(YRC) - Tao Lap Va Phat Trien Cong Ty Dinh Muc Tin Nhiem o VN

B Gio dc v o to Trng i hc Ngoi Thng ---------o0o---------
Cng trnh tham d Cuc thi Sinh vin nghin cu khoa hc trng i hc Ngoi thng 2009
Tn cng trnh: XY DNG M HNH CNG TY NH MC TN NHIM VIT NAM Thuc nhm ngnh:1a.
H v tn sinh vin:Cao Thanh Tm. Nam/n: Nam. Dn tc:Kinh Lp:Anh 2 Kho:45 Khoa:Ti Chnh Ngn Hng.
H v tn ngi hng dn :TS. Nguyn Vit Dng.
MC LC
MC LC .......................................................................................................................... 2 M U ............................................................................................................................ 4 1. Tnh cp thit ca ti: ............................................................................................. 4 2. Mc tiu t ra ca ti : .......................................................................................... 5 3. i tng, pham vi nghin cu ca ti .................................................................. 5 4. Phng php nghin cu ............................................................................................ 6 CHNG 1 ..................... 7 1.1 Tng quan v m v cng ty xp hng tn nhim ........................... 7 1.1.1 Khi nim v xp hng tn nhim ...................................................................... 7 1.1.2 Cng ty nh mc tn nhim v vai tr ca n ................................................... 8 1.2 nhim trn th ............................................................. 14 1.3 ................................................................................................................................ 17 1.3.1 .......... 17 1.3.2 oody, S&P ............... 18 CHNG 2 XP HNG TN NHIM .................................................. 27 2.1 ................................................. 27 2.1.1 ......................... 27 2.1.2 ........... 31 2.1.3 Phng php xp hng tnh im Ca cc NHTM Vit Nam ..................... 33 2.2 ........................ 37 2.3 ...... 37 2.3.1 La chn m hnh CRA ................................................................................... 37 2.3.2 Phng php nh mc tn nhim .................................................................... 42 CHNG 3 .................................................................................................. 66 3.1. M rng v pht trin th trng n ...................................................................... 66 3.2. Xy dng khung php l hon chnh cho hot ng t chc tn nhim ................ 70 3.2.1 Nhng nguyn tc c bn khi xy dng khung php l .................................. 71 3.2.3 Ban hnh Ngh nh ca Chnh ph v t chc v hot ng ca t chc nh mc tn nhim: .......................................................................................................... 73 3.2.4 ng b ha cc quy nh php lut lin quan n hot ng ca t chc nh mc tn nhim: .......................................................................................................... 74 3.2.5 Mt s ni dung quan trng cn xem xt khi xy dng khung php l cho vic hnh thnh v hot ng ca t chc nh mc tn nhim ........................................ 76 3.2.6 Vic nh gi xp hng doanh nghip ( company ratting ) l bt buc i vi DNNN c qui m vn ln :....................................................................................... 77 3.2.7 Nhng doanh nghip kinh doanh c li chun b c phn ho hoc c phn ho thuc i tng phi thc hin bn c phn nh nc ti th trng chng khon th phi tin hnh nh mc tn nhim : .................................................................... 78 3.3 Tng cng tip cn vi cc t chc tn nhim uy tn trn th gii v o to pht trin ngun nhn lc ..................................................................................................... 78 3.3.1 Hp tc quc t trong vic thnh lp t chc nh mc tn nhim .................. 79 3.3.2 o to ngun nhn lc ................................................................................... 80 3.4 To iu kin, khuyn khch thnh lp cng ty nh mc tn nhim ...................... 81
http://svnckh.com.vn
3.4.1 Tng cng nhn thc v xp hng tn nhim ................................................. 81 3.4.2 Hnh thnh tp qun s dng nh mc tn nhim ........................................... 81 3.4.3 Nhng doanh nghip tham gia nh mc tn nhim v t kt qu kh phi c u tin : ............................................................................................................ 83 3.4.4 Vic trao cc gii thng ln ca nh nc cho cc doanh nghip th phi qui nh doanh nghip t mc tn nhim theo th hng c th no - Th hng bo m l doanh nghip kinh doanh hiu qu , pht trin bn vng : .................... 83 3.4.5 Theo kinh nghim ca cc nc trong vic xc nh nhng i tng phi nh mc tn nhim, nht l ti cc nc c nn kinh t chuyn i, th trng n cn nh b : ............................................................................................................................. 84 3.4.6 Cn coi nh mc tn nhim l ngnh ngh c bit khuyn khch u t nc ngoi, ngnh ngh c hng u i u t khung cao nht theo Lut Thu thu nhp : ......................................................................................................................... 84 CHNG 4 ................................................................................................. 85 Cc ti liu tham kho: ..................................................................................................... 85
M U 1. Tnh cp thit ca ti: Th trng chng khon l mt knh huy ng vn ln c hiu qu cao, thng qua mt lng ln c huy ng t cc ch th trong x hi gp phn lm tng lng cung v vn u t cho nn kinh t. Mt th trng chng khon thc s pht trin l th trng thu ht c ng o cng chng tham gia bn cnh cc t chc u t v cc trung gian ti chnh. Ch c nh vy, th trng mi thc s c vai tr quan trng trong vic thu ht vn t cc ch th tit kim trong nn kinh t chuyn thnh u t pht trin kinh t. Vn t ra l lm sao mt t chc kinh t c th chng minh sc mnh ti chnh ca mnh tip cn cc lung vn t cc knh ca th trng chng khon, p ng nhu cu vn kinh doanh ca mnh vi chi ph vay, n thp nht? Cn i vi nh u t, lm th no kim sot ri ro cc khon u t ca chnh h khi cn c qu nhiu nguy c tim tng, mt n nh ca mi trng u t. Trong iu kin mc hiu bit ca cng chng u t Vit Nam cn hn ch, cc knh cung cp thng tin v nh gi ri ro cn rt t hoc cha c, s xut hin ca cng ty nh mc tn nhim s gip cc nh u t yn tm hn khi tip cn vi th trng. ng thi vic nh gi h s tn nhim doanh nghip cng gip doanh nghip xc nh chnh xc hn tnh trng ca mnh s dng bin php huy ng vn ph hp vi chi ph thp v khng nh hng n kt qu kinh doanh. Th trng chng khon Vit Nam mi c thnh lp cch y 10 nm t c nhng kt qu rt ng khch l. Tuy nhin, thc t cho thy h thng c s h tng ca Vit Nam cha mnh h tr cho s pht trin v hot ng c hiu qu ca th trng chng khon ni chung v th trng tri phiu ni ring. nng cao tnh minh bch ca th trng chng khon, qua gp phn lnh
mnh ho nn kinh t, tng cng hiu qu huy ng v s dng vn, lm th trng vn hnh mt cch an ton, gip cc nh pht hnh tip cn ngun vn mt cch d dng hn th cn thit phi c cc cng ty nh mc tn nhim. Vi vai tr nh gi kh nng tr n ca cc t chc pht hnh, cc cng ty nh mc tn nhim s gp phn bo v th trng, bo v nh u t, cc t chc kinh t nhm h tr v thc y s pht trin ca th trng chng khon trong thi gian ti. S pht trin ca th trng chng khon trong tng lai ph thuc rt nhiu vo mc tham gia u t ca cng chng. Nn vic nghin cu c nhng gii php to lp v pht trin cng ty nh mc tn nhim, nhm thu ht v to iu kin cho cng chng u t vo th trng l vic lm cn thit. 2. Mc tiu t ra ca ti : ti Xy dng v pht trin cng ty nh mc tn nhim Vit Nam c thc hin vi mc tiu xut mt s bin php to iu kin hnh thnh cng ty nh mc tn nhim v nn tng cng ty hot ng c hiu qu trong bi cnh th trng Vit Nam hin nay. V xy dng tiu ch xp hng ph hp vi Vit Nam ng thi t tiu chun quc t Song song vi mc tiu trn l nh gi thc trng tnh hnh ti chnh ni chung v tnh hnh TTCK ni ring. T a ra mt s bc chun b c bn hon thin m hnh t chc cc cng ty nh mc tn dng trong tng lai. Mt khc, nhn mnh vai tr cc cng ty nh mc xp hng (CRA Credit rating agency) tham gia h tr pht trin th trng ti chnh nc ta. 3. i tng, pham vi nghin cu ca ti ti cp ti nhng vn c bn v nh mc xp hng tn dng v cc CRA trn th gii, kinh nghin xy dng v pht trin cc CRA trn th gii, c
s php l v quy nh ca chnh ph Vit Nam v vic xy dng v pht trin cc CRA ti Vit Nam ti c xy dng nghin cu trn c s chn lc, k tha mt cch c h thng nhng kinh nghin qu gi qu trnh xy dng v pht trin cc CRA trn th gii. ng thi cng nghin cu xem xt p dng vo thc t th trng Vit Nam 4. Phng php nghin cu ti s dng phng php duy vt bin chng, duy vt lch s lm cng c ch o thc hin ti. Kt hp l lun, thc t v cc lut nh trong nc cng nh mt s ti liu nc ngoi nhm a ra nhng bin php ch yu thit lp cng ty nh gi tn nhim Vit Nam. Ngoi ra, cn vn dng cc phng php tng hp, phn tch so snh lm sng t v c th ha ni dung nghin cu Danh mc vit tt:
CRA: credit rating: t chc nh mc tn nhim IFC: (International Finance Corporation) Tp on ti chnh quc t VAFI: Hip hi cc nh u t ti chnh Vit Nam
CHNG 1 1.1 Tng quan v x
T nhim v cng ty xp hng tn nhim
1.1.1 Khi nim v xp hng tn nhim Theo Khi nim ca cng ty Moodys xp hng tn nhim DN l nh gi v th hin ti v d bo v trin vng tng lai ca DN trn c s tng hp cc ch tiu ti chnh mt cch c hiu qu. Hay c th hiu l: xp hng tn nhim l vic a ra cc nhn nh hin ti v mc tn nhim ca nh pht hnh i vi mt trch nhim ti chnh no , hoc l nh gi mc ri ro gn lin vi cc loi u t khc nhau. Cc "u t" ny c th di dng chng khon nh l tri phiu, c phiu u i v giy nhn n, cng c cho vay khc nh vay v gi tin ti ngn hng... Cc loi chng khon v cng c cho vay ng vai tr l nhng hnh thc huy ng vn trn th trng. Ri ro y l ri ro v n ca ngi pht hnh chng khon hoc cng c huy ng vn , do vic u t tht bi gy ra. Khng tr c n cho mt khon u t ch yu l do tnh trng ph sn hoc thiu kh nng thanh ton y vn gc v li theo ngha v ca nh pht hnh, do khng c khon tin thng d. Ni mt cch rng hn, xp hng mt u t (c th hin qua mt h thng k hiu xp hng) bi mt cng ty nh mc tn nhim, th hin kin chuyn gia bn th 3 v mc ri ro v n gn lin vi th loi u t . Xp hng c th lm tng hng hoc xung hng v th ca mt nh pht hnh, mt cng c ti chnh theo kh nng ca n c p ng c cc ngha v i vi nh u t hay khng. iu ny ph thuc th nht l vo khi lng tin c sn thanh ton cho cc nh u t, v th hai l kh nng d b v n n u khi cc iu kin kinh doanh thay i. Xp hng tn nhim khng nu ln gi th trng hoc s bin ng tng lai ca mt chng khon hay mt khon u t no . Do vy, xp hng ch n thun l a ra cc kin da trn cc nhn t ri ro ch khng phi l mt
khuyn ngh mua, bn, gi li mt chng khon hoc mt khon u t no . Mt s xp hng cao khng ng ngha l mt khon u t tt hn so vi mt xp hng thp hn. Mt h thng xp hng khch quan, theo cc cng ty nh mc tn nhim hng u, l phi cung cp cc u vo cn thit ra cc quyt nh u t ng n. thc hin iu ny, cc nh u t v cc nh cho vay u tin phi c thuyt phc v tnh an ton di hn ca khon cho vay. M iu ny ch c th c c khi kh nng chi tr tng lai ca nh pht hnh c mt cng ty nh mc tn nhim c uy tn xc nhn 1.1.2 Cng ty nh mc tn nhim v vai tr ca n 1.1.2.1 Cng ty nh mc tn nhim v cc vn v nh mc tn nhim. a. Cng ty nh mc tn nhim Cc cng ty MTN khng ch nh gi hng vn DN m cn nh gi mc tn nhim i vi chnh ph cc quc gia trn th gii. MTN DN thc cht l vic nh gi cht lng, mc tin cy, kh nng thanh ton ca mt cng ty pht hnh i vi cc cng c n ngn hn (nh hi phiu, tn phiu, chng ch tin gi), hoc di hn (nh tri phiu, c phn u i c tc) da trn cc yu t ri ro c lin quan. Phn ln cc cng ty ln nim yt trn cc th trng u phi c mt cng ty nh mc tn nhim ng tin cy tin hnh nh mc tn nhim. Trong bi cnh ca nhng nn kinh t mi ni, nh mc tn nhim ch l mt trong nhng yu t quyt nh xem liu nhng nn kinh t mi ni ny c th thu ht c bao nhiu vn, nhng chc chn v khng cn nghi ng g ht nh mc tn nhim l mt trong nhng nhn t chnh v nhng nhn t quyt nh r rng nht v vic cc nh u t c t chc kim sot lung vn ln nht th nhn thc nh th no v cc cng ty v cc nc. Bn thn cc cng ty nh mc tn nhim cng nhn thy vai tr ca mnh trong vic pht trin nht thit phi l mt t chc trung lp, ngha v trc ht ca cc cng ty ny l vi cc nh u t,
nhng bng cch cung cp thng tin cc cng ty nh mc tn nhim c th khin cc quc gia phi lm ng thu ht thm vn. Gii thch v s tn ti ca cc cng ty nh mc tn nhim l do vn c bn ca th trng ti chnh: l vn thng tin khng y . Cc cng ty nh mc tn nhim c th m nhn vai tr hu ch trong vic ra quyt nh ti chnh bng cch cung cp cho nhng thnh vin tham gia th trng nhng thng tin v ri ro tn dng gn lin vi cc khon u t khc nhau. Cng vi qu trnh pht trin ngn v thiu minh bch, thng tin khng y thm ch li l kh khn hn c trong nhng nn kinh t mi ni. Do , ngi ta vn cho rng vai tr quan trng ca cng ty nh mc tn nhim l cung cp cho nhng thnh vin tham gia th trng mt h thng cc kh nng tr n tng i ca cc cng ty bng cch xu chui tt c cc thnh phn ca ri ro ph sn thnh mt h s duy nht gi l h s nh mc tn nhim. Cng ty nh mc tn nhim c nh hng mnh m khng ch ti chi ph huy ng m cn nh hng ti kh nng sn sng nm gi cc loi cng c ti chnh khc nhau ca cc nh u t c t chc. Nhng t chc vay n thng tm n cc cng ty nh mc tn nhim nh h tr mnh tip cn vi th trng vn ton cu v nhiu nh u t c t chc thch nhng chng khon c nh mc tn nhim hn l nhng chng khon r rng c ri ro tng t m khng c nh gi. Thm vo , nh gi ri ro ca cc cng ty nh mc tn nhim v cc khon n bn ngoi c ngha sng cn bi v nhiu nh u t c t chc hn ch nm gi trong danh mc u t ca h nhng tri phiu ch c xp hng u t. Mt nh mc tn nhim khng phi l mt li khuyn mua hoc bn mt chng khon c th no . nhiu quc gia, iu ny c th l mt lu quan trng trong vic xc nh trch nhim php l ca mt t chc nh mc tn nhim trong trng hp v n, hoc s chm dt ca mt cng ty hoc cc t chc khc
pht hnh chng khon. thnh cng, mt t chc nh mc tn nhim phi c cc c im c bn, bao gm: Tnh tin cy, Tnh c lp, Tnh khch quan, K thut thnh tho, C cc ngun lc v kh nng tip cn cc thng tin tin cy v ngi pht hnh chng khon. Mt t chc nh mc tn nhim chuyn v dch v a ra kin v tin cy tn dng ca ngi pht hnh chng khon. N l mt kin quan trng v ri ro tn dng, hay l mt nh gi v kh nng ca ngi pht hnh thanh ton n gc v li ng hn trong sut thi gian tn ti ca chng khon . V vy, nh mc tn nhim phi l mt s nh gi trc kh nng ca ngi pht hnh hon tr gc v li ng hn. Bi v cc cng c ca th trng tin t l ngn hn, nn chng d nh gi hn cc loi tri phiu di hn. tr thnh tin cy v hu ch cho nh u t, nh mc tn nhim phi c xem l ng tin cy v khch quan ca cc ch th tham gia th trng. mt nh mc ng tin cy, t chc nh mc tn nhim phi c k thut chuyn nghip, ngun lc ti chnh, tip cn cc thng tin ti chnh tin cy v ngi pht hnh, v cc th tc hot ng ni b a n cng tc nh mc nht qun v tin cy. Ni chung cc th tc tng t ang c thc hin c cc th trng pht trin ln ang ni. hu ht cc quc gia, nh mc tn nhim thng c thc hin theo yu cu ca ngi pht hnh. Tuy nhin, M vic cc t chc nh mc tn nhim nh gi chng khon khng theo yu cu ca ngi pht hnh khng phi l khng thng thy. Tnh c lp ca mt t chc nh mc tn nhim l ti quan trng cho tnh tin cy v thnh cng cui cng cho nh cung cp dch v. V vy, quyn s hu v cu trc qun l quan trng i vi s thnh cng cui cng ca mt t chc nh
10
mc tn nhim. Mt t chc nh mc tn nhim phi t do t c nh hng chnh tr v p lc ln t cc t chc phi chu s nh gi tn nhim. Nu chnh ph can thip qu su vo hot ng ca t chc nh mc tn nhim th hot ng xp hng tn nhim s c vn . Tuy nhin chng chnh sch ca chnh ph c th c nhng nh hng quan trng i vi trin vng thnh cng ca t chc nh mc tn nhim cc th trng mi. Trong khi cc cng ty nh mc tn nhim ng vai tr quan trng trong cc th trng ti chnh, s thnh cng trong hot ng li khc nhau gia cc nc ph thuc vo quy m pht trin ti cc th trng tri phiu, cc c im ca th trng cng nh cc th ch, chnh sch. Nh vy th trng vn v th trng tin t si ng s bo m s lng ca cc cng c ti chnh v cho thy tm quan trn ca cng ty nh mc tn nhim. C mt s khuyn khch kinh t mnh m cho mt t chc nh mc tn nhim duy tr tnh c lp ca n t cm nhn ca cng chng v tnh cng bng v khch quan trong nh gi s quyt nh s thnh cng cui cng hoc tht bi ca mt t chc nh mc tn nhim d cho th trng m n phc v l th trng pht trin, mi ni hay th trng quc t. b. Cc vn v xp hng tn nhim i. nh mc tn nhim quc gia Mt iu cng ht sc quan trng cn phi hiu l nh mc tn nhim quc gia cc nc mi ni l iu u tin m phn ln cc nh u t c t chc nhm ti khi quyt nh u t tin vo nc . Kt qu nh mc tn nhim ny phn nh nhng yu t nh v th kinh t ca nc , tnh minh bch th trng vn, mc lung vn u t ca t nhn v khu vc cng, u t trc tip ca nc ngoi, d tr ngoi hi, n nh chnh tr, hoc kh nng gi vng n nh kinh t ca nc cho d c s thay i v chnh tr. nh mc tn nhim nhim quc gia ca mt nc gip nh u t hiu c ngay mc ri ro i km vi cc khon u t vo nc . Do vy thu ht tin ca nc ngoi, phn ln cc nc u phi c gng t c mt mc xp hng tn dng quc gia v thm ch phi phn u hn na t c th hng u t. Trong phn ln cc trng
11
hp, nh mc tn nhim quc gia ca mt nc l cn trn ca nh mc tn nhim. iu ny lm tng thm nhu cu tin phong nhm t c nh mc tn nhim quc gia tch cc. ii. Cc i tng c nh mc tn nhim. Mt lot cc cng c ti chnh rng ri c th phi chu s nh mc tn nhim bao gm cc chng t thng mi, tri phiu cng ty, cc cng c ti chnh c cu trc v c phiu u i. hu ht cc quc gia, nh mc tn nhim gii hn i vi cc cng c th trng tri phiu v tin t nhng mt s quc gia c phiu thng v c phiu u i cng c nh mc tn nhim. Khng phi l khng ph bin i vi cc t chc nhn tin gi, cc qu u t v cc t chc ti chnh khc nh kh nng chi tr tin bi thng ca cc cng ty bo him cng c nh mc. Tnh sn sng ca nh mc tn nhim cng cn ng gp cho s pht trin cc sn phm ti chnh phc tp nh cc cng c ti chnh c cu trc. Khng c s sn sng ca cng tc nh mc tn nhim ca cc t chc nh mc tn nhim, s rt kh bn cc sn phm ny cho cc nh u t t chc tinh vi. Theo Moodys v S&P th chng ta c bn i tng xp hng chnh: Th nht l xp hng n, l cc xp hng c dnh cho cc khon u t di hn nh tri phiu cng ty v c phiu u i. Th hai, xp hng cc nh pht hnh, l cc cp xp hng nh gi kh nng ca cc cng ty t nhn, cc t chc bo him, cc qu u t (gi chung l nh pht hnh theo ng ni t), v cc t chc chnh ph (cc nh pht hnh theo n ngoi t) trong vic thanh ton cc ngha v ti chnh do cc nh u t v cc cng c ti chnh, c bo m ln khng c bo m. Th ba, xp hng tin gi ngn hng, l cc cp xp hng nh gi kh nng cu cc ngn hng trong vic thanh ton cc ngha v v tin li v vn gc i vi cc khon tin gi c bn t v ngoi t. Cui cng l xp hng cho cc quc gia, l cc xp hng nh gi kh nng tn dng cu mt quc gia c th. Xp hng quc gia l vic cho kin v ri ro ca
12
mt quc gia, c ngha l kh nng quc gia c th tr cc mn n bng ng ni t v ngoi t khng. iii. Ph nh mc tnh nhim. Ni chung, hu ht thu nhp ca cc t chc nh mc tn nhim c c t ph c tr bi ngi pht hnh chng khon. Nhng nh pht hnh chng khon n sn sng tr cho vic nh gi vi mong i rng mt s nh mc thun li s gip gim chi ph vay mn ni chung ca h. C th, iu ny ng cho cc cng ty nh hn, t ni ting hn, nu khng s khng hp dn c nh u t. Trong khi cc nh pht hnh tr ph cho nh mc tnh nhim vi k vng chi ph vay mn thp hn, c mt khuyn khch mnh m cho cc t chc nh mc tn nhim pht hnh cc nh mc tn nhim chnh xc trong danh ting ca t chc nh mc tn nhim rt quan trng n s sng cn lu di v mt kinh t ca n. Trong nhng nm trc y, cc t chc nh mc tn nhim M thc hin cc hot ng nh mc tn nhim ca h ch yu thng qua ph t mua c tr bi nhng ngi s dng nh mc tn nhim. Vo cui nhng nm 1960, cc t chc nh mc tn nhim M bt u chuyn sang thu ph nhng ngi pht hnh. V mt ny, rt quan trng ch s sn lng ca ngi pht hnh tr ph phi l mt hm s nim tin ca nh u t vo nh mc tn nhim nh l mt tn hiu m tch bch cc chng khon v cc mc ri ro v cho php nhng chng khon c ri ro thp hn thu c doanh thu pht hnh cao hn mt li ch m ngi pht hnh sn lng tr. 1.1.2.2 Vai tr ca nh mc tn nhim Trong lch s cc t chc nh mc tn nhim c hnh thnh do c pht sinh nhu cu cung cp thng tin v s ng tin cy, v kh nng tr n ca nh pht hnh k nng x l thng tin ti chnh, v cc nhn t th trng gn lin vi ri ro ra quyt nh u t. Dn dn, xp hng tn nhim c s dng mt cch phong ph hn. Chng c cc nh u t c t chc dung h tr thm cho cc phn tch ring ca h. ng thi cc nh u t c t chc hot ng mi
13
trng quc t cng dung cch xp hng ny lm cng c so snh tng quan ri ro gia cc cng c vi nhau . Vai tr ca xp hng tn nhim l: Th nht, vic xp hng tn nhim cung cp nhng thng tin lin quan n t chc pht hnh. Da vo thng tin nh u t nh gi mc ri ro v li nhun yu cu a ra quyt nh u t hp l; Th hai, vic xc nh h s tn nhim gip t chc pht hnh thun li hn trong vn huy ng vn vi chi ph thp. Thng qua nhng ch s nh gi ca t chc xp hng tn nhim a ra, nh u t s c iu kin tip cn vi nhng thng tin v t chc pht hnh. c bit, khi nhng t chc pht hnh c nh gi l c uy tn c th pht hnh tri phiu vi li sut thp hn m vn thu ht c nh u t. Ni mt cch khc, hot ng ca t chc nh mc tn nhim s gp phn lm tng thm lng tin ca nh u t v uy tn ca t chc pht hnh, iu m th trng chng khon Vit Nam rt cn trong giai on hin nay; l mt phng tin cc cng ty qung b thng hiu vi th trng trong v ngoi nc, ng thi to mt c ch kim sot cng khai, to ng lc cho cng ty c cu ti chnh, ci tin quy trnh qun l, cht lng v hiu qu hot ng. Th ba, vic xc nh h s tn nhim thc y t chc pht hnh c trch nhim hn i vi nh u t. nh gi mc tn nhim lun l cng vic lin quan cht ch vi uy tn ca t chc pht hnh, iu thc y ngi pht hnh thc hin tt hn cc cam kt thanh ton tin li v gc cho nh u t. Th 4, i vi c quan qun l nh nc: MTN gip nh nc qun l vn ti cc DN c d dng hn; gp phn to nn mt th trng cn bng, minh bch thng tin. Cc c quan qun l nh nc c th da trn cc thng tin MTN cng khai ban hnh chnh sch, gim st thc hin, cp php pht hnh v qun l tt hn. 1.2 nhim trn th
14
Trn th gii, hot ng MTN xut hin t rt lu vi s ra i ca cng ty MTN u tin l Moodys v n nay tr thnh cng ty MTN ln nht th gii, c mt trn 100 quc gia. Thm nh tn nhim doanh nghip c t cui th k 19, u th k 20. Lc , th trng chng khon M pht trin, cc doanh nghip huy ng mt lng vn khng l thng qua tri phiu, cn c mt t chc ng ra nh gi khch quan v tin cy ca doanh nghip. Nm 1909, ln u tin cng ty Moodys nh gi h s tn nhim trn 1.500 tri phiu ca 250 cng ty ng st ca M vi k hiu t Aaa n C xp hng t cao xung thp. Cc t chc nh mc tn nhim ng vai tr ni bt ti th trng vn ca M k t u th k trc. Hai t chc ln nht l Moodys v Standard&Poors. Hin nay,cc t chc nh mc tn nhim hin ang ng mt vai tr chi phi c th trng chng khon pht trin v ang ni. Hn na, vai tr ca cc t chc nh mc tn nhim pht trin rt nhanh qua sut thp k qua. Bi v rt quan trng pht trin cc th trng tri phiu v tin t si ng p ng nhu cu ti tr trong tng lai, vai tr ca n c k vng tip tc pht trin trong nhng nm ti. Mc du cc t chc nh mc tn nhim l thnh phn pht trin quan trng trong vic pht trin th trng tri phiu v tin t si ng, phi tha nhn rng vic hnh thnh cc t chc nh mc tn nhim cc quc gia c th trng chng khon ang ni l mt hin tng tng i gn y. cc th trng chng khon mi ni, cc t chc nh mc tn nhim c cc mc thnh cng khc nhau ch yu ph thuc vo s pht trin ca th trng tri phiu v mi trng lut php qun l. Ni chung, cc t chc nh mc tn nhim thnh cng hn ni m s t do ca cc th trng ti chnh cho php cc lc lng th trng v cc quyt nh ring ng mt vai tr ln hn trong vic quyt nh s tip cn th trng vn. V mi trng lut php qun l ni chung, cc yu cu lut php qun l l mt nhn t quan trng trong pht trin dch v nh mc tnh nhim c cc th trng chng khon pht trin ln mi ni. cc th trng chng khon pht trin, nh mc tn nhim thng c s dng nh
15
l mt cng c qun l qun l cc tiu chun cn trng i vi cc cng ty chng khon v cc ngn hng, hoc ch ra cc u t c php cho cc nh u t t chc nh l cc qu hu bng, cc cng ty bo him, hoc cc qu th trng tin t. cc nc c th trng ti chnh pht trin nh M, Anh, Australia, vic thu t chc MTN cung cp dch v c cc DN thc hin nh k nh vic thu kim ton bo co ti chnh hng nm, vic cung cp h s MTN cng vi cc t pht hnh c coi nh mt yu cu khng th thiu. M, nh gi tn nhim khng bt buc cho pht hnh chng khon nhng n c s dng rng ri qun l cc tiu chun lut php (nh yu cu vn ca cc cng ty chng khon). Ngc li, nh mc tn nhim c yu cu Nht t nm 1990 nh l mt tin iu kin cho ngi pht hnh cc tri phiu khng c ti sn m bo. Nht, nh mc tn nhim cng cn c s dng qun l cc tiu chun cn trng nh yu cu vn ca cc cng ty chng khon. S vng mt ca yu cu nh mc tn nhim bt buc, khng c kh nng cho cc t chc nh mc tn nhim c th tn ti v mt kinh t trong mi trng cc th trng ang ni. c chu M La tinh v Chu , s bt u ca cc t chc nh mc tn nhim c kch thch bi yu cu nh mc tn nhim bt buc lin quan n pht hnh cc cng c n bn ra th trng. Ti Nht Bn, cng ty dch v ti chnh thuc u ban chng khon; Ti Hn Quc, cng ty gim st ti chnh (c quan tin thn l U ban Chng khon Hn Quc); Ti Malaysia, U ban Chng khon Malaysia l cc c quan chu trch nhim qun l hot ng ca cc CRA. Nh vy, do xp hng tn nhim gn lin vi cc khon vay n, trong quan trng nht l hot ng pht hnh tri phiu nn cc nc u giao nhim v qun l hot ng ca cc t chc nh mc cho cc c quan hnh chnh qun l hot ng ca TTCK. V bt buc phi c xp hng tn nhim: Ti Nht Bn khng bt buc iu ny, nhng trn thc t cc
16
cng ty vn cn c xp hng tn nhim khi mun huy ng vn t cc nh u t. Cn ti Hn Quc v Malaysia th bt buc vn ny. Hin, tt c cc nc trong khu vc ca chng ta (tr Lo, Campuchia) u thit lp CRA trn di 15 nm. Khi ASEAN cng thnh lp Din n cc DN CRA nh mt t chc DN ngnh ngh ca cc nc ng Nam . Hip hi cc CRA ca chu c thit lp vi s tr gip ca Ngn hng Pht trin chu (ADB). 1.3
1.3.1 nh mc tn nhim l gm c nh gi nh tnh v nh lng v sc mnh tn dng ca ngi pht hnh. Ngi pht hnh c th l cc doanh nghip, chnh quyn a phng thm ch l c mt quc gia trong trng hp pht hnh n ca chnh ph. Ngoi cc nhn t v nh tnh, nh l cht lng ca ban qun tr cng ty, cc tiu chun phn tch bao gm cc t s ti chnh ch yu nh l t l sinh li trn vn hoc ti sn, h s n so vi vn, cc h s v tnh thanh khon, thu nhp trn chi ph c nh, dng tin so vi tng n. nh mc c bin hin di hnh thc cc k hiu d hiu c tha nhn bi nh u t. H thng chm im l phng php lng ha mc ri ro tn dng ca khch hng thng qua qu trnh nh gi bng thang im thng nht Vic nh gi MTN c thc hin da trn 2 tiu ch c bn l nh tnh v nh lng, hay cn gi l 2 mng phn tch: phn tch kinh doanh v phn tch ti chnh. Cc yu t nh tnh c xem xt theo phng php bc thang 3 bc: -Tnh hnh v trin vng pht trin kinh t t nc, cc yu t ri ro v m, chnh sch ca nh nc c nh hng n ngnh v cng ty.
17
-c im ca cc ngnh kinh t m cng ty ang tham gia; trin vng pht trin ca ngnh trong nn kinh t quc dn; tc ng, nh hng ca nhng yu t v m trong v ngoi nc ti ngnh kinh t; v tr, th phn ca cng ty trong ngnh. -Chnh sch qun l trong sn xut - kinh doanh, chnh sch ti chnh, qun l vn, marketing, bn hng, c im cng ngh, quy trnh sn xut, kh nng, kinh nghim ca b my lnh o Cc yu t nh lng c xem xt da trn cc bo co ti chnh c kim ton, cng ty MTN s tnh ton tt c ch s ti chnh a ra nhng nhn nh y nht v tnh hnh ti chnh hin ti v tng lai ca cng ty. 1.3.2 S&P M hnh ca M: Sau y l m hnh ca cng ty xp hng tn nhim M Tip cn theo nhm: gip qu trnh phn tch t hiu qu cao hn v to s ng nht trn ton cu cho mi ch th pht hnh, vic phn tch trn ton th gii c t chc theo tng khu vc. Ni cch khc, cc t chc pht hnh c theo di lu di vi t cch l mt ch th c lp cng nh vi t cch l mt thnh phn trong mt ngnh, mt khu vc chng hn nhm ngnh cng nghip xe hi trn ton cu, nhm cc ngn hng c, nhm cc quc gia thuc thuc vng cung chu Thi Bnh Dng. Khi , cc nhm phn tch ph trch theo di tng t chc pht hnh s c thnh lp c th kt hp vi k nng phn tch nhm ph hp trc tin vi khu vc kinh doanh ca t chc pht hnh v sau l ph hp vi vng lnh th v quc gia ni t chc hot ng. Sau y l mu m hnh nhm phn tch ( p dng cho vic nh gi xp hng mt nh my sn xut t Nht Bn)
18
Trng nhm phn tch v lnh vc t
Tr l gim c Kt lun xp hng ca Moodys Chuyn gia ph trch xp hng Nht Bn
Ch tch Hi ng xp hng
Cc chuyn gia ca Nht Bn
Chuyn vin v ti chnh cng ty
Chuyn vin v phn tch thanh ton L/C v ti chnh cu trc
Cu trc nhm phn tch xp hng trn y c cho l in hnh trong vic nh gi xp hng mt doanh nghip sn xut t ca Nht Bn: Trng nhm phn tch v lnh vc sn xut xe t: l ngi c kh nng phn tch nh gi v ngnh sn xut t trn ton cu. Tr l gim c: l mt chuyn gia phn tch v ngnh giao thng v mt s ngnh cng nghip khc c lin quan n lnh vc sn xut t trn ton cu. Ch tch hi ng xp hng: l ngi chu trch nhim chnh trong vic xem xt cc nh gi xp hng ca nhng thnh vin khc, cng nh tr l gim c, ngi gim c cng c kh nng nh gi xp hng nhiu ngnh trn ton cu.
19
Cc chuyn gia khu vc hay nc nguyn x: l nhng nh phn tch ph tr, v d h c th l nhng chuyn gia ca Nht Bn hay chuyn gia ca nc khc nhng bit ni ting Nht lu lot v c k nng phn tch cc ngnh cng nghip Nht. Cc chuyn gia v pht hnh v cc lnh vc khc: v d nu l t pht hnh thng phiu ra th trng M c h tr thanh ton mt phn bng tn dng th ca ngn hng, cc chuyn gia ni trn ca Moodys s bao gm chuyn gia v ti chnh cu trc c m bo bng tha thun h tr tn dng, bn cnh s l cc chuyn gia v thanh ton L/C.
Mc d c nhiu loi hnh doanh nghip sn xut t ti M nhng nu cng ty huy ng vn thnh lp chi nhnh bng cch pht hnh n th Moodys s b sung vo nhm phn tch cc chuyn gia lm vic cc cng ty ti chnh S cu trc chc nng b phn nh mc tn nhim ca Moody
20
Gim c chuyn mn Ch tch hi ng xp hng cng ty Ch tch hi ng xp hng tin ch cng cng Gim c ph trch ngnh cng nghip Gim c ph trch ngnh cng ngh nng lng Gim c ph trch nh ch ti chnh v xp hng Gim c ph trch ti chnh cu trc
Gim c xp hng cng ty
Ph ch tch HDQT ph trch thng tin xp hng cng ty
Gim c ph trch chi nhnh nc ngoi Chi nhnh ca Moody Lun n Chi nhnh ca Moody Paris Chi nhnh Sydney Chi nhnh Tokyo
B phn thng tin v th trng
Theo s trn ta thy rng c cu chc nng b phn nh mc tn nhim ca Moody c thit lp mt cch linh hot, cc b phn chc nng c th h tr nhau trong vic nh gi v mt quc gia hay mt khu vc. Rt nhiu nh phn tch cc chi nhnh ca Moody trn khp th gii ng gp rt nhiu kinh nghim cho hi ng xp hng
21
Phm vi hot ng: Dch v do cc cng ty nh mc tn nhim ti M rt a dng v nhn chung bao gm mt s cc dch v ch yu sau: th nht l cc dnh v lin quan n nh mc tn nhim, thng tin ti chnh v phn tch ri ro; th hai l cc dch v lin quan n vic phn tch, t vn, cung cp c s d liu cho cc nh u t c t chc v nh gi hot ng ca cc t chc ny; th ba l dch v thng tin ti chnh v u t, ch yu tp trung vo tnh hnh to chnh ca cc cng ty, cc ch bo trn th trng ti chnh, phn tch v a ra d bo cho mt ngnh hoc mt phn khc th trng c th. Cc thng tin ny c cung cp ch yu qua mng internet ca cc cng ty; th t l cc dch v lin quan n lnh vc ri ro, bao gm cc hot ng nghin cu, phn tch, t vn, hun luyn v xy dng gii php. Hot ng ca cc cng ty nh mc tn nhim ti M khng ch gi gn trong phm vi bin gii ca mt quc gia m hin nay m rng trn phm vi ton cu. khng nh cc t chc nh mc tn nhim ti th trng mi ni (vn ch tp trung vo cc loi cng c xp hng n do cc t chc a phng pht hnh), hot ng ca cc t chc nh mc tn nhim ti M - vi h thng vn phng chi nhnh ti hu ht cc khu vc trn th gii hin nay bao trm tt c cc th trng ti chnh quan trng. Chng loi dch v do cc cng ty ny cung cp cng ht sc a dng v phong ph V phng php xp hng: tp trung vo ba lnh vc: nh gi mi trng ngnh, nh gi tnh hnh ti chnh, nh gi hot ng sn xut kinh doanh. Tuy nhin, ngoi ba lnh vc ni trn, cc t chc nh mc tn nhim ti M cn nh gi xp hng mt lnh vc th t, l kh nng qun l ca cc cng ty. Vic nh gi v xp hng cht lng qun l ch yu dnh cho cc nhm i tng sau: cc cng ty qun l ti sn ( bao gm ti sn ca khch hng c nhn cng nh cc c chc u t); cc ngn hng lu k( m nhn chc nng lu gi v x l chng khon ca khch hng)l; cc cng ty cung cp dch v qun l( gm cc dch v nh gi v ghi chp vo s sch k ton cc hot ng pht sinh
22
lin quan n chng khon v tin ca khch hng). Vic nh gi cht lng qun l tp trung v vic xem xt c cu t chc ca cng ty, cc c im trong hot ng qun l, phng php kim sot ri ro, h thng cng ngh thng tin, quy trnh qun l v kim sot ni b cng nh cht lng phc v khch hng. Cc hng Mc ca H S Tn Nhim i vi cng c n di hn Ch s Tn Nhim theo S&P Ch s Tn Nhim Din gii theo Moody's Aaa Cht lung cao nht, n nh, ri ro thp nht Cht lng cao, ri ro AA Aa thp, ri ro ch cao hn hng AAA mt bc. Cht lng kh, tuy vy A A c th b nh hung bi tnh hnh kinh t. Cht lng trung bnh, an ton trong thi gian BBB Baa hin ti, tuy vy c n cha mt s yu t ri ro. Cht lng trung bnh thp, c th gp kh BB Ba khn trong vic tr n, b nh hng i vi s thay i ca tnh hnh
Phn loi
AAA
Tri phiu c th u t
Tri phiu c ri ro cao
23
kinh t. Cht lng thp, ri ro B B cao, c nguy c khng thanh ton ng hn Ri ro cao, ch c kh CCC Caa nng tr n nu tnh hnh kinh t kh quan. CC Ca Ri ro rt cao, rt gn ph sn, Ri ro rt cao, kh c C C kh nng thc hin thanh ton cc ngha v n Xp hng thp nht, D ph sn hay hu nh s ph sn NR NR Khng nh gi Tri t phiu
khng nn u
i vi ch s Moody's, ngoi nhng xp hng c bn trn, h s 1, 2, 3 cn dng chia nh mt xp hng c bn ra lm 3 loi, trong 1 l cao nht trong hng , 2 l trung bnh, 3 l thp nht, v d: Aa1, Aa2, Aa3. Cn i vi ch s S&P, + hay - c dng chia nh xp hng. trong + l cao nht trong hng , khng du l trung bnh, - l thp nht; v d: AA+, AA, AAPhng php s dng ch s Z c tnh h s Tn Nhim ca Moodys ch s Z'' c dng cho hu ht cc ngnh, cc loi hnh doanh nghip: Z'' = 6.56X1 + 3.26X2 + 6.72X3 + 1.05X4
24
Trong : X1 = T s Vn Lu ng trn Tng Ti Sn (Working Capitals/Total Assets). X2 = T s Li Nhun Gi Li trn Tng Ti Sn (Retain Earnings/Total Assets) X3 = T S Li Nhun Trc Li Vay v Thu trn Tng Ti sn (EBIT/Total Assets) X4 = Gi Tr Th Trng ca Vn Ch S Hu trn Gi tr s sch ca Tng N (Market Value of Total Equity / Book values of total Liabilities) Nhn xt : Nu Z'' > 2.6 Doanh nghip nm trong vng an ton, cha c nguy c ph sn Nu 1.1 < Z'' < 2.6 Doanh nghip nm trong vng cnh bo, c th c nguy c ph sn Nu Z'' <1.1 Doanh
nghip nm trong vng nguy him, nguy c ph sn cao. Ngoi tc dng cnh bo du hiu ph sn, Gio S Esward I. Altman, tc gi ca ch s ny pht mnh tip h s Z'' iu chnh. Ch s ny bng vi ch s Z''+3.25 (cc vng cnh bo ph sn v th cng c tng ln 3.25). ng nghin cu trn
25
700 cng ty v tm ra s tng ng gia ch s Z'' iu chnh ny vi h s tn nhim S&P. Cng thc Z'' iu chnh c xc nh nh sau: Z'' = 3,25 + 6,56X1 + 3,26X2 + 6,72X3 + 1,05X4 S tng ng gi ch s Z'' iu chnh v xp hng S&P ca cng ty, c gio s Altman vit r trong bi "The use of Credit scoring Models and The Important of a Credit Culture" v c trnh by trong bng sau. nh Mc Z'' chnh iu Tn Nhim S&P > 8,15 AAA nh Mc Tn Nhim Moody's Aaa Aa1 Aa2 Aa3 A1 A2 A3 Baa1 Baa2 Baa3 Ba1 Ba2 Ba3 B1 B2 B3 Tri t
7,60 - 8,15 AA+ Doanh nghip 7,30 - 7,60 AA
nm trong vng 7,00 - 7,30 AAan ton, cha 6,85 - 7,00 A+ c nguy c ph 6,65 - 6,85 A sn 6,40 - 6,65 A6,25 - 6,40 BBB+ 5,85 - 6,25 BBB 5,65 - 5,85 BBBDoanh nghip nm trong vng cnh bo, c th c nguy c ph sn Doanh 5,25 - 5,65 BB+ 4,95 - 5,25 BB 4,75 - 4,95 BB4,50 - 4,75 B+ 4,15 - 4,50 B nghip 3,75 - 4,15 B-
Tri phiu c th u t
Tri phiu c ri ro cao phiu
khng nn u
26
nm trong vng nguy him, nguy c ph sn cao. CHNG 2 XP HNG TN NHIM 2.1 c Trong tnh hnh th trng vn cng nh TTCK VN ang pht trin mnh, vic nh gi nh mc tn nhim (MTN) DN tr nn rt quan trng. y c xem nh mt giy thng hnh khi tham gia th trng vn ca DN. Tuy nhin VN, vai tr ca MTN vn cha thc s c cc DN coi trng. 2.1.1 Th trng VN c th coi l kh d tnh khi sn sng tip nhn nhng t pht hnh tri phiu ln ca DN m khng cn nh gi MTN. Tp on in lc Vit Nam (EVN) pht hnh hng chc nghn t ng tri phiu, Ngn hng Ngoi thng VN (VCB), Cng ty CK Si Gn (SSI)... cng c nhng t pht hnh tri phiu vi quy m ln. Tuy nhin tt c cc n v trn u cha c nh gi MTN. D nhin, vi cc DN ln, th kh nng thanh ton chc chn s nm mc an ton. Thc t, NT tri phiu ca cc n v ny vn c tr li v gc u n. Nhng ai dm chc rng s khng c bin ng g xy ra? Ai l ngi a ra nhng d on, nhng cnh bo cn thit v kh nng thanh ton ca nh pht hnh khi m thng tin ti chnh, qun tr... ca cc DN ny cn l mt n s - c bit l i vi cc DN cha nim yt? Vic mt cng ty ln trong ngnh dch v gii tr H Ni pht hnh c phn u i c tc nhng 5 nm khng c kh nng thanh ton c tc u i l mt hu qu ca vic u t thiu thng tin.
27
Th trng vn ca VN cn mc s khai nn ngay t u yu t tnh minh bch ca thng tin l rt quan trng. cng chnh l mt yu t quyt nh to dng nim tin vi cc nh u t nc ngoi. Vit Nam cng cn c nhng quy nh v thng tin trn th trng ti chnh ph hp vi thng l quc t trong qu trnh hi nhp. TTCK Vit Nam ang trong giai on pht trin nhng cha thc s l knh dn vn ln cho DN v th trng tri phiu vn ch yu l tri phiu Chnh ph. Do vy nhu cu vn u t ca DN vn ang trng ch vo cc ngn hng thng mi. MTN s gip DN huy ng vn vi chi ph hp l, hiu qu nht; n cng l phng tin cc DN qung b thng hiu vi th trng trong v ngoi nc. iu ny cng to ra mt c ch kim sot cng khai, v c cu ti chnh, cht lng v hiu qu hot ng ca DN. MTN theo ng ngha, khng ch hu ch vi bn thn DN, m cn cn thit vi cc c quan qun l nh nc, vi gii u t v vi th trng ti chnh mi quc gia. Th trng chng khon Vit Nam ang pht trin l c hi rt tt cho lnh vc ny, v ngun gc ra i ca n chnh t s pht trin ca th trng chng khon. y l nhu cu minh bch ha nn kinh t. Thm nh cng gip doanh nghip nng cao uy tn, to lp thng hiu. Mt khc, vi kt qu xp hng mt cch khch quan, doanh nghip s t iu chnh chin lc kinh doanh, ci tin quy trnh qun l. Thc t cho thy, cc nh u t c bit l cc nh u t l t chc khi quyt nh la chn mt chng khon n u t thng tm hiu nhng thng tin cn thit lin quan n i tng u t nhm xc nh mc ri ro c th xy ra i vi hot ng u t ca mnh. Chnh v vy, nhu cu xp hng tn nhim i vi cc chng khon n tr nn bc thit v c ngha ln i vi nh u t, t chc pht hnh v th trng. Bi l, nh mc tn nhim l vic nh lng cc ri ro v ti chnh ca cc t pht hnh chng khon n hoc bn thn cc t chc pht hnh chng, trn c s a ra nhn nh v mc ri ro tn dng ca cc t pht hnh cng nh kh nng hon vn v thanh ton li sut ca cc
28
t chc pht hnh. Nh vy, c th thy rng hot ng xp hng, nh mc tn nhim gp phn rt ln trong vic to ra mt mi trng u t minh bch, cng khai v lnh mnh, bo v quyn v li ch hp php ca nh u t khi tham gia u t vo cc chng khon n mt lng hng ha ng k ca th trng chng khon. Hin nay, trn th trng giao dch tp trung Vit Nam cc chng khon n c nim yt giao dch cn rt t, cha a dng ch gm mt s tri phiu Chnh ph, tri phiu ca Ngn hng u t v Pht trin Vit Nam pht hnh t I v II nm 2000. Tuy nhin, vic giao dch ca cc loi hng ho ny ch din ra l t do li sut cha hp dn. Ch trng a dng ha cc hnh thc huy ng vn ca ng v Nh nc ta chc chn s l ng lc cc loi chng khon n pht trin. T ny sinh nhu cu hnh thnh nhng t chc chuyn xp hng cc cng c n ny cng nh bn thn cng ty pht hnh chng. Do , vn xy dng mt mi trng php l thng thong cho vic hnh thnh v hot ng ca t chc nh mc tn nhim ti Vit Nam trong giai on hin nay l ht sc cp bch. Mt mt nhm ti mc tiu thc y th trng tri phiu v th trng tin t pht trin, mt khc l b sung mt ch th khng th thiu c ca th trng chng khon Vit Nam. Vic sm ban hnh nhng vn bn iu chnh hot ng ca t chc nh mc tn nhim cn xut pht t nhim v, vai tr v chc nng quan trng ca t chc ny i vi th trng tin t ni chung v th trng chng khon ni ring. Cng vi s pht trin ca TTCK, s n lc th trng tr nn kh tnh hn vi cc nh pht hnh, nh u t s khng ch da vo danh ting ca cng ty quyt nh u t hay u thu li sut tri phiu. Ri y, khi VNM, SSI huy ng vn trn TTCK nc ngoi, chc chn nhng ci tn Moody's, Standard & Poor, Fitch s tr nn quen thuc vi TTCK Vit Nam. Nu nh Vit Nam m nhanh chng xy dng h thng xp hng tn nhim, th c th nhng trng hp ny s
29
do chnh cc cng ty xp hng ni a xp hng, nh vy s khng phi thu cc cng ty xp hng nc ngoi na. VN ang trong qu trnh cng nghip ha v hin i ha ton din, nhu cu v ngun lc chc chn s tng ln. VN cng huy ng c 750 triu USD qua vic pht hnh tri phiu ti th trng quc t. Tuy nhin, duy tr nim tin vo th trng th vic cung cp thng tin l cn thit i vi nh u t nc ngoi gip h nh gi chnh xc mc ri ro ca cc khon u t . VN cng ang hng ti hi nhp th trng ti chnh vi cc th trng trong khu vc. Mt trong nhng iu kin cn thit l nh nc cn c cc quy nh v th trng ti chnh ph hp vi nhng quy phm quc t hoc khu vc. Do vy, cn c cc bin php thng tin phc v mc ch xc nh ri ro. Vic thnh lp cc cng ty nh gi tn nhim mang li mt ngun thng tin v ri ro tn dng, trau di kin thc nh u t v cc chng khon h quyt nh u t. Bn cnh , vi nhng thng tin nh vy, c nhn s yn tm hn khi u t vo cc cng c ti chnh. cng ty nh mc tn nhim s xa i khong cch v thng tin gia cc nh pht hnh v cng ng u t... Tuy nhin, nu c thnh lp VN, cc cng ty nh mc tn nhim phi m bo duy tr s c lp trong qu trnh nh gi. Trn thc t, mt t chc pht hnh c th sn sng hi l cc cng ty c kt qu nh mc tn nhim cao, hp dn i vi cc nh u t... Trong trng hp ny, kt qu nh gi sai lch rt nguy him v n cng lm su sc thm s bt ng thng tin gia t chc pht hnh v nh u t. Mt khi cc kt qu nh mc tn nhim b pht hin sai lch th ngnh nh mc tn nhim thm ch c th b sp v kh c th xy dng li lng tin. Trong xu th hi nhp, tham gia vo sn chi ton cu theo thng l ca WTO, bit mnh, bit ta l mt trong nhng yu t quan trng thnh cng. R rng l vic thnh lp cng ty xp hng l rt cn thit vi nc ta.
30
2.1.2 c Nam VN, khi nim MTN cn rt mi m. Hin c nc mi ch c mt s n v hot ng trong lnh vc c lin quan ti MTN nh: CTCP tn nhim v xp hng DN, Trung tm Thng tin tn dng (CIC- thuc Ngn hng Nh nc) v Trung tm nh gi tn nhim DN (CRVC-thuc Cng ty Phn mm v truyn thng Vietnamnet),BIDV, Techcombank Nhng thc t, cc n v ny vn cha phi l t chc nh gi MTN theo ng ngha, bi l hot ng chnh vn ch l cung cp thng tin c lin quan ti cc DN m cha thc hin nghip v nh gi MTN theo chun mc quc t. Trong s , CRAC hin phi tm ngng hot ng do cha nhn c s quan tm ng mc ca cc cp chc nng v ca th trng. Cng ty nh mc tn nhim (CRA) l mt nh ch ti chnh trung gian c lp, chuyn nghip - mt nh ch ti chnh cao cp. Trn thc t, Lut doanh nghip v cc vn bn php lut hin hnh cho php vic thnh lp nh ch ny, tuy nhin, vic xy dng doanh nghip, doanh nghip thc s pht huy c vai tr li l vic khng n gin cht no. iu u tin l cn phi to ra khun kh php l v mi trng hot ng cho loi hnh doanh nghip ny. Song cng vic ny nu giao cho bn thn cc nh u t c nh thnh lp CRA cng kh c th m ng c.Vai tr ca Nh nc nh B Ti chnh, UBCKNN, Ngn hng nh nc l to lp khun kh php l v mi trng hot ng cho CRA, nhng bn thn cc c quan ny cng kh ng ra trc tip thnh lp loi hnh doanh nghip ny v nhiu yu t nh: Lut doanh nghip nh nc (mi sa i) khng qui nh cc c quan nh nc thnh lp loi hnh doanh nghip ny. Mt khc, do yu cu cao v tnh c lp, chuyn nghip, v qun tr doanh nghip, v tnh cp thit phi sm ra i cng ty CRA....C mt khung php l s to iu kin cho cc cng ty nh mc tn nhim trong nc ra i, va to iu kin thu ht s tham gia ca cc cng ty, t chc uy tn trn th gii.
31
Ti by gi nc ta c ba t chc BIDV, Vietcombank, Techcombank thu mt trong nhng cng ty nh mc tn nhim uy tn trn th gii l Moodys nh gi cho bn thn mnh. y cng l chun b tch cc trong l trnh c phn ha hin nay v k hoch tham gia th trng vn quc t trong tng lai gn. V s tch cc hn rt nhiu, nu n mt thi im no Vit Nam c th m rng nhng t chc trong nc s do chnh cng ty nh mc tn nhim ni a m nhim Tuy nhin theo kin cc chuyn gia th lnh vc ny chng ta b tt hu khong chng 100 nm. V hnh lang php l cho hot ng nh gi tn nhim doanh nghip hin vn cha c xy dng y . V nh gi tn nhim doanh nghip l mt lnh vc nhy cm, cc kin a ra c th gy nh hng ln n hot ng ca doanh nghip, ng thi do y l lnh vc c th nn cn c iu chnh bi nhng iu lut ring. Mt trong nhng l do khin cc nh u t cha dm u t mnh m vo th trng Vit Nam nh chng ta mong i, cng l v thiu mt cng ty nh mc tn nhim trn th trng vn Vit Nam. Da trn cc kt qu CRA mang li, cc nh u t mi c cng c thm nh, la chn danh mc u t, d bo tnh hnh pht trin DN v a ra quyt nh u t. Thng qua bng xp hng tn dng, nh u t s hiu r hn v sc mnh ti chnh ca cc cng ty, d dng nh gi cc t chc ti chnh c quan h kinh doanh hoc quan tm ti vic mua c phiu trn TTCK ca cc cng ty ny. Khi cc t chc xp hng tn dng c tn tui ra i, nh gi DN theo tiu chun quc t s to lp c lng tin cho cc nh u t. l yu t khng th thiu trong vic pht trin th trng vn. nhng th trng mi ni nh Vit Nam, cu chuyn 'con g v qu trng' thng cn tr s thnh lp CRA. l vng lun qun: Khng c d liu v thi gian hot ng, cc CRA khng th a ra cc nghin cu v nhng trng hp mt kh nng thanh ton. Nhng khng c cc nghin cu v trng hp mt kh nng thanh ton CRA khng th to c nim tin cc nh u t. Do , CRA cng khng th tch ly c s liu.
32
Ngn hng Nh nc quyt nh cho php Trung tm Thng tin Tn dng (CIC) thc hin nghip v phn tch, xp hng tn dng doanh nghip. y l a ch u tin ca Vit Nam cung cp thng tin chuyn bit v lnh vc nh mc tn nhim. Vic xp hng tn nhim c tin hnh vi nhiu i tng khc nhau, t vic xp hng cho 1 quc gia n vic xp hng cho 1 c nhn. Vic hnh thnh Cng ty Xp hng tn nhim doanh nghip Vit Nam l rt c ngha trong vic xy dng v hon thin c s h tng ca th trng ti chnh, th trng vn Vit Nam. Chc nng chnh ca cng ty s l phn tch, xp hng tn nhim cc t chc tn dng, cc doanh nghip; nh gi v xp hng c phiu, tri phiu doanh nghip. Cng ty s nm gi nhng vai tr quan trng trong vic cung cp thng tin cho cc i tng.(cc vai tr ca cc CRA c ni chng 1) 2.1.3 Phng php xp hng tnh im Ca cc NHTM Vit Nam 2.1.3.1Cc tiu ch tnh im Trn 50 t ng Trn 40 n 50 t ng Trn 30 n 40 t ng Trn 20 n 30 t ng Trn 10 n 20 t ng Trn 10 t ng 2 Doanh thu Trn 200 t ng thun Trn 100 n 200 t ng Trn 50 n 100 t ng Trn 20 n 50 t ng Trn 10 n 20 t ng Trn 10 t ng 3 Tng ti sn Trn 100 t ng Trn 50 n 100 t ng Trn 30 n 50 t ng Trn 20 n 30 t ng n 20 t ng 4 Lao ng Trn 1500 ngi Trn 1000 n 1500 ngi Trn 500 n 1000 ngi 1 Vn ch s hu 35 30 25 20 10 5 30 20 15 10 5 2 20 15 10 5 20 15 12 9
33
Trn 100 n 500 ngi n 100 ngi
6 3
STT Ch tiu I CC CH TIU V KH NNG THANH TON 1 H s kh nng thanh ton ngn hn H s kh nng thanh ton nhanh
Cch tnh =(Ti sn lu ng + u t nn hn)/N ngn hn =(Ti sn lu ng + u t ngn hn Hng tn kho)/ N ngn hn =Tin v cc khon tng ng tin/ N ngn hn =Gi vn hng bn/ Hng tn kho bnh qun =Doanh thu thun/ Cc khon phi thu bnh qun =Doanh thu thun/ (Ti sn lu ng + u t ngn hn bnh qun) =Doanh thu thun/ Ti sn bnh qun =Tng n phi tr/ Tng ngun vn =N di hn/ Vn ch s hu =Li nhun trc thu/ Doanh thu thun =Li nhun trc thu/ Tng ti sn bnh qun =Li nhun trc
H s khn nng thanh ton tc thi CC CH TIU V NNG LC HOT NG Vng quay hng tn kho
II 4
Vng quay cc khon phi thu Vng quay vn lu ng
7 III 8 9 IV 10
Hiu sut s dng ti nguyn CC CH TIU V N CAN N (%) N phi tr/ tng ngun vn N di hn/ vn ch s hu CC CH TIU V KH NNG SINH LI (%) T sut li nhun trc thu/ Doanh thu thun T sut li nhun trc thu/ ti sn bnh qun T sut li nhun trc thu/ vn CSH bnh qun
11
12
34
thu/ Vn ch s hu bnh qun
2.1.3.2 Cc ch tiu c th - im ti a l 100 im; - Gm cc ch tiu thuc 5 nhm sau: + Chm im theo tiu ch lu chuyn tin t + Chm im theo tiu ch nng lc v kinh nghim qun ly + Chm im theo tiu ch uy tn trong giaO dch vi NH + Chm im theo tiu ch mi trng kinh doanh. +Chm im theo tiu ch c im hot ng khc. Cc ch tiu Bo co ti chnh c Bo ci ti chnh khng kim ton Cc ch tiu chnh Cc ch tiu phi ti chnh a. Khung xp hng S IM T C 92.4-100 84.8-92.3 77.2-84.7 69.6-77.1 62-69.5 54.4-61.9 46.8-54.3 39.2-46.7 31.6-39.1
c kim ton 40% 60%
60% 40%
HNG AAA AA A BBB BB B CCC CC C
35
<31.6
H thng gm hai phn chnh : ch tiu nh lng v nh tnh Thng thng mi ch tiu ti chnh v phi ti chnh s c nm khong gi tr chun tng ng vi 5 mc im : 20; 40; 60; 80; 100 (im ban u) im tng hp xp hng doanh nghip bng im ban u nhn vi trng s C 6 thng nhn vin tn dng phi tin hnh chm im xp hng doanh nghip mt ln. Ti liu xp hng Bng cn i k ton Bng bo co kt qu hot ng kinh doanh Bo co lu chuyn tin t Tnh hnh d n ngn hng Cc thng tin phi ti chnh Cng c chm im v xp hng Bng cc ch s ti chnh chun :Bng cc ch s ti
Tng hp im Xc nh ngnh ngh Quy m Chnh sch ti chnh Chnh sch phi ti chnh Thng tin
Nhn vin chm
chnh chun mt s ch s ti chnh (ch tiu inh tnh )

Ph duyt kt qu chm im Lnh o duyt
Bng tiu chun nh gi cc tiu ch chm im ch tiu phi ti chnh
36
Vit Nam, phng php s dng ch yu l phng php tnh im. Tuy nhin hn ch ca phng php ny l: Trn thc t phng php ny t ra km hiu qu ,do trnh qun l ca cc doanh nghip Vit Nam cn thp .Cc thng tin s liu ca cc bn bo co hng nm thng l s liu khng qua mt cc c quan kim tra nh nc . V pha cc c quan nh nc cng rt kh xc minh tin cy ca cc bo co ny . V pha cc t chc xp hng li lun pht hin nhng tiu cc cng lm cho vic xp hng mt dn ngha ca n . 2.2 V c s php l: Hai vn bn php l quan trng nht cho TTCK Vit Nam hin nay l Lut Chng khon v Lut DN u cha cp n MTN v cc vn c lin quan. Hin nay, ch c mt s quy nh lin quan nh: Q s 57/2002/Q NHNN ngy 29/01/2002 v vic trin khai th im phn tch ,xp hng tn dng DN Q s 473/Q NHNN ngy 28/04/2004 v vic trin khai n phn tch xp hng tn dng DN Q 1253/Q NHNN ngy 21/06/2006 thay th Q 473 Q 227/NHNN ngy 7/7/2006 hng dn mt s ni dung phn tch v xp hng b sung Q 1253 2.3 t
2.3.1 La chn m hnh CRA i ti s la chn, chng ta cn phn tch nh gi cc loi m hnh CRA ra i v hot ng trn th gii, nht l ti cc nc mi c nn kinh t chuyn
37
i v ti nhng th trng ti chnh cn nh b nh Vit Nam ng thi phi cn c vo hon cnh c th ca VN . 2.3.1.1 M hnh CRA 100% vn nc ngoi : - Loi hnh ny do cc CRA nc ngoi thnh lp v hot ng di dng thnh lp chi nhnh ti nc s ti hoc ng k thnh lp cng ty ; - M hnh ny thng ch c 1 php nhn ng ra thnh lp hoc c 2 php nhn nc ngoi ; Tp on ti chnh quc t ( IFC ) c nhim v gip Chnh ph cc nc c nn kinh t chuyn i xc tin vic thnh lp CRA, trong giai on u th c trng hp IFC cng CRA nc ngoi l nhng c ng sng lp duy nht. - Cc tp on nh mc tn nhim a quc gia nh Standard & Poors, Moodys ch ng k hot ng ti cc Trung tm ti chnh ln ca th gii nh London, Hongkong, Singapore, Tokyo. vi th trng nh th h khng thnh lp chi nhnh m ch tin hnh cc hp ng theo yu cu ca cc khch hng hoc m nhn vai tr i tc chin lc i vi cc CRA trong nc hoc tham gia gp vn c phn khi cc CRA a phng c qui m hot ng ln . - Cc CRA khu vc v quc t, c qui m nh hn nhiu cc tp on a quc gia, c th tham gia hot ng ti VN vi iu kin chc rng vic kinh doanh l thun li, v th trng vn tng buc pht trin, cng vi vai tr tch cc ca Chnh ph trong vic to lp th trng cho CRA hot ng. - Tuy nhin vic thnh lp CRA 100% vn nc ngoi ti VN s gp nhng tr ngi ln : + Th trng tri phiu ( i tng bt buc phi nh mc tn nhim khi pht hnh tri phiu ) cn nh b 1 yu t c bn nh hng n phng n kinh doanh ; + Nhng dch v khc ca CRA nh nh gi cng ty, nh gi cc t chc ti chnh, bo him, ngn hng, nh gi xp hng qun tr doanh nghip, cung cp thng tin ti chnh. l khng bt buc, i hi s t nguyn ca khch hng tr tin ( theo thng l ca cc nc pht trin ). Nhng dch v ny hin ang cn xa l vi VN. Doanh nghip, c quan chnh ph v nh u t cha thy ht c
38
ngha cng nh li ch ca cc dch v ny. Ch khi no nhn thc c y th mi pht sinh nhu cu i hi nh mc tn nhim t cc nh u t, cc bn lin quan v khi mi to lp th trng cho CRA hot ng ; + Khng c nhng c ng chin lc trong nc tr gip trong thi k hot ng ban u, khi m th trng cho CRA cn nh b. Thi k hot ng ban u li l giai on phi to lp th trngKhng c i tc trong nc th cc nh u t nc ngoi rt e ngi tham gia th trng Vit Nam. - Ngh quyt 01/2005 ca Chnh ph c giao cho B K hoch v u t tham mu Chnh ph ban hnh vn bn qui nh v cc iu kin kinh doanh cho CRA c vn u t nc ngoi , nh vy l Chnh ph c ch trng khuyn khch vic hot ng ca CRA nc ngoi ti VN, k c di hnh thc 100% vn nc ngoi . 2.3.1.2 M hnh cng ty lin doanh vi nh u t nc ngoi ( hai i tc): - M hnh ny thng xy ra gia CRA ni a vi CRA nc ngoi cng thit lp lin doanh khai thc 1 s dch v ca nh mc tn nhim cng khai thc th mnh ca nhau. - Nu xy ra VN th i tc trong nc phi l 1 t chc ti chnh hoc doanh nghip rt am hiu v hot ng ca CRA; - Nhng mt cha thun li : + Nh phn tch im 1ni trn ( nhng tr ngi cho vic lp CRA 100% vn nc ngoi ); + S khng pht huy c vai tr ca nhiu c ng tham gia nu so vi hnh thc cng ty c phn ; + Khng c c ng l ngi lao ng - Hn ch v qun tr doanh nghip; + Hn ch vic thu ht cc i tc chin lc tham gia tr thnh c ng trong doanh nghip; 2.3.1.3 M hnh cng ty c phn c s tham gia ca cc c ng chin lc nc ngoi : - La chn ng cc c ng chin lc nc ngoi v vn ng h tham gia thnh lp cng ty nh mc tn nhim u tin ca VN l con ng nhanh nht
39
hnh thnh 1 t chc nh mc tn nhim uy tn v m bo vai tr c lp ca doanh nghip trong th trng ti chnh Vit Nam. - Tp on ti chnh quc t ( IFC) c s mnh v kinh nghim v tr gip Chnh ph cc nc c nn kinh t chuyn i, cc th trng n cn nh b trong vic xc tin hnh thnh cng ty nh mc tn nhim. Trong 20 nm qua, IFC tham gia thnh lp 13 cng ty nh mc tn nhim vi vai tr l t chc bo tr v l c ng sng lp. - Vai tr c th ca IFC l tr gip Chnh ph cc nc trong to lp khun kh php l v mi trng hot ng cho CRA; Tr gip vic lp phng n kinh doanh ; Tr gip vic tm kim , la chn v vn ng cc cng ty nh mc tn nhim nc ngoi tham gia . IFC thnh cng trong vic tham gia thnh lp nhng CRA hot ng ti nhng th trng n cn rt nh b nh Vit Nam v c nn kinh t pht trin chm, chng hn nh cc nc Kenia, Bangladesh, Srilanka, Hungary v Tip Khc ( nm 1998) - IFC c kt kinh nghim trong vic thnh lp CRA v a ra cu trc c ng c bn khi IFC tham gia gp vn : + Nhm i tc chin lc trong nc : Khng cn nhiu c ng sng lp, l t chc ti chnh ( k c t chc ti chnh nc ngoi ang hot ng ti VN), t chc nghin cu th trng , cc hng thng tn bo ch + IFC + i tc k thut ( Technical Partner ) : Cng ty nh mc tn nhim nc ngoi c tn tui v thung l ng hng u ca khu vc. - VAFI nhn thy cu trc c ng do IFC khuyn ngh l rt thch hp i vi hon cnh ca VN v khuyn ngh B Ti chnh ngh IFC tr gip trong vic xc tin hnh thnh CRA. - CRA nc ngoi c vai tr c bit quan trng trong vic chuyn giao cng ngh, o to nhn s, c ngi iu hnh doanh nghip...Ch c s tham gia ca CRA nc ngoi th IFC mi tham gia gp vn .
40
- Cc c ng chin lc trong nc cng l thnh phn khng th thiu c trong qu trnh hot ng ca doanh nghip. H am hiu vn ho, phong tc trong nc, lin h lm vic vi cc c quan Chnh ph, c quan hu quan thun tin, v gp phn quan trng trong vic to lp th trng. C ng chin lc trong nc l 1 s Thnh vin VAFI v cc i tc chin lc khc. - C ng l ngi lao ng trong doanh nghip : Cng rt quan trng, tuy nhin h ch tham gia tch cc khi CRA hot ng hiu qu. - Trong m hnh ny khng c s phn bit i x gia c ng trong nc v nc ngoi v t l s hu . Nguyn tc phn b t l s hu l tu thuc vo vai tr ca tng nh u t trong vic hnh thnh s ra i v hot ng ca CRA. - ra i c m hnh ny, vi thnh phn c ng nh trn th i hi mi trng hot ng cho CRA phi kh thi . 2.3.1.4 La chn m hnh kh thi : - la chn c m hnh ph hp cho CRA ra i th iu kin tin quyt l khun kh php l cho CRA phi c ban hnh v bao hm : + iu kin kinh doanh cho CRA. nh mc tn nhim thuc ngnh ngh kinh doanh c iu kin v kinh doanh phi c giy php ; + Mi trng hot ng cho CRA, qui nh nhng i tng phi nh mc tn nhim ph hp vi c th ca VN ; - Qua phn tch trn th nhn thy rng m hnh CTCP c cc c ng chin lc nc ngoi mang tnh kh thi cao, mc d chng ta vn khuyn khch thnh lp CRA 100% vn nc ngoi trn quan im l th trng vn VN cn phi c CRA. - Qua nghin cu tm hiu ti cc nc ng , ng Nam , Nam nh n , Pakistan, i Loan, Thi lan. th nhng CRA u tin u c thnh lp di hnh thc cng ty c phn v trong giai on u hot ng u c s h tr ca nh nc v cc t chc quc t v mt ti chnh v chnh sch.
41
2.3.2 Phng php nh mc tn nhim Theo nghin cu cc m hnh ca cc nc trn th gii th h thng biu tng xp hng cho t chc nh mc tn nhim Vit Nam p dng cho cc khon n vi thi gian o hn gc t mt nm tr ln v c chia theo cc cp nh sau: Vn.AAA y l hng cao nht theo nh gi ca nh mc tn nhim Vit Nam, nng lc thanh ton l cc k mnh Vn.AA Cht lng hi thp hn Vn.AAA mt cht nhng nng lc thanh ton l rt mnh Vn.A Kh nhy cm i vi iu kin kinh doanh nhng nng lc thanh ton c nh gi l kh mnh. Vn.BBB m bo cc yu t bo v, tuy nhin khi mi trng kinh doanh khng thun li c th s lm suy gim nng lc thanh ton. Vn.BB Cc yu t bo v co ch yu , nng lc thanh ton i khi s b suy km v mi trng kinh doanh khng thun li, loi hng ny bc l kh nhiu yu im Vn.B Loi hnh ny biu hin cc yu t bo v. trong hin ti c th p ng c kh nng thanh ton, nhng mi trng kinh doanh thay i theo hng bt li c th lm suy yu v mt thin tr tr n Vn.CCC Hin ti khng kh nng thanh ton, nu nh iu kin kinh doanh trong tng lai tr ln thun li th mi c kh nng p ng cc cam kt ti chnh Vn.CC Vn.C Hin ti gn nh mt kh nng thanh ton C th ang np h s khi ph sn hoc nhng hot ng i loi nh vy tip din Vn.D Mt kh nng chi tr hon ton, hoc ang np h s ph sn. t chc pht hnh n b xp loi ny thng th c quan nh mc
42
tn nhim vit nam cn c vo kh nng khng th thanh ton c n gc v li khi chng khon o hn, ngay d thi gian o hng vn cha ti tr khi c quan nh mc tn nhim Vit Nam tin rng t chc gnh n ang chun b cho vic tr n ngay t giai on n hn. Cc loi t Vn.AA cho ti Vn.B c th b sung vo biu tng mt k hiu l du (+)hoc (-), nhm biu th th bc trong cng mt loi hng. R Biu tng ny di hnh thc mt ch i km vi vic xp hng cc cng c c ri ro phi tn dng ln. N nhn mnh n ri ro v vn gc, hoc l s dao ng v thu nhp d tnh m khng c ch r trong vic xp hng tn dng. v d trch nhim n c lin quan hoc i km vi vn c phn, tin t hoc hng ha, cc trch nhim n c nhng ri ro kh nghim trng trc khi thanh ton, chng hn ch nhng chng khon ch tr li hoc ch tr n gc hoc chng khon th chp, v nhng trch nhim n ny vi nhng k hn li sut y ri ro nhng khng thng xuyn, chng hn nh tnh trng li sut th ni. Quy trnh nh mc tn nhim/thu nhp v x l thng tin
43
Thu thp thng tin phn tch
Ra quyt nh
Cng b ra th trng
(A) Phn tch tip theo i vi t chc pht hnh c nh mc tn nhim
* D liu kinh t ca tng ngnh * D liu v t chc pht hnh c sn trn thu trng *Th vin ca t chc pht hnh:bo co hi hp v h s v cc bn co bch * C s d liu v t chc pht hnh v cc cng ty cng ngnh
Nhm phn tch: * Nh phn tch chnh(chuyn gia v khu vc kinh doanh ca t chc pht hnh) * Gim c v ph gim c ph trch nhm * H tr t cc chuyn gia trong ngnh, khu vc lnh th c lin quan vi cc chuyn gia phn tch khc
*Danh sch kt qu nh mc tn nhim trn bn in t v trn vn bn *Cp nht thng tin v nh mc tn nhim qua in thoi * Bo co tn dng ca cng ty *Tp sch tm tt v tnh hnh tn dng trong khu vc * Cc bn nghin cu v ngnh * cc bi bnh lun c bit
Hot ng nh mc tn nhim
(B) a ra danh sch theo di
Xem xt li mc tn nhim v: *Nhm bo n tnh chnh xc sau mt thi gian * By t ra cc s kin c bit hoc do nhn c cc thng tin c lin quan
Hi ng nh mc tn nhim: *Nh phn tch ti chnh *Gim c v ph gim c ph trch nhm * cc chuyn vin khc t nhm phn tch tip theo (A) *Gia quyt dnh da trn nguyn tc ng thun
Nu quyt nh xem xt li mc tn nhim: *Thng bo cho cc phng tin truyn thng *Thng bo cho cc nh u t * a t chc pht hnh ra khi danh sch theo di
44
(C)Th ay i hoc gic nguy n
*Thu thp / phn tch cc d kin mi *gp t chc pht hnh nu thy cn thit
Hi ng nh mc tn nhim (nh trn)
i n quyt nh hoc thay i hoc gi nguyn nh mc tn nhim: *Thng bo cho cc phng tin truyn thng *Thng bo cho cc nh u t *a t chc pht hnh ra khi danh sch theo di Cng b quyt nh xp hng tn nhim mi: * Thng bo cho cc phng tin truyn thng * Thng bo cho cc nh u t * a vo danh sch ca t chc nh mc tn nhim * Thng bo cho cng ty
nh mc tn nhim ln u (cc t chc pht hnh c xp hng ln u tin)
Tng t nh phn tch tip tc (A)
Hi ng nh mc tn nhim: (nh trn)
T chc nh mc tn nhim phi xy dng v pht trin mt h thng c s d liu thng k, bao gm cc thng tin ti chnh quan trng ca tng t chc pht hnh c nh mc tn nhim. V d ch c s d liu ca cc cng ty cng nghip bao gm cc s liu thng k hng nm v tm thi lin quan n cc lung tin mt v thu nhp, bng cn i ti sn v cc ch gii ,cc k hoch trong tng lai. Cc s liu ny phi c thu thp trong t nht l hai chu k kinh doanh, di dng nguyn thy cng nh d c x l, nhm to thun li cho vic so snh gia cc t chc pht hnh trong cng mt ngnh hoc cng mt khu
45
vc. T chc nh mc tn nhim cng khuyn khch vic i thoi vi t chc pht hnh. Theo yu cu ca t chc pht hnh, cc chuyn gia phn tch c th gp cc nh qun l ca t chc pht hnh inh k hng nm, hoc c th thng xuyn hn trong trng hp c thng s chnh ca t chc pht hnh ang thay i, hoc khi t chc nh mc tn nhim ang tin hnh xem xt li mc hng dnh cho t chc pht hnh. Ngoi ra, cc chuyn phn tch cng thng xuyn nhn c cc bo co nm, bo co tm thi v cc thng tin khc t t chc pht hnh. Ban gim c ca nhiu cng ty cng thng xuyn gi lin lc vi cc chuyn vin ny. V cung cp cho h thng tin cn thit khi xy ra bt k s thay i g nh hng tt hoc xu n cht lng tn dng cu cng ty. Cc t chc nh mc tn nhim s dng bng chm im v chia cc yu t phn tch thnh nhiu hng mc khc nhau , cung cp mt khung m hnh cho tt c ch tiu m t chc quan tm, xem xt khi xp hng mt i tng nht nh. V d nh i vi doanh nghip th hng mc u tin l hng mc kinh doanh cn hng mc th hai l hng mc ti chnh.. Mi hng mc u c cho im , tuy nhin khng c cng thc chung cho vic kt hp cc yu t ny li i n kt lun xp hng. Ngoi cc bng phn tch khng phi l ri rc m chng c mi lin h ph thuc, tc ng qua li ln nhau. Ti thi im ny mi quyt nh xp hng c th chu nh hng mnh m t cc yu t ti chnh. Vo thi im khc th yu t kinh doanh li ng vai tr quyt nh. Nu cng ty mnh mt ny v yu mt kia, vic xp hng s cn bng cc yu t khc nhau. Ni mt cch khc mc ri ro ca mt cng ty trong kinh doanh t ra mt mc d tnh i vi ri ro ti chnh c th tc ng ti bt k mc hng no. Nh vy, c th ni vic iu chnh cc yu t ( cho trng s gia cc yu t, t l gia cc hng mc) l vn quan trng bc nht trong vic xp hng. qua nhng c im trn chng ta c th thy h thng cho im da trn h thng biu tng xp hng nhm phn bit tng hng mc v kh nng thanh ton v mc tn nhim ca nh pht hnh. Cc trng s s c a vo h thng cho im v c nhn mnh cc chi tiu quan trng. H thng xp hng vit nam a ra
46
phn trc c xp hng t AAA n D bao gm 10 mc hng, nh ngha tng mc hng cng c a ra. Nhm thng nht trong vic tnh ton cng nh bo m mi tng quan gia cc ch tiu th cc ch tiu cung s c cho im chi tit t 1 n 10. im trng s c tnh nh sau: (1) Ni dung c tc ng mnh v trc tip: 3 im (2) Ni dung c tc ng trung bnh : 2 im (3) Ni dung c tc ng yu hoc gin tip : 1 im Phn tch tp trung vo 5 yu t sau: 1. Dng ngn lu 2. Kh nng thanh ton 3. Cht lng ti sn 4. Li nhun 5. n by ti chnh Mi yu t c th c xem xt khc nhau ty thuc cng ty khu vc ti chnh hay cc khu vc khc V d minh ha cho vic xp hng mt cng ty thuc ngnh cng nghip bng phng php truyn thng. Nhng yu t c cp bao gm: a. Mi trng kinh doanh (1) Chu k kinh doanh Chu k kinh doanh ca mt ngnh thng gn lin vi mc tng trng GNP ca mt quc gia v mt s yu t khc, ty theo tch cht ring ca ngnh . v d, ngnh ti chnh ngn hng rt nhy cm vi s thay i ca li sut th trng. Nhn chung tnh hot ng ca nhiu ngnh thng tng ng vi cc chu k kinh t. tuy nhin trong nhiu lnh vc c th ca mt ngnh c th khng tng ng vi chu k kinh t. Vic nh gi thng da trn mt chu k kinh doanh nh gi. (2) Trin vng tng trng ca ngnh:
47
Trin vng tng trng ca ngnh c lin h cht ch vi chu k kinh t. Mt ngnh c tng trng mnh c th em li cho cc doanh nghip trong ngnh nhng c hi thun li. Nhng c hi ny th hin tim nng m rng th trng, kh ci tin v th ca cc doanh nghip. Tiu chun nh gi cn c vo mc trin vng tng trng. (3) p lc cnh tranh trong ngnh: Cnh tranh gia cc doanh nghip ch yu din ra trn hai phng din l gi c v cht lng sn phm. Tnh hnh canh tranh trong cng mt ngnh lin quan trc tip n c cu th trng, s lng cc i th cnh tranh ca ngnh v chnh sch nh gi linh hot. p lc cnh tranh tim tng trong cng mt ngnh ty vo mc kh khn i vi cc doanh nghip c kh nng gia nhp ngnh c cnh tranh vi doanh nghip hin ang hot ng trong ngnh ny. a s cc ngnh thng chu nhng p lc t th trng v cc doanh nghip thng phi nh gi bn hng ha ca h trong mi lin h gia cung v cu trong i vi sn phm . Cnh tranh v gi thng em li li th cho nhng doanh nghip d vai tr dn u th trng. tiu chun nh gi c th cn c vo mc cnh tranh trong ngnh gm cc mc t rt thp n rt cao. (4) Cc ngun cung ng trong ngnh : C cu th trng v p lc cnh tranh trong ngnh chu nh hng trc tip ca s lng cc nh cung cp cc loi nguyn liu, bn thnh phm cho ngnh> Nh vy, khi nh gi cn xem xt v th ca doanh nghip vi t cch l khch hng xc nh li hay bt li ca doanh nghip trong mi quan h vi nh cung cp. (5) Mc cc quy nh, lut l: c im ca cc lut l hin hnh cng nh xu hng thay i trong tng lai c th tr thnh nhng yu t nh hng mnh m n v th cnh tranh ca cng ty. (6) Mu bng im nh gi ch tiu v mi trng ngnh:
48
Mc hng
im tng Chu k kinh phn doanh
Trin
vng p lc cnh trong
tng trng tranh ngnh ngnh Hu
Ngun cung trong ngnh
Cc th tng
i tim
AAA
b + 3j
Rt trin
pht
Cc k tt
nh Cc k thun Hu li
nh
khng c Rt thp Kh thp Thp Hi thp Trung bnh
khng c
AA
b + 2j
Pht trin tt Rt tt Kh trin Tng pht trin Trung bnh Gn bo ha i pht Tt Kh tt Kh Trung bnh Gn t
Rt thun li Rt thp Kh li Tng thun li Trung bnh Gn i thun Kh thp Thp Hi thp
b+j
BBB BB B
b bj b 2j
t Trung bnh
trung bnh Ngun cung hi him Ngun cung
CCC
b 3j
Bo ha
trung bnh trin
Hi cao
khan Hi cao
CC
b 4j
Suy nh
thoi Co
vng rt t Xu Rt xu
Kh cao
kh him
khan Kh cao
b 5j b 6j
Suy thoi Cc tiu
Cao Rt cao
Bt li Rt bt li
Cao Rt cao
D Tng h s (m)
m1
m2
m3
m4
m5
49
Trong : m l tng h s v m = m 1 +m 2 + m3 + m4 + m 5 b l mc tiu chun ngnh khong cch bit gia hai mc hng k tip nhau i vi tng ch tiu, khong cch bit ca tng s im gia hai mc hng thng c tnh nh sau: Khong cch chnh lch = (im ca hng AAA im hng D)/tng s mc hng trong h thng Khong chnh lch = ((b +3j)m (b 6j)m)/10 = 9jm/10 b. iu kin kinh doanh (1) a dng ha hot ng kinh doanh v dng doanh thu theo chu k i sng ca sn phm Vic b sung mt lnh vc kinh doanh mi no cng x nh hng n tng li nhun v chng ta cn phi xem xt tp trung vo mt lnh vc kinh doanh ring bit m lnh vc kinh doanh ny c tnh nhy cm cao i vi chu k kinh doanh ca doanh nghip, vic tng lng cung s thay i v k thut cng ngh nhanh chng, vic ni lng lut l, s dao ng v t gi hi oi hay cc ri ro nm ngoi nc. Vic a dng ha kinh doanh cng vi nhng thay i khc c th gip cho cng ty chng li s suy gim hot ng mt lnh vc no . Tuy nhin, tnh chuyn nghip trong qun l v vic h tr gia cc nh qun tr cng l mt vn cn phi phn tch. S tn ti cc hp ng bun bn di hn v mng li phn phi cng l nhng yu t xem xt (2) nh gi cht lng sn phm: Vic nh gi cht lng sn phm da vo ba mc tiu chun sau: Mc 1: sn phm cha nhn c chng nhn ISO 9000/9002 Mc 2: sn phm nhn c chng nhn ISO 9000/9002 Mc 3: Sau khi nhn c chng nhn ISO 9000/9002. V tiu chun c th cn c vo mc hot ng nhm loi b chi ph n v vic t c chng nhn ISO xy dng tiu chun nh gi.
50
(3) Quy m th trng: Quy m th trng tim nng l tng mc cu i vi sn phm trong mt giai on c th hay cng l tng doanh thu ti a m tt c cc doanh nghip trong ngnh c th t c. Quy m th trng tim nng c nh gi da trn nhng s liu c tnh v s ngi s dng sn phm tim tng nhn vi t l mua hng ca s ngi . Tiu chun nh gi da vo tng mc cu c kh nng thanh ton ca th trng. Ty theo tng loi sn phm m ta c th xc nh cc mc v quy m th trng nh rt ln, ln, va, nh v rt nh. (4) nh gi th phn Th phn ca doanh nghip l t s gia doanh s bn ca doanh nghip v tng doanh s bn ca ngnh: Th phn ca doanh nghip(%) = 100 x (doanh s bn c tnh ca doanh nghip)/doanh s bn c tnh ca ngnh Do c im ca hot ng iu tra th trng nn th phn ca doanh nghip ch l mt gi tr c chnh xc tng i. (5) nh gi hot ng nghin cu v pht trin Lnh vc cng ngh ang pht trin trn mc trung bnh, v cc cng ty trong ngnh hot ng tt mt cch tng ng. Tuy nhin, sn phm c thnh phn cng ngh cao c th mau chng b li thi v lc hu. V vy cho d cng ty c th ang c mt v tr tt trong ngnh , nhng nu c khng c ngun ti chnh duy tr kh nng ng u v mt cng ngh hay t nht t nht b tin ra gi vng v tr th cui cng v tr ca n cng s b tt gim . Tuy nhin trong thi gian ngn mt cng ty c chi ph nghin cu pht trin di mc bnh qun ca ngnh, c th sn xut di mc hng ha trn mc trung bnh do mc bin t m rng. (6) Mu bng im nh gi chi tit v iu kin kinh doanh Mc hng im tng phn Chu k nh gi Quy m nh i sng cht lng th sn phm trng gi phn nh th gi chin Tng im mc
51
sn phm
lc i hng mi cng ngh Ln nht ngnh Ln nh ngnh Cc k trin vng Rt trin vng hp Kh ph hp Tng i c
AAA
c +3k
Cc k Cc tt
k Cc k ln
(c 3k)n
hon ho Rt hon ho Hon ho Nhn
AA
c +2k
Rt tt
Rt ln
(c 2k)n
c+k
Tt
Ln
Ln th Rt ph ( c + ba k)n
BBB
Kh tt
c ISO Kh ln Kh ln 9000/9002 Sp nhn
cn
BB
c k
Kh
c ISO 9000/9002 Tch cc
Tng i
Tng i
(c k)n
c 2k
Trung bnh Gn t
hon thin sn phm C iu kin hon thin sn phm
Trung bnh Di trung bnh
Trung bnh Di trung bnh
Trung bnh Di tring bnh t thi
(c 2k)n
CCC
c 3k
trung bnh
(c -3k)n
C trin C rt t CC c 4k vng rt iu kin t hon
Kh nh
Kh nh
kh (c 4k)n
52
thin sn phm Hu nh
khng c C c 5k Xu iu kin phm Cha D c 6k Rt xu v ISO Tng h s (n) Trong : n l tng h s v n = n 1 + n 2 + n 3 + n 4 + n 5 c l mc chun ca ngnh k l khong cch gia hai mc hng k tip nhau i vi tng ch tiu, khong cch bit ca tng s im gia hai mc hng thng c tnh nh sau: Khong chnh lch = ( im ca hng AAA im hng D)/tng s mc hng trong h thng c. nh gi cht lng qun l Nguyn tc nh gi cht lng qun l : D rt kh khn nh gi cht lng qun l, song cht lng qun l li l mt trong nhng yu t quan trng nht h tr cho sc mnh tn dng ca nh pht hnh. Khi c nhng tnh hung bt ng xy n, l lc m kh nng nh qun l c xem xt di gc a ra nhng i sch thch hp nhm duy tr hot ng ca cng ty. Vic nh gi cc k hoch qun tr c xem so vi cc i th trong cng ngnh, v iu ny ch c th xy ra kh nng cnh tranh ca cng ty,
hon
Nh
Nh
Khng kh thi
( c 5k)n
thin sn c Rt nh
Gy tc dng ngc n3 n4 n5
nhn thc Rt nh
(c 6k)n
n1
n2
53
vic s dng cc khon n ra sao, chnh sch i vi cc chi nhnh, v tnh hnh cc yu t thit yu trong hot ng sn sut kinh doanh ca cng ty c nh hng n sc mnh tn dng trng di hn ca h nh th no. Cc nh phn tch ca t chc nh mc tn nhim c gng tm hiu nhng chin lc canh tranh ca nh qun tr, cc chnh sch, cc l tng kinh doanh cng nh l vic thc hin cc i sch. Mt khi tt c nhng iu ni trn c im qua, th vic xem xt cc h s lu c th cho ta bit cc nh qun l ca cng ty p dng nhng bin php g i ph cc tnh hung bt trc trong qu kh, nhm duy tr tnh n nh ca cng ty (2) ch tiu v cht lng qun l: Vic nh gi cht lng qun l da vo mt s ch tiu chnh nh sau: nh gi c cu t chc; nh gi v ban qun l nh gia v chnh sch nhn s nh gi v khuynh hng chin lc nh gi v nt vn ha v bn sc ca doanh nghip i. nh gi c cu t chc nh gi c cu t chc ca doanh nghip da trn tnh hu ch ca m hnh t chc v b my qun trn m ngi ta c th p dng cho mi doanh nghip. Bi v, mi doanh nghip u c nhng v nghnh, ngh, sn phm, chin lc kinh doanh, trnh nhn vin, v vi nt vn ha bn sc ring do mt m hnh t chc c th ph hp vi doanh nghip ny nhng li l nguyn nhn tht bi ca mt doanh nghip khc. Cn c vo c im v chin lc kinh doanh m doanh nghip ang theo ui, ngi nh gi c th xem xt tnh hp l trong la chn c cu t chc ca doanh nghip . Tiu chun nh gi c cu t chc l tnh hu hiu trong hot ng kinh doanh th hin tc thu thp x l thng tin, ra quyt nh v hiu nng qun tr Cc mc ngh: Rt hu hiu, hu hiu tr tr v rt tr tr ii. nh gi v ban qun l doanh nghip
54
Ban qun l gi vai tr ht sc trng yu i vi doanh nghip. Ngi lnh o l ngi lun c ting ni quan trng, l ngi a ra quyt nh nh hng n s pht trin v tn ti hay suy vong ca doanhnghip. Trong khi , trn phng din con ngi , nh lnh o cng c th mc sai lm, c c tnh v tnh cm ring. Do khi nh gi v nh lnh o, t chc nh mc tn nhim thng xt mt lot cc yu t nh uy tn, nng lc, kh nng v trnh hc vn iii. nh gi v chnh sch nhn s Chnh sch nhn s ca doanh nghip c nh gi trn phng din nh: Chnh sch tuyn dng v tuyn chn, chnh sch s dng, chnh sch ng vin v i ng. H qu ca nhng chnh sch ny th hin kh nng thu ht, gi nhn ti v nng cao kh nng cnh tranh trn th trng lao ng ca doanh nghip. H qu th hai ca chnh sch ny th hin mc thc y v tha nm ca nhn vin. Mc tha mn v c thc y ca nhn vin c th c phn nh qua nhng s lin v: S ngy ngh vic, s ngi ri khi doanh nghip hng nm, s v nh cng. Tiu chun nh gi c th c t mc ti u ( Khng c nhn vin ngh vic, khng c nh cng, s ngy ngh vic ngoi ch rt thp) cho n mc rt xu xy ra nh cng iv. nh gi v khuynh hng cc chin lc: Ngy nay do s pht trin mnh m ca cng ngh, ca ton cu ha thng mi, cng nhng thay i lin tc trong th hiu ca ngi tiu dng cng nh nhng chnh sch ton cu v bo v mi trng, to ra nhng p lc rt ln i vi doanh nghip. Hn th na, do sn xut pht trin nn cung thng cao hn cu, do vy cc doanh nghip phi xy dng c chin lc ph hp tn ti, pht trin v chin thng cnh tranh. Chin lc ca doanh nghip i hi phi ph hp vi v th cnh tranh ca mnh, ph hp vi tim nng cng nh iu kin ngun lc sn c. v. nh gi nt vn ha bn sc ca doanh nghip Vn ha cng ty l h thng nhng gi tr chung, nhng nim tin nhng tp qun ca doanh nghip. Chng tc ng qua li vi c cu chnh hnh thnh nhng
55
chun mc hnh ng m tt c mi thnh vin cng ty u thc hin noi theo. Bn sc ca mt doanh nghip xut pht t trit l kinh doanh v t nn vn ha doanh nghip. Chng l c s ngi ta c th phn bit doanh nghip ny vi doanh nghip khc. Nhng gi tr mang tnh bn sc c thm nhun v th hin trong phong cch qun l, trong thi v cch thc phc v khch hng ca nhn vin. Nh vy, khi mt doanh nghip c nn vn ha vng mnh vi nhng gi tr ring c sc, chng t doanh nghip c mt truyn thng tt v uy tn trn thng trng. Tiu chun nh gi da trn mc tc ng ca nn vn ha v bn sc i vi hiu nng qun l ca doanh nghip. Mu bng nh gi ch tiu v cht lng qun l: nh im Mc hng tng phn nh gi cu chc c t nh gi ban qun l gi khuynh hng chin lc Nng lc, uy AAA d + 3t Ti u tn, sc khe .. t loi u Ti u Ti u nh gi chnh sch nhn s nh Tng
gi nn im vn ha tng v sc Rt tch cc, vng mnh, mang tnh truyn thng Rt tch cc, ang vn (d 2t)p + (d 3t)p + bn mc hng
Hiu AA d + 2t
y vng
Hiu
Hiu
qu rt trin cao
qu rt qu rt cao cao
56
ln vng mnh A d+t Hiu qu cao Hiu BBB D qu kh Rt kh tt dt Rt kh Tt Tt Hiu qu cao Hiu Tch cc
(d + t)p
qu kh Kh tt tt ang
Dp
BB
Kh
Kh
Kh
Kh
pht trin ang
(d t)p
d 2t
Trung bnh
Trung bnh
Trung bnh
Trung bnh
hnh thnh tng bc Xy
(d 2t)p
Gn t Gn t Gn t Gn t dng CCC d 3t trung bnh trung bnh trung bnh trung bnh cha thnh cng Cha c d 4t thc v tm CC Km Km Km Km quan trng ca nn vn ha,
(d 3t)p
d 4t
57
bn sc cng ty C d 5t Yu Yu Yu Gy tc D d 6t Rt yu Rt yu dng ngc Tng h s (p) Trong : P l h s v p = p1+p2+p3+p4+p5 d l mc chun ca ngnh t l khong cch bit gia hai mc hng k tip nhau i vi tng ch tiu, khong cch bit gia tng s im gia hai mc hng thng c tnh nh sau: Khong chng lch = (im ca hng AAA im ca hng D)/tng s mc hng trong h thng = 9tp/10 d. nh gi tnh hnh ti chnh 1)Nguyn tc chung: Nhiu ch s c tnh ton trong vic p dng phn tch ch s truyn thng i vi tri phiu. By loi ch s t chn l nhng ch s c p dng rng ri nht. tuy nhin, trong vic phn tch mt ngnh c th , nn xt n ch s quan trng khc. i. T l trang tri li nhun trc thu (pretax interest coverage) Thng thng ch s u tin, c tnh trong vic phn tch tn dng l trang tri li nhun trc thu . Ch s ny o khong li tc gp my ln li nhun cha tr thu. Trang tri chi ph c nh c tnh bng cch thu nhp trc thu cng vi li tc chia cho tng li tc. Mc trang tri cng cao th kh nng tn
Yu
Tch cc
(d 5t)p
Rt yu
Rt tch (d cc P5 6t)p
P1
P2
P3
P4
58
dng cng an ton . Nu mc trang tri cng thp hn 1X, cng ty phi vay mn hoc s dng khon tin mt hoc phi bn ti sn tr khon li vay. Thng thng, mc trang tri c tnh con s cha tr thu, bi v khon tr li vay l chi phi trc thu. Mc d ch s trang tri li nhun trc thu rt hu dng, nhng nhim v cng ch l mt chc nng thuc ngha v c nh khc ca cng ty. V d nu mt cng ty c mt ngha v quan trong , nh thu hoc cho thu, th ch s trang tri c cho l thch hp cn phi bao gm c ngha v c nh ny. Mt v d khc trong ngnh bn l, nga v quan trng c trng ca cng ty ny l ngha v cho thu. Trong trng hp , vic tnh ton ch s trang tri li nhun trc thu s gy hiu nhm rng, ngha v c nh quan trng hn li nhun. Nh phn tch cng nn ch n cc ngha v ngu nhin khc nh bo him ca cng ty i vi khon n t cng ty khc. Mc d, cng ty ang c phn tch c th khng phi tr khon li hay vn trn khon n c bo m, tn ti s bo m s lm gim dc trng ca t l trang tri li nhun trc thu. Ngoi ra, c tnh ca khon n c bo m cng nn c xem xt. Mt khi t s li nhun trc thu v trang tri ph c nh c tnh, n rt cm thit phn tch mc tuyt i ca t s v cc con s lien quan n ngnh. V d M t s li nhun trc thu ca ngnh in lc l 4.5 X v c xp hng AAA, trong khi cng ty dc phm c cng ch s s c xp hng thp hn. ii. n by ti chnh Ch s quan trng th hai l n by, c nh ngha theo nhiu cch. Tuy nhin, cc nh ngha thng thng nht l khon n di hn, mt t l trn tng ti sn. Mc n cng cao th t l thu nhp t hot ng cng cao thng c dung chi tr cc ngha v c nh. Nu mt cng ty c mc n by cao , nh phn tch cng nn xem xt khon li nhun an ton. Li nhun an ton c nh ngha l mt t l m khi thu nhp t hot ng c th gim, nhng vn cho php cng ty chi tr cc ngha v c nh. Cch thng thng nht tnh t s n by l dung cu trc vn huy ng ca cng ty trong bng cn i ti sn gn nht. Hn na , nh phn tch nn tnh vn huy ng bng cch s dng gi tr th
59
trng ca c phiu ph thng. Khi c phiu ph thng ca mt cng ty ang c mua di gi tr s sch vi cch bit ng k (chng ta c th s dng m hnh nh gi c phiu P/E hay chit khu dng tin hoc m hnh RIM), cch gii quyt truyn thng l s gim bt t s n by. Mc ca n by v vi mc li nhun an ton gia cc ngnh l c khc bit rt ln. cng ty ti chnh theo truyn thng l mt trong cc cng ty c mc n by cao, c t l n trn vn c phn l 10:1. Mc d mc n n by ny ph hp vi ngnh ti chnh, nhng i vi cng ty thuc ngnh cng nghip c mc n by ny th s gp nhiu kh khn khi pht hnh tri phiu. Ngoi ra, xem xt mc tng i v tuyt i ca n by cng ty , nh phn tch nn nh gi khon n. C bao nhiu khon n c li sut c nh, v c bao nhiu khon n c li sut th ni ? Mt cng ty c phn ln khon n gn vi li sut c bn c th thy khon bo chng ang b sc p khi li sut tng, nu khng tng gi hng ha ca cng ty. Cu trc n loi ny c li trong sut giai on no ca chu k sn sut, nhng cng bt li ch lm cn tr s nh gi chnh xc v chi ph tr li hang nm. Nhn chung mt cng ty c t l n theo li sut th ni cao s km c u tin hn mt cng ty c mc n by tng t, nhng c t l n theo li sut th ni thp. Cu trc k hn ca khon n cng nn c nh gi. Bao nhiu phn trm ca khon n s n k hn trong vng nm nm ti ? khi khon n ny c thanh ton chi ph v n ca cng ty s thay i th no?V phn ny khi lng tri phiu chit khu khi pht hnh (OID Original Issue Discount) cng nn c xem xt. Nm 1981, ln u tin tri phiu chit khu c cht lng cao cng c pht hnh vi s lng kh ln, mc d tri phiu c cht lng thp c pht hnh trc . Tri phiu ny c pht hnh vi li sut coupon thp hoc bng khng, v vi li sut chit khu ng k cho n khi bng vi mc trung bnh. Mi nm cng ty pht hnh phi thanh ton tin li , cng nh tin khu tr. Khi pht hnh tin trnh thc t c lit k di dng khon n trong bng cn i k ton. Tuy nhin khon n phi thanh ton s tng ln hang nm, nh phn tch nn theo di
60
xem xt ton b gi tr tri phiu theo mnh gi n k thanh ton, khi nh gi cu trc k hn v k hoach ti u t ca cng ty. iii. lung tin mt H s quan trng th ba l lung tin mt, c tnh theo t l ca tng n. lung tin mt thng c nh ngha nh l tng thu thp t hot ng kinh doanh cng tin c gim thu, tin khu hao, v hon thu. Trong vic tnh ton lun tin mt i vi phn tch tn dng nh phn tch cng nn tr nhng khon ng gp khng dng tin mt t chi nhnh. Thc cht, nh phn tch nn lu lng tin mt c mt t hot ng kinh doanh . Bt k ngun no hoc hoc vic s dng bt c khon qu bt thng no cng b loi tr, khi xc nh tng h s trang tri tin mt. c tc bng tin mt ca cc chi nhnh cng nn c nghin cu v s ph hp ca n , v cng nn nghin cu v s qun l c tc ca cng ty m. Liu c s gii hn php l no i vi lun c tc i nhc v cng ty m khng?Nu c, mc c tc hin hnh ang tin ti mc gii hn hay cha? iv. ti sn rng H s quan trng th t l tng ti sn tng n. Khi phn tch kha cnh cht lng ca tri phiu , nn xem xt gi tr thanh khon c ti sn. Gi tri thanh khon thng rt khc bit vi gi tr n nh trong bng cn i k ton. Mt cng ty ln c sn phm thuc ngnh lm nghip vi din tch trng rng ly li bt giy, li b nh gi thp mt cch ng k trong bng cn i k ton. Thm vo , gi tr th trng ca ton b ti sn cng ty cng nn c xem xt cn thn v tnh thanh khon ca chng. Mt cng ty c t l ti sn bng tin v chng khon kh mi cao s c v th v ti sn mnh hn nhiu so vi mt cng ty m ti sn ch yu l ti sn v hnh kh mua bn. Ln song tip qun, ti chuyn i cu trc vn, v ti c cu khc lm gia tng tm quan trng ca vn bo chng ti sn. khng may cho cc tri ch, mt s tip qun hay st nhp lm mt i mc trang tri ti sn, do b cng thm nhiu khon n vo cu trc vn ca cng ty.
61
Khi nh phn tch on trc s l s c mt s kh khn trong vic sp nhp, nh khi nh mc bo chng t sp nhp v ti c cu thao giao c trong tri phiu. V lnh vc ny, t chc nh mc ngh vi bin php h tr thng qua bng giao c xp hng ri ro do bin c, nh gi bin php bo v c cc hp ng ti c cu loi ny a ra. Cng ty nh mc tn nhim xp hng bo v t mc E-1 (bin php bo v mnh). Nh phn tch phi lu rng bin php bo v c giao c s rt khc nhau gia cc loi tri phiu ca cng ty pht hnh. Ngoi nhng bin s chnh c tho lun trn, nh phn tch cng nn xem xt cc bin s ti chnh khc nh ti sn v hnh, tui th v tnh trng ca my mc thit b, cng nh vn kh dng. v. ti sn v hnh Thng chim mt phn nh trong ct ti sn ca bng cn i k ton. i khi vi phn ln cng ty c hoc va c k hoch st nhp mang tnh tch cc, ti sn v hnh c th i din mt phn ng k ca bn ti sn. Trong trng hp ny nh phn tch nn c tnh gi tr ca ti sn v hnh v xem xt gi tr ny trong mi tng quan vi gi tr bng cn i k ton . Gi tr thc hin cao hn gi tr ca ti sn . Trn thc t vic ghi gim gi tr c th khng xy ra cho ti khi cng ty thc s bn i mt chi nhnh m ti sn v hnh c xc nh chi nhnh . Tuy nhin, nh phn tch nn nhn bit kh nng ny v iu chnh cc h s vn ha sao cho ph hp. vi. i vi tnh trng my mc ca thit b Tui ca my mc thit b ca cng ty cng nn c nh gi, nu chi trong phm vi tui ca my mc thit b khc bit ln so vi nhng tiu chun ngnh. Mt cng ty thuc ngnh cng nghip nng c tui my mc trung bnhcao hn i th cnh tranh, chc hn ang phi tr gi cho my mc gi ci qua vic hot ng km hiu qu. Tuy nhin, v lu di, tui thc s ca my mc thit b ch l ch bo v chi ph vn trong tng lai i vi my mc hin i hn. Hn na khu hao my mc cha ng mc s lm gim mt cch ng k thu thp iu chnh theo mc lm pht.
62
vii. Vn lu ng Bin s cui cng trong vic nh gi sc mnh ti chnh ca mt cng ty lin quan n s lng v tnh thanh khon ca vn lu ng. vn lu ng c nh ngha nh tch sn lu ng hn l ngha v hin thi. Vn lu ng c xem l mt n v c o lng ch yu ca tnh linh ng v ti chnh ca cng ty. n v o lng khc bao gm hiu s thanh ton hin thi, v h s th axit(tin mt, chng khon kh mi, khon phi thi chia cho ngha v n hin thi). S o tnh thanh khon ca cng ty cng mnh th kh nng khc phc s suy sp trong kinh doanh v lung tin mt cng ln. trong vic nh gi bin s ny, nh phn tch nn xem xt nhng iu kin v vn lu ng bnh thng ca cng ty v ngnh. Cc b phn hp thnh vn lu ng cng nn c phn tch. Mc d, cc khon phi thu c xem nh c tnh thanh khon, nhng mc trung bnh phi thu cc khon n theo tng ngy tng, c th l mt ch bo cho bit vn lu ng tng, v cn c a vo s dng. (2) Ch tiu Cc ch tiu ti chnh ca cng ty (3) Bng gi tr chun ca tng ch tiu ti chnh p dng cho mt loi hnh doanh nghip trong mt ngnh: Ch tiu 1 2 3 4 5 6 7 8 Gi tr cc mc hng ca tng ch tiu ngnh AAA AA
a1 b1 C1 D1 e1 f1 g1 h1 a2 b2 c2 d2 e2 f2 g2 h2
A
a3 b3 c3 d3 e3 f3 g3 h3
BBB
a4 b4 c4 d4 e4 f4 g4 h4
BB
a5 b5 c5 d5 e5 f5 g5 h5
B
A6 B6 C6 D6 E6 f6 G6 H6
CCC
a7 b7 c7 d7 e7 f7 g7 h7
CC
a8 b8 c8 d8 e8 f8 g8 h8
C
a9 b9 c9 d9 e9 f9 g9 h9
D
a10 b10 c10 d10 e10 f10 g10 h10
63
9 10 11 12
I1 j1 k1 l1
i2 j2 k2 l2
i3 j3 k3 l3
i4 j4 k4 l4
i5 j5 k5 l5
i6 j6 K6 l6
i7 j7 k7 l7
i8 j8 k8 l8
i9 j9 k9 l9
i10 j10 k10 l10
Trong a1,a2, ..,b1,b2 l gi tr chun ca tng mc hng (4) Mu h thng xp hng ch tiu ti chnh da vo tng im( i vi mt loi hnh doanh nghip thuc mt ngnh) Ch tiu H s Mc hng tiu chun AAA AA a +3x a +3x a +3x a +3x a +3x a +3x a +3x a +3x a a + 2x a + 2x a + 2x a + 2x a + 2x a + 2x a + 2x a + 2x A BBB BB a x a x a x a x a x a x a x a x B a 2x a 2x a 2x a 2x a 2x a 2x a 2x a 2x CC C CC C a 5x a 5x a 5x a 5x a 5x a 5x a 5x a 5x a D a 6x a 6x a 6x a 6x a 6x a 6x a 6x a 6x a
64
y1
a +x
a a 3x 4x a a 3x 4x a a 3x 4x a a 3x 4x a a 3x 4x a a 3x 4x a a 3x 4x a a 3x 4x
y2
a +x
y3
a +x
y4
a +x
y5
a +x
y6
a +x
y7
a +x
8 9
y8 y9
a +x
a a
a + a +x
a a 2x a a
+3x 10 y10 a +3x a +3x a +3x
2x a + 2x a + 2x a + 2x a +x a
x a x a x a x a 2x a 2x a 2x
3x
4x
5x a 5x a 5x a 5x
6x a 6x a 6x a 6x
a a 3x 4x a a 3x 4x a a 3x 4x
11
y11
a +x
12 Tng im
y12
a +x
(a + (a + (a 3x)y 2x)y +x)y
ay
(a (a x)y 2x)y
(a (a (a (a 3x)y 4x)y 5x)y 6x)y
Trong : Hng BBB l mc trung bnh ngnh Y = y1 + y2 + +y12 Tng im ca tng mc hng s bng tng h s (y) nhn vi im ca tng mc hng a l im trung bnh ngnh x l khong cch bit gia hai mc hng k nhau i vi tng ch tiu, khong cch bit ca tng s im gia hai mc hng thng c tnh nh sau: Khong chnh lch = (im ca hng AAA im ca hng D) / tng s mc hng trong h thng Khong chnh lch = 9xy/10 (5) Mu bng tng kt xp hng cc ch tiu ti chnh, mi trng ngnh, iu kin kinh doanh v cht lng qun l: Mc hng AAA Ch tiu Ti chnh (a + 3x)y ngnh (b + 3j)m Kinh doanh (c + 3k)n Qun l (d + 3t)p Tng im xp hng(im x h s) Z1(a + 3x)y + Z2(b + 3j)m +Z3(c + 3k)n +
65
Z4(d + 3t)p Z1(a + 2x)y + Z2(b + AA (a + 2x)y (b + 2j)m (c + 2k)n (d + 2t)p 2j)m +Z3(c + 2k)n +Z4(d + 2t)p A BBB BB (a + x)y ay (a x)y (a 2x)y (a 3x)y (a 4x)y (a 5x)y (a 6x)y Z1 (b + j)m bm (b j)m (b 2j)m (b 3j)m (b 4j)m (b 5j)m (b 6j)m Z2 (c + k)n Cn (c k)n (c 2k)n (c 3k)n (c 4k)n (c 5k)n (c 6k)n Z3 (d +t)p Dp (d t)p (d 2t)p (d 3t)p (d 4t)p (d 5t)p (d 6t)p Z4 Z1(a + x)y + Z2(b + j)m +Z3(c + k)n +Z4(d +t)p Z1 ay + Z2 bm +Z3 cn +Z4 dp Z1(a x)y + Z2(b j)m +Z3(c k)n +Z4(d t)p Z1 (a 2x)y + Z2 (b 2j)m +Z3 (c 2k)n +Z4(d 2t)p Z1(a 3x)y + Z2(b 3j)m +Z3(c 3k)n +Z4(d 3t)p Z1(a 4x)y + Z2 (b 4j)m +Z3(c 4k)n +Z4(d 4t)p Z1(a 5x)y + Z2(b 5j)m +Z3(c 5k)n +Z4(d 5t)p Z1 (a 6x)y + Z2 (b 6j)m +Z3(c 6k)n +Z4(d 6t)p
CCC
CC
D H s Trong :
z1, z2,z3,z4 l cc h s ca tng ch tiu khong cch bit gia tng s im gia hai mc hng c tnh nh sau Khong chnh lch = (im mc hng AAA im mc hng D)/tng s mc hng trong h thng. CHNG 3 3.1. M rng v pht trin th trng n Th trng n Vit Nam cn ht sc non tr, c v quy m v chng loi hng ha trn th trng, cha thu ht c s tham gia rng ri ca cc t chc ti
66
chnh v cng chng. Th trng n Vit Nam cha tng xng i vi v tr l vai tr l mt knh huy ng vn, v l mt b phn th trng quan trng ca th trng ti chnh. Do vy, m rng v pht trin th trng n l ht sc cn thit, i hi cc nh qun l cc chuyn gia ti chnh phi tm ra c nhng gii php c bn nhm m rng v pht trin mt cch ng b cc ch th ca th trng n trong mi quan h s pht trin ca th trng ti chnh. Mun vy phi c k hoch pht trin mt cch ng b c th trng pht hnh ln th trng giao dch cc cng c n, a dng ha cc cng c n trn th trng thu ht c s quan tm, tham gia rng ri cc nh ch ti chnh v cg chng. y l nhng gii php cho s pht trin th trng n: a. i vi th trng pht hnh: To lp mi trng kinh t v m n nh dng mt khung php l y , ng b thng nht vic qun l v pht hnh tt c cc loi cng c n. xy dng k hoch huy ng vn thn qua pht hnh tri phiu trong di hn da trn nhu cu vn phc v chi tiu ngn sch nh nc, nhu cu vn u t cho cc cng trnh, d n trng im ca quc gia y mnh hnh thc pht trin tri phiu chnh ph qua th trng chng khon theo hng m rng i tng tham gia u thu cho c t chc kinh t, nh u t t chc, nh u t c nhn thng qua h thng i l nhn lnh l cc ngn hng thng mi, cng ty chng khon C nh vy, mi huy ng c hiu qu ngun vn trong dn chng v cng thng qua gip nh nc huy ng vn c li sut thp, gp phn hnh thnh li sut chun cho th trng. Quy nh cht ch i vi hnh thc bo lnh pht hnh ca cc ngn hng thng mi, cc cng ty ti chnh, cc cng ty chng khon s lng tri phiu pht hnh c phn b rng ri n cc nh u t c nhn, v y s cc c nhn gy kch thch s nng ng cu th trng, trnh tnh trng tp trung vo s t t chc ti chnh ln. lm trit tiu hu qu thit thc ca hot ng bo lnh pht hnh.
67
i vi cc cng trnh, d n trng im nn thnh lp cc qu u t hoc hnh thc cng ty c phn u t, xy dng v qun l nhm huy ng vn t dn chng thng qua pht hnh tri phiu. Khi li ch ca cc nh u t tri phiu s gn lin vi li ch c th v hiu qu kinh t ca tng cng trnh. Nh vy sc hp dn ca tng tri phiu i vi cc nh u t tng ln v qua cng gp phn lm phong ph thm hng ha trn th trng n. Hn ch vic cho vay u i i vi cc doanh nghip nh nc, khuyn khich cc cng ty huy ng vn t dn to c ng cong li sut, cn pht hnh tri phiu Chnh ph c thi hn khc nhau ( c tri phiu trung hn ln di hn ), nghin cu hng pht hnh tri phiu Chnh ph c thi han 10 nm hoc trn 10 nm. Gii php thc y phat hnh tri phiu doanh nghip: Xy dng mt hung php l y , ng b v thng nht qun l vic pht hnh v giao dch tri phiu doanh nghip, trnh tnh trng mu thun, chng cho t vn bn php l n chc nng ca c quan qun l. p dng cc bin php mang tnh cht hnh chnh bt buc nh iu chnh cp pht vn ngn sch nh nc, hn ch v ti ti xa b cc chng trong cho vay u i. iu ny i hi phi iu chnh , ban hnh mi cc vn bn php quy ph hp. Thnh lp v pht trin cc t chc trung gian bao gm cc ngn hng thng mi, cng ty chng khon, ngn hng u t thc hin cc hot ng bo lnh pht hnh, t vn u t,mi gii chng khon gip cho tri phiu doanh nghip trn th trng c lu thng v c tnh thanh khon cao. Thnh lp v pht trin cc h thng t chc nh mc lm c s cho vic xc nh li sut tri phiu doanh nghip khi pht hnh. Cc NHTM quc doanh cn phi p dng cc bin php c cu li n, lnh mnh ha hot ng ti chnh
68
Vi thc trng pht hnh tri phiu ca nc ta cng nh nhng kh khn m doanh nghip gp phi, vn t ra l phi c gii php trc mt cng nh di hn nhm thc y th trng tri phiu pht trin lnh mnh v hiu qu gp phn tho g nhng kh khn v vn ca cc doanh nghip. b. i vi th trng giao dch y mnh hot ng giao dch tri phiu trn th trng th cp nhm lm tng tnh thanh khon ca tri phiu s to iu kin cho s thnh cng ca th trng pht hnh tri phiu, cn phi thc hin cc gii php sau: M rng i tng tham gia th trng m cho c cc h gia nh doanh nghip. t chc ti chnh phi ngn hng, kho bc nh nc ng thi phi da dng ha cc loi hng ha trn th trng m, ngoi cc giy t c gi ngn hn c thi hn trn mt nm nh tn phiu, thng phiu.. to nn iu kin cc loi giy t c gi trung v di hn c thi gin o hn di mt nm c giao dch trn th trng ny. Khi chng loi v giy t c gi trn th trng a dng v phong ph hn, s to iu kin mua bn trn th trng thng xuyn h, gy tc ng trc tip v hu hiu ti iu hnh chnh sch tin t. Khuyn khch cc doanh nghip tham gia vo th trng tri phiu thng qua vic n gin ha cc iu kin pht hnh v nim yt, p dng cc chnh sch u i i vi cc cng ty nim yt (thu, ph, l ph ..) Phi i mi ci tin mt cch c bn cc phng thc pht hnh tri phiu. trc tin phi chun ha mi iu kin k thut ca tri phiu, t thng nht ch th pht hnh, thi gian o hn, mnh gi, li sut cho mi loi tri phiu ca tng t pht hnh, p ng cc tiu chun nim yt v giao dch trn th trng chng khon tp trung. a dng ha cc loi cng c trn th trng chng kha. Bn cnh tri phiu chnh ph, cn to iu kin cc loi tri phiu doanh nghip, tri
69
phiu ngn hng, tri phiu cng trnh.. c nim yt trn th trng giao dch chng khon, qua lm tng tnh hp dn ca th trng tri phiu. Khuyn khch cc t chc u t tham gia vo hot ng mua bn tri phiu trn th trng tri phiu. Bi v chnh cc nh u t c t chc vi u tin vt tri v vn k thut tnh ton s l thnh phn ch yu to nn s si ng cho th trng giao dich tri phiu. Cn y mnh cng tc o to, tuyn truyn nhm nng cao nhn thc ca cng chng u t v nhng li ch ca tri phiu nh li sut n nh, mc an ton cao.. to cho cng chng u t c thi quen u t vo tri phiu. 3.2. Xy dng khung php l hon chnh cho hot ng t chc tn nhim Kinh nghim ca cc quc gia pht trin cho thy, vic nh mc tn nhim cc cng c n v cc t chc pht hnh l mt hot ng rt phc tp, c nhy cm, v i hi nghip v chuyn mn cao, cho nn nht thit phi c iu chnh bi nhng vn bn c hiu lc php l cao. T cho thy vic xy dng khung php l c kh nng thc thi tt, trn c s p dng nhng kinh nghim ca th gii vo hon cnh thc t ca Vit Nam trong lnh vc ny, l iu kin hnh thnh v hot ng c hiu qu ca t chc nh mc Vit Nam, gp phn lm cho th trng chng khon Vit nam ni ring th trng n ni chung hot ng hiu qu. Minh bch v ng php lut, bo v quyn v li ch hp php ca nh u t v cc ch th tham gia th trng. i vi Vit Nam, vic thnh lp CRA,Chnh ph cn ng vai tr khi ng. iu c ngha l phi khuyn khch thnh lp v s dng cc nh mc tn nhim, sau t ra cc tiu chun cho CRA. Trch nhim ny l thuc b ti chnh bi v bn thn b ny v c nhn lnh o b ny trc tip nht v hiu r nht v gi tr v tc ng ca kt qu nh mc tn nhim trong t pht hnh tri phiu Chnh ph ra th trng vn quc t. B Ti chnh cn xy dng hnh lang php l cho cc CRA trong cn quy nh r vn ti thiu, hn ch i vi c ng, ph bin thng tin v phn b ngun lc. Vic xy dng cc quy nh v
70
nh mc tn nhim bt buc bao gm cho bn ra cng chng v cho bn ring l. ng thi c sa i cc quy nh v cng ty bo him v cng ty chng khon, nh a kt qu nh mc tn nhim vo tiu ch ca ti sn c th u t. Vi Ngn hng Nh nc s sa i cc quy nh v cc t chc tn dng nh ngn hang. Vic xy dng v hon thin khung php l cho s hnh thnh v hot ng hiu qu ca t chc nh mc tn nhim vi t cch l mt ch th c lp trn th trng chng khon Vit Nam, trc tin phi mang tnh cht tin , l nhng c s php l c bn nht iu chnh cc mi quan h pht sinh trong lnh vc nh mc tn nhim, ng thi nh ra hng i ng cho cc hnh vi x s ca c nhn, t chc lin quan trong khun kh m php lut quy nh. Mt khc, phi c s dung ha tnh cht hp dn v mt kinh t v tnh an ton php l ca hot ng ny. C nh vy th s iu chnh ca php lut mi c hiu qu v thc y hot ng nh mc tn nhim ni ring v hot ng ca th trng chng khon ni chung pht trin. Chin lc xy dng ny va p ng yu cu tng giai on pht trin ca th trng, va phi thch hp vi s pht trin lu di ca hot ng nh mc tn nhim. T quan im ny, nhng ni dung c th cn thc hin khi trin khai xy dng khung php l cho hot ng ny nh sau: 3.2.1 Nhng nguyn tc c bn khi xy dng khung php l Vic xy dng khung php l iu chnh cc hot ng lin quan n nh mc t nhim phi c kt hp bi nhiu yu t, nhm to ra mi trng php l ph hp vi nhng yu cu v i hi ca th trng chng khon v kh nng thch ng ca nn kinh t, cng nh yu cu ca cc thit ch kinh t, chnh tr, php l mi trng v kinh t, ti chnh v th trng chng khon ni chung trn c s m bo ph hp vi thng l quc t. T chc nh mc tn nhim khng n gin l ni xc nh cc h s tn nhim m bn thn n cn l mt trung tm phn tch, x l cc thng tin lin quan n tnh hnh sn sut, kinh doanh ca doanh nghip, v vy trch nhim ca t chc ny l rt ln. nh vy, vic xy dng n phi nht thit da trn nhng quan im, nguyn tc ch o:
71
m bo thc hin ch trng ng ni ca ng Hot ng nh mc tn nhim phi c qun l tp trung thng nht vo mt c quan nh nc l y ban chng khon nh nc Phi m bo c tnh hiu qu, qun l tp trung thng nht m vn to c iu kin cho th trng pht trin lnh mnh, an ton, ng php lut, bo v li ch ca nh u t v nh pht hnh. H thng cc vn bn iu chnh hot ng nh mc phi p ng c tnh linh hot nng ng ca th trng chng khon ni ring v th trng n ni chung. Mt khc, cc vn bn ny phi m bo s thng nht, ng bk, ph hp vi cc vn bn php lut khc. Trong c bit ch n ni dung, cht lng cc quy phm php lut phi r rng, dy , khng chng cho m bo hiu qu thc thi cao Cc quy nh v hot ng t chc nh mc tn nhim phi c xnh dng cn c vo nhim v chin lc ca t chc ny trong tng giai on. m bo tnh thng nht v ph hp vi tnh hnh kinh t, vic xy dng kung php l trong giai on u tp trung vo cc cng c n di hn, ng b ha cc quy nh lin quan; giai on 2 s tin hnh xy dng khung php l cho cng c n ngn hn v t chc pht hnh n ngn hn. Vic xy dng khung php l cho s hnh thnh v hot ng ca t chc phi da trn c s ng dng mt cch khoa hc ca qu trnh nghin cu v mt l thuyt v thc tin ca th gii v hon cnh, iu kin c th ca Vit Nam, trnh dp khun, sao chp Khung php l v hot ng ca t chc nh mc tn nhim phi to ra nhng iu kin thun li khuyn khch cc doanh nghip tham gia, khai thc mt cch tt nht nhng c tnh u vit, nhng th mnh ca doanh nghip khi c chng khon c cp h s tn nhim v hn ch ti a tc ng tiu cc c th xy ra.
72
3.2.3 Ban hnh Ngh nh ca Chnh ph v t chc v hot ng ca t chc nh mc tn nhim: Bn cnh vic quy nh nhng iu khon chung nht cho hot ng nh mc tn nhim trong Lut Chng khon, Chnh ph cn ban hnh Ngh nh iu chnh chi tit cc quan h php lut pht sinh trong lnh vc ny. Cng vi qu trnh pht trin ca th trng chng khon, khng loi tr kh nng s ban hnh Lut v t chc v hot ng ca t chc nh mc tn nhim trn c s tng hp, c kt nhng kinh nghim t thc t thi hnh Ngh nh ny v nhu cu pht trin ca th trng chng khon Mc d hot ng nh mc tn nhim ca nhiu nc trn th gii nh M, Thi Lan, Malaysia, Nht Bn... u c chi phi bi cc lut lin quan, nhng trong iu kin ca Vit Nam hin nay, th cc quan h ny nn c iu chnh bng Ngh nh l hp l. Quan im ny xut pht t l do ch yu l, quan h nh mc tn nhim l mt hot ng hon ton mi i vi nc ta, cc nh lm lut kh c th d liu ht nhng quan h pht sinh cng nh tnh cht phc tp ca n. V vy, nu ban hnh lut th vic sa i, b sung cho ph hp vi thc t trong qu trnh thc thi s kh khn hn do nhng th tc lp php phc tp hn. Trong khi , Ngh nh do Chnh ph ban hnh va m bo hiu lc php l mnh iu chnh cc hot ng lin quan n nh mc tn nhim, va c th c sa i, b sung mt cch kp thi do th tc lp php n gin hn nhiu so vi lut. Trong Ngh nh tng lai v t chc v hot ng ca t chc nh mc tn nhim cn c nhng quy nh c th i vi cc vn sau: Loi hnh t chc v hot ng ca t chc nh mc tn nhim; iu kin, trnh t thnh lp v th tc cp php hot ng i vi t chc nh mc tn nhim; iu kin, trnh t, th tc cp v cc vn lin quan n giy php hnh ngh i vi nhn vin nghip v ca t chc nh mc tn nhim;
73
C cu s hu ca t chc nh mc tn nhim; Nguyn tc hot ng ca t chc nh mc tn nhim; Phm vi hot ng v i tng xp hng ca t chc nh mc tn nhim; Quyn v ngha v ca t chc nh mc tn nhim; Vn cng b thng tin ca t chc nh mc tn nhim; Ch ti chnh, k ton ca t chc nh mc tn nhim; Vic thanh tra, gim st cc hot ng ca t chc nh mc tn nhim; Ngoi ra, trong Ngh nh ni trn cn phi dnh mt chng (hoc phn) php in ho cc khi nim, cc quy nh v hot ng nh mc tn nhim. Cn ch rng y l lnh vc mi i vi cc doanh nghip v cng chng Vit Nam, cho nn i hi vic gii thch cc thut ng, khi nim phi ngn gn, d hiu v y ph hp vi t duy v trnh hiu bit ca qung i cng chng, trnh cu k, rm r, kh hiu. Vic ban hnh kp thi nhng vn bn hng dn thc hin Ngh nh nh Quy ch, Thng tcng c ngha ht sc quan trng. C th xem y l nhng iu kin c bn cc quy nh ca Ngh nh i vo cuc sng. 3.2.4 ng b ha cc quy nh php lut lin quan n hot ng ca t chc nh mc tn nhim: to ra mt khung php l hon chnh cho vic hnh thnh v hot ng hiu qu ca t chc nh mc tn nhim ti Vit Nam khng th ch gii hn trong khun kh xy dng nhng vn bn php quy iu chnh cc quan h pht sinh trc tip trong lnh vc ny, m phi c s ng b ho cc quy nh php lut lin quan n chng. Trc ht, l php lut v chng khon v th trng chng khon ni chung. Chng ta thy rng, hot ng ca t chc nh mc tn
74
nhim c quan h cht ch vi li ch ca cc doanh nghip v cc nh u t cng nh ton b th trng chng khon. T , cn d liu kh nng pht sinh cc quan h v xung t li ch chnh sa kp thi nhng quy nh v cng b thng tin, giao dch ni gin, x pht vi phm hnh chnh, thanh tra, gim st... i vi php lut v ti chnh, tin t cn c nhng quy nh khuyn khch to ra nhiu loi giy t c gi c th trao i mua, bn trn th trng, hnh thnh cc quy nh chuyn bit v k ton, kim ton p dng cho t chc nh mc tn nhim, cc quy nh v thu, c bit l cc quy nh u i v thu i vi hot ng ca doanh nghip c xp hng hoc c chng khon c xp hng ni chung v i vi t chc nh mc tn nhim ni ring. i vi php lut dn s v kinh t c th xem xt b sung thm trong cc loi hnh hp ng kinh t, dn s ang tn ti nhng quy nh v hp ng nh mc tn nhim. Theo , quy nh r ch kinh t, quyn v ngha v cc bn, trch nhim khi mt trong cc bn khng thc hin hoc thc hin khng ng ngha v pht sinh. Song song , Php lnh hin hnh v th tc gii quyt cc v n kinh t cn b sung nhng quy nh tha nhn cc tranh chp pht sinh t hot ng nh mc tn nhim l cc tranh chp v kinh t v thuc thm quyn xt x ca Ta kinh t hoc Trng ti kinh t. Nh vy, qua trnh by trn, khung php l cho s hnh thnh v hot ng ca t chc nh mc tn nhim ti Vit Nam s bao gm vic ban hnh Lut v Chng khon, Ngh nh ca Chnh ph v t chc v hot ng ca t chc nh mc tn nhim kt hp ng thi vi vic ng b ho cc quy nh php lut c lin quan n hot ng ny. Hng xy dng nh vy, mt mt p ng c nhng nhu cu thc t ca vic hnh thnh mt khung php l hot ng nh mc tn nhim, m bo c tnh ng b vi cc ngnh lut c lin quan, mt khc vn tun th ng cc nguyn tc lp php to iu kin thc thi c hiu qu.
75
Cn phi c mt c quan Nh nc can thip gim st hot ng ca doanh nghip XHTN trnh tiu cc xy ra. Nu khng hu qu s rt khn lng. 3.2.5 Mt s ni dung quan trng cn xem xt khi xy dng khung php l cho vic hnh thnh v hot ng ca t chc nh mc tn nhim a. iu kin thnh lp v hot ng ca t chc nh mc tn nhim: i. iu kin v loi hnh t chc v c cu s hu t chc ca t chc y l iu kin quan trng nhm xc lp a v php l, thm quyn kinh t v c cu t chc, iu hnh ca t chc nh mc. Qua nghin cu kinh nghim ca cc nc trn th gii, cho thy m hnh t chc hot ng ca t chc nh mc ch yu l doanh nghip t nhn, cng ty trch him hu hng hoc cng ty c phn. ng ch l khng c nc no l thuc s hu hon ton ca nh nc. Cn c vo tnh hnh thc t ca Vit Nam th m hnh cng ty c phn l ph hp nht. trc mt l cng ty c phn ni b. Sau thi gian hot ng th nghim, cc cng ty c phn ni b ny c th pht hnh c phiu. Bn cnh c th cho php m rng loi hnh t chc v hot ng ca t chc nh mc sang nhng loi hnh doanh nghip khc nh cng ty t nhn, hu hn Vic tham gia gp vn ca t chc nc ngoi i vi t chc th cn cn nhc k hn . y l vn lin quan trc tip n chnh sch hi nhp quc t, chng ta nn c quy nh mt t chc nc ngoi c kinh nghim c gp vn vo hot ng t chc inh mc, nhng t l gp vn s ngang bng vi t l c ng trong nc. Thng qua s tham gia ca t chc nc ngoi chng ta c th tranh th nhng kinh nghim trong lnh vc xp hng tn nhim, ng thi m rng quy m sang nc khc. b. Phm vi hot ng v i tng xp hng ca t chc nh mc tn nhim Vit Nam.
76
Vi tnh hnh thc t nh Vit Nam th chng ta nn hn ch v i tng xp hng. Trong giai on u c th ch l tri phiu cng ty v bn than cc doanh nghip pht hnh tri phiu. Vic xp hng ny phi da trn tiu ch c th do php lut quy nh v tnh hnh hot ng kinh doanh, tnh hnh ti chnh, kh nng thanh ton vn v li ca doanh nghip i vi cc t pht hnh tri phiu. c. Nhng nguyn tc c bn trong hot ng ca t chc nh mc ti Vit Nam: 1) Tn trng quyn v li ch ca doanh nghip xp hng v ca nh u t. 2) Tun th ng cc quy nh php lut v chng khon v th trng chng khon v hot ng xp hng tn nhim v cc ngnh lut c lien quan 3) m bo tnh cng khai, minh bch, v t, c lp, trung thc v bnh ng. 4) Chu trch nhim i vi hot ng ca mnh 5) Tun th v tn trng cc quy tc o c ngh nghip. 3.2.6 Vic nh gi xp hng doanh nghip ( company ratting ) l bt buc i vi DNNN c qui m vn ln : - Cc DNNN y l cc Tng cng ty nh nc, DNNN qui m vn ln - Ti sao li bt buc : + T trc ti nay qun l vn nh nc ti cc doanh nghip mang nng c ch qun l hnh chnh v n v ch qun u l cc B, ngnh, UBND tnh, vic nh gi tnh hnh hot ng sn xut kinh doanh ca cc doanh nghip l khng c chuyn nghip, khng chnh xc; + Cc n v ch qun u tin hnh phn loi nh gi , xp hng doanh nghip theo qui nh hin hnh nhng cch thc tin hnh v nh gi qu n gin , s si ; + nh gi xp hng doanh nghip theo phng php v c thc hin bi cng ty nh mc tn nhim s mang tnh c lp, chuyn nghip L cch tham mu tt nht cho cc c quan nh nc ang qun l doanh nghip ;
77
- Vi t cch ca ch s hu doanh nghip, nh nc hon ton c quyn yu cu DNNN thc hin vic xp hng doanh nghip bi nh ch ti chnh trung gian c lp v chuyn nghip. - Vic nh gi xp hng cc doanh nghip ny c th theo chu k 3 nm 1 ln, Chnh ph giao cho B Ti chnh ln Danh sch cc Doanh nghip ln tin hnh nh mc tn nhim hng nm ; 3.2.7 Nhng doanh nghip kinh doanh c li chun b c phn ho hoc c phn ho thuc i tng phi thc hin bn c phn nh nc ti th trng chng khon th phi tin hnh nh mc tn nhim : - V sao bt buc : + i b phn cng chng Vit Nam cn xa l vi u t chng khon, cha c kin thc v kinh nghim v u t chng khon ; + Cc t chc t vn u t chng khon trong nc nh cng ty kim ton, cng ty ti chnh cn non yu v nghip v t vn, cha th t vn cho nh u t c nht l nhng kin thc v phn tch ri ro, phn tch ngnh + Vic cho 1 cng ty nh mc tn nhim c uy tn nh gi doanh nghip s mang li nhng thng tin phn tch cht lng cho nh u t, nh gi c chnh xc v y nhng ri ro trong cc hot ng ca doanh nghip. - Vic nh gi cc cng ty ny s gip cc doanh nghip c phn ho c t vn kin thc v qun tr ti chnh, qun tr ri ro, hiu c y cch thc xy dng kin thc v qun tr doanh nghip, lm c s xy dng cu trc ti chnh lnh mnh sau c phn ho. - Vic nh gi nh mc tn nhim s lm cho doanh nghip gp thun li v khng phi b nhng chi ph ca cng ty c phn, mi chi ph v nh mc tn nhim do nh nc chi tr v c tnh vo chi ph c phn ho. 3.3 Tng cng tip cn vi cc t chc tn nhim uy tn trn th gii v o to pht trin ngun nhn lc Mi t chc nh gi tn nhim trn th gii u xy dng ring mt h thng tiu ch. i vi nc ta, chng ta nn xy dng cc tiu ch da trn tham kho t
78
cc t chc hng u trong lnh vc ny, ng thi lng ha cc tiu chun sao cho ph hp vi iu kin ca Vit Nam. y l b tiu chun m v s lin tc c b sung, cp nht cho ph hp vi thc t. Theo nhn nhn ca cc chuyn gia t CRA th vi hin trng c s d liu cng nh tnh hnh thc t cc DN hin nay ca Vit Nam, m hnh nh gi ca Standard & Poors, Moodys l ph hp nht. i vi ngnh xp hng tn nhim DN ti Vit Nam, cu khu hiu: c lp, khch quan, trung thc mi ch l iu kin cn. l l do CRA phi k cng xy dng mt quy trnh nh gi khoa hc, bi bn st thc. Trn c s nghin cu k quy trnh ca cc Tp on ln Standard & Poors, Moodys... CRA s xy dng cho mnh mt quy trnh nh gi ph hp vi iu kin hon cnh thc tin Vit Nam. Vi s tham vn ca cc chuyn gia ti chnh hng u trong v ngoi nc, CRA lin tc chnh sa hon thin khng ngng quy trnh 3.3.1 Hp tc quc t trong vic thnh lp t chc nh mc tn nhim Cn thit thu 1 CRA nc ngoi lp phng n kinh doanh cho CRA VN - Kho st th trng, xc nh cc loi nhu cu ca nh u t v doanh nghip trong hin ti v tng lai gn. - Xc nh cc loi dch v trc mt cho CRA khi ra i hot ng; - Xy dng phng n nhn s, phng n o to, phng n xy dng credit database ; - Xy dng phng n vn iu l cho CRA VN ; - Nh nc hoc t chc quc t cn ti tr cho vic lp phng n kinh doanh ; Nhn chung nhng tiu chun v th tc nh gi c s dng ti cc th trng chng khon mi tng nh ti nhng th trng mi pht trin: u tin, s ton cu ha cc giao dch trn th trng chng khon dn n s ng nht trong thc hnh nghip v ti cc th trng.
79
Th hai, s h tr k thut ca cc c quan nh mc tn nhim cc nc pht trin dnh cho cc th trng mi a n kt qu l: cc th trng cng s dng cch thc v th tc c s dng cac nc pht trin cc nc ang pht trin thng thng xut hin nhng lin doanh hoc tham gia ca cc ch th ti chnh hoc vn gia nhng c qua nh mc tn nhim nhng hnh thc khc; V cui cng l xu hng ti s ha hp cc yu cu iu chnh chng khon( v hot ng giao dch, chng loi, tiu chun xp hng) cc th trng ang pht trin v cc th trng pht trin cng nh hng n cc c quan nh gi Nh vy c th ni, vic hp tc quc t l mt trong nhng iu kin tin quyt, khng th thiu trong vic hnh thnh h thng xp hng tn nhim. Vic ti tr quc t c th di hnh thc l mt t chc c c phn trong t chc nh mc, hoc di hnh thc h tr k thut, cng c th di hnh thc mt t chc h tr pht trin, chng hn nh mt cng ty ti chnh quc t hoc mt t chc nh mc tn nhim khc ang hot ng ti th trng pht trin hay mi ni. Nu khng c s h tr k thut v ti chnh , cc t chc nh mc tn nhim mi c thit lp s kh c th p ng c yu cu v uy tn v k thut cn thit em li lng tin cho cc nh u t trong v ngoi nc. ti Vit Nam, trong thi gian u do quy m nh b nn kh long thu ht c cc tc chc nh mc tn nhim ni ting thnh lp lin doanh. Nh vy, vic hp tc h tr k thut, o to ngun nhn lc t cc ngun khc nhau l vn cn quan tm hng u. 3.3.2 o to ngun nhn lc Hot ng nh mc tn nhim i hi phi c nhng chuyn gia rt gii v c kinh nghim, h chnh l nhng nh phn tch sc so c nhng hiu bit chuyn mn khng ch trn lnh vc chng khon m cn nhiu lnh vc khc, nh gi t chc pht hnh hot ng trong nhng ngnh sn sut kinh doanh khc nhau. Kt qu xp hng phi l mt qut trnh tng hp nhiu yu t t nhng yu t vi
80
m trong ni b cng ty n nhng yu t v m lin quan n ngnh, lnh vc v c nn kinh t trong v ngoi nc. Nu qu trnh ny khng c x l mt cch chnh xc, c lp khch quan, a ra nhng thng tin ha ch cho ngi u t th hot ng nh mc khng th tn ti v pht trin. Cho nn phi c bit chu trng n vic o to nhn lc k c l thuyt ln thc tin bng cch cho du hc sang nc ngoi o to, thu chuyn gia v o to, hun luyn, mi c th m ng cng vic. Vic hnh thnh ngun nhn lc khng th ch ch trng vo khu o to m vn i ng cng c bit quan trng. Do chng ta cn phi c nhng i ng thch hp thu ht nhn ti tham gia vo nhng loi hnh cng vic nh hot ng nh mc tn nhim, gp phn pht trin th trng chng khon tng lai. 3.4 To iu kin, khuyn khch thnh lp cng ty nh mc tn nhim 3.4.1 Tng cng nhn thc v xp hng tn nhim Tng cng nhn thc v ngha v s cn thit ca nh mc tn nhim i vi doanh nghip v cc nh u t : - Ku gi nhng doanh nghip i chng, kinh doanh hiu qu tin hnh thc hin cc dch v ca CRA nh nh gi xp hng doanh nghip, t vn hoc nh gi qun tr doanh nghip , tuyn truyn ngha ca cc dch v ny l nh mc tn nhim to dng thng hiu doanh nghip. - Kt qu ca nh mc tn nhim nhng doanh nghip kinh doanh hiu qu s c qung b su rng trn cc phng tin thng tin i chng ; - Cng vic ny cn trin khai sm, to iu kin thun li cho CRA ra i ; - Trong giai on u nn c s ti tr cho cc doanh nghip tham gia nh mc tn nhim cng vic thun li ; 3.4.2 Hnh thnh tp qun s dng nh mc tn nhim Gi tr ca h thng nh mc tn nhim i vi mt t chc pht hnh phi c nh gi da trn kh nng ca cc t chc nh mc c lp, a ra kt qu y , kp thi, ng tin cy i vi ri ro tn dng ca cng ty v tc ng n
81
nhng quyt nh ca cng nhiu nh u t cng tt. Nhng nhn t thu ht s tin cy ca nh u t c cp trn: c lp, chuyn nghip, c chuyn nghip, c kinh nghim n ngnh ngh v quc gia lin quan, d on chnh xc ri ro, kh nng so snh cc kt qu vi nhau, cht lng phn tch khng thay i gia cc ngnh v quc gia. Cc t chc nh mc thng thu ht nh u t thng qua cc bo co di dng bn in hay n phm, in t, cc dch v nghin cu chuyn su cng nh hng u t, danh ting ca cc t chc v s chnh trc trong vic gi kn cc thng tin nhy cm cng c tnh n. Bi v nhng thng tin rt c gi tr trong vic a ra quyt nh v gi c, n gin tip a ra th trng nhng thng tin ni gin lin quan n nhng ri ro tn dng. r rng nu nhng thng tin mt b lm dng trong bt c trng hp no th gi tr s khng cn. Nh vy, c th ni vic hnh thnh tp qun s dng nh mc ph thuc vo cc iu kin khch quan v ca chnh bn thn t chc ny. 3.4.2.1 iu kin khch quan Mt trong nhng iu kin u tin l phi c mt th trng n quy m ln, nng ng, c iu hnh theo c ch th trng, hnh thnh c cu th trng m, c h thng li sut cnh tranh. Cc doanh nghip t chc pht hnh c quy m ln nm vai tr ch o v y chnh l i tng phc v ca t chc nh mc. C khung php l ci m, r rng, h tr cho hot ng ca nh mc tn nhim Hot ng cng b thng tin ca t chc pht hnh i vo n np v tr thnh thi quen trong hot ng kinh doanh Khi cng c n pht trin mnh m c v quy m chng loi th vic so snh li sut gia chng vi nhau tr nn phc tp khng ch i vi cc nh u t c th m c i vi cc t chc mua bn n cng cn tham kho thng tin t t chc nh mc, chnh v vy nn vic tuyn truyn, gio dc kin thc v ri ro tn dng cng nh li ch ca vic xp hng tr nn rt cn thit. 3.4.2.2 iu kin ch quan
82
T chc nh mc tn nhim mun thnh cng phi c nhng c tnh c bn nh ng tin cy, c lp, khch quan, c nng lc k thut, tim lc v tip cn c nhng thng tin ng tin cy ca t chc pht hnh. t c iu t chc nh cn phi c: C cu s hu m bo s c lp khch quan Quy trnh hot ng ng tin cy C uy tn v c tin cy trn th trng nh i ng chuyn gia, phng php, kinh nghim xp hng v bo mt thng tin c s tha nhn hoc tr gip k thut ca t chc nh mc tn nhim uy tn trn th gii 3.4.3 Nhng doanh nghip tham gia nh mc tn nhim v t kt qu kh phi c u tin : - Vic hon thu VAT phi nhanh hn cc doanh nghip khc, ti Thi Lan c chnh sch u tin nhng doanh nghip chun b nim yt v nim yt nu tin hnh dch v xp hng qun tr doanh nghip th c gim 50% ph nim yt, c hon thu nhanh hn cc doanh nghip khc; - Hn ch cng tc kim tra, thanh tra doanh nghip ca cc c quan thanh tra nh nc (cn phi c s phn bit vi doanh nghip khng thc hin nh mc tn nhim); 3.4.4 Vic trao cc gii thng ln ca nh nc cho cc doanh nghip th phi qui nh doanh nghip t mc tn nhim theo th hng c th no - Th hng bo m l doanh nghip kinh doanh hiu qu , pht trin bn vng : - T trc ti nay vic trao nhng gii thng ln ca nh nc cho doanh nghip cng u cn c theo tnh hnh kinh doanh ca doanh nghip, theo kt qu xp hng ca c quan ch qun, - Tuy nhin vic nh gi doanh nghip khng c chuyn nghip, khng m bo khch quan v c lp v dn ti hu qu l c 1 s doanh nghip c
83
phong tng anh hng lao ng trong thi k i mi, tuy nhin sau 2 nm th doanh nghip b gii th ph sn ; - Cn phi tin hnh xp hng tn nhim nhng i tng doanh nghip c ngh trao tng nhng gii thng ln ca nh nc v cn coi nh mc tn nhim l 1 cng c trao gii thng Nh vy mi nh gi ng cc doanh nghip v mi bo m c gi tr cao qu cc gii thng ln ca nh nc. 3.4.5 Theo kinh nghim ca cc nc trong vic xc nh nhng i tng phi nh mc tn nhim, nht l ti cc nc c nn kinh t chuyn i, th trng n cn nh b : - C nhng i tng sau : + Pht hnh n ra cng chng ; + nh mc tn nhim cho t chc Pht hnh giy t c gi ( commercial papers) + Mt s nc c yu cu ban u v nh gi xp hng cc cng ty nim yt, cc t chc ti chnh c chc nng nhn tin gi . - Quan im ca Ngn hng Th gii l cng m rng din phi nh mc tn nhim th cng tt tng cng tnh cng khai minh bch ca cc t chc pht hnh, tng cng thng tin cho cc nh u t nhm bo v quyn li ca nh u t. 3.4.6 Cn coi nh mc tn nhim l ngnh ngh c bit khuyn khch u t nc ngoi, ngnh ngh c hng u i u t khung cao nht theo Lut Thu thu nhp : - nh mc tn nhim l dch v i hi cng ngh cao, cht lng dch v phi to c lng tin cho gii u t, cho nn cc doanh nghip trong nc cha th m ng c nhim v ny ; - Th trng vn VN cn nh cho nn vic thu ht cc nh u t chin lc nc ngoi vo VN khng phi l d, v vy Khi lm lut u t v cc vn bn di Lut, cn thit k ngnh ngh nh mc tn nhim l ngnh ngh khng b hn ch t l s hu ca nh u t nc ngoi. Kinh nghim ca IFC trong vic tham gia
84
thnh lp 13 CRA ti cc nc pht trin v c nn kinh t chuyn i th t l s hu ca nh u t nc ngoi thng chim t 60% - 100% /vn iu l. - u i u t v thu th xp cc u i ca ngnh nh mc tn nhim c hng u i nh ngnh cng ngh thng tin, mc d vic xc tin ra i 1 CRA l kh khn gp ngn ln so vi ra i 1 doanh nghip phn mm. CHNG 4 Ni tm li, xp hng tn nhim l mt nh ch ti chnh cao cp ca thi trng ti chnh m trn th gii cc nc pht trin, v vai tr ca n cng rt to ln i vi th trng ti chnh. Vic thnh lp t chc nh mc tn nhim Vit Nam l rt cn thit cho s pht trin ca th trng ti chnh. Bi vit trn y cng gii thch iu . ng thi cng a ra cc m hnh v gii php thnh lp t chc nh mc tn nhim nc ta. Hi vng rng trong tng lai gn chng ta s c mt t chc nh mc tn nhim ra i.
Cc ti liu tham kho: nh mc tn nhim Vit Nam ca TS. Trn c Sinh K yu Hi Ngh Khoa Hc v cc vn ti chnh ton cu v thc tin Vit Nam ca khoa Ti Chnh Ngn hng (i hc Ngoi Thng) Bi tham lun phc v hi tho Xy dng gii php thnh lp cng ty nh mc tn nhim ca Vit Nam ca Bradley C.Lalonde Gim c iu hnh Vietnam
Partners LLC Bi tham lun: La chn m hnh CRA cho Vit Nam - Khuyn ngh cc gii php to lp th trng cho CRA ra i v hot ng ca ng Nguyn Hong Hi - Tng Th k VAFI Bi trch tp ch Xy dng khung php l cho hot ng t chc tn nhim ca Phm Vn Hong / TC Ti chnh doanh nghip ; 2007/S 1+2 . 34-35,55 Bi trch tp ch Cn sm c t chc nh mc tn nhim ti Vit Nam ca L Mnh Hng / Ti chnh ; 2007/S 9 . 41-43 Mt s website tham kho: Moodys.com
85
Standardandpoor.com Vneconomy.vn Saga.vn Moi.gov.vn Vafi.org.vn
86

(YRC) - Tao Lap Va Phat Trien Cong Ty Dinh Muc Tin Nhiem o VN

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

(YRC) - Tao Lap Va Phat Trien Cong Ty Dinh Muc Tin Nhiem o VN

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

B Gio dc v o to Trng i hc Ngoi Thng ---------o0o---------

H v tn ngi hng dn :TS. Nguyn Vit Dng.

CHNG 1 1.1 Tng quan v x

T nhim v cng ty xp hng tn nhim

Trng nhm phn tch v lnh vc t

Tr l gim c Kt lun xp hng ca Moodys Chuyn gia ph trch xp hng Nht Bn

Cc chuyn gia ca Nht Bn

Chuyn vin v ti chnh cng ty

Chuyn vin v phn tch thanh ton L/C v ti chnh cu trc

Gim c xp hng cng ty

Ph ch tch HDQT ph trch thng tin xp hng cng ty

B phn thng tin v th trng

Tri phiu c ri ro cao

7,60 - 8,15 AA+ Doanh nghip 7,30 - 7,60 AA

Tri phiu c ri ro cao phiu

Trn 100 n 500 ngi n 100 ngi

Vng quay cc khon phi thu Vng quay vn lu ng

thu/ Vn ch s hu bnh qun

c kim ton 40% 60%

HNG AAA AA A BBB BB B CCC CC C

Nhn vin chm

chnh chun mt s ch s ti chnh (ch tiu inh tnh )

Bng tiu chun nh gi cc tiu ch chm im ch tiu phi ti chnh

Thu thp thng tin phn tch

(A) Phn tch tip theo i vi t chc pht hnh c nh mc tn nhim

(B) a ra danh sch theo di

(C)Th ay i hoc gic nguy n

Hi ng nh mc tn nhim (nh trn)

nh mc tn nhim ln u (cc t chc pht hnh c xp hng ln u tin)

Tng t nh phn tch tip tc (A)

Hi ng nh mc tn nhim: (nh trn)

im tng Chu k kinh phn doanh

vng p lc cnh trong

tng trng tranh ngnh ngnh Hu

Ngun cung trong ngnh

khng c Rt thp Kh thp Thp Hi thp Trung bnh

trung bnh Ngun cung hi him Ngun cung

trung bnh trin

Suy thoi Cc tiu

hon ho Rt hon ho Hon ho Nhn

c ISO Kh ln Kh ln 9000/9002 Sp nhn

c ISO 9000/9002 Tch cc

hon thin sn phm C iu kin hon thin sn phm

Trung bnh Di trung bnh

Trung bnh Di trung bnh

Trung bnh Di tring bnh t thi

C trin C rt t CC c 4k vng rt iu kin t hon

pht trin ang

hnh thnh tng bc Xy

i10 j10 k10 l10

+3x 10 y10 a +3x a +3x a +3x

(a + (a + (a 3x)y 2x)y +x)y

(a (a (a (a 3x)y 4x)y 5x)y 6x)y

Standardandpoor.com Vneconomy.vn Saga.vn Moi.gov.vn Vafi.org.vn

You might also like