Professional Documents
Culture Documents
X L TN HIU S
X L TN HIU S
Nguyn Linh Trung, Trn c Tn, Hunh Hu Tu
Trng i hc Cng ngh
i hc Quc gia H Ni
Mc Lc
iv
xii
Li ni u
xv
1.1 Tn hiu l g? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.2 H thng l g? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.3 X l tn hiu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2 S HA TN HIU TNG T
2.1 M u . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9
9
3 TN HIU V H THNG RI RC
25
3.1 M u . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
3.2 Tn hiu ri rc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
3.2.1 Mt s tn hiu quan trng . . . . . . . . . . . . . . 28
3.2.2 Phn loi tn hiu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
3.2.3 Mt s tnh ton n gin trn tn hiu . . . . . . 35
3.3 H thng ri rc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
3.3.1 M hnh h thng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
3.3.2 Phn loi h thng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
3.3.3 Kt ni cc h thng . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
3.4 H thng tuyn tnh bt bin . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
3.4.1 ngha ca p ng xung v tch chp . . . . . . 47
3.4.2 p ng xung ca h thng ni tip . . . . . . . . 49
3.4.3 H thng tuyn tnh n nh . . . . . . . . . . . . 50
3.5 Bin i Z v p dng vo h thng tuyn tnh bt bin 51
3.5.1 Bin i Z . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
3.5.2 Bin i Z ngc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
3.5.3 Bin i Z v h thng tuyn tnh bt bin . . . 60
3.6 Bin i Fourier theo thi gian ri rc . . . . . . . . . . . 64
3.6.1 nh ngha bin i Fourier theo thi gian ri rc 64
3.6.2 p dng bin i Fourier theo thi gian ri rc
vo h thng tuyn tnh bt bin . . . . . . . . . . 65
3.6.3 Lin h gia bin i Z v bin i Fourier theo
thi gian ri rc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
3.7 Kt lun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
Bi tp chng 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
4 CU TRC CC B LC S
71
91
5.1 Lc tng t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
5.1.1 Cc phng php xp x Butterworth v Chebychev . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
5.1.2 Php bin i mt b lc thng thp thnh b
lc thng di . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
5.1.3 Php bin i mt b lc thng thp thnh b
lc trit di . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
5.1.4 Php bin i mt b lc thng thp thnh b
lc thng cao . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
5.1.5 p ng tn s ca b lc theo bc . . . . . . . . . 118
5.2 Phng php p ng bt bin . . . . . . . . . . . . . . . 124
5.2.1 Thit k theo p ng xung bt bin . . . . . . . 125
5.2.2 Thit k theo p ng bc thang bt bin . . . . 130
5.3 Phng php bin i song tuyn tnh . . . . . . . . . . . 134
5.3.1 Bin i song tuyn tnh . . . . . . . . . . . . . . . 135
5.3.2 Thit k theo bin i song tuyn tnh . . . . . . 138
5.4 Thit k b lc s thng di . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
5.5 Thit k b lc s trit di . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
5.6 Thit k b lc s thng cao . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
iii
Bi tp chng 5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
6 THIT K B LC S FIR
165
221
7.1 H tc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
7.1.1 Nhng kt qu c bn . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
7.1.2 Ph ca tn hiu h tc . . . . . . . . . . . . . . . . 226
7.2 Tng tc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231
7.3 Thay i vn tc theo mt h s hu t . . . . . . . . . . 235
7.4 Biu din a pha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241
7.5 Kt lun . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
Bi tp chng 7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
iv
1.4 H thng. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.5 Lc tng t v lc s. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.32 p ng tn s ca b lc tng t v b lc s ca V
d 5.12. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142
5.33 p ng tn s ca b lc tng t v b lc s ca V
d 5.13. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
5.34 p ng tn s ca b lc tng t v b lc s ca V
d 5.14. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
5.35 p ng tn s bin b lc thng di bc 4 ca V
d 5.17. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
5.36 p ng tn s bin b lc trit di trong V d 5.19. 157
viii
xii
xiii
xiv
Li ni u
Hunh Hu Tu
Trng i hc Quc t
i hc Quc gia thnh ph H Ch Minh
xvi
Chng 1
GII THIU V X L TN HIU S
Gio trnh ny phn tch vai tr lc ca mt h thng tuyn
tnh bt bin theo thi gian ri rc v nghin cu cc phng php
thit k cc b lc tuyn tnh bt bin p ng yu cu m b lc
cn tha mn trong min tn s. hiu r hn ni dung chnh ca
gio trnh, trong chng gii thiu ny chng ti trnh by nhng
khi nim c bn ni trn mt cch ngn gn v nhn mnh c bit
vai tr ca x l tn hiu s trong thi i m cc h vi x l pht
trin mnh m.
1.1
Tn hiu l g?
x( n)
./figures/Overview_4
2012/7/24
./figures/Overview_5
2
2012/7/24
#1
20:28
(a)
(b) 20:27 page
x( t)
x( n)
./figures/Overview_6
2012/7/24
./figures/Overview_7
2
2012/7/24
#1
20:28
(c)
(d) 20:28 page
x( t)
x( n)
(e)
(f)
Hnh 1.3: Cc loi tn hiu tun hon, nng lng v ngu nhin.
3
1.2
H thng l g?
x( t)
1.3
X l tn hiu
1.4
x( t)
y( t)
y( t)
x( t)
t
./figures/Overview_10
2012/6/11
18:17 page 4 #1
(a) Lc tng
t
ADC
x( t)
y( t)
DAC
B lc s
y( n)
x( n)
y( n)
x( n)
n
(b) Lc s
point.
* Compiler.
ADC: AnalogtoDigital
Chng 2
S HA TN HIU TNG T
2.1
M u
Analog-to-Digital Converter.
2.2
Phng php ly mu
x( nT )
(a) Tn./figures/ADC_2
hiu lin tc.
2012/6/11
./figures/ADC_3
18:24
2012/6/11
#1
18:25
(b) Ly mu
vi
chu k
T . page 6
x( n)
x( n)
1.6
1.2
0.8
0.4
0.0
-0.4
-0.8
-1.2
./figures/ADC_4
(c) Tn hiu
ri rc s(n)
2012/6/11
./figures/ADC_5
18:25
t page 6
2012/6/11
#1
18:25
(d) Chn
cc
mc
lng
x q ( n)
x q ( n)
1.6
111
1.2
110
0.8
0.4
0.0
101
100
011
-0.4
010
-0.8
001
-1.2
000
./figures/ADC_6
(e) Tn hiu
lng t ha
2012/6/11
nh
18:25
mc
page 6 #1
(f) Biu din
phn cc
x( n)
x=
010 101 111 111 110 110 110 111 111 101 010 000 011 110 101 111 011 000 011
11
x ( t) e j t dt.
(2.1)
n=
( t nT ) ,
(2.2)
n=
C n e jn0 t .
(2.3)
trong 0 = 2/T v
Cn =
1
T
( t) e jn0 t dt.
(2.4)
t
(a) Xung Dirac
t
3T 2T T
2T
3T
1
T
1
=
T
T
2
T2
T
2
T2
( t) e jn0 t dt
"
k=
( t kT ) e jn0 t dt
Z T2
1 X
=
( t kT ) e jn0 t dt
T k= T2
Z T
1 2
=
( t) e j00 t dt
T T2
1
T
(2.5)
1 X
e jn0 t .
T n=
(2.6)
xt tn hiu sau:
x ( t) = x( t)( t).
(2.7)
n=
X
n=
x( t) ( t nT )
x( nT ) ( t nT ) ,
(2.8)
1 X
e jn0 t x( t).
T n=
(2.9)
x ( t) e j t dt
(2.10)
Vi hai biu din khc nhau ca x ( t), c th suy ra hai cch biu
din khc nhau cho ph X () nh sau:
X () =
n=
x( nT ) e jnT
(2.11)
1 X
jn0 t
X () =
e
x( t) e j t dt
T n=
Z
1 X
=
x( t) e j(n0 t) dt
T n=
1 X
=
X ( n 0 )
T n=
Z
14
(2.12)
./figures/ADC_10
2012/6/11 18:29 page 9 #1
(a)
X ()
W
(b)
aliasing.
15
H r ()
X ( )
H r () =
1,
0,
nu || W0
nu ngc li
(2.13)
(2.14)
(2.15)
n=
x( nT ) sinc B ( t nT ) .
(2.16)
2.3
Ly mu thc tin
n=
(2.17)
w( t nT ),
trong T l chu k ly mu v
w( t) =
(
1,
0,
nu T20 t
T0
2
nu ngc li
(2.18)
(2.19)
17
x( t)
p ( t)
trong
1
Cn =
T
T0
2
n=
T0
2
C n e jn0 t ,
(2.20)
T0
T0
dt =
sinc n
.
T
T
(2.21)
jn0 t
n=
C n e jn0 t x( t).
(2.22)
n=
C n X ( n 0 ) .
(2.23)
2.4
Lng t ha
18
(2.24)
2.5
presentation.
19
q
3 q
2 q
x
q
2q
3q
q
2 q
3 q
./figures/ADC_14
2012/6/11 18:39 page 13 #1
(a) Ct ui
Q ( x)
3q
2q
q
3 q
2 q
x
q
2q
3q
q
2 q
3 q
(b) Lm trn
20
2.6
Kt lun
* Floating-point
Prefilter.
presentation.
21
Bi tp chng 2
2.1. Cho mt tn hiu tng t nh sau:
x( t) = 10 cos(20 t) + 3 sin(40 t) 5 cos(60 t + 0, 5).
22
a) x(n 1)
b) x(n + 1)
c) x(n)
d) x(n + 1)
e) x(n 1)
f) x(n + 1) x(n)
g) x( n) x(n 1)
a) x(n 2)
b) x(n + 2)
c) x(n)
d) x(n + 2)
e) x(n 2)
f) x(n + 2) x(n)
g) x( n) x(n 2)
k.
2.11.
24
Chng 3
TN HIU V H THNG
RI RC
3.1
M u
n=
x( nT )( t nT ),
(3.1)
control system.
25
(3.2)
n=
(3.3)
xd ( n)( t nT ).
x ( t) est dt
Z X
=
xd ( n)( t nT ) est dt
x ( s) =
n=
Z
n=
xd ( n)
( t nT ) e
st
(3.4)
dt .
v cui cng l
x ( s) =
n=
xd ( n) ensT ,
(3.5)
z = e sT .
(3.6)
n=
xd ( n) zn .
(3.7)
3.2
Tn hiu ri rc
n + 1,
0,
vi 3 n 3
vi n khc
x3 ( n) = {1; 1; 3; 5; 0; 4; 1}
x4 ( n) = {1, 5; 0; 7}
3.2.1
( n ) =
0,
1,
vi n 6= 0
vi n = 0
(3.8)
Tn hiu bc thang n v
Tn hiu thang n v thng c k hiu l u(n) v c
nh ngha nh sau:
u ( n) =
1,
0,
vi n 0
vi n < 0
(3.9)
n
1
n
1
Tn hiu m ri rc
Tn hiu m ri rc c nh ngha nh sau:
x( n) = a n ,
(3.11)
n
1
./figures/SignalsSystems_5
2012/6/11 18:50 page 9 #1
(a) 0 < a < 1
x( n)
n
1
(b) a > 1
3.2.2
n=
| x ( n )| 2 .
(3.12)
P x = lim
(3.13)
(3.14)
32
1
1 NX
| x( n)|2
N n=0
(3.15)
(3.16)
./figures/SignalsSystems_7
2012/6/11 18:52 page 12 #1
(a) i xng
x( n)
x e ( n) =
(3.18)
(3.19)
3.2.3
(3.20)
(3.21)
n
1
x( n + 1)
x( n 1)
n
1
(b) Tn hiu li 1 bc
(c) Tn hiu tr 1 bc
(3.23)
I Dn0 { x( n)} = I { x( n n 0 )} = x( n + n 0 ).
(3.24)
./figures/SignalsSystems_11 ./figures/SignalsSystems_12
2012/6/11 18:53 page
13 2012/6/11
#1
18:5
x( n)
x( n)
n
2
(a) Tn hiu gc
(b) Tn hiu o
(3.25)
x2 ( n) = xa ( n2T )
(3.26)
(3.27)
Khuch i tn hiu
i vi bin i bin ca tn hiu, mt thao tc quan trng
l khuch i tn hiu, nhn tt c cc mu ca mt tn hiu vi
cng mt hng s a
y( n) = ax( n),
(3.28)
vi mi n.
Cng tn hiu
i vi tnh ton trn nhiu tn hiu, ta c thao tc cng tn
hiu. Tng ca hai tn hiu x1 ( n) v x2 (n) l mt tn hiu y(n) c mu
ti mi thi im n c xc nh bi tng ca hai mu ca x1 (n) v
x2 ( n) ti cng thi im :
y( n) = x1 ( n) + x2 ( n),
(3.29)
vi mi n.
Nhn tn hiu
Tng t, mt thao tc bin i bin khc l nhn tn hiu.
Tch ca hai tn hiu x1 (n) v x2 (n) l mt tn hiu y(n) c mu ti
mi thi im n c xc nh bi tch ca hai mu ca x1 (n) v x2 ( n)
ti cng thi im :
y( n) = x1 ( n) x2 ( n)
(3.30)
vi mi n.
3.3
H thng ri rc
u vo
u ra
y( n)
x( n)
n
(3.31)
3.3.1
M hnh h thng
k=0
a k y( n k) =
M
X
k=0
b k x( n k),
(3.32)
V d 3.4 (S h thng)
y( n) + 2 y( n 1) = 3 x( n) + 0, 5 x( n 1) + 0, 6 x( n 2).
x( n)
v( n)
y( n)
z1
z1
0, 5
z1
0, 6
3.3.2
y( n) = 7 x( n) + 0, 2 x3 ( n)
Xt cc h thng cho
(3.33)
(3.34)
y( n) = 2 x( n) 0, 5 x( n 1)
n
X
y( n) =
x( n)
(3.35)
x( n)
(3.37)
y( n) =
k=0
X
k=0
(3.36)
41
(3.38)
(3.39)
X
k
a k x k ( n) =
X
k
a k T { x k ( n )} .
(3.41)
vi mi n < n0 .
42
(3.42)
vi mi n < n0 .
(3.43)
3.3.3
Kt ni cc h thng
43
v( n)
T1
T2
y( n)
Hnh 3.11: Kt ni ni
./figures/SignalsSystems_16
tip.
2012/6/11 17:01 page 34 #1
x1 ( n)
y1 ( n)
T1
y( n)
x2 ( n)
y2 ( n)
T2
(3.46)
(3.47)
3.4
(3.48)
h 3 ( n) = {1; 1; 3; 5; 0; 4; 1}
h 4 ( n) = {1, 5; 0; 7}
k=
x( k)( n k).
(3.49)
Linear-Time Invariant.
45
k=
x( k)T {( n k)} .
(3.50)
k=
x ( k ) h ( n k ).
(3.51)
(3.52)
m=
h ( m ) x ( n m ).
(3.53)
k=
h ( k ) x ( n k ).
product, cn c gi tt l Convolution.
46
(3.54)
3.4.1
(3.55)
y( n) =
k=0
h ( k ) x ( n k ).
(3.56)
y( n 0 ) =
k=
x( k) h( n 0 k).
(3.57)
Xt h thng c p ng xung l
h( n) = {1; 1}
v tn hiu u vo l
x( n) = {1; 3; 2} .
k=
x( k) h(0 k) = (1)(1) = 1.
k=
k=
k=
3.4.2
h( n) = T2 {T1 {( n)}}
= T2 { h( n)}
= h 2 ( n ) ? h 1 ( n ).
(3.58)
./figures/SignalsSystems_20
2012/6/1
./figures/SignalsSystems_17
./figures/SignalsSystems_18
./figures/SignalsSystems_19
2012/6/11
17:01
2012/6/11
page
39
17:01
2012/6/11
#1
page
39
17:01
#1
x( k )
h( k )
h( k)
y( n)
2
1
n
1
(a) x( k)
(b) h( k)
(c) h(k)
(d) y( n)
./figures/SignalsSystems_21
./figures/SignalsSystems_22
./figures/SignalsSystems_23
2012/6/11
./figures/SignalsSystems_24
17:01
2012/6/11
page
39
17:01
2012/6/11
#1
page
39
17:01
2012/6/1
#1
h(0 k)
h(1 k)
h(2 k)
(f) n0 = 1
y(0)
(e) n0 = 0
h(3 k)
(g) n0 = 2
y(1)
(h) n0 = 3
y(2)
y(3)
2
1
(i)
3.4.3
x( k) h(0 k)
(j)
(k)
x( k) h(1 k)
x( k) h(2 k)
(l)
x( k) h(3 k)
y( n) =
k=
h ( k ) x ( n k ).
50
(3.59)
Suy ra
y( n)
k=
| h( k)| | x( n k)| .
(3.60)
< n < .
k=
| h( k)| | x( n k)|
k=
| h( k)| M x < M.
(3.61)
k=
| h ( k )| <
M
< .
Mx
(3.62)
k=
| h( k)| < .
(3.63)
3.5
3.5.1
Bin i Z
n=
x( n) z n .
(3.64)
Xt
x( n) = 1, 1, 0, 3, 5, 7 .
Bin i Z ca x(n) l
X ( z) = z3 z2 + 0.z + 3 z0 + 5 z1 + 7 z2
= z3 z2 + 3 + 5 z1 + 7 z2 .
52
V d 3.9 (Bin i Z ca xung Kronecker) Xt tn hiu xung Kronecker: x(n) = ( n). Bin i Z ca n l
X ( z ) = 1.
an ,
nu n 0
nu n < 0
0,
(3.65)
a n
X
X
=
a n zn =
.
n=0
n=0 z
n=0
dn =
1
,
1d
vi | d | < 1.
p dng kt qu ny ta c
X ( z) =
1
,
1 az1
vi | z| > |a| ,
ROC
| a|
1
,
1 z1
vi | z| > 1,
bn,
nu n < 0
nu n 0
0,
1
X
b n zn
n=
z n
X
n=1 b
z n
X
1
b
1
=
,
1 bz1
=
n=0
vi | z| < | b| .
ROC
| b|
an ,
vi n 0
bn,
vi n < 0
1
X
n=
b n zn +
n=0
a n zn .
1
1
+
,
1 bz1 1 az1
ROC
| a|
| b|
56
S ( z)
( n )
u ( n)
anu( n)
ena u( n)
a n u ( n)
1
,
1 z1
ROC: | z| > 1
az1
2 , ROC: | z| > 1
1 z1
a
1
e
|
|
,
ROC:
z
>
1 e1 z1
1
,
1 az1
1
,
1 az1
a n [1 u( n)]
sin( n0 ) u( n)
sin(0 ) z1
1 2 z1 cos(0 ) + z2
cos( n0 ) u( n)
1 cos(0 ) z1
1 2 z1 cos(0 ) + z2
3.5.2
Bin i Z ngc
Z transform.
57
S ( z)
a 1 x1 ( n) + a 2 x2 ( n)
a 1 x1 ( z) + a 2 x2 ( z)
s( n n 0 )
zn0 X ( z)
ena x( n)
S ( e a z)
n x( n)
S ( z )
h( n) ? x( n)
H ( z) X ( z)
(3.66)
1
{ X ( z )} =
2 j
X ( z) zn dz.
(3.67)
58
3z
,
z 0, 5
| z | > 0, 5.
3z
1
= 3
.
z 0, 5
1 0, 5 z1
Suy ra
1
1 az1
1
Z 1
(0, 5)n u( n).
1
1 0, 5 z
Cui cng, p dng tnh cht tuyn tnh ca bin i Z trong bng 3.2
c
x( n) = 3(0, 5)n u( n).
Ch rng
1
z
=
.
1
za
1 az
z( z 4)
,
( z 1)( z 2)
59
1 < | z | < 2.
.
z
( z 1)( z 2) z 1 z 2
Suy ra
X ( z) = 3
z
z
1
1
2
=3
2
.
1
z1
z2
1 z
1 2 z2
3.5.3
k=0
a k y( n k) =
M
X
k=0
b k x ( n k ).
(3.68)
60
(3.69)
k=0
Do vy, yh ( n) c dng
a k yh ( n k) = 0.
yh ( n) = A 1 r 1n + A 2 r 2n + + A N r nN ,
(3.70)
(3.71)
(3.72)
(3.73)
x( n)
y( n )
H ( z)
k=0
a k zk Y ( z) =
M
X
k=0
b k zk X ( z),
(3.74)
Y ( z)
X ( z)
(3.75)
b 0 + b 1 z1 + + b M z M
a 0 + a 1 z1 + + a N z N
(3.76)
(3.77)
62
(3.78)
z
.
1 0, 5 z1
Ngoi ra, phng trnh (3.71) v phng trnh (3.73) cho thy
h thng nhn qu ch n nh khi tt c cc nghim r k ca h thng
u c tr tuyt i nh hn 1. Ngc li, nu h thng l phn nhn
qu th gi tr tuyt i ny phi ln hn 1.
Trong thc t, mc d vn quan tm n cc h thng khng
nhn qu, nhng p ng ca h thng thng bt u ti mt thi
im hu hn n0 no . Bng cch dch tr n0 bc, h thng dch
tr tr thnh nhn qu, do gio trnh ny ch quan tm n h
thng nhn qu v n nh m thi.
63
3.6
3.6.1
x( t) e j t dt.
k=
x( kT )( t kT ).
k=
x( kT ) e jk t .
n=
xd ( n) e jn .
(3.79)
transform.
64
(3.80)
3.6.2
k=
h( k) x( n k).
"
k=
h( k ) e
jk0
e jn0 .
65
(3.81)
3.6.3
(3.82)
3.7
Kt lun
67
Bi tp chng 3
3.1. Cho tn hiu ri rc x( n) = u(n 2) u(n 3). Hy biu din tn
hiu trn theo hm (n). y c phi tn hiu nng lng hay khng?
3.2. Cho tn hiu ri rc x( n) = A cos(0 n). y c phi tn hiu nng
lng hay khng?
3.3. Hy xc nh nng lng v cng sut trung bnh ca tn hiu
nhy bc n v.
3.4. Cho tn hiu ri rc x( n) = A cos(0 n). y c phi tn hiu cng
sut hay khng?
3.5. Hy xc nh chu k c s ca cc tn hiu sau:
a) x(n) = 2 cos(0, 1 n)
b) x(n) = cos(0, 3 n)
c) x(n) = cos(0, 3 n)
e) x(n) = e0,35n+0,2
b) y(n) = x3 ( n)
b) y( n) = x(2 n)
c) y(n) = x(n) 2 x( n 2)
d) y(n) = x(n) 2 x( n + 2)
e) y(n) = x(| n|)
1
1 0, 5 z1
69
b) X ( z) =
1
(1 0, 5 z1 )(1 0, 2 z1 )
1
.
1 0, 4 z1
(
1,
0,
vi || | c |
vi || > | c |
70
Chng 4
CU TRC CC B LC S
Nh gii thiu trong phn 3.3.1 ca chng 3, gio trnh ny
tp trung vo mt h h thng tuyn tnh bt bin ri rc m c
m t bng mt phng trnh sai phn tuyn tnh c h s l hng
s. Chng ny s tm hiu cu trc ca cc b lc s ca h h thng
ny, nhm chn c cu trc ph hp va tit kim c ngun
ti nguyn linh kin in t (s b dch tr, b cng, b khuch i)
cng nh nng cao cht lng khi thc thi (gim cc hin tng sai
s). Cc chng k tip s tm hiu cc phng php thit k nhng
b lc ny.
4.1
H thng ARMA
Nhc li rng, theo biu thc (3.32), phng trnh ny biu din
quan h gia u vo x(n) v u ra y(n) nh sau:
N
X
k=0
a k y( n k) =
M
X
k=0
(4.1)
b k x( n k).
b 0 + b 1 z1 + + b M z M
a 0 + a 1 z1 + + a N z N
71
(4.2)
(4.4)
1 + a1
b0
1
z ++ a
Nz
(4.5)
(4.6)
(MA) system.
system.
(AR) system.
Autoregressive
72
(4.7)
4.2
S khi ca h thng
(4.8)
x( n)
x( n 1)
(a) B dch tr n v
x( n)
ax( n)
(b) B khuch i
./figures/Structures_2
2012/6/11 19:05 page 64 #1
x1 ( n)
x1 ( n) + x2 ( n)
x2 ( n)
(c) B cng
(4.9)
x( n)
x( n 1)
(a) B dch tr n v
x( n)
ax( n)
(b) B khuch i
x1 ( n)
x1 ( n) + x2 ( n)
x2 ( n)
(c) B cng
th dng chy* .
Phn tip theo s trnh by chi tit cch xy dng cc cu trc
h thng thng dng. Mt v d hm truyn ca mt h thng ARMA
sau y s c dng minh ha tt c cc khi nim v cu trc
ca h thng cc phn tip theo:
H ( z) =
* Flow
graph.
75
4.3
4.3.1
t
v( n)
0, 0095 x( n) + 0, 0380 x( n 1) +
2, 2870 y( n 1) 2, 5479 y( n 2) +
(4.12)
H1 ( z)
v( n)
H2 ( z)
y( n)
x(n)
H2 (z)
v(n)
y(n)
z1
z1
0, 0380
2, 287
z1
z1
0, 0570
2, 5479
z1
z1
0, 0380
1, 465
z1
z1
0, 0095
0, 3696
4.3.2
x(n)
y(n)
z1
z1
0, 0380
2, 287
z1
z1
0, 0570
2, 5479
z1
z1
0, 0380
1, 465
z1
z1
0, 0095
0, 3696
4.4
4.4.1
H ( z) = 0, 0095 H3 ( z) H4 ( z)
78
(4.13)
H1 (z)
0, 0095
v(n)
x(n)
z1
y(n)
z1
2, 287
0, 0380
z1
z1
2, 5479
0, 0570
z1
z1
1, 465
0, 0380
z1
z1
0, 3696
0, 0095
vi
H3 ( z) =
H4 ( z) =
1 + 2 z1 + z2
1 1, 0328 z1 + 0, 7766 z2
1 + 2 z1 + z2
1 1, 2542 z1 + 0, 4759 z2
(4.14)
(4.15)
x(n)
y(n)
z1
2, 287
0, 0380
z1
2, 5479
0, 0570
z1
1, 465
0, 0380
z1
0, 3696
0, 0095
Hnh 4.7: Cu trc trc tip II (cu trc trc tip chuyn v).
./figures/Structures_11 2012/6/11 16:53 page 67 #1
x( n)
0, 095
H3 ( z)
w( n)
H4 ( z)
y( n)
4.4.2
80
(4.16)
0, 0095
y(n)
z1
1, 0328
z1
1, 2542
z1
0, 7766
z1
0, 4759
k = 0, 0257
H5 ( z) =
H6 ( z) =
0, 1171 0, 1118 z
1 1, 0328 z1 + 0, 7767 z2
0, 1009 + 0, 1059 z1
.
1 1, 2542 z1 + 0, 4759 z2
(4.18)
(4.19)
x( n)
H5 ( z)
y( n)
H6 ( z)
4.5
(4.20)
Hm truyn H ( z) ca h thng ny l
H ( z) = b 0 + b 1 z1 + . . . + b M z M .
(4.21)
v p ng xung h( n) tng ng l
h( k ) =
bk,
0,
nu 0 k M
(4.22)
nu k khc
(4.23)
k = 0, . . . , M,
M
M
k = h
+k ,
h
2
2
82
k = 0, . . . ,
M
.
2
(4.24)
h(0)
z1
z1
z1
z1
z1
z1
z1
z1
h(M/2 1)
h(M/2)
h(1)
h(2)
y(n)
M 1
M +1
k = h
+k ,
2
2
k = 0, . . . ,
M 1
.
2
(4.25)
x(n)
z1
z1
z1
z1
h(0)
h(1)
z1
z1
h((M 1)/2)
h(2)
y(n)
Xt mt h
h(1) = h(3) = 3
h(2) = 2
z1
z1
z1
z1
y(n)
Xt h thng
H ( z) = 3 + 2 z1 + 2 z2 + 3 z3 .
84
x(n)
z1
z1
3
y(n)
4.6
85
86
Bi tp chng 4
4.1. Hy xc nh hm truyn H ( z) ca h thng c thc thi nh
trn hnh 4.15.
./figures/Structures_18 2012/6/3 11:34 page 70 #1
z1
x( n)
d1
y( n)
3 + 1, 5 z1 + 0, 5 z2
.
2 + 3, 5 z1 + 2, 5 z2 + 4 z4
v u ra l
n
1
u( n).
y( n) =
3
87
x( n)
y( n)
z1
3
z1
2
0, 5
2
0, 5
0, 5
3 + 1, 5 z1 + 0, 5 z2
.
1 + 4 z1 + 9 z2 + 16 z4
89
90
Chng 5
THIT K B LC S IIR
Thit k mt b lc s l xy dng mt hm truyn ca mt h
thng tuyn tnh bt bin ri rc th no n p ng nhng iu
kin ca bi ton thit k t ra. Hm truyn ny phi l nhn qu
v n nh, tc l cc nghim cc ca hm truyn phi nm trong
vng trn n v v p ng xung ca n phi khi u t mt thi
im hu hn* .
Trong qu trnh thit k cc b lc s IIR, ngi ta s dng cc
b lc tng t bit thit k cc b lc s c c t cn thit k
l tng ng. Vic p dng kin thc lc tng t l do lc tng
t c nghin cu rt k lng trc y. Mc 5.1 trnh by phng
php thit k b lc tng t phc v cho thit k cc b lc s
IIR trong cc mc tip theo. Gio trnh ny ch cp n hai h b
lc tng t ph cp l Butterworth v Chebyshev.
C hai phng php thit k b lc s da trn b lc tng t.
Phng php th nht thit k mt h thng ri rc sao cho p ng
h thng (p ng xung hoc p ng bc thang n v) ging vi
p ng ca b lc tng t tng ng. C th: ly mu p ng
xung hoc p ng bc thang n v ca b lc tng t v t suy
* Ta bit rng h thng l nhn qu nu p ng xung h( n) ca n trit tiu ti cc
thi im n < 0. Tuy nhin, trong thit k lc s, nu h(n) trit tiu ti cc im n < n0 ,
vi n0 l mt s hu hn dng, th ta d dng thit k b dch tr n0 bc dch h(n)
thnh h( n n0 ) v lc h( n n0 ) l nhn qu. V th, iu kin h(n) khi u ti mt
im hu hn l .
91
b 0 + b 1 z1 + + b M z M
a 0 + a 1 z1 + + a N z N
(5.1)
5.1
Lc tng t
i Laplace ca hm f ( t) c nh ngha l:
F ( s) =
f ( t) est dt,
92
h( t) est dt.
h() x( t ) d ,
(5.2)
(5.3)
(5.4)
H () = H ( s)|s= j .
(5.5)
trong
Phng trnh (5.5) cho thy H () l bin i Fourier ca h( t) (xem
nh ngha trong cng thc (2.1)) v lc h thng n nh ta c th
suy c H () t hm truyn H (s) bng cch th s bng j . Phng
trnh (5.4) cho thy lc h thng c kch thch bi mt tn hiu
iu ha ( e j t ) th h thng ng x nh mt b khuch i vi h s
khuch i l H (), v th H () c gi l p ng tn s ca h
thng.
Tng qut hn th, ly bin i Fourier hai v ca tch chp (5.2),
ta c
Y () = H () X ().
(5.6)
y( t) = kx( t T0 ),
(a) u vo
./figures/IIRnew_1
2012/6/11 17:59 page 80 #1
y( t)
k
t
T0
(b) u ra
| H ( )| = k
(5.10)
() = T0
(a) p ng bin
./figures/IIRnew_3
2012/6/11 17:59 page 80 #1
()
(b) p ng pha
d ()
T g () =
d
T p ( ) =
(5.11)
(5.12)
(5.13)
Transition
band.
delay.
Group delay.
|| Envelop delay.
Phase
96
(5.14)
Di trit
Di thng
./figures/IIRnew_5
2012/6/11 17:59 page 81 #1
(a) p ng bin
()
(b) p ng pha
(5.15)
(5.16)
T p ( )
Cho
A 2 () =
25(4 2 )2
.
(9 + 2 )(16 + 2 )
Mt h thng c bin cho trc c th c nhiu pha khc nhau. H thng tng
ng vi pha ti thiu c gi l h thng pha ti thiu (minimum phase systems). iu
khin mt h thng c pha ti thiu d hn rt nhiu so vi h thng khng c pha ti
thiu.
98
z0
p0
z1
p1
p1
p0
p0
z1
z0
z0
25(4 + s2 )2
(9 s2 )(16 s2 )
(5.17)
5.1.1
5( s 2 j )( s + 2 j )
5( s2 + 4)
=
.
( s + 3)( s + 4)
( s + 3)( s + 4)
1
,
1 + (/ c )2n
(5.18)
cutoff frequency.
100
1
2
./figures/IIRnew_10
2012/6/11 18:00 page 84 #1
(a) A 2 ()
| H ( )|
1
p1
2
1
(b) | H ()|
A 2 ( ) =
v nh th
A 2 ( ) = H ( s ) H ( s )
1
1 + ( s 2 )3
1
=
.
1 + s6
j 2 k
102
1/ H ( s)
s+1
s2 + 1.4142 s + 1
( s + 1)( s2 + s + 1)
( s2 + 0.7654 s + 1)( s2 + 1.8478 s + 1)
( s + 1)( p2 + 0.6180 s + 1)( s2 + 1.6180 s + 1)
( s2 + 0.5176 s + 1)( s2 + 1.4142 s + 1)( s2 + 1.9319 s + 1)
2 2
6
z2 = e j
2 3
6
z3 = e
j 264
p
1
3
= + j
,
2
2
= 1,
p
1
3
= + j
.
2
2
Do , ta c
H ( s) =
1
1
=
.
( s + 1)( s2 + s + 1) s3 + 2 s2 + 2 s + 1
| x | < 1,
| x | > 1,
(5.19)
C n ( x)
x
2 x2 1
4 x3 3 x
8 x4 8 x2 + 1
15 x5 20 x3 + 5 x
32 x6 48 x4 + 18 x2 1
1 + 2 C 2n
(5.20)
A 2max
A 2min
= 20 log10
A max
,
A min
(5.21)
ripple.
104
n=2
n=1
1
x
0
T ta suy ra
(5.22)
1 + 2
(5.23)
r = 10 log10 (1 + 2 )
(5.24)
2 = 10r/10 1.
(5.25)
1+2
./figures/IIRnew_14
2012/6/11 18:00 page 87 #1
(a) n l
A 2 ( )
1+2
0
(b) n chn
10r/10 1 = 0, 25892541.
1, 2589254
1, 03570164 1, 03570162 + 1, 2589254
v vit theo s l
A 2 ( s) =
1, 2589254
1, 0357016 s4 + 1, 0357016 s2 + 1, 2589254
s 2 = 0, 54886717336682 0, 89512857959049 i,
s 3 = 0, 54886717336682 + 0, 89512857959049 i,
s 4 = 0, 54886717336682 0, 89512857959049 i.
1, 1025103
s2 + 1, 0977343 s + 1, 1025103
5.1.2
b lc thng thp.
lc thng thp.
s2 + 22
s
108
(5.26)
2 22
(5.27)
hay l
F 2 F22
(5.28)
y=a
1
0
./figures/IIRnew_17
2012/6/11 18:00 page 90 #1
(a) Lc thng
thp
A 2 ( )
(b) Lc thng di
F32 F22
F3
2
F1 F22
p
F1
(5.29)
(5.30)
F1 F3
(5.31)
B = F3 F1
(5.32)
F2 =
p2 + 1, 4142136 p + 1
1, 5791367 106
p2 + 1, 7771532 103 p + 1, 5791367 106
s2 + 3, 9478418 107
s
111
v hm truyn ca b lc thng di l
Hbp ( s) =
1, 5791367 106 s2
,
B ( s)
vi
B( s) = s4 + 1, 7771532 s3 + 8, 535973 107 s2 + 7, 0159197 1010 s
+ 1, 5585455 1015 .
5.1.3
22 s
s2 + 22
(5.33)
22
hoc
(5.34)
22 2
F22 F
F22 2
(5.35)
hoc
B = F3 F1 =
(5.36)
F1 F3
F22
Fr
112
F1 F3
.
Fr
(5.37)
./figures/IIRnew_19
2012/6/11 18:00 page 92 #1
(a) Lc thng thp
A 2 ( )
Ta thy, biu thc (5.36) hon ton ging nh php bin i t thng
thp sang thng di, nhng khc ch di trit B li t l nghch vi
Fr .
Do vy, thit k b lc trit di c tm tt nh trong phng
php 5.2.
113
= 2
3
0
F1 F3 (103 )2
=
= 5 103 .
B
200
9, 8696044 108
p2 + 4, 4428829 104 p + 9, 8696044 108
Vi php bin i
p=
3, 9478418 107 s
,
s2 + 3, 9478418 107
( s2 + 3, 9478418 107 )2
B ( s)
trong
B( s) = s4 + 1, 7771532 103 s3 + 8, 0535973 107 s2 +
+ 7, 0159196 1010 s + 1, 5585455 1015 .
5.1.4
r r
115
(5.38)
Trong min tn s ta c
r
=
.
2
(5.39)
0
r
116
./figures/IIRnew_23
2012/6/11 18:00 page 95 #1
(a) Lc thng thp
A 2 ()
3
(b) Lc thng cao tng ng
p3 + 2 p2 + 2 p + 1
(5.40)
200
.
s
117
(5.41)
Hhp ( s) =
5.1.5
p ng tn s ca b lc theo bc
| H ()| (dB)
n=1
20
n=2
40
n=3
n=9
60
100
n = 10
2 100
3 100
101
| H ()| (dB)
n=1
20
n=2
40
60
n=3
n=7
100
2 100
3 100
101
./figures/IIRnew_26
(a) Gn sng 0.1
dB 2012/6/11 18:00 page 97 #1
| H ()| (dB)
n=1
20
40
60
100
n=2
n=7
n=3
2 100
3 100
101
r
(b) Gn sng 0.5 dB
119
| H ()| (dB)
20
n=1
40
60
n=2
n=7
n=3
100
2 100
3 100
101
./figures/IIRnew_28
2012/6/11 18:00 page 97 #1
(a) gn sng 1 dB
| H ()| (dB)
20
n=1
40
60
100
n=2
n=7
n=3
2 100
3 100
101
r
(b) gn sng 1.5 dB
120
| H ()| (dB)
20
n=1
40
60
n=2
n=7
100
2 100
3 100
n=3
101
./figures/IIRnew_30
2012/6/11 18:00 page 97 #1
(a) gn sng 2.5 dB
| H ()| (dB)
20
n=1
40
60
n=2
n=7
100
n=3
2 100
3 100
101
r
(b) gn sng 3 dB
121
Bx
B
(5.42)
B
Bx
(5.43)
./figures/IIRnew_31 2012/6/11
./figures/IIRnew_32
18:00 page
98 2012/6/11
#1
18:00
| H ()|
| H ()|
B
Bx
Bx
| H ()|
| H ()|
B
Bx
Bx
(c) Thng di
(d) Chn di
10 kHz
= 2.
5 kHz
5.2
Z { f d ( n)} = Z T s L 1 [ f a ( t)] .
(5.44)
f a ( t)
F a ( p ) = L { f a ( t )}
Ts
f d ( n) = T s f a ( nT s )
F d ( z) = Z { f d ( n)}
124
(5.45)
1
.
p
(5.46)
Nh vy, Fa ( p) c bc 1 v c mt nghim cc n l . Ta ly mu
f a ( t) c tn hiu ri rc
f d ( n) = T s enT s u( n),
(5.47)
t c bin i Z ca f d (n) l
F d ( z) =
Ts
1 eT s z1
(5.48)
ap + b
p2 + c p + d
(5.49)
h
i
a eT s a cos(0 T s ) + a0 b sin(0 T s ) z1
1 2 eT s cos(0 T s ) z1 + e2T s z2
(5.50)
5.2.1
Xt hm truyn G ( p) bc 1
G ( p) =
1
.
pa
(5.51)
p ng xung tng ng vi G ( p) l
t
g ( t) = e u ( t) =
e t ,
0,
vi t 0
(5.52)
vi t < 0
Ts
1 eT s z1
(5.54)
ap + b
p2 + c p + d
(5.55)
h
i
a eT s a cos(0 T s ) + a0 b sin(0 T s ) z1
1 2 eT s cos(0 T s ) z1 + e2T s z2
(5.56)
a) i vi nghim thc, th
phi ca (5.56).
1
.
( p + 5)( p + 12)
vi chu k ly mu l T s = 0, 05 giy.
1/7
1/7
.
p + 5 p + 12
0, 05
1
1
H ( z) =
7
1 e(5)(0,05) z1 1 e(12)(0,05) z1
0, 0164
=
.
1 1, 3276 z1 + 0, 4274 z2
|G( j )| (dB)
101
102
103
104
10
./figures/IIRnew_37
2012/6/11 18:01 page 103 #1
(rad)
100
| H(e j )| (dB)
101
102
103
104
10
(rad)
1
.
p
1 + 2 p + p2
(5.57)
9, 8696044 104
p
.
= 2
2 50
p + 444, 28829 p + 9, 8696044 104
(5.58)
1
= 0.002,
500
ta s c p ng xung ca b lc s tng ng
h( n) = T s g( nT s ).
0, 2449203 z1
.
1 1, 1580459 z1 + 0, 41124070 z2
(5.59)
|G( j )| (dB)
100
101
102
50
100
150
200
250
./figures/IIRnew_39
2012/6/11 18:01 page 104 #1
(rad)
| H(e j )| (dB)
100
101
102
50
100
150
200
250
(rad)
5.2.2
(5.60)
Hst ( z) = Z T s L 1 [G st ( p)] .
(5.61)
Gi H ( z) l hm truyn ca b lc s, ta c
1
H ( z).
1 z1
(5.62)
H ( z) = (1 z1 ) Hst ( z).
(5.63)
Hst ( z) =
Do vy,
G ( p)
.
p
t > 0.
1
1 0, 30339071 z1
.
1 z1 1 1, 1580459 z1 + 0, 41124070 z2
0, 14534481 z1 + 0, 10784999 z2
.
1 1, 1580459 z1 + 0, 41124070 z2
2
.
( p + 1)( p + 2)
132
|G( j )| (dB)
100
101
102
50
100
150
200
250
./figures/IIRnew_43
2012/6/11 18:01 page 106 #1
(rad)
| H(e j )| (dB)
100
101
102
50
100
150
200
250
(rad)
1
1
1
+
.
0,1
1 z
1 e
z
1 e 0,2 z1
133
|G( j )| (dB)
100
101
102
103
./figures/IIRnew_45
2012/6/11 18:01 page 107 #1
(rad)
| H(e j )| (dB)
100
101
102
103
(rad)
5.3
5.3.1
(5.64)
t
t0
x( u) du.
(5.65)
(5.66)
Ly bin i Z ca y(n), ta c
Y ( z) =
T s 1 + z1
X ( z).
2 1 z1
(5.67)
Kt qu (5.67) cho thy ton t tch phn trong min bin i Laplace
1/ p tng ng vi 0.5T s (1 + z1 )/(1 z1 ) trong min z. Nh vy, t mt
hm truyn tng t G ( p), ta xc nh c hm truyn ri rc H ( z)
bi
H ( z) = G ( p)|
p= T2s
135
1 z1
1+ z1
t
(n 1)T s
nT s
1 z1
.
1 + z1
(5.68)
136
(5.69)
(5.70)
(5.71)
(5.72)
= C tan .
1 + cos
2
(5.73)
|G ( j )|=C tan = | H ( e j )|
(5.74)
=C
Nh vy, ta c
2
137
mt phng p
c ()
b
a
e ()
./figures/IIRnew_48
2012/6/11 18:01 page 109 #1
b0
c0
e
mt phng z
e j
a0
d0
Hnh 5.29: Mi lin h gia p v z qua php bin i song tuyn tnh.
5.3.2
= C tan
2
|G( j )|
| H(e j )|
h i
r
Fr
Fr
= r cot
= r cot
,
Fs
2 FN
(5.75)
1
.
p
1 + 2 p + p2
FN =
50
2 250
= 3, 0776835.
1 z1
.
1 + z1
0, 0674553(1 + 2 z1 + z2 )
.
1 1, 14298 z1 + 0, 412802 z2
1
.
p+1
p
800
=
.
800
p + 800
141
|G( j )| (dB)
100
101
102
103
50
100
150
200
250
./figures/IIRnew_52
2012/6/11 18:01 page 112 #1
(rad)
| H(e j )| (dB)
100
101
102
103
50
100
150
200
250
(rad)
1 z1
.
1 + z1
Suy ra hm truyn ca b lc s l
H ( z) =
0, 385870(1 + z1 )
.
1 0, 228261 z1
142
|G( j )| (dB)
100
101
102
200
400
600
800
1,000
./figures/IIRnew_54
2012/6/11 18:01 page 113 #1
(rad)
| H(e j )| (dB)
100
101
102
200
400
600
800
1,000
(rad)
2
.
( p + 1)( p + 2)
2
= 20 Hz.
Ts
1 z1
.
1 + z1
(1 + z1 )2
.
1 1, 7229437 z1 + 0, 74025974 z2
c) Tn s ly mu l 200 Hz.
200
= 100 Hz
2
v tn s s chun ha l
r =
25
Fr
=
= 0, 25.
F N 100
r = cot
= 2, 4142436.
2
8
144
|G( j )| (dB)
100
101
102
103
./figures/IIRnew_56
2012/6/11 18:01 page 114 #1
(rad)
| H(e j )| (dB)
100
101
102
103
(rad)
50
= 0, 5
100
a = C tan
a = 2, 4142136 tan
= 2, 4124136.
Kt qu trong phn lc tng t cho thy mt b lc Butterworth bc 5 s c suy gim 38 dB t tn s 2, 41 rad/s. Hm truyn
145
ca b lc Butterworth tng ng l
G ( p) =
1
1 + 3, 2360680 p + 5, 2360680 p2 + 5, 2360680 p3 + 3, 2360680 p4 + p5
1 z1
,
1 + z1
ta suy ra hm truyn ca b lc s l
H ( z) =
1 + 5 z1 + 10 z2 + 10 z3 + 5 z4 + z5
B( z)
vi
B( z) = 1 2, 4744163 z1 + 2, 8110065 z2 1, 7037724 z3 +
+ 0, 5444328 z4 0, 07231569 z5 .
trong
G 1 ( p) =
1
,
1+ p
1
,
1 + 0, 6180340 p + p2
1
G 3 ( p) =
.
1 + 1, 6180340 p + p2
G 2 ( p) =
p dng php bin i song tuyn tnh cho tng thnh phn ta s c
H ( z ) = a 0 H 1 ( z ) H 2 ( z ) H 3 ( z ),
146
trong
a 0 = 3, 279216 103 ,
H1 ( z) =
H2 ( z) =
H3 ( z) =
1 + z1
,
1 0, 4142136 z1
1 + 2 z1 + z2
,
1 1, 1606108 z1 + 0, 6413515 z2
1 + 2 z1 + z2
.
1 0, 8995918 z1 + 0, 2722149 z2
100
= 50.
2
5
= 0, 1
50
10
= 0, 2
50
C = cot
0, 1 = 6, 3137515.
147
0, 2 = 2, 0514622 Hz.
5.4
Thit k b lc s thng di
148
thng);
l tn s gc ca b lc s ( = /F s );
: tn s s ca b lc s ( = F /F N );
f (Hz): tn s vt l ca b lc s ( f = F N );
f1 , f2 v f3 : cc tn s tng ng vi 1 , 2 v 3 ;
1 , 2 v 3 l cc tn s tng ng vi f1 , f2 v f3 ;
B = f3 f1 l di thng vt l ca b lc s;
b: di thng s ca b lc s ( b = 3 1 = ( f3 f1 )/F N ).
22
s
(5.76)
1 z1
1 + z1
149
(5.77)
p=
C 2 + 22
C
1+2
22 C 2
22 +C 2
z1 + z2
1 z2
(5.78)
= C tan
.
2
(5.79)
2 = tan 1 tan 3
2
2
2
tan
tan
(5.80)
(5.81)
2 .
(5.82)
trong D v E c cho bi
1 Ez1 + z2
,
1 z2
B
D = r cot
= r cot
2F N
2
F2
E = 2 cos
= 2 cos(2 ),
FN
(5.83)
D = r cot (3 1 ) ,
2
2 cos 2 (3 + 1 )
.
E=
cos 2 (3 1 )
150
(5.84)
(5.85)
1 z2
(5.87)
Fs
= 1000 Hz.
2
Do ta c di thng s
b = 3 1 = 0, 1.
151
2 cos(0, 35)
= 0, 91929910.
cos(0, 05)
0, 020083366(1 z2 )2
B( z)
vi
B( z) = 1 1, 63682036 z1 + 2, 2376739 z2 1, 3071151 z3
+ 0, 64135154 z4 .
Fs
= 100.
2
1 =
153
| H(e j )|
0.8
0.6
0.4
0.2
0
0.5
1.5
2.5
(rads)
./figures/IIRnew_58
2012/6/11 18:02 page 122 #1
(a)
| H(e j )| (dB)
100
101
102
103
0.5
1.5
2.5
(rads)
(b)
ta tnh c
0, 02
D = r = cot
= 31, 820516.
2
5.5
Thit k b lc s trit di
D 1 (1 z2 )
.
1 E 1 z1 + z2
(5.88)
D 1 = r tan
= r tan b ,
2 FN
2
F2
E 1 = 2 cos
= 2 cos (2 ) .
FN
B
(5.89)
(5.90)
D 1 = r tan (3 1 ) ,
2
2 cos 2 (3 + 1 )
.
E1 =
cos 2 (3 1 )
(5.91)
(5.92)
Nh vy bc ca b lc s trit di s gp i bc ca b lc thng
thp m ta s dng bin i.
V d 5.19 (Thit k b lc s IIR trit di) Mt h thng x l tn
hiu s hot ng vi tn s ly mu 1 kHz. H thng ny cn loi
b thnh phn xung quanh 100 Hz. Ta mun xy dng mt b lc s
th hin mc tiu ny vi cc c t sau:
a) Ti tn s 95 Hz v 105 Hz th suy gim l 3 dB;
b) Hm truyn ca b lc s c bc l 2.
Bi v hm truyn b lc s l bc 2 nn hm truyn b lc tng
t l bc 1 v c dng
G ( p) =
1
.
1+ p
156
| H ( e j )| (dB)
100
101
102
0.5
1.5
2.5
T tnh c D 1 v E 1 nh sau:
D 1 = tan
0, 96953125(1 1, 6188328 z1 + z2 )
,
1 1, 5695090 z1 + 0, 9390625 z2
157
5.6
1 + z1
.
1 z1
(5.94)
2 FN
= C cot
.
2
(5.95)
Fr
2 FN
= r tan
r .
(5.96)
1
.
p
1 + 2 p + p2
(5.97)
200
= 0, 8.
250
158
Hng s C l
C = tan
0, 8 = 3, 0776835
p = 3, 0776835
1 + z1
.
1 z1
(5.98)
0, 0674553(1 2 z1 + z2 )
.
1 + 1, 14298 z1 + 0, 412802 z2
159
| H ( e j )|
0.8
0.6
0.4
0.2
0
0.5
1.5
2.5
(rad)
./figures/IIRnew_61
2012/6/12 10:20 page 127 #1
(a)
| H ( e j )| (dB)
100
101
102
103
0.5
1.5
2.5
(rad)
(b)
160
Bi tp chng 5
5.1. Mt h thng ri rc hot ng vi vn tc ly mu 100 Hz. Ta
mun lp mt chng trnh m phng h thng c hm truyn
G ( s) =
10
.
s( s + 10)
s+2
.
( s + 1)2 + 16
162
z T
G ( p)
y( n)
163
164
Chng 6
THIT K B LC S FIR
Chng 5 trnh by mt s phng php thit k cc b lc s
thuc h IIR da trn cc b lc tng t. Hng thit k ny khng
nhng tha hng nhiu kin thc v phng php thit k cc b
lc tng t c nghin cu nhiu trong na u th k 20 m
cn cho php thit k cc b lc s c p ng bin nh mong
mun.
Tuy nhin, khi quan tm thm n p ng pha ta gp phi tr
ngi l h h thng IIR c tr pha phi tuyn theo tn s. iu ny
gy tr ngi khi thc hin lc s trong nhng p dng i hi p
ng tn s ca h thng c mo pha ti thiu, nh thng gp
trong cc h thng truyn dn d liu. Khng nhng th, mt s h
thng cn i hi mo pha tuyn tnh. Nhu cu ny dn n vic
quan tm n cc b lc h FIR.
Nh s thy, thit k mt b lc FIR c pha tuyn tnh l tng
i d dng. Mt hm truyn FIR thng c dng
H ( z) = b 0 + b 1 z1 + b 2 z2 + + b n z N .
(6.1)
6.1
6.1.1
Phng php ca s
B lc l tng
Hid ( e ) =
1,
|| c
0,
(6.2)
c < || .
Hid ( e j ) =
trong
h id ( n) =
1
2
h id ( n) e jn ,
(6.3)
Hid ( e j ) e jn d .
(6.4)
n=
1
2
e jn d
= 2 c sinc(2 n c ),
trong c = c /2 v
sinc( x) =
sin( x)
.
x
(6.5)
(6.6)
n=
h id ( n) zn .
(6.7)
M
X
n= M
h id ( n) zn Hid ( z).
(6.8)
Gi h( n) l p ng xung ca H ( z), ta c
h( n) =
h id ( n),
0,
| n| M,
| n| > M.
167
(6.9)
M
X
n= M
= h0 +
h( n) e jn
M
X
n=1
= h0 + 2
h( n)( e jn + e jn )
M
X
n=1
(6.10)
h( n) cos( n).
2M
X
n=0
(6.11)
h nq ( n) zn
(6.12)
Nu t N = 2 M , ta c
N
h nq ( n) = h n
.
2
(6.13)
(6.14)
N
.
2
(6.15)
6.1.2
(6.16)
1
2
Hid ( e j )W ( e j( )) d
(6.17)
1,
0,
| t|
| t| >
1
2
1
2
(6.18)
n
.
2M
(6.19)
sin(L/2)
,
sin(/2)
170
(6.20)
t
0, 5
0, 5
./figures/FIR_3
2012/7/5 4:46 page xiv #1
(a) rect( t)
wcn ( n)
n
M
a) C M im cc i;
b) B rng bp chnh l 2/ M ;
c) p ng tn s ct trc honh ti 2 M im cch nhau 1 khong
l 1/L;
d) Din tch ca Wcn ( e j ) l 1 v t tr cc i L ti gc;
e) Ti tn s s = 0, 5 (tc l = ), Wcn ( e j ) c tr bng 1 lc M
chn v bng 1 lc M l;
| H ( e j )|
20
10
0
0.4
0.2
0.2
0.4
./figures/FIR_5
2012/7/5 4:46 page xiv #1
(a)
L=7
L = 15
L = 21
H ( e j ) (dB)
20
40
60
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
(b)
Ca s tam gic
Hm tam gic, k hiu l tri( t), c nh ngha nh sau:
tri( t) =
(
1 | t |,
0,
172
| t| 1
| t| > 1
(6.21)
n
n
1
rect
rect
.
2M + 1
2M
2M
(6.23)
t
1
./figures/FIR_7
2012/7/5 4:47 page xv #1
(a) tri( t)
wtg ( n)
n
2M 1
2M + 1
(b) wtg (n)
1 sin(L/2) 2
.
L sin(/2)
(6.24)
| H ( e j )|
15
10
0
0.4
0.2
0.2
0.4
./figures/FIR_9
2012/7/5 4:47 page xvi #1
(a)
L = 15
L = 21
L = 31
| H ( e j )| (dB)
0
20
40
60
80
100
0.1
0.2
0. 3
0.4
0.5
(b)
174
| H ( e j )| (dB)
20
40
60
0.1
0.2
0. 3
0.4
0.5
Thit k b lc bng ca s
Nh trnh by trn, thit k mt b lc FIR ta s dng
mt b lc khng nhn qu i xng qua gc c p ng xung l
h lt ( n) v p ng tn s l Hlt ( e j ). Nu ch loi b cc h s ca p
ng xung lc vt qua mt ch s no tc l ta va s dng ca
s hnh ch nht v to ra nhng gn sng. gim thiu hoc loi
b cc gn sng do hin tng Gibbs to ra, cn dng mt ca s
175
| H ( e j )| (dB)
20
40
Ch nht
Tam gic
60
0.1
0.2
0. 3
0.4
0.5
| H ( e j )| (dB)
20
40
60
80
3 6
0.2
0.4
0.6
0.8
Ch nht
Tam gic
Cosine
Reimann
Hanning
Hamming
Blackman
Kaiser
L1
w ( n ) = w0 n
,0 n L 1
2
2n
,
vi 0 n L
2
L1
2 2 n , vi L1 < n (L 1)
2
1
L
n
cos
L1 2
2n
sincL
1
L1
2 n
0, 5 0, 5 cos
L1
2 n
0, 54 0, 46 cos
N 1
2 n
0, 42 0, 5 cos
L 1
4 n
+0, 08 cos
L1
!
r
2
I 0 1 L2n1 1
2| n|
L1
n
L1
2n
sincL
L1
2 n
0, 5 + 0, 5 cos
L1
2 n
0, 54 + 0, 46 cos
N 1
2 n
0, 42 + 0, 5 cos
L1
4 n
+0, 08 cos L
1
cos
r
!
2
I 0 1 L2n1
I 0 ()
I 0 ()
177
mt s ca s c xy dng nh t hp ca cc ca s n gin
hn. Chng hn ca s Hanning l tng ca mt ca s ch nht v
mt ca s cosine, hay ca s tam gic l tch chp ca hai ca s
ch nht. Mt s ca s khc c thit k c mt s tnh cht ta
mong mun. Chng hn ca s Hanning cho ta suy gim mnh
tn s cao nhng ng thi c bp sng chnh rng, trong khi ca
s Hamming nhm ti thiu ha cc bp ph nhng li lm suy
gim tn s cao chm i, cn ca s Kaiser cha thng s nhm
kim sot suy gim ca bp ph.
i vi mt ca s theo bin thi gian lin tc c chiu di hu
hn th ti u ha nng lng ca ph trn mt di bng tn no
s cho ra mt ca s c cu trc lin h n hm sng cu* bc 1.
Chnh ca s Kaiser l xp x tt nht trong min thi gian ri rc.
Mt s im cn ch trong qu trnh thit k bng phng
php ca s
p ng tn s ca b lc thng thp FIR c dng tng qut
c minh ha hnh 6.11. Nhng thng s c th xut hin trn
hnh ny gm gn sng, l gii hn gia hai tr s 1 p v 1 + p ,
tn s ct p (hay p ) dng nh ngha di thng v tn s trit
s (hay s ) nh ngha di trit. gn sng trong di trit c
tr cc i l s . Ta cng thy, khong [ p , s ] l tng ng vi di
chuyn tip. Theo n v dB ta c gn sng di thng A p (dB) v
gn sng di trit A s (dB) c nh ngha nh sau:
A p = 20 log
1 p
1 + p
s
A s = 20 log
20 log s ,
1 + p
(6.25)
p 1
(6.26)
10 A p /20 1
10 A p /20 + 1
s = (1 + p )10 A s /20 10 A s /20 ,
* Prolate
178
(6.27)
p 1.
(6.28)
| H ( e j )| (dB)
20
40
60
80
100
0.1
0.2
0. 3
0.4
0.5
./figures/FIR_14
2012/7/5 4:48 page xvii #1
(a)
Ch nht
Hamming
Blackman
Kaiser
| H ( e j )| (dB)
20
40
60
80
100
0.1
0.2
0. 3
0.4
0.5
(b)
179
Di thng
Di trit
s
p c s
Hid ( e j )
1 + p
1 p
H ( e j )
p c s
W ( e j() )
C
L
181
(6.29)
A p (dB)
A s (dB)
p = s
Ch nht
0,742
21
0,0819
Hanning
0,055
44
0,0063
3,21
Hamming
0,019
53
0,0022
3,47
Blackman
0,0015
75,3
0,00017
5,71
0, 1102( A 8, 7),
0,
A > 50,
21 A 50,
(6.30)
A < 21.
1,
0,
0 f 250 Hz
f > 250 Hz
250
= 0, 25
1000
v p ng xung tng ng l
h d ( n) = 2 c sinc(2 n c ) = 0, 5 sinc(0, 5 n).
| H ( e j )| (dB)
20
40
Ch nht
Tam gic
Hanning
Kaiser
60
0.1
0.2
0. 3
0.4
0.5
p =
184
th chiu di ca b lc s vo khong
L=
3, 21
C
33.
0, 1
Tn s ct l
c = 0, 5( p + s ) = 0, 15.
| H ( e j )| (dB)
40
60
0.5
33,2012/7/5
(a) ./figures/FIR_19
Thit k ln th nht: L =
c = 0, 15.
| H ( e j )| (dB)
40
60
0.5
C
5, 71
58.
0, 1
6.1.3
(6.31)
(6.32)
| H ( e j )| (dB)
40
70
0.5
57,2012/7/5
(a) ./figures/FIR_21
Thit k ln th nht: L =
c = 0, 15
| H ( e j )| (dB)
40
70
0.5
./figures/FIR_23
p
s 2012/7/5 4:50
0, 5 page xxv #1
| Hhp ( e j )|
0, 5
p =
v di chuyn tip l
= p s = 0, 2 0, 1 = 0, 1.
Vi A s = 40 dB, ta dng bng 6.2 chn ca s Hanning hoc Hamming. Nu chn ca s Hanning, ta c chiu di ca b lc l
L=
C
3, 21
=
33.
0, 1
Cn nu chn ca s Hamming, ta c
L=
3, 47
35.
0, 1
189
= ( n) 0, 3 sinc(0, 3 n).
| Hhp ( e j )| (dB)
40
80
0.1
0.2
0.5
./figures/FIR_25
(a) Cch 1 2012/7/5 4:50 page xxvii #1
| Hhp ( e j )| (dB)
40
80
0.1
0.2
0.5
(b) Cch 2
6.1.4
Thit k b lc thng di
c minh ha trn
hnh 6.18. T b
lc2012/7/5
thng thp
th
suypage
ra bxxvii #1
./figures/FIR_26
c
4:50
| Hlp ( e j )|
./figures/FIR_27
p
, 5 page xxvii #1
s 2012/7/5 4:50 0
| Hbp ( e j )|
0, 5
trong
0 =
2 + 3
1 + 4
(6.33)
(6.34)
3 + 4
0 ;
3 2
;
2
4 1
s = 4 0 =
.
2
p = 3 0 =
(6.35)
(6.36)
(6.37)
1 =
= 0, 08;
= 0, 16;
= 0, 32;
= 0, 4.
Suy ra
0, 16 + 0, 32
= 0, 24;
2
p = 3 0 = 0, 32 0, 24 = 0, 08;
0 =
s = 4 0 = 0, 4 0, 24 = 0, 16;
c =
3 + 4
0 =
0, 32 + 0, 4
= 0, 12.
2
C
s p
3, 47
= 43, 375 = 44.
0, 16 0, 08
| Hlp ( e j )| (dB)
45
60
0.08
0.16
0.5
(a) ./figures/FIR_29
Thit k ln th nht: L
= 45,2012/7/5
c = 0, 12
L = 27, c = 0, 956
| Hlp ( e j )| (dB)
45
60
0.08
0.16
0.5
Hnh 6.19: Thit k b lc FIR thng thp tng ng vi ca s Hamming, dng thit k b lc thng di theo yu cu.
194
| Hbp ( e j )| (dB)
45
60
0.08
0.16
0.32
0.4
0.5
filter.
195
6.2
| H ( e )| =
(
1,
0,
(6.38)
| H ( e )| =
1,
0, 5,
0,
nu = 2 c hoc = 2(1 c ),
(6.39)
B lc l tng
Ly mu min tn s
B lc c thit k
| H ( e j )|
1.5
0.5
0.2
0.4
0.6
0.8
1. 2
1.4
1.6
1.8
C im bt lin tc
Khng c im bt lin tc
| H ( e j )|
0.5
0.2
0.4
0.6
0.8
(
1,
0,
nu 21 22 ,
| H ( e j )|
0.8
0.6
0.4
0.2
0
0.2
0.4
0.6
0.8
6.3
C im bt lin tc
Khng c im bt lin tc
| H ( e j )|
0.5
0.2
0.4
0.6
0.8
(6.40)
(6.41)
n = 0, . . . , N,
(6.42)
N
X
n=0
h( n) e j n .
201
(6.43)
N/2
X1
=e
h( n) e j n + h
n=0
j N
2
"
N/2
X
n=0
N
X
N
+
h( n) e j n
2
N/2+1
#
a n cos( n) ,
(6.44)
trong v
a0 = h
N
,
2
a n = 2h
N
n ,
2
n = 1, 2, . . . ,
N
.
2
t
A ( e j ) =
N/2
X
n=0
a n cos( n),
H ( e j ) = A ( e j ) e j 2 .
(6.45)
Loi II
p ng xung cng theo biu thc (6.42), nh vi N l. Trong
trng hp ny, p ng tn s s c biu din di dng
j
H(e ) =
trong
"
(NX
+1)/2
n=1
#
N
1
b n cos n
e j 2
2
N +1
b n = 2h
n ,
2
n = 1, 2, . . . ,
N +1
.
2
(6.46)
(6.47)
Loi III
p ng xung h(n) phn i xng c cho bi
h ( n ) = h ( N n ),
202
n = 0, 1, . . . , N,
(6.48)
v vi chiu di L l th N l s chn. p ng tn s H ( e j ) c th
c rt gn thnh
j
H(e ) =
trong
"
N/2
X
n=0
c n sin( n) e j( 2 2 ) ,
N
c n = 2h
n ,
2
n = 1, 2, . . . ,
N
.
2
(6.49)
(6.50)
"
trong
d n = 2h
(NX
+1)/2
n=1
#
N
1
d n sin n
e j( 2 2 ) ,
2
N +1
n ,
2
n = 1, 2, . . . ,
N +1
.
2
(6.51)
(6.52)
N/2
X
n=1
h( n) cos( n).
(6.53)
6.3.1
k > 0,
(6.54)
204
(a)
./figures/FIR_36
2012/7/23 20:35 page 48 #1
A ( j )
1 + p
1 p
s
s
(b)
qui sau y
(6.55)
T 0 ( x) = 1
T k ( x) = 2 xT k1 ( x) T k2 ( x),
205
k 2.
(6.56)
h ( n ),
n=0
2 h ( n ),
n = 1, . . . , N /2.
(6.57)
N/2
X
n=0
N/2
X
n=0
g( n) cos( n)
(6.58)
(6.59)
(6.60)
1
,
p
1,
s
Ss,
s ,
S p,
S p,
(6.61)
1,
Ss.
(6.62)
S = S p S s ,
Thng thp
[0, p ] [s , 1/2]
Thng cao
[0, s ] [ p , 1/2]
Thng di
Trit di
j
g ( n) = arg min max E ( e )
g(n)
(6.64)
"
x F
N/2
X
n=0
!)#
(6.65)
trong F l nh ca S bi nh x x = cos(). Bi ton ti u ha ny
c Chebyshev gii quyt. Phng php tnh s thc tin c
McClellan xy dng da trn nh l xen k* sau y: g(n) t gi
ti u g (n) khi v ch khi hin hu M + 2 tn s s ti u cc b
0 , 1 , . . . , M +1 trong tp S th no E (k+1 ) = E (k ) v |E (k )| = ,
vi k = 0, . . . , M + 1.
* Alternation
theorem.
207
1
1
| H ( e j )|
0.5
5
0
0.1
6
0
0.1
0.2
0.3
8
0.4
0.5
0.6
10 log10 ( p s )13
2, 324
(6.66)
1
K (1 , 2 , ),
(6.67)
trong
K (1 , 2 , ) = C 1 (1 ) log(2 ) + C 2 (1 ) + C 3 (1 , 2 )()2 ,
(6.68)
* hiu tht r cc chi tit gii tch cng nh lp trnh, c gi c th tham kho
gio trnh ca Oppenheim, c lit k trong phn ti liu tham kho.
209
vi
C 1 (1 ) = (0, 0729 log 1 )2 + 0, 07114 log 1 0, 4761,
(6.69)
(6.71)
(6.70)
V d 6.9 (Thit k b lc FIR thng di bng phng php ParksMcClellan) Ta mun thit k mt b lc thng di c tn s ly
mu l 200 H z, v c cc tn s c t: (i) F s1 = 36 H z, (ii) F p1 = 40 H z,
(iii) F p2 = 60 H z, (iv) F s2 = 64H z. gn sng p = 0, 02 v suy gim
di trit s = 0, 02.
Chun ha trong min tn s s ta c s1 = 0, 18, p1 = 0, 2, p2 =
210
A ( e j )
0.5
0
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
3
10
1.01
0.99
0.05
0.1
0.15
0.2
0. 3
0.35
0.4
0.45
0.5
(a) Di thng
(b) Di trit
p ng tn s bin ca b lc ny c thit k ln u nh
trn hnh 6.30, vi gn sng di thng v di trit cha tha mn
cc c t c th hin r trn hnh 6.31. Sau khi tng chiu di b
211
3
10
1.01
0.99
0.05
0.1
0.15
0. 3
0.2
0.35
0.4
0.45
0.5
(a) Di thng
(b) Di trit
A ( e j )
0.5
0
0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
212
./figures/FIR_44 2012/7/24
./figures/FIR_45
0:06 page 402012/7/24
#1
0:06
0.02
1.02
0.02
0.98
0
0.05
0. 1
0.15
0.2
0.22
0.24
0.26
0.28
0.3
(a) Di thng
(b) Di trit
1.02
0.02
0.98
0
0.05
0. 1
0.15
0.2
0.22
0.24
0.26
0.28
0.3
(a) Di thng
(b) Di trit
213
| H ( e j )|
0.2
0.2
0.4
0.2
0.2
0.4
./figures/FIR_49
(a) p ng bin 2012/7/24 0:22 page 41 #1
2
H ( e j )
1
2
0.4
0.2
0.2
0.4
(b) p ng pha
214
| H ( e j )|
1
0.4
0.2
0.2
0.4
./figures/FIR_51
(a) p ng bin 2012/7/24 0:26 page 41 #1
2
H ( e j )
1
2
0.4
0.2
0.2
0.4
(b) p ng pha
215
Bi tp chng 6
6.1. S dng phng php ca s thit k mt b lc FIR thng
thp c pha tuyn tnh, c p ng tn s bin xp x l tng
nh sau:
H d () =
(
1,
0,
|| /5,
/5 < ||
(
0,
1,
|| < /4,
/4 ||
H d () =
0,
1,
0,
|| /5,
/5 < || < /3
/3 < ||
H d ( ) =
1,
0,
1,
|| /5,
/5 < || < /3
/3 ||
0,
H d ( ) = 1,
0,
|| /6,
/6 < || < /3
/3 < ||
1,
2 k
=
13
0,
k = 0, 1, 2
k = 3, 4, 5, 6
Hr
1,
2 k
= 0, 5,
13
0,
217
k = 0, 1, 2
k=3
k = 4, 5, 6
| H ( e j )|
1.5
0.5
0
1
0.5
0.5
(
1,
0,
|| /4,
/4 < ||
a) Xc nh p ng xung n v ca b lc 10 trng s.
b) Xc nh p ng tn s bin v pha ca b lc va thit k.
c) Thc thi cu trc b lc nu trn.
6.11.
xp x l tng nh sau:
H d ( ) =
0,
1,
|| < /5,
/5 ||
a) Xc nh p ng xung n v ca b lc 10 trng s.
b) Xc nh p ng tn s bin v pha ca b lc va thit k.
c) Thc thi cu trc b lc nu trn.
6.13. S dng phng php ParksMcClellan thit k mt b
lc FIR vi phn c pha tuyn tnh, chiu di M = 50, tn s di thng
l 0, 12 v tn s di trit l 0, 2.
6.14. Thng thng mt my o in tim, ngi thng thit k
mt b lc trit tn 50 Hz loi tr nh hng ca mng in sinh
hot ti tn hiu in tim vn rt nh. Hy s dng phng php
ParksMcClellan thit k mt b lc FIR vi phn c pha tuyn
tnh, chiu di b lc l M = 50, tn s ly mu l 400 Hz.
219
220
Chng 7
THIT K B LC S A VN TC
Trong mt h thng x l tn hiu hay iu khin s, c th c
mt s thit b c vn tc x l khc nhau. Nh vy, c th kt ni
cc thit b, cn c phng php thay i vn tc x l nhm ng
b ha h thng. Tnh hung ny cho thy cn xy dng mt phng
php cho php iu chnh vn tc ly mu.
V mt nguyn tc, t nhng mu x( n) ca mt tn hiu tng
t gc xa ( t) c ly mu vi vn tc FS , ta c th ti to xa ( t) v
ly mu n vi mt vn tc FS0 no khc. Tuy nhin, trong thc t x
l tn hiu s, ta mong mun thay i vn tc ly mu ca tn hiu
s x(n) m khng thng qua qu trnh ti to tn hiu tng t xa ( t).
Chng ny trnh by cc khi nim v cc phng php nhm thc
hin vic chuyn i vn tc ly mu trc tip trn tn hiu s.
7.1
7.1.1
H tc
Nhng kt qu c bn
x M ( n) = D M { x( n)} = x( Mn).
x( n)
x M ( n)
B
= Mp.
FS / M
(7.2)
0, 5
0, 5
./figures/Multirate_2
2012/6/11 14:01 page 6 #1
(a)
X M ( e j )
1
M
0, 5 M p
Mp
0, 5
(b)
v suy ra
LX
1
k=0
h( k) x( n k),
x M ( n) = v( Mn) =
LX
1
k=0
h( k) x( Mn k).
(7.3)
(7.4)
223
Hlp ( e j )
x( n)
x M ( n)
./figures/Multirate_4
2012/7/24
11:55 page 8 #1
(a) B h tc c lc thng
thp
| Hlp ( e j )|
0, 5
0,5
M
0,5
M
0, 5
0, 5
= 0, 125.
4
| H ( e j )|
20
40
60
80
100
0.1
0.2
0. 3
0.4
0.5
-0.0027
-0.0041
-0.0027
0.0009
0.0045
0.0053
0.0023
-0.0028
-0.0067
-0.0063
-0.0012
0.0056
0.0093
0.0067
-0.0012
-0.0095
-0.0121
-0.0062
0.0053
0.0148
0.0149
0.0040
-0.0120
-0.0220
-0.0175
0.0013
0.0235
0.0331
0.0196
-0.0137
-0.0478
-0.0565
-0.0209
0.0582
0.1573
0.2395
0.2714
0.2395
0.1573
0.0582
-0.0209
-0.0565
-0.0478
-0.0137
0.0196
0.0331
0.0235
0.0013
-0.0175
-0.0220
-0.0120
0.0040
0.0149
0.0148
0.0053
-0.0062
-0.0121
-0.0095
-0.0012
0.0067
0.0093
0.0056
-0.0012
-0.0063
-0.0067
-0.0028
0.0023
0.0053
0.0045
0.0009
-0.0027
-0.0041
-0.0027
0.0002
0.0025
0.0029
0.0015
-0.0007
-0.0020
-0.0018
-0.0003
0.0015
0.0025
0.0024
0.0015
0.0004
-0.0003
-0.0008
0
0
y = decimate(x,M,N)
trong N l bc ca b lc Chebyshev ta mun s dng. Ta cng c
th s dng b lc FIR thit k b lc h tc, bng lnh
y = decimate(x,M,fir)
Lnh ny dng mt b lc FIR c bc l 30 v tn s s ct l M .
7.1.2
Ph ca tn hiu h tc
M,
2
M 1
1+ x + x ++ x
= 1 xM
,
1 x
226
nu x = 1,
nu x 6= 1.
(7.6)
vi x = e jk2n/M c
x e ( n) = x( n)
1
2
1 MX
e jk M n .
M k=0
(7.7)
n=
x e ( n) e jn
1 X
2
1 MX
x( n) e jn(k M )
M k=0 n=
1
2
1 MX
X ( e j(k M ) )
M k=0
(7.8)
n=
n=
x M ( n) e jn
x e ( nM ) e jn
x e ( n) e jn M
n=
= X e(e j M )
(7.9)
1 k2
1 MX
X ej M .
M k=0
(7.10)
M
1
1 X
X WMz M .
M k=0
(7.11)
(a) x( n)
./figures/Multirate_7
2012/7/24 12:10 page 12 #1
x e ( n)
n
./figures/Multirate_8
2012/7/24 12:10 page 12 #1
(b) x e (n)
x M ( n)
n
(c) x M (n)
228
0, 25
0, 25
./figures/Multirate_10
(a) 2012/7/24 12:11 page 13 #1
X (e j 2 )
1/2
0, 5
0, 5
./figures/Multirate_11
(b) 2012/7/24 12:11 page 13 #1
X (e j
2
2
0, 5
0, 5
./figures/Multirate_12
(c) 2012/7/24 12:11 page 13 #1
X (e j
2
2
0, 5
0, 5
(d)
0, 25
0, 25
./figures/Multirate_14
(a) 2012/7/24 12:19 page 13 #1
X (e j 2 )
1/3
0, 5
0, 5
(b)
equality.
230
z M
y( n )
./figures/Multirate_16
2012/7/24 12:12 page 13 #1
(a)
z1
x( n)
y( n )
(b)
x( n)
y( n )
./figures/Multirate_18
2012/7/24 12:15 page 13 #1
(a)
M
x( n)
H ( z)
y( n )
(b)
7.2
Tng tc
0,
n
x N
231
nu n 6= kN,
nu n = kN.
(7.12)
(a) x( n)
./figures/Multirate_20
2012/7/24 12:30 page 14 #1
x N ( n)
n
(b) x N (n)
x N ( n)
232
x( n)
H ( e j )
y( n)
n=
x N ( n) e jn
x( m) e jmN
= X e jN .
=
m=
(7.13)
0, 5 0, 25
0, 25 0, 5
./figures/Multirate_24
2012/7/24 12:31 page 15 #1
(a)
X N ( e j )
0, 5 0, 25
0, 25 0, 5
(b)
0, 5
0,5
M
0,5
M
0, 5
./figures/Multirate_26
ph
2012/7/24 12:32 page 15 #1
(a) Hin tng nh
Hlp ( e j )
0, 5
0,5
N
0,5
N
0, 5
image.
234
y = interp(x,N)
trong x l tn hiu gc, N l vn tc cn tng v y l tn hiu tng
tc. Lnh ny s dng mt b lc thng thp FIR i xng sao cho
d liu gc khng b tc ng, ng thi ni suy nhng d liu ca
tn hiu tng tc th
no sai s trung bnh
bnh phng
thiu.
./figures/Multirate_27
2012/7/24
ti
12:32
page 16 #1
| H ( e j )| (dB)
20
40
60
0.1
0.2
0. 3
0.4
0.5
7.3
Thay i vn tc theo mt h s hu t
Hint ( e j )
Hdec ( e j )
y( n )
H2 ( e j )
0,5
N
0,5
N
0,5
M
y( n)
0,5
M
./figures/Multirate_30
(a) 2012/7/24 12:33 page 16 #1
H ( e j )
x( n)
y( n)
(b)
z N
y( n )
./figures/Multirate_32
2012/7/24 12:34 page 17 #1
(a)
x( n)
z1
y( n )
(b)
Hnh 7.18: ng thc Noble trong trng hp tng tc: (a) v (b) l
tng ng.
./figures/Multirate_33 2012/7/24 12:35 page 17 #1
x( n)
H(zN )
y( n )
./figures/Multirate_34
2012/7/24 12:35 page 17 #1
(a)
x( n)
H ( z)
y( n )
(b)
Hnh 7.19: M rng ng thc Noble trong trng hp tng tc: (a)
v (b) l tng ng.
Disk) v DAT (Digital Audio Tape). CD hot ng vi vn tc ly
mu 44, 1 KHz, trong khi DAT li hot ng 48 KHz. Cc cng
ty chn cc con s ny lm cho cc h thng ny khng th
tng thch. Yu cu t ra l thit k mt b lc a vn tc kt
ni hai thit b ny.
Vi phng php x l a vn tc, ta thy c th thay i vn
tc ly mu t 48 KHz thnh 44, 1 KHz d dng. Nh th, c h
s chuyn i vn tc 44, 1/48, tc tng ng vi 147/160, ta cn h
tc 160 ln v tng tc 147 ln. S khi tng ng vi h thng
ny c minh ha hnh 7.20.
Nhn thy, h s tng tc 147, h tc 160 v tn s ct 0, 5/160 =
0, 0031 l nhng thng s kh t c trong thc t. ng nh th,
ta s dng lnh sau y ca MATLAB:
[N,f0,m0,w]=firpmord([0.0031,0.0033],[1 0],[0.01,.001],1)
237
xCD ( n)
147
0,5
160
xDAT ( n)
0,5
160
160
| H ( e j )| (dB)
0
20
40
60
80
100
2 103
4 103
6 103
8 103
1 102
./figures/Multirate_37
02012/7/24
13:40 page 18 #1
(a) Di chuyn tip t 0, 0031 n
, 0033
20
| H ( e j )| (dB)
0
20
40
60
80
100
2 103
4 103
6 103
8 103
1 102
239
LPF
LPF
LPF
LPF
LPF
LPF
10
xDAT ( n)
240
7.4
k = 0, 1, 2, . . . , M 1.
(7.15)
x( nM + k) zn .
(7.16)
k = 0, 1, 2, . . . , M 1.
241
(7.17)
zk
x k ( n)
x0 ( n )
x1 ( n )
x M 1 ( n)
z1
z1
v
Hk (zM ) =
h( nM + k) zn ,
(7.18)
h( nM + k) znM .
(7.19)
n=
n=
ta c th suy ra ngay
H ( z) =
h( n) z n ,
(7.20)
zk H k ( z M ).
(7.21)
n=
M
1
X
k=0
x( n)
y( n)
z1
H1 ( z M )
z1
H M 1 ( z M )
./figures/Multirate_42
2012/7/24 14:26 page 21 #1
(a)
H0 ( z M )
x( n)
y( n)
z1
H1 ( z M )
z1
z1
H M 1 ( z M )
(b)
filter.
243
y( n )
H ( z)
./figures/Multirate_44
(a) 2012/7/24 14:38 page 21 #1
H0 ( z M )
x( n)
y( n)
z1
H1 ( z M )
z1
H M 1 ( z M )
./figures/Multirate_45
(b) 2012/7/24 14:38 page 21 #1
x( n)
H0 ( z)
H1 ( z)
H M 1 ( z)
y( n)
z1
z1
(c)
y( n)
H1 ( z)
x( n)
H M 1 ( z)
7.5
Kt lun
246
Bi tp
7.1. Cho mt tn hiu c chiu di hu hn c biu din nh sau:
x( n) =
(
1 0.1 n,
0,
nu 0 x 10,
nu khc
i qua mt b h tc c h s M = 2. Hy xc nh bin i Z ca tn
hiu u ra.
7.3. Cho tn hiu c ph bin c m t nh hnh 7.28. Cho tn
./figures/Multirate_47 2012/7/24 12:37 page 24 #1
X (e j
2
2
32
3
2
(
1 0.1 n,
0,
nu 0 x 10,
nu khc
248
249
250
Ch mc
p ng xung, 45
chiu di hu hn,FIR, 45,
72
chiu di v hn,IIR, 45, 72
th dng chy, 75
gn sng, 118
tr bao, 96
tr nhm, 96
tr pha, 96
nh l xen k, 207
ng thc Noble, 230
i chiu thi gian, 35
i thang thi gian, 37
nh ph, 234
B rng ph tn hiu, 16
B bin i s tng t, 21
B bin i tng t s, 9
Ly mu, 9
Lng t ha, 9
M ha, 9
B cng, 73
B dch tr n v, 73
B khuch i, 73
B vi x l tn hiu s, 5
Bin i Z , 27, 52
ngc, 57
vng hi t, 52
Bin i Fourier, 12
p ng tn s ca h thng,
66
ph tn hiu, 65
thi gian lin tc, 64
thi gian ri rc, 64
Bin i Laplace, 26, 92
Bin i song tuyn tnh, 135
Cu trc thc thi, 76
dng ni tip, 79
dng song song, 80
dng thang cho, 83
dng trc tip I, 76
dng trc tip II, 77
Dch gc thi gian, 35
Di chuyn tip, 96
Di thng, 96
gn sng di thng, 104
Di trit, 96, 118
gn sng di trit, 178
251
Ly mu, 9
u, 10
Hm truyn, 62, 63
chu k ly mu, 10
nghim cc, 64
Ly v gi mu, 18
nghim khng, 64
Lc, 1, 4
H thng, 4
a pha, 243
quy, 73
b lc s, 5
ng,c nh, 41
b lc tng t, 5, 92
n nh, 43
b tng t, 5
AR, 72
h tc, 223
ARMA, 71
Hilbert, 213
bt bin, 41
l tng, 95
bc hu hn, 39
lu bc khng, 132
cu trc h thng, 73
phng ti a, 100
c p ng xung chiu di hu
tng tc, 232
hn, 45
thng cao, 115
c p ng xung chiu di v
thng di, 108
hn, 45
trit di, 112
c pha tuyn tnh, 95
vi phn, 213
khng nhn qu, 63
Lng t ha, 18, 85
khi ng t gc, 61
b lng t, 19
MA, 72
mc lng t, 10
ni tip, 43, 76
sai s lng t, 85
nhn qu, 42
pha ti thiu, 98
Mo, 94
ri rc, 25, 38
bin , 94
song song, 43
pha, 94
t hi quy, 72
Nhiu, 5
tnh, khng nh, 41
Nyquist, 19
ton cc, 72
nh l ly mu Nyquist, 15
ton khng, 72
tn s Nyquist, 16
tuyn tnh, 42
tuyn tnh bt bin, 44
Phng trnh c trng, 61
Hin tng Gibbs, 168
Phng trnh sai phn tuyn tnh,
Khuch i tn hiu, 38
39
Gp ph, 15
252
h s hng s, 39, 62
nghim ring, 61
nghim thun nht, 61
Pha tuyn tnh, 199
m rng, 200
S h thng, 39
Sai s tch ly, 85
s, 65, 140
tng t, 139
vt l, 140
Tiu ch minmax, 204
Vng trn n v, 64
Vn tc ly mu, 19