cng ty May Vit Tin
Chnh sch con ngi: Vic pht huy nhn t con ngi l yu t quyt nh cho s pht trin thnh cng ca cng ty. (Cha c website)
(Website bng ting Anh)
16
17
Cng ty c phn Vng bc quy Ph Nhun PNJ Cng ty TNHH SX XD - TM ng Tm Cng ty May thu giy XNK An Phc Cng ty Cao su Sao Vng
(Website dng gii thiu sn phm)
Khu hiu: Khng ch l kinh doanh Trit l: i mi hay l cht * Cc chng trnh hc bng m mm ti nng, gii thng Hc tr gii - hiu tho c thc hin hng nm
18
19
Cam kt: Cung cp ra th trng nhng sn phm vi cht lng v gi c c li nht cho khch hng. * Gii Vng cht lng Vit Nam do B Khoa hc Cng ngh v Mi trng trao tng Cha c website
20
21
22
23
24
Cng ty Nc gii kht Si Gn - Tribeco Cng ty c phn Cao su Si Gn Kymdan Cng ty c phn Nc khong Vnh Ho Cng ty TNHH Vn phng phm v bt bi Bn Ngh Cng ty TNHH Trung Thnh
Cha hon thin website
Cha hon thin website
* Trao tng 31 biu tng Tru Vng - Bn Ngh cho cc tnh, thnh on trong c nc trong SEA Games 22 ti Vit Nam (2004) * L nh cung cp bt bi - vn phng phm cho SEA Games 22 (2004) Phng chm hot ng (c cp)
76
25
26
27
Cng ty c phn Bnh ko Bin Ho Bibica Cng ty c phn Bnh ko Hi H Cng ty c phn May 10
Chnh sch cht lng: Khch hng l trng tm trong mi hot ng ca chng ti *B Vn ha - Thng tin cng nhn l mt trong 21 thng hiu ni ting ca Vit Nam (2004) (Website cha hon thin) (Website khng truy cp c)
28
Cng ty Thng tin di ng (VMS)
29
Tp on Ti chnh - Bo him Bo Vit Cng ty Vnh Trinh
30
Nguyn tc c bn: - Dch v cht lng cao - Lch s v vui v - Lng nghe v hp tc - Nhanh chng v chnh xc - Tn ty v sng to 08 cam kt vi khch hng (c cng bo) Mc tiu pht trin: Tr thnh mt tp on ti chnh hng u Vit Nam, kinh doanh trong cc lnh vc bo him nhn th, phi nhn th, u t ti chnh, chng khon v cc dch v ti chnh khc. Trit l: Phc v Khch hng tt nht pht trin * Trao 1.000 sut hc bng Bo Vit -An sinh Gio dc vi tng tr gi 550 triu ng cho Qu Bo tr Tr em Vit Nam ( 2006) Mc tiu:Tr thnh cng ty hng u trong lnh vc tin hc ti Vit Nam. C uy tn ln i vi khch hng v bn hng. To iu kin cho cn b, nhn vin trong Cng ty c thu nhp n nh v mc sng ngy cng c nng cao. nh hng pht trin (c cng bo) Chnh sch cam kt bo hnh: Cng ty Vnh Trinh lun nhn thc c rng vic phc v qu khch hng l mt hn hnh cho chng ti. Cho d bn , ang v s l n nhn ca chng ti, th cc dch v trc v sau bn hng di y lun sn sng p ng yu cu ca bn Trit l: Tt c v ngy mai ti p ca con em chng ta, v s pht trin vng bn v li ch ca cng ty, khch hng v x hi. * Tham gia l hi Tn vinh ngh nghip ca gii cng nhn lao ng thnh ph H Ch Minh.(2004) (Ch yu gii thiu sn phm)
31
Cng ty C phn Mai Linh Hng Hng Khng quc gia Vit Nam (Vietnam Airlines) Tng cng ty Vin thng qun i
32
33
Chnh sch nhn s: Viettel l ngi nh chung ca mt tp th vng mnh, trong mi thnh vin u on kt, chn thnh, cng gnh vc v chia s vi nhau. Quan im pht trin (c cp) * Nhng hot ng truyn thng: Nui dng B m Vit Nam, xy dng nh tnh thng cho i tng chnh sch, Qu ng h ng bo l lt, Qu hc bng
77
34
Trung tm pht trin k nng con ngi Tm Vit Group
Tm nhn: Tm Vit l t chc hng u v o to v t vn nhm gip mi ngi pht huy ti a tim nng bn thn sng hnh phc v thnh t, cng nhau xy dng th gii ho bnh, thnh vng S mnh: Tm Vit chuyn su o to k nng lnh o bn thn, lnh o t i, lnh o t chc v xy dng vn ho t chc nhm pht huy ti a tim nng ca mi con ngi v cng ng. Gi tr ct li: Nhn vn Nhit tnh Kin nh Gia tng gi tr Cng to lp Trit l: Lm cho Tm ngi Vit sng hn. nng Tm ngi Vit cao hn. * Trin khai hi tho Phng php hc v thi hiu qu ti hn 30 trng i hc H Ni (2004-2006) Cc nguyn tc c bn: Tn trng c nhn Ba nim am m (am m mua, am m bn, am m sng to) Cc nguyn tc ca cng ty: c tm nhn tng th, ch chuyn cung cp cc sn phm c cht lng tt nht vi mt gi thnh hp l, m bo s hi lng ca ngi tiu dng trn khp th gii. Cc chnh sch qun l (c cp) * Xy dng v pht trin B phn Li xe An ton (LXAT) chuyn o to, hng dn LXAT cho ngi i xe v xc tin cc hot ng an ton giao thng (ATGT). (1998) Mc tiu c bn trong qun l: V vai tr ca chng ti l nhng nh cng nghip, nn chng ti s hin dng bn thn mnh cho tin b v pht trin x hi, cho cuc sng tt p ca tt c mi ngi, bng cch lm tng cht lng cuc sng trn th gii thng qua nhng hot ng kinh doanh ca chng ti. 7 nguyn tc v qun l: - ng gp cho x hi - Cng bng v trung thc - Hp tc v tinh thn ng i - C gng khng ngng tin b - Lch s v khim tn - Kh nng thch nghi - Lng bit n * Hc Bng Panasonic 2007" (2006) Chnh sch con ngi (c cp) nh hng pht trin: - t c th phn cao hn - Nng cao li nhun - Dn u v s hi lng ca khch hng theo quan im ca khch hng * Nm th ba lin tip trin khai Chng trnh Ti tr Bo v Mi trng v Gn gi Di sn Vn ha ca cng ty Ford Motor ti Vit Nam (2002). (Tn min tm ngng)
35
Cng ty Honda Vit Nam
36
Cng ty Panasonic AVC Vit Nam
37
Cng ty TNHH Ford Vit Nam
38
Cng ty c phn hu hn Vedan Vit Nam
78
39
Cng ty lin doanh Lavie Cng ty Caltex Vietnam
(Website ca cng ty m)
40
41
Cng ty Pepsico Vit Nam Cng ty TNHH Red Bull (Vit Nam) Cng ty TNHH Shell Vietnam Cng ty Thc phm & NGK Dutch Lady Vit Nam Cng ty TNHH Nestl Vit Nam Cng ty Coca Cola Vit Nam
42
43
44
(Cha c website)
45
46
47
Cng ty lin doanh t Toyota Vit Nam
Khu hiu: Cht lng lun l hng u Cam kt: Chng ti cam kt rng bt c iu g chng ti lm, t chn lc nguyn vt liu n phn phi thnh phm u m bo mang li cho ngi tiu dng sn phm c cht lng cao nht. * ng gp hn 600.000 la M cho cc chng trnh gio dc v cng ng ti Vit Nam. ng li pht trin: - Phn u tr thnh mt cng dn tt vi nhiu ng gp x hi nng cao cht lng cuc sng - Mang li nhng ng gp thit thc cho s pht trin ca nn cng nghip trong nc - B sung kin thc, nng cao cht lng o to ngang tm quc t, ng thi xy dng cuc sng tt p hn cho cc nhn vin Vit Nam lm vic ti Toyota - Pht trin cng ty ngy cng ln mnh lu di v bn vng Vit Nam Trit l: Hi ha trong pht trin * Nhn bng khen ca Th tng Chnh ph tng v c thnh tch trong s pht trin ngnh cng nghip t Vit Nam v nhng ng gp cho s pht trin kinh t vn ho x hi Vit Nam (2004)
79
48
49
Cng ty TNHH Procter & Gamble Vit Nam Cng ty Sony Vit Nam
(Tn min tm ngng)
* Gii thng Thng hiu ni ting nht ti Vit Nam
50
Cng ty bo him AAA
Trit l: Kinh doanh bo him phi nhn th nhng thc cht l mang li s an tm cho khch hng v li ch cho cng ng x hi. * Ti tr chnh Gii bng tr em c hon cnh c bit cp Bo him AAA (2006)
80
PH LC 3: IU TRA TNH HNH VN HA DOANH NGHIP (DNH CHO THNH VIN NI B DOANH NGHIP)47 Xin anh(ch) dnh vi pht cho bn nghin cu! Anh(ch) s khng cn phi ghi tn, nhng nhng cu tr li ca anh(ch) v ng nghip s c mt ngha ht sc quan trng cho cng ty. m bo khch quan, bn nghin cu ny do mt t chc c lp thit k, thu thp v phn tch da trn nhng kt qu thu c. Xin hy tch vo m anh ch cho l ng nht. Trong : 1: hon ton khng ng 2: khng ng mt vi im 3: bnh thng 4: ng mt vi im 5: hon ton ng 1. Cm nhn chung 1 2 3 4 5 1.1.Ti hi lng l mt thnh vin ca Doanh nghip 2. Nhng k vng 2.1.Nhng vic ti lm u c gii thch r rng chnh xc 2.2.Tt c nhn vin u c yu cu phi hon thnh cng vic ng hn 2.3.Nhn vin u c thm quyn t a ra nhng quyt nh khi cn thit. 2.4.Tt c thnh vin u c trch nhim vi cng vic ca mnh 3. Hiu qu cng vic 3.1.Tt c thnh vin Doanh nghip u lm vic chm ch 3.2.Nhng quy tc v th tc Doanh nghip thun tin cho cng vic 3.3.Thi gian a ra mt quyt nh Doanh nghip nhanh chng
47
The Business Research Lab and employeesurveys.com; http://www.busreslab.com; http://www.employeesurveys.com
81
3.4.Ti c o to nhng g cn thit cho cng vic 3.5.Ti c o to b sung thm ngay khi ti cn 4. Lm vic theo t i 4.1.Tt c thnh vin u chia s kinh nghim gip nhau thc hin tt cng vic 4.2.Cp lnh o lu tm ti nhng ngh ca nhn vin 4.3.Cc b phn phi hp vi nhau cng gii quyt cng vic 5. S bo m 5.1.Ti lc quan v tng lai ca Doanh nghip 5.2.Doanh nghip c chnh sch lng hu rt tt 5.3.Ti lun cm thy yn tm v sc khe trong sut thi gian lm vic 5.4.Doanh nghip lun quan tm ti s hi ha gia cng vic v i sng 6. S sng to 6.1.Ti lun c khch l to ra nhng phng php lm vic mi 6.2.Cng ty trao thng cho nhn vin v ci tin quy trnh cng vic 6.3.Cng ty khuyn khch s mo him trong cng vic 7. Giao tip 7.1.Cc phng thc lin lc trong doanh nghip thng xuyn c s dng 7.2.Ti c th tin tng tt c nhng g cp trn ch bo cho ti 7.3.Ti c t do a ra nhng ngh v yu cu 8. Cng bng 8.1.Quyn hnh c duy tr mc ti thiu 8.2.Cp trn khng thin v 8.3.Cng vic c phn cng cng bng 9. Chun mc v gi tr 9.1.Tt c thnh vin trong Doanh nghip lun hnh x theo phong cch chung 9.2.Tt c thnh vin trong Doanh nghip s khng chp
82
nhn nhng hnh ng v nguyn tc 9.3.Ti tin tt c thnh vin trong Doanh nghip s hnh x theo mt phong cch mc d chng ti khng t ra quy tc thc hin phong cch 9.4.Sp ca ti l in hnh cho phong cch trn 10. Nhng iu tuyt vi 10.1.Cng ty phn u v s pht trin bn vng 10.2.Cng ty l mt i th cnh tranh nng n trn thng trng 10.3.Vic t hc c khuyn khch 11. Anh(ch) d nh tip tc lm vic vi Doanh nghip bao lu na? Di 1 nm Trn 5 nm 1 ti 2 nm Khng bit 2 ti 5 nm 12. Anh(ch) s gii thiu cng vic ti cng ty cho anh(ch) b mnh? Chc chn Chc l c khng C th khng Chc chn c C th Xin hy vit ra nhng kin t vi cng ty _________________________________________________________ _________________________________________________________ ___________________________________
83
PH LC 4: MU PHIU IU TRA CUC KHO ST VHDN VIT NAM THNG 6 NM 200348 ti Gii php xy dng VHDN ti Vit Nam trong iu kin hi nhp khu vc v th gii do nhm gio vin trng i hc Ngoi thng thc hin mong nhn c s hp tc ca qu c quan. Xin anh (ch) vui lng khoanh trn vo nhng cu tr li thch hp. 1. Doanh nghip ca bn l doanh nghip: a. Nh nc b. T nhn c.C vn u t nc ngoi 2. Bn am hiu ngha logo ca doanh nghip bn 3. Bn am hiu v lch s hnh thnh doanh nghip ca bn 4. Bn am hiu v ngi sng lp ra doanh nghip ca bn 5. Tn gi v sn phm cng ty bn c cng chng bit ti 6. C nhng huyn thoi v cng ty bn 7. Bn t ho l thnh vin trong doanh nghip 8. a s thnh vin trong doanh nghip ca bn c tc phong: a. Nng ng b.Th ng c. Lch s e. Thng thn g. Bit kim ch cm xc 9. Doanh nghip ca bn tham gia cc hot ng: a. ng h nhn o b. Ti tr th thao 10.Doanh nghip ca bn coi ngy thnh lp doanh nghip l mt s kin ng nh 11.Cc gi tr no trong cc gi tr sau c cao ti doanh nghip ca bn: a.Tnh sng to b.Tnh k lut c.Tnh cng ng d.T do c nhn e.o c c nhn f.o c ngh nghip 12.Qu trnh ra quyt nh trong doanh nghip: a.Ch c lnh o cp cao c tham gia b.Lnh o cc cp u c tham gia c.Nhn vin c tham gia 13.Doanh nghip cam kt nng cao cht lng phc v khch hng 14.Doanh nghip c b phn ph trch thc mc v khiu ni ca khch hng 16.Doanh nghip c ch khen thng v bt da trn: a.Hiu qu lm vic, khuyn khch ngi ti b.Thm nin cng tc c.Quan h c nhn gia lnh o v nhn vin 17.Giao tip gia cc thnh vin trong doanh nghip ca bn:
48
Ths.Nguyn Hong nh, Gii php xy dng VHDN Vit Nam trong iu kin hi nhp kinh t th gii, 2004.
84
a.Thn thin b.D chng 18.Thng tin lin quan n doanh nghip ca bn c chia s y v kp thi 19.Nu nhn vin c bt ng, h thng: a.Trc tip gii quyt vi nhau b.m mi bt ha v ngm ngm tr th 20.Lnh o doanh nghip ca bn: a. L tm gng lm vic hiu qu b. Chia s quyn lc v quyn ra quyt nh vi lnh o cp di c. C tinh thn lm vic tp th v s hp tc gia lnh o cp cao d. Lun sn sng tip thu cc tng i mi tng hiu qu hot ng ca doanh nghip e. Bit khuyn khch pht trin ngun nhn lc v quan tm n vic o to nhn vin f. Quan tm n vic ci thin iu kin lm vic, c v mt vt cht ln tinh thn g. Gi khong cch v cp bc khi giao tip vi nhn vin cp di h. L ngi sn sng chp nhn ri ro trong cng vic qun l i. Th vi nhu cu i mi t chc khi sp n tui ngh hu 21.Nhn vin thng xc nh khong cch khi giao tip vi lnh o 22.Nhn vin sn sng thc hin nhng ch th m h khng tn thnh m khng c mt s gp hay phn hi no 23.a s cc nhn vin c tuyn dng da trn: a. Nng lc b. Quan h c nhn vi lnh o 24.Doanh nghip ca bn thng t chc cc sinh hot tp th nh vui chi, tham quan d ngoi 25.Nhn vin cng ty bn sn sng ri b cng ty khi tm c mt ch lm khc c: a. Lng cao hn b. C kh nng thng tin Xin chn thnh cm n s hp tc ca qu v!
85
Trng i hc Ngoi thng PHIU IU TRA VN HA DOANH NGHIP TRONG CC DOANH NGHIP SN XUT V KINH DOANH HNG XUT KHU TRONG TIN TRNH HI NHP. Xin qu v vui lng bt cht thi gian in vo mu phiu iu tra ny. Chng ti xin chn thnh cm n s cng tc v gip ca qu v. (Xin ng (b) tch du X vo cu tr li thch hp, mt s cu khc c nhng hng dn c th) Tn doanh nghip ......................................................................................................... a ch: .......................................................................................................................... PHN I/ NHNG THNG TIN CHUNG: 1) Xin vui lng cho bit doanh nghip ca qu ng/b thnh lp theo loi hnh no: DN t nhn DN nh nc Loi hnh khc Cng ty TNHH Cng ty c phn 2) Th trng xut khu chnh ca doanh nghip l: ng Bc ng Nam Cc khu vc khc Chu u Bc M 3) Sn phm xut khu ca doanh nghip c c t ngun no? Trc tip sn xut Gia cng xut khu Thu mua t cc DN khc 4 )Kim ngch xut nhp khu ca qu v trung bnh hng nm (trong 5 nm tr li y) (USD) Di 5 triu 5-10 triu T 10-20 triu 20-30 triu T 30 triu tr ln 5) Sn phm xut khu ca doanh nghip thuc nhm ngnh no? Cng nghip Nng nghip Ngnh khc Dch v Tiu th cng nghip PHN II: NHN THC V VN HO DOANH NGHIP 6) Qu v quan tm n vn vn ho doanh nghip mc no? Rt quan tm Bnh thng Khng quan tm 7) Cc nhn vin ca qu v c quan tm ti vn ho doanh nghip ca doanh nghip mnh? Rt quan tm Bnh thng Khng quan tm 8) Qu v quan nim vn ho doanh nghip c ngha l: Nhng hot ng vn ho nh k nim, l tt, lin hoan v cc biu hin b ni khc. Trnh ,tp qun tiu dng trong cng ng v mi trng vn ho bn trong doanh nghip. Nhng g ngi tiu dng nh gi v doanh nghip: danh ting, thng hiu, lng tin ca khch hng... 9) Qu v nhn thy im khc bit c bn trong vn ho doanh nghip ca mnh so vi cc doanh nghip khng c hot ng xut khu l: Chu nh hng ln bi vn ho tiu dng nc nhp khu Ngn ng v phong cch giao dch a dng, mang nhiu yu t quc t. S mnh, trit l kinh doanh, cc chin lc mc tiu u hng v xut khu. Khng c khc bit g ng k.
86
10) Theo qu v, vn ho doanh nghip ca doanh nghip xut nhp khu c hnh thnh trn c s nhng yu t no? Tt c nhng yu t vt cht v cu trc hu hnh ca doanh nghip. Cc chin lc xut khu v m rng quan h vi i tc nc ngoi. Nhng quan nim chung mang tnh cht mc nh ca cc thnh vin v x hi, v hot ng ngoi thng... Trnh tiu dng, phong cch v thi quen tiu dng th trng xut khu chnh 11) Theo qu v, u l nhng yu t tc ng nhiu nht ti vn ha doanh nghip ca doanh nghip mnh ( nh s theo th t gim dn t s 1) Vn ha truyn thng ca dn tc. Vn ha ca i tc chnh hin nay. T tng ring ca cc nh lnh o Chnh sch pht trin ngoi thng ca nh nc trong iu kin hi nhp 12) Vn ho doanh nghip c vai tr th no trong s pht trin ca doanh nghip trong iu kin hi nhp? (nh s theo th t gim dn t s 1) L ti sn lu di v qu bu nht ca doanh nghip Thc y kh nng hi nhp ca doanh nghip To nn nt c trng ring cho doanh nghip trong tin trnh hi nhp Nng cao sc cnh tranh cho sn phm ca doanh nghip nc ngoi M rng th trng v tng s lng i tc nc ngoi III/ XY DNG V PHT TRIN VN HA DOANH NGHIP CC DOANH NGHIP XNK VIT NAM TRONG TIN TRNH HI NHP. 13) Tc ng ca yu cu hi nhp ti vn ha doanh nghip ca qu v l: Rt ln Khng ng k 14) Vn ho tiu dng th trng xut khu chnh ca doanh nghip Rt cao Khng cao hn so vi trong nc 15) Doanh nghip ca qu v c chin lc pht trin vn ho doanh nghip? Cha c Mi giai on tng c 16) Doanh nghip ca qu v c b phn chuyn trch v vn ho doanh nghip Cha c c (xin ghi r ...........................................................) 17) Nhng yu t b ni nh cch bi tr, trang phc nhn vin, logo... ca doanh nghip thng c nh gi l: c o v rt hin i Bnh thng, khng c nt ni bt Mang nhiu yu t truyn thng Cn nhiu thiu st 18) C cu phng ban ca doanh nghip hot ng Rt tt Bnh thng Cng vic thng b chng cho 19) Cc l hi, dp k nim v cc hot ng tp th khc c t chc doanh nghip: Thng xuyn Ch khi DN ang lm n pht t Ch nhng hot ng quan trng nht 20) Cc lnh o c thng xuyn tham gia vo cc hot ng tp th ca doanh nghip? Khng Thnh thong 21) Doanh nghip c xc nh s mnh v trit l kinh doanh ca mnh khi tham gia hot ng kinh doanh? C Khng 22) Doanh nghip ca qu v c xy dng cc qui tc v thng l trong doanh nghip ? C Khng
87
23) Thi ca cc nhn vin trong doanh nghip i vi cc qui tc, thng l ny? Rt tn trng Ch tn trng khi b p buc Rt th . 24) Nhn vin mi nhn bit cc qui tc v thng l ny thng qua: Cc kho o to bt buc T tm hiu. 25) Vic ra quyt nh trong doanh nghip ca qu v thng do: Ban lnh o Ly kin ca ton th thnh vin. 26) Nhn vin trong doanh nghip thng ca qu v c by t kin ca mnh qua: Cc cuc hp Trc tip by t vi cp trn 27) Quan h gia cc thnh vin trong doanh nghip thng: Rt tt Bnh thng 28) S thnh vin n gi cc vai tr ch cht trong doanh nghip ca qu v Tng ng vi nam gii t hn nhiu so vi nam gii. 29) Vn th bc trong doanh nghip thng: Rt quan trng Khng quan trng Ch quan trng trong vn ti chnh 30) Doanh nghip c tm hiu v i tc v thi quen tiu dng th trng nc ngoi? Tm hiu v mi i tc Ch nhng i tc quan trng nht t khi tm hiu 31) Doanh nghip c d thch nghi vi tp qun, trnh tiu dng th trng xut khu ca mnh? Thch nghi rt tt. Ch vi nhng th trng ln cn Thng rt kh khn thch nghi 32) Thi ca i tc nc ngoi i vi phong cch giao dch ca doanh nghip thng Rt hi lng Bnh thng Khng hi lng 33) Doanh nghip c cc khch hng nc ngoi trung thnh khng? C Khng 34) Qu v nhn xt th no v vn ho doanh nghip ca doanh nghip mnh? Rt tt Cn nhiu thiu st Bnh thng nh mi doanh nghip khc 35) Doanh nghip ca qu v thng gp nhng kh khn g trong qu trnh xy dng vn ho doanh nghip? (nh s theo th t gim dn) Hn ch trong nhn thc ca a s thnh vin v vai tr ca vn ha doanh nghip Hn ch trong trnh ca ban lnh o Hn ch v vn, ti chnh S thiu thng nht trong cch hiu v cch thc xy dng vn ha doanh nghip. Nhng kh khn khc 36) pht trin vn ho doanh nghip ca doanh nghip mnh, doanh nghip phi quan tm n nhng vn :( nh s theo th t gim dn) Tm hiu chnh sch pht trin ngoi thng ca Nh nc Tm hiu c im vn ho th trng cc i tc chnh Nng cao cht lng phc v khch hng nc ngoi Nng cao trnh vn ho, ngoi ng, chuyn mn v hiu bit x hi cho cc thnh vin.
88
Tuyn truyn v vn ha doanh nghip cho cc thnh vin trong doanh nghip Xc nh trit l kinh doanh, chin lc v cc nguyn tc hot ng . 37) Qu v c kin thm lin quan n cc gii php nhm thc y qu trnh xy dng v pht trin vn ho doanh nghip? ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................ Ngy.....thng...... nm Ngi in phiu iu tra
Xin cm n Qu v dnh thi gian chia s vi chng ti nhng nhn nh v quan im ca qu v v vn vn ha doanh nghip trong cc doanh nghip xut nhp khu ca Vit Nam trong tin trnh hi nhp. Chng ti ch s dng nhng thng tin ny c ci nhn thc t cho ti nghin cu ca mnh. Trong cc phn tch, chng ti s khng a ra thng tin ring v bt k mt doanh nghip no. Mt ln na xin chn thnh cm n qu v v xin chc doanh nghip ngy cng pht t, an khang thnh vng. TRNG I HC NGOI THNG H NI
89
TI LIU THAM KHO
Ti liu ting Vit 1. GS, Vin s Trn Ngc Thm, Tm v bn sc vn ha Vit Nam, Nh xut bn Tng hp Thnh ph H Ch Minh, 2001 2. Ths Nguyn Hong nh, Gii php xy dng vn ha doanh nghip Vit Nam trong iu kin hi nhp khu vc v th gii, ti Nghin cu khoa hc cp b, HNT, H Ni, 2003 3. Ths Nguyn Hong nh, Vai tr ca vn ho trong kinh doanh quc t v vn xy dng vn ho kinh doanh Vit Nam, Lun vn Tin s Kinh t, HNT, H Ni, 2004 4. Trn Nam Bnh, Th thch ca hi nhp, NXB Thnh ph H Ch Minh, Trung Tm Kinh t Chu Thi Bnh Dng (VAPEC), Thi bo kinh t Si Gn, 2001 5. Nguyn Tt Thnh, Con tu t chc v vn ha ca ngi lnh o, Tp ch vn ha doanh nhn, 2005 6. Philip Kotler, Marketing Cn bn, NXB Thng K, 2002 7. Philip Kotler, Qun tr Marketing, NXB Thng K, 2002 8. Ban T tng Vn ha T - B Vn ha Thng tin - Vin qun tr Doanh nghip, Vn ha v kinh doanh, NXB Lao ng, 2001. 9. Ban Chp hnh T ng kha VIII, Ngh quyt Hi ngh ln th V "V xy dng v pht trin nn vn ha m bn sc dn tc", Bo H Ni mi, 1998. 10. Minh Cng, Vn ha kinh doanh v trit l kinh doanh, NXB Chnh tr Quc gia, 2001. 11. Hi bt kinh t, Gii php xy dng v pht trin VHDN Vit Nam trong tin trnh hi nhp kinh t quc t, ti nghin cu khoa hc cp trng, i hc Ngoi thng H Ni, 2004. 12. V Quc Tun, hnh thnh v pht trin tng lp doanh nghip Vit Nam, Doanh nhn Vit Nam thi k i mi, NXB Chnh tr Quc gia 13. Trung tm Khoa hc XH&NV Quc gia v U ban UNESCO Vit Nam, Vn ha trong kinh doanh, NXB lao ng, 1995. 14. Ths Nguyn Hy Hong, Xy dng vn ha doanh nghip, Tm Vit Group, 2005 Ti liu ting Anh 1. Nguyen Huy Hoang, Building corporate culture in Tam Viet Company Limited, Master Thesis, Southern California University, Ha Noi, Viet Nam, 2003 2. Nguyn Huy Hong, Building Corporate Culture, Tm Vit Group, 2005 3. Andrew Brown, Organisational Culture, Pitman, 1998.
90
4. Beyer, J.M. Trice, H.M., The communication of Power Relations
in Organisations through Cultural Rites, Sage, 1988. 5. Drennan, D., Transforming Company Culture, McGraw-Hill, 1992. 6. Gold, K.A., Managing for Success: A Comparison of the Private and Public Sectors, Public Administration Review, Nov-Dec., 1982 7. Brahma Kumaris, Self Managing Leadership, Oxford Leadership Academy, 2000 8. Edgar H. Schein, Organizational Culture and Leadership (2nd edition), Jossey-Bass Publishers, 1992. 9. Kotter, J.P. & Heskett, J.L., Corporate Culture and Performance, New York, The Free Press, 1992. 10. Kenji Takemura, Examples of Japanese Corporate Culture. 11. Collins JC & Porras JI, Build to Last, Happer Collins, 1997. 12. Terrence E D & Allan A K, The Rites and Rituals of Corporate Culture, Basic Book, 2000. 13. Willey JI & Canada S H, Culture.com, Happer Collins, 2005
91
92

(YRC) - Giai Phap Xay Dung Van Hoa Doanh Nghiep Vi Su Truong Ton Va Phat Trien Cua Doanh Nghiep Viet Nam

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

(YRC) - Giai Phap Xay Dung Van Hoa Doanh Nghiep Vi Su Truong Ton Va Phat Trien Cua Doanh Nghiep Viet Nam

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

B GIO DC O TO TRNG I HC NGOI THNG ----------------***----------------

: TS Nguyn Hong nh Nguyn Th Hng Lin

Ngi thc hin : Hu Hng

Cc gi tr c th hin (Espoused Values)

Hnh 1.1: Cc lp ca VHDN (Levers of culture)

Edgar H. Schein, Organizational Culture and Leadership,1992, Jossey Bass

Mi trng kinh doanh

Giai on chn mui v nguy c suy thoi

Bc 1 Thc hin quy trnh nhn bit

Phng php Nghin cu cc iu kin vt cht

Nghin cu nhng iu DN ni v vn ha ca mnh

Xem xt cch n tip ngi mi n

Phng vn cc thnh vin trong doanh nghip

Da trn nhng nh gi v c im VHDN bc 1 xc nh loi hnh VHDN.

Vn ha lm ht sc, chi ht mnh (The work hard/play hard culture)

y l loi vn ha chp - a n nhng s ci - Phn ng chm, d

trng (Bet-yourcompany culture)

Vn ha hnh chnh, th tc (The process culture)

II. Quan im v doanh nghip trng tn

DN Pht trin Trng tn

Hnh 1.4: Tiu ch nh gi DOANH NGHIP TRNG TN

Thi gian hot ng

Collins JC & Porras JI, Build to Last, Happer Collins, 1997

III. Vai tr ca VHDN i vi s trng tn v pht trin ca

Kenji Takemura, Examples of Japanese Corporate Culture

R&D Bn hng Sn xut Qun l

S Curve mi Hiu qu Pht trin Chn mui

Suy thoi Hnh thnh Thi gian

Vn ha, thi quen, thi , truyn thng

nh kin Mu hnh Cm gic Lo ngi Gi tr Nim tin

Hnh 1.7: M hnh trng tm ha chin lc20

, Nguyn Huy Hong, Building Corporate Culture, Tm Vit Group, 2005 Gi tr

I. Nhn thc v VHDN trong cc doanh nghip Vit Nam

thc v vai tr ca VHDN

Biu 2.4: Nhn thc ca doanh nghip v vai tr ca VHDN

II. Khi qut VHDN Vit Nam

Bng 2.1 : Vn ha dn tc nh hng ti cc ngm nh trong VHDN

H qu - tch cc Ngm nh v s tht v chn l

T duy bin chng hi ha Trng tnh hn trng l

Linh hot v d thch nghi

Kt qu ca thnh ph H Ch Minh thng 5/2003 - Thi bo Kinh t Si gn s ra ngy 1/1/2004

Khoan thai, ung dung, ha nh

Bo co thng k ti hi ngh "S kt i mi v pht trin DNNN pha Bc"

Biu 2.8: ng c kinh doanh

T quyt nh cng vic ca mnh Pht huy ti a kh nng bn thn

III. Nhn nh chung v VHDN Vit Nam di gc nhn ca cc

II. Bi hc t doanh nghip trng tn trn th gii

III. Gii php xy dng VHDN ti Vit Nam

Khuyn Duy khch tr http://svnckh.com.vn 65 tin ct b li

Nhng gi tr c th hin Hot ng v cng ng (nu c)

Cng ty c phn Sa Vit Nam Vinamilk

Cng ty c phn Pht trin u t cng ngh FPT

Cng ty c phn Thc phm dinh dng ng Tm Nutifood

S gi tr c chp nhn m doanh nghip tuyn b

* Gii thng Sao vng t Vit 2004

(Ch yu gii thiu sn phm)

Phng chm: Cht lng l trn ht

Cng ty TNHH in t Tin t Cng ty c phn Ho du Petrolimex

(Website bng ting Anh)

(Website dng gii thiu sn phm)

Cha hon thin website

Cha hon thin website

Cng ty Thng tin di ng (VMS)