CHNG 1: CH NGHA TRNG THNG ......................................................................................................................... 1 Cu 1: Phn tch bi cnh xut hin ca ch ngha trng thng...............................................................................

1 Cu 2: Phn tch nhng quan im kinh t ca ch ngha trng thng. .................................................................. 1 Cu 3: Ch ngha trng thng ti cc quc gia.......................................................................................................... 2 Cu 4: nh gi cu ni ca ngi Trung Quc: Phi thng bt ph lin h thc t Vit Nam. ............................ 4 Cu 5: nh gi cu ni ca ngi Anh: Thng mi l hn th vng i vs s phn thnh ca 1 quc gia, khng c php l no khc kim tin tr thng mi ......................................................................................... 4 Cu 6: Gii thch lun im ca A. Montchretien: Ni thng l h thng ng dn, ngoi thng l my bm, mun tng ca ci phi nhp dn ca ci qua ngoi thng .................................................................................... 5 Cu 7: Nhn xt vai tr, hn ch ca ch ngha trng thng. ................................................................................... 6 Cu 8: c im ca ch ngha trng thng. ............................................................................................................ 6 CHNG 2: CH NGHA TRNG NNG (C IN PHP) ................................................................................................... 7 Cu 1: Hon cnh ra i v c im ch yu ca ch ngha trng nng Php. ..................................................... 7 Cu 2: Nu s ging nhau ca 2 trng phi c in Anh v Php ............................................................................ 7 = Trnh by khi qut c im phng php lun ca trng phi c in. ............................................................ 7 Cu 3: Phn tch cc ni dung l thuyt: ...................................................................................................................... 8 Cu 4: Thnh tu v hn ch ca ch ngha trng nng ........................................................................................... 12 CHNG 3: TRNG PHI C IN ANH ................................................................................................................ 13 Cu 1: Phn tch c im phng php lun ca trng phi c in Anh. .......................................................... 13 Cu 2: So snh c im phng php lun ca trng phi c in Anh v c in Php (trng nng). ............. 13 A. L lun gi tr - lao ng ......................................................................................................................................... 14 Cu 1: Chng minh W. Petty l ngi u tin trong lch s t nn mng cho nguyn l gi tr lao ng. ............ 14 Cu 2: Nhn xt cu ni ca W.Petty: Lao ng l cha, t ai l m ca ca ci. ............................................... 15 Cu 3: Nhn xt cu ni ca W.Petty: Gi tr ca hng ha l s phn nh gi tr ca tin t cng ging nh nh sng ca mt trng l s phn chiu nh sng mt tri vy. .................................................................................. 15 Cu 4: Da vo l lun gi tr ca W.Petty chng minh ng l nh kinh t hc phn nh bc chuyn t ch ngha trng thng sang ch ngha c in Anh. ............................................................................................................... 16 Cu 5: Dng l lun gi tr ca A.Smith chng minh nhn xt ca C. Mc, phng php lun ca A.Smith l phng php 2 mt trn ln cc yu t khoa hc v tm thng. ....................................................................................... 17 Cu 6: Chng minh rng A.Smith l nh l lun gi tr - lao ng song nhng l lun gi tr ca ng cn cha nhiu mu thun v sai lm. ................................................................................................................................................ 18 Cu 7: Bnh lun cu ni Tin cng li nhun a t l 3 ngun gc u tin ca mi thu nhp v do l 3 ngun gc u tin ca mi gi tr. ......................................................................................................................... 19 Cu 8: Ti sao ni Ricardo a trng phi c in Anh ti nh cao nhng khng th ti tn cng c. ..... 19 Cu 9: A.Smith v D.Ricardo bn lun nh th no v c cu gi tr hng ha. ....................................................... 20 Cu 10: Da vo l lun gi tr - lao ng ca trng phi c in Anh CMR Trng phi c in d c nhiu ng gp trong vic xy dng v pht trin l lun gi tr song vn khng th pht trin l lun n cng. ............ 21 B. L lun tin t. ........................................................................................................................................................ 22 Cu 1: V sao ni l thuyt v tin t ca W.Petty l hc thuyt qu t ch ngha trng thng sang trng phi c in Anh. ............................................................................................................................................................... 22 i

Cu 2: Chng minh rng: A.Smith phn bit c tin t vi ca ci, thy c chc nng phng tin lu thng ca tin song cha hiu bn cht ca tin...................................................................................................... 23 Cu 3: Nhn xt cu ni ca A.Smith: Tin l bnh xe v i ca lu thng l cng c c bit ca trao i v thng mi. ............................................................................................................................................................. 23 Cu 4: Anh ch c sng bi tin t khng? v sao? ..................................................................................................... 24 Cu 5: l lun tin t ca D.Ricardo c g pht trin so vi cc nh kinh t c in Anh trc. ............................... 24 Cu 6: W.Petty, A.Smith, D.Ricardo cp ntn n quy lut lu thng tin t?................................................. 24 Cu 7: Trnh by cng hin v hn ch ca trng phi c in Anh trong l lun tin t. ...................................... 25 C. L lun khc ............................................................................................................................................................ 25 Cu 1: L lun tin cng ca W.Petty, A.Simth, D.Ricardo. ........................................................................................ 25 Cu 2: Nhng thnh tu v hn ch ca Trng phi c in Anh trong l lun tin cng. ..................................... 26 Cu 3: Chng minh rng, A.Smith l nh tin tri ca ch ngha t do kinh t. Nhng hc thuyt kinh t no k tha v pht huy t tng t do kinh t ca A.Smith. Rt ra ngha l lun v thc tin ca l thuyt bn tay v hnh. ......................................................................................................................................................................... 27 Cu 4: L lun v khng hong kinh t ca Ricardo. .................................................................................................. 28 CHNG 4: CC HC THUYT KINH T CA TP HU C IN (T SN TM THNG)................................................. 29 Cu 1: Phn tch c im ca trng phi t sn tm thng. .............................................................................. 29 Cu 2: L lun nhn khu, gi tr v li nhun khng hong kinh t ca Th.R.Malthus. ............................................ 29 Cu 3: L lun gi tr ch li, 3 nhn t sn xut, tht nghip v khng hong kinh t ca J.B.Say............................ 30 CHNG 5: KINH T CHNH TR HC MC - LNIN........................................................................................................... 32 Cu 1: C.Mc c cng hin g mi v l lun tin t. .................................................................................................. 32 Cu 2: C. Mc sau ny c nhng ng gp g mi trong l lun gi tr - lao ng. .................................................... 33 Cu 3: L lun ca C.Mc v tin cng. ...................................................................................................................... 33 CHNG 6: TRNG PHI TN C IN ......................................................................................................................... 34 Cu 1: Trnh by l lun ch li gii hn v gi tr gii hn ca o, cho vi v d CMR t tng gii hn ca trng phi c kinh t hc hin i k tha v pht trin ( = t tng gii hn c nhng trng phi no k tha v pht trin)..................................................................................................................................................... 34 Cu 2: CMR trng phi gii hn o xa ri nguyn l gi tr lao ng ca TP c in Anh v i theo nguyn l gi tr li ch ca Say. ................................................................................................................................................. 35 Cu 3: Da trn c s no m J.B.Clark ra nguyn tc tr lng cho cng nhn theo sn phm gii hn, theo anh (ch) nguyn tc tr lng c bc lt hay khng? v sao? ............................................................................. 35 Cu 4: CMR l thuyt cn bng th trng ca L.Walras th hin c trng phng php lun ca TP Tn c in (th hin s k tha v pht trin bn tay v hnh ca A.Smith).............................................................................. 36 Da vo l thuyt ny c th khc phc cc vn khng hong tht nghip khng? V sao? ................................ 36 Cu 5: Chng minh rng L thuyt gi c ca A.Marshall th hin r c im phng php lun ca trng phi tn c in ( k tha v pht trin bn tay v hnh ca A.Smith) ............................................................................. 38 Cu 6: Trnh by ni dung l thuyt gi c ca A.Marshall, rt ra ngha l lun v thc tin t vic nghin cu l thuyt ny. ................................................................................................................................................................. 38 Cu 7: CMR l thuyt kinh t ca TP Tn c in l c s hnh thnh kinh t hc vi m. ......................................... 41 Cu 8: So snh c im phng php lun ca trng phi c in Anh vi Tn c in. ................................... 42

ii

Cu 9: nh gi trng phi tn c in. .................................................................................................................. 44 CHNG 7: TRNG PHI KEYNES .................................................................................................................................. 45 Cu 1: c im phng php lun ca l thuyt Keynes. V sao ni trng phi ny va k tha va i lp trng phi Tn c in. ........................................................................................................................................... 45 Cu 2: Phn tch l thuyt vic lm ca Keynes cho bit v sao trong l thuyt ny li sut l cng c quan trng iu tit v m. ngha .............................................................................................................................................. 46 Cu 3: Quan im ca Keynes v tht nghip, v sao ni vn vic lm chim v tr trung tm trong ton b l thuyt ca Keynes. .................................................................................................................................................... 48 Cu 5: V sao Keynes c nh gi l cng trnh s ca ch ngha t bn c quyn nh nc. .............................. 49 Cu 6: c im ch yu ca l thuyt Keynes. Nhng c im th hin trong l thuyt v nh nc v s can thip vo nn kinh t ntn. ......................................................................................................................................... 49 Cu 7: nh gi l thuyt Keynes. .............................................................................................................................. 50 Cu 8: Da vo quan im kinh t ca Keynes, CMR ng l ngi sng lp ra kinh t hc v m hin i. ............. 51 Cu 9: Ti sao ni l thuyt ca Keynes l trng cu. quan im ny c th hin ntn trong l thuyt vic lm ca ng. ............................................................................................................................................................................ 52 CHNG 8: CH NGHA T DO MI. ............................................................................................................................... 54 Cu 1: Cho bit nguyn nhn dn n d khi phc li v c trng ni bt ca ch ngha t do mi. ................ 54 Cu 2: Phn tch c im phng php lun ca ch ngha T do mi, so snh nhng c im ging v khc nhau ca ch ngha t do mi v t do c. ............................................................................................................... 54 Cu 3: Lm r quan im ca cc nh kinh t hc CHLB c v nn kinh t th trng x hi. .............................. 55 Cu 4: Trnh by c im c bn ca ch ngha t do mi. c im c th hin trong l thuyt kinh t th trng x hi ch ngha ntn. ..................................................................................................................................... 58 Cu 5: Phn tch l thuyt trng tin ca Friedman. .................................................................................................. 59 Cu 6: So snh s ging v khc nhau c bn gia l thuyt trng tin Friedman v trng cu Keynes. ................. 60 Cu 7: Trnh by l thuyt trng cung ca M............................................................................................................. 61 Cu 8: Phn bit s ging v khc nhau ca trng cung M v trng cu Keynes..................................................... 62 CHNG 9: TRNG PHI CHNH HIN I .................................................................................................................... 63 Cu 1: Phn tch nguyn nhn xut hin v c im phng php lun ca TP chnh hin i. ............................ 63 Cu 2: So snh c im phng php lun ca Trng phi chnh hin i v ch ngha t do mi.................... 63 Cu 3: C ch th trng c P.Samuelson cp ntn trong l thuyt v nn kinh t hn hp................................. 64 Cu 4: Theo P.Samuelson, ti sao trong nn kinh t th trng nh nc phi can thip vo nn kinh t. ............ 65 Cu 5: Theo P.Samuelson: Sau khi tm hiu k v bn tay v hnh chng ta khng nn qu say m vi v p ca c ch th trng, coi n l hin thn ca s hon ho, tinh ty ca s hi ha, l ngoi tm tay con ngi. Phn tch cu ni trn. ........................................................................................................................................................ 65 Cu 6: Theo P.Samuelson, iu hnh 1 nn kinh t khng c chnh ph hoc th trng th cng nh nh v tay bng 1 bn tay. Nhn xt lun im. Rt ra ngha thc tin ca lun im . .................................................... 66 CHNG 10: TNG TRNG V PHT TRIN KINH T .................................................................................................... 68 Cu 1: S phn loi cc quc gia. .............................................................................................................................. 68 Cu 2: c trng cc nc ang pht trin............................................................................................................... 68 Cu 3: Cc vn nh hng n tng trng v pht trin ca nn kinh t. ........................................................ 68 iii

Cu 4: Ni dung cc l thuyt tng trng v pht trin kinh t. .............................................................................. 69 CU HI TNG HP. ......................................................................................................................................................... 72 Cu 1: Trong lch s, nhng hc thuyt ca nh kinh t no tha nhn, nh kinh t no ph nhn khng hong kinh t. C th............................................................................................................................................................ 72 Cu 2: Trong lch s, trng phi no cao vai tr iu tit ca c ch th trng, trng phi no cao vai tr nh nc. C th. ...................................................................................................................................................... 73 Cu 3: Quan im ca cc nh kinh t trong lch s v cc vn :.......................................................................... 75

iv

CHNG 1: CH NGHA TRNG THNG

Cu 1: Phn tch bi cnh xut hin ca ch ngha trng thng. Ch ngha trng thng l t tng kinh t u tin ca giai cp t sn, ra i trc ht Anh vo khong nhng nm 1450, pht trin ti gia th k th XVII v sau b suy i. C th ni, n ra i trong bi cnh ht sc thun li khi m phng thc sn xut phong kin bt u tan r, phng thc sn xut t bn ch ngha mi ra i: + V mt lch s: y l thi k tch lu nguyn thu ca ch ngha t bn ngy cng tng, tc l thi k tc ot bng bo lc nn sn xut nh v tch lu tin t ngoi phm vi cc nc Chu u, bng cch cp bc v trao i khng ngang gi vi cc nc thuc a thng qua con ng ngoi thng. + V kinh t: Kinh t hng ho pht trin, thng nghip c u th hn sn xut, tng lp thng nhn tng cng th lc Do trong thi k ny thng nghip c vai tr rt to ln. N i hi phi c l thuyt kinh t chnh tr ch o, hng dn hot ng thng nghip. + V mt chnh tr: Giai cp t sn lc ny mi ra i, ang ln, l giai cp tin tin c c s kinh t tng i mnh nhng cha nm c chnh quyn, chnh quyn vn nm trong tay giai cp qu tc, do ch ngha trng thng ra i nhm chng li ch ngha phong kin. + V phng din khoa hc t nhin: iu ng ch nht trong thi k ny l nhng pht kin ln v mt a l nh: Crixtp Clng tm ra Chu M, Vanc Gama tm ra ng sang n Dng m ra kh nng lm giu nhanh chng cho cc nc phng Ty. + V mt t tng, trit hc: Thi k xut hin ch ngha trng thng l thi k phc hng, trong x hi cao t tng t sn, chng li t tng en ti ca thi k trung c, ch ngha duy vt chng li nhng thuyt gio duy tm ca nh th Cu 2: Phn tch nhng quan im kinh t ca ch ngha trng thng. H thng quan im ca ch ngha trng thng bao gm 4 quan im c bn sau y: Th nht, h nh gi cao vai tr ca tin t. H ng nht tin t vi ca ci, cho rng tin t mi l ti sn thc s ca mt quc gia, mt nc cng c nhiu tin th cng giu c, s giu c tch ly di hnh thi tin t l s giu c mun i vnh vin. ng thi coi hng ha ch l phng tin nhm gia tng khi lng tin t, mc ch ca mi chnh sch kinh t ca mt quc gia l lm tng khi lng tin t. Ch ngha trng thng l trng phi u tin coi trng vai tr ca tin t trong lch s kinh t. Th hai, quan nim v ngh nghip trong x hi. H cho rng, ngh nghip no trong x hi lm gia tng khi lng tin t mi l nhng ngnh ngh c ngha tch cc v ngc li. C th: - Nng nghip l ngnh trung gian gia tch cc v tiu cc v sn phm u ra sn phm vt cht song khng phi mua cc yu t u vo nh vy tuy khng to ra nhng cng k tiu tn tin t. - Cng nghip l ngnh ngh mang tnh tiu cc v phi b tin ra mua cc yu t u vo sn xut ra sn phm vt cht. - Thng nghip l ngnh duy nht trong x hi c ngha tch cc v to ra ca ci trong x hi, v sn phm u vo l sn phm vt cht v thu li tin t.
1

Trng phi trng thng k ch nh gi cao vai tr ca thng nghip c th cn nhn mnh vai tr ca ngoi thng, khi lng tin t ca mt quc gia ch c th gia tng bng con ng ngoi thng, c bit l ngoi thng xut siu. Th ba, h gii thch ngun gc ca li nhun thng nghip. H gii thch rng li nhun ca thng nghip l kt qu ca hot ng trao i khng ngang gi (mua r bn t), l s la gt cp bc ging nh trong chin tranh. H cho rng k mt ngi no thu c li nhun m khng lm thit k khc, trao i phi c mt bn thua bn kia c. Dn tc ny lm giu bng cch hi sinh li nhun ca dn tc khc. Th t, ch ngha trng thng rt cao vai tr ca nh nc Ch ngha trng thng cha bit n v khng tha nhn s hot ng ca cc quy lut kinh t khch quan do h nh gi rt cao vai tr ca nh nc, s dng quyn lc nh nc pht trin kinh t v tch lu tin t ch thc hin c nh s gip ca nh nc. H i hi nh nc phi tham gia tch cc vo i sng kinh t thu ht tin t v nc mnh cng nhiu cng tt, tin ra khi nc mnh cng t cng pht trin. Cu 3: Ch ngha trng thng ti cc quc gia. Ch ngha trng thng ti Anh: Ch ngha trng thng Anh chia lm 2 giai on pht trin: - Giai on 1 din ra trong th k XV-XVI gi l giai on hc thuyt tin t - Giai on 2 din ra trong th k XVI gi l giai on hc thuyt v bng cn i thng mi. Giai on hc thuyt tin t. i biu ca hc thuyt tin t ca ch ngha trng thng thi k ny l William Stafford (15541612). Quan im trng thng ca ng c trnh by trong tc phm Trnh by tm tt mt vi li ku ca ca ng bo chng ta Trong tc phm ny ng cho rng nguyn nhn ca s t nm vn khi lng tin trong nn kinh t. V th, Nh Nc cn phi c cc bin php hnh chnh tc ng vo qu trnh lu thng nhm gi khi lng tin khi b hao ht. Ni dung ch yu l bng cn i tin t: ngn chn khng cho tin chy ra nc ngoi, khuyn khch mang tin vng t nc ngoi v. Bin php: - Quy nh tin ca nc Anh l vng - Chng li mi hnh vi em tin ra ngoi; cc thng gia nc ngoi vo nc Anh c khuyn khch mang tin vo nhng khng c mang tin ra khi nc Anh m phi mua hng ha mang ra. - Cm nhp khu nhng sn phm khng cn thit. - Xm chim, m rng thuc a tm kim th trng xut khu. y chnh l giai on tch ly tin t ca ch ngha t bn, nh nc s dng nhiu bin php hnh chnh ti a ha tch ly tin t. Giai on hc thuyt v bng cn i thng mi. i biu ca hc thuyt v bng cn i thng mi l Thomas Mun (1571-1641) Ca ci l s sn phm d tha c sn xut ra trong nc sau khi tha mn nhu cu tiu dng ni b c chuyn thnh tin th trng nc ngoi. Ni dung ch yu: - Mun giu c phi tung tin vo lu thng, khng c gi tin li. - Phi bit xut khu tin nhm mc ch bun bn : Vng ra thng mi, thng mi lm pht trin s tin ln.
2

Phi y mnh hot ng thng mi: l hn th vng i vi s phn thnh ca mt quc gia, Khng c php l no khc kim tin ngoi thng mi. - Trong thng mi hng nm, chng ta cn gi mt nguyn tc l bn cho ngi nc ngoi mt s lng ln hn khi lng hng ha mua vo. - Cn m rng c s nguyn liu cho cng nghip bng ngoi thng (nhp khu nguyn liu t nc ngoi kt hp vi sc lao ng trong nc nhm pht trin sn xut trong nc). - Thu hp nhp khu hng ha tiu dng. - y mnh cnh tranh lm gi c hng ha h xung v nng cao cht lng hng ha ni a. - Trong ngoi thng, cn m rng th trng bng vic bit bn hng vi gi c thp. y l giai on ch ngha trng thng pht trin nht, c tnh cht thc tin, th hin r rng kht vng ca giai cp t sn Anh trong thi k tch ly t bn Ch ngha trng thng Php. Quan im ca nh kinh t Antoine de Montchretien (1575 1629). Quan im: Quan im mang mu sc tiu t sn, thng cm vi qun chng nhn dn, c bit l nng dn b nng di ch phong kin, ln n s xa hoa ca gii qu tc. Nng dn l ch da cho Nh nc v Nh nc phi quan tm n nng dn. ng khng nh ti sn ca t nc khng ch l tin t m cn bao gm c dn s c bit dn s nng nghip. ng cho rng thng mi l mc ch ch yu ca nhiu ngnh ngh khc nhau. Thng nhn gi vai tr lin kt ngi sn xut vi nhau. Li nhun thng nghip l chnh ng v n b p s ri ro thua thit trong vic giao dch mua bn. ng vit hnh phc ca ngi ta l s giu c m s giu c l trong lao ng ng ln n s li bing, coi y l ngun gc ca mi ti li v cho rng nu cn thit s cng ch nhng ngi trong tui phi c vic lm. Bin php: Hng ha nc ngoi b y ra khi nc Php, tng cng thc y hot ng sn xut trong nc v ngnh thng mi, nc Php c th t cung t cp. Cc nh sn xut vi lanh H Lan phi kt thc hot ng Php, cm nhp khu sn phm dt ca Anh. Thm ch sch nc ngoi cng b cm ngn chng u c tinh thn chng ti. Cho thnh lp rt nhiu cng trng th cng sn xut cc sn phm theo mu ca nc ngoi nhm to vic lm cho ngi dn lang thang tht nghip. Quan im ca nh kinh t Jean Baptiste Colbert (1619 1683). Quan im: L b trng ti chnh nc Php, ng xy dng c cho nc Php mt chnh sch kinh t trong 100 nm. Chnh sch kinh t ny phn nh quan im trng thng ca ng trong khun kh thc y s pht trin ca cng trng th cng t bn nhng li khng quan tm ng mc s pht trin ca nng nghip. Theo ng, ngoi thng c kh nng lm cho thn dn c sung tc v tha mn c cc nhu cu ca vua cha. S v i v hng cng ca mt quc gia l do s lng tin t quyt nh. Bin php: Cng ging nh Antoine de Montchretien, mc tiu ca Jean Baptiste Colbert cng l xy dng mt nn kinh t t cung t cp cho nc Php. - ng khuyn khch hot ng sn xut th cng nghip trong nc bng cc bin php tr cp v thu quan, quy nh mt cch r rng cht lng v gi c ca sn phm sn xut ra. ng cho thnh lp cc ngnh cng nghip mi, khuyn khch v i ng cc nh khoa hc, mi cc nh khoa hc hoc cng nhn c tay ngh nc ngoi sang Php. 3

i vi thng mi quc t, ng coi y l con ng lm giu cho t nc v th a ra hng lot cc c quyn cho cc ch xng sn xut hng xut khu. Di s gim st ca ng, hng ha mun nhp khu vo nc Php phi chu rt nhiu quy nh v thu quan v cht lng h khc. ng cho ci thin cht lng ng giao thng v h thng knh mng trn khp nc Php nhm to iu kin tt nht cho lu thng hng ha pht trin thng mi. Tuy nhin, i vi ngnh nng nghip, Colbert c nhiu sai lm lm cho nng nghip b sa st nh chnh sch h gi hng nng phm, bt bn la go vs bt k gi no, khi mang ra th trng th khng c ch v nh. Cu 4: nh gi cu ni ca ngi Trung Quc: Phi thng bt ph lin h thc t Vit

Nam. Cu ni trn th hin r quan im ngh nghip ca ch ngha trng thng, l ngh nghip no trc tip em li khi lng tin t cho x hi mi l ngh nghip lm giu cho quc gia v cho c nhn. y, h qu xem trng vai tr ca thng nghip, xem thng cc ngnh sn xut vt cht. iu ny ch ng trong bi cnh tch ly t bn, ch ngha trng thng phn thnh m thi. Bi l, hot ng sn xut vt cht l hot ng c bn nht ca con ngi, n nh hng n tc v quy m ca hot ng thng nghip. Nu nn sn xut vt cht khng pht trin th s khng c hng ha bn v cng khng thu c tin t mua cc hng ha khc. Lin h thc tin: Xut pht t mt nn kinh t ca nc ta cn lc hu, thng mi khng tng (c v ni thng ln ngoi thng). c thi k chng ta thc hin c/s b quan tr cn km hm s pht trin kinh t =) lm cho kinh t tht li so vi th gii. Nu kinh t ch huy theo c ch tp trung quan liu bao cp lm cho thng mi km pht trin c v ni thng v ngoi thng =) nn kinh t yu km. n i hi ng VI (86) Nh nc chuyn i c cu kinh t, chuyn sang nn kinh t hng ho vn ng theo c ch th trng theo nh hng x hi ch ngha =) i hi phi tng mnh thng mi c v ni thng ln ngoi thng =) c c/s n/thng ca mnh. Sau >25 nm thc hin i mi t nc thu c nhiu thnh tu kinh t quan trng, chng t qun im trng thng l ng dn, phi c giao lu vi nc ngoi mi c iu kin sn xut trong nc, tng tch lu vn. Bn cnh chng ta cng khng coi thng mi l con ng lm giu duy nht, v quan im trng thng ch quan tm n mt lnh vc ca kinh t trong sn xut l lu thng m thi. M ta cn phi bit kt hp gia tng trng thng vi gia tng nn sn xut x hi ch ngha. Sau khi nc ta gia nhp WTO, vic pht trin thng mi nht l ngoi thng l rt cn thit. N khng ch l phng thc pht huy li th ca nn Kinh t m cn l cu ni gia cc ngun lc trong v ngoi nc, to k cho s tng trng nhanh nn Kinh t dn tc. Ngoi ra, VN chng ta ng trc c hi v thch thc rt ln, l c hi pht trin mnh m thng nghip, m rng th trng c trong v ngoi nc ng thi cc ngnh sn xut trong nc phi i mt vs s cnh tranh rt ln ca cc doanh nghip nc ngoi.V vy, chng ta phi lm tt c 2 nhim v l thc y lu thng hng ha ng thi cng c v pht trin mnh m nn sn xut trong nc. Cu 5: nh gi cu ni ca ngi Anh: Thng mi l hn th vng i vs s phn thnh ca 1 quc gia, khng c php l no khc kim tin tr thng mi Gii thch Thomas Mun(1571-1614) l nh Kinh t hc Anh,gim c cty ng n-cty c phn u tin trn th gii v ln nht nc Anh thi . Theo ng, ch c thng mi mi l phng thc kim tin, to ra ca ci, cn cc hng khc nh cng nghip, nng nghip ko to ra tin m ch l phng tin c nhiu tin m thi. Thng mi
4

cng c m rng th cng c nhiu c hi kim tin, quc gia cng giu c. S pht trin ca thng mi l thc o duy nht o s phn thnh ca 1 quc gia. Thng mi ra tin, tin li ra thng mi. Phi thc hin bn nhiu hn mua, phi m rng xut khu v phi xut siu. ng ngh: Chng ta phi thng xuyn gi vng nguyn tc l hng nm bn cho ng nc ngoi vs s lng HH ln hn s lng m chng ta phi mua ca h, tc l phi xut siu. T tng c bn ca lun im trn cho thy, Thomas Mun tuyt i ha vai tr ca thng mi trong hot ng Kinh t cng nh trong tch ly tin. ng l 1 i biu ca CNTT trong g/on pht trin tht s ca n. nh gi Thomas Mun pht hin ra vai tr ca thng mi trong vic to ra ca ci. Tht vy, mc ch ca sn xut hng ha l bn.Nu ko c thng mi (thc cht l lu thng) th hng ha ko th thc hin c, ko th thu hi chi ph sn xut v tch ly tin t, do ko th c ti sn xut ni chung v ti SX m rng ni ring. Trong k ton cu ha,hi nhp kinh t quc t v khi VN gia nhp WTO nh hin nay, vic pht trin thng mi, nht l ngoi thng l rt cn thit i vs cc nc ni chung v nc ta ni ring. N ko ch l phng thc pht huy li th ca nn Kinh t m cn l cu ni gia cc ngun lc trong v ngoi nc, to k cho s tng trng nhanh nn Kinh t dn tc. Tuy nhin, v th 2 khng c php l ca Thomas Mun c tnh phin din. Trong khi cao vai tr ca thng mi, li ko thy c vai tr quyt nh ca SX, ko thy c mi quan h gia sn xut v lu thng. Bi vy trong nhn thc v t chc thc tin, vic ra gii php pht trin thng mi nht thit phi c t trong mi quan h gn b vs SX. Cu 6: Gii thch lun im ca A. Montchretien: Ni thng l h thng ng dn, ngoi thng l my bm, mun tng ca ci phi nhp dn ca ci qua ngoi thng Ch ngha trng thng h coi trng tin t, h coi tin t nh l thc o tiu chun ca s giu c v mi s hng mnh ca mt quc gia. Do mc ich kinh t ca mi nc l phi tng kl tin t. Nh nc cng nhiu tin th cng giu c; h coi hng ho ch l phng tin tng khi lng tin t. H coi tin l i biu duy nht ca ca ci, tiu chun nh gi mi hinh thc hnh ngh hot ng ngh nghip, nhng hot ng no m khng dn n tch lu tp th l hot ng khng c li, hot ng tiu cc. H coi ngh nng l mt ngh trung gian nhng hot ng tch cc v tch cc v ngh nng khng lm tng hay giam ca ci, hot ng ch ngha th khng th l ngun gc ca ci (tr ch ngha khai thc vng bc). Ngoi thng l ng lc tng kinh t ch yu ca mt nc, khng c ngoi thng khng th tng c ca ci . Ngoi thng c v nh my bm a lng tin nc ngoi vo trong nc i vi ng, khi lng tin t ch c th gia tng bng con ng ngoi thng c th l xut siu. Li nhun t ngoi thng chnh l vic mua r hng ha trong nc v bn t cho cc quc gia khc thu v mt lng tin t. Chnh v th ngoi thng l my bm a tin t nc ngoi vo nn kinh t trong nc. Ni thng l ng dn bi ni thng ch c tc dng lm di chuyn ca ci v hng ha trong nc t ngi ny sang ngi khc, t ngnh ngh ny sang ngnh ngh khc. Quan im ny nh gi cao ngoi thng xem nh ni thng v ng ch ch n lnh vc lu thng (T-H-T) m cha hiu c ton b qu trnh sn xut v bc chuyn ca vic to ra li nhun l do gia tng sn xut =) gii php s mt l tng c ni thng v ngoi thng. Tch lu tin t ch thc hin c di s gip ca Nh nc. Nh nc nm c quyn v ngoi thng, thng qua vic to iu kin php l cho cng ty thng mi c quyn bun bn vi nc ngoi.

Cu 7: Nhn xt vai tr, hn ch ca ch ngha trng thng. V mt thc tin: Vai tr: Nhng chnh sch kinh t ca ch ngha trng thng a ra nh y mnh ngoi thng, tr gip ti chnh tn dng, bo h thu quan to ra ngun vn ban u rt ln cho s hnh thnh phng thc sn xut t bn ch ngha, y nhanh qu trnh tch ly t bn, rt ngn thi k qu t phong kin ln t bn. Hn ch: k c hn ch v mt thc tin. V mt l lun: Vai tr: Trng phi trng thng t nn mng cho cc l thuyt kinh t sau ny nh: l thuyt tin t, l thuyt v s can thip ca nh nc vo nn kinh t. Nhng lun im ca ch ngha trng thng so snh vi nguyn l trong chnh sch kinh t thi k Trung c c mt bc tin b rt ln, n thot ly vi truyn thng t nhin, t b vic tm kim cng bng x hi, nhng li gio hun l lun c trch dn trong Kinh thnh: - Thi k phong kin gii thch cc hin tng kinh t bng thn b tn gio cn CNTT da vo ti liu lch s, s kin c tht phn tch kinh t; - Thi k phong kin xem xt ca ci nng v mt hin vt cn CNTT xem xt ca ci theo quan nim gi tr; - CNTT cn thy c mc ch ca sn xut v trao i hng ha l li nhun. Hn ch: Nhng quan im ca ch ngha trng thng rt t tnh l lun m nng tnh kinh nghim; Hc thuyt kinh t ca ch ngha trng thng mi ch dng li ci v bn ngoi ca cc hin tng v qu trnh kinh t, ch dng li xem xt trong lnh vc lu thng m cha quan tm n cc hot ng khc ca nn kinh t; Quan nim v li nhun thng nghip to ra trong lu thng l do mua r bn t l khng chnh xc; nh gi sai lm vai tr v tr ca cc ngnh ngh kinh t trong x hi (coi trng qu cao thng nghip, xem thng cng nghip...); Cha thy c cc quy lut kinh t khch quan chi phi i sng kinh t. Cu 8: c im ca ch ngha trng thng. Ch ngha trng thng l nhng chnh sch cng lnh ca giai cp t sn (tng lp t sn thng nghip Chu u trong thi k tch lu nguyn thu ca ch ngha t bn. Nhng chnh sch, cng lnh ny nhm ku gi thng nhn tn dng ngoi thng, bun bn cp bc thuc a v nhm bo v li ch cho giai cp t sn ang hnh thnh. - Nhng t tng kinh t ch yu ca h cn n gin, ch yu l m t b ngoi ca cc hin tng v qu trnh kinh t, cha i su vo phn tch c bn cht ca cc hin tng kinh t. - Ch ngha trng thng cha hiu bit cc quy lut kinh t, do h rt coi trng vai tr ca nh nc i vi kinh t. - Ch ngha trng thng ch mi dng li nghin cu lnh vc lu thng m cha nghin cu lnh vc sn xut. - Ch ngha trng thng mc d c nhng c trng c bn ging nhau, nhng cc nc khc nhau th c nhng sc thi dn tc khc nhau. V d: Php ch ngha trng thng k ngh Php, Ty Ban Nha l ch ngha trng thng trng kim, Anh l ch ngha trng thng trng thng mi. Tm li, ch ngha trng thng t tnh l lun nhng li rt thc tin. L lun cn n gin th s, nhm thuyt minh cho chnh sch cng lnh ch khng phi l c s ca chnh sch cng lnh. Mt khc,
6

 c s khi qut kinh nghim thc tin thnh quy tc, cng lnh, chnh sch. C th ni ch ngha trng thng l hin thc v tin b trong iu kin lch s lc .

CHNG 2: CH NGHA TRNG NNG (C IN PHP)

Cu 1: Hon cnh ra i v c im ch yu ca ch ngha trng nng Php. 1. Hon cnh ra i Vo gia th k th XVIII hon cnh kinh t - x hi Php c nhng bin i lm xut hin ch ngha trng nng Php: Th nht, qu trnh tch ly t bn nguyn thy kt thc, x hi bt u bc vo qu trnh sn xut t bn ch ngha. Ch ngha t bn sinh ra trong lng ch ngha phong kin, tuy cha lm c cch mng t sn lt ch phong kin, nhng sc mnh kinh t ca n rt to ln, c bit l n mun cch tn trong lnh vc sn xut nng nghip i hi phi c l lun v cng lnh kinh t m ng cho lc lng sn xut pht trin. Th hai, s thng tr ca giai cp phong kin ngy cng t ra li thi m mu thun su sc vi xu th ang ln ca ch ngha t bn, i hi phi c l lun gii quyt nhng mu thun . Th ba, ngun gc ca ci duy nht l tin, ngun gc s giu c ca mt quc gia, dn tc duy nht l da vo i bun (quan im ca ch ngha trng thng) t ra li thi, b tc, cn tr t bn sinh li t sn xut i hi cn phi nh gi li nhng quan im ; Th t, Php lc ny c mt tnh hnh c bit, l l ra u tranh chng ch ngha trng thng s m ng cho cng trng th cng pht trin th li khuyn khch ch ngha trng nng ra i. S pht trin nng nghip Php theo hng kinh t ch tri, kinh doanh nng nghip theo li t bn ch khng b hp kiu pht canh thu t theo li a ch nh trc. ng nh Mc nh gi: x hi Php lc by gi l ch phong kin nhng li c tnh cht t bn, cn x hi t bn li mang ci v b ngoi ca phong kin. 2. c im ch yu Trng phi trng nng chuyn trng tm nghin cu t lnh vc lu thng sang lnh vc sn xut, c bit nh gi cao vai tr ca nng nghip. Coi n l lnh vc duy nht to ra ca ci cho x hi, ch c lao ng nng nghip mi l lao ng c ch v l lao ng sinh li, mun giu c phi pht trin nng nghip. Trng phi trng nng ng nht sn xut nng nghip vi sn xut vt cht, do ng nht a t vs sn phm rng, sn phm thun ty (sn phm thng d). Ch ngha trng nng vi l lun v sn phm thun ty reo mm mng cho l lun v gi tr thng d sau ny. Ch ngha trng nng l mt trong nhng trng phi u tin phn tch s vn ng ca phng thc sn xut t bn ch ngha song vn cha vt qua khun kh ca x hi phong kin. V th ch chnh tr: pht trin trong x hi phong kin. V mt kinh t: Ch ngha trng nng xut nhiu t tng kinh t mi theo phng thc sn xut t bn ch ngha; ph phn mt cch su sc v ton din ch ngha trng thng; ng h t tng t do kinh t ( hc thuyt v Trt t t nhin) Cu 2: Nu s ging nhau ca 2 trng phi c in Anh v Php = Trnh by khi qut c im phng php lun ca trng phi c in. Trng phi c in ni chung bao gm 2 trng phi pht trin ring bit ti 2 quc gia khc nhau, l: Trng phi c in Php hay cn gi l ch ngha trng nng xut hin Php gia th k XVIII.
7

Trng phi c in Anh hay cn gi l kinh t chnh tr t sn c in Anh ra i cui th k XVII. Mc d xut hin 2 quc gia khc nhau ti cc mc thi gian khc nhau, ng thi cng c nhiu s khc bit v ni dung, tuy nhin, c th thy, gia 2 trng phi c nhiu im tng ng: V bi cnh lch s ra i: u din ra khi qu trnh tch ly nguyn thy kt thc. Khi m cc ngun tch ly bng con ng trao i khng ngang gi t ra khng hiu qu, giai cp t sn bt u chuyn li ch ca h vo lnh vc sn xut. u l hc thuyt kinh t sinh ra nhm thay th cho ch ngha trng thng t ra lc hu v bc l nhng sai lm lm cho nn sn xut cc nc b nh n. V chnh tr, giai cp t sn pht trin trong lng x hi phong kin mt cch mnh m i hi c nhng cng lnh, l lun kinh t ring cho giai cp mnh. V c im phng php lun: i tng nghin cu: chuyn i tng nghin cu t lnh vc lu thng sang lnh vc sn xut, nghin cu cc quan h kinh t trong qu trnh sn xut. Ni dung: ng h t tng t do kinh t, chng li s can thip ca Nh nc, nghin cu s vn ng ca nn kinh t n thun do cc quy lut t nhin iu tit. (VD: t tng ca P.Quesney trng phi trng nng, l thuyt bn tay v hnh ca A.Smith c in Anh) ngha: t nn mng cho s ra i ca cc l lun v gi tr thng d (VD: l lun v sn phm thun ty trng nng, l lun v gi tr lao ng c in Anh) v ti sn xut (VD: s biu kinh t trng nng, l lun v ti sn xut ca A.Smith, ca Ricardo C in Anh) v tin t (l lun v tin t - c in Anh, ni dung ph phn ch ngha trng thng trng nng) Cu 3: Phn tch cc ni dung l thuyt: 1. Ph phn ch ngha trng thng. Mt l, theo quan im ca Francois Quesney li nhun ca thng nhn c c ch l nh s tit kim cc khon chi ph thng mi. Thc ra, i vi vic mua bn hng ho, c bn mua v bn bn khng ai c v mt g c. ng khng nh tin ca thng nhn khng phi l li nhun ca quc gia. Cn Turgot khng nh: bn thn thng mi khng th tn ti c nu nh t ai c chia u v mi ngi ch c s cn thit sinh sng. Hai l, quan nim v ng tin: Boisguillebert ph phn gay gt t tng trng thng qu cao vai tr ca ng tin, ln n gay gt chnh sch gi c ca b trng Colbert. ng chng minh ca ci quc dn chnh l nhng vt hu ch v trc ht l sn phm ca nng nghip cn phi c khuyn khch.Nu ch ngha trng thng qu cao tin t, th Boisguillebert cho rng, khi lng tin nhiu hay t khng c ngha l g, ch cn c tin gi gi c tng ng vi hng ho. Tin c th l mt tn ao ph, n tuyn chin vi ton th nhn loi v ngh thun ti chnh bin thnh ci lng ca chic ni st, bin mt s lng ca ci t liu sinh hot thnh hi ly ci cht cn b . Ba l, Ch ngha trng thng mun a ra nhiu th thu bo h thng mi, tng cng sc mnh quc gia cn ch ngha trng nng ch trng t do lu thng, v lu thng ca ci hng ho s kch thch sn xut v s giu c ca tt c mi ngi. Ch ngha trng nng chng li tt c nhng c quyn v thu v i hi th thu thng nht i vi a ch, tng l, qu tc cng nh nhng nh t sn c ca. Bn l, ch ngha trng thng coi tch lu vng l ngun giu c, do ra nhng i tu bun chuyn i cp bc. Ngc li, ch ngha trng nng cho rng, cn c mt nn nng nghip giu c to ra thng d cho ngi s hu v th th cng, u tin cho nng nghip s dn ti s giu c cho tt c mi ngi. Tin bc khng l g c, sn xut thc t mi l tt c.
8

Nm l, ch ngha trng thng coi trng ngoi thng, nhng h hn ch nhp khu, khuyn khch xut khu, ch trng xut siu nhp vng vo cc kho cha quc gia, do dn ti mt ch ngha bo h khng hiu qu. Ngc li, ch ngha trng nng ch trng t do lu thng , t do thng mi to ra ngun lc l giu, lm tng trng kinh t. Su l, nu ch ngha trng thng bin nh nc thnh nh kinh doanh v m ng cho nh kinh doanh t nhn hot ng. Ch ngha trng nng ch trng t do hnh ng, chng li nh nc ton nng, tnh t do ca t nhn khng b lut php v nghip on lm suy yu. 2. Cng lnh, chnh sch kinh t ca ch ngha trng nng. V thc cht cng lnh l nhng quan im, nhng chin lc v chnh sch nhm pht trin kinh t, trc ht v ch yu l pht trin nng nghip: Quan im v nh nc: Chnh quyn ti cao phi l chnh quyn duy nht ng trn tt c cc thnh vin khc trong x hi. Nh nc c chc nng bo v quyn s hu, vic m bo quyn s hu l c s tn ti v pht trin ca ton x hi. Quan im v giai cp trong x hi: F.Quesney chia x hi thnh 3 giai cp, l: Giai cp s hu a ch, qu tc, thy tu, tng l: thu sn phm thun ty. Giai cp sn xut nhng ngi lm vic trong lnh vc nng nghip cng nhn nng nghip, ch n in, ch trang tri: to ra sn phm thun ty Giai cp khng sn xut l nhng ngi lm vic trong lnh vc cng nghip: khng to ra sn phm thun ty. Quan im u tin cho sn xut nng nghip: F.Quesney ngh t chc sn xut t bn ch ngha c ngnh kinh t ch yu lm ch da chnh l l ngnh nng nghip. H quan nim, ch c sn xut nng nghip mi sn xut ra ca ci hng ho do chi ph cho sn xut nng nghip l chi ph cho sn xut, chi ph sinh li, do vy chnh ph cn phi u t tng chi ph cho nng nghip. Chnh sch cho ch trang tri c t do la chn ngnh sn xut kinh doanh, la chn sc vt chn nui, c u tin v cung cp phn bn. Khuyn khch h xut khu nng sn ti ch, khng nn xut khu nguyn liu th: tiu th nh th no th phi sn xut ci xut khu nh th y. Chnh sch u t cho ng x, cu cng: Li dng ng thu r chuyn tr hng ho. Cn chng li chnh sch gi c nng sn thp tch lu trn lng nng dn. Bi vy khng khuyn khch c sn xut, khng c li cho sn xut v i sng nhn dn. Cch qun l tt nht l duy tr s t do hon ton ca cnh tranh. Quan im v ti chnh c bit vn thu kha v phn phi thu nhp: Nh nc khng nn thu thu qu nng, ch thu theo t l tng xng vi khi lng kinh t quc dn. Theo F.Quesney, giai cp a ch thu sn phm thun ty nn l i tng cn phi thu thu cn ch n in v nng dn l nhng con g trng vng cn c nui dng v c hng u i. Nh vy, cng lnh kinh t ca phi trng nng vch r mt s quan im, chnh sch m ng cho nng nghip pht trin theo nh hng mi. Cng lnh coi trng v cao sn xut nng nghip. Song cng lnh c nhng im hn ch: l cha coi trng vai tr ca cng nghip, thng mi, ca kinh t th trng, m c xu th thun nng 3. Hc thuyt trng nng v sn phm thun ty. Hc thuyt ny l trung tm ca hc thuyt kinh t trng nng, y l bc tin quan trng trong l lun kinh t ca nhn loi, ni dung chnh ca l lun c th tm lc thnh nhng ni dung c bn sau:
9

 Sn phm rng (hay sn phm thun tu) l sn phm do t ai mang li sau khi tr i chi ph lao ng v chi ph cn thit tin hnh canh tc: Sn phm rng = Sn phm x hi Chi ph sn xut (Chi ph sn xut l: chi ph v lao ng nh lng cng nhn, lng ca t bn kinh doanh trong nng nghip v chi ph cn thit tin hnh canh tc nh: chi ph v ging, sc ko, ). Sn phm rng l qu tng ca t nhin cho con ngi, khng phi do quan h x hi, quan h giai cp mang li. Ch ngnh sn xut nng nghip mi to ra sn phm rng cc ngnh khc nh cng nghip, thng mi khng th sn xut ra sn phm rng. C hai nguyn tc hnh thnh gi tr hng ho khc nhau gia cng nghip v nng nghip: Nng nghip Cng nghip Gi tr hng ha = chi ph sn xut, bao gm: Gi tr hng ha = chi ph sn xut, bao gm: ht ging, sc cy ko, tin lng ca cng nguyn vt liu, tin lng ca cng nhn, nhn nng nghip, tin lng nh t bn, chi tin lng nh t bn, chi ph b sung ca t ph b sung ca t bn thng nghip, sn thng nghip. phm thun ty. Trong cng nghip gi tr hng ho bng tng chi ph sn xut nh: tin lng, nguyn vt liu v s qun l ca cc nh t bn Trong nng nghip gi tr hng ho bng tng chi ph sn xut tng t nh trong cng nghip nhng cng thm vi sn phm rng m cng nghip khng c, bi v ch c nng nghip mi c s gip sc ca t nhin lm sinh si ny n nhiu ca ci mi. T l lun v sn phm rng i n l lun v gi tr lao ng. Theo h lao ng to ra sn phm rng mi l lao ng sn xut, cn cc lao ng khc khng sinh li v khng to ra sn phm rng. Lao ng sn xut to ra sn phm thun ty c th ch c nng nghip l loi lao ng to ra sn phm thun ty cn cng nghip l lao ng khng sinh li. 4. Hc thuyt v trt t t nhin. Theo F.Quesney c 2 loi quy lut tn ti trong th gii: quy lut vt l v quy lut lun l. Quy lut vt l chi phi tc ng ti cc vn t nhin. Quy lut lun l chi phi tc ng ti cc vn kinh t. Quy lut lun l cng tt yu, khch quan v tn ti vnh vin nh quy lut vt l. Th nht, l lun gi tr xut pht t nng sut ca nng nghip, chu k kinh t v nh hng ca chu k nng nghip. C th dng n d v t ong nh ngha s thng tr ca t nhin i vi kinh t: nhng con ong t tun theo mt tho thun chung v v li ch ring ca chng l t chc t ong. Th hai, quan nim v t chc kinh t bo trc mt nim tin vo c ch t pht ca th trng: H tin vo s hi ho tt yu c ny sinh t t nhin, nh mt trt t tt yu, chnh quan im ny lm cho ch ngha trng nng khc xa vi ch ngha trng thng: nu ch ngha trng thng cho rng kinh t hc l khoa hc bun bn ca nh vua, th ch ngha trng nng th li cho rng: Pht trin kinh t l mt trt t t nhin, kinh t hc khng ch phc v cho k hng mnh m cn phc v cho nhng ngi sn xut v cho cc cng dn. Ngoi ra ch ngha trng nng cho rng, quyn con ngi cng c tnh cht t nhin. Quyn ca con ngi phi c tha nhn mt cch hin nhin bng nh sng ca tr tu, khng cn cng ch ca php lut T , h ph phn ch ngha phong kin a ra php ch chuyn quyn c on l lm thit hi cho quyn con ngi. L thuyt v trt t t nhin cn i n khng nh, ci quan trng i vi quyn t nhin ca con ngi l quyn lao ng, cn quyn s hu ca con ngi i vi mi vt th hon ton ging nh quyn
10

ca con chim n i vi tt c cc con rui nh ang bay trong khng kh. Tm li, sn xut nng nghip l lnh vc c hng s tr gip ca t nhin, c s sp xp ca t nhin, tun theo cc quy lut t nhin m con ngi phi tn trng. Do cn tn trng s t do ca nng dn trong sn xut nng nghip, nh nc khng nn can thip lm sai lch trt t t nhin c coi l hon ho. Tuy vy, l thuyt v trt t t nhin cn hn ch ch, mc d lun tn trng con ngi, cao vic gii phng con ngi, song ch ph phn nh phong kin th cha , cha thot khi gii hn cht hp ca php quyn t sn. 5. S biu kinh t. y l mt trong nhng pht minh rt ln ca CNTN: biu kinh t l s m hnh ho mi lin h ph thuc ln nhau trong phm vi ton x hi ca cc giai cp hin c, n c coi l t tin ca bng kinh t chung ni ting ca ngnh k ton hin nay. phn tch biu kinh t, Quesney a ra cc gi nh sau: - Nghin cu ti sn xut gin n; - Tru tng ha s bin ng ca gi c; - Khng xt n ngoi thng. Quesney chia x hi thnh 3 giai cp c bn l: giai cp sn xut (hot ng trong nng nghip, to ra sn phm thun ty); giai cp khng sn xut (hot ng trong lnh vc cng v thng nghip); giai cp s hu (thu sn phm thun ty). Da vo tnh cht hin vt ca sn phm, Quesney chia sn phm x hi thnh sn phm nng nghip v sn phm cng nghip. C th, gi tr tng sn phm x hi bao gm 7 t chia thnh: 5 t sn phm nng nghip, 2 t sn phm cng nghip. Chi ph sn xut nng nghip chia thnh 3 b phn: - Tin ng trc hng nm (tin lng, ht ging): 2 t - Tin ng trc ban u (t bn c nh): 1 t - Sn phm thun ty to ra: 2 t Sn phm cng nghip c to ra t 2 b phn: - T liu tiu dng: 1 t - Nguyn vt liu tip tc sn xut: 1 t.

Gii thch: Giai cp sn xut phi tr cho giai cp s hu 2 t tin t. Hnh vi 1: Giai cp s hu dng 1 t tin mua nng sn tiu dng cho c nhn, 1t tin c chuyn vo tay giai cp sn xut.
11

Hnh vi 2: Giai cp s hu dng 1 t tin cn li mua cng ngh phm, 1 t tin ny chuyn vo tay giai cp khng sn xut. Hnh vi 3: Giai cp khng sn xut dng 1 t tin bn cng ngh phm trn mua nng sn (lm nguyn liu), 1 t tin ny chuyn vo giai cp sn xut. Hnh vi 4: Giai cp sn xut mua 1 t cng ngh phm, s tin ny li chuyn vo tay giai cp khng sn xut. Hnh vi 5: Giai cp khng sn xut dng 1 t tin mua nng sn cho tiu dng c nhn, s tin ny chuyn vo tay giai cp sn xut. Kt qu: Giai cp khng sn xut c 2 t nng sn phm. Giai cp sn xut c 2 t tin, 1 t cng ngh phm v 2 t nng sn phm cn li. Nh vy c th tip tc qu trnh ti sn xut gin n. Cng lao v hn ch ca Quesney v s biu kinh t. Cng lao: a ra nhng gi nh c bn l ng; bit nghin cu vic sn xut trong qu trnh vn ng khng ngng tc l bit nghin cu qu trnh ti sn xut; bit nghin cu sn xut khng phi l qu trnh c bit n l m l qu trnh sn xut ca ton b x hi; Ln u tin bit m hnh ha, s ha cc quan h kinh t; Phn tch qu trnh ti sn xut gin n c v mt hin vt v gi tr, s vn ng ca sn phm cng vi s vn ng ca tin. Hn ch: Cha thy c c s ti sn xut m rng trong nng nghip thm ch ti sn xut gin n trong cng nghip kh c th thc hin c; nh gi qu cao vai tr ca sn xut nng nghip. Cu 4: Thnh tu v hn ch ca ch ngha trng nng Tin b Ch ngha trng nng ph phn ch ngha trng thng mt cch su sc v kh ton din, cng lao quan trng nht ca phi trng nng l ch h phn tch t bn trong gii hn ca tm mt t sn. chnh cng lao ny m h tr thnh ngi cha thc s ca khoa kinh t chnh tr hin i Phi trng nng chuyn cng tc nghin cu v ngun gc ca gi tr thng d t lnh vc lu thng sang lnh vc sn xut trc tip, nh vy l h t c s cho vic phn tch nn sn xut t bn ch ngha. CNTN nghin cu qu trnh sn xut khng ch l qu trnh sn xut c bit n l m quan trng hn h bit nghin cu qu trnh ti sn xut ca ton b x hi - mt ni dung ht sc quan trng ca kinh t chnh tr. Ln u tin to ra mt hnh nh c h thng v m hnh ho v nn kinh t thi ca h, y l nn mng cho s ti sn xut x hi ca Mc sau ny. H nu ra nhiu vn c gi tr cho n ngy nay: nh tn trng vai tr t do ca con ngi, cao t do cnh tranh, t do bun bn, bo v li ch ca ngi sn xut, c bit l sn xut nng nghip Hn ch H cha hiu c thc t gi tr t nhin nn cha hiu gi tr thng d, ch dng li sn phm rng do t ai em li m thi. H hiu sai vn sn xut v lao ng sn xut hng ho, ch tp trung nghin cu sn xut gin n v coi ngnh cng nghip khng phi l ngnh sn xut to ra gi tr tng thm.
12

CHNG 3: TRNG PHI C IN ANH

Cu 1: Phn tch c im phng php lun ca trng phi c in Anh. V i tng nghin cu: Kinh t chnh tr t sn c in chuyn i tng nghin cu t lnh vc lu thng sang lnh vc sn xut, nghin cu cc quan h kinh t trong qu trnh ti sn xut, trnh by c h thng cc phm tr kinh t trong nn kinh t t bn ch ngha: hng ho, gi tr, tin t, gi c, tin lng, li nhun, li tc, a t rt ra cc quy lut vn ng ca nn sn xut t bn ch ngha. V mc tiu nghin cu: Lun chng cng lnh kinh t v cc chnh sch kinh t ca giai cp t sn, c ch thc hin li ch kinh t trong x hi t bn nhm phc v li ch ca giai cp t sn trn c s pht trin lc lng sn xut. V ni dung nghin cu: Ln u tin xy dng c mt h thng phm tr, quy lut ca nn sn xut hng ho t bn ch ngha c bit l l lun Gi tr - Lao ng. T tng bao trm l ng h t do kinh t, chng li s can thip ca nh nc, nghin cu s vn ng ca nn kinh t n thun do cc quy lut t nhin iu tit. Trng phi c in Anh t c s l lun cho cc l lun sau: l lun gi tr, l lun v thu nhp, l lun v tin t, v t bn, v ti sn xut V phng php nghin cu: Th hin tnh cht hai mt: Mt l, s dng phng php tru tng ho tm hiu cc mi lin h bn cht bn trong cc hin tng v cc qu trnh kinh t, nn rt ra nhng kt lun c gi tr khoa hc. Hai l, do nhng hn ch v mt th gii quan, phng php lun v iu kin lch s cho nn khi gp phi nhng vn phc tp, h ch m t mt cch hi ht v rt ra mt s kt lun sai lm. Cu 2: So snh c im phng php lun ca trng phi c in Anh v c in Php (trng nng). Ging nhau: V bi cnh lch s ra i: u din ra khi qu trnh tch ly nguyn thy kt thc. Khi m cc ngun tch ly bng con ng trao i khng ngang gi t ra khng hiu qu, giai cp t sn bt u chuyn li ch ca h vo lnh vc sn xut. u l hc thuyt kinh t sinh ra nhm thay th cho ch ngha trng thng t ra lc hu v bc l nhng sai lm lm cho nn sn xut cc nc b nh n. V chnh tr, giai cp t sn pht trin trong lng x hi phong kin mt cch mnh m i hi c nhng cng lnh, l lun kinh t ring cho giai cp mnh. V c im phng php lun i tng nghin cu: chuyn i tng nghin cu t lnh vc lu thng sang lnh vc sn xut, nghin cu cc quan h kinh t trong qu trnh sn xut. Ni dung: ng h t tng t do kinh t, chng li s can thip ca Nh nc, nghin cu s vn ng ca nn kinh t n thun do cc quy lut t nhin iu tit. (VD: t tng ca P.Quesney trng phi trng nng, l thuyt bn tay v hnh ca A.Smith c in Anh) ngha: t nn mng cho s ra i ca cc l lun v gi tr thng d (VD: l lun v sn phm thun ty trng nng, l lun v gi tr lao ng c in Anh) v ti sn xut (VD: s biu kinh t trng nng, l lun v ti sn xut ca A.Smith, ca Ricardo C in Anh) v tin t (l lun v tin t - c in Anh, ni dung ph phn ch ngha trng thng trng nng) Khc nhau: Trng phi trng nng ng nht sn xut nng nghip vi sn xut vt cht, do ng nht a t vs sn phm rng, sn phm thun ty (sn phm thng d).
13

Cn trng phi c in Anh khng nh mi th lao ng sn xut u bnh ng trong vic to ra gi tr hng ho ( khc phc hn ch ca ch ngha trng thng v ch ngha trng nng). Ch ngha trng nng l mt trong nhng trng phi u tin phn tch s vn ng ca phng thc sn xut t bn ch ngha song vn cha vt qua khun kh ca x hi phong kin th trng phi c in Anh vt qua nhng khun kh ln u tin xy dng c mt h thng phm tr, quy lut ca nn sn xut hng ho t bn ch ngha. A. L lun gi tr - lao ng Cu 1: Chng minh W. Petty l ngi u tin trong lch s t nn mng cho nguyn l gi tr lao ng. W.Petty khng trc tip trnh by l lun v gi tr nhng thng qua nhng lun im ca ng v gi c c th khng nh ng l ngi u tin a ra nguyn l v gi tr lao ng. Nghin cu v gi c, ng cho rng c hai loi gi c: gi c t nhin v gi c chnh tr. Gi c chnh tr (gi c th trng) do nhiu yu t ngu nhin chi phi, nn rt kh xc nh chnh xc. Gi c t nhin (gi tr) do hao ph lao ng quyt nh, v nng sut lao ng c nh hng ti mc hao ph . Nh vy, W.Petty l ngi u tin tm thy c s ca gi c t nhin l lao ng. ng xc nh gi c t nhin ca hng ho bng cnh so snh lng lao ng hao ph sn xut ra hng ho vi lng lao ng hao ph to ra bc hay vng. VD: Mt ngi no c th sn xut ra 1 bussel la m hoc khai thc 1 ounce vng vi 1 cng sc nh nhau. Gi c t nhin 1 bussel la m = 1 ounce vng Nu nng sut lao ng ca khai thc vng tng gp i th: Gi c t nhin 1 bussel la m = 2 ounce vng Theo ng gi c t nhin (gi tr ca hng ho) l s phn nh gi c t nhin ca tin t, cng nh nh sng mt trng l s phn chiu ca mt tri. Nhng ng li ch tha nhn lao ng khai thc vng l lao ng to ra gi tr cn gi tr ca hng ho ch c xc nh khi trao i vi tin. Khi trnh by v mi quan ca nng sut lao ng i vi lng gi tr hng ho: ng khng nh gi c t nhin (gi tr) t l nghch vi nng sut lao ng khai thc vng bc. Mt l lun quan trng ca ng l: ng khng nh: lao ng l cha ca ca ci cn t ai l m ca ca ci, lun im ny ng nu xem ca ci l gi tr s dng, song s l sai nu hiu lao ng v t nhin l nhn t to ra gi tr. ng tm thc o thng nht ca gi tr l thc o chung i vi t nhin v lao ng, ng a ra quan im thc o thng thng ca gi tr l thc n trung bnh hng ngy ca mi ngi, ch khng phi l lao ng hng ngy ca ngi . Vi lun im ny chng t ng cha phn bit c r gi tr s dng v gi tr trao i, cha bit n tnh cht x hi ca gi tr. Ngoi ra ng cn c nh gii quyt mi quan h gia lao ng phc tp v lao ng gin n nhng khng thnh cng. Do l ngi u tin t nn mng cho nguyn l gi tr lao ng nn l lun ca W.Petty khng trnh khi cn nhiu hn ch: - Cha phn bit c lao ng c th v lao ng tru tng, cha bit n tnh 2 mt ca lao ng sn xut hng ha. - Cha phn bit c cc phm tr: gi tr hng ha, gi tr trao i v gi c hng ha. - Cha phn bit c gi tr hng ha v cc hnh thi biu hin ca n nn ng a ra lun im Gi tr hng ha l s phn nh gi tr tin t cng nh nh sng mt trng l s phn chiu nh sng mt tri vy. y l cu ni ngc, ng ln ln gia ni dung v hnh thi biu hin, gia ci phn nh v ci c phn nh. L lun ny ca ng c Aam Smith k tha v pht trin, ng a ra 1 quan im rng gi
14

tr trao i l do lao ng quyt nh, gi tr l do hao ph lao ng sn xut ra hng ho quyt nh. y l quan nim ng n v gi tr nhng ng vp phi vn v gi c sn xut. n Ricando, ng phn bit c hai thuc tnh ca hng ho v a ra y : gi tr ca hng ho hay s lng ca mt hng ho no khc m hng ho trao i l do s lng lao ng tng i cn thit sn xut ra hng ho quyt nh ng thy r nguyn nhn ca hng ha c gi tr trao i. ng khng nh mt cch thuyt phc rng gi tr hng ho gim khi nng sut lao ng tng ln (d on thin ti ca W. Petty c ng lun chng ) Ch khi n l lun ca C.Mc ra i mi phn bit s 2 thuc tnh ca hng ho l gi tr s dng v gi tr c s thng nht bin chng. y l cha kho gii quyt mt lot cc vn trong kinh t. Nh vy. W. Petty t nn mng cho nguyn l gi tr - lao ng. T nhng l lun ca ng, cc nh kinh t hc k tha v pht trin l lun v khi c hon thin bi Mark. Cu 2: Nhn xt cu ni ca W.Petty: Lao ng l cha, t ai l m ca ca ci. y l cu ni ni ting ca W.Petty trong l lun v gi tr lao ng. Theo cu ni ny, c 2 nhn t to ra ca ci l t ai v lao ng. t ai c vai tr trc tip sinh ra ca ci, cn lao ng l iu kin khng th thiu sn xut ra ca ci. Xt v mt hin vt th cu ni ny l chnh xc, ng nu c ngun gc ca ca ci. chnh l lao ng ca con ngi kt hp vi yu t t nhin. iu ny phn nh qu trnh sn xut ra ca ci vt cht l qu trnh con ngi tc ng vo t nhin, ci bin vt cht t nhin thnh sn phm phc v con ngi. Nu thiu 1 trong 2 yu t ny khng th coi l qu trnh sn xut ra ca ci. Xt v phng din gi tr th cu ni ny l sai. Trn thc t, gi tr hng ha khng phi do t ai v lao ng cu thnh m ch c lao ng mi to ra gi tr. Sau ny C.Mc chng minh c gi tr ca hng ha l do lao ng x hi quyt nh. Bn thn W.Petty trong l lun v 2 loi gi c (gi c chnh tr v gi c t nhin) cng khng nh: Gi c t nhin (gi tr) do hao ph lao ng quyt nh, v nng sut lao ng c nh hng ti mc hao ph . C l khi a ra lun im ny, W.Petty mc phi s nhm ln khi cha phn bit c lao ng c th v lao ng tru tng, cha bit n tnh 2 mt ca lao ng sn xut hng ha. - Lao ng c th: lao ng c ch di 1 hnh thc c th ca nhng ngh nghip chuyn mn nht nh. - Lao ng tru tng: s hao ph tr c, sc thn kinh v sc c bp ni chung ca con ngi ch khng k n hnh thc c th ca n. ng thi, W.Petty cng cha phn bit c cc phm tr: gi tr hng ha, gi tr trao i v gi c hng haS d nh vy l do khi pht biu cu ni ny, t tng ca ng vn mang nng mu sc ca ch ngha trng thng ng nht tin t vi ca ci Cu 3: Nhn xt cu ni ca W.Petty: Gi tr ca hng ha l s phn nh gi tr ca tin t cng ging nh nh sng ca mt trng l s phn chiu nh sng mt tri vy. ng cho rng gi tr hng ha l s phn nh ca gi tr tin t m khng phn bit c gi tr hng ha v cc hnh thi biu hin ca n. y l cu ni ngc, ng a ln ln ni dung vi hnh thi biu hin, gia ci c phn nh v ci phn nh. Trong mi quan h: H T th gi tr hng ha (H) l ni dung c s. gi tr tin t (T) l hnh thc biu hin.

15

Gi tr Gi tr tin t

Cu 4: Da vo l lun gi tr ca W.Petty chng minh ng l nh kinh t hc phn nh bc chuyn t ch ngha trng thng sang ch ngha c in Anh. Nghin cu v gi c, ng cho rng c hai loi gi c: gi c t nhin v gi c chnh tr. Gi c chnh tr (gi c th trng) do nhiu yu t ngu nhin chi phi, nn rt kh xc nh chnh xc. Gi c t nhin (gi tr) do hao ph lao ng quyt nh, v nng sut lao ng c nh hng ti mc hao ph . Nh vy, W.Petty l ngi u tin tm thy c s ca gi c t nhin l lao ng. ng xc nh gi c t nhin ca hng ho bng cnh so snh lng lao ng hao ph sn xut ra hng ho vi lng lao ng hao ph to ra bc hay vng. VD: Mt ngi no c th sn xut ra 1 bussel la m hoc khai thc 1 ounce vng vi 1 cng sc nh nhau. Gi c t nhin 1 bussel la m = 1 ounce vng Nu nng sut lao ng ca khai thc vng tng gp i th: Gi c t nhin 1 bussel la m = 2 ounce vng Theo ng gi c t nhin (gi tr ca hng ho) l s phn nh gi c t nhin ca tin t, cng nh nh sng mt trng l s phn chiu ca mt tri. Nhng ng li ch tha nhn lao ng khai thc vng l lao ng to ra gi tr cn gi tr ca hng ho ch c xc nh khi trao i vi tin. Khi trnh by v mi quan ca nng sut lao ng i vi lng gi tr hng ho: ng khng nh gi c t nhin (gi tr) t l nghch vi nng sut lao ng khai thc vng bc. Mt l lun quan trng ca ng l: ng khng nh: lao ng l cha ca ca ci cn t ai l m ca ca ci, lun im ny ng nu xem ca ci l gi tr s dng, song s l sai nu hiu lao ng v t nhin l nhn t to ra gi tr. ng tm thc o thng nht ca gi tr l thc o chung i vi t nhin v lao ng, ng a ra quan im thc o thng thng ca gi tr l thc n trung bnh hng ngy ca mi ngi, ch khng phi l lao ng hng ngy ca ngi . Vi lun im ny chng t ng cha phn bit c r gi tr s dng v gi tr trao i, cha bit n tnh cht x hi ca gi tr. C th thy, l lun gi tr lao ng ca W.Petty vn cn chu nh hng mt phn t tng ca ch ngha Trng thng. ng ch tp chung nghin cu mt lng, ngha l nghin cu v gi c mt bn l hng ha, mt bn l tin t. ng gii hn gi thit o to gi tr trng lao ng khai thc vng v bc. Cc loi lao ng khc ch so snh vi lao ng to ra tin t. Gi tr hng ho l s phn nh gi tr tin t. Phi chng t tng ca ng ra i trong bi cnh ch ngha trng thng bt u li tn nn khng trnh khi s k tha vic coi trng vng bc tin t, ly n lm thc o cho s giu c, cho gi tr Mc d b nh hng bi trng phi trng thng, nhng trong khi m trng phi trng thng ch n thun m t li cc hin tng kinh t da trn kinh nghim ch quan t ra cc bin php kinh t th W.Petty i xa hn tm cch gii quyt cc hin tng , bit tip cn vi cc quy lut kinh t khch quan, bit xy dng h thng phm tr, khi nim kinh t mi nh gi c t nhin v gi c chnh tr Phng php trnh by l lun ca W.Petty cng tin b hn ch ngha trng thng, ng xut pht t hin tng kinh t c th, phc tp ln n hin tng tru tng. l phng pho kinh t hc c trng ca th k XVII. Trong nhng tc phm u tin, W.Petty cn mang nng t tng trng thng song n nhng tc phm cui cng th ng khng cn du vt ca CNTT na.

16

Cu 5: Dng l lun gi tr ca A.Smith chng minh nhn xt ca C. Mc, phng php lun ca A.Smith l phng php 2 mt trn ln cc yu t khoa hc v tm thng. Adam Smith(1723-1790) l 1 nh Kinh t chnh tr hc ni ting thuc trng phi c in Anh.Hc thuyt Kinh t ca ng c th hin tp trung trong cun ca ci ca cc dn tc xut bn nm 1776. ng c cng trong pht trin phng php tru tng ha trong nghin cu Kinh tCT, c nhiu ng gp vo vic xy dng cc phm tr, quy lut ca linh t th trng v phn tch nn sn xut TBCN. Mc d vy, rong phng php lun ca ng b ln ln gia 2 yu t khoa hc v tm thng. C th thy tnh cht ny trong hc thuyt gi tr ca ng. Tnh khoa hc: ng s dng phng php tru tng ha nghin cu lm r bn cht bn trong ca cc hin tng v qu trnh kinh t, qua rt ra c nhng kt lun ng n khoa hc v pht hin ra cc quy lut kinh t. phn bit 2 thuc tnh ca HH l gtri s dng v gi tr trao i.Khng nh gtri s dng ko quyt nh gi tr trao i v bc b l lun v s ch li, cho rng s ch li ko c quan h g vi gi tr trao i. V d ng ni:Ko g hu ch bng nc v khng kh, nhng vi n l ko c gi tr Cho rng gi tr trao i do lng to ra bng s lng lao ng hao ph gm c lng qu kh v lng sng, lng chung tt c cc ngnh SX ch ko ch trong nng nghip hay thng nghip. Lao ng l thc o duy nht cui cng ca gi tr HH. Ch ra thc o thc t ca gi tr trao i ca HH c tin hnh qua 3 bc: B1: trao i HH vs lng B2: trao HH vs HH B3: trao i HH thng qua tin t Nh vy gi tr trao i ca HH c 2 thc o l lng v tin t. Lng l thc o bn trong duy nht chnh xc v tin t l thc o bn ngoi v ch xc nh trong 1 thi gian v ko gian nht nh. Gi tr trao i ca HH c th hin trong tng quan trao i gia lng HH ny vs lng HH khc, cn trong nn Kinh t HH pht trin, n c biu hin tin. Cho rng lng gi tr HH do lao ng hao ph trung bnh cn thit quyt nh. Lng gin n v lng phc tp c nh hng khc nhau n lng gi tr HH. trong cng 1 thi gian, lng phc tp to ra lng gi tr nhiu hn so vs lng n gin. Nu 2 quan nim v gi c: gi c t nhin v gi c thc t. Gi c t nhin l biu hin tin t ca gi tr, gi c thc t l gi bn HH trn th trng. Gi ny ph thuc vo gi c t nhin, quan h cung cu v c quyn trong gi c t nhin l trung tm. Tnh tm thng: Trc nhng vn Kinh t phc tp,A.Smith t ra bt lc nn mi ch dng li quan st,m t v b ngoi rt ra KL. Trong khi a ra nh ngha khoa hc v gi tr ng li a ra nh ngha th 2: gi tr ca HH l lng m ng ta c th mua c HH quyt nh Da vo nh ngha trn, ng cho rng gi tr do lng quyt nh ch ng trong nn Kinh t HH gin n cn trong nn Kinh t HH pht trin (nn Kinh t hng ha t bn ch ngha) th gi tr c cu thnh bi 3 ngun thu nhp: tin cng, li nhun va a t. n y li b ln ln gia cu thnh gi tr v phn phi gi tr. Trong khi xc nh cu thnh gi tr HH,cha tnh n gi tr lng qu kh. L lun cn chu nh hng bi CNTN,nh cho rng nng sut lng nng nghip cao hn cng nghip v nng nghip c s tr gip ca t nhin.

17

Cu 6: Chng minh rng A.Smith l nh l lun gi tr - lao ng song nhng l lun gi tr ca ng cn cha nhiu mu thun v sai lm. L thuyt ca A.Smith: Adam Smith a ra thut ng khoa hc l gi tr s dng v gi tr trao i, tuy nhin cha phn bit c chng v cho rng gi tr s dng khng quyt nh gi tr trao i. Xt v gi tr hng ho, ng a ra hai nh ngha. nh ngha 1: Gi tr hng ha l do lao ng hao ph sn xut ra hng ha quyt nh. Lao ng l thc o thc t ca mi gi tr. nh ngha 2: Gi tr hng ha bng s lng lao ng m ngi ta c th mua c bng hng ha . Adam Smith l ngi a ra quan nim ng n v gi tr hng ho l: gi tr hng ho l do lao ng hao ph to ra, ng cn ch r gi tr hng ho bng s lng lao ng chi ph bao gm lao ng qu kh v lao ng sng. V c cu gi tr hng ha, ng cho rng Tin cng, li nhun, a t l 3 ngun gc u tin ca mi thu nhp v do l 3 ngun gc u tin ca mi gi tr. Xt trao i hng ho vi hng ho: ng vit: gi tr trao i ca chng bng mt lng hng ho no . Nh vy gi tr trao i ca hng ho l quan h t l v s lng gia cc hng ho. Xt trao i hng ho thng qua tin t: Theo ng, khi chm dt nn thng nghip vt i vt th gi tr hng ho c o bng tin v gi c hng ho l biu hin bng tin ca gi tr, gi c hng ho c hai loi thc o l lao ng v tin t, trong thc o l lao ng l thc o chnh xc nht ca gi tr, cn tin t ch l thc o trong mt thi gian nht nh m thi. Hn na gi c t nhin l trung tm cn gi c th trng l gi bn thc t ca hng ha . Gi c th trng s nht tr vi gi c t nhin khi m s lng hng ha c bn trn th trng tha mn cu thc t nhng do bin ng th trng nn gi c th trng chnh lch vi gi c t nhin. Tm li trong l lun gi tr - lao ng A.Smith c nhng bc tin ng k so vi ch ngha trng nng v W.Petty. C th l: - ng ch ra c s ca gi tr, thc th ca gi tr chnh l do lao ng. Lao ng l thc o gi tr (theo ng: lao ng l ngun gc ca s giu c ca cc quc gia, l thc th gi tr ca hng ho. Khng phi vng hay bc m sc lao ng mi l vn ling ban u v c kh nng to ra mi ca ci cn thit). - Trong khi phn bit hai phm tr gi tr s dng v gi tr, ng bc b quan nim cho rng gi tr s dng quyt nh gi tr trao i. Khi phn tch v gi tr, ng cho rng gi tr c biu hin gi tr trao i trong mi quan h v s lng vi cc hng ho khc, cn trong nn sn xut hng ho pht trin n c biu hin tin. - ng khng nh mi th lao ng sn xut u bnh ng trong vic to ra gi tr hng ho ( khc phc hn ch ca ch ngha trng thng v ch ngha trng nng). - Lng gi tr: l do hao ph lao ng trung bnh cn thit quyt nh, khng phi do lao ng chi ph thc t sn xut hng ho. y c s tru tng ho cc dng lao ng c th, cc chi ph lao ng c bit xem xt gi tr do lao ng to ra nh mt i lng xc nh mang tnh cht x hi. c s phn bit lao ng gin n, lao ng phc tp trong vic hnh thnh lng gi tr hng ho. - V gi c: theo A.Smith, gi tr l c s ca gi c v c gi c t nhin v gi c th trng. Gi c t nhin l gi tr thc ca hng ho do lao ng quyt nh. Gi c th trng (hay gi c thc t) th khc vi gi c t nhin, ph thuc vo quan h cung cu v cc loi c quyn khc (ng sm nhn ra nhn t c quyn t bn). L lun gi tr - lao ng ca A.Smith cn c hn ch, l: - Quan nim v lng gi tr cha nht qun: trn c s l lun gi tr lao ng ng c nh ngha ng gi tr l lao ng hao ph sn xut hng ho. Nhng c lc ng li nh ngha gi
18

tr l do lao ng m ngi ta c th mua c bng hng ho ny quyt nh (gm v+m), tc l khng thy vai tr ca lao ng qu kh. V vy dn n s b tc khi phn tch ti sn xut. Mt quan im sai lm ca Adam Smith khi ng cho rng: tin cng, li nhun, a t l ba ngun gc u tin ca thu nhp cng nh ca mi gi tr trao i, l ba b phn cu thnh gi c hng ho. Do gi tr do lao ng to ra ch ng trong nn sn xut hng ho gin n cn trong kinh t t bn ch ngha th n do cc ngun thu nhp to thnh l tin cng, li nhun v a t. iu ny biu hin s xa ri hc thuyt gi tr - lao ng. ng cng phn bit c gi c t nhin v gi tr th trng, nhng ng li cha ch ra c gi c sn xut bao gm chi ph sn xut v li nhun bnh qun.

Cu 7: Bnh lun cu ni Tin cng li nhun a t l 3 ngun gc u tin ca mi thu nhp v do l 3 ngun gc u tin ca mi gi tr. y l cu ni ni ting ca A.Smith trong l lun v gi tr lao ng. bnh lun cu ni ny, trc tin chng ta phi hiu ngha ca n trc . Cu ni ca A.Smith bao gm 2 lun im chnh: Th nht, ng cho rng: Tin cng li nhun a t l 3 ngun gc ca mi thu nhp. Th hai, ng thi ng khng nh Tin cng li nhun a t l 3 ngun gc ca mi gi tr. Tin cng: v Li nhun: p a t: r Vy, 2 lun im l ng hay sai? V th nht, Tin cng li nhun a t l 3 ngun gc ca mi thu nhp. iu ny l hon ton ng n, thu nhp c 3 hnh thc biu hin chnh l Tin cng l thu nhp ca ngi cng nhn, ca ngi trc tip sn xut nhng khng s hu t liu sn xut, Li nhun l thu nhp ca nh t bn do tc ot gi tr thng d do ngi nng dn to ra, a t l thu nhp ca a ch do nng dn khng c t liu sn xut phi thu t ai ca a ch v tr cho h khon thu nhp ny. V th hai l mt sai lm v cht ca A.Smith, chnh bn thn ng khi a ra nh ngha v gi tr a ra 2 nh ngha, trong nh ngha th nht l: Gi tr hng ha l do lao ng hao ph sn xut ra hng ha quyt nh. Lao ng l thc o thc t ca mi gi tr. Nh vy, chnh lao ng l ngun gc ca gi tr ch khng phi thu nhp. Nguyn nhn ca s nhm ln ny c l l do A.Smith ln ln qu trnh hnh thnh v phn phi ca gi tr. Gi tr c hnh thnh ri mi to ra thu nhp cho nhm ngi c lin quan. Tin cng li nhun a t l kt qu ca phn phi gi tr. Thm na, vic cho rng gi tr hng ha = v + p + r l thiu v lng khi b qun mt s ng gp ca t bn bt bin (c). Cu 8: Ti sao ni Ricardo a trng phi c in Anh ti nh cao nhng khng th ti tn cng c. L lun v gi tr l l lun chim v tr quan trng trong h thng quan im kinh t ca Ricardo, l c s ca hc thuyt ca ng v c xy dng trn c s k tha, ph phn, pht trin l lun gi tr ca A.Smith a n ln n nh cao: - ng nh ngha gi tr hng ho, hay s lng ca mt hng ho no khc m hng ho khc trao i, l s lng lao ng tng i cn thit sn xut ra hng ho quyt nh. ng ph phn s khng nht qun trong khi nh ngha v gi tr ca A.Smith. - D.Ricardo bc b quan im cho rng tin lng nh hng n gi tr hng ho. ng khng nh tnh ng n ca nh ngha 1 v gi tr ca A.Smith gi tr hng ha l do lao ng hao ph sn xut ra hng ha quyt nh. Lao ng l thc o thc t ca mi gi tr v ng thi bc b nh ngha 2 tin cng cao hay thp k nh hng ti gi tr m ch nh hng n li
19

nhun ca t bn v khng thu nhp quyt nh gi tr m gi tr c phn gii ra thnh cc ngun thu nhp. - ng cng l ngi u tin m t y c cu lng gi tr, bao gm 3 b phn: c1 (my mc thit b nh xng), v, m, tuy nhin ng cha phn bit c s chuyn dch ca c vo sn phm nh th no, v khng tnh n yu t c2 (lao ng qu kh kt tinh trong nguyn vt liu). Theo ng lao ng hao ph sn xut ra hng ho khng phi ch c lao ng trc tip, m cn c c lao ng cn thit trc sn xut ra cc cng c, dng c, nh xng dng vo vic sn xut y. - ng bc b quan nim ca A.Smith khi cho rng lao ng trong nng nghip c nng sut lao ng cao hn trong cng nghip. - ng cng c s phn bit r rng dt khot hn gia gi tr s dng v gi tr trao i, ng nhn mnh tnh hu ch khng phi l thc o gi tr trao i, mc du n rt cn thit cho gi tr ny; nng sut lao ng tng ln s nh hng mt cch khc nhau n ca ci v gi tr. - ng ph phn s ng nht hai khi nim tng ca ci v tng gi tr. Gi tr ca hng ha nhiu hay t khng ph thuc vo khi lng ca ci nhiu hay t m ph thuc iu kin thun li hay kh khn. - ng phn bit c lao ng c bit, lao ng x hi quyt nh gi tr hng ha. Xem xt n lng gi tr hng ha, ng ni: tr mt s hng ha qu v him cn i b phn lng gi tr hng ha c o lng bng thi gian lao ng v nng sut lao ng nh hng trc tip n thi gian lao ng. - V thc o gi tr, ng cho rng c vng hay bt c mt hng ho no khng bao gi l mt thc o gi tr hon thin cho tt c mi vt. Mi s thay i trong gi c hng ho l hu qu ca nhng thay i trong gi tr ca chng. ng ni: Gi c t nhin quyt nh gi c th trng, khng c 1 hng ha no m gi c ca n n nh trong thi gian di, xt ti cng gi c hng ha do chi ph sn xut iu tit. - V gi c ng khng nh: gi c hng ho l gi tr trao i ca n, nhng biu hin bng tin, cn gi tr c o bng lng lao ng hao ph sn xut ra hng ho, ng cng tip cn vi gi c sn xut thng qua vic gii thch v gi c t nhin. - Ricardo cng cp n lao ng phc tp v lao ng gin n nhng ng cha l gii vic quy lao ng phc tp thnh lao ng gin n. Tuy nhin trong l lun gi tr ca D.Ricardo cng cn nhng hn ch, l: - Cha phn bit gi tr v gi c sn xut mc d nhn thy xu hng bnh qun ho t sut li nhun. - Coi gi tr l phm tr vnh vin, l thuc tnh ca mi vt (theo Mc phm tr ny ch tn ti trong nn sn xut hng ho). - Cha pht hin ra tnh cht hai mt ca sn xut hng ho. - Cha lm r tnh cht lao ng x hi quy nh gi tr nh th no, thm ch cho rng lao ng x hi cn thit do iu kin sn xut xu nht quyt nh. - Cha phn tch c mt cht ca gi tr v cc hnh thi gi tr. Cu 9: A.Smith v D.Ricardo bn lun nh th no v c cu gi tr hng ha. Adam Smith: Bn v c cu gi tr hng ha, Adam Smith c mt cu ni rt ni ting, Tin cng li nhun a t l 3 ngun gc u tin ca mi thu nhp v do l 3 ngun gc u tin ca mi gi tr. V th nht, Tin cng li nhun a t l 3 ngun gc ca mi thu nhp. iu ny l hon ton ng n, thu nhp c 3 hnh thc biu hin chnh l Tin cng l thu nhp ca ngi cng nhn, ca ngi trc tip sn xut nhng khng s hu t liu sn xut, Li nhun l thu nhp ca nh t bn do tc ot
20

gi tr thng d do ngi nng dn to ra, a t l thu nhp ca a ch do nng dn khng c t liu sn xut phi thu t ai ca a ch v tr cho h khon thu nhp ny. V th hai l mt sai lm v cht ca A.Smith, chnh bn thn ng khi a ra nh ngha v gi tr a ra 2 nh ngha, trong nh ngha th nht l: Gi tr hng ha l do lao ng hao ph sn xut ra hng ha quyt nh. Lao ng l thc o thc t ca mi gi tr. Nh vy, chnh lao ng l ngun gc ca gi tr ch khng phi thu nhp. Nguyn nhn ca s nhm ln ny c l l do A.Smith ln ln qu trnh hnh thnh v phn phi ca gi tr. Gi tr c hnh thnh ri mi to ra thu nhp cho nhm ngi c lin quan. Tin cng li nhun a t l kt qu ca phn phi gi tr. Thm na, vic cho rng gi tr hng ha = v + p + r l thiu v lng khi b qun mt s ng gp ca t bn bt bin (c). A.Smith xem thng t bn bt bin, coi gi tr ch c v+m. D.Ricardo: David. Ricardo gt b tnh khng trit , khng nht quan im v cc xc nh gi tr ca A. Smith ( gi thit bng lao ng mua c ). D. Ricardo kin nh vi quan im: lao ng l ngun gc gi tr, cng lao to ln ca ng c ng trn quan im xc nh l lun khoa hc ca mnh. ng thi ng cng ph phn A. smith cho rng gi tr l do cc ngun gc thu nhp hp thnh. Theo ng gi tr hng ho khng phi do cc ngun thu nhp hp thnh m ngc li c phn thnh cc ngun thu nhp. ng cng l ngi u tin m t y c cu lng gi tr, bao gm 3 b phn: c1 (my mc thit b nh xng), v, m, tuy nhin ng cha phn bit c s chuyn dch ca c vo sn phm nh th no, v khng tnh n yu t c2 (lao ng qu kh kt tinh trong nguyn vt liu). Theo ng lao ng hao ph sn xut ra hng ho khng phi ch c lao ng trc tip, m cn c c lao ng cn thit trc sn xut ra cc cng c, dng c, nh xng dng vo vic sn xut y. Cu 10: Da vo l lun gi tr - lao ng ca trng phi c in Anh CMR Trng phi c in d c nhiu ng gp trong vic xy dng v pht trin l lun gi tr song vn khng th pht trin l lun n cng. Trng phi c in Anh l trng phi u tin trong lch s t nn mng cho vic nghin cu l lun gi tr v vy d c nhiu ng gp trong vic xy dng v pht trin l lun gi tr song vn khng th pht trin l lun n cng. Nhng ng gp ca l lun gi tr lao ng trng phi c in Anh c th hin ch: - Khi bn v ngun gc ca gi tr hng ha, ln u tin trong lch s h bit n ngun gc ca gi tr chnh l do lao ng hao ph sn xut ra hng ha quyt nh. Lao ng l thc o thc t ca mi gi tr. - n cui cng D.Ricardo phn bit c lao ng c bit, lao ng x hi quyt nh gi tr hng ha. Xem xt n lng gi tr hng ha, ng ni: tr mt s hng ha qu v him cn i b phn lng gi tr hng ha c o lng bng thi gian lao ng v nng sut lao ng nh hng trc tip n thi gian lao ng. Vy lng gi tr hng ha l do thi gian lao ng cn thit quyt nh - Do a ra nhn t nh hng n lng gi tr hng ha chnh l nng sut lao ng v t vn v tnh cht lao ng. - V c cu gi tr hng ha, cui cng h cng m t y c cu lng gi tr, bao gm 3 b phn: c1 (my mc thit b nh xng), v, m, tuy nhin cha phn bit c s chuyn dch ca c vo sn phm nh th no, v khng tnh n yu t c2. Lao ng hao ph sn xut ra hng ho khng phi ch c lao ng trc tip, m cn c c lao ng cn thit trc sn xut ra cc cng c, dng c, nh xng dng vo vic sn xut y. - Trng phi c in Anh phn bit c gi tr hng ha v gi c hng ha. gi c hng ho l gi tr trao i ca n, nhng biu hin bng tin, cn gi tr c o bng lng lao ng hao
21

ph sn xut ra hng ho, ng cng tip cn vi gi c sn xut thng qua vic gii thch v gi c t nhin. Tuy nhin vn cn c nhiu hn ch: - Cha bit n tnh cht 2 mt ca lao ng sn xut hng ha cha phn bit c lao ng c th lao ng tru tng. - Coi gi tr l phm tr vnh vin, l thuc tnh ca mi vt (theo Mc phm tr ny ch tn ti trong nn sn xut hng ho). - Cha chng minh c y cc hnh thi biu hin ca gi tr B. L lun tin t. Cu 1: V sao ni l thuyt v tin t ca W.Petty l hc thuyt qu t ch ngha trng thng sang trng phi c in Anh. W.Petty l nh kinh t hc u tin ca trng phi c in Anh, v vy trong l lun ca ng th hin s qu t ch ngha trng thng sang trng phi c in Anh. Ban u, W.Petty cn mang nng t tng ca ch ngha trng thng, iu th hin qua cc cu ni ca ng: - Thnh qu to ln ca thng nghip l tch ly tin t, s giu c c biu hin di hnh thc vng bc l s giu c mun i vnh vin. - Nc Anh c th chim c thng nghip ton th gii nu nh nc Anh c nhiu tin hn bt k nc no khc. - Lao ng ca thy th cao hn nng dn gp 3 ln v thng nghip c li hn cng nghip, cng nghip c li hn nng nghip. - Vn trung tm l gii thch phng thc lm tng ca ci v nht l tng ln s lng tin ca nc Anh. C th thy ban u, khi bn v tin t, quan im ca W.Petty chng khc no quan im ca mt nh kinh t hc trng thng in hnh khi ng ng nht tin t vi ca ci; qu xem trng vai tr ca tch ly tin t v trong quan im thng nghip th nh gi cao vai tr ca hot ng thng nghip ln trn hot ng sn xut. Nhng trong tc phm cui cng ca mnh nm 1682 Bn v tin t ng hon ton on tuyt vi ch ngha trng thng v th hin nhng quan im mang m mu sc ca trng phi c in Anh: - W. Petty nghin cu hai th kim loi gi vai tr tin t l vng v bc v theo ng s tn ti 2 kim loi ny tc l tn ti 2 thc o gi tr th mu thun vs chc nng o lng gi tr ca tin.Thm na ng cho rng, quan h t l gia chng l do lng lao ng hao ph to ra vng v bc quyt nh. ng a ra lun im, gi c t nhin ca tin t l do gi c ca tin t c gi tr y quyt nh. T ng khuyn co, nh nc khng th hy vng vo vic pht hnh tin khng gi, v lc gi tr ca tin t s gim xung. - W. Petty l ngi u tin nghin cu s lng tin t cn thit trong lu thng trn c s thit lp mi quan h gia khi lng hng ho trong lu thng v tc chu chuyn ca tin t. - ng cn nghin cu nh hng ca thi hn thanh ton vs s lng tin cn thit cho lu thng. ng cho rng thi gian thanh ton cng di th s lng tin t cn thit cho lu thng cng ln. - ng ph phn nhng ngi trng thng v tch tr tin khng hn . ng cho rng khng phi lc no tin t cng l tiu chun ca s giu c, tin t ch l cng c ca lu thng hng ho, v th khng cn phi tng s lng tin t qu mc cn thit.

22

Cu 2: Chng minh rng: A.Smith phn bit c tin t vi ca ci, thy c chc nng phng tin lu thng ca tin song cha hiu bn cht ca tin. A.Smith phn bit c tin t vi ca ci. ng ph phn ch ngha trng thng cao qu mc vai tr ca tin t. Theo ng, s giu c khng phi ch c tin m l ch ngi ta c th mua c ci g vi tin. ng cho rng lu thng hng ho ch thu ht c mt s tin nht nh v khng bao gi dung np qu s . Adam Smith trnh by lch s ra i ca tin t thng qua s pht trin ca lch s trao i, t sc vt lm ngang gi n kim loi vng, ng nhn thy s pht trin ca cc hnh thi gi tr. ng ch ra chc nng ca tin l phng tin lu thng v c bit coi trng chc nng ny ca tin t. - A.Smith cho rng x hi l 1 khi lin minh gia nhng ngi trao i sn phm c ch trong quan h trao i phi c cng c, cng c chnh l tin t. - ng v ng tin nh con ng rng ln, trn ngi ta ch c kh v la m, con ng khng lm tng thm c kh vi la m. iu ny th hin s phn bit r rng ca ng gia tin t vi ca ci v khng nh tin ch l phng tin lu thng ca hng ha. Tuy nhin, khi khng nh con ng khng lm tng thm c kh v la m chng t A.Smith khng thy c chc nng t bn ca tin. - Tuy nhin A.Smith nh gi qu cao chc nng phng tin lu thng ca tin khi ng ca ngi: Tin l bnh xe v i ca lu thng, l cng c c bit ca trao i v thng mi. T , ng cho rng khng phi s lng tin t quyt nh gi c hng ha m chnh gi c hng ha quy nh s lng tin t. C th, s lng tin t cn thit trong lu thng c xc nh bi gi tr ca khi lng hng ha lu thng trn th trng. A.Smith l ngi u tin khuyn dng tin giy. ng ni: Tin c th c thay th bng mi th, trong lu thng ngi ta c th dng vng, bc, nhm, tin giy. Bn thn tin giy r hn cn ch li th cng th. ng nh ng vai tr ca tin vng, tin giy thm ch cn coi trng vic s dng tin giy v cho rng gi tr ca tin giy r hn. - Bn thn tin giy khng c gi tr m n ch l s k hiu quy c gi tr ca tin vng, tin vng mi l thc o gi tr thc s. S lng tin giy in ra ph thuc vo s lng vng hay bc do tin giy tng trng, l ra s dng trong lu thng. Nu khi lng tin giy vt qu s lng o, th gi tr ca tin t s gim xung dn n tnh trng lm pht. - iu ny th hin ng cha bit n bn cht ca tin tin t l hng ha c bit c tch ra t trong th gii hng ha lm vt ngang gi chung thng nht cho cc hng ha khc, n th hin lao ng x hi v biu hin quan h gia nhng ngi sn xut hng ha. - Hn na cn th hin vic ng ang nhm ln gia gi tr tin v s lng tin. Tm li, l lun tin t ca A.Smith th hin phn bit c tin t vi ca ci, thy c chc nng phng tin lu thng ca tin song cha y (Tin c cc chc nng l thc o gi tr - phng tin lu thng phng tin ct tr - phng tin thanh ton tin t th gii v chc nng t bn ca tin t). ng thi A.Smith cha hiu c bn cht ca tin t khi khng phn bit c s khc nhau gia tin vng (bc) v tin giy. Cu 3: Nhn xt cu ni ca A.Smith: Tin l bnh xe v i ca lu thng l cng c c bit ca trao i v thng mi. Cu ni trn, A.Smith ang cp n chc nng phng tin lu thng ca tin. Vi chc nng lm phng tin lu thng, tin l mi gii trong qu trnh trao i hng ha. C th, vi cng thc H-T-H, hng vi mua v bn c th tch ri nhau v khng gian ln thi gian, con ngi khng nht thit phi tm n trao i trc tip vi ngi c nhu cu v hng ha m h c v c hng ha h cn.
23

Lu thng hng ha v lu thng tin t l 2 mt ca qu trinh thng nht vs nhau. Lu thng tin t xut hin da trn c s ca lu thng hng ha. Tuy nhin, cu ni trn cng th hin vic A.Smith nh gi qu cao chc nng phng tin lu thng ca tin t. Cu 4: Anh ch c sng bi tin t khng? v sao? Cu 5: l lun tin t ca D.Ricardo c g pht trin so vi cc nh kinh t c in Anh trc. Vn lu thng tin t v ngn hng chim mt v tr c bit quan trng trong hc thuyt ca D.Ricardo. T tng chnh ca ng l: Mt nn kinh t mun pht trin tt cn da trn mt s lu thng tin t vng chc. Lu thng tin t ch vng chc khi h thng tin t da vo vng lm c s. Vng trong lu thng c th c thay th mt phn hoc ton b l tin giy nhng vi iu kin nghim ngt l tin giy ny phi c vng m bo. Ricardo vn coi vng l c s ca tin t, nhng theo ng mun vic trao i thun li th ngn hng phi pht hnh tin giy. ng cho rng gi tr ca tin l do gi tr ca vt liu lm ra tin quyt nh. N bng s lng lao ng hao ph khai thc vng bc quyt nh. Tin giy ch l k hiu gi tr ca tin t, c so snh tng tng vi mt lng vng no , do nh nc v ngn hng quy nh. Gi c hng ha l gi tr trao i ca hng ha c trao i bng tin. ng pht trin l lun ca W. Petty v tnh quy lut ca s lng tin trong lu thng.ng i chiu gi tr ca khi lng hng ho vi gi tr ca tin t v cho rng tc ng qua li gia s lng hng ho vi lng tin trong lu thng din ra trong nhng khun kh nht nh. Ricardo c nhiu lun im ng n v tin t song vn cn nhng hn ch nht nh, nh: ng cha phn bit c tin giy vi tin tn dng, cha phn bit r rng gia lu thng tin giy v tin kim loi nn i n mt kt lun chung rng: gi tr ca tin l do lng ca chng iu tit, cn gi c ca hng ho th tng ln mt cch t l vi tng s lng tin. ng l ngi theo lp trng ca thuyt s lng tin v l thuyt ca ng cha phn tch y cc chc nng ca tin t. Cu 6: W.Petty, A.Smith, D.Ricardo cp ntn n quy lut lu thng tin t? W.Petty: W. Petty l ngi u tin nghin cu s lng tin t cn thit trong lu thng trn c s thit lp mi quan h gia khi lng hng ho trong lu thng v tc chu chuyn ca tin t. Chng hn ng xc nh (tnh ton ty tin) s lng tin cn thit cho lu thng nh sau: S lng tin lu thng ch cn 1/10 s tin chi ph trong mt nm l hon ton cho nc Anh. Trong cun bn v tin t, ng tnh ton nc Anh cn 1 s lng tin t lu thng tr a t, tin thu nh, ton b chi tiu hng tun ca dn s v khong 25% gi tr xut khu. ng cn nghin cu nh hng ca thi hn thanh ton vs s lng tin cn thit cho lu thng. ng cho rng thi gian thanh ton cng di th s lng tin t cn thit cho lu thng cng ln. ng chng li t tng trng thng v tch ly tin khng hn , v cho rng khng cn thit tng s lng tin t n mc v tn. A.Smith: A.Smith cho rng khng phi s lng tin t quyt nh gi c hng ha m chnh gi c hng ha quy nh s lng tin t. S lng tin t cn thit trong lu thng c xc nh bi gi tr ca khi lng hng ha lu thng trn th trng. Gi tr hng ha mua vo bn ra trn th trng hng nm i hi 1 lng tin t nht nh

24

lu thng v phn hng ha n tay ng tiu dng v khng dng qu s lng c. Con knh lu thng ch thu ht mt cch tt yu s lng thch ng cho y v khng th cha ng hn na. D.Ricardo: ng pht trin l lun ca W. Petty v tnh quy lut ca s lng tin trong lu thng.ng i chiu gi tr ca khi lng hng ho vi gi tr ca tin t v cho rng tc ng qua li gia s lng hng ho vi lng tin trong lu thng din ra trong nhng khun kh nht nh. ng kt lun: Vi gi tr nht nh ca tin, s lng tin trong lu thng ph thuc vo tng gi c hng ha Tuy nhin ng li khng nht qun gi vng quan im ca mnh v ni rng bt c lng tin giy tin vng no cng c th tham gia lu thng. Tng gi c hng ha i din vs tng s tin v c quyt nh bi tng quan gia cc i lng trn. Nh vy, ng quy gi tr ca tin bng s lng ca chng. nh gi chung: 3 nh kinh t i biu cho trng phi c in Anh u bc u t nn mng cho vic nghin cu quy lut lu thng tin t v s tin cn thit cho lu thng ph thuc vo gi c hng ha trn th trng nhng cha th hon thin l lun, vn tn ti mt s sai lm v a ra c cng thc xc nh chnh xc. Nguyn nhn l do cha hiu c ngun gc v bn cht ca tin, cha bit n y cc chc nng khc ca tin v cha phn bit c cc hnh thi ca chng. Cu 7: Trnh by cng hin v hn ch ca trng phi c in Anh trong l lun tin t. Thnh tu: Phn bit c tin t vi ca ci, s giu c khng phi ch c tin m l ch ngi ta c th mua c ci g vi tin. Lu thng hng ho ch thu ht c mt s tin nht nh v khng bao gi dung np qu s u c t tng xc nh s tin cn thit trong lu thng v bc u i ng hng, t nn mng cho quy lut lu thng tin t. Khng phi s lng tin t quyt nh gi c hng ha m chnh gi c hng ha quy nh s lng tin t. Thy c chc nng phng tin lu thng ca tin. Hn ch: Cha thy c ngun gc v bn cht ca tin t khi cha phn bit c tin giy vi tin kim loi. Cha bit n cc chc nng khc ca tin. C. L lun khc Cu 1: L lun tin cng ca W.Petty, A.Simth, D.Ricardo. W.Petty: W. Petty khng nh ngha v tin lng m ch l ngi nu ra. ng xc nh tin lng l khon gi tr t liu sinh hot cn thit cho cng nhn.ng cho rng tin lng ca cng nhn khng th vt qu nhng t liu sinh hot cn thit. Nu tin lng nhiu th cng nhn khng cn lm vic m ch thch ung ru. Ni mt cch khc, mun cho cng nhn lm vic th bin php l h thp tin lng xung ti thiu. ng l ngi lun chng o lut cm tng lng. Quan im ca ng v tin lng c xem xt trong mi quan h vi li nhun vi gi c t liu sinh hot, vi cung cu v lao ng. ng cho rng tin lng cao th li nhun gim v ngc li, nu gi c ca la m tng ln th s bn cng ca cng nhn cng tng ln, s lng lao ng tng ln th tin lng s tt xung, nh vy, tin lng t l nghch vs gi tr t liu sinh hot. A.Smith: Theo A.Smith, sn phm ca lao ng cu thnh mn tin thng t nhin cho lao ng (tin cng, tin lng) => ng bit n bn cht ca vic xc nh tin cng. Trong x hi nguyn thy, trc ch ngha t bn, ton b sn phm thuc v ngi lao ng.
25

Trong x hi t bn, t ai v t liu sn xut b chim hu lm ca ring th a t l khon khu tr u tin, li nhun l khon khu tr th 2. Tin cng = sn phm ca lao ng a t li nhun. ng khng ph nhn mu thun giai cp khi ch ra cng nhn m lnh c cng nhiu tin cng cng tt cn ch th mun tr cng t cng hay. ng t ra thng cm vi cng nhn ngi ta bao h cng kh c kh nng sng bng lao ng ca mnh, tn thnh vic tr cng cao cho cng nhn tin cng cao l hu qu ca vic tng ca ci, ng thi cng l nguyn nhn tng dn s. A.Smith xem xt n cc nhn t nh hng n tin cng trung bnh l: - Tnh cht ca cng vic, d chu hay khng. - Tnh cht thng xuyn ca cng vic. - Mc kh khn t trong vic dy ngh. - Kh nng thnh cng. - Tnh hnh di chuyn lao ng trong cc ngnh, a phng. Nhn t nh hng n tin lng ti thiu: - Nhu cu lao ng - Gi c trung bnh ca t liu tiu dng thit yu. Nhn t nh hng n xu hng vn ng tin cng: - S tc ng ca nhn khu - Quy m t bn ng phn bit c mt cch hp l tin cng danh ngha v tin cng thc t (gi c bng tin v gi c thc t ca cng lao ng). Tuy nhin, A.S c nhng hn ch v sai lm v l lun tin cng nh: coi tin cng l gi c ca lao ng, l mt phm tr c trng cho tt c cc giai on pht trin kinh t ( trong k CNTB ch c th thay i v lng) D.Ricardo: D.Ricardo nh gii quyt vic xc nh tin cng theo quy lut gi tr. Nhng ng vn theo quan im ca A.Simth rng tin cng l gi c lao ng, nn ng xc nh tin cng da trn gi tr t liu sinh hot cn thit cho cng nhn. Nh vy ng cn ln ln lao ng v sc lao ng, nhng vn xc nh ng tin cng ca cng nhn. ng ng h quy lut st v tin cng, tin cng mc ti thiu ca t liu sinh hot. ng cho rng tin cng cao lm cho nhn khu tng nhanh, dn n cung lao ng ln hn cu, lm cho tin cng h xung, i sng cng nhn xu i l kt qu ca tng nhn khu. ng ch trng phn i s can thip ca nh nc vo th trng lao ng. ng phn tch c tin cng thc t v x n nh 1 phm tr kinh t. ng nhn mnh rng lng hng ha m ng cng nhn mua bng tin cng, cha quyt nh a v x hi ca ng , s quyt nh tnh cm ca ng cng nhn ph thuc vo mi tng quan gia tin lng v li nhun. Cu 2: Nhng thnh tu v hn ch ca Trng phi c in Anh trong l lun tin cng. Thnh tu: L lun v tin cng ca trng phi c in Anh l l lun t nn mng cho l lun v vn tin cng lao ng trong lch s kinh t. V c bn, trng phi c in Anh bit c bn cht tin cng l thu nhp t lao ng. u hiu c ng n c s xc nh tin cng l gi tr t liu sinh hot. bit phn bit tin cng thc t v tin cng danh ngha, tuy cha y . Hn ch:
26

 l vic coi lao ng l 1 hng ha nn coi tin cng l gi c ca lao ng. Cha phn bit c lao ng v sc lao ng. ko bit n t/cht lch s ca tin cng nn cho rng tin cng l 1 phm tr c trng cho tt c cc giai on pht trin KT,trong k CNTB ch c thay i v lng m thi. Tuy thy tin cng mu thun vs li nhun nhng do ng trn lp trng ca giai cp t sn nn cho rng tin cng ch mc ti thiu buc cng nhn phi ph thuc vo nh TB. Cu 3: Chng minh rng, A.Smith l nh tin tri ca ch ngha t do kinh t. Nhng hc thuyt kinh t no k tha v pht huy t tng t do kinh t ca A.Smith. Rt ra ngha l lun v thc tin ca l thuyt bn tay v hnh. C th ni, A.Smith l nh tin tri ca ch ngha t do mi v ng l ngi u tin trong lch s cp n c ch t iu tit trong nn kinh t v cho rng khng cn n s can thip nh nc ti nn kinh t vn c th gii quyt hi ha cc vn kinh t. Quan im ny c th hin trong l thuyt Bn tay v hnh. L thuyt Bn tay v hnh: im xut pht trong phn tch ca A.S l nhn t con ngi kinh t. Theo ng, con ngi kinh t c 2 tnh: tnh v k v tnh v tha. Trong 2 tnh ny, tnh v k tri hn nn lm ny sinh mi quan h trao i, mua bn. Trao i l c tnh vn c ca con ng, l thin hng ph bin, tt yu v vnh vin ca mi x hi. Ch c trao i th nhu cu ca ngta mi c tha mn. Khi trao i sn phm vi nhau, con ngi b chi phi bi li ch c nhn ca mnh. Mi ng ch bit t li v chy theo t li. Li ch c nhn l ng lc trc tip chi phi ng ta hot ng trao i. Nhng khi chy theo t li con ng kinh t cn chu tc ng ca bn tay v hnh. Bn tay v hnh l s hot ng ca cc quy lut kinh t khch quan chi phi hot ng ca con ngi v ng gi l trt t t nhin. Di s tc ng ca bn tay v hnh, con ng kinh t va chy theo t li va thc hin nhim v k nm trong d kin l p ng nhu cu chung ca x hi. Trong nhiu trg hp ngta p ng nhng nhu cu chung x hi cn tt hn li ch ring d k d tnh. ng ch ra cc iu kin cn thit quy lut kinh t khch quan hot ng l: - S tn ti v pht trin ca sn xut hng ha v trao i hng ha; - Nn kinh t phi c pht trin trn c s t do kinh t: t do sn xut, t do lin doanh, lin kt, t do mu dch. A.S cho rng cn phi tn trng trt t t nhin. Hot ng sn xut v lu thng hng ha c pht trin theo s iu tit ca bn tay v hnh. Nh nc k nn can thip v kinh t, hot ng kinh t vn c cuc sng rin ca n. Nh nc c cc chc nng sau: - bo v quyn t hu ca nh t bn; - u tranh chng th trong gic ngoi; - trng pht k phm php. Vai tr kinh t ca nh nc c thc hin khi nhim v kinh t vt qu sc ca doanh nghip nh xy dng ng x, o sng, p , hay xy dng cc cng trnh kinh t ln Ni tm li, ch trng ca A.S l X hi mun giu c phi pht trin theo tinh thn t do. Sau ny, trong lch s, c rt nhiu nh kinh t, rt nhiu hc thuyt kinh t ra i k tha v pht huy t tng t do kinh t ca A.Smith. Trng phi c in Php: hc thuyt v trt t t nhin ca Quesney. Trng phi tn c in:
27

l thuyt cn bng tng qut ca L.Waras. L thuyt v gi c: ch trng phn tch th trng t do cnh tranh. L thuyt cn bng mi tng qut: phn nh s pht trin t tng bn tay v hnh ca A.S. l trng thi c bn ca c ba t tng: t tng hng ho, t tng t bn v t tng lao ng n c thc hin thng qua dao ng t pht ca cung cu v gi c hng ha trn th trng. - l thuyt gi c ca A.Marshall: l thuyt cung cu v gi c cn bng trn th trng t do cnh tranh, t iu tit. Ngoi ra, ch ngha t do mi ng thi tha nhn bn tay ca nh nc v bn tay ca th trng nhng xem trng bn tay th trng nhiu hn. L thuyt kinh t ca ch ngha t do mi tng mnh cng ho lin bang c di hnh thc kinh t tp th x hi , ch ngha c nhn mi Anh, ch ngha bo th mi M, ch ngha gii hn o.... c bit c kt hp nguyn tc t do vi nguyn tc cn bng x hi trn tp th Trng phi chnh hin i ng thi tha nhn c 2 bn tay v xem n nh nhau, iu hnh nn kinh t k c chnh ph hay th trng th cng nh nh v tay bng 1 bn tay vy. ngha l lun v thc tin vi nc ta hin nay: Nc ta hin nay chuyn sang vn hnh nn kinh t theo c ch th trng c s qun l ca nh nc, pht trin theo nh hng XHCN, nhng cn nhiu yu t s khai. Vic nghin cu l thuyt Bn tay v hnh ca A.Smith c ngha cung cp 1 tri thc quan trng v vai tr ca c ch th trng trong iu tit nn kinh t. Trong c ch ny, mi vic la chn sn xut v tiu dng ca cc ch kinh t u c thc din di tc ng ca cc quy lut kinh t khch quan, theo mnh lnh ca th trng. C ch th trng l c ch iu chnh linh hot cc ngun lc trong nn kinh t theo hng hiu qu, t n c th to ra s cn i cung-cu trn th trng. Bi vy cn nhn thc ng vai tr ca c ch th trng v c gii php pht huy vai tr trong vn hnh nn kinh t nc ta hin nay. L thuyt Bn tay v hnh ca A.Smith mi ch quan tm n mt tch cc ca th trng, m ko thy tc ng tiu cc hay tht bi m t n ko th khc phc c, v th ng tuyt i ha vai tr ca th trng, ph nhn vai tr kinh t ca nh nc. Vic nghin cu l thuyt ny cn c ngha cn c ci nhn khch quan, khoa hc v c ch th trng. Khng nn coi th trng l 1 s hon ho trong iu tit nn kinh t. S iu tit ca nh nc i vs nn kinh t th trng l cn thit ngn nga,khc phc nhng tht bi ca th trng, th trng hot ng c hiu qu. Tuy nh nc ko lm thay c th trng nhng n c th lm tng hiu qu ca th trng. Cu 4: L lun v khng hong kinh t ca Ricardo. Theo Ricardo, trong nn sn xut TBCN, sn xut ngy cng m rng pht trin th li nhun ngy cng cao nn tch ly t bn cng ln.Tch ly t bn ln, ti SX ngy cng m rng, cu v lng tng, gi c lng tng, tin cng ca cng nhn tng, thu nhp ca cng nhn tng, sc mua HH trn th trng tng, cu v HH tng, gi c HH tng, li nhun tng lm cho nn sn xut TBCN ko ngng pht trin, cung lun ph hp vs cu, ko c sn xut vt qu tiu dng s khng c khng hong kinh t .Tm li,CNTB ko c sn xut tha, ko c khng hong kinh t. Tuy nhin, Ricardo cng nhn thy xu hng gim st t sut li nhun l: c th c hng ha no SX ra qu tha v trn ngp th trng, t bn b vo sn xut hng ha s ko c b li. Nhng iu ny ko th xy ra i vs tt c cc hng ha.

28

CHNG 4: CC HC THUYT KINH T CA TP HU C IN (T SN TM THNG)

Cu 1: Phn tch c im ca trng phi t sn tm thng. L hc thuyt mang tnh cht ch quan: Mc ch khng phi k tha v pht trin nhng t tng khoa hc ca nhn loi m nhm che y cc mu thun v khuyt tt ca ch ngha t bn, t ca ngi v bo v cho s tn ti ca ch ngha t bn, bin h cho ch ngha t bn bng mi gi. Trong phng php lun: Xa ri phng php lun ca trng phi c in, khng i su vo phn tch bn cht bn trong ca cc hin tng kinh t, ch ch xem xt cc hin tng bn ngoi. c bit l p dng phng php tm l ch quan trong phn tch kinh t, coi kinh t chnh tr l khoa hc nghin cu v o c x hi. S dng nhiu ti liu, s liu thiu khoa hc, phi lch s nghin cu. V ni dung Xut pht t mc tiu bo v giai cp t sn, bin h cho ch ngha t bn mt cch c thc nn h khng th tm kim v xy dng nhng phm tr, khi nim v quy lut khoa hc. H quan tm xem xt phm tr quy lut c li hay khng c li cho giai cp t sn. ng nh C.Mc nhn xt: S nghin cu v t nhng ch cho nhng trn chin u ca b vit vn thu, nhng s tm ti khoa hc v t c thay th bng s ca tng c tnh cht thin kin v hn. Hc thuyt kinh t chnh tr t sn hu c in khng nhng khng pht trin c l lun ca hc thuyt kinh t t sn c in m dn dn xa ri, sau on tuyt vi nhng ni dung khoa hc ca n, c bit l lun gi tr - lao ng. H ch quan tm ti vic tm ti nhng yu im, nhng t tng tm thng trong hc thuyt kinh t t sn c in xy dng thnh h thng nhng quan im cho rng: cc phm tr kinh t l quy lut t nhin, phi lch s, hay ch ngha t bn l tn ti vnh vin vv Do vy s xut hin ca kinh t chnh tr t sn hu c in l s bo hiu s khng hong v t tng, l lun ca giai cp t sn sau hc thuyt kinh t t sn c in. Hc thuyt kinh t chnh tr t sn hu c in l hc thuyt mang tnh cht phn ng, tri vi o l ca con ngi. Qu trnh pht trin: Thi k u: mc tiu ca kinh t t sn hu c in l ph phn nhng ngi x hi ch ngha khng tng v tch nhng yu t tm thng ca kinh t chnh tr t sn c in xy dng thnh h thng l lun ca mnh. Tip theo: kinh t t sn hu c in cng khai tch khi kinh t chnh tr t sn c in, ph nhn v ph phn cc hc thuyt ca kinh t t sn c in, c bit l hc thuyt gi tr - lao ng. Thi k cui th k th XIX, khi hc thuyt kinh t Mc ra i , cc nh kinh t t sn hu c in tp trung chng li hc thuyt kinh t Mc. Thi k c l lun ca Lnin v ch ngha quc th cc nh kinh t t sn hu c in li tp trung chng li cc lun im ca Lnin. Tm li, mc ch ca kinh t chnh tr t sn hu c in l l gii cho s tn ti ca ch ngha t bn l hp quy lut v vnh vin. Cu 2: L lun nhn khu, gi tr v li nhun khng hong kinh t ca Th.R.Malthus. L lun nhn khu: C 25 nm, Dn s tng nhanh theo cp s nhn: 1,2,4,8,16,32,64 T liu: kho st tc gia tng dn s M TK 17,18 Trong khi : Ca ci v t liu sinh hot tng chm theo cp s cng: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7
29

T liu: da vo nhng ti liu nc Php v lp lun v quy lut mu m ca t ai ngy cng gim. S ngho kh i kht khng phi do ch x hi m do s dn k thch ng vi s t liu sinh hot. Gii php ng nu ra lp li th cn bng: gy chin tranh, pht trin dch bnh, bt cng nhn lao ng qu scV sau ng thm vo nhng gii php hn ch sinh . nh gi: S liu khp khing, cng thi gian nhng khng cng khng gian. V on, ty tin khi khng hiu rng dn sM tng nhanh k phi ch do gia tng t nhin m cn do cc cuc di dn t chu u. Ty tin p t quy lut ca gii ng vt ln con ngi trong nghin cu L lun gi tr: Li dng yu t tm thng trong l lun ca A.Smith khi cho rng Gi tr hng ha bng s lng lao ng m ngi ta c th mua c bng hng ha . Theo Malthus, lao ng c th mua c bng hng ha l do chi ph sn xut ra hng ha quyt nh. Chi ph bao gm lng lao ng chi ra n sn xut hng ha cng vi li nhun ca t bn. Malthus ph nhn lao ng to ra gi tr v coi li nhun l yu t cu thnh khc ca gi tr. t coi li nhun nh 1 khon thng d ngoi s lao ng hao ph sn xut hng ha. L lun li nhun khng hong: (ci ny chnh l thuyt ngi th 3) Li nhun l mt khon cng thm vo gi c, xut hin l do chuyn nhng, nhng ai l ng tr khon ? Theo R.M li nhun khng th xut hin trong trao i gia cc nh t bn. Malthus nhn nh trong phm vu kh nng nhng ngi m nhim sn xut khng th tm ra lng cu c kh nng thanh ton cho phn lng cung do li nhun i biu. Do tnh trng sn xut tha s xut hin. X hi ch c t bn v cng nhn th khng th trnh khi tai ha . V vy cn c tiu dng ca giai cp k sn xut nh qu tc tng lmt cch hoang ph to lng cu cho nh t bn nhm gii quyt tnh trng sn xut tha. Cu 3: L lun gi tr ch li, 3 nhn t sn xut, tht nghip v khng hong kinh t ca J.B.Say. L lun v gi tr ch li: Nguyn l gi tr ch li ca J.B.Say i lp hon ton vi trng phi c in Anh khi cho rng sn xut to ra gi tr s dng, gi tr s dng truyn gi tr cho cc vt. Gi tr l thc o tnh hu dng. ng ta khng phn bit c gi tr s dng v gi tr do che y bn cht v c th x hi ca gi tr. J.B.Say cho rng gi tr cng cao th tnh hu dng cng ln, ca ci cng nhiu th gi tr cng ln. (iu ny i ngc vi l lun gi tr ca D.Ricardo: ng c s phn bit r rng dt khot hn gia gi tr s dng v gi tr trao i, ng nhn mnh tnh hu ch khng phi l thc o gi tr trao i, mc du n rt cn thit cho gi tr ny; nng sut lao ng tng ln s nh hng mt cch khc nhau n ca ci v gi tr. ng ph phn s ng nht hai khi nim tng ca ci v tng gi tr. Gi tr ca hng ha nhiu hay t khng ph thuc vo khi lng ca ci nhiu hay t m ph thuc iu kin thun li hay kh khn.) Ngay trong l lun ny, Say li t mu thun vs chnh mnh: 1 ch khc, ng cho rng quan h cung-cu cng quyt nh gi tr. ng ni thc o gi tr ca hng ha bng s lng cc vt m ng khc ng a ra i ly hng ha ni trn. Theo C.Mc lun im ny cho thy vt cng him th gi tr cng cao tuy nhin C.Mc chng minh c cung cu ch l iu tit mc chnh lch gia gi c thi trng v gi tr hng ha. L lun 3 nhn t sn xut: Tin :
30

l thuyt gi tr ch li ca ng quan nim sai lm ca A.Smith v c cu gi tr: Gi tr=tin cng(v)+li nhun(p)+a t(r) >gi tr=v+m Ni dung: theo ng, tham gia vo qu trnh SX gm 3 nhn t: lao ng, t bn, t ai. Mi 1 nhn t c 1 ch li ring. Do to ra tng ng vs n 1 b phn gi tr: ch li ca lao ng to ra tin cng, ch li ca t bn to ra li nhun, ch li ca t ai to ra a t. ch li ca 3 nhn t trn to ra gi tr ca HH. L lun v tht nghip: L ng ca ngi CNTB, J.Say tm mi cch che y hu qu ca vic s dng my mc theo li TBCN. ng a ra thuyt b tr gii thch nn tht nghip. Theo Say, ch trong thi k u, vic s dng my mc c 1 s iu bt tin, gt b 1 b phn cng nhn ra v lm cho h tm thi ko c vic lm. Nhng cui cng th cng nhn vn c li v vic s dng my mc, cng n vic lm s tng ln bng 1 ngh khc. ng cn cho rng vic dng my mc sn xut lm cho hng ha r i,cng nhn l ng c li nht. Theo cch trnh by ca Say, cng nhn l g/cp quan tm n thnh tu k thut ca SX hn tt c cc g/cp khc. Thc ra, ng ch mun CM s ha hp li ch gia t bn v lao ng. L lun v khng hong: Cng c CM: Quy lut th trng: di tc ng ca CNTB, khi lng HH bn ra bng khi lng HH mua vo (AD=AS) nn ko th c SX tha. Do: - Hng ha c trao i bng hng ha. - Ngi bn ng thi l ngi mua. - Sn xut t to ra th trng. - Tin ch l vt trung gian lm cho trao i c thc hin d dng. - Nn cung t to ra cu ng cng tha nhn tnh trng SX tha c th xy ra, ng d kin c 2 kh nng: - SX tha do sc mua ko :ch xy ra mang tnh cc b,quy lut th trng c kh nng t iu chnh - Tha tuyt i: iu ny thc t ko bao gi xy ra v nhu cu ca con ng l v cng ng cho rng sn xut tha ch l s mt cn i v c cu,cn trn phm vi ton x hi ko th c khng hong sn tha nn l lun ny mang tnh bao bin, tm thng.

31

CHNG 5: KINH T CHNH TR HC MC - LNIN

Cu 1: C.Mc c cng hin g mi v l lun tin t. C.Mc khc phc c sai lm ca cc nh kinh t hc i trc trong l lun v tin t. C th: ng hiu c ngun gc v bn cht ca tin t. hiu ngun gc ca tin t, C.Mc nghin cu cc hnh thi biu hin ca gi tr trong nn kinh t hng ha c biu hin thng qua 4 hnh thi c th: - Hnh thi gi tr gin n hay ngu nhin: gi tr ca 1 hng ha ch c pht hin trn 1 hng ha nht nh khc vi n, ch khng biu hin mi hng ha khc. Hnh thi ny ch thch hp vs vic trao i ngu nhin nguyn thy. - Hnh thi gi tr y hay m rng: l s m rng ca hnh thi gin n ra nhiu hng ha hn. - Hnh thi chung ca gi tr: tt c cc hng ha u biu hin gi tr ca mnh cng mt th hng ha ng vai tr l vt ngang gi chung. Cc a phng khc nhau th vt ngang gi chung khc nhau. - Hnh thi tin t: hnh thnh vt ngang gi chung cho mi a phng l vt c tn v ph bin. Cui cng, vng l kim loi c chn. Tin t xut hin l kt qu ca qu trnh sn xut v trao i hng ha, khi tin t ra i, th gii hng ha c phn thnh 2 cc: mt bn l cc hng ha thng thng, mt bn l hng ha c bit ng vai tr tin t. Tin t l mt hnh thi gi tr ca hng ha, l sn phm ca qu trnh pht trin sn xut, trao i hng ha. ng pht biu: tin t l hng ha c bit c tch ra t trong th gii hng ha lm vt ngang gi chung thng nht cho cc hng ha khc, n th hin lao ng x hi v biu hin quan h gia nhng ngi sn xut hng ha. Thy c y cc chc nng ca tin t: Thc o gi tr: Tin t dng biu hin v o lng gi tr ca hng ha phi l tin vng. C s ca n l thi gian lao ng x hi cn thit hao ph sn xut ra hng ha . Gi c hng ha l hnh thi biu hin bng tin ca gi tr hng ha. Phng tin lu thng: Vi chc nng lm phng tin lu thng, tin l mi gii trong qu trnh trao i hng ha. C th, vi cng thc H-T-H, hng vi mua v bn c th tch ri nhau v khng gian ln thi gian, con ngi khng nht thit phi tm n trao i trc tip vi ngi c nhu cu v hng ha m h c v c hng ha h cn. Lu thng hng ha v lu thng tin t l 2 mt ca qu trinh thng nht vs nhau. Lu thng tin t xut hin da trn c s ca lu thng hng ha. Phng tin ct tr: tin rt ra khi lu thng i vo ct tr v tin l i biu cho ca ci x hi di hnh thc gi tr, ct tr tin l hnh thc ct trc ca ci. Phng tin thanh ton: tin th hin chc nng ny khi ny sinh vic mua bn chu. Tin t quc t: Tin vt qua bin gii quc gia lm chc nng tin t quc t. Vs chc nng ny tin c y gi tr ging nh vng. Ngoi ra, C.Mc cn ch ra chc nng t bn ca tin: bn thn tin khng phi l t bn, tin ch chuyn ha thnh t bn trong iu kin nht nh, khi chng c s dng bc lt sc lao ng ca ng khc. Tin l t bn vn ng theo cng thc T-H-T. Hon thin quy lut lu thng ca tin: ng xc nh lng tin cn thit trong lu thng bng cng thc: T: s lng tin cn thit trong lu thng. G: tng s gi c hng ha. Gc: tng s gi c hng ha bn chu. Tk: Tng s tin khu tr cho nhau. Ttt: Tng s tin thanh ton n k hn.
32

N: S vng lu thng ca cc ng tin cng loi T=

Cu 2: C. Mc sau ny c nhng ng gp g mi trong l lun gi tr - lao ng. Hiu c mt cht ca gi tr hng ha: Gi tr hng ha l lao ng x hi ca ngi sn xut kt tinh trong hng ha, cn gi tr trao i ch l hnh thi biu hin ca gi tr hng ha. Ngoi ra khin nghin cu tnh 2 mt ca lao ng sx hng ha, ng ch ra lao ng tru tng to ra gi tr, lm c s cho s trao i ngang gi. Xc nh c lng gi tr: Thi gian lao ng x hi cn thit sn xut ra mt gi tr s dng mi quyt nh i lng gi tr ca gi tr s dng y. Chng minh y cc nhn t nh hng n lng gi tr: - Nng sut lao ng; cng lao ng; - Mc phc tp ca lao ng. B sung y cu thnh lng gi tr: So vs trng phi c in Anh, b sung thm C2 gi tr c trong nguyn vt liu. Nh vy cu thnh lng gi tr hng ha W = c + v + m. Gii thch c cc b phn di chuyn vo sn phm mi nh th no. Ch ra cc hnh thi biu hin ca gi tr hng ha: gi tr trao i, gi c hng ha. Chng minh c cc hnh thc chuyn ha ca gi tr hng ha, gi c sn xut trong cnh tranh v gi c c quyn trong c quyn. Cu 3: L lun ca C.Mc v tin cng. ng hiu c bn cht ca tin cng: Tin cng trong ch ngha t bn l hnh thc biu hin bng tin ca gi tr sc lao ng, hay gi c ca sc lao ng nhng li c biu hin thnh gi c ca lao ng. C 2 hnh thc c bn ca tin cng: tin cng tnh theo thi gian va tin cng tnh theo sn phm. ng phn bit c tin cng thc t v tin cng danh ngha: Tin cng danh ngha: l s tin m ng cng nhn nhn c do bn sc lao ng ca mnh cho nh t bn. Tin cng c s dng ti sn xut sc lao ng nn tin cng danh ngha phi c chuyn thnh tin cng thc t. Tin cng thc t: l tin cng c biu hin bng s lng hng ha tiu dng v dch v m cng nhn mua c bng tin cng thc t. C.Mc ch ra rng xu hng ca CNTB l h thp mc tin cng trung bnh. Bi l tuy tin cng danh ngha c xu hng tng ln nhng mc tng k theo kp mc tng gi t liu tiu dng v t liu sinh hot

33

CHNG 6: TRNG PHI TN C IN

Cu 1: Trnh by l lun ch li gii hn v gi tr gii hn ca o, cho vi v d CMR t tng gii hn ca trng phi c kinh t hc hin i k tha v pht trin ( = t tng gii hn c nhng trng phi no k tha v pht trin). L lun ch li gii hn: Tc gi:Carl Menger(1840-1921) Tin : 2 nh lut v nhu cu ca Herman Gossen(1810-1858) nh lut 1: bt c 1 nhu cu no ca con ng cng c th c t/m nu nh ng ta tiu dng 1 loi sp c tnh nng p ng c nhu cu. Cng ca nhu cu gim dn khi s lng sp c a ra tha mn nhu cu tng ln. Nhu cu s ko cn na nu nh con ng c t/m sp n tt (cng nhu cu bng 0) nh lut 2: C nhn thc c nhu cu ca mnh v bit r cch thc t/m nhu cu v vy nu nh bit suy lun,tnh t on th c nhn s sp xp nhu cu theo 1 trt t nht nh. Trt t ny hoc l cn c vo cng ca nhu cu hoc l cn c vo mun ca c nhn cho thy c nhu cu no l cp thit v mc cp thit ca tng nhu cu, t con ng c k hoch chi tiu thch hp. Trong trng hp thu nhp ca con ng cn thp th vic tiu dng thng ch gii hn nhng nhu cu cp thit cn khi thu nhp tng dn ln,con ng c xu hng tiu dng nhng HH cao cp, xa x nhiu hn. Ni dung: ch li l c tnh c th ca vt m nh nhng nhu cu khc nhau ca con ng c t/m, phn ra thnh ch li ch quan, khch quan, ch li c th, tru tng. Do nhu cu ca con ng c cng khc nhau nn nu nh c tun t t/m th nhu cu s c cng gim v theo tng ca vt c a ra t/m nhu cu th vt sau s c nh gi li ch thp hn vt trc.V vy vs 1 s lng sp c gii hn th vt c a ra sau cng s c gi l sp gii hn v ch li ca vt c gi l ch li gii hn. ch li gii hn l ch li ca vt c a ra sau cng t/m nhu cu; vt c ch li nh nht v quy nh li ch ca tt c cc vt khc. Th gii quan gia ch li gii hn vs s lng sp c a ra t/m nhu cu l tng quan t l nghch. L lun gi tr gii hn: Tin : L lun gi tr ch li ca J.B.Say. L lun ch li gii hn. Ni dung: Ph nhn l thuyt gi tr l ca trng phi TS c in v C.Mc. a ra l thuyt gi tr - ch li (gi tr - ch quan): Theo ch li gii hn quyt nh gi tr ca sn phm kinh t, l gi tr gii hn, n quyt nh gi tr ca tt c cc sn phm khc (ch li ca vt quyt nh gi tr - y l: ch li gii hn). Mun c nhiu gi tr phi to ra s khan him. V Gi tr trao i (GTT): cho rng GTT l ch quan, s d hai ngi trao i sn phm cho nhau l v c hai u tin rng sn phm m mnh b ra i vi mnh t gi tr hn sn phm m mnh thu v ( y c s so snh cc sn phm, nu c li mi trao i, cn c vo nhu cu bn thn). K tha v pht trin: L thuyt Nng sut gii hn, ng cng nhn gii hn v sp gii hn ca J.B.Clark trong trng phi gii hn M A.Marshall nh kinh t thuc trng phi Cambridge Anh cng cho rng nhu cu v ca ci l c gii hn v khng nh gi cu ca ngi mua c quyt nh bi ch li gii hn. J.M.Keynes v P.A.Samuelson ng h l thuyt ny:
34

Keynes xy dng l thuyt Khuynh hng tiu dng gii hn v Hiu qu gii hn ca t bn. Samuelson a ra l thuyt Gii hn kh nng sn xut v S la chn Cu 2: CMR trng phi gii hn o xa ri nguyn l gi tr lao ng ca TP c in Anh v i theo nguyn l gi tr li ch ca Say. Theo trng phi c in Anh, gi tr l khch quan, lao ng hao ph to nn hng ha quyt nh gi tr hng ha . Nhn t nh hng n lng gi tr hng ha l nng sut lao ng v tnh cht lao ng. Thm na, khi nghin cu nguyn l gi tr lao ng, TP c in Anh xut pht t 2 thuc tnh ca hng ha l gi tr s dng v gi tr v phn bit c chng. Khng phi bt c vt g c gi tr s dng cng c gi tr. Gi tr s dng khng quyt nh gi tr trao i. Ngc li, nguyn l gi tr ch li ca J.B.Say i lp hon ton vi trng phi c in Anh khi cho rng sn xut to ra gi tr s dng, gi tr s dng truyn gi tr cho cc vt. Gi tr l thc o tnh hu dng. ng ta khng phn bit c gi tr s dng v gi tr do che y bn cht v c th x hi ca gi tr. J.B.Say cho rng gi tr cng cao th tnh hu dng cng ln. Trong khi , trng phi gii hn cho rng gi tr l ch quan, v ch li quyt nh gi tr. Theo ch li gii hn quyt nh gi tr ca sn phm kinh t, l gi tr gii hn, n quyt nh gi tr ca tt c cc sn phm khc (ch li ca vt quyt nh gi tr - y l: ch li gii hn). Mun c nhiu gi tr phi to ra s khan him. Nh vy cng ging nh nguyn l gi tr ch li ca J.B.Say, TP gii hn ca o cho rng ch li to nn gi tr v pht trin thm ch li gii hn ph nhn l lun trng phi c in Anh rng lao ng hao ph mi to ra gi tr. C th thy trng phi gii hn o xa ri nguyn l gi tr lao ng ca TP c in Anh v i theo nguyn l gi tr li ch ca Say Cu 3: Da trn c s no m J.B.Clark ra nguyn tc tr lng cho cng nhn theo sn phm gii hn, theo anh (ch) nguyn tc tr lng c bc lt hay khng? v sao? Trn c s l lun nng sut gii hn, Clark a ra l lun tin lng v li nhun. Ni dung nng sut gii hn: J.B.Clark cho rng ch li ca lao ng th hin nng sut ca n tuy nhin nng sut lao ng gim dn, ng cng nhn c thu sau cng l ngi cng nhn gii hn. Nng sut ca anh ta l nng sut gii hn. l nng sut thp nht v n quyt inh nng sut chung ca cc CN khc. ng s dng l lun nng lc chu trch nhim phn tch. Theo l lun ny, thu nhp l nng lc chu trch nhim ca cc nhn t sn xut. y, cng nhn c lao ng, nh t bn c t bn. H u nhn c sp gii hn tng ng. Theo Clark, tin lng ca CN bng sp gii hn ca lng. Phn cn li l thng d ca ng tiu dng lao ng. Vi s phn phi nh vy, Clark cho rng s ko cn s bc lt na.V ng cng nhn gii hn nhn c sp y do anh ta to ra, do anh ta ko b bc lt. Nhng ng cng nhn khc cng s nhn c tin lng theo mc tin lng ca ng cng nhn gii hn .V th h cng ko b bc lt. Nguyn tc ny c p dng cho phn phi a t v li tc. Theo anh ch, nguyn tc tr lng ny c bc lt khng? Nguyn tc tr lng nh Clark tuy c ng gii thch bng l lun kinh t nhng vn l bc lt. Nguyn tc tr lng theo sn phm m C.Mac ra l n gi tin cng c xc nh bng thng s gia tin cng trung bnh ca cng nhn trong 1 ngy vi s sn phm trung bnh ca mt cng nhn to ra trong mt ngy. Thc cht n gi tin cng l tin tr cho thi gian cn thit sn xut ra mt sn phm.

35

Sn phm gii hn bao h cng t hn mc sn phm trung bnh cc cng nhn sn xut ra nguyn nhn do s c hn ca my mc nh xng. v vy tr cng theo sn phm gii hn s thp hn tr theo mc sn phm trung bnh. Hn na Clark cho rng phn cn li l thng d ca ng tiu dng lao ng nhng thc cht, t bn k to ra gi tr thng d, gi tr thng d l do lao ng ca cng nhn to ra, nh th nguyn tc tr lng ca Clark vn l tc ot phn gi tr thng d ca lao ng. Cu 4: CMR l thuyt cn bng th trng ca L.Walras th hin c trng phng php lun ca TP Tn c in (th hin s k tha v pht trin bn tay v hnh ca A.Smith). Da vo l thuyt ny c th khc phc cc vn khng hong tht nghip khng? V sao? Ni dung l thuyt:(i thi khng cn chp ni dung) C cu nn kinh t th trng c 3 loi th trng: - Th trng sn phm (TTSP): Ni mua bn hng ha, tng quan trao i gia cc loi hng ha l gi c ca chng . - Th trng t bn (TTTB): Ni hi v vay t bn, li sut t bn cho vay l gi c ca t bn. - Th trng lao ng (TTL): Ni thu mn cng nhn, tin lng (tin cng) l gi c ca lao ng . Ba th trng c lp vi nhau, nhng nh hot ng ca doanh nhn nn c quan h vi nhau, c th: - Doanh nhn: l ngi sn xut hng ha bn . - sn xut h phi vay vn ( th trng t bn), thu cng nhn ( th trng lao ng) v th h l sc cu trn hai th trng ny (to ra sc cu cho x hi). Chi ph sn xut l: Li sut tr t bn v tin lng . - Khi sn xut c hng ha: h em bn trn TTSP, khi h l sc cung trn TTSP. - Mi quan h c hnh thnh nh sau: Khi bn sn phm trn th trng c gi cao hn chi ph sn xut doanh nhn s c c li v th h m rng sn xut nn phi vay thm t bn, thu thm cng nhn lm cho sc cu trn TTTB v TTL tng dn n gi c ca t bn v lao ng tng kt qu l chi ph sn xut tng . Mt khc, sn phm sn xut tng th sn phm hng ha trn TTSP tng nn gi c hng ha gim lm cho thu nhp ca doanh nhn gim. Khi gi c ca hng ha sn xut tng thm ngang bng chi ph sn xut ra chng th doanh nhn khng c li trong vic sn xut thm v vy h khng m rng sn xut na (khng vay thm t bn v thu thm cng nhn na) . T lm cho gi c t bn v lao ng n nh dn n gi hng ha n nh (tin cng, li sut, gi hng tiu dng u n nh) Khi ba th trng u t c trng thi cn bng, nn kinh t trng thi cn bng tng qut (S cn bng tng qut gia cc th trng) iu ny c thc hin thng qua dao ng t pht ca cung cu v gi c trn th trng trong iu kin t do cnh tranh . iu kin c cn bng tng qut l: c s cn bng gia thu nhp bn hng ha sn xut thm v chi ph sn xut ra chng (S cn bng gia gi hng ha v chi ph sn xut) . Tm li: Nhng nh kinh t thuc trng phi c in mun tin tng vo sc mnh ca nn kinh t th trng v s hot ng ca cc quy lut kinh t. Theo h, s iu tit ca bn tay v hnh s m bo cho qu trnh ti sn xut pht trin bnh thng . Th hin c trng phng php lun ca trng phi tn c in: Tp trung nghin cu nn kinh t trong quan h trao i lu thng, ch khng quan tm n qu trnh sn xut, c th y l ba loi th trng: sn phm, t bn v lao ng. L.Walras tp trung nghin cu hot ng ca cc doanh nhn t hiu c mi quan h v c ch hot ng ca 3 loi th trng iu th hin phng php vi m trong nghin cu ca ng.
36

ng thi vic nghin cu mi quan h v c ch vn ng ca 3 loi th trng trn c s hot ng ca cc doanh nhn vi cc mc tiu nh tng li nhun hay gim chi ph => iu ny th hin tm l ch quan c bit, c nhn trong phn tch kinh t. ng k tha v pht trin t tng t do kinh t - bn tay v hnh ca A.Smith: L thuyt Bn tay v hnh: Con ngi khi tham gia cc hot ng kinh t ngoi b chi phi bi li ch c nahan cn chu tc ng ca cc quy lut kinh t khch quan thm ch p ng nhu cu ca x hi tt hn li ch c nhn. iu kin cn thit cc quy lut kinh t khch quan hot ng: s tn ti v pht trin ca sn xut v trao i hng ha; nn kinh t pht trin trn c s t do kinh t (t do sn xut, t do lin doanh lin kt, t do mu dch). Nh nc khng cn thit phi can thip vo nn kinh t v bn thn c ch th trng c th gii quyt hi ha cc mi quan h ca nn kinh t. L thuyt cn bng tng qut: Trong nn kinh t tn ti 3 th trng c lp: th trng hng ha, lao ng v t bn c lin kt vi nhau thng qua hot ng ca doanh nhn. Khi bn sn phm trn th trng c gi cao hn chi ph sn xut doanh nhn s c c li v th h m rng sn xut nn phi vay thm t bn, thu thm cng nhn lm cho sc cu trn TTTB v TTL tng dn n gi c ca t bn v lao ng tng kt qu l chi ph sn xut tng . Mt khc, sn phm sn xut tng th sn phm hng ha trn TTSP tng nn gi c hng ha gim lm cho thu nhp ca doanh nhn gim. Khi gi c ca hng ha sn xut tng thm ngang bng chi ph sn xut ra chng th doanh nhn khng c li trong vic sn xut thm v vy h khng m rng sn xut na (khng vay thm t bn v thu thm cng nhn na) . T lm cho gi c t bn v lao ng n nh dn n gi hng ha n nh (tin cng, li sut, gi hng tiu dng u n nh) Khi ba th trng u t c trng thi cn bng, nn kinh t trng thi cn bng tng qut (S cn bng tng qut gia cc th trng) iu ny c thc hin thng qua dao ng t pht ca cung cu v gi c trn th trng trong iu kin t do cnh tranh. iu kin c cn bng tng qut l: c s cn bng gia thu nhp bn hng ha sn xut thm v chi ph sn xut ra chng (S cn bng gia gi hng ha v chi ph sn xut). im k tha: Ni dung l thuyt th hin s tp trung quan im v c ch th trng t iu tit trong nn kinh t hng ha TBCN. Hot ng ca cc doanh nhn khng phi do t pht m b chi phi bi cc quy lut kinh t khch quan, theo bin ng ca quan h cung cu v gi c hng ha. Theo ng, c ch t iu tit ca Bn tay v hnh s lm cho ti sn xut din ra bo m c t l cn i v duy tr c s pht trin bnh thng. Da vo l thuyt ny khng th gii quyt cc vn khng hong. (cu ny k m bo chun nh) Gii thch: V n qu cao vai tr ca c ch th trng, t nim tin tuyt i vo c ch , m cha bit n mt tri, tc ng tiu cc v nhng tht bi m t c ch sinh ra. ng ko tha nhn khng hong kinh t, ko thy ngun gc v tc ng ca khng hong kinh t cng nh ko thy c vai tr ca nh nc trong nn kinh t th trng. Lch s chng minh bn thn khng hong kinh t l mt khuyt tt ca c ch th trng, t bn thn c ch th trng khng th gii quyt c i hi bn tay nh nc can thip nhm khc phc cc khuyt tt ca c ch th trng. Hn na, vic m rng sn xut dn n gim gi thnh sn phm v tng li sut tin lng cho
37

cng nhn thng khng tng xng vi nhau dn n khng hong tha. Hng ha sn xut ra qu nhiu, ngi cng nhn tuy c nhu cu v hng ha nhng tin lng t i khng chi tr nn khng th mua c. Cu 5: Chng minh rng L thuyt gi c ca A.Marshall th hin r c im phng php lun ca trng phi tn c in ( k tha v pht trin bn tay v hnh ca A.Smith) c trng phng php lun ca Trng phi tn c in: Marshall tp trung nghin cu nn kinh t trong quan h trao i lu thng, ch khng quan tm n qu trnh sn xut. ng a ra cc phm tr kinh t mi: cung, cu, gi cung, gi cu, h s co dn ca cu l s phi hp cc phm tr ton hc v kinh t hc gii thch quy lut kinh t. ng bit s dng cng c ton hc trong phn tch kinh t: th, cng thc. xy dng m hnh cung - cu th trng Marshall i su vo phn tch tm l, hnh vi ca ngi tiu dng v nh sn xut t rt ra kt lun cho ton nn kinh t => p dng phng php vi m trong nghin cu. Theo ng gi tr l phm tr siu hnh, v ngha, ch c gi c l phm tr thit thc v c th v th nh kinh t khng cp ti phm tr gi tr. Vic phn tch mi quan h cung cu di gc hnh vi ca ngi mua v ngi bn u mong mun t c li ch tt nht cho mnh (ngi mua ch quan tm n vic tn t tin nht m tha mn c tt nht nhu cu ca mnh, ngi bn ch quan tm n li nhun) m khng quan tm n nn sn xut, bi cnh lch s x hi ni chung => iu ny th hin tm l ch quan c bit, c nhn trong phn tch kinh t. Vic phn tch cung- cu th trng mt cch thun ty cng th hin vic Marshall mun xy dng mt nn kinh t hc thun ty khng b tc ng bi yu t giai cp. K tha v pht trin Bn tay v hnh ca A.Smith. L thuyt Bn tay v hnh: Con ngi khi tham gia cc hot ng kinh t ngoi b chi phi bi li ch c nhn cn chu tc ng ca cc quy lut kinh t khch quan thm ch p ng nhu cu ca x hi tt hn li ch c nhn. iu kin cn thit cc quy lut kinh t khch quan hot ng: s tn ti v pht trin ca sn xut v trao i hng ha; nn kinh t pht trin trn c s t do kinh t (t do sn xut, t do lin doanh lin kt, t do mu dch). Nh nc khng cn thit phi can thip vo nn kinh t v bn thn c ch th trng c th gii quyt hi ha cc mi quan h ca nn kinh t. L thuyt gi c ca Marshall: ng tp trung nghin cu nn kinh t th trng t do cnh tranh. ng cho rng: trn th trng, gi c c hnh thnh mt cch t pht do tc ng ca mi quan h cung cu. Khi gi cung v gi cu gp nhau th hnh thnh nn gi c cn bng hay gi c th trng: Khi gi cung v gi cu gp nhau th s chm dt c khuynh hng tng dn khuynh hng gim, lng hng ha sn xut, th cn bng c thit lp. => Marshall cao s t pht ca c ch th trng, coi nh s can thip ca Nh nc vo kinh t, tin tng c ch th trng t pht m bo cn bng kinh t. Cu 6: Trnh by ni dung l thuyt gi c ca A.Marshall, rt ra ngha l lun v thc tin t vic nghin cu l thuyt ny. L thuyt gi c ca A.Marshall: trn th trng, gi c c hnh thnh mt cch t pht do tc ng ca mi quan h cung cu: Cu v gi cu:
38

Cu l biu hin ca nhu cu c kh nng thanh ton, n c biu hin bi khi lng tin t v gi c nht nh. Nhn t nh hng n cu: nhu cu; thu nhp; gi c ca bn thn hng ha.

H s co dn ca cu phn nh mi s thay i ca cu di s thay i ca gi. : s thay i ca cu. : s thay i ca gi. K: h s co dn ca cu theo gi. K= : =
( ( ) )

S co dn ca cu ph thuc vo cc nhn t sau: mc gi c, gi c ca cc hng ha c lin quan, sc mua ca dn c v nhu cu mua sm ca dn c. Cung v gi cung: - Cung l khi lng hng ha sn xut ra em bn trn th trng vi mt gi c nht nh. - Nhn t nh hng n cung: gi c hng ha .

Cn bng th trng v gi c th trng - Th trng l tng th nhng ngi c quan h mua bn hay l ni gp g ca cung v cu. Khi nghin cu c ch th trng, Marshall cho rng mt mt trong iu kin cnh tranh hon ton th cung cu ph thuc vo gi c. Mt khc, c ch th trng tc ng lm gi c ph hp vi cung cu, ngha l gi c c quyt nh bi cung, cu. Theo ng, gi c l quan h s lng m trong hng ha v tin t c trao i vi nhau. - Khi gi cung v gi cu gp nhau th hnh thnh nn gi c cn bng hay gi c th trng: Khi gi cung v gi cu gp nhau th s chm dt c khuynh hng tng dn khuynh hng gim, lng hng ha sn xut, th cn bng c thit lp. - Marshall cho rng, yu t thi gian c nh hng quan trng n cung, cu v gi c cn bng. Trong thi gian ngn th cung cu c tc ng vi gi c. - Ngoi ra, s c quyn cng c tc ng n gi c. c li nhun cao, cc nh c quyn thng gim sn lng nng bn. Tuy nhin, iu khng c ngha l c quyn quyt nh c tt c, bi v trn th trng cn chu s tc ng ca s co dn ca cu.
39

 ngha ca vic nghin cu: ngha l lun: Tch cc: L thuyt gi c ca Marshall i su phn tch c ch th trng di gc vi m, v th l c s quan trng cho kinh t hc vi m hin i L l thuyt u tin t nn mng cho vic phn tch th trng theo m hnh cung - cu, y l nguyn l c bn nht ca kinh t hc vi m hin i, xuyn sut gn nh mi vn ca nn kinh t th trng. Hn ch: Phn tch l thuyt gi c: Vi tnh ph phn v ng trn c s l lun gi tr - lao ng ca ch ngha Mc th c th nhn xt l thuyt gi c ca Marshall nh sau: Trong thi gian ngn th li ch cn bin quyt nh gi tr, iu ny li mc phi sai lm m thuyt ch li gp phi. Cn trong thi gian di chi ph sn xut quyt nh gi c th khng gii thch c trong gi c bao gm c li nhun ca nh t bn ch khng ch c chi ph sn xut. Nh t bn khng th bn hng ha vi gi bng vi chi ph sn xut c. Nu cho rng quan h cung cu quyt nh gi c th cng khng c cn c vng chc v gi c thay i cng tc ng lm cung cu thay i. iu ny th hin s lun qun trong l lun ca Marshall: Cung, cu quyt nh gi c, sau gi c li quyt nh cung, cu. Thc ra quan h cung, cu v mt hng ha no trn th trng ch lm cho gi c dao ng xung quanh gi tr ch khng to ra gi tr (gi tr ch c to ra trong qu trnh sn xut ch khng phi trong trao i). ngha thc tin: Gip ta nhn thc c trng thi vn ng ca th trng di tc ng ca cc quy lut khch quan, s cn bng cung cu trn th trng ko phi l cn bng tnh, m l cn bng ng, lun dao ng qua im cn bng. yl c s phn tch s bin ng gi c HH trn th trng, nh nc c chnh sch iu chnh thch hp. Cc doanh nghip ch ng trong chin lc kinh doanh, tc ng vo cung, cu v a ra chnh sch gi c thu li nhun cao. Vic xc nh K gip cc x nghip c quyn a ra chnh sch gi c c li cho mnh (gi c c quyn thu li nhun c quyn cao), c th bn s lng sn phm t hn m gi c cao hn. S co gin ca cu ph thuc vo cc nhn t: mc gi c, sc mua v nhu cu mua sm . Thi gian l yu t quan trng nh hng n cung cu v gi c. Quy tc chung l: - Thi gian ngn (thi k nghin cu ngn) phi ch ti nh hng ca cu ln gi tr . - Thi gian di (thi k nghin cu cng di) th nh hng tc ng ca chi ph ti gi tr rt quan trng.
40

Cu 7: CMR l thuyt kinh t ca TP Tn c in l c s hnh thnh kinh t hc vi m. C th ni, l thuyt kinh t hc ca TP tn c in l c s hnh thnh kinh t hc vi m hin i, bi c th tm thy s k tha TP Tn c in ca kinh t hc vi m hin i cc ni dung: i tng nghin cu, phng php nghin cu, thut ng c bn, l thuyt c bn. i tng nghin cu: Lnh vc nghin cu l lnh vc trao i lu thng, trao i, nhu cu Phng php nghin cu: phng php vi m, nghin cu kinh t trong cc x nghip c th, cc loi hng ha c th t rt ra kt lun cho ton chung cho ton nn kinh t. S dng cc m hnh, cng thc, th ton hc gii thch nn kinh t. Thut ng c bn: sau ny, kinh t hc vi m hin i tip tc s dng cc thut ng c bn m Tp Tn c in a ra: ch li gii hn ca TP gii hn thnh Viene o sau ny l li ch cn bin trong kinh t vi m Nng sut gii hn ca TP M sau ny chnh l nng sut cn bin ca lao ng trong kt vi m. Thut ng cung cu, h s co dn ca cu trong l lun ca Marshall c pht trin thnh l thuyt cung cu, h s co dn ca cu theo gi (cng thc ca Marshall l co dn khong, ngoi ra cn c cng thc co dn im.) trong kinh t hc vi m, ngoi ra cn c pht trin thm cc khi nim khc nh h s co dn ca cung theo gi, ca cu theo thu nhp Cc l thuyt c bn: Cng vi s k tha cc thut ng c bn, kinh t hc vi m hin i cng k tha v pht trin xa hn cc l thuyt kinh t c bn ca TP Tn c in. TP Tn c in Kinh t hc vi m L thuyt ch li gii hn o: L thuyt li ch ca kt hc vi m: ch li l c tnh c th ca vt m nh Li ch c hiu l s tha mi hi lng t c nhng nhu cu khc nhau ca con ng c t/m, khi tiu dng hng ha, dch v. phn ra thnh ch li ch quan, khch quan, Ngi tiu dng s ti a ha cc li ch t ch li c th, tru tng. c khi tiu dng. Do nhu cu ca con ng c cng Li ch c o bng n v ca tr tng tng khc nhau nn nu nh c tun t t/m th nhu m ng tiu dng gn cho hng ha khi tiu cu s c cng gim v theo tng ca dng c biu hin bng mc sn sng chi tr vt c a ra t/m nhu cu th vt sau s c ca h cho 1 n v hng ha tiu dng. nh gi li ch thp hn vt trc.V vy vs 1 Li ch cn bin l li ch tng thm khi tiu s lng sp c gii hn th vt c a ra sau dng thm 1 n v hng ha dch v. cng s c gi l sp gii hn v ch li ca vt MU = c gi l ch li gii hn. Quy lut li ch cn bin gim dn: li ch ca ch li gii hn l ch li ca vt c a hng ha v dch v tiu dng thm c xu ra sau cng t/m nhu cu; vt c ch li hng gim dn v iu ny ch ng trong nh nht v quy nh li ch ca tt c cc vt thi gian ngn. khc. L thuyt nng sut gii hn: J.B.Clark cho rng ch li ca lao ng th hin nng sut ca n tuy nhin nng sut lao ng gim dn, ng cng nhn c thu sau cng l ngi cng nhn gii hn. Nng sut ca anh ta l nng sut gii hn. l nng sut thp nht v n quyt inh nng sut chung ca cc CN khc. Hm sn xut ngn hn ca kinh t hc vi m. Q = f (K, L). K c nh, nng sut cn bin ca lao ng MPL = l sn phm u ra tng thm khi s dng thm 1 n v lao ng. Vi quy m ca nh my c cho trc th MPL c xu hng tng do khai thc c thm cng sut ca my mc nhng nu tip tc tng L m K vn c nh th nng sut cn bin s gim dn. L thuyt cung cu Marshall: L thuyt cung cu kinh t hc vi m: Cu l biu hin ca nhu cu c kh nng Cu l s lng hng ha dch v m ngi
41

thanh ton, n c biu hin bi khi lng tin t v gi c nht nh. Nhn t nh hng n cu: nhu cu; thu nhp; gi c ca bn thn hng ha.

Cung l khi lng hng ha sn xut ra em bn trn th trng vi mt gi c nht nh. Nhn t nh hng n cung: gi c hng ha .

Khi gi cung v gi cu gp nhau th hnh thnh nn gi c cn bng hay gi c th trng: Khi gi cung v gi cu gp nhau th s chm dt c khuynh hng tng dn khuynh hng gim, lng hng ha sn xut, th cn bng c thit lp.

tiu dng mun mua v c kh nng mua ti cc mc gi khc nhau trong khong thi gian nht nh vs k cc yu t khc k i. Nhn t nh hng n cu: thu nhp, gi hng ha thay th hoc b sung, quy m th trng, s thch, k vng. Lng cu: s lng hng ha ng tiu dng mun mua ti 1 mc gi nht nh. Nhn t nh hng n lng cu: gi c hng ha Cung: l s lng hng ha dich v ng bn mun bn ti cc mc gi khc nhau trong khong thi gian nht nh vi k cc yu t khc k i. Nhn t nh hng n cung: cng ngh v nng sut, gi c u vo, thu v tr cp, s lng nh sn xut, k vng Lng cung: lng hng ha c bn ti 1 mc gi nht nh. Nhn t nh hng n lng cung: gi c hng ha Cn bng cung cu l trng thi m lng cung bng lng cu ti 1 mc gi.

H s co dn ca cu phn nh mi s thay i H s co dn ca cu theo gi o lng s thay ca cu di s thay i ca gi. i tng i ca lng cu do 1% tng i ca gi hng ha. : s thay i ca cu. Co dn khong (on): : s thay i ca gi. EDP = K: h s co dn ca cu theo gi. Co dn im: ( ) K= : = ( ) EDP =

Cu 8: So snh c im phng php lun ca trng phi c in Anh vi Tn c in. Bng 1: So snh chung. Trng phi c in Anh Trng phi Tn c in Ra i v pht trin Chu u, t gia TK Ra i v pht trin Ty u, M, vo cui TK 18-19. 19- u TK 20. i tng nghin cu l lnh vc sn xut. i tng nghin cu l lnh vc trao i, lu thng li ch, tiu dng. S dng phng php phn tch v m, cho S dng phng php phn tch vi m, kt hp rng quy lut kinh t khch quan chi phi phm tr kinh t vi phm tr ton hc. hot ng kinh t. Cho rng cung quyt nh cu, cung to ra Cho rng cu quyt nh cung, tiu dng quyt cu, sn xut quyt nh tiu dng. nh sn xut. ng h t tng t do kinh t, ch trng ng h t tng t do kinh t, ch trng chng
42

chng li s can thip ca nh nc vo hot ng kinh t. Lao ng l yu t duy nht to ra gi tr, l ngun gc ca gi tr, ca ca ci, ca giu c. Gi tr hng ha do lng lao ng hao ph tng i cn thit sn xut ra hng ha quyt nh. Lao ng l ci duy nht, chnh xc o lng gi tr trao i ca hng ha. Cha gii thch c ti sao vt cng khan him th gi tr trao i cng cao. Gi th trng chu s iu tit ca gi c t nhin. Gi c hng ha trong lu thng quyt nh s lng tin cn thit trong lu thng. Ricardo cho rng tin lng l gi c th trng ca lao ng ph thuc vo gi c t nhin (gi cc t liu sinh hot). Ph nhn cuc u tranh i tng lng ca ngi cng nhn: + Adam Smith cho rng tin lng ch c th tng trong nn kinh t tng trng nhanh. + Ricardo cho rng lng thp l iu t nhin, lng cao l thm ha. Li nhun l kt qu ca vic tr cng thp hn gi tr. Ph nhn s bc lt khi cho rng li nhun l kt qu ca ton b t bn u t ban u. Khng gii thch c li nhun trn c s nguyn tc trao i ngang gi.

li s can thip ca nh nc vo hot ng kinh t. Gi tr khng bt ngun, khng ph thuc vo lao ng m ph thuc hon ton vo tm l ch quan ca con ngi. Gi tr ca hng ha l do s tng tc gia tnh quan trng , cp thit ca nhu cu v s lng vt phm hin c quyt nh. Gi tr trao i c hnh thnh do s nh gi ch quan ca ngi mua, ngi bn v cng dng ca hng ha. Gii thch c ti sao vt cng khan him th gi tr trao i cng cao.( da trn quy lut ch li gii hn gim dn). Gi th trng l kt qu s va chm gia gi cung vi gi cu, va chm gia cung vi cu. Gi c t l thun vi khi lng tin a vo trong lu thng. Clark cho rng ngi cng nhn c tin lng l sn phm bin t ca lao ng.(gii thch da trn l lun nng sut gii hn) Ph nhn cuc u tranh i tng lng, gim tht nghip ca ngi cng nhn. Clark cho rng cng nhn phi chp nhn tin lng thp c vic lm, mun tin lng cao th c th chnh mnh b sa thi. (l lun nng sut bin gim dn).

Bohm Bawerk cho rng li nhun l khong chnh lch do s nh gi ch quan khc nhau ca con ngi v 2 loi ca ci : ca ci hin ti (TLTD) c nh gi cao, ca ci tng lai (TLSX) c nh gi thp. X hi t bn l cng bng, nh t bn c li nhun ph hp vi nng sut gii hn ca t bn, khng nh li nhun l khng bc lt. (nguyn tc hnh vi hp l) gii thch c. a ch c a t l kt qu ca mu m a ch c a t ph hp vi nng sut bin t tng i ca t ai. ca t ai. Pht trin l thuyt Bn tay v hnh, tn trng Tm l ch quan (c bit cc nhn) Pht trin l cc quy lut khch quan t pht, chi phi hot thuyt ch li gii hn v thuyt gi tr gii hn, ng con ngi. quan tm n nhu cu tm l ch quan ca con ngi. Bng 2: So snh c im phng php lun: C in Anh i tng nghin cu l lnh vc sn xut. Tn c in Chuyn s ch phn tch sang lnh vc lu thng, trao i, nhu cu H nghin cu cc vn kinh t ca t bn ch H mun gt b cc yu t chnh tr, giai cp ngha. xy dng mn kinh t hc thun ty. Tip cn v tm hiu cc quy lut kinh t khch Tm l ch quan (c nhn c bit) trong phn
43

quan. (VD: Gi tr hng ha l khch quan.Gi tr hng ha do lng lao ng hao ph tng i cn thit sn xut ra hng ha quyt nh) Phng php nghin cu th hin tnh 2 mt: mt khoa hc tru tng ha v mt tm thng m t lit k hi ht. (ly v d l lun gi tr lao ng ca A.Smith, 2 nh ngha gi tr) ng h t tng t do kinh t, chng li s can thip ca nh nc vo kinh t. Bn tay v hnh A.Smith

tch kinh t. (Gi tr ca hng ha l do s tng tc gia tnh quan trng, cp thit ca nhu cu v s lng vt phm hin c quyt nh). Phng php vi m trong phn tch kinh t. Tch cc p dng cc cng c ton hc nh th, cng thc, m hnh. (V d: Trng phi gii hn o, cung cu Marshall) Ging nhau L.Walras Marshall.

Cu 9: nh gi trng phi tn c in. Thnh tu: Cc nh kinh t trng phi c in mi t c mt s thnh tu, l: Nhng phn tch v kinh t th trng hin i cui th k XIX, u th k XX c vn dng trong hot ng thc tin. c s phn tch c th s vn ng ca nn kinh t trn c s cc quy lut ca th trng, nghin cu su hn cc quan h sn xut trao i. gp phn vo s iu chnh ca ch ngha t bn, a ra nhng bin php iu chnh chu k kinh t ca ch ngha t bn. Tc ng n vic xy dng cc chnh sch kinh t ca cc nc t bn trong thi k ny. L c s ca kinh t hc v m hin i Hn ch: Vi nh cch tn, b khuyt cho cc t tng kinh t t sn c in song cn nhiu hn ch v nhiu l lun khng vt qua c kinh t t sn c in, nhng hn ch l: Mu toan bc b hc thuyt kinh t Mc v gi tr, gi tr thng d, t bn v cc kt lun ca Mc v mu thun t sn v cng nhn, v s sp ca ch ngha t bn. Xy dng trn c s ch ngha duy tm ch quan, khng tnh n vai tr quyt nh ca nn sn xut v ca cc iu kin lch s x hi. Nhng iu kin ny quyt nh c im pht trin kinh t mt giai on nht nh. T i n khng nh cc phm tr kinh t trong ch ngha t bn l tn ti vnh vin. Mu toan bin kinh t chnh tr thnh mn khoa hc kinh t thun ty. Thc cht mun gt b mi quan h kinh t v chnh tr, coi nhng hot ng kinh t l nhng hot ng tch ri khi mt ch chnh tr nht nh, che giu nhng li ch kinh t khc nhau ng sau nhng hot ng kinh t.

44

CHNG 7: TRNG PHI KEYNES

Cu 1: c im phng php lun ca l thuyt Keynes. V sao ni trng phi ny va k tha va i lp trng phi Tn c in. c im phng php lun: Keynes a ra phng php phn tch v m (tc l phn tch kinh t xut pht t nhng tng lng ln nghin cu mi lin h v khuynh hng ca chng nhm tm ra cng c tc ng vo khuynh hng, lm thay i tng lng). V d nh: a ra m hnh kinh t v m vi 3 i lng: - Mt l, i lng xut pht (bao gm ngun vt cht nh t liu sn xut, sc lao ng, mc trang b k thut ca sn xut, trnh chuyn mn ha ca ngi lao ng, c cu ca ch x hi). L i lng khng thay i hay thay i chm chp. - Hai l, i lng kh bin c lp (l nhng khuynh hng tm l nh tiu dng, u t, a chung tin mt,...). L c s hot ng ca m hnh, l n by bo m s hot ng ca t chc kinh t t bn ch ngha. - Ba l, i lng kh bin ph thuc (l cc ch tiu quan trng cu thnh nn kinh t t bn ch ngha, c th ha tnh trng nn kinh t nh: khi lng vic lm, thu nhp quc dn, n v tin cng) c s thay i theo s tc ng ca cc bin s c lp. - Mi lin h gia i lng kh bin c lp v i lng kh bin ph thuc: Thu nhp (R) = gi tr sn lng (Q) = Tiu dng (C) + u t (I) Tit kim (E) = Thu nhp (R) Tiu dng (C) (E hoc S) (hay R = Q = C + I , E = R C) E = I. - E, I l 2 i lng quan trng, theo Keynes vic iu tit v m nhm gii quyt vic lm,tng thu nhp i hi khuyn khch tng u t v gim tit kim, c nh vy mi gii quyt c khng hong v tht nghip. V c bn trong phng php Keynes vn da vo tm l ch quan, nhng khc vi cc nh c in v c in mi da vo tm l c bit, Keynes da vo tm l x hi, tm l chung, tm l ca s ng (a ra cc phm tr khuynh hng tiu dng, tit kim l cc phm tr tm l s ng, tm l x hi). ng nh gi cao vai tr ca tiu dng, trao i, coi tiu dng v trao i l nhim v s mt m nh kinh t hc phi gii quyt. Theo ng, nguyn nhn ca khng hong kinh t, tht nghip v tr tr trong nn kinh t l do cu tiu dng gim do cu c hiu qu gim (tiu dng tng chm hn mc tng thu nhp do khuynh hng tit kim, a chung tin mt,... v th cu tiu dng v do cu c hiu qu gim). Do , cn nng cu tiu dng, kch thch cu c hiu qu. =>V vy l thuyt ca Keynes cn c gi l l thuyt trng cu. Phng php c tnh cht siu hnh: coi l thuyt ca mnh ng cho mi ch x hi. Theo xu hng chung: tch kinh t khi chnh tr, tch cc p dng ton hc (cng thc, m hnh, i lng, hm s, th). K tha v i lp Tn c in: K tha: Cng ging nh trng phi Tn c in, Keynes hng s ch phn tch kinh t vo lnh vc trao i, lu thng, cung cu ( thu nhp, tit kim, tiu dng, sn lng nn kinh t. ng cng tch cc s dng cng thc ton hc trong phn tch kinh t (cng thc m hnh, i lng, hm s, th) V c bn trong phng php Keynes vn da vo tm l ch quan ging vi cc nh kinh t hc c in khi a ra cc khuynh hng.
45

i lp: Keynes a ra phng php phn tch v m (tc l phn tch kinh t xut pht t nhng tng lng ln nghin cu mi lin h v khuynh hng ca chng nhm tm ra cng c tc ng vo khuynh hng, lm thay i tng lng). Cn Tn c in p dng phng php vi m trong nghin cu, t s phn tch kinh t trong cc x nghip rt ra kt lun chung cho ton x hi. Keynes da vo tm l x hi, tm l chung, tm l ca s ng (a ra cc phm tr khuynh hng tiu dng, tit kim l cc phm tr tm l s ng, tm l x hi). Cn cc nh kinh t Tp Tn c in s dng tm l ch quan c nhn c bit trong phn tch (ch li gii hn, nng sut gii hn) Keynes nhn mnh bn tay ca nh nc trong iu tit nn kinh t. Trong khi Tn c in tip tc k tha trng phi c in Anh: cao c ch t pht ca th trng, coi nh s can thip ca nh nc vo kinh t, tin tng c ch th trng t pht s m bo cn bng nn kinh t Cu 2: Phn tch l thuyt vic lm ca Keynes cho bit v sao trong l thuyt ny li sut l cng c quan trng iu tit v m. ngha Ni dung Khi nim vic lm trong l thuyt ca Keynes c 1 phm vi rng. N ko ch c dng xc nh tnh trng, quy m l, tht nghip m cn bao gm tnh trng sn xut, quy m thu nhp. Khi nim vic lm phn nh tnh trng Kinh t nn thuc nhm i lng kh bin ph thuc. L thuyt vic lm c th c khi qut: Khi lng vic lm ph thuc vo cu c hiu qu. Cu c hiu qu l giao im g tng cung vs tng cu (tng thu nhp) khi tng cung ngang bng tng cu. Cu c hiu qu cao th lng cng nhn thu ht vo cng nhiu v ngc li. Khuynh hng tiu dng v khuynh hng tit kim: Khuynh hng tiu dng phn nh mi tng quan gia thu nhp vs s dnh cho tiu dng c rt ra t thu nhp . Nhng nhn t nh hng: thu nhp ca dn c; nhng nhn t khch quan nh hng ti thu nhp (thu sut, gi c, thay i ca mc tin cng danh ngha); nhn t ch quan nh hng ti tiu dng (hu ht l nhn t chi phi hnh vi tit kim) Khuynh hng tit kim: phn nh mi tng quan gia thu nhp & tit kim - Tit kim c nhn (ph thuc 8 nhn t): thn trng, nhn xa, tnh ton, kinh doanh, t lp, tham vng, kiu hnh, h tin - Tit kim ca DN & cc t chc on th Khuynh hng tiu dng gii hn: c nhn c xu hng phn chia thu nhp tng thm cho tiu dng theo t l gim dn Khuynh hng tit kim gii hn: c nhn c xu hng phn chia phn thu nhp tng thm cho tit kim theo t l tng dn => xu hng tit kim gii hn ngy cng tng. Cng vs s gia tng ca thu nhp, tiu dng gii hn ngy cng gim, tit kim gii hn ngy cng tng. Khi vic lm tng th tng thu nhp thc t tng. Tm l chung ca dn chng l khi thu nhp tng th tiu dng tng, nhng mc tng ca tiu dng chm hn mc tng ca thu nhp v khuynh hng gia tng tit kim 1 phn thu nhp.V vy tiu dng gim xung 1 cch tng i lm cho cu c hiu qu gim, quy m sn xut b thu hp li, vic lm gim dn n thu nhp gim. khc phc tnh trng ny, phi c Nh nc can thip bng cc bin php kch thch cu, tng cu c hiu qu thng qua vic Nh nc duy tr cu u t. Mc cn bng vic lm ph thuc vo khi lng u t hin ti. M khi lng u t hin ti ph thuc vo s kch thch u t. S kch thch u t ph thuc vo hiu qu gii hn ca t bn v li sut. Li sut
46

Tin : phn bit nh t bn & doanh nhn. Theo Keynes, nh t bn l ng c t bn tin t em cho vay, c hng thu nhp cn c vo li sut. Doanh nhn l 1 nh u t, kinh doanh, ng nhin c th vay t bn cho mc ch u t, c hng thu nhp cn c vo hiu qu gii hn of t bn. Li sut l c s hnh thnh thu nhp ca nh TB Hiu qu gii hn ca TB l c s hnh thnh ca thu nhp ca doanh nhn Ni dung: Li sut: li sut ko th l tin thng cho hnh vi nhn n tiu, m l phn thng cho ng c tin nhng chp nhn chia li vi tin ca mnh, giao tin cho ng khc s dng. Theo ng, ng ta c khuynh hng thch gi tin mt. Khi giao tin, ta chp nhn h s ri ro.V vy li sut o lng s t nguyn ca ng c tin ko s dng tin mt ca h. Do n lm cn bng gi s lng tin mt v khuynh hng a chung tin mt. Ng c tin ch b tin ra cho vay khi c li sut cao, cn khi li sut thp th khuynh hng a chung tin mt s thng. M=L(r) Trog : M: Khi lng tin t; r: li sut; L: hm s a chung tin mt Cu v tin t bin thin theo r, nu M tng s y r ln cao Hiu qu gii hn ca TB: Khi doanh nhn b tin ra u t th c quyn mua c phn li trin vng Phn li trin vng (Li nhun) = S tin bn hng Ph tn thay th(chi ph SX) Hiu qu gii hn ca TB = phn li trin vng / ph tn thay th x 100% (T sut li nhun) Cng vs s tng ln ca vn u t, hiu qu gii hn ca TB ngy cng gim v khi vn u t tng th lng cung hng ha tng => gi c hng ha gim => s tin bn hng gim => phn li trin vng gim vn u t tng => ph tn thay th tng => hiu qu gii hn ca TB gim Gii hn u t TB = hiu qu gii hn ca TB Li sut > 0 Nh nc ch ng iu tit li sut ty vo tng thi k ca nn kinh t u t & m hnh s nhn (K) u t l i lng gi vai tr quan trng trong vic gii quyt vic lm. Vic tng u t s b p cho s thiu ht ca cu tiu dng. S nhn l t s gia gia tng thu nhp & gia tng t, n phn nh mi s gia tng of u t s khuch i thu nhp ln bn ln K = dR/dI = dR/(dR-dC) =1/(1- dC/dR) Tng u t tng cu b sung cng nhn tng qu lng tng tiu dng tng gi tng quy m SX tng vic lm tng thu nhp tng u t Li sut l cng c quan trng? Li sut: l phn tr cng cho s chia ly ca ci tin t (S tin tr cho vic khng s dng tin mt trong mt khong thi gian nht nh). Khng phi cho tit kim hay nhn n tiu (v khi tch tr tin mt d rt nhiu cng khng nhn c khon tr cng no c). C th thy trong l thuyt vic lm ca Keynes, li sut l cng c iu tit ht sc quan trng, bi ng cho rng: Gia hiu qu gii hn v li sut c mi quan h mt thit, n hnh thnh nn gii hn ca nhng cuc u t: khi hiu qu gii hn ca t bn ln hn li sut th trng th ngi ta tip tc u t, khi hiu qu gii hn ca t bn nh hn hoc bng li sut ngi ta s khng u t na. Khi khi lng tin t lu thng ln: nu gim li sut => chi ph sn xut kinh doanh s gim xung => hiu qu gii hn ca t bn tng ln => doanh nghip lc quan u t thm => to vic lm mi, gii quyt tht nghip, khng hong.
47

Ngoi ra trong chng trnh kinh t ca Keynes, li sut cng l mt nhn t quan trng c trin khai trong chnh sch tin t. ngha thc tin ca vic nghin cu l thuyt ny Vic lm l 1 vn kinh t XH ko ch lin quan n thu nhp ca c nhn,quyt nh cu tiu dng,m cn lin quan n vic s dng cc ngun lc ca nn kinh t.Vic nghin cu l thuyt vic lm ca Keynes nu gi v gii php mun thc y tng trng kinh phi ton dng nhn lc L thuyt vic lm vch r mun khc phc tnh trng khng hong Kinh t v to s n nh,cn phi m rng u t ca cc ch th trong nn Kinh t.Trong ,u t ca NN c ngha rt quan trng,ko ch to thm vic lm m cn kch thch u t ca t nhn.Tc l NN ko ch n thun l 1 t chc c chc nng iu tit Kinh t,m cn l 1ch th hot ng kinh t trn th trng.S tn ti v pht trin ca khu vc Kinh t NN l cn thit 1 nn Kinh t ton dng nhn lc. L thuyt vic lm ca Keynes cho thy ko th gii quyt tt vn vic lm trong XH nu mc cho c ch th trng t do.Cn phi coi trng vai tr Kinh t ca NN,NN phi thc hin iu tit v m nn Kinh t th trng,phi coi gii quyt vic lm l 1 mc tiu quan trng ca iu tit Kinh t v m.Cn p dng nhiu cng c kinh t trong gii quyt vn vic lm. Cu 3: Quan im ca Keynes v tht nghip, v sao ni vn vic lm chim v tr trung tm trong ton b l thuyt ca Keynes. Vn vic lm chim v tr trung tm trong ton b l thuyt ca Keynes bi l thuyt ca Keynes ra i sau khi chng kin cuc i khng hong kinh t th gii 1929 1933 lm cho tnh trng tht nghip ko di nghim trng trong khi cc l thuyt kinh t trc y bt u t ra khng hiu qu th l thuyt kinh t ca Keynes ra i nhm chng li khng hong kinh t, khc phc tnh trng tht nghip. Tht nghip l nhn t gy bt n nh cho nn kinh t v th Keysnes ch trng khuyn khch mi hot ng c th nng cao tng cu v khi lng vic lm, thm ch c cc hot ng u t cho chin tranh, qun s ha nn kinh t. u t vo lnh vc no cng tt, min gii quyt c vic lm. Thm ch gim tht nghip ng ch trng a thm tin vo lu thng, thc hin lm pht c kim sot gim li sut nh kch thch u t t nhn v cc hot ng kinh t khc. Theo Keynes, lm pht c kim sot k c j nguy him, m lm nh vy s duy tr c tnh hnh th trng trong thi k sn xut v vic lm gim st. gii quyt tht nghip, Keynes a ra l thuyt v vic lm: Khi lng vic lm ph thuc vo cu c hiu qu. Cu c hiu qu l giao im g tng cung vs tng cu (tng thu nhp) khi tng cung ngang bng tng cu. Cu c hiu qu cao th lng cng nhn thu ht vo cng nhiu v ngc li. Khuynh hng tiu dng v khuynh hng tit kim: Khuynh hng tiu dng phn nh mi tng quan gia thu nhp vs s dnh cho tiu dng c rt ra t thu nhp . Nhng nhn t nh hng: thu nhp ca dn c; nhng nhn t khch quan nh hng ti thu nhp (thu sut, gi c, thay i ca mc tin cng danh ngha); nhn t ch quan nh hng ti tiu dng (hu ht l nhn t chi phi hnh vi tit kim) Khuynh hng tit kim: phn nh mi tng quan gia thu nhp & tit kim - Tit kim c nhn (ph thuc 8 nhn t): thn trng, nhn xa, tnh ton, kinh doanh, t lp, tham vng, kiu hnh, h tin - Tit kim ca DN & cc t chc on th Khuynh hng tiu dng gii hn: c nhn c xu hng phn chia thu nhp tng thm cho tiu dng theo t l gim dn. Khuynh hng tit kim gii hn: c nhn c xu hng phn chia phn thu nhp tng thm cho tit kim theo t l tng dn => xu hng tit kim gii hn ngy cng tng.
48

Cng vs s gia tng ca thu nhp, tiu dng gii hn ngy cng gim, tit kim gii hn ngy cng tng. Khi vic lm tng th tng thu nhp thc t tng. Tm l chung ca dn chng l khi thu nhp tng th tiu dng tng, nhng mc tng ca tiu dng chm hn mc tng ca thu nhp v khuynh hng gia tng tit kim 1 phn thu nhp.V vy tiu dng gim xung 1 cch tng i lm cho cu c hiu qu gim, quy m sn xut b thu hp li, vic lm gim dn n thu nhp gim. u t l i lng gi vai tr quan trng trong vic gii quyt vic lm. Vic tng u t s b p cho s thiu ht ca cu tiu dng. Mc cn bng vic lm ph thuc vo khi lng u t hin ti. M khi lng u t hin ti ph thuc vo s kch thch u t. S kch thch u t ph thuc vo hiu qu gii hn ca TB v li sut. khc phc tnh trng ny, phi c Nh nc can thip bng cc bin php kch thch cu, tng cu c hiu qu thng qua vic Nh nc duy tr cu u t. Tng u t tng cu b sung cng nhn tng qu lng tng tiu dng tng gi tng quy m sn xut tng vic lm tng thu nhpT , tht nghip v khng hong c ngn chn. Cu 5: V sao Keynes c nh gi l cng trnh s ca ch ngha t bn c quyn nh nc. Ch ngha t bn c quyn nh nc: l s kt hp sc mnh ca cc t chc c quyn t nhn vi sc mnh ca nh nc t sn thnh mt thit ch v th ch thng nht, trong nh nc t sn b ph thuc vo cc t chc c quyn v can thip vo nn kinh t nhm bo v li ch ca cc t chc c quyn v cu nguy cho ch ngha t sn. Ch ngha t sn c quyn nh nc ra i vo gia th k XX sau khi l thuyt kinh t ca Keynes ra i, nh nc t sn bt u can thip mnh m vo nn kinh t sau kt hp vi cc t chc c quyn t nhn. Chng trnh kinh t ca Keynes th hin r nt 4 biu hin ca ch ngha c quyn nh nc: - S kt hp nhn s gia t chc c quyn v nh nc: - S hnh thnh v pht trin s hu nh nc: Nh nc c chng trnh u t c quy m ln tng cu c hiu qu, qua Nh nc can thip vo nn kinh t. - S hnh thnh v pht trin ca th trng nh nc: ng ch trng s dng ngn sch ca nh nc duy tr cu u t. Thng qua cc n t hng ca Nh nc , tr cp v ti chnh, m bo tn dng nhm bo m li nhun cho c quyn t nhn. - S iu tit v m ca nh nc: gim li sut v tng li nhun, Keynes ch trng a thm tin vo lu thng, thc hin lm pht c kim sot gim li sut nh kch thch u t t nhn v cc hot ng kinh t khc. Theo Keynes, lm pht c kim sot k c j nguy him, m lm nh vy s duy tr c tnh hnh th trng trong thi k sn xut v vic lm gim st. Keynes coi chnh sch ti chnh l cng c ch yu gii quyt cc vn kinh t. ng nh gi cao h thng thu kha v cng tri Nh nc, nh chng m b sung thu nhp cho ngn sch. Theo ng, cn phi tng thu i vs ng lao ng iu tit bt 1 phn tit kim t thu nhp ca h v gim thu i vs cc nh kinh doanh nng cao hiu qu ca t bn, nh khuyn khch u t ca cc nh kinh doanh. Cu 6: c im ch yu ca l thuyt Keynes. Nhng c im th hin trong l thuyt v nh nc v s can thip vo nn kinh t ntn. c im: chp cu 1. Th hin trong l thuyt v nh nc v s can thip ca nh nc th c 2 c im l:
49

S dng phng php v m trong phn tch kinh t: i tng m cc chnh sch ca nh nc quan tm n l nhng tng lng ln ca nn kinh t nh tng cu, u t, tiu dng ton x hi, tng sn lng nn kinh t L thuyt trng cu: ng cho rng gii quyt cc vn khng hong tht nghip ca nn kinh t th ch cn tc ng n tng cu (khng cp ti cung). Trong chng trnh kinh t ca mnh, ng cho rng nh nc cn phi thc hin cc bin php tng cu c hiu qu, kch thch tiu dng. C th: Nh nc c chng trnh u t c quy m ln tng cu c hiu qu, qua Nh nc can thip vo nn kinh t. ng ch trng s dng ngn sch ca nh nc duy tr cu u t. Thng qua cc n t hng ca Nh nc , tr cp v ti chnh, m bo tn dng nhm bo m li nhun cho c quyn t nhn. gim li sut v tng li nhun, Keynes ch trng a thm tin vo lu thng, thc hin lm pht c kim sot gim li sut nh kch thch u t t nhn v cc hot ng kinh t khc. Theo Keynes, lm pht c kim sot k c j nguy him, m lm nh vy s duy tr c tnh hnh th trng trong thi k sn xut v vic lm gim st. Keynes coi chnh sch ti chnh l cng c ch yu gii quyt cc vn kinh t. ng nh gi cao h thng thu kha v cng tri Nh nc, nh chng m b sung thu nhp cho ngn sch. Theo ng, cn phi tng thu i vs ng lao ng iu tit bt 1 phn tit kim t thu nhp ca h v gim thu i vs cc nh kinh doanh nng cao hiu qu ca t bn, nh khuyn khch u t ca cc nh kinh doanh. ng khuyn khch mi hot ng nng cao tng cu v khi lng vic lm, thm ch cc hot ng u t cho chin tranh, qun s ha nn kinh t. Khuyn khch tiu dng c nhn ca tt cc cc tng lp x hi. Cu 7: nh gi l thuyt Keynes. Hc thuyt kinh t ca Keynes d c tc dng tch cc nht nh i vi s pht trin kinh t trong cc nc t bn. Gp phn thc y kinh t ca cc nc t bn pht trin, hn ch c khng hong v tht nghip, nht l trong nhng nm 50 60 ca th k XX, tc pht trin kinh t ca nhiu nc rt cao (to nn nhng thn k: Nht, Ty c, Php, Thy S,...). V vy hc thuyt ny gi v tr thng tr trong h thng t tng kinh t t sn trong mt thi gian di. Cc khi nim c s dng trong phn tch kinh t v m ngy nay. N l liu thuc cha cho ch ngha t bn Ty u khi m v nn kinh t M lnh mnh Hc thuyt ny l c s ch o ca cc chnh sch kinh t v m cc nc t bn pht trin t sau chin tranh th gii th hai. Thm ch CHLB c da vo hc thuyt Keynes ban hnh o lut c tn Lut v n nh ha nn kinh t (1968) to khung php l cho chnh ph ton quyn iu hnh nn kinh t nhm t 4 mc ch: tng trng, tht nghip thp, chng lm pht v cn bng thanh ton. Keynes c coi l nh kinh t c khi, cu tinh i vi ch ngha t bn sau khng hong kinh t 1929 1933. D lun rng ri nh gi Keynes l mt trong ba nh kinh t ln nht (cnh A.Smith v C.Mc). Tc phm L thuyt chung v vic lm, li sut v tin t c so snh vi Ngun gc ca ci ca cc dn tc (A.Smith) v T bn (C.Mc) Hn ch Mc d vy, hc thuyt kinh t trng phi Keynes cn nhiu hn ch, l: Mc ch chng khng hong v tht nghip cha lm c (ch tc dng tm thi), biu hin: - Tht nghip vn duy tr mc cao. - Khng hong khng trm trng nh trc nhng vn xy ra thng xuyn, thi gian gia cc cuc khng hong kinh t ngn hn. dng li sut iu chnh chu k kinh t t bn ch ngha khng c hiu qu, biu hin: Chnh
50

sch lm pht c mc (c kim sot) lm cho lm pht cng trm trng, tc hi ln hn ci li n mang li. Qu coi nh c ch th trng (dng i bc bn vo c ch th trng). Phng php lun thiu khoa hc, xut pht t tm l con ngi gii thch nguyn nhn kinh t. Ch ngha t bn va vo cuc khng hong mi vi c trng l lm pht. V c bn ch tp trung vo cc vn mang tnh cht ngn hn, t ch trng ti tm quan trng ca khuyn khch i vi tng trng kinh t di hn. L bi thuc cha ngn, cha cha c tn gc r cn bnh ca ch ngha t bn. ng mi ch dng li cc hin tng b ngoi trong vic phn tch mu thun ca CNTB. Vn l gii quyt trit mu thun gia lc lng sn xut t n trnh x hi ho cao v quan h sn xut vn mang tnh t nhn. Cu 8: Da vo quan im kinh t ca Keynes, CMR ng l ngi sng lp ra kinh t hc v m hin i. C th ni, l thuyt kinh t hc ca Keynes l c s hnh thnh kinh t hc v m hin i, bi c th tm thy s k tha TP Keynes ca kinh t hc v m hin i cc ni dung: i tng nghin cu, phng php nghin cu, thut ng c bn, l thuyt c bn. i tng nghin cu: lnh vc trao i tiu dng l trng tm nghin cu. Phng php nghin cu: Keynes mi ra phng php v m hin i: phn tch nn kinh t phi xut pht t tng lng ln nn kinh t, nghin cu mi quan h ca cc tng lng v s vn ng ca chng. Thut ng c bn: TP Keynes l trng phi u tin a ra cc thut ng: Tng cung, tng cu, tng sn lng nn kinh t, s nhn u t, khuynh hng tiu dng gii hn, khuynh hng tit kim gii hn( sau ny kinh t hc v m hin i pht trin thnh s nhn chi tiu, khuynh hng tiu dng cn bin) L thuyt c bn: L thuyt kinh t ca Keynes Kinh t hc v m hin i Khuynh hng tiu dng gii hn: Xu hng tiu dng cn bin (MPC) l lng Khuynh hng tiu dng phn nh mi tiu dng tng thm khi thu nhp kh dng tng quan gia thu nhp vs s dnh cho tng thm 1 n v. tiu dng c rt ra t thu nhp . Hm tiu dng c dng: Khuynh hng tit kim: phn nh mi C = a + MPC.Yd tng quan gia thu nhp & tit kim a: tiu dng t nh Khuynh hng tiu dng gii hn (dC/dR): Yd: thu nhp kh dng. c nhn c xu hng phn chia thu nhp 0 < MPC < 1. tng thm cho tiu dng theo t l gim Xu hng tit kim cn bin (MPS) dn. 0 < dC/dR < 1 MPC + MPS = 1 Khuynh hng tit kim gii hn (dS/dR) c nhn c xu hng phn chia phn thu nhp tng thm cho tit kim theo t l tng dn => xu hng tit kim gii hn ngy cng tng. Cng vs s gia tng ca thu nhp, tiu dng gii hn ngy cng gim, tit kim gii hn ngy cng tng. S nhn u t: l mi quan h gia gia tng thu nhp (dR) vi gia tng u t (dI). N xc nh s gia tng u t s lm gia tng thu nhp ln bao nhiu ln (l h s S nhn chi tiu: Mi quan h gia s thay i bt k ca tng chi tiu u t v s thay i cui cng ca thu nhp quc dn to ra. m = 1/1 MPC = 1/MPS.
51

bng s ni ln mc tng ca sn lng do kt qu ca mi n v u t). K = 1/1 dC/dR Keynes ch trng a thm tin vo lu thng, thc hin lm pht c kim sot gim li sut nh kch thch u t t nhn v cc hot ng kinh t khc. Theo Keynes, lm pht c kim sot k c j nguy him, m lm nh vy s duy tr c tnh hnh th trng trong thi k sn xut v vic lm gim st.

MPC l khuynh hng tiu dng cn bin MPS l khuynh hng tit kim cn bin. ng Phillip: Mi tng quan t l nghch gia t l tht nghip v t l lm pht. Gii thch: Tht nghip thp (gia tng vic lm) gn vi tng cu cao, tng cu cao y tin lng v gi c tng ln trong ton b nn kinh t.

Cu 9: Ti sao ni l thuyt ca Keynes l trng cu. quan im ny c th hin ntn trong l thuyt vic lm ca ng. L thuyt kinh t ca Keynes c gi l l thuyt trng cu, bi: ng nh gi cao vai tr ca tiu dng, trao i, coi tiu dng v trao i l nhim v s mt m nh kinh t hc phi gii quyt. ng thi, trong mi quan h cung cu, ng nh gi cao hn vai tr ca tng cu i vi sn lng nn kinh t. Tng cu quyt nh tng cung v thc y tng trng sn lng ca nn kinh t. Theo ng, nguyn nhn ca khng hong kinh t, tht nghip v tr tr trong nn kinh t l do cu tiu dng gim do cu c hiu qu gim (tiu dng tng chm hn mc tng thu nhp do khuynh hng tit kim, a chung tin mt,... v th cu tiu dng gim v do cu c hiu qu gim). Do , cn nng cu tiu dng, kch thch cu c hiu qu. iu ny th hin r nt trong l thuyt v vic lm ca Keynes. Khi lng vic lm ph thuc vo cu c hiu qu. Cu c hiu qu l giao im g tng cung vs tng cu (tng thu nhp) khi tng cung ngang bng tng cu. Cu c hiu qu cao th lng cng nhn thu ht vo cng nhiu v ngc li. Khuynh hng tiu dng v khuynh hng tit kim: Khuynh hng tiu dng phn nh mi tng quan gia thu nhp vs s dnh cho tiu dng c rt ra t thu nhp . Nhng nhn t nh hng: thu nhp ca dn c; nhng nhn t khch quan nh hng ti thu nhp (thu sut, gi c, thay i ca mc tin cng danh ngha); nhn t ch quan nh hng ti tiu dng (hu ht l nhn t chi phi hnh vi tit kim) Khuynh hng tit kim: phn nh mi tng quan gia thu nhp & tit kim - Tit kim c nhn (ph thuc 8 nhn t): thn trng, nhn xa, tnh ton, kinh doanh, t lp, tham vng, kiu hnh, h tin - Tit kim ca DN & cc t chc on th Khuynh hng tiu dng gii hn: c nhn c xu hng phn chia thu nhp tng thm cho tiu dng theo t l gim dn Khuynh hng tit kim gii hn: c nhn c xu hng phn chia phn thu nhp tng thm cho tit kim theo t l tng dn => xu hng tit kim gii hn ngy cng tng. Cng vs s gia tng ca thu nhp, tiu dng gii hn ngy cng gim, tit kim gii hn ngy cng tng. Khi vic lm tng th tng thu nhp thc t tng. Tm l chung ca dn chng l khi thu nhp tng th tiu dng tng, nhng mc tng ca tiu dng chm hn mc tng ca thu nhp v khuynh hng gia tng tit kim 1 phn thu nhp.V vy tiu dng gim xung 1 cch tng i lm cho cu c hiu qu gim, quy m sn xut b thu hp li, vic lm gim dn n thu nhp gim.
52

u t l i lng gi vai tr quan trng trong vic gii quyt vic lm. Vic tng u t s b p cho s thiu ht ca cu tiu dng. Mc cn bng vic lm ph thuc vo khi lng u t hin ti. M khi lng u t hin ti ph thuc vo s kch thch u t. S kch thch u t ph thuc vo hiu qu gii hn ca TB v li sut. khc phc tnh trng ny, phi c Nh nc can thip bng cc bin php kch thch cu, tng cu c hiu qu thng qua vic Nh nc duy tr cu u t. Tng u t tng cu b sung cng nhn tng qu lng tng tiu dng tng gi tng quy m sn xut tng vic lm tng thu nhpT , tht nghip v khng hong c ngn chn.

53

CHNG 8: CH NGHA T DO MI.

Cu 1: Cho bit nguyn nhn dn n d khi phc li v c trng ni bt ca ch ngha t do mi. Nguyn nhn khi phc li: Khng hong kinh t th gii 1929 1933 cho thy khng th coi nn kinh t l mt h thng t iu chnh. S xut hin v pht trin mnh m ca ch ngha t bn c quyn nh nc. Xut hin khuynh hng ph phn hc thuyt Keynes v do phc hi t tng t do kinh t nhng c sa i thch ng vi tnh hnh mi. Thnh tu ca qun l kinh t theo k hoch ha tp trung cc nc XHCN. Tt c nhng biu hin ca nn kinh t u cho thy mt nn kinh t ch t di s iu tit ca bn tay th trng hay bn tay nh nc u c nhng thnh cng v khuyt tt nht nh m nu k c s can thip ca bn tay cn li th k th t khc phc c. V vy, ch ngha t do mi ra i trn c s tha nhn s iu tit ca c 2 bn tay th trng v nh nc. c trng: y l mt tro lu t tng kinh t t sn. Ch ngha t do kinh t gm cc l thuyt cao t do kinh doanh, t do tham gia th trng, coi nn kinh t t bn ch ngha l h thng t ng do cc quy lut kinh t khch quan t pht iu tit. Ch ngha t do mi: da trn nn tng lp trng t do t sn c in ng thi li mun p dng v kt hp quan im ca trng phi Keynes, trng phi trng thng mc nht nh hnh thnh h t tng mi iu tit nn kinh t t bn ch ngha. T tng c bn ca hc thuyt kinh t trng phi t do mi l: C ch th trng c s iu tit ca Nh nc mc nht nh (ng h t do kinh doanh nhng tha nhn s iu tit nht nh ca Nh nc, khu hiu: T do kinh doanh nhiu hn, th trng nhiu hn, Nh nc can thip t hn). Trong vic l gii cc hin tng v qu trnh kinh t trng phi ny nhn mnh yu t tm l c nhn trong vic qui nh sn xut v tiu dng, ng thi s dng cc cng c ton hc chng minh cho l thuyt ca mnh. Trng phi kinh t ca ch ngha t do mi pht trin rng ri cc nc t bn vi mu sc khc nhau, tn gi khc nhau. V d: ch ngha c nhn mi (Anh), ch ngha bo th mi (M), nn kinh t th trng x hi (c),... Cu 2: Phn tch c im phng php lun ca ch ngha T do mi, so snh nhng c im ging v khc nhau ca ch ngha t do mi v t do c. c im phng lun ca ch ngha t do mi: Ch ngha t do mi l tro lu t tng t sn hin i, h da trn nn tng lp trng t do t sn c in ng thi li mun p dng v kt hp quan im ca trng phi Keynes, trng phi trng thng mc nht nh hnh thnh h t tng mi iu tit nn kinh t t bn ch ngha. T tng c bn ca hc thuyt kinh t trng phi t do mi l: C ch th trng c s iu tit ca Nh nc mc nht nh (ng h t do kinh doanh nhng tha nhn s iu tit nht nh ca Nh nc, khu hiu: T do kinh doanh nhiu hn, th trng nhiu hn, Nh nc can thip t hn). Phng php lun: H s dng tng hp cc phng php c th m ch yu l nghin cu s lng, tm l m khng th hin bn cht. H khng phn tch cc quan h sn xut m xem xt cc hin tng kinh t t gc ch quan, a ra tng th cc nhn t ph thuc vo t cht tinh thn ca con ngi. H phn nh b ngoi v xuyn tc ti sn TBCN nhng li t ra mong mun m t mt cch y
54

v ton din cc quy lut kinh t khch quan. Phng php phn tch kinh t ny ph hp vi vic bin h cho CNTB, loi b cc vn giai cp, x hi. S dng phng php phn tch vi m truyn thng. Gii thch c nhn cc phm tr kinh t theo nh gi ch quan ca mi ngi v coi l xut pht im ca phn tch kinh t, cn x hi l php cng cc kinh t c th. Hng vo phn tch qu trnh k thut, t chc hot ng ca cc t chc c quyn m k phn tch quan h s hu trong h thng kinh t. H a thch m hnh ha tng, xem xt cc quan h kinh t mt cch phi lch s nhm che y s khc bit cn bn gia CNXH v CNTB. Chng li ch ngha Mc Lnin, h gii thch mt cch phn khoa hc cc phm tr kinh t. So snh ch ngha t do mi v t do c: T nhng nm 30 ca th k XX tr v trc l thi ca ch ngha t do c bao gm trng phi Tn c in v trng phi C in. T nhng nm 30 ca th k XX n nay l thi ca ch ngha t do mi. Trng phi kinh t ca ch ngha t do mi pht trin rng ri cc nc t bn vi mu sc khc nhau, tn gi khc nhau. V d: ch ngha c nhn mi (Anh), ch ngha bo th mi (M), nn kinh t th trng x hi (c),... Ging nhau: u phn tch nn kinh t th trng TBCN, u pht trin l lun trn quan im t do, coi trng vai tr t do kinh doanh, t do cnh tranh, t nim tin vo c ch iu tit ca th trng. u phn tch t do kinh doanh ca c nhn bng cch i lp vi vai tr kinh t ca nh nc. Khc nhau: Ch ngha t do c tuyt i ha vai tr ca c ch th trng, cho rng th trng c th gii quyt c mi vn , t to ra cn bng cung cu. s vn hnh ca c ch th trng l l tng, k c khuyt tt g. Cn ch ngha t do mi mc d c cao c ch th trng song vn nhn thy nhng tc ng tiu cc ca n sinh ra. Ch ngha t do ca hon ton ph nhn bn tay ca nh nc can thip vo nn kinh t khi cho rng khng cn thit v khng mong mun. Tri li, ch ngha t do mi ngh nh nc can thip vo nn kinh t th trng nhm khc phc cc khuyt tt ca c ch th trng vi khu hiu th trng nhiu hn, nh nc can thip t hn Cu 3: Lm r quan im ca cc nh kinh t hc CHLB c v nn kinh t th trng x hi. Nn kinh t th trng x hi l mt nn kinh t th trng kt hp t do c nhn, nng lc hot ng kinh t vi cng bng x hi. Nn kinh t th trng x hi khng phi l nn kinh t th trng t bn truyn thng (cui th k 19 u th k 20), khng phi l nn kinh t k hoch ho cc nc x hi ch ngha trc y, cng khng phi l nn kinh t th trng hin i ca tro lu t do mi v tro lu ny qu coi nh vai tr ca nh nc v cc vn x hi. y l nn kinh t th trng kch thch mnh m sng kin cc nhn v li ch ton x hi, ng thi phng trnh c cc khuyt tt ln ca th trng, chng lm pht, gim tht nghip, quan tm thc hin cng bng x hi. Cc quyt inh kinh t v chnh tr ca nh nc c hoch nh trn c s ch n nhng nhu cu v nguyn vng c nhn. M hnh ny theo ui cc mc tiu: - Bo m v nng cao t do v vt cht cho mi cng dn bng cch bo m c hi kinh doanh c th bng mt h thng an ton x hi. - Thc hin cng bng x hi theo ngha l cng bng trong khi nghip v phn phi.
55

- Bo m n nh bn trong ca x hi (khc phc khng hong kinh t, mt cn i). T tng trung tm ca m hnh l: T do th trng, t do kinh doanh, khng c s khng ch ca c quyn, bo v quyn s hu t nhn, bo v h thng kinh t t bn ch ngha, tnh c lp kinh t v chu trch nhim ca ch doanh nghip, tha nhn vai tr nht nh ca Nh nc ( m bo phi hp s t do kinh t vi cc quy tc v chun mc x hi). c t chc theo kiu sn bng (Ropke v Erhard nu ra) Trong : - X hi l mt sn bng - Cc giai cp v tng lp x hi l cc cu th - Nh nc l trng ti, ng vai tr bo m cho trn u din ra theo lut, trnh khi nhng tai ha. Cc tiu chun ca nn kinh t th trng x hi Th nht, tuyt i m bo quyn t do c nhn. Th hai, bo m cng bng x hi thng qua cc chnh sch x hi ca nh nc. Th ba, chnh sch kinh doanh theo chu k. Nh nc phi c chnh sch khc phc hu qu ca khng hong chu k, iu chnh mt cn i. Th t, chnh sch tng trng kinh t v pht trin x hi Th nm, chnh sch c cu. c coi l tiu chun c trng, ht nhn trong chnh sch tng trng. (Vn chuyn dch c cu kinh t theo yu cu cch mng khoa hc cng ngh, o to con ngi,..). Th su, bo m tnh ph hp vi cnh tranh trn th trng, ngn nga s ph v hay hn ch cnh tranh qu mc trn th trng... Ngy nay, l thuyt ny c pht trin thnh l thuyt X hi c t chc, X hi phc li chung. Yu t cnh tranh trong nn kinh t th trng - x hi Cnh tranh l yu t trung tm khng th thiu trong h thng kinh t th trng x hi c , c hiu qu phi c s bo h ca Nh nc trn c s tn trng quyn t do ca cc x nghip. Chc nng c bn ca cnh tranh l: - S dng cc ngun ti nguyn mt cch ti u: cnh tranh lm cho ti nguyn chuyn n nhng ni m chng c s dng vi nng sut t li ch cao nht. D nhin, s hot ng ca chc nng ny l khng hon m, vn c sai st. - Khuyn khch tin b k thut: cnh tranh thc y mi ngi sng ch nhm a ra th trng mt sn phm ph hp vs nhu cu th trng thu c li nhun c quyn trong mt thi gian, nh vy cnh tranh thc y tin b k thut - Phn phi thu nhp:Cnh tranh s cung cp 1 s v phn phi thu nhp ln u. Cnh tranh c hiu qu s thng cho ng thnh cng li nhun cao hn. - Tha mn nhu cu ngi tiu dng: cnh tranh thc y nh sn xut tm cch nng cao cht lng, mu m chng loi sn phm, lm a dng phong ph cc mt hng trn th trng v tt nhin ngi tiu dng l ng c li nht khi h c nhiu hn c hi chn la hng ha, dch v tha mn nhu cu. - m bo tnh linh hot ca s iu chnh: cnh tranh l cng c rt nng ng cho php duy tr s di chuyn lin tc cc ngun ti nguyn n ni s dng c hiu qu. S di chuyn din ra khi c s chnh lch gia thu nhp v chi ph b ra. - Thc hin kim sot sc mnh kinh t v chnh tr: Nhng v tr c quyn v li nhun c quyn ch tn ti trong thi gian nht nh bi cnh tranh tc ng n chng. S kim sot sc mnh kinh t khi vt qua mt quy m no s to ra s kim sot cc th lc chnh tr. Vic
56

chp nhn c ch th trng ng ngha vi vic chnh ph phi cn nhc v hn ch vai tr h tr ca mnh. - m bo quyn t do la chn v hnh ng c nhn. Cc nhn t e da cnh tranh l: - T chnh ph: c th hn ch, bp mo cnh tranh, vi t cch ngi qun l x hi s lm suy yu cnh tranh. - T pha t nhn: v c bn l s hnh thnh t chc c quyn, ngoi ra khi mt s doanh nghip c sc mnh th trng nht nh c th ty chay hoc cm vn nhm chng li cnh tranh. Do , cc nh kinh t hc c cho rng cn phi c bin php bo v cnh tranh m trch nhim ch yu thuc v chnh ph. C quan bo v cnh tranh: y ban chng Cartel ton lin bang Cng c bo v cnh tranh: cng c kinh t, cng c hnh chnh, cng c lut php ng thi, h tha nhn mc d c ch th trng mang li kt qu ti u cho cc hot ng kinh t nhng n cng tc ng n x hi mang li nhng kt qu ko mong mun Yu t x hi trong kinh t th trng - x hi Yu t x hi c quan tm c bit vi ni dung: nng cao mc sng ca cc nhm dn c thu nhp thp, bo tr x hi ng thi bo v tt c cc thnh vin trong x hi chng li nhng kh khn v kinh t v au kh v mt x hi do nhng ri ro gy nn Mun gii quyt tt cc vn x hi cn phi: - tng nhp tng trng kinh t: to nn thu nhp cao, gim t l tht nghip - phn phi thu nhp mt cch cng bng - xy dng h thng bo him x hi: m bo cho cc thnh vin trong x hi chng li nhng ri ro nh tht nghip, m au, tai nn, tui gi - phc li x hi: tr cp cho nhng ngi thu nhp thp hoc k c thu nhp. - cc bin php ca chnh ph - phn phi li km hm s tng trng kinh t. Vai tr ca Chnh ph Vai tr ca Chnh ph: nn kinh t th trng x hi vn rt cn n 1 chnh ph mnh. Nhng s can thip ca chnh ph ch cn n nhng ni nhng lc cn thit m thi => Vai tr KT ca chnh ph trong nn KTTTXH CHLB c c xy dng trn 2 c s: sng kin c nhn & cnh tranh c hiu qu. Gii hn & phm vi vai tr ca chnh ph: nhng ni & nhng lc m cnh tranh t ra ko c hiu qu hoc cnh tranh b e do. Nguyn tc can thip ca chnh ph: h tr & tng hp vs th trng: Nguyn tc h tr: nhm bo v v khuyn khch cc yu t c bn ca nn kinh t th trng x hi. y l nguyn tc gi vai tr ch o khi gii quyt vn l nh nc can thip hay ko can thip n mc no, ng thi bo v v khuyn khch cc yu t c bn ca nn kinh t th trng x hi. Chnh ph cn phi: duy tr cnh tranh c hiu qu, n nh tin t, chng lm pht,tn trng s hu t nhn, duy tr an ninh chnh tr & trt t an ton x hi, thc hin cng bng x hi. Nguyn tc tng hp vs th trng: 1 lot chnh sch m chnh ph ban hnh: ton dng nhn lc; h tr cc doanh nghip nh v va; chnh sch c cu v chnh sch vng lnh th; tng trng KT; tr cp pht trin KT ngnh, pht trin KT vng; Chnh sch chng chu k; Chnh sch thng mi nhm m bo s cn bng trong cn cn thanh ton. Khu hiu th trng mi lc mi ni, can thip ca chnh ph nhng ni, nhng lc cn thit
57

Thnh tu v hn ch ca nn kinh t th trng x hi Nn kinh t th trng c nhiu thnh tu song cng c hn ch. C th: Thnh tu kinh t x hi: - a nc c t mt nc thua trn trong chin tranh th gii th hai tr thnh mt cng quc kinh t. - Thc hin c hai mc tiu: t do c nhn v on kt x hi. - Kt hp c kh nng cng nghip ln mnh da trn cng ngh hin i vi s pht trin thng mi th gii m rng. Nguyn nhn: Coi trng nng sut cao, coi trng ngun nhn lc v vic o to bi dng con ngi, coi trng nghin cu - trin khai, quan tm mnh n cc vn x hi. Hn ch: - Tng trng kinh t gn y chm li - V x hi: ch ngha c nhn cc oan tng ln, s khng hong v con ngi. - S can thip ca nh nc cng cn xem xt li. Cu 4: Trnh by c im c bn ca ch ngha t do mi. c im c th hin trong l thuyt kinh t th trng x hi ch ngha ntn. (Cu ny k chc chn lm) c im phng lun ca ch ngha t do mi: cu 2 c im th hin ntn trong l thuyt kinh t th trng x hi ch ngha. T tng c bn ca hc thuyt kinh t trng phi t do mi l: C ch th trng c s iu tit ca Nh nc mc nht nh (ng h t do kinh doanh nhng tha nhn s iu tit nht nh ca Nh nc, khu hiu: T do kinh doanh nhiu hn, th trng nhiu hn, Nh nc can thip t hn). Nn kinh t th trng x hi khng phi l nn kinh t th trng t bn truyn thng (cui th k 19 u th k 20), khng phi l nn kinh t k hoch ho cc nc x hi ch ngha trc y, cng khng phi l nn kinh t th trng hin i ca tro lu t do mi v tro lu ny qu coi nh vai tr ca nh nc v cc vn x hi. H s dng tng hp cc phng php c th m ch yu l nghin cu s lng, tm l m khng th hin bn cht. H khng phn tch cc quan h sn xut m xem xt cc hin tng kinh t t gc ch quan, a ra tng th cc nhn t ph thuc vo t cht tinh thn ca con ngi. y l nn kinh t th trng kch thch mnh m sng kin c nhn v li ch ton x hi, ng thi phng trnh c cc khuyt tt ln ca th trng, chng lm pht, gim tht nghip, quan tm thc hin cng bng x hi. Cc quyt inh kinh t v chnh tr ca nh nc c hoch nh trn c s ch n nhng nhu cu v nguyn vng c nhn. H phn nh b ngoi v xuyn tc ti sn TBCN nhng li t ra mong mun m t mt cch y v ton din cc quy lut kinh t khch quan. Phng php phn tch kinh t ny ph hp vi vic bin h cho CNTB, loi b cc vn giai cp, x hi. H a thch m hnh ha tng, xem xt cc quan h kinh t mt cch phi lch s nhm che y s khc bit cn bn gia CNXH v CNTB. M hnh ny theo ui cc mc tiu: - Bo m v nng cao t do v vt cht cho mi cng dn bng cch bo m c hi kinh doanh c th bng mt h thng an ton x hi. - Thc hin cng bng x hi theo ngha l cng bng trong khi nghip v phn phi. - Bo m n nh bn trong ca x hi (khc phc khng hong kinh t, mt cn i). T tng trung tm ca m hnh l: T do th trng, t do kinh doanh, khng c s khng ch ca c quyn, bo v quyn s hu t
58

nhn, bo v h thng kinh t t bn ch ngha, tnh c lp kinh t v chu trch nhim ca ch doanh nghip, tha nhn vai tr nht nh ca Nh nc ( m bo phi hp s t do kinh t vi cc quy tc v chun mc x hi). Cc tiu chun ca nn kinh t th trng x hi: Th nht, tuyt i m bo quyn t do c nhn. Th hai, bo m cng bng x hi thng qua cc chnh sch x hi ca nh nc. Th ba, chnh sch kinh doanh theo chu k. Nh nc phi c chnh sch khc phc hu qu ca khng hong chu k, iu chnh mt cn i. Th t, chnh sch tng trng kinh t v pht trin x hi Th nm, chnh sch c cu. c coi l tiu chun c trng, ht nhn trong chnh sch tng trng. (Vn chuyn dch c cu kinh t theo yu cu cch mng khoa hc cng ngh, o to con ngi,..). Th su, bo m tnh ph hp vi cnh tranh trn th trng, ngn nga s ph v hay hn ch cnh tranh qu mc trn th trng... Ngy nay, l thuyt ny c pht trin thnh l thuyt X hi c t chc, X hi phc li chung. Cu 5: Phn tch l thuyt trng tin ca Friedman. Th nht, cho rng mc cung tin t l nhn t quyt inh n vic tng sn lng quc gia v do nh hng n vic lm, gi c (cc bin s ca kinh t v m). V bn cht: nn kinh t t bn ch ngha l tng i n nh, c ch th trng t n s m bo cn bng cung cu v khng nht thit phi tri qua cc chu k kinh doanh. Suy thoi v lm pht cao l do nh nc cung qu t hoc qu nhiu tin cho nn kinh t. C th: tin cung ng tng nhanh hn mc thu nhp th dn c s chi tiu ngay s tin l cu tiu dng tng dn n tng gi v lm pht. Ngc li, tin cung ng t hn mc cn thit th chi tiu gim, tng cu gim, hng ha bn ra chm, dn n tr tr, thu hp sn xut, hin tng suy thoi kinh t v tht nghip xy ra. Tm li: bin ng trong cung ng tin t s dn n bin ng trong thu nhp, trong hot ng sn xut kinh doanh v gi c cng vi nhng bin ng trong c cu kinh t v cnh tranh,... dn ti chu k kinh doanh (khng hong kinh t). C th tc ng vo chu k kinh t t bn ch ngha bng vic ch ng iu tit mc cung tin t. Vic iu tit ny do Nh nc thc hin thng qua ngn hng trung ng. Hiu qu ph thuc vo trnh v nng lc ca Nh nc. Th hai, gi c ph thuc vo khi lng tin t trong lu thng nn c th thng qua chnh sch tin t n nh gi c, chng lm pht. T cng thc: MV = PQ Ta c: V = PQ / M M - Mc cung tin t V - Tc lu thng tin t P - Gi c TB ca hng ha v dch v Q - Sn lng (KL hng ha v dch v trong nm) P.Q - GNP danh ngha

V V c tnh n nh, Q khng ph thuc hoc ph thuc rt t vo M. Nn M thay i tc ng trc tip n P, do tc ng n gi c, lm pht v s pht trin kinh t. Ch trng u tin chng lm pht hn l chng tht nghip (Thm ch c th chp nhn t l tht nghip cao ngn nga lm pht), lm pht l cn bnh nan gii ca x hi ch khng phi tht nghip. Ch c chnh sch tin t mi gi vai tr ch o tc ng n n nh v pht trin kinh t (khng phi l cc chnh sch ti kha nh thu v chi tiu), tri vi Keynes. T tng iu tit tin t (Friedman) l: ch ng iu tit mc cung tin t trong tng thi k pht
59

trin, trong thi k khng hong kinh t nn tng khi lng tin t, trong thi k n nh nn gim mc cung tin t. Nhn chung gi mc cung ca tin tng vi t l n nh (3 - 4% / nm). Th ba, ng h v bo v quan im t do kinh doanh, ng h ch t hu, bo v quyn t do hot ng ca doanh nghip. Nh nc khng nn can thip nhiu vo kinh t (ch gii hn iu chnh mc cung tin t, iu tit lu thng tin t ngn chn lm pht). nh gi: L thuyt trng tin c nh hng su sc trong nhiu nc t bn pht trin, c bit l Anh v M (Reagan v Thatcher). Nhng ch t hiu qu kinh t nht thi, sau li a n nhng hu qu mi. Cu 6: So snh s ging v khc nhau c bn gia l thuyt trng tin Friedman v trng cu Keynes. Ging nhau: C 2 u ly i tng nghin cu l nn kinh t th trng TBCN, u p dng phng php kinh t v m, coi trng vai tr kinh t nh nc v cc cng c nh nc iu tit nn kinh t. H u ch trng lm tng mc cung tin t hng nm theo mt t l nht nh. Mc tiu ca c 2 l thuyt u hng vo to s n nh v thc y tng trng sn lng nn kinh t TBCN Khc nhau Ni dung V sn lng nn kinh t. Trng phi trng tin Friedman Cung tin t l nhn t quyt nh s gia tng sn lng ca nn kinh t. Nu sn lng thc t nh hn sn lng tim nng th nn tng cung tin. Nu sn lng thc t m ln hn sn lng tim nng th khng nn tng cung tin. Chnh sch ti chnh ch lin quan n phn phi thu nhp quc dn cho quc phng v hng ha cng cng, cn cc bin s kinh t v m ph thuc vo cung tin t Cu tin c tnh n nh cao. Cu tin l nhn t ngoi sinh. Cu tin khng ph thuc vo li sut m ch ph thuc vo thu nhp. Cu tin khng phi l nhn t hot ng ca qu trnh sn xut Khi c khon thu nhp n nh chc chn th mc tng tiu dng cao hn mc tng thu nhp, tit kim ch l s d ra ca tiu dng v ph thuc vo khon thu nhp tc thi. Lm pht l cn bnh nan gii ca nn kt. Tht nghip l hin tng bnh thng trn th trng. Tnh cht k n nh ca lm pht l mt nhn t mt n nh chung, nh hng n gi c v sinh ra tht nghip. Trng phi trng cu Keynes Tng cu quyt nh tng cung v thc y tng trng sn lng ca nn kinh t. Ch trng tng cung tin t l gim li sut, kch thch u t v qua tng tng cu => tng trng sn lng nn kinh t. Chnh sch ti chnh c nh hng quan trng n cc bin s kinh t v m.

V cu tin.

Cu tin khng c tnh n nh. Cu tin l nhn t ni sinh. N ph thuc vo li sut v tm l thch s dng tin mt hay cc nhn t khc. Cu tin l nhn t quyt nh ti sn xut. Tiu dng ph thuc vo thu nhp nhng tng chm hn thu nhp (dC < dR) v khuynh hng gia tng tit kim. Tht nghip l nhn t gy bt n nh cho nn kinh t v th khuyn khch mi hot ng c th m rng vic lm, chng tht nghip. Lm pht l phng tin chng tht nghip.
60

V ng x ca ngi tiu dng.

V lm pht tht nghip

V c ch iu tit kinh t.

ng h v bo v quan im t do kinh doanh da vo th trng, ngh nh nc khng nn can thip nhiu m ch gii hn vic iu chnh mc cung tin t

nh gi cao vai tr ca nh nc, b qua vai tr ca c ch th trng.

Cu 7: Trnh by l thuyt trng cung ca M. L thuyt ny xut hin M vo nm 1980, biu hin r s i lp vi nhng t tng trng cu ca Keynes. (Tin bi: Marshall , i biu: Arthur Laffer) L thuyt trng cung cao vai tr ch ng trong sn xut ca gii ch, cao c ch t iu tit ca th trng t do. Theo l thuyt ny, ch c khu vc kinh doanh t do ca t nhn mi c kh nng t c s pht trin kinh t n nh. D Chnh ph c t t nhim v g th cng khng th can thip vo kinh t. S kch thch t nhn sn xut ch bt u t sn xut v do th trng tc ng iu tit. S p buc qu mc t pha nh nc c th gy ra phn ng tiu cc lm thui cht nng lc v tnh nng ng ca khu vc t nhn. Ni dung ca l thuyt l: Khi lng sn xut l kt qu ca chi ph sn xut, phn nh kt qu hot ng kinh t. Chi ph ny mang li kch thch kinh t: chi ph sn xut tng th khi lng sn xut cng ln cung tng s to ra cu mi, c ch th trng t iu tit s dn ti cn bng cung cu. S iu tit ca chnh ph s lm bin dng cung cu. Nh nc (Chnh ph) c nhim v l xy dng cc iu kin cc yu t kch thch kinh t xut hin, nn kinh t s t c trng thi l tng. - Khuyn khch nng cao khi lng v hiu qu sn xut. - Tn trng tnh ch ng ca gii ch, gim ti mc ti a s can thip ca Nh nc. Nguyn tc: - cao li ch ca khu vc t nhn. - Xem cnh tranh l yu t cn thit (t do cnh tranh). Tit kim l yu cu ca mi nn kinh t. Mun pht trin kinh t khng phi ch kch thch cu m phi tng nng sut lao ng bng con dng kch thch lao ng, u t v tit kim. Khng c tit kim s khng c bt k s tng trng no. (Ph nhn quan im ca Keynes coi tit kim nh l ngun gc ca sn xut tha, ph nhn vic kch thch cu). S tc ng vo tng cung s to ra nhng th nng cho nhng mc tiu n nh di hn v vic hoch nh chnh sch ca Nh nc ch mang li hiu qu cao khi nhm vo cc mc tiu n nh di hn. Cc nhn t nh hng n tng cung ca nn kinh t l: - Lao ng: s lng, cht lng ngi lao ng. - Vn: khai thc v s dng trit mi ngun vn. - Tin b k thut: ci tin k thut, p dng khoa hc, cng ngh mi. y l yu t phi quan tm hng u nhm khai thc mt cch ti u. Cn gim thu: s tng c tit kim v u t, kch thch sn xut kinh doanh v ci tin k thut, t tng sn phm v li nhun, do khng gim thu ngn sch m lm cho tng (tng thu v thu tng). (Ph phn chnh sch thu cao ca Keynes). Cng c ch yu phn tch kinh t l l thuyt ng cong Laffer th hin mi quan h gia thu nhp v mc thu. Tm li, cn c chnh sch thu hp l, mc thu ph hp. nh gi v l thuyt: L thuyt trng cung c nh hng n chnh sch kinh t ca chnh quyn Reagan. Nm 1981, Reagan ngh gim 25% thu thu nhp nhng thm ht ngn sch ngy cng ln khin ngi ta nghi ng...
61

Cu 8: Phn bit s ging v khc nhau ca trng cung M v trng cu Keynes. S ging nhau: C 2 trng phi u hng vo tm gii php thc y tng trng nn kinh t, u quan tm nghin cu kinh t v m v vai tr ca nh nc. S khc nhau: Ni dung Trng phi trng cu Trng phi trng cung a nn kinh t thot khi khng hong v tht Tm kim con ng tng trng Mc kinh t. ch ra nghip i. Coi trng cc bin php tc ng vo tng cu cao vai tr ca cung i vi s Bin kch thch s tng trng sn lng v thu nhp tng trng kinh t. php quc dn. Do vy phi gim tit kim tng u t Tng nng sut lao ng bng con tc l kch cu. ng kch thch lao ng, u t v tit kim => kch cung Bn v Thu sut cao i vi cc khon tit kim ca dn Gim thu sut kch thch tnh tch c. cc ca con ngi, tng u t, to thu Gim thu i vi doanh nghip vic lm, tng sn lng v tng thu ngn sch. V vai cao vai tr ca Nh nc trong nn kinh t, b C s iu tit ca nh nc mc nht nh, th trng nhiu hn, nh tr ca qua vai tr ca th trng. Cc chnh sch kinh t l lm tng tng cu v nc t hn. nh vic lm. Cc chnh sch kinh t l kch nc. thch vic tng cung. Bn v Tit kim l ngun gc pht sinh ra sn xut tha, Vi c nhn, tit kim l khon thu tit kim. l nhn t lm gim vic lm v quy m hot ng nhp ca tng lai. kinh t. Tit kim thu nhp hin tai cng nhiu th thu nhp tng lai cng ln. Tc ng Trng cu: Khi thu nhp tng ln, tiu dng cng Trng cung: Khi lng sn xut tng ln nhng tng chm hn lm gim cu tng cng ln, lng cung cng ln. n ca i, tc l gim cu c hiu qu, nh hng n lt n, cung mi s to ra cu mi, cung, quy m sn xut v khi lng vic lm. nh vy nn kinh t t trng thi l cu i iu chnh s thiu ht ny cn tng u t tng. Khng hong kinh t v sn vi nn hoc nh nc can thip bng cc chnh sch kch xut tha b loi tr. kinh t cu => cu c hiu qu tng ln, gi c hh tng, hiu qu gii hn ca t bn tng. iu khuyn khch m rng sn xut. Nn kinh t c ti pht trin, khng hong v tht nghip b ngn chn.
62

CHNG 9: TRNG PHI CHNH HIN I

Cu 1: Phn tch nguyn nhn xut hin v c im phng php lun ca TP chnh hin i. Nguyn nhn xut hin Cc l thuyt kinh t ca trng phi c in mi u tp trung cao vai tr ca c ch th trng t do cnh tranh. Trng phi Keynes v Keynes mi li cao vai tr iu tit v m kinh t ca Nh nc v ph phn nhng khuyt tt ca th trng. Thc t, nn kinh t s pht trin khng hiu qu nu nh cao qu ng vai tr ca th trng hoc vai tr nh nc. S ph phn cc trng phi dn n s xch li gn nhau gia hai chiu hng (T nhng 60 70 ca th k XX). T hnh thnh Trng phi chnh hin i. Mm mng v nn kinh t hn hp c t nhng nm cui th k th XIX, sau chin tranh th gii th hai n c nh kinh t hc M tn l Hassen nghin cu v t tng ny tip tc c pht trin mnh m t nhng nm 70 ca th k XX c im ca hc thuyt kinh t trng phi chnh hin i T tng ch yu ca h l iu hnh mt nn kinh t hin i m thiu vng bn tay ca nh nc hay bn tay ca th trng ch khc no v tay bng 1 bn tay. c im ni bt ca hc thuyt kinh t trng phi chnh hin i l: Vn dng mt cch tng hp cc l thuyt v phng php ca cc trng phi kinh t trong lch s nhm a ra l thuyt lm c s cho cc hot ng ca doanh nghip v chnh sch kinh t ca Nh nc t sn. S dng c phng php phn tch vi m v phn tch v m trnh by cc vn kinh t. S dng nhiu cng thc ton hc, th l gii cc hin tng v qu trnh kinh t. Theo , nn kinh t th trng cn c s iu tit ca Nh nc. Cu 2: So snh c im phng php lun ca Trng phi chnh hin i v ch ngha t do mi. Trng phi Tn c in Trng phi chnh hin i Ch nghin cu lnh vc trao i, lu C gng nghin cu mi vn ca nn kinh t ( thng, nhu cu c bit c thm lnh vc ti chnh tn dng) cao s t pht ca c ch th, coi nh Coi trng c hai bn tay iu tit ca th trng v s can thip ca Nh nc vo kinh t, nh nc: iu hnh nn kinh t m thiu vng bn h tin tng c ch th trng t pht tay ca nh nc hay bn tay ca th trng ch m bo cn bng kinh t. khc no v tay bng 1 bn tay. S dng phng php vi m: t s phn S dng c phng php vi m v v m: h s tch kinh t trong cc x nghip rt ra kt dng tng hp cc quan im v phng php ca lun cho ton b nn kinh t. cc TP kinh t trc a ra l thuyt kinh t ca mnh nhm lm c s cho hot ng ca doanh nghip v chnh sch kinh t ca nh nc t sn. S dng cng c ton hc trong phn Ging nhau. tch kinh t (cng c, m hnh, th) t nn mng cho t tng gii hn Chu nh hng bi t tng gii hn: vic t chc nn kinh t phi tun theo quy lut khan him, phi la chn kh nng sn xut, phi tnh n quy lut nng sut gim dn v chi ph tng i ngy cng cao
63

Cu 3: C ch th trng c P.Samuelson cp ntn trong l thuyt v nn kinh t hn hp. L thuyt nn kinh t th trng nh nc l t tng trung tm ca TP kinh t hc hin i. Nu nh cc nh kinh t trng phi c in v tn c in say m vi bn tay v hnh v cn bng tng qut ca th trng, trng phi Keynes say sa vi bn tay hu hnh ca nh nc th P.Samuelson ch trng phn tch nn kinh t da trn c 2 bn tay ca th trng v nh nc. ng cho rng iu hnh nn kinh t khng c chnh ph hoc th trng cng nh nh v tay bng mt bn tay. C th, ng cp n c ch th trng nh sau: Theo Samuelson, c ch th trng l mt hnh thc t chc kinh t, trong c nhn ngi tiu dng v cc nh kinh doanh tc ng ln nhau qua th trng xc nh ba vn trung tm ca t chc kinh t. - Sn xut hng ha g? vi s lng bao nhiu? - Sn xut hng ha nh th no? Ai l ngi sn xut, sn xut bng ngun lc no, s dng k thut sn xut no? - Sn xut cho ai? Ai l ngi c hng cc thnh qu ca nhng n lc kinh t, hay sn phm quc dn c phn chia nh th no? Nhng c trng ca c ch th trng l: - Khng phi l s hn n m l mt trt t kinh t - L phng tin giao tip tp hp tri thc v hnh ng ca hng triu c nhn khc nhau. Khng c b no trung tm, n vn gii c nhng bi ton m my tnh ln nht ngy nay khng th gii ni (gii quyt nhng vn sn xut phn phi). - Khng ai thit k ra, xut hin t nhin v cng thay i (lun lun thay i) nh x hi loi ngi. Khng c nhn hay t chc n l no c trch nhim sn xut, tiu dng, phn phi hay nh gi. Th trng l mt qu trnh m trong ngi mua v ng bn mt th hng ha no tc ng qua li ln nhau xc nh gi c v s lng hng ha. Cc yu t c bn ca c ch th trng: - Hng ha v dch v: hng ha yu t u vo nh t ai, lao ng t bn v hng ha tiu dng, dch v. - Cung cu v hng ha trn th trng. - Gi c ca hng ha. C ch th trng chu s iu khin ca hai ng vua l ngi tiu dng v k thut. (Ngi tiu dng thng tr, iu khin th trng nhng li b k thut hn ch v kinh t khng th vt qua gii hn ca kh nng sn xut) Do ch ngi tiu dng khng quyt nh c sn xut ci g m cn do: chi ph sn xut, cc qui nh kinh doanh. V th th trng ng vai tr trung gian ha gii s thch ngi tiu dng v hn ch ca k thut. c im ca c ch vn hnh: - C ch th trng t pht m bo cn bng cung cu hng ha. - Li nhun va l ng lc va l mc tiu ca ngi sn xut kinh doanh. H b li cun vo nhng mt hng li cao lng trnh nhng mt hng li thp v khng c li. u im ca c ch th trng: - C ch th trng gip huy ng c hiu qu cc ngun lc. - Kch thch ci tin k thut cng ngh, nng cao nng sut lao ng nhm tit kim chi ph sn xut - Thc y qu trnh phn cng lao ng x hi. - Lm cho khi lng hng ha trn th trng ngy cng phong ph a dng, nng cao cht lng sn phm
64

Nhc im: C ch th trng c th gy nn cc hin tng: - Lm pht - Tht nghip - Ph hoi t do cnh tranh - nhim mi trng: nh sn xut chy ua theo li nhun m khng quan tm n cc tc ng tiu cc n mi trng ca cng ngh sn xut. - Phn ha giu ngho: c ch th trng c th em li s phn phi thu nhp bt bnh ng. - Khng hong kinh t. - nh hng ca c quyn: sn lng thp, gi c hng ha b y cao, hn ch s ci tin k thut - Ngoi ra cn cc khuyt tt ca th trng khc nh: ngoi ng (tch cc va tiu cc, khng c nh cung ng hng ha cng cng). i ph vi nhng khuyt tt, sai lm ca c ch th trng, nn kinh t hin i cn phi hp bn tay v hnh ca th trng vi bn tay hu hnh ca nh nc nh thu kha, ch tiu, php lut Cu 4: Theo P.Samuelson, ti sao trong nn kinh t th trng nh nc phi can thip vo nn kinh t. Nghin cu s hot ng ca nn kinh t th trng, P.S ch r: bn tay v hnh nhiu khi cng a nn kinh t n sai lm. chnh l nhng khuyt tt vn c ca c ch th trng. Nhng tht bi ny c th l do tc ng bn ngoi gy ra nh nhim mi trng m doanh nghip k phi tr gi cho s hy hoi ; hoc nhng tht bi ca th trng do tnh trng c quyn; khng hong kinh t, tht nghip, lm pht v phn phi thu nhp bt bnh ng i ph vi nhng khuyt tt, sai lm ca c ch th trng, nn kinh t hin i cn phi hp bn tay v hnh ca th trng vi bn tay hu hnh ca nh nc nh thu kha, ch tiu, php lut Nh nc c 4 chc nng chnh trong nn kinh t th trng: Th nht, thit lp khun kh php lut: ra cc quy tc ca tr chi kinh t m ngi tiu dng, doanh nghip v bn thn chnh ph phi tun theo Th hai, sa cha cc tht bi ca th trng th trng hot ng c hiu qu. C th: - a ra cc lut l nhm hn ch c quyn, m bo tnh cnh tranh. - nh thu hoc a ra cc tiu chun, thng s cho php nhm hn ch ngoi ng tiu cc. Tr cp, khuyn khch ngoi ng tch cc. - m bo cung ng hng ha cng cng thng qua hot ng ca cc DN cng ch, tr cp v ti chnh tn dng cho cc DN hot ng hiu qu. Th ba, m bo s cng bng. C ch th trng sinh ra s phn ha, bt bnh ng v thu nhp. Chnh ph c nhim v phn phi li thu nhp thng qua cng c thu i vi ngi c thu nhp cao, tr cp cho ngi c thu nhp thp (tem phiu thc phm, h tr y t, nh x hi) h thng h tr chm sc ngi gi, ngi tn tt, ng tht nghip Th t, n nh kinh t v m thng qua cc cng c thu sut, chi tiu chnh ph, li sut thnh ton chuyn nhng, chnh sch tin t nhm khuyn khch hoc hn ch cc hot ng kinh t. Cu 5: Theo P.Samuelson: Sau khi tm hiu k v bn tay v hnh chng ta khng nn qu say m vi v p ca c ch th trng, coi n l hin thn ca s hon ho, tinh ty ca s hi ha, l ngoi tm tay con ngi. Phn tch cu ni trn. Cu ni trn th hin quan im ca P.S v c ch th trng. ng mt mt khng nh v p ca c ch th trng nhng cho rng khng nn qu say m, tin tng vo n v bn thn c ch th trng cng c th a nn kinh t n vi nhng sai lm. C th: u im ca c ch th trng:
65

C ch th trng gip huy ng c hiu qu cc ngun lc. Kch thch ci tin k thut cng ngh, nng cao nng sut lao ng nhm tit kim chi ph sn xut - Thc y qu trnh phn cng lao ng x hi. - Lm cho khi lng hng ha trn th trng ngy cng phong ph a dng, nng cao cht lng sn phm Nhc im: C ch th trng c th gy nn cc hin tng: - Lm pht - Tht nghip - Ph hoi t do cnh tranh - nhim mi trng: nh sn xut chy ua theo li nhun m khng quan tm n cc tc ng tiu cc n mi trng ca cng ngh sn xut. - Phn ha giu ngho: c ch th trng c th em li s phn phi thu nhp bt bnh ng. - Khng hong kinh t. - nh hng ca c quyn: sn lng thp, gi c hng ha b y cao, hn ch s ci tin k thut - Ngoi ra cn cc khuyt tt ca th trng khc nh: ngoi ng (tch cc va tiu cc, khng c nh cung ng hng ha cng cng). i ph vi nhng khuyt tt, sai lm ca c ch th trng, nn kinh t hin i cn phi hp bn tay v hnh ca th trng vi bn tay hu hnh ca nh nc nh thu kha, ch tiu, php lut Cu 6: Theo P.Samuelson, iu hnh 1 nn kinh t khng c chnh ph hoc th trng th cng nh nh v tay bng 1 bn tay. Nhn xt lun im. Rt ra ngha thc tin ca lun im . V tay phi c c 2 bn tay v vo nhau mi to ra ting ku, vic v tay bng mt bn tay th khng th pht ra ting, cng ging nh vy. P.S khng nh vai tr ca c hai bn tay trong iu tit mt nn kinh t, nu thiu mt trong 2 bn tay th nn kinh t khng th vn hnh mt cch khe mnh c. C th C ch th trng c nhng u im m bn tay ca nh nc khng th c c: - C ch th trng gip huy ng c hiu qu cc ngun lc. - Kch thch ci tin k thut cng ngh, nng cao nng sut lao ng nhm tit kim chi ph sn xut - Thc y qu trnh phn cng lao ng x hi. - Lm cho khi lng hng ha trn th trng ngy cng phong ph a dng, nng cao cht lng sn phm Tuy nhin, nu khng c bn tay ca nh nc can thip, c ch th trng c th gy nn cc hin tng: - Lm pht - Tht nghip - Ph hoi t do cnh tranh - nhim mi trng: nh sn xut chy ua theo li nhun m khng quan tm n cc tc ng tiu cc n mi trng ca cng ngh sn xut. - Phn ha giu ngho: c ch th trng c th em li s phn phi thu nhp bt bnh ng. - Khng hong kinh t. - nh hng ca c quyn: sn lng thp, gi c hng ha b y cao, hn ch s ci tin k thut

66

Ngoi ra cn cc khuyt tt ca th trng khc nh: ngoi ng (tch cc va tiu cc, khng c nh cung ng hng ha cng cng). i ph vi nhng khuyt tt, sai lm ca c ch th trng, nn kinh t hin i cn phi hp bn tay v hnh ca th trng vi bn tay hu hnh ca nh nc nh thu kha, ch tiu, php lut Nh nc c 4 chc nng chnh trong nn kinh t th trng: Th nht, thit lp khun kh php lut: ra cc quy tc ca tr chi kinh t m ngi tiu dng, doanh nghip v bn thn chnh ph phi tun theo Th hai, sa cha cc tht bi ca th trng th trng hot ng c hiu qu. C th: - a ra cc lut l nhm hn ch c quyn, m bo tnh cnh tranh. - nh thu hoc a ra cc tiu chun, thng s cho php nhm hn ch ngoi ng tiu cc. Tr cp, khuyn khch ngoi ng tch cc. - m bo cung ng hng ha cng cng thng qua hot ng ca cc DN cng ch, tr cp v ti chnh tn dng cho cc DN hot ng hiu qu. Th ba, m bo s cng bng. C ch th trng sinh ra s phn ha, bt bnh ng v thu nhp. Chnh ph c nhim v phn phi li thu nhp thng qua cng c thu i vi ngi c thu nhp cao, tr cp cho ngi c thu nhp thp (tem phiu thc phm, h tr y t, nh x hi) h thng h tr chm sc ngi gi, ngi tn tt, ng tht nghip Th t, n nh kinh t v m thng qua cc cng c thu sut, chi tiu chnh ph, li sut thnh ton chuyn nhng, chnh sch tin t nhm khuyn khch hoc hn ch cc hot ng kinh t. Trong nhiu trng hp, s can thip ca Nh nc cng c nhng hn ch nh c nhiu vn Nh nc khng la chon ng, s ti tr ca Chnh ph c lc km hiu qu (do chng trnh qu ln, thi gian qu di), s nh hng ca ch quan (Chnh ph b chi phi bi thiu s ngi, hoc bi nhng ngi bt ti, tham nhng,...) dn n vic a ra nhng quyt nh sai lm, khng ph hp vi quy lut khch quan, khng phn nh ng s vn ng ca th trng. V vy theo Samuelson s can thip ca Nh nc ch nn gii hn trong khun kh khn ngoan ca cnh tranh. Tm li, pht trin kinh t c hiu qu l phi da vo c hai bn tay: C ch th trng(bn tay v hnh): xc nh gi c, sn lng trong nhiu lnh vc. S iu tit ca Chnh ph (bn tay hu hnh): bng cc chng trnh thu, chi tiu v lut l. ngha thc tin vi nc ta: S can thip ca nh nc vo nn kinh t th trng l cn thit ngn nga v khc phc nhng khuyt tt ca th trng, th trng hot ng c hiu qu.Thc cht y l s m rng chc nng ca nh nc khi lc lng sn xut pht trin trnh x hi ho cao. Cc chc nng kinh t ca nh nc c Samuelson quan tm nh thit lp khun kh php lut,sa cha tht bi ca th trng,m bo cng bng x hi v n nh nn KT v m.y l nhng ni dung quan trng m cc NN u phi quan tm khi xy dng th ch KTTT m chng ta nghin cu vn dng. lm tt chc nng trn, NN cn s dng cc cng c KT v m. Samuelson ch ra cc cng c nh php lut, chng trnh KT, chnh sch KT trong rt coi trng chnh sch ti chnh tin t v cc cng c KT khc. y l nhng cng c ko th thiu c NN qun l 1 nn KT th trng hin i Samuelson nu quan im ko nn tuyt i ho vai tr Kt ca NN, cng ko nn tuyt i ho vai tr ca th trng trong vn hnh 1 nn KT. y l 1 tng kt thc tin rt quan trng m chng ta cn quan tm nghin cu,vn dng trong cng cuc i mi vn hnh nn KTTT nh hng XHCN c hiu qu. -

67

CHNG 10: TNG TRNG V PHT TRIN KINH T

Cu 1: S phn loi cc quc gia. S phn loi trnh pht trin cc quc gia ch yu da trn c s thu nhp GDP bnh qun u ngi. C th: - Nhm cc nc c thu nhp thp, l nhng quc gia c thu nhp GDP bnh qun u ngi di 935 USD/ ngi/ nm. - Nhm cc nc c thu nhp trung bnh, l nhng quc gia c thu nhp GDP bnh qun u ngi t 935 n 11455 USD/ ngi/ nm. C th: cc nc c thu nhp trung bnh di l t 935 n 3705 USD/ngi/ nm. Cc nc c thu nhp trung bnh trn l t 3705 n 11455 USD/ ngi/ nm. - Nhm cc nc thu nhp cao, l cc quc gia c thu nhp GDP bnh qun u ngi trn 11455 USD/ ngi/ nm. Cu 2: c trng cc nc ang pht trin. Cc nc ang pht trin hin nay d nm v tr no trn bn th gii cng vn c chung mt s nt tng ng nh sau: Hu ht tng l cc nc thuc a di s thng tr ca Ty u trc y. Nn kinh t ch yu l sn xut nng nghip. l nn nng nghip nh, phn tn, lao ng th cng lc hu. Dn s a s sng nng thn: lc lng lao ng ch yu l lao ng nng nghip chim ti 65 70%; gi tr sn phm nng nghip chim t trng cao. Thiu vn v cng ngh hin i: k thut sn xut cng nghip lc hu quy m sn xut nh, phn tn, nng sut thp, thu nhp GDP bnh qun u ngi thp, tc tng GDP chm, tit kim thp nn tch ly thp. Ngoi thng km pht trin, thng l nhp siu. Hng ha xut khu ch yu l hng nguyn liu v s ch. Dn s tng nhanh trung bnh khong >2%. Mt dn s ng. Trnh vn ha, gio dc, dn tr thp. Nhn dn c sc khe km, ch dinh dng ngho nn, t l suy dinh dng tr em v ph n trong tui sinh cao. Tui th bnh qun u ngi thp. Khong cch chnh lch vi cc nc pht trin n vi chc thm ch vi trm ln. Cu 3: Cc vn nh hng n tng trng v pht trin ca nn kinh t. Tng trng kinh t l s gia tng v tng sn phm x hi v thu nhp bnh qun u ngi. Tng trng kinh t bn vng l s tng trng kinh t t mc tng i cao v n nh trong thi gian tng i di (t 20 30 nm). Nhng yu t c bn nh hng n s tng trng kinh t: - Vn: y l yu t rt quan trng nh hng n tng trng kinh t. Ni n vn phi ni ti tng trng vn v hiu qu s dng vn. Tc tng trng vn cao i i vi hiu qu s dng vn ln s thc y tng trng nhanh. - Con ngi: phi l con ngi c sc khe, c tr tu, c tay ngh cao, c ng lc v nhit tnh lao ng c t chc cht ch. - K thut v cng ngh: k thut tin tin, cng ngh hin i l nhn t quyt nh cht lng ca s tng trng kinh t, v n to ra nng sut lao ng cao do tch ly u t ln. - C cu kinh t: xy dng c c cu kinh t cng hin i th tng trng kinh t cng nhanh v bn vng.
68

Th ch chnh tr v qun l nh nc: th ch chnh tr cng n nh, tin b th tng trng cng nhanh. Nh nc cng ra cc ng li chnh sch pht trin nn kinh t ng n c hiu qu th kinh t cng tng trng nhanh. Pht trin kinh t l s tng trng kinh t i km vi s tin b ca c cu kinh t, th ch chnh tr v cht lng cuc sng. Pht trin kinh t bn vng l pht trin p ng cc nhu cu hin ti m khng lm thng tn n kh nng p ng cc nhu cu ca cc th h tng lai. Nhng yu t c bn nh hng n s pht trin kinh t: - Lc lng sn xut: trnh pht trin ca lc lng sn xut cng cao tc cng ngh cng hin i, trnh con ngi cng cao th cng thc y kinh t pht trin nhanh bn vng. - Quan h sn xut:Quan h sn xut m ph hp vi tnh cht v trnh pht trin ca lc lng sn xut th thc y nn kinh t pht trin v ngc li km hm s pht trin . - Kin trc thng tng: tuy l quan h phi sinh nhng kin trc thng tng c tc ng ngc tr li i vi s pht trin kinh t hoc thc y hoc km hm s pht trin kinh t. Trong cc yu t thuc kin trc thng tng, nh hng su sc nht n pht trin kinh t l yu t chnh tr. Cu 4: Ni dung cc l thuyt tng trng v pht trin kinh t. L thuyt ct cnh ca Rostow: 5 giai on c trng cho s tng trng & pht trin ca 1 quc gia a. Gon XH truyn thng (XH tin TBCN) - Nn kinh t ko c khoa hc k thut hin i - Phn b ti nguyn ko hp l, tp trung trong nng nghip - C cu x hi li thi cn tr s pht trin kinh t - Nng sut, thu nhp bnh qun u ngi thp - Giai on chun b ct cnh Phng php khoa hc k thut mi bt u c p dng trong nng nghip & cng nghip ch to ch bin - Hnh thnh c h thng ngn hng huy ng & tp trung vn p ng nhu cu u t - Giao thng vn ti c ci thin - C cu chnh tr x hi c s thay i v cn bn b. Giai on ct cnh (20 30 nm.) Giai on ny, nhng tr ngi cho s tng trng c khc phc - Cc phng php khoa hc k thut mi c p dng rng ri, ph bin - T l u t tng nhanh (5-10% thu nhp quc dn thun ty NNP) - Cc ngnh cng nghip mi ra i ng vai tr u tu thc y s pht trin ca nhiu ngnh khc - C cu chnh tr x hi thay i theo hng tin b Nng sut & sn lng tng ln ng k c. Giai on trng thnh (60 nm) y l giai on s tin b c duy tr n nh - u t vo cc nh my & thit b mi mc tng i cao (10 20% NNP) - Tc tng GDP vt qu tc tng dn s, tng trng kh bn vng - Nhiu ngnh mi cng nghip xut hin c hm lng khoa hc cao - Nn KT xnh c v tr trong ngoi thng ( c xut khu v nhp khu u tng) - S lin kt gia cc th lc KT & CTr ngy cng cht ch d. Gon tiu dng cao (tiu dng hng lot) - u t cho sx cc HH cao cp, lu bn & dch v tng nhanh - Lng chuyn mn, tr tu ngy cng tng & chim u th => du hiu ca nn KT tri thc
69

- Phc li & an ninh XH ngy cng c tng cng y l gon thnh vng, XH ho t trnh cao. Sn lng, GDP to ra do tri thc t 70% (hin nay cha ni no t c trnh pht trin ny) L thuyt ci vng lun qun v c huch t bn ngoi: 4 nhn t cn thit cho tng trng kinh t i vi 1 quc gia: nhn lc, ti nguyn, vn v k thut - Nhn lc: cc nc ngho: tui th trung bnh thp,t l ng bit ch cng thp. Ch s pht trin con ng HDI thp. Ngun nhn lc tp trung trong ngnh nng nghip, sng nng thn => t l tht nghip tr hnh cao (thi gian nng nhn ca nng dn). Cc nc ngho phi quan tm u t pht trin h thng gio dc quc dn, u t cho chng trnh y t cng ng, a dng ha ngnh ngh, a dng ha cy trng vt nui to thm vic lm, khc phc tnh trng tht nghip tr hnh. - Ti nguyn: cc nc ngho: t ti nguyn, phn chia cho s dn ng c. Ti nguyn quan trng nht i vs h l t nng nghip.V vy cc nc ny phi c ch canh tc s dng t ai hp l, phi u t thm canh nng cao nng sut l, hiu sut s dng rung t - T bn: Nhn chung cc nc ngho t TB m mun c tng trng phi c u t, mun c u t phi c vn. Trc y cc nc giu vn thng cho cc nc ngho vay & u t cho cc nc ngho. Nhng trong bi cnh hin ti, xu hng quc hu ha TB nc ngoi lm nn lng cc nh u t. V kh nng cho vay, cc nc ngho hin ang gp kh khn v hu ht cc nc ngho u l nhng con n khng l ko c kh nng thanh ton.v vy bi ton u t v tng trng i vs nc ngho vn l bi ton cha c li gii. - K thut: Cc nc ngho lc hu v k thut nhng c li th ca nc i sau. Thng qua hp tc khoa hc cng ngh, tip nhn chuyn giao khoa hc cng ngh tm c hi i tt n u,t rt ngn khong cch tt hu. Vng lun qun ca s ngho kh. Tit kim, u t thp tc tch lu vn thp nng sut thp thu nhp bnh qun thp tit kim tch lu vn thp . Theo s phn tch ca Samuelson, cc nc ngho trong ci vng lun qun ca ngho kh & ko t thot ra c. Mun thot ra phi c 1 c huch t bn ngoi c huch kh thi nht : thu ht vn u t trc tip t nc ngoi FDI. M hnh kinh t nh nguyn ca A.Lewis. Khi nim Nh nguyn ca A.Lewis Nn KT gm c 2 khu vc: - Khu vc KT truyn thng(ch yu nng nghip) - Khu vc KT hin i do TB nc ngoi u t(ch yu cng nghip) Ni dung: - Cc nc ngho,cc nc nng nghip tnh trng t cht ng ng. Nng sut lng nng nghip thp, thu nhp ca lng nng nghip thp => tha lng nng nghip (tha lng khu vc KT truyn thng) => di chuyn ngun lng d tha t KV nng nghip sang KV cng nghip do Tb nc ngoi u t. - Do thu nhp ca lng nng nghip thp nn KV cng nghip cc TB nc ngoi ch cn duy tr 1 mc lng cao hn mc thu nhp ca lng nng nghip l t bn nc ngoi s c b sung 1 ngun lao ng ko c gii hn t khu vc nng nghip chuyn sang. Do ngun cung lng ko c gii hn nn n nh mc lng khu vc kinh t hin i => li nhun cc nh TB nc ngoi thu c s cao. L thuyt tng trng v pht trin kinh t ca cc nc Chu gi ma ca H.Toshima. Khu vc Chu gi ma: nn vn minh nng nghip la nc
70

Tnh thi v trong sn xut nng nghip & hin tng nng nhn: H.Toshima tha nhn trnh trng tha lng trong nng nghip, nhng ch xy ra thi k nng nhn, cn vo nhng lc nh cao ca thi v vn c hin tng thiu lng. Toshima ch trng: Giai on u: gi nguyn lc lng lao ng trong nng nghip nhng phi khc phc tnh trng tht nghip tr hnh, to thm vic lm bng cch: pht trin ngnh ngh, dch v, a dng ha cy trng vt nui => vic lm m ra, ngun cung lao ng ko i => to sc p buc ngnh nng nghip phi c gii ha => nng sut lao ng nng nghip tng ln. y l yu t c s kinh t bn vng cho php chuyn sang giai on 2. Giai on 2: gii phng lng nng nghip di dn t nng thn ra thnh th. Khi nn kinh t nng nghip dn chuyn sang kinh t cng nghip Kt lun ca Toshima: cng nghip ha nng nghip chnh l con ng thc y tng trng pht trin cho 1 quc gia nng nghip thuc khu vc Chu gi ma.

71

CU HI TNG HP.
Cu 1: Trong lch s, nhng hc thuyt ca nh kinh t no tha nhn, nh kinh t no ph nhn khng hong kinh t. C th. Tha nhn Bc b - Hu c in: R.Malthus - C in Anh: D.Ricardo - Tiu t sn: sismondi - Hu c in: J.B.Say - C.Mc - Tn c in: L.Walras - Keynes Ni dung phe tha nhn: Quan im ca R.Malthus: Li nhun l mt khon cng thm vo gi c, xut hin l do chuyn nhng, nhng ai l ng tr khon ? Theo R.M li nhun khng th xut hin trong trao i gia cc nh t bn. Malthus nhn nh trong phm vu kh nng nhng ngi m nhim sn xut khng th tm ra lng cu c kh nng thanh ton cho phn lng cung do li nhun i biu. Do tnh trng sn xut tha s xut hin. X hi ch c t bn v cng nhn th khng th trnh khi tai ha . V vy cn c tiu dng ca giai cp k sn xut nh qu tc tng lmt cch hoang ph to lng cu cho nh t bn nhm gii quyt tnh trng sn xut tha. Quan im ca Sismondi: ng cho rng khng hong khng phi hin tng ngu nhin cc b trong CNTB, nguyn nhn ca khng hong l do s phn phi. Theo ng, mu thun ca ch ngha t bn l sn xut tng ln cn tiu dng tng khng kp vs sn xut, bi quan h phn phi k ng, gy bt bnh ng v ti sn qu ln. Ngoi ra, tc tng tiu dng khng kp so vs sn xut cn c nhiu nguyn nhn: - S pht trin ca CNTB lm ph sn nhng ng sn xut nh, lm gim tiu dng. - S tht nghip ca ng v sn lm gim tin cng v tiu dng. - Bn thn giai cp t sn gim tiu dng tng tch ly. Nh vy, CNTB cng pht trin, sn xut cng m rng dn n tiu dng gim gy ra khng hong kinh t. Quan im ca C.Mc: C.Mc cho rng, khi nn sn xut x hi ha cao th khng hong kinh t l khng th trnh khi. Hnh thc u tin v ph bin ca khng hong l khng hong tha. Khi khng hong n ra, hng ha k bn c, sn xut phi thu hp, doanh nghip b ph sn, cng nhn tht nghip, th trng s ri lon. Nguyn nhn su xa ca khng hong l do mu thun c bn ca CNTB- mu thun gia tnh cht v trnh x hi ha cao ca lc lng sn xut vi ch t hu t nhn TBCN v t liu sn xut. N c biu hin thnh: - Mu thun gia sn xut c t chc, k hoch ca tng x nghip vi khuynh hng t pht v chnh ph ca ton x hi. - Mu thun gia khuynh hng tch ly, m rng sn xut ca nh t bn vi sc mua ngy cng co hp ca ngi lao ng do b bn cng ha. - Mu thun i khng gia giai cp t sn v giai cp lao ng lm thu. Quan im ca Keynes: Theo ng, nguyn nhn ca khng hong c bt u t yu t tm l. ng a ra phm tr khuynh hng tiu dng gii hn v hiu qu gii hn ca t bn. Theo ng, tiu dng gii hn l khuynh hng phn chia phn tiu dng tng thm cho phn thu nhp tng thm. Tiu dng gii hn c xu hng gim do khuynh hng gia tng tit kim nhanh hn gia tng thu nhp. iu ny lm cu tiu dng suy gim, hng
72

ha b tha, gi hng ha gim, li nhun gim, lm gim hiu qu gii hn ca t bn, nn doanh nghip khng mun u t sn xut thm, thm ch ng ca, cng nhn b tht nghip, khng hong kinh t n ra. Ni dung phe bc b: L lun v khng hong kinh t ca D.Ricardo: Theo Ricardo, trong nn sn xut TBCN, sn xut ngy cng m rng pht trin th li nhun ngy cng cao nn tch ly t bn cng ln.Tch ly t bn ln, ti SX ngy cng m rng, cu v lng tng, gi c lng tng, tin cng ca cng nhn tng, thu nhp ca cng nhn tng, sc mua HH trn th trng tng, cu v HH tng, gi c HH tng, li nhun tng lm cho nn sn xut TBCN ko ngng pht trin, cung lun ph hp vs cu, ko c sn xut vt qu tiu dng s khng c khng hong kinh t .Tm li, CNTB ko c sn xut tha, ko c khng hong kinh t. Tuy nhin, Ricardo cng nhn thy xu hng gim st t sut li nhun l: c th c hng ha no SX ra qu tha v trn ngp th trng, t bn b vo sn xut hng ha s ko c b li. Nhng iu ny ko th xy ra i vs tt c cc hng ha. Thuyt tiu th J.B.Say: Cng c CM: Quy lut th trng: di tc ng ca CNTB, khi lng HH bn ra bng khi lng HH mua vo (AD=AS) nn ko th c SX tha. Do: - Hng ha c trao i bng hng ha. - Ngi bn ng thi l ngi mua. - Sn xut t to ra th trng. - Tin ch l vt trung gian lm cho trao i c thc hin d dng. - Nn cung t to ra cu ng cng tha nhn tnh trng SX tha c th xy ra, ng d kin c 2 kh nng: - SX tha do sc mua ko :ch xy ra mang tnh cc b,quy lut th trng c kh nng t iu chnh - Tha tuyt i: iu ny thc t ko bao gi xy ra v nhu cu ca con ng l v cng ng cho rng sn xut tha ch l s mt cn i v c cu,cn trn phm vi ton x hi ko th c khng hong sn tha nn l lun ny mang tnh bao bin, tm thng. L thuyt cn bng tng qut ca L.Walras: Khi bn sn phm trn th trng c gi cao hn chi ph sn xut doanh nhn s c c li v th h m rng sn xut nn phi vay thm t bn, thu thm cng nhn lm cho sc cu trn TTTB v TTL tng dn n gi c ca t bn v lao ng tng kt qu l chi ph sn xut tng . Mt khc, sn phm sn xut tng th sn phm hng ha trn TTSP tng nn gi c hng ha gim lm cho thu nhp ca doanh nhn gim. Khi gi c ca hng ha sn xut tng thm ngang bng chi ph sn xut ra chng th doanh nhn khng c li trong vic sn xut thm v vy h khng m rng sn xut na (khng vay thm t bn v thu thm cng nhn na) . T lm cho gi c t bn v lao ng n nh dn n gi hng ha n nh (tin cng, li sut, gi hng tiu dng u n nh) Khi ba th trng u t c trng thi cn bng, nn kinh t trng thi cn bng tng qut (S cn bng tng qut gia cc th trng) iu ny c thc hin thng qua dao ng t pht ca cung cu v gi c trn th trng trong iu kin t do cnh tranh. Tm li, theo L.Walras, nn kinh t th trng s c c ch t iu tit nn kinh t t trng thi cn bng m khng xy ra khng hong. Cu 2: Trong lch s, trng phi no cao vai tr iu tit ca c ch th trng, trng phi no cao vai tr nh nc. C th. Trng phi cao vai tr ca th trng:
73

 Trng phi trng nng (c in Php): hc thuyt v trt t t nhin Quesney. Theo F.Quesney c 2 loi quy lut tn ti trong th gii: quy lut vt l v quy lut lun l. Quy lut vt l chi phi tc ng ti cc vn t nhin. Quy lut lun l chi phi tc ng ti cc vn kinh t. Quy lut lun l cng tt yu, khch quan v tn ti vnh vin nh quy lut vt l. Ku gi tun theo quyn t nhin v trt t t nhin, l quyn chnh ng ti cao v c bn. Tha nhn vai tr t do ca c nhn: t do thn th, t do bn sc lao ng, t do cnh tranh, t do giao dch gia nhng ng sn xut Trng phi c in Anh: A.Smith. Con ngi khi tham gia cc hot ng kinh t ngoi b chi phi bi li ch c nahan cn chu tc ng ca cc quy lut kinh t khch quan thm ch p ng nhu cu ca x hi tt hn li ch c nhn. iu kin cn thit cc quy lut kinh t khch quan hot ng: s tn ti v pht trin ca sn xut v trao i hng ha; nn kinh t pht trin trn c s t do kinh t (t do sn xut, t do lin doanh lin kt, t do mu dch). Nh nc khng cn thit phi can thip vo nn kinh t v bn thn c ch th trng c th gii quyt hi ha cc mi quan h ca nn kinh t. Trng phi Tn c in: Cn bng tng qut L.Walras Khi bn sn phm trn th trng c gi cao hn chi ph sn xut doanh nhn s c c li v th h m rng sn xut nn phi vay thm t bn, thu thm cng nhn lm cho sc cu trn TTTB v TTL tng dn n gi c ca t bn v lao ng tng kt qu l chi ph sn xut tng . Mt khc, sn phm sn xut tng th sn phm hng ha trn TTSP tng nn gi c hng ha gim lm cho thu nhp ca doanh nhn gim. Khi gi c ca hng ha sn xut tng thm ngang bng chi ph sn xut ra chng th doanh nhn khng c li trong vic sn xut thm v vy h khng m rng sn xut na (khng vay thm t bn v thu thm cng nhn na) . T lm cho gi c t bn v lao ng n nh dn n gi hng ha n nh (tin cng, li sut, gi hng tiu dng u n nh) Khi ba th trng u t c trng thi cn bng, nn kinh t trng thi cn bng tng qut (S cn bng tng qut gia cc th trng) iu ny c thc hin thng qua dao ng t pht ca cung cu v gi c trn th trng trong iu kin t do cnh tranh. iu kin c cn bng tng qut l: c s cn bng gia thu nhp bn hng ha sn xut thm v chi ph sn xut ra chng (S cn bng gia gi hng ha v chi ph sn xut). L thuyt gi c A.Marshall: ng tp trung nghin cu nn kinh t th trng t do cnh tranh. ng cho rng: trn th trng, gi c c hnh thnh mt cch t pht do tc ng ca mi quan h cung cu. Khi gi cung v gi cu gp nhau th hnh thnh nn gi c cn bng hay gi c th trng: Khi gi cung v gi cu gp nhau th s chm dt c khuynh hng tng dn khuynh hng gim, lng hng ha sn xut, th cn bng c thit lp. => Marshall cao s t pht ca c ch th trng, coi nh s can thip ca Nh nc vo kinh t, tin tng c ch th trng t pht m bo cn bng kinh t. Trng phi cao vai tr ca nh nc: Ch ngha trng thng: Ch ngha trng thng cha bit n v khng tha nhn s hot ng ca cc quy lut kinh t khch quan do h nh gi rt cao vai tr ca nh nc, s dng quyn lc nh nc pht trin kinh t v tch lu tin t ch thc hin c nh s gip ca nh nc. H i hi nh nc phi tham gia tch cc vo i sng kinh t thu ht tin t v nc mnh cng nhiu cng tt, tin ra khi nc mnh cng t cng pht trin
74

 Trng phi Keynes: Nh nc phi duy tr cu u t kch thch c u t Nh nc v t nhn bng cc chng trnh u t ln (s tham gia ca nh nc vo kinh t l cn thit, khng th da vo c ch th trng t iu tit). S dng h thng ti chnh, tn dng v lu thng tin t lm cng c lm cng c ch yu iu tit kinh t thng qua hai hng: va cng c lng tin v s lc quan ca doanh nhn, va bo m b p thm ht ngn sch. Thc hin lm pht kim sot tng gi c hng ha, tng mc lu thng tin t gim li sut cho vay, in tin giy tr cp thm ht ngn sch Nh nc, s dng cng c thu iu tit kinh t. Khuyn khch mi hnh thc u t ( to vic lm v tng thu nhp).Thm ch k c u t cho chin tranh. Khuyn khch tiu dng ca mi loi ngi (tng tng cu). (c bit khuyn khch tiu dng xa hoa ca cc tng lp giu c). Trng phi xem trng c 2 bn tay: - Ch ngha t do mi: Th trng nhiu hn, nh nc can thip t hn. - Trng phi chnh hin i: coi trng c 2 bn tay ca nh nc v th trng nh nhau. Cu 3: Quan im ca cc nh kinh t trong lch s v cc vn : 1. Tht nghip vic lm. Quan im ca Say: L ng ca ngi CNTB, J.Say tm mi cch che y hu qu ca vic s dng ch trng a thm tin vo lu thng, thc hin lm pht c kim sot gim li sut nh kch thch u t t nhn v cc hot ng kinh t khc. Theo Keynes, lm pht c kim sot k c j nguy him, m lm nh vy s duy tr c tnh hnh th trng trong thi k sn xut v vic lm gim st.my mc theo li TBCN. ng a ra thuyt b tr gii thch nn tht nghip. Theo Say, ch trong thi k u, vic s dng my mc c 1 s iu bt tin, gt b 1 b phn cng nhn ra v lm cho h tm thi ko c vic lm. Nhng cui cng th cng nhn vn c li v vic s dng my mc, cng n vic lm s tng ln bng 1 ngh khc. ng cn cho rng vic dng my mc sn xut lm cho hng ha r i,cng nhn l ng c li nht. Theo cch trnh by ca Say, cng nhn l g/cp quan tm n thnh tu k thut ca SX hn tt c cc g/cp khc. Thc ra, ng ch mun CM s ha hp li ch gia t bn v lao ng. Quan im ca Mc: Quan im ca Keynes: Tht nghip l nhn t gy bt n nh cho nn kinh t v th Keysnes ch trng khuyn khch mi hot ng c th nng cao tng cu v khi lng vic lm, thm ch c cc hot ng u t cho chin tranh, qun s ha nn kinh t. u t vo lnh vc no cng tt, min gii quyt c vic lm. Theo ng, nguyn nhn ca khng hong kinh t, tht nghip v tr tr trong nn kinh t l do cu tiu dng gim do cu c hiu qu gim (tiu dng tng chm hn mc tng thu nhp do khuynh hng tit kim, a chung tin mt,... v th cu tiu dng v do cu c hiu qu gim). Do , cn nng cu tiu dng, kch thch cu c hiu qu. Quan im ca Samuelson: Tht nghip l nhng ngi trong tui lao ng k c vic lm v ang tm vic lm. T l tht nghip: s ng tht nghip chia cho ton b lc lng lao ng. Tht nghip t nhin: y l mc m , cc trng lao ng khc bit trng thi cn bng. Phn loi: Cn c vo tc ng ca tin lng vi th trng lao ng: tht nghip t nguyn v k t nguyn. Cn c vo trng thi tht nghip: tht nghip tm thi, c cu, chu k.
75

Bin php gim tht nghip: ci thin dch v th trng lao ng, m cc lp o to ngh, loi b nhng tr ngi v chnh sch ca chnh ph, to vic lm cng cng. 2. Lm pht: Quan im ca Mc: Quan im ca Keynes: gim li sut v tng li nhun, Keynes ch trng a thm tin vo lu thng, thc hin lm pht c kim sot gim li sut nh kch thch u t t nhn v cc hot ng kinh t khc. Theo Keynes, lm pht c kim sot k c j nguy him, m lm nh vy s duy tr c tnh hnh th trng trong thi k sn xut v vic lm gim st. Trng tin Friedman: Ch trng u tin chng lm pht hn l chng tht nghip (Thm ch c th chp nhn t l tht nghip cao ngn nga lm pht), lm pht l cn bnh nan gii ca x hi ch khng phi tht nghip. Ch c chnh sch tin t mi gi vai tr ch o tc ng n n nh v pht trin kinh t (khng phi l cc chnh sch ti kha nh thu v chi tiu), tri vi Keynes. T tng iu tit tin t (Friedman) l: ch ng iu tit mc cung tin t trong tng thi k pht trin, trong thi k khng hong kinh t nn tng khi lng tin t, trong thi k n nh nn gim mc cung tin t. Nhn chung gi mc cung ca tin tng vi t l n nh (3 - 4% / nm). Quan im ca Samuelson: Lm pht xy ra khi mc chung ca gi c v chi ph tng. Tc ng ca lm pht: - Phn phi li thu nhp v ca ci. - Thay i mc v hnh thc sn lng. Ngun gc ca lm pht: Lm pht m mi ngi d tnh trc Lm pht do chn ng ca nn kinh t: lm pht cu ko v chi ph y. Bin php kim sot lm pht: - Chp nhn mc lm pht v suy thoi kinh t. Gia lm pht v tht nghip c mi quan h trao i. Gim lm pht bng tng tht nghip hoc ngc li - Dng ch s v k thut thch ng. - Kim sot gi c, tin lng hay hng dn t nguyn. - Da vo k lut th trng cnh tranh hn ch tng gi c tin lng. - S dng chnh sch thu nhp nh thu, tr cp 3. Tin t: Quan im ca CNTT: H ng nht tin t vi ca ci, cho rng tin t mi l ti sn thc s ca mt quc gia, mt nc cng c nhiu tin th cng giu c, s giu c tch ly di hnh thi tin t l s giu c mun i vnh vin. ng thi coi hng ha ch l phng tin nhm gia tng khi lng tin t, mc ch ca mi chnh sch kinh t ca mt quc gia l lm tng khi lng tin t. Ch ngha trng thng l trng phi u tin coi trng vai tr ca tin t trong lch s kinh t. Quan im ca c in Anh: Phn bit c tin t vi ca ci, s giu c khng phi ch c tin m l ch ngi ta c th mua c ci g vi tin. Lu thng hng ho ch thu ht c mt s tin nht nh v khng bao gi dung np qu s u c t tng xc nh s tin cn thit trong lu thng v bc u i ng hng, t nn mng cho quy lut lu thng tin t. Khng phi s lng tin t quyt nh gi c hng ha m chnh gi c hng ha quy nh s lng tin t.
76

Thy c chc nng phng tin lu thng ca tin. Tuy nhin: Cha thy c ngun gc v bn cht ca tin t khi cha phn bit c tin giy vi tin vng. Cha bit n cc chc nng khc ca tin. Quan im ca Mc: cu 1 chng C.Mc Quan im ca trng tin Friedman: Th nht, cho rng mc cung tin t l nhn t quyt inh n vic tng sn lng quc gia v do nh hng n vic lm, gi c (cc bin s ca kinh t v m). C th: tin cung ng tng nhanh hn mc thu nhp th dn c s chi tiu ngay s tin l cu tiu dng tng dn n tng gi v lm pht. Ngc li, tin cung ng t hn mc cn thit th chi tiu gim, tng cu gim, hng ha bn ra chm, dn n tr tr, thu hp sn xut, hin tng suy thoi kinh t v tht nghip xy ra. Th hai, gi c ph thuc vo khi lng tin t trong lu thng nn c th thng qua chnh sch tin t n nh gi c, chng lm pht. T cng thc: MV = PQ Ta c: V = PQ / M M - Mc cung tin t V - Tc lu thng tin t P - Gi c TB ca hng ha v dch v Q - Sn lng (KL hng ha v dch v trong nm) P.Q - GNP danh ngha

T tng iu tit tin t (Friedman) l: ch ng iu tit mc cung tin t trong tng thi k pht trin, trong thi k khng hong kinh t nn tng khi lng tin t, trong thi k n nh nn gim mc cung tin t. Nhn chung gi mc cung ca tin tng vi t l n nh (3 - 4% / nm). 4. Gi tr: gi tr - lao ng, gi tr ch li. Gi tr - lao ng C in Anh: Khi bn v ngun gc ca gi tr hng ha, ln u tin trong lch s h bit n ngun gc ca gi tr chnh l do lao ng hao ph sn xut ra hng ha quyt nh. Lao ng l thc o thc t ca mi gi tr. n cui cng D.Ricardo phn bit c lao ng c bit, lao ng x hi quyt nh gi tr hng ha. Xem xt n lng gi tr hng ha, ng ni: tr mt s hng ha qu v him cn i b phn lng gi tr hng ha c o lng bng thi gian lao ng v nng sut lao ng nh hng trc tip n thi gian lao ng. Vy lng gi tr hng ha l do thi gian lao ng cn thit quyt nh Do a ra nhn t nh hng n lng gi tr hng ha chnh l nng sut lao ng v t vn v tnh cht lao ng. V c cu gi tr hng ha, cui cng h cng m t y c cu lng gi tr, bao gm 3 b phn: c1 (my mc thit b nh xng), v, m, tuy nhin cha phn bit c s chuyn dch ca c vo sn phm nh th no, v khng tnh n yu t c2. Lao Gi tr ch li J.B.Say: Nguyn l gi tr ch li ca J.B.Say i lp hon ton vi trng phi c in Anh khi cho rng sn xut to ra gi tr s dng, gi tr s dng truyn gi tr cho cc vt. Gi tr l thc o tnh hu dng. ng ta khng phn bit c gi tr s dng v gi tr do che y bn cht v c th x hi ca gi tr. J.B.Say cho rng gi tr cng cao th tnh hu dng cng ln. Ngay trong l lun ny, Say li t mu thun vs chnh mnh: 1 ch khc, ng cho rng quan h cung-cu cng quyt nh gi tr. ng ni thc o gi tr ca hng ha bng s lng cc vt m ng khc ng a ra i ly hng ha ni trn. TP gii hn thnh Viene o: L lun ch li gii hn ch li l c tnh c th ca vt m nh nhng nhu cu khc nhau ca con ng c t/m, phn ra thnh ch li ch quan, khch quan, ch li c th, tru tng.
77

ng hao ph sn xut ra hng ho khng phi ch c lao ng trc tip, m cn c c lao ng cn thit trc sn xut ra cc cng c, dng c, nh xng dng vo vic sn xut y. Trng phi c in Anh phn bit c gi tr hng ha v gi c hng ha. gi c hng ho l gi tr trao i ca n, nhng biu hin bng tin, cn gi tr c o bng lng lao ng hao ph sn xut ra hng ho, ng cng tip cn vi gi c sn xut thng qua vic gii thch v gi c t nhin. Tuy nhin vn cn c nhiu hn ch: Cha bit n tnh cht 2 mt ca lao ng sn xut hng ha cha phn bit c lao ng c th lao ng tru tng. Coi gi tr l phm tr vnh vin, l thuc tnh ca mi vt (theo Mc phm tr ny ch tn ti trong nn sn xut hng ho). Cha chng minh c y cc hnh thi biu hin ca gi tr Quan im ca Mc: Hiu c mt cht ca gi tr hng ha: Gi tr hng ha l lao ng x hi ca ngi sn xut kt tinh trong hng ha, cn gi tr trao i ch l hnh thi biu hin ca gi tr hng ha. Ngoi ra khin nghin cu tnh 2 mt ca lao ng sx hng ha, ng ch ra lao ng tru tng to ra gi tr, lm c s cho s trao i ngang gi. Xc nh c lng gi tr: Thi gian lao ng x hi cn thit sn xut ra mt gi tr s dng mi quyt nh i lng gi tr ca gi tr s dng y. Chng minh y cc nhn t nh hng n lng gi tr: - Nng sut lao ng; cng lao ng; - Mc phc tp ca lao ng. B sung y cu thnh lng gi tr: So vs trng phi c in Anh, b sung thm C2 gi tr c trong nguyn vt liu. Nh vy cu thnh lng gi tr hng ha W = c + v + m. Gii thch c cc b phn di chuyn vo sn phm mi nh th no. Ch ra cc hnh thi biu hin ca gi tr hng ha: gi tr trao i, gi c hng ha. Chng minh c cc hnh thc chuyn ha ca gi tr hng ha, gi c sn xut trong cnh tranh v gi c c quyn trong c quyn.

Do nhu cu ca con ng c cng khc nhau nn nu nh c tun t t/m th nhu cu s c cng gim v theo tng ca vt c a ra t/m nhu cu th vt sau s c nh gi li ch thp hn vt trc.V vy vs 1 s lng sp c gii hn th vt c a ra sau cng s c gi l sp gii hn v ch li ca vt c gi l ch li gii hn. ch li gii hn l ch li ca vt c a ra sau cng t/m nhu cu; vt c ch li nh nht v quy nh li ch ca tt c cc vt khc. Th gii quan gia ch li gii hn vs s lng sp c a ra t/m nhu cu l tng quan t l nghch. L lun gi tr gii hn: Ni dung: Ph nhn l thuyt gi tr l ca trng phi TS c in v C.Mc. a ra l thuyt gi tr - ch li (gi tr - ch quan): Theo ch li gii hn quyt nh gi tr ca sn phm kinh t, l gi tr gii hn, n quyt nh gi tr ca tt c cc sn phm khc (ch li ca vt quyt nh gi tr y l: ch li gii hn). Mun c nhiu gi tr phi to ra s khan him. V Gi tr trao i (GTT): cho rng GTT l ch quan, s d hai ngi trao i sn phm cho nhau l v c hai u tin rng sn phm m mnh b ra i vi mnh t gi tr hn sn phm m mnh thu v ( y c s so snh cc sn phm, nu c li mi trao i, cn c vo nhu cu bn thn). Ngoi ra, A.Marshall nh kinh t thuc trng phi Cambridge Anh cng cho rng nhu cu v ca ci l c gii hn v khng nh gi cu ca ngi mua c quyt nh bi ch li gii hn.

78