CNG THC TNH S VN CNG MU V V TR CNG MU TRONG TRNG GIAO THOA

KHI CHIU 3 BC X 1,2,3

+ S VN CNG MU TRONG TRNG GIAO THOA
- Tnh khong vn ng vi cc bc x : i1 = 1D/a , i2 = 2D/a , i3 = 3D/a
- Ri lp t s : i1/i2 = 1/2 = a/b (*) , i1/i3 = 1/3 = c/d (**)
- T (*) v (**) suy ra khong vn trng : itrng = bdi1 = adi2 = bci3 = (mm)
ch : + a,b,c,d l cc hng s
+ biu thc tnh khong vn trng phi ti gim
- Vy s vn sng cng mu trong trng giao thoa c b rng L c cho bi :
Ns = [ L/itrng ] z + 1
- cn s vn sng cng mu vi vn sng trung tm l : Ns = [ L/itrng ] z
+ V TR CNG MU TRONG TRNG GIAO THOA
xn = n.itrng
trong : n : l s v tr cng mu ( n = 1,2,3,.N )
itrng : khong vn trng
CNG THC TNH S VN GIA HAI VN CNG MU VI VN SNG TRUNG TM KHI
CHIU 3 BC X 1,2,3
-

CCH 1 : * ch : khong cch gia hai vn sng lin tip cng mu vi vn sng trung tm l bng
khong vn trng : Lc = xn + 1 - xn = itrng = bdi1 = adi2 = bci3
- Nu bi cha cho bit khong vn , c th tnh nh sau :
+ tnh ln lt s vn sng ca cc bc x :
- N1 = ( Lc/i1 ) + 1 Lc = i1( N1 1 )
- N2 = ( Lc/i2 ) + 1 Lc = i2( N2 1 )
- N3 = ( Lc/i3 ) +1 Lc = i3( N3 1 )
Ta c : - Lc = itrng = bdi1 = i1( N1 1 ) N1 = bd + 1
(ch : a,b,c,d l cc hng s bit nh trn )
- Lc = itrng = adi2 = i2( N2 1 ) N2 = ad + 1
- Lc = itrng = bci3 = i3( N3 1 ) N3 = bc + 1
Ch : nu bi ton hi :
+ Trn on ca hai vn cng mu c bao nhiu vn khng cng mu th gia nguyn N1,N2,N3
+ Trn khong ca hai vn cng mu th s vn khng cng l : - N10 = N1 2
- N20 = N2 2
- N30 = N3 2
+ nu bi ton hi tnh tng s vn sng ca ba bc x trong khong gia hai vn sng cng mu
vi vn sng trung tm th
- dng ny rt phc tp .
bc 1 : tnh s vn khng cng ca tng bc x ( nh trn )
bc 2 : tnh khong cch trng ca hai bc x :- x12 = k1i1 = k2i2
- x13 = k1i1 = k3i3
- x23 = k2i2 = k3i3
Tnh c s vn trng ca hai bc x ( c 3 cp vn trng ca hai bc x )
bc 3 : N = N10 + N20 + N30 - N12 N13 N23
nhn xt :
cng thc trn c v tru tng cc bn c suy ngm tip
- CCH 2 : tnh nhanh s vn gia hai vn sng cng mu vi vn sng trung tm khi cha bit khong
V minh vng 924ever

cch gia hai vn sng :

ta lun c : itrng = bdi1 = adi2 = bci3
vy: s vn ca bc x 1 l : ( bd 1 )
s vn ca bc x 2 l : ( ad 1 )
s vn ca bc x 3 l : ( bc 1 )

(ch : a,b,c,d l cc hng s bit nh trn )

CNG THC TNH S VN SNG CNG MU V V TR CNG MU TRONG TRNG

GIAO THOA KHI CHIU 4 BC X 1,2,3, 4
+ S VN CNG MU TRONG TRNG GIAO THOA
- Tnh khong vn ng vi cc bc x 1,2,3 : i1 = 1D/a , i2 = 2D/a , i3 = 3D/a
Ch : khng cn tnh i4
- Ri lp t s : i1/i2 = 1/2 = a/b (*) , i2/i3 = 2/3 = c/d (**)
- T (*) v (**) suy ra khong vn trng : itrng = aci1= bdi3 = (mm) ch : a,b,c,d, l cc hng s
- Vy s vn sng cng mu trong trng giao thoa c b rng L c cho bi :
Ns = [ L/itrng ] z + 1
- cn s vn sng cng mu vi vn sng trung tm l : Ns = [ L/itrng ] z
+ V TR CNG MU TRONG TRNG GIAO THOA
xn = n.itrng
trong : n : l s v tr cng mu ( n = 1,2,3,.N )
itrng : khong vn trng
BI TP P DNG :
Cu 1 : ( TTH A TRNG THPT NG QUAN 2011 ) . Trong th nghim I- ng v giao thoa nh sng
.ngun pht ng thi hai bc x n sc. 1 = 0,64m() , 2 = 0,48m(lam).trn mn hng vn giao thoa. Trong
on gia 3 vn sng lin tip cng mu vi vn trung tm c s vn v vn lam l
A. 9 vn , 7 vn lam
B. 7 vn , 9 vn lam
C. 4 vn , 6 vn lam
D. 6 vn . 4 vn lam
A : A
Cu 2 : Trong th nghim I- ng v giao thoa nh sng , hai khe c chiu ng thi 3 bc x n sc c bc
song : 1 = 0,4m , 2 = 0,5m , 3 = 0,6m . Trn mn quan st ta hng c h vn giao thoa , trong kgong gia
hai vn sng gn nhau nht cng mu vi vn sng trung tm , ta quan st c s vn sng bng :
A. 34
B. 28
C. 26
D. 27
A : D
Cu 3 : Trong th nghim giao thoa nh sng bng khe young khong cch gia 2 khe kt hp l a = 1,5 mm,
khong cch t hai khe n mn l D = 1,5mm. nh sng s dng gm 3 bc x c bc sng 1 = 0,4m , 2 =
0,56m , 3 = 0,6m .B rng min giao thoa l 4 cm , gia l vn sng trung tm, s vn sng cng mu vi
vn sng trung tm quan st c l :
A. 5
B. 1
C. 2
D. 4
A : D
Cu 4 : Trong th nghim giao thoa nh sng bng khe young . nh sng s dng gm 3 bc x , lc , lam c
bc sng ln lt l: 1 = 0,64m , 2 = 0,54m , 3 = 0,48m. Vn sng u tin k t vn sng trung tm c
cng mu vi vn sng trung tm ng vi vn sng bc my ca vn sng mu lc ?
A. 24
B. 27
C. 32
D. 18
A : C
Cu 5 : ( thi th ai hc ln 3 HSP 2011 ) Trong th nghim giao thoa nh sng bng khe young . Ngun S
pht ra 3 nh sng n sc c bc sng l : : 1 (tm) = 0,42m , 2 (lc) = 0,56m , 3 () = 0,7m. Gia hai
vn sng lien tip c mu ging nh mu ca vn sng trung tm c 14 vn mu lc .S vn tm v mu nm
gia hai vn sng lin tip k trn l ?
A. 19 vn tm , 11 vn
B. 20 vn tm , 12 vn
B. 17 vn tm , 10 vn
D. 20 vn tm , 11 vn
V minh vng 924ever

Cu 6 : Trong th nghim giao thoa nh sng bng khe young. khong cch gia 2 khe kt hp l a = 1 mm,
khong cch t hai khe n mn l D = 50cm. nh sng s dng gm 4 bc x c bc sng : 1 = 0,64m , 2 =
0,6m , 3 = 0,54m. 4 = 0,48m . Khong cch ngn nht gia hai vn cng mu vi vn sng trung tm l?
A. 4,8mm
B. 4,32 mm
C. 0,864 cm
D. 4,32cm
A : D
Cu 7 : Trong th nghim giao thoa nh sng bng khe young. Khong cch gia 2 khe kt hp l a = 2 mm,
khong cch t hai khe n mn l D = 2m. ngun S pht ra nh sng trng c bc sng t 380 nm n 760
nm.Vng ph nhau gia quang ph bc hai v quang ph bc ba c b rng l ?
A. 0,76 mm
B. 0,38 mm
C. 1,14 mm
D. 1,52mm
A: B
Cu 8 : Thc hin giao thoa nh sng vi hai bc x thy c c bc sng 1 = 0,64m ; 2 . Trn mn hng cc
vn giao thoa , gia hai vn gn nht cng mu vi vn sng trung tm m c 11 vn sng . trong s vn
ca bc x 1 v ca bc x 2 lch nhau 3 vn , bc sng ca 2 l ?
A. 0,4m
B. 0,45m
C. 0,72m
D. 0,54m
A : A
Cu 9 : Thc hin giao thoa nh sng vi hai bc x thy c c bc sng 1 = 0,64m ; 2 = 0,48 m. khong
cch gia 2 khe kt hp l a = 1 mm, khong cch t hai khe n mn l D = 1m. S vn sng trong khong gia
vn sng bc 3 v vn sng bc 9 ca bc x 1 l ?
A. 12
B. 11
C. 13
D. 15
A : B
Cu 10. Trong th nghim giao thoa nh sng khe Ing ngun S pht ra ba nh sng n sc :mu tm
1 = 0,42 m ,mu lc 2 = 0,56 m ,mu 3 = 0,7 m gia hai vn sng lin tip c mu ging nh mu vn
sng trung tmc 11 cc i giao thoa ca nh sng .S cc i giao thoa ca nh sng lc v tm gia hai vn
sng lin tip ni trn l :
A. 14vn mu lc ,19vn tm
B. 14vn mu lc ,20vn tm
C. 15vn mu lc ,20vn tm
D. 13vn mu lc ,18vn tm

Mt s bi tp chn lc trong cc thi i hc

1) (Chuyn Nguyn Hu ln 2 - 2012) Trong giao thoa Ing c a = 0,8 mm, D = 1,2 m. Chiu ng thi hai
bc x n sc 1 = 0,75 m v 2 = 0,45 m vo hai khe. V tr trng nhau ca cc vn ti ca hai bc x trn
mn l:
A. 0,225(k + 1/2) mm (k = 0; 1; 2; 3....) B. 0,375(k + 1/2) mm (k = 0; 1; 2; 3....)
C. 2(2k + 1) mm (k = 0; 1; 2; 3....)
D. 1,6875(2k + 1) mm (k = 0; 1; 2; 3....)
HD:

1 0,75 5
=
= 3i1 = 5i2. V tr vn ti gn vn trung tm nht x0 = 1,5i1 = 2,5i2.
2 0, 45 3

V tr ca cc vn ti l xt = x0 + 3i1 = 1,5i1(1 + 2n) = 1,6875(1 + 2n) vi n = 0; 1; 2; 3.... ; i1 =

D1
= 1,125
a

mm.
Vn sng cng mu
2A) (Thi th 2012) Trong th nghim Y-ng v giao thoa nh sng, ngun sng pht ng thi
xtm
n
vihai
vnbc
trung
sc, trong bc x mu c bc sng 1 = 720 nm v bc
mu
lc c bc sng 2 = 560Nnm. Hi trn mn
xN =x
13,5i
2
quan st, gia hai vn ti gn nhau nht c bao nhiu vn sng mu lc?
Vn sng cng mu
x = 7i1 = 9i2
A. 5.
B. 7.
C. 9.
D. 11.
vi vn trung tm
i1
1
720 9
x
=
4,5i
M lc c x = 5i2,
0
2
= 7i1 = 9i2 x0 = 3,5i1 = 4,5i2 (Hnh)
HD:
=
=
Trn
on MN c 9 vn sng mu
i2
2
560 7
Vn sng trung tm
6i2, 7i2, 8i2, 9i2, 10i2, 11i2, 12i2, 13i2 v 7 vn sng mu . x = 0
(c mu tng hp)

Ghi ch:
1) Trong thc t ch quan st c 8 vn sng mu lc c x = 5i2, 6i2, 7i2, 8i2, 10i2, 11i2, 12i2, 13i2. (Do vn sng
V minh vng 924ever

Vn sng cng mu
vi vn trung tm

9i2 trng vi vn sng 7i1) v 6 vn sng mu (do vn sng 7i1 trng vi vn sng 9i2).
Kt qu ny tng ng vi : T 7i1 = 9i2 trong khong t vn trung tm n vn sng cng mu gn n nht
c 6 vn sng mu (1) v 8 vn sng mu lc (2) !?
2) Theo s h vn v do h vn c tnh i xng (Hnh) nn s vn sng ca mi loi bc x quan st c
trong khong gia hai vn ti lin tip lun l s chn khi khng k n v tr 2 vn sng mu trng nhau cho ta
vn sng cng mu vi vn trung tm !?
2B) (Thi th 2012) Trong th nghim Y-ng v giao thoa nh sng, ngun sng pht ng thi hai bc x n
sc, trong bc x mu c bc sng 742 nm v bc x mu lc c bc sng (c gi tr trong khong t
500 nm n 575 nm). Trn mn quan st, gia hai vn ti lin tip gn vn sng trung tm nht v cng nm v
mt pha so vi O c 7 vn sng mu lc. Gi tr ca l:
A. 510 nm.
B. 530 nm.
C. 550 nm.
D. 570 nm.
HD: Gia hai vn ti lin tip c 7 vn sng mu lc (gt) (Tnh c ch trng nhau ca hai vn sng mu theo tinh
thn ca bi 2A) trong khong t vn trung tm n vn sng cng mu gn n nht c 6 vn sng mu lc (2)
7i2 = ai1 hay 72 = a1 2 =

a1
5
vi a < 7. Xt a = 5 2 = 1 = 530 nm.
7
7

3) (Thi th 2012) Bc Giang trong th nghim Y-ng v giao thoa nh sng, ngun sng pht ng thi hai bc x
n sc, trong bc x mu c bc sng 1 = 0,75 m v bc x mu lam c bc sng 2 = 0,45 m.
Khong cch gia hai khe hp a = 2 mm, khong cch t hai khe hp n mn quan st D = 2 m. Tnh khong cch
gn nht t vn sng bc 6 ca nh sng mu lam n vn ti xut hin trn mn.
A. 0,675 mm.
B. 0,9 mm.
C. 1,125 mm.
D. 1,575 mm.
HD: +

1 0,75 5
D 2
=
= 3i1 = 5i2. V tr vn sng bc 6 ca nh sng mu lam x = 6i2 = 2,7 mm vi i2 =
=
2 0, 45 3
a

0,45 mm
+ V tr vn ti gn vn trung tm nht x0 = 1,5i1 = 2,5i2. V tr vn ti ngay tip theo x1 = 2,5i2 + 5i2 = 7,5i2.
Khong cch gn nht t vn sng bc 6 ca nh sng mu lam n vn ti xut hin trn mn l
7,5i2 6i2 = 1,5i2 = 0,675 mm.
4) (Thi th 2012 chuyn Vinh) Trong th nghim Y-ng v giao thoa nh sng, ngun sng pht ng thi hai
bc x n sc c bc sng ln lt l 1 = 525 nm v 2 = 675 nm. Khong cch gia hai khe hp a = 1 mm,
khong cch t mt phng cha hai khe hp n mn quan st D = 1,2 m. Hi trn mn quan st, xt mt vng giao
thoa bt k c b rng L = 18 mm th c th cha c ti a bao nhiu vn ti ?
A. 4.
B. 6.
C. 5.
D. 3.
HD:

2 675 27 9
=
=
= 7i2 = 9i1 (vn sng bc 7 ca bc x 2 trng vi vn sng bc 9 ca bc x 1).
1 525 21 7

Khong cch gia hai vn ti lin tip l l = 7i2 = 9i1 = 5,67 mm (vi i1 =
Ta c:

D1
= 0,63 mm).
a

18
L
=
3,17 Trong khong L bt k c th cha ti a 4 vn ti (Hnh)
5,6
l

l
l
l

Ghi ch: Kt qu ny cng p dng ng cho trng hp s vn sng cng mu vi vn trung tm !?

5) (Thi th 2012 chun Thi Bnh) Mt ngun sng im nm cch u hai khe Y-ng v pht ra ng thi hai
bc x n sc c bc sng 1 = 0,44 m v bc sng 2 cha bit. Khong cch gia hai khe hp a = 0,2 mm,
khong cch t cc khe n mn D = 1 m. Trong mt khong rng L = 5,72 cm trn mn, quan st c 46 vch
sng v 3 vch ti. Tnh 2, bit hai trong ba vch ti nm ngoi cng ca khong L.
l
A. 0,68 m.
B. 0,616 m.
C. 0,52 m.
D. 0,60 m.
1 b
l
= ai1 = bi2. T gi thit, ta c L = 2l
HD: t
2

Khong cch gia hai vn ti lin tip trn mn l l = L/2 = 2,86 cm = 28,6 mm = ai1 = bi2. (1)
V minh vng 924ever

Ta c: i1 =

l 28, 6
D1
= 2,2 mm (gt) a = =
= 13.
i1 2, 2
a

Trong khong gia hai vn ti lin tip c 46/2 = 23 vch sng (ca c hai loi bc x v k c 1 vn cng mu
vi vn trung tm !?) (Xem hnh).
T a = 13 (kt qu trn) Trong khong gia hai vn ti lin tip c 12 vn sng ca bc x 1 (Khng k v tr
vn sng cng mu vi vn trung tm).
Trong khong gia hai vn ti lin tip c 23 12 - 1 = 10 vn sng ca bc x 2 (Khng k v tr vn sng
cng mu vi vn trung tm) b = 11.
Vy ta c 13i1 = 11i2 131 = 112 2 =

13
13
1 = .0, 44 = 0,52 m.
11
11

Ghi ch: Cc mi nh a ra rt hp l khin HS kh lng loi suy !?

C th ta c: A.

2
0,68
17
=
=
.
1
0, 44
11

B.

2
0,616 7
= .
=
1
0, 44 5

C.

2
0,52 13
= .
=
1
0,44 11

D.

2
0,60
15
=
= .
1
0, 44
11

V minh vng 924ever