You are on page 1of 89

I HC QUC GIA THNH PH H CH MINH

TRNG I HC BCH KHOA


KHOA IN IN T
B MN THIT B IN


BK
TP.HCM

LUN VN TT NGHIP:
IU KHIN MY PHT IN CM NG CP NGUN T HAI PHA

GVHD: PGS.TS DNG HOI NGHA


SVTH: Nguyn L Huy Bng
MSSV: 40400160

Tp. H Ch Minh, thng 01/2010

Nhn Xt Ca Gio Vin Hng Dn

..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................

Nhn Xt Ca Gio Vin Phn Bin

..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................
..........................................................................................................................

LI CM N

Em xin trn trng gi li cm n chn thnh v tt p nht n:


Thy Dng Hoi Ngha, ngi tn tm, nhit tnh hng dn v cung cp
cc ti liu cn thit em trong sut thi gian lm lun vn.
Cc thy, c trong khoa in in t tn tnh ch bo v truyn th nhng
kin thc v gi cho em trong sut thi gian hc i hc.
Cui cng, em rt bit n b m v anh ch chm lo, cm n bn b ng h
em hon thnh lun vn ny.
Tp. H Ch Minh, thng 01 nm 2010.

MC LC

LI CM N ....................................................................................................................i
MC LC....................................................................................................................... ii
Mc lc hnh ...................................................................................................................iv
K hiu dng trong lun vn ..........................................................................................vi
Tm tt lun vn .......................................................................................................... viii
Chng 1: H THNG CHUYN I NNG LNG GI. ..................................1
1.1

Nng lung gi...................................................................................................1

1.1.1

Gii thiu v pht in bng sc gi, nhng thun li v kh khn. .........1

1.1.2

Tim nng v nng lng gi Vit Nam..................................................2

1.2

H thng chuyn i nng lng gi. ................................................................2

1.2.1

Cc thnh phn ca mt h thng chuyn i nng lng gi. ..................2

1.2.2

Cc loi h thng chuyn i nng lng gi.............................................3

1.2.2.1 H thng turbine gi tc c nh. .......................................................4


1.2.2.2 H thng turbine gi tc thay i bin i ton b cng sut. ...........5
1.2.2.3 H thng turbine gi tc thay i bin i mt phn cng sut. ........5
1.3

Tc gi v cng sut ca turbine. .................................................................6

1.3.1

Mt gi. ..................................................................................................6

1.3.2

Hiu sut turbine gi. ..................................................................................8

1.3.3

ng cong cng sut turbine gi. ...........................................................10

Chng 2: H THNG MY PHT DFIG. .............................................................14


2.1

My in cm ng cp ngun t hai pha DFIG. ............................................14

2.2

S DFIG ch xc lp. ..........................................................................16

2.3

S phn b cng sut trong DFIG ...................................................................18

2.4

iu khin my pht DFIG. .............................................................................20

2.5

.iu khin ti u cng sut turbine gi. .........................................................22

2.5.1

iu khin ti u TSR (Tip Speed Ratio)...........................................22

2.5.2

iu khin bm cng sut nh. ................................................................24

Chng 3: M HNH TON V M PHNG DFIG. .............................................26


3.1

Vect khng gian v cc php bin i. ..........................................................26


ii

3.1.1

Vect khng gian. .....................................................................................26

3.1.2

Cng sut trong vect khng gian. ...........................................................27

3.1.3

Cc php chuyn h ta ........................................................................29

3.1.3.1 Chuyn i abc v . ...........................................................................29


3.1.3.2 Chuyn i v dq. .............................................................................30
3.2

M hnh ton hc ca DFIG. ...........................................................................31

3.2.1

M hnh DFIG trn h ta . ..............................................................31

3.2.2

M hnh DFIG trn h ta dq. ..............................................................35

3.3

M hnh m phng DFIG trn Matlab/Simulink. ............................................37

Chng 4: IU KHIN DFIG BNG PHNG PHP TRT. ........................41


4.1

iu khin trt. ..............................................................................................41

4.1.1

Lut iu khin. .........................................................................................41

4.1.2

Hin tng dao ng tn s cao. ...............................................................43

4.2

iu khin hai thnh phn cng sut ca DFIG bng phng php trt. .....45

4.2.1

Hai thnh phn cng sut DFIG trong h dq nh hng p. ...................45

4.2.2

iu khin trt cng sut thng qua iu khin dng rotor. ..................49

4.2.2.1 Phng trnh trng thi ca h thng DFIG. .........................................49


4.2.2.2 Lut iu khin. .....................................................................................52
Chng 5: S M PHNG V KT QU. ......................................................57
5.1

S m phng. ..............................................................................................57

5.2

Kt qu m phng. ...........................................................................................61

5.2.1

Kt qu m phng ch danh nh. ....................................................61

5.2.2

Kt qu kho st tnh bn vng ca lut iu khin. ................................67

Chng 6: KT LUN. ..............................................................................................72


6.1

Cc vn c thc hin trong lun vn.......................................................72

6.2

ngh v cc hng pht trin ca lun vn. ................................................72

Ti Liu Tham Kho ......................................................................................................73


Ph Lc ..........................................................................................................................75

iii

Mc lc hnh
Hnh 1.1: Thnh phn chnh ca mt h thng chuyn i nng lng gi kt ni vi
li in. ..........................................................................................................................2
Hnh 1.2: H thng turbine gi tc c nh ................................................................4
Hnh 1.3: H thng turbine gi tc thay i, bin i ton b cng sut pht ...........5
Hnh 1.4: H thng turbine gi thay i tc vi b bin i cng sut pha rotor.....6
Hnh 1.5: th mt xc sut ca cc vn tc gi trung bnh 5.4 m/s (nt lin), 6.8
m/s (nt t), 8.2 m/s (nt chm). ...................................................................................7
Hnh 1.6: Gc pitch ca cnh qut gi. ...........................................................................8
Hnh 1.7: Gii hn ca hiu sut rotor ..........................................................................10
Hnh 1.8: ng cong hiu sut rotor Cp(,) ..............................................................11
Hnh 1.9: Cng sut u ra ph thuc vo vn tc gi v tc turbine .....................12
Hnh 1.10: ng cong cng sut l tng ca turbine gi. ........................................13
Hnh 2.1: Cu trc my pht cm ng cp ngun t hai pha. ......................................14
Hnh 2.2: Chiu ca dng nng lng qua my pht DFIG 2 ch . .......................15
Hnh 2.3: c tnh moment tc ca my pht DFIG ............................................16
Hnh 2.4: S tng ng DFIG ch xc lp ..................................................16
Hnh 2.5: S phn b cng sut (b qua tn tht) ca DFIG ........................................19
Hnh 2.6: S iu khin tng th turbine gi tc thay i DFIG ........................21
Hnh 2.7: S nguyn l iu khin ti u (TSR) ..................................................23
Hnh 2.8: ng cong cng sut turbine ......................................................................24
Hnh 2.9: S nguyn l iu khin bm cng sut nh ..........................................25
Hnh 3.1: Nguyn l vector khng gian ........................................................................26
Hnh 3.2: Mi quan h gia i lng abc v ..........................................................29
Hnh 3.3: Mi lin h gia i lng trong h trc ta v dq.............................30
Hnh 3.4: Cu hnh kt ni stator v rotor, Y Y .........................................................31
Hnh 3.5: S tng ng RL trong h trc ta t nhin ca stator v rotor ....32
Hnh 3.6: M hnh l tng ca my pht in khng ng b ba pha ........................33
Hnh 3.7: Mch in tng ng m hnh ng DFIG trong h trc ....................35
Hnh 3.8: Trc pha dy qun stator v rotor trong h ta dq ...................................36
Hnh 3.9: Mch in tng ng m hnh ng DFIG trong h trc tham chiu dq
quay vi tc ng b ................................................................................................37
Hnh 3.10: M hnh m phng DFIG trn h ta ................................................38
Hnh 3.11: Cc khi chuyn h ta in p t abc sang .....................................38
Hnh 3.12: Cc khi tnh dng v t thng. ..................................................................39
Hnh 3.13: Khi tnh momen v r ...............................................................................39
Hnh 3.14: Cc khi chuyn h ta sang abc. .....................................................40
Hnh 4.1: Qu o trng thi ch trt (n=2) .......................................................42
Hnh 4.2: Hm Signum..................................................................................................43
Hnh 4.3: Hin tng dao ng tn s cao. ...................................................................44
iv

Hnh 4.4: Hm Saturation..............................................................................................45


Hnh 4.5:nh hng h trc ta dq theo vect in p li...................................46
Hnh 4.6:S iu khin dng cng sut trao i gia stator my pht v li in.
.......................................................................................................................................47
Hnh 4.7:Gin vect in p li v vect t thng stator xc lp khi b qua in
tr stator. ........................................................................................................................48
Hnh 4.8:S biu din trng thi ca h thng iu khin DFIG. ............................52
Hnh 4.9: Tn hiu t ng ra b iu khin c trang b vi khu Saturation. ...........56
Hnh 4.10: a) Thm cc vo trc khu tnh o hm to ra hm truyn hp thc
b)Tn hiu nc c lc trc khu tnh o hm.........................................................56
Hnh 5.1: S iu khin DFIG bng phng php trt..........................................57
Hnh 5.2: Ngun 3 pha i xng cung cp cho mch stator .........................................58
Hnh 5.3: Chuyn i abc - dq ......................................................................................58
Hnh 5.4: ABC-TO-DQ .................................................................................................59
Hnh 5.5: Tnh ton t thng, cng sut v momen ......................................................59
Hnh 5.6: Lut iu khin trt .....................................................................................60
Hnh 5.7: DQ-TO-ABC .................................................................................................60
Hnh 5.8: Tnh ton F1,F2 .............................................................................................61
Hnh 5.9: Gi tr t cho hai thnh phn dng rotor .....................................................63
e

e
Hnh 5.10: p ng ca idr v iq r theo tn hiu t. ...................................................63

Hnh 5.11: Cc mt trt S1 v S2. ................................................................................64


Hnh 5.12: Cng sut Ps, Qs v Mmen Te. ...................................................................65
Hnh 5.13: Dng v p stator ........................................................................................66
Hnh 5.14: Dng v p rotor.........................................................................................66
Hnh 5.15: p ng h thng khi tng in tr stator v rotor ln 20% .......................69
Hnh 5.16: p ng h thng khi gim in tr stator v rotor xung 20% .................70
Hnh 5.17: p ng h thng khi tng in cm v h cm .........................................71

K hiu dng trong lun vn


vas , vbs , vcs

in p 3 pha a,b,c ca stator

var , vbr , vcr

in p 3 pha a,b,c ca rotor

v s , v s

Hai thnh phn in p stator trong h ta

vds , vqs

Hai thnh phn in p stator trong h ta dq

v r , v r

Hai thnh phn in p rotor trong h ta

vdr , vqr

Hai thnh phn in p rotor trong h ta dq

ias , ibs , ics

Dng in 3 pha a,b,c ca stator

i s , i s

Hai thnh phn dng in stator trong h ta

ids , iqs

Hai thnh phn dng in stator trong h ta dq

iar , ibr , icr

Dng in 3 pha a,b,c ca rotor

i r , i r

Hai thnh phn dng in rotor trong h ta

idr , iqr

Hai thnh phn dng in rotor trong h ta dq

as , bs , cs

T thng ba pha a,b,c ca stator

s , s

Hai thnh phn t thng stator trong h ta

ds , qs

Hai thnh phn t thng stator trong h ta dq

r , r

Hai thnh phn t thng rotor trong h ta

dr , qr

Hai thnh phn t thng rotor trong h ta dq

Ps , Qs , Ss

Cng sut tc dng, phn khng, biu kin pha stator

Tm , Te

Momen c v momen in

Gc picth
Tip Speed Ratio
H s t thng tn

s , r

Tc ng b v tc rotor

S cp cc
Mt khng kh

Cp

Hiu sut rotor

r , e

Gc v tr stator v rotor

J,s

Momen qun tnh, h s trt


vi

Ch s i km
ref,*
s,e
d,q
,
s,r

Vit trn, bn phi: gi tr t


Vit trn, bn phi: i lng thuc h ta ,dq
Vit di, bn phi: thnh phn trc d,q
Vit di, bn phi: thnh phn trc ,
Vit di, bn phi: i lng stator, rotor

vii

Tm tt lun vn
Lun vn tm hiu tng quan v cc h thng chuyn i nng lng gi. i su
tm hiu v m hnh ton, m phng v iu khin my pht in cm ng cp ngun
t hai pha (DFIG) ng dng trong cc h thng chuyn i nng lng gi.
M hnh m phng ca DFIG c xy dng trong h ta .
Cc phng trnh ton ca DFIG s dng trong h thng iu khin c tnh trn
h ta dq nh hng theo vect in p li. Mc tiu iu khin l iu khin c
lp cng sut tc dng v cng sut phn khng pha stator. Vic iu khin c lp
hai thnh phn cng sut ny c ngha l iu khin c lp cng sut tc dng ti
u cng sut nhn c t gi, iu khin c lp cng sut phn khng n nh h
thng in. Trn h ta dq inh hng theo vect in p li mc tiu iu khin
c lp hai thnh phn cng sut tng ng vi iu khin hai thnh phn dng in

idr , iqr pha rotor.


H thng iu khin DFIG c thit k dng phng php iu khin trt, vi
nhng u im sau: p ng nhanh, khng vt l, bn vng trong cc iu kin lm
vic khc nhau.

viii

Chng 1: H thng chuyn i nng lng gi.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Chng 1: H THNG CHUYN I NNG LNG GI.

1.1 Nng lung gi.


1.1.1 Gii thiu v pht in bng sc gi, nhng thun li v kh khn.
Gi l mt dng ca nng lng mt tri. Gi c sinh ra do mt tri t nng kh
quyn, do tri t xoay quanh mt tri v xoay quanh trc ca n, do s khng ng
u trn b mt tri t. T xa xa, con ngi bit li dng sc gi phc v cho
nhu cu cuc sng ca mnh. Thuyn bum chy bng sc gi, ci xay gi, h thng
a nc ln ng rung bng sc gi l nhng my bin i nng lng gi s
khai nht.
Vi mc ch p ng nhu cu ngy cng tng v nng lng sch, bo v mi
trng. Lnh vc s dng nng lng gi pht in nng ang c quan tm rt
nhiu trn th gii nh mt ngun nng lng s cp v hn. L mt ngun nng
lng nng lng ti to thch hp thay th cho nng lng khong sn ( than ,
du m, kh t ) ang dn cn kit, nm trong chin lc pht trin nng lng ca
nhiu quc gia c tim nng v nng lng gi trn th gii.
Qu trnh bin i nng lng gi thnh in nng c thc hin bng mt h
thng bao gm 3 thnh phn: kh ng hc, c v in. Cnh qut v turbine nhn
nng lng t gi, bin i thnh nng lng c, a vo my pht. My pht s bin
i nng lng c ny thnh in nng. in nng ny c th c s dng trc tip,
lu tr hay ha vo mng in.
Nhng thun li:
u tin, pht in t gi khng gy nhim mi trng. Mc d, c mt s
nh hng v ting n v quang cnh, pht in t gi gip gim nhim
khng kh so vi s dng cc ngun nng lng khc, khng gy hiu ng nh
knh.
Nng lng gi l ngun nng lng v tn, ch tn chi ph u t ban u, bo
tr v vn hnh, khng tn chi ph nhin liu.
V tr lp t a dng hn thy in, c th lp t nhng o, vng ni, ni
li in quc gia khng n c. p ng nhu cu nng lng cho nhng
ni ny.
Gi thnh thp. Vi s pht trin ca k thut pht in bng sc gi, gi thnh
khng cn l vn nh nhng thp nin trc. Gi y, gi in t gi r hn
gi in t nhng ngun khc nh than, du hay biomas
Nhng kh khn:

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 1

Chng 1: H thng chuyn i nng lng gi.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Cng sut ph thuc ch yu vo tc gi. Nn ch lpt c nhng vng


c sc gi tng i cao, nhm tng hiu qu u t. V do tc gi khng
n nh nn cng sut pht ra cng khng n nh.
Cc turbine gi gy ting n v lm o ln cc lung sng trong khng kh c
th lm xo trn h sinh thi ca mt s loi chim hoang d, lm nhiu x sng
truyn thanh v truyn hnh.
Chu ng km trong cc iu kin gi bo, vic bo v an ton cho cc turbine
gi kh phc tp.
Nhng vi s pht trin ca k thut pht in bng nng lng gi nhng nm
gn y, nhng kh khn c tho g phn ln. Mc s dng nng lng gi trn
th gii ngy cng nhiu. S liu thng k vo 04/2005 cho thy mc s dng nng
lng gi ca mt s quc gia trn th gii: c 16.628 MW, Ty Ban Nha 8.263
MW, M 6.752 MW, an Mch 3.118 MW, n 2.983 MW, Php 390 MW.

1.1.2 Tim nng v nng lng gi Vit Nam.


Vit Nam c mt b bin di vi sc gi hng nm ln, v cng thun li cho vic
pht trin nng lng gi. Theo cc kt qu kho st, Vit Nam l quc gia c tim
nng nng lng gi cao nht ng Nam vi 513.360 MW. Hai vng giu tim
nng nht l Sn Hi (Ninh Thun) v vng i pha ty Hm Tin n Mi N (Bnh
Thun). Gi hai ni ny c vn tc trung bnh ln (6 m/s) v n nh c th xy dng
cc turbine gi cng sut ln n 5MW.
Hin nay, nh my in gi u tin ca Vit Nam ti x Bnh Thnh, huyn Tuy
Phong, Bnh Thun sp pht in. Nh my gm 5 turbine, cao 92m, 3 cnh qut, mi
cnh di 37.2m, t cng sut 1.5 MW/turbine. V cc cng ty ca c c nh
nc cp php u t lnh vc pht in sc gi, v Hi Phng nh my ch to
turbine gi u tin ca Vit Nam c thnh lp. Lnh vc pht in sc gi
Vit Nam ang giai on pht trin mnh m.

1.2 H thng chuyn i nng lng gi.


1.2.1 Cc thnh phn ca mt h thng chuyn i nng lng gi.

Hnh 1.1: Thnh phn chnh ca mt h thng chuyn i nng lng gi kt ni vi


li in.
SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 2

Chng 1: H thng chuyn i nng lng gi.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Thnh phn chnh ca mt h thng chuyn i nng lng gi hin i bao gm:
-

Turbine gi: c hai loi trc dc v trc ngang. Turbine dng trc ngang vi u
im hiu sut cao, c s dng rng ri trong cc h thng chuyn i c
cng sut ln.
Thp : c c ngun gi ln v n nh ngi ta thng ly gi trn
cao. Thp dng nng h thng turbine, my pht, cc b phn c
khCu trc thp bng btng hoc thp, c tnh ton tn s cng hng khi
a h thng vo hot ng.
Hp truyn ng (Gear box): My pht thng c tc nh mc khong
1000 1500 rpm trong khi tc ca turbine gi ch khong 30 50 rpm. V
vy hp truyn ng c s dng tng thch hai cp tc ny.
My pht in: Hu ht cc h thng kt ni vi li in iu s dng my
pht ng b hoc my pht cm ng. Mt s h thng lm vic c lp s
dng my pht in nam chm vnh cu. My pht cm ng cp ngun t hai
pha (DFIG) vi nhiu u im trong h thng chuyn i nng lng gi ang
l my pht c s dng ph bin nht.
B bin i cng sut: c s dng khi ng, ha ng b, iu khin,
v bo v my pht kt ni li in. B bin i cng sut l linh hn ca h
thng chuyn i nng lng gi kt ni vi li in.
Thit b truyn ti, kt ni li in: Cc my bin p c s dng kt
ni vi li in.
H thng iu khin, gim st v bo v: H thng chuyn i nng lng
gi hin i s c trang b cc h thng iu khin, v gim st my pht.
Nhm ti u cng sut nhn c t gi, bo v ton h thng khi s c. H
thng ny bao gm cc cm bin o hng gi, tc gic thit k lm
vic vi mc an ton v tin cy cao m bo h thng lm vic an ton.

1.2.2 Cc loi h thng chuyn i nng lng gi.


Turbine gi c th vn hnh tc c nh (thng thng trong phm vi thay i
1% so vi tc ng b) hoc tc thay i. i vi tuabin gi tc c nh, h
thng my pht c ni trc tip vi li in, do tc lm vic c c nh theo
tn s li in nn hu nh khng th iu khin v do khng c kh nng hp thu
cng sut khi c s dao ng tc gi. V vy, i vi h thng turbine gi tc c
nh khi tc gi c s dao ng s gy nn s dao ng cng sut v lm nh
hng n cht lng in nng ca li in. i vi turbine gi tc thay i, vn
tc my pht c iu khin bi thit b in t cng sut, theo cch ny s dao ng
cng sut do s thay i tc gi c th c hp thu bng cch hiu chnh tc
lm vic ca rotor v s dao ng cng sut gy nn bi h thnglm nh hng n
cht lng in nng ca li in. i vi turbine gi tc thay i, vn tc my

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 3

Chng 1: H thng chuyn i nng lng gi.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

pht c iu khin bi thit b in t cng sut, theo cch ny s dao ng cng


sut do s thay i tc gi c th c hp thu bng cch hiu chnh tc lm
vic ca rotor v s dao ng cng sut gy nn bi h thng chuyn i nng lng
gi v th c th c hn ch. Nh vy, cht lng in nng do b nh hng bi
turbine gi c th c ci thin hn so vi turbine gi tc c nh.
V tc quay ca tuabin gi kh thp nn cn c iu chnh theo tn s in,
iu ny c th c thc hin theo hai cch; s dng hp s hoc thay i s cp cc
t ca my pht. S cp cc t thit lp vn tc ca my pht theo tn s li in v
hp s iu chnh tc quay ca turbine theo vn tc my pht.
Trong phn ny, cc cu hnh h thng chuyn i nng lng gi sau y c
cp:
Turbine gi tc c nh vi my pht khng ng b.
Turbine gi tc thay i vi my pht khng ng b rotor lng sc hoc
my pht ng b.
Turbine gi tc thay i vi my pht khng ng b cp ngun t hai pha.
1.2.2.1 H thng turbine gi tc c nh.
i vi turbine gi tc c nh, my pht khng ng b rotor lng sc c
kt ni trc tip vi li in, in p v tn s my pht c quyt nh bi li
in nh hnh 1.2.

Hnh 1.2: H thng turbine gi tc c nh


H thng chuyn i nng lng gi tc c nh thng lm vic hai tc
c nh, iu ny c thc hin bng cch s dng hai my pht c nh mc v c
s cp cc t khc nhau, hoc cng mt my pht nhng c hai cun dy vi nh mc

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 4

Chng 1: H thng chuyn i nng lng gi.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

v s cp cc khc nhau. Thc hin nh vy s cho php tng cng sut thu c t
gi cng nh gim tn hao kch t tc gi thp. My pht khng ng b thng
cho php lm vic trong phm vi trt t 1 2%, v trt ln hn ng ngha
vi tn hao tng ln v hiu sut thp hn.
Mc d c cu to n gin, vng chc v tin cy cao, song cu hnh ny c 3
nhc im chnh:
Khng th iu khin cng sut ti u.
Do tc rotor c gi c nh nn ng lc tc ng ln h thng ln khi tc
thay i t ngt.
Khng c kh nng iu khin tch cc (Active control).
1.2.2.2 H thng turbine gi tc thay i bin i ton b cng sut.
Cu hnh h thng ny c trang b mt b bin i cng sut t gia stator my
pht v li in, my pht c th l my pht khng ng b (IG) hoc my pht
ng b (SG). Vi cu hnh ny, c th iu khin ti u cng sut nhn c t gi,
nhng do phi bin i ton b cng sut pht ra nn tn hao ln cng nh chi ph u
t cho b bin i cng sut tng ln.

Hnh 1.3: H thng turbine gi tc thay i, bin i ton b cng sut pht
1.2.2.3 H thng turbine gi tc thay i bin i mt phn cng sut.
H thng bao gm turbine gi c trang b my pht cp ngun t hai pha DFIG
c stator c ni trc tip vi li in, trong khi rotor dy qun c ni thng
qua mt b bin i cng sut dng back to back nh hnh 1.9. Ngy nay, cu hnh ny
tr nn rt thng dng do ch phi bin i mt lng 20 30% ca ton b cng sut
pht nn tn hao trong thit b in t cng sut gim xung ng k so vi cu hnh

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 5

Chng 1: H thng chuyn i nng lng gi.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

bin i ton b cng sut pht, thm vo chi ph u t cho thit b bin i cng
sut cng thp hn.

Hnh 1.4: H thng turbine gi thay i tc vi b bin i cng sut pha rotor

1.3 Tc gi v cng sut ca turbine.


1.3.1 Mt gi.
Do vn tc gi lun thay i theo iu kin thi tit v a hnh. Nn nh gi
tim nng gi ngi ta thng tnh vn tc gi trung bnh, t ngi ta c th tnh
nng lng k vng nhn c mt vng c th. Do vn tc gi thng thay i
theo ma v c xu hng lp li vi chu k mt nm sau , nn vn tc gi trung
bnh c xc nh cho khong thi gian mt nm.
S thay i vn tc gi c m t bi hm mt xc sut. Hm mt xc sut
c s dng ph bin miu t vn tc gi l hm Weibull. Phn b Weibull c
miu t:
   /
(1.1)
   



Trong , k: h s hnh dng, c: h s t l, : l tc gi. T , vn tc gi


trung bnh ( hay vn tc gi k vng) c tnh nh sau:

k  

(1.2)




   f d  
e  d

c

 c
Vi l hm gamma Euler

     ! "   # $!

SVTH: Nguyn L Huy Bng

(1.3)

Trang 6

Chng 1: H thng chuyn i nng lng gi.

GVHD: PGS.TS Dng


D
Hoi Ngha

Vn tcc gi trung bnh c tnh nh sau:

=
Nu,

(1.4)

c 1

k k

phn b Weibull tr
tr thnh phn b Rayleigh.

2 c
f ( ) = 2 e
c

(1.5)

H s t l cc tnh vi
v vn tc gi trung bnh c th t phng
ph trnh (1.4), cho
1
k = 2 , =
2
(1.6)
2

c =

T phn b Rayleigh ta v
v c th mt xc sut caa cc tc
t gi 5,4
m/s;6,8
6,8 m/s ; 8,2 m/s (hnh 1.5)
1.5

Hnh 1.5: th mt xc sut ca cc vn tcc gi trung bnh 5.4 m/s (nt lin),
li
6.8
m/s (nt t), 8.2 m/s (nt chm).

SVTH: Nguyn L Huy Bng


ng

Trang 7

Chng 1: H thng chuyn i nng lng gi.

GVHD: PGS.TS Dng


D
Hoi Ngha

1.3.2 Hiu sutt turbine gi.


Trc khi kho st hiu sut ca turbine gi, mt s nh ngha
a c

a ra nh
sau :
-

Rb: Chiu di caa cnh gi.


rb: Bn knh caa cnh gi, khong
kho
cch t mt ct ngang ca cnh gi n trc
ca turbine.
: tc gi mt,
t, tc
t gi khong cch ln pha tr
c cnh qut.
0: tc gi lng,
ng, ttc gi khong cch lnn sau khi ra khi
kh cnh gi.
AR: dinn tch qut ca
c cnh gi.
:: gc pitch gc gia
gi ng cung v mt phng xoay.

Hnh 1.6: Gc pitch ca cnh qut gi.


Nng lng thc t (hay cng sut
su c) Pmech ly c t gi bii cnh qut
qu turbine l
chnh lch ng nng
ng ca
c tch tr trong gi pha trcc cnh qut
qu c vn tc , v
ng nng ca gi pha trc
tr
cnh qut c vn tc 0.

SVTH: Nguyn L Huy Bng


ng

Trang 8

Chng 1: H thng chuyn i nng lng gi.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Cng sut c ny ph thuc vo din tch qut ca cnh gi, v t l vi lp phng


vn tc gi.

Pmech =

(1.7)

1
AR C p ( , ) 3 (W )
2

Vi: Cp: H s cng sut ca turbine gi.


: mt khng kh kg/m3.

: T s tc gi mt v gi lng
Vi mt vn tc gi cho trc, gi tr ca Cp ph thuc vo
1
C&  1 ) *1 + *, 
2

tm hiu sut cc i ca rotor ta ly o hm:


$-. 1
 1 + 2* + 3*, 
$*
2
Gii phng trnh

ln nht ca Cp l:

012
03

. c tnh nh sau:
(1.8)

(1.9)

 0 . Ta c *  +1 (loi v , 0 > 0) v *  . Vy gi tr

-.678 

1
1
1
16
91 ) : 91 + : 
> 0.593
2
3
9
27


5

(1.10)

Gi tr l thuyt Cpmax ch ra rng turbine khng th ly nhiu hn gi tr 59,3% cng


sut gi hin hu (gii hn Betz Albert Betzs Law ). y l gii hn cng sut c
th nhn c t gi. T , ta c th v ng cong hiu sut rotor hnh 1.6
Nhn xt: Nu rotor quay qu chm th gi d dng thi xuyn qua khe h gia cc
cnh gi, khi  >  . Ngc li khi rotor quay qu nhanh th s to thnh mt
tng chn gi. Ta thy, tc ca rotor nh hng trc tip n tc gi mt v gi
lng. Ni cch khc n nh hng n gi tr ca Cp. Do , Cp l mi quan h gia
tc gi v tc rotor. Mi quan h ny chnh l t s gia tc tip tuyn ca ra
cnh qut vi tc gi mt TSR ( Tip Speed Ratio).
A BC
(1.11)
*


Vi trng hp turbine gi tc thay i,cng sut u ra ca my pht c th c


gii hn bng cch thay i gc pitch () ca cnh gi. c th ly c cng sut
ti u t gi, tc rotor c iu khin theo tc ca gi. Nhng khi tc gi

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 9

Chng 1: H thng chuyn i nng lng gi.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

qu cao ( ging, bo), p lc ly tm c kh ln cnh qut tng ln n gii hn ca


vt liu phi chu ng, ta phi cho ngng rotor bo v cho h thng.

Hnh 1.7: Gii hn ca hiu sut rotor

1.3.3 ng cong cng sut turbine gi.


Trn thc t, hiu sut ca rotor khng nhng ph thuc vo m cn ph thuc
vo gc pitch ca cnh qut gi [rad] xoay quanh trc ca chnh n. Nn hu ht cc
turbine gi iu trang b thit b iu khin pitch. iu ny, cng lm cho vic xc
nh hm Cp tr nn phc tp. Nh ch to thng cho gi tr ca Cp l mt hm theo
, vi mi loi turbine. Mt cng thc xp x thng c s dng ca ng cng
hiu sut rotor c cho bi cng thc (1.12) v c dng th nh hnh 1.8

C p ( , ) = 0.22(
Gi tr

116

0.4 5) e

22.5

(1.12)

i c cho bi quan h:

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 10

Chng 1: H thng chuyn i nng lng gi.

GVHD: PGS.TS Dng


D
Hoi Ngha

1
0.035
=
3
+ 0.08 + 1

(1.13)

Hnh 1.8: ng cong hiu sut rotor Cp( ,)


Trn th hnh 1.8,, gi tr
tr max ca Cp l gi tr ti u Cpopt, v
i gc c nh ta s
c t s gia tc gi mt
m v tc gi lng ti u popt .
By gi ta kho st s
ph thuc ca cng sut u ra caa turbine vi
v cc tc
gi thay i. Vi mtt turbine iu kin khng kh khng ii th cng sut
su ra ca
turbine gi ch ph thucc vo tc
t gi mt v h s cng sut Cp:

1
Pmech = ARCp (, )3 = mCp3
2
Vi m =

(1.14)

1
Rb2 l hng
ng s
s
2

Vy ng vi mt tcc
gi cho trc tc ca turbine s quyt
quy nh cng sut
u ra. Hnh 1.9 th hinn cng sut
su u ra vi cc vn tc gi v tc turbine khc
nhau.

SVTH: Nguyn L Huy Bng


ng

Trang 11

Chng 1: H thng chuyn i nng lng gi.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Hnh 1.9: Cng sut u ra ph thuc vo vn tc gi v tc turbine


Nhn xt: Mun t c cng sut ln nht vi tc gi cho th tc rotor
phi c iu khin ph hp vi tc gi duy tr gi tr ti u ca Cp (hnh 1.8) .
Hn na, khi tc gi qu chm hay qu nhanh rotor cn cc ch khng lm vic
hoc ngng hot ng bo v my pht v cc thit b khc trnh trng hp qu
ti. S dn ti gy turbine hay h hng cc thit b cng sut.
Vic iu khin tc rotor c th thc hin bng h thng c ( iu chnh gc
pitch ca cnh gi) hoc bng cc phng php iu khin tc bng in.
Mt trong nhng thng s k thut quan trng nht i vi tng loi turbine gi l
ng cng sut, th hin mi quan h gia tc gi v cng sut u ra. Thng
c gi l ng cong cng sut l tng. Th hin hnh 1.10. Cc thng s trong
:
Vn tc gi Cut-in (Vc): l vn tc gi ti thiu cn thng ma st v to cng
sut.
Vn tc gi nh mc (VR): Khi vn tc gi tng ln, cng sut u ra cng tng
theo v t l thun vi ly tha bc ba ca vn tc gi. Khi vn tc gi t n
gi tr VR , cng sut u ra bng cng sut nh mc theo thit k. Khi ln hn
VR th cn phi iu chnh h thng turbine lt bt cng sut nhm trnh
qu ti cho my pht.

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 12

Chng 1: H thng chuyn i nng lng gi.

GVHD: PGS.TS Dng


D
Hoi Ngha

Vn tc gi Cut-out
out (V
( F): Khi tc gi tip tc tng v tt n
ngng VF th
h thng turbine cn phi c ngng hot ng bo v my pht v cc cu
c
trc c kh
h khc, trong trng
tr
hp ny cng sut pht ra bng
ng khng.

Hnh 1.10:: ng cong cng sut l tng caa turbine gi.


gi
a s cc turbine gi tcc
thay i iu c trang b b iuu khin
khi gc pitch. Khi
tc nh hn nh mc,
c, turbine gi iu khin gc pitch too ra cng sut
su ti u
nht. Khi tc gi trn nh

mc cn iu khin gc pitch boo v


v turbine gi. Kt
hp vi phng php iu khin tc turbine gi bng in c di iu chnh
rng hn.

SVTH: Nguyn L Huy Bng


ng

Trang 13

Chng 2:H thng my pht DFIG.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Chng 2: H THNG MY PHT DFIG.


My pht DFIG c xem l gii php tt nht cho cc h thng chuyn i nng
lng gi tc thay i. Bi v b bin i cng sut c t bn pha rotor nn ch
bin i 20 30% tng cng sut pht, lm gim tn hao, chi ph thp hn. Vn
duy nht l kh iu khin hn.

2.1 My in cm ng cp ngun t hai pha DFIG.


DFIG thc cht my in khng ng b rotor dy qun. Trong h thng chuyn
i nng lng gi s dng DFIG th stator ca DFIG c kt ni trc tip vi li
in v mch rotor c ni vi mt b bin i cng sut (back-to-back inveter
)thng qua vnh trt nh hnh 2.1. Mt t in DC-link c t gia ng vai tr
tch tr nng lng.

Hnh 2.1: Cu trc my pht cm ng cp ngun t hai pha.


Thit b crowbar c trang b u cc rotor bo v qu dng v trnh qu
in p trong mch DC-link. Khi xy ra tnh trng qu dng, thit b crowbar s ngn
mch u cc rotor thng qua in tr crowbar, ngng hot ng iu khin ca b
converter v cho php DFIG lm vic nh mt my in khng ng b thng thng,
lc ny tiu th nng lng t li.
Trong thc t, in p nh mc ca mch rotor thng nh hn in p nh mc
bn pha mch stator nn my bin p ni gia DFIG v li in s c ba cun dy.

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 14

Chng 2:H thng my pht DFIG.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Mch rotor c cp ngun t b nghch lu ngun p VSC (Voltage Source


Converter) c bin v tn s thay i, thng s dng linh kin in t cng sut
IGBT. Khi ha ng b vi li in, dng nng lng qua my pht c th c
m phng nh hnh 2.2, c th xy ra hai trng hp:
Gi thi cnh qut turbine quay ng vi tc thp hn tc ng b, l
ch vn hnh di ng b (h s trt dng, s > 0 ), my pht ly nng
lng t li qua rotor (hnh 2.2a)
Gi thi cnh qut quay ng vi tc ln hn tc ng b, l ch
vn hnh trn ng b (h s trt m, s < 0 ) v my pht hon nng lng v
li qua rotor (hnh 2.2b).

Hnh 2.2: Chiu ca dng nng lng qua my pht DFIG 2 ch .


m bo DFIG vn hnh nh my pht hai ch trn, b bin i cng sut
c hai pha, my pht RSC v pha li GSC (hnh 2.1) u phi l nghch lu c
kh nng iu khin dng cng sut theo hai chiu (bi-directional).
B converter cho php DFIG lm vic trong c 4 gc phn t ca mt phng phc
PQ, ngha l DFIG c kh nng pht cng sut phn khng v li (iu ny ngc
vi my in khng ng b thng thng). Trn ht, cng sut phn khng trao i
gia DFIG v li in c th c iu khin c lp vi cng sut thc.
B converter pha my pht RSC cho ta cc thun li sau:
Kh nng iu khin cng sut phn khng: DFIG c kh nng tiu th hoc
pht cng sut phn khng v li, chng hn iu chnh in p (trong trng
hp li yu).
C th hon ton kch t DFIG thng qua mch rotor, c lp vi in p li.

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 15

Chng 2:H thng


ng my pht DFIG.

GVHD: PGS.TS Dng


D
Hoi Ngha

Kh nng iuu khin


khi c lp cng sut tc dng v cng sut phn khng, cng
nh iu khinn mmen, tc
t my pht hoc iu khin h s cng sut u
cc stator.
c b converter pha lii GSC l gi cho in p
Trong khi , mc ch chnh ca
DC-link khng i.
khong
My pht DFIG c th lm vic vi tc rotor thay ii trong i

rmax so vi tc ng

b 1. Hnh 2.3 th hin cc tnh moment tc ca


my pht DFIG.

Hnh 2.3:: c tnh moment tc caa my pht DFIG

2.2 S DFIG ch xc lp.


S tng ng caa DFIG c tnh n tn hao mch t cc cho hnh 2.4. S
ny c xt trng
ng thi xc lp,
l dy qun ni Y. Trong trng h
p dy qun c th
qui i v m hnh tng
ng ng
Y, phng php j c s dng
ng cho cc tnh ton.

Hnh 2.44: S tng ng DFIG ch xc lp


l
Nu in p rotor Vr cc ni
n ngn mch th mch in tng ng DFIG tr
tr v
mch in tng ng nguyn thy
th ca my in khng ng
ng b
b rotor lng sc.
SVTH: Nguyn L Huy Bnng

Trang 16

Chng 2:H thng my pht DFIG.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

p dng cc nh lut Kirchoff cho mch in tng ng hnh 2.4 ta c


DE  BE FE ) GE HIE FE ) GE H6 FE ) FA ) FJ6 
DA BA

F ) GE HIA FA ) GE H6 FE ) FA ) FJ6 
K K A

(2.1)

0  B6 FJ6 ) GE H6 FE ) FA ) FJ6 

Trong :
Vs : nh phc in p stator

Rs : in tr stator

Vr : nh phc in p rotor

Rr : in tr rotor

Is : nh phc dng in stator

Rm : in tr t ha

Ir : nh phc dng in rotor

Lls : in cm r stator

IRm : nh phc in p stator

Llr : in cm r rotor

s : tc ng b

Lm : in cm t ha

s0 : trt

sl : tc trt

r : tc rotor
trt c tnh bng :

K 

E + A EI

E
E

(2.2)

T thng khe h khng kh, stator v rotor ln lt:


L6  H6 FE ) FA ) FJ6 

LE  HIE FE ) H6 FE ) FA ) FJ6   HIE FE ) L6

LA  HIA FA ) H6 FE ) FA ) FJ6   HIA FA ) L6

(2.3)

Thay cc i lng ca h phng trnh (2.3) vo (2.1) ta c:


DE  BE FE ) GE LE

DA BA

F ) GE LA
K K A

(2.4)

0  B6 FJ6 ) GE L6

Tn hao v mmen in t c tnh theo cc biu thc:

M#N  3BE |FE |, ) BA |FA |, ) B6 |FJ6 |, 


PQ  3RF6 SL6 FAT U  3RF6 SLA FAT U

SVTH: Nguyn L Huy Bng

(2.5)
(2.6)

Trang 17

Chng 2:H thng my pht DFIG.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

2.3 S phn b cng sut trong DFIG


nghin cu phn b cng sut ca h thng DFIG, cng sut biu kin cp cho
DFIG thng qua mch stator v rotor c xc nh nh sau:
Cng sut biu kin cun stator Ss v rotor Sr c tnh nh sau:
VE  3DE FET  3BE |FE |, ) G3E HIE |FE |, ) G3E L6 FET

VA  3DA FET  3BA |FA |, ) G3K E HIA |FA |, ) G3E L6 FAT

(2.7)
(2.8)

Kt hp vi cc phng trnh trn ta c th vit li nh sau:


VE  3BE |FE |, ) G3E HIE |FE |, ) G3E

|L6 |,
) 3B6 |FJ6 |, + G3E L6 FAT
H6

VA  3BA |FA |, ) G3K E HIA |FA |, ) G3E L6 FAT

(2.9)
(2.10)

Gi thuyt b qua tn hao ng trong mch stator, rotor v tn hao t tr, cng sut
tc dng ca stator v rotor c tnh gn ng nh sau:
ME  BSVE U  3BE |FE |, ) 3B6 |FJ6 |, ) 3E FWSL6 FAT U > 3E FWSL6 FAT U
MA  BSVA U  3BA |FA |, + 3K E FWSL6 FAT U > +3K E FWSL6 FAT U

(2.11)
(2.12)

T gi thuyt trn, cng sut c c xc nh bng tng cng sut tc dng ca


cun stator v rotor:
M6QN  3E FWSL6 FAT U + 3K E FWSL6 FAT U  3A FWSL6 FAT U

Suy ra:
ME 

1
K
M6QN , MA  +
M
1+K
1 + K 6QN

(2.13)

(2.14)

T y ta rt ra nhn xt, s phn b cng sut tc dng gia cc cun dy stator


v rotor ca my pht DFIG ph thuc vo h s trt. Cng sut qua mch rotor (qua
b bin i cng sut) ngc du v xp x bng cng sut cun stator nhn vi h s
trt, cn c gi l cng sut trt.

Pr = sPs

SVTH: Nguyn L Huy Bng

(2.15)

Trang 18

Chng 2:H thng my pht DFIG.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Ta c s phn b cng sut nh hnh 2.5.

Hnh 2.5: S phn b cng sut (b qua tn tht) ca DFIG


Ty thuc vo iu kin vn hnh ca h thng, cng sut qua mch rotor c th i
theo hai chiu: t li qua b bin i cng sut n rotor, Pr < 0, ch di ng
b v ngc li t mch rotor qua b bin i cng sut n li, Pr > 0, ch trn
ng b. Trong c hai trng hp trn, mch stator u pht cng sut v li, Ps > 0.
Nh vy, khi h thng bin i nng lng gi cho php vn hnh trong phm vi
thay i tc = 30% quanh tc ng b, ng vi h s trt thay i trong
phm vi s = 0.3, th cng sut nh mc ca b bin i cng sut ch cn c thit
k bng 20% - 30% so cng sut nh mc ca my pht. nh mc ca b bin i
cng sut c quan h vi phm vi thay i tc c chn, chi ph cho b bin i
cng sut v th tng hay gim ph thuc vo phm vi tc cho php tng hay gim.
Th d v s ph thuc ca cng sut mch stator v rotor vo h s trt cho trong
bng sau:
H s trt s%
Tc rotor r, p.u Cng sut rotor , Pr Cng sut stator, Ps
0.3
0.7
-0.43Pm
1.43 Pm
0
1.0
0
Pm
-0.3
1.3
0.23Pm
0.77 Pm
Bng 2.1: Th d v phn b cng sut stator v rotor vi cc h s trt khc nhau

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 19

Chng 2:H thng my pht DFIG.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

2.4 iu khin my pht DFIG.


Mc tiu ca iu khin my pht DFIG bao gm: iu khin cng sut tc dng
bm cc im vn hnh ti u ca turbine nhm ti u cng sut thc nhn c t
gi hoc hn ch cng sut u vo, trnh qu ti cho my pht khi tc gi ln
v iu khin cng sut phn khng trao i gia my pht DIFG v li in nhm
nng cao cht lng pht in, gp phn n nh h thng in. Mi mt h thng
turbine gi iu c cha nhng h thng ph (in, c kh, v kh ng hc ) vi cc
hng s thi gian p ng khc nhau, thi hng ca h thng in thng nh hn rt
nhiu so vi thi hng ca cc h thng c. S khc nhau v thi hng cng r rng
khi iu chnh tc do h thng in cng phc tp th yu cu ca h thng iu
khin cng phc tp theo. Hnh 2.6 trnh by s iu khin tng th ca h thng
bin i nng lng gi tc thay i trang b my pht khng ng b cp ngun t
hai pha DFIG, trong c th phn bit hai knh iu khin nh sau:
iu khin my pht DFIG (iu khin c lp cng sut tc dng v cng sut
phn khng)
iu khin tuabin gi
Knh iu khin my pht DFIG bao gm iu khin b bin i cng sut pha
rotor RSC v iu khin b bin i cng sut pha li GSC.
Knh iu khin tuabin gi vi p ng ng chm hn, bao gm iu khin tc
v iu khin cng sut u vo, gim st lun c b phn chp hnh gc pitch
(pitch angle actuator) ca tuabin gi v gi tr setpoint cho cng sut tc dng ca
knh iu khin DFIG. V th, n cung cp tn hiu iu khin ref trc tip cho b

chp hnh gc pitch v tn hiu iu khin cng sut tc dng ME


khin DFIG.

AQY

SVTH: Nguyn L Huy Bng

cho knh iu

Trang 20

Chng 2:H thng my pht DFIG.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Hnh 2.6: S iu khin tng th turbine gi tc thay i DFIG


H thng iu khin tng th nh hnh 2.6 i hi thng tin cc tn hiu o lng:
cng sut tc dng ME6Q7 v cng sut phn khng ZE6Q7 (ti im M u cc stator
6Q7
hoc trn li in), in p [0
trn DC-link, dng in qua b lc \Y6Q7 (ti
im N), tc my pht A6Q7 v dng in rotor \A6Q7 .
Knh iu khin my pht c ba tn hiu vo iu khin nh sau:

Gi tr iu khin cng sut tc dng, ME6Q7 thng tin ny c cung cp bi


knh iu khin tuabin gi.
Gi tr iu khin cng sut phn khng ZE6Q7 gi tr ny c th c gn bi
ngi vn hnh. Chng hn, trong trng hp li yu c th yu cu DFIG
pht cng sut khng h tr in p li.

Gi tr iu khin in p DC-link [0 c quyt nh bi kch c ca b


converter, t s in p stator - rotor v ch s iu ch ca b bin i cng
sut.
AQY

Knh iu khin turbine to ra hai tn hiu iu khin:

Gi tr iu khin cng sut tc dng ME


l tn hiu t (setpoint) cho knh
iu khin DFIG, c to ra da trn thng tin l vn tc o lng ca my
AQY

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 21

Chng 2:H thng my pht DFIG.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

pht A6Q7 v cng sut o lng ME6Q7 ti im M. V d, khi tc gi thp


hn tc gi nh mc, knh iu khin tuabin s to ra tn hiu iu khin
bng cch hiu chnh vn tc my pht tuabin nhn c cng sut ti a t
gi.
Gi tr iu khin ref c a trc tip n cnh qut tuabin, b chp hnh
gc pitch s thc thi nh mt phn ca b iu khin cng sut. Gi tr ny
c to ra da trn thng tin cng sut o lng ME6Q7 v cng sut nh mc
mong mun M]
to).

AQY

(thng l gi tr danh nh ca tuabin c cho bi nh ch

Khi tc gi thp hn gi tr nh mc, cng sut u ra cha t n gii hn

AQY
M]
AQY
ME

,knh iu khin tuabin s gi gc pitch tr s ti u v to ra gi tr iu khin

cho knh iu khin DFIG nhm t cng sut ti a, sau knh iu khin
DFIG s iu chnh tc quay ca my pht gi cho cng sut u ra theo gi tr
iu khin c cung cp bi knh iu khin tuabin.
Trong trng hp tc gi ln hn gi tr nh mc, knh iu khin tuabin s ra
lnh cho khu chp hnh gc pitch hiu chnh gi tr lt bt cng sut v ra
lnh cho knh iu khin DFIG hiu chnh gi tr iu khin ME

AQY

bng gi tr nh

mc M] ,knh iu khin DFIG do phi hiu chnh tc my pht v mt


phm vi c nh trc.
AQY

2.5 .iu khin ti u cng sut turbine gi.


Hiu sut rotor t gi tr cc i mi tr s c th ph thuc vo thit k ng
hc ca tng loi tuabin. Do , tc quay ca my pht cn phi c iu chnh
lin tc theo s thay i ca vn tc gi nhm duy tr ti u.

2.5.1 iu khin ti u TSR (Tip Speed Ratio).


Theo cch ny, tc gi c o lng lin tc. Trn c s d liu gi o c,
tc my pht s c iu chnh ti u theo tng gi tr tc gi v do c
th t cng sut u ra ti u, s nguyn l c cho hnh 2.7. Qu trnh iu
khin c da vo ng cong cng sut tuabin hnh 2.8.

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 22

Chng 2:H thng my pht DFIG.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Hnh 2.7: S nguyn l iu khin ti u (TSR)


Khi tc gi u vo nh hn gi tr Vc , tuabin gi khng lm vic v cng sut
u ra khng ng k thng c ma st ca h thng truyn ng v cng trnh
qu dng cho my pht.
Khi tc gi u vo ln Vc v cng sut pht ra nh hn cng sut danh nh,
tc rotor c iu chnh lin tc theo s thay i ca vn tc gi gi cho
bng hng s tng ng vi gi tr cc i ca Cp . Vng lm vic ny c gi l
min Cp cc i.
Khi tc gi tip tc tng, cng sut u ra t n gi tr danh nh (cng sut
nh mc theo thit k ca my pht). Khi , tc rotor c iu chnh lm vic
vi sao cho Cp nh hn gi tr ti u v tuabin gi c vn hnh cng sut danh
nh trnh qu ti cho my pht. Vng lm vic ny c gi l min cng sut khng
i.
Khi tc gi u vo tng ln hn VF , tuabin gi c ngt ra bo v my
pht v cc b phn c kh khc.

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 23

Chng 2:H thng my pht DFIG.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Hnh 2.8: ng cong cng sut turbine

2.5.2 iu khin bm cng sut nh.


Nguyn l ca phng php ny l tm cc tr ca cng sut P theo , tc l:
$M
 0
$

(2.16)

Thun li ca phng php ny l khng yu cu xc nh tc gi. Theo nguyn


l ny, tc rotor c tng hoc gim vi cc s gia nh, cng sut u ra c o
lng lin tc, trn c s tnh ton t s P/ . Nu t s ny dng, ngha l c
th nhn thm cng sut t gi bng cch tng tc ca rotor. Mt khc, nu t s
ny m, cng sut pht s gim nu ta thay i tc . Tc ca rotor c duy tr
sao cho P/ gn gi tr 0, s nguyn l nh hnh 2.9
Tm li, ti u cng sut nhn c t gi th tc ca rotor phi c iu
chnh ph hp vi mi tc gi u vo. C hai chin lc ny u nhm mc ch
t c tng quan P Cp ti u.

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 24

Chng 2:H thng my pht DFIG.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Hnh 2.9: S nguyn l iu khin bm cng sut nh

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 25

Chng 3: M hnh ton v m phng DFIG.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Chng 3: M HNH TON V M PHNG DFIG.

3.1 Vect khng gian v cc php bin i.


3.1.1 Vect khng gian.
Cho i lng ba pha cn bng na, nb v nc, tc tha mn h thc sau:
^7 ) ^C ) ^  0

(3.1)

Php bin i t cc i lng ba pha sang i lng vct khng gian ns c nh


ngha theo h thc:
^ E   ^7 ) _`^C ) _`, ^ 

(3.2)

Hnh 3.1: Nguyn l vector khng gian


Trong :

1
3
b
_`   a,  + ) G
2
2

(3.3)

Vic s dng vector khng gian l m phng my in theo hai pha thay v ba pha
t s phn lp tng i gia cc bin v gim tnh phc tp ca h phng trnh
m t. i lng ba pha na,b,c c th l dng in, in p hoc t thng ca my in
xoay chiu.
\ E   \7 ) _`\C ) _`, \ 

d E   d7 ) _`dC ) _`, d 


SVTH: Nguyn L Huy Bng

(3.4)

Trang 26

Chng 3: M hnh ton v m phng DFIG.

L E   L7 ) _`LC ) _`, L 

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

k c gi l h s t l ca vct khng gian, c th chn vi nhng tr s khc


nhau:
-

  , ta c php bin i gi nguyn bin .


,
5

k = 1 , php bin i c bin ln hn 1.5 ln.

  e , php bin i bo ton cng sut, tc l khi p dng cng mt php


,
5

bin i cho c hai i lng p v dng th ta c quan h M7C  Mfg .

Nh vy, nu i lng xoay chiu ba pha cn bng v c dng sin th vct khng
gian c bin khng i v quay vi vn tc gc tng ng vi tn s ca ngun
cung cp. Trong cc trng hp khc, vct khng gian c bin v vn tc quay
thay i ph thuc vo gi tr tc thi ca i lng pha.
Mt cch tng qut, vct khng gian c th c biu din theo h thc:
^ E  ^f ) G^g  h6  a#ij

(3.5)

Trong , [rad ] l gc dch pha v [rad /s ] l vn tc gc ca vct quay.


Cng c th qui i vct khng gian v h trc ta tham chiu ng b (h trc dq
) theo biu thc:
^Q  ^0Q ) G^kQ   a# ^ E

(3.6)

Cc ch s trn s v e ln lt biu th cho vct khng gian c qui v h trc


ta tham chiu tnh gn vi stator ca my in khng ng b v h trc ta
tham chiu dq ang quay vi tc ng b.
H trc ta ng b dq phi c nh hng theo mt vct no , thng l
vct t thng rotor hoc stator ca my in khng ng b. Tuy nhin, cng c th
nh hng h trc ta dq theo vct in p li. Trong h trc dq , hai thnh
phn ca vct khng gian s l i lng DC trng thi xc lp.

3.1.2 Cng sut trong vect khng gian.


Cng sut tc dng tc thi ca h thng ba pha c cho bi h thc:

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 27

Chng 3: M hnh ton v m phng DFIG.

M7C  d7 \7 ) dC \C ) d \ 

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

2
BSd E \ E T U
,
3

(3.7a)

Cng sut tc dng bng phn thc ca vct in p nhn cho lin hp phc ca
vct dng in. Tng t, cng sut phn khng c tnh bi h thc:
Z7C 

2
FWSd E \ E T U
,
3

(3.7b)

Ta c th chng minh cc h thc ny, s dng phng trnh (3.5) ta c:


d E \ E T  ldf \f ) dg \g m ) Gldg \f + df \g m

Suy ra:

(3.8)

2
2
2
E E TU
S
ld
m
B
d
\

\
)
d
\

M
f
f
g
g
3 ,
3 ,
3 , fg
2
2
2
 , FWSd E \ E T U  , ldg \f + df \g m  , Zfg
3
3
3

M7C 

Z7C

(3.9a)
(3.9b)

Mt khc, trin khai phng trnh (2.4) theo cc thnh phn trc thc v trc o, thu
c
1
1
3
3
df   9d7 + dC + d : , dg   n dC +
do
2
2
2
2 
1
1
3
3
\f   9\7 + \C + \ : , dg   n \C +
\ o
2
2
2
2 

Suy ra:

Hay M7C 

Mfg  df \f ) dg \g 
,

5 p

3 ,
3
 d7 \7 ) dC \C ) d \    , M7C
2
2

Mfg , ta c iu cn chng minh (3.9a), do ta c (3.7a).

Chng minh (3.7b) hon ton tng t.

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 28

Chng 3: M hnh ton v m phng


ph
DFIG.

GVHD: PGS.TS Dng


D
Hoi Ngha

3.1.3 Cc php chuyn


n h
h ta .
3.1.3.1 Chuyn ii abc v
v .
Bng cch trinn khai cc vct
vct khng gian theo cc thnh phnn theo trc thc v trc
o, ta c php bin i t
i lng ba pha abc sang i lng gn vi h trc ta
tnh stator. Trong , trc
tr trng vi trc dy qun pha a , cn trc vung gc
v sm pha so vi trc nh hnh 3.2

Hnh 3.2:
3 Mi quan h gia i lng abc v
Ta c php chuyn ii t
t i lng ba pha abc sang :
(3.10)

s
n

0 = C 0 [ nabc ]

Vi ma trn chuyn ii c
cho bi:

2
C 0 = 1 0
3

1
2
3
2
1
2

1
2

3
2

1
2

Php bin i ngc t sang abc :

[ nabc ] = C 0

SVTH: Nguyn L Huy Bng


ng

s
n

(3.11)

Trang 29

Chng 3: M hnh ton v m phng DFIG.

q-fg r

1
u
1
2 t+
 t 2
3
t 1
s+ 2

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

0
3
2
3
+
2

x
1w
w
w
1v

Cc php bin i (3.10) v (3.11) cn c bit vi tn gi khc l php bin i


Clark (Clarks transformation).
3.1.3.2 Chuyn i v dq.
Mi lin h gia vct trong h trc ta tnh v h trc ta dq ang quay vi
tc ng b s c cho bi h thc:
^ E  ^Q  ajy

(3.12a)

^Q  ^ E  ajy

(3.12b)

zE  E !

Trong :

Trin khai cc vct trong (3.12a) v (3.12b) theo thnh phn trc thc v trc o:
^ E  ^fE ) G^gE ,

^Q  ^0Q ) G^kQ ,

 ajy  {KzE ) GK\^zE

Hnh 3.3: Mi lin h gia i lng trong h trc ta v dq


Ta c php chuyn i sang dq :

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 30

Chng 3: M hnh ton v m phng


ph
DFIG.

n de cos s
e =
n q sin s

GVHD: PGS.TS Dng


D
Hoi Ngha
s
sin s n

cos s n s

(3.13)

Php bin i ngc t dq sang :

ns cos s
s=
n sin s

sin s nd

cos s nqe
e

(3.14)

3.2 M hnh ton hcc ca


c DFIG.
3.2.1 M hnh DFIG trn h
h ta .
Cc gi thitt khi xt my in
khng ng b ba pha rotor dy qun:
Cc cunn dy stator v rotor c b tr mt cch i xng
ng v
v mt khng gian,
dy qunn stator v rotor gi
gi thit c kt ni theo cuu hnh Y Y nh hnh 3.4.
Khe h khng kh ng

nht.
B qua cc tnn hao dng qun
qu v tn hao st t.
Khng xt n hin tng bo ha vt liu t.
Hin tng
ng mc vng t
t thng gia stator v rotor ch xyy ra vi
v sng hi c
bn. Dng t ha v t
t trng phn b dng sin trn b mtt khe t.
t
H phng trnh
nh thu c trn c s sng c bn ca cc i lng dng, p v
t thng. Mmen hi cha
ch c quan tm.

Hnh 3.4:
3 Cu hnh kt ni stator v rotor, Y Y
Xut pht t phng trnh
nh in p pha stator v rotor ca my inn khng ng b
rotor dy qun:

SVTH: Nguyn L Huy Bng


ng

Trang 31

Chng 3: M hnh ton v m phng DFIG.

$L7E
$LCE
$LE
, dCE  BE \CE )
, dE  BE \E )
$!
$!
$!
$L7A
$LCA
$LA
 BA \7A )
, dCA  BA \CA )
, dA  BA \A )
$!
$!
$!

d7E  BE \7E )

d7A

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

(3.15)
(3.16)

S dng cng thc (3.4), ta c phng trnh in p stator theo k hiu vct khng
gian:
dEE

BE \EE

$LEE
)
$!

(3.17)

Tng t, phng trnh in p rotor theo k hiu vct khng gian c vit trong h
trc ta t nhin ca chnh n:
dAA

BA \AA

$LAA
)
$!

(3.18)

Hnh 3.5: S tng ng RL trong h trc ta t nhin ca stator v rotor


Cc i lng rotor c biu din trong h trc tng i phc tp hn do bn
thn rotor ang quay trong h trc stator. Cc i lng rotor c quy v cng h trc
ta gn vi stator theo t s vng dy kT v gc chuyn i r nh hnh 3.6.
dAE   |  ajy dAA
\AE

 ajy A

\
| A

(3.19)

LAE   |  ajy LAA


BAE   |, BA

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 32

Chng 3: M hnh ton v m phng DFIG.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Hnh 3.6: M hnh l tng ca my pht in khng ng b ba pha


kT = Ns/Nr l t s vng dy stator v rotor.

r(t) l gc v tr ca rotor tnh theo in [elec.rad ], zA !  } A !  $! ) zA 0


#

r l vn tc gc ca rotor [elec.rad/s].

Thay (3.19) vo (3.18), lu :

Ta c:

$LAA
 aj~ $LAE
1 $
lLAE  aj~ m 
9

+ GA LAE :
$!
 | $!
|
$!
dAE  BA \AE + GA LAE )

Vct t thng trong h ta :

$LAE
$!

LEE  HE \EE ) H6 \AE

LAE  H6 \EE ) HA \AE


Vit li (3.21) di dng ma trn


LEE
HE
E  H
LA
6

H6 \EE

HE \AE

(3.20)

(3.21)

(3.22)

Trong :

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 33

Chng 3: M hnh ton v m phng DFIG.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Lm - in cm t ha [H ]
Ls - in cm dy qun stator, Ls = Lls + Lm
Ls - in cm dy qun rotor quy v pha stator, Lr = Llr + Lm
Lls , Llr ln lt l in cm tn dy qun stator v rotor
Ghi ch: Cc gi tr in tr v in cm s dng trong cc biu thc t y v sau
c ngm hiu l qui i v pha stator.
Dy qun ba pha stator v rotor DFIG c gi thit kt ni theo cu hnh Y, v th
khng xut hin thnh phn khng. Bng cch trin khai cc phng trnh (3.17)
(3.20) v (3.22) theo hai thnh phn trc v , b sung thm phng trnh mmen
in t ta thu c h phng trnh y m t DFIG trong h trc ta tham
chiu tnh , c mch in tng ng nh hnh 3.7.
Phng trnh in p stator:
E
dfE

E
dgE

Phng trnh in p rotor:

E
$LfE

)
$!
E
$LgE
E
 BE \gE )
$!
E
BE \fE

E
E
E
dfA
 BA \fA
) A LgA
)
E
E
E
dgA
 BA \gA
+ A LfA
)

T thng mc vng:

LE
HIE ) H6
u fE
E x
tLgE w 
0
E w
tLfA
H6
t E w
0
sLgA v

0
HIE ) H6
0
H6

(3.23)

E
$LfA
$!
E
$LgA

$!

H6
0
HIE ) H6
0

\E
0
u fE
E x
\gE
H6
t
t E ww
0
\
t fA
E w
HIE ) H6 s\gA
v

(3.24)

(3.25)

Mmen in t:

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 34

Chng 3: M hnh ton v m phng DFIG.

PQ 

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

3
3
3
(3.26)
E E
E E
E E
E E
E E
E E
RlLgA
\fA + LfA
\gA m  RlLfE
\gE + LgE
\fE m  RH6 l\fA
\gE + \gA
\fE m
2
2
2

Trong : p: s cp cc t

Hnh 3.7: Mch in tng ng m hnh ng DFIG trong h trc

3.2.2 M hnh DFIG trn h ta dq.


Mi lin h gia vct in p, dng in, t thng trong h ta v dq bng
cch p dng cng thc (3.12):
dEE  dEQ  ay# , \EE  \EQ  ay# , LEE  LEQ  ay#

Thay vo (3.17) v rt gn ta c phng trnh in p stator:


$LEQ
Q
Q
Q
dE  BE \E ) GE LE )
$!

Bng cch bin i tng t, ta c phng trnh in p rotor:


$LAQ
Q
Q
Q
dA  BA \A ) GE + A LA )
$!

SVTH: Nguyn L Huy Bng

(3.27)

(3.28)

Trang 35

Chng 3: M hnh ton v m phng DFIG.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Vct t thng biu din theo cc vct dng in:


LEQ
HE H6 \EQ
 Q  

H6 HE \AQ
LA

(3.29)

Hnh 3.8: Trc pha dy qun stator v rotor trong h ta dq


Trin khai cc phng trnh (3.27), (3.28) v (3.29) theo cc thnh phn trc d v trc
q cng vi phng trnh mmen, ta c h phng trnh y m t DFIG trong h
trc ta tham chiu dq ang quay vi tc ng b v c mch in tng ng
c cho hnh 3.9.
Q
$L0E
$!
Q
$LkE
Q
Q
 BE \kE ) E L0E )
$!

Phng trnh in p stator:

Q
Q
Q
d0E
 BE \0E
+ E LkE
)
Q
dkE

Q
$L0A

+ E +
)
$!
Q
$LkA
Q
Q


 BA \kA ) E + A L0A )
$!

Phng trnh in p rotor:


Q
d0A
Q
dkA

T thng mc vng:

Q
BA \0A

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Q
A LkA

(3.30)

(3.31)

Trang 36

Chng 3: M hnh ton v m phng DFIG.


Q
L0E
HIE ) H6
u Qx
LkE
0
t Q w
H
L
6
t 0A w
Q
0
s LkA v

0
HIE ) H6
0
H6

H6
0
HIE ) H6
0

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Q
\0E
0
u Q x
\
H6
t kE
w

Q
0
\
t 0A w
Q
HIE ) H6 s\kA
v

(3.32)

Mmen in t:
3
3
3
(3.33)
Q Q
Q Q
Q Q
Q Q
Q Q
Q Q
PQ  RlLkA
\0A + L0A
\kA m  RlL0E
\kE + LkE
\0E m  RH6 l\0A
\kE + \kA
\0E m
2
2
2

Hnh 3.9: Mch in tng ng m hnh ng DFIG trong h trc tham chiu dq
quay vi tc ng b

3.3 M hnh m phng DFIG trn Matlab/Simulink.


Xy dng cc phng trnh (3.23), (3.24), (3.25), (3.26) trn matlab/simulink ta c
m hnh m phng DFIG trong h ta nh sau:

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 37

Chng 3: M hnh ton v m phng DFIG.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Hnh 3.10: M hnh m phng DFIG trn h ta .

Hnh 3.11: Cc khi chuyn h ta in p t abc sang

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 38

Chng 3: M hnh ton v m phng DFIG.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Hnh 3.12: Cc khi tnh dng v t thng.

Hnh 3.13: Khi tnh momen v r

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 39

Chng 3: M hnh ton v m phng DFIG.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Hnh 3.14: Cc khi chuyn h ta sang abc.

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 40

Chng 4: iu khin DFIG bng phng php trt.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Chng 4: IU KHIN DFIG BNG PHNG PHP TRT.

4.1 iu khin trt.


4.1.1 Lut iu khin.
i tng iu khin: Xt h phi tuyn c biu din bi phng trnh vi phn:
(4.1)

y ( n ) = f ( y , y , 
y ,..., y ( n 1) ) + g ( y , y , 
y ,..., y ( n 1) )u
t cc bin trng thi:

x1 (t ) = y (t ), x2 (t ) = y (t ), x3 (t ) = 
y (t ),..., xn (t ) = y ( n 1) (t )

(4.2)

Ta c biu din trng thi ca h thng phi tuyn:

x 1 ( t ) = x 2 ( t )
x ( t ) = x ( t )
2
3


x n ( t ) = f ( x ) + g ( x ) u ( t )
y ( t ) = x1 ( t )

(4.3)

Mc tiu iu khin: xc nh lut iu khin u (t) sao cho tn hiu ra y(t) bm theo
tn hiu t r(t).
nh ngha mt trt (Sliding surface):

S (t ) = e( n 1) + an 2e( n2) + an3e( n3) + ... + a1e + a0e

(4.4)

Vi e(t) l tn hiu sai lch:

e(t ) = y(t ) r (t )

(4.5)

Cc h s trong biu thc (4.4) c chn trc cho a thc c trng ca phng
trnh vi phn (4.6) c tt c cc nghim vi phn thc m.

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 41

Chng 4: iu khin DFIG bng phng php trt.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

e( n1) + an2e( n2) + an3e( n 3) + ... + a1e + a0e = 0

(4.6)

Khi , nu S ( t ) = 0 th sai lch e(t ) 0 khi t


Phng trnh S ( t ) = 0 xc nh mt mt cong trong khng gian n chiu c gi l
mt trt nh hnh 4.1.
Thay (4.2) v (4.5) vo (4.4), ta c:

S = xn + an2 xn1 + ... + a0 x1 (r (n1) + an2r (n2) + an3r (n3) + ... + a1r + a0r)

(4.7)

Ta phi xc nh lut iu khin u(t) a qu o trng thi ca h thng v mt


trt trong mt khong thi gian hu hn (Reaching mode) v duy tr trn mt trt
(Sliding mode) mt cch bn vng i vi cc bin ng ca f(x) v g(x).
Ly o hm (4.7) v s dng (4.2), ta c:

S = f ( x) + g( x)u + an2 ( xn r (n1) ) + ... + a1 ( x3 


r ) + a0 ( x2 r)

(4.8)

Hnh 4.1: Qu o trng thi ch trt (n=2)


Lut iu khin: lut iu khinlun a c qu o pha ca h thng v mt
trt S(t) = 0. Phi tho mn iu kin

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 42

Chng 4: iu khin DFIG bng phng php trt.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Nu S (t ) > 0 th S ( t ) < 0
Nu S (t ) = 0 th S (t ) = 0
Nu S (t ) < 0 th S (t ) > 0
Ta c th chn hm sign m bo iu kin ny:
(4.9)

S = ksign ( S )
Trong , k l hng s dng c chn trc v hm Signum c nh ngha:

1, skhis > 0

sign ( ) = 0, skhis = 0
1, skh is < 0

(4.10)

Hnh 4.2: Hm Signum


T , lut iu khin c xc nh:

u=

1
f ( x) + an2 ( xn r ( n1) ) + ... + a1 ( x3 
r ) + a0 ( x2 r) + ksign(S ) (4.11)
g ( x)

4.1.2 Hin tng dao ng tn s cao.


Trong thc t, cc khu chp hnh trong h thng iu khin lun c thi gian tr. H
qu l tn hiu iu khin u(t) khng th thay i gi tr mt cch tc thi khi qu o
pha va chm mt trt m bo iu kin (4.12), nu S(t) = 0 th S (t ) = 0 .Kt
SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 43

Chng 4: iu khin DFIG bng phng php trt.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

qu l qu o pha s vt qua mt trt mt on v s quay v mt trt sau khi


u(t) thay i gi tr theo (4.11). Qu trnh c lp li v kt qu l qu o pha dao
ng quanh mt trt. Hin tng ny c gi l hin tng dao ng tn s cao nh
minh ha hnh 4.3, gy ra cc hiu ng khng mong mun nh:

Pht sinh sai s iu khin.


Lm pht nng mch in t.
Mi mn cc b phn c kh.
Kch hot cc mode tn s cao khng m hnh ha trc , lm gim cht
lng iu khin hoc mt n nh.

Hnh 4.3: Hin tng dao ng tn s cao.

khc phc hin tng dao ng tn s cao ta c th thc hin cc cch sau:
Gim bin ca tn hiu iu khin u(t) bng cch gim h s k trong (4.10).
Tuy nhin, iu ny lm gim tnh bn vng ca h thng iu khin i vi sai
s ca m hnh.
Thay i hm Signum bi hm Saturation nh di y

1, s khis > 1

sat ( ) = , skhis 1 < < 1


1, skhis < 1

SVTH: Nguyn L Huy Bng

(4.13)

Trang 44

Chng 4: iu khin DFIG bng phng php trt.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Vic thay hm Signum bi hm Saturation nhm mc ch gim s thay i tc thi.

Hnh 4.4: Hm Saturation.

4.2 iu khin hai thnh phn cng sut ca DFIG bng phng php trt.
4.2.1 Hai thnh phn cng sut DFIG trong h dq nh hng p.
y, DFIG c iu khin trong h trc ta tham chiu ng b dq nh hng
ta theo vct in p li (Line voltage orientation), c trc d trng vi v tr vct
in p nh trnh by hnh 4.5. S nh hng h trc dq theo vct in p li
c nh ngha bng h thc:

vdse = u s , s vqse = 0

SVTH: Nguyn L Huy Bng

(4.14)

Trang 45

Chng 4: iu khin DFIG bng phng php trt.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Hnh 4.5:nh hng h trc ta dq theo vect in p li.


Cng sut biu kin tc thi u cc stator Ss = Ps + jQs c cho bi:
(4.15)

3
S s = vse ise*
2
Cng sut tc dng v cng sut phn khng tc thi c suy ln lt t (4.15):

Ps =

Qs =

3
3
Im v se ise* = ( v dse idse + vqse iqse )
2
2

3
3
Re v se ise* = ( vqse idse vdse iqse )
2
2

(4.16a)

(4.16b)

Mt khi DFIG c ha ng b v kt ni vi li in (gi thit thc hin


trc ), mc tiu tip theo l iu khin c lp cng sut tc dng v cng sut
phn khng u cc stator DFIG, nh minh ha hnh bn di.

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 46

Chng 4: iu khin DFIG bng phng php trt.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Hnh 4.6:S iu khin dng cng sut trao i gia stator my pht v li in.
Nu b qua in tr dy qun stator (thng c gi tr b vi cc my pht cng sut
ln). Khi trng thi xc lp, thnh phn o hm trong biu thc (3.27) trit tiu, dn
n:
(4.17)

d se
j s se
v = R i + j s +
dt
e
s

e
s s

e
s

Ngha l vct in p v vct t thng stator vung gc vi nhau. Ta c gin


vct khng gian nh hnh 4.7.

dse = 0, s qse = se

SVTH: Nguyn L Huy Bng

(4.18)

Trang 47

Chng 4: iu khin DFIG bng phng php trt.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Hnh 4.7:Gin vect in p li v vect t thng stator xc lp khi b qua in


tr stator.
T biu thc (4.14) v (4.18):

dse = Ls idse + Lm idre 0

qse = Ls iqse + Lm iqre = se


Rt ra:

idse =

iqse =

(4.19a)

Lm e
idr
Ls

(4.19b)

1
( qse Lm iqre )
Ls

Khi cng sut tc dng, cng sut phn khng v mmen in t c vit li

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 48

Chng 4: iu khin DFIG bng phng php trt.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

(4.20a)

3
3 Lm e
Ps = vdse idse =
vs idr
2
2 Ls

(4.20b)

qes

L
3 e e
3
Q s = v d s iq s = u s
m i qer
L

2
2
Ls
s

L
3
p m
Ls
2

Te =

(4.21)

e e
qs dr

T y, ta rt ra cc nhn xt:
Vct t thng stator

e
s

lun ng vung gc vi vct in p li us nu

iu kin (4.17) tha v c bin cng do us quyt nh (do li in quyt


nh).
e
e
qs = s c module l hng s v se = u s / s ( us v s ln lt l in p

v tn s li in c xem nh khng i). Theo (4.20a) v (4.21) cng sut


e

tc dng v mmen ch ph thuc thnh phn dng in idr , nn idr chnh l

i lng iu khin cng sut tc dng u cc stator hoc iu khin mmen.


e
Cng sut phn khng ch ph thuc thnh phn dng in i q r . V vy, c th
e
s dng i q r lm i lng iu khin cng sut khng u cc stator (hoc h

s cng sut).
Trong thc t, my pht in gi thng c cng sut ln, xp x (4.4) lun tha. V
e
e
th, ta c th s dng cc thnh phn dng in rotor idr v iqr nh phn tch

trn lm bin trng thi iu khin i tng.


Qu trnh iu khin cng sut tc dng v cng sut phn khng c thc hin bng
cch tc ng ln in p rotor (do thit b iu khin - b bin i cng sut nm bn
pha rotor) thng qua hiu chnh hai thnh phn dng in rotor.

4.2.2 iu khin trt cng sut thng qua iu khin dng rotor.
4.2.2.1 Phng trnh trng thi ca h thng DFIG.
thun tin cho vic xy dng lut iu khin, ta kh cc bin trung gian l dng
e
e
in stator i s v t thng stator se , gi li dng in rotor ir v t thng rotor re

trong cc phng trnh (4.22a) v (4.22b).

re = Lr ire + Lm ise

SVTH: Nguyn L Huy Bng

(4.22a)

Trang 49

Chng 4: iu khin DFIG bng phng php trt.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

(4.22b)

se = Ls ise + Lm ise
Thu c

(4.23a)

Lr e re
i =
ir +
Lm
Lm
e
s

se = ( Lm

Ls Lr e Ls e
)ir +
s
Lm
Lm

(4.23b)

Thay (4.8a) v (4.8b) vo (4.2a) v (4.2b) ta c:

Ls Lr Lr
Rs
Ls e
Ls Lr dire Ls d re
e
v = ( js (Lm
) Rs )ir + ( + js ) r + (Lm
) +
Lm
Lm
Lm
Lm
Lm dt Lm dt (4.24)
e
s

d re
v = R i + j ( s r ) +
dt
e
r

e
r r

e
r

rt gn h thc ta t:

Ls Lr
Ls
Lr
Rs
, a2 = , a3 =
, a4 =
Lm
Lm
Lm
Lm

a1 = Lm
Ta c:

dire
d re
v = ( js a1 a2 Rs )i + (a4 + js a3 ) + a1 + a3
dt
dt
e
s

e
r

e
r

(4.25)

d re
v = R i + j ( s r ) +
dt
e
r

e
r r

Bng cc php bin i v t a5 =

e
r

a3
a
Rr + 2 Rs ta c:
a1
a1

vse a3 e
dire
a4 a3
e
e
= (a5 js )ir + ( + jr ) r + vr
dt
a1 a1
a1 a1

(4.26)

d re
= Rr ire j ( s r ) re + v re
dt

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 50

Chng 4: iu khin DFIG bng phng php trt.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Trin khai h phng trnh (4.11) di dng cc thnh phn trc d v q , ta thu c
h phng trnh vi phn:

didre
vdse a3 e
a4 e a3
e
e
e
= a5idr + siqr dr +
vdr
r qr +
dt
a1
a1
a1 a1
e
a3
a 4 e vqs a3 e (4.27)
e
= i + a i r dr qr +
vqr
dt
a1
a1
a1 a1

diqre

e
s dr

e
5 qr

d dre
= Rridre + (s r ) qre + vdre
dt

d qre
dt

= Rr iqre ( s r ) dre + vqre

Vit li (4.12) di dng k hiu ma trn:

d i
dt

e
ds
e
qs
e
ds
e
qs

a3
a

1
a5 s
4
r e

ids a1
a1
a1


e
a
a

4
= a 3
iqs + 0
5
r
s
a1
a1 dse

0
s r qse 0
Rr 0

0
0
0 Rr r s

a1

0
0
a

e 3
1 vds
a1 vdre
+ 0 e
a1 vqse
a3 vqr

0
0
0

0
0
0

t cc vct bin trng thi, vct tn hiu vo, vc t tn hiu ra v cc ma trn nh


sau:

x = idse

a5

A = s

Rr

e
iqse dse dse , y = ids
T

s
a5

a4
a1

a3
r
a1

0
0
Rr r s

iqse

1
a3

r
a
a1
1

a4
, Bs = 0

a1

0
s r

0
0

, us = vds
e

a1

0
a
3

Br = 0
,

a1

0
0

0
0

vqse , ur = vdre

vqre

a1
1 0 0 0
,C =

a3
0 1 0 0

Khi , ta c biu din trng thi ca h thng (4.12) nh (4.13)

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 51

Chng 4: iu khin DFIG bng phng php trt.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

x (t ) = Ax (t)+B s u s (t ) + Br u r (t )

y (t ) = Cx (t )

(4.28)

x l vct bin trng thi, us v ur l vct bin vo, y l vct bin ra.
A l ma trn trng thi ca h thng, Bs v Br l ma trn vo, C l ma trn ra.

4.2.2.2 Lut iu khin.


T

T biu din trng thi (4.28), ur = vdr

vqre c chn l tn hiu vo iu khin

v thit b iu khin (b bin i cng sut) nm bn pha rotor. us = vds vqs l


tn hiu vo khng iu khin c xem nh nhiu tc ng ln h thng (nhiu o
c). Ta c s biu din trng thi nh hnh 4.6
e

Hnh 4.8:S biu din trng thi ca h thng iu khin DFIG.


Nhn xt: Tc rotor l i lng bin thin theo thi gian (time varying). Tuy
nhin, dng in bin thin nhanh hn rt nhiu so vi tc . Nn ma trn A trong
biu din trng thi (4.28) c th c xem nh ma trn h s hng trong vng iu
khin dng in.

Mc tiu iu khin: iu khin tn hiu ra

r (t ) = idrref

iqrref

y(t ) = idre

iqre

bm theo tn hiu t

cho trc.

Ta cn thit k lut iu khin ur (t ) = vdr


e

vqre cho tn hiu ra y(t) bm theo tn

hiu t r(t) bng phng php iu khin trt.

Sai s: Sai s iu khin c nh ngha: e(t) = y(t) r(t)

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 52

Chng 4: iu khin DFIG bng phng php trt.

Vy ta c:

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

eie = idre idrref , ei e = iqre iqrref


qr

dr

Suy ra: e(t) = y(t) r(t) = Cx(t) r(t) = CAx(t) + CBsus (t) + CAx(t) + CBrur (t) r(t)

o hm cp 1 ca e(t) xut hin tn hiu vo iu khin ur(t) . Nh vy, h thng


(4.13) vi tn hiu ra

y(t ) = idre

iqre

c bc tng i bng 1 ( n =1 ).

Mt trt (Sliding surface): Mt cch tng qut, mt trt c biu din bi S(t) =
0, vi

S (t ) = +
dt

(4.29)

n 1

e (t )

T nhn xt trn n=1 , nn mt trt c nh ngha bng sai s iu khin


(4.30)

S (t )
S (t ) = e (t ) = y (t ) r ( t ) = 1
S 2 (t )

Mt trt c chn theo (4.15) hon ton tha mn iu kin: S(t) khng ph thuc
tng minh vo ur(t) nhng S (t ) ph thuc tng minh vo ur(t) (bc tng i bng
1). o hm ca mt trt:

S (t)
S(t) = e(t) = y(t) r(t) = CAx(t) + CBsus (t) + CBrur (t) r(t) = 1

S2 (t)
Trn mt trt, S1(t) = 0 , S2(t) = 0 th tn hiu sai lch eidse 0 ,

(4.31)

eie 0
qs

e
e
Khi S1 (t ) 0 , S2 (t ) 0 , ta cn phi xc nh lut iu khin vdr (t ) v vqr (t ) cho

S1 (t ) v S 2 (t ) tin v 0.

a qu o trng thi ca h thng tin v mt trt trong mt khong thi gian


hu hn, S1 (t ) 0 , S 2 (t ) 0 , v duy tr bn vng trn mt trt theo cc c tnh
mong mun. Lut iu khin ur (t ) , phi c thit k cho cc iu kin sau c
tha mn:

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 53

Chng 4: iu khin DFIG bng phng php trt.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Nu S (t ) > 0 th S (t ) < 0
Nu S (t ) < 0 th S (t ) < 0
Nu S (t ) = 0 th S (t ) = 0
Nh vy lut iu khin c th c chn:
(4.32)

Si (t) = ki sign(Si (t)), si = 1;2

1, skhisSi > 0

sign(Si ) = 0, skhisSi = 0 sssi =1;2


1, skhisS < 0
i

Hay:

(4.33)

Trong , k1 v k2 l cc hng s dng c chn trc, cn nhc n hai yu t:


Trong thc t, m hnh u c sai s nn k1 v k2 phi ln c th ln t
c sai s m hnh nhm duy tr tnh bn vng ca h thng iu khin.
Tuy nhin, ta khng chn gi tr k1 , k2 qu ln trnh cho tn hiu iu khin
ur (t ) c bin ln lm gia tng hin tng chattering (dao ng tn s cao).
Hm Signum c nh ngha:

1, skhisSi > 0

sign(Si ) = 0, skhisSi = 0 sssi = 1;2


1, skhisS < 0
i

T (4.31) v (4.32):

k sign ( S1 )
CAx (t ) + CBs u s (t ) + CBr u r (t ) r(t ) = 1

k 2 sign ( S1 )
Suy ra:

k1 sign ( S1 )
CBr u r = CAx CBs u s + r (t )

k 2 sign ( S 2 )

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 54

Chng 4: iu khin DFIG bng phng php trt.


a3
a
Nhn xt rng, CBr = 1

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

0
= a3 I .Nh vy ma trn CBr khng suy bin.
a
a1
3
a1

Lut iu khin: T nhn xt trn, lut iu khin trt c suy ra


e

k1sign(S1) vdr
ur (t ) = (CBr ) CAx(t) + CBsus (t ) r(t ) +
= e
k
sign
(
S
)
2
2

vqr
1

(CBr ) 1 =

a1
a3

1
0

0
,
1

a5
CA =

s
a5

a4
a1

a3
r
a1

a3
r
1 1
a1
, CBs =
a
a1 0
4
a1

(4.34)

0
1

t thm bin trung gian F1 v F2 , vi:

F
CAx + CB s u s = 1
F2
Ta tnh c:

e
a4 e a3 e vdse
e
a5idr + siqr dr + qr +

a1
a1
a1
F1
F =
e
a3 e a4 e vqs
2
e
e
sidr + a5iqr dr qr +
a1
a1
a1

(4.35)

Sau cng, lut iu khin c vit li

vdre a1 F1 d idrref k1sign(S1 )


ur (t) = e = ref +

F
k
sign
(
S
)
a
dt
v
i
2
qr 3 2
qr 2

(4.36)

Gii hn tn hiu iu khin:


Khi thit k lut iu khin, tn hiu iu khin khng th c gi tr ln ty v l do
cc gii hn ca b converter v my pht, trong trng hp ny l hai thnh phn

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 55

Chng 4: iu khin DFIG bng phng php trt.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

vdrref v vqrref ca vct in p rotor t ng ra ca b iu khin trt. V vy, tn hiu


iu khin phi c gii hn (saturation) cho c hai thnh phn trc d v q trnh
ng ra t b iu khin trt ra c gi tr qu ln. Ngha l tn hiu iu khin phi
c gii hn tng ng gia cc gi tr vdr ,min v vdr ,m ax , vqr ,min v vqr ,m ax nh hnh
4.6.

idref( q ) r

Hnh 4.9: Tn hiu t ng ra b iu khin c trang b vi khu Saturation.

Lc tn hiu: trnh trng hp o hm khng lin tc trong biu thc (4.36) khi
ref
ref
cc tn hiu t idr v iqr c s thay i nc. Ta c th t mt b lc thng thp cp

1 trc khi tnh o hm trong s iu khin to ra hm truyn hp thc


(proper transfer function), s/(Ti+s) nh hnh 4.7a, vi Ti l thi hng ca b lc thng
thp. Thm cc nh vy c tc dng lc tn hiu trc khi n c o hm, hnh
4.8b, ng thi trnh s tc ng ca nhiu.

Hnh 4.10: a) Thm cc vo trc khu tnh o hm to ra hm truyn hp thc


b)Tn hiu nc c lc trc khu tnh o hm

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 56

Chng 5: S m phng v kt qu.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Chng 5: S M PHNG V KT QU.

5.1 S m phng.
S iu khin DFIG (iu khin c lp cng sut tc dng v cng sut phn
khng pha stator thng qua iu khin hai thnh phn dng rotor) v cc khi chc
nng bn trong c trnh by bn di (hnh 5.1), bao gm cc khi chnh:

Khi m phng li in ni trc tip vi stator my pht (POWER


NETWORKS) hnh 5.2
Khi m phng my pht cm ng cp ngun t hai pha (DFIG)
Khi xc nh v tr gc ca vct in p li v tnh in p stator trn
h ta dq (LA) hnh 5.3
Khi chuyn trc dng in stator v rotor t abc sang dq (ABC-TODQ) hnh 5.4
Khi c tnh t thng, mmen v cng sut (FTP) hnh 5.5
Khi m phng cc mt trt v lut iu khin trt (SMC) hnh 5.6
Khi chuyn trc in p rotor t dq sang abc (DQ-TO-ABC) hnh 5.7
Khi tnh F1 v F2 dng trong lut iu khin (F1,F2) hnh 5.8

Hnh 5.1: S iu khin DFIG bng phng php trt

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 57

Chng 5: S m phng v kt qu.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Hnh 5.2: Ngun 3 pha i xng cung cp cho mch stator

Hnh 5.3: Chuyn i abc - dq

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 58

Chng 5: S m phng v kt qu.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Hnh 5.4: ABC-TO-DQ

Hnh 5.5: Tnh ton t thng, cng sut v momen

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 59

Chng 5: S m phng v kt qu.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Hnh 5.6: Lut iu khin trt

Hnh 5.7: DQ-TO-ABC

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 60

Chng 5: S m phng v kt qu.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Hnh 5.8: Tnh ton F1,F2

5.2 Kt qu m phng.
M phng c tin hnh trn Matlab/Simulink, s dng mt my in khng ng b
rotor dy qun cng sut 4kW c cc thng s c cho phn Ph lc, qui i v
pha stator.

5.2.1 Kt qu m phng ch danh nh.


Cc thng s in tr, in cm v mmen qun tnh rotor ca m hnh DFIG dng
m phng c chn bng cc thng s danh nh:
Rs = 1.070,Rr = 1.320 , Lls = 0.0066H, LLr = 0.0098H, Lm = 0.1601H, J = 0.32
kg.m2

Cc thng s ca b iu khin trt:

Cc tha s nhn ca lut iu khin trt: k1 = 1800, k2 = 800.


Thi hng ca khu lc thng thp cp 1: Ti = 10ms.
Khu chp hnh ca h thng iu khin c thi gian tr: td = 100s
Cc gii hn tn hiu iu khin:udr,min = uqr,min = -250, udr,max = uqr,max = 250.

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 61

Chng 5: S m phng v kt qu.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Gi tr t: Gi tr t cho hai thnh phn ca vct dng rotor tng ng vi cng


sut tc dng v cng sut phn khng yu cu bn pha stator DFIG. Gi tr t c
th nh hnh 6.3a.
Khong thi gian t 0 - 1.25s c gi thit tng ng vi thi gian khi ng h
thng, thc hin kch t v ha ng b DFIG vi li in. Trong giai on ny, hai
thnh phn ca vct dng stator bng khng.
ref

Ti thi im ts = 1.25 , gi tr t idr c thit lp thc hin mt s thay

i nc t 0 sang -6A , h thng bt u pht cng sut v li. Trong khi ,


ref
gi tr t iqr c gi bng -6.5 (ng vi cng sut phn khng bng khng,

h s cng sut u cc stator duy tr bng 1).


ref
Trong khong thi gian ts = 1.75 2.5 , gi tr t iqr c p dng thc

hin mt thay i nc t -6.5A sang -4.A, h thng tiu th cng sut khng t
ref

li. Gi tr iu khin idr vn duy tr mc -6A .


ref
Trong khong thi gian ts = 2.53.5 , gi tr t iqr c s thay i nc t -4.A
ref

sang -9A, h thng pht cng sut khng v li. Gi tr iu khin idr vn
duy tr -6A.
ref
Trong khong thi gian ts = 3.54s , gi tr t iqr c s thay i nc t -9A

sang -6.5A (ng vi h s cng sut u cc stator duy tr bng 1). Gi tr iu


ref

khin idr vn duy tr -6A.


Qu trnh m phng kt thc thi im ts = 4s

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 62

Chng 5: S m phng v kt qu.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Hnh 5.9: Gi tr t cho hai thnh phn dng rotor

e
Hnh 5.10: p ng ca idr v iqr theo tn hiu t.

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 63

Chng 5: S m phng v kt qu.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Hnh 5.11: Cc mt trt S1 v S2.

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 64

Chng 5: S m phng v kt qu.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Hnh 5.12: Cng sut Ps, Qs v Mmen Te.

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 65

Chng 5: S m phng v kt qu.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Hnh 5.13: Dng v p stator

Hnh 5.14: Dng v p rotor

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 66

Chng 5: S m phng v kt qu.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Nhn xt kt qu:
Hnh 5.3 cho kt qu m phng iu khin c lp hai thnh phn ca vct
dng rotor, tc iu khin c lp cng sut tc dng v cng sut phn khng
ref

ref
pha u cc stator. Khi tn hiu t idr , iqr c s thay i nc nh hnh 5.2,

e
cc p ng idr v iqr ph hp vi cc mt trt chn, qu trnh qu din

ra nhanh chng khng c s vt l v bm tt theo gi tr t. Hn na, kh


nng phn ly ca h thng iu khin rt cao, s thay i ncca thnh phn
stator dng trc d khng lm nh hng n thnh phn dng stator trc q v
ngc li nh hnh 5.3
Cc mt trt dao ng vi bin nh quanh gi tr 0 nh hnh 5.4, gi tr cc
mt trt c s bin ng (S 0) ti cc thi im tn hiu t thay i nc
nhng nhanh chng tr v khng ngay sau .
Hin tng chattering th hin dao ng tn s cao ca tn hiu iu khin
ur(t) cng c th c nhn thy trn qu o pha ca h thng. V cc khu
chp hnh ca h thng iu khin c thi gian tr, h qu l tn hiu iu khin
khng th thay i gi tr mt cch tc thi khi qu o pha va chm mt trt

m bo iu kin; nu S =0 th S = 0 . Kt qu l qu o pha vt qua


mt trt mt on v quay v mt trt. Qu trnh ny c lp li v kt qu
l qu o pha dao ng quanh mt trt.
Cng sut tc dng v phn khng u cc stator hnh 5.5, c dng th
tng ng ging vi th hai thnh phn ca vct dng stator v in p
stator c c nh theo in p li (c gi tr hu nh khng i).

5.2.2 Kt qu kho st tnh bn vng ca lut iu khin.


Kho st tnh bn vng ca lut iu khin trong trng hp cc thng s ca my
pht cm ng DFIG c s bin i do iu kin lm vic, chng hn nh nh hng
ca nhit dy qun, mc bo ha ca mch t, v.v
Cc thng s ca b iu khin cng nh gi tr t c gi khng i nh trong
trng hp m phng ch danh nh cho tt c cc trng hp kho st di y.
Kt qu 1: Khi tng in tr stator v rotor ln 20%

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 67

Chng 5: S m phng v kt qu.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

p ng ca dng rotor

Cc mt trt S1, S2

Cng sut tc dng v phn khng u cc stator

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 68

Chng 5: S m phng v kt qu.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Dng in stator v rotor pha a


Hnh 5.15: p ng h thng khi tng in tr stator v rotor ln 20%
Kt qu 2: Khi gim in tr stator v rotor xung 20%

p ng ca dng rotor

Cc mt trt S1, S2

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 69

Chng 5: S m phng v kt qu.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Cng sut tc dng v phn khng u cc stator

Dng in stator v rotor pha a


Hnh 5.16: p ng h thng khi gim in tr stator v rotor xung 20%
Kt qu 3: Khi tng in cm tn stator v h cm gia stator v rotor ln 20%

p ng ca dng rotor

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 70

Chng 5: S m phng v kt qu.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Cc mt trt S1, S2

Cng sut tc dng v phn khng u cc stator

Dng in stator v rotor pha a


Hnh 5.17: p ng h thng khi tng in cm v h cm

Nhn xt kt qu: Qua 3 trng hp tng, gim in p stator v rotor; tng in cm


tn cun stator v h cm gia cun stator v rotor. Kt qu m phng cho thy sai s
khng ng k so vi m phng ch danh nh. Nhng vy h s iu khin c
tnh bn vng cao vi s thay i cc thng s in tr v in cm stator v rotor.
SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 71

Chng 6: Kt lun.

GVHD: PGS.TS Dng Hoi Ngha

Chng 6: KT LUN.

6.1 Cc vn c thc hin trong lun vn.


Tm hiu v lnh vc pht in bng sc gi, nhng thun li v kh khn trong
vic pht trin nng lng gi, tim nng v nng lng gi ca Vit Nam.
Tm hiu cc h thng chuyn i nng lng gi: s phn b gi, hiu sut ca
tuabin gi, vn hnh h thng nng lng gi tc c nh v thay i.
Tm hiu cc loi my pht in s dng trong h thng chuyn i nng lng
gi.
Tm hiu v m hnh ton hc ca my pht in cm ng cp ngun t hai
pha (DFIG), m phng m hnh DFIG trn MATLAB/SIMULINK.
Tm hiu v phng php iu khin trt, ng dng vo iu khin c lp
cng sut tc dng v cng sut phn khng pha stator ca my pht DFIG.
Xy dng m hnh h thng iu khin trn MATLAB/SIMULINK, kt qu m
phng cho thy c th iu khin c lp cng sut tc dng v cng sut phn
khng pha stator thng qua vic iu khin hai thnh phn dng rotor. T ta
c th iu khin c lp cng sut tc dng ti u cng sut nhn c t
gi, ng thi c th iu khin thu hay pht cng sut phn khng gp phn
iu chnh h thng in, y l u im ln nht ca DFIG so vi cc my
pht in gi khc.
B iu khin trt cho kt qu bm theo gi tr t tt,p ng nhanh, khng
c vt l, nh hng qua li gia hai thnh phn dng rotor khng ng k nn
c th iu khin c lp c. B iu khin c tnh bn vng cao khi c s
thay i ca thng s my pht in tr, in cm stator v rotor.

6.2 ngh v cc hng pht trin ca lun vn.


Thc hin h thng iu khin trn h thc, c th dng ng c DC to
momen u vo.
Tip tc xy dng m hnh m phng h thng iu khin t lc khi ng, ha
ng b, n khi xc lp. Chi tit ha m hnh m phng: m phng thm cc
b bin i cng sut pha rotor v p dng h thng iu khin thng qua iu
khin cc b bin i cng sut ny.
S dng cc h thng iu khin thng minh nh mng neural, fuzzy logic
vo phng php iu khin trt nhm nng cao hn na cht lng iu
khin.

SVTH: Nguyn L Huy Bng

Trang 72

Ti Liu Tham Kho


[1]
Phan Quc Dng, T Hu Phc,Truyn ng in. NXB HQG Tp.HCM
2008.
[2]
J.F. Manwell, J.G. McGowan , A.L. Rogers ,Wind energy explained. Theory,
Design and Application. University of Massachusetts, Amherst, USA. JOHN WLEY
& SONS, LTD.
[3]
Mukund R. Patel Ph.D., P.E, Wind and Solar Power Systems.
U.S.Merchant Marine Academy Kings Point, New York. CRC Press LLC-1999.
[4]
Ronald Hirschorn, Sliding mode control design for nonlinear stytems,
Chapter 2. June 3, 2003.
[5]

Hugh Piggott,Windpower Workshop.British Wind Energy Association.

[6]
S. K Salman and Babak Badrzadeh, New Approach for modelling Doubly-Fed
Induction Generator (DFIG) for grid-connection studies.School of Engineering, The
Robert Gordon University, Schoolhill, Aberdeen, AB10 1FR, Scotland, U.K.
[7]
Nguyn Vn Nh, C s Truyn ng in Truyn ng ng c khng
ng b. i hc Bch Khoa Tp. H Ch Minh.
[8]
Dng Hoi Ngha, Trng Vn Hin, iu khin tc ng c khng ng
b dng m hnh ni.Tp ch khoa hc v cng ngh,pp 42-46, s 38+39,2002.
[9]
A.Petersson, Analisys, modeling and control of doubly - fed induction
generators for wind turbines. Ph.D thesis, Chalmers University of Technology,
Sweden, 2005.
[10] Balasubramaniam Babypriya ,Rajapalan Anita,Modelling, Simulation and
Analysis of douby fed induction generator for wind turbines Journal of Electrical
Engineering, vol. 60, no. 2, 2009, 7985.
[11] Ahmed G. Abo-Khalil, Dong-Choon Lee, Seung-Pyo Ryu, Synchronization of
DFIG Output Voltage to Utility Grid in Wind Power System. Dept. of Electrical. Eng.
Yeungnam Univ., 214-1, Daedong, Gyeongsan, Gyeongbuk, Korea.
[12] Mai Tuan Dat, Mai Ba Loc, Pham Dinh Truc, Nguyen Huu Phuc, Control of
Doubly-fed induction generator using DSpace R&D Controller Board - an application
of rapid control coordinated with matlab/simulink. Division of Electrical Machines &
Equipment Engineering, HCMUT, Vietnam

[13] Guofeng Yuan, Jianyun Chai, Yongdong Li, Vector Control and
Synchronization of Doubly Fed Induction Wind Generator system. Department of
Electrical Engineering, Tsinghua University, Beijing, P.R.China.
[14] Ahmed G. Abo-Khalil,Dong-Choon Lee, Se-Hyun Lee, Grid Connection of
Doubly-Fed Induction Generators in Wind Energy Conversion System. Dept. of
Electrical. Eng. Yeungnam Univ., 214-1, Daedong, Gyeongsan, Gyeongbuk, Korea.

Ph Lc
File ci t tham s v v th trong matlab/simulink
%Thong so may dien khong dong bo rotor day quan(DFIG) 20HP
Pn = 4000;
Vn = 400;
p= 2;
fn = 50;
Vrn = 950;
(V)
Irn = 2.7;
n = 1440;

Sb = Pn;
wb = 2*pi*fn;
we = wb;
wbm = wb/p;
Tb = Pn/wbm;
Zb = Vn*Vn/Sb;
Vm = Vn*sqrt(2/3);
Vb = Vm;
Tfactor = (3/2)*p;

Rs = 1.07;
Rr = 1.32;
Lls = 0.0066;
Llr = 0.0098;
Lm = 0.1601;
Ls = Lls+Lm;
Lr = Llr+Lm;
Rs1 = Rs;
Rr1 = Rr;
Lls1 = Lls;
Llr1 = Llr;
Lm1 = Lm;
Ls1 = Lls1+Lm1;
Lr1 = Llr1+Lm1;
LM = 1/(1/Lm + 1/Lls + 1/Llr);
J = 0.32;
H = J*wbm*wbm/(2*Sb);
Domega = 0;
f = 0;
% thoi gian mo phong
tstop = 4.25;
% Momen vao
Tm_time = [0 1.25 1.25 tstop];
Tm_value = [0 0 -0.7 -0.7]*Tb;
% Thong so cua bo dieu khien truot
Ts = Ls/Rs;
Tr = Lr/Rr;

%
%
%
%

Dien ap dinh muc (line to line) (V)


so cap cuc
tan so dinh muc (Hz)
Dien ap dinh muc rotor (line-to-line)

%
% toc do dinh muc (rpm)

% Momen co ban
% tro khang co ban
% bien do ap pha

%
%
%
%
%

dien tro
dien tro
diem cam
dien cam
ho cam

stator
rotor
stator
rotor

% momen quan tinh

gamma = 1/Tr;
sigma = 1-(Lm*Lm)/(Ls*Lr);
a1 = Lm1-(Ls1*Lr1)/Lm1;
a2 = Lr1/Lm1;
a3 = Ls1/Lm1;
a4 = Rs1/Lm1;
a5 = a3*Rr1/a1+a2*Rs1/a1;
k1 = 1800;
k2 = 800;
Ti = 0.01;
% Gia tri dat cho idr & iqr
idr_time = [0 0.99 0.99 1.25 1.25 tstop];
idr_value = [-15 -15 0 0 6 6];
iqr_time = [1 1.75 1.75 2.5 2.5 3.5 3.5 tstop];
iqr_value = [-6.5 -6.5 -4 -4 -9 -9 -6.5 -6.5];

disp('Go return de ve do thi');


keyboard
clf;
figure
plot(y(:,1),y(:,2),'-k')
grid on
ylabel('i*dr [A]')
axis([1 4 -8 8]);
xlabel('Thoi gian [s]')
title('Thanh phan dong dat idr*')
figure
plot(y(:,1),y(:,3),'-k')
grid on
ylabel('idr [A]')
axis([1 4 -8 8]);
xlabel('Thoi gian [s]')
title('Thanh phan dong idr')
figure
plot(y(:,1),y(:,4),'-k')
grid on
ylabel('iqr* [A]')
axis([1 4 -12 -2]);
xlabel('Thoi gian [s]')
title('Thanh phan dong dat iqr*')
figure
plot(y(:,1),y(:,5),'-k')
grid on
ylabel('iqr [A]')
axis([1 4 -12 -2]);
xlabel('Thoi gian [s]')
title('Thanh phan dong iqr')
figure
plot(y(:,1),y(:,6),'-k')
grid on
ylabel('Te [N.m]')
axis([1 4 -30 30]);
xlabel('Thoi gian [s]')

title('Moment dien tu, Te [N.m]')


figure
plot(y(:,1),y(:,7),'-k')
grid on
ylabel('Ps [W]')
axis([1 4 -4e3 4e3]);
xlabel('Thoi gian [s]')
title('Cong suat tac dung dau cuc stator, Ps [W]')
figure
plot(y(:,1),y(:,8),'-k')
grid on
ylabel('Qs [VAr]')
axis([1 4 -3e3 3e3]);
xlabel('Thoi gian [s]')
title('Cong suat phan khang dau cuc stator, Qs [VAr)]')
figure
plot(y(:,1),y(:,9),'-k')
grid on
ylabel('S1')
axis([1 4 -8 8]);
xlabel('Thoi gian [s]')
title('Mat truot S1')
figure
plot(y(:,1),y(:,10),'-k')
grid on
ylabel('S2')
axis([1 4 -12 12]);
xlabel('Thoi gian [s]')
title('Mat truot S2')
figure
plot(y(:,1),y(:,11),'-k')
grid on
ylabel('ias [A]')
axis([1.2 1.4 -15 15]);
xlabel('Thoi gian [s]')
title('Dong dien stator pha - a, ias')
figure
plot(y(:,1),y(:,12),'-k')
grid on
ylabel('iar [A]')
axis([1 4 -20 20]);
xlabel('Thoi gian [s]')
title('Dong dien rotor pha - a, iar')
figure
plot(y(:,1),y(:,13),'-k')
grid on
ylabel('vas [V]')
axis([1 4 -400 400]);
xlabel('Thoi gian [s]')
title('Dien ap stator pha - a, vas')
figure
plot(y(:,1),y(:,14),'-k')
grid on

ylabel('var [V]')
axis([1.5 1.7 -200 200]);
xlabel('Thoi gian [s]')
title('Dien ap rotor pha - a, var')
figure
plot(y1(:,1),y1(:,2),'-k')
grid on
ylabel('vdr [V]')
axis([1.5 1.7 -200 200]);
xlabel('Thoi gian [s]')
title('Thanh phan dien ap rotor vdr')
figure
plot(y1(:,1),y1(:,3),'-k')
grid on
ylabel('vqr [V]')
axis([1.5 1.7 -200 200]);
xlabel('Thoi gian [s]')
title('Thanh phan dien ap rotor vqr')

You might also like