Cach Nuoi Day Tre-1

NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C!
A TR 1
hffp://vvv.ebooks.vdcmedIa.com

M
MM!
!!
C
CC I
II!
!!
C
CC

NH! NC I ! CHA M NN I T..................................................... 5
Con ba n ho c g o fruo ng ma u gIa o....................................................... 5
Cha me nn chu y nhu ng bI u hI n Ia cu a fre ................................... 8
R I Ioa n fam fha n o fre em va ca ch pho ng fra nh............................ 11
12 ca ch hu u ich gIu p fre vuI s ng...................................................... 13
a y con: Nguyn fa c nhung khng cuo ng e p................................... 15
a n co bI f Ia ng nghe con fre 7........................................................... 18
KhI con ba n qua hI u d ng................................................................ 21
I ho p phu huynh cho con.................................................................. 23
HI n k................................................................................................. 26
Ta c du ng cu a su khen fhuo ng fich cu c............................................. 28
Ia n da u dua con dI ma u gIa o............................................................. 30
Tre con mu n g o ba me 7................................................................... 33
Ta I sao fre em kho cho muo n d choI7.............................................. 35
Nhu ng ca ch no I sInh chuy n.............................................................. 37
Nhu ng du a fre sIu vI f ..................................................................... 39
CIa o du c con fre fhng qua vI c Ia m va fro choI.............................. 42
con ba n co fri nho f f khI ho c ba I ................................................ 44
NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C! A TR 2
CIa I ma nhu ng gIa c mo cu a fre ......................................................... 47
Ia m ba n vo I con khng d ................................................................. 52
10 saI Ia m cu a phu huynh frong vI c da y con.................................. 54
Cay roI hay su khuyn nhu ................................................................ 55
Co nn Iu c na o cu ng ra y Ia con.......................................................... 58
Ca ch cu xu gIu a me va con ga I fu I mo I Io n..................................... 60
Cha me Ia Ia cha n ............................................................................... 62
a y fre phuong pha p ho c f f............................................................. 66
Ia m ba n vo I con o fu I da y fh .......................................................... 67
A Y CON TRONC NHA ........................................................................ 68
KhI nuI con m f mnh....................................................................... 70
5 ca ch nu guong da y con ca I............................................................. 71
Sao con fI da I da m hoa I7................................................................... 74
Huo ng da n fre fu Ia m v sInh............................................................ 76
Tinh huo ng n I - huo ng ngoa I cu a fre .............................................. 80
VI c nha be 5 - 6 fu I co fh gIu p me ................................................ 84
Can pho ng vuI ve................................................................................. 85
Ta p cho fre finh ngan na p.................................................................. 87
a y con no I chuy n dI n fhoa I........................................................... 89
Th gIo I fuo ng fuo ng cu a be .............................................................. 91
Tre em ca n duo c gIa o du c y fhu c v fI n ba c fu 3 fu I7 .................. 93
Nn da nh con hay khng7.................................................................. 95
fre bI f nghe Io I ............................................................................. 97
CIo I ha n choI game o fu I ma u gIa o7 |Tu 2-5 fu I) ....................... 100
Ia m g khI con ca I da nh nhau7........................................................ 101
Chua n bI cho be co em...................................................................... 103
u ng d vI c g cu ng ho I me ! ........................................................... 109
Ha y no I if dI m f chu f!...................................................................... 111
KhI fre gIa n d I7................................................................................ 114
CIu p con co nhI u ba n...................................................................... 117
CIa o du c con y fhu c fI f kI m.......................................................... 118
a y cho con nhu ng ba I ho c dInh duo ng.......................................... 119
CIA O ! C NHN A N...................................................................... 121
No I chuy n gIo I finh vo I con ............................................................ 123
Ran da y con noI dng nguo I............................................................. 127
9 ca ch gIu p xay du ng Io ng fu fro ng noI fre con ............................. 130
ChoI fa p fh ....................................................................................... 135
a y con bI f chIa se .......................................................................... 136
a y cho fre bI f fhng ca m.............................................................. 139
a y fre v Io ng bI f on..................................................................... 142
a y cho fre bI f nhu ng nga y da c bI f............................................. 148
CIu p con kI m ch con gIa n............................................................. 149
Nhu f nha f .......................................................................................... 151
Su so ha I cu a fre |3-4 fu I)............................................................... 154
Su a I I fu cao o fre em...................................................................... 157
a d n Iu c da y fre bI f cho ........................................................... 161
Mo r ng ca c quan h ......................................................................... 163
Xoa dIu con gIa n o fre ....................................................................... 164
a y fre bI f kinh fro ng nguo I Io n ................................................... 165
Xu Iy fnh fra ng fre em an ca p va f.................................................. 172
KhI fre mo c fu I me ............................................................................ 177
Ta I sao bo n fre cu hay no I d I.......................................................... 179
CIa o du c gIo I finh khI na o7.............................................................. 181
CIu p fre vuo f qua n I dau ma f nguo I fhan.................................... 183
Ha y kIn nha n vo I con ca I................................................................ 188
a y con co fho I quen I phe p........................................................... 189
O c khI ha I va fre con....................................................................... 191
a y fre ca ch xu su ............................................................................ 194
MI fruo ng f f d hnh fha nh nhan ca ch ....................................... 197
Co pha I fre hu do ba n be xa u7 ......................................................... 201
a y fre ca ch s ng fich cu c va chu d ng.......................................... 204
KhI fre con ho c................................................................................... 208


N
NNH
HH!
!!
N
NNC
CC
I
II
!
!! C
CCH
HHA
AA M
MM
N
NN
N
NN
I
II
T
TT


Con ba n ho c g tr ng m u gia o

M f s phu huynh ho I: "Ta I sao con fI ho c h f 4 nam "da I ho c
ma u gIa o" ma va n khng bI f do c, bI f \! I?". ! I cu hc ! Irn cc
nghIa !a phu huynh hca n Ica n Rhcng h! u g \ ca ch gIa o du c o ma u
gIa o.
N u fruo c day be chI bI f quanh qua n bn ba, qua n quy f bn
me fh nay chan da dI vu ng, mI ng no I bI b, mu n co be ba n, fhich
ra duo ng choI d duo c hoa f d ng nhI u hon va gIao fI p r ng hon, v
do I s ng fhIn nhIn va xa h I co n bao nhIu bi a n d I vo I be . Truo ng
ho c chinh Ia noI fhich ho p nha f, fho a ma n duo c nhu ca u hI u bI f va
vuI choI cu a fre .
^hu ng Ia ! hc c !a n nguc ! u u I!n
Qua ca c ba I d ng dao, ba I fho, ba I ha f co fI f fa u vuI fuoI, ng
nghInh, fnh ca m, be fhich va nho nhanh. I ho c ma u, be co dIp Ia m
quen vo I ngn ngu van ho c, ngh fhua f.
M f s phu huynh ho I: "Ta I sao con fI ho c h f 4 nam "da I ho c
ma u gIa o" ma va n khng bI f do c, bI f \! I?". X!n Ihua: ^ga y nga y,
Ie u n Iruc ng n u g!a c Rhcng pha ! u ngc ! nghe c gIa ng ba I nhu
ho c sInh ph fhng, ma Ia d vuI choI cu ng ca c ba n, d fham gIa ca c
hoa f d ng kha c nhau. e ho c Ia m nguo I: e bI f co c TIn hI n fu ,
ng u f Iun xua f hI n kIp fho I gIu p do fre em ngoan; co mu phu
fhuy hay con yu fInh da ng ghe f Iu c na o cu ng rnh ra p cho do I co h I
Ia m dI u a c. Qua chuy n k , be bI f ca I fhI n va ca I a c, fnh ca m da o
du c va fnh ca m fha m my .
Su c na nh cu a g!a c uu c I p Ih
O fruo ng ma m non, be co n ho c ca ch hoa d ng vo I ca c ba n, bIf
gIu yn Ia ng frong gIo ngu frua, bI f ca m on, xIn I I. Truo c khI an, be
ru a fay sa ch, bI f gIo fay xIn pha f bI u. ChoI xong: fu ca f d choI In
k . C co n da y cho be fu phu c vu , fu xu c com an, u ng nuo c xong u p
c c xu ng. C no I g Ia be nghe ngay, khng ca n da nh, Ia v xung
quanh co bao nhIu ba n cu ng dang nghe Io I c, be ma khng nghe,
ca c ba n cuo I. Su c ma nh gIa o du c fa p fh Ia va y.
e dang Ioay hoay duo I da f nha o na n cu c da f, hoa f d ng ngh
fhua f da y. Vo I fre o Iu a fu I ma m non, hoa f d ng ngh fhua f d ng
nghIa vo I su fh nghI m ca m gIa c: da f se f de o bao nhIu fh na n
duo c, vo ng c fay ca m bu f sao cho khe o d ra hnh fro n... Thng qua
fa o hnh, fre em ho c Ia p k hoa ch ha nh d ng: quy f dInh se Ia m g,
du ng va f II u na o, sa p x p ca c chI fI f ra sao... Iu c va o Io p m f, be da
co ca c kI n fhu c co ba n, be ha o hu c ho c ho I, ham fm fo I, va dI u
quan fro ng nha f Ia be fu fIn, bI f Ia ng nghe c va Ia m fheo, bI f fa p
frung chu y . a y nhIu fhI Ia cha me co fh yn fam cho be va o Io p
m f.
M f s be duo c ho c fruo c chuong frnh Io p m f, khI buo c va o
fruo ng ph fhng frong nhu ng fha ng da u co fh hon ba n mnh o ch
bI f m f s chu , m f s con finh, nhung do khng duo c chua n bI fruo c
v ma f fam Iy va fh cha f nn mau cho ng fu f ha u sau ca c ba n. Tre co
fh sInh ra chu quan khI pha I ho c Ia I ca I da bI f, nn ch nh ma ng,
cha n ho c. T ha I hon Ia fho I quen ho c saI phuong pha p da ca n fro
vI c fI p fhu dI u c da y, d Ia I nhu ng fho I quen xa u frong hoa f d ng
fri fu cu a ca c be . Su a saI, pha bo m f fho I quen bao gIo cu ng kho
hon hnh fha nh fho I quen mo I.
Cha ne cc Ih !a n g hc Irc cc g!a c uu c ccn ca !?
- CIu n p sInh hoa f nhu o fruo ng ma m non: cho con an, ngu
du ng gIo , v sInh ca nhan f f.
- Khng Ia m h fre , d fre Io n In Ia nhu ng nguo I fu Ia p, fu fIn,
sa ng fa o, yu Iao d ng.
- Thuo ng xuyn fro chuy n vo I con ba n: ho I con dI ho c co vuI
khng, nghe con ha f, do c fho, k chuy n |khuy n khich con no I nang
ma ch Ia c, ma nh da n, Ia m cho con fhm m n fha y, yu ba n...)
- Tranh fhu Iu c dua do n con d frao d I vo I c v sInh hoa f
frong nga y cu a con ba n, cu ng c fa o mo I dI u kI n pha f frI n fre em


Cha me nn chu y nh ng biu hi n la cu a tre

a n co bao gIo gIa f mnh v d f nhIn con ba n co nhu ng fhay
d I hoa n foa n v ma f fam Iy 7 Co fh do ba n qua ba n r n vo I cng vI c
ma sao nha ng vI c ch am so c du a con be nho . u a be b ng fro nn
ng nghIch, hu d n hoa c Ia m I kha c fhuo ng.
1 sac Ie Ir n u I, ! n !?
N u fha y con ba n co nhu ng bI u hI n, ha nh d ng kha c Ia sau
day, ba n nn kI m fra Ia I xem fam Iy cu a be co g ba f n khng7
- Ma f Ia m I, qua u qua u, cha ng no I cha ng cuo I, cu ng cha ng
nho ng nhe o. Khng no I chuy n vo I b me nhu fhuo ng nga y.
- O fruo ng ho c, be khng choI du a vo I ca c ba n ma hay ng I I
m f ch , khng pha f bI u y kI n, khng hu ng fhu frong gIo ho c.
- O nha , be chI Ia m m I m f vI c nhu xem fI vI ca f I. Hoa c co
be ng I va o ba n ho c mI f ma I su f bu I ma khng chu y d n cha me ,
anh chI em.
C!a ! pha p Ia n Ihc !: !c !a h! n Iuc ng Ir n u I c Ire en. Trcng
Iruc ng hc p na y, Ia n nn Ia c In !y fhoa I ma I cho be ba ng nhu ng
bI n pha p go I y nhu sau:
- Cha me nn ga n gu I, v v be . Nhu ng cu chI nhe nha ng, dIu
da ng, fha I d an ca n, au y m se Ia m dIu bo f nhu ng f n fhuong frong
Io ng cu a be .
- ua be ho a nha p fro Ia I vo I ba n be ba ng ca ch don gIa n nhu: ru
ba n d n nha ho c nho m, n ba I. me cu ng fham gIa ca c fro choI vo I
be nhu choI nha cho I, ba n d ha ng, choI bu p b... vo I be ga I. ChoI
da nh fra n, fa p da nh co fuo ng... vo I be fraI.
- an da u, co fh be se khng ma y huo ng u ng, nhung ba n ca n
h f su c kIn nha n d khuyn nhu , ch m so c be .
1 sac Ie !a ! ngc nghIch \a nc ! !ca n?
Tra I vo I fruo ng ho p frn, be Ia I fo ra ra f cu ng da u. No cuong
quy f khng vang Io I cha me . o n roI chI Ia m no fhm xa Ia nh, va
ca ng "d I da u" vo I ba n hon. I khI, be co n fo y fu ch I quy f II f su
ch m so c cu a ba n. No fu Ia m fa f ca mo I vI c, du ba n fo y mu n gIu p
no . Ia m nguo c Ia I nhu ng dI u cha me khuyn ba o.
C!a ! pha p Ia n Ihc !:
- Truo c fIn, ba n pha I chI u fheo y con fre . Khng du ng roI vo f,
Ia ma ng be nu a.
- a p u ng nhu ng "yu sa ch" nho d fm xem be n I Ioa n v Iy do
na o.
- N u fa f ca phuong pha p frn d u khng co k f qua , ba n va n
co n m f ca ch: ua be d n ga p chuyn gIa fam Iy . Chuyn gIa se cho
be Ia m nhu ng ca fra c nghI m nho . Tu do , ba n se gIa I da p duo c nhu ng
fha c ma c cu a mnh.
Cu c s ng qua ba n r n, b me kho cham so c con ca I chu da o.
Tuy nhIn, fheo ca c chuyn gIa, b me nn dich danh dua do n con dI
ho c. u b me va f va hon nhung va n da m ba o duo c an foa n cho fre ,
vu a fa o fnh fhan da c bI f gIu a b me va con ca I.


R i loa n tm th n tre em va ca ch pho ng tra nh

N u fre d f nhIn ho c ha nh sa su f, an if, u ng nhI u, fhu c
khuya, ma f ngu va hay kho c, cuo I v co , cha me ha y quan fam fo I fre
sa f sao hon, v do co fh Ia nhu ng da u hI u cu a chu ng r I Ioa n fam
fha n.
Tre bI r I Ioa n fam fha n co n co fh co nhu ng bI u hI n kha c
nhu r I Ioa n fu duy |no I nhI u, n I dung IInh fInh, kho hI u), gIa
fang ha nh vI, r I Ioa n ba I fI f |fI u Ia f nha f nhI u Ia n).
a c sI Iam Xuan I n, CIa m d c nh vI n Su c kho e fam fha n
TP HCM, cho bI f, ca c da ng r I Ioa n su c kho e fam fha n fhuo ng ga p o
fre vI fha nh nIn Ia r I Ioa n va n d ng, Ioa n fha n ca p, fam fha n phan
II f, cha m pha f frI n fam fha n, r I Ioa n Io au, r I Ioa n gIa c ngu , r I
Ioa n pha f frI n fam sInh Iy ... Nguyn nhan gay r I Ioa n bao g m:
- Y u f sInh ho c |dI fruy n).
- T n fhuong fhu c fh |xa y ra frong fho I ky ba o fhaI, sInh no
hoa c do b nh fa f sau sInh).
- Sang cha n fan Iy : O fu I ho c fro , nhu ng fru c fra c frong cu c
s ng gIa dnh va nha fruo ng, su fhI u hu f fnh ca m |do cha me Iy dI,
bo roI, do quan h fha y fro , ba n be bI xa o fr n) d da n d n ca c r I
Ioa n k frn.
Ha nh vI ba f fhuo ng o fre co fh chI Ia m f pha n u ng nha f fho I.
N u duo c xu Iy fhich ho p, fre se n dInh va fI p fu c pha f frI n bnh
fhuo ng. N u fnh hnh nghIm fro ng hon, fre ca n duo c kha m nghI m
da y du v y khoa va fam Iy . Cha me pha I vuo f qua ma c ca m "b nh
fam fha n" d dua con d n kha m o co so chuyn khoa ca ng so m ca ng
f f.
Nhu ng u ng xu ho p Iy frong cu c s ng ha ng nga y cu a cha me se
gIu p pho ng fra nh nguy co r I Ioa n fam fha n cho con, cu fh Ia :
- Ta o khng khi gIa dnh a m a p, ho a fhua n, mo I nguo I yu
fhuong nhau. Trong do , cha me Ia fa m guong sa ng cho con, gIu p fre
fu kha ng dInh va ba o v mnh, fu d kha ng fruo c nhu ng nguy co bn
ngoa I.
- Khng a p da f, chu p mu , xu c pha m hay du ng nhu ng bI n pha p
na ng n vo I fre . Nhu ng ha nh vI fh ba o se d Ia I v f fhuong sau
frong fam h n, ngan cha n su pha f frI n bnh fhuo ng cu a fre .
- Nn cha p nha n fhu c fra ng cu a fre , khng a p da f ca c dInh kI n
hay su ky vo ng cu a mnh. Ca n fm ca ch pha f huy nhu ng ma f fich cu c
cu a fre fhay v fhan va n, h I fI c, fuy f vo ng.
- Khng nn qua nung chI u, du ng so con fha f ba I hay ga p
nguy hI m ma khng cho no fu Ia p, Ia m fre ma f finh chu d ng.
- Ta o mI fruo ng ho c duo ng va xa h I Ia nh ma nh, khng gay a p
Iu c fam Iy qua nhI u v vI c ho c fa p cu a ca c em.


12 ca ch h u ch giu p tre vui s ng

Ca c chuyn gIa fam Iy kha ng dInh ra ng nhu ng du a fre co kha
nang vuI s ng fhuo ng co m f s finh ca ch da c fhu bao g m Io ng fu
fro ng, finh Ia c quan va kha nang fu chu . NI m vuI s ng nuI duo ng
fam h n fre va gIu p fre fha m nhua n y nghIa f f de p cu a cu c s ng.
uo I day Ia 12 ca ch hu u ich gIu p fre fha nh cng frong fuong IaI.
1. fre fI p ca n vo I nI m vuI fhuo ng nga y: u ng a p da f fre .
Ha y fa o khoa ng khng gIan va fho I gIan fhoa I ma I d fre fu do choI
du a va fuo ng fuo ng. I u do gIu p fre pha f frI n kha nang fm hI u
va kha m pha fheo ca ch rIng cu a mnh. a n cu ng co fh fa o nI m vuI
cho fre khI cu ng fre f chu c sInh nha f cho bu p b hay gIu p fre may
qua n a o...
2. a y fre bI f quan fam: Tu khI co n ra f nho fre em da fhich
gIu p nguo I kha c. Ha y gIu p fre nha n fha y mnh Ia fha nh vIn quan
fro ng va co ich ba ng ca ch fa o co h I cho fre fI p xu c vo I mo I nguo I.
Ha y cu ng fre cho n ra nhu ng mo n d choI, qua n a o cu d gu I fa ng fre
em nghe o.
3. CIu p fre re n Iuy n fh cha f: a n ha y khuy n khich con fham
gIa ca c hoa f d ng fh Iu c fre yu fhich, v ca c hoa f d ng na y khng
chI re n Iuy n su c kho e va kha nang chIu du ng ma co n Ia m cho fre
vuI, gIa m cang fha ng va gIa I fo a nang Iuo ng m f ca ch Ia nh ma nh.
4. Ha y cu ng fre cuo I In: a n ha y k chuy n vuI cho fre nghe,
cu ng ha f vo I fre nhu ng ba I ha f fhI u nhI, fu di do m v mnh. Cuo I co
Io I cho fre va ba n v khI cuo I ba n gIa I fo a cang fha ng va hif oxy va o
co fh nhI u hon, nho do ma fInh fha n pha n cha n.
5. Ca n sa ng fa o frong vI c khen fhuo ng: Cha me khng nn
khen fre ba ng ca ch no I don gIa n f f Ia m. Io I khen ca n ro ra ng, ho p
Iy va nu duo c chI fI f su fI n b cu a fre . Tre se vuI ve va c ga ng
hon n u ba n no I: Con f ma u bu c franh na y de p qua !.
6. Quan fam d n ch d an cu a fre : Truo ng ho p fre do I khng
du ng va o gIo an |khng pha I do b nh), ha y cho fre an fa m nhung
pha I da m ba o du cha f dInh duo ng |nhu: su a chua if be o, fra I cay fuoI
hoa c kh...). An u ng du cha f se gIa m pha n na o finh hay fhay d I o
fre va Ia m cho co fh kho e ma nh hon.
7. KhoI da y finh ngh sI noI fre : a f ky hnh fhu c ngh fhua f
na o cu ng gIu p con ba n gIa I foa fnh ca m va Ia m do I s ng n I fam fre
fhm phong phu . Thng qua ca c hnh fhu c ngh fhua f, fre se bI u I
nhu ng ca m xu c v ba n fhan va v fh gIo I rIng cu a mnh. uo c khen
khI choI ca c mn ngh fhua f hay bI u dI n van ngh o fruo ng gIu p
fre ca m fha y ha I Io ng vo I chinh mnh.
8. Ha y mIm cuo I vo I fre : M I nga y m f nguo I ca n b n Ia n m
d f n fa I, fa m d duy fr su s ng va muo I sa u d fruo ng fha nh. KhI
ba n no m f nu cuo I fha f fuoI va m con va o Io ng nghIa Ia ba n nga m
qua quy f vo I fre ra ng fre da Ia m ra f f f. Ha y nho ra ng nu cuo I va
nhu ng vo ng fay au y m co ich cho ca ba n Ia n fre .
9. Ia ng nghe: Tre ra f mu n duo c cha me chu y v do Ia Iu c fre
ca m fha y mnh duo c quan fam. Ha y fa m ngung cng vI c va fa p
frung nghe khI fre mu n no I. u ng bao gIo nga f Io I fre , cha m du f cau
chuy n hay nghe m f ca ch qua Ioa ngay ca khI ba n da nghe fre no I
ra f nhI u Ia n. Ha y fro chuy n va Ia ng nghe fre khI ba n dua fre d n
fruo ng hoa c khI ba n d fre ngu .
10. u ng do I ho I o fre su hoa n ha o: N u ba n a n dInh hay do I
ho I hoa n ha o v m f cng vI c ma fre pha I Ia m nghIa Ia ba n da Ia m
gIa m Io ng fIn o fre . Truo c khI da y fre Ia m vI c f f hon, ba n nn fu
ho I:
- Tre khng Ia m f f vI c Ia do su c kho e hay v vI c vuo f qua kha
nang fre 7
- N u do khng pha I Ia saI so f fhuo ng xuyn fh ba n du ng ba n
fam nhI u v chuy n na y nu a. a n da n, fre se fu pha n da u va Ia m
vI c f f hon.
11. Hua n Iuy n fre kha nang gIa I quy f va n d : Tre se fu fIn
hon khI fu mnh gIa I quy f fha nh cng m f kho khan na o do . a f
da u fu nhu ng vI c don gIa n nhu: c f day gIa y, bang qua duo ng an
foa n..., sau do fre fI n da n d n kha nang fu gIa I quy f va n d Io n hon
m f ca ch d c Ia p. a n cu ng co fh gIu p fre ba ng ca ch:
- Tm hI u va chI ra ca c buo c gIa I quy f va n d cu a fre .
- Quy f dInh fro gIu p hay d fre fu gIa I quy f.
- N u fre ca n h fro , pha I da m ba o su h fro ho p Iy va kIp fho I.
12. Cho fre co h I fh hI n kha nang cu a mnh: Ca u be ra f m
sa ch7 Ha y cho fre do c frong Iu c ba n dang Ia m b p. Con ga I ba n co
nang khI u v s 7 KhI ba n dI mua sa m, ha y d con ba n co dIp fr fa I
finh foa n. KhI ba n chIa se vo I fre Io ng nhI f fnh va cho fre fha y ba n
fran fro ng nhu ng mo n qua no fa ng fh ba n da Ia m fang Io ng fu fro ng
cu a con mnh.


Da y con: Nguyn t c nhng khng c ng e p

Trong gIa dnh, nguo I me Iun Ia ch du a m a I nha f cho con
ca I, Ia ngu n d ng vIn, v v cho con pha n da u. N u quan h me con
khng f f se co fa c du ng nguo c Ia I.
Ccn ca ! ch Ira ch cha ne ?
a n dang gIa f d Io fay frong khI n I canh sI su c frn b p
dang fra o ra. a n go I con dang ho c ba I xu ng b p nha c n I canh
xu ng. Con ba n Ia m xong, ca n nha n: Con ghe f me qua . ang ho c ba I
ma cu ng khng yn. Nghe fI ng ghe f me n I gIa n du ng du ng Ia
ma ng con fha m f .
Khng nn bu n v vI c con ca I ch fra ch b , me frong m f fho I
dI m na o do , ma nn xem do Ia bnh fhuo ng frong qua frnh fruo ng
fha nh cu a con ca I. Trong fruo ng ho p na y, ba n nn bnh fInh gIa I
fhich cho con hI u: vI c nho con frong fruo ng ho p na y Ia ba f kha
kha ng. Nhu ng vI c kha c gIa dnh khng bao gIo saI bI u con Ia m
frong Iu c dang ho c.
Me so dI xa ca ch nga y v so n n n p frong nha xa o fr n do fhI u
ba n fay n I fro . a n khng bI f frong fho I gIan do ch ng, con an ngu
ra sao.
Khng nn d chuy n nha chI I fhu c va o m f nguo I. ThInh
fhoa ng va ng nha va I nga y Ia ca ch ba n d con ca I fa p qua n xuy n vI c
nha . I u do co Io I d re n Iuy n finh d c Ia p, khng y Ia I.
! ccn cc nh! u phucng a n !u a chc n
a n fha y con khng duo c sa ch se . a n ga f In dI fa m dI hoa c
ba n qua , co dI fa m khng.
Khng nn du ng m nh I nh nhu va y, con ba n se mI n cuo ng
vang Io I nhung khng duo c vuI. Thay va o do , ba n nn no I: Con
mu n fa m ru a bay gIo hay d chI u ma f cu ng duo c. Ta m sa ch r I con
se ra f de p fraI.
1hcng chc n phucng a n ue uc a
KhI mu n con Ia m vI c g do , ba n fhuo ng hay du ng cu m fu
ma y khng bao gIo ... hoa c ma y va n cu ... r I ma y se bI....
a n nn chInh Ia I ca ch no I nhu va y v no Iun fa o a p Iu c na ng
n Ia m cho con ba n so ha I khI fha f ba I, fhI u fu fIn do do fhI u nang
d ng. a n nn du ng ca c cau co y nghIa fich cu c nhu N u con Ia m...
fh se ra f f f co fa c du ng khuy n khich.
Cc nguyn I c nhung c n !!nh hca I
Cu ha ng fua n va o chI u fhu fu, ba n phan cng con ba n d n cu a
ha ng mua ga o cho v du ng cho ca fua n.
ChI u fhu fu fua n na y, dI Ia m v , fro I mua, ba n pha f hI n con
ba n khng ra cu a ha ng mua ga o. a n bu c mnh ra y Ia con ma c du
nha va n co n ga o na u.
Khng nn: Ma c du vI c nha da phan cng fha nh fho I quen,
nhung nguyn fa c khng pha I Ia dI u cu ng nha c. ChI u hm a y fro I
mua, cho ga o v khng fra nh kho I bI uo f. a n co fh IInh d ng cho
phe p con d d n chI u hm sau, fro I na ng ra o mua ga o fI n hon.
!u ng cuc ng e p ccn
Hon 10 gIo f I, ba n pha f hI n ra bnh da u an da h f, sa ng so m
maI khng fh Ia m bu a dI m fam cho ca nha . a n go I con ga I mo I 10
fu I dI mua da u an. Con be khng chIu dI v so ma. a n cuo ng e p
con pha I dI cho duo c. e vu a dI vu a kho c.
u ng nn cho ra ng con ba n co kha nang Ia m vI c Ia m duo c mo I
chuy n, khng so g ca va n u no fu ch I chI v gIa vo hoa c Iuo I bI ng.
So ma |chu y u Ia so duo ng va ng) Ia ca m gIa c fha f cu a fre vI fha nh
nIn, nha f Ia con ga I. Truo c khI gIao m f nhI m vu g, ba n ca n can
nha c: vI c do co vuo f qua kha nang cu a con khng va f f nha f Ia
du ng cuo ng e p.
^c ! ra u! u hy \c ng hcn !a ra ng Iuc c
Con ba n dang ho c Io p 12, ba n ra m nh I nh nam nay pha I fhI
da u da I ho c, n u khng da u fh pha I fm vI c Ia m, khng aI nuI nu a
dau.
a n fuo ng ra ng nghIm kha c nhu fh con ba n se c ga ng ho c
fa p, nhung fhu c ra chI Ia m con ba n cang fha ng, kho ho c fa p n u nghe
nhu ng Io I nhu fh , ma c du no bI f ra ng no co ro f da I ho c fh gIa dnh
se cho fhI Ia I. T f nha f ba n nn no I con se dem Ia I nI m vuI cho gIa
dnh n u nam nay fhI da u da I ho c.


Ba n co bi t l ng nghe con tre ?

KhI con ba n buo c chan d n fruo ng cu ng co nghIa Ia fre buo c
va o m f fh gIo I r ng Io n vo I ra f nhI u kho khan, ra f nhI u nI m vuI
cu ng nhu n I bu n ca n chIa se . Nhung II u ba n co bI f Ia ng nghe
fI ng no I cu a con ba n khng7 I u do khng d chu f na o.
1hcng ng I !c !
II u co Iu c na o v dang ba n bIu ma ba n no ng na y nga f Io I fre
khng7 Thu c ra nhu ng ng b ba me bI f yn Ia ng nghe con mnh
fh I h f n I nI m qua khng nhI u. Con chu ng fa va n fhuo ng
xuyn pha I nghe nhu ng cau da I Ioa I nhu: ThI duo c r I, me dang
ba n, d maI me se ho I c gIa o cho con. Hoa c Ia : Sao con IaI cho n va o
du ng Iu c na y d k I nhI7 ThI, d fy nu a me se nghe con no I.
Nhung chinh nhu ng du a fre cu ng ca n duo c fn fro ng va Ia ng nghe
khng bI nga f Io I nhu m f nguo I Io n.
1a y u chc Ire I! I r ng Ia n h! u \a Ihcng ca n
KhI fre cha y d n k vo I b me m f dI u g do co nghIa Ia fre ca n
fm o ba n m f ch du a fInh fha n, su ca m fhng va gIu p do , v va y
ba n Iun pha I fo fha I d quan fam va sa n Io ng Ia ng nghe. N u ba n
va n fhuo ng xuyn vu a do c ba o, vu a nghe con fam su fh f f hon h f
ba n nn fa m ga c cng vI c sang m f bn va nghe fre no I. Va ba n nn
suy nghI m f chu f fruo c khI fra Io I. N u con ba n vu a du f Io I ba n da
dua cau fra Io I ra ngay se gay cho fre a n fuo ng ra ng nhu ng kho
khan, ra c r I cu a fre ch Ia nhu ng dI u vo va n, khng da ng d ba n
ba c. Ha y no I ra ng ba n hI u va n d do kho khan d I vo I fre nhu fh
na o fruo c khI gIu p fre gIa I quy f va n d .
Tn h! u nguyn nhn Ihay \ pha n e I
N u nhu ca u con dang ho c fI u ho c fh I vo I ba n ra ng be dang
ra f b I r I v da Io Ia y cay bu f ch cu a m f ba n cu ng Io p fh ba n
khng nn v I va ng Ia ma ng con. Su chI frich cu a ba n Ia m fre ca m
fha y so ha I va Ia n sau con ba n se khng co n fam su vo I ba n nhu ng
chuy n nhu va y nu a. I u ba n nn Ia m Ia fm hI u fnh hu ng con
ba n da Ia m vI c do . u v Iy do g dI nu a ba n cu ng nn khen ngo I fre
v fre da du ng ca m nha n ra I I Ia m cu a mnh va d ng vIn con dua
fra bu f cho ba n. N u ba n fa o duo c m f fho I quen fro chuy n va chIa
se , m f ba u khng khi yn a m va quan fam Ia n nhau frong gIa dnh
fh cha c cha n con ba n se Iun Iun fam su vo I ba n mo I n I nI m cu a
chu ng.
Chc n nc I Rhcng g!an Ih!ch hc p chc cuc c Irc chuy n
a n ha y fm m f go c fhich ho p cho cu c fro chuy n khI con ba n
ga p ra c r I d khng Ia m du f doa n cu c fro chuy n, phan fa n su chu
y cu a ba n. I u do fa o cho con ba n ca m gIa c ra ng ba n ra f quan fam
d n dI u fre sa p no I, gIu p fre du fu fIn va bnh fInh d ba y fo vo I ba n
nhu ng n I Io Ia ng frong Io ng.
1a y I! I chc uc !
a n du ng nga c nhIn khI fre Im Ia ng, khng fh ba f da u cu c
fro chuy n. u sao fh con ba n va n co n Ia m f du a fre . a n du ng Ia m
fre hoa ng so ba ng nhu ng Io I no I fheo kI u: No I nhanh In n u khng
fh mo I vI c ho ng h f bay gIo . a n nn khich I fre : me bI f co
nhu ng chuy n fha f kho no I nhung n u con k h f fh b me se gIu p
con vuo f qua duo c kho khan na y. Trong nhu ng fruo ng ho p fre nga p
ngu ng khng no I, ba n co fh gIu p fre ba f da u ba ng ca ch dua ra
nhu ng cau ho I go I y hoa c k nhu ng fruo ng ho p fuong fu cu a ba n
frong fho I nIn fhI u.
Ia ng nghe, chIa se nI m vuI n I bu n cu a con fre Ia ca m f
ngh fhua f Ia m cha me .


Khi con ba n qua hi u ng

HaI nga y nghI cu I fua n o nha , ra f nhI u ba c phu huynh fhan
phI n khng fh qua n n I con ca I v nhI u cha u fu I ma u gIa o qua
hI u d ng, fhich qua y pha , II ke o d da c, ba y bu a kha p nha ... Tha m
chi co nhu ng phu huynh pha I cho con dI fm c gIa o v me da kIn
nha n ng I d ha ng fI ng d ng h nhung cha u chI Io ma I choI, khng
chIu an u ng g ca ... Va y ca n Ia m nhu fh na o vo I nhu ng fre qua hI u
d ng day7
Ha y khen ngo I kho fre Ia m duo c vI c f f, khen ngo I ca khI fre
Ia m duo c nhu ng vI c ra f nho . a n ha y nho ra ng ca c c be , ca u be
na y fhuo ng khng d y d n nhu ng Io I nha c nho , da n do , Ia ma ng cu a
nguo I Io n nhung Ia I ra f nha y ca m vo I nhu ng Io I khen cho du ra f nho .
a f ra cho con gIo I ha n ha nh vI. Ca I gI duo c, ca I g khng
duo c, cha me d ng y hay khng d ng y . Ha y Ioa I fru nhu ng fu
khng, khng duo c, khng nn. Co fh co nhu ng khI m khuy f
nha f dInh nhung con ba n va n pha I fuan fheo nhu ng yu ca u nhu
nhu ng fre kha c.
Khng nn a p da f cho con nhu ng Iua f I qua nghIm kha c.
Hnh pha f cu a ba n pha I Ia hnh pha f chu khng pha I Ia m nh I nh.
Ha y yu ca u fhu c hI n mo I quy fa c IIn quan d n su an foa n va su c
khoe cu a fre , khng nn ba f be , hoa nh ho e.
Nhu ng ha nh d ng fru nguoI, cho c fu c cu a fre , do Ia ca ch fre
Ia m cho nguo I Io n chu y d n mnh. Nn da nh nhI u fho I gIan choI vo I
con hon. Ha y da y fre ca ch gIao fI p vo I nguo I kha c, nn cu xu nhu
fh na o o ch cng c ng, ch dng nguo I va nhu ng ky nang xa h I
kha c.
Thu c hI n nghIm fu c fho I gIan bI u ha ng nga y: an u ng, choI,
da o choI, dI ngu pha I fhu c hI n fheo m f fho I gIan nha f dInh. Khen
ngo I khI con fhu c hI n du ng.
N u nhu con ba n ga p kho khan frong ho c fa p, khng nn yu
ca u con pha I da f dI m cao frong fa f ca ca c mn ho c. Co fh da f dI m
ff o 2-3 mn co ba n Ia du .
Nn fra nh nhu ng ch dng nguo I |cho , sIu fhI...) hay kich
fhich fre nhu ng ca m xu c, ha nh d ng ma nh
a y con finh fu kI m ch , fu dI u chInh ha nh vI cu a mnh. Ha y
nho ra ng, su bnh fInh cu a ba n chinh Ia vi du f f nha f cho con ca I.
Ta o dI u kI n cho con fre gIa I fo a bo f nhu ng nang Iuo ng du
fhu a. Ha ng nga y nn fa p fh du c ngoa I fro I co khng khi frong Ia nh:
da o choI, cha y nha y, fa p fh du c, cu ng choI fh fhao nhung du ng Ia m
fre qua m f.
a y con hu ng fhu vo I cng vI c na o do . Tre ra f ca n co ca m
fuo ng mnh co kha nang, fha nh fha o frong m f cng vI c. NhI m vu
cu a cha me Ia fm cho con m f cng vI c na o do phu ho p d gIu p fre
fIn fuo ng va o kha nang cu a mnh. Tuy nhIn khng nn ba f e p con
fham gIa ho c o nhI u frung fam kha c nhau, da c bI f Ia ho c nhu ng
mn ho c hoa c nhu ng vI c do I ho I pha I co su fa p frung chu y va ghI
nho .
Truo c 6 fu I, con ba n co nhu ng bI u hI n ha nh vI sau day hay
khng, co ke o da I frong khoa ng fho I gIan 6 fha ng khng7 N u fha y
co , ba n ha y finh 1 dI m, n u khng: 0 dI m. K f qua co khoa ng fu 8
dI m fro In, con ba n ca n pha I co su quan fam da c bI f da y.
- Tay chan Iun Iun ba n r n, khng yn khI ng I frn gh .
- Ra f d bI nhu ng fa c d ng cu a mI fruo ng xung quanh II ke o.
- Ra f kho khan khI pha I cho do I d n Iuo f choI cu a mnh.
- Khng suy nghI khI fra Io I hoa c khI chua ho I xong da v I va ng
fra Io I.
- Raf kho khan khI pha I fhu c hI n m nh I nh, yu ca u cu a
nguo I kha c.
- Ra f kho fa p frung chu y khI choI hoa c khI gIa I ba I fa p.
- Thuo ng hay bo do cng vI c va chuy n sang vI c kha c
- Trong fho I gIan choI fo ra khng yn fam, fhuo ng bI ca c ba n
kha c ch gI u.
- Thich no I chuy n m f ca ch qua da ng.
- KhI no I chuy n fhuo ng nga f Io I nguo I kha c d no I y kI n cu a
mnh.
- Thuo ng co ca m gIa c nhu khng nghe fha y nhu ng g nguo I
kha c no I vo I mnh.
- Thuo ng d ma f ca c Ioa I d du ng, va f du ng, du ng cu ho c fa p,
sInh hoa f ca n fhI f.
- Khng fhe m d m xIa g d n nhu ng nguy hI m xung quanh va
nhu ng ha u qua da ng fI c se xa y ra |fhich cha y, nha y frn duo ng, hay
Ieo fre o...).


i ho p phu huynh cho con

NhI u ba c cha me fhuo ng khng quan fam Ia m d n ca c bu I
ho p phu huynh ma c du no ra f quan fro ng cho ca ba n va con cu a ba n.
V va y, ba n nn chua n bI f f cho ca c bu I ho p cu ng nhu nn fham du
da y du ca c cu c ho p cu a Io p hay cu a fruo ng ma con ba n dang fheo
ho c. uo I day Ia m f va I Io I khuyn da nh cho ba n.
- Chua n bI cho bu I ho p:
Truo c khI du ho p, ba n nn ho I xem fre fhich g nha f o fruo ng7
Tre co ga p kho khan vo I mn ho c na o khng7 Tre co mu n fhay d I g
o fruo ng khng7
Ca b va me nn fhu x p fho I gIan d d n du ho p. Cha me se
cu ng fm hI u su vI c va cu ng frao d I vo I nhau v vI c ho c cu a con
khI v nha .
a n nn vI f ra nhu ng g ba n ca n ho I d fra nh Ia n I n hoa c bo
so f |con ba n co nang khI u da c bI f g khng, uu va khuy f dI m cu a
fre , ca ch finh dI m o Io p v.v...)
Nho mang fheo gIa y vI f d ghI Ia I nga n go n m f s dI m quan
fro ng ma ba n ca n Iuu fam.
- KhI du ho p :
Ta p frung va o vI c ho c cu a fre : M f bu I ho p fhuo ng chI ke o
da I frong khoa ng 30-60 phu f, ba n nn ma nh da n nu ra ca c cau ho I
va ca c va n d ca n frao d I d fm hI u nhu ng fhng fIn pha n h I v
vI c ho c cu a fre . a n ha y chu d ng d I fhoa I vo I gIa o vIn.
Cay du ng quan h f f vo I gIa o vIn: u I ho p phu huynh da u
fIn Ia co h I Ia m quen vo I ca c gIa o vIn. Quan h gIu a phu huynh va
gIa o vIn f f fh vI c fheo do I qua frnh ho c fa p, pha f frI n cu a con
ba n o fruo ng se fhua n Io I hon. a n cu ng nn fm hI u fhm fhng fIn
v gIa o vIn, v phuong pha p gIa ng da y cu a ho ...
Ha y fra nh fha I d pho ng v : Trong bu I ho p, gIa o vIn se chI ra
kha nang ma con fre co fh pha f frI n, d nghI ba n cho fre fham gIa
va o ca c Io p ho c chuyn-nang khI u, hoa c cu ng co fh yu ca u ba n Iuu
fam, ha n ch fre o m f va I ma f na o do . Ha y fra nh vI c franh Iua n vo I
gIa o vIn hoa c ba c bo nha n dInh cu a gIa o vIn v con ba n. a n nn
nho mu c dich cu a bu I ho p Ia d da nh gIa nang Iu c ho c fa p cu a fre
va fm ra nhu ng gIa I pha p gIu p con ba n ho c f f hon.
CIu p con ba n ho a nha p va o fa p fh : a n nn fm hI u xem fre
co ho a ho p f f vo I ba n be hay khng7 Tre co fhuo ng fra nh ma f ba n
khng7 N u co fh fra nh nhu ng du a ba n na o7 Tre co fho I ba f na f, hay
fre co fhuo ng bI ba f na f khng7 V kha nang ho a ho p se a nh huo ng
d n hI u qua ho c fa p cu a fre .
Cung ca p ca c fhng fIn hu u ich cho gIa o vIn: a n nn cho gIa o
vIn bI f nhu ng fhay d I cu a gIa dnh |b me Iy dI, fre mo I co em hay
nguo I fhan frong gIa dnh vu a mo I ma f...). Ha y nho Ia ba n chI nn k
nhu ng va n d quan fro ng va fheo ba n dI u do co a nh huo ng d n fre .
Xay du ng k hoa ch ha nh d ng: Truo c khI ra v , ba n nn ho I
ca ch fhua n fI n nha f d ba n IIn Ia c vo I fha y c cu a fre |ba ng dI n
fhoa I hoa c fhu dI n fu ). Co fh sau na y ba n se ca n frao d I ga p vo I
gIa o vIn v va n d na o do .
- a n nn k cho fre nghe v n I dung bu I ho p: Tre fhuo ng
mu n bI f ba me va fha y c da frao d I nhu ng g v mnh. a n nn
uu fIn cho fre bI f nhu ng nha n xe f f f cu a ba n va gIa o vIn v
fha nh fich cu a fre . Sau do mo I d n nhu ng va n d kha c cu ng vo I ca ch
gIa I quy f, cha ng ha n nhu vI c fre Io so bI ba f na f, vI c fre khng
fhich m f gIa o vIn hoa c m f mn ho c na o do ...


Hi n k

TI khng chI co "f kh ". Nay xIn d xua f m f va I bI n pha p
gIa I kh . Ia m sao o ca c nha fre , ca c em, ngoa I ca c c, qua ba n r n
khng du fh gIo , co aI cham so c fhm, b b ng, fro chuy n, hu hi vo I
ca c em. TI khng xIn nha nuo c fang bIn ch ca c nha fre , ma d
nghI: m I nha fre k f nghIa vo I m f fruo ng ph fhng, va m I nga y
nha fruo ng cu haI ba ho c sInh fu 12 - 16 fu I d n gIu p ca c c gIu fre .
Ca c ho c sInh ca fraI Ia n ga I, vu a cham so c ca c em nho , vu a ho c v
ca ch nuI na ng, cham so c em be . Ta I sao cho ho c sInh ho c dIa Iy Chau
My , Chau PhI ma khng cho ho c v sInh Iy , fam Iy ca c fre nho 7 o I
d n Iu c 25 - 30 fu I, khI sa p Ia m b me mo I ho c nhu ng dI u a y fh
qua cha m, Iu c a y da u o c da da y fha nh kI n v da nghe nguo I na y
nguo I no ma ch ba o, k chuy n v vI c sInh con, nuI con. Ma day
cu ng Ia gIa o du c gIo I finh: Ia m cho ca c em suy nghI v con ca I, em u f,
bI f yu fre nho , co y fhu c fra ch nhI m vo I ca c em be , chua n bI d
nay maI Ia m b me .
Ca I kh cu a con em khng duo c choI, fI cu ng da dua gIa I pha p
khI no I d n chuy n da ca u, chuy n fha y c nn cu ng choI vo I ho c
sInh, chuy n fa o dI u kI n cho ca c em ga I duo c choI. ChI ca n frich
m f pha n fu, pha n nam s fI n da u fu va o da bo ng, fhu fhu fhm o
nhu ng san qua n vo f, san goIf da nh cho ca c vI frI u phu , Ia cu ng du
fI n gIu p cho khng bI f bao nhIu fre em choI.
Co n Ia m sao cho Io p ho c hu ng fhu , ha p da n hon duo ng ph ,
ca nh cho 7 uo ng ph , cu a ha ng ha p da n v ca c d va f, nha fruo ng
ca n co nhu ng sa ch gIa o khoa In de p, co nhu ng du ng cu phong phu ,
nhung n u chI Ia y d va f cu a nha fruo ng d I cho I vo I ha ng ho a duo ng
ph fh nha fruo ng nha f dInh khng fh na o fheo kIp.
Ha p da n hon d va f Ia fnh nguo I. Kh Ia fruo ng Io p hI n nay
ra f "v ca m". Na o Ia fruy n fh ng, chI fhI ca p frn, phuong fhu c gIa o
du c Ia m cho fha y c du ng fruo c ho c sInh chI quan fam d n s dI m
van, foa n, ngoa I ngu , IIch su ... ga p m f ha nh vI hoI ba f fhuo ng Ia In
a n, fru ng pha f. TI chI mong Ia m I gIa o vIn fha y m f ho c sInh Io
da ng, khng nghe gIa ng, qua y pha , ngang buo ng, bI f fu kI m ch
Io ng fu a I, bu c b I, ma fu ho I: fa I sao nhu va y. Sau do fhan fnh ho I
em ho c sInh a y: hm nay em co g khng vuI, em bu n bu c v ca I g7
TI mong ra ng ca c nha fruo ng su pha m khng chI da y cho ca c gIa o
sInh nhu ng kha I nI m, quan dI m fam Iy fru u fuo ng, na o Ia frI gIa c,
fri nho , nha n fhu c ma ho c fam Iy chu y u Ia fm hI u fam fu, fran
fro , fha c ma c, kh fam cu a fre nho , d fhng ca m vo I ho c sInh, d
hI u ra ng khng pha I ca c em ba n cha f Ia "Iuo I", Ia "buo ng", Ia "da u
fu" ma chinh v frong cu c s ng ca c em va p va p v fnh ca m, bI cha n
fhuong fam Iy ca c em mo I sInh ra nhu va y. Khng pha I gIa dnh na o
cu ng Ia f a m, du ng Ia m cho nhu ng em da "fha f fnh" o gIa dnh, d n
Io p Ia I "fha f fnh" fhm.
Ta o nn fhan fnh gIu a gIa o vIn va ho c sInh, Ia m cho fnh
nghIa fha y fro sau da m, fh ho c sInh se ga n bo vo I fruo ng, vo I Io p.
Khng nn qun fnh nghIa be ba n: quan h be ba n Ia m f y u f co
ba n frong su hnh fha nh nhan ca ch, fa o nI m vuI Io n cho fre , va "ho c
fha y khng fa y ho c ba n". Nhung nha fruo ng Ia I ngan ca m ho c sInh
frao d I, ba n ba c, choI du a vo I nhau, su f bu I ng I ca nh nhau, ma
chI no I vo I nhau nu a cau da bI khI n fra ch. Nha fruo ng khng da y
cho ho c sInh ho p fa c vo I ba n, chI fhu c da y ganh dua, aI hon aI, an
fhua vo I nhau. ChI co ra duo ng mo I ho p be ho p ba n duo c, Ia m sao Io p
ho c duo c ha p da n hon duo ng ph 7 TI khng no I nhI u. Ca c ba c cha
me , ca c fha y c ha ng nga y fI p xu c vo I fre , n u chu y , d da ng nha n
fha y n I kh ha ng nga y cu a con em, va da nha n ra fa f cu ng co fha I
d va ca ch u ng xu fhich da ng.


Ta c du ng cu a s khen th ng tch c c

Trong cu c s ng fhuo ng nha f, khng if khI phu huynh du ng
dung khI fre Ia m vI c f f. Cha me khng bI f ra ng n u khng khen
fhuo ng vI c Ia m fich cu c cu a con, cha ng kha c na o khuy n khich
chu ng khng Ia m nu a.
!a y g u I! I chc! Ic ng rc :
Truo c day, fa I Ios AngeIes, khI cng vIn Ia ng NaI Nha f
|Japanese eer VIIIage) khaI fruong, ba c sI Ieon SmIfh, na h fam Iy
ho c Iuy n fhu da da y cho ma y con ga u nha p fu Nha f choI bo ng r .
KhI mo I d n, ma y con ga u co n frong fnh fra ng hoang da , fa f nhIn
Ia khng bI f choI bo ng r . Nhung ba c sI SmIfh da fa p cho chu ng bI f
choI bo ng r .
VI c hua n Iuy n xem chu ng ra f don gIa n. Ong d con ga u o m f
go c san va qua bo ng o go c d I Ia p. N u con ga u chI xoay quanh m f
ch fh khng co vI c g xa y ra. Nhung khI con ga u fI n v phia qua
bo ng, du m f chI chu f xiu fhI, ng se fhuo ng cho no m f mI ng fhIf.
a c sI SmIfh fuan fhu cha f che quy dInh na y, fa p cho ga u fI n da n
fu ng buo c d n ga n qua bo ng. M I Ia n fI n fhm m f chu f fh ng Ia I
fhuo ng cho chu ng. Sau do , ng Ia I fhuo ng khI ga u nha f bo ng, khI
ga u d n ga n r va ne m bo ng. Ta f nhIn Ia khng pha I nga y m f nga y
haI ma ga u Ia m duo c fa f ca ma pha I Ia m kIn fr frong m f fho I gIan
da I. a c bI f frong fho I gIan do , ng khng bao gIo du ng d n vu Iu c
vo I chu ng.
1hen Ihuc ng Iu ng Iuc c
Nha gIa o du c n I fI ng, fI n sI fam Iy ho c IIfzhugh odson,
chu ng kI n qua frnh na y, no I: Qua frnh Iuy n ga u don gIa n na y co
fh Ia m cho nhu ng nguo I Ia m cha me va nhu ng nha gIa o du c suy
nghI sau sa c. Chu ng fa fha y ba c sI Ieon SmIfh chI a p du ng m f
nguyn fa c duy nha f: fich cu c khen fhuo ng m f khI con ga u Ia m f f.
Chu ng fa fhu phan fich vI c Ia m cu a ba c sI SmIfh:
- Thu nha f, ng dInh ro mu c fIu mong mu n: d n nha f bo ng va
ne m bo ng va o r , khng Ia m ca I g kha c.
- Thu haI, ng cho ga u m f pha n fhuo ng |m f mI ng fhIf) m I
khI no Ia m du ng yu ca u. Khng bao gIo fhuo ng khng.
- Thu ba, pha n fhuo ng khng cu ng m f Iu c khI hoa n fha nh
nhI m vu |ne m bo ng va o r ) ma fu ng buo c. Chinh qua frnh fu ng
buo c na y da cho phe p ba c sI da n da f con ga u fu ch d n nha f bo ng
d n khI ne m bo ng va o r .
Nguyn fa c khen fhuo ng fich cu c Ia nha m da p Ia I m f vI c Ia m
fich cu c, khng bao gIo a p du ng cho m f vI c Ia m fIu cu c. M f vI c
Ia m fich cu c ma duo c khen fhuo ng fh co nhI u kha nang vI c do se
duo c fI p fu c. TI n sI IIfzhugh odson cho ra ng nguyn fa c do ra f
phu ho p frong vI c da y fre .
1hcng nn chI I! I Iru ng pha I
Chu ng fa ha y xem, khI ca c cha u vuI choI vo I ba n, cho ba n muo n
d choI, khng Ia he f n a o, nghe Io I cha me fh cha me Ia m g7 Cha
me se khen fhuo ng ha nh d ng fich cu c cu a chu ng chang7 Khng,
fhng fhuo ng cha me khng d y , ho cho vI c do Ia bnh fhuo ng. Cha
me khng bI f ra ng n u khng khen fhuo ng vI c Ia m fich cu c cu a con
ca I, cha ng kha c na o khuy n khich chu ng khng Ia m nu a. Nguo c Ia I,
khI con cha u Ia m vI c g khng f f, cha ng ha n nhu da nh ba n, Ia m d
canh, cho c em ga I, an ca p fI n, ng nguo c va khng nghe Io I, no I ca ch
kha c khI ca c cha u Ia m fra I vo I mong mu n cu a cha me , fh k f qua se
ra sao7 Cha me se n I gIa n va fm ca ch fru ng pha f. NghIa Ia khI
ngoan fh khng d y , nhung khI hu fh fru ng pha f. Ia m nhu va y ca c
cha u nga y ca ng fIu cu c. NhI u cha me da v fnh Ia m fra I y vo I dI u
mnh mong mu n.
VI c khen fhuo ng fich cu c ca n pha I duo c a p du ng d I vo I fre fu
khI mo I bI f dI cho d n fu I fhI u nIn, a p du ng ca ng so m ca ng f f.
Cha me pha I quan fam fhuo ng xuyn d n con ca I, m I khI fre co
ha nh d ng f f, pha I khen fhuo ng kIp fho I d khuy n khich cha u.
VI c khen fhuo ng khng nha f fhI f ba ng va f cha f. I vo I ca c cha u,
khng co pha n fhuo ng quy na o ba ng su fhuong yu au y m cu a cha
me , fnh fhuong do fh hI n frong su quan fam ha ng nga y d I vo I
vI c Ia m, vI c ho c cu a con. NhI u khI m f Io I khen du ng Iu c, kIp fho I
cu a cha me du Ia m cho cha u vuI Io ng, hon Ia m f pha n fhuo ng va f
cha f. Nhung cha me khng nn Ia m du ng Io I khen d Ia m con vuI
Io ng, Iau nga y se pha n fa c du ng. N u m I nga y, cha u Ia m fhm m f
vI c f f, va duo c khuy n khich kIp fho I va fhich da ng, fh vI c Ia m
khng f f nga y ca ng bo f dI, va con ca I chu ng fa se f f hon.


L n u a con i m u gia o

u con ba n fruo c nay va n o nha vo I me hay Ia gu I nha fre , vI c
cha u Ia n da u fIn dI ma u gIa o cu ng Ia m f fhu fha ch Io n d I vo I cha u
cu ng nhu d I vo I me . Ca n Ia m cho cha u ca ng an fam ca ng f f. N u
duo c chua n bI fInh fha n da y du , nga y d nfruo ng cha u se if Io Ia ng va
khng ca m fha y bI Ia c va o m f mI fruo ng xa Ia .
u ba n chua n bI da y du cho cha u fh na o fh nga y da u fIn d n
fruo ng cha u cu ng ba m Ia y me do I v . KhI d cha u o Ia I frong Io p,
nhu ng gIo f nuo c ma f Ian da I frn ma cha u se Ia m cho ba f cu ba me
na o cu ng kh fam va ca m fha y nhu mnh co I I vo I cha u. Cu ng nhu
fa f ca ca c ba me kha c, Iu c do ba n se cha y nhanh v nha , khng da m
nhn Ia I nu a.
Cu ng may Ia fho I ky na y khng ke o da I, m f haI fua n Ia cu ng,
n u ba n chIu Ia m fheo Io I khuyn sau day cu a fI n sI fam Iy ho c
Anne acus:
- u I sa ng hm do ba n nn chua n bI cho cha u da y so m d cha u
kho I bI d f ng f. a n du ng no ng ru f va khng nn h I fhu c cha u.
- cho cha u an sa ng m f ca ch bnh fInh; do n cho cha u nhu ng
mo n an cha u ua fhich.
- Ma c cho cha u qua n a o, gIa y don gIa n, pho ng khI pha I fhay
d I.
- va o qua n cha u m f khan mu soa, nho cho va o da y m f if
nuo c hoa, Ioa I nuo c hoa ba n hay du ng, d cha u ca m fha y ca I mu I
quen fhu c cu a me . Trong fu I kIa, ba n co fh d m f vIn ke o, cho
cha u an gIo ra choI.
- Trong ca I ca p mang fn cha u, ba n nn d sa n m f b qua n a o
d fhay |d pho ngsu c co fh xa y ra) va d fhm va o da y m f con
fhu nh I bng ma cha u co fh yn Io ng m ngu va o bu I frua. HaI ca I
na y d u pha I d fn cha u, cu ng nhu mo I va f ma cha u mang fheo d n
fruo ng.
- nh fInh gIa I fhich cho cha u m f ca ch ro ra ng Ia cha u se d n
day m I nga y nhu me pha I dI Ia m m I nga y, va m I bu I chI u ba n se
d n do n cha u v nha |frong ma y nga y da u ba n co fh do n cha u so m
hon m f chu f cho cha u quen da n).
- Chinh ba n pha I fo ra bnh fInh, bo I n u ba n fo ra Io Ia ng fh
cha u se fha y ngay va se so .
- Ha y fo ra khoan dung va fhng ca m: frong ma y nga y da u co
fh cha u se ke n an va kho ngu , hay cau co va cu ng co fh da I da m.
Nhung fa f ca se fro Ia I bnhfhuo ng sau m f fho I gIan nga n.
- Sau khI frao cha u cho c, ba n ha y fa m bI f cha u. I u do co
nghIa Ia ba n khng v I va ng dua cha u d n fruo ng r I cha y v ngay,
khng nn fhu a Iu c cha u nhn dI noI kha c ma bo dI, cu ng khng nn
fu bI f fheo kI u dI r I fro Ia I nhI u Ia n. To m Ia I, ba n ha y fa m bI f
m f ca ch bnh fhuo ng. a n co fh dIu da ng hn cha u, no I m f va I cau
vo I c gIa o, va y fay cho cha u r I ra v .
cho cha u vu a ho c vu a choI m f ca ch f f de p o fruo ng ma u
gIa o ba n nn chu y ba dI u sau day:
1. Cho cha u ngu da y du .
2.Cho cha u an sa ng da y du fruo c khI d n fruo ng |n u cha u
mu n co fh cho bu bnh).
3.a n pha I fhuo ng quan h vo I c gIa o, if nha f Ia m I fua n m f
Ia n. C cho ba n bI f cha u Ia m g frong Io p va ba n cho c bI f nhu ng
g co fh a nh huo ng d n vI c ho c cu a cha u |su c khoe cu a cha u, nhu ng
bu I dI choI da c bI f frong gIa dnh...). Cha u ra f nha y ca m fruo c Io ng
fIn ca y va quan h maf fhI f gIu a ba n va c gIa o.

Tre con mu n g ba me ?

Chu ng fa fhuo ng chI fa p frung d n nhu ng ha nh vI cu a con ca I
ma if khI d y d n ca ch cu xu cu a chinh mnh. Ta I sao ba n Ia I khng
fhu nhn ha nh vI cu a fre fheo quan dI m cu a chu ng7 Ha y kI m fra
nhu ng dI u fre mong mu n nha f o ba me chu ng va so sa ch vo I ba n
fhan mnh.
1.Tre con mu n ba me khng ca I nhau fruo c ma f chu ng. Tre
con co khuynh huo ng ba f chuo c nhu ng g ba me Ia m, ba f k ho no I g.
a n co fh ba f dng y kI n va chIa se nhu ng ca m xu c fra I nguo c cu a
mnh ma khng ca n fa n cng nguo I kha c hay khu khu bI n h cho
mnh khng7 KhI do , con ba n cu ng se ho c duo c ca ch xu Iy con gIa n du
va gIa I quy f xung d f fheo nhu ng ca ch fich cu c.
2. Tre con mu n ba me d I xu vo I mo I fha nh vIn frong gIa dnh
nhu nhau. I xu vo I ca c con nhu nhau khng co nghIa Ia d I xu
ngang ba ng vo I fa f ca . m I du a fre d u kha c nhau nhung m I du a fre
d u ca n fnh fhuong va su fhng hI u. Ha y xem xe f m I quan h cu a
ba n vo I fu ng du a con.
3. Tre con mu n ba me frung fhu c. M f ng b ba o con, "Ra no I
Ia ba khng co nha ," co fh khng nha n ra Ia anh fa dang Ia m guong
cho con mnh. a n co no I nhu ng g ba n mu n no I va dInh no I nhu ng
g ba n da no I7
4. Tre con mu n ba me khoan dung vo I nguo I kha c. KhI ba me
khoan dung vo I mo I nguo I, fre con ho c duo c ca ch kIn nha n vo I
nhu ng nguo I kha c chu ng. a n da Ia m guong cho fre v Io ng khoan
dung nhu fh na o7
5. Tre con mu n ba me fI p da I ba n be chu ng an ca n. Nu bo n
fre fu fa p o nha ba n, ba n se bI f con mnh dang o dau! Ha y fa o m f
ba u khng khi co I mo cho ba n be cu a con va fha u hI u chu ng.
6. Tre con mu n ba me bI f xay du ng fInh fha n d ng d I o fre .
KhI fre buo c sang fu I fhanh nIn, nhu ng ba c cha me na o bI f xay
du ng m f fInh fha n d ng d I o fre se co a nh huo ng Io n hon d I vo I
chu ng. a n co bI f ca ch nuI duo ng fInh fha n d ng d I frong gIa dnh
mnh7
7. Tre con mu n ba me fra Io I nhu ng cau ho I cu a chu ng. a n co
ca m fha y a y na y khI no I, "Me dang ba n Ia m. Iu c kha c no I chuy n
na y." R I ca I Iu c kha c do khng bao gIo d n. Ha y da nh fho I gIan ngay
nga y hm nay d fra Io I nhu ng cau ho I cu a fre va khI ba n khng bI f
Ia m sao d fra Io I fh ha y fhu a nha n dI u do va fm ca ch d fra Io I
sau.
8. Tre con mu n ba me pha f chu ng khI ca n, nhung khng pha I
Ia fruo c ma f nguo I kha c, da c bI f Ia ba n be cu a chu ng. I u da ng
nga c nhIn Ia fre con fha f su mu n co nhu ng gIo I ha n, nhung du ng
fuo ng chu ng fnh nguy n Ia m dI u do .
9. Tre con mu n ba me fa p frung va o nhu ng dI m f f fhay v
nhu ng dI m y u cu a chu ng. Ha y xem fre nhu m f fa m franh ghe p
chua hoa n fa f va fa p frung va o m f bu c franh se hoa n fhI n fha f de p
fhay v chI Ia nhu ng ma u ghe p bI fha f Ia c. II f k nhu ng dI m ma nh
cu a con ba n va cho n nhu ng fho I dI m fhich ho p d khuy n khich
chu ng
10. Tre con mu n ba me kIn dInh. Chu ng fa khng pha I Iu c
na o cu ng fruo c sau nhu m f nhung ha y c ga ng Ia m dI u do . Nhu ng
Iu c ba n ha nh d ng khng nha f qua n cu ng khng d n n I Ia m hu
ho ng con mnh. Nhung fre ca n pha I bI f ra ng fnh fhuong va nhu ng
gIo I ha n ma ba me da f ra cho chu ng Ia khng fhay d I.


Ta i sao tre em kho cho m n chi?

Iu c 1 fu I, fre da bI f mang fhu nh I bng d n cho ba n cu ng
choI. Va y ma gIo day fre du ng a n ngu fruo c fhu ng d choI cu a mnh
nhu so aI do Ia y dI. Ia m fh na o d fre cha p nha n cho ba n muo n d
choI cu a mnh7
!uc ! 18 Iha ng Iuc !: chua cc Rha ! n! n sc hu u
Cho d n 18 fha ng fu I, fre cho muo n d choI m f ca ch v fu.
Theo gIa I fhich cu a nha fam Iy ho c NIcoIe Iabre , o d fu I na y kha I
nI m so hu u Ia hoa n foa n xa Ia . Mo n d choI cu a fre Ia va f ma fre
mu n ngay Iu c do . VI c nhn fha y nguo I kha c man m mo n d choI
Ia m fre ba f da u fo mo . Chinh fu ch na y da ba f da u nhu ng xung d f
da u fIn: ca haI d u mu n mo n d choI cu ng m f Iu c va cha ng aI chIu
nhuo ng aI.
Va n d Ia khng aI mu n cho fhm m f phu f d co mo n d choI
mnh ua fhich frong fay. Ca I uo c mu n do fu c fho I va hoa n foa n
khng co chu f ma u sa c cu a su so hu u.
2-3 Iuc !: cha ne can Ih! p Ihna c?
Theo nguyn fa c, kha I nI m so hu u xua f hI n va o khoa ng 2
fu I. O d fu I na y, fre bI f phan bI f dau Ia mo n d khng pha I cu a
mnh. a n nang so hu u se pha f frI n frong nam In 3. Trong fho I ky
na y, cho muo n fha f su Ia chuy n dau xe Io ng. Nhu ng va f du ng ca
nhan fhu c v fh gIo I cu a fre , khI Ia y no dI, fu c Ia ba n da ca f du f
m f pha n cu a fre .
Iu c xa y ra xung d f gIu a fre dang do I va du a kIa khng mu n
cho muo n, su can fhI p cu a nguo I Io n Ia ra f co ich nha m fhI f Ia p ho p
d ng, fu c a n dInh fho I ha n muo n, va su frao d I |con cho ba n muo n
xe, ba n se cho con muo n fra I banh). Nhu va y, fu ng du a fre se fu da f
mnh va o vI fri cu a ba n va su fhng ca m se d da ng hon.
Cu ng co fruo ng ho p du a fre kIn quy f fu ch I cho muo n m f
va f na o do v Iy do hoa n foa n co fh hI u duo c. ChI c a o Ien ma me
da dan chI da nh cho mnh, con fhu nh I bng ma ng da fa ng... Ia
nhu ng va f v cu ng quy gIa . Tu fhan no da fh hI n su c ma nh fnh
yu cu a nguo I Io n da nh cho fre . V va y, dau fh na o cha p nha n cho
ke kha c gIa nh Ia y, du chI Ia frong ch c Ia f.
4-5 Iuc !: su quan Irc ng Ircng !c ! hu a
Iu c In 4, fre se khng ca n co fa f ca ca c mo n d frong fa m fay
cu a mnh. Ngoa I ra, fre da n quen vo I sInh hoa f xa h I, fhich choI vo I
ba n fhay v ng I m f mnh vo I d choI. TI cho ba n muo n, ba n cho
fI muo n, hnh fhu c frao d I fha f su hnh fha nh. Nhung o fu I In 4-
5, ma fre khng mu n cho muo n ro ra ng co va n d na o do . Co fh ba n
da bu c fre cho muo n khI co n qua nho , r I da n da n fro nn dI u ng vo I
chuy n cho muo n. u fha I d na y chI Ia fa m fho I nhung ba n pha I
fhu c su ca nh gIa c.
Tre In 5 fu I ma cu khang khang fu ch I cho muo n Ia fh hI n
m f n I Io, co fh Ia khng fIn va o nguo I kha c. Truo ng ho p na y xa y
ra khI ca c ba c phu huynh khng gIu Io I hu a. Cha ng ha n nhu ba n no I
vo I con: uo c r I, ba me se mua cho con mo n d na y Iu c dI da o v ,
nhung r I Ia I khng fhu c hI n Io I hu a. Nhu va y, fre ma f fIn fuo ng
va o Io I hu a cu a nguo I kha c fh se khng fIn aI ca . Sau na y Io n In,
fre co nguy co fro fha nh nguo I hay nghI ngo .


Nh ng ca ch no i sinh chuy n

Cu ng Ia m f Io I no I, nhung ca ch no I na y hay ca ch no I kIa Ia I co
fa c du ng ra f kha c nhau, dI khI ra f d I nghIch. V fh , khI no I vo I con
ca I, b me pha I Iu a Io I.
Me go I :IIn! Ia I day me ba o! Nhanh In! Con ca ng nga y ca ng
bu a ba I. u ng con nhu ca I chu ng heo. N u con cu vu f qua n a o nhu
fh fh me khng mua qua n a o nu a dau. Ta I sao con khng s ng
ngan na p m f chu f7 Ta I sao khng bao gIo con sa p x p qua n a o va y7
IIn no I fra : Ta I sao me khng ma ng con Iy . u ng no cu ng
I n x n va y7 Co n me , me co ngan na p g dau7
Chu ng fa ha y cu ng nha fam Iy ho c Nancy SamaIIn phan fich
cu c no I chuy n frn cu a me con IIn. Nhu ng fI ng con |fha m chi
ma y) va n u, fa I sao frong cau chuy n frn Ia nhu ng fI ng no I
fhuo ng hay sInh chuy n ca I nhau. Thay v fhu a nha n bu ng no bu a
ba I va du ng In do n de p fh IIn pha n u ng. No fm ca ch f ca o em no
va pha n d I me no . Ta I sao7
Cau Con ca ng nga y ca ng bu a ba I Ia m cho IIn pha n u ng ngay
Ia p fu c. Nhu ng cau no I ba f da u ba ng fI ng con fhuo ng gay pha n
u ng fhu dIch v no chIa fha ng va o nguo I, chu khng va o va n d |Con
Iu c na o cu ng... Con khng bao gIo... T f hon Ia nn... Con fha f Ia ...).
N u fI ng con nhe nha ng duo c fhay ba ng fI ng ma y s sa ng fh
pha n u ng co fh co n na ng hon.
TI ng n u fhuo ng ke m fheo m f de do a: N u con cu vu f nhu
fh nu a fh me se khng mua qua n a c nu a uu. Jc I !c ! ue uc a nhu
Ih ch ng cc Ia c uu ng g \c ! 1!n. Je cc y uInh fha f su khng mua
qua n a o nu a khng7 IIn bI f Ia khng bao gIo . o Ia m f Io I v
nghIa ma ca c ba me fhuo ng mang ra do a con. Io I de do a bao gIo cu ng
Ia fI ng no I cu a nguo I ma nh d I vo I nguo I y u hon. Nguo I y u hon se
coI do Ia m f fha ch fhu c va chI co y mun pha n u ng. Va IIn da fra
du a: Co n me , me co ngan na p g dau7.
TI ng fa I sao fhuo ng kho I da u cho m f Io I f ca o: Ta I sao con
khng s ng ngan na p m f chu f7 Ta I sac Rhcng Iac g!c ccn chIu s p
p qu n a c?. !c !a !ca ! Icca c chung chung hay gay pha n u ng fu v
va fha ch fhu c v no I nhu ng ha nh d ng xa u fruo c day cu a IIn, Ia m
nhu cha u chua bao gIo x p qua n a o, du chI Ia m f Ia n.
Va y ba me cu a IIn nn Ia m fh na o7 Thay v no I nhu ng cau
sInh chuy n nhu frn, ba co fh no I:IIn, qua n a o fh pha I freo
In. Qua n a o d duo I da f se nhan nhu m va pha I u I Ia I.
KhI ba n mu n cho cha u Ia m dI u g, ba n khng nn du ng chu
n u nhu mu n de doa ma ba n nn du ng chu khI ma khng pha I
de doa :KhI con ma c qua n a o xong fh me con fa se dI cho ....
Hoa c ba n co fh no I chu ng na o, cu ng co fa c du ng fuong fu :
Chu ng na o Ia m xong ba I fh con co Ih en I!\!. Chc uu ca c cha u
chua cc Rha ! n! n u y uu \ Ihc ! g!an, chu ng cu ng co fh hI u nhu ng
cau no I fuong fu nhu va y. Thay v fa o ra m f fnh hu ng ma nh an
hI p y u, fh fa se choI fro frao d I: KhI con Ia m xong vI c A, fh
me se Ia m vI c , va fhay v co m f su so sa nh Iu c Iuo ng, o day chI
co m f c ga ng chung.


Nh ng a tre siu vi t

Nhu ng du a fre bI e p ho c fa p qua mu c khng pha I v nhu ca u
cu a du a fre ma chinh Ia do yu ca u cu a cha me . Tnh fra ng na y
khng chI co o nuo c fa ma co n co ca o nhI u nuo c frn fh gIo I.
Su c e p Iu cha ne
a c sI enjamIn Spock d ng fho I Ia nha gIa o du c n I fI ng o My
k : TI nho fruo ng ho p m f ba me va I nam fruo c day da fhan phI n
vo I fI du a con ga I 11 fu I cu a ba nga y ca ng cang fha ng v fha n kInh
va hay kho c bo I nhu ng chuy n khng dau. Ho I ra mo I bI f ba da
dang ky cho con ga I cu a ba ho c cuo I ngu a nga y fhu haI, ho c fruo f
bang nga y fhu ba, ho c khIu vu nga y fhu fu, ho c am nha c nga y fhu
nam, ho c mu a baI nga y fhu sa u, va nga y fhu ba y ho c da nh gIa ca c
bu I nha c kIch. Ngoa I ra dI u quan fro ng Ia nha fruo ng cu a cha u do I
ho I frnh d f kI n fhu c ra f cao va ca c gIa o vIn cho ba I fa p ra f nhI u.
KhI fI go I y cho ba me do ra ng su qua fa I frong ho c fa p Ia nguyn
nhan cu a su cang fha ng fha n kInh cu a con ga I ba fh ba v I ku In:
Nhung do Ia nhu ng mn ho c quan fro ng khng fh fhI u duo c..
a me no I frn khng pha I Ia ca bI f. Ca I kI u suy nghI na y
nguo I fa fhuo ng fha y frong ca c gIa dnh Ia y su fha nh da f frong xa
h I Ia m mu c dich f I fhuo ng frong cu c do I. Nguo I na o fhuo ng yu
ca u pha I co dIa vI va fhu nha p cao frong xa h I, fh nguo I do fhuo ng
co yu ca u cao nhu va y d I vo I con ca I mnh. u ng Ia n u chu ng fa
khng so m quan fam d n nhu ca u frI fhu c va fnh ca m cu a ca c cha u
fh se a nh huo ng d n vI c ho c fa p cu a ca c cha u sau na y. Nhung dI u
do khng co nghIa Ia vI c fhu c da y ho c fa p qua mu c Ia co Io I cho fre .
Thu c f , m f su fhu c da y nhu fh ra f co ha I cho fre v ma f Iau da I.
Nhu ng du a fre chIu su c e p na ng n nhu va y, khI fruo ng fha nh
bao gIo cu ng chI nghI d n vI c gIa nh Ia y vI fri ha ng da u frong xa h I,
d n mu c khng fm duo c fhu vuI na o kha c ngoa I ca I fh gIo I ca nh
franh nho he p. KInh nghI m cho fha y du cha me co fhu c da y ca c
cha u gIa nh duo c ca I fuy f ha o frong IInh vu c na y hay IInh vu c kha c
fh su pha f frI n cu a cha u se me o mo , ma f can d I, ra f co fh cha u se
c d c, kh khan, ich ky va nhI u fhu kha c nu a.
Co m f cng frnh nghIn cu u v fu I fre cu a nhu ng nhan fa I,
nhu ng nguo I co fha nh fich sa ng fa o da c bI f frong mo I IInh vu c, cho
fha y ho co m f ma u s chung, do Ia h I nho ho d u co m f dam m
na o do , m f fro fIu khI n hay m f du a n na o do |khng nha f fhI f Ia
co IIn quan d n ngh nghI p cu a ho sau na y) va cu kIn fr pha n
da u fheo huo ng do .
XIn Ia y m f fhi du : ng CharIes arvIn, nguo I cha cu a fhuy f
fI n ho a. H I nho , ng ho c ra f d f, cha ng va ca c fha y gIa o d u cho
ra ng ng hoI ng c. Ong khng fhich ho c, chI fhich dI choI ngoa I d ng.
Cha ng ba f ho c nga nh y nhung chI duo c va I fha ng. KhI chuy n ng
sang ho c fruo ng H CambrIdge, ng Ia I ho c m f gIa o su n I fI ng v
IIch su fu nhIn. Tu do ng dI fheo khuynh huo ng cu a ng, fro fha nh
m f nha ba c ho c, fa c gIa cu a Ngu n g c ca c Ioa I n I fI ng.
1c ! !ca n In Ih n \ hc c qua nu c
M f ba me da n du a con dang ho c ca p haI cu a mnh d n khoa
nhI TT su c khoe fam fha n TP do sau m f do f fhI ke o da I m f fua n,
con ba b ng fro nn khng bu n an u ng, chI fhich na m da I. Sau m f
do f fra c nghI m fam Iy , ca c ba c sI cho bI f con ba bI r I Ioa n fam
fha n do ho c qua su c. Nghe fheo Io I ba c sI, ba da nh cha p nha n cho con
mnh ra kho I Io p chuyn.
Ha u h f ca c em ho c sInh bI r I Ioa n fam fha n d u do pha I fra
gIa nhu ng ky vo ng qua mu c cu a phu huynh d I vo I con em mnh. a c
sI Pha m Van Tru , fruo ng khoa kha m nhI TT su c khoe fam fha n TP,
phan fich: Kha nang fri fu cu a ca c em co fh chIa fha nh da ng cao,
frung bnh va ke m. Ty I nhu ng em xua f sa c khng cao. Th nhung
nhI u phu huynh khng na m duo c kha nang cu a con mnh, cu Io
fruo ng f f, fha y gIo I, r I ba f con ho c qua nhI u, cu nha f fhI f pha I
ba f con fhI da u H cho ba ng duo c.
a co nhu ng fruo ng ho p ca c em bI r I Ioa n fam fha n v ha ng
nga y pha I fhu c da y fu Iu c 5 gIo sa ng va ho c d n f I mIf mo I v . Co
em, v n bI d ng kInh, da In con co gIa f frong nhu ng nga y ho c ha nh
cang fha ng. Y u f quy f dInh frong dI u frI b nh fam fha n do fre
ho c qua fa I Ia vI c fhay d I quan nI m cu ng nha c cu a phu huynh v
vI c hoa ch dInh fuong IaI cho con. M f ba me sau khI nghe ba c sI
phan fich b nh fra ng cu a con mnh, da che p mI ng fho da I :Va y fh
fI se khng ky vo ng qua nhI u o cha u nu a.. Su c e p khng chI o phia
gIa dnh ma co n o phia nha fruo ng. NhI u fruo ng cha y fheo fha nh
fich, da bu c ho c sInh pha I ho c qua su c.
Ca c bI u hI n r I Ioa n fam fha n fhuo ng fha y o fre em ho c qua
fa I Ia :
- au da u, ma f ngu
- ThI khng da u khng fo ra bu n phI n.
- CIa fang nhu ng ha nh vI saI Ia c: qua u quo , d I xu khng f f d I
vo I nhu ng nguo I xung quanh va d va f so hu u |sa ch vo , d choI...).
- Hay qun.
- Hay Iang xang.
Thng fhuo ng, ca c em ca p III ra f nga I d n kha m chu a fa I TT
su c khoe fam fha n do so ba n be bI f duo c va fru cho c. Chu a frI b nh
r I Ioa n fam fha n do ho c qua mu c khng qua kho khan, chI ca n sa p
x p cho fre nghI ngoI va I fua n Ia h I phu c. Th nhung, sau do phu
huynh ca n fhay d I n n p sInh hoa f, ho c fa p cu a ca c em v rI Ioa n
fam fha n n u fa I pha f se gay ra ha u qua Iau da I, kho frI.


Gia o du c con tre thng qua vi c la m va tro chi

Ca n day nguo I fa da nha n fha y duo c fa m quan fro ng cu a fro
choI d I vo I fre nho . Tuy nhIn bn ca nh do , nhI u gIa dnh duo ng
nhu va n chua bI f ra ng, co ra f nhI u nhu ng cng vI c co y nghIa cu ng
go p pha n gIu p fre pha f frI n.
Con fre fhu c su duo c pha f frI n khI chu ng fa cho phe p chu ng
fham gIa va o fh gIo I cu a nhu ng cng vI c xung quanh chu ng. S ng
frong ba u khng khi gIa dnh hoa c s ng gIu a nhu ng nguo I Io n, fre
Iun ham fhich duo c Ia m vI c. Chu ng mu n duo c gIu p do nguo I
Io n; va hoa f d ng na y co fh fro fha nh m f pha n kha quan fro ng
frong qua frnh ho c ho I ban da u cu a fre .
N u ba n ngan ca n con fre fham gIa va o nhu ng hoa f d ng, don
gIa n chI v do Ia nhu ng cng vI c chu khng pha I Ia fro choI fh
dI u do cu ng d ng nghIa vo I vI c ba n dang ha n ch nhu ng co h I
pha f frI n cu a fre .
Tra I Ia I khI ba n mo I go I con fre fham gIa va o cng vI c va ca fro
choI nu a, fh fu c Ia ba n da fa o cho con fre nhI u con duo ng d chu ng
ho c ho I va fruo ng fha nh hon In. KhI do , fre se ca m nha n duo c m f
cu c s ng nhI u y nghIa hon, va fre se ca m fha y mnh fhu c su Ia m f
fha nh vIn frong gIa dnh.
Vo I su quan fam fhich ho p cu a nguo I Io n, co ra f nhI u vI c
ha ng nga y ma gIa dnh co fh gIao cho fre nho , d gIu p chu ng co fh
ba f da u ho c v fInh fha n fra ch nhI m, finh fich cu c d c Ia p va kha
nang fu cham so c ba n fhan. uo I day Ia m f s vi du :
- Chua n bI va na u an: Ngay ca khI fre co n qua nho d co fh
phu gIu p ba n su a soa n bu a frua hoa c bu a f I, fh chu ng va n co fhe
phu gIu p ba n ba ng ca ch chua n bI d fra ng mI ng cha ng ha n. KhI ba n
dua fre dI cho , ba n se gIu p fre hI u bI f nhI u hon v ngu n cung ca p
fhu c pha m, va ba ng ca ch na o d mua fhu c pha m.
- Cha y vI c va f: cho fre Ia m nhu ng vI c nho nha f, ba n se go p
pha n cu ng c Io ng fu fIn cu a fre . KhI ba n ca n m f dI u g do nhu go I
m f nguo I frong nha , hoa c mu n Ia y khan Iau, ba n ha y nho m f
frong s ca c con cu a ba n Ia m dI u do .
- Cham so c em nho : Ngay ca nhu ng nhI m vu don gIa n |nhu do c
fruy n hoa c ha f cho em nho nghe) cu ng gIu p fre nha n ra fra ch nhI m
cu a mnh va fa m Io ng chIa se vo I ca c em nho .
- o n de p nha cu a: Tre co fh fu do n ba n va fu phu c vu fhu c an
cho mnh. N u ba n dang Iau nha ba n cu ng co fh khuy n khich fre
da y va I Ia n cay Iau nha .
- Cham so c va f nuI frong nha : Va f nuI frong nha ca n nuo c,
fhu c an va noI o sa ch se . Tre co fh ho c duo c nhI u ba I ho c quy gIa fu
cng vI c cham so c ca c con va f nuI frong nha .
- Ia m vuo n: VI c cham so c cay c I gIu p fre nha n ra fhIn nhIn
ky dI u. N u gIa dnh khng co m f khoa ng vuo n quanh nha , ba n
cu ng nn co nhu ng cha u cay bn cu a s cha ng ha n, d fa o nn nhI u
co h I hon cho fre kha m pha .
KhI fI n ha nh nhu ng hoa f d ng frn, ba n nn chu y m f va I
dI m quan fro ng sau:
- ChI nho nhu ng cng vI c ma con ca I ba n Ia m duo c; va ba n
cu ng ca n da m ba o sao cho nhu ng cng vI c do Ia an foa n d I vo I fre .
- Ngay ca d I vo I fre nho cu ng phan bI f duo c dau Ia cng vI c
fha f, dau Ia cng vI c gIa .
- Ha y nho ra ng: fha f ra nhI u vI c va f co su fro gIu p cu a fre co
fh Ia m ba n ma f nhI u fho I gIan. Th nhung ba n ca n kIn nha n va
pha I f n fho I gIan m f chu f d gIu p fre hI u duo c nhu ng Io I ich fhI f
fhu c fu vI c phu gIu p cng vI c frong gIa dnh.
a ng ca ch k f ho p nhu ng mong do I cu a ba n vo I nhu ng kha
nang cu a fre , co su khuy n khich va u ng h nhu ng c ga ng cu a fre ,
va da nh nhI u fho I gIan huo ng da n fre ca ch fhu c hI n cng vI c, ba n
co fh fa o cho con fre fha f nhI u co h I d chu ng khng ngu ng ho c
ho I va fruo ng fha nh hon qua cng vI c.


con ba n co tr nh t t khi ho c ba i

Hm nay con ba n da ho c ba I ra f ky , ho c dI ho c Ia I nhI u Ia n
nhung nga y maI khI In Io p va n duo c dI m ke m va c gIa o ph va o vo
"em chua fhu c ba I".
a nhI u Ia n nhu fh va ma c du ra f c ga ng va chIu kho ho c
ma con ba n va n khng co fI n b hon. Nhu ng Iu c nhu fh ba n khng
nn fo ra qua Io Ia ng ma pha I gIu p con ba n co fri nho f f hon.
Truo c fIn con ba n ca n pha I co m f go c ho c fa p yn fInh, f f
nha f Ia o frong pho ng rIng. KhI do con ba n co fh fa p frung suy
nghI va o ba I ho c hon va khng bI phan fa n fu fuo ng bo I nhu ng y u f
kha ch quan bn ngoa I va ba n nn:
- 1uc ng \a c nu c u!ch rc ra ng:
Trong fri o c cu a fre Iun Iun f n fa I 2 ngan fri nho rIng bI f:
m f ngan Ia fri nho fu c fho I, Ia noI ma fa f ca ca c fhng fIn duo c fhu
fha p va chI duo c gIu Ia I frong vo ng 5 phu f sau do bI qun ngay. Ngan
co n Ia I Ia ngan fri nho Iau da I, Ia noI ma ca c fhng fIn duo c fhu fha p
va gIu Ia I Iau hon fha m chi fheo be su f cu c do I.
M f fhng fIn duo c gIu Ia I frong khoa ng fho I gIan da I n u nhu
fre bI f ra ng se ca n pha I su du ng d n va fre bI f vI c fich Iuy ca c
kI n fhu c nga y hm nay se ra f co ich cho cu c s ng frong fuong IaI.
Vi du nhu khI ho c ba ng nhan chIa, ba n nn fhuo ng xuyn no I vo I be :
N u con fhu c h f ca c quy fa c c ng, fru nhan chIa se gIu p con fu finh
foa n fI n khI mu n mua m f ca I g do . Hay khI ho c fI ng Anh, ba n
no I vo I con ba n: co fh fham gIa va o fro choI na o do , dI u quan
fro ng Ia con pha I hI u duo c quy fa c cu a fro choI do duo c vI f ba ng
fI ng Anh.
I khI ba I ho c khng co fa c du ng fru c fI p nhu mn IIch su , d
con ba n co fh nho Iau va khng bI ma f phuong huo ng, ba n nn pha n
doa n ca c cau ho I ma c gIa o se dua ra nga y hm sau. KhI fre bI f
duo c ca n pha I fra Io I nhu ng g cho nga y hm sau fh mo I fhng fIn
ca n fhI f se duo c gIu Ia I frong fri nho co IogIc hon, II n ma ch hon va
Iau da I hon.
- !a y Ire hc c I ng phucng pha p sc sa nh:
Tri nho hoa f d ng fruo c fIn Ia fhu fha p fhng fIn sau do ga n
k f ca c fhng fIn Ia I vo I nhau. Mu n gIu Ia I fhng fIn m f ca ch f f
hon, co hI u qua hon va frong fho I gIan da I hon fh dI u quan fro ng
Ia fri nho cu a fre pha I bI f ga n k f II n ma ch, IogIc ca c fhng fIn Ia I
vo I nhau va fre bI f so sa nh gIu a ca I cu vo I ca I mo I. Ca c fhng fIn
mo I nha n duo c pha I duo c da f va o m I quan h vo I ca c fhng fIn cu .
Ca c fhng fIn mo I co fh b sung, Ioa I bo hay phu dInh, kha ng dInh
Ia I ca c fhng fIn cu .
gIu p fre nho Iau, ba n nn fhuo ng xuyn Ia m phe p so sa nh
gIu a ca I mo I ma fre ca n pha I nho vo I ca I ma fre da bI f.
- !a y Ire hc c I ng phucng pha p nh c !a !:
KInh nghI m cho fha y ra ng: nguo I fa se nhanh cho ng qun 50%
ca c fhng fIn fhu nha n duo c chI frong nu a gIo da u, 80% fhng fIn co n
Ia I bI qun da n fu nga y na y sang nga y kha c. Nhung ca c fhng fIn
na y duo c gIu Ia I Iau hon n u nhu duo c nha c dI nha c Ia I nhI u Ia n fu
nga y na y sang nga y kha c.
KhI con ba n pha I ho c fhu c ba ng nhan chIa, ba n nn yu ca u
nha c Ia I sau khI fre da ho c fhu c khoa ng 10 phu f sau do , fI p do Ia
Iu c fruo c khI dI ngu va va o bu I sa ng fruo c khI con ba n d n fruo ng.
a n nha c nho vo I fre ra ng ba n cu ng se kI m fra Ia I ba ng nhan chIa
na y va o nga y hm sau hoa c sau 2 nga y va fruo c khI con ba n co ba I
kI m fra mn foa n.
a n cu ng co fh da y con ba n ba ng ca ch m I khI ho c m f ba I mo I
ba n nn ho I Ia I con ba n nhu ng kI n fhu c co IIn quan d n ba I ho c fu
hm fruo c.
Tm ca c fu co fh dI ngay va o fri nho : o Ia ca c fu gay a n fuo ng
ma nh cho fre . Chu ng khng duo c ghI va o frong vo ho c nhung Ia n sau
m I khI nha c d n ba I do chu ng Ia p fu c se nho ngay d n ca c fu do va
IIn fuo ng Ia I duo c ba I ho c.


Gia i ma nh ng gi c m cu a tre

Tre khng chI co nhu ng gIa c mo ngo f nga o fha n fIn, dI Iu c fre
cu ng ga p nhu ng con a c m ng khI n fInh fha n hoa ng h f cu c d . Cho
nn cha me ca n quan fam d n nhu ng gIa c mo cu a fre d hI u nhu ng
suy nghI, uo c mo co n a n kin frong fI m fhu c.
gIa I da p nguyn nhan gay ra nhu ng con a c m ng a y, fruo c
h f, ca c ba c cha me ca n hI u ro vaI fro cu a nhu ng gIa c mo. KhI fre
chua du kha nang d ba y fo , gIa c mo nhu nhu ng fhng dI p go I d n
cha me m f ca ch v fhu c. N u bI f k f ho p ca c su kI n va Iy gIa I
du ng, cha me co fh hI u duo c nhu ng nhu ca u, nhu ng suy nghI cu a
fre . Ca c nha nghIn cu u cho fha y: fuy va o d fu I, fre co nhu ng gIa c
mo kha c nhau fh hI n su pha f frI n v ma f fam sInh Iy frong fu ng
gIaI doa n nha f dInh.
Tre so sInh d n m f fu I
1! n Iuc ng g! c nc: KhI con ba n mo I 2 fha ng fu I, cho du co
na m mo, be cu ng khng fh k Ia I khI fhu c da y :Me oI, con mo
fha y.... Cho nn, n u be co n qua nho , cha me Ia m fh na o d hI u
nhu ng nhu ca u fh hI n qua gIa c mo cu a be 7 Ca c nghIn cu u cho
fha y con nguo I da ba f da u bI f mo fu khI co n na m frong bu ng me va
se f n fa I frong gIa c ngu va se ke o da I su f do I. Trn fhu c f , fre sInh
fhI u fha ng se dao d ng con nguoI d n 80% frong fho I gIan ngu so
vo I 50% o fre sInh du fha ng. Ca ng Io n, su dao d ng con nguoI ca ng
gIa m va n dInh hon fu 20-25% o nguo I fruo ng fha nh. I vo I fre
duo I m f fu I, mu c d dao d ng con nguoI co fh bI u I ca m xu c fhay
cho Io I no I- o Ia nguyn nhan fa o nn gIa c mo.
Y nghIa g! c nc: KhI fre co n a m ngu a mo, nghIa Ia be dang fu
fa p ho p nhu ng fhng fIn v fh gIo I xung quanh. Hon fh nu a,
nhu ng gIa c mo cu a be co y nghIa nhu qua frnh kI m fra ky nangma
na o b non no f vu a mo I fhu nha n duo c. N u chu y , ca c ba me se nha n
fha y va o khoa ng fua n fhu sa u sau khI ra do I, be co bI u hI n nhu
mIm cuo I frong gIa c ngu . Va sau do if Iau, be ba f da u bI f cuo I vo I me
khI fhu c da y. K f qua na y m f pha n nho va o nhu ng dI u be ho c duo c
fu nhu ng gIa c mo.
C!u p Ie ngu ngcn: N u be gIa f mnh fInh da y ma khng co da u
hI u dI fIu, dI fI u |fa Io f kh ra o, khng b n ch n, bu f f), me nn
bI f fhu pha m khI n fre gIa f mnh chinh Ia gIa c mo. Ha y gIu p be ngu
Ia I ba ng nhu ng Io I ru dIu da ng hay nhu ng Io I fra n an d da nh hoa c
cho be m con fhu nh I bng be fhich, hn In ma hoa c xoa nhe kha p
nguo I be cho d n khI be bnh fInh fro Ia I va ngu fI p.
Tre fu 1-2 fu I:
1! n Iuc ng g! c nc: Co y kI n cho ra ng gIa c mo hnh fha nh fu
su fuo ng fuo ng va fh hI n kha nang nha n fhu c cu a fre . Trong gIaI
doa n fre ba f da u fa p no I, dI khI fre k v nhu ng hnh a nh don gIa n
ma fre fha y frong mo. Thng fhuo ng do Ia hnh a nh nhu ng con fhu
d choI.
Y nghIa g! c nc: V sao fre o d fu I na y fhuo ng mo fha y fhu
va f7 KhI cha p chu ng bI f dI, fre ra f hI u d ng va nhanh fI p fhu. Tuy
nhIn frong gIaI doa n na y fre fhuo ng mo fha y nh74ng con fhu Io n va
du fo n. Thng fhuo ng, vI c mo fha y a c fhu nghIa Ia fre nhn fha y va
dang fo mo v nhu ng con va f xung quanh, nhung chua co co h I fm
hI u nn fri o c fu fm ca ch gIa I fhich ba ng vI c fuo ng fuo ng frong
mo. Ngoa I ra, nhu ng con a c m ng cu a fre nhu m f ha nh d ng v fhu c
pha n d I vI c b me ba f da u fa p fre ngu m f mnh.
C!u p Ire ngu ngcn: Trong fho I gIan fa p cho fre ngu m f mnh
d re n Iuy n finh fu Ia p, khng nn bo ma c fre . Nn Ia m fre vu ng da
ba ng ca ch cho fre bI f cha me Iun bn ca nh ba o v va sa n sa ng xua
du I mo I ng ke hay qua I va f mu n nha f fre . Nhu ng gIa c mo co
fh Ia m fre hoa ng so nhung khng nguy ha I nhI u. u ng qua Io Ia ng
khI fre va n co n hay ga p a c m ng. Theo fho I gIan fre se quen da n va
fnh fra ng a c m ng se gIa m bo f.
Tre fu 3-5 fu I:
1! n Iuc ng g! c nc: n gIaI doa n na y, fri fuo ng fuo ng cu a fre
da pha f frI n da ng k . Tre Iun nghI ra ng nhu ng gIa c mo se fro
fha nh su fha f. K f qua nghIn cu u cho fha y, o d fu I na y, fa n s cu a
a c m ng da f o dI m cao nha f. Nhung fre mo fha y nhu ng g7 Hnh
a nh nhu ng con a c m ng fhuo ng Ia nhu ng con qua I va f kInh dI, nhu ng
mu phu fhu y...
Y nghIa g! c nc: Tre mu n c ga ng hI u bI f fh gIo I xung
quanh va nhu ng suy nghI v mo I nguo I frong gIa dnh fhuo ng duo c
fa I hI n Ia I fha nh nhu ng cau chuy n fuo ng fuo ng frong gIa c mo.
Tha m chi, fre co fh du a va o gIa c mo ma doan cha c mo I vI c. KhI fre
gIa n d I va Io Ia ng, nhu ng hnh a nh qua I va f gh ro n fhuo ng xua f
hI n frong gIa c mo. TI m fhu c ma ch ba o fre fuo ng fuo ng nhu ng gIa c
mo na y d gIa I fo a n I Io Ia ng hoa c Ia ca ch nha c nho cha me chu y
hon. Trong fruo ng ho p na y, n u cha me va n qua nghIm kha c va fu
ch I mo I yu ca u cu a fre se khI n nhI u gIa c mo xa u se ca ng d n a m
a nh fre . Ma c du nhu ng gIa c mo do ng vaI fro gIa I fo a u c ch , nhung
vI c ke o da I n I hoa ng so va nhu ng con a c m ng co fh fa c d ng xa u
d n fam Iy va su c khoe cu a fre .
C!u p Ire ngu ngcn: gIu p fre khng co n ga p a c m ng, cha me
nn d ng vIn va fham do ba ng nhu ng cau ho I gIa I fo a. N u fre
hoa ng so k chuy n na m mo bI a c fhu du I, cha me khng nn ga f
ngang va nghI Ia chuy n va f. Cha me nn Ia ng nghe va fhng ca m va
cu ng chIa se nhu ng kInh nghI m. n ca nh do , cha me cu ng pha I gIa I
fhich cho fre nhu ng gIa c m ng khng pha I Ia su fha f va co fh ho c
ca ch ch ngu chu ng. Trn fhu c f , cha me hoa n foa n co fh huo ng
da n fre nhu ng phuong pha p ch ngu ca c gIa c mo hI u qua . Cha ng
ha n, n u fre na m mo fha y co p v , ha y da y fre ca ch ngu ng gIa c mo,
nhu cho con co p bI n ma f ngay khI no nha y d n. a f cu du a fre na o
du co n ra f nho cu ng d u co fh ho c ca ch fu dI u khI n nhu ng gIa c
mo. Na o b cu a con nguo I cho kha nang ky dI u do .
Tre fu 6-12 fu I:
1! n Iuc ng g! c nc: Trong d fu I na y, fre da nha n fhu c kha
f f ca c va n d IIn quan d n ca c m I quan h va nhu ng gIa c mo cu a
fe cu ng pha n a nh dI u do . Tu 6 fu I fro dI, nhu ng gIa c mo ba f da u
xua f hI n n dInh hon. Tre mo nhu ng hI n fuo ng co IIn quan d n
nhau fha nh nhu ng cau chuy n da I, co n I dung cu fh . Nhu ng gIa c
mo dI n ra fha nh fu ng do f, m I do f ke o da I khoa ng 20 phu f frong
su f gIa c ngu .
Y nghIa g! c nc: KhI ga p chuy n vuI hay bu n, fre d u co fh
na m mo. N u fre ca m fha y a p Iu c nhu khng duo c quan fam , fhuo ng
bI ch fra ch, Ia ma ng hay bI d I xu ba f cng, fre se ga p nhI u a c
m ng. Nhu ng hnh a nh frong gIa c mo cu a fre fhuo ng Ia ca nh bI san
du I, fa n cng hoa c bI bo roI. Tre mu n qua gIa c mo, go I d n cha me
fhng dI p :Co pha I mo I nguo I khng fhuong con7
C!u p Ire ngu ngcn: KhI fre ga p a c m ng, nn an u I, khuy n
khich fre k Ia I d fm ca ch gIu p fre vuo f qua. n ca nh do , cha me
nn IIn h d n nhu ng su kI n xa y ra vo I fre va o ban nga y d fm
ngu n g c du ng cu a con a c m ng. KhI bI f nguyn nhan, cha me pha I
phan fich cho fre hI u nhu ng gIa c mo khng fh bI n fha nh su fha f
va huo ng da n ca ch gIa I quy f gu f ma c na y. N u fre yn Io ng va fhng
su f cha ng ma y ch c nhu ng con a c m ng se Iu I xa. Tuy nhIn, n u c
ga ng h f su c ma ma nhu ng con a c m ng va n co n a m a nh daI da ng,
cha me nn dua fre d n ba c sI chuyn khoa fam Iy fre em.


La m ba n v i con khng d

HaI vo ch ng Ngan |TP HCM) v n duo c ca c con ra f quy m n, co
chuy n g cu ng k . Th nhung fua n fruo c Ngan fhng ba o, mnh mo I
bI con ga I Io n cho "knock-ouf". Cha ng Ia fha y pho ng con ga I bu a b n,
Ngan va o do n de p, fnh co frong quy n fu dI n roI ra m f bu c fhu.
Ngan do c v I do ng chu cu I: "Chu ng fa ma I Ia cu a nhau, Tran
nhe - u ng". Tha y nguo I vI f Ia con fraI vo I nhu ng chu fra n da y yu
fhuong nhu fh , Ngan quy f dInh do c h f bu c fhu du bI f ra ng Ia m
va y Ia khng pha I Ia m. Sau do Ngan da ho I con be co chuy n g gIa u
me hay khng nhI u Ia n ma no va n Ia c da u. ! c qua , Ngan no I v bu c
fhu, d n Iu c do no mo I chIu k : u ng Ia ba n mo I chuy n v fruo ng,
fuy khng ho c cu ng Io p nhung Ia I co ca m fnh vo I Tran. Song ca u bI
Tran fu ch I.
V chuy n na y ma vI c ho c cu a ca u bI su f gIa m, co nguy co fro
fha nh nguo I d I s . a n be frong Io p hI n k ra ng chI co Tran mo I
co fh vu c duo c ba n a y In ba ng ca ch vI f m f Ia fhu cho u ng ba o
ra ng mnh cu ng co chu f ca m fnh vo I ca u, nhung v pha I fa p frung
cho vI c ho c nn chuy n fnh ca m pha I ga c Ia I do I sau khI fhI f f
nghI p ph fhng xong mo I finh. an da u Tran cu ng fha y nga I,
nhung ba n be xu I du qua nn no cha p nha n vI f. Con be v fu dau
bI f chuy n na y se da n d n nhI u hI u Ia m va ra c r I v sau.
Tu cau chuy n cu a ba n fhan mnh, Ngan ru f ra k f Iua n: "Va y
mo I bI f dau pha I chuy n g chu ng cu ng nc ! \c ! nnh, nh I !a chuy n
Inh ca n, Ic ! \ y uu ng Iac g!c n I ca nh g!a c".
"Khng nn phI n dI n", do Ia ba I ho c ma vo ch ng Van ru f ra
frong vI c da y d con. Van co haI con fraI, du a Io n dang ho c Io p 10,
du a nho Io p 6. o cng vI c bun ba n ba n r n va chI m nhI u fho I
gIan, va Ia I fha y ch ng Ia nguo I fI mI frong Io I an, fI ng no I... nn
Van gIao vI c gIa o du c con ca I cho. uo c da u Van ra f yn fam v fha y
cha con ho kha fhan fhI n va fIn fuo ng nhau.
Chuy n ba f da u xa y ra Iu c du a Io n ho c Io p 9. Ho c Iu c cha u
khng gIo I cu ng khng ke m, nhung ca ng nga y ca ng if no I, fhich o
m f mnh. Ho I fh no ba o bnh fhuo ng, co n ch ng Van fh cho ra ng
fa I no fa p frung va o ky fhI chuy n ca p nn cang fha ng. Ho c Io p 10
duo c ba fha ng, c gIa o chu nhI m mo I Van In cho bI f fha ng be co
nhu ng bI u hI n ba f bnh fhuo ng, frong Io p khng k f ba n vo I aI,
nhung Ia I kha fhan vo I m f anh 20 fu I. Qua kI m fra, ba c sI cho bI f
no ma c b nh d ng finh Iuy n a I. Van fu fra ch mnh fho I gIan qua do
ba n r n vo I cng vI c Ia m an ma sao Ia ng, bo qua nhu ng da u hI u
khng bnh fhuo ng cu a con. N u nhu Van quan fam hon nu a, bI f
dau co fh cu u va n fruo c khI qua mu n.
Theo TS Nguy n ThI Thanh nh, chuyn vIn fu va n, d co
fh hI u con hon, cha me ca n chu y 4 dI u sau.
- Thu nha f Ia pha I bI f Ia ng nghe. Ca ng fruo ng fha nh, fre ca ng
nga I frao d I vo I cha me nhu ng va n d cu a ca nhan, nha f Ia chuy n
fnh ca m. Ha y fa o khng khi gIa dnh d chIu d con ca I co fh gu I
ga m nhI u dI u. Mu n fh , cha me pha I bI f da nh fho I gIan kIn
nha n Ia ng nghe, khng a p da f.
- Thu haI Ia bI f fro chuy n bnh da ng vo I con. Ha y bI f no I du a
ho m hInh, xich Ia I ga n con, bI f nhuo ng b fre khI ca n. Mo I hoa f
d ng chung ca gIa dnh nhu na u an, xem fIvI, dI boI, xem ca nha c...
fhu c su Ia co h I d cha me Ia m ba n vo I con.
- Thu ba Ia khng a p da f. Co nhu ng khI fre khng mu n Ia m
fheo y cha me , khng pha I v no khng du ng, ma v khng mu n Ia
nguo I "fhIn II chI dau da nh da y. Cha me ca n Ia ng nghe, go p y va
d fre fu Iu a cho n. Khng nn fru c fI p can du va o hay ba f con Ia m
fheo ca ch cu a mnh n u ba n chua fhuy f phu c duo c no .
- Va cu I cu ng Ia nn vI f ra nhu ng dI u ca n no I. Nhu ng dI u
ba n ca m fha y con kho fI p fhu ngay, nn vI f ra cho fre do c. o I fam
Iy chung Ia chuy n gIa y fra ng mu c den se Ia m fang Io ng fIn fuo ng,
fa o ra y mu n do c dI do c Ia I nhI u Ia n, nhu fh fa c d ng se Io n hon.

10 sai l m cu a phu huynh trong vi c da y con

Theo ba Nguy n Thu HIn, chuyn vIn cu a Trung fam fu va n
fnh yu hn nhan va gIa dnh TP HCM, nhu ng du a fre dang ho c Io p
8-9 ra f kho da y ba o, v day Ia Iu a fu I buo ng, hay pha n u ng vo I cha
me . a da va ch ra 10 saI Ia m cu a ca c ba c phu huynh frong vI c da y
con:
1-If aI du ng ca m cha p nha n con mnh xa u, con mnh saI. Ho fu
Iu a d I, fu an u I ra ng con mnh chI bI ba n be II ke o...
2- Hay so sa nh vo I con ra ng ba ng fu I con, nga y xua b me da
fh na y, fh kIa... Tho I cu a b me fhI u fh n du fhu ma va n ho c gIo I,
co n con chI bI f an, ho c ma va n khng ra g. I I so sa nh na y cha ng
gIu p fre nha n ra khuy f dI m cu a mnh.
3- Ha u nhu khng bao gIo , hoa c ra f if xIn I I con, fhu nha n vo I
con ra ng b me da saI. Tre ra f u c ch khI bI b me no I oan.
4- Ha p fa p, khng dI u fra mo I vI c ro ra ng fruo c khI Ia ma ng,
da nh do n con.
5- CoI chuy n chI co an va ho c cu a con Ia m f vI c don gIa n, d
fhu c hI n.
6- If quan fam d n ba n be cu a con, hoa c ca m con khng choI vo I
nhI u ba n.
7- Trang bI cho con dI n fhoa I dI d ng d b me co fh kI m
soa f fu xa.
8- If Ia ng nghe con, nhung d n khI nghe con no I Ia I khng co ky
nang go I mo , chI na ng v a p da f, fra ho I.
9- KhI fre co va n d , chu ng fhuo ng chI fro chuy n vo I ba n be .
KhI duo c ho I sao khng no I vo I b me , fre fra Io I con nguo I ca n chIa
se , chu khng ca n nguo I In Io p da y do I.
10- If khI chIu nhuo ng nhIn con frong nhu ng cu c xung d f.


Cy roi hay s khuyn nhu

NhI u cha me khI mo I co con, nha f Ia co con Ia n da u, phan van
khng bI f mnh nn gIa o du c con nhu fh na o. Nga y ua fh ca c cu
quen da y fre dI dI vo I cay roI, co n nga y nay, cay roI cng cu gIa o
du c, da nhuo ng ch cho su khuyn nhu m dIu. Th nhung khI khng
da f hI u qua , nguo I fa Ia I dam ra Iu ng fu ng. Sau day Ia k f qua m f
s cu c nghIn cu u mo I v hI u qua cu a fu ng phuong pha p gIa o du c
con.
!hucng pha p uc c uca n
Theo phuong pha p na y, cha me da f ra ra f nhI u dI u ca m ky ,
nhI u quy dInh ra f cha f che nhung khng duo c gIa I fhich. Nhu ng
quy f dInh duo c dua ra fu ca p cao ma nguo I fhu a ha nh, fu c Ia ca c
cha u, khng duo c fha o Iua n.
Su fhu c hI n ra f nghIm nga f. Thi du nhu quy dInh khng cho
cha u an ke o, fh frong ba f cu noI na o, frong ba f ky fruo ng ho p na o
cha u cu ng khng duo c an ke o. Trong gIo an com hay gIo nghI cu ng
khng duo c mI m fru . Nguo I chu gIa dnh foa n quy n fha ng fay va
khng nghe nguy n vo ng cu a nguo I kha c. Nguo I fa fha y ra ng ca c
cha u duo c gIa o du c fheo phuong pha p na y fhuo ng fo ra Ia nh da m.
Ca c cha u fhuo ng khng co sa ng kI n va if khI fu Ia p duo c. M f s if
co fam fra ng ba f ma n hoa c n I Ioa n.
!hucng pha p Iucng !c ng
Theo phuong pha p na y, ca u fru c fhuo ng Io ng Ie o hon, fu y fu ng
Iu c va fu ng nguo I. Khng co nguyn fa c ro ra ng na o d a p du ng ca .
Hm fruo c co fh Ia m vI c na y nhung hm sau ka I khng duo c, v
fnh fh da fhay d I. Ca c cha u pha I fu mnh quy f dInh Ia y mo I vI c:
cha me fIn fuo ng o ca c cha u va cho do I ca c cha u fu mnh dua ra gIa I
pha p du ng da n cho mo I va n d . Mo I saI Ia m se khng bI fru ng pha f.
Trong ba u khng khi gIa o du c na y, ca c cha u fhuo ng ma f
phuong huo ng, khng co fIu chi na o d huo ng da n ha nh d ng cu a
mnh. Pha n Io n ca c cha u Io I du ng fnh fh na y d do I ho I nhI u o cha
me . Cha me khng da f ra m f gIo I ha n na o cho ha nh d ng cu a ca c
cha u. K f qua Ia m f fnh fra ng khng an fam va ba f n.
!hucng pha p un chu
Phuong pha p na y cuong quy f nhung IInh hoa f: cha me da f ra
nhu ng Iua f I va ra su c fhu c hI n nhu ng Iua f I a y. Nhung Iua f I da f
ra co chI u c fo I nhu ca u cu a m I nguo I. Cha me nghe ngo ng nguy n
vo ng cu a ca c con va Iua f I da f ra co nhu ng khoa n ngoa I I . Thi du
nhu quy dInh d ra Ia pha I dI ngu so m, nhung ma y fha ng he co fh
fhu c khuya hon m f chu f hoa c cho phe p ca c cha u gIu nhu ng vIn ke o
duo c ba con hay ba n be cho cha ng ha n...
Ca ch u ng xu cu a cha me fh fruo c sau nhu m f nhung nhu ng
quy dInh duo c fhay d I fheo Iu a fu I, a mo I quy f dInh dua ra d u
duo c fha o Iua n vo I con ca I.
Theo fa f ca ca c cu c nghIn cu u, phuong pha p dan chu na y hI u
qua hon ca . Phuong pha p na y da m ba o su pha f frI n f f nha f cu a ca c
cha u va ha nh phu c cu a m I nguo I. HaI fIu chua n sau day se Ia m
fang finh hI u qua cu a phuong pha p frn: cha me pha I fh ng nh I y
R! n \c ! nhau phucng pha p g!a c uu c \a pha ! Ic ra Rhcan uung \c !
I! ng c n \a su n I Ir I Iu uc ca c cha u gy ra.


Co nn lu c na o cu ng r y la con

Tre con, nha f Ia o d fu I 7-9 fu I, Ia m Iu c Ia m cho b me bu c
mnh. Nhung do dau pha I Ia chuy n Ia . o I v, n u khng vI pha m,
qua y pha fh no cha ng co n Ia du a fre nu a. N u ra y Ia ma I ma khng
co fa c du ng, ba n ha y fhu fm phuong pha p kha c
Tre fu 7-9 fu I dI khI Ia m ba n ra f kho chIu. Nhu ng fhay d I
nha n ro ban da u na o Ia khng co n go n ga ng nhu fruo c, na o Ia ke o
I dI de p Ie f que f va o m I bu I sa ng, cha ng fhe m do n de p d choI khI
choI xong. To m Ia I, Iu c na o ba n cu ng co chuy n d nha c nho , ra y Ia.
Iu c da u ba n cu ng c ga ng nha c nho , fhuy f phu c va d ng vIn
fre ngan na p nhung hnh nhu fnh hnh cha ng chuy n bI n. a n ba f
da u bu c mnh va Ia I ra y Ia. ay gIo , ga p fnh hu ng nhu va y, ba n ha y
bnh fInh Ia I. Ta f nhIn Ia cha ng co ba c cha me na o Ia I fhich ra y Ia
con mnh ca , nhung nhu ng dI u con ba n Ia m khI n ba n khng ha I
Io ng.
1u ! nc I Iuc c: 1a y en e I !a ! nhu ng uc ! hc ! cu a Ia n, \a en
u! u uc cc phu hc p \c ! Ire Rhcng. Ha y fu fra Io I ca c cau ho I sau:
- a n co do I ho I qua cao con mnh khng7 Co fh Ia khng
fuo ng n u ba n do I du a con 8 fu I cu a mnh Iun nho pha I freo a o va o
ma c fruo c khI dI ngu , fhay v ne m chu ng o duo I sa n. Hoa c II u co
bnh fhuo ng khI m f du a fre mo I 7 fu I da u pha I Iun nho pha n qua
sa ng me chua n bI d an khI d n fruo ng.
- Con mnh da qua c ga ng chua nhI7 Cha ng co g d fru ng pha f
con khI nha ba n ma con ba n khng fh Ia m sa ch duo c, ma c du no da
c h f su c. Ra y Ia con ba n frong fruo ng ho p na y fha f Ia v ich bo I v
nguo I co I I chinh Ia ba n.
- II u co pha I Ia nuo c d da u vIf khng nhI7 Trong mo I fruo ng
ho p, ra y Ia khng mang Ia I k f qua nhu y mu n va fa n s Ia n ra y Ia
cu a ba n ca ng Io n fh hI u qua ca ng ke m. Va y ca n fm m f gIa I pha p
frung ho a. m Iuo ng ra y Ia con ba n ca ng Io n fh du a be ca ng ghe f
fI ng fhe f cho I faI na y.
N u ca c cau fra Io I Ia du ng fh ba n ha y du ng vI c ra y Ia cu a
ba n Ia I. Tha f Ia phi cng su c n u ba n Ia m cho ca haI d u m f. Ha y
fm m f ca ch fI p ca n fhng mInh va fa o ra nhIp ca u, chu khng pha I
ra o ca n cho ba n va fre .
Thay \ r y !a, ha y Ihu c h! n nc I scI! n pha p
o I ho I con ba n m f ca ch ho p Iy . Con fraI cu a ba n co ma f
ma nh, ma f y u va ha y da f ca c mu c fIu cho fre . N u fre fhuo ng
xuyn khng ngan na p, du ng hy vo ng Iu c na o pho ng cu a fre cu ng
sa ch bo ng. Truo c h f ha y freo Ia I a o cu a fre o sa n nha In ma c a o va
m I khI Ia y a o ma c Ia I cho con, ha y nhe nha ng nha c nho fre freo
du ng ch . a n da n, fre se fha y dI u na y Ia du ng va Ia m fheo.
Nha n ma nh fo I ca c fha nh cng, khng pha I ca c fha f ba I. a n Ia
In, don gIa n Ia v ba n so dI u mnh mu n fre se khng Ia m. Ca n
pha I bI f ra ng nn d ng vIn nhu ng ca I fre co fh Ia m duo c va if
nha c fo I ca I fre fha f ba I. Ha y no I Me ra f vuI khI con ru a sa ch ca I
che n na y, Ia n sau, con fhu ru a ca I dIa xem sao nhe fhay v ma ng mo
Ta I sao ca I che n Ia I sa ch nhu fh na y co n ca I dIa fh ba n nhu va y7
Huo ng con da n da n va o ca c fIu chua n. M f dua fre 9 fu I
khng fh bI f duo c ca c hua n mu c cho chinh vI c fre pha I Ia m. Thay
v a p da f m f gIo dI ngu c dInh cho fre , ha y fho a fhua n vo I fre m f
gIo fhich ho p cho ca haI nguo I va a n dInh gIo do .
Chuy n se uu \a c uc
Ha y go f gIu a nhu ng do I ho I cu a ba n d phu ho p vo I nhu ca u va
kha nang cu a fre . Iu c do , ba n cha ng pha I phi cng d Ia In nu a. KhI
khng khi frong gIa dnh da duo c ca I fhI n, ca c cang fha ng da bo f dI
fh ba n se fha y yu con mnh hon bao gIo h f. Thay v Iu c na o cu ng
pha I d y , fham do , phInh nhInh va Ia I I con, gIo da d n Iu c con ba n
pha I ngoan ngoa n nghe Io I cha me .

Ca ch c x gi a me va con ga i tui m i l n

Ta I Nha Van ho a Phu Nu TP HCM, fha c sI gIa o du c ho c
Nguy n ThI ich H ng da co bu I no I chuy n vo I ca c ba me hm 22/9
xung quanh vI c da y d con ga I o fu I mo I Io n. uo I day Ia m f s
fnh hu ng nguo I me fhuo ng ga p pha I va gIa I da p cu a ba H ng.
Ta ! sac ccn ga ! Ic! nc ! 6 Iuc ! na ua Ih y Ic ngu c pha I Ir! n?
Tre em nga y nay duo c cham so c da y du nn co fh pha f frI n
nhanh. Tuy nhIn, mo I 6 fu I ma da fha y ngu c pha f frI n fh chI nn
dua cha u d n pho ng kha m d kI m fra. Thng fhuo ng, fho I ky fI n
da y fh cu a em ga I ba f da u fu 8 d n 11 fu I. Nguo I me nn quan fam
d n con nhI u hon ngay fu fho I ky na y. Ha y huo ng da n cho con ca ch
v sInh co fh , ch kin, da y con ca ch pho ng ch ng xam ha I fnh du c.
Tuy nhIn, khng nn qua coI fro ng chuy n na y, chI ca n khe o Ie o da n
do khng cho aI duo c so fay va o ch kin.
1u c nhc ccn ga ! Ic! r I ngcan, nhung sac g!c !a ! hay \ n \e c?
Ngay khI o fho I ky fI n da y fh, fre ba f da u co nhu ng da u hI u
pha n kha ng Ia I Io I cha me vo I nhu ng cau ho I fa I sao pha I Ia m fh na y
ma khng Ia m fh kIa. I khI cha me pha I fa m cha p nha n nhu ng
fhay d I v ca ch cu xu cu a con, du ng Iu c na o cu ng khang khang mnh
du ng. Nhu fh d fa o ra khoa ng ca ch gIu a me va con ga I.
Ccn ga ! Ic! nh n uuc c r I nh! u Ihu cu a Ia n Ira!, uu nn nay
nc nc ! hc c !c p 9. Tc! ch ng I! I u Ir! Ihna c?
Nguo I me khng nn Io dI ma ha y f nhI muo n con nhu ng Ia
fhu do . N u do c va fha y do chI Ia fnh ca m frong sa ng cu a fre con fh
nn d ng vIn cha u ma nh da n k f ba n, co fhm ba n da u sao cu ng f f
hon. N u fha y cha u co fnh ca m da c bI f vo I m f ba n na o do fh
khuyn no mo I ba n v nha . Qua nhu ng Ia n fro chuy n vo I ba n fraI
cu a con, chI co fh fm hI u duo c finh fnh cu a ca u fa.
Con ga I fha y me ga n gu I se yn fam fh I mo I dI u fha m kin.
Nguo I me co fh huo ng da n cho con nn dI choI vo I ba n fraI o dau, xu
su fh na o. ay Ia bI n pha p qua n Iy con ga I an foa n nha f. N u
cuong quy f ca m doa n, fre se Ie n Iu f quan h , ha u qua Iu c do co n f I
f hon.
Tc! Ihuc ng Rhcng R! n chuuc c nhu ng ccn nc ng g! n Iruc c !c !
! n cu a ccn. C!u a Ic! \a ccn ga ! !ucn cc Rhca ng ca ch. !ha ! !a n sac
u Rh c phu c u! u na y?
VI c ru f nga n khoa ng ca ch gIu a me va con ga I ra f kho khan.
Phuong ca ch f f nha f co fh gIu p ba me ba y fo n I Io ng Ia vI f fhu
cho con. Ta f nhIn khng pha I Ia nhu ng Io I hoa my ma Ia fnh ca m
chan fha nh. Truo c khI dI Ia m, chI ha y d Ia fhu frn ba n ho c cu a
cha u. Cha c cha n, cha u se vI f fhu fra Io I. KhI fnh ca m gIu a haI me
con fro nn fhan fhI n hon, fh khng ca n fhI f pha I vI f fhu nu a ma
nn frao d I fha ng fha n.


Cha me la la ch n

1a y !a n! n Iu ha c cu a ccn Iruc c Rh! ccn ca ! !a n! n Iu ha c cu a
Ia n.
uong nhIn, khI da Ia nguo I cha, nguo I me fh ba n co quy n
va co nghIa vu pha I cham so c, ba o v ca c con mnh, khng chI khI
chu ng co n nho ma co n che cho su f do I con.
Nhung ha y cho n ca ch ba o v con ho p Iy , nha f Ia khI con o Iu a
fu I fhay d I fam sInh Iy . a n mu n nhu fh na o hon: mu n con ba n
fu ha o khoe vo I Iu ba n ra ng mnh co m f ba me fam Iy hay mu n Iu
ba n cu a con fh fhu f da f cho ba n nhu ng bI f danh nghe cha ng ma y
xuI faI: Chuyn gIa super... soI hay vI fha n canh cu a.
!u ng sc! ccn ca ! qua Ry !uc ng
Co m f cau chuy n cuo I nhu sau: M f ca u be go I dI n fhoa I
d n nha ba n ho c va ga p cha c be nha c ma y. Ca u be II n I phe p: a ,
cha u cha o ba c a ... a c co kho e khng a 7 Hm nay Ia c !a n \! c cc I n
! n Rhcng a ? !a , Ihua Ia c, Ic ! nay Ia n Ja! cc u! chc! Rhcng a ?... !a ,
n u Ia c Rhc e \a Ia c Rhcng I n g, n u Ia n Ja! Ic ! nay Rhcng u! chc!
Ih Ia c !a n cn gc ! hc cha u Ia n Ja! cc \! c c n a .... Jc I cu chuy n
cuc ! nhung khng ha n d cuo I. No cho fha y co nhu ng ba c phu huynh
da quan fam qua mu c fo I con ca I d n n I h ba n be cu a con co aI ca n
go I dI n d n nha hay fm ga p d u fha y cho n cho n v bI soI du qua .
Chinh fu fam Iy chung con ca I Iu c na o cu ng Ia nhu ng du a fre , co
nhu ng ba c cha me Iun Iun mu n kI m soa f mo I ha nh vI, quan h
cu a con, fu fm hI u ba n be d n nha , bo c fr m fhu, nghe fr m dI n
fhoa I d n Iu c Io I nha f ky... Nhu ng ba c cha me na y khng h nghI
ra ng do khng pha I Ia phuong pha p ba o v con khng du ng ca ch ma
dI khI co n pha n fa c du ng nu a.
Tre o Iu a fu I 12, 13 fro In fuy chua pha I da Io n nhung cu ng
khng co n be nu a. Chu ng da co ca ch nhn nha n su vI c va nhu ng
quan dI m rIng. Hon ba f cu Iu a fu I na o, fre o Iu a fu I mo I Io n fha
fhI f mu n fh hI n su fu do, d c Ia p cu a mnh, da c bI f Ia fruo c ba n
be . Chu ng mu n duo c cha me fIn fuo ng hay if nha f fo ra fIn fuo ng,
mu n duo c fu quy f dInh m f s vI c cu a mnh va ba f da u co nhu ng y
nghI v vI c rIng hay vI khng pha I cu a b me . V fh , frong ba f
cu fruo ng ho p na o, ba n cu ng khng nn do c fr m fhu hay nha f ky
cu a con, fre se ca m fha y bI xu c pha m gh go m va bI ma f Io ng fIn va o
b me , cu c s ng. Cu ng khng nn chua n bI sa n m f form nhu sau
m I khI ba n cu a con ba n d n nha : Cha u fn Ia gI7 Nha cha u o dau7
Nha co ma y anh chI em7 me cha u Ia m ngh g7.... N u ba n dIng
ba o v con ba ng ca ch a y, khng nhu ng ba n Ia m con xa u h vo I ba n be
ma co n khI n fre ma f fu fIn khI gIao fI p xa h I, a nh huo ng d n finh
ca ch cu a fre sau na y.
Trn fhu c f , nhu ng du a fre bI qua n fhu c m f ca ch kha c khe Ia I
d pha m I I hon nhu ng du a fre kha c, da c bI f Ia no I d I. a n ho I v
sao u7 Trong khI vo I nhu ng du a fre cu ng fu I kha c, vI f fhu, nghe
dI n fhoa I, sInh nha f, mo I ba n d n nha Ia nhu ng nhu ca u h f su c
bnh fhuo ng fh vo I nhu ng du a fre co b me Ia nhu ng vI fha n canh
cu a Ia I s ng frong fam fra ng nom no p Io so bI nghe fr m, cho do I
nhu ng cau ho I xe f ne f v quan h ba n be cu a mnh, va da n da n hoa c
Ia mu n no I d I ra ng nha mnh khng co dI n fhoa I, fu ch I khng
no I s nha d ba n be kho I d n choI va nhu fh Ia kho I xa u h hoa c Ia
Ia m fh na o d b me khng bI f g Ia hay nha f. Va fh Ia ca c con
ba n se fm ca ch vI n ra mo I Iy do d ho p Iy ho a nhu ng ha nh d ng
cha ng co g Ia mo a m cu a mnh. Thay v no I ra ng Tan ho c con d n
nha ba n X, ba n Y... fh Iu fre se no I Con bI ho ng xe...
Ta f nhIn se co m f nga y na o do ba n se bI f, va khI do mo I vI c
se fro nn f I f hon nu a. a n se co ca m gIa c bI Iu a d I, se mu n
qua n Iy con cha f che hon va quy Iua f vo ng fro n se fI p dI n. N u ba n
co fho I gIan, ha y II c qua nhu ng fo ba o cu a fu I mo I Io n, ba n se fha y
bo n fre Ia p ha n m f dI n da n d fam su vo I nhau, ra ng khng fhich
fha y nhu o frong fu , ca ch ch ng xem fr m nha f ky , no I vo I me
nhu fh na o d me khng nghe fr m dI n fhoa I hay Ia m fh na o d
nha n bI f fhu da bI bo c... Nhu ng su n I Ioa n, nhu ng fro qua y pha d
chu ng fo mnh, II u co ha nh d ng na o khng ba f ngu n fu y fhu c
mu n d I pho vo I su qua n Iy cu a cha me mnh khng7
1a y !a nhu ng !a ch n \c hnh
V hnh nhung khng co nghIa Ia khng cha c cha n. a o v con,
da y d con du ng ca ch Ia pha I bI f Ia m fh na o d con ba n bI f fu
nha n fhu c nhu ng vI c Ia m na o du ng, nhu ng vI c Ia m na o saI, vI c
na o nn Ia m va vI c na o khng nn Ia m.
Ha y Ia m f nguo I du ng phia sau Ia ng Ie fheo do I fu ng buo c dI
cu a con, hoa c ha y c ga ng d con ba n fIn ca y ba n nhu m f nguo I ba n
fam fnh, fu nguy n k cho ba n nghe mo I n I nI m, mo I fam su . Nhu
va y, su gIu p do , ba o v cu a ba n se hI u qua va kIp fho I hon nhI u.
a n ha y fm ca ch fro chuy n va go I y d con ba n fam su vo I
mnh. a n co fh mo da u ba ng ca ch k v fho I ho c sInh cu a mnh, v
nhu ng suy nghI, uo c mo cu a ba n khI co n ba ng fu I con bay gIo . KhI
con ca I da fIn fuo ng va fam su , do da Ia fha nh cng Io n cu a cha me .
a n cu ng nn hI u fam Iy cu a con ba n o Iu a fu I na y. AI cu ng
co m f fu I fho va ba n ha y h I fuo ng Ia I fu I fho cu a mnh d hI u va
fhng ca m cho con ba n hon. a n fu ng mong mu n dI u g, cha n ghe f
dI u g... con ba n cu ng co fh nhu va y. Ha y fheo do I ca nhu ng xu
huo ng fho I da I, nhu ng fra o Iuu, nhu ng mode cu a gIo I fre d co fh
hI u con ba n co fh kha c ba n nga y xua. I u da c bI f Ia : Iu a fu I 12 -
17,18 fu I Ia Iu a fu I fhich fh hI n mnh. Con ba n se ra f bu c mnh
n u chu ng nghI ra ng cha me d I xu vo I chu ng nhu m f du a fre con.
V va y, khI duo c con fam su , ba n khng nn no I nhu ng cau da I Ioa I
nhu Ma y fre con, bI f g... hoa c KhI na o Io n In con se hI u...
I u da u fIn ba n nn nho khI fam su vo I con Ia ha y c ga ng
h f su c fo ra nghIm fu c nhu fh ba n va con ba n Ia haI nguo I Io n
dang no I chuy n vo I nhau. VI c na y se khI n ga f dI nhu ng e de co n
so f Ia I frong con ba n va chu ng se fIn fuo ng ba n hon.
1a y !a n nguc ! u n uuc ng
Mu n va y, ba n cu ng nn chua n bI v fam Iy . u ng v I pha f
hoa ng In khI fha y con ba n co nhI u ba n be ca fraI Ia n ga I, hoa c co
ba n hon hay ke m fu I. Khoa ho c ky fhua f va nhu ng quan dI m cu a
fho I da I khI n cho vI c gIao Iuu nhanh cho ng va d da ng hon nga y
xua. Tam Iy cu a fre em nga y nay pha f frI n so m hon xua. Hon nu a,
n u ba n fha y con mnh co nhu ng fnh ba n kha c gIo I cu ng nn bnh
fInh nhn nha n ra ng do cu ng chI Ia nhu ng rung d ng, nhu ng fnh
ca m ca m finh fhoa ng qua va chua co g Ia nghIm fro ng. V fh , ba n
nha f fhI f khng duo c du ng vu Iu c hay uy quy n d can fhI p. Ha y
nhe nha ng khuyn nhu con ba n ra ng fnh ba n frong Iu a fu I na y Ia
ra f da ng quy va vI c ho c fa p fu duo ng pha I duo c da f In ha ng da u.
Nn fo fha I d fIn fuo ng va o con ca I, d ng fho I khI co co h I ha y
no I cho con nghe nhu ng ky vo ng,nhu ng mong mu n cu a ba n, ca
nhu ng n I Io hay nhu ng e nga I cu a ba n d I vo I con ca I. KhI Iu fre da
hI u fa m Io ng cu a b me va ca m fha y mnh duo c fIn fuo ng , chu ng se
fu gIa c khe p mnh va o nhu ng mong mu n cu a ba n, fruo c khI Ia m g
chu ng se fu ho I xem Ia m nhu fh ba n co vuI Io ng hay khng va nho
fh chu ng se khng pha m saI Ia m.
I u cu I cu ng nhung khng ke m pha n quan fro ng, do Ia cha
me pha I Ia fa m guong cho con ca I frong fnh yu, frong quan h gIa
dnh, Ia ng xo m, d ng nghI p. Cha me chinh Ia ngu n a nh huo ng ro
r f nha f d I vo I con ca I. Ha y Ia nI m fu ha o cu a con fruo c khI con ca I
Ia nI m fu ha o cu a ba n.


Da y tre phng pha p ho c t t

Tre ba f da u dI ho c ca n da y cho no m f va I ky nang ca n fhI f.
Tuy f d I khng duo c a p da f, ba f con pha I ho c fheo ca ch cu a b me .
Ha y d con ba n fhay d I da n da n ca ch ho c. uo I day Ia m f va I Io I
khuyn, ba n co fh fham kha o.
S p p g!c g! c
fra nh vI c Ia m fhI u ba I fa p hoa c pha I Ia m ba I d n f I
khuya, a nh huo ng d n su c kho e, cha me ca n huo ng da n con qua n Iy
fho I gIan. Ha y cu ng fre Ia p danh sa ch ca c ba I pha I Ia m ha ng nga y,
quy dInh m I ba I se f n bao nhIu fho I gIan d hoa n fa f. KhI da hI u
ro fho I gIan pha I da nh cho vI c Ia m ba I fa p, ba n co fh sa p x p cho
fre nghI ngoI, ho c ha nh m f ca ch ho p Iy .
T p Irung
Tm hI u fa c phong Ia m vI c cu a con ba n. M f va I du a fre ho c
ba I fa p frung nha f khI ng I va o ba n va frong khng gIan yn fInh.
M f s kha c Ia I ho c f f hon Iu c ng I duo I sa n nha , vu a ho c, vu a nghe
nha c. Nn cho fre fhu gIa n 5-10 phu f sau m f gIo ho c da I.
1u a chc n Ia !
Ha y huo ng da n con Ia m ba I d fruo c, ba I kho sau. Nhu fh se
khng f n nhI u fho I gIan, Ia I khoI go I duo c hu ng fhu ho c fa p cu a
fre .


La m ba n v i con tui d y th

M f Io I khuyn duo ng nhu v ha I cu a cha me co fh khI n
nhu ng c ca u o fu I mo I Io n frong nha gIa n du hoa c ca m fha y bI f n
fhuong. N u du a con dang d da y fh Ia m ba n r I fri hoa c fha f vo ng,
ha y fhu fham kha o m f s bi quy f nho sau day.
1a n cc Ih Ry \c ng Ih I nh! u, nhung uu ng nn hy \c ng \ I I
ca . Tu ng !u c nc I, chI nn I p Irung va o m f ha nh d ng hoa c m f
ca ch cu xu cu a con. Ha y bo qua m f s saI pha m nho frong IInh vu c
na y khI fa p frung "hua n Iuy n" fre frong m f IInh vu c kha c. VI c c
ga ng qua su c d chInh su a cu ng Iu c m f s fho I quen hay ca ch cu xu
cu a fre co fh khI n ca haI bn d u m f mo I. Ha y chuy n su a p da f
sang ca c va n d nghIm fro ng hon nhu su c kho e hay fra nh su du ng
ma fu y.
1ucn s n sa ng Rh! na c Ire c n, nhung chI chc !c ! Rhuyn Rh!
Ire nuc n. 1h! Ih y ccn n! n cuc ng frong vI c pha I fha o Iua n m f
va n d na o do vo I ba n, du ng nha f dInh ba f bu c fre pha I no I ra suy
nghI cu a mnh. Ia ra y nhI u qua se mang d n fa c du ng nguo c. Thay
va o do , ha y fhu d fre fu gIa I quy f va n d - m f da u hI u cho con
bI f Ia ba n u ng h su d c Ia p cu a no va cu ng Ia ca ch f f gIu p con fu
xay du ng va hoa n fhI n nhan ca ch. Cu ng du ng qun nha c nho ra ng
ba n Iun sa n sa ng gIu p do hoa c cho Io I khuyn khI na o con fha y ca n.
1hcng "n pha n" Rhcng g!an r!ng cu a ccn, chu ng Ic Ia n Icn
Irc ng su r!ng Iu cu a Ire nhu cu a I I ky fha nh vIn na o frong gIa
dnh. Ha y franh fhu nhu ng Iu c cu ng Ia m vI c vo I con d khuyn ba o
m f va I dI u.
!a y ccn I! I u! n Ihca ! !a cu a chung. ^ u uu a ccn c Iuc ! u y
Ih cu a Ia n Ihuc ng uyn su uu ng dI n fhoa I d fa n chuy n ga u, ha y
ra quy dInh cho fre fho I gIan su du ng. I u na y gIu p cho con bI f fI f
ch va ky Iua f.
1a y Ic nhu ng ca n g!a c I!ch cu c \ I ngca !. !h n !c n Ire nha y
ca n \ I ngca ! \a Rhcng chIu uu ng duo c nhu ng Io I chI frich. Hnh
a nh ba n fhan ra f quan fro ng d I vo I chu ng frong fu I da y fh, do va y
ha y kI m ch go p y v nhu ng b a o qua n fho I frang ma chu ng da
cho n. Khng ca n pha I IIn fu c co y kI n v b ngoa I cu a con nhung
ba n nn fm ca ch nang do va dua ra nhu ng Io I khen fich cu c khI fre
co bI u hI n f f.


A
AA
Y
YY C
CCO
OON
NN T
TTR
RRO
OON
NNC
CC N
NNH
HHA
AA


Khi nui con m t mnh

Iy hn gay ra bao nhIu ba f ha nh cho fre . Song m f khI cha me
mau fhua n khng gIa I quy f duo c, khI gIa dnh khng co n Ia ch du a
fnh ca m |va ca va f cha f nu a) fh vI c chIa fay se gIu p con fhoa f kho I
ba u khng khi na ng n cu a gIa dnh. Va khI bu c pha I chIa fay, cha
me nn Ia m g7
!u ng ne Ira nh \! c g!a ! Ih!ch nguyn nhn !y hcn cu a cha ne .
^h! u nguc ! In ca ch ne Ira nh \ n u khI con ho I fo I. Nhung ha ng
nga y fre fI p xu c vo I ca c m I quan h xa h I nn khng fra nh kho I
nhu ng fha c ma c, nhu ng cau ho I IIn quan d n va n d na y. Tu y fheo
Iu a fu I, finh ca ch con, cha me ha y cho n ca ch gIa I fhich cho phu ho p.
Vi du , vo I fre em fu I ma u gIa o, co fh no I: "Tuy o rIng nhung ca ba
va me d u yu con, ba me se fhuo ng xuyn choI vo I con, dua ruo c
con". Vo I con da Io n, co fh no I: "Nguo I Io n cu ng co va n d cu a mnh
va day Ia ca ch gIa I quy f phu ho p nha f". Vo I con ca I Io n hon, nhI u
khI ba n co fh fham kha o y kI n cu a con v vI c f chu c cu c s ng
sau Iy hn.
1hcng nc ! u, Rhcng na I sa I nhau Iruc c n I ccn ca ! \ nhu
\ y Rhcng h Icn Ihn g!a IrI cu a Ia n. Nguo c Ia I, dI u do chI Ia m cho
con ca I fhm cha n chuo ng, fhm ma f Io ng fIn noI cha me . u ng no I:
"Cha ma y Ia d f I!", "Me ma y dI fheo fraI...". Cu ng du ng franh fhu
II ke o con ca I v phia mnh, fo ra gIa n d I khI con khng fheo mnh.
Cha ne ha y g!u p Ire g!u \u ng n! n I!n \a c cuc c sc ng, ua y Ire
I! I uc ! phc \c ! nhu ng Inh huc ng Rhc xu , ba o v Io ng fu fn o fre .
o gIa dnh khng hoa n chInh, fre ra f d ca m nha n su c don, fr ng
fra I. u ba n ca ch ma y, cha me va n nn da nh fho I gIan quan fam fro
chuy n, kIp fho I chIa se nhu ng vuI bu n cu a fre , bu da p ca c fhI u hu f
fInh fha n.
Chu y g!a c uu c nhn ca ch \a su c Rhc e chc Ire . ^hu ng uu a Ire
Ih! u \ ng Inh yu cu a cha ne c n duo c b I duo ng finh ca ch d c Ia p,
quy f doa n, du ng ca m fruo c mo I va n d . Nn Iu a cho n phIm a nh,
sa ch vo v nhu ng con nguo I fha nh da f, nhu ng fa m guong re n Iuy n;
cho con fI p xu c vo I nhu ng nguo I da n ng co kInh nghI m, nghI Iu c,
Ia o Iuy n frong cu c s ng d fa o cho fre finh fu fIn, ma nh me .


5 ca ch nu gng da y con ca i

u ng nhu ng fa m guong f f d da y d con ca I Ia m f phuong
pha p Iy fuo ng. ay Ia 5 ca ch d ba n fa o ra nhu ng dI u f f de p nha f
noI con ca I ba n ba ng ca ch cho chu ng fha y nhu ng dI u f f de p nha f
cu a mnh.
1. Ta p ca m fhng va fn fro ng. N u con ga I ba n nghe ba n no I
xa u b ch ng mnh, Ia m sao ngan ca n no khng no I xa u em no 7 Ha y
cho con ga I fha y ra ng ngay ca khI nhu ng nguo I kha c Ia m mnh bu c
mnh, ca ch hay nha f Ia c ga ng hI u ra d ng co cu a ho va fha o Iua n
nhu ng ca m nha n cu a mnh d I vo I nguo I do , hon Ia fhan phI n sau
Iung ho .
2. Ta o ra m f su kha c bI f. KhI ba n dI cng fa c xa h I o m f fra I
duo ng Ia o, hay co dIp d n fham fra I fre m cI, ha y da n fheo con ba n.
Cu ng fa p cho no finh quan fam d n nguo I kha c ba ng ca ch chIa se vo I
ba n be no nhu ng d choI, sa ch, fruy n... KhI ba n Ia m m f dI u f f va
chI cho con fha y, a y Ia ba n dang chu ng mInh cho con mnh ra ng co
ra f nhI u dI u f f de p d Ia m cho cu c do I.
3. Qui fro ng fho I gIan. Ha y Ia m m f fa m guong s ng cho fha y
cu c do I ra f qui, khng nn phi pha m Iuo f fu knh fruy n hnh na y
qua knh fruy n hnh kha c. Thay v d con ca I ba n quen nhn fha y
ba n m ma I fruo c TV, ha y d chu ng ba f ga p ba n dang do c m f cu n
sa ch, dang Ia m vuo n, dang Ia m ngh fhua f hay ngay ca dang fa p
choI da n, dang su a Ia I m f ca I fu hoa c dang ca m hoa... N u mu n
nu guong cho con, du ng co ca m ca I "ro m f" hoa I nu a!
4. Ha y gIu Io I. co m f du a con da ng fIn ca y, ba n ha y Ia m f
nguo I Io n da ng fIn ca y. KhI ba n hu a, ha y gIu Io I. Co Ie ba n khng
Iuo ng fruo c duo c chuy n g se dI n ra frong Io ng con mnh khI ba n
hu a co ma f fa I bu I fI c nho mu ng sInh nha f con nhung ma I Ia m vI c
r I Ia I ke f gIu a do ng xe c , frong khI con ba n dang cho do I mo I mo n.
Ha y c gIu Io I hu a, va cha ng may co chuy n g Ia m ba n fha f hu a, cu
gIa I fhich nhu ng g xa y ra ca ng fha f Io ng va ca ng ro ra ng ca ng f f.
Nn nho , nhu ng Io I no I cu a ba n co m f quy n Iu c ma nh me d I vo I
con ca I mnh, con ca I ba n hI u nhI u hon ba n nghI.
5. Tm fha y nI m vuI frong nhu ng dI u don gIa n. Tre em nga y
nay bI nhI u fhng dI p va f cha f vay bu a; chu ng d nghI ra ng ha nh
phu c fu y fhu c va o fha ng nguo I ma y, con cho dI n fu mo I hay ca I
qua n jean "m f" nha f...
Ia m sao d I pho vo I nI m fIn na y7 Ha y chu ng mInh ra ng
nhu ng dI u f f de p nha f fh hoa n foa n khng ma f fI n mua. KhI
nga y sInh nha f cu a ba n ga n d n, ha y no I vo I con mnh ra ng fhay v
du ng fI n mua m f mo n qua o cho , ba n se da nh ha n m f nga y chu
nha f d choI vo I no , o nha na u m f bu a da c bI f hay da f con dI cng
vIn nuo c... Con ba n cu ng nho va y ma hI u ra co nhI u ca ch d f
chu c nhu ng dIp ky nI m frong do I ma khng pha I Io Ia ng v nhu ng
khoa n no na n.


Sao con ti a i d m hoa i?

Con fI va n cu da I da m frn gIuo ng du no da qua fu I ma c fa
Io f. Ta I sao nhI u du a be kha c cu ng hay da I da m, co ca ch na o ha n ch
bo f khng7
Tm hI u mo I bI f ro ra ng da I da m nga y nay duo c xem Ia can
b nh ph bI n cu a fre em. Khoa ng 20% fre em duo I 5 fu I va 10% fre
em 6 fu I fhuo ng xuyn da I da m. a I da m Ia m f frI u chu ng cu a
b nh ba ng quang |bo ng da I) chua hoa n fhI n. I vo I ha u h f fre em,
va n d na y se cha m du f khI chu ng Io n hon m f chu f. u ng qua Io
Ia ng!
Nhu ng y kI n sau co fh gIu p ba n ca I fhI n fnh hnh:
- Vo I fre em fu 5 fu I fro xu ng, m f phuong pha p fuong d I d
Ia cho ma c qua n Io f ke m mI ng fha m du ng m f Ia n khI dI ngu .
Nhu ng fhu na y ca n mua sa n d frong nha , co fh fm mua d da ng o
nhu ng noI ba n d fre em. Ha y d con ba n fu fhay qua n cho no , va no I
nho vo I no Ia ca n Io f fhm fa fha m va o fruo c khI dI ngu .
- Cu ng nn sa p x p cho con duo c kha m su c kho e foa n dI n. Cho
ba c sI bI f nhu ng dI u ba n Io Ia ng, nho c ga ng f nhI, du ng d du a
fre nguo ng ngu ng khI va o pho ng kha m v chuy n no ...da I da m. N u
co ba f cu va n d na o v su c kho e, ba c sI co fh pha f hI n va gIu p fre
ca ch ngan ngu a, chu a frI.
- Con cu a ba n co fh cu ng fha y "qu qu" khI roI va o fnh fra ng
na y va fhu c su mu n ch ngu no . Nn ho I no xem Ia m sao d gIa I
quy f va n d , cha ng ha n nhu du ng u ng nhI u nuo c sau bu a f I, dI
v sInh 2 Ia n fruo c khI dI ngu , Io f fa m pIasfIc d ngu cho sa ch se ...
Ha y d cho con ba n nha n fra ch nhI m v nhu ng g no gay ra ba ng
ca ch chI ba o va fa p cho no ca ch fhay fa m fra I gIuo ng bI uo f. Trong
gIaI doa n na y, ba n co fh du ng 2 fa m fra I gIuo ng: fruo c fIn fra I m f
fa m ra sa ch, r I fra I fhm In frn m f fa m pIasfIc, sau do Ia I fra I
m f fa m ra sa ch nu a In frn cu ng. N u "su c " xa y ra, con ba n d
da ng I f fa m ra uo f va fa m pIasfIc dI r I ngu Ia I vo I fa m ra sa ch co n
Ia I.
- O m f s nuo c pha f frI n nguo I fa du ng mI ng n m ba o d ng
ba n o b nh vI n hay pho ng kha m. o Ia mI ng n m duo c k f n I vo I
chung fu d ng. Truo c khI "su c " xa y ra, h fh ng fu d ng nha n bI f
Iuo ng nuo c frong ba ng quang da da y nn chung se ba o d ng d
da nh fhu c con ba n da y dI v sInh. a c finh n I ba c Ia sau va I fua n su
du ng, du a fre fu nhIn quen vo I vI c fhu c da y vo I m f ba ng quang
cang nuo c va cu fh ma khng ca n du ng d n mI ng n m ba o d ng
nu a.
- u ng bI a m a nh va du ng d con ba n bI a m a nh v chu ng da I
da m: u ng xem da I da m Ia "va n d ha ng da u" cu a gIa dnh r I dem
ra fru ghe o cha u be m I khI no Ia m saI chuy n g. Ha y c kIn nha n,
con ba n ca n co fho I gIan d fruo ng fha nh va ch ngu chu ng da I da m.
- Sau cu ng, ha y xem Ia I nha v sInh va duo ng d n nha v sInh.
Co ca n ba f fhm bo ng de n cho sa ng, hoa c cu ng dI vo I con d n do ... Co
nhI u du a fre hoa n foa n bnh fhuo ng nhung v so bo ng f I, so ma...
nn da nh pha I da I da m!


H ng d n tre t la m v sinh

Con ba n da d n Iu c pha I du ng b. Kho khan fha f, nhung khng
fh bo qua gIaI doa n na y. Cha u be na o bI f ng I b se d da ng Ia m
quen vo I vI c su du ng b n ca u frong nha v sInh cu a nguo I Io n.
Nhu ng kInh nghI m fa p cho em be dI b cu a nhI u ng b , ba
me sau day se gIu p ba n nhu ng ca ch hay nha f d ba n ca ng if f n cng
ca ng f f:
GIAI OA N B T U:
- Ta o fho I quen Iu c dI fa m:
KhI con fI 17 fha ng, fI ba f da u cho no ng I b m I f I, khI fI
fa m no . TI ng nuo c cha y hnh nhu kich fhich cha u, va chI frong va I
f I Ia cha u quen ng I b. TI cho cha u ng I b du ng gIo m I f I. a n
da n fI fang fhm Ia n du ng b va o ban nga y. TI du ng ca ch na y
fha nh cng vo I ca ba du a con.
- Tinh foa n fho I gIan:
i quy f fha nh cng Ia cho cho be sa n sa ng. N u con ba n chua
fh hI u va nghe fheo nhu ng Io I don gIa n, va n co n da I da m frong m I
4 fI ng d ng h fh co Ie cha u chua fo I Iu c fa p ng I b. CIa dnh fI da
do I d n khI be duo c 2 fu I. Chu ng fI khng e p, nhung chu ng fI
d ng vIn da n da n. Va khI be ba f da u du ng b fh no du ng d u da n
va fha nh fha o frong vo ng chua da y m f fua n.
- Tuan fheo fho I kho a bI u:
Ha y kIn nha n! a n nn du kI n if nha f 3 nga y chu fam va o
vI c fa p cho con xa I b khng gIa n doa n. TI da y con ga I ba ng ca ch
da f no va o gh b v sInh m I gIo . TI fheo do I gIo gIa c no dI v sInh.
I f gIo gIa c se nha c cha u dI v sInh du ng gIo , fra nh duo c nhu ng "faI
na n" v sau, vu a ma f v sInh vu a f n cng gIa f gIu . gIu cha u ng I
frn cha u v sInh, fI do c fruy n cho no nghe.
- Ha y m hn con:
KhI con ga I u f fI duo c 2 fu I, no so du ng b. gIu p no vuo f
qua gIaI doa n kho khan na y, chu ng fI ba f da u chI n dIch co fn ra f
ku Ia "Nu hn k dI u": TI vo ng fay m no m I khI no ng I b. Su
an fam gIu p no fhu gIa n va chu y d n chuy n dI v sInh. Om hn con,
fa o cho no ca m gIa c an foa n se fhu c su da n d n vI c su du ng nha v
sInh m f ca ch d da ng hon.
KHUY N KHCH THA NH CNG:
- Cho cha u choI bu p b:
Con ga I 2 fu I cu a fI khng mu n ngung choI d ng I b.
khuy n khich no , fI ba o cha u cu ng ca n da y cho bu p b du ng b v
sInh. TI Ia n Iuo f mang fa f ca "nhu ng nguo I ba n" na y cu a cha u, na o
ga u, cho nh I nh I bng, bu p b... va o pho ng v sInh d con fI "chI
da n" cho chu ng. Cha ng bao Iau, m I khI ca n v sInh, cha u no I vo I fI
pha I ng I b ngay v cha u s f ru f, mu n da y nhu ng con bu p b cu a
mnh.
- Ta o su d da ng cho be :
u ng gay a p Iu c cho con. TI d sa n b ngay ca nh gIuo ng d no
co m f khng gIan rIng cho mnh. Ca c cha u fhuo ng dI v sInh d
hon, da c bI f ngay da u bu I sa ng va ban dm. Phuong pha p na y cu ng
hI u nghI m vo I du a con fhu 2 cu a fI.
- con fu Ia m fheo y mnh:
u ng ba f e p con. Con fI co m f fho I quen khng bnh fhuo ng
Ia co I h f qua n a o fruo c khI dI ca u. TI khng bao gIo Ia ma ng no Ia
du ng Ia m nhu fh . Nhung 6 fha ng sau no khng co n co I h f qua n a o
nu a.TRO V
NH NG PH N TH NG NHO NHO :
- Tu I pha n fhuo ng:
TI qua fha f vo ng khI so con mnh vo I con nguo I fa. Co nhI u
du a mo I chua da y haI fu I da bI f ng I b da ng hoa ng, co n con fI da
ba fu I va n khng su du ng duo c b v sInh. Cu I cu ng fI mua m f
ca I fu I nho nho va cha f da y d choI va o do . M I Ia n cha u chIu ng I b
dI v sInh, cha u duo c Ia y m f mo n d . Sau m f fha ng ruo I, ca I fu I
fr ng r ng, va cha u khng ca n pha I xa I fa Io f nu a.
- Hnh a nh da n frong nha v sInh:
TI chI da y con ng I b duo c khI no ga n 3 fu I. No fhich hnh
da n, v va y d d ng vIn no , fI cua m f fa m va n e p fheo hnh b v
sInh, son ma u fha f de p va freo frong pho ng fa m. M I Ia n du ng b,
cha u se duo c Ia nh m f hnh da n d da n va o fa m ba ng do cu a no . No
ra f ha o hu c, mu n co fhm hnh da n mo I nn vI c du ng b fro nn
qua d da ng.
- "Nhu ng con ch cu u na n":
Con fraI fI da duo c ba fu I ba fha ng, nhung no va n chI dI fI u
va o b, co n dI ca u... frong qua n! No va n khng chIu du ng b d da I
fI n. TI bI f no ra f fhich nhu ng con ch ba ng cao su, ma u xanh xanh
ba n frong ca c nha sa ch.
V va y, fI dua no d n m f nha sa ch cho no cho n haI con. V
nha , fI freo haI con ch a y In fhanh mo c khan frong pho ng v sInh,
noI no co fh fha y duo c va ba o: "Me se cho con ca haI con ch n u con
dI ca u va o b haI Ia n". Tha f hI u nghI m! HaI nga y sau, no Ia y duo c
haI con ch va fI khng bao gIo pha I dI "xa qua n" cho no nu a.TRO
V
MA V N B "TAI NA N" RA QU N:
- Phuong pha p v dm:
m da u fIn con fI da I da m khI khng co n xa I fa Io f, fI ng
ra ra ng fha f Ia m f cu c hnh khI 2 gIo sa ng pha I cha y quanh kI m
fa m ra fra I gIuo ng mo I. V va y, fI mua fa m chI u khng fha m nuo c,
bo c bn ngoa I m f Io p ra, r I fra I ca I chI u a y In frn ca I gIuo ng n m
co fra I ra ha ng nga y. N u dm cha u da I da m, fI chI vI c ke o bo Io p
chI u bn frn d ngu fI p frn fa m n m va ra sa ch bn duo I.
- CIu kh khI dI duo ng:
N u dI ga n, frong nga y, ba ng xe ma y, fI chI du ng fa gIa y Ioa I
da y.
N u dI xa ba ng xe f, xe do , fI mang fheo m f ca I b ng I nho
ba ng pIasfIc, m f if fu I nIIng va m f fa m d m v sInh o gIu a d hu f
a m. Sau khI cha u dI v sInh xong, fI chI c f ca I fu I Ia I va ne m dI.
CIa I pha p na y gIu p fI do n de p d da ng va cu ng vu ng Io ng v if ga p
su c hon.TRO V
L I KHUYN VA SA NG TA O:
- "Ong gIa NoeI cu ng du ng b":
Con ga I chu ng fI haI fu I ruo I. Ma c da u va n du ng b nhung no
khng mu n da I fI n va o b. Sau khI fI da nan nI nhI u, ch ng fI
va o pho ng v sInh va no I: "Con Ia m duo c da y. Ngay ca Ong gIa NoeI
cu ng dI va o b kIa ma ". Tu do vI c du ng b v sInh chI Ia "chuy n
nho ".
- KInh nghI m cu a ba n I:
Ca ch day hon 30 nam, khI fI fa p cho b n du a con fI du ng b,
fI co m f xa o fhua f Ia m cho mo I fhu fro fha nh d da ng. Toa n b fho I
gIan chu ng o nha , fI chI cho chu ng ma c qua n Io f kI u cu a con nif.
Chu ng cu fh cha y quanh frong nha , mu a no ng fh fI cu ng cho cha y
ra san. Khng ma c qua n a o bnh fhuo ng Ia m Iu nho c d bI f hon khI
chu ng bI uo f; if qua n a o hon nghIa Ia Iu fre co du fho I gIan cha y d n
b, va cha me cu ng gIa f gIu if hon khI co su c .
Sau na y ma y du a no co con, fI cu ng gIu p chu ng fa p duo c cho
con ca I mnh du ng b ba ng phuong pha p cu a fI. HI u nghI m nhu
m f phe p ma u!


Tnh h ng n i -h ng ngoa i cu a tre

Hnh dung ra con ba n Ia m f du a fre huo ng n I hay huo ng
ngoa I cha ng ro ra ng nhu ba n nghI dau. No co gI ng fh na y khng:
KhI con fraI fI dI ma u gIa o, fI mong no vuI suo ng fham du mo I hoa f
d ng, ho a nha p vo I ba n be . Nhung khI d n do n no , fI fha y ma y du a
kha c dang ng I choI vo I nhau gIu a m f fa m fha m, co n con fI ng I
ngoa I ra m f ca ch bnh fha n. Sau gIo ho c, ma y du a kha c cha y fung
fang kha p san fruo ng, co n no fh Ia I ng I va o Io ng fI. TI ho I sao
khng dI choI vo I ca c ba n, cha u chI no I: "Con khng fhich!"
Chuy n g da xa y ra vo I con cu a fI, m f du a be fInh nghIch7
H I fruo c fI nghI no ra f fInh nghIch va co ve huo ng ngoa I. Nhung r I
fI pha f hI n ra co Ie con fraI fI Ia du a huo ng n I, cu ng nhu ha u h f
nhu ng nguo I huo ng n I, no fhich o nha vo I ba n be fhan, nhu ng noI
ma no ca m fha y fhan fhI n...
Nha n bI f khuynh huo ng finh ca ch cu a con:
Mo I nguo I sInh ra vo I m f fhIn huo ng finh ca ch nha f dInh.
Nguo I huo ng ngoa I fh ma nh me , fhich gIao fI p vo I nhu ng nguo I
kha c va fh gIo I xung quanh. Trong khI do , nhu ng nguo I huo ng n I
fhuo ng fra nh ne fI p xu c, da c bI f Ia fra nh fI p xu c vo I nhu ng nho m
dng nguo I va fhich choI vo I nhu ng nguo I ma ho bI f ro . o Ia
khuynh huo ng chung, co n fh m I du a fre d u bI u hI n ca finh cu a
mnh fheo ca ch kha c nhau.
In nam hay sa u fu I, khI con ba n ba f da u va o Io p m f, m f
noI hoa n foa n mo I Ia , kI u finh ca ch se bI u hI n ra ngoa I ro ra ng
hon fruo c. Ca c nha chuyn mn cho bI f: "Nhu ng du a be huo ng ngoa I
ho c duo c nhI u khI chu ng no I chuy n va gIao fI p nhung chu ng co xu
huo ng ga p nhI u kho khan hon nhu ng du a huo ng n I. Tre huo ng
ngoa I Ia nhu ng du a fre fhuo ng cho c ghe o ha ng xo m, x xa o ba n fa n,
Io n fI ng fra Io I. Co n nhu ng fre huo ng n I ho c ba ng ca ch quan sa f va
suy nga m. Chu ng fhuo ng duo c gIa o vIn fa n fnh gIa ng gIa I nho bI f
gIu yn Ia ng va khng nga f Io I..."
Nha n ra duo c kI u finh ca ch cu a con se gIu p ba n hI u duo c
ca ch cu xu cu a no va bo f Io Ia ng. Cha ng ha n, n u con ba n de da f va o
nhu ng nga y da u dI ho c nhu con vI phu huynh no I frn, ba n se yn
fam ra ng don gIa n Ia no mu n quan sa f fruo c va se fham gIa va o khI
da sa n sa ng. V khng fh fhay d I finh ca ch con ba n, f f nha f Ia ba n
gIu p con pha f huy Io ng fu fro ng va ba n cha p nha n no nhu fh .
I xu fh na o d I vo I nhu ng du a fre huo ng n I hoa c huo ng
ngoa I7
N u con ba n Ia m f du a fre huo ng n I:
- a o vo I gIa o vIn. a u m I nam ho c, frnh ba y vo I fha y gIa o
ra ng con ba n ca n co fho I gIan d fhich nghI fruo c khI no fham gIa va o
ca c hoa f d ng cu a Io p. I u na y se cha c cha n ra ng no khng bI Ia m Iu
mo bo I nhu ng du a ba n cu ng Io p fha ng finh hon.
- Cho con ba n fho I gIan d fra Io I. Nhu ng nguo I huo ng n I suy
nghI ky mo I fhu va se khng fra Io I cho d n khI ho co quy f dInh
chinh xa c se no I ra dI u g. a n cu ng ha y fo ra fn fro ng su fI n b
cha m cha p cu a fre va du ng nga f Io I no .
- u ng ch gI u con ba n. M f nguo I huo ng n I ca n co fho I gIan
d suy nghI va fra Io I nhu ng cau ho I... N u ba n fa m ngu ng cau
chuy n d u da n d nghe con, no co fh no I h f y kI n cu a mnh.
- Tn fro ng quy n uu fIn cho fre . N u ba n ho I con ba n mo I aI
d n du sInh nha f no , co Ie no chI dua ra fn haI du a fre kha c. Nu
va y, du ng nn f chu c nhu ng bu a fI c fruy n fh ng ma fhay va o do
nn da f no va ru fhm nhu ng du a ba n fhan nha f d n nhu ng dI m vuI
choI chu ng yu fhich nhu Ia so fhu , dI nha sa ch..vv. KhI con sa p d n
du sInh nha f cu a m f aI kha c, nn dua no d n so m d co gIo chua n
bI.
N u con ba n Ia m f du a fre huo ng ngoa I:
- a y cho con ba n fha y duo c fa c ha I cu a su n a o. TI n sI Tam
Iy ho c n I fI ng fh gio I, IIzabefh Murphy, no I: "Nhu ng Io I fun ra
fu mI ng cu a m f nguo I huo ng ngoa I fhuo ng Io f va o faI nguo I a y r I
mo I Ien va o na o. Nhu ng du a fre huo ng ngoa I no I ra y fuo ng cu a
chu ng khI chua sa p x p xong, cu nhu Ia chu ng dang dI ngao du
va y..." Nhung khI ba n nga f Io I du a con huo ng ngoa I cu a mnh, no se
qun ma f chu I suy nghI cu a mnh. Iu c do , f f nha f Ia khuy n khich
no , no I dI no I Ia I cau:"A ...Hu " hay "Me bI f", " hI u..." cho d n khI
no dI n fa duo c h f y fuo ng.
- a y con bI f do I d n Iuo f no duo c no I. a n co fh gIu p con
fhu c ha nh finh kIn nha n ba ng vI c chua n bI bu a an f I hay su a m f
ca I xe d choI frong khI mo I nguo I dang no I chuy n. a y no bI f Ia ng
nghe va do I cho nguo I kha c k f fhu c cau no I cu a mnh. Thuo ng fh
sau gIo ho c, nhu ng du a fre s ng huo ng ngoa I ra f hay ham ho no I vo I
ba n be v ba n fhan chu ng. No I chuy n vo I ba n Ia m cho no ca m fha y
co nhI u kInh nghI m. N u ba n ra f ba n vI c, if nha f m I nga y nn
da nh rIng 15 phu f d no I chuy n vo I con.
- a y con hI u duo c bIa chuy n Ia dI u khng f f. KhI na o co
gIo ra nh, ba n ha y fhu nghe ma y du a fre no I chuy n xem. u a fh ba o
chI no da ho c Io p 14, frn a o Iu c na o cu ng ca I hoa. u a kha c no I anh
no cha ng kha c g m f con cho , m f con me o, m f con chIm, va an
duo c nhu ng 5 ba nh m... Chu ng chI no I nhu ng dI u frn day cho
fho a ca I finh fhich bIa chuy n. Nguo I huo ng ngoa I hay c ga ng Iu a
d I ba f cu nguo I na o, nha fam Iy ho c arron TIeger cho bI f nhu va y.
Ho mu n fI n d n ca c m I quan h xa h I va co fh fh f ra Io I da u
fIn nha m ra ng bu c nguo I kha c. N u con fre cu a ba n bIa chuy n Iu c
ba n dang du ng do , ha y no I ra ng: "Con fuo ng fuo ng gIo I qua da y".
I u na y se Ia m nhu ng nguo I kha c bI f ra ng cau chuy n do khng co
fha f ma khng Ia m con ba n nguo ng ngu ng. KhI na o chI co m f mnh
ba n vo I con, ha y no I vo I no v fa m quan fro ng cu a finh frung fhu c.
- a y con bI f cha p nha n kho khan d Ia m ba f cu dI u g m f
mnh. Cha ng ha n, ba n d con ba n fu Iau pho ng cu a no , no se ca m
fha y "su c Iu c ca n kI f" da n, va no se cha ng Iau xong can pho ng.
Nhu ng Ia n da u, ha y cu ng Ia m vo I no , sau do chI du ng ca nh no , r I
cu I cu ng no se bI f no pha I fu Ia m vI c.
To m Ia I, ha y da y cho con ba n bI f m I kI u finh ca ch co m f gIa
frI rIng cu a no . o I v nhu ng du a fre huo ng ngoa I fh ra f fhich s ng
co ba n, chu ng se II cu n nhI u nguo I kha c fheo ca ch s ng cu a chu ng.
Nhu ng du a fre huo ng n I co fh if ba n hon, nhung Ia nhu ng nguo I
ba n ra f ga n gu I. Ha y nho ra ng: Tinh ca ch con ca I ba n co fh kha c
finh ca ch cu a ba n, va vo I su gIu p do cu a ba n, con ca I se co nhu ng
bI n d I phong phu v finh ca ch d co duo c m f cu c s ng ha nh phu c.


Vi c nha be 5 -6 tui co th giu p me

da y con bI f gIu p do nguo I kha c, bI f fu Io cho mnh, bI f gIa
frI cu a Iao d ng... ngay khI co n nho , ha y fa p cho be Ia m vI c. Tu I
nho Ia m vI c nho . Sau day Ia m f va I vI c nha fhich ho p vo I fre fu 5
d n 6 fu I:
1. Mang d nhu ng so f gIa y vu n frong pho ng Ia m vI c cu a b me .
2. Tu x p d cu a be va mang dI ca f frong fu .
3. X p che n dIa va o fu che n.
4. Ru a cha u hoa c b n ru a che n.
5. Que f bu I d da c frong nha .
6. Cho cho hoa c me o an.
7. Sa p x p va fhu do n ba n an .
8. Que f nha , que f san.
9. Tra I drap gIuo ng, fhu do n chan ma n.
10. Ia y fhu frong h p fhu.
11. CIu p xa ch gIo va o nha khI me dI cho v va ca f fhu c pha m
va o fu Ia nh.
12. Tuo I m f cha u hoa.
13. Phu Iau chu I, gIa f ru a d da c frong nha .
.....
Tuy cng vI c frong nha ma ba n fhm va o danh mu c frn day
nhu ng vI c be co fh Ia m gIu p me . Nhung quan fro ng Ia nho khen
con m I khI no Ia m xong va du ng qua ch baI, fra ch mo c n u no Ia m
hoI ke m. u sao be va n co n Ia m f du a fre ma !


Cn pho ng vui ve

O Iu a fu I fu 6 d n 12, fre ba f da u hnh fha nh m f nhan ca ch
rIng. Chu ng fro nn ra f hI u d ng, ra f fhuy mI, ra f kho finh, ra f d
chIu... . Co ha ng ha sa s nhu ng finh ca ch kha c bI f, d fu do fha nh
Ia p m f ca I TOI rIng cu a chu ng sau na y. I pho va dung ho a
nhu ng finh ca ch kha c bI f a y, chI vo I haI du a fre frong m f gIa dnh,
nhI u khI cu ng Ia m cho ca c ba c cha me pha I dIn da u.
Trong ca c sInh hoa f ha ng nga y, d bo n fre cu a ba n Iun ho a
fhua n vo I nhau, ha y gIu p chu ng ba ng ca ch:
- ChIa d u dI n fich can pho ng, va ch duo ng ranh gIo I d m I
du a fre d u co khoa ng khng gIan rIng |ba n ho c, fu qua n a o, k freo
gIa y de p, d choI... ).
- Cho phe p chu ng duo c frang fri fheo y fhich rIng cu a fu ng
du a. CIa I fhich ro ra ng du a na y ca n pha I ho I y kI n fruo c khI mu n
du ng d cu a du a kIa.
- n dInh gIo nghI ngoI: e n ngu pha I fa f va khng duo c nghe
am nha c sau 9 gIo f I.
- Thuy f phu c chu ng du ng chung vo I nhau m f mo n d nhu ba n
ho c, ma y finh dI n fu cha ng ha n.


T p cho tre tnh ngn n p

Tre con ra f bu a b n va khng h y fhu c d n su ngan na p. Cha
me pha I huo ng da n chu ng.
ChI Hoa cu ng m f c ba n ga I cu ng pho ng buo c va o nha , ca I
na ng gay ga f cu a bu I frua he khI n ma f chI do gay. Vu a va o d n
c ng, chI da hi hu ng khoe: ca u nhn fha y c con ga I cung cu a fo
ngoan nhu fh na o. Nhung nu cuo I frn mI cho f fa f khI chI nhn
fha y nha cu a bu a b n. choI cu a be Van, con chI vu f m I noI m f
ca I. Mo cu a va o pho ng, chI fha y con be na m ngu ngon Ia nh bn ca nh
chu cho bng fo xu . Trn ba n ho c cu a no , sa ch vo cu ng ng n ngang
khng ke m. u c mnh, chI ra ngoa I ng I fhu nguo I. C ba n fha y fh
v vaI khuyn: Ca u pha I da y con dI Ia vu a r I da y, chu d Io n, con
ga I ma ca u fha fh f qua .
M f Iu c sau, be Van ro n re n d n bn me , no bI f chI khI na o bu c
mnh me no mo I nhu va y. n ga n me , no khe kha ng: Con se do n d
choI Ia I ngay, con xIn I I me . ChI Hoa quay Ia I nhn con nghIm ne f
ma f Ia n sau, con khng ngan na p, me se pha f.
Tre con Ia va y da y, chu ng ra f bu a b n va khng h y fhu c d n
su ngan na p. Cha me pha I Ia nguo I chI da n cho fre v finh ngan na p
se da n da n fa o cho fre fho I quen dI va o n n p, fra f fu . Khng chI
frong gIa dnh ma co n co Io I cho cng vI c cu a fre frong fuong IaI.
I u nn Ia m khI cha me da y fre ngan na p
- Truo c h f cha me pha I Ia nhu ng fa m guong f f cho chu ng.
N u ba n s ng go n ga ng fh con fre se fI p fhu dI u na y ra f nhanh
cho ng.
- CIao cho fre cng vI c phu ho p vo I fu ng Iu a fu I.
- KhI fre duo c ba fu I, cha me ba f da u da y cho chu ng finh ngan
na p. O d fu I na y, fre co fh x p duo c g I va o go c gIuo ng, d gIa y In
gIa .
- KhI fre fu b n d n nam fu I, ba n co fh huo ng da n fre fhu x p
d choI va o noI quy dInh sau khI choI.
- KhI fre In nam fu I, ba n khuy n khich fre do n pho ng, Iau
ba n sau khI an... Truo c fIn, ba n nn bI n no fha nh m f fro choI.
a n co fh no I: e cung, hm nay me va con fhI xem aI sa p x p d
da c go n ga ng nha f nhe .
- Tre In sa u fu I, ba n d nghI chu ng fhu do n d du ng ho c fa p,
x p sa ch vo ngan na p frn gIa sa p, do n de p pho ng rIng...
- N u fre khng co pho ng rIng, ba n huo ng da n cho chu ng Ia m
nhu ng cng vI c don gIa n frong gIa dnh nhu Iau ba n gh , fhay nuo c
bnh hoa...
- CIa I fhich cho fre bI f nhu ng Io I ich cu a cng vI c na y.
- Khen ngo I chu ng khI cng vI c cu a chu ng duo c hoa n fha nh
f f. Hoa c cu ng co fh nhe nha ng khI n fra ch khI chu ng khng Ia m
f f hoa c Ia m ma Ia I khng ca n fha n.
Nhu ng dI u ba n khng nn Ia m vo I con fre
- N u ba n Iun mI ng ca u nha u v su bu a ba I cu a fre , dI u na y
khng nhu ng khng gIu p ich g duo c ma co n khI n fre xa ca ch ba n
hon.
- Khng nn chI frich qua da ng khI fre pha m nhu ng saI Ia m, v
dI u na y se d Ia m fre ca m fha y bI f n fhuong.
KhI fre dang choI m f fro choI na o do , ba n khng nn ba f fre
ngung ngay v ba n khng fh chIu n I su bu a ba I. Iu c na y ba n chI
nn no I vo I fre : Con pha I do n de p ca n fha n khI da choI xong.
- Khng nn Iu c soa f va do n de p pho ng cu a fre khI chu ng khng
co nha . N u pho ng cu a fre qua bu a b n, ba n ha y cho chu ng v d yu
ca u do n de p.
- KhI ba n fu fI n do n de p, fre se nghI ra ng ba n da can fhI p va o
vI c rIng cu a chu ng. I u na y Ia m fre kho chIu va ba f ho p fa c.
- Khng nn gay ga f vo I ch ng ba n v finh bu a ba I ca u fha cu a
anh a y, v v fnh ba n Ia m cho fre fha y b no cu ng khng ngan na p
cha ng ke m g no .


Da y con no i chuy n i n thoa i

AI!!! AI!!!
CIao fI p qua dI n fhoa I nga y ca ng ph bI n hon frong cu c
s ng cu a chu ng fa, fh nhung khng ma y aI quan fam d n vI c da y
fre ca ch no I dI n fhoa I. Co bao gIo ba n bu c mnh v du a fre o da u day
cu a p a a p u ng va ba n cha ng fh na o no I chuy n duo c vo I nguo I ba n
ca n ga p ga p. V va y, ha y da y con ca ch go I cu ng nhu nha n dI n fhoa I,
cha ng ma f nhI u fho I gIan va cng su c Ia m dau nhung cha ng bao
Iau, ba n se nghe d ng nghI p hoa c ba n be cu a ba n khng fI c Io I
khen Con chI gIo I fha f. No I nang ga y go n. Tha f Ia d fhuong.
- KhI nha n dI n fhoa I, no I AI nhe nha ng va IIch su .
- Khng duo c fhe f fo go I b hoa c me |fI ng fhe f go I fo cu a be co
fh Ia m cho nguo I da u day bn kIa bI cho I faI, gIu f mnh).
- N u khng co nguo I Io n o nha , cha u pha I bI f ca ch ho I a , b
me con khng co nha . C fn g a 7 . C hoa c chu co mu n nha n g
khng7 C cho con xIn s dI n fhoa I, con se nha n b go I Ia I sau |a n
nn d sa n gIa y va vI f o ga n dI n fhoa I).
- Can da n fre khng duo c no I chuy n nhI u vo I nguo I Ia .
- KhI go I dI n fhoa I cho ba n, I phe p xung fn mnh fruo c va
xIn phe p duo c no I chuy n vo I ba n.


Th gi i t ng t ng cu a be

u a con 4 fu I cu a ba n s ng frong m f fh gIo I vu a kha c Ia vu a
fhu vI: Vi du , cha u nghI mnh co fh bay, cha u co m f du a em hay
cuo I |fhu c ra cha u co m f nguo I chI); co m f nguo I ba n fhan Iu c na o
cu ng o ca nh cha u va kIn nha n Ia ng nghe nhu ng cau chuy n cha u
k , cha u co fa m fha m fha n...! I nhIn do chI Ia fh gIo I fuo ng fuo ng
cu a cha u.
NhI u nguo I cu ng cha u da m chm va o nhu ng mo fuo ng sa ng
fa o va v ha I a y. R I fu ho I khng bI f mnh Ia m nhu va y co g kha c
fhuo ng khng7
Tuo ng fuo ng ba I fhu c ha nh gIao fI p cu a be
Ca c nha nghIn cu u fam Iy cho ra ng NhI u cha me nha n fha y
do Ia nhu ng bI u hI n hoI kha c fhuo ng. Nhung kha nang fuo ng
fuo ng v m f fh gIo I cho rIng mnh Ia buo c ca n fhI f frong gIaI
doa n pha f frI n cu a be .
Nhu ng cau chuy n fuo ng fuo ng pha n a nh hI u bI f cu a be v
fh gIo I xung quanh. KhI be gIa Ia m ba c sI hay xem ca I h p nhu m f
chI c fa u, nghIa Ia be dang h I nha p va dang frong buo c chuy n fI p
d n gIaI doa n fI p xu c vo I ca c Ioa I bI u fuo ng |fu ngu hay con s ). KhI
m f nho m be cu ng choI do ng kIch vo I nhau, nhu ng kho khan frong
vI c phan vaI hay xay du ng vo kIch se Ia m cho ca c em bI f chIa se ,
ho p fa c va cu ng ga nh va c fra ch nhI m.
e fruo c fu I d n fruo ng da co fh phan bI f gIu a fuo ng fuo ng
va fhu c f . Nhung be khng xem ca I na o quan fro ng hon ca I na o. e
fhich do ng kIch fuo ng fuo ng v be co fh dI u khI n cau chuy n fheo
y fhich cu a mnh, khng pha I fuan fheo ba f ky nguyn fa c na o. Ia m
nhu va y be khng chI fho a ma n so fhich cu a mnh, ma co n fu re n
Iuy n nhu ng gIao fI p xa h I, fnh ca m va ca c ky nang frI fhu c v n co
frong do I fhuo ng.
ChI khI be 3 hoa c 4 fu I, ba f da u h I nha p va o fh gIo I bn
ngoa I nhu dI ho c, fI p xu c, Ia m quen - fh dI u kha c fhuo ng na y mo I
fro nn da ng nga I.
Tuo ng fuo ng ba I ho c fm hI u fam fra ng nguo I kha c
- Tuo ng fuo ng hI m khI co ha I cho be . Thu c f , su fhI u fuo ng
fuo ng mo I Ia da u hI u cu a nhu ng fru c fra c fam Iy da ng nga I nhu
chu ng phI n mu n hay fu ky .
- Tuo ng fuo ng mnh dang o frong m f fh gIo I na o do hoa c do ng
gIa fha nh nhI u nhan va f kha c nhau gIu p khoI day su d ng ca m noI
be , fu do gIu p be fm hI u nhu ng fnh ca m nhu ho n d I, so ha I, can
da m...
- Tuy nhIn n u be fhuo ng fuo ng fuo ng nhu ng dI u khng f f,
ba n nn frao d I su vI c na y vo I ba c sI nhI khoa. Trong fruo ng ho p
na y, ha y chI ro cho be fha y khI na o fh fuo ng fuo ng se a nh huo ng
khng f f d n sInh hoa f cu a be va nhu ng nguo I xung quanh. a n c
ga ng du ng bI u hI n fha I d bu c do c d I vo I be , n u khng be se ma c
ca m. N u khng khe o Ie o, ba n se khI n be fro nn khe p kin.
- a n cu ng khng nn fu y fham gIa va o fro choI fuo ng fuo ng
cu a be n u Iu c do be chua sa n sa ng, v ca ch fuo ng fuo ng va ha nh
d ng cu a ba n co fh khng gI ng vo I ca ch cu a be . T f nha f Ia : Ha y
cho cho d n khI ba n duo c mo I fham gIa.
- Nhu ng ha nh d ng ba f chuo c Ia m Iu c Ia ca ch ba y fo suy nghI
va fnh ca m cu a be . Nga y sInh nha f cu a be TI |4 fu I) fru ng va o nga y
T f fruy n fh ng, va gIa dnh fhuo ng chI fa ng qua cho be ma khng
f chu c fI c. M f hm, ba me TI fha y be dang f chu c sInh nha f cho
con bu p b cu a mnh, va be fo ra bu n ra u v bu p b khng co ba n be
d n du . HI u ra, b me TI da f chu c Ia I cho be m f bu a fI c sInh
nha f va mo I da y du ba n be cu a be d n du .
- Ha y nho : M f frong nhu ng dI u quy gIa nha f ma b me co
fh Ia m cho con ca I cu a mnh Ia hI u con fre mu n g qua nhu ng
ha nh vI fuo ng fuo ng va fran fro ng kha nang fh hI n cu a fre .

Tre em c n u c gia o du c y th c v ti n ba c t 3 tui?

Ca c chuyn gIa gIa o du c phuong Tay cho ra ng, nn da y cho fre
em bI f y fhu c v fI n ba c ngay fu khI chu ng 3 fu I va ho xay du ng
k hoa ch gIa o du c fheo fu ng gIaI doa n nhu sau:
- 3 fu I: nha n bI f ca c Ioa I fI n va gIa frI cu a chu ng.
-4 fu I: ho c ca ch du ng fI n d mua nhu ng fhu don gIa n nhu bu f
ve , ke o, d choI, d an. Nhung va n ca n nguo I Io n dI ke m.
- 5 fu I: hI u ra ng fI n Ia fha nh qua do Iao d ng ma co .
- 6 fu I: co fh d m duo c m f s fI n fuong d I Io n, ba f da u ho c
ca ch ca f gIu fI n, b I duo ng y fhu c "fI n cu a mnh".
- 7 fu I: co fh quan sa f ba ng gIa o, so sa nh vo I s fI n mnh co
d bI f kha nang mua hay khng mua ca I g.
- 8 fu I: nghI ca ch fu kI m fI n fIu va f nhu ba n ba o, mua gIu p
ha ng xo m nhu ng mo n ha ng d duo c nha n fI n fhuo ng.
- 9 fu I: co fh fu Ia p ra k hoa ch fIu fI n cu a mnh, bI f ma c
ca khI mua ha ng, ho c ca ch gIao dIch.
- 10 fu I: bI f fI f kI m fI n fIu va f; nhu ng Iu c ca n, co fh mua
nhu ng fhu kha da f nhu du ng cu fh fhao hay m f Ioa I nha c cu yu
fhich.
- 11 fu I: ho c ca ch da nh gIa nhu ng sa n pha m duo c qua ng ca o,
fu do pha f hI n duo c nhu ng sa n pha m f f, re va co kha I nI m v ba n
ha gIa , khuy n ma I.
- 12 fu I: bI f quy fro ng d ng fI n, hI u ra ng kI m duo c fI n
khng d da ng, co y fhu c fI f kI m.
- Sau 12 fu I, hoa n foa n co fh fham gIa m f s hoa f d ng
fhuong ma I cu a fh gIo I nguo I Io n va ca c hoa f d ng qua n Iy fI n ba c,
gIao dIch kha c...
K hoa ch frn cho fha y, xa h I phuong Tay ra f coI fro ng vI c
gIa o du c y fhu c v kInh f cho fre em. Theo ho , fre em co nang Iu c
quan sa f ra f f f, chu ng quan fam d n fI n ba c kha so m, v chu ng
bI f, co fI n mo I mua duo c nhu ng fhu ma mnh fhich. me chI ca n
da n fre dI da o ca c cu a ha ng m f va I Ia n, chu ng co fh nho ra f ky
nhI u Ioa I ha ng hoa va gIa ca cu a m I Ioa I.
KhI hI u ra ng fI n chI co duo c fhng qua Iao d ng, fh o fre em
se xua f hI n fam Iy quy fro ng d ng fI n, bI f fI f kI m, fra nh fIu xa I
Ia ng phi. NhI u du a fre duo c b me chI u chu ng fha I qua , cung
phu ng du fhu , nha f Ia nhu ng gIa dnh kha gIa , khI n cho chu ng co
fam Iy y Ia I, coI re d ng fI n, Iuo I Iao d ng, nhu fh khng nhu ng
khng pha f huy duo c finh ca n cu , sa ng fa o ma co n co fh Ia m na y
sInh fu fuo ng kI m fI n m f ca ch ba f ho p pha p. I u na y chu ng fo
vI c nha n fhu c v fI n va gIa frI d ng fI n co IIn quan cha f che vo I
gIa o du c da o du c, nhan ca ch.
Tho I quen quy fro ng fI n ba c, chI fIu co k hoa ch se da n duo c
hnh fha nh va fa c d ng fru c fI p d n nhan ca ch cu a fre fhng qua
ca ch u ng xu cu a chu ng vo I fI n ba c. Nhu ng fre em duo c gIa o du c da y
du v qua n Iy va su du ng fI n ba c sau na y fhuo ng co kha nang Ia m
kInh f gIo I. Hon fh , bI f fu mnh kI m fI n se fa o nn finh d c Ia p
frong fu duy va ha nh d ng cu a fre .


Nn a nh con hay khng?

Trong m f cu c kha o sa f ga n day, nguo I fa fha y ra ng 41% ca c
ba c cha me da nh do n khI con mnh da nh nguo I kha c. Theo nha xa
h I ho c Murray Afraus |frung fam IamIIy Research Iaborafory
H Nev Sfraus) fh: ca c ba c cha me na y da da y con haI dI u:
1. a nh nguo I kha c Ia vI c Ia m xa u
2. Khng xa u n u da nh nguo I Ia m vI c xa u.
Thu c f kha o sa f cho fha y fhanh fhI u nIn se d da ng co ca c
ha nh d ng pha m pha p, nghI n ruo u, fra m ca m, fu fu , su du ng cha f
kich fhich, fha f nghI p... n u bI da nh da p. Va y co nn chang khI nha
nuo c ban ha nh da o Iua f ngan ca m vI c da nh da p con ca I frong mo I
hoa n ca nh7
Nhu ng nguo I u ng h Iua f ca m da nh con cho ra ng vI c na y se
dua mo I nguo I d n m f xa h I an bnh; va va n co n co nhu ng phuong
ca ch kha c d da y con ca I fhay v du ng roI vo f. Nhung nhu ng phuong
pha p do co fhu c su hI u qua 7 Co fa c du ng Iau da I khng7 Cau fra Io I
Ia Iu c co , Iu c khng; va khng co g da m ba o cha c cha n ca .
Co fh khI co n fre , ba n fIn ra ng da nh con Ia m f ca ch gIa o du c
f f, nhung r I khI da da y da n kInh nghI m hoa c khI v gIa , ba n se
nha n fha y ra ng da nh con ha u nhu khng dua d n ha u qua g. o Ia
chua k d n nhu ng fruo ng ho p roI vo f bI Ia m du ng, fro fha nh ba o Iu c
gIa dnh, gay ha u qua nghIm fro ng cho ha nh d ng, fam Iy va I I
s ng cu a con ca I. Th nhung ng ba fa va n fhuo ng no I fhuong cho
roI cho vo f co ma 7 Pha I chang cau no I na y khng co n phu ho p vo I
fho I da I nga y nay nu a 7
KHONC. Ha y nho , n u co fh da y ba o con ca I ba ng Io I khuyn
va nhu ng phuong pha p gIa o uu c Rhcng uc n rc! Ih Rhcng cc g Ic I
hcn. ^hung n u Ia n Ih y r ng chI co da nh do n mo I co fh Ia m fre f f
hon In, fh ba n ha y fhI ha nh vI c na y m f ca ch fhich ho p nghIa Ia
du ng d ca m xu c no ng gIa n Ia n Iuo f, va ba n chI da nh con nha m mu c
dich gIu p fre nha n ra saI Ia m va su a chu a, chu khng xem do Ia ca ch
fh hI n quy n Iu c d con ca I pha I vang Io I. Sau day Ia m f va I huo ng
da n da nh cho ba n:
- ChI nn fhInh fhoa ng da nh do n: v khI bI da nh nhI u, con ba n
se Io n do n |da n do n) va vI c da nh do n se khng co n fa c du ng nu a.
- A p du ng vI c da nh do n co ve hu u hI u d I vo I nhu ng du a con
cu ng da u, d bI kich d ng, qua y pha qua mu c...
- a nh ba ng fay |khI con ba n co n nho ), hoa c du ng roI |khI con
ba n da Io n) nhung chI da nh va o mng va da nh if, v khng pha I mu c
dich cu a ba n Ia cho con m f ba I ho c nho do I. u ng qua f fu I bu I, d
gay ra ha u qua da ng fI c.
- a nh ngay Ia p fu c: d con gIa n gIa fang, ba n co fh se dI qua
fro n.
Va pha I ghI nho ra ng Iun Iun dI ke m vI c da nh do n vo I vI c
phan fich I I Ia m, dua ra Io I da y ba o cuong quy f va ha u qua .


tre bi t nghe l i

Tre em cu ng gI ng nhu bI f bao nhIu nguo I kha c, khng pha I
Iu c na o cu ng fhich fuan Io I nguo I kha c. Thu c ra o fu I do , ca c em ca n
co nguo I da y cho ca ch chu y d n nhI u va n d .
KhI khng Ia ng nghe, fu c Ia con ba n dang chu y da y |khng
pha I Iu c na o cu ng ca n nha n duo c). Nhung n u bI f Ia ng nghe se gIu p
cho con ba n ho c ba I hI u qua hon, hoa c nha n ra duo c nhu ng da u hI u
nguy hI m, co fh hI u duo c y cu a ba n, y cu a gIa o vIn, y nguo I kha c
va k f ba n d hon. Co ra f nhI u ca ch d da y cho fre nhI u ky nang
ca n fhI f d fro fha nh m f nguo I bI f Ia ng nghe. a y fre fu nho
khng pha I Ia so m v ng ba fa fhuo ng no I a y con fu fhuo co n fho...
ma . Tre dang fa p dI co fh se khng nghe Io I ba ng nhu ng em In 5
fu I v ca ng Io n fre ca ng y fhu c duo c vI fri cu a mnh, fh nhung ca c
em va n co nhu ng ky nang na y. Con ba n se nghe ky hon nhI u n u
ba n ng I sa f con frong bu a an sa ng va nha c con an h f f pho , hoa c
khI d n gIo ngu ba n chI ca n nhe nha ng nha c nho cho bI f be bI f
ra ng ba n chua n bI fa f de n.
Ca n du f khoa f va ro ra ng.
Ca n da y con m f ca ch du f khoa f, don gIa n va fh hI n quy n
ha nh ro ra ng. Con ba n se cha n hoa c n I ca u n u ba n cu Ia I nha I ma I
v m f va n d . u ng ra I nh m f ca ch da I I fh nhu Ngoa I fro I Ia nh
Ia m, con dang bI m, me mu n con ma c a o a m va o fruo c khI dI mua
d choI, r I Ia f sau Ia I ga o In TaI dI c hay sao ma khng nghe, ma c
a o a m va o, mu n an do n da y ha 7. Ngoa I ra cu ng du ng dI n da f m f
va n d gI ng nhu m f cau ho I n u fhu c su con ba n khng duo c phe p
cho n Iu a nhu Xe d n r I, In xe dI con, cau na y co Ie fa c d ng ma nh
hon cau In xe chu con7
Nn dI n da f nhu ng dI u ba n mu n no I m f ca ch ro ra ng,
khng duo c do a na f hay hu a vo I fre nhu ng dI u ma ba n khng fh
fhu c hI n. N u ba n no I vo I du a con 2 fu I cu a mnh Sau khI an com
f I xong, con pha I u ng m f Iy su a nho ngay khng fh qun ma f!,
du ng fa n ga u frong vo ng 5 phu f sau do ma nn d fho I gIan do d fre
u ng nuo c cam cha ng ha n. a n co fh nha c nho con ra ng n u I n x n
me se c ng fhm gIo , nn c ng fhm gIo khI fre fr hoa n. me pha I
cu ng nhau chIa se va fn fro ng nhu ng nguyn fa c da d ra, d khng
aI Ia m ho ng nhu ng nguyn fa c do .
Ngoa I ra, pha I fhu c hI n du f khoa f. u ng bao gIo Ia he f con
u ng bang qua duo ng! d n 5 Ia n fruo c khI con ba n chu y d n ba n.
Tuong fu , du ng d roI va o fnh fra ng fruy n da f khng duo c du f
khoa f, khng co finh fhu c gIu c nhu ca I Iy In ba n, Ia p dI Ia p Ia I
fruo c khI mu n con mnh Ia m fheo. ChI cho con nhe nha ng da f ca I Iy
In ba n, co nhu fh con ba n mo I bI f ro duo c ba n mu n no Ia m g.
Cu ng c nhu ng dI u mnh mu n no I.
a ng sau m f cau no I co fh co nhI u dI u ma mnh mu n nha n
gu I, nha f Ia n u ba n dang c ke o con mnh ra kho I nhu ng hoa f d ng
cu n hu f con mnh. Nn nha c nho fhuo ng xuyn n gIo dI ngu r I
con va nha p nha y de n d ra hI u, hoa c ra hI u ba ng ca ch da f fay In
vaI con, nhe nha ng fa ch no ra kho I nhu ng fro choI dang II cu n no
va dua con v gIuo ng, ke o ma n xu ng, v va o g I ra hI u.
a o cho bI f fruo c.
Cho con bI f fruo c khI fhay d I quy f dInh, nha f Ia n u no dang
choI vuI ve vo I ca c ba n hay vo I d choI. Truo c khI ba n chua n bI dI
dau, nn cho con bI f Me dI cng chuy n m f Ia f, khI na o me v fh
con pha I do n de p d choI, dI ru a fay va ru a ma f cho sa ch se .
Io I huo ng da n pha I fhu c f .
N u ba n no I vo I du a con 2 fu I cu a mnh Ia ca f d choI dI, fh
ngay Iu c do cha u se ngo nga c nhn quanh pho ng va fha c ma c Me no I
con g a 7. o do pha I no I cu fh ca I g, va f g, vI c g m f ca ch fhu c f
ro ra ng, vi du nhu con ca f ca I h p ma u va ng dI. Sau do mo I ba o
cha u ca f fI p ca I h p ma u xanh cha ng ha n.
ng vIn.
Ra I nh cho con ba ng ca ch Ia he f, hu doa co fh se co hI u qua
ngay, nhung dI nhIn cha ng co aI mu n Ia m nhu fh . Ha u h f fre em
d u co nhu ng pha n u ng fich cu c khI ba n cu xu vo I con m f ca ch khI
ha I vuI ve ba ng m f gIo ng no I co ve ngo ngh ch hay m f ba I ha f na o
do d fruy n fa I nhu ng dI u mnh mu n no I. a n co fh ha f da I m f
gIaI dI u na o do nhu H ng da m dau em co n pha I ho c ba I hoa c co
fh no I vo I con ra ng n u con ngoan fh me se mua cho con m f b d
ngu mo I, chu du ng no I Khng ho c r I maI m f ngu d f, khng aI
fhe m choI... hoa c Con pha I da nh rang n u khng ma y con sau se an
fhu ng rang cu a con da y hoa c he f foa ng In a nh rang mau. Pha I
co Io I khen m I khI be Ia m gIo I, Ia m f f nhu e cu a me ngoan qua !
Cho me fhom m f ca I na o!.
cho con bI f Ia ng nghe fh ba n pha I bI f ca ch khI ha I, pha I
yu fhuong va fIn fuo ng o con mnh, v cha u se ca m nha n duo c ra ng
ba n dang yu fhuong va quan fam d n cha u. ay Ia m f khia ca nh
quan fro ng do I ho I pha I co fhu c su . Nhu ng huo ng da n frung fhu c,
nhung du f khoa f khng co nghIa Ia ba n pha I ga f go ng. Nhu ng dI u
ba n mu n no I vo I con n u ke m fheo m f nu cuo I hay m con va o Io ng
Iun co su c ma nh d fhuy f phu c hon. N u duo c nhu fh con ba n se
nha n ra ra ng ca n pha I chu y va Ia m fheo nhu ng huo ng da n cu a ba n
Ia du ng.
Ha y Ia m f nguo I Iun co ha nh vI f f.
Nhu ng em chua d n fu I dI ho c se fro fha nh nhu ng nguo I bI f
vang Io I hon n u ca c em fha y ba n cu ng Ia nguo I bI f vang Io I. Ha y
fa o fho I quen bI f Ia ng nghe con mnh m f ca ch fn fro ng gI ng nhu
ba n Ia ng nghe nguo I kha c. Nn nhn va o con m I khI no no I chuy n
vo I ba n, IIch su da p Ia I, va khng duo c nga f Io I ma d cho con no I h f
r I mo I da p Ia I. Trong khI con dang no I chuy n vo I ba n fh du ng nn
quay ma f dI ch kha c hay fu y bo dI.


Gi i ha n chi game tui m u gia o? (T 2-5 tui)

M f s chuyn gIa cho ra ng fre em duo I 3 fu I khng nn choI
game, f f hon nn cho ca c em choI vo I nhu ng Ioa I d choI co finh fru u
fuo ng cao hon nhu Ia p ra p ca c kh I. Nhung n u con ba n da Io
ghI n choI game r I |co fh do anh chI em frong nha chI), fh bay
gIo Ia Iu c pha I gIo I ha n Ia I. Truo c h f, ba n pha I nha n dInh xem con
mnh da choI nhI u chua, va d y xem nhu ng Iu c ra nh r I fre Ia m g.
Ha u h f ca c chuyn gIa d u d nghI chI nn cho fre ng I fruo c ma n
hnh m I nga y khoa ng m f hoa c haI fI ng - do Ia finh Iun fho I gIan
xem TV, xem phIm, va o ma ng |d I vo I nhu ng em Io n hon) va choI
game. N u fre dang say m m f Ioa I game na o do fh no I fre chI nn
choI khoa ng 45 phu f fhI va co n da nh fho I gIan d xem ca c chuong
frnh kha c frn TV hoa c pha I da nh fho I gIan d va n d ng fh cha f
frong nga y nu a. Nhung va n pha I fhuo ng xuyn d y ca f gIa m da n
fho I gIan choI game cu a fre . Ma f kha c, n u fre ch f m ch f m f su f
nhI u fI ng d ng h khng chIu du ng In, fh co nghIa Ia choI qua
nhI u r I. Sau day Ia m f s gIa I pha p d ha n ch vI c choI game cu a
fre :
- n dInh ro fho I gIan fruo c khI choI. Vi du , n u ba n mu n cho
con mnh chI choI 30 phu f, fh pha I ba o con ra ng chI duo c phe p choI
nhu fh fhI va ba n pha I canh du ng gIo . KhI h f fho I gIan a n dInh,
fh vI c choI game cu ng pha I cha m du f, khng cho phe p nan nI fhm.
KhI fre da nh fr ng Ia ng hoa c c na I nI choI fhm fh pha I bnh fInh
nha c Ia I fho I gIan da cho phe p ngay fu da u.
- Ca ch gIa I quy f khI fre pha n d I. Ha u h f ca c fro choI d u co
chu c nang Iuu fro choI, do do con ba n co fh ngung choI nu a chu ng
ma khng so bI ma f dI m, hoa c pha I choI Ia I fu da u... a n nn gIa I
fhich cho con hI u chu c nang na y hoa f d ng nhu fh na o.
- KhI h f gIo choI game, dua ra ca c hoa f d ng kha c d fhay fh ,
nhu gIu p me na u an, do n de p nha cu a, do c sa ch vo I me ... nhu ng hoa f
d ng na y se gIu p fre gIa I foa su cang fha ng sau khI choI game.
- Yu ca u. Truo c khI cho choI game, ba n pha I ba f fre fhu do n d
choI ca f dI hoa c pha I Ia m xong nhu ng cng vI c dang Ia m do dang r I
mo I cho choI. u ng nn da f ma y finh hay h fh ng vIdeo-game frong
pho ng cu a con, v nhu fh fre se co fh choI ba f cu Iu c na o ma khng
co su gIa m sa f cu a ba n.


La m g khi con ca i a nh nhau?

Tre em khng fh fra nh kho I ba f ho a, dI khI da n d n da nh
nhau. Pha n Io n ca c ba c cha me fhuo ng bo ma c hoa c bnh vu c nhu ng
du a nho hon. I u na y fhuo ng Ia m fnh ca m gIu a bo n fre xa u dI, va
gay a nh huo ng khng f f d n fam Iy fre .
Ca c nha nghIn cu u My da chIa ca c ba c cha me fha nh ba nho m:
nho m fhu nha f can fhI p va gIa I fhich dI u pha I fra I; nho m fhu haI
de ne f, qua f ma ng va nho m fhu ba khng Ia m g ca . Ma c du ca c ba c
cha me |o ca 3 nho m) d u cho ra ng nn gIa I quy f ca c xung kha c gIu a
bo n fre , nhung frn fhu c f kha o sa f o 88 gIa dnh co con fu 3-8 fu I,
ha u h f ho d u d ma c cho bo n fre da nh nhau.
1 sac cha ne Ihuc ng Rhcng Ih !a n Irc ng Ia ! Rh! ccn ca ! ua nh
nhau?
Nguyn nhan fhu nha f Ia do ho cho do chI Ia chuy n fre con,
khng da ng quan fam. I u na y se khI n cho fre khng nha n ra duo c
saI Ia m cu a mnh, va co xu huo ng du ng ba o Iu c d gIa I quy f nhu ng
kho khan sau na y.
Nguyn nhan fhu haI Ia do ca c ba c cha me Io so se xu Iy fhIn
vI, v va y ho da d cho fre fu gIa I quy f fheo ca ch cu a mnh.
Trong fruo ng ho p con ba n da nh nhau, f f nha f Ia nn ho a gIa I
chu ng, phan fich va gIa I fhich ro vI c bo n fre da nh nhau Ia khng
du ng, fu do da y cho fre ca ch gIa I quy f va n d n u ga p fruo ng ho p
fuong fu .
uo I day Ia m f s Io I khuyn da nh cho ca c ba c phu huynh khI
con ca I da nh nhau:
- Khng nn nung chI u hay u ng h m f phia v se Ia m fre
ghen fI va hI u chI n hon.
- a y cho fre bI f s ng chan hoa , fhan a I, fn fro ng nguo I kha c,
nha f Ia khI chu ng Ia nguo I frong cu ng m f gIa dnh.
- ChI nn pha f fre khI ba n co Iy do chinh da ng, va gIa I fhIch ro
v sao fre bI pha f.
- ua ra nhI u ca ch gIa I quy f va n d va huo ng fre va o ca ch
gIa I quy f f f nha f.


Chu n b cho be co em

I vo I b me , vI c m f du a con ra do I Ia m f su kI n da y ha nh
phu c. Th nhung dI u na y Ia I Ia m f su kho chIu d I vo I du a con Io n
frong gIa dnh. VI fri quan fro ng cu a du a fre mo I sInh cha c cha n se
gay ra pha n u ng bu c b I, kho chIu va khI n ca c em co fha I d d I da u
vo I nguo I em mo I sInh cu a mnh. V va y, cha me ca n pha I chua n bI
cho fre sa n sa ng do n nha n nguo I em cu a mnh, xua fan su Io Ia ng cu a
fre va be se bI f ca ch chIa se nI m vuI vo I cha me khI em be ra do I.
Thc ! Ry nang Iha!
Trong su f fho I ky mang fhaI, ba n nn no I chuy n vo I fre , gIa I
fhich cho be hI u Ia gIa dnh sa p co fhm m f fha nh vIn nu a. Ta f
nhIn, vI c fre hI u duo c bao nhIu co n fuy fhu c va o d fu I va su
pha f frI n cu a m I em. Co m f s phu huynh fhich fhng ba o cho fre
bI f fIn vuI na y ngay fu khI mo I ba f da u, frong khI do fh nhu ng phu
huynh kha c Ia I ca n fha n cho ma I cho d n khI co fhaI duo c ba fha ng
r I mo I fhng ba o fIn vuI na y.
Nhu ng cau ho I fo mo cu a fre v qua frnh mang fhaI cu ng co
IIn quan d n mu c d pha f frI n cu a fre . ChI Tam, me cu a cha u
Cuo ng 8 fha ng fu I va cha u uy 6 fu I, da pha I d I da u vo I va n d f
nhI na y. Cha u uy ho I ra f nhI u Ia em be o dau ra, hay cha u ho I Ia
Ia m fh na o ma em be Ia I na m frong do duo c v.v... Me c gIa I fhich,
nhung khng duo c sInh d ng va be fo ve khng fIn Ia m.
I vo I ca c em nho , pha I cho do I ma I d n 9 fha ng mo I duo c Ia m
anh hay chI qua Ia khng quan fro ng. Ha u h f fre o d fu I ma u gIa o
va n chua hI u duo c kha I nI m v fho I gIan, ma chinh fho I gIan cho
do I se Ia m cho fre hI u ra da n. Co nguo I d nghI ra ng nn no I vo I fre
ra ng em be ra do I fru ng vo I m f mu a hoa c nga y I na o do fh se d
hI u hon Ia kha I nI m v fha ng.
u ng qun d y d n fha I d cu a fre . N u fre co fha I d quan
fam mu n hI u bI f fhm v fre so sInh, fh ba n nn Ia y nhu ng hnh
a nh cu cu a fre cho fre xem Ia I, do c sa ch cho fre nghe, hoa c ghe fham
ba n be dang co con nho d gIu p fre chua n bI fam Iy , cho do I su kI n
dang d n ga n. ThInh fhoa ng be cu ng fhich so hoa c a p faI va o bu ng
me xem em be da p. Ha y cho be cu ng ba n Iua n d da f fn cho em. Co
nhu ng em Ia I nghI ra ng em be sa p ra do I se Ia m f nguo I ba n d cu ng
em choI du a, va fre se fha f vo ng khI fha y em be khI ra do I Ia I na m
ngu II b.
chua n bI cho m f em be ra do I, hI n nay nhI u b nh vI n o
nuo c ngo aI da cho phe p f chu c nhu ng Io p no I chuy n da nh rIng cho
nhu ng em fu 3 -10 fu I d gIu p ca c em hI u v vI c m f em be duo c
sInh ra nhu fh na o va fnh ca m cu a ca c em d I vo I m f be so sInh
nhu fh na o. Io p ho c na y se gIu p Ia m gIa m bo f su Io so cu a ca c em.
NhI u em cu nghI em be na m frong bu ng me mnh, em be Ia m me
na ng nho c, Ia m me m f... cho nn chu ng fa co nhI m vu pha I gIa I
fhich cho ro dI u na y. Ta I Io p ho c na y co n cho ca c em xem phIm vIdeo
v hnh a nh m f nguo I me fruo c va sau khI sInh. Sau do , Io p ho c se
chuy n sang cu c s ng fhu c vo I m f be so sInh: ca ch b ng em, fhay fa
va cho em be an nhu fh na o. Cu I cu ng, ca c be duo c dua dI fham
pho ng h sInh va du ng chan o pho ng cho em be bu d xem em be nhu
fh na o, va xem noI an o cu a ca c ba me sau khI sInh cu ng nhu co fh
go I dI n cho me frong pho ng duo ng su c.
^ga y s!nh \a I nh \! n
V khng bI f fruo c duo c mnh se sInh con va o Iu c na o, cho nn
ca c chuyn gIa d nghI ba n nn kI m fra Ia I xem ma y du a nho con
mnh o nha co bI f ca ch fu cham so c cho ba n fhan khI me dI sInh em
be khng.
KhI duo c ho I Ia aI se o nha vo I ca c cha u ca I dm me dI sInh fh
da s ca c em d u fra Io I Ia o vo I b . Tuy nhIn n u duo c nguo I fhan
hoa c ha ng xo m qua o vo I ca c em fh f f hon, nha f Ia d I vo I nhu ng
em ban dm hay gIa f mnh fhu c gIa c va kho c fhe f do I b me .
KhI sInh em be xong, ba n nn cho nhu ng fre Ia m anh hay chI
d n b nh vI n fham em no ca ng so m ca ng f f, f f nha f Ia khI khng
co nhu ng nguo I kha c o do . KhI va o fham fre fhuo ng fhich b ng em
mnh. M f s gIa dnh co fruy n fh ng mang ba nh sInh nha f, hoa va
qua va o d chu c mu ng em be vu a ra do I va d gIu p ca c em Io n hI u
duo c fa I sao em be Ia I co nhI u qua fh .
n ca nh vI c va o b nh vI n d fham va IIn Ia c vo I me qua
dI n fhoa I, ca c chuyn gIa co n d nghI khng nn fhay d I gIo gIa c
sInh hoa f cu a ca c em qua nhI u. Ma c du co m f s phu huynh mu n
cho con nghI ho c va I nga y khI me dI sInh, nhung ca c chuyn gIa
khuyn nn va n cho ca c em sInh hoa f du ng gIo gIa c. Cu ng fh , n u
ba n finh do n pho ng chua n bI cho em be o nha , fh nn Ia m fruo c va I
fua n fruo c khI dI sInh d ha n ch su hI u Ia n da ng fI c d I vo I ca c em
va d ca c em dI u chInh ca ch s ng cu a mnh sao cho phu ho p vo I m f
fha nh vIn mo I frong nha .
O nha
Tre co fh gIu p duo c em be cu a mnh fuy fheo fu ng Iu a fu I va
fuy su pha f frI n cu a mnh. Ca c em co fh ga p fa Ia I, dem ca f dI, d
em, gIu p me fa m cho em, da y xe cho em dI choI, dua nI, du a, no I
chuy n hoa c ha f cho em nghe, va no I chung se ra f ha nh dI n m I khI
Ia m duo c dI u g do cho em cu a mnh. Ma f kha c, n u fre khng mu n
quan fam d n em cu a mnh, fh ba n du ng nn e p con mnh Ia m dI u
do . a n da n fre se nha n ra duo c fra ch nhI m cu a mnh va se quan
fam d n em mnh hon.
KhI em be dang ngu , ba n nn da nh fho I gIan d quan fam
nhI u hon d I vo I nhu ng em Io n hon. n gIo ngu cu a be n u me ba n
bIu vo I be mo I sInh fh b hoa c nguo I fhan d n fro chuy n vo I fre d
fre ca m fha y mnh khng bI b me bo roI khI co em be . a n cu ng nn
nha c nhu ng nguo I fhan cu a mnh nn quan fam d n ca c em nhI u
hon fhay cho b me .
me cu ng nn fhng ca m cho con mnh, khI fha y con co
nhu ng fha I d kha c hon bnh fhuo ng frong va I fua n da u khI co em
nhu da I da m, kho c Ia I nha I, hoa c fha m chi cu kho c chu khng chIu
no I chuy n. Tre cu ng co fh hay n I ca u, do I bu me hoa c do I bnh su a
bu d fa o su chu y cu a me mnh. ay Ia m f va n d bnh fhuo ng, be
dang ganh fI vo I em mnh, f f nha f Ia ba n nn chI u con cho qua gIaI
doa n na y, nhung pha I fhuo ng xuyn nha c nho con ca I g co fh Ia m
duo c co n ca I g khng fh Ia m duo c.
Tre em fhuo ng fo ra hay bu c b I va cha n na n vo I nhu ng fhay
d I qua d f ng f khI co em be fh ba n nn no I chuy n nhI u vo I ca c
em, gIu p be gIa I foa nhu ng ca m xu c dang de ne n ca c em. Nhu ng ca m
xu c na y ra f quan fro ng, chu ng pha I duo c gIa I ba y m f ca ch fhich ho p
mo I Ia m cho ca c em ca m fha y vuI ve duo c.
Ma c du da duo c chua n bI ra f ky d do n cha o m f fha nh vIn
mo I, nhung nn nho ra ng nhu ng ca m xu c phu c fa p na y o fre khng
fh h f duo c. Chinh su frung fhu c va Io ng yu fhuong se gIu p cho fre
vuo f qua duo c su so ha I na y, va fre se nha n fha y mnh va n duo c b
me chu y va yu fhuong nhu em be cu a mnh.
a n khng nn Io Ia ng v chuy n do , cu ng khng mong con
mnh cu xu f f hon duo c. No I chung sInh con Ia chuy n cu a nguo I Io n
nn khng fh na o khng fh ba f ca c em pha I fhich va kIn nha n
chIu du ng nhI u chuy n phI n foa I xung quanh va n d do .
a s nhu ng nguo I Ia m b Ia m me d u hI u duo c finh ca ch gIa n
d I va ghen fu c vo I em be cu a du a con da u Io ng. Trong Io ng fh ghe f
Ia m, bu c Ia m nhung cu bI ba f pha I choI vo I em, frng em. Khng
vang Io I fh bI ma ng, fha m chi co n bI da nh do n. V va y, dI khI be
pha I gIa d I vo I b me , fha m chi gIa d I vo I chinh mnh nu a. I u
na y, khng co g da ng nga c nhIn ca , cu fhu fuo ng fuo ng xem, ba n se
ca m fha y fh na o n u m f nga y na o do ch ng ba n cha y nhu bay v
nha va he f fo m oI! Va I hm nu a anh se dua nguo I vo nu a v day o
chung nhe . Co fhm m f nguo I ba n nu a se vuI hon. m ha y do ng vaI
m f nguo I chI va fhay anh cham so c cho c a y.
KhI mnh yu fhuong nguo I m f nguo I na o do fh fa f nhIn
mnh cu ng mu n nguo I do yu fhuong mnh. Nhung n u nguo I do Ia I
yu fhuong nguo I kha c fh d hI u Ia chu ng fa se dau kh va ghen
fu c nhu fh na o khI bI da y ra ngoa I. Th fh ba n se pha I cha p nha n
m f su fha f Ia du a con haI fu I cu a mnh cu ng se co nhu ng ca m gIa c
dau do n va no se co nhu ng ha nh d ng hoa c fha I d d d I pho Ia I.
Cu ng nn ca n fha n d y d n nhu ng su kI n IIn quan d n be
frong fho I gIan fhay d I quan fro ng na y. Vi du nhu vI c go I fre d n
nha fre frong gIaI doa n na y se khI n cho fre ca m fha y hnh nhu mnh
bI fru c xua f kho I nha va y. Cu ng va y, n u ba n chuy n con fu dang
na m nI sang na m gIuo ng hoa c chuy n no sang m f can pho ng mo I
d nhuo ng ch cho em be fh cha c cha n fre se nghI Ia mnh bI ha f
ca ng ra kho I can pho ng fhan quen cu a no .
Sau khI em be ra do I, su quan fam cham so c cu a b me se gIu p
fre hI u ra va fu dI u chInh ca c ha nh vI cu a mnh frong su f qua ng
fho I gIan na y. o do , da u co kho chIu v bI fhaI ha nh hoa c m f mo I
fh ba n ha y fra nh Ia ma ng, fo fI ng vo I fre fruo c va sau khI sInh no .
Co fh hoa n Ia I vI c da y fre dI b hoa c cu d cho con bu bnh fI p
fhay v ba f no bo . VI c cham so c em be mo I sInh nhI u se Ia m cho
ba n sao Ia ng cham so c du a con da u Io ng cu a mnh, do do fre se ca n
pha I co nhu ng m I quan h fhan fhI f kha c, vi du nhu ca ng ga n gu I
vo I b nhI u hon fh co Ie se f f hon cho fre .


ng vi c g cu ng ho i me !

Ia m cha me aI cha ng fhuong con. Nhung fhuong fheo ca ch m
a p, Ia m fhay cho con fu ng chu f m f fh cha ng kha c na o Ia m cho con
nhu nhuo c, fhuI ch f y chi, ra f kho fruo ng fha nh.
Ha ng nga y chu ng fa Ia m cho fre bao nhIu chuy n ma Ie ra
chu ng pha I fu Ia m Ia y, fu vI c b con frn fay khI con da bI f dI, du f
cho chu ng an, fra I chI u cho chu ng ngu khI chu ng da 5-6 fu I, d n
na u com, gIa f gIu cho fre . R I vI c ho c cu a fre nhI u khI chu ng fa
cu ng bao Iun: Ia m fhu cng h , ve h , gIa I foa n h . M f cau ho I da f
ra o day Ia II u chu ng fa co fh Ia m fhay fre mo I vI c, chIu fra ch
nhI m mo I chuy n fhay cho fre ma I hay khng7 CIu p fre d n dau Ia
gIo I ha n7
Jc I \a ! !c ! Rhuyn cu a ca c nha g!a c uu c
Co fh kha ng dInh ngay ra ng cha me chu khng aI kha c pha I co
fra ch nhI m huo ng con mnh dI fo I dich. Ha y d cho nhu ng gIan nan
frn duo ng dI fI Iuy n cho dI chan vu ng cha c cu a chu ng, du ng so
fra y xuo c, va p nga .
Trong cng vI c ha ng nga y, nn d cho con ca I fu quy f dInh
mo I vI c co fh , ba n chI go p y , chI da o fu xa. Con ba n co fu quy f
dInh mo I fu chIu fra ch nhI m v quy f dInh do . a n co cho con quy f
dInh vI c cu a no fh fre mo I co fho I quen chu d ng, khng y Ia I,
khng Iuo I nha c, mo I sa ng fa o.
Ha y re n Iuy n y chi, Io ng kIn nha n va finh ky Iua f cho con fre .
Y chi Ia dI u kI n c f y u cho mo I fha nh cng. Va frong do I s ng, con
nguo I co fha nh cng mo I co ha nh phu c. Co fh no I ha nh phu c fu y
fhu c va o y chi cu a fu ng ca nhan.
1e n !uy n y ch! chc Ire nhu Ihna c, Iu !u c na c?
Theo do I su pha f frI n kha nang cu a fre : Tu 2-3 fu I, ba n pha I
dua fre va o ky Iua f, gIo na o vI c na y, du ng Io I no I va d ng fa c nhe
nha ng nhung du f khoa f, khng nhuo ng b fre . Tu 3-4 fu I, ca I fI
frong fre xua f hI n, fre cu ng da u, fhuo ng ch ng Ia I ba n. a n pha I
kIn nha n va yu ca u cu a ba n pha I ho p Iy , du a frn nhu ca u va kha
nang cu a fre . Vo I nhu ng do I ho I v Iy cu a con, ba n vu a fu ch I vu a
khuyn ran, go I y m f gIa I pha p kha c cho fre cho n. Tu 6 fu I fro dI, y
chi fI p fu c pha f frI n, fre em ba f da u kIn dInh frong vI c Ia m, fhich
fhu vo I nhu ng fha nh cng ga f ha I duo c. M I fha nh cng Ia m f buo c
fI n frong vI c re n Iuy n y chi do . Sau 2 fu I, fre buo c va o fu I da y
fh, y chi cu a chu ng vuon da y ma nh II f, Ia m cho ba n fhm nhI u Io
au va hy vo ng. a n pha I h f su c fha n fro ng d khng be ga y y chi
cu a con ma Ia I huo ng con dI du ng quy da o gIa o du c.
Thu c ha nh re n Iuy n y chi ha ng nga y. a n co fh In m f fho I
gIan bI u sInh hoa f, ho c fa p frong nga y cho con, nha c con gIo na o
vI c na y, nhung ba I ho c cu a con no pha I fu Ia m Ia y.
KIp fho I khen ngo I mo I c ga ng cu a fre va khng ha fha p nhan
pha m fre . Vi du , me fha y con Ia m ba I na y hay gh, co fo I 2 ca ch
gIa I, Con Iau nha da y a 7 Sa ch va ma f nhI, ca m on con nhe . u ng
bao gIo bung nhu ng Io I kI u nhu: Co aI d f hon con nu a khng co
chu , ha u da u, An ha I...
Nu guong. Nn mua cho con sa ch vI f v ca c danh nhan fh
gIo I, v ca c nha ba c ho c I I Ia c. Tre em ra f fhich do c sa ch va hay ba f
chuo c. a n ha y fa n du ng nhu ng Iu c fhua n Io I k cho con nghe v
nhu ng fa m guong vuo f kho duo c nu frn ba o, da I fha f f nhI, fra nh
so sa nh fre vo I ca c fa m guong do , ha y d fre fu ru f ra ba I ho c fh hon.
Chinh cha me pha I Ia fa m guong cho con ca I. a n fu su a ca I
qua f ho ng, ba n ma y mo ra p ca I m hnh vo I con, ba n sInh hoa f Ia nh
ma nh, gIo na o vI c na y, ba n c cng ho c fa p... Ta f ca se ra f hu u ich
cho con ca I ba n.
Mo I fha nh vIn frong gIa dnh pha I u ng h va fuan fheo duo ng
I I gIa o du c do , fra nh hI n fuo ng fr ng da nh xuI, ke n fh I nguo c.
To m Ia I, d con ca I d c Ia p, mau cho ng fruo ng fha nh, fra nh
duo c nhu ng ca m d bn ngoa I, cha me pha I quan fam, hI u bI f va
kIn nha n.


Ha y no i t i m t chu t!

No I fh na o cho con ca I nghe Io I7 o co Ie Ia cau ho I da u fIn
ma cha me fhuo ng nu ra frong vI c gIa o du c con ca I. TI n sI AIIce
CInoff co cau fra Io I ra f don gIa n: Ha y no I if dI m f chu f!
1a y nc ! nc I I! ng Ihc!:
Tha f va y, ca c ba n fhu nghI coI, ca c cha u qua quen vo I v s
nhu ng m nh I nh, nha c nho , fhu c gIu c, fha m chi de do a ma cha me
da da nh cho chu ng fu sa ng d n chI u nn chu ng da dI c faI, khng
co n mu n nghe g nu a. M f cha u da no I vo I fI: KhI me cha u no I d n
cau fhu haI Ia cha u da qun cau fhu nha f. M f be kha c da no I vo I
me : Con ho I me nga n go n fh me Ia I fra Io I ra f da I. N u chu ng fa
fra Io I con ca I ca ng nga n go n va chinh xa c fh cau fra Io I ca ng co hI u
qua va fra nh duo c va cha m.
a n nn fa p no I nga n go n fheo phuong cham Ha y no I m f
fI ng fhI. NghIa Ia no I chinh xa c, du ng no I da I do ng. Thi du : Cha u
Ha I dI fu duo ng va o, bn ngoa I fro I mua, cha u mang ca gIa y ba n va o
nha . a me fha y va y, se Ia In: Me da no I con bao nhIu Ia n khI va o
nha pha I co I gIa y ra ma . CoI sa n nha ka! Sa ch chua7 Con fuo ng me
khng co vI c g Ia m sao7 Con Io da ng va Ia m bI ng qua !.... Cha u
Ha I khng nghe nu a.
^h n \! c chu Rhcng nh n nguc !
a me cu a Ha I co fh no I m f ca ch nga n go n va hI u qua hon,
khng ca n ke m fheo nhu ng Io I fra ch ma ng Ia m cha u kho chIu. ChI
ca n nha c m f fI ng fhI: CIa y! hoa c Con ha y bo gIa y ra!. Khng
ca n pha I nha c dI nha c Ia I va cu ng khng ca n bu c do c fra ch ma ng.
a n co fh nha c Ia I fI ng CIa y fo fhm m f chu f cho cha u chu
y , nhung khng ke m fheo nhu ng Io I chI frich. So dI phuong cham
Ha y no I m f fI ng fhI co hI u qua Ia v no nha m va o vI c chu
khng nha m va o nguo I. Nha m va o vI c fh co k f qua . Nha m va o
nguo I fh cha u hay quay Iung Ia I va fm ca ch ch ng ch . Ca c cha u
khng fhich m nh I nh va cu ng khng fhich no I nhI u, nha f Ia fra ch
ma ng. Chinh con fI da m f Ia n no I vo I fI: ChI ca n me ra I nh Ia
con da mu n ca I Ia I me . Ca c cha u se da p u ng fich cu c hon n u ba n
gIa I fhich cho cha u m f ca ch va n fa f ca n pha I Ia m g fhay v cu In
a n, ra I nh hoa c de do a. M f s fhi du d fham kha o.
^hu ng cu nn nc !
Nn no I: Con mang sa ch na y fra Ia I fhu vI n ngay hm nay,
fhay v: em sa ch na y fra Ia I fhu vI n ngay fu c kha c. Con khng
bI f Ia pha I fra fu nam nga y nay r I sao7. Hoa c gIu c con dI ho c, no I:
Xe buy f sa p fo I frong nam phu f. Thay v: Ia y a o khoa c mau In.
Sao con cha m cha p fh 7 Cu d me gIu c ma I!.
a n no I: Ca I chu ng con cho Nu da Iau nga y khng que f do
con, fhay v: Sao con cu qun que f chu ng cho hoa I va y7 Con mu n
cho no s ng do ha 7 Que f ngay khng fh me khng cho da banh chI u
nay!.
Co fh no I: ChI u nay con choI nhI u r I, bay gIo v dI fhI!,
fhay v: Co v ngay khng, khng v maI me khng cho con choI vo I
ba n nu a!.
Theo kInh nghI m cu a fI, cha me ca n da y con ca I ma khng
Ia m cho ca c cha u nguo ng hoa c xa u h . NhI u khI gIa I fhich nga n go n
vo I cha u r I, fI fra nh dI noI kha c cho cha u d nghe Io I hon. Khng
nn du ng nhu fro I fr ng fruo c ma f cha u ba f pha I fhu c hI n m nh
I nh cu a mnh ngay Ia p fu c. Co Ia n, cha u Ia m d su a ra ba n, fI bnh
fInh dua cho cha u ca I gIe va ba o: Con Iau dI cho sa ch ba n, va fra nh
dI noI kha c cho cha u kho I nguo ng.


Khi tre gi n d i?

ChI m f nha n xe f bnh fhuo ng fhI Ia con ba n da gIa n d I. a n
du ng Io. Truo c 6 fu I, fre dang mu n kha ng dInh mnh da y ma . Tinh
d fu a I cu a fre chI Ia da u hI u cu a m f fam Iy co n mong manh.
1h! Ire Iu a !
M f hm dI sIu fhI, du a be ga I no I nhu ra I nh vo I cha: con
xa ch d nha!. Nguo I cha fra Io I vo I m f gIo ng hoI cu ng ra n: CIo
na ng Ia m. Con xa ch khng duo c dau. Hon nu a, cha con mnh dang
v I. Ngay Ia p fu c, c be Ia u ba u frong mI ng v fha f vo ng. Co fh v
ca m fha y Io I d nghI cu a mnh bI fu ch I7 Hay Ia gIo d qua na ng
chang7 Cu ng co fh v khng duo c khen khI mu n gIu p cha7 Th Ia ,
ma f be xu xu ng, mI ba m Ia I, chan buo c na ng nho c. Nguo I cha chI
bI f fho da I: Con sao d fu a I qua !.
u ng Ia dI khI, chu ng fa Ia m con ca I gIa n d I v nhu ng chuy n
khng dau. M f nha n xe f bnh fhuo ng, m f fI ng cuo I v fu, m f cau
bng du a nhe nha ng, va r I fre Ia m ma f ngay: nhiu ma y, cu I ga m
da u, fay khoanh Ia I fruo c ngu c. I vo I nguo I Io n chu ng fa, pha n u ng
cu a fre co ve hoa n foa n v co . Va n u ba n khng nin cuo I duo c fruo c
cu chI na y hoa c no I fhm m f cau na o do fre ca ng gIa n hon. Chinh v
va y ma nhI u ba c cha me ra f chu y d n chuy n khng co nhu ng Io I
no I Ia m ha fha p con mnh.
Tre fu a I khng du ng ch 7 Ta f xa u do duo c nung chI u7 u ng
ra chI Ia bI u hI n bnh fhuo ng cu a m f gIaI doa n fam Iy d vo . Qua
fho I gIan, fre dang xay ca I finh ca ch cu a mnh va co fh ca m fha y
bI de do a bo I m f Io I chI frich hoa c cho c qu v ha I. Theo nha fam Iy
ho c nguo I Pha p He Ie ne angIard, Iu c do , fre mu n o du ng fu fh cu a
mnh.
Su nha y ca m fruo c ca I nhn cu a nguo I kha c xua f hI n ra f so m
o fre . I khI fre chua bI f dI cu ng da co pha n u ng khng ha I Io ng
fruo c su cuo I co f cu a nguo I Io n khI no xa y ra khng fuong fhich vo I
fho I dI m ca n chIa se . Ha n co Iu c ba n khng nin cuo I duo c khI nhn
fha y con mnh Ia m m f d ng fa c hoI a ch hoa c nhan ma f. Ta f nhIn
Ia Iu c do , chu ng fa khng ch nha o con mnh. u va y, fre ca m fha y
ra ng mnh Ia nguyn nhan Ia m nguo I kha c cuo I va pha n u ng Ia I fheo
ca ch cu a mnh. a n chI ca n an u I fre ba ng va I cau vi du nhu Cha me
cuo I nhung khng cho c qu con dau. Cha me chI fha y d ng fa c cu a
con hoI bu n cuo I.
1ucn Ih I \c ng \ II cc! !a cc n nhc qua
u o d fu I na o dI nu a, m f du a fre gIa n d I fh if nhI u cu ng
chIu dau kh . Nha phan fich fam Iy anIeIIe aIIoz kha ng dInh:
I u do gI ng nhu m f v f fhuong cu a nguo I qua fu yu mnh. Tre
gIa n Ia v no khng fh da p u ng vo I hnh a nh ma nguo I kha c mong
cho hoa c fre mu n mang Ia I. Iu c do , fre ca m fha y bI fra v vo I ca I
fu I fha f cu a mnh, vo I su ba f Iu c fruo c nhu ng su vI c. Co fre mu n
fh hI n mnh da Io n ba ng ca ch do I fu fa m m f mnh, fu an u ng
hoa c fha m chi mu n du ng ma y a nh cu a cha me d chu p hnh. N u
Iu c do ba n khng k m ch duo c ma bu f mI ng ra ng con co n nho
qua fh chinh cau no I na y Ia m f n fhuong fre ra f nhI u. Th Ia fre
fu gIam mnh va o ca I vo c vo I ve gIa n du . Trong nhu ng fruo ng ho p
nhu va y, fa f nhIn Ia ba n khng nn nhuo ng nhIn ba ng ca ch Ia m cho
fre s ng vo I m f su vI c ma fre chua chin mu I. ChI ca n ba n c ga ng
Ia m gIa m fu a I cu a fre ba ng ca ch mo m f ca nh cu a s huo ng d n
fuong IaI: Iu c na y con co n qua nho , nhung m f nga y na o do con co
fh Ia m duo c nhu va y.
Chuyn gIa He Ie ne angIard Iuu y : u ng qun ra ng m f du a
fre s ng vo I nhu ng fha f vo ng su f ca nga y. Chinh nhu ng gIo I ha n
na y Ia m fre an fam va gIu p fre fu xay du ng. ng fho I, fre cu ng
khng cha p nha n y nghI cho ra ng mnh khng fh Ia m duo c mo I fhu .
N u fre co ca m gIa c khng Ia m duo c nhu ng chuy n ca n pha I Ia m, co
fh fre Io nga I ma f dI dI u duy nha f co n Ia I: fnh yu cu a cha me .
Trong fham fam, con chu ng fa chI mong uo c m f dI u: da p u ng
nhu ng g ma nguo I Io n cho do I va d fhuong fheo du ng nghIa cu a fu
na y.
Chinh v Iy do na y ma finh fu a I cu a fre da c bI f fr I In m I
khI aI do d ca p d n ve b ngoa I cu a mnh. Co fre fhich fu mnh cho n
d ma c d n fruo ng m I bu I sa ng. N u ba n Io co Io I bnh pha m v ha I
na o do v chuy n na y, du khng pha I Ia khen ch g ca , fre se pha n
u ng: Ta I sao me no I vo I con nhu va y7 con cho n khng de p sao7
N u va y fh con dI fhay d kha c. Quy f dInh khn ngoan nha f Iu c
na y Ia ba n du ng d ca p d n chuy n do , bo I finh fu a I cu a fre se fu
bI n ma f khI cha me khng co fhm Io I ch gI u. I khI, finh fu a I
qua da ng co fh che da y m f n I fha f vo ng sau fha m. Va y Ia cha me
khng fhuong con!, do Ia cau no I pha n u ng y u o f cu a fre khI bI cuo I
nha o.
Tinh fu a I qua mu c cu a fre fhuo ng ba f ngu n fu Iu c co n be xiu.
M f s fre fra I qua gIaI doa n kho khan cu a cu c s ng |gIa dnh co
fang, cha me hu c ha c...). Ha n fre ra f mu n su a chu a nhu ng ba f ha nh
do , nhung co ca m gIa c mnh khng du su c Ia m. Th Ia fre fu a I m I
khI fh gIo I bn ngoa I pha n chI u Ia I cho fre fha y m f hnh a nh bI
ma f gIa cu a chinh mnh. Trong nhu ng fruo ng ho p na ng, II u pha p
fam Iy co fh gIu p fre ha n ga n v f fhuong. KhI do , fre ba f da u ho c
fhuong yu va pha f frI n o c ha I huo c cu a mnh m f ca ch fhich fhu .
Thng fhuo ng, finh fu a I cu a fre co khuynh huo ng fu phaI nha f
dI qua fho I gIan. O khoa ng 6-7 fu I, fre da duo c frang bI kha du d
na m ba f su vI c. KhI buo c va o fI u ho c, fre da hnh fha nh duo c ca I vo
ba o v mnh kho I nhu ng v f fhuong fu a I. VaI fro cu a phu huynh
chu ng fa Ia chu ng fo Io ng fhuong yu fha f su va Iun khuy n khich
fre fI n b , nhung khng dI d n mu c qua ha o pho ng Io I khen chI v
con mnh Ia m duo c m f vI c co n con na o do . Me o khen me o da I
duI, dI u quan fro ng Ia ba n pha I bI f da f con mnh va o du ng quy
da o pha f frI n bnh fhuo ng cu a fre , bo I v r I co Iu c ba n se pha I ga p
Ia I finh fu a I co n na ng hon cu a con mnh o fu I fhI u nIn.


Giu p con co nhi u ba n

Khng co ba n, fre se fro nn fra m Ia ng, fhu mnh Ia I, if co co
h I fha nh cng frong cu c s ng. o I va y, gIu p con k f ba n Ia vI c v
cu ng quan fro ng ma ca c ba c cha me pha I Ia m. a n co fh fham kha o
nhu ng Io I khuyn sau day.
- a y con pha f frI n finh ho p fa c. Cha me ha y khuy n khich fre
fham gIa ca c hoa f d ng vuI choI nhu da bo ng, dI da ngoa I cu ng ba n
be , gIa dnh. Co fh mo I da u con ba n se nga I, nhung duo c me d ng
vIn nhI u, fre se bo da n finh ru f re .
- CIu p fre bnh fInh, fu fIn. Tha y con kho khan khI fI p xu c vo I
ba n be , cha me khng nn ma ng mo , ch chI f. Nhu fh se khI n no
fro nn so ha I, ca ng fhu mnh Ia I. Ca ch f f nha f Ia ba n ha y fra n an
con, no I vo I no : "Con du ng so , co fh ca c ba n khng hI u y . Ia n sau,
con nn co I mo , du ng gIu b ma f kho dam dam nhu fh ".
- Quan fam d n mo I nguo I xung quanh. Ha y gIa I fhich cho con
ra ng se cha ng co aI choI vo I no n u nhu Iun ich ky , chI bI f nghI d n
ba n fhan. a n nn da y con ca ch quan fam d n nguo I kha c, khI ba n bI
m fh nn d n fham, khI ba n ga p kho khan nn gIu p do .
- Ha y fa o cho fre mI fruo ng k f ba n f f. Con ba n duo c da y d
frong mI fruo ng fhan ma f, ga n gu I fh cu ng d chan ho a vo I ba n be
hon. V va y, frong gIa dnh ba n nn fa o ra khng khi vuI ve , sau bu a
com, mo I nguo I nn ng I Ia I no I chuy n vo I nhau. a n cu ng nn
khuy n khich con fham gIa ca c cau Ia c b , nho m ba n co cu ng so
fhich.


Gia o du c con y th c ti t ki m

a y con fI f kI m fI n ba c Ia m f qua frnh Iau da I, pha I ba f
da u fu khI 5-7 fu I. Quan nI m cho ra ng pha I do I Iu c fre bI f fIu
fI n mo I da y fI f kI m Ia hoa n foa n saI Ia m. Chuyn gIa fa I chinh
Creg SmIfh |AusfraIIa) da dua ra m f s Io I khuyn v va n d na y.
1u a Iuc ! Iu 5 u n ?: C!ac chc Ire nc I scccng \! c nhc nhc phu
hc p \c ! Iuc ! Ia c \a Ih ch I. Cuc ! fua n hay cu I fha ng, ba n f ng k f
cng vI c, da nh gIa k f qua va pha f cho fre m f mo n fI n nho nho
fuo ng frung, go I Ia fI n Iuong cho nhu ng n Iu c Iao d ng cu a fre .
Khng nn sa da va o vI c du ng fI n d Ia m m I nhu , cha ng ha n nhu
que f nha 2.000 d ng, Iau nha 3.000 d ng khI n fre co fho I quen pha I
cho fI n mo I chIu Ia m.
Tuy da pha f Iuong, ba n khng nn cho fre fu y fI n du ng fI n
fheo y fhich. Ha y mua m f con Io n nhu a d ca f fI n. Cha me nn
huo ng con va o vI c mua sa m co ich nhu nhu ng du ng cu ho c fa p, sa ch
vo , fuy f d I khng duo c chI u con mua d choI da f fI n, mang finh
ba o Iu c, pha n gIa o du c du chu ng co gIa y gIu a, an va d n dau.
1u a Iuc ! Iu ? u n 12: 1a n ha y g!u p ccn a c uInh nu c I!u I! I
R! n !u ua ! \a !n R hca ch Ihc ! g!an d fhu c hI n mu c fIu do .
Cu ng co fh cho fre xem nhu ng ho a don chI fIu frong gIa dnh d
gIu p fre hI u ra ng cha me pha I Iao d ng va fI f kI m nhu fh na o.
a I ho c ru f ra o Iu a fu I na y Ia : TI f kI m Ia m f vI c Ia m co k
hoa ch va do I ho I pha I co da u o c fu duy chu khng pha I Ia mu n fung
h fI n fheo kI u g cu ng duo c. Ca n pha I co fI n va va su qua n Iy fI n
du ng da n mo I co fh xay du ng m f gIa dnh bnh n.
1u a Iuc ! n!n Ih! u: Jc ! Iha ng chI pha I nc I nc n I! n cc uInh
u ch! Ira chc nhu ng nhu c u ca nhn du ng da n va cho nghIn cu u
ho c fa p. Tre pha I fu xoay xo vo I s fI n do . a n khng nn m m Io ng
fang fI n v ba f cu Iy do na o.
Khuy n khich con fu kI m fI n ba ng nhu ng vI c Ia m chan
chinh va ho p su c nhu: gIao ba o, phu gIu p gIa dnh. a I ho c fI f kI m
ru f ra cho Iu a fu I na y Ia su du ng d ng fI n phu ho p vo I nhu ca u ba n
fhan, quy fro ng cng su c Iao d ng va co y fhu c v vaI fro cu a va n d
fa I chinh frong cu c s ng fuong IaI.


Da y cho con nh ng ba i ho c dinh d ng

Ha y ru con ba n dI cho cu ng, day Ia co h I f f d ca c c be , ca u
be nha n bI f duo c ca c Ioa I fhu c pha m, rau qua . Ha y c ga ng fhu c
hI n "mu a na o fhu c na y" o mu c d f I da. I u na y fI n cho vI c Ia m
da da ng fhu c don va con ba n se khng cha n v quanh nam nga y
fha ng chI co m f va I mo n fhay d I.
Nn ru con cu ng na u ca c mo n an vo I ba n d "da nh fhu c" ca m
gIa c ngon mI ng. Sau do vI c an u ng d I vo I chu ng khng pha I Ia bI
e p bu c ma fro fha nh nI m fhich fhu .
Ha y kich fhich fri fo mo cu a con, du ng bo Io co h I cho con Ia m
quen vo I ca c vI mo I. M f ca ch fu nhIn, fa f ca fre em d u fhich vI
ngo f hon ca c vI kha c, nhung ba ng su khe o Ie o ba n se huo ng su chu y
cu a chu ng va o ca c huong vI kha c. Ha y d con kha m pha ca c mo n an
mo I, n u chu ng khng fhich fh khng nn e p, fuy nhIn ha y fhu va o
Ia n sau. Trong khoa ng fu 4 d n 7 fu I fre em ca n 4-5 Ia n d quen vo I
m f vI mo I.
VI c frang fri ca c mo n an m f ca ch fInh f se Ia m cho bu a an
fro nn v cu ng ha p da n. Ha y cu ng an f I m f ca ch vuI ve va fhu
gIa n, khng no I v cng vI c hay chuy n ba I vo .
Trong fu Ia nh nha ba n nn fhuo ng xuyn co su a chua chu
khng pha I Ia kem, hoa qua fuoI fhay cho nuo c ngo f. Nn cho fre an
hoa qua fruo c bu a an nu a gIo f f hon Ia sau do . a n nn fa o fho I
quen chI du ng nuo c ngo f frong ca c dIp I sInh nha f bo I fhuo ng xuyn
su du ng nuo c ngo f, nuo c u ng co ga khng f f cho su c kho e.
A p du ng cho con ba n quy fa c "hoa c" chu khng pha I "va ". Hoa c
m f c c nuo c ngo f hoa c 2 ca I ke o chu khng pha I fa f ca . Khng nn
ca m doa n ma d chu ng cho n Iu a.
Chinh ba n Ia nguo I quy f dInh fhu c don nn pha I nho su can
ba ng dInh duo ng khng pha I chI m f nga y da co . No duo c xay du ng
frong ca fua n, ca fha ng...


C
CCI
IIA
AA
O
OO
!
!!
C
CC N
NNH
HH
N
NN
A
AA
N
NN


No i chuy n gi i tnh v i con

Va n d na y v n Ia dI u kha f nhI va kho no I. Tuy nhIn, con
cu a ba n ca n duo c frang bI nhu ng kI n fhu c v gIo I finh fruo c khI
fha nh nguo I Io n. Ha y ba f da u, fha f fha ng fha n va frung fhu c vo I con,
ba n nhe !
Va n d kho khan nha f cu a gIa o du c gIo I finh Ia Ia m sao ga f bo
mo I fha nh kI n cu ng nhu quan nI m cu v khoa ho c gIo I finh.
Cha ng ha n nhu y nghI: fre con ra f frong fra ng, khng nn gIeo
va o da u chu ng nhu ng hnh a nh hoa c suy nghI khng f f. Vo I ca ch
nghI na y, vI c cho bo n fre bI f v gIo I finh Ia dI u ca m ky . Nhu fh se
Ia m a nh huo ng d n su fho ngay, frong fra ng, dua bo n chu ng d n vI c
fhu nghI m cho bI f. o Ia m f hnh fhu c cu a su sa nga , hu ho ng.
Qua m f s dI u fra xa h I ho c, pha n Io n ca c fhanh fhI u nIn
pha m pha p v gIo I finh, ca c c ga I khng ch ng ma co con, d u khng
duo c cha me huo ng da n v gIo I finh fu h I co n be .
Je !a nguc ! Ia n cu a ccn ga !
u ng d con bI ba f ngo hoa c hoa ng h f fruo c nhu ng bI n
chuy n cu a co fh . a n co fh huo ng da n con fm hI u v nhu ng bI n
chuy n na y qua ca c phuong fI n fhng fIn da I chu ng.
Ha y du ng ngn ngu fhich ho p vo I d fu I cu a con ga I ba n: Tu 3
d n 5 fu I: u ng d be nga c nhIn hoa c so ha I khI pha f hI n ra co
m f ba n khng gI ng mnh o nha fre hay fruo ng ma u gIa o.
Ha y gIa I fhich cho be v su kha c nhau cu a haI gIo I finh ba ng
nhu ng hnh dung fu fhich ho p vo I Iu a fu I nha fre va ma u gIa o.
I khI cu ng ca n Ia m yn Io ng be ba ng ca ch xa c nha n su kha c
nhau nhu fh khng co g Ia saI fra I va hu ho ng ca .
Trung fhu c, fha ng fha n, khng no I d I: Tu 6 d n 10 fu I: Tinh e
fhe n cu a be Iu c na y pha f frI n da n. e ba f da u mu n co su rIng fu
nho nho d kha m pha chinh mnh.
Nguo I me nha y be n se Iun kIp fho I co ma f bn be , fra Io I
nhu ng cau ho I v gIo I finh cu a con ga I. Vi du nhu :m be o dau sInh
ra7, Ta I sao me co vu ma con Ia I khng7. Ca n fra Io I con m f ca ch
frung fhu c va d hI u.
Ia ng nghe va Iun fm co h I cung ca p kI n fhu c cho con. M f
s be ga I da y fh so m. V fh , ngay fu khI be 10, 11 fu I, me nn no I
chuy n cho be bIf v kInh nguy f, su pha f frI n cu a co fh va fam
sInh Iy o fu I da y fh.
KhI be da vuo f qua nguo ng cu a da y fh, chua n bI Ia m f fhI u
nu , me nn mua ca c Ioa I sa ch kI n fhu c v gIo I finh cho con ga I do c.
Nn bo ra m f khoa ng fho I gIan nha f dInh frong nga y d fro
chuy n vo I con v ca c ca m xu c yu duong vo I nguo I kha c pha I, vI c
quan h vo ch ng, su fhu fhaI va sInh no . Ha y no I fha f co I mo va
khoa ho c. Qua do , da y con ga I bI f ca ch gIu gn va ba o v co fh ,
fra ch xa nhu ng fhu nghI m nguy hI m do hI u ky .
1c ! ccn Ira!:
Vo I ba n nang co ba n, con fraI fhuo ng fha c ma c v va n d gIo I
finh nhI u hon con ga I. o finh ca ch, chu ng b ng b f, no ng na y,
mu n bI f h f, hI u h f d kha ng dInh mnh. Nguo I b ca n huo ng
da n cho con fraI kIp fho I d fra nh nhu ng dI u da ng fI c xa y ra frong
qua frnh chu ng fu fm hI u mnh.
Trong nhu ng nam da u, khI be co n nho , me cu ng co fh da m
duong vI c huo ng da n v gIo I finh cho con fraI v me Ia nguo I ga n gu I
vo I con nha f.
n khI be 11 fu I, ba f da u co nhu ng bI c chuy n v fam sInh
Iy , v Ia da n ng vo I nhau nn vI c no I chuy n gIo I finh cu a b vo I
con fraI se d da ng hon.
e fraI fhu c su fo mo v ba n fhan mnh khI chu ng ba f da u vo
fI ng. an gIan go I Ia fu I da y fh. ay Ia khoa ng fho I gIan bI n
chuy n da c bI f, co a nh huo ng d n ca do I nguo I.
V fh cha f, du a be se cao vo f In, ma f xua f hI n nhu ng mu n
fru ng ca . pha n sInh du c pha f frI n song song vo I ca c ca m xu c v
gIo I finh ma fu fruo c d n nay, chu ng chI bI f m f ca ch mo h .
V fInh fha n, finh ca ch cu a chu ng co fh fhay d I va dInh hnh
fheo chI u huo ng f f hoa c xa u hon, fu y fheo nhu ng g chu ng ca m
nha n.
VI c xua f fInh ban dm da nh da u fu I da y fh o con fraI. N u
chua duo c b me cho bI f fruo c v dI u na y, ca u be co fh se hoang
mang, Io so .
Vo I nhu ng du a fre nha y ca m, vI c pha f hI n ra mnh co m f
kha nang ky bi na o do Ia m cho chu ng Io so va fu co mnh va o vo c.
u a fre co finh ca ch ma nh fh b ng b f, hI u ky , mu n bu f pha ,
ph dI n fa I nang cu a mnh.
ay Ia Iu c nguo I b ca n ga n gu I va huo ng da n con fraI ca m fhu
su vI c m f ca ch bnh fInh, sa ng su f. u a fre se fha y duo c fhng
ca m, va an u I khI bI f b mnh nga y xua cu ng fu ng fra I nhu ng su c
ma no dang pha I d I pho .
Ca c sa ch gIa o du c gIo I finh ra f hu u du ng frong fruo ng ho p na y.
nn Iu a cho n sa ch cho con do c va gIa I fhich nhu ng ch na o ma con
chua hI u.
T f nha f, nn da nh m f khoa ng fho I gIan nha f dInh frong nga y
d fha o Iua n vo I con v cu n sa ch dang do c.
Khng nhu con ga I, khI pha f frI n gIo I finh, con fraI fhuo ng fo
mo , fhu nghI m d kha m pha nhu ng bi ma f cu a ba n fhan.
ca n ca nh ba o con fraI v nhu ng nguy hI m co fhe ga p nhu
quan h gIo I finh bu a ba I nhu ca c b nh xa h I, Iay nhI m HIV...
Ngoa I ra b cu ng ca n pha I gIa I fhich cho con bI f nhu ng su c co
fh xa y ra frong quan h gIo I finh. n ca nh do Ia nhu ng bI u hI n
I ch Ia c v d ng finh a I, fhu dam...
KhI da hI u ro va n d , fre se bI f duo c nhu ng ma f Io I ha I fruo c
m I fnh hu ng va fra nh xa dI u xa u.
KhI b va con fraI da Ia haI nguo I ba n fhu c su , vI c fam fnh,
fro chuy n fha ng fha n, co I mo v va n d gIo I finh se khng co n Ia
dI u kho fhu c hI n nu a.


Rn da y con ni ng ng i

AI cu ng fha y a I nga I khI nhn ca nh m f ba me qua f fha o con
mnh o ch n dng nguo I. Nhung ha u nhu nguo I me na o cu ng nhu
fh , c pha f cho duo c du a con buo ng bInh dang khI mo I ca p ma f d
d n v no vo I ca I nhn do xe f.
Tre se fro nn ngang buo ng, fhI u I d , hay cau co , d gay ha n
va fhuo ng no I d I. Tu do fre fro nn khe p kin.
Tu y fnh hu ng, hoa n ca nh ma ba n cho n ca ch ran da y con ca I
cho ho p Iy . Khng nguo I me na o mu n mo I nguo I cho ra ng con mnh
Ia mf du a fre hu ho ng, buo ng bInh, cu xu khng du ng phe p. Va cu ng
cha ng co cha me na o mu n Ia m ma f ma f con ca I fruo c ma f nguo I
kha c.
a y con o nha khng kho , nhung xu Iy fh na o vo I nhu ng fha I
d khng hay cu a no noI cng c ng Ia chuy n dau da u. a n co fh
fham kha o ca ch gIa I quy f fu nhu ng fnh hu ng co fha f duo I day:
khng fhich aI ra ma f; do I mua qua ; saI khI n nguo I kha c; do I an
ha ng; xu c pha m nguo I kha c; gIa nh d choI; pha frong bu a an;
To ve khng fhich aI ra ma f: Hm do Ia sInh nha f du a con fraI
6 fu I cu a ba n. a n I cha u dang xem no mo qua . Tha y mo n qua ba
fa ng Ia b pIjama, no fha ng fay da y sang m f bn, mo mo n kha c.
Trng ba n I hu f ha ng fha f su . Trong fruo ng ho p no khng fhich aI
cu ng va y. Me ch ng ba n hay nguo I bI pha n d I co fhu c su bu n v
chuy n do hay chI fha f vo ng nha f fho I7 Co fh chI Ia fha f vo ng nha f
fho I. a n khng nn da o sau qua fnh hu ng na y, du sao fh du a be 6
fu I da fh hI n frung fhu c ca m gIa c cu a no Iu c do , fuy fhI u f nhI.
N u me ch ng cu a ba n mong do I duo c m hn fha m fhI f hay Io I ca m
on fha f fnh fh co Ie ba khng fhu c f . Nhung no I fh cu ng khng co
nghIa Ia ba n khng ca n quo fra ch fre v chuy n na y. o Ia co h I d
ba n da y cho fre bI f nghI d n fam fra ng cu a nguo I kha c, du fre
khng fhich fhu dI u na y. Sau khI mo I nguo I ra v , ba n co fh da y
ba o fre ba ng ca ch da f fre va o vI fri ba n I d hI u duo c fam fra ng
khng vuI v ha nh vI fre da Ia m. Ha y cho fre ng I o gh ba n I no da
ng I, ba n dI n Ia I ha nh d ng cu a fre Iu c mo qua va ho I xem ca m gIa c
cu a fre nhu fh na o. fro v
o I mua qua : a n dI mua sa m o sIu fhI vo I du a con ga I 3 fu I.
e do I xem ha ng ba n d choI va na I ba n mua m f mo n da f gIa . a n
quy f dInh khng mua, be gIa n d I ra ma f.
a n fre va o cu a ha ng ba n d choI ma khng cha c se mua cu ng
gI ng nhu dI frn ba I mn, cu so mn se n . Pho ng bI Ia ca ch f f nha f:
a n nn no I cho fre bI f v mu c dich mua sa m va nhu ng g ca n mua
fruo c khI d n sIu fhI. Hm nay me con mnh dI mua sa m o sIu fhI.
O do co cu a ha ng d choI, mnh va o xem nhung se khng mua d
choI.
Truo ng ho p ba n khng Iuo ng fruo c vI c fre na ng na c do I mua
cho duo c mo n d choI, ha y du f khoa f cha m du f do I ho I cu a no . ua
fre ra kho I cu a ha ng du fre co Ia ga o, fra nh fha I d hay Io I no I kich
d ng cho d n khI fre bnh fInh fro Ia I. Iu c do ba n du ng Ia ma ng v
fre khng nghe nhu ng g ba n no I. Sau khI con gIa n cu a fre da qua,
ha y no I vo I fre dI u g do gIu p no khuay kho a nhu: Chuy n vu a r I
fha f khng hay cho me con mnh. ThI mnh du ng d y d n no nu a.
fro v
SaI khI n nguo I kha c: a n da n con dI an sInh nha f. Trong bu I
fI c, no saI khI n ba n be chung quanh. Truo c fIn ba n ha y xem Ia I
day co pha I Ia fha I d fhuo ng co o fre hay khng. N u khng pha I,
ba n fm hI u xem fre co do I, m f hay b nh khng. V nhu ng va n d
do v n Ia nhu ng fnh fra ng d Ia m cho fre fh hI n ra bn ngoa I. N u
fruo c day ba n da fu ng fha y fre fh hI n fha I d na y, Iu c na y ba n nn
fra nh can fhI p va o. Trong fruo ng ho p do , nguo I co kha nang u n
na n fre hI u qua nha f Ia nhu ng du a fre cu ng du fI c. N u ba n khng
can fhI p ngay fh qua u ng xu cu a nhu ng du a fre kha c nhu khng d
y hoa c xa Ia nh, no se hI u ra ra ng fha I d cu a no d I vo I chu ng ba n Ia
khng fh cha p nha n duo c.fro v
o I an ha ng: u a con 5 fu I cu a ba n do I an ha ng bn duo ng.
a n khng d ng y . Ngay gIu a ph , no ga o In va da nh d I ba n.
Co 2 bI n pha p a p du ng fhich ho p cho fnh hu ng na y:
Thu nha f Ia n ho a: ba ng gIo ng no I kIn dInh, ba n no I cho fre
bI f ra ng ba n khng fhay d I quy f dInh cu a mnh, sau do ha y da n
fre dI kho I ch do .
I n pha p na y cho fre fho I gIan suy nghI va k f qua cu a no f n
fa I frong fam fri cu a fre . a n nn Ia p fu c dua fre ra kho I ch no gay
huyn na o va ba o cho no bI f se no I v chuy n vu a r I khI v d n
nha . a n ha y ra m f hnh pha f na o do d ran da y fre : "Me pha f con
khng duo c xem TV va choI d ha ng v Iu c na y con Ia he f va da nh d I
me . Sau do ba n ca f h f nhu ng d choI fre fhich.
I n pha p fhu haI ba n su du ng I I no I di do m nhung vo I guong
ma f nghIm nghI. "Mnh khng an ch na y. Me bI f con khng vuI,
nhung mnh se khng an o day. KhI no I nhu va y, ba n cho fre fha y
ba n o vI fh chu d ng.
Co fh bo qua nhu ng gIa n d I fhng fhuo ng cu a fre . Con gIa n
cu a fre con khng co ha I ngoa I fru no Ia m cho ba n ca m fha y kho chIu.
Nhung ba n nn nghIm fu c xem xe f vI c fre da nh d I ba n. N u ba n
bo qua Ia n na y fh Ia n sau fre se qua da ng hon.fro v
Xu c pha m nguo I kha c: a n dua fre dI choI cng vIn. V khng
duo c nhuo ng xich du, con ba n da ma ng be ga I dang choI: "Ma y Ia d
ngu!"
a n du ng da I do ng ran da y fre . Iu c na y nn nhe nha ng gIa I
fhich cho fre hI u no I na ng nhu va y se xu c pha m nguo I kha c. a n
nn no I dI u g do da I Ioa I nhu: Con khng duo c phe p no I nhu ng Io I
khng hay nhu va y. u ng quo fra ch na ng Io I Iu c na y. Con cu a ba n
fhu c su da hI u nhu ng Io I no I nhu va y gay f n ha I cho nguo I kha c, do
Ia Iy do fa I sao no da du ng nhu ng Io I Ie nhu va y.fro v
CIa nh d choI: e 3 fu I con ba n co b d choI x p nha . e nha f
dInh khng cho nhu ng du a fre kha c choI chung khI cu ng me d n nha
du a ba n. u ng qua ba n fam chuy n na y, do Ia bI u hI n ra f bnh
fhuo ng cu a fre nho . a me na o co con o d fu I na y cha c cha n se
nha n ra dI u na y. Tre nho dang frong qua frnh ho c bI f chIa se .
ha n ch franh gIa nh, ba n ha y kIn nha n fhuy f phu c fre nhuo ng d
choI cho fre kha c, hay ke o su chu y cu a fre ra kho I mo n d choI do .
T f hon h f, nhu ng Ia n sau ba n nn chua n bI sa n 2 b d choI x p
nha . Ma c du vI c da y fre bI f chIa se Ia dI u f f, nhung khng pha I
m f so m m f chI u. Pha I ma f fu 4 d n 5 nam fre mo I hI u chIa se Ia
du c finh f f.fro v
Pha frong bu a an: CIa dnh ba n dang du ng bu a f I o nha ha ng
vo I m f va I nguo I ba con. e ga I con ba n nghIch fhu c an Ia m vung va I
da y ba n. Nguo I fhan cu a ba n co ve a I nga I.
Tre con fhuo ng Ia m nhu va y m I khI bu n hay d gay su chu y
cu a nguo I kha c. Truo c fIn, ha y cu ng ra n no I vo I fre khng duo c
nghIch v dang Ia gIo an. K d n go I chuy n cho fre no I hoa c ba y cho
fre Ia m m f vI c g do nhu d m xem co bao nhIu nguo I frong nha
ha ng ma c a o do . KhI an o nha ha ng ba n nn cho fre choI d choI d
fre khng qua y. Ca ng bI fhu hu f bo I nhu ng g dI n ra o ngoa I ba n an
bao nhIu, fre ca ng if nghIch pha ba y nhIu. N u ca ch Ia m na y
khng hI u qua , ha y fha ng fha n ran de fre . Truo ng ho p fre va n cu
nghIch, ha y dua fre ra kho I pho ng. u ng d su vI c a nh huo ng d n
ba u khi fhan fhI n cu a gIa dnh


9 ca ch giu p xy d ng lo ng t tro ng ni tre con

NuI duo ng Io ng fu fro ng noI fre con ngay fu d fu I chua d n
fruo ng duo ng nhu Ia m f fra ch nhI m na ng n cho ca c ba c cha me .
Io ng fu fro ng cu a m f nguo I xua f pha f fu y fhu c fu Ia p, fIn ra ng
mnh co kha nang, nha n ra ra ng nhu ng do ng go p cu a mnh Ia co gIa
frI."
a c cha me na o cu ng bI f ra ng Io ng fu fro ng Ia m f ca I g do ra f
d d I fhay. I khI fa fha y mnh f f, dI Iu c Ia I khng. I u ma
chu ng fa mu n da y cho fre Ia nhu ng ky nang s ng, nhu Ia su nha n
na I cha ng ha n. Mu c dich cu a ba n Ia Ia m sao cho con ba n pha f frI n
Io ng fu ha o va fu fro ng, Io ng fIn va o kha nang vuo f qua nhu ng fha ch
fhu c |d I vo I fre o d fu I ma u gIa o fh fha ch fhu c do Ia che p Ia I ca c
chu ca I m f ca ch chinh xa c).
Sau day Ia 9 ca ch don gIa n gIu p pha f frI n Io ng fu fro ng noI con
ba n:
1. Yu khng dI u kI n. Io ng fu fro ng duo c frI n no khI fa fh
hI n Io ng yu m n khng dI u kI n, d co fh no I ra ng "b hoa c me
yu con, ba f k con co nhu fh na o hay ba f k con Ia m g." Con ba n se
fI n b nhI u hon khI ba n do n nha n ba n fhan con nguo I no ba f k
dI m ma nh hay dI m y u, fam finh hay kha nang cu a no . V fh , ha y
r ng Iuo ng frong fnh yu da nh cho fre . a n ha y fhuo ng xuyn m
hn, hay v vaI khich I no . Va du ng qun no I cho cha u fre bI f ba n
ra f yu no . KhI cha u Ia m dI u g saI, pha I phan bI f ro Ia ba n dang
su a ha nh vI saI cu a fre chu khng su a chinh ba n fhan no . Vi du , fhay
v Ia: "Con hu qua ! Sao ma con du da n qua va y!", fh ha y no I: "X ba n
Na fe Ia khng f f. a n Na bI sung da u g I r I do ! Con du ng Ia m nhu
va y nu a nghe".
2. Quan fam. Ha y da nh fho I gIan d chu fam hoa n foa n d n con
ba n khI no no I chuy n vo I ba n. Ca ch na y ra f hu u hI u d su pha f
frI n Io ng fu fro ng cu a fre v cha u hI u ra ng ba n coI no Ia quan fro ng
va co gIa frI. Khng ma f nhI u fho I gIan dau! Vi du nhu dang do c
ba o, ba n ngung Ia I m f chu f khI con mu n no I chuy n, hoa c chI fa f
fIvI khoa ng va I phu f d fra Io I cho no . Nhn va o ma f fre d fh hI n
ra ng ba n fhu c su dang Ia ng nghe no no I. KhI ba n dang ba n r n, ha y
no I cho fre bI f dI u do va cu ng khng Io dI nhu ng nhu ca u cu a no . Vi
du ba n no I: "Con cu no I cho me bI f chuy n bu c franh con ve dI, xong
me se dI na u com" .
3. a y cho fre fuan gIu m f s nguyn fa c. N u ba n da khng
cho fre an va f frn gIuo ng fh hm sau du ng cho no an ba nh ke o o do .
Hoa c n u ba n da ba f fre bo a o qua n do frong cha u gIa f, fh du ng bao
gIo cho no va f a o qua n frn sa n nha . Hoa c gIo an com pha I ng I
quanh ba n cu ng gIa dnh chu khng bung che n cha y Iung fung... KhI
bI f nhu ng nguyn fa c cu a gIa dnh Ia ba f dI ba f dIch, fre se ca m
fha y an foa n hon. V pha n ba n, nn fhuo ng xuyn Ia p Ia I ca c nguyn
fa c. Cha ng bao Iau sau fre se ba f da u fuan fheo ca c do I ho I cu a ba n.
4. ! ng h nhu ng vI c II u IInh khng nguy hI m. Khuy n khich
fre kha m pha nhu ng dI u mo I Ia nhu fhu m f mo n an mo I, dI fm
m f nguo I ba n f f, hay fa p dI xe da p. u Iun co kha nang fha f ba I
nhung khng fa o ba o fh hI m co co h I fha nh cng. V fh , cu d con
fre fhu nghI m n u khng co g nguy hI m, va c kI m y mu n gIu p
do . u ng "cu u" fre khI no mo I co ve nhu khng su du ng duo c m f
mo n d choI mo I. Chinh khI ba n can fhI p va o, nhu no I Ia :" me
Ia m cho," Ia Iu c ba n dung duo ng su I fhu c va Ia m gIa m Io ng fu fIn
noI fre . a n chI xay du ng duo c Io ng fu fro ng noI fre khI ba n khng
Ia n I n su ba o v fre vo I vI c cho no d I da u vo I nhu ng fha ch fhu c
mo I.
5. Ha y cho phe p saI Ia m. I nhIn, ma f fra I cu a vI c cho fre
cho n Iu a hoa c da m Ia m nhu ng dI u ma o hI m Ia con ba n dI khI d
pha m saI Ia m. Nhung nguo I Io n cu ng saI Ia m ma ! a y Ia nhu ng ba I
ho c gIa frI cho su fu fIn cu a fre . V fh , n u cha u d ca I che n qua sa f
ca nh ba n va che n b , ba n bnh fInh ho I no xem Ia n sau pha I d dau
d ca I che n khng ro f xu ng da f nhu va y. a ng ca ch do , Io ng fu fro ng
cu a fre se khng bI ha fha p va no hI u ra ng dI khI co pha m saI Ia m
cu ng khng sao. N u ba n Io Ia m chuy n g saI fra I vo I con, ba n nha n
I I va su a I I. I u do se fa c d ng Io n d n cha u: R I no cu ng bI f d
da ng cha p nha n nhu ng fhI u so f cu a mnh va su a d I.
6. Khen ngo I nhu ng ha nh vI fich cu c. Ia con nguo I fh aI cu ng
fhich nhu ng Io I khich I . V fh , ha y d cho fre bI f Ia ba n nha n ra
nhu ng vI c f f no Ia m m I nga y. Vi du , ba n no I ng xa mnh: "Trua
nay fha ng SoI ru a rau s ng da y." Ca u be se ca m fha y a m a p v Io I
khen do va no cu ng hI u b no ra f vuI. Cu ng nn khen con m f ca ch
cu fh . Thay v no I "CIo I", ha y no I: "Me ca m on. Con chIu kho ru a rau
nn an ngon qua !" Su khen ngo I cu fh gIu p d cao y fhu c cu a fre v
fha nh fich da f duo c va fha y mnh co gIa frI, d ng fho I no cu ng bI f
chinh xa c mnh da Ia m f f vI c g.
7. Ia ng nghe m f ca ch fich cu c. N u fre co nhu ca u no I chuy n,
ba n ha y du ng Ia I va Ia ng nghe no no I. Ha y gIu p fre ca m fha y fhoa I
ma I vo I nhu ng ca m xu c cu a fre ba ng ca ch go I du ng fn chu ng. a n
ha y no I: "Me hI u con bu n v pha I chIa fay vo I nhu ng ba n fhan cu ng
Io p." a ng su cha p nha n nhu ng ca m xu c cu a fre ma khng ph pha n,
ba n cng nha n gIa frI nhu ng fnh ca m do va coI fro ng nhu ng dI u fre
k cho ba n. N u ba n cu ng chIa se vo I con nhu ng fnh ca m cu a mnh,
|"Me fhich Ia m! Nha mnh sa p dI so fhu choI") fh con ba n se fu fIn
d ba y fo chinh mnh.
8. u ng so sa nh. Nhu ng Io I Ia ma ng nhu : "Con hu qua ! Sao con
khng gI ng chI haI7" hay "Sao ma y khng nhn fha ng In, fha ng Ta I
coI! No dau co ho c d f nhu ma y!" chI Ia m cho fre fhm da n va f, fhm
xa u h , ghen fI va ganh dua. Ngay ca nhu ng kI u so sa nh fich cu c
nhu "Con choI gIo I nha f" fh cu ng co ha I m f ca ch fI m a n: v con ba n
se pha I ra f va f va d s ng fheo du ng hnh fuo ng nhu fh . N u ba n d
fre bI f ba n coI no Ia nguo I gIo I nha f fhIn ha , co fh no cu ng fu da nh
gIa mnh nhu va y.
7. "M I nguo I m f ve ..." N u con ba n so sa nh fhua fhI f vo I chI
em hay ba n be |"Ta I sao con khng chu p banh duo c nhu fha ng
u c7"), ba n ha y ca m fhng vo I fre va nha n ma nh m f frong nhu ng
dI m ma nh cu a fre . Vi du , ba n no I: "u ng r I! Tha ng u c chu p gn
gIo I, co n con fh choI co gIo I". Tu fu fre se nha n ra Ia fa f ca mo I nguo I
aI cu ng co dI m ma nh va dI m y u. Va con ba n se hI u ra ng khng
nha f fhI f pha I Ia nguo I hoa n ha o mo I ca m fha y ha nh phu c.
8. Khich I . Mo I du a fre d u ca n m f kI u nang do na o do fu
nhu ng nguo I fhan yu, bI u I qua nhu ng cu chI cho fha y ra ng "Me
fIn con. Me fha y n Iu c cu a con. Cu fI p fu c dI!" Khich I co nghIa Ia
cng nha n su fI n b , chu khng chI don fhua n Ia khen fhuo ng
nhu ng vI c da Ia m duo c. V fh , n u fre dang va f va d ga I ca I ca p dI
ho c cu a no , ba n ha y no I: "Me bI f con ra f c ga ng! Sa p duo c r I do !"
fhay v no I: " Khng pha I nhu va y dau! me Ia m cho!"
9. Khen chu khng nInh. Qua khen co fh Ia m nhu f bo f Io ng fu
fro ng cu a fre v dI u do fa o ra a p Iu c ba f fre pha I c fh hI n va fa o
ra m f nhu ca u ca n duo c nguo I kha c fa n fhuo ng IIn mIn. V fh ,
pha I ca n fro ng khI khen con: N u no f f fha f, c ga ng fha f fh mo I
khen. Khen fha f va khen du ng Iu c Ia m cho fre Io n In vo I ca m gIa c
f f v mnh.


Chi t p th

M f s fre fu nhIn Iuo ng Iu khI pha I fham gIa nhu ng sInh hoa f
fa p fh . N u con ba n co khuynh huo ng Ia n fra nh nhu ng fro choI fa p
fh , ba n pha I c ga ng fm ra nguyn nhan.
Co Ie no nhu f nha f. NhI u du a bnh fhuo ng va n choI vo I ba n
na y ba n kIa Ia I ca m fha y bI a p da o khI d I ma f vo I m f fa p fh . Ha y
fhu m f s ca ch d con ba n d da ng fham gIa.
Ru ba n cu va o choI chung.
Thuo ng nhu ng du a nhu f nha f sa n Io ng gIa nha p nho m n u da m
ba o ra ng if nha f co m f du a ba n fhan cu a no frong fa p fh do . ChI
cho fre fha y ba n no choI fh na o; da f fre d n ch ba n no d chu ng
du ng ca nh nhau.
KI m soa f sInh hoa f cu a nho m
Co fruo ng ho p con ba n khng fhich fro choI Iu fre dang choI.
N u fro choI n a o va na o Ioa n nhu da nh fra n gIa , "ruo f ba f bo fu "...,
fre so no se bI fe dau, bI va cha m. Trong fruo ng ho p na y, no sa n sa ng
choI vo I nho m ba n na o co f chu c hon, nhu Ia fro choI vIf ca p ca p,
nha y day, ba n ha ng hay na n fuo ng, ve , hay Ia p hnh...
N u frong nho m co m f du a ra f du , con ba n co fh so du a do
nn fra nh xa fa p fh . a n pha I fheo do I nhu ng hoa f d ng cu a nho m
fre d da m ba o ra ng khng co du a na o vuo f kho I su kI m soa f cu a
nguo I Io n. NhI u du a do I nghI choI n u nho m do choI khng cng
ba ng, co du a "an gIan". KhI bI f be na o dang pha nho m, dua no ra
kho I nho m va chI cho choI Ia I n u no chIu choI nghIm fu c.
Cu ng co m f s fre chI fhich choI fheo ca ch cu a chu ng. Co fh
con ba n choI m f mnh ra f f f, fheo ca ch rIng no fhich va khng
fhich choI frong nho m. N u ga p fnh hu ng nhu fh , ba n nn ba n ba c
vo I gIa o vIn cu a no . Khng ca n ba f fre gIa nha p nho m mI n Ia cha u
khng ca m fha y bI bo roI va khng pha pha ch ca c ba n kha c.


Da y con bi t chia se

Ma y khng duo c choI ca I do ! cu I fhe f fo va v I gIa ng Ia y ca I
xe fa I d choI fu m f du a ba n. Ta I sao con ba n khng bI f chIa se 7
a c bI f fre fu 3-4 fu I va Io n hon:
Co da y, fre bI f chIa se ; nhung khng nha f fhI f Iu c na o fre
cu ng fh hI n su ca m fhng va chIa se cu a mnh. Chua d n fu I dI
ho c nn fre co nhI u fho I gIan d choI du a vo I ca c ba n, m f s fre
fhay phIn nhau choI m f mo n d choI va khng da f mnh Ia m frung
fam nhu Iu c no m f hoa c haI fu I. Nhung pha n Io n fh Ia I ra f bc
d ng va chua ho c duo c finh kIn nha n, pha I ng I do I cho d n h f Iuo f
mnh duo c du ng va o d choI ma fre dang fhe m mu n Ia m f su fha ch
fhu c.
Tuy nhIn, v co ba n, fre o d fu I chua d n fruo ng bI f cho Ia
f f va chu ng fha y vuI khI cu ng choI chung vo I ca c ba n. a n co fh
da y con bI f chIa se ba ng ca ch khuy n khich no bI u I su quan fam,
fhng ca m va fa f nhIn cu ng da y no bI f fh na o Ia ich ky .
Pha I Ia m g7
- Cho fre fha y chIa se mang Ia I nI m vuI. a y cho con ba n
nhu ng fro choI mang finh c ng d ng ma nhu ng nguo I choI pha I cu ng
nhau Ia m vI c d da f duo c mu c dich chung nhu cu ng gIa I cau d , x p
hnh. Ha y ru be cu ng fhu c hI n cng vI c ha ng nga y nhu fr ng cay,
son ha ng ra o, hay ru a xe, Iau ba n gh ... Ta o co h I cho fre chIa se vo I
nhu ng ba n fhan d an ma chu ng fhich. N u co dI u kI n fh nho ghI
hnh nhu ng cu c dI choI cu a fre vo I ba n be , nhu ng ky nI m vuI ve do
se duo c kha c ghI frong Io ng fre .
- u ng pha f fre khI chu ng fo ra ich ky . N u ba n ma ng fre d
ich ky r I pha f fre frong khI no chua bI f chIa se , hoa c bu c fre pha I
chIa m f va f na o do ma fre ra f yu fhich, ba n v fnh nuI duo ng noI
fre su oa n ha n chu khng pha I Ia Io ng qua ng da I. khuy n khich
fre bI f chIa se , su khich I mang Ia I hI u qua fich cu c hon Io I quo
fra ch. a n cu ng nn nho ra ng vI c fre gIu rIng cho mnh m f s d
na o do cu ng ra f f f. KhI fruo ng fha nh, chu ng se hI u duo c chIa se vo I
ca c ba n kha c fh vuI hon Ia gIu rIng m f mnh.
- CIu p fre ba y fo fha I d . KhI fre ca I nhau va gIa nh gIu f d choI,
ha y gIu p bo n fre hI u ra dI u g dang xa y ra. N u m f du a fre dang
gIu rIng m f fhu d choI na o do , ba n ha y gIa I fhich cho fre bI f ba n
fhan cu a no dang ca m fha y fh na o. Vi du be H ng ra f fhich ca I gIo
nhu a, no khng mu n aI du ng fay va o. Khoan v I Ia no ma ba n ha y
da f mnh va o fnh hu ng do . I f dau ba n kha m pha ra ra ng be
H ng khng cho ba n mnh choI chung ca I gIo chI gIo da du ng da y d
bn frong, hoa c v be H ng da c bI f quy ca I gIo do v ng n I fa ng
rIng cho no hm sInh nha f...
- a y fre ca ch gIa I quy f va n d . N u fre m cha f ca I xe fa I d
choI ma du a ba n fhich, co fh fre dang nghI: Io no Ia y Iun fh
sao7. a n ha y khuy n khich fre fhay phIn nhau choI d choI do
|ba n co fh chI In d ng h : kIm cha y fo I ch na y fh fhay phIn), ba o
da m vo I fre ra ng cho ba n choI chung khng co nghIa Ia fa ng d choI
do cho ba n, va n u fre cho ca c ba n choI chung d choI fh ca c ba n
cu ng chIa se Ia I d choI cho no .
- a n du ng b I ca nh. KhI con ru ba n be v nha choI, ho I xem no
co mo n d g mu n gIu rIng cho mnh khng r I fm m f ch d ca f
nhu ng d choI da c bI f do . Cu ng nn suy nghI m f chu f d go I y cho
con chua n bI nhu ng fro choI c ng d ng ma co fh Ia m cho bo n fre
cu ng nhau choI hoa c cu ng nhau Ia m: ch ra nhu ng du ng cu d ve
hoa c Ia m fhu cng, ga ch xay du ng... Nhu va y fre se chua n bI fruo c
nhu ng fro choI d ca c ba n cu ng fham gIa. Cu ng co fh ba o nhu ng du a
fre kIa mang fheo d choI d chu ng d frao d I va chIa d choI cho
nhau.
- Tn fro ng nhu ng d da c cu a fre . N u fre fha y m f nguo I kha c
ma c qua n a o, xem sa ch vo , va choI d choI cu a no fh co fh no se vu f
bo chu ng ngay ca khI mo I du ng, v fh ba n nn ho I y kI n cu a fre
fruo c khI ba n muo n bu f ch ma u cu a no , va cho fre quy n quy f dInh.
Va cu ng da m ba o ra ng anh chI em, ca c ba n cu ng fn fro ng nhu ng d
da c cu a fre , ba ng ca ch yu ca u ho co fh du ng nhu ng d do va khI
muo n fh pha I bI f gIu gn ca n fha n.
Nho Ia m guong f f cho fre :
Ca ch f f nha f d I vo I fre d ho c duo c Io ng yu fhuong va chIa se
Ia cho fre fha y mo I nguo I chIa se cho nhau nhu fh na o frong cu c
s ng ha ng nga y. V fh ba n ha y chIa se cay kem cu a ba n vo I fre . Cho
no d I fhu ca I no n mo I cu a ba n. Cu ng fre no I chuy n v ba n be cu a
no va cng vI c cu a ba n. Su du ng fu chIa se d dI n fa dI u ba n dang
Ia m, ba n cu ng du ng qun da y cho fre bI f ca nhu ng dI u khng fh
so fo I nhu ca m gIa c, y fuo ng, fho I gIan... va nhu ng cau chuy n cu ng
Ia nhu ng fhu co fh chIa se duo c. I u quan fro ng nha f Ia ha y d cho
fre fha y ba n cho va nha n, fhng ca m va chIa se \c ! nguc ! Rha c.


Da y cho tre bi t thng ca m

Cho du con ba n chI mo I 2-3 fu I nhung fu bay gIo da co fh da y
cho cha u bI f fhng ca m, hI u nguo I kha c. Nguo I fa no I "da y con fu
fhuo co n fho" Ia va y!
Mong do I g o Iu a fu I na y7
NhI u nghIn cu u cho fha y khI m f du a fre frong nha fre kho c,
fh nhu ng fre na o cu ng kho c fheo se co khuynh huo ng d d ng ca m,
fhng ca m vo I nguo I kha c khI chu ng fruo ng fha nh |V fh du ng pha f
ca u khI fha y con ba n cu ng m u ma o ngay sau khI m f du a fre kha c
ba f kho c). Ia cha me , ba n pha I gIa o du c con mnh Io ng fhuong yu va
fhng ca m vo I nguo I kha c. Vi du , n u fre o gIaI doa n dI cha p chu ng
da nh chI no , ba n no I: "KhI con da nh nguo I kha c Ia Ia m cho nguo I fa
bI dau. Con dau co mu n va y pha I khng7". Pha I do I m f fho I gIan
nu a cha u mo I hI u h f Io I ba n no I. Nhung v ma f na o do , Io I no I cu a
ba n se duo c ghI nha n.
a n nn Ia m g7
- a f fn cho ca m gIa c: N u ba n go I fn nhu ng ca ch cu xu cu a
fre , chu ng co fh hI u duo c. KhI con hn In ngo n fay dau cu a ba n,
ba n ha y no I "O , con ngoan Ia m. Me h f dau r I." Tre se ho c fu pha n
u ng cu a ba n ra ng su fhng ca m cu a fre duo c nha n ra va co gIa frI.
Tre cu ng ca n duo c nha n bI f nhu ng xu c ca m fIu cu c, v fh ba n cu ng
du ng e nga I ma cu no I ra khI con khng bI f quan fam. "Con gIa nh
Ia y ca I fr ng Ia c cu a em fh em se bu n va kho c. HaI chI em choI
chung mo I vuI chu ".
- Khen ca ch cu xu d ng ca m: KhI con co m f ha nh d ng f f, ba n
ha y no I cho fre bI f Ia no Ia m du ng: "Cung cu a me ngoan Ia m. Nhn
em con ka, no dang cuo I v duo c con cho muo n ga u bng do ".
- Khuy n khich fre no I v nhu ng xu c ca m cu a no va cu a ba n.
Ha y d cho con bI f ba n quan fam d n nhu ng ca m xu c cu a no ba ng
ca ch cham chu Ia ng nghe. a n nhn va o ma f fre khI dang no I chuy n
vo I ba n va dI n gIa I dI u fre no I. Vi du khI fre Ia In "Hoan h!", ba n
no I ngay: "A , co chuy n g vuI va y con7". Tre se khng bI f fra Io I n u
ba n ho I fre Iy do fa I sao, nhung fre sa n Io ng no I v "ca m gIa c ha nh
phu c". Tuong fu nhu va y, ba n ha y chIa se ca m xu c cu a ba n vo I fre :
"Me fha y bu n khI con da nh va o me . N u khng mu n mang dI gIa y
do fh pha I no I cho me bI f Ia no bI uo f chu ". Tre se ho c bI f nhu ng
ha nh d ng cu a fre a nh huo ng d n nguo I kha c, m f kha I nI m khng
d da ng g d fre nho co fh hI u.
- ChI ra ha nh d ng cu a nguo I kha c. Ha y da y cho fre quan fam
d n nhu ng ca ch cu xu f f cu a nguo I kha c. "Con co nho c ba n rau
frong cho ga n nha mnh khng7 C f f Ia m! Hm qua me da nh roI
bo p fI n, c nha f duo c va fra cho me ". a ng ca ch na y, ba n cu ng c su
hI u bI f cu a fre v nhu ng ha nh d ng cu a m f nguo I co fh a nh
huo ng d n ca m xu c cu a nguo I kha c nhu fh na o. Sa ch vo cu ng cho fa
nhI u guong f f d ho c fa p, v fh ba n co fh ho I fre xem na ng a ch
Tuy f ca m fha y fh na o; hay fa I sao be ga I frong m f cau chuy n
kha c Ia I mIm cuo I... No I vo I con ba n ca m fha y nhu fh na o khI ba n
do ng vaI a ch Tuy f, va ho I xem n u con ba n fuo ng fuo ng no Ia m f
nhan va f na o do fh no pha n u ng ra sao. Nhu ng fro choI na y gIu p fre
ho c bI f v nhu ng ca m xu c cu a nguo I kha c va IIn h d n chinh ba n
fhan fre .
- a y fre phe p IIch su co ba n. Ta p cho con nhu ng fho I quen f f
d fh hI n su quan fam va fn fro ng nguo I kha c. a y con no I "xIn
I I" va "ca m on". No I vo I con ra ng ba n khng ha I Io ng vo I ca I gIo ng ra
I nh khI nho ba n Ia m dI u g. I nhIn, n u ba n IIch su vo I fre fh
dI u do Ia I co hI u qua ga p nga n Ia n cu ma I nha c nho v nhu ng Iua f
I va Io I gIa I fhich. a n ha y no I "Ia m on" va "ca m on" fhuo ng xuyn
vo I fre va vo I nguo I kha c. Con ba n se ba f chuo c du ng nhu ng Io I nhu
va y khI gIao fI p o nha cu ng nhu ngoa I xa h I.
- u ng da y con frong Iu c gIa n. u ra f bu c khI fre da nh ba n
cu ng choI vo I no , ba n c ga ng du ng ma ng con ngay, no se khe p mnh
Ia I va fro nn "I Io m". a n ha y Ia y Ia I bnh fInh r I no I du f khoa f: "
Me bI f con bu c fu c, nhung con khng nn da nh ba n con. Con Ia m
ba n dau, va Ia m cho me bu n. Con xIn I I ba n dI!"
- Ta p Ia m nhu ng vI c nho : NhI u nghIn cu u cho fha y fre em
ho c s ng co fra ch nhI m fh cu ng bI f quan fam d n nguo I kha c. Tre
2 fu I fhich Ia m nhu ng vI c nho nho nhu cho cho an... u ng fI c Io I
khen con khI no Ia m m f vI c f f: "Con nhn con Ky va y duI ka! No
fhich con cho no an".
Nho Ia m guong f f cho fre : Nhu ng ha nh d ng fu f va ba c a I Ia
phuong pha p hay nha f d da y fre Io ng fhng ca m. a n cho con dI
fheo d n gIu p m f nguo I ha ng xo m bI b nh hay m f nguo I ba n mo I
sInh em be . Cu d cho con gIu p ba n xa ch gIo qua n a o. a n co fh gIa I
fhich don gIa n ra ng dI khI nguo I kha c bI b nh hoa c khng co du com
an a o ma c, ho ca n su gIu p do cu a nguo I xung quanh.


Da y tre v lo ng bi t n

Na ng cng chu a nho cu a ba n co fo ra bI f on nhu ng g ma ba n
da Ia m cho c be khng7 Ha n ba n cu ng cng nha n ra ng Io ng bI f on
Ia m f dI u quan fro ng frong cu c do I na y. Ha y nuI duo ng Io ng bI f
on cu a fre .
Thu ba y fua n r I, chI Ngo c da da nh fro n ve n ca nga y da n nh,
du a con fraI 6 fu I dI xem vI n ba o fa ng ma no ra f fhich. Trn duo ng
v nha , chI ghe mua cho be ke o scIa, d choI x p hnh va ma y qua
bo ng bay cho be fu m f cu a ha ng d choI mo I khaI fruong. Chua fho a
ma n, nh vo I me mua cho no m f fa m hnh nInja. Cha ng fI c g con
m f fa m hnh nhung chI Ia I fu ch I v fa m hnh do ra f ba o Iu c, va y
ma chI chua kIp du f Io I no I khng fh fha ng be da fha ng fay ne m
Iun d choI xu ng da f. u c mnh chI fra ch mo c: a nh su f m f
nga y cho no vuI choI, khng co m f Io I ca m on, khng m f Io I ca m
kich. ChI bI f vo I vInh h f ca I na y d n ca I kIa.
Io I fhan phI n cu a chI Ngo c Ia m f Io I fhan ra f quen fhu c. Ia
cha me , hI n nhIn chu ng fa mu n fre ca m kich nhu ng g ma chu ng
fa Ia m cho no va do I ho I fre pha I bI u I Io ng bI f on va o nhu ng Iu c
da ng fran fro ng do . Nhung chu ng fa Ia I qun ra ng Io ng bI f on khng
d n m f ca ch fu nhIn. a n da gIu p fre ho c bI f v pha m cha f quan
fro ng na y chua7
KhI m f du a fre bI f fa n fhuo ng m f ca ch chan fha nh co nghIa
Ia fre da nha n ra ra ng no khng pha I Ia frung fam vu fru na y. Ma c
du fre em Iu c na o cu ng fa p frung va o nhu ng nhu ca u cu a rIng mnh,
fre 2 fu I dang ba f da u hI u duo c cho va nha n Ia m f pha n quy
Iua f fu nhIn cu a mo I va f. KhI fre fh hI n Io ng bI f on m f ca ch
fhich da ng Ia no dang fh hI n su ca m fhng, dang chIa se fnh ca m
va suy nghI vo I nguo I kha c. Su fhng ca m khng nhu ng quan fro ng
d I vo I m I quan h ga n k f cu a fre vo I ba n be no ma co n gIu p fre
ga n gu I vo I b me hon.
Ha y da nh fho I gIan d gIa o du c fre Io ng bI f on do Ia m f ky
nang co fh fruy n da f duo c ha y Ia m fu ng nga y nhu nguo I bo fI n
va o ng fI f kI m va y. Ngay ca d I vo I fre 4 fu I, n u da duo c da y d
fu nho d hI u duo c su hy sInh cao ca cu a cha me , chu ng fhuo ng nghI
d n nhu ng ky u c fnh ca m f f de p do va vuo f qua nhu ng mau fhua n
khng fra nh duo c frong cu c s ng ha ng nga y vo I cha me .
Ta I sao fre khng chIu ba y fo Io ng bI f on7
M f s phu huynh Iun ghI nho Io I da y cu a chinh cha me ho
nga y fruo c song Ia I khng mu n Ia p Ia I nhu ng ba I ho c do cho con ca I
cu a mnh. Khuynh huo ng da y con nga y nay dI nguo c Ia I vo I Iu c xua.
Nguo I fa fhuo ng khuy n khich fre fIn ra ng no xu ng da ng Ia nh nha n
mo I fhu no duo c. Ca ng nga y, fre em ca ng co dI u kI n fI p xu c vo I
nhu ng d choI mo I, games, bang dIa, phIm a nh... Va a n sau nhu ng Io I
qua ng ca o Ia xu huo ng fIu cu c, kha ng dInh quy n Io I cu a fre : Mnh
Ia s m f, Mnh sa p duo c cha me mua fa ng ca I g7, Ia m fh na o
d cha me mua cho mnh ca I mu n7. Tre con fh ng frI fa f ca !.
Ngoa I ra, m f du a fre khng y fhu c duo c fa f ca nhu ng g cha
me no da Ia m d chu ca p mo I fhu ca n fhI f, mang Ia I cu c s ng ha nh
phu c cho no . Khuynh huo ng chung Ia gIa dnh ca ng kha gIa fh fre
con ca ng if quan fam d n nhu ng Io Ia ng cu a cha me , if fham gIa va o
cng vI c bun ba n kI m s ng frong gIa dnh. V va y, cha ng co g pha I
nga c nhIn khI chu ng khng bI f g v m I fuong quan gIu a nhu ng
va f va cha me ga p pha I frong cng vI c va nhu ng fha nh qua cha me
da f duo c sau bao nhIu m hI va nuo c ma f. Tuy nhIn, ha y ba f da u
fhay d I quan nI m cu a fre , da y cho chu ng hI u fh na o Ia Io ng bI f
on. fro v
Ha y hI vo ng:
N u ba n khng mong cho co duo c Io ng bI f on fu con cu a mnh,
ba n khng bao gIo co duo c no . KhI fre In 2 fu I, nha c nho fre no I
XIn Ia m on va Ca m on frong nhu ng fnh hu ng fhich ho p. CIu p
chu ng fa o ra m I IIn h gIu a nhu ng ha nh d ng fu f va nhu ng Io I
da p fra . Vi du , ba n no I, Me fm ra chI c xe con Ia m ma f r I. Ca m on
me dI na o!, hoa c H mu n yu ca u aI gIu p do fh pha I no I Ia m
on..... Ta f ca dI u na y khng nhu ng da y fre v ca ch cu xu ma co n
da y fre v su ca m fhng.
Cu duy fr nha c nho m I khI fre qun a p du ng nhu ng cau no I
do . M f ng b da bo ra ba bu I f I gIu p du a con dang ho c Io p 5 Ia m
ba I Iua n v b xuong nguo I. o I ma I va n khng nha n duo c m f Io I
ca m on, ng go I y May ma fua n na y ba sa p x p duo c fho I gIan d
gIu p con, ng chI no I fh va Im Ia ng do I cho d n khI c be hI u ra. C
m cha m Ia y b va r I rif ca m on.
Va day Ia k f qua fa f y u cu a vI c c ga ng fruy n da f Io ng bI f
on fu con ba n: o n nha n khI fre fh hI n Io ng bI f on cu a mnh. N u
va o cu I mu a bo ng da frn fruo ng, con ba n ca m on ba n v ba n o bn
be su f gIa I, Iu c fa p cu ng nhu khI fhI da u, ba n chI ca n da p Khng co
g. Ca m on con. a n du ng no I, Cha c cha n r I con cung. Con mu n
ba da n dI dau nu a7. fro v
a n cu ng pha I fh hI n Io ng bI f on:
V fu khI mo I sInh ra fre con da bI f ca ch ba f chuo c nn n u
ba n fh hI n Io ng bI f on nhu ng nguo I da gIu p do mnh fh fre se
nhanh cho ng fI p fhu. u ng qun ca m on nhu ng nguo I phu c vu bu a
fI c cho gIa dnh ba n o nha ha ng va nhu ng nhan vIn fhu ngan fa I
sIu fhI. KhI co co h I, ba n nn k cho fre nghe v nhu ng nguo I hay
gIu p do ba n ha ng nga y nhu vI c nguo I gIa m sa f chung cu vu a mo I bo
ra nu a fI ng d ke o day dI n va o nha b p cho ba n. Tre con ca n pha I
hI u nhu ng d va f bI b hoa c bI nu f khng duo c ha n ga n ba ng ma
fhua f ma ba ng su hI u bI f, khe o Ie o, va ba ng n Iu c cu a con nguo I.
a n cu ng nn fh hI n Io ng bI f on d I vo I fre . TI khng chI co
y no I d n su bI u I Io ng bI f on v ha nh vI, cu chI f f ma ba n c ga ng
khuy n khich ba ng ca ch no I nhu sau: Ca m on su gIu p do cu a con
hay a ra f ha I Io ng v haI anh em con ho a fhua n vo I nhau |vI c ba n
quan fam d n nhu ng vI c Ia m f f cu a fre ca ch fhua n Io I d khich I
chu ng). Tuy Ia co nhu ng Iu c fre khng y fhu c v vI c f f ma chu ng da
Ia m nhung chu ng fa cu ng ca n pha I dI n fa Io ng bI f on vo I con.
Cha ng ha n, chI ca n no I: Sa ng nay dI so fhu co vuI khng7 Ca m on
con v ba cu ng co m f nga y gIa I fri fhoa I ma I.
I n fa dI u ba n da Ia m cho fre .
ChI Thu y n I gIa n frong bu a fI c sInh fI c sInh nha f chI f chu c
cho con mnh. M f bu a fI c chu da o vo I m f chI c ba nh sInh nha f ra f
Io n. Sau khI mo I nguo I v nha , chI fa f ba f do n de p fh be !yn Ia I
ca m cu I Io mo qua va xem TV. ChI fu c gIa n v du a fre khng quan
fam d n vI c chI dang Ia m va cha ng fo ve bI f on me v bu a fI c. ChI
ho I: e !yn, con khng ca m on me Ia y m f Io I v fI c sInh nha f cu a
con sao7. No nhn me va ca u kInh no I Ca m on r I Ia I quay sang
xem TV fI p.
da y fre Io ng bI f on, cha me pha I bI f ky vo ng va do I ho I
duo c ca m on. Thuo ng xuyn k cho be nghe b me pha I va f va fh
na o d co duo c m f ca I g do . u ng v I k f f I va fra ch ma ng fre . Ie
ra, chI Thu y nn kI m ch con gIa n va nhe nha ng no I: Hm nay fha f
Ia vuI du ng khng con7 NhI u qua nhI7 Con co bI f b me da pha I
Ia m nhu ng g d f chu c bu a fI c cu a con khng7 AI cu ng khen ca I
ba nh sInh nha f cu a con ca , me da da f ca I ba nh do fruo c haI fua n.
fh Io dI mua ba nh ke o va nuo c ngo f. R I go I dI n mo I anh chI em ba
con d n chu c mu ng sInh nha f con da y.... e !yn se h I ha n khI
hI u ra va n d .
KIn fr re n Iuy n
M I khI chu ng fa fa ng nhu ng mo n qua ca u ky , hay nhu ng g
chu ng fa chua n bI ra f cng phu, fa mong nha n duo c nhu ng Io I ca m
on. Th nn khI khng nha n duo c Io I ca m on fu nguo I nha n, fa ca m
fha y fha f vo ng va phI n mu n. Nhung Ia I co nhI u cha me sa n sa ng
da p u ng ngay nhu ng do I ho I cu a con ma khng ca n chu y d n fha I d
fre do n nha n su phu c vu fu c fho I nhu Ia m f quy n Io I hI n nhIn
chu ng pha I duo c huo ng. o Ia Iy do fa I sao chu ng fa d n I gIa n ba f
ngo v nhu ng vI c Ia f va f. Sau 15 Ia n fu f khng duo c ca m kich, Ia n
fhu 16 chu ng fa se pha f ca u.
I f ca ch ne n gIa n
Con ba n dang na m frn gIuo ng xem TV he f foa ng: Me oI, con
mu n u ng nuo c fra I cay. Va y ma khI ba n mang nuo c d n cho no , no
khng no I g, fha m chi cha ng fhe m nhn d n. Ha y da y fre ngay Iu c a y
va du ng ma y mo c fho a ma n nhu ng do I ho I cu a fre . Thay va o do ba n
no I: N u cu no I vo I ca I gIo ng ra I nh nhu fh va co fha I d nhu vu a
r I fh me se khng Ia y nuo c cho con dau. Con pha I xIn m f ca ch I
phe p chu . Hoa c ba n ba f fre chInh nho am fhanh TV va no I ay
khng pha I Ia ca ch d nho me mang nuo c In cho con.


Da y cho tre bi t nh ng nga y c bi t

M f nguo I me fam su vo I fI ra ng khI ba co n nho , b me ba
mong duo c ba fa ng cho ho m f fa m fhI p va o nga y I ky nI m nga y
cuo I cu a ng ba va o m I nam. TI khng nho ba ng ca ch na o va fa I
sao fI ho c duo c dI u do , nhung fI bI f ho ra f mong do I fa m fhI p
cu a fI. Ho Iun m cha m Ia y fI, hn In ma va fI ma I vuI mu ng vo I
suy nghI ra ng mnh go p pha n va o nga y I cu a ho .


Giu p con ki m ch cn gi n

Con fI khng fh kI m ch duo c con gIa n. Tha ng be co khuynh
huo ng no I nang, ha nh d ng m f ca ch ngng cu ng vo I nhu ng nguo I
kha c. Ia m sao gIu p no kI m duo c con gIa n nhu fh 7
Nguyn fa c chung: Trong nhu ng sa ch gIu p fha nh cng, fa c gIa
fhuo ng frnh ba y cho ca c ba c cha me m f nguyn fa c quan fro ng Ia
Tha u HI u va I u KhI n Con CIa n Cu a a n. a n ha y fu no I vo I
mnh: "N u ha ng fram nguo I Io n co n pha I fham du ca c Io p ho c v
ca ch dI u khI n con gIa n, fh fI cu ng khng fh n I no ng vo I con va
fI se da y con mnh bI f ca ch fu kI m ch con gIa n".
u ng da p Ia I con gIa n ba ng su gIa n du : ba n du ng d I pho con
gIa n cu a fre ba ng su gIa n du cu a chinh mnh. Su bu c do c cu a ba n se
co khuynh huo ng Ia m fang fam fra ng bu c b I va ga f go ng cu a fre .
Thay va o do , ba n ha y fu kI m ch con gIa n cu a chinh mnh fruo c.
Nn fra Io I con ba ng gIo ng n f n, bnh fInh. Ia m nhu fh ba n se
dI u khI n duo c nhu ng ha nh d ng cu a con mnh, va ba n se co fh
u n na n duo c ca ch cu xu cu a no .
Cho n Iu a gIa I pha p: Pha I cho con ba n bI f ra ng nhu ng ca m xu c
gIa n du Ia chuy n bnh fhuo ng, nguo I Io n cu ng fhuo ng gIa n gIu , fuy
nhIn ca ch fh hI n nhu ng ca m xu c gIa n gIu a y co fh cha p nha n
duo c hoa c khng fh cha p nha n duo c.
gIu p fre ho c duo c dI u na y, ba n ha y cng nha n nguyn nhan
Ia m fre gIa n du . Chinh khI bI f ra ng ba n da hI u duo c ca m xu c cu a
no , con ba n se dIu Ia I.
Vi du , ba n Ia m g n u con ba n gIa n du v anh no da Ia y xe da p
dI ma khng ho I no fruo c, va fh Ia no Ia he f va chu I fh 7 Iu c a y, ba n
pha I bnh fInh cng nha n Iy do bu c do c cu a fre ba ng ca ch no I nhu fh
na y: "! , b |me ) bI f anh MInh Ia m con bu c mnh khI Ia y d cu a con
ma khng ho I". I u na y fhuo ng se Ia m cho fre ngung Ia I d suy nghI
v ca ch huo ng u ng mo I me na y cu a ba n. TI p d n, ba n ha y ho I m f
cau ho I d huo ng suy nghI cu a fre fheo ca ch hu u ich hon: "Pha I Ia m
sao d ba f anh con nho pha I ho I fruo c khI du ng d cu a con7". N u fre
va n co n fra Io I m f ca ch gIa n du fh go I y cho no nghI fheo huo ng fich
cu c hon: "Con no ng gIa n nhu va y cu ng cha ng duo c g. Con fha y bay
gIo pha I Ia m g7..." a n ha y o Ia I vo I con mnh khI no dang bu c b I va
huo ng da n no vuo f qua con no ng gIa n do .
Ia m nguI con gIa n: N u fha y con ba n "gIa n qua ma f khn" va
ha nh d ng no ng na y cu a no dI I ch huo ng, ba n ha y ngan no Ia I va
dua no dI kho I ch do , hoa c va o pho ng rIng d Ia y Ia I bnh fInh.
u ng c d I da u Iu c fre dang gIa n du f f dInh. Sau do , khI fre Ia ng
xu ng, ha y fm dIp no I cho no bI f m f ca ch cu fh nhu ng g no Ia m
khI n ba n khng ha I Io ng. Khuy n khich, fhu ho I no xem Ia m sao d
fra nh nhu ng ha nh vI nhu va y frong fuong IaI.
a y ba o: Nn no I cho con ba n bI f ra ng ho c duo c ca ch kI m ch
con gIa n ra f quan fro ng. Truo c h f, ha y cho fre bI f Ia n fo I, n u fre
n I gIa n, ba n se gIu p no ba ng ca ch ba f va o pho ng rIng d Ia y Ia I
bnh fInh. N u no khng chIu Ia m fheo Io I ba n no I ngay Ia p fu c fh se
ma f quy n Io I frong nga y hm do , nhu khng duo c xem fI-vI, khng
duo c dI choI vo I ba n be ...
In k hoa ch: Ha y gIu p con cu a ba n frI n khaI "m f k hoa ch
kI m ch con gIa n". KhI mo I chuy n m a , ba n go I con d n no I chuy n
nhu nguo I Io n vo I nhau va dua ra m f cu c fha o Iua n v su fu c gIa n.
Ca haI cu ng dua ra m f Ioa f ha nh vI ma m f nguo I khI ma f bnh fInh
nn Ia m: Vi du , u ng m f Iy nuo c, deo Ioa va o faI d nghe nha c, dI ra
ngoa I va da va I duo ng banh, hoa c dI fa m... I u fre vI f nhu ng y
fuo ng do va o m f ba ng II f k va da f no o ch d fha y nha f. Ha y
khich I con ba n m I khI no fhu c hI n nhu ng y fuo ng do .
a n cu ng co fh cu ng vo I con cho n m f ma f ma |vi du nhu nheo
ma f pha I, dua ngo n fay u f ra...) d cho bI f Iu c na o fre da "pha m
Iua f" va no ca n m f khoa ng fho I gIan d nguI con gIa n. a n Ia n fre
co fh su du ng ma f ma do Ia m da u hI u khI ca n ngu ng cu c d I fhoa I,
va cho phe p fre co fho I gIan d fu kI m ch chinh mnh. M f chu f ha I
huo c nhu fh se gIu p gIa m bo f cang fha ng khI fre dang n I no ng |va
cha c cha n ba n cu ng ba f cuo I khI ba n dang n I no ng fh fha ng con be
nho du ng ma f ma do d ba o cho ba n bI f: ha y fu kI m ch mnh!).


Nhu t nha t

Tam finh cu a fre o d fu I ba f da u d n fruo ng co fh da n d n
fha I d fha n fro ng vo I nhu ng fnh hu ng mo I va cha m fhich u ng vo I
nhu ng nguo I chua quen.
Ia m fh na o d ng vIn fre nhu f nha f7
- Ia m guong. a n pha I co finh quy f doa n frong nhu ng frao d I
vo I nhu ng nguo I ba n ha ng, ho I nhu ng cau ho I fhich ho p vo I ba n be ,
va nhn fha ng va o nguo I Ia khI fI p xu c.
- Ca nh gIa c vo I nhu ng pha n u ng nhanh. a n nn ga n gu I vo I
fre d quan sa f va pha f hI n nhu ng fnh hu ng xa h I na o co khuynh
huo ng Ia m fang finh nhu f nha f noI fre . KhI hI u hon v nhu ng Io
Ia ng cu a fre , ba n ha y no I va cu ng Ia m vI c vo I fre d vuo f qua nhu ng
fnh hu ng do . Vi du , con ba n bI a p Iu c na ng v ho c ha nh, co fh cha u
khng da m no I v so fha f ba I. Trong fnh hu ng do , ba n nn gIa m
nhu ng ky vo ng cu a mnh d I vo I vI c ho c cu a fre .
- Thu c fa p nhu ng fnh hu ng kho . Ru con choI do ng kIch, cho
no do ng nhu ng vaI no fhuo ng nga I Ia m. Tre vu a Ia m vu a cuo I khu c
khich va fha y ra ng fha f bu n cuo I khI pha I no I fruo c da m dng, pha I
mo I ca c ba n dI du sInh nha f..., nhung no cu ng ba f da u ca m fha y fu
fIn hon v kha nang hoa nha p vo I xa h I.
- CIu p fre kha ng dInh vaI fro rIng cu a mnh. Tre nhu f nha f
fhuo ng kho xa c dInh cho mnh m f vI fri rIng frong xa h I. d ng
vIn fre , ba n cho cha u fham du nhu ng hoa f d ng ngoa I kho a fhich
ho p vo I so fhich cu a fre : nho m boI I I, huo ng da o sInh, cau Ia c b co
vua... M f khI fre kha m pha ra fa I nang cu a mnh, Io ng fu fIn cu a fre
se dang cao cu ng vo I Io ng nhI f fha nh. N u fre khng chIu fham gIa
fh du ng e p. a n IIn fu c dua ra y fuo ng, va cu I cu ng fre se nha n ra
nhu ng hu ng fhu phu ho p.
- Ca n y fhu c khI na o pha I ru f IuI. Co m f ranh gIo I mong manh
gIu a vI c gIu p fre duong da u vo I su nhu f nha f va vI c qua y nhI u fre
ba ng nhu ng do I ho I IIn fu c ba f fre pha I h I nha p vo I xa h I bn
ngoa I. Cu ng nn nha c ba n ra ng finh khi cu a fre khng pha I Ia k f
qua cu a nhu ng kha nang nuI da y cu a ba n. Chu ng na o fre co ba n be ,
ca m fha y ha nh phu c, va co fh fhu c hI n vaI fro cu a mnh nhu m f
ho c sInh hay m f fha nh vIn frong gIa dnh, fh mo I chuy n ba f da u
n fho a. a n nn khen cha u m I khI cha u co n Iu c ho a nha p,
khuyn ba o khI fre ca n, sau do d fre fu quy f fheo ca ch cu a no .
u ng ga n chu "nhu f nha f" cho con ba n:
Nga n Ia n khng nn ga n m f nha n hI u g cho fre con, kI u
nhu: "O , cha u nha f da y ma !". Co fh fre khng nghI mnh nhu f nha f.
Nhung n u ba n cu hay no I va y, fre se fIn dI u do . Hon nu a, co fh fre
khng fha y finh nhu f nha f Ia m f ca n fro , nhung n u ba n no I fra ng
fhu c f cu a va n d , fh fre co fh nha n ra do Ia m f frong nhu ng
nhuo c dI m frong nhan ca ch cu a mnh.
a n nn no I: "Chua quen a y ma . M f Ia f nu a Ia no I nhu sa o
fhI", fhay v go I fre Ia nhu f nha f.
M f khI da bI mo I nguo I cho Ia du a nhu f nha f r I, ba n c ga ng
fhay d I hnh a nh do ba ng ca ch cho fre nghe Io m m f va I dI u fich
cu c v no . KhI fre dang nghe Io m, ba n nn khoe ra ng con ba n da co I
mo hon, hoa c d cao m f n Iu c na o do ma fre da Ia m d h I nha p vo I
xa h I. ng fho I ba n cu ng nn da n do nhu ng nguo I frong gIa dnh,
nguo I fhan, ba n be , va fha y c gIa o du ng da n nha n hI u cho fre .
Tre nhu f nha f co ca n d n su gIu p do cu a ca c chuyn gIa khng7
Chu ng fa nn hI u su nhu f nha f chI Ia chuo ng nga I va f frn
duo ng chu khng pha I Ia ra o cha n. u co dI chu f dau bu n hay va p
pha I va I buo c dI saI Ia m, mo I fre em, du ra f nhu f nha f d u co fh re n
Iuy n ca ch gIao fI p va duong da u vo I fnh fra ng bI mo I nguo I chu y .
Chu ng co fh co if ba n hon so vo I nhu ng fre kha c, nhung fnh ba n
cu a chu ng ra f fhan.
Tuy nhIn, n u con ba n nhu f nha f qua d n n I fra nh fI p xu c,
hoa c n u ba n Io ra ng su nhu f nha f cu a fre hu y hoa I kha nang hoa f
d ng cu a no , fh no I cho fha y c gIa o cu a fre o fruo ng hoa c ba c sI fam
Iy nhI khoa. Ho se gIu p ba n da nh gIa va h fro su pha f frI n fam Iy
cu a fre .


S s ha i cu a tre (3-4 tui)

O fu I na y, fre em fhuo ng so nhu ng con fhu nho va cn fru ng,
so bo ng f I, so nguo I Ia , so ma f fnh fhuong cu a cha me va so bI dau
do n. Tuy m I du a fre fhuo ng co su so ha I d I vo I m f ca I g do ra f
rIng bI f, nhung co nhu ng chu ng cu cho fha y ra ng da c dI m cu a su
so ha I do co nhu ng dI m chung sau:
Su fuo ng fuo ng phong phu :
KhI so sa nh vo I n I so ha I fhuo ng ga p o nguo I Io n fh su so ha I
cu a fre con phong phu va da da ng hon. Su fuo ng fuo ng cu a fre pha f
frI n ra f nhanh va khng co gIo I ha n. NhI u khI fre ca m fha y so khI
cha ng co su nguy hI m na o de do a chu ng ca , fre fu fuo ng fuo ng ra su
nguy hI m do . Vi du : con ba n so me o ngay ca khI con va f na y ra f fhu
d ng va fhan ma f, bo I frong fam fri cu a fre , me o Ia Ioa I va f hung du
v co ha m rang nho n va hay ga m gu . Ngoa I ra, fre co ca m gIa c ba f Iu c
khI fu mnh duong da u vo I nguy hI m va dI u na y ca ng Ia m fang
fhm su so ha I cu a fre .
Kha nang fuo ng fuo ng va hI n fhu c:
M f Iy do kha c khI n fre so ha I Ia fre khng phan bI f duo c fh
gIo I hI n fhu c va fh gIo I frong fri fuo ng fuo ng cu a fre . Su fuo ng
fuo ng cu a fre , do chua co kInh nghI m frong cu c s ng, che mo bIn
gIo I gIu a fh gIo I fhu c va sa n pha m cu a fri fuo ng fuo ng. Nhu ng fnh
hu ng do fre fu fuo ng fuo ng ra va nha p vaI va o da y se nhanh cho ng
khI n cho fre fro nn bI Ia n I n gIu a fh gIo I fhu c va fh gIo I cu a fri
fuo ng fuo ng. Su k f ho p gIu a ca c y u f fam Iy frn cho fha y fre ra f
d co ca m gIa c so ha I m f dI u g do .
Su so ha I o fre chI mang finh fa m fho I:
Su so ha I do chI xa y ra frong m f khoa ng fho I gIan nga n, hI n
fuo ng na y ke o da I khoa ng m f nam, fuy nhIn va n co nhu ng fruo ng
ho p ngoa I I su so ha I do Ia I dI n ra IIn fu c frong m f fho I gIan da I
hon.
Quan fro ng Ia ba n fm hI u fa c nhan Ia m cho fre so ha I va ca ch
d ch ngu n I so ha I cu a chu ng. Vi du , Ia n da u fIn nhn fha y cho Ia
fre hoa ng h f, Ia he f hoa c kho c Io c, va ba n quy f dInh khng bao gIo
d cho fre o ga n d ng va f d fhuong na y nu a, nhu va y fh ba n da v
fnh khI n cho fre so cho . Nguo c Ia I, n u ba n d da nh va khuyn ba o
fre Ia chu ng Iun duo c an foa n fh khI nhn fha y cho , fre se ca m fha y
an fam hon va fre se nhanh cho ng qun dI cu c cha m fra n da u fIn.
Ha y Iun nho ra ng, ngn ngu cu a nguo I Io n kha c vo I ngn ngu
cu a fre con. Nhu ng Io I nha n xe f nghe co ve ra f bnh fhuo ng d I vo I
nguo I Io n fh vo I su fuo ng fuo ng cu a mnh m f du a fre 3 fu I se dI n
gIa I ra m f ca ch kha c nghIm fro ng hon nhI u. ChI vo I m f cau no I
don gIa n cu a ba nhu "a mong ra ng ba co fh s ng Iau d du sInh
nha f Ia n fo I cu a cha u" se a nh huo ng sau sa c d n suy nghI cu a fre .
Tre Iun nghI d n cau no I cu a ba va fo ra Io Ia ng, II u ca I ch f co xa y
ra vo I ba hay khng777
Nhu ng Io I khuyn ch ngu va Ia m gIa m n I so ha I o fre :
- Tn fro ng fre . I khI nguo I Io n chu ng fa cho ra ng su so ha I
cu a fre chI Ia vo va n va khng quan fro ng, nhung ha y nho ra ng fre
dang so fha f su . u ng cho ra ng fre ngo nga n.
- An u I fre . Tre ngay fho fIn ra ng chu ng khng fh na o vuo f
qua duo c su so ha I, v va y ba n pha I an u I va cam doan vo I fre ra ng
chu ng se d I ma f va se chI n fha ng n I so ha I do . No I vo I fre nhu va y
fha f nhI u Ia n, fre se fro nn ma nh me hon.
- Khuy n khich fre khng duo c bo cu c. Con ba n khng fh
vuo f qua n I so ha I n u no cu c fra nh ne nhu ng va f no co ca m gIa c
so . Tre ca n pha I d I ma f vo I n I so ha I cu a mnh khng nhu ng chI d
vuo f qua ma co n co fh pha f frI n kha nang gIa I quy f su kho khan
v sau.
- n bI. Ha y o bn ca nh gIu p do cho d n khI fre da chI n fha ng
frong cu c d I ma f vo I n I so ha I. Co nhu ng n I so ra f kho vuo f qua,
v va y pha I cho fre fhm fho I gIan. KIn nha n cho d n khI fre da f
duo c su fI n b na o do .


S a l i t cao tre em

a n du ng da f con mnh Ia m frung fam cu a vu fru ma ha y da y
no bI f quan fam d n nguo I kha c.
Cha cu a m f du a be sa u fu I fam su ra ng anh nha n fha y con
mnh co fha I d hoI kha c nhung khng bI f ro dI u g dang xa y ra.
Anh no I: Cu I khng hu. O fruo ng cha u ho c ra f f f va co nhI u ba n.
Nhung finh ca ch cu a cha u ra f kha c Ia , fI khng fh dI n fa duo c. a
n I cha u va n hay go I no Ia I fu cao fu da I.
Tu cao fu da I Ia ca ch no I da co fu Iau ha m chI nhu ng nguo I co
nha n fhu c I ch Ia c ra ng ho ra f quan fro ng. CI ng nhu cu I, nhu ng
du a fre na y khng a c y , cu ng khng ngang buo ng hay ng nguo c,
nhung chu ng Ia I khng khIm f n m f chu f na o.
KhI ba n suy nghI v dI u na y ba n se fha y khng co g da ng
nga c nhIn. Cha me nga y nay quan fam d n con ca I mnh qua nhI u.
Chu ng fa sa p x p cng vI c ha ng nga y cu a mnh du a frn hoa f d ng
cu a fre va fhuo ng co khuynh huo ng Ia m cho fre fu da nh gIa cao v
mnh. Ngoa I ra, phIm a nh va qua ng ca o frn fI vI ha ng nga y da In
va o da u fre nhu ng fu fuo ng go p pha n Ia m dInh hnh finh ich ky cu a
chu ng: Ta f ca cho fre em; Ha y fho a ma n con kha f cu a ba n; Ha y
co nhu ng g ba n mu n a n xu ng da ng duo c nhu fh . Nhu ng nguo I
hu ng, va n d ng vIn dI n kInh, ngI sao dI n a nh, nguo I ma u, nha c
sI, dI n vIn ha I Ia nhu ng nhan va f ma fre fha n fuo ng ho a... m I khI
xua f hI n frong qua ng ca o Ia fo ra khoe khoang, d cao su fha nh
cng cu a ho , co khuynh huo ng fho a ma n nhu ca u cu a mnh.
Ta f ca nhu ng cha o mo I d I I f van ho a na y da khoI da y finh ich
ky chI bI f d n mnh v n co noI fre . No fuo ng mnh Ia frung fam cu a
vu fru .
a s phu huynh khng fha y ra ng chinh nha n fhu c na y Ia m
cho fre khng nhu ng kIu cang ma co n fro fha nh khoa c Ia c, khng
da ng fIn. Chu ng ca n pha I bI f khIm f n d hI u ra ng chu ng chI Ia
m f pha n cu a c ng d ng r ng Io n hon frong do co nhI u nguo I vo I
nhu ng suy nghI va I I s ng kha c nhau, chu ng duo c che cho ba o bo c
bo I cha me va nhu ng nguo I co fra ch nhI m.
Nhu ng d nghI duo I day go I mo m f gIa I pha p d I vo I hI n
fuo ng uu fIn cho con ma fre fh hI n khI no Iun gIa nh Ia y fa f ca
mo I fhu xung quanh.
NuI duo ng va pha f frI n Io ng bI f on
I u quan fro ng Ia fre pha I ho c bI f on nhu ng nguo I da cham Io
cho mnh, ba f da u fu cha me . Tuy nhIn, nhI u ba c phu huynh Ia I
cho ra ng n u cu nha c dI nha c Ia I vI c fre duo c nha n qua nhI u fu
nguo I kha c se Ia m cho chu ng ma c ca m co I I.
Nhung su fha f Ia I kha c: Tre se if ma c ca m co I I m f khI chu ng
y fhu c duo c nhu ng may ma n ma chu ng co . Tre ca n duo c da y d v
cha me da pha I f n nhI u cng su c d co fh f chu c duo c m f bu I
fI c sInh nha f cho no . I u na y gIu p fre nha n fhu c ra ng khng co g
frong cu c s ng fu dung co ma khng ca n pha I c ga ng.
Ia m fh na o d fhu c hI n duo c dI u na y7
- Ha y no I cho fre bI f nhu ng n Iu c ma mo I nguo I d u pha I Ia m
d da m ba o cho chu I ma f xich ca c hoa f d ng frong xa h I Iun ga n
cha f vo I nhau nhu ca nh sa f huo ng da n gIao fhng, nhan vIn v sInh
fhu gom ra c, nguo I Ia m vuo n cham so c cay ca nh frong cng vIn ba ng
fa f ca su nang nIu va fran fro ng. Tre ra f fhich nghe k v nhu ng
cng vI c nhu fh .
-M f ng b kIa k Ia I ra ng du a con anh ra f fha n phu c khI nghe
k v m f chu I nhu ng hoa f d ng cu a nhu ng nguo I co IIn quan d n
fra I chu I ba n frong ca c sIu fhI: ba f da u fu nguo I fr ng, cham so c va
fhu hoa ch chu I, d n ba c Ia I xe cho cu I fu mI n qu In ca c cu a ha ng
o fha nh ph . Sau do nguo I ba n ha ng mo I ba y chu I In k ... Va f I
hm do , du a be an fra I chu I fra ng mI ng vo I fa f ca hI u bI f v
nhu ng kho nho c ma mo I nguo I da fra I qua d no co duo c nhu ng fra I
chu I ngon Ia nh.
- Ha y cho fre fha y ba n fran fro ng vaI fro cu a nguo I kha c frong
n Iu c go p pha n va o ca c hoa f d ng cu a xa h I. I khI nguo I Io n
chu ng fa d I xu vo I nhu ng nguo I phu c vu frong ca c cu a hI u, nha
ha ng... ra f v fnh. a y chinh Ia fha I d fhI u fn fro ng nguo I kha c
va fhuo ng duo c bI n mInh cha ng qua ho Ia m cng vI c ho pha I Ia m.
M f khI bI fha I d na y ha n sau va o fu fuo ng, con ba n khng nhu ng
kIu cang ma co n u ng xu ra f kho coI.
- u ng qun ca m on nhan vIn ngan ha ng, nhan vIn fhau
ngan cu a sIu fhI, nguo I bung pho cho ba n frong qua n... Ha y nhn
fha ng va o ma f, cha o no I fhan fhI n vo I nguo I fhu phi ca u duo ng frn
xa I va nguo I ha ng nga y gIao ba o, d ra c... cho gIa dnh ba n. Con
ba n se fheo do ma ba f chuo c. Nhu ng cu xu ho a nha ha ng nga y cu a
ba n se fa o co h I cho fre co duo c su d ng ca m d I vo I mo I nguo I va fu
do no bI f ra ng khng m f aI co kha nang s ng fa ch bI f ra kho I fh
gIo I xung quanh.
- Hnh fha nh fha I d bI f on. Inh sa n khoa ng fho I gIan fhuo ng
ky ma ba n va fre co fh cu ng nhau dI m Ia I nhu ng g pha I bI f on.
Va I phu f fInh fam ca m on fruo c bu a an Ia ca ch fruy n fh ng nhI u
nguo I fhuo ng Ia m.
Co Ie ba n bI f Iu c na o fre o fra ng fha I co I mo nha f va sa n sa ng
chIa se nhu ng g chu ng nghI. Co fh Ia va o gIo dI ngu hay frn duo ng
dI ho c v . If nha f Ia 2 Ia n m I fua n va o nhu ng khoa ng fho I gIan
fhua n fI n, ha y no I vo I fre v fha I d bI f on.


a n lu c da y tre bi t cho

AI cu ng mu n con mnh co Io ng ba c a I. Ia m sao gIu p no day7
- Ca c ha nh vI fh hI n su ba c a I ba f ngu n fu gIa dnh. 3
fu I fre da co fh Ia m duo c m f s cng vI c don gIa n. Nhu ng vI c
nhu d nuo c va o che n cho cho , x p che n du a In ba n an cho fu ng
nguo I frong gIa dnh Ia m cho fre co ca m gIa c da do ng go p dI u g do
va o gIa dnh, noI no da nha n duo c su quan fam va cham so c cu a mo I
nguo I.
- Xa c dInh m f cng vI c fu nguy n na o do ma fre va ba n co fh
cu ng Ia m. Cha ng ha n fham gIa chuong frnh do ng go p cho d ng ba o
bI ba o Iu f, gIu p do ca c cu gIa khng co con ca I cham so c, ghe fham ca c
fra I fre m cI....
ChI VI f, m f nguo I me frong cng fa c xa h I, fhuo ng fham gIa
chuong frnh va n d ng ha ng nam do ng go p qua n a o cho m f xa
nghe o vu ng xa. Nam nay chI va ca u con fraI 6 fu I cu a mnh cu ng
fham gIa. an da u no fo ve khng fhich nhung cha ng ma y ch c no da
ho a mnh va o cng vI c. ChI k Ia I: No da c bI f quan fam d n d cu a
em be . No ga p va phan Ioa I nhu ng b d fre em fheo kich co . Trn
duo ng v no cu Io v d I cng fa c xa h I hm do khng du fI n d mua
cho m I pha n qua m f fhm m f quy n vo . ChI VI f no I: TI ra f ha I
Io ng v no da hI u fI, va no qun hoa n foa n ba n fhan mnh frong khI
Ia m vI c. Tu hm do va sau na y, no bI f ra ng gIu p nguo I kha c cu ng Ia
nI m vuI frong cu c s ng.
- Ha y fa o cho fre nhu ng co h I Ia m dI u f f. Cha me fhuo ng
khuy n khich con fre chIa se d choI va qua n a o cu a mnh cho b nh
vI n hay h I fu fhI n, dI u na y ra f f f d hua n Iuy n cho fre bI f
cho. Nhung bn ca nh do cu ng co n co v s nhu ng ha nh d ng fuo ng
chu ng nhu nho nha f song co fh gIu p fre pha f frI n nhu ng finh ca ch
cu a m f cng dan f f. KhI du a con 7 fu I cu a ba n nhuo ng ch ng I
frn xe buy f cho m f cu gIa , dI u na y da cho fha y vI c quan fam d n
nguo I gIa Ia khng fh fhI u frong xa h I. KhI du a con 4 fu I cu a ba n
Iuo m h p ngu c c roI da f fro Ia I In k frong cu a ha ng |du no khng
Ia m roI), hoa c khI no nha f ra c aI do da vu f fruo c c ng fruo ng, no da
chu ng fo no fhu c v m f c ng d ng noI do m I ca nhan duo c do I ho I
pha I y fhu c v fra ch nhI m cu a mnh.
- a n pha I nha n ra nhu ng ha nh vI f f noI fre . Chu ng fa fhuo ng
pha n u ng fhI u nha f qua n d I vo I nhu ng u ng xu cu a fre em. I khI
chu ng fa khng fI c Io I khen d I vo I fre nhung Ia I co Iu c chu ng fa
nhn chu ng fu cuong vI nguo I da y ba o kha f khe. CIa m sa f, u n na n,
ra y Ia fhuo ng duo c xem Ia ca ch d gIu p fre nn nguo I. Co nhu ng Iu c
nguo I Io n chu ng fa, do gIo I ha n fho I gIan hay cng vI c, khng fh d
y d n con fre frong khI no c ga ng fro nn ngoan ngoa n, hoa c khI no
dang d y d n fnh ca m cu a nguo I kha c da nh cho mnh.
Ha y chu y d n nhu ng bI u hI n fInh f noI fre , nha f Ia ca ch u ng
xu fra I vo I nhu ng g ba n nghI no fhu c su mu n Ia m. e Van 8 fu I va
ba n be dang cu ng an ba nh quy. Me be Van fha y no da c ga ng kI m
ch d nhuo ng cho ba n pha n nhI u hon. v sau chI no I cho be bI f
ra ng chI fhu c su ca m phu c be v be nhuo ng ba nh cho ba n fruo c. a y
Ia m f ca ch gIa o du c f f.


M r ng ca c quan h

Ca c nghIn cu u cho fha y con nguo I chu ng fa da s d u s ng kha
khe p kin. Nguo I Io n nga y nay fhuo ng fhI f Ia p ca c quan h o mI
fruo ng Ia m vI c hon Ia o khu xo m noI fa sInh s ng. Quan h cu a
chu ng fa vo I ca c gIa dnh kha c duo c da f frn su pha f frI n fuong
d ng cu a Iu fre . Chu ng fa co khuynh huo ng d Ia m ba n vo I b me cu a
nhu ng du a fre fu 3 d n 7 fu I. O fruo ng, fre if khI choI vo I nhu ng
du a khng cu ng d fu I hay khng cu ng hoa n ca nh gIa dnh. Chu ng
fa ca n pha vo nhu ng dInh kI n c hu u Ia m fhuI ch f nha n fhu c cu a
fre v m f fh gIo I r ng Io n mo ra cho mo I fa ng Io p con nguo I.
Thu c hI n dI u do fh na o7
- Ha y fm d n ca c fn gIa o hay ba f cu f chu c na o phu ho p vo I
nhu ng gIa frI fInh fha n cu a ba n. Nhung du ng fham gIa chI v dI u do
co Io I cho con ba n. Thu c f cho fha y fre fhuo ng pha n na n ra ng khI ba
me chu ng gIa nha p m f f chu c na o do v nghI nhu va y se co Io I cho
chu ng, frong khI do chu ng ha u nhu cha ng fhu nha n duo c dI u g co
gIa frI.
- CIa nha p nhu ng f chu c fa I fro cho ca c hoa f d ng gIa dnh hay
fn gIa o khng phan bI f d fu I. a c frung van ho a nga y nay ca ng
phan ca ch fre em va nguo I Io n fu I bao nhIu, fh ba n ca ng nn fa o
dI u kI n cho haI fh h na y d n vo I nhau nhI u hon.
- Tham gIa va o nhu ng chuong frnh frong do fre em duo c da n
da f bo I nhu ng da n anh Io n fu I hon hay bo I nhu ng nguo I fruo ng
nho m, nhu ng f chu c xay du ng ca c quan h nhan a I. Pha I ma f kha
nhI u fho I gIan d fre co fh ho a nha p f f frong ca c hoa f d ng da fh
h , nhung fuong gIao fu I fa c frong c ng d ng na y Ia ra f co Io I.

Xoa du cn gi n tre

M f khI be n I gIa n fh con gIa n co fang In hay duo c xoa dIu
hoa n foa n phu fhu c va o ba n va du a fre . XIn gIo I fhI u m f va I me o
nho d xoa dIu m f du a be 2 fu I. Nhung do cu ng Ia nguyn fa c
chung cho nhu ng du a Io n hon:
- nh fInh, khng cang fha ng: Su bu c b I va fI ng Ia he f khng
cho be gIa I fhich chI Ia m cho khng khi ca ng fro nn cang fha ng, ba n
nn fo ra h f su c bnh fInh.
- V v va au y m: dI Iu c fre con fo ra so ha I con gIa n cu a
chinh mnh. Ha y d da nh be ma c du be c fra nh xa ba n.
- CIu cho fre an foa n: ha y frng chu ng, du ng d be fu Ia m cho
mnh bI fhuong ba ng ca ch dam sa m va o ca c d va f xung quanh.
- CIa I fhich cho be hI u: kIn quy f gIa I fhich ro ra ng cho be Ia
du be co gIa n du d n ma y fh be va n se khng da f duo c nhu ng g be
mu n.
- I ch : dua be ra kho I noI xa y ra con gIa n
- Pho f Io : ba n cu gIa b nhu khng quan fam g d n be . VI c
na y co fa c du ng Ia m nguI con gIa n. Kho ma fhu c hI n duo c fheo Io I
khuyn na y nhung cu fhu xem sao.
- Tra nh xa: du a be se nguI con gIa n d I n u ba n d be ng I m f
mnh frong pho ng khoa ng va I phu f. a o no ra ng ba n chI quay Ia I no I
chuy n vo I be m f khI be khng Ia he f nu a.
- Ioa I bo fa c nhan da n d n su gIa n du : vi du nhu dem ca f mo n
d choI, nguyn nhan da n d n su gIa n du .
- TI p fu c cng vI c dang bo do : du be co dI na ng buo c hay da m
chan frong con no ng gIa n, ba n ha y cu fI p fu c cng vI c cu a mnh.


Da y tre bi t knh tro ng ng i l n

Nguo I Io n duo c kinh fro ng chI v ho Ia... nguo I Io n. Nhung bay
gIo quan nI m da fhay d I. V sao chu ng fa da nh ma f su kinh fro ng
cu a bo n fre 7
Sau day Ia nhu ng nguyn fa c gIu p ba n da y con bI f kinh fro ng
nguo I Io n:
. Pha I Ia m g d fre kinh fro ng7
. Ta I sao chu ng fa Ia I Iam va o fnh fra ng na y7
. a n Ia cha me cu a fre chu khng pha I Ia ba n no
. Khng ca n gIa I fhich h f mo I fhu
. Ha y nho ba n Ia chu gIa dnh
. Tn fro ng ca I rIng fu cu a mnh
. Khng nn e p fre qua mu c
. a f fre an no I I phe p
. Va ch fra n su v I
. Ta o h qua mo I
Pha I Ia m g d fre kinh fro ng7
Trong bu I ho p ma f gIa dnh va o f I qua, chI Oanh cho f nha n
ra cu I fha f v I . KhI mo I nguo I fa p frung dng du nha f fh fha ng
be Ia I vo I vInh. ChI dang fro chuy n vo I nguo I em ch ng fh cu I niu
fay do I u ng nuo c fra I cay: Con mu n u ng bay gIo co, con kha f kh
ca c r I!. Ma I fI p chuy n c em, chI chI fra Io I: Con a , fi nu a me
Ia y cho. Tha ng be II n fhe f In ngay sau Iung chI: Con khng chIu
dau!
ChI ca m fha y nguo ng ngu ng fruo c fha I d v I cu a cu I.
Nhung dI u Ia m chI bu n va Io Ia ng Ia fha I d v I cu a con nga y
ca ng qua da ng. O nha Iu c na o no cu ng buo ng bInh. M I khI co
chuy n g khng vu a y Ia no cu he f foa ng In. If khI fI chu y d n
dI u na y, v cu nghI do Ia nhu ng bI u hI n bnh fhuo ng cu a m f du a
fre . Th nhung, nhu ng g xa y ra frong bu a fI c da gIu p fI nha n ra
duo c fha I d v I cu a no , fa f ca ba con d u chu ng kI n dI u do va fo
ra a I nga I cho fI....
Ta I sao chu ng fa Ia I Iam va o fnh fra ng na y7
Nguo I fa hay d I I cho ca c phuong fI n fruy n fhng. Tuy
nhIn cha me cu ng co I I frong vI c fa o ra su ba f kinh noI fre . Trong
khI chu ng fa da y con s ng d c Ia p, bI f fu suy nghI chu khng fuan
fheo nhu ng chI fhI d c fa I cu a nguo I kha c fh chu ng fa Ia I qua Io Ia ng
v vI c Ia m fheo nhu ng do I ho I cu a con mnh. Su mau fhua n na y
khng chI fa c d ng xa u In fre ma co n Ia m pha f sInh nhu ng fho I xa u
gay fa c ha I fra m fro ng cho fre . S ng I d khng chI Ia m f fa c phong
f f ma co n Ia y u f quan fro ng frong qua frnh pha f frI n Ia nh
ma nh cu a fre . May fhay, Io ng kinh fro ng co n co fh vun fr ng duo c -
fha m chi noI nhu ng fre da quen s ng v I .
a n Ia cha me cu a fre chu khng pha I Ia ba n no
Quan h cu a ba n vo I cha me fhuo ng co su nghIm nghI hay m f
khoa ng ca ch na o do . I u na y Ia da c frung cu a gIaI doa n gIa o du c
do I xua. Va chu ng fa hy vo ng fa o ra m f fuong quan ga n gu I a m a p
hon vo I con ca I cu a mnh. NhI u nguo I qua ba n bIu, khng co gIo
ra nh da nh cho con nn ca m fha y co I I vo I con va c ga ng d n bu
ba ng ca ch fro fha nh be ba n vo I chu ng. Nhu fh khng nhu ng Ia m
ma f ca m gIa c an foa n noI fre |duo c du a va o b me fh an foa n hon
du a va o ba n be ), ma co n fhI u su chua n bI cho fre va o do I, m f mI
fruo ng da y ca m ba y. fro v
Khng ca n gIa I fhich h f mo I fhu
a n khng ca n pha I gIa I fhich m I khI ra I nh cho fre . ChI ca n
fhng ba o don gIa n Ia da d n gIo ca f d choI va dI an f I, hoa c pha I
ma c a o a m va o. a n khng ca n pha I dua ra Iy do fa I sao pha I Ia m
fh . I nhIn, frong m f s fruo ng ho p ca n pha I gIa I fhich. Nhung
khng pha I Iu c na o cu ng fhuong Iuo ng. Pha I nho ba n Ia nguo I dua ra
quy f dInh chu khng pha I ky ke o fra gIa . Ma c du gIa I fhich nhI u Ia
m f fho I quen kho bo , nhung ha y ba f da u fu ng buo c m f. Ha y no I vo I
fre : Chu ng fa se no I chuy n sau. N u fha y fre da nghe Io I, ha y bo
dI ngay. Co n n u chu ng fI p fu c Iy su , ha y gIu vu ng Ia p fruo ng cu a
mnh. Ha u h f fre d u nhanh cho ng cha p nha n khI fha y gay su
cha ng ich Io I g.
Ha y nho ba n Ia chu gIa dnh
Ca ch no I cu rich v me mu n fh fha f khng d chIu fi na o vo I
bo n fre nga y nay. Co m f ca ch no I if d c doa n hon ma va n xa c Ia p
duo c quy n ha n cu a ba n m f ca ch cu ng ra n ma va n fru m n: Khng
duo c an ke o fruo c bu a com, me co fra ch nhI m nha c nho con hoa c:
N u con ra kho I nha ma khng ma c a o a m khI fro I Ia nh fh na y fh
b nghI Ia da khng cham so c con fheo du ng b n pha n cu a b . a n
du ng cho ra ng kI u no I do Tay qua hay nghe fra m fro ng qua ! Tre
con hI u duo c h f! Chu ng fa ca n nha n bI f ro ra ng chu ng fa Ia cha
me , co fra ch nhI m ma khng ca n pha I fhoa hI p. Cu I cu ng, con ba n
se nha n ra ra ng c cha p cha ng dem Ia I k f qua g.
Tn fro ng ca I rIng fu cu a mnh
Khng nn fI f I mo I chI fI f v do I fu cu a ba n. ChI MInh, m f
nguo I me fre no I: Vo ch ng fI gay nhau du d I. Cha ng Ie pha I k
h f cho bo n fre bI f chinh xa c mo I chuy n sao7. M f phu nu kha c
ban khoan: Co nn no I fhu c vo I con ga I fI v cu c hn nhan da u
fIn cu a fI cho no nghe7".
Nhu ng nha fam Iy mhI u kInh nghI m cho bI f ca n pha I du f
khoa f no I khng vo I bo n fre . Tre con se vuo f qua quy n ha n m I khI
bu c me mnh pha I fra Io I mo I fhu , ba f k nguo I me co kho chIu hay
khng; hon nu a chu ng chua bI f ca m fhng. Io ng kinh fro ng khng
chI Ia Ia ng nghe nguo I Io n, ma co n Ia fn fro ng ca m xu c rIng cu a
mo I nguo I, nha f Ia cu a b me chu ng.
V fh chI nn fra Io I nhu ng cau ho I khng Ia m ba n kho chIu va
nhu ng cau ho I a nh huo ng fru c fI p d n cu c do I fre . N u ba n ca m
fha y khng fhoa I ma I, ba n co fh gIa I fhich ra ng do Ia chuy n rIng
fu. Ha u h f fre con frn 3 fu I d u hI u duo c kha I nI m rIng fu va
da quen gIu kin m f va I chuy n rIng cho mnh.
Cu ng nn Iuu y ra ng, k h f mo I chuy n cho fre nghe dI Iu c Ia I
Ia m cho fre ca m fha y ba f an. Co khI chI ca n m f va I fhng fIn ba f n
na o do se Ia m cho fre fhm Io so .
Khng nn e p fre qua mu c
Anh Nam da nh chIu fhua du a con 3 fu I v khng fh ba f no dI
ngu du ng gIo duo c. Tuy nhIn, frong fham fam, anh fa Ia I fhich con
ga I mnh cu ng da u. KhI d ca p d n chuy n na y, anh fhu nha n ra ng:
No I fhu c, fI fhich con ga I fI da m fh hI n uo c mu n cu a no . TI
khng mu n con be fruo ng fha nh nhu ca ch fI nga y xua: khng bao
gIo da m no I khng, frong ba f cu chuy n g. o Ia saI Ia m cu a nhI u
nguo I.
Tre khng quen nhu ng ca m doa n o nha se ga p nhI u kho khan
khI ca n fhich u ng vo I nhu ng nguyn fa c ngoa I xa h I. Nhu ca u cu a
fre Ia ca n co nhu ng nguyn fa c sau xa hon chu khng pha I Ia c ga ng
fra nh nhu ng kho khan khI cha p ha nh nguyn fa c. Thu fuo ng fuo ng
xem khI m f du a fre khng s ng fheo nguyn fa c va khng nhn
nha n ba f cu quy n Iu c g cu a nguo I Io n fh do Ia m f fnh fra ng da ng
so , bo I v no hoa n foa n fu quy f. Nhu va y, quy n Iu c se gIu p fre an
fam hon ngay ca khI no khng ngu ng ch ng cho I vo I quy n Iu c do .
Quy n Iu c mang Ia I cho fre nI m fIn ca n fhI f ra ng, co aI do
dang chIu fra ch nhI m v ca c ha nh vI cu a no , co aI do fruo ng fha nh
va fa I nang hon no d gIa I da p nhu ng va n na n frong cu c do I no .
KhI chu ng fa fu bo quy n Iu c, chu ng fa khng chI da y fre ba f
kinh, ma con da nh ma f su an foa n can ba n nha f cu a chu ng.
a f fre an no I I phe p
Ha u h f fre se ca m fha y f I I I, fha m chi so s f khI chu ng fa f
va o ma f b me hay chu I fh fruo c ma f b me , chu ng nha n ra ra ng
dI u do fhu c su Ia m f n fhuong nguo I yu fhuong no . N u b me
khng pha n u ng g vo I ha nh vI na y, sau m f fho I gIan, fre se khng
co n ca m fha y xa u xa v chuy n do nu a va cu I cu ng cha ng quan fam
g d n a nh huo ng cu a vI c no Ia m d I vo I nguo I kha c.
Va ch fra n su v I
NhI u du a fre fhu c su khng bI f dI u chu ng dang no I va Ia m
Ia saI Ia m. a n ca n pha I no I ro : CIo ng dI u cu a con nhu fh Ia v I ,
pha I bo ngay.
Ta o h qua mo I
Khng cho fre fI p fu c choI nu a, khng mua nhu ng fhu ba nh
ke o ma chu ng do I nu a. Vi du no I: Su v I cu a con Ia m cho vI c mua
sa m ma f fho I gIo , cho nn f I nay con chI duo c choI if fhI. Hay Ia
V con v I , nn f I nay con khng duo c xem chuong frnh hoa f
hnh fhI u nhI. Sau do pha I pha f no .
Pha I du f khoa f
Iu c f f nha f d chuy n da f y fuo ng cu a ba n v Io ng kinh fro ng
Ia Iu c xung d f. Ha y ba f da u khI fre co n 2 fu I ruo I, Ia p dI Ia p Ia I
nhu ng mong mu n cu a ba n: Me fha y da m da se khng dem Ia I ich
g , Me khng mu n con Ia m f n fhuong nguo I kha c ba ng nhu ng Io I
v I , "Chu ng fa nn xIn I I v da no I dI u faI ha I d n nguo I kha c.
Xa c fin v nhu ng gIa frI co ba n fu khI fu I co n fho se gIu p fa o
m f n n vu ng cha c cho fu I nIn fhI u Ia nh ma nh. Ca c nghIn cu u
d u chI ro ra ng khI cha me co nhu ng do I ho I fre m f ca ch ra ch ro I fh
khI d n fu I nIn fhI u se if dinh va o nhu ng ha nh vI II u IInh nhu
ca c fre d ng frang Iu a: chu ng se co k f qua ho c fa p cao hon, khng co
quan h gIo I finh bu a ba I, va cu ng if roI va o nghI n nga p ma fu y hon.
fro v
Ha y Ia m guong fo Io ng kinh fro ng
a Tu H ng khng ba ng Io ng vo I c gIa o ma u gIa o dang da y con
u f ba . KhI fha y con khng vuI ve g sau va I nga y dI ho c, ba me II n
no I: C gIa o g ma nhu m f ca I bI fhIf, v huu non cho r I!. Va
khng co g nga c nhIn khI frong vo ng m f fua n sau, be u f con ba
cu ng no I nhu ng Io I fuong fu nhu fh v c gIa o.
Tha nh fha f ma no I khng pha I fa f ca mo I nhan va f co quy n
d u IIm chinh va da ng fro ng, nhung khI nguo I Io n chu ng fa ph
pha n cng khaI, Ia chu ng fa da cho fre m f fhng dI p ra ng quy n
pha n kha ng duo c cha p nha n. Va m f Ia n nu a chu ng fa dang fa o ra
n I Io Ia ng noI fre , v chu ng fa pha vo nI m fIn va o nguo I Io n, nhu ng
nguo I dang dI u khI n cu c do I chu ng.
CoI chu ng nhu ng dI u ba n no I ra
Ha y coI chu ng ca c nha n xe f ba f Io I cu a ba n v fha y, ba n, ng
ba , va nhu ng nguo I Io n co a nh huo ng quan fro ng frong do I cu a fre . Vi
du n u ba n nha n ra mnh dang ca u nha u v b me ch ng |nhu khI
no I chuy n vo I ch ng Me anh du ng Ia nguo I hay xia va o chuy n cu a
nguo I kha c)..., ha y cha m du f ngay ca ch no I xa u Io n fI ng nhu fh .
Tha m chi du fre khng hoa n foa n hI u, chu ng cu ng ca m nha n duo c
su ba f kinh a n sau nhu ng Io I no I.
Khng chI ba ng Io I
KhI nhu ng nguo I cham so c fre khng duo c quan fam du ng mu c
ba ng nhu ng fuo ng fhuo ng fa I chinh, hay fhI u d cao hnh a nh de p
cu a ho frong xa h I, ca ch fh hI n f f nha f Io ng kinh fro ng cu a chu ng
fa Ia ba y fo Io ng ca m kich do ba ng nhu ng ca ch fhu c cu fh . Vi du
bI u hua n Iuy n vIn cu a fre m f h p ba nh nhu Ia d ca m on v su
fa n fnh cu a gIa o vIn. Truo c su hI n dI n cu a con, ha y ca ngo I su
do ng go p Io n Iao ma c gIa o cu a no da Ia m d f chu c bu I bI u dI n
van ngh vu a qua.
M f ba me bI f duo c ch ng cu a c gIa o Io p ba cu a fre bI b nh,
da fh ng nha f vo I ca c phu huynh kha c Ia m m f fa m fhI p chu c su c
kho e , cho fre cu ng ky va o va go I cho ch ng c gIa o. Nhu ng ca ch bI f
on nho nho na y se chuy n fa I m f y fuo ng Ia nhu ng nhan va f co
quy n khng pha I Ia nhu ng nguo I phu c dIch ma Ia nhu ng nguo I n
Iu c nhI u va r ng Iuo ng cham so c fre . Ho xu ng da ng duo c n fro ng.
C ng fa c d gIa I quy f va n d
N u con ba n v nha hay fhan phI n gIa o vIn cu a no , du ng
bnh con ba n d In a n ke fhu . Ha y Ia ng nghe va fha u hI u xem
va n d cu fh Ia g, va r I va ch ra m f ca ch fhu c da y fn fro ng d gIa I
quy f va n d . I nhIn ba n Iun u ng h fre , nhung phuong pha p cu a
ba n pha I Ia khng ph pha n. N u qua fnh fha y c co gIa o fhI u so f
fha f su , ha y kinh fro ng frao d I vo I ho .
CIa I pha p nhu fh khng chI dem Ia I k f qua f f hon cho fre ma
co n da y cho con ba n ba I ho c quan fro ng nha f: n u no d I xu vo I nguo I
Io n m f ca ch I d , no se Iun duo c da p fra ca ch fhich da ng.


X ly tnh tra ng tre em n c p v t

N u con ba n Ia y fr m d fu cu a ha ng, fruo ng ho c hay fu ba n
cu a no , ba n du ng qua hoa ng h f, ma nn ho c ca ch xu Iy fhich ho p vo I
fnh fra ng ph bI n na y.
Tnh hnh chung
Ia n da u fIn, be Thu Ha ng, du a con ga I 5 fu I cu a fI dI choI v
vo I m f mo n qua frong ba I: m f chI c ke p fo c mo I. TI nghI cha c
cu a ba n Ngo c Quyn frong Io p fa ng no . Ia n fhu haI, fI nga c nhIn v
Ngo c Quyn da cho Ha ng m f b d choI na u an cu a fre con. Ia n fhu
ba, khI Ha ng mang v nha m f ca I h p bu f da f fI n, fI ba f da u hI u
ra ra ng be Ha ng con fI da an ca p va f. Hnh a nh nhu ng fu nhan a o
so c cho f hI n In frong fri fI... TI v I da f Ha ng d n nha du a ba n,
ba f no pha I fra Ia I va xIn I I ba n.
Nhu da s nhu ng du a fre kha c, be Ha ng ba f da u fa p fa nh fho I
an ca p va f vo I frI f Iy ra ng: Ca I g cu a mnh Ia cu a mnh, ca I g cu a
nguo I kha c cu ng Ia cu a mnh. M f chuyn gIa fam Iy fre em cho
ra ng fnh fra ng an ca p va f o fre em d fu I na y Ia hoa n foa n bnh
fhuo ng. a no I: Tre em o d fu I 5 va 6 dang frong gIaI doa n pha f
frI n y fhu c, va chu ng ra f kho cuo ng Ia I ham mu n co duo c nhu ng
va f ma chu ng fha y fhich. Ma c du bI f ro nhu ng g khng duo c phe p
Ia m, song chu ng va n khng fh va n du ng nhu ng dI u da duo c da y
ba o a y.
Tuy nhIn, na n an ca p va f o fre em khng hoa n foa n mang finh
ham mu n b c d ng. Theo ng CII Noam, m f chuyn gIa fam Iy pha f
frI n, gIa o su a I ho c Harvard |My ), fh: Tre em frong d fu I 5 va 6
nha n fhu c ra ng nguo I Io n co fh do c duo c suy nghI cu a chu ng, va
chu ng kha m pha ra ra ng va n co nhu ng bi ma f chu ng co fh gIu rIng
m f mnh. M f du a fre 3 fu I co fh Ia y dI m f mo n d choI fu nguo I
anh em ho ha ng cu a mnh ma khng h suy nghI, nhung m f du a fre
5 hoa c 6 fu I fh Ia m vI c na y co finh foa n, fIn Iuo ng fruo c, gIa u
gI m va sau do fm ca ch bI n h fa I sao co mo n d choI mo I o nha .
M f Iy do kha c ma fre o d fu I na y fhuo ng an ca p va f Ia v
chu ng mu n duo c ba ng vo I chu ng ba n. Tre em fhuo ng do m ngo xung
quanh, fha y nhu ng du a fre kha c co g va fha y bu n khI mnh khng
co duo c nhu ng fhu a y. An ca p va f Ia ca ch d da ng nha f d dua do I vo I
nhu ng du a fre kha gIa .
Xu Iy sao day7
Ma c du ra f kho ma kI m ch duo c ca m gIa c gIa n du khI ba n
fha y con mnh Ie n Ia y ca p m f fhanh ke o bo va o fu I, nhung dI u do
khng co nghIa con ba n Ia m f du a fre hu ho ng, hay ba n Ia ba c Ia m
cha Ia m me khng f f. Tuy nhIn n u ba n Ia m cho con fre xa u h hay
be ma f, no se nha n fhu c I ch Ia c ra ng khng nn an ca p chI v Ia m
nhu va y fh co fh bI ba f va bI Ia ma ng.
Nhu ng nha gIa o du c cho ra ng nn xem ha nh d ng an ca p va f Ia
co h I d da y fre con dI u hay Ie pha I. Ha y dI fha ng va o su vI c |Con
khng duo c Ia y d cu a aI do ma khng fra fI n. Con pha I fra Ia I cho
nguo I fa va xIn I I ho ). u ng so sa nh du a fre vo I anh chI em cu a no
|Anh cu a con khng bao gIo Ia m nhu va y). Nn fh hI n nhu ng gIa
frI gIa dnh m f ca ch fich cu c hon |CIa dnh chu ng fa khng an ca p
bao gIo ).
u bI f ra ng an ca p va f Ia m f pha n frong gIaI doa n pha f frI n
cu a fre , ba n va n ca n pha I cho chu ng bI f ra ng fr m ca p Ia saI d fre
khng Ia m nhu fh nu a. Thay v d da I v ha nh d ng cu a no fheo
kI u: Me se go I cho me cu a Ngo c Quyn d no I cho ba c a y bI f con bo
nha m ca I h p bu f na y v nha , fh ba n nn fha ng fha n : Ia y d cu a
Ngo c Quyn ma khng xIn phe p ba n a y fu c Ia an ca p. Chu ng fa pha I
fra Ia I ngay Ia p fu c.
N u fm fha y m f va f g do frong ba I cu a con ma ba n nghI
ra ng no Ia y ca p, ba n chI nn dua ra m f nha n xe f kha ch quan nhu
sau: Cha , ca I na y o dau ra va y7 N u con ba n no I ra ng no khng
bI f, ha y cho no m f co h I nu a d fu fhu |Me bI f Iu c sa ng dI ho c
con khng co fhu na y). Tuy nhIn n u ba n da bI f cha c ra ng con ba n
da Ia y ca p d cu a nguo I kha c, du ng ho I fha ng no , v no co fh se no I
d I d kho I ma f ma f. Ha y don gIa n cho no bI f ra ng ba n da bI f
chuy n |Me bI f con da Ia y ca I d choI dI n fu do ), va cho fre bI f
ba n hI u fam fra ng cu a no nhu fh na o |Con mu n co ca I do fh
khng co g Ia xa u, nhung Ia y ca p fh khng duo c).
K do Ia fm ca ch gIu p fre su a chu a I I Ia m, nhu fro Ia I cu a
ha ng hay nha ba n no d fra Ia I mo n d ma no da Ia y. N u con ba n
qua xa u h , ba n co fh xIn I I gIu m no |Con fI da Ia y phong ke o
na y, nhung bay gIo no da bI f Ia m nhu va y Ia saI).
M f dI u quan fro ng kha c Ia ba n ha y gIu p con fre fm ra
phuong ca ch d u ng pho vo I nhu ng ham mu n co fh co frong fuong
IaI |Con co fh ho I muo n cay vI f do , hoa c con co fh xIn me mua cay
vI f do ). N u mo n d ma no ao uo c vuo f qua kha nang cu a ba n, fh
chinh vI c no no I ra ra ng no mu n co mo n d do da pha n na o Ia m
gIa m dI ham mu n Ia y fr m. Iu c do ba n co fh no I ra ng: HI n gIo
mnh khng du fI n d mua mo n d do . Co Ie m I fua n chu ng fa nn
d da nh m f if fI n d mua no ."
a n du ng hy vo ng chI m f Ia n frao d I fam fnh vo I fre Ia co fh
cha m du f fho I an ca p va f. Co Ie fre se co n Ia y fr m va I Ia n nu a fruo c
khI no fhoa f kho I fho I quen an ca p va f na y. Nguo I Io n cu ng va y ma .
Mong mu n co nhu ng fhu fhu c v nguo I kha c Ia m f va n d ma m I
nguo I Iun pha I d I ma f frong su f cu c do I. Tuy nhIn, vo I da I da s
fre em, da nh ca p chI mang finh gIaI doa n. CIaI doa n na y r I cu ng
qua dI m f khI ba n khng co n qua ba n fam v no .
KhI na o fh nn Io Ia ng fhu c su 7
Tnh fra ng fr m ca p va f ke o da I Ia da u hI u da ng nga I. a n
ha y c ga ng fm hI u va n d m f ca ch foa n dI n. Co fh v ba n khng
ga n gu I vo I fre , nhu frong fruo ng ho p cha me Iy dI, nguo I fhan cu a
ba n d n o d gIu p do , va ba n pha I dI Ia m ca nga y, hay aI do frong gIa
dnh dau m, nn fre an ca p va f nhu Ia ca ch d no I: Me co co n quan
fam d n con khng7. M f khI ba n nha n fha y nhu va y, ba n co fh no I
vo I con ra ng: Me bI f ga n day me ra f ba n, khng fh o bn con, Ia m
con bu n gIa n. Co pha I v fh ma con hay Ia y fr m d nguo I kha c7
Me hu a ra ng me se quan fam d n con nhI u hon.
N u ba n va n khng fh ngan cha n fnh fra ng con ba n fr m ca p
va f ba ng nhu ng d I fhoa I fhuo ng xuyn na y, fh ha nh vI an ca p va f
na y ha n co IIn h vo I nhu ng ha nh vI kho ga n gu I kha c, nhu no I d I
hay gIan Ia n, hoa c duo ng nhu con ba n an ca p va f d mua Ia y fnh
ba n. Trong fruo ng ho p na y ba n pha I nho d n su can fhI p cu a ca c
nha frI II u.


Khi tre mo c tu i me

1a c sI cc Ih Rhcng I!n, nhung Irc ! c!! ! y !a su Ih I. Ccn Ic!
n c p I! n!. a u day dI n fhoa I bn kIa Ia fI ng nu c no cu a m f ba
me co du a con ngoan hI n, nay b ng dung pha m f I fa y dnh: an ca p
fI n. Thay v da nh da p, qua f ma ng, ha y fm hI u Iy do.
Ta I sao fre Ia I an ca p fI n7
Tha ng be da m Ia y fr m fI n frong fu I a o fI. TI nho ky v hm
a y co n du ng nam muoI nga n va ma y d ng ba c Ie fhI. Iu c fI Ia y fI n
ra d gIa f qua n a o fh khng fha y fo nam muoI nga n nu a. Ho I ma I
fha ng be mo I vu a kho c vu a fhua: No gIu fI n quy Io p, cha ng may bI
roI Iu c na o khng bI f. So c pha f, no pha I II u....
a me a y co n no I nhI u Ia m. Trong fruo ng ho p frn, cau
chuy n h f su c don gIa n. Cha u be khng c fnh an ca p. Nhung frong
Iu c b I r I so c pha f, so ba n be cuo I ch, be da Ia m II u. a me da
ha nh d ng du ng: ho I ca n ke ca u be Iy do. Va khI da hI u ra, ba khng
m f Io I fra ch ma ng. Me Ia m cho be hI u ra ng: su fha f fha cu a be Ia
Io I xIn I I chan fha nh nha f.
Co nhI u phu huynh he f foa ng In, Ia m a m I va cu I cu ng da nh
con m f fra n cho chu a fho I an ca p, ma qun ho I Iy do da n d n ha nh
d ng a y. I khI ca u be hoa c c be fhe m m f cay kem qua . Nhung me
ba o an kem bI sau rang, fh Ia ca f. o va y, fre c fm ra fI n ba ng
ca ch na o da y, d co m f cay kem.
Co nha , fI n ba c fhoa I ma I d n d co fh fha y kha p noI. Tre
khng y fhu c duo c gIa frI cu a d ng fI n. No Ia y ca p, v fha y vI c a y d
nhu Ia y d choI... Nhung Ia I co be nha qua nghe o, m f mo n d choI,
m f que kem, khng pha I Ia vI c nho nu a. e mong co duo c mo n d
choI nhu cu Toa n, be Hoa ca nh nha ma khng co . NI m ao uo c duo c
nhu ca c ba n cu ng khI n be fro fha nh ke ca p m f ca ch nga u nhIn.
Phuong pha p du ng se hI u qua
a n fha y da y, fre an ca p dI khI ba f da u fu nhu ng Iy do ra f don
gIa n. N u ba n bI f ngan be va da y ba o ngay fu da u, be se khng saI
pha m nu a. Nhung n u ba n qua v fam, co fh be se fruo f da I va hu
da y.
Trong fa f ca ca c fruo ng ho p, su bnh fInh va f nhI d gIa I
quy f fnh hu ng Ia ca n hon ca . Qua f fha o, da nh da p chI Ia m cho be
so ngay Iu c do . e ca ng nghI Ia m sao d co fh an ca p fInh vI hon, d
khng bI b me pha f hI n. I nhIn, cha ng co ng b ba me na o mu n
dI u na y xa y ra.
An ca p Ia xa u. Ta I sao xa u7 a n pha I gIa ng cho be hI u. Cu ng
nn d be frnh ba y Iy do fa I sao be ha nh d ng nhu fh . N u co dI u
kI n, nn gIa I quy f nhu ca u cu a be . V uo c mo cu a con fre ra f if khI
vuo f kho I kha nang cu a chu ng fa.
N u ba n dIu da ng go I y cho fre frnh ba y suy nghI cu a be , d co
fh hI u duo c fa f ca nhu ng nhu ca u cu a con, fh cha c cha n nhu ng I I
nhu an ca p, no I d I se khng xa y ra. e d da ng fm fha y su fIn ca y
noI b me . e bI f mnh se khng bI ma ng khI mu n co m f quy n
fruy n franh, m f cay kem. Hoa c fruo ng ho p cu a ca u be da nh ma f
fI n quy Io p frn, fhay v pha I Ie n Iu f Ia y fI n cu a me bu va o, be co
fh ma nh da n frnh ba y su ru I ro cu a mnh va xIn Io I khuyn fu b
me .
Cha me Ia ch du a vu ng cha c nha f
me ha y Ia nguo I da ng fIn ca y nha f cu a con. M I khI ga p ra c
r I, cha me chinh Ia nguo I da u fIn be fm d n nho gIu p do . Co nhu
va y, phu huynh mo I khng pha I fm d n ca c chuyn gIa fu va n chI v:
Con fI an ca p fI n.


Ta i sao bo n tre c hay no i d i

Tha f Ia bu c mnh khI pha I nghe nhu ng Io I no I d I cu a con fre .
Su fha f ra nh ra nh fruo c ma f ma sao chu ng khng chIu no I fha f ngay
fu da u.
Chu ng no I d I chI v chu ng chua phan bI f duo c dau Ia fha f va
dau Ia su fuo ng fuo ng. Tha m chi fre 3-4 fu I va n chua na m duo c
kha I nI m no I d I Ia g bo I chu ng khng hI u ra ng su fha f kha ch
quan fh pha I du a frn fhu c f . Ta I fho I dI m na y, fri fuo ng fuo ng
cu a fre pha f frI n In d n dInh dI m, fre fha h fuo ng fuo ng va fhm
fha f mo I chuy n. N u sa ch vo cu a chu ng na m d d ng I n x n duo I
sa n nha , fre se cha ng chIu nha n Ia chinh no Ia m roI sa ch frong khI
no dang c vo I Ia y quy n fruy n franh ma no se bI n mInh Ia no bI
fruo f chan, va pha I k sa ch va Ia m sa ch d xu ng nhu mua, roI ca
va o da u no . Va r I ba n fhan chu ng cu ng nhanh cho ng qun dI su vI c
dI n ra nhu fh na o, no cu dInh nInh su fha f chinh Ia nhu ng dI u
chu ng no I. Chinh no hay con cho da gIa m da y bu n kha p ca nha 7
Chinh no hay ba n no da ve ngu ch ngoa c In fuo ng7
Suy nghI fha n ky cu ng Ia m f frong nhu ng nguyn nhan Ia m
cho fre fhich fh I ph ng su fha f. Ca c chuyn gIa cho ra ng m f du a
fre fhuo ng uo c sao cho su vI c kha c dI vo I nhu ng g da xa y ra, va
chu ng fh I ph ng su fha f v chu ng fIn ra ng dI u ca u nguy n cu a
chu ng se fro fha nh su fha f. Vi du nhu khI du a be fraI gIa ng Ia y d
choI cu a c em ga I Ia m con be kho c foa ng In, fha ng be ca m fha y h I
ha n, nhung khI ba n ho I chuy n g da xa y ra fh fha ng be Ia I h n
nhIn k Ia I ra ng em no kho c v con be da da nh roI d choI xu ng da f.
Trong fruo ng ho p na y, fha ng be mu n su vI c dI n ra nhu no suy
nghI va r I no Ia I fIn do Ia su fha f.
u ng v I Io Ia ng. o chI Ia nhu ng Io I no I d I nho nho khI chu ng
co n be . Khng pha I cu no I d I fh khI Io n In fre se fro fha nh f I
pha m. Pha I ga nh va c Io p vo bo c do cha me khoa c va o, pha I fuan fhu
nhu ng chua n mu c v ca ch cu xu frong xa h I, nhu ng phe p fa c da Ia
m f nhI m vu na ng n d I vo I bo n fre . gIu p do con ba n hI u va
fhu c ha nh finh fha f fha , ba n ha y a p du ng ca c phuong pha p sau:
- Khuy n khich su frung fhu c: KhI fre no I d I, ba n fhuo ng Ia
ma ng hoa c fru ng pha f, nhung ba n cu ng du ng qun ca m on, khen
ngo I khI fre bI f nha n I I va no I ra su fha f. O bay gIo fh me da hI u
fa I sao ca I xe d choI do Ia I bI ga y. Con ngoan Ia m. Ia n sau pha I ca n
fha n, gIu gn d choI.
- u ng Ia m fre pha I kh n d n: du ng c e p fre fuo ng fhua f fha f
chI fI f vI c pha m I I cu a no . u g dI nu a fh su vI c do da xa y ra r I.
N u scIa Ia m Iem da y ma f fha ng be fh khng ca n ho I ba n cu ng co
fh bI f duo c chuy n g xa y ra vo I phong ke o scIa cu a con chI.
Chu ng fa fhuo ng ga n ho I fre chI v chu ng fa mu n fre pha I nha n I I
nhung ca ch cu xu nhu va y chI fa o ra chI n franh ma fhI.
- Ha nh d ng fheo nhu ng g ba n bI f: a n chI ca n no I Cu o,
sao con an ke o cu a chI I ma khng ho I xIn chI. ChI I se fu c gIa n v
bI ma f ke o cho ma xem. Con ha y Ia y ke o cu a mnh chIa m f if cho chI
dI. uo c chu 7. A p du ng phuong pha p m m mo ng na y, khng nhu ng
ba n da pha fan duo c su d I da u cang fha ng ha y nha n Ia con no I d I
ma co n dua ra ca ch gIa I quy f cho fha ng be Ia m ca ch na o d su a I I.
V Iau v da I, bI f ca ch huo ng fre fheo ca ch gIa I quy f cu a ba n se
hI u qua hon Ia ba f be va cha f va n fre .
- Io ng fIn: Ha y chu ng fo cho con ba n fha y ra ng ba n ra f fIn
fuo ng no ba ng ca ch Iun no I fha f vo I con. C ga ng gIu Io I hu a vo I con
va n u co ba n r n g ma da nh fha f hu a fh du ng qun no I Io I xIn I I.
Tre se ba f chuo c ca ch cu xu cu a ba n va fa f nhIn ca ch na y f f hon Ia
cu pha I nghe nhu ng Io I day nghI n cu a ba n m I khI chu ng Ia m I I.


Gia o du c gi i tnh khi na o?

a n ban khoan khng bI f Iu c na o nn da y cho con nhu ng
chuy n ba n cho Ia "cu a nguo I Io n7
NhI u du a fre , d n fu I fruo ng fha nh, b ng so ha I khI nha n
fha y su bI n d I cu a co fh . R I nhu ng ma c ca m, nhu ng fo mo , nhu ng
fa c d ng xa u cu a mI fruo ng xung quanh se khI n fre khng fh
kI m soa f n I ha nh d ng cu a chinh mnh.
Chinh v fh ma co nhI u fruo ng ho p da ng fI c da xa y ra nhu:
Tre bI ma c b nh fhu dam, quan h fnh du c fruo c fu I fruo ng fha nh,
bI bI n d I gIo I finh...
Thu c ra, nhu ng fruo ng ho p na y d u co fh kha c phu c duo c d
da ng n u fre duo c gIa o du c gIo I finh fu nho , gIa o du c gIo I finh qua
fu ng d fu I. Cha me nn da y cho fre co y fhu c v gIo I finh ngay fu
khI fre co n nho . VI c da y d na y co fh fhng qua nhu ng sInh hoa f
ha ng nga y cu a fre .
Ngay fu be
Cho fre ma c qua n a o fheo du ng gIo I finh cu a be , khI n be fhich
nghI da n vo I frang phu c ha ng nga y. Tra nh khng nn d be fraI ma c
va y nhu be ga I va nguo c Ia I.
KhI nghIn cu u fruo ng ho p d ng finh Iuy n a I |nam cu ng nhu
nu ), frong khng if fruo ng ho p, nguo I fa pha f hI n fha y nhu ng nguo I
na y co fu I fho khng bnh fhuo ng. Cha me fhich con ga I, nhung sInh
con fraI, fh Ia cho ca c em ma c va y da m... I u na y a nh huo ng d n
su pha f frI n gIo I finh cu a ca c em khI Io n In.
Tu 1 3 fu I:
- Tre dang frong qua frnh fa p dI, n u bI nga , ba n co fh
khuy n khich con fraI ba ng cau no I: OI, con fraI me pha I du ng ca m
In na o. Khng kho c nhe .
- Cho n d choI fhich ho p vo I fre . Vo I be ga I, co fh cho chu ng
choI nhu ng con ga u bng m m ma I. I vo I be fraI, ba n co fh cho
chu ng choI b d choI ghe p hnh, xe hoI, ...
Tu 3 7 fu I:
- a f da u cho fre fham gIa ca c fro choI ngoa I fro I.
- e fraI fham gIa ca c fro choI nang d ng, ma nh me hon nhu
fa p fr ng cay, xay nha frn ba I ca f.
- e ga I co fh choI vo I nho m ba n frong nhu ng fro choI nhu ba n
d ha ng, na u an. Nho be nhu ng chuy n frong nha nhu ca f h me chaI
da u, ca I khan...
Tu 8 11 fu I:
- Co fh gIao vI c nha cho fre . Iuu y nhu ng cng vI c phu ho p
vo I fre nhu: be ga I Iau ba n, ru a Iy fa ch, ga p qua n a o... Tre fraI fuo I
cay, cham so c cay ca nh...
- Ta p cho be fraI gIu p do nhu ng ba n ga I frong Io p, nhuo ng nhIn
em u f frong gIa dnh.
- I vo I be ga I, ba n co fh ba f da u no I d n nhu ng bI n chuy n
frong co fh frong fho I gIan sa p fo I d fre chua n bI fInh fha n.
Tu 12 15 fu I:
- ay Ia fho I ky quan fro ng nha f: Tu I da y fh vo I ra f nhI u
bI n d I Io n, ca v fh cha f Ia n fInh fha n.
- I vo I fre ga I, do Ia vI c xua f hI n cu a kInh nguy f va su
pha f frI n cu a ngu c.
- I vo I fre fraI, do Ia su xua f hI n cu a nhu ng ha f mu n Ia m
fa m frn ma f. Tre bI vo fI ng va co quan sInh du c ba f da u pha f frI n.
- Thuo ng xuyn fro chuy n vo I fre d fheo do I nhu ng bI n
chuy n v fh cha f do . a n ca n gIa I fhich cho fre hI u v nhu ng bI n
d I a y, qua do fre co nhu ng dInh huo ng ro ra ng, fra nh I ch Ia c v gIo I
finh cu a mnh.
Tu 15 17 fu I:
- Tre ba f da u chu y d n ba n be kha c pha I.
- Cha me ca n h f su c f nhI. u ng ngan ca m quan h cu a
chu ng, v d Ia m cho con ba n co nhu ng pha n u ng ch ng d I, xa ca ch
cha me , hay ru f va o c fhu .
- Khuyn ba o, gIu p fre hI u: O d fu I na y vI c ho c ha nh quan
fro ng hon v no se quy f dInh fuong IaI cu a fre .


Giu p tre v t qua n i au m t ng i thn

KhI nguo I fhan ra dI, ba n ha y gIu p fre hI u duo c y nghIa cu a su
ma f ma f na y.
Ia cha me , chu ng fa d u mu n fra nh cho con mnh nhu ng dau
do n, so ha I va bu n phI n, nhung gIa u fre su fha f v ca I ch f se ra f
co ha I. N u cha me khng fI n no I v ca I ch f cu a nguo I fhan va c
gIa u ca m xu c cu a mnh, fre nghI day Ia va n d ca m ky va hI u ra ng
khng duo c fha c ma c. I u quan fro ng Ia ba n ha y khuy n khich fre
bI u I n I dau va cho chu ng fha y ba n cu ng Ia m nhu va y. Ha y no I su
fha f va chu fro ng va o n I so ha I sau kin
No I In su fha f:
- N u ba n c ga ng Ia m voI n I dau va no I: Con du ng bu n.
ThI du ng kho c..." se Ia m fre nghI ra ng nhu ng xu c ca m cu a no Ia
khng fhich ho p, fre se nga I bI u I . Va n u fre cu gIu n I dau frong
Io ng, n I dau a y se fheo no d n Iu c fruo ng fha nh, a nh huo ng khng
f f d n fnh ca m cu a fre .
- Tre co fh so khI fha y b me cu a mnh kho c. Nhung n u ba n
c ga ng fo ra cu ng ra n fh ngay ca fre fho cu ng nha n ra fnh ca m
fha f cu a ba n. T f hon h f ha y d fre fha y ba n kho c. Iu c do ba n co
fh no I vo I chu ng ra ng: Me kho c v nho ba . Nhung me se khng sao
dau.
- N u fre khng co ve bu n, dI u do khng co nghIa fre fho o
fruo c nhu ng ma f ma f frong gIa dnh. Hoa c n u n I bu n cu a fre b c
pha f nhanh, mo I bu n do r I fuoI fInh fro Ia I, cu ng khng co nghIa Ia
fre gIa vo bu n cho mo I nguo I fha y. Tre duo I 6 fu I khng fh hI u
duo c dI u nguo I Io n dau Io ng nha n fha y, do Ia d I vo I con nguo I, ca I
ch f Ia khng fh fra nh kho I. V fre mong nguo I da khua f se quay v ,
nn ba n ca n fhuo ng xuyn gIa I fhich cho fre hI u chuy n do khng
fh xa y ra.
Ta p frung va o nhu ng so ha I sau kin:
- Tre frong d fu I fu 3 d n 5 fhuo ng fIn va o nhu ng dI u kha c
fhuo ng, nn co fh cho ra ng chinh mnh Ia m cho nguo I fhan ch f.
Nhu fruo ng ho p du a fre co nguo I anh fraI ch f do xe du ng, be cu fu
fra ch mnh da gIa n anh va du I anh dI. a n co fh ngu a fruo c nhu ng
suy nghI saI I ch cu a fre ba ng ca ch no I: I Iu c fre em o d fu I nhu
con nghI ra ng mnh da Ia m cho nguo I fhan ch f, nhung su fha f
khng pha I va y. o Ia m f faI na n, khng aI co fh Ia m g kha c hon.
- M f frong nhu ng n I so Io n nha f cu a fre Ia b me chu ng se
ma f. N I so na y ca ng a m a nh fre nhI u hon khI co nguo I frong gIa
dnh d f ng f qua do I. Tre don gIa n nghI ra ng: N u ba c HaI ma f,
cu ng co Iu c b se ma f. Tre co fh ho I fha ng b mnh v vI c na y,
hoa c gIa nhu fre khng ho I, ba n va n pha I gIa I fhich cho fre hI u. a n
co fh no I: KhI ng ba qua do I, fre em fhuo ng nghI ra ng b me cu ng
se qua do I. mu n no I cho con bI f ra ng b du dInh s ng d n Iu c
fha f gIa , Iu c do ca c con da Io n Ia m r I. N u fre da f va n d co su IIn
h gIu a ca I ch f cu a ng va su c kho e cu a ba n, nhu frong fruo ng ho p
ng hu f fhu c nhI u va ch f v ung fhu ph I, va ba n cu ng hu f fhu c,
Iu c do ba n ha y d ca p d n su vI c m f ca ch Ia c quan bao nhIu co fh
nhung fuy f d I du ng no I d I fre | bI f con Io Ia ng chuy n b hu f
fhu c. u ng Ia b ca n pha I suy nghI nghIm fu c v chuy n na y).
a o fIn bu n va gIa I da p fha c ma c:
- u ng no I vo I fre ch f Ia ngu va khng bao gIo fhu c da y. No I
nhu fh se Ia m con ba n ga p va n d frong gIa c ngu . Thay v fh , ha y
no I: Co fh cu a ba c HaI da ngung hoa f d ng va se khng hoa f d ng
Ia I nu a.
- Nhu ng chuyn gIa fam Iy o ca c nuo c dang pha f frI n cho ra ng
chu ng fa nn fra nh d ca p qua nhI u d n fhIn da ng v nhu va y fa se
dua fre d n haI fha I cu c: fre c fnh hu d khng In fhIng da ng
hoa c fre se fro nn ra f ngoan d duo c In fhIn da ng. Chu ng fa chI
nn gIa I fhich ra ng KhI con nguo I ch f, fhan xa c ho se duo c chn
ca f. Nhung IInh h n, pha n fhIng IIng Ia m cho ho da c bI f hon ca c
Ioa I kha c se In fhIn da ng. No cu ng s ng ma I frong fam fri chu ng
fa.
- Ho I xem cha u co mu n dI du I fang hay khng. N u ba n
khng cho con du I fang v Io ra ng nhu ng g nhn fha y Ia m no dau
Io ng, fre se ca m fha y bI bo roI frong Iu c no cu ng dang dau bu n. N u
ba n nghI con ba n du Io n d du fI c cuo I, no cu ng co fh du I fang.
Truo ng ho p fre khng mu n dI, du ng e p bu c no . Ca c nha fam Iy cho
ra ng be duo I sa u fu I khng nn co ma f dm cu I cu a da m fang v
m f s fre co fh bI xa c ch f a m a nh. |N u ba n dInh cho con du I
fang, ha y xem quan fa I co d mo khng).
- Nha c d n nguo I qua c d gIu p con ba n co y fhu c v su k f
fhu c. Nho nhu ng gIay phu f da c bI f ho da bn nhau nhu ng Iu c no
va ba cu ng na u an frong b p hoa c ba k chuy n c fich cho no nghe.
Khuy n khich du a Io n vI f fhu cho nguo I fhan r I do c Io n. Tre co fh
vI f fhu xIn I I |Cha u xIn I I da khng vI f fhu ca m on khI ba gu I
qua cho cha u), hay fo Io ng fha fhu |Con khng gIa n chuy n ba do n
cha u fr ). u fre bI u I ca m xu c cu a chu ng ba ng nhI u ca ch nhung
ba n co fh nha n ra ra ng con ba n bI f kI m ch n I dau vuo f qua
mong do I cu a ba n.
- CIa I fhich cho fre : VI c nha n fIn ma f nguo I fhan se d hon cho
fre n u ba n da fu ng no I chuy n vo I chu ng v su ch f. Ha y fm nhu ng
vi du frong fu nhIn, nhu nhu ng chI c Ia xanh chuy n sang nau va
Ia ca nh. a s fre d u fhich xem xa c con r p hay m f con fhu na o do .
Iu c na y, ba n ha y gIa I fhich ro hon: KhI m f va f ch f, no se khng
co n cu d ng, khng co n ca m gIa c do I, kha f, no ng, Ia nh, cu ng khng
fh dI, no I chuy n, fho hay an duo c nu a.
- KhI m f nhan va f frong fruy n hoa c frong phIm ch f, do Ia co
h I f f d ba n ho I con mnh Con nghI ch f Ia g7. Sa ch gIu p fre IInh
h I va n d d hon phIm v chu ng if mInh ho a. Tuy nhIn, vo I nhI u
fre nhu ng hI u bI f ban da u v su ch f Ia I fu vIdeo nhu Ca I ch f cu a
cha SImba frong phIm Vua Su Tu .
- KInh nghI m da u fIn cu a fre v ca I ch f fhuo ng Ia khI con
va f cung khng co n. a n nn fa n du ng co h I na y d d ca p fruo ng
ho p nguo I fhan qua do I cu ng gI ng nhu va y. NhI u ba c phu huynh
v I va mua ngay cho con m f con va f kha c d nuI v so chu ng dau
bu n nhung fha f ra ba n du ng d nghI fre mua con va f mo I ngay; fhu
va f co fh Ia nguo I ba n fhan cu a fre , va vI c ngo Io I mua cho no con
kha c Ia xem fhuo ng su quan fro ng frong m I fnh da c bI f gIu a
chu ng. Ha y do I d n khI con ba n no I sa n sa ng.
Nhu ng pha n u ng nga c nhIn o m I Iu a fu I:
- Tu 3 d n 5 fu I: Ca c be ma u gIa o nghI ra ng ch f co haI ma f.
Tre nha c Ia I ca c su kI n m f ca ch don so va bnh fha n: Ong n I ch f
r I. Ong khng dI du ng duo c nu a va khI nguo I fa ch f, ho khng fh
s ng Ia I. Tre o fu I na y Io Ia ng ca I ch f se a nh huo ng d n cu c sng
ha ng nga y cu a no nhu fh na o m f ca ch ra f fu nhIn. Cha ng ha n khI
ba n no I vo I fre a vu a ma f, cau fra Io I da u fIn cu a no co fh v m f
dI u kha c nhu: Hm nay con qua nha ba n Ha choI duo c khng7
- Tu 6 d n 7 fu I: Tre o fu I na y co kha nang hI u ro finh vInh
cu u cu a ca I ch f. Chu ng co fh mu n xem ma I nhu ng bu c hnh va
hay no I v nguo I da khua f, v nhu ng g fruo c kIa ho fhuo ng Ia m vo I
nhau. Ca ch cu xu na y co fh ke o da I ca nam, m f s cha me nha n
fha y con ho co ve bI a m a nh bo I n I Io na o do .
- Tu 8 d n 11 fu I: u no ra ve mnh Ia frung fam, nhung no
chI mu n bI f nhu ng g se va n nhu cu frong cu c s ng cu a no . Tre o
d fu I na y cu ng ra f quan fam d n vI c bI f fhm chI fI f nhu ng
fhng fIn fa I sao nguo I do ch f, v dI u na y gIu p chu ng ca m fha y fu
chu hon.
- Tu 11 d n 13 fu I: Su b c pha f cu a finh xa c Ia o. a fao ch f
cha ng co g fo fa f ca . u sao Iau r I fao cu ng cha ng ga p ba . Co fh
ba n fhoa ng nghe con mnh no I vo I ba n no nhu va y. Tha I d ba ng
quan a y chI Ia su bI n h ma y mo c. N u no cha p nha n nhu ng ca m
xu c fha f cu a mnh du khng nhI u, co fh no se fru f h f n I Io ng
mnh ra va se ma f bnh fInh. Ca m gIa c khu ng khI p do Ia m gIa fang
n I so va Ia m fre fro nn y u du I hon frong ma f ba n d ng frang Iu a.
V va y, ha y fa o cho fre co h I ba y fo nhu ng xu c ca m fha f cu a no . |vi
du nhu "Con mu n no I chuy n v a pha I khng7 ay gIo chI co haI
me con mnh, ha y no I cho me bI f").

Ha y kin nh n v i con ca i

Co pha I khoan dung vo I con se Ia m cho be hu hon7 Ca c ba c cha
me Iun ban khoan Ia m fh na o d con ca I nghe Io I ma khng Ia m
cho be xa ca ch va ca m fha y mI n cuo ng khI duo c saI ba o dI ug do 7
Tha f ra, v m I be co ca finh va hoa n ca nh rIng nn cha me ha y c
ga ng bo qua I I Ia m cu a be n u co fh . N u cha me se qua kha f khe
fh se Ia m con ca I nga y ca ng chuI va o vo bo c cu a mnh, xa ca ch cha
me v ca m fha y khng duo c yu fhuong.
Truo c h f, cha me ca n fu dI u chInh ba n fhan, va nhn nha n ca
nhu ng khuy f dI m cu a mnh. Trong cu c s ng ha ng nga y, cha me
fhuo ng pha n u ng qua da ng khI con ca I khng kIn nha n, frong khI
chinh ba n fhan mnh cu ng fhI u su kIn nha n. Khng nhn nha n ba n
fhan mnh, cha me se kho ma cha p nha n I I Ia m cu a con ca I.
Tm hI u uu va khuy f dI m cu a con ca I d cha p nha n va ca m
fhng cu ng Ia m f vI c ra f quan fro ng. Vi du con ba n Ia m vI c nha
m f ca ch ca u fha , ba n ha y khoan no ng gIa n. Truo c h f ba n ha y fo ra
ha I Io ng va vuI mu ng v con da gIu p ba n Ia m vI c nha , sau do ba n
ha y ba f da u su a d I ba ng ca ch go p y nhe nha ng nhu: Con bI f gIu p
me Ia con ngoan Iam. Con d n day, me se chI cho con va I bi quy f d
Ia n sau con Ia m nhanh hon va f f hon hm nay.... Cha p nha n Ia
ma u ch f quan fro ng d ba n khng ca m fha y cha n na n va gIa I quy f
va n d m f ca ch d da ng hon.
M f khI da bI f cha p nha n, ba n ca n bI f fha fhu . V fha fhu se
khI n ba n fha y I I Ia m cu a con ca I khng co n Ia va n d nghIm
fro ng nu a, fu do ba n mo I bnh fInh va kIn nha n dua ra nhu ng fhay
d I du ng Iu c.

Da y con co tho i quen l phe p

M f Ia n, dang dI b do c duo ng, m f ca u be v fnh da qua bo ng
fru ng nguo I fI, Ia m do h f b qua n a o. Ca u be cha y fo I nha f qua
bo ng ngay duo I chan fI r I v I va ng bo dI, khng m f Io I xIn I I. Ia n
kha c, ga n 12 gIo dm, chung dI n fhoa I reng. a u day bn kIa m f
gIo ng no I ra f con nif: Trang ha , maI ghe nha c chu nhI m vo I mnh
nhe !. TI nhe nha ng: Hnh nhu cha u I n s . n kIa cu p ma y,
khng m f Io I ca m on hay m f cau xIn I I... Va co n nhI u, nhI u Ia m
nhu ng fnh hu ng khng bI f pha I fra ch aI, ca c em hay nguo I Io n.
Cho f nghI, vI c da y I nghIa cho con ca I dang bI ca c ba c cha me Ia ng
qun7 Hay co nhI u cha me pho fra ng mo I vI c cho nha fruo ng...
r I ca c em, m f fh h Io n In khng bI f mnh pha I co fha I d nhu
fh na o cho du ng mu c vo I nguo I frn, khng y fhu c duo c mnh pha I I
phe p nhu fh na o vo I cha me , fha y c, fo Io ng kinh fro ng nguo I Io n
fu I... a y I nghIa cho con ca I Ia ra f ca n fhI f, nhung da y ba ng ca ch
na o7
Theo fha c sI fam Iy Hoa ng ThI Thu Ha fh fruo c h f v ma f
nha n fhu c, ca c ba c cha me pha I nha n fhu c va kha c sau: fre con
khng pha I Ia nguo I Io n, nghIa Ia ca c em co n non no f va fhI u kInh
nghI m frong mo I va n d cu a do I s ng xa h I: fu nha n fhu c, fnh ca m
d n ca c m I quan h xa h I. V va y, cha me pha I gIu p do , chI ba o cho
ca c em fu ng II fu ng fi. AI cu ng bI f fu m f du a fre chuy n sang m f
nguo I fruo ng fha nh Ia ca m f qua frnh da y gIan nan va fhu fha ch,
do I ho I nguo I fre pha I vuo f qua. o Ia m f qua frnh fre ho c fa p. IInh
h I kInh nghI m xa h I - IIch su bI n fha nh v n hI u bI f, v n s ng
cu a ba n fhan. Trong qua frnh do fre ca n su chI da y cu a cha me . Nhu
va y d fre co fho I quen I phe p va nn nguo I, cha me do ng go p m f
vaI fro quan fro ng: da y d , u n na n cho ca c em fu ng Iy fu ng fi.
Tho I quen Ia m f ca ch s ng hay m f hoa f d ng duo c Ia p dI Ia p
Ia I Iau nga y, kho fhay d I. Va bao g m ca nhu ng fho I quen f f cu ng
nhu fho I quen xa u. hnh fha nh hay pha vo m f fho I quen khng
quen khng d , ca n pha I co fho I gIan, su huo ng da n cu a cha me va su
fa p Iuy n cu a ba n fhan ca c em.
HI u duo c nhu fh fh cha me mo I co fha I d du ng da n khI fa p
fho I quen cho con ca I. Mu n fa o cho con co nhu ng fho I quen f f fh
cha me pha I fIn con, d con fI p xu c vo I mo I cng vI c, mo I su kI n
vu a su c. Nga y nay ha u h f ca c ba c cha me khng fIn va o con mnh.
Hay no I ca ch kha c, chu ng fa khng da m fIn con ca I. Cha me Iun
fhuong yu con ca I va nghI con mnh co n non no f, be bo ng, nho da I.
r I khng da m cho con Ia m ba f cu vI c g. Nhu fh chI fa o cho fre
co fho I quen I Ia I, day chinh Ia su saI Ia m nguy ha I da u fIn. Cha me
ha y ma nh da n fIn fuo ng con ca I nhung pha I quan fam fheo do I
fhuo ng xuyn d u n na n kIp fho I nhu ng fho I quen chua f f. V
khng fIn con nn nhI u cha me gIa o du c ba ng ca ch a p da f, cu ba f
con pha I Ia m fh na y ma khng duo c Ia m fh kIa va khng h co m f
su gIa I fhich na o cho con fre . Nhu fh se khng hI u qua , bo I con fre
se co ca m gIa c mnh khng duo c fn fro ng, khng duo c bnh da ng.
Nhu da no I, d co m f fho I quen ca n pha I co fho I gIan, v fh cha me
pha I du ng nhI u bI n pha p d fa o cho con fre co fho I quen f f. Co khI
chu ng fa vo I vaI fro Ia m f nguo I cha |me ) nha c nho con, nhung cu ng
co khI frong vaI fro Ia m f nguo I ba n. Va hon h f Ia nguo I Io n pha I
kIn quy f khI nha c nho fre . ChI ca n chu ng fa fhoa hI p, nhu nhuo c
m f Ia n, fre se Io n ngay.
a y fre hnh fha nh fho I quen I phe p hay m f fho I quen f f ca n
co nhu ng bI n pha p cu fh , phu ho p vo I fu ng d fu I, fu ng hoa n ca nh
s ng va fu ng fam Iy da c frung cu a m I fre . Nhung vI c xay du ng cho
fre m f fho I gIan bI u Ia khng fh fhI u. Cha me pha I dn d c, kI m
fra vI c fhu c hI n cu a ca c em. n ca nh do , pha I co su fh ng nha f
vI c da y gIu a cha, me va ca c fha nh vIn frong gIa dnh |nha f Ia
nhu ng gIa dnh co nhI u fh h ). u ng bao gIo d fre chu ng kI n
ca nh: a y con nhu fh ma cu ng da y hay Con fI fI da y, con aI
nguo I a y da y... a c bI f Ia pha I fm hI u nho m ba n cu a con, huo ng
da n con cho n ba n f f d choI. fu I mo I Io n chIu a nh huo ng cu a ba n be
ra f Io n. Va hon h f Ia su guong ma u cu a cha me . M f du a fre se
khng co fho I quen go n ga ng khI nguo I cha ba dau vu f do ... Nhu ng
vI c Ia m cu a cha me Iun an sau, fha m va o da u cu a con fre . No a nh
huo ng m f ca ch fu pha f va cu c ky quan fro ng.
Hnh fha nh fho I quen I phe p Ia hnh fhanh m f khia ca nh nho
frong vI c hnh fha nh nhan ca ch cu a con nguo I. Nhu ng fho I quen se
hnh fha nh nn nhan ca ch va a nh huo ng d n finh khi cu a m f nguo I
sau na y. Nn vI c da y I nghIa cho con ca I v cu ng quan fro ng, ca n
fhI f hon ca vI c da y chu cho con.


O c khi ha i va tre con

Tinh ca ch khI ha I cu a be pha f frI n va fhay d I nhu fh na o7
O c khI ha I co fh Ia m gIa m f I fhI u su cang fha ng, khI n fre
ca m fha y fhoa I ma I va hoa f d ng hI u qua hon. cho con ba n
chuy n fu finh ngo ngh ch o fu I cha p chu ng fa p dI sang finh ca ch
khI ha I va f nhI hon o fu I sa p buo c va o fu I da y fh, ba n cu ng con
ng I Ia I vo I nhau, khuy n khich con cuo I, va ha y fa n huo ng gIaI doa n
da y a p fI ng cuo I na y.
Nhu ng nu cuo I da u fIn |fu Iu c mo I sInh d n 2 fu I)
Nhu ng bI u hI n so m nha f v finh khI ha I fhuo ng xua f hI n
va o khoa ng fha ng fhu 3 hoa c fhu 4 sau khI sInh, khI con ba n Ia n da u
fIn bI u hI n m f nu cuo I fhu c su . Khoa ng fha ng fhu 6 hoa c fhu 7,
fre so sInh ba f da u cuo I nhI u hon, co fh fI ng cuo I chI Ia fI ng ku
re In. Khng Iau sau nga y sInh nha f da u fIn, nhu ng Ia n vuI du a vo I
con d f nhIn se fro nn ha p da n fre , khI n fre cuo I khu c khich fo
fI ng.
Tro choI u oa vuI du a vo I fre se gIu p cho fre ho c duo c finh
ca ch chI m uu fh , nha f Ia khI fre ba f da u fham gIa m f ca ch fich
cu c va o ca c fro choI do . Ioa I fa c d ng na y gIu p cho fre ca m fha y vuI
va cuo I fhoa fhich.
VaI kIch vuI o fruo ng ma u gIa o |fu 3 d n 5 fu I)
Nhu ng em fu 3 d n 5 fu I co fh co m f s finh ca ch ky Ia ma
ba n chua h ga p bao gIo . Ca c em co ve fha nh fha o frong khI choI go
nhIp va fhuo ng no I huyn fhuyn nhu ng cau no I nghe co ve vo va n
va bu n cuo I.
No I chuy n du fhu chuy n vo I ba hoa c me frong pho ng fa m Ia
m f da c frung kha c nu a cu a fre ma u gIa o. Ca c em fhuo ng v fung
nuo c va no I huyn fhuyn du mo I fhu va d y xem pha n u ng cu a b
me fh na o. Nn nho , vo I fre em vI c da y fheo fu ng fnh hu ng Ia ra f
co ich, nhu vI c da y fre ca ch dI nha v sInh cha ng ha n.
Tre em o d fu I na y fhuo ng ra f fu nhIn va chI hI u fheo
nghIa den, do do chua fh no I nhu ng Io I hoa c nhu ng fro du a co a n y
duo c. Ca c em fhuo ng fhich nhu ng phIm vIdeo va sa ch hnh vuI, da c
bI f Ioa I sa ch va phIm xua f hI n nhu ng con fhu co finh hu ca u hay
nhu ng nguo I ngo ngh ch.
VuI choI ha I huo c |fu 6 fu I fro In)
Trong su f nhu ng nam dI ho c, o c khI ha I se hnh fha nh nn
m f hnh fhu c hoa n foa n mo I frong cu c s ng cu a fre . Ca c em se ho c
ca ch fhich u ng ho p Iy hon, va chinh su khI ha I se pha n a nh qua
frnh pha f frI n na y. Con ba n se hI u duo c nhu ng a n y phu c fa p, co
fh dI n da f no m f ca ch fhoa I ma I hon.
KhI m f du a fre co kha nang no I f f fhuo ng b c I finh ca ch
khI ha I m f ca ch d da ng va co fh k Ia I m f ca ch ro ra ng nhu ng
cau chuy n vuI hoa c frnh ba y m f va n d ra c r I hon. Nhung n u
du a fre no I nang ke m hon fh fhuo ng b c I finh ca ch khI ha I fh
fhI n hon, cuo I no I v co khI gIa b ba n du ng In fuo ng hoa c Ia m d
ma y ca I gh .
Cu ng co fruo ng ho p, su khI ha I o fre cu ng co fh chuy n sang
finh ich ky frong nhu ng nam dI ho c, da c bI f Ia nhu ng Io I cho c ghe o
d gay f n fhuong hay nhu ng Io I no I a c y nha m va o ca c ba n be cu ng
frang Iu a vo I mnh. Ca c chuyn gIa cho ra ng day Ia m f da c frung
cu a fu I dI ho c, bo I v ca c em su du ng su khI ha I cu a mnh nhu m f
ca ch sao che p Ia I finh fhI u fu fIn rIng o mnh. a ng ca ch cho c ghe o
nhu ng nguo I kha c Ia ngu ng c, ca c em ca m fha y mnh Ia gIo I, Ia f f
hon. me co fh dI u chInh ha nh vI na y cu a ca c em ba ng ca ch gIa I
fhich ro ra ng khI ha I Ia m f cng cu mang finh xay du ng chu khng
pha I Ia m f cng cu pha huy .
Cho du con ba n bao nhIu fu I dI nu a, fh vI c dua su khI ha I
va o cu c s ng m I nga y cu ng Ia m f ngh fhua f d nang cao fInh
fha n gIa dnh. Sau day Ia m f va I ca ch se gIu p gIa dnh ba n Iun co
fI ng cuo I.
- Ta o khng khi ha I huo c frong gIa dnh. Ta o go c cuo I hay m f
khoa ng khng gIan na o kha c ma ba n co fh freo In do hnh nhu ng
nhan va f frong hoa f hnh, nhu ng cau no I ho m hInh, nhu ng bu c hnh
chu p hay nhu ng bu c franh frng ng nghInh.
- Cu ng do c fruy n cuo I. Cu ng do c fruy n cuo I vo I con Ia m f
ca ch hay d gay cuo I va da y cho con ca ch khI ha I f nhI.
- Xem ca c chuong frnh khI ha I. Xem ca c chuong frnh ha I kIch
frn TV fhich ho p vo I fu ng d fu I hoa c cu ng xem hoa f hnh m I
fua n.
- Khuy n khich con mnh fa o ca ch khI ha I rIng. a y cho con
fa o su khI ha I chinh ngay frong cu c s ng ha ng nga y.


Da y tre ca ch x s

Co Ie ca c vI phu huynh cha ng bao gIo ba f du a con mo I 2 fu I
cu a mnh nhaI fhu c an ma khng duo c ha mI ng. Nhung n u ba n
chIu d y m f fi fh ba n se ra f nga c nhIn v nhu ng ca ch cu xu ma
con ba n ho c duo c, co Iu c ca n pha I xu su fh na y, co Iu c Ia I xu su fh
kIa. Co Ie gIo na y con ba n dang nhu ngon hoa c dang ho c ba I v be da
bI f duo c pha n u ng cu a ba n. N u ba n co ca ch cu xu ngay fu Iu c da u
va fhuo ng xuyn a p du ng fh con ba n se na m ba f no nhanh hon va
if fo fha I d ch ng d I hon.
- Ia m guong: fre co nhu ng ca ch cu xu IIch su fh ca ch f f
nha f Ia ba n pha I IIch su da . O Iu a fu I na y |2 fu I) fre em chI mu n
Ia m gI ng b me mnh ma fhI. N u frong nha ba n Iu c na o fre cu ng
nghe duo c nhu ng cau no I IIch su fh fre cu ng se cu xu IIch su du ng
nhu fh .
- Nn ba f da u ba ng nhu ng dI u nho nha f nha f. Ca m on, xIn
I I... fhuo ng Ia nhu ng cau no I nha nha n IIch su da u fIn ma nguo I b
nguo I me na o cu ng mu n da y cho con mnh. a n co fh a p du ng ngay
khI du a fre ba f da u no I nhu ng Io I da u fIn d gIao fI p vo I nhu ng
nguo I xung quanh, co fh Ia ngay sau nam da u fIn. Pha I ma f m f
fho I gIan kha da I con ba n mo I co fh no I duo c nhu ng Io I nhu ca m
on hay xIn I I, nhung m f khI con ba n ba f da u no I chuy n duo c fh
ba n se da n fa p cho be no I sao cho du ng, no I sao hco hay. a n cu ng
nn do c cho con nghe nhu ng cau chuy n co finh gIa o du c m I quan h
va ca ch cu xu cu a mo I nguo I frong cu c s ng hang nga y d huo ng fre
fheo nhu ng ca ch fhu c du ng nha f.
- Yu ca u con cu ng ng I va o ba n vo I ba n. Ho c ca ch ng I yn va
fha ng Iung duo c 5 phu f Ia m f ky cng ra f Io n d I vo I fre In 2 fu I,
v va y du ng bao gIo fu da f mnh va o fnh hu ng kho xu n u con ba n
ba n ba f da u ngo ngua y hay quo fay mu a chan. Ca c bu a an frong gIa
dnh co fh Ia kho ang fho I gIan fhu c ha nh kho khan, pha I ba o da m
duo c mu c fIu ma ba n da d ra m f ca ch ho p Iy : 15 phu f ng I o ba n
an, ng I nguyn o frn gh co fh Ia m f vI c Ia m kho khan d I vo I
nhu ng fre nang d ng. a n nn nang cao da n mu c fIu cu a mnh,
khng chI o bu a an ma ca ngay frong nha b p: da u fIn Ia 5 phu f sau
do Ia va I phu f nu a khI fre da co ve m f. M I khI du ng com f I o nha
ba n be hay ho ha ng fh ba n pha I chua n bI fInh fha n cho be fruo c, cho
be bI f ra ng day se Ia m f co h I d be fh hI n mnh Ia m f du a be
ngoan, be co fh ng I choI hoa c an ngoan ngoa n frong su f bu a an
duo c. KhI con fhu c hI n duo c, ba n du ng qun khen ngo I d d ng vIn
be . Tuy nhIn, du ng nn qua khen, n u khng be se ca m fha y Ia
mnh da Ia m duo c m f vI c g do phI fhuo ng. Nn nho , chu ng fa dang
d ca p d n nhu ng du a fre chI mo I 2 fu I, co fh fa I pha m Ia I va nn
vuI ve d xu Iy mo I fnh hu ng.
- Ma nh da n du ng nhu ng Io I cha o IIch su . I vo I fre In 2, cha c
cha n co fh ho c duo c nhu ng cau cha o fhng fhuo ng nhu cha o ba c,
cha o c... m I khI d n fham hay duo c ga p go m f aI do va cha o ba c
/c / chu ... cha u v m I khI ra v . Co fh fre se d da ng cha o ho I Iu c
d n nhung d n khI ra v Ia I be n Ie n ma c co hay oa kho c cha o khI ra
v . Nhung no I chung day Ia buo c fich cu c frong vI c da y nhu ng Io I
cha o ho I cho fre v dI u do gI ng nhu nhu ng vIn ga ch Io f duo ng da u
fIn d nang cao ky nang gIao fI p cho fre , da I kha I nhu ra f vuI duo c
ga p ba c / chu / c... va sau do Ia cu chI m hn hoa c ba f fay da y fhan
fhI n. ua con d n nha ng ba choI fh da y cho fre ca ch cha o ho I ng
ba cha u cha o ng ba , n u day Ia Ia n da u fIn d n fham ng ba , ba n
pha I sa p x p fruo c vo I con d con kho I bo ngo quay ma f dI va khng
chIu cha o ng ba |du sao con ba n chI mo I 2 fu I, cho nn Ia n da u fIn
co fh cha u se ma c co )
- Ta p phe p IIch su o nha . Nhu ng cu c ca I va da u fIn cu a fre
fhuo ng Ia gIa nh gIa f d choI. u ng hy vo ng con mnh se nhuo ng d
choI cho nhu ng em kha c, ma pha I chI u c d n con mnh, n u ba n ba f
da u da y cho con Ia khI na o choI cu ng vo I nhu ng ba n kha c, o nha cu ng
nhu o fruo ng fh con khng duo c gIa nh h f d choI. Ca n da f ra nhu ng
nguyn fa c co ba n: n u co m f d choI ma nhI u em cu ng fhich choI,
fh pha I fhay phIn nhau choI chu khng duo c gIa nh gIa f nhau va
Ia m hu d choI, khng duo c x da y va da nh nhau. N u co vI pha m fh
pha I ca nh ca o ro ra ng va n u ca n khng cho choI nu a. Nn khen con
m I khI no Ia m duo c m f vI c f f hoa c co nhu ng ha nh vI r ng Iuo ng
hay quan fam d n ba n no .


Mi tr ng t t hnh tha nh nhn ca ch

Cc! Irc ng nhu ng sa ng Ia c
u a fre Iun huo ng fhI n va mu n mo I nguo I coI mnh khng
co n Ia con nif. M f frong nhu ng ca ch don gIa n d Ia m cho fre fha y
mnh Ia duo c nguo I Io n fn fro ng Ia da nh m f vI fri frang fro ng cho
nhu ng fha nh qua Iao d ng cu a fre . O fha nh ph , cu a fu Ia nh, ca nh
cu a ra va o nha b p... co n o nng fhn Ia ca nh cu a ra va o nha hay
ca nh cu a fu qua n a o... co fh Ia noI du ng d da n, d freo nhu ng fa m
hnh, nhu ng d fhu cng nho cu a du a fre . Cu ng co fh du ng va o vI c
na y m f fa m ba ng g freo va o fuo ng o ch co nhI u nguo I qua Ia I.
Co n n u cha me Iun mI ng fhan phI n: Con ve ca I g xa u va y, ve
Iung fung, du ng ba y bu a ra do , cho h f va o so f ra c dI! fh cha c cha n
ha u qua se faI ha I v ma f fam Iy d I vo I fre .
Thng dI p fhu nha f cu a vI c Ia m do Ia fha nh qua Iao d ng cu a
fre duo c coI fro ng. Ha ng nga y, fre fha y cha me do n de p, bo va o so f
ra c ca c Ioa I gIa y fo vuong va I, song nhu ng frang ve cu a fre Ia I duo c
da nh m f vI fri frang fro ng. Tre fha y cha me coI fro ng vI c Ia m cu a
mnh, cu ng fu c Ia coI fro ng mnh.
Thng dI p fhu haI: nguo I Io n coI fro ng nha n fhu c, ca ch nhn
cu a du a fre d I vo I fh gIo I xung quanh no . Co fh bu c franh ve
khng de p, ba n khng hI u fre ve ca I g, song du ng v I ph pha n hay
ba o no ve Ia I hay vu f dI. Tha y cha me da n franh ve cu a mnh In, fre
se fu nhu : A , cha me mnh fha y mnh cu ng ve duo c da y chu , du ba n
fhan mnh fha y cu ng cha ng de p de g. VI c Ia m cu a ba n cu ng co
nghIa Ia ba n fn fro ng nhu ng ca m nghI, su fuo ng fuo ng cu a fre ,
khuy n khich no fI p fu c ba y fo nhu ng ca m xu c, nhu ng ca ch nhn
cu a rIng no d I vo I fh gIo I xung quanh. u a fre se fu nhu : Cha me
fhich mnh ve , mnh se fI p fu c ve m f franh kha c de p hon. Mnh
cu ng se fa p Ia m fho, fa p Ia m ba I ha f d xem cha me co fhich hay
khng. N u bu c ve qua Ia de p fh ba n nn nha n xe f vo I du a fre ba n
fhich ca I g o bu c franh do : duo ng ne f, y fuo ng hay ma u sa c...
Tuy nhIn n u ba n fhan fre fha y bu c franh cha ng ra g va
mu n vu f dI fh cha me cho co dem freo hay da n In. Ia m nhu va y
fre se hI u ra ng ba n mu n bu xa u no . Ta c du ng se nguo c Ia I.
Tha y fre fhich ve , ha f, Ia m fho... ba n ha y khuy n khich va fa o
dI u kI n cho fre fham gI ca c sInh hoa f do o cau Ia c b hoa c ca c Io p
ho c. Qua fI p xu c vo I be ba n va fha y c, fre se fhm fu fIn va pha f
huy so fhich cu ng nang khI u cu a mnh. I u do ra f co Io I cho su
pha f frI n cu a fre v van, fh , my .
Truc ng Iha nh Ircng I p Ih .
Trong gIa dnh, du a fre Ia m f fha nh vIn nho fu I. u no Ia
anh ca hay chI ca d I vo I ca c em nho hon, fre va n pha I phu fhu c va o
cha me . Co n frong m f nho m, du a fre Ia m f fha nh vIn ngang ha ng
vo I mo I fha nh vIn kha c, vI fri xa h I cu a fre co kha c. I u do go p
pha n cu ng c Io ng fu fIn cu a du a fre .
Tham gIa m f -kip hay m f d I co Io I cho fre o ca c ma f sau
day:
- Tre se co fIn fha n pha n da u v d ng d I, v ma u co sa c a o.
Tha nh fich ca nhan go p pha n va o fha nh fich chung cu a ca d I. Nguo c
Ia I fha nh fich cu a d ng d I cu ng Ia fha nh fich cu a fre . Tre se ho c
duo c nhu ng uu dI m cu a d ng d I frong fhI da u. Tre cu ng duo c su
d ng vIn, khuy n khich cu a be ba n hoa c cu a hua n Iuy n vIn...
- Tre se ho c duo c ca ch ph I ho p nhu fh na o vo I be ba n d da f
duo c fha nh fich cao. Va khI bI fha f ba I se gIu p fre khng bI quan,
na n chi.
- Tham gIa va o nhu ng hoa f d ng co finh cha f d ng d I nhu va y,
fre se bI f fa p frung n Iu c d da f duo c mu c fIu cu fh frong m f
fho I gIan fuong d I nga n, kha c ha n vo I ca c cng vI c gIa dnh |khng
ca n co su fa p frung cao d ) hay frong vI c ho c ha nh, fho I gIan d da f
duo c mu c fIu cu ng pha I Iau hon.
T I ca nhu ng u! u nc ! Irn r I cc !c ! chc su Iruc ng Iha nh cu a
Ire \ n I nhn ca ch. ^hung cu ng c n !uu y nhu ng u! u sau uy:
- Quan fam d ng d I cu a fre : uu, nhuo c dI m g; ba n na o f f,
ba n na o chua f f7
- N u day Ia m f d I fuong d I c dInh v ma f f chu c, ca n fm
cho n nhu ng hua n Iuy n vIn f f, nha f Ia v ma f nhan ca ch.
- Ca n d fre fu cho n d I ma no fhich fham gIa. Nguo I Io n co fh
go p y song khng a p da f y kI n cu a mnh.
- KhI fre mu n fu bo d I no dang fham gIa, ca n fm hI u
nguyn nhan.
Tu I!n Ircng Inh huc ng Rh n c p
u a fre fu fIn Ia khI ga p fnh hu ng kha n ca p, nguy kIch fh
bI f xu fri, d I pho m f ca ch bnh fInh, co fh fu cu u mnh va cu u
nguo I co hI u qua . I u na y co y nghIa fhI f fhu c bo I v du a fre nhI u
khI o nha hay dI Ia I frn duo ng chI m f mnh.
Ha y cho du a fre fham gIa ca c bu I ho c v cu u fhuong do f chu c
Chu fha p do huo ng da n: ho c ca ch ca m ma u, bang bo , c dInh xuong
ga y... Cho fre fa p bI f boI, bI f ca ch cu u nguo I bI chm duo I nuo c.
!a y Ire I! I pha ! RIp Ihc ! u Ir! ra sac Ircng ca c Iruc ng hc p
Rh n c p.
KhI co cha y fh fa f ca u dao dI n, h fo: cha y, cha y... nhI u Ia n,
go ke ng hay go xoong, n I d ba o d ng cho mo I nguo I xung quanh.
I f ca ch fhoa f nhanh ra kho I nha , bI f ra ng khng duo c II u IInh
cha y va o noI dang cha y d fm m f va f g do .
Co I ca c s dI n fhoa I kha n ca p. Huo ng da n fre ca ch quay s ,
ca ch no I cho ro ra ng, bnh fInh va nga n go n n I dung ca n fhng ba o
nhu dIa chI, fnh fra ng kha n ca p ra sao... Cho fre fhu c fa p nhI u Ia n
duo I su huo ng da n cu a nguo I Io n.
!a y chc Ire h! u y nghIa cu a Ry h! u.
KhI fha y ky hI u na y fh khng duo c so d n, du ng d n hay n m
fhu .
a y cho fre cha y dI ba o ngay cho nguo I Io n hoa c cng an bI f
nhu ng g no fha y nguy hI m va no khng duo c du ng d n: day dI n
duo ng bI du f, ng chich vu f duo I da f, su ng da n, Iu u da n...
a y du a fre bI f ca ch du ng dao, Iun nha c nho no khng duo c
choI vo I dao hay va f nho n
a y cho fre bI f khI o nha m f mnh, khng duo c mo cu a cho
ba f cu nguo I Ia na o va o nha , khng nha n ba f
cu va f g nguo I Ia dua, khng dua cho nguo I Ia va f g frong nha ,
khng fIn ba f cu Io I na o cu a nguo I Ia du ho no I do Ia Io I cu a ba me
nha n v .
KhI du a fre o nha m f mnh, da y fre bI f ca ch IIn h ba ng dI n
fhoa I vo I ba me frong fruo ng ho p ca n fhI f.
!c !a nhu ng u! u Ic ! Ih! u c n !uu y ua y chc uu a Ire I! I u nc
uuc c Iu I!n Ircng I I cu Iruc ng hc p Rhc Rhn hay nguy h! n na c.


Co pha i tre h do ba n be x u?

Truo c khI ngan ca m con k f ba n vo I aI, ha y kha ch quan fra Io I
fa I sao ba n khng fhich ba n cu a no 7 M f s cha me v su fhIn vI v
fhu c, da chu quan cho ra ng con mnh hu Ia do xu I gIu c cu a ba n be
xa u, frong khI fhu pha m chuyn gay su co fh Ia con.
Co quan nI m cho ra ng vI c hnh fha nh nhan ca ch cu a fre phu
fhu c va o ba n be cu ng frang Iu a nhI u hon gIa dnh. Nhu ng nam
da u, fre hoa n foa n ba f chuo c ca ch xu su cu a cha me . Nhung khI fre
Io n hon m f chu f va ba f da u k f ba n, fre co fh bI a nh huo ng fu ba n
chu ng. N u ga p nhu ng du a fre hu, hay gay g , con ba n cu ng co fh
fro nn hung hang, buo ng bInh hoa c nguo c Ia I se ra f nhu f nha f, so
s f.
N u fre duo c gu I dI ho c nha fre , ma u gIa o, ca c ba c phu huynh
co fh yn Io ng hon vo I ca ch cham so c, gIa o du c o nha fruo ng. Vo I
nhu ng phuong pha p su pha m khoa ho c, fre se duo c huo ng da n cho n
ba n va nhu ng fro choI phu ho p vo I Iu a fu I. Trong khoa ng 4,5 d n 5
fu I, fre ba f da u franh gIa nh vI fri frung fam frong ca c m I quan
h ba ng ca ch chu ng fo kha nang, su c ma nh cu a mnh frong ca c fro
choI, fha m chi ba f na f ba n.
Ha u h f mo I be fraI fu nam d n fa m fu I ba f d u fo ra h f su c
ngang buo ng, hay pha pha ch, nghIch ngo m.
Tuy nhIn, phu huynh khng nn qua no ng na y, va n du ng
quy n ha nh da nh con hay do a na f ba n be cu a chu ng. Ngoa I ra, su
cung chI u qua mu c cu a cha me co fh Ia m hu fre . M f s gIa dnh
cho ra ng ha nh d ng da m ba f na f nhu ng du a fre kha c Ia bI u hI n
cu a Io ng can da m. Tre co fh du a va o dI u na y d Ia m mua Ia m gIo
va nga y ca ng buo ng bInh hon.
Tuy nhIn, khng fh v qua Io Ia ng vI c con bI ba f na f ma cha
me Iu c na o cu ng ra su c che cho , ba o v chu ng m f ca ch mu qua ng.
n m f Iu c na o do , con ba n pha I ho a nha p va ocu c s ng xa h I, su
bo b hay nung chI u qua mu c cu ng se ba f Io I cho vI c hnh fha nh
nhan ca ch cu a fre . Cha me nn quan fam, u n na n, nhung cu ng bI f
khuy n khich fre ho c fu Ia p, khng y Ia I hoa n foa n va o b me . Mu n
nhu fh , cha me pha I ho c ca ch hI u d u ng xu fhich ho p vo I fre .
Xe I !a ! ha nh uc ng cu a nnh: T!nh ca ch, u ng u cu a cha ne
ph n na c a nh huc ng u n ha nh \! cu a fre . M f s ba c cha me v su
fhIn vI m f ca ch v fhu c da chu quan cho ra ng con mnh hu Ia do
ba n be xu I gIu c, frong khI fhu pha m chuyn gay su co fh chinh Ia
con ba n. V va y, fruo c khI fo y ngan ca m con mnh k f ba n vo I aI do ,
ha y kha ch quan fra Io I cau ho I fa I sao ba n khng fhich ba n cu a con7
Ngoa I ra, du ng can fhI p qua sau va o m I quan h cu a con. Ha y
khuy n khich, huo ng da n fre fu gIa I quy f nhu ng ra c r I. I u a y se
co Io I khI fre Io n In.
!u ng qua Iha nh R! n \c ! Ire : Tre en !ucn nhc r I rc nhu ng
u! u nguc ! !c n nh n e I, \a nc I Rh! ba n co fha nh kI n vo I chu ng fh
chu ng cu ng se co fha nh kI n vo I ba n.
^n uc ! Ihca !, uu ng a p ch Ire : Ca c I c cha ne Ihuc ng n c
pha ! sa! ! n !a su uu ng !c ! g!a c uu c a p ch . a s cha me fhuo ng
khng da nh fho I gIan gIa I fhich ca n ke va chIa se nhu ng kInh
nghI m vo I fre . Tha m chi, ngay ca khI fre fha c ma c, m f s cha me
da ga f phang va co n cho fre c ca I buo ng. N u cha me c fnh a p ch ,
khng chIu gIa I fhich va fm hI u fam fu cu a fre , co fh da n d n vI c
fre nga y ca ng fro nn buo ng bInh va Ia m I hon, gay nn nhu ng ha u
qua khng f f frong fuong IaI.
!u ng !a n uu ng quy n !u c: Trcng g!a c uu c, quy n !u c cc nc I
g!c ! ha n nh I uInh c pha n \! huc ng da n va u n na n. VI c Ia m du ng
quy n Iu c d bI n fre fro fha nh fheo y ba n Ia m f saI Ia m . KhI fre
Io n In va ba f d u co fu duy, fre fro fha nh m f fha nh pha n cu a xa
h I. Tre pha I fu ho a nha p voI cu c s ng va ca m f con duo ng fuong
IaI da I phia fruo c. Cha me ha y Ia noI nuong fu a fInh fha n vu ng cha c,
cha p ca nh cho fre bay xa.

Da y tre ca ch s ng tch c c va chu ng

M f pha n ra f quan fro ng va da y kho khan d I vo I cha me Ia
Ia m sao d da y cho con mnh co y fhu c v ba n fhan chu ng. Co nghIa
Ia pha I da y cho chu ng bI f fn fro ng ba n fhan, pha f huy nhu ng pha m
cha f f f de p, xay du ng finh ca ch ca nhan va pha f frI n fa I nang. I u
do duo ng nhu Ia m f yu ca u qua cao so vo I nhu ng nguo I cha, nguo I
me su f nga y pha I ba n r n vo I cng vI c Ia m an, va ca ng kho khan
hon khI fre con nga y ca ng chIu a nh huo ng va bI fa c d ng xa u fu ba n
be va ca c fro choI dI n fu da y ba o Iu c.
Ca c nha fam Iy ho c khuyn ra ng d nuI da y con fre bI f yu
fhuong va s ng Ia c quan fh cha me pha I kIn nha n fa c d ng fich cu c
d n vI c hnh fha nh su fu fIn, finh ho a d ng va Io ng fra c a n noI con
fre . Cha me pha I hI u ro fam sInh Iy cu a fu ng du a fre d co ca ch phu
ho p frong vI c nuI da y con mnh. Vi du nhu nhu ng du a be fraI co
fh khng ca n nhI u d n su cham so c fI mI nhu ca c be ga I. Nhung
chu ng ca n nhu ng Io I d ng vIn fh hI n su fIn fuo ng va o ba n fhan
chu ng.
N u du a con fraI cu a ba n ghI nhI u ba n fha ng frong bu I franh
cu p bo ng da fhI u nhI foa n fha nh fh nhu ng ca I choa ng vaI hay xI f
cha f va Ia c fay cu a b se khich I fInh fha n cu a be ra f nhI u. Trong
khI do , n u du a con ga I cu a ba n doa f gIa I frong cu c fhI "ca nh co non"
fh vI c duo c me m cha f va hn In ma se khI n be sung suo ng va
han hoan.
e fraI va be ga I fhuo ng co nhu ng ne f kha c bI f. Va v fh , cha
me pha I bI f ca ch ba y fo su yu fhuong va d ng vIn vo I fu ng du a
fre , cu ng nhu hI u nhu ng ne f kha c bI f na y d fra nh gay ba f ho a
gIu a haI vo ch ng frong vI c nuI da y con ca I.
Ngoa I nhu ng dI u do ra fh cha me cu ng pha I quan fam d n
nhu ng va n d duo I day v chu ng a nh huo ng sau sa c d n vI c hnh
fha nh va pha f frI n nhan ca ch cu a con fre .
Chu ! ru a - uc Rhcng pha ! !a nc I g!a ! pha p
KhI con ca I khng fuan Io I, bI dI m ke m hay fI p fhu cha m, cha
me fhuo ng hay chu I ma ng chI frich con mnh fha m f . "Con g I Io m
nhu frau"; "Ca I d g ma ngu sI da n d n"; "Ma y cu fh na y fh sau
na y cha Ia m duo c fich su g!". o Ia m f ca ch da y con ra f fIu cu c.
u a fre khng nhu ng khng kha hon ma co n fo ra so s f, fu fI vo I
ba n fhan, hoa c "fro fro nhu g da " vo I nhu ng Io I chu I ma ng do . Trong
m f cu c kha o sa f v ca ch cu xu cu a cha me d I vo I con ca I cu a 85 ca p
vo ch ng cho fha y cha me ra f hay bu c b I va chu I ru a vo I nhu ng du a
fre frong d fu I fu 10-15. Ca c nha xa h I ho c cho ra ng, fhay v quo
fra ch con ga I v no hay Ia p Ia I nhu ng I I Ia m frong ho c fa p, fh ha y
ho I Iy do fa I sao be pha m I I. |Co fh Iy do be dua ra se Ia m ba n ba f
ngo . Vi du , con ga I ba n se no I ra ng no vI f chinh fa hay bI saI v c
gIa o cu a no nguo I Hu , m I khI c do c ba I, co nhu ng fu no nghe
khng ra fh Ia m sao vI f du ng cho duo c!). KhI chu ng da "fhu f I" r I,
ba n ha y phan fich cho chu ng bI f nhu ng I I Ia m nhu va y fh se gay
ra ha u qua nhu fh na o. Nhu va y, chu ng se y fhu c duo c nhu ng dI u
saI, Ie pha I va ca ch d su a chu a saI Ia m.
e Pha f, m f ca u be nghIch ngo m va hI u d ng, Iun ga p ra c
r I o fruo ng. Va o fua n fhu ba cu a nam ho c mo I, nguo I cha nha n duo c
gIa y cu a c gIa o mo I ga p ma f gIa o vIn v con fraI cu a ng Io Ia m "u
da u cha y ma u" m f ba n ho c cu ng Io p. KhI cha cu a Pha f buo c va o Io p
ho c, ng da nhn ca u be vo I a nh ma f da y gIa n du , ke o faI ca u be :
"Tha ng cho de , cho ma y an ho c nhu va y do ha 7" c ung, chu nhI m
Io p, da su ng nguo I Ia I v nhu ng Io I fh I vu a duo c fh f ra fu mI ng
cu a m f vI phu huynh. c chI mu n fhng ba o fnh hnh su vI c fhI
chu dau ngo . I I ha nh xu nhu va y se khI n ca u be xa u h vo I ba n be
frong Io p va ca m fha y bI xu c pha m nghIm fro ng.
1h! c nha ne cu ng !a cc g!a c:
Trong fruo ng ho p frn, ngoa I nhu ng fa c d ng fam Iy xa u d n
ca u be sau na y. Cu ng cha ng co g Ia m Ia n u maI na y co aI do che p
mI ng: Tinh hung hang cu a no gI ng h f fha ng cha no !
Cha me Ia m f fa m guong cho fre nho frng va o va do Ia m f
gIa o cu fru c quan sInh d ng nha f. a n mu n con mnh co nhu ng
ha nh vI co van ho a cu ng nhu nhu ng pha m cha f f f de p nhu fnh
fhuong, su frong sa ch, finh chan fha f, bI f quan fam va d ng Io ng
fra c a n d n nguo I kha c... fh ba n pha I Ia hnh a nh f f de p d con ba n
noI fheo. a n khng fh su f nga y ra ra In Io p vo I con Ia "pha I bI f
yu quy ng ba cha me " frong khI ba n d I xu vo I ng ba cu a chu ng
cha ng ra g.
a u o c cu a fre con gI ng nhu fo gIa y mo ng. Chu ng d bI a nh
huo ng va "sao che p" nhu ng ha nh d ng va Io I no I cu a b me . Khng if
du a be co n nho fu I nhung da bI f chu I fh , saI khI n nguo I kha c.
M f du a fre mo I chin fu I da u da bI f ma ng nguo I gIu p vI c da ng
fu I ba ngoa I no ra ng "sao ba ngu qua va y". KhI duo c ho I "Sao em Ia I
da m h n vo I ba 7", no fha n nhIn da p:"Ta I em fha y me no I nhu va y
vo I ba hoa I a !"
!a y Ire re n !uy n Rha nng Iu n nh n Ihu c \a I!nh Iu chu

a y fre finh fu chu nn ba f da u fu khI fre co n nho . Xay du ng finh fu
chu cu a fre fa p frung va o haI khia ca nh chinh: Chu y d n nhu ng g
da duo c da y d - Tru c fI p fhI ha nh. Iu c co n nho , cha me co fh d
con nin kho c ba ng su a, ru con ba ng ca ch dua vo ng hay ha f ho . KhI
con ca I Io n hon, fh cha me pha I huo ng da n con fa p dI, choI fro choI,
do c nhu ng quy n sa ch nhI u ma u sa c, phan bI f nhu ng hnh da ng
kha c nhau d pha f frI n fri na o cu a be . KhI fre fro fha nh m f ho c
sInh, da y fre bI f y fhu c v kha nang cu a mnh va su fu fIn fro fha nh
m f pha n quan fro ng kha c frong vI c da y d con ca I cu a cha me . Yu
con khng pha I Ia Ia m fa f ca cho con, chI u chu ng con d n mu c phI
Iy . sau na y chu ng bI n fha nh m f so I day Ieo y u o f, khng co kha
nang fu xoay so frong mo I fnh hu ng. Nha f nha f cu "ba oI, me oI, chI
oI....
Mu n da y con finh fu chu , da u fIn ba n ha y huo ng da n. a ng
Io I no I va ca c fnh hu ng mInh ho a qua sa ch ba o, franh a nh, bang
hnh. Iu c chu ng 3-4 fu I, da y fre fu da nh rang, ru a ma f, cha o ho I da
fhua. Io n hon nu a, nang da n finh fu chu cu a du a fre o m f mu c cao
hon. Vi du , ba n ha y dua ra nhI u fnh hu ng d chu ng fu gIa I quy f.
N u ba me khng co o nha fh pha I Ia m g7 N u dI ho c ma bI ke xa u
ba f na f fh pha I ha nh d ng ra sao7
C n gu ! \c ! ccn ca ! nh! u hcn
NhI u ng b ba me cu fha Io ng, pho ma c con ca I cu a mnh cho
vu nuI hay m f nguo I na o do va bI n h ra ng khng co fho I gIan,
hay ba n cng vI c. Ho nghI ra ng vo I s fI n ma ho bo ra fh nguo I
kha c co fh Ia m fhay fra ch nhI m cu a ho . Ha y nn nho ra ng m f
nguo I gIu p vI c co van ho a mo I Io p haI, Io p ba fh m I nga y chI co fh
fa m ru a, dua do n con ba n nga y haI bu I d n fruo ng. M f c gIa su chI
co fh d n d n ba I, huo ng da n ba I mo I cho con ba n m I bu I haI
fI ng fh dau co n fho I gIan ra nh d da y con ba n khng duo c "no I Ieo"
vo I ng ba , khng duo c chu I fh ; cu ng khng fh na o ga n gu I vo I
chu ng nhu cha me duo c va khng pha I Ia nguo I d chu ng fru f h f
fha c ma c, nhu ng cau chuy n bu n vuI cu a mnh. Tre con ra f ca n co
nguo I d gIa I fo a fam fu va dInh huo ng ha nh d ng cho chu ng. N u
ba n cu bo ma c, con ba n se da n co nhu ng I h ng, nhI m nhu ng fho I
hu,fa f xa u va hu ho ng h I na o khng hay. a y con co n n p, bI f
u ng xu frong fu ng hoa n ca nh, fnh hu ng fh khng chI m qua nhI u
fho I gIan nhu ba n nghI va khI chu ng da co sa n khun kh fh mo I
vI c se fro nn d da ng. a n nn da nh m f if frong quy fho I gIan cu a
mnh d fro chuy n vo I con ca I, quan fam d n chu ng nhI u hon.


Khi tre con ho c

KhI fre con ho c duo c ra ng ha nh phu c khng d n fu nhu ng g
m f nguo I dang co , ma fu ch nguo I a y Ia aI.
KhI fre con ho c duo c ra ng cho dI va fha fhu fh cao quy hon Ia
chI bI f nha n Ia y va nuI ma I oa n fhu .
KhI fre con ho c duo c ra ng n I fh ng kh se khng dIu dI n u chI
ng I fhan fhan fra ch pha n, ma pha I vuo f qua ba ng y chi kIn cuo ng
xua f pha f fu su c ma nh n I fam.
KhI fre con ho c duo c ra ng chu ng khng fh ch ngu duo c fh
gIo I xung quanh, nhung chu ng hoa n foa n co fh Ia m chu duo c cu c
s ng cu a chinh mnh.
KhI fre con ho c duo c ra ng cu c s ng se f f de p hon n u chu ng
bI f da f fnh ba n In frn ca I fI ich ky , bI f khIm f n fhay cho fu
ma n, bI f Ia ng nghe fhay v chI ban pha f Io I khuyn.
KhI fre con ho c duo c ra ng khng nn ghe f bo m f nguo I chI v Io
so khI fha y ho kha c mnh, fra I Ia I pha I bI f so ha I Io ng cam ghe f do ...
KhI fre con ho c duo c ra ng nI m vuI na m frong vI c co duo c su c
ma nh chan chinh d nang nguo I kha c da y, chu khng pha I o su c
ma nh gIa fa o d ha nguo I kha c xu ng.
KhI fre con ho c duo c ra ng nhu ng Io I khen fa ng chI Ia nhu ng Io I
phInh nInh v nghIa n u khng pha n a nh du ng nang Iu c cu a chinh
mnh.
KhI fre con ho c duo c ra ng gIa frI cu a cu c s ng khng pha I duo c
do ba ng nhu ng nam fha ng Io fich co p fa I sa n, ma ba ng nhu ng phu f
gIay qun dI ha nh phu c ca nhan d chIa se nI m fIn, khoI ngu n hy
vo ng, Iau kh nuo c ma f va xoa dIu nhu ng n I dau.
KhI fre con ho c duo c ra ng ve de p cu a m f nguo I khng fh duo c
nha n bI f ba ng ma f ma ba ng ca fra I fIm, va du fho I gIan cu ng n I
kh co fh fa n pha hnh ha I fh chu ng cu ng d ng fho I Ia m fang gIa
frI va nhan ca ch cu a con nguo I.
KhI fre con ho c duo c ra ng khng nn xe f ne f nguo I kha c, ra ng
mo I nguo I d u co quy n huo ng ha nh phu c du ho f f hay xa u, v suy
cho cu ng vI c ho fro nn f f hay xa u chinh Ia fuy fhu c va o vI c ho
duo c nguo I xung quanh gIu p do hay chI gay cho ho nhu ng fhuong
f n...
KhI fre con ho c duo c ra ng m I con nguo I d u duo c Thuo ng d
ban cho m f mo n qua rIng bI f, va cu c s ng chI co y nghIa khI m I
con nguo I bI f chIa se mo n qua a y vo I nhu ng nguo I xung quanh.
KhI fre con ho c duo c fa f ca nhu ng dI u frn va xem do Ia ngh
fhua f s ng, chu ng khng co n Ia fre con nu a chu ng fro fha nh nI m
ha nh phu c cho fa f ca mo I nguo I va xu ng da ng Ia ma u mu c cho foa n
nhan Ioa I...

Cach Nuoi Day Tre-1

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Cach Nuoi Day Tre-1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

NH! NC CA CH N!OI A Y TRI T! VA KY NANC C!

You might also like