TRNG I HC NNG LM HU KHOA TI NGUYN T & MI TRNG NNG NGHIP B MN CNG NGH QUN L T AI ----------------BI GING

H THNG NH V TON CU
(Global Positioning System)

BIN SON: TS. HUNH VN CHNG Th.S PHM GIA TNG Lu hnh ni b Hu, 2011
0

LI NI U
H thng nh v ton cu (GPS) ra i v ngy cng pht trin, p ng c nhu cu ngy cng cao ca cc ngnh qun s; kinh t; x hi. i vi lnh vc Qun l ti nguyn thin nhin, cng ngh GPS chng t c tnh cn thit v hu hiu nh vo kh nng nh v ta cc im, dn ng...lm tng hiu sut lao ng; gim chi ph; nng cao cht lng sn phm. Bi ging ny cung cp cho sinh vin cc h o to khc nhau thuc chuyn ngnh Qun l t ai; Qun l th trng Bt ng sn; Lm nghip; Qun l rng; Thy sn...cc kin thc c bn v cng ngh GPS cng nh s dng cc my GPS ph bin hin nay. Trong qu trnh bin son, chng ti c gng tham kho nhiu ngun ti liu khc nhau, song do nhng hn ch khch quan v ch quan, chc chn bi ging cn c nhng thiu st. Chng ti rt mong nhn c kin phn hi ca ngi c ti liu ngy cng hon thin hn. Mi kin ng gp, vui lng gi v email cc tc gi: huynhvanchuong@huaf.edu.vn; phamgiatung1983@gmail.com Cc tc gi

CHNG 1: CC KIN THC C BN 1.1. Cc h ta thng dng trong Trc a v tinh V tr ca cc im trn mt t, trong khng gian u c biu din theo mt h ta no . Cng mt im, mt v tr nhng khi tham chiu cc ta khc nhau th s c gi tr khc nhau. Tng t nh cc mn trc a khc, trc a v tinh cng s dng cc h ta khc nhau: 1.1.1. H ta sao H ta sao c cc c im nh sau: - Gc ta trng vi tm O tri t - Trc Z trng vi trc quay ca tri t v chiu dng hng ln pha Bc - Trc X hng n im xun phn (L giao im ca ng Hong o v Xch o) - Trc Y vung gc vi trc Z v trc X
Z Z

O a XT X

Y b

Hnh 1: H ta sao Mt im T c biu din bng ta vung gc khng gian (X,Y,Z) hoc bng ta vung gc cu (a,b,r), trong : r: Bn knh vecto ni t tm O n im T
2

a: Gc nh din gia mt phng i qua im xun phn v mt phng kinh tuyn i qua im T b: L gc kp bi r v mt phng xch o. Mi quan h ca (X,Y,Z) v (a,b,r) c th hin qua cng thc: X= r.cosa.cosb Y= r.cosb.sina Z= r.sinb Ngc li r= ( X 2 Y 2 Z 2 a= arctg b= arctg
Y X
Z X2 + Y2

1.1.2. H ta Tri t H ta tri t c cc c im nh sau: - Gc ta trng vi tm O tri t - Trc Z trng vi trc quay ca tri t v chiu dng hng ln pha Bc - Trc X hng n giao im ca kinh tuyn Greenwich v Xch o - Trc Y vung gc vi trc Z v trc X
Z Z T H

O L X X

Hnh 2: H ta tri t
3

Mt im T c biu din bng ta vung gc khng gian (X,Y,Z) hoc bng ta trc a (B,L,H) Do c im vt cht trong lng tri t lun bin i, dn n trng tm ca tri t thay i v lm cho cc Bc cng thay i theo, gi l hin tng dch cc. iu ny lm cho h ta tri t cng thay i theo. Nm 1967, Hip hi trc a quc t tnh c v tr cc trung bnh v ly tm tri t tng ng lm im gc quy c quc t, k hiu l CIO (Conventional International Origin), t xy dng H ta tri t quy c CTS (Conventional Terrestrial System). H ta WGS84 cng l mt h ta tri t quy c, gn lin vi Elipsoid WGS84 c kch thc nh sau:Bn trc ln a = 6378137m; dt = 298,257. y l h ta th gii, c s dng rng ri hin nay v thng nht cho ton b h thng nh v ton cu. 1.1.3. H ta a phng (H ta a din chn tri) H ta a phng c cc c dim nh sau: - Gc ta ti im xt T0 - Trc z trng vi php tuyn ca Elipsoid ti im T0, chiu dng hng ln thin nh. - Trc x trng vi tip tuyn ca kinh tuyn trc a ti im T0, chiu dng hng ln cc Bc. - Trc y vung gc vi trc x v trc z, chiu dng hng v pha ng.
Z Z x T z y

O L X X

Y B

Hnh 3: H ta a phng
4

Mt im T trong h ta ny c biu din bng h ta vung gc (x,y,z) hoc h ta cc khng gian (d,A,h), trong : d: Khong cch t im gc T0 n im T A: Gc phng v ca ng T0T h: Gc cao ca im T
z x T

xT

y d zT

A yT T0

Hnh 4: Biu din mt im bng h ta a phng 1.2. Cc h thng thi gian Thi gian l yu t quan trng trong vic ng dng cng ngh GPS, l mt n s gii bi ton xc nh ta ca mt im. Khi o thi gian cn phi c mi lin h cht ch vi yu t khng gian, v yu t khng gian s nh hng n s chnh xc ca thi gian theo tng thi im v v tr xc nh. n v o thi gian c th la chn ty nhng phi m bo d s dng v c nh, nu n khng c nh th cn phi xc nh c cc biu thc lin h nhm tnh ton, bin i v mt n v c nh khc. Bt c mt qu trnh no n nh v c tnh chu k u c th s dng lm n v tnh thi gian. Trong thc t, con ngi s dng mt s qu trnh xy ra theo chu k lm n v tnh thi gian nh: - S quay quanh trc ca tri t. - S chuyn ng hng nm ca Tri t xung quanh Mt Tri.
5

- Dao ng in t ca cc nguyn t v phn t bc x hay hp th ca mt cht no khi chuyn t trng thi nng lng ny sang mt trng thi nng lng khc. S chuyn ng ca mt vt ring bit l khng tn ti, m n ch c xem xt khi c so snh gia vt ny vi vt khc, tc l phi c mt mc thi gian nh lng gi tr chuyn ng. Nu chuyn ng ca tri t so vi mt tri, ta c gi thc, nu so vi mt ngi sao no th ta c gi sao 1.2.1. Gi sao v gi mt tri Gi sao l do ngi ta quan st sao m tnh ra. Mt ngy m sao l khong thi gian gia 2 ln lin tip m mt sao c th no i qua kinh tuyn im quan st. Mt ngy m sao = 24 gi sao Mt gi sao = 60 pht sao Mt pht sao = 60 giy sao Nh vy, c th ni mt ngy m sao l khong thi gian m tri t t quay c 1 vng. Kt qu quan st nh trn ti mt a phng (kinh tuyn) no c gi l gi sao a phng. Gi mt tri da vo chu k nht ng ca mt tri, lc mt ngy mt tri l khong thi gian gia 2 ln lin tip mt tri i qua kinh tuyn ti ni quan st. Cn lu rng, cc ngy mt tri thc t trong mt nm hon ton khng bng nhau do tri t chuyn ng xung quanh mt tri vi vn tc khng u. iu i hi cn phi c khi nim ngy mt tri trung bnh l c di trung bnh ca tt c cc ngy mt tri trong nm. a im ghi nhn, quan st tnh ton ra ngy mt tri trung bnh l ti i thin vn Greenwich. 1.2.2. Gi nguyn t Cc loi gi s dng sao, mt tri, trc quay tri t...u phi da vo quan st thin vn m tnh ra nn c nhng hn ch nh cha c thang gi u n, n nh thp, ph thuc vo cc yu t t nhin v cu to a cht. Chnh v vy, cn phi c mt n v o thi gian l mt hng s, tn ti khch quan vi cc yu t bn ngoi. Nm 1967, th gii chp nhn mt n v o thi gian mi l gi nguyn t, c nh ngha nh sau: Mt giy nguyn t l khong thi gian xy ra
6

9.192.631.770 dao ng ca electron trong nguyn t Xezi (Cs) khi chuyn t trng thi nng lng F3 sang F4. Mt pht nguyn t = 60 giy nguyn t Mt gi nguyn t = 60 pht nguyn t Mt ngy nguyn t = 24 gi nguyn t Mt nm nguyn t = 365,25 ngy nguyn t Gi nguyn t c chnh xc l 10-12 giy, c dng trong o c GPS v c k hiu l GPS.T 1.3. nh lut Keppler Keppler (1571 1630), nu ra 3 nh lut m t s chuyn ng ca cc v tinh xung quanh tri t cng nh ca cc hnh tinh xung quanh mt tri. Cc nh lut l: nh lut 1: Tt c cc hnh tinh chuyn ng xung quanh mt tri u theo qu o hnh Ellip, mt tri l mt tiu im trong qu o. Mi mt hnh tinh c mt qu o khc nhau.

Hnh 5: Qu o chuyn ng ca cc hnh tinh

7

Chuyn ng ca cc v tinh xung quanh tri t cng tng t nh trn, lc ny, tri t ng vai tr l mt tri, cc v tinh l cc hnh tinh. nh lut 2: Trong nhng khong thi gian nh nhau th bn knh vect qut mt din tch bng nhau. Gi dt1 l thi gian hnh tinh chuyn ng t im 1 n im 1, din tch qut tng ng l ds1; dt2 l thi gian hnh tinh chuyn ng t im 2 n im 2, din tch qut tng ng l ds2 Nu dt1 = dt2, th ds1 = ds2. T y suy ra chuyn ng ca cc hnh tinh xung quanh mt tri lc nhanh, lc chm: Khi gn mt tri th chuyn ng nhanh, khi xa mt tri th chuyn ng chm.

1 1 ds1 a

2 ds2 2

Hnh 6: M t nh lut 2 Keppler nh lut 3: Bnh phng ca chu k chuyn ng t l vi lp phng bn trc ln ca qu o. Nu hnh tinh 1 c chu k chuyn ng l T1, bn trc ln l a1; Hnh tnh 2 c chu k chuyn ng l T2, bn trc ln l a2, theo nh lut 3 ta c: T12 = a1 1.4.
3

T22 = Const a2
3

Cc phng php quan st v tinh C nhiu phng php quan st s chuyn ng ca cc v tinh l phng php quang hc v phng php sng in t. Nng lng thc hin quan st thng l s dng nng lng mt tri c tch ly trong qu trnh chuyn ng ca v tinh. Nhm phng php quang hc bao gm: phng php chp nh trn nn tri sao, phng php o khong cch bng laze...
8

Nhm phng php sng in t bao gm phng php Doppler, phng php giao thoa. 1.4.1.Phng php chp nh trn nn tri sao Theo phng php ny, my nh c b tr ti im quan st, vo lc hong hn ly bu tri sao lm nn; khi v tinh ht nh sng hoc t pht sng v pha my nh, lc ny ca chp ca my nh s m chp c hnh nh ca cc sao cng nh v tinh ng thi ghi li l quang, sau khi ra nh ta s thu c hng n ca v tinh nhn to. Cc camera chp nh thng c tiu c t 250mm n 964mm, gc m ng knh ln v dng phim c nhy cao. Cc camera c cu to sao cho c th chp lin tip cc tm nh m v tr cc v tinh lun lun nm trung tm ca tm nh. Da vo lch sao v thi im chp nh ta s c ta ca cc sao c chn lm chun. Trn c s h ta phim nh, t quan st ca h ta sao c s v l quang ca v tinh, ngi ta s tnh c ta thin vn ca v tinh nhn to. Kt qu chnh xc khong 0,5 1.4.2. o khong cch laze n v tinh nhn to Nguyn l o khong cch laze n v tinh nhn to cng tng t nh o khong cch trn mt t, nhng c t chc phc tp hn v tia laze i hi cng sut ln v chm cao. Nguyn tc chung l s dng thi gian i v ca tia laze v tnh ra khong cch. Cc thit b laze dng quan st v tinh bao gm b ngun laze, thit b thu nhn, b my, h thng o v ghi kt qu. Kt qu o c tnh theo cng thc r=
1 c. t 2

Trong : r l khong cch t ngun laze n v tinh; c: l vn tc nh sng (c= 3.108m/s); t : L khong thi gian i, v ca ca tia laze Khong cch hot ng ca h thng o tia laze t l bc 4 vi nng lng s dng, t l nghch vi cn bc 2 ca rng chm tia laze v t l thun vi cn bc 2 ng knh khu thit b thu. 1.4.3. o khong cch in t n v tinh nhn to Trong phng php o in t n v tinh nhn to, tn hiu trm pht i di dng pha, sau tn hiu truyn n v tinh v t v tinh truyn ngc li
9

trm quan st, khi s dng my o pha s tnh ra c gi tr lch pha t tnh c khong cch t trm quan st n v tinh nhn to.

Hnh 7: Nguyn l o khong cch in t tng tr o, khi trm mt t truyn tn hiu n v tinh, bn thn v tinh s to ra 4 sng ri pht tr li tri t, khi nu thi gian i qua v tr trm quan st 7 pht th trm quan st s nhn c khong 8500 gi tr o khong cch, nh chnh xc c nng ln ng k. 1.4.4. Phng php hiu ng Doppler v tinh Trong s cc phng php quan st v tinh th phng php s dng hiu ng Doppler c s dng rng ri nht do n gin nhng vn t chnh xc cao. Bn cht ca phng php ny l so snh s thay i tn s gia tn hiu v tinh khi chuyn ng vi mt tn hiu n nh do thit b to ra (s lch pha tn hiu ny c gi l gi tr tri tn); gi tr tri tn thay i t l thun vi khong cch t v tinh n im quan st.
r ' c. f f

Chng ta c cng thc tnh vn tc trung bnh ca v tinh l

r c f f .t

Hin nay, gi tr chnh xc ca hiu ng Doppler c th ln n 0,03m/s

10

CHNG 2: H THNG NH V TON CU 2.1. Tng quan; lch s hnh thnh v pht trin ca GPS H thng nh v ton cu (Global Positioning System - GPS): l h thng xc nh v tr da trn v tr ca cc v tinh nhn to. Trong cng mt thi im, mt v tr trn mt t nu xc nh c khong cch n ba v tinh (ti thiu) th s tnh c ta ca v tr . GPS c thit k v bo qun bi B Quc phng Hoa K, nhng chnh ph Hoa K cho php mi ngi trn th gii s dng n min ph, bt k quc tch. Khi nim nh v (positioning) dng ch kh nng xc nh c v tr ca mt i tng gn vi h to khng gian nht nh. Khi nim dn ng (navigation): dng ch kh nng c th dn dt mt i tng dch chuyn trong khng gian t im A n im B. dn ng c i tng, trc ht phi nh v c im . Giai on trc chin tranh th gii th 2: trong giai on ny, kh nng nh v v nh hng ph thuc ch yu vo quan st cc v sao khi tri quang ng hay la bn kt hp vi bn . Giai on chin tranh th gii th 2: Ngi ta pht trin h thng mt t nh v v tuyn nh GEE ca Anh nh v my bay v LORAN ca M nh v ti thu. Giai on t na sau ca th k XX n nay: S pht trin ca cng ngh v tinh, vi in t, ph bng tn to ra nhng iu kin thc hin tng nh v nh v tinh. Tuy nhin mi n nm 1995, h thng GPS ca M mi chnh thc i vo hot ng. Ngy nay, h thng nh v ton cu c s dng cho nhiu mc ch khc nhau nh iu tra ngun ti nguyn, lp cc loi bn , giao thng, xy dng...c bit t sau khi B quc phng M b sai s c gy nhiu th chnh xc ca cc d liu thu thp c l rt cao, p ng c nhiu mc ch s dng. Trn th gii, h thng nh v ton cu GPS ca M c s dng rng ri nht, bn cnh cn c mt s h thng nh GLONASS ca Nga, GALILEO ca Lin minh Chu u. Trong GPS v GLONASS ra i v pht trin ch yu phc v mc ch qun s, cn GALILEO phc v cho cc mc ch dn s.
11

Bng 1: So snh mt s thng s k thut ca h GPS v GLONASS nh sau: Thng s S v tinh S qu o Bn knh ca qu o Chu k qu o Elipsoid tham chiu 24 6 26.540km 11h58 pht WGS84 GPS 24 3 25.510km 11h15 pht SGS 85 GLONASS

2.2. Cu trc ca h thng nh v ton cu H thng nh v ton cu c cu trc gm 3 phn (3 on) l Phn v tr (v tinh, khng gian); Phn trm iu khin v phn s dng. Mi quan h gia 3 phn ny rt mt thit, quyt nh n kh nng hot ng, chnh xc ca cc d liu thu thp c.

Hnh 8: Cu trc ca h thng nh v ton cu 2.2.1. Phn v tr Phn v tr gm c 24 v tinh., chuyn ng trn 6 qu o hnh elip bao xung quanh tri t, mt phng qu o nghing so vi mt phng tri t (mt i
12

qua tm tri t) mt gc c gi tr l 550. Chu k chuyn ng ca v tinh l 718 pht.

Hnh 9: Qu o chuyn ng ca cc v tinh Vi cch b tr nh vy, ti bt k mi v tr trn tri t c th quan st c t nht 4 v tinh. Cu to ca cc v tinh bao gm: Phn cung cp nng lng (cc tm pin mt tri); b phn x l thng tin, b phn thu pht tn hiu. Trc khi phng ln qu o, khi lng ca v tinh l 1600kg v khi chuyn ng trn qu o th khi lng cn 800kg. Mi v tinh c trang b 4 ng h nguyn t thc hin cc php o c. Nng lng c s dng l nng lng mt tri.

Hnh 10: V tinh 2.2.2. Phn iu khin Phn iu khin ng vai tr quan trng trong h thng nh v ton cu, bi v y l b phn c chc nng tnh ton, xc nh ta ca cc v tinh thng qua trng thi ca v tinh c truyn bng tn hiu t v tinh v trm, sau cc
13

thng s v ta ca v tinh li c truyn li cho v tinh n truyn v cc my thu. Trn th gii tng cng c 5 trm iu khin, bao gm trm iu khin trung tm MCS (Master Control Station) t ti Colorado (M); cc trm cn li c t ti Hawai (Thi Bnh Dng); Assension Island (i Ty Dng); Diego Garcia (n Dng); Kwajalein (Ty Thi Bnh Dng). S cc trm c b tr nh vy, to thnh mt vnh ai bao xung quanh tri t.

Hnh 11: S cc trm iu khin ca h thng GPS Cc trm hot ng theo nguyn tc, s liu v tinh sau khi thu thp s c trm chuyn v trm MCS, sau c x l, truyn li cho trm v t c truyn li cho v tinh. Bn thn trm MCS cng s tip nhn, x l v truyn ti thng tin ca cc v tinh m n c th quan st, bt tn hiu c.

Hnh 12: Nguyn tc hot ng ca cc trm iu khin

14

2.2.3. Phn s dng Phn s dng l cc loi my thu tn hiu GPS c ch to khc nhau phc v cho tng mc ch khc nhau. Hin nay c cc loi nh s dng trong cng tc o c, dn ng, hng hi, hng khng...vi chnh xc khc nhau, ty thuc vo mc ch s dng, gi thnh ca tng loi my. Cu to ca mt thit b thu GPS c chia ra lm cc phn chnh nh sau: - Anten: Hin nay ch yu l anten a hng, tc l cng mt lc c th thu c tn hiu ca nhiu v tinh khc nhau. Ch tiu quan trng nht ca anten l tm in t phi trng vi tm hnh hc ca n, thm vo anten phi c kh nng t loi b hoc hn ch c cc hin tng a ng dn. - B tn s radio: y l b phn dng phn loi, x l cc tn hiu sau khi n vo my thu bng anten, cn c phn loi x l l nh cc C/A code. Cc tn hiu c sp xp trc thnh cc n v ring i vi mi mt v tinh. n gin, c th hiu b tn s radio c s dng phn loi, tn hiu ca tng v tinh v duy tr vic theo di tn hiu . - B vi x l: c s dng tnh ton cc gi tr v o khong cch t my thu n v tinh.. - Thit b iu khin: c s dng phi hp cc hot ng ca my thu, cc lnh c lp trnh sn v c a vo my thu bng cc phm chc nng. - Thit b ghi: Dng lu tr li cc thng tin sau khi c x l, tnh ton. C cc loi b nh trong v b nh ngoi. - Ngun nng lng: L b phn cung cp nng lng cho my c th hot ng bnh thng. Hin nay, thng s dng pin AAA hoc pin sc in.

Hnh 13: My thu tn hiu GPS

15

2.3. Nguyn l o GPS 2.3.1. Nguyn l chung Tn hiu c pht ra t v tinh c m ha di dng mt on m code, nhn c tn hiu, bn thn my thu cng to ra mt on m code tng ng, ch khi 2 on m code trng nhau, lc ny tn hiu mi vo c my thu. S lch pha gia code t v tinh v code thu c bi my thu chnh l khong thi gian v tinh truyn tn hiu n my thu ( t ). Trong trng hp l tng, khong cch t v tinh n my thu l R = c. t .

Tuy nhin, do s khng ng b gia ng h my thu v ng h v tinh nn lun tn ti mt s sai lch l . Lc ny R = + c. (Trong : l khong cch thc gia v tinh v my thu; l gi tr lch pha gia my thu v v tinh, = dt dT: o hm ca ng h my thu v ng h v tinh). Do : R = + c(dt dT). Do sai s ca my thu nh hng n cc v tinh l nh nhau, nn dt = 0, lc ny R = - c.dT 2.3.2. Nguyn l nh v tuyt i o GPS tuyt i l trng hp s dng my thu GPS xc nh ngay ra ta tuyt i ca im t my (X,Y,Z) hoc (B,H,L). Nguyn tc l ng dng o khong cch t cc v tinh n my thu theo nguyn tc giao hi khng gian t cc im c ta bit l cc v tinh.

Hnh 14: Nguyn l nh v tuyt i

16

Trong trng hp l tng xc nh v tr ca mt im, chng ta ch cn quan st 3 v tinh l (vi mi mt v tinh s cung cp mt gi tr R, t gii h phng trnh 3 n 3 phng trnh tm cc gi tr X,Y,Z hoc B,H,L). Tuy nhin do lun lun tn ti sai s gia ng h my thu v ng h v tinh, lc ny yu t sai s ny ng vai tr l mt n trong h phng trnh. iu i hi trong thc t phi quan st t nht 4 v tinh mi c th nh v c chnh xc ta im. T 4 v tinh quan st c, lp thnh h phng trnh 4 n tng qut nh sau: Ri = ( X i X ) 2 (Yi Y ) 2 (Z i Z ) 2 + c.(dt dTi) Trong : Ri l khong cch t v tinh th i n my thu X,Y,Z l ta im t my thu Xi,Yi,Zi l ta bit ca v tinh th i dt: l sai s ca ng h my thu dTi l sai s ng h ca v tinh th i Do dTi l sai s ca ng h v tinh nn gi tr ny bit nn lc ny h phng trnh c dng tng qut nh sau: Ri = ( X i X ) 2 (Yi Y ) 2 ( Z i Z ) 2 + c.dt Gii h phng trnh trn, ta s thu c cc gi tr X,Y,Z,dt; tc l xc nh c ta im t my thu. Trong trng hp s v tinh nhiu hn 4, bi ton s c gii theo phng php s bnh phng nh nht. Kt qu nh v tuyt i ph thuc vo nhiu ngun sai s, trong sai s do v tinh nh hng trn vn n kt qu nh v (v chng ta khng xem dT l mt n). lp li khng ch trc a, thng khng s dng nh v tuyt i, sai s ca nh v tuyt i dao ng t 3m 20m, ty thuc thi im o v loi my. u im ca phng php ny l xc nh ta nhanh, t chc o n gin, t tn km. 2.3.3. Nguyn l nh v tng i nh v tng i l s dng t nht 2 my thu thu ng thi tn hiu v tinh nhm xc nh hiu s ta gia hai im t my ( X , Y , Z ). Mt my thu c t ti mt im bit ta , my cn li t ti im cn xc nh ta
17

. Da vo im bit ta v hiu s ta gia 2 im xc nh ta cho im bit. Nh vy, thc cht ca nh v tng i l xc nh vect ca ng thng ni gia 2 im, ng thng ny c gi l baseline.

Hnh 15: Nguyn l nh v tng i o GPS tng i c chnh xc cao hn so vi o GPS tuyt i v c kh nng loi b c cc sai s do v tinh, sai s do ng h my thu bng khi nim sai phn.

Hnh 16: Nguyn l xc nh sai phn

18

Trong trng hp, 2 my thu ng thi thu tn hiu t 1 v tinh, ta c phn sai bc nht. i Nu k hiu pha sng ti t v tinh i n my thu A l A ; pha sng ti t v i tinh i n my thu B l B
i i i Ta c : AB = B - A c gi l sai phn bc nht.

Do nh hng ca sai s v tinh th i n A v B l nh nhau, nn trong sai phn bc nht chng ta loi b c sai s do v tinh. Trong trng hp, 2 my thu ng thi thu tn hiu t 2 v tinh khc nhau, ta c phn sai bc hai. i Nu k hiu pha sng ti t v tinh i n my thu A l A ; pha sng ti t v i k tinh i n my thu B l B v pha sng ti t v tinh k n my thu A l A ; pha k sng ti t v tinh k n my thu B l B Phn sai bc hai c tnh l hiu ca 2 phn sai bc nht ca v tinh i, k n hai im A,B. i,k i k i i k k k i k i AB = AB - AB = B - A - ( B - A ) = ( A - A ) ( B - B ). Ta thy rng : nh hng ca my thu ti im A n v tinh k,i l nh k i nhau, nn A - A s kh c sai s ca my thu; tng t nh vy cho my thu i k ti im B. Mt khc : AB , AB loi b sai s do v tinh. Chnh v vy, phn sai bc hai loi b c sai s v tinh v sai s do ng h my thu. 2.4. Cc sai s nh hng n kt qu o c bng v tinh Do c th cc v tinh xa, khong cch ln, chu s chi phi ca nhiu yu t khch quan nn thng xut hin cc sai s. Cc loi sai s c th c phn theo nguyn nhn l: Sai s do v tinh; sai s lin quan n s truyn tn hiu; sai s do my thu. 2.4.1. Sai s do v tinh Mi mt v tinh u c trang b 4 ng h in t c chnh xc cao, song bn thn cc ng h ny vn tn ti cc sai s nn nh hng n kt qu o c. Bi v bn cht ca nh v ton cu l s dng thi gian chnh lch gia v tinh pht tn hiu i v my thu xc nh ta ca cc im. Mt loi sai s do v tinh l v tinh cung cp thng tin (lch v tinh) sai cho cc trm iu khin, vn tc v tinh khng n nh khi i qua cc khu vc khc nhau trn tri t. S trao i tn hiu gia trm iu khin v v tinh c
19

thc hin theo nguyn tc: Thng tin pht ra t v tinh n trm iu khin l t1, thi im trm iu khin nhn c thng tin l t2. Cn c vo cc thng tin truyn v ca v tinh; trm iu khin s tnh ton v cho bit ti thi im t1, ta ca v tinh l u v ti t3 (l khong thi gian v tinh nhn c tn hiu t trm iu khin) ta s l u. Tuy nhin, do cc yu t khch quan, c th ti thi im t3, v tinh cha ti hoc i qu v tr c d on trc.

Hnh 17: Sai s do v tinh 2.4.2. Sai s lin quan n s truyn tn hiu Loi sai s ny do nh hng ca mi trng truyn tn hiu; trong khng gian c tng i lu ( khong cch t 0km n 50km) v tng in ly ( khong t 50km n 100km). Khng kh trong tng i lu chuyn ng theo chiu thng ng v nm ngang rt mnh lm cho nc thay i c 3 trng thi, gy ra hng lot qu trnh thay i vt l. Nhng hin tng ma, ma , gi, tuyt, sng gi, sng m,... u din ra tng i lu. Trong khi tng in ly, xy v nit tng ny trng thi ion, sng v tuyn pht ra t mt ni no trn vng b mt Tri t phi qua s phn x ca tng in li mi truyn n cc ni trn th gii. Ti y, do bc x mi trng, nhiu phn ng ha hc xy ra i vi xy, nit, hi nc, CO2...chng b phn tch thnh cc nguyn t v sau ion ha thnh cc ion nh NO+, O+, O2+, NO3-, NO2-...v nhiu ht b ion ha pht x sng in t khi hp th cc tia mt tri vng t ngoi xa. Do s tn ti ca cc ion cng nh cc electron t do, cc loi bi kh quyn l cho sng khi truyn t v tinh n cc my thu, trm iu khin b sai lch.
20

Sai s ny i vi cc my thu phm vi 30km l nh nhau, nn khi o theo phng php nh v tng i s kh c loi sai s ny. Ngoi ra, cn do hin tng a ng truyn tn hiu; thc cht tn hiu truyn trong khng gian n my thu theo mi hng; khi code ca my thu trng vi code do v tinh pht ra th my thu s thu c tn hiu. Trong trng hp l tng, tn hiu t v tinh n my thu truyn theo mt ng thng. Tuy nhin, do trn mt t c cc cng trnh c kh nng phn x sng cao nn mt s tn hiu s phn x vo cc vt ny, sau s i vo my thu, nh vy, cng mt thi im, my thu s nhn c nhiu hn 1 sng tn hiu v tinh; t lm nh hng n kt qu o c.

Hnh 18: Sai s do a ng truyn tn hiu Cc tn hiu phn x thng yu hn tn hiu truyn thng v mt phn nng lng b cc vt khc hp th v v thng i mt qung ng xa hn sng chnh. khc ph loi sai s ny, khi s dng GPS cn phi trnh cc khu vc c nhiu cng trnh c kh nng phn x sng in t cao. 2.4.3. Sai s lin quan n my thu Bn thn my thu GPS cng c th l nguyn nhn gy ra cc loi sai s; cc loi sai s ny bao gm sai s do ng h my thu; sai s do ta ca cc trm iu khin; sai s do nh tm, cn bng my thu. Nguyn tc ca hot ng ca h thng nh v ton cu l s dng s chnh lch thi gian tnh ton ra khong cch. Tuy nhin, ng h trong my thu cng tn ti cc sai s do cc yu t nh iu kin kh hu, bo qun, nguyn liu ch to...nn khng th ng b ha vi ng h ca v tinh nn vic tnh ton s chnh lch s khng chnh xc, t dn n sai s trong qu trnh o c.
21

Mt khc, ta ca my thu c xc nh da trn ta ca v tinh; trong khi ta v tinh li c xc nh da vo ta ca cc trm iu khin. Tuy nhin, ta trm iu khin cng khng hon ton chnh xc, do chu sai s bi hnh dng tri t v cc loi sai s do dng c o c, chnh v vy n s nh hng n kt qu nh v bng GPS. Ngoi ra, nguyn tc nh v ca my GPS, c bit l trong cng tc nh v tng i i hi my thu cn phi c nh tm, cn bng chnh xc, tuy nhin do a hnh v k nng ca ngi s dng nn s dn n sai s khi nh v. 2.5. Thit k li v ng dng ca GPS 2.5.1. Nguyn tc chn im, thit k li GPS Li GPS c cc dng hnh cng tng t nh cc loi li kinh v khc; trong qu trnh lp li khng ch cn c t nht mt im xc nh c ta ; tuy nhin trong thc t nn c nhiu hn 1 im phn b u m bo chnh xc khi lp li. Nu xc nh cao cn phi c im cao gc, tuy nhin im cao gc khng cn thit phi trng vi im ta gc ca li mt bng. Khi b tr li, chn im cn phi m mt s yu cu nh sau: - Phi la chn s im hp l nhm m bo ph ht khu vc o v nhng khng qu nhiu, gy lng ph, tn km. - Khu vc chn im phi m bo c nn n nh, d thao tc b tr my o c, d bo qun v qun l. - Khu vc thng thong, trnh xa c cc ngun pht tn hiu khc (v d nh cc trm pht thanh truyn hnh; cc trm BTS..) nhm hn ch cc loi sai s do mi trng truyn tn hiu. Cn trnh cc cng trnh cao tng, c kh nng phn x sng cao trnh hin tng a ng truyn tn hiu do s phn x sng. Gc m phi m bo ln hn 1500.

Hnh 19: B tr im li GPS

22

2.5.2. Cc ng dng ca GPS Vi c im my GPS ngy cng nh gn, gi thnh h, d s dng nn h thng GPS ngy cng c ng dng rng ri trn th gii vi nhiu mc ch khc nhau. - ng dng trong lnh vc qun s: Mc ch ban u ca h thng GPS l s dng cho mc ch qun s. Trong thc t, GPS c trang b cho cc loi tn la thng minh, t tm mc tiu tiu dit; trang b trn cc my may nhm nh hng chnh xc cc mc tiu; trang b cho lnh b binh xc nh phng hng hnh qun... - ng dng trong lnh vc giao thng: Hin nay, hu ht cc loi xe t hin i u c trang b h thng dn ng t ng bng GPS. iu ny ht sc thun li cho vic di chuyn n ti cc khu vc l, ngi li xe ch cn xc nh im n v h thng s ch dn cc con ng n nhanh nht. Tuy nhin, thc hin c iu ny cn c b c s d liu bn hon chnh v c nhp v b nh ca my. - ng dng trong lnh vc o c: Vi chnh xc cao, s cng lao ng thp, tnh c ng nn hin nay GPS c ng dng nhiu trong cng tc o c, c bit kt qu nhn c di dng ta XY nn rt thun tin trong vic kt ni vi cc phn mm chuyn ngnh bin tp bn . Vit Nam hin nay, GPS ch yu c s dng o t lm nghip. - ng dng trong dch v, thng mi: Vi GPS, ngi bn hng c th bit c khong cch cn di chuyn giao hng cho ngi mua, t c th tnh ton chi ph mt cch chnh xc, cng nh c th xc nh c phm vi ph sng ca cc chui ca hng nhm xy dng chin lc kinh doanh hp l. Hoc i vi dch v cu thng, cn c vo v tr hin thi ca ngi b nn hng dn n c trung tm cu tr gn nht hay huy ng i cu nn n kp thi. - ng dng trong lnh vc nghin cu khoa hc; gii tr: Bng vic gn cc thit b thu GPS vo cc ng vt hoang d, vo cy trng, cc nh khoa hc c th theo di c cc hot ng ca chng. Bn cnh , my GPS rt hu hiu i vi du khch khi n cc a im l, m bo n c cc im c d nh v hn ch tnh trng tht lc.

23

Ngoi cc ng dng trn, cn rt nhiu ng dng khc ca GPS, ty thuc vo chnh xc ca my thu, mc chi tit v y ca c s d liu bn ban u.

24

CHNG 3: S DNG MT S MY GPS THNG DNG 3.1. My GPS 76CSx Garmin

Hnh 20: Mt trc my 3.1.1. Cc phm chc nng c bn ca my

Mt sau my

- IN; OUT: Hai phm ny c s dng phng to, thu nh t l bn . Khi nhn phm IN s gim tng t l bn trong my xung, cho php thy c vng bn nh nhng chi tit; ngc li khi nhn phm OUT th tng t l bn , cho php xem khu vc bn rng hn nhng t chi tit hn. - FIND: Dng truy tm nhanh nhng thng s, d liu my thu - PAGE: Dng chn cc mn hnh chnh trong my - POWER: Phm mu , nhn vo phm ny tt, m my. Khi s dng ban m th c th nhn phm ny tt m n mn hnh trong my. - QUIT: Cng tng t nh phm PAGE dng lt trang mn hnh ch trong my nhng ngc chiu vi phm PAGE. Ngoi ra phm QUIT cn dng thot mt chc nng ang s dng no hoc ngng mt thao tc mt lnh no . - ENTER: Chp nhn mt lnh no ; nu n v gi phm ENTER trong vng 3 giy th my s ghi nh v tr ang o.
25

- MENU: Khi nhn phm ny hai ln, my s cho ra mt bng danh sch cc chc nng ca my, cc chnh sa trong my cng c thc hin trn bng MENU chnh ny. Ngoi ra, tng ng vi bt c mn hnh ch no ang s dng, nhn MENU s cho ra mn hnh ph, cc chnh sa ch c tc dng trn mn hnh ch ca n m thi. - ROCKER: y l phm to nht ca my, tng ng vi 4 phm ln xung, tri phi, c dng la chn cc thng s; la chn lnh trn mn hnh. Chc nng tng t nh

Hnh 21: Cc phm chc nng c bn 3.1.2. Cc mn hnh chnh trong my Trong my GPS76CSx Garmin c 6 mn hnh chnh, ln lt l: Mn hnh v tinh; mn hnh o c ly; mn hnh bn ; mn hnh la bn; mn hnh v mt ct cao ; mn hnh Menu.

26

Mn hnh v tinh

Mn hnh o c ly

Mn hnh bn

Mn hnh la bn

Mn hnh v mt ct cao Mn hnh menu

- Mn hnh v tinh:

Hnh 22: Mn hnh v tinh y l mn hnh chnh u tin xut hin khi chng ta m my. Nhng vng trn nh km theo chnh l v tinh ang xut hin trn bu tri (s trong vng trn l s tht ca v tinh, do v tinh lun di chuyn nn s ny lun thay i). Quan st hai vng trn cha v tinh, nhng v tinh trn nh u l nhng v tinh nm trong hau nm trn ng trn nh. Nhng v tinh nm trn vng trn ln l nhng v tinh c v tr nm nghing mt gc 450 v pha chn tri, nhng v tinh ny thng
27

d b che khut bi cc yu t a hnh nn tn hiu ca chng yu hn so vi cc v tinh nm trn nh u.

Hnh 23: Vng trn phn b v tinh Khi my thu c ch 3D, chnh xc s c ci thin rt nhiu. Lc ny l thi im tt nht s dng my. Tt nhin, ch 2D cng c th s dng c my bnh thng, nhng khng c d liu cao . M s biu tng cn lu l, ct biu th mnh yu ca pin, tnh trng d v tinh, bo s dng n. - Mn hnh o c ly: Mn hnh ny s cung cp cc thng s v tc di chuyn, thi gian....khi chng ta s dng o khong cch.

Hnh 24: Mn hnh o c ly

28

- Mn hnh bn : Mn hnh ny cung cp cc bn c sn trong my hoc c a vo trong my. S dng cc phm IN v OUT iu chnh t l quan st ph hp.

Hnh 25: Mn hnh bn - Mn hnh la bn: Mn hnh ny thng dng my dn ng i. My s cung cp cc thng s nh: Hng la bn, khong cch n im ch ngi s dng i n. im c bit ca my GPS76CSx l la bn lun ch ng hng bc chun (Ch N trn vch ch ), d ngi s dng khng di chuyn.

Hnh 26: Mn hnh la bn

29

- Mn hnh o mt ct cao : Mn hnh ny gip ngi s dng xem li mt ct cao ca on ng di chuyn. Trc ng biu th gi tr gi tr cao ; trc ngang biu th khong cch di chuyn.

Hnh 27: Mn hnh v mt ct cao - Mn hnh Menu: Mn hnh ny cung cp cc lnh, thao tc chnh s dng, ci t ch hot ng cho my.

Hnh 28: Mn hnh Menu chnh 3.1.3. Ci t h ta VN2000 cho my GPS76CSx Garmin H ta VN-2000 cng c nh v trn Ellipsoid ca h ta th gii WGS-84 v B trng B Ti nguyn v Mi trng c Quyt nh s 05/2007/Q-BTNMT ngy 27/02/2007 v cng b tham s dch chuyn gc ta
30

VN-2000 vi cc i lng nh sau: X = -191.90441429 (mt) ; Y = -39.30318279(mt); Z = -111.45032835 (mt) Cc my nh v GPS cm tay thng s dng cho cc ng dng c chnh xc thp (5-10m) v tnh nng c hc ca my ch cung cp ta theo phng php nh v tuyt i, nn vic ci t cc thng s nu trn c th lm trn n n v mt. Mt khc theo Thng t s 973/2001/TT-TCC ngy 20/6/2001 ca Tng cc a chnh (nay l B Ti nguyn v Mi trng) v hng dn p dng h quy chiu v h ta quc gia VN-2000 th vic phn mnh bn theo h VN-2000 cho tng loi t l cn ph thuc vo ln ca tng mi chiu (3o hoc 6o - bn t l >=1/10000 hoc t l <=1/25000) nn khi ci t cc tham s dch chuyn trn my nh v GPS cm tay cn phi lu n s tng thch khi s dng ng vi tng nhm t l bn . ci t cho my 76CSx, t mn hnh Menu chnh, ta chn Setup/Units.

Hnh 29: Hp thoi ci t h ta Trong Position Format: Chn kinh tuyn trc, h s k (k=0,9999 nu mi 3 ; 0,9996 nu mi 6 ); chn dch trc X l 500000m; chn dch trc Y l 0m. Ti Map Datum: Nhp cc thng s DX, DY,DZ vo ln lt l -192; -39; -111. Chn n v o l h mt. Sau khi la chn xong, save li v thot khi ch ci t h ta .

31

3.1.4. Mt s thao tc s dng thng gp - o mt im: y l thao tc quan trng v thng s dng trong cng tc o c bng GPS. Cc o ny thng c dng lu nh v tr cc im c nh; im mc; khc cua trn ng o. t my GPS ti im o, m my v ch my nh v, khi n nh my s cung cp ta ti im o (nh dng ta ph thuc vo h ta khi ci t). lu ta ny vo my, thao tc nh sau: Nhn v gi phm ENTER trong 3 giy, ta c mn hnh

Hnh 30: Mn hnh nh v im ta Sau vo Avg\ENTER, ta c mn hnh

my t o v tnh ton, khi gii tr Accuracy t gi tr n nh v nh nht th chn Save/ENTER. Sau t tn cho im.

32

Hnh 31: Mn hnh t thng s cho im va mi nh v Tn ca im thng c mc nh bng s th t ca im trong b nh mt, my s t ng nh s th t ca mi im bt u t 001 n 1000 th thi. Nu ngi s dng chp nhn cch t tn ny th khng cn thc hin bc t tn sau ny na. t tn cho im, chn khung t tn, s c mn hnh b ch v s, la chn cc ch ci v s t tn bng phm ROCKER. Sau khi t tn xong th chn OK trong bng ch ri nhn ENTER.

Hnh 32: Lu tn im Sau chn vo OK gc phi di lu li im v tt c cc thng s lin quan n im vo b nh ca my.

33

- o chu vi v tnh din tch: My t ng o v v li hnh dng ca l t cn o, t ng tnh din tch v chu vi. My c th lu c thng s ca 20 l t; sau khi o xong l no th nn tt my, di chuyn n l cn o tip theo trnh hin tng cc l t s b dnh lin nhau. Thao tc nh sau: Vo Main Menu/Track/ENTER. Nhn ENTER mt ln vo Area Caculation\ENTER. Khi c ch Start, chn ENTER bt u; trong qu trnh di chuyn c th phng to, thu nh bn quan st v lc ny ch Start s c thay th bng Stop. Khi n im cui cng (trng vi im xut pht) th n phm ENTER kt thc, lc ny l t s c hin th ln my vi y cc thng s nh chu vi, din tch, mu ca l t. Sau ta tin hnh t tn cho l t va mi o, lu li. - Chc nng dn ng: Trong qu trnh s dng, ngi dng nn lu ta mt im no lm im khi hnh phng b lc khi i vo cc khu vc l. dn ng, thao tc nh sau: Nhn vo phm FIND mt ln, chn Waypoints. Sau vo Waypoints chn ENTER, lc ny n s cho chng ta danh sch cc im chng ta lu, chn n im mc (im m chng ta mun dn n), ri chn ENTER. Sau chn Goto\ENTER, tr li phm PAGE, n mn hnh la bn, lc ny ta c mn hnh nh sau:

Hnh 33: La bn ch ng Ngi s dng ch cn i theo hng ca mi tn la bn ch (hng thng ng ln trn) nu i ng th khong cch s gim. Nu i sai th la bn s yu cu i li. Lc no n ni, my s bo l Arriving at Detisnation.

34

Hnh 34: La bn ch hng i sai - Xa d liu nh: B nh my ch c th nh ti a c 1000 im; trng hp b nh y hoc c nhng im khng cn thit, chng ta phi xa nhng im ny. C th la chn xa tng im mt hoc xa tt c. Lu , cn thn khi s dng chc nng ny. xa mt im: Nhn FIND mt ln, vo Waypoints\ENTER\chn tn mun xa\Delete\ENTER\Yes\ENTER. Xa xong. xa tt c cc im: Nhn FIND mt ln, vo Waypoints\ENTER\Nhn phm MENU mt ln\Delete\ENTER\All symbols\ENTER\Yes\ENTER. Xa xong. 3.2. My Garmin GPS eTrex

35

3.2.1. Cc mn hnh chnh My c nm mn hnh c gi l mn hnh chnh ( Main Page ), mun chuyn i v tr cc mn hnh ta nhn phm PAGE

Hnh 35: Cc mn hnh chnh - Mn hnh v tinh: y l mn hnh chnh u tin xut hin khi chng ta m my. C hai cch th hin mn hnh v tinh nh hnh trn. chn cch th hin kiu hin th mn hnh v tinh, ta chn bng cch sau: ang mt trong hai mn hnh trn. Nhn phm ENTER mt ln, Ta s c mt Menu ph, dng hai phm iu chnh ln xung chn mn hnh Normal hay Advanced

Hnh 36: Mn hnh v tinh

36

- Mn hnh bn :

Hnh 37: Mn hnh bn - Mn hnh la bn: Mn hnh ny thng dng my dn ng i. My s cung cp cc thng s nh: Hng la bn , khong cch n im ch ngi s dng i n.

Hnh 38: Mn hnh la bn

37

- Mn hnh o c ly

Hnh 39: Mn hnh o c ly - Mn hnh Menu

Hnh 40: Mn hnh Menu 3.2.2. Ci t h UTM, chn n v o Nhn phm PAGE chn mn hnh MENU; vo Set Up / ENTER, ta c mn hnh
38

Hnh 41: Mn hnh setup Chn Units \ ENTER. Ta c mn hnh chnh Units

Hnh 42: Ci t h ta v n v o Cc chnh sa trong dy nh sau: Possition Format: Chn UTM / UPS ( Nu mun s dng h UTM ), chn hdddmm.mmm ( nu mun s dng h pht). Map Datum: Chn Indian Thailand ( hoc chn WGS 84 ty theo bn ca ngi s dng ). Units : Chn Metric. North Ref: chn True. Angle: chn Degree. Sau khi chnh xong nhn phm PAGE thot ra mn hnh ny. ci t VN2000, tham kho ti phn hng dn s dng my GPS76CSx.

39

3.2.3. Cc thao tc thng s dng - o ta mt im: t GPS ti im o, m my v ch my nh v. Khi my nh v my s cung cp ta im ng. lu ta ny vo my, thao tc nh sau: Nhn v gi phm ENTER trong khong 3 giy, ta c mn hnh

Hnh 43: o ta mt im Tin hnh t tn cho im. Tn ca im thng mc nh bng s th t ca im trong b nh my, my t ng nh s t im sau mi ln ghi t 001 n 500 th thi. Nu ngi s dng chp nhn theo cch t tn ca my th khng cn thc hin bc t tn di dy. t tn cho im bng cch vo khung t tn, nhn ENTER ta s c mn hnh

Hnh 44: t tn im Ln lt chn cc ch v s theo tn im m ta mun t. Ch sau ln chn mt ch ci hay s, nhn ENTER c th chn ch tip theo. Sau khi t tn xong th chn OK cui mn hnh. My s tr li mn hnh Mark waypoint.
40

Tip tc chn phm OK v nhn ENTER. My lu v tr ang o vo b nh ca mnh. - Chc nng dn ng: Chc nng ny gip ngi s dng tm ng trong nhng trng hp mt nh hng v ( trong rng hoc trn bin ). Gi s khi bt u vo rng, bn ghi nh li ta im khi hnh vo my, sau khi thc hin xong cng vic, bn s lnh cho my dn bn v im khi hnh. Thao tc thc hin ln lt nh sau: Nhn phm PAGE v mn hnh MENU, vo Waypoint \ ENTER Chn tn cn dn ng \ ENTER, ta c mn hnh

Hnh 45: Lnh dn ng Chn lnh GOTO \ nhn ENTER . Ta c mn hnh

Hnh 46: Kt qu dn ng

41

- Xa ta cc im lu: My c th lu nh c tt c 500 im, khi b nh y hoc khi c ta no khng cn thit th c th xo i. C hai cch xo, xa mi ln tng im hay xa mt ln tt c cc im. Thao tc nh sau: Xa tng im mt: Nhn phm PAGE v mn hnh MENU, vo Waypoint \ ENTER \ chn tn mun xa \ ENTER \ chn DELETE \ ENTER \ chn Yes \ ENTER, xa xong

Hnh 47: Xa tng im mt Xa tt c cc im: Nhn phm PAGE v mn hnh MENU\ vo Waypoint \ ENTER\ chn lnh DELETE ALL \ ENTER \ chn YES \ ENTER. Tt c cc im trong b nh b xa.

Hnh 48: Xa tt c cc im

42

TI LIU THAM KHO 1./ Ngc ng ng Nam Chinh; Bi ging Cng ngh GPS; H M a cht; 2009. 2./ Nguyn Th Thu Hin; H thng nh v ton cu GPS; HNN H Ni; 2009 3./ Trn Mnh Tun o Th Hng ip; Cc h thng v tinh nh v ton cu v ng dng; NXB Gio dc; 2006 4./ Trng H M a cht; Bi ging Cng ngh GPS; lu hnh ni b 2006 5./ http://dinhvivetinhgps.blogspot.com/: Ti liu hng dn s dng my nh v v tinh GPS 12 Map; H Ni 2006. 6./ http://www.cesti.gov.vn/su-i-ngu-n-tri-th-c/khai-quat-ve-he-thong-dinhvi-toan-cau.html 7./ S Nng nghip v pht trin nng thn tnh Lm ng; Gii thiu v h thng inh v ton cu 8./ Garmin Company: GPS Beginners Guide

43

MC LC
Trang

1.1. 1.1.1. 1.1.2. 1.1.3 1.2. 1.2.1. 1.2.2. 1.3. 1.4. 1.4.1. 1.4.2. 1.4.3. 1.4.4. 2.1. 2.2. 2.2.1. 2.2.2. 2.2.3. 2.3. 2.3.1. 2.3.2. 2.3.3. 2.4. 2.4.1. 2.4.2. 2.4.3. 2.5. 2.5.1. 2.5.2. 3.1. 3.1.1. 3.1.2. 3.1.3.

Li ni u CHNG 1: CC KIN THC C BN Cc h ta thng dng trong Trc a v tinh H ta sao H ta Tri t H ta a phng Cc h thng thi gian Gi sao v gi mt tri Gi nguyn t nh lut Keppler Cc phng php quan st v tinh Phng php chp nh trn nn tri sao o khong cch laze n v tinh nhn to o khong cch in t n v tinh nhn to Phng php hiu ng Doppler v tinh CHNG 2: H THNG NH V TON CU Tng quan; lch s hnh thnh v pht trin ca GPS Cu trc ca h thng nh v ton cu Phn v tr Phn iu khin Phn s dng Nguyn l o GPS Nguyn l chung Nguyn l nh v tuyt i Nguyn l nh v tng i Cc sai s nh hng n kt qu o c bng v tinh Sai s do v tinh Sai s lin quan n s truyn tn hiu Sai s lin quan n my thu Thit k li v ng dng ca GPS Nguyn tc chn im, thit k li GPS Cc ng dng ca GPS CHNG 3: S DNG MT S MY GPS THNG DNG My GPS 76CSx Garmin Cc phm chc nng c bn ca my Cc mn hnh chnh trong my Ci t h ta VN2000 cho my GPS76CSx Garmin
44

1 2 2 2 3 4 5 6 6 7 8 9 9 9 10 11 12 12 12 13 15 16 16 16 17 19 19 20 21 22 22 23 25 25 25 26 30

3.1.4. 3.2. 3.2.1. 3.2.2. 3.2.3.

Mt s thao tc s dng thng gp My Garmin GPS eTrex Cc mn hnh chnh Ci t h UTM, chn n v o Cc thao tc thng s dng

32 35 36 38 40

45