You are on page 1of 99

M cl c

Trang

T NG QUAN V B N CH A D U KH.................................................................3 1. Gi i thi u...................................................................................................3 2. Phn lo i b n ch a d u kh.......................................................................3 THI T K B N CH A...............................................................................................6 1. Xc nh cc thng s cng ngh b n ch a .............................................6 2. L a ch n v t li u lm b n .........................................................................6 3. Xc nh gi tr p su t tnh ton ...............................................................7 4. Xc nh cc tc ng bn ngoi ..............................................................7 5. Xc nh chi u dy c a b n ......................................................................8 6. Xc nh cc l trn b n ............................................................................8 7. Xc nh chn v tai nng ....................................................................8 8. Cc nh h ng th y l c n b n ch a.....................................................8 THI CNG B N CH A ............................................................................................11 1. T ng quan thi cng b n ch a..................................................................11 2. Cc phng php thi cng n n mng .....................................................11 3. Cc phng php thi cng b n ch a......................................................14 5. Trnh t thi cng b n ch a ......................................................................19 CC THI T B PH TR B N CH A..................................................................22 1. H th ng Bm .........................................................................................22 2. H th ng van (valves) .............................................................................25 3. D ng c o ..............................................................................................33 THI T K H TH NG NG NG...................................................................45 1. T ng quan ...............................................................................................45 2. Thi t k khi ni m cho ng ng ..........................................................46 3. Thi t k c kh cho ng ng ...............................................................55 QU TRNH XY L P NG NG ...................................................................69 1. L a ch n v nh d u tuy n ng ............................................................69 2. Quy n v n chuy n v qu trnh ph hoang .............................................69 3. Qu trnh o rnh ..................................................................................70 4. Qu trnh r i ng v u n ng...................................................................72 5. Qu trnh hn ng ...................................................................................73 6. Ph ng v h ng xu ng rnh ...............................................................75 7. Qu trnh l p rnh ...................................................................................76 8. Thi cng t i cc v tr c t ngang ng qua cc khu v c c bi t................77 9. Cc v tr hn o n n i ng......................................................................78 10. Ph c h i trang thi ban u...................................................................79 11. Cc k thu t c bi t s d ng trong thi cng ng ng......................79 12. S an ton ............................................................................................81 B O V V CH NG N MN CHO H TH NG NG NG ....................82 1. Phn lo i n mn ....................................................................................82 2. Cc phng php ki m tra v pht hi n n mn ....................................87 3. Cc phng php b o v ch ng n mn ................................................91

Ph n 1

K THU T B N B

Chng 1

T NG QUAN V B N CH A D U KH
1. Gi i thi u
Trong cng nghi p ho d u, t t c cc ho t ng s n xu t, bun bn, t n tr u lin quan n khu b n b ch a. B n, b ch a ti p nh n nguyn li u tr c khi a vo s n xu t v t n tr sau s n xu t.

B n ch a c vai tr r t quan tr ng, n c nhi m v : t n tr nguyn li u v s n ph m, gip ta nh n bi t c s l ng t n tr . T i y cc ho t ng ki m tra ch t l ng, s l ng, phn tch cc ch tiu tr c khi xu t hng u c th c hi n. Ngoi ra n cn c h tr b i cc h th ng thi t b ph tr : van th , n n mng, thi t b ch ng tnh i n, mi che

2. Phn lo i b n ch a d u kh
2.1 Phn lo i theo chi u cao xy d ng B ng m: c t bn d i m t t, th ng s d ng trong cc c a hng bn l .

B n i: c xy d ng trn m t t, c s d ng

cc kho l n.

B n a ng m: Lo i b c chi u cao b nh ln m t t, nhng hi n nay cn r t t. B ngoi khi: c thi t k n i trn m t n c, c th di chuy n t ni ny n ni khc m t cch d dng. So snh hai lo i b ng m v b n i B ng m B n i An ton cao: y l l do chnh v b o Chi ph xy d ng th p m phng chy t t v n u c r r th d u B o d ng thu n ti n: d dng cng khng lan ra xung quanh sc r a, sn v s a ch a b t bay hi: do khng c gi, khng D dng pht hi n v tr r r trao nhi t v i mi tr ng bn ngoi xng d u ra bn ngoi T o m t b ng thong 2.2 Phn lo i theo p su t B cao p: p su t ch u ng trong b > 200 mmHg B p l c trung bnh: p su t = 20 => 200 mmHg th ng dng b KO, DO B p th ng: p su t = 20 mmHg p d ng b d u nh n, FO, b mi phao. 2.3 Phn lo i theo v t li u xy d ng B kim lo i: lm b ng thp, p d ng cho h u h t cc b l n hi n nay. B phi kim: lm b ng v t li u nh: g , composite,.. nhng ch p d ng cho cc b nh . 2.4. Phn lo i theo hnh d ng. B tr ng: th ng s d ng cho cc kho l n.

B hnh tr n m: th ng chn xu ng t trong c a hng bn l ho c n i trong m t s kho l n.

B hnh c u, hnh gi t n c: cn r t t

m t s kho l n.

Chng 2

THI T K B N CH A
B n ch a trong ngnh d u kh ch y u dng ch a cc s n ph m nhin li u nh: kh, xng, D.O, v cc nguyn li u c a ngnh ho d u nh: VCM, butadiene, Cc s n ph m d u kh c kh nng sinh ra chy n cao, m c c h i nhi u nn i h i vi c thi t k cng nh tnh ton ph i h t s c c n th n. Cc h th ng ph tr km theo ph i c b tr c n th n, tnh ton t m , nh t l h th ng phng chy ch a chy, b tr m t b ng nh m h n ch t i thi u kh nng x y ra chy n cng nh kh c ph c khi x y ra s c . Tuy nhin, vi c tnh ton c kh cho b n cao p l quan tr ng nh t v khi x y ra s c th vi c kh c ph c ch mang tnh ch t hnh th c, thi t h i gy ra cho s c l kh l ng. Qu trnh tnh ton b n cao p bao g m cc b c sau:

1. Xc nh cc thng s cng ngh b n ch a


Cc thng s cng ngh c a b n bao g m: - Th tch c a b n ch a V. - Cc kch th c c b n nh: chi u di ph n tr (l), ng knh ph n tr (d), chi u cao ph n n p b n ch a (h), lo i n p b n ch a. - Cc thi t b l p t trn b n ch a, bao g m: cc valve p su t, cc thi t b o p su t, o m c ch t l ng trong b n, o nhi t . - V tr l p t cc thi t b trn b n ch a. - Cc yu c u v vi c l p t cc thi t b trn b n ch a.

2. L a ch n v t li u lm b n
Cc s n ph m d u kh ch a trong b n th ng c p su t hi bo ho l n, nhi t ho hi th p v c tnh c h i. M c n mn c a cc s n ph m d u kh ny thu c d ng trung bnh, ty thu c vo lo i v t li u lm b n, nhi t mi tr ng m m c n mn cc s n ph m ny c s khc nhau. Khi xt n y u t n mn, khi tnh ton chi u dy b n, ta tnh ton th i gian s d ng, t tnh c chi u dy c n ph i b sung m b o cho b n n nh trong th i gian s d ng. Vi c ch n l a v t li u cn ph thu c vo y u t kinh t , v i v i thp h p kim c gi thnh t hn nhi u so v i lo i thp cacbon th ng, cng ngh ch t o ph c t p hn, gi thnh gia cng t hn nhi u, i h i trnh tay ngh c a th hn cao. Sau khi l a ch n c v t li u lm b n, ta s xc nh c ng su t tng ng c a n, y l m t thng s quan tr ng tnh ton chi u dy b n. i v i
6

cc lo i v t li u khc nhau th ng su t khc nhau, tuy nhin cc gi tr ny khng chnh l ch nhau nhi u.

3. Xc nh gi tr p su t tnh ton
y l m t thng s quan tr ng tnh chi u dy b n ch a. p su t tnh ton bao g m p su t hi c ng v i p su t th y tnh do c t ch t l ng gy ra: Ptt = Ph + g H Trong : Ptt: p su t tnh ton. Ph: p su t hi. : Kh i l ng ring s n ph m ch a trong b n nhi t tnh ton. g = 9.81 (m/s2): gia t c tr ng tr ng. H: Chi u cao m c ch t l ng trong b n. Th ng ta tnh chi u dy chung cho c b n ch a cng ch u m t p su t (ngha l p su t tnh ton chung cho c b n ch a). i v i cc s n ph m d u kh ch a trong b n cao p, p su t tnh ton th ng c gi tr : - Propan : 18 (at) - Butan : 9 (at) - Bupro : 13 (at)

4. Xc nh cc tc ng bn ngoi
Cc tc ng bn ngoi bao g m: 4.1 Tc ng c a gi Gi c th tc ng n b n, nh h ng n n nh c a b n, lm cho b n b u n cong hay tc ng n hnh dng c a b n. Tuy nhin i v i b n cao p, do hnh dng cng nh cch t b n nn nh h ng c a gi tc ng ln b n nh . nh h ng gi c th b qua n u nh ta xy t ng b o v ho c t b n v tr kn gi. 4.2 Tc ng c a ng t y l tc ng hy h u, khng c phng n ch ng l i. Tuy nhin khi xt n phng n ny, ta ch d on v ch m b o cho cc s n ph m khng b th t thot ra ngoi, nhng vi c ny cng khng th ch c ch n c. Ph n l n cc tc ng ny ta khng th tnh ton c v s ph c t p c a ng t. Tc ng ny gy ra hi n t ng tr t b n ra kh i chn , cong b n, gy b n. T t nh t ta ch n khu v c n nh v a ch t xy d ng. - Cc t i tr ng tc ng ln n c th x y ra cng c xt n, ch ng h n nh cc thi t b b tr trn thn b n: h th ng cc thi t b km theo, c u thang, gin ,Cc t i tr ng ny c tnh ton trong ph n tnh ton b n.

- Ngoi ra cn xt n cc y u t bn ngoi do con ng i tc ng nh: o t, cc ho t ng c th gy ra va p v i b n, cc ho t ng mang tnh ch t ph ho i. Chnh cc y u t i h i ta ph i c cc phng n b o v thch h p nh th ng xuyn ki m tra, xy t ng b o v , c cc k hi u cho bi t y l khu v c nguy hi m, c th gy ra chy n l n v nh h ng n cc vng ln c n, ng th i ph i c nh ng quy nh, ch ti c th i v i ng i vi ph m.

5. Xc nh chi u dy c a b n
Cng vi c xc nh chi u dy c a b n c th c hi n theo cc b c sau: Xc nh tiu chu n thi t k : ASME section VIII.Div.1 Xc nh c ng su t cho php c a lo i v t li u lm b n ch a: cp Xc nh p su t tnh ton b n ch a: Ptt Xc nh h s b sung chi u dy do n mn C = Cc + Ca Cc thng s cng ngh nh: ng knh b n ch a (D), Chi u di ph n hnh tr (L). Cc thng s v n p b n ch a: Lo i n p b n ch a, chi u cao n p b n ch a.

6. Xc nh cc l trn b n
i km v i b n l h th ng ph tr bao g m c cc c a ng i, cc l dng l p cc thi t b o nh nhi t , p su t, m c ch t l ng trong b n, cc l dng l p t cc ng nh p li u cho b n, ng xu t li u, ng vt b n, l p t cc valve p su t, cc thi t b o t n ng hi s n ph m trong khu v c b n ch a. Cc thi t b l p t vo b n c th dng phng php hn hay dng ren. Th ng i v i cc l c ng knh nh ta th ng dng phng php ren v d dng trong cng vi c l p t cng nh trong vi c s a ch a khi thi t b c s c . Khi t o l trn b n ch a c n ch n kho ng cch gi a cc l cng nh vi c tng c ng cho l .

7. Xc nh chn v tai nng


Chn b n ch a ta dng chn b ng thp hn hay c th xy b ng g ch, btng. Tuy nhin, trong ngnh d u kh ta th ng dng chn b ng thp hn. Ta ch n v t li u lm chn , cc thng s chn sau ki m tra b n. Cc yu c u khi ki m tra b n: - Gi tr ng su t m t i tr ng tc d ng ln gi khng l n hn 2/3 gi tr ng su t v t li u lm chn .

8. Cc nh h ng th y l c n b n ch a
8.1 p su t lm vi c c c i L p su t l n nh t cho php t i nh c a b n ch a v tr ho t ng bnh th ng t i nhi t xc nh i v i p su t . l gi tr nh nh t th ng
8

c tm th y trong t t c cc gi tr p su t lm vi c cho php l n nh t t t c cc ph n c a b n ch a theo nguyn t c sau v c hi u ch nh cho b t k s khc bi t no c a p th y tnh c th t n t i gi a ph n c xem xt v nh c a b n ch a. Nguyn t c: p su t lm vi c cho php l n nh t c a m t ph n c a b n ch a l p su t trong ho c ngoi l n nh t bao g m c p su t th y tnh nu trn cng nh ng nh h ng c a t t c cc t i tr ng k t h p c th xu t hi n cho vi t thi t k ng th i v i nhi t lm vi c k c b dy kim lo i thm vo b o m n mn . p su t lm vi c l n nh t cho php c th c xc nh cho nhi u hn m t nhi t ho t ng, khi s d ng ng su t cho php nhi t . Th nghi m p su t th y tnh c th c hi n trn t t c cc lo i b n sau khi t t c cc cng vi c l p t c hon t t tr cng vi c chu n b hn cu i cng v t t c cc ki m tra c th c hi n tr nh ng yu c u ki m tra sau th nghi m. B n ch a hon t t ph i th a mn th nghi m th y tnh. Nh ng b n thi t k cho p su t trong ph i c th p th y tnh t i nh ng i m c a b n c gi tr nh nh t b ng 1,5 l n p su t lm vi c l n nh t cho php (p su t lm vi c l n nh t cho php coi nh gi ng p su t thi t k ), khi tnh ton khng dng xc nh p su t lm vi c l n nh t cho php nhn v i t s th p nh t ng su t S nhi t th nghi m v ng su t S nhi t thi t k . Th nghi m th y tnh d a trn p su t tnh ton c th c dng b i th a thu n gi a nh s n xu t v ng i s dng. Th nghi m p su t tnh t i nh c a b n ch a nn l gi tr nh nh t c a p su t th nghi m c tnh b ng cch nhn gi tr p su t tnh ton cho m i thnh ph n p su t v i 1,5 v gi m gi tr ny xu ng b ng p su t th y tnh t i . Khi p su t ny c s d ng ng i ki m tra nn i h i quy n c yu c u nh s n xu t ho c nh thi t k cung c p cc tnh ton c s d ng xc nh p su t th y tnh b t k ph n no c a b n ch a . Bu ng p su t c a nh ng thi t k k t h p c thi t k ho t ng c l p ph i c th nh m t b n ch a ring bi t ngha l ti n hnh th v i b n bn c nh khng c p. 8.2 T i tr ng gi T i tr ng gi b t bu c ph i c xc nh theo nh ng tiu chu n, tuy nhin nh ng i u lu t c a qu c gia ho c a phng c th c nh ng yu c u kh c khe hn. Nh th u nn xem xt m t cch k l ng xc nh yu c u nghim ng t nh t v s k t h p yu c u ny c c ch p nh n v m t an ton, kinh t , php lu t hay khng. Gi th i b t k h ng no trong b t k tr ng h p b t l i no u c n ph i xem xt. 8.3 Dung tch ch a l n nh t cho b n mi n i Kho ng 85 90% dung tch c a b n mi n i c s d ng trong i u ki n bnh th ng, ph n th tch khng s d ng l do kho ng ch t trn (dead space) nh v kho ng ch t d i (dead stock) y.
9

i v i b n mi n i, ch n chi u cao b n t s c ch a l n nh t. Kho ng ch t trn v ch t d i ch u nh h ng nhi u b i chi u cao hn l ng knh, do cng v i m t th tch th b n cao ch a nhi u hn b n th p. Chi u cao l n nh t t c c xc nh b i i u ki n t ai ni t b n. Do , khi ch n v tr t b n ch a ph i i u tra v lnh th ni t b n. Do kho ng ch t trn nn b khng c ch a y, n u qu nh m c th s c bo ng b i n bo ng m c high level.

10

Chng 3

THI CNG B N CH A
1. T ng quan thi cng b n ch a
N n b n ch a ph i c thi t k nh m t chn d o dai, v i b n thch h p m b o r ng n n c th ch u c s phn b m t cch h p l p l c khng cn b ng trn n n. S bi n d ng c a n n d i m t m c nh t nh, t o ra m t n n mng c b n thch h p. C n ph i lo i tr s ln qu l n v ln khng ng u. M i quan h gi a c ng c a v b n v i y b n v n n t c n quan tm. nghi n c th c cung c p d i v b n. Nh ng v t li u ny gip ch ng l i ng su t c t cng nh s ph h y trong su t qu trnh xy d ng. C 2 lo i b n chnh l b n s d ng trong tr ng h p s c gi m nh v b n p th p c tnh n s c gi c k hi u HBC v BHD. B r ng c a vai c ch n ty thu c vo tnh n nh c a n n vai v n n c m b o kch thu c b r ng vai nh nh t nn l 1m cho b n ch a cao 15m v 1,5m cho b n ch a cao trn 15m. S phn tch n n b n ch a c n c tnh thm kh nng tc ng c a gi, ng t, cc ch t ch a trong b n. Kh nng tr t c a t c n c nghin c u k . nh ng vng tnh tr ng v t cha c hi u bi t m t cch c n k th nn gia tng chi u cao c a b n ch a theo tiu chu n c tnh n s nghin ln. i v i nh ng khu v c c i u ki n th t th ng hay m c n c ln xu ng th t th ng, khu v c ng bng vnh c u th ph i s d ng cc k t c u c bi t ring.

2. Cc phng php thi cng n n mng


Cc tiu chu n v n n mng c xem xt ph h p v i t t c s n ph m thng th ng s ch a trong b n c trn th tr ng v kho ch a k c d u bi trn, nh a ng v i nhi t thay i. i v i nh ng b ch a LPG th c nh ng tiu chu n ring. Hi n t ng ln khng u c a b n mi n i do hi n t ng bp mo c a b n, i u ny lm h h ng c c u b t kn. Lo i ny c th xy d ng trn n n t bnh th ng (ho c ngay c y u), m t s tr ng h p ng i ta s d ng phng php d phng l dng m t l p nghi n nh hay vng c gia c b ng b-tng pha d i k t c u b n. Tr ng h p ny cng dng cho b n mi c nh. C n c h th ng thot n c pht hi n r r trnh s tch t n c t o nn p l c c th ph h y l p bao ph n n mng. V i l c c s d ng d i l p

11

bao ph c a vai v ng d c c a vai ni m kh nng xi l nh ng v t li u m n hi n h u c th x y ra. M t vng kim lo i t d i ngay nh ng ch ch u l c c t c a kim lo i xung quanh chu vi b n. Xung quanh chu vi b n c bitume r ng 150 mm dng lm m v ch ng th m. B c gia c v b ngoi c ph b i mi ng b-tng dy t nh t 50 mm ch ng th m. Cc b c ti n hnh c b n tr c khi thi cng n n mng bao g m: 2.1 Kh o st v tr Nh ng i t v n a ch t ng tin c y kh o st vng t (hi u r t ai a phng, c kinh nghi m v vi c t n n mng). y l b c quan tr ng, nh h ng su t qu trnh thi cng. 2.2 Ki m tra t Ng i ta th ng dng php th th m hnh nn c a Dutch (DCTPs): nh ng l khoan thay th hay php th th m tiu chu n (SPT) s c ch p nh n n u nh ng php th DCPTs khng kh thi. Nh ng php th trong phng th nghi m trn nh ng l khoan s xc nh tnh ch t v t l, c h c v ha h c c a t nh ng a i m v su khc nhau. T ng qut, s l n php th DCPTs s c ti n hnh trong ph m vi 1m xung quanh n n mng b , i v i b c ng knh c 15m hay nh hn, ch c n ti n hnh 1 php th g n khu trung tm c a n n mng v 1 ho c 2 l khoan ph . Chi u su c a php th DCPTs s ph thu c vo ng knh b cng nh i u ki n t nhin c a t. V n c bi t quan tr ng khi ng knh c a b l n, b i v s gia tng ng knh b s t o ra m t nh h ng r t l n ln l p t bn d i b . S l n t i thi u c a nh ng php th DCPTs: 3DCPTs i v i b c ng knh 15m 5DCPTs i v i b c ng knh 50m 9DCPTs i v i b c ng knh > 50m su c xuyn qua kho ng gi a c th t 3-5m d i sn c a n n mng, xc nh b n ch t c a n n t ngay d i n n mng. 2.3 V t li u thi cng n n mng H n h p bitume-ct cho b b n ch a: Ct s ch v l ng bn t hn 5%. L ng nguyn li u ch y qua ry 200 mesh nn t 3-5% (i u ny c th t t nhi u ngu n pha tr n khc nhau), nh ng h n h p yu c u c th c t o thnh t nhi u lo i ct v i nhi u kch c khc nhau. M t s lo i bitume thch h p cng v i kho ng nhi t

12

Lo i Shelmac50/100 Shelmac150/200 Shelmac200/300 Shelmac300/400 Shelmac400/500 Shelmac500/700 Shelmac S.125 Shelmac SRO MC 800 MC 3000 MC 3 MC 4 MC 5 Mexphalte 80/100 Mexphalte 60/70

Kho ng nhi t 65-95 80-95 85-105 95-110 100-115 110-120 150-135 70-100 80-115 95-120 65-95 80-100 100-120 135-160 145-170

Cc lo i my tr n bitume-ct c th tr n lin t c hay gin o n, trong m t vi tr ng h p ph i tr n b ng tay m c d chng ch c th th c hi n khi h n h p c chnh xc cao. Ct ph i c lm kh trn a thp b ng l a v bitume ph i c nung tr c khi tr n v i nhau b ng x ng. H n h p bitume-ct c th c r i b ng tay, nhng ph n l n thi cng u s d ng thi t b chuyn d ng. B dy h n h p th ng dng l 50 mm. H n h p ct ph i d dng lin k t v dng thi t b l p bm hi c tr c ln ho c my ko ln qua l i th c hi n qu trnh k t dnh, dng thm my ko l p s t nh m y m nh qu trnh lin k t. H n h p ct t cho vai c a : Ct khng nn ch a hm l ng bn l n hn 3%. H n h p th a mn khng i h i gi i h n c p , do h n h p c tr n t nhi u ngu n ct c c p r ng. Tuy nhin, h n h p mong mu n nn t 3-10% i qua ry 200mesh. Bitume l m t phn o n kerosen c bi t c pha ch s n v i tn thng m i l Shelmac SRO (Special Road Oil) v i nh t t 40-50s STV(Standard Tag Viscocity) 250C. i v i i u ki n nhi t i, th ng s d ng bitume c ng hn v i tn Tropical SRO, c th t hng t nh my l c d u Shell. ph ln ct t ta c n thm vo ch t ho t ha t o lin k t v i ph gia ch a trong SRO. Ch t ho t ha hi u qu nh t l Ca(OH)2 v i hm l ng kho ng 90%. M c d ch m t s l ng t c n thi t cho ph n ng ha h c, nhng trn 2% t ng kh i l ng h n h p c dng m b o phn tn t t trn ct. Xi mng Porland th ng c thay th v i hm l ng t 3%-4% do xi mng c kh i l ng ring l n. Ch t ho t ho c phn tn vo ct tr c khi v i SRO. L ng ch t h at ha khng nn dng v i l ng l n hn do n khng dng cho ph n ng ha h c, lc s c n l ng SRO thm vo do ch t h at ha c b
13

m t ring l n v ngoi ra n c th gy gi m kh nng b n c lm h n h p dn v d v hn. N c l thnh ph n khng th thi u v th m ch ngay v i ct m th c n ph i thm n c sao cho hm l ng c a n t i thi u l 5%. Hm l ng SRO nh nh t c quy t nh b i vi c ki m tra n gi n k t dnh. M t h n h p c thnh ph n: ct kh, 4%SRO, 2%Ca(OH)2 v 10% n c c tr n b ng tay. Ni chung, h n h p tr n t hm l ng SRO thch h p th th ng t yu c u, nhng cng ph i ch m t s i u ki n trnh x y ra s khng ng c ng c a h n h p do tnh khng th m n c s ngn s ha hi c a n c v dung mi. i u ny th ng x y ra i v i nh ng c p m n hay ct b d i h i hm l ng SRO cao. Do ph i ki m tra b ng cch ln trn m t ci khay, n u h n h p c tnh th m th h n h p c ln tr c s bay i. N u nh n c khng bay hi th h n h p em th s khng c tnh th m n c v ph i lo i b . H n h p c em s d ng v nn ch t b ng nh ng phng php tng t nh i v i h n h p ct kh v bitume. 2.4 c a b n ch a c dng gi s n ph m trong khu v c c ch n v ngn khng cho s n ph m trn ra nh ng khu v c xung quanh. Trong kho ng gi a c a yu c u ph i cc b c t ng btng hay . Trong m t s tr ng h p khi khng kh nng ch a l ng yu c u th thm vo nh ng ch trng. Thi t k c a T ng th ng c gia c b ng b-tng, g ch hay . Trong nh ng tr ng h p ph i quan tm t bi t n m i n i m b o chng c ch t. Quan tm n kh nng r r xuyn qua ho c bn d i t ng , ph thu c nhi u vo l p m t t v l p t ngay bn d i ch xy t ng. Sn N n ch a ch t x p, v i khu v c c m c n c th p nh t khng c n thi t ph i ch ng th m ra xung quanh vi c r r ch p nh n c. Ni c r r cao hay cc vng ln c n c th b nhi m th c n ra phng n ch ng th m. V n quan tm l kh nng ch ng th m khu v c c ma l n hay ni t n tr khng c ng i. Tr ng h p th m c th m nh h ng quan tr ng n n n mng c a b n v t ng t c a do chng bo ha v i ch t l ng t o nn s phn r, xi l nh ng l h ng trong n n .

3. Cc phng php thi cng b n ch a


i v i b n hnh tr , qu trnh d ng b n c th ti n hnh v i nhi u phng php khc nhau. Khng b bu c m t phng php c th no i v i cc lo i b n khc nhau. Tuy nhin i v i cc nh th u vy d ng th ng c kinh nghi m, ng v i m t tr ng h p c th h s a ra m t gi i php thch h p ty thu c vo qu trnh t i u ha v m t nhn cng v trnh k thu t tay ngh
14

c a i cng nhn. Nhi m v c a h l a ra m t quy trnh xy d ng hon thi n mang tnh kh thi, tho ng v c kh nng mang l i m t k t qu t t.

d ng m t b n ch a ch t l ng mang tnh m quan c kh nng trnh c hi n t ng mp v mo b n, tnh ng n c a quy trnh hn c n c tun th i km v i qu trnh gim st nghim ng t. V th , h n ch t i a cc hi n t ng x u c th x y ra trong qu trnh xy d ng, tr c tin nh th u ph i cn nh c k l ng l a ch n phng php xy d ng h p l m b o mang l i m t k t qu tho mn. 3.1 Phng php hn hon thi n v ghp d n (Progressive Assemply and Welding)

Trong phng php ny, tr c tin cc t m thp dng gia cng m t y c l p ghp v hn l i v i nhau. Theo sau l qu trnh gia cng thn b n. Quy trnh c ti n hnh t ng t ng m t, cc t m thp c u n cong, t ng v tr, k p ch t v i t ng bn d i b ng cc inh ghim sau th ti n hnh qu trnh hn cc t m thp l i v i nhau cho n khi hon ch nh hon ton m i ghp t ng ang gia cng. C th cc t ng thp l n l t c ch ng ln cao cho n nh. Cu i cng l cng o n l p khung mi v mi bn trn 3.2 Phng php hn gin o n v l p ghp t ng th (Complete Assembly followed by Welding of Horizontal Seams)
15

Phng php ny tng t nh phng php trn, tr c tin cc t m thp c t p h p gia cng y. Ti p theo l qu trnh gia cng thn b n. Cc t m ghp c u n cong, t ng v tr v k p ch t, nhng y ch hn tr c cc m i ghp d c, v gi nguyn cc m i ghp ngang. C th sau khi hon thi n t ng thp ban u ti p t c n cc t ng thp bn trn v cho n t ng thp cu i cng. Ti p theo l qu trnh l p ghp khung mi v mi b n. Sau cng cc m i ghp ngang thn b n m i c hn hon thi n hon ton cc m i ghp thn b n. Quy trnh ny c th th c hi n t trn xu ng hay t d i ln 3.3 Phng php nng kch b n (Jacking-up Method) Trong phng php ny, sau khi y b n c gia cng xong, ti n hnh gia cng t m thp trn cng, sau l p rp gin mi v hn mi v n p v i nhau. Qui trnh hn c th c hi n trn y b n, cc b ph n c thng qua cc con i. Sau khi t ng thp trn cng n i v i n p c hon thi n xong, ng i ta kch cc con i nng chng ln m t cao v a v chn vo cc t ng thp bn d i, ti n hnh qui trnh hn hon thi n. Sau khi t ng thp c hon t t xong, cc t ng thp bn d i ti p t c l n l t cho n khi hon thi n xong t ng thp d i cng. Cu i cng l cng o n hn n v i y. u i m c a phng php ny l kh c ph c cc k t qu x u khi v a thi cng xong, c bi t l hi n t ng mp b n. 3.4 Phng php n i ( Floation method)

16

Phng php ny p d ng cho cc lo i b n i. Trong giai o n u, qu trnh c ti n hnh tng t nh phng php hn hon thi n v ghp d n cho n khi hai t ng thp ban u c gia cng xong. Dng thi t b nng a mi n i gia cng xong vo bn trong. Sau , n c c bm vo b n, mi n i dng ln n m t v tr c n thi t. Ng i ta dng n nh m t sn nng cng tc h u hi u cho qu trnh thi cng. Ngoi ra, m t c n tr c nh di ng cng c d ng trn mi n c u vo ng v tr cho qu trnh hn. C m i khi m t t ng thp c hon thi n xong, ng i ta l i bm n c vo b n d thao tc cho cc t ng thp bn trn. Phng php ny ch c kh nng p d ng t i cc cc khu t c kh nng ch ng ln cao v tin on c kh nng ch ng ln c a n.

4. Ch t l ng m i hn
Ch t l ng c a m i hn r t quan tr ng, n nh h ng r t l n n c u trc c a b n, qu trnh v n hnh v t i th c a b n. Ch t l ng c a m t m i hn ph thu c vo r t nhi u nguyn nhn, trong c cc nguyn nhn chnh sau: 4.1 Trnh c a cc th hn Khi hn cc t m ghp b n, khung mi s t, c u trc, khung trong qu trnh thi cng b n th ph i c th c hi n b i nh ng ng i th c tay ngh , c chuyn mn k thu t v c nhi u kinh nghi m trong ngh . H ph i v t qua c m t k thi ki m tra trnh theo tiu chuy n qu c t v h ph i c b ng c p, gi y ch ng nh n v k nng, trnh hn. Trong qa trnh hn t m hay hn c nh i v i y b n, v b n, mi b n ph i c s p x p sao cho gi m thi u t i a gy ra nguyn nhn gy bi n d ng v mp b n do m i hn gy ra. Trong qu trnh hn y b n c th hn ho c khng hn t m kim lo i vnh khuyn d i y b n. M c ch chnh c a nh ng t m kim lo i ny l ch ng th m 4.2 Ch t l ng c a qa trnh hn Ch u t trong qu trnh l p ghp ph i c nhi m v ki m tra quy trnh hn c a mnh xem c ph h p v i nh ng tiu chu n quy nh hay khng (shell). Ngoi ra, kim lo i hn cng c ki m tra cc thng s nh tc ng nhi t hay tc ng l c theo tiu chu n quy nh . 4.3 i u ki n th i ti t Qu trnh hn khng nn ti n hnh trong i u ki n th i ti t m t ho c ma gi, bo, tuy t, ma , v.v.tr khi ng i hn v qu trnh hn c che ch n c n th n . Khng nn ti n hnh hn khi nhi t mi tr ng qu th p (nh hn 18oC). Trong tr ng h p ny, tr c khi hn ph i gia nhit tr c c hai ch n i c a nh ng t m kim lo i n n. Trong su t qu trnh hn cc l p th nhi t gia nhi t gia tng lun c duy tr trong 1 ph m vi nh t nh. i v i thp carbon
17

hay thp c ng su t trung bnh v cao u ph i c gia nhi t tr c theo nh ng quy nh nh t nh . 4.4 i n c c hn v dy hn V t li u hn ph i c trong danh m c cho php v i cc v t li u hn m cc t ch c c ch c nng quy nh (mang tnh qu c t ). i n c c hn ph i c b o qu n, gi gn trong thng carton hay nh ng ni kh ro trnh b tc ng x u c a mi tr ng. N u nh i n c c hn b m t nhng khng h h i g th v n c th dng l i khi c s ng c a nh s n xu t i n c c.B t k i n c c no b m t l p v b o v hay h h i th u ph i b lo i b . Nh ng i n c c c b n ho c i n c c ch a t Hydrogen s c dng cho nh ng l p hn n n, i u ny l b t bu c khi b dy c a t m kim lo i >19mm hay nhi t mi tr ng th p. i n c c th p Hydrogen ph i c b o v kh ro trong su t qu trnh hn, y l yu c u c a nh s n xu t. i n c c th p hydrogen c dng khi hn tay nh ng kim lo i c ng su t trung bnh cao. 4.5 Vt mp m i hn i v i qu trnh hn t ng th vi c chu n b mp hn ph i c ti n hnh theo quy nh chu n tu thu c vo b dy v kim lo i c a v t li u lm b n 4.6 Trnh t hn Hn t m th i c ng d ng khi hn d c cc m i n i gi a cc t m b n v nh ng m i hn ngang gi a hng cu i c a v b n v i y b n trong su t qu trnh l p t b n, nhng sau n ph i c lo i b m khng l i d u v t g khi ti n hnh hn c nh. Khi thi cng b n b th phng php hn t ng c p d ng v i nhi u u i m : - Nng su t hn t hi u qu cao . - M i hn ng u v t g p nh ng l i do thao tc tay c a con ng i gy ra (l n x,l x p) - Ti t ki m c v t li u hn - T o c s k t l ng ng u gi a kim lo i n n v kim lo i hn, do m i hn c m b o c tnh c, l, ha. - Gi m c chi ph nhn l c v nh ng thi t b ph i km i v i thi cng b n b th ch y u c hai m i hn l hn d c v hn ngang. Trong nh ng m i hn g m nhi u l p, m i l p hn c a kim lo i hn u ph i c lm s ch x v nh ng ch t k t l ng khc tr c khi ti n hnh hn l p ti p theo. M i hn c xem nh hon t t khi m i hn c lm s ch. Ph i lm v sinh cc l p x , cc ch t b n bm bn ngoi tr c khi c ki m tra v qut sn. Trong su t qu trnh hn ph i c s tng i gi a t c hn v ch t l ng c a m i hn. M i m i hn c n c th i gian kim lo i hn v kim lo i n n ch y ra, l ng k t hi u qu nh t (gi m t i thi u nhng ng su t n i bn trong
18

m i hn ) m b o cc tnh ch t kim lo i ng t l tng ng v i v t li u n n ban u.

5. Trnh t thi cng b n ch a


5.1 Chu n b thi cng ( Prefabrication) i v i v tr t b n nguy hi m ho c n m g n cc b n hi n h u ang t n tr cc s n ph m nh . V l do an ton, b n c th c gia cng tr c v sau c v n chuy n n cng tr ng thi cng b ng m t trong cc phng php sau: Gia cng b n tr c t i cng x ng (kch th c t i a c a b n ph thu c vo gi i h n v kh nng c a phng ti n v n chuy n, Thng th ng gi i h n ng knh t i a l 12m) v gia cng b n tr c t i m t v tr t m th i an ton n m g n v tr t b n. Sau b n c v n chuy n n cng tr ng thi cng b ng c n c u, xe ln ho c vng m kh. C n lu ti n hnh qu trnh th thu l c sau b n c c nh t i v tr xc nh. 5.2 Quy trnh thi cng b n H gi ng ch ng gi Trong qu trnh xy d ng, b n ph i c b o v c kh nng ch ng l i s bi n d ng ho c cc h h i c kh nng x y ra do p su t tc ng b i gi b ng cc lo i cp neo ho c c t ch ng thch h p. Cc neo ph i c c nh v ng ch c trong su t qu trnh thi cng cho n khi b n c hon ch nh m i hn thn my v khung mi, i v i b n n p h ph i i cho n khi d m ch ng gi c hon thnh. C n quan tm n n nh v ng ch c c a m u neo cho cp khi cng tr ng thi cng t m ngh vo cu i tu n ho c ngy l , t bi t lu i v i cc lo i t bn y u. Cp c b tr v i yu c u t i thi u m t cp m i 8m quanh chu vi b n. i v i khu v c c gi m nh, phng php n i l m t phng php hi u qu n nh, b o v b n trong qu trnh thi cng. V l do ny, phng php ngoi p d ng cho cc b n n p n i cn c th p d ng linh ng xy d ng cc b n h v b n n p c nh. Ph tng ph tr : Gi , ai c, k p ghim v nh ng thi t b b tr trong qu trnh xy d ng c th c hn g n vo thnh b n nhng khi hon t t qu trnh gia cng th ph i tho g cc linh kin ny nhng khng c dng c o, km ko ho c gi t m nh cc b ph n ny ra. Sau ti n hnh gia b ng cc ph n kim lo i nh ra do v t li u hn v lm s ch b m t b n kh i x hn. Khi pht hi n cc ch l m ph i dng cc v t li u cng b n ch t hn nng ch y i n y ch khuy t v sau dng gia san b ng. Qu trnh g n t ng thp ban u vo y b n:
19

Trong qu trnh ny c n lu n khe h cho php gi a hai b m t thn v y b n b tr v i hi n t ng co gin c a kim lo i khi hn v d i tc ng c a mi tr ng. Sau khi cc t m thp c u n cong v t vo ng v tr, thn b n c i ki m tra tnh trn u c a thn. Tr c khi c hn dnh vo y, c n s d ng k p kim lo i gi cc t m thp ng v tr v cc thi t b h tr khc g n vo y b n b o m tnh chnh xc sau khi i trong su t qu trnh hn. Ki m tra tnh u n: Tr c khi hn cc t m thp l i v i nhau ( khi hon thnh t ng d i cng n i v i dy), c n ki m tra tnh i u n th ng hng v t n t i khe h h p l gi a cc t m thp, b t c s sai l ch no xc nh c sau qu trnh hn ph i n m trong kho n dung sai cho php. N u ta tin li u c cc gi tr sai l ch v t qu kho n ga tr cho php th ph i ti n hnh cn ch nh l i cc t m thp tr c khi qu trnh hn c b t u. Ph i th t s c n tr ng, ph i h p hi u qu cc qu trnh chu n b tr c v i qui trnh hn b o m hnh d ng trn u c a ng knh v gi m thi u s bi n d ng trong su t chi u di b n t y n nh b n. Nh u t c quy n t ch i ti p nh n b n chuy n giao khi pht hi n b n c d u hi u b o n, mp hay b t c s bi n d ng no khc. Khi b n c hon thnh, khng c php n ng ch nh b n b ng phng php g t t a t s u n trong m i tr ng h p. Sau khi t ng m t c d ng ln v hn xong, sai l ch c a bn knh trong c xc nh t tm b n n b t k i m no thnh trong c a b n so v i bn knh danh ngha khng c l n hn cc gi tr so v i ng knh b n D 12.5m =13mm 12.5 <D 45m =19mm D>45m =25mm Khung v mi tn l p mi: Tr c tin ph i ki m tra c th s ln c a b n v n n ch nh thn b n t c hnh d ng yu c u tr c khi d ng khung mi v cc t m l p mi. Cc c t ch ng c d ng ln t m th i lm chn cho qu trnh l p rp khung mi. Nh th u xy d ng ph i tnh ton t i tr ng t i a m cc c t ph i ch u tc ng. Sau tu theo kh nng ch u l c c a t ng lo i c t m tnh ton ra s c t v b tr i x ng nh ng v tr thch h p. Khi cc c t d ng xong, x d m h ng tm, n tay v cc h gi ng ng v ngang c d ng ln, c n lu v tr c a cc thanh gi ng ph i c l p rp chnh mi c hnh d ng cn x ng v khng l ch v i thn b n. Hon t t cng o n ny thng qua qu trnh hn cc b ph n l i v i nhau. Sau c th tho c t v ti n hnh qu trnh gia cng i v i tn l p mi. Trong qu trnh t p h p, b tr v l p rp cc t m l p l i v i nhau c n s p x p sau cho chng c s p x p d i x ng v i nhau qua tm b n. M c ch c a qu trnh ny l t i tr ng phn b i x ng qua khung mi t c t i tr ng phn
20

b u xung quanh mng b n. Khi t i tr ng phn b khng u th s d n n ng l c t p trung t i m t v tr r t d d n n hi n t ng nghing b n khi qu trnh ln x y ra. Sau khi cc t m thp c cn ch nh xong c th ti n hnh qui trnh hn dnh vo khung mi. 5.3 Cc phng php di chuy n b n Di chuy n b n trn con ln: di chuy n b n trn nh ng con ln, tr c h t c n ph i nng b n ra nh ng n n mng t m th i xung quanh chu vi ngo i bin 6m. M t h th ng ng ray b ng s t, c bi trn b ng m , thch h p v i ton b chi u di o n ng, v hi nghing v pha n n mng m i. Nh ng con ln b ng thp n m trn ng ray s nng ton b b n trong su t qu trnh di chuy n . Khi b n n m trn con ln th n c y b ng t i hay my ko. Khi n v tr m i, n s c nng ln l i, h th ng ray pha d i s c lo i b , sau b n c h n v tr m i. Trong qu trnh di chuy n th b n ph i c ki m tra gim st ch t ch , trong nh ng i u ki n th i ti t th t th ng ma gi th khng nn th c hi n, ng th i ph i c bi n php b o v b n b ng cc h th ng dy ai v dy neo. Di chuyn b n b ng phng php n i: Phng php ny c th c hi n b ng cch o con mng theo l trnh, sau mng c lm y n c v i m t su thch h p b n c th n i kh i n n mng c a n. B n c lm n i, c y i n n n mng chu n b t i v tr m i v cho php t n nh tr l i khi ta tho n c ra kh i mng. V d nh v i b n c ng knh 36m, chi u cao 12m th c th n i trn con mng v i chi u su 600mm. Khi b n n i c th c y b ng t i ho c may ko, s d ng h th ng ring bi t dy cp n nh n trong qu trnh di chuy n. Trong qu trnh di chuy n i v i b n n p c nh c th di tr m t p l c t i a l 20 mbar trong b n nh m trnh c p l c n c gy ra khi b n n i. gi c v tr vung gc v i m t n c trong khi di chuy n ng i ta c th h n ch b ng cch thm ci ti ng ct vo d i y b n Phng php ny cng khng nn ti n hnh trong i u ki n th i ti t ma gi. Di chuy n b n b ng m khng kh: Hi u qu c a phng php ny d a trn tnh l l ng nh m lm gi m tr ng t i c a b n trong qu trnh di chuy n. M c khc phng php ny lm gi m t i a chi ph, khng c n ph i t n nh ng chi ph lm ng s t hay o . Trong phng php ny, b n c th di chuy n hay quay m t cch d dng. V i cc o n ng c tnh tr ng thng th ng th khng c v n g x y ra, khng c n ph i s a sang l i o n ng di chuy n, m m c chnh xc t b n r t cao. Sau khi b n c di chuy n n n n m ng m i b i m t trong ba phng php trn, th cc m i hn y b n ph i c ki m tra l i v ng su t v r r .
21

Chng 4

CC THI T B PH TR
1. H th ng Bm

B N CH A

1.1 Bm ly tm Bm ly tm lm vi c theo nguyn t c ly tm. Ch t l ng c ht v y cng nh nh n thm nng l ng (lm tng p su t) l nh tc d ng c a l c ly tm khi cng gu ng quay. Bnh gu ng c t trong thn bm v quay v i v n t c l n. Ch t l ng theo ng ht vo tm gu ng theo phng th ng gc r i vo rnh gi a cc cng gu ng v chuy n ng cng v i gu ng. D i tc d ng c a l c ly tm, p su t c a ch t l ng tng ln v vng ra kh i gu ng theo thn bm (ph n r ng gi a v v cnh gu ng) r i vo ng y theo phng ti p tuy n. Khi tm bnh gu ng t o nn p su t th p. Nh l c m t thong b ch a (b h p su t kh quy n), ch t l ng dng ln trong ng ht vo bm. Khi gu ng quay, ch t l ng c ht v y lin t c, do ch t l ng chuy n ng r t u n. u ng ht c l i l c ngn khng cho rc v v t r n theo ch t l ng vo bm gy t c bm v ng ng. Trn ng ht c van m t chi u gi ch t l ng trn ng ht khi bm ng ng lm vi c. Trn ng y c l p van m t chi u trnh ch t l ng kh i b t ng d n v bm gy ra va p thu l c c th lm h ng gu ng v ng c i n (khi gu ng quay ng c do bm b t ng d ng l i). Ngoi ra trn ng y cn l p thm m t van ch n i u ch nh lu l ng ch t l ng theo yu c u. Bm ly tm lc kh i ng khng d u i h t khng kh ra kh i bm v ng ht, t o ra chn khng c n thi t. V v y, tr c khi m my bm, ph i m i ch t l ng vo y bm v ng ht ho c c th t bm th p hn m c ch t l ng trong b ht cho ch t l ng t ng chon y thn bm. p su t c a ch t l ng do l c ly tm t o ra hay chi u cao y c a bm ph thu c vo v n t c quay c a gu ng; v n t c cng l n th p su t v chi u cao y cng l n. Tuy nhin, khng th tng s vng quay b t k c, v lc y ng su t trong v t li u lm gu ng s tng v ng th i tr l c cng tng cng v n t c. Do d bm m t c p ch t c p su t t i a 40 n 50m, cn mu n tng p su t ch t l ng ln hn n a th ph i dng bm nhi u c p.

22

Bm ly tm 1 c p tr c ngang

Bm ly tm 1c p tr c ng

23

u i m c a bm ly tm: - T o c lu l ng u n p ng yu c u k thu t, th cung c p u n khng t o hnh sin. - S vng quay l n, c th truy n ng tr c ti p t ng c i n. - C u t o n gi n, g n, chi m t di n tch xy d ng m khng c n k t c u n n mng qu v ng ch c. Do gi thnh ch t o, l p t, v n hnh th p. - C th dng bm nhng ch t l ng b n v khe h gi a cnh gu ng v thn bm tng i l n, khng c van l b ph n d b h h ng v t c do b n gy ra. - C nng su t l n v p su t tng i nh nn ph h p v i ph n l n cc qu trnh. V v y, g n y bm ly tm d n d n thay th bm pittng trong tr ng h p p su t trung bnh v th p, cn nng su t trung bnh v l n. Tuy nhin bm ly tm cng t n t i nhi u nh c i m c n nghin c u c i ti n: - Hi u su t th p hn bm pittng t 10 n 15% - Kh nng t ht km nn tr c khi bm ph i m i y ch t l ng cho bm v ng ht khi bm t cao hn b ch a. N u tng p su t th nng su t gi m m nh so v i thi t k do hi u su t gi m theo.

Bm a c p n m ngang

24

Bm a c p tr c ng 1.2 Bm tr c vt Bm tr c vt c s d ng khi bm cc s n ph m vi b n c p l c l n v trnh t o tia l a i n. Bm c th c m t, hai, ho c ba tr c vt t v tr n m ngang ho c th ng ng. Lo i bm ba tr c vt th tr c gi a l tr c d n v hai tr c bn l tr c b d n. Khi lm vi c bnh th ng tr c d n khng truy n momen xo n cho cc tr c b d n m cc tr c ny xoay d i p su t ch t l ng. Cc tr c b d n ch c tc d ng bt kn.

2. H th ng van (valves)
Van c s d ng thm trong h th ng ng t chuy n ho c i u ch nh dng ch t l ng. D a vo ch c nng c a van, s thay i trong tr ng thi dng c a van, c th i u ch nh c b ng tay, ho c t ng nh ci tn hi u t thi t b i u khi n, ho c l van c th t ng tc ng thay i ch c a h th ng. M t s lo i van v nh ng ng d ng c a chng s c m t trong ph n ny.

25

2.1 Van ch n Van ch n l lo i van c dng ngn dng ch y ho c m t ph n dng ch y nh m t c m t dng ch y m i sau van. Yu c u c b n thi t k m t van ch n l a ra tr l c dng t i thi u v tr hon ton m v t c c tnh dng kn v tr hon ton ng. Van c ng, van c u, van bi, van b m, van mng c th p ng c t t c cc yu c u trn nh ng m c khc nhau, v v y c s d ng r ng ri trong vi c ng c t. Nh ng ki u van th c t c nh gi b ng cc thng s sau: - Chnh p - kn - c tnh dng ch t l ng - Kn h th ng - Yu c u tc ng - Chi ph ban u - B o d ng Van c ng hay van c a (gate valve): Van c a c thi t k lm vi c nh m t van ch n. Khi lm vi c, van lo i ny th ng l ng hon ton ho c l m hon ton. Khi m hon ton, ch t l ng ho c l kh ch y qua van trn m t ng th ng v i tr l c r t th p. K t qu t n th t p l c qua van l t i thi u. Van c a khng nn dng i u ch nh ho c ti t lu dng ch y b i v khng th t c s i u khi n chnh xc. Hn n a, v n t c dng ch y cao v tr van m m t ph n c th t o nn s mi mn a v b m t trong van. a van khng m hon ton cng c th b rung ng.

Van c a bao g m ba b ph n chnh: thn van, c van v khung van. Thn van th ng c g n v i ng ng b ng m t bt, ng vt, ho c n i b ng hn.
26

C van bao g m cc ph n chuy n ng c ghp vo thn thng th ng l b ng bulng cho php b o d ng v lau chi. Khung van bao g m ty van, c a van, a van v van hnh nh n. Hai lo i van c a c b n l ki u van hnh nm v ki u van hai a. Ngoi ra cn c m t s ki u van c i ti n t hai lo i a trn. Van c u (Globe valves): Van c u truy n th ng dng ch n dng ch y. M c d van c u t o nn t n th t p l c cao hn van th ng (V d : van c a, x , bi) nhng n c th dng trong tr ng h p t n th t o l c khng ph i l y u t i u khi n. Van c u bao g m: van c u ki u ch Y v van gc.

Van c u th ng c s d ng i u ch nh lu l ng. D i lu l ng i u ch nh, t n th t p l c v t i tr ng lm vi c ph i c tnh ton n khi thi t k van phng van s m b h ng v m b o v n hnh thng su t. Van c u th ng l lo i c ty ren trn tr van lo i l n th c k t c u b ngoi b t bulng b ng n gnh. Ph ki n c a van c u cng gi ng nh ph ki n van c a. B o d ng van c u th tng i d dng v a van v van cng pha. V i a c nh, a th ng c b m t ph ng p ng c vo van gi ng nh m t ci n p. Ki u thi t k van ny khng ph h p v i ti t lu p su t cao v thay i. Van c u l nh ng van t n t i th ng xuyn nh t. Nh ng ki u van khc cng c thn c u. Do , n d a vo c u trc bn trong xc nh ki u van. L i vo v ra c a van c s p x p theo nh ng yu c u c a dng ch y.

27

Van c u truy n th ng dng ch n dng ch y. M c d van c u t o nn t n th t p l c cao hn van th ng nhng van c u c th c dng trong tr ng h p t n th t p l c khng ph i l y u t i u khi n n a. Van c u th ng s d ng i u ch nh lu l ng. D i lu l ng i u ch nh t n th t p l c v t i tr ng lm vi c ph i c tnh ton n khi thi t k van phng van s m b h ng v m b o v n hnh trong su t. Van ph i ch u p su t cao v thay i trong lnh v c ti t lu ph i c thi t k ki u van ph i r t c bi t, th ng s d ng hai lo i van sau: Van c u c l n i n hnh ghp bch v van c u gc v i mp b t bulng.

C u t o g m cc b ph n chnh nh: tay v n, c van, ty van, vng ch n a c , thn van, a van, van. Ho t ng: a van truy n th ng ng c v i ki u a c m, t o ra l p ti p xc m ng gi a truy n th y hnh bp mng v b m t a. Di n tch ti p xc h p ny r t kh b ph v v v y lm kn p l c d dng. Ki u thi t k ny cho php chn kn v ti t lu h p ly trong van c u quay, a v hnh nh n th ng c trng b ng ng thau. Trong van c u b ng thp dng n nhi t v i 7500F, van th ng c m thp khng r . Cc b m t th ng c ti luy n nhi t t c c gi tr c ng khc nhau. Nh ng lo i v t li u khc, bao g m v h p kim Coban cng c s d ng. B m t van l n n, m b o ch c ch n ton b b m t c ti p xc khi van ng. V i nh ng lo i c p l c th p hn, m t ph ng ti p xc c duy tr bi cc a kho vt di. a quay m t cch t do quanh ty van trnh lm x c b m t a v hnh nh n. Ty van d a vo m t t m ch n c ng, trnh lm x c ty van v a i m ti p xc. 2.2 Van i u ch nh Van i u ch nh c s d ng thm cho h th ng ng ng i u ch nh dng ch t l ng, ph thu c vo m c ch ban u l i u khi n dng ch y, p l c hay l nhi t m nhi m v t ra l tng ho c gi m dng ch t l ng qua van nh m tho mn tn hi u t b i u ch nh p su t, lu l ng ho c nhi t . Yu c u u tin c a m t van i u ch nh l i u ch nh lu l ng dng ch y t v tr m n ng trong d i p su t lm vi c m khng b ph hu . Nh ng
28

van thi t k c bi t nh l c u kim, b m, bi, mng c kh nng p ng nh ng yu c u trn cc m c khc nhau. Cc nh s n xu t nn ch n l a gi i h n lm vi c cho t ng lo i van c th . Van nt: Van nt cn g i l van l y, th ng c dng duy tr lu l ng y gi ng nh van c a ni c n ph i tc ng nhanh. N th ng c dng cho hi, n c, d u, kh v cc p d ng ho ch t l ng. Van ht th ng khng c thi t k i u ch nh lu l ng. Nh v y m t s lo i van ny c thi t k m t cch c bi t d c dng cho m c ch ny, c bi t l cho ti t lu dng kh.

Thn v a hnh cn mang l i nh ng c tnh c n thi t cho van ht. Thi t k c n th n ph n thn trong van c th mang l i hi u su t dng ch y r t cao. C a c a a hnh cn th ng l hnh ch nh t. Tuy nhin, m t s lo i van c th k t c u c ng trn. Nh ng ki u van ch y u l d ng bnh th ng, d ng ng venturi ng n, c a trn v nhi u c a.

u i m c a van nt ni chung c th c s a ch a nhanh chng ho c l r a s ch m khng c n thi t ph i tho thn van ra kh i h th ng c ng. N c th c s d ng trong lnh v c t p su t chn khng n 10.000 psi v
29

nhi t t -50 n 1500F. Cc van nt c th c trng v i r t nhi u v t li u khc nhau, ph h p v i nhi u ng d ng cho ho ch t. Van d ng mng: Van d ng mng c r t nhi u thu n l i trong nh ng ng d ng v i p l c th p m khng th t c b ng cc van khc. Dng ch t l ng ch y qua van m t cch u n, gi m thi u t n th t p l c. Van ny r t ph h p v i nh ng ng d ng hi n i vo lnh v c ti t lu, n mang l i c tnh lm kn tuy t v i. Dng ch t l ng c ngn kh i nh ng ph n lm vi cc a van ngn ch n t p ch t, ho ch t l ng v s mi mn cc k t c u c kh. B i v khng c r r d c theo xung quanh ty van nn lo i van ny hon ton kn. c tnh ny lm cho van tr nn quan tr ng trong cc ng d ng, v n khng cho php c r r ra kh i ho c t ngoi vo h th ng. Van mng bao g m thn van c van t dng ch y, mng van m m d o t o nn m t vng p l c phi trn van, m t my nn kh dng t o p l c ln mng ng c v i van, c van v tay v n b o v mng v thn van khi c tc ng t my nn.

p su t t i a m van mng ch u c l kh nng ch u p l c c a v t li u lm mng v nhi t lm vi c. V v y, tu i th thi t k c a van cng b nh h ng b i mi tr ng lm vi c. Ngoi ra, p l c thu l c c a h th ng khi ki m tra ph i l n hn p l c t i a m mng c th ch u c. Van mng d ng ng th ng dng trong cng nghi p bia r u, n cho php s d ng qu bng hnh c u chi van cng v i hi n c v dung d ch ki m m khng c n ph i tho van ra kh i ng ng. Van bi: Van bi l van xoay vng, ng d ng cho kh, kh nn, ch t l ng v v a xy d ng. Vi c s d ng nh ng v t li u lm kn, m m nh l nylon, cao su t ng h p, polime t o ra kh nng l kn tuy t v i t -450 n 5000F

30

V n hnh van bi cng gi ng nh van ht, chng khng c m i ghp v t o ra kn t . Van bi t o ra tr l c l t ng cho dng ch y do c c a v thn van r t trn tru v u n. Cho nn, van bi c s d ng ng\m hon ton trong qu trnh xu t nh p. Nh ng thnh ph n chnh c a van bi l thn van, nt hnh c u v . Van bi c th c thi t k 3 d ng: c a van ng Venturi, c a trn, c a gi m d n. Van c a trn c ng knh trong b ng ng knh trong c a ng. Trong ki u van c a Venturi v c a gi m d n, c a van th ng b hn ng ng. Van kim (Needle valves): Van kim th ng c dng cho d ng c o, ng h , b ch bo v thi t b o m. Van kim t c chnh xc cao v v v y n th ng c dng trong cc ng d ng c nhi t cao v p l c cao.

31

Trong c u t o van kim, i m d i c a ty van l u kim. Kim c kh p m t cch chnh xc vo lng van, v v v y m b o hon ton kn v tc ng m ng nh nhng. Van b m: Van b m l van thi t k hi u qu dng p l c th p, th ng c dng i u khi n v i u ch nh lu l ng. c trng c a van b m v n hnh nhanh v t n th t p l c th p. Van ch c n quay vng t v tr ng sang v tr m hon ton. 2.3 Van ki m tra Van ki m tra th ng c dng ngn dng ch y ng c. l d ng van c a van t tc ng, m cho dng ch y v ng r t nhanh khi c dng ch y ng c l i. Cc ng d ng c b tc ng b ng kh nn c th c dng ng nhanh van khi c tc ng ng c. Cc lo i van ki m tra l: van ki m tra ki u ch T, ki u ci u, van ki m tra a rn, van ch Y; trong van ki m tra ki u ci u th ng c s d ng nh t. 2.4 H th ng x p Van an ton v van x p su t: Cc van an ton v van x p su t l cc thi t b t ng x p su t s d ng b o v qu p trong ng ng v thi t b . Van b o v h th ng b ng cch x ra p l c d th a. p su t bnh th ng, a van c ng vo van v c nh b i m t l xo b nn t tr c khi p l c h th ng tng ln, p l c t o ra b i ch t l ng v a van tng g n b ng p l c l xo. Khi m cc p l c trn cn b ng, ch t l ng s ch y ra qua c a van ra ngoi. Cc van an ton th ng dng cho kh v c tnh khi m v ng c a n thch h p v i c tnh v s nguy hi m khi b nn c a ch t kh.

Van x p th ng dng cho ch t l ng. Ch c nng c a cc van ny gi ng nh van x p an ton. Ch khc ch t l ng khng gin n , nn khng c l c ny
32

pht sinh thm tc ng vo a, v v y lc ny van gi m b ng p l c h th ng. Van s ng khi p l c th p d i p l c t s n.

a ph hu : M t d ng thi t b x p c bi t l a ph hu . Thi t k th ng l cc m t bch v i cc l d p su b ng my bn kn h th ng ngn ch n n tr t gi a cc a. a c thi t k b ph v m t p l c nh s n. Nh ng thi t b my c nh ng u i m c bi t khi ta ph i x m t lu l ng l n kh ho c ch t l ng ra ngoi. a ph hu cng c th c dng v i van an ton d ng l xo. B ng cch s d ng a ph hu x p su t p su t vo kho ng 5-10% l n hn p l c t c a van an ton, a ph hu s tc ng n u van an ton x p khng ho t ng t t. Cng v y ni m khng ch p nh n vi c r r , a ph hu cng c th c l p t gi a van v b ph n c n c b o v . Khi v t qu p su t thi t k c a a ph hu , n s n v van x p s m ra khi p su t v t qu p su t t. Van c a ho c van x c th c l p tr c a ph hu . Khi l p a ph hu , nh ng van ny c m m b o r ng h th ng c b o v . Vi c ng cc van ny l i c n thi t c t dng ch y khi b o d ng ho c thay a sau khi th c hi n ch c nng ph hu . p l c thi t k c a a ph hu khng th i u ch nh c. Cc thi t b bm v van th ng ph i tha mn cc uu c u nh: - Ho t ng n nh - D i u khi n - H n ch t i a s c trong qu trnh i u hnh (n mn,.) - Phng chy ch a chy (hng u) dng bm ly tm (bm tr c vt d pht sinh tia l a i n) - H n ch t van trn ng ng y ( ng ng ra) - Bm pittng khng c s d ng do khng n nh v d pht sinh tia l a i n.

3. D ng c o

33

Trong cc b ch a d u th v cc s n ph m d u m , ng i ta th ng s d ng cc d ng c o xc nh: - Cc thng s ho l c a s n ph m nh nhi t , p su t, . - Cc thng s ni ln tnh an ton c a s n ph m trong t n tr nh bay hi, p su t hi bo ho trn b m t, nhi t c a s n ph m, - Cc thng s lin quan n v n v n chuy n nh l l ng, kh i l ng, m c ch t l ng, - T t c cc thng s trn c nhi u hnh th c hi n th khc nhau tu theo lo i d ng c s d ng: thang chia v ch (scale), d ng s (digital), lu (recorder) hay trn mn hnh my tnh (monotor). - Cc tnh ch t b t bi n nh: chnh xc, n nh, - Cc tnh ch t ng nh: nh y, tin c y, 3.1 Thi t b o nhi t Chng ta cng bi t r ng qu trnh truy n nhi t x y ra 3 hnh th c ch y u l i lu, d n nhi t v b c x . D a trn nh ng nguyn t c truy n nhi t trn m ng i ta ch t o cc thi t b o nhi t khc nhau. Cc d ng c o trong cng nghi p ni chung: nhi t k thu ngn, nhi t k l ng kim, nhi t k p su t l xo, c p nhi t i n, nhi t k i n tr , nhi t k o nhi t cao. Trong h th ng b n b c a cng nghi p d u kh, ng i ta th ng s d ng cc lo i nhi t k sau: - Nhi t k l ng kim ( bimetallic thermometer) - Nhi t k p su t l xo ( pressure spring thermometer) - C p nhi t i n (thermocouple) - Nhi t k i n tr ( resistance thermometer) Nhi t k l ng kim C ch ho t ng c a lo i nhi t k l ng kim d a trn nguyn t c hai kim lo i khc nhau s c gin n nhi t khc nhau.

M t s nguyn t l ng kim c t o ra b ng cch nung ch y cho hai thanh kim lo i dnh l i v i nhau sau t o thnh m t thanh hnh xo n c. D i tc d ng c a nhi t , hai thanh kim lo a gin n nhi t khc nhau v lm cho thanh xo n c co gin. Chuy n ng c a thanh xo n c ny tc ng ln kim ch th trn m t ng h thng qua m t thanh kim lo i khc. Tm l i, nguyn t c ho t ng c a lo i nhi t k l ng kim l: nhi t nguyn t l ng kim co gin kim ng h quay
34

Nhi t k l ng kim dng xc nh nhi t trong kho ng -1500C n 4200C. nhi t cao hn n a th kim lo i c xu h ng gin n qu lm cho php o khng cn chnh xc n a. Lo i nhi t k ny r t ph bi n trong cc b n b ch a s n ph m d u m . Nhi t k p su t l xo: u i m c a nhi t k ny so v i nhi t k l ng kim l v tr c nhi t c th xa b n m khng c n c t i ch nh khi dng nhi t k l ng kim. Khi ng i k s c th trong phng hay m t v tr thu n ti n ki m tra nhi t c a b n.

C u t o chnh c a lo i ny l m t ng xo n ru t g ( ng Bourdon) c n i v i kim ch v ch. ng ny c n i v i m t b u ch a ch t l ng ( th ng l thu ngn) hay h n h p l ng kh ( th ng l Nit). D i tc d ng c a nhi t th p su t trong b u tng ln do ch t l ng gin n hay p su t hi bo ho tng ln. S tng p su t ny tc ng ln ng xo n ru t g lm cho n gin ra lm chuy n ng kim ch v ch. Tm l i nguyn t c ho t ng c a lo i nhi t k ny l: nhi t p su t ng ru t g co gin kim ng h quay gi tr nhi t C p nhi t i n: u i m l n nh t c a c p nhi t l chuy n tn hi u nhi t sang tin hi u i n, t cc k s c th d dng x l tn hi u ny trong dy chuy n t ng ho v d nh dng tn hi u i n ny i u khi n cc thi t b khc. Hn n a gi tr nhi t o c s v cng chnh xc v tn hi u i n c th chuy n sang tn hi u s quan st trn mn hnh ( khng ph thu c tnh ch quan c a ng i quan st).
35

C p nhi t i n bao g m hai kim lo i khc nhau n i v i nahu hai u. u ti p xc v i mi tr ng c n o nhi t c n i dnh v i nhau, u cn l i c n i v i milivn k . Nh v y c p nhi t i n s c m t u c nhi t thay i: u d v m t u c nhi t c nh: i n c c tham kh o. Khi nhi t u d khng i th hi u i n th hai u i n c c tham kh o cng khng i. Khi nhi t u d tng th hi u i n th i n c c tham kh o cng tng. Tn hi u i n ghi nh n c chnh l s tng hi u i n th . Trong milivn k c m t nam chm vnh c u r t nh y v i s thay i c a hi u i n th . Nam chm ny lm quay cu n dy n i v i kim ng h c thang chia nhi t s n. V v y, milivn k n i v i c p nhi t i n khng ph i o tr c ti p nhi t m o s thay i hi u i n th . Chnh v v y hi u i n th thay i theo nhi t nn chng ta m i c th xc nh c nhi t thng qua milivn k . C ch trn c th tm g n nh sau: nhi t hi u i n th milivn k nhi t c Nhi t k i n tr : Nhi t k i n tr cng c nguyn t c ho t ng g n gi ng v i c p nhi t i n. S thay i hi u i n th cng c dng xc nh s thay i nhi t . u d c a nhi t k l m t i n tr g m dy ng, niken hay platin qu n quanh m t v t cch i n nh mica ch ng h n. i n tr u d c m c v i 3 i n tr khc t o thnh c u Wheatstone. Dng i n qua i n tr c p b i pin. Khi nhi t mi tr ng tng th i n tr tng lm thay i hi u i n th hai u c u Wheatstone. S thay i hi u i n th ny c ghi nh n b i milivn k tng t nh trong c p nhi t i n.

Qu trnh trn c th tm t t nh sau: nhi t i n tr hi u i n th milivn k 3.2 Thi t b o p su t

nhi t c

p su t trong b n dung ki m tra an ton c a b n khi ch a cc s n ph m kh ho l ng. Trong m t s tr ng h p p su t cn xc nh l ng kh ho l ng trong b n. M c d cc b n u c van x p nhng vi c theo di p
36

su t b n cng gp ph n m b o cng tc v n hnh v b o tr, pht hi n r r t b n ch a Cc thi t b o p th ng c s d ng l: ng Bourdon: ng Bourdon l nhn t nh n bi t p l c chung nh t. y l m t ng kim loai d t b ng ph ng, c b t kn u cu i cng v c u n cong thng ch C hay hnh xo n c, khi bn trong hay bn ngoi b m t c a ng c nh ng khu v c khc nhau. S khng cn b ng l c gy ra b i p l c s lm cho ng b bung ra. S thay i ny c th c tr c ti p trn d ng c o hay chuy n thnh m t tn hi u i n hay kh nn tng x ng v i p l c. C n ph i b o d ng trnh s n mn v ng c n bn trong ng v c th nh h ng t i c tnh c a n. Trong b n b kn v b n b ch a kh ho l ng th ng dng lo i p k ng xo n Bourdon. Mng ngn (mng ch n): Mng ch n c s d ng r ng ri nh m t thi t b c chnh xc cao. N b ng ph ng ho c c n p g p d a trn lo i p l c c i u ch nh b ng tay v thch h p trong vi c o p l c m t vi mmH2O hng ngn psi. Mng ch n c thi t k truy n l c hay gi i h n s v n ng. Chng t t hn ng Bourdon b i v c ch t o t kim lo i ch ng n mn hay c ph m t l p n h i nh Teflon. 3.3 Thi t b o m c ch t l ng V i b n ch a s n ph m d u m d ng l ng th ng i ta quan tm n m c ch t l ng. Khi xu t th khng xu t h t ( tr tr ng h p v sinh b n) v khi nh p th khng nh p y. m b o i u ny ng i v n hnh c n ph i bi t ch t l ng dng n m c no trong b n. Cc d ng c o m c ch t l ng kh a d ng, v d nh d ng o tr c ti p: - Phao n i (float) - Phao chi m ch (displacer) - u ti p xc tr c ti p (contact) - u d i n (electric probe) - Ngoi ra cn c cc lo i d ng c o m c ch t l ng gin ti p nh: - D ng c o dng p su t thu tnh (hydrostatic pressure) - D ng c o dng b c x (radioactive device) - D ng c o s thay i kh i l ng (loss of weight device) Phao n i:
37

Phao n i l lo i d ng c ki m sot m c ch t l ng thng d ng nh t. Phao n i n gi n nh t l lo i phao n i m t v tr (single point float). Lo i ny g m c m t phao b ng nh a n i v i m t cnh tay n. Cnh tay n ny i u khi n van c p li u cho b n tr ng thi ng hay m . Ban u khi m c ch t l ng d i m c c n thi t th van tr ng thi m . Khi m c ch t l ng v tr mong mu n, phao n i ngang v i m c ch t l ng c n bm, tc ng ln van thng qua cnh tay n lm ng van l i. Phao n i c th g n bn trong b n hay g n trong m t bnh bn ngoi thng v i b n. M t s lo i phao n i khng dng cnh tay n m dng kh nn i u ch nh van c p li u cho b n. i u ny c l i ch tng nh y cho van nhng cng chi ph thi t b ng k (my nn, ng ng d n kh). Lo i phao n i di ng hnh bnh rn (doughnut shape) cho php ng i v n hnh theo di m c ch t l ng dng kn trong b n. Phao n i ny di chuy n d c theo m t ng nhng chm trong b n. Phao ny l m t nam chm. M t nam chm khc t trong ng s dng theo khi phao dng nh l c t gi a hai thanh nam chm. Kim trn thang chia v ch c n i v i nam chm trong ng b ng dy cp. Nh v y chuy n ng c a nam chm lm kim di chuy n v t c c gi tr m c ch t l ng. Phao chi m ch : Nguyn t c ho t ng c a lo i ny d a trn l c y Acsimet. V d m t cn khi cha nhng vo ch t l ng s c tr ng l ng 3kg. Nh v y l c tc d ng ln cn ch c tr ng l c ng v i 3kg. Khi chm trong ch t l ng cao kho ng 1m th phao cn ch u thm l c y Acsimet ng c chi u v i tr ng l c. Khi l c tc d ng ln cn gi m i v cn ch gi tr 2kg. Ch t l ng dng cng cao th l c Acsimet cng m nh v gi tr kh i l ng c a phao trn cn cng gi m. B ng cch quan st kh i l ng, ng i v n hnh b n c th bi t ch t l ng dng n m c no. Th c t , ng i ta th ng n i phao v i m t h th ng kh nn. S thay i l c tc d ng ln van kh lm thay i p su t kh. Quan st s thay i p su t kh cho php thay i m c ch t l ng d l r t nh . V th nh y c a lo i d ng c ny kh cao. V i cc b n c chi u cao l n th ng i ta dng nhi u phao n i ti p nhau cc v tr nh t nh. Ch t l ng dng n phao no th l c tc d ng ln ton b chu i phao thay i n . L c ny kch ho t cc thi t b kh nn nh ni trn v gip ta ghi nh n c m c ch t l ng trong b n. u ti p xc tr c ti p: Phng php ti p xc ch y u c dng cho b n ch a cc h t r n, tuy nhin c th dng cho b n ch t l ng. V m t nguyn t c th khng c g khc bi t khi thay i lo i v t ch t ch a trong b n. V i h t r n th u ti p xc l m t qu n ng cn v i ch t l ng l m t ci phao. y, chng ta xt cho b n b ch a ch t l ng nn u ti p xc l phao. u ti p xc c n i v i u c m bi n nh m t thanh kim lo i. N u ban u ch t l ng ng p phao th l c Acsimet s tc d ng ln phao v c m bi n s ghi nh n c l c ny. C m bi n s truy n tn hi u i u khi n motor quay ko phao ln. Khi c m bi n ghi nh n c gi tr l c ng v i gi tr s th hi n qung
38

ng i c a phao. Hay ni cch khc l m c ch t l ng dng ln trong b n. Khi phao n i th c m bi n l i i u khi n bm c p li u vo b n cho n khi ch t l ng ng p phao v qu trnh trn l i ti p t c di n ra theo chu k. u i m l n nh t c a lo i d ng c ny l c th t ng ho hon ton v i chnh xc cao. Ng i k s c th l p trnh cho h th ng v n hnh v i nhi u yu c u khc nhau v m c ch t l ng. D nhin chi ph cho h th ng d ng c ny kh cao do s d ng cc c m bi n t ti n. u d i n: u d d n i n, i n dung, sng siu m l cc lo i u d i n ph bi n dng o m c ch t l ng trong b n. H u h t cc lo i u d ny dng ki m sot m c ch t l ng m t v tr xc nh tr c. Sau y chng ta xt nguyn t c ho t ng c a 3 lo i u d trn: - V i ch t l ng d n i n th u d l m t c c cn thnh b n l m t c c. Khi ch t l ng ng p u d th c dng i n gi a u d v b n. Mi tr ng truy n i n chnh l ch t l ng. Dng i n c ghi nh n nh c m bi n cho bi t ch t l ng dng n m c quy nh hay cha. B tr y d nhi u v tr khc nhau s cho bi t m c ch t l ng nhi u v tr khc nhau. C th g n thm cc n bo m c ch t l ng hay chung reo gip cho qu trnh v n hnh d dng hn. - u d i n dung c s d ng v i nguyn t c g n gi ng v i u d d n i n. Tuy nhin ch t l ng y ph i khng d n i n hay ni cch khc l ph i c tnh i n mi kh t t. Lo i ch t l ng ny c th g p cc s n ph m d u m tinh khi t nh nhin li u ph n l c ch ng h n. M t u d i n dung g m cc b n c c nh trong m t t i n. Khi m c ch t l ng dng ng p t th i n dung c a t s c m t gi tr nh t nh. Khi m c ch t l ng h xu ng th m t ph n cc b n t s h ra. Khi ch t i n mi l hi bo ho c a ch t l ng. Nh v y i n dung c a t s thay i bao hi u ch t l ng qua m c xc nh trn thnh b n. - u d sng siu m v c b n bao g m m t u pht v m t u thu g n li n v i n p b n. Gi a u pht v u thu c m t ch h . u pht v u thu u lm b ng v t li u c c u trc l nh ng tinh th p i n (piezo electric crystal). u d sng siu m c n i v i b i u khi n b ng cp i n. B i u khi n trung tm ny s pht tn hi u i n n u pht. Sau u pht b kch thch v t o ra sng siu m. Tuy nhin ch khi no ch t l ng ng p y ch h th sng siu m m i truy n c n u nh n. T i u nh n, tn hi u sng siu m l i c chuy n sang tn hi u i n. Tn hi u i n ny c khu ch i b ng cc b ph n trong b i u khi n trung tm v kch ho t m t rle i n. Rle i n ny c th dng i u khi n bm, van, trong khi nh p hay xu t li u. Lo i u d ny tuy c gi thnh cao nhng l i c bi t hi u qu i v i ch t l ng c nh t r t cao, cc lo i ch t l ng c qunh hay c nh t th p. Nguyn nhn l v i ch t l ng c nh t cao s d bm dnh ln cc phao gy ra sai l ch cho cc lo i c m bi n phao.
39

Khi dng u d sng siu m xc nh m c ch t l ng t i m t v tr xc nh th ng i ta s t u d t i m c th p v m t m c cao trong b n. N u mu n xc nh lin t c s dng ln c a ch t l ng th u d s c t n p b n. ng v i m i m c ch t l ng khc nhau th kho ng th i gian t lc u pht truy n tn hi u sng siu m cho n khi u thu nh n tn hi u ph n h i s khc nhau. Ghi nh n l i th i gian ny th chng ta bi t c ch t l ng dng n u. Nh v y nguyn t c ny cng gi ng nh cch ng i ta o su y bi n. D ng c o dng p su t thu tnh: D ng c xc nh m c ch t l ng d a trn p su t thu tnh n gi n nh t l ng h o p g n pha d i y b n. B t k m t s thay i m c ch t l ng no cng lm thay i p su t thu tnh v lm thay i gi tr c a ng h o p. B ng cch chia thang o ng h theo n v chi u di s gip xc nh m c ch t l ng trong b n. V i cc s n ph m d u m c tnh n mn l n hay ph i t n tr nhi t cao th khng th cho ch t l ng ti p xc tr c ti p v i ng h . Khi ng i ta s d ng khng kh truy n tc ng c a l c thu tnh ln ng ru t g g n trong ng h . C th dng cc lu ch t khc nhng t t nh t l khng dng khng kh v gi thnh r v lun c s n. Sau y l m t s d ng c c ng h o khng ti p xc tr c ti p v i ch t l ng ch a trong b n: - B y hi l m t h p nh c nhng chm su trong b n. Khi m c ch t l ng trong b n dng ln th p su t khng kh trong b y s tng ln. Khng kh thng v i p k qua m t ng kim lo i. Quan st p k hay chuy n thang o p sang thang o chi u di s xc nh c chi u cao m c ch t l ng. - Mng ngn cng c nguyn t c ho t ng tng t b y hi. i m khc nhau ch khng kh c gi trong h p nh mng ngn che y h p. Mng ny r t linh ng v c co gin cao. Khi m c ch t l ng trong b n tng th p su t thu tnh tc ng ln mng ngn. Sau mng ngn tc ng ln khng kh trong h kn lm gin ng Bourdon trong ng h . Quan st thang chia c th bi t c m c ch t l ng. - Phng php bong bng kh khng c s d ng trong b n b ch a s n ph m d u kh do t o b t, kh quan st v cng khng chnh xc. - Cc phng php gin ti p trn ch c dng khi b n h , thng v i kh tr i. V i b n ch a cc s n ph m kh ho l ng th m t phng php gin ti p c th s d ng l p k o chnh l ch p su t. l m t ng ch U c ch a thu ngn. M t u ng thng v i y b n ch a ch t l ng, u cn l i thng v i kho ng khng gian ch a hi bo ho trn b n. p su t thu tnh do ch t l ng gy ra m c thu ngn trong nhnh thng v i ch t l ng xu ng v lm m c thu ngn bn u cn l i dng ln. Chnh l ch m c thu ngn cho ta bi t chi u cao ch t l ng trong b n ch a. D ng c o dng b c x : Lo i d ng c ny c th dng xc nh m c ch t l ng t i m t i m hay theo di m c ch t l ng dng ln m t cch lin t c.
40

Phng php b c x c dng khi s n ph m c tnh n mn cao (phn o n d u th c hm l ng H2S l n), hay nhi t t n tr cao (bitum). M t s tr ng h p khng th b tr cc lo i d ng c o khc th c th dng cc c m bi n b c x . V i lo i d ng c o dng b c x , ng i ta b tr m t bn b n l cc u pht ra b c x , m t bn l u nh n tia b c x . M c ch t l ng dng ln che cc u pht ra tia b c x . C ng b c x nh n c s gi m d n. Tng ng v i s thay i c ng b c x c a u nh n s quy ra chi u cao m c ch t l ng. D ng c o s thay i kh i l ng: Lo i d ng c ny c b n l dng c m bi n kh i l ng (load cell) ghi nh n l ng ch t l ng c trong b n. Trong cng nghi p d u kh, b n b r t l n v n n mng cng c nh ng yu c u k thu t nh t nh. V v y s r t kh khn trong vi c b tr cc load cell. Ngoi ra khi cc c m bi n ny b h th vi c l y ln thay ci m i khng ph i d . Do ng i ta r t h n ch vi c dng cc load cell. Tuy nhin lo i d ng c ny cng c nh ng u th nh t nh. Do c th c a s n ph m d u kh l d bay hi v tu theo nhi t mi tr ng m th tch l ng ch t l ng c th khc nhau. V v y trong bun bn, t n tr v nh gi s n ph m ng i ta u d a trn kh i l ng. Khi s d ng l i d ng c o m c ch t l ng thng qua o kh i l ng s r t c l i. Bn c nh vi c ki m sot c m c ch t l ng, chng ta cn bi t kh i l ng xu t nh p l bao nhiu 3.4 Cc thi t b h tr khc Cc thi t b ny gip ki m tra b n, cc thng s k thu t c a b n. Cc th nghi m ny u theo tiu chu n API. Cc thi t b o chi u cao c a b n, ln c a n n, ki m sot chu vi cng nh mo c a b n, b dy c a b n qua qu trnh t n tr , h th ng ng ng n i vo b n. Ngoi ra cn c cc thi t b o t tr ng, o nhi t u, thi t b o hm l ng c n trong b n (theo API v ASTM). Song song c n thi t k thm c u thang xo n gip ki m tra cc b ph n trn nh b n nh n p b n, h th ng lm mt C a ng i (hole man): M i b n ch a c 1-2 c a ng i l p t trn thnh b n, c ch t o cng lo i v t li u v i thn b n. C a ng i c thi t k thu n l i thao tc v sinh, s a ch a b n cng nh quan st m c ch t l ng trong b n. ch n l a: Th ng lm b ng t ho c b tng, c b dy v chi u cao l n ch a h t ch t l ng c trong b n n u c s c Trong tr ng h p x y ra s c (v b n, chy, ) b c t ng ny s ngn ch t l ng l i n khi n c bm sang b n khc ho c c bi n php x l ng
41

th i n cn b o v , cch ly cc b n ch a v cc cng trnh c s k c n trong tr ng h p x y ra s c , c l p m chy trnh ly sang cc khu v c khc. H th ng lm mt: Trong qu trnh t n tr , trong nh ng i u ki n nhi t mi tr ng cao qu nhi t gi i h n cho php lm cho nhi t c a b n cng nh c a s n ph m t n tr tng. y l nguyn nhn lm gi m b n c a v t li u ch t o b n cng nh vi c gy th t thot v chy n nh t l i v i nh ng s n ph m. Do ta c n ph i lm mt b n b ng h th ng ng n c u n cong theo thn b n pha tn n p, d c theo ng ta khoan nhi u l trn cch u nhau cho n c c th lm mt ton b b n ch a. H th ng ch ng tnh i n: Do cc s n ph m d u kh trong qu trnh t n tr s xu t hi n cc ph n t tch i n, khi s tch i n ny l n s gy ra hi n t ng phng i n gy ra s chy n r t nguy hi m. trnh hi n t ng phng i n trong qu trnh t n tr ta c n ph i dng bi n php n i t thi t b b ng nh ng c c ti p t. Thi t b pht hi n r r : Trong qu trnh thi cng cc b n c ki m tra v kh nng r r v n u t yu c u th m i i vo ho t ng. Tuy nhin trong qu trnh v n hnh c th pht sinh cc v t n t, l r n do va ch m c h c hay do tc ng n mn c a lu ch t ch a trong b n. Khi lu ch t c th r r ra ngoi gy th t thot s n ph m, nhi m mi tr ng, d gy chy n , gi m b n c c a b n. V i cc s c r r l n c a ch t l ng hay ch t kh th c th pht hi n d dng b ng cch quan st th ng xuyn hay b ng ng h o p. V i cc v r r r t nh kh pht hi n, lu ngy s nguy hi m th ng i ta ti n hnh ki m tra nh k b ng cc thi t b chuyn d ng. H th ng phng chy ch a chy: L p t cc c t thu li trong khu v c b n ch a phng st, cc c t thu li ny ph i cao v b tr i u trong khu v c. S d ng cc thi t b chuyn dng trong thao tc trnh tch i n gy chy n . L p t h th ng vi t c trn cc b n, m b o n c t i cho cc b n. Trn h th ng ng ny c y thm h th ng ng d n b t ch a chy. N u c x y ra s c th b t ch a chy s theo n c phun vo m chy c l p m chy ngn khng cho ti p xc v i khng kh v d p t t m chy. L p t cc c t n c ch a chy nh ng v tr thch h p sao cho c th cng lc ch a chy cho hai khu v c khc nhau. Ngu n n c ph i m b o cung c p cho nhu c u. C n ph i duy tr p l c cho cc vi phun n c ch a l a m b o an ton cho nhn vin ch a chy. Trn thnh ch n l a( firewall) b tr cc vi phun b t ch a chy khi c n thi t. Cc h thng phun n c v b t ch a chy c th ho t ng t ng khi c s c ho c bn t ng.
42

L p t h th ng vi n c trn m i b n ch a d t i n c cho ton b vng ch a b ng 5 vi phung v i t c 0,04 lmp gal/min/ft2 b m t b n. Cc vi n c my ph i c l p t t i nh ng v tr thch h p sau cho n c th cung c p n c ch a chy cho t nh t hai v tr khi c s c . Ngu n n c ph i cung c p t nh t trong 4 gi (k c l ng n c dng t i cho b n). p su t c a vi ch a chy ph i l n hn ho c b ng 8kg/cm2. Ph i t nh t m t h th ng t i n c di ng, dng t i b o v cho ng i ng cc van g n ni ang chy. Van gi m p l p t trn m i b n ph i c n i tr c ti p vo ph n hi bn trong b n b ng ng thng hi th ng ng cao t nh t 2m. Ph i c thm cc bnh ch a chy b ng ha h c thch h p. V tr t cc bnh ny ph i g n nh ng ni d x y chy n . V i kho t n tr c 100m2 ph i c m t bnh ch a chy. V i nh ng h th ng phn ph i ph i c m t ho c hai bnh t i b n ch a

43

Ph n 2

K THU T NG

NG

44

Chng 5

THI T K H TH NG NG
1. T ng quan

NG

M c tiu chnh c a thi t k l thu th p s li u, hnh thnh cc t ng chnh, l a ch n phng php thch h p, cung c p c s thng tin th c hi n thi t k chi ti t. Cc qu trnh thi t k cho cc ng ng t li n v ngoi bi n tng t nhau v phng php ti p c n vi phng di n, v d nh l a ch n v t li u, thi t k thu l c nhng l i hon ton khc nhau cc kha c nh khc, v d nh l a ch n tuy n ng, l a ch n dy ng ng ng ngoi bi n v trn t li n c cng m c tiu v m t an ton, tho mn m c ch c a h th ng ng ng. Tuy nhin, v m t d ch v v lo i c p li u th chng hon ton khc nhau, ngoi ra cc i u ki n mi tr ng, nguyn nhn h h ng, phng php thi cng l p t cng khc nhau. Cc giai o n trong qu trnh thi t k khi ni m th ng c nh h ng l n nhau, do qu trnh thi t k h th ng ng ng lun l qu trnh l p. Hi u qu c a qu trnh thi t k khi ni m ph thu c ch y u vo chnh xc c a cc s li u ban u. Cc d n ng ng c thi t k theo ba giai o n: 1.1 Thi t k s b ban u C th dng phng php Broad brush xem xt t t c cc kh nng c th nh gi d n v m t kinh t . Nn ti p c n v n m t cch d d t, v a ph i. Trong giai o n ny khng c n thi t ti n hnh cc nghin c u su tr khi nh gi c r ng d n c gi tr v nh y c m c a n thay i. 1.2 Thi t k khi ni m T k ho ch c ngh trong thi t k s b , trong giai o n thi t k khi ni m ng i ta th c hi n nh ng thi t k c nh gi l c l i hn. giai o n ny ph i th c hi n nh ng nghin c u su nh gi phng php thi t k t i u dng trong giai o n thi t k chi ti t. Thi t k khi ni m nn ch n ra k ho ch thch h p th c hi n ti p t c d n trong giai o n thi t k c s (chi ti t). 1.3 Thi t k c s Trong giai o n thi t k c s , nh ngha cu i cng c a ng ng c quy t nh. Qu trnh t i u ho k ho ch thch h p c th c hi n trong giai o n thi t k khi ni m. Giai o n thi t k c s g m vi c xem xt cc k ho ch khc nhau trong s cc k ho ch c tnh kh thi c a ra t giai o n thi t k s b . M i phng n thi t k c xem xt v nh gi qua qu trnh thi t k so snh cc kh nng v l a ch n thi t k kh d nh t cho giai o n thi t chi
45

ti t. Ngoi nh ng tnh ton t i u ho thi t k , giai o n thi t k c s c th c hi n nh m: - L a ch n thi t k t i u v cc qui lu t v n hnh ti p t c pht tri n d n. - H ng d n qu trnh thu nh p d li u hon thi n ch t l ng c a cng ngh m t cch chi ti t. - Ti n hnh cc nghin c u th c hi n cc phng php cng ngh m i c ngh a vo trong d n. - H ng d n cc cng vi c l p l ch trnh v chi ph th c t cho giai o n th c hi n d n. - Chu n b cc tiu chu n k thu t th c hi n thi t k chi ti t. - B t u ti n hnh cc giao d ch v t v n v i i tc th ba c a d n. - Ngoi ra, cc m c trch nhi m i v i cc giai o n khc nhau ph i c lm r m t cch c th . Trch nhi m i v i giai o n thi t k s b l ph i xc l p c tnh kh thi v m t kinh t . - Trch nhi m c a giai o n thi t k khi ni m ph c t p hn v lin qua n tnh kh thi v m t k thu t, t i u ho v m t k thu t v kinh t t ng th . Trong giai o n thi t k chi ti t trch nhi m l an ton v m t kinh t

2. Thi t k khi ni m cho ng ng


Do tnh ch t l p c a qa trnh thi t k khi ni m, nhi u m c trong qu trnh thi t k c th c hi n ng th i. 2.1 Thi t l p chu n thi t k Ng i thi t k ph i l p d ng c a c s d li u cho thi t k , cc tiu chu n cho thi t c ch p nh n trong su t qu trnh thi t k khi ni m. C s d li u nn bao g m cc thng tin lin quan n: - Cc yu c u v lu t ho c yu c u c a qu c gia b t k no khc. - Cc i u lu t (regulations), qui t c (code), v cc tiu chu n (standard). - Cc yu c u v n hnh. - D li u v s n ph m, d li u v qui trnh v cc thng tin cng lo i . - D li u mi tr ng (tuy n ng trn t li n): t c v h ng gi c kh phn tn ch t (thi t b t l), cc m c v lu l ng ma, su m c n c h th ng b o v n mn ng m, bi n thin nhi t - D li u mi tr ng (tuy n ng ngoi bi n): cc c tnh v m nh, h ng v chu k c a gi, sng, dng ch y. - Cc chi ti t kh o st v tuy n ng. - D li u t/y bi n d c theo tuy n ng d ki n. - Cc yu c u c a pha th ba t i ch c t nhau, a i m cc di tch l ch s ho c c tnh quan trong v m t mi tr ng, trung tm dn c - H ng pht tri n khu v c, l y t k ho ch pht tri n d n. - D ki n v gin/tr m.
46

Ti li u ny nn c ph duy t b i ng i qu n l d n v ph i c p nh t th ng xuyn v lin t c khi c thay i. Vai tr c a ti li u ny r t quan tr ng v n hnh thnh nn t ng cho qu trnh thi t k . giai o n thi t k khi ni m khng c n thi t ph i b o m t nh ng d li u dng cho thi t k chi ti t, tuy r ng b o m t m t vi lo i thng tin c th h u ch. 2.2 L a ch n tuy n ng Cc y u t nh h ng n vi c l a ch n tuy n ng c th xem xt theo hai lnh v c t ng qut sau: - Yu c u c a b n thn h th ng s d ng ng ng. nh h ng t bn ngoi b i pha th ba. Tuy r ng vi c t p trung vo cc yu c u c a qu trnh l quan tr ng, nhng cng khng nn xem nh nh h ng c a cc yu t bn ngoi. S quan tr ng c a vi c s d ng t v n v xem nh pha th ba khng th nh n m nh thi qu. Vi c thi u quan tm n cc v n c a pha th ba c th d n n vi c ph i thi t k l i c k ho ch. V d , v i ng ng t li n, v tr c a tr m my nn chi n l t khng th thi cng c ch ng h n, khi ton b d n tr nn khng kh thi v m t kinh t . Thi t k khi ni m nn gi i quy t tng quan c a t t c cc phng di n x h i, chnh tr , mi tr ng v pha th ba b ng cch kh o st h tr ton b t t c cc tuy n c th . Cc kh o st bao g m nghin c u g n nhau i v i tuy n ng t li n. ngha c a nghin c u g n nhau trong thi t k khi ni m c a ng ng t li n l ch ra cc v tr m ng ng c th gy ra nguy h i cho i s ng c dn ho c ng th c v t ni b n a. cc v tr nh v y c n lu nhi u hn n vi c gi m r i ro cng nh nh h ng c a b t k s c no n ng ng. Giai o n thi t k khi ni m ny th ng c th c hi n trong qu trnh xc nh c a d n v nn lo i b t t c cc tuy n ng khng nghim tc m khng c xem xt y . M t cch i n hnh, thi t k khi ni m nn bao g m: - Thi t l p cc hnh lang tuy n ng c th . - Thi t l p cc phng php xy l p cho m i hnh lang. - Thi t l p cc v n nh h ng c a mi tr ng x h i, chnh tr , pha th ba m t cch y . - nh gi v m t k thu t c a hnh lang. - Thi t l p hnh lang t t nh t trong cc hnh lang xem xt. S xem xt thi qu t m quan tr ng c a nh h ng t cc v n x h i, chnh tr , mi tr ng, pha th ba trong giai o n ny c th t o ra nh h ng nghim tr ng n vi c th c hi n d n. i u quan tr ng l v n ny c gi i quy t m t cch t ng th v t t c cc v n ph i c c s ch p thu n v cho php. Th c hi n cng vi c ny c n ph i th n tr ng v nn th c hi n sao cho khng gy ra qu nhi u s quan tm c a c ng ng dn c i v i nh ng tuy n ng khng thch h p, i u ny c th gy h i cho d n v m t chnh tr .
47

L a ch n tuy n ng t li n khc nhau ng k so v i ng ng ngoi khi nhng nhn chung chng cng tng t nhau m t s c i m k trn. S khc nhau c th c a chng c bn lu n ph n ti p theo. ng ng t li n Ch n tuy n ng t li n l m t qu trnh l p d a trn s xc l p m t cch tu n t rng bu c. Nh ng ch d n c a chnh quy n i phng, qui t c v tiu chu n l yu c u t i thi u, ngo i tr cc i u kho n lin quan n v n an ton cho c ng ng i v i tuy n ng d n kh. Cc qu trnh nh gi mi tr ng lm l i cho qu trnh l a ch n tuy n ng b ng cch xc nh r t u c nh h ng nh v y. Cc so snh v chi ph khi chuy n h ng tuy n ng trnh cc khu v c rng bu c c th tr gip cho qu trnh thi t k nhng i u ny ch c gi tr khi s lin h t ng th c a c tuy n ng v mi tr ng d c theo t ng tuy n ng c so snh trn c s tng ng nhau. Vi c cho php ch t tc ng n vi c l a ch n s p x p chi ti t v vi c l a ch n l i tuy n ng chnh trnh nh ng ng i ph n i ch c tnh kh thi khi m di n tch t c lin quan l t i thi u. ng ng ngoi khi Tuy n ng an ton ng n nh t c l a ch n ph h p v i a hnh y bi n v cc yu c u trnh cc khu v c y bi n khng n nh, nh ng i m khng c thng tin r rng, ch m tu, lu cc vng h n ch th neo, ng tr ng nh c, bin gi i qu c gia v vng, cc k ho ch pht tri n trong tng lai. Cc v n lin quan n vi c l p t cc ng ng g n v i gin, gi ng khoan d i y bi n, cc ng ng c s n th c n c quan tm c bi t v nh h ng khng nh ng n cc tuy n ng m i m cn nh h ng n s l a ch n phng php thi cng l p t. su c th cng l m t rng bu c quan tr ng v i h i ph i pht tri n gi i php k thu t m i khi l p t ng ng, l p thm ng nhnh hay s a ch a . Vi c l a ch n v tr ti p b v c t b bi n i h i ph i c kh o st ton di n v b nh h ng b i v tr c a tr m v cc thi t b x l. i u ny c th d b nh h ng b i mi tr ng do v y c n ph i c nh gi ngay t giai o n u. T i ni ti p b ng ng s ch u nh h ng ph c t p c a dng ch y y bi n k t h p v i th y tri u, sng khc x , sng v v cc dng ch y ven b . c i m v t l nh b m t vch , n ct c th ph i c xem xt v m i gi i php c xu t c tnh kh th c hi n ho c m i c n ph i c nh gi. 2.3 Tr m bm v chi ph Thi t k khi ni m ng ng i h i s cn b ng c a cc yu c u mu thu n nhau v m t kinh t . Trong tr ng h p c bi t, s tng tc gi a nng su t, ng knh, p su t, thi t k bm v kho ng cch bm c n ph i c xem xt c n th n. i u ny ph c t p hn khi xem xt chi ph t ng theo hai lo i chi ph: chi ph u t v chi ph v n hnh.

48

Cc phng php tnh ton doanh thu ha v n (th ng t l v i nng su t) c n ph i c tham kh o thm cc ti li u khc. Tuy nhin m c nh h ng c a chi ph n thi t k c n ph i c lm r. Chi ph u t bao g m chi ph s n xu t ng, ph ng, v n chuy n ng, o rnh (trn t li n), t ng, lm rnh (ngoi khi), cc chi ph ny tng khi ng knh tng. Khi p su t m th p ho c ng ng di c th c n n h th ng bm. Khi chi ph u t bao g m bm, ng c, nh x ng, ng giao thng, gin (ngoi khi) v cc thi t b ph tr khc. C th th y r ng, cng t tr m bm ho c bm c cng su t cng nh thi ng knh ng tng ng ph i cng l n, ho c ng c l i, chi ph lo i ny s tng khi ng knh ng gi m. Chi ph v n hnh bao g m ki m tra tuy n ng (thay i t nhi u tu theo kch th c ng), b o tr bm, chi ph nhn cng v n hnh v nhin li u. Cc y u t khc cng c n c xem xt bao g m chi ph d ng h th ng v b o tr. Nng su t ng ng nn c xem xt v i m t trong cc bm khng ho t ng m c d i u ny c th c x l b ng cch s d ng nhi u bm hn m c song song ho c n i ti p t i cc tr m bm. Phn tch tin c y t ng th ph i c th c hi n n u chi ph chi ti t l y u t quan tr ng. 2.4 L a ch n kch th c ng Cc y u t c n c xem xt trong l a ch n kch th c tuy n ng l: - Nng su t thi t k . - Nng su t ng u nhin. - V n t c s n ph m. - Tu i th lm vi c c a p su t gi ng. - S t i u ho cc y u t ng knh, p su t, b dy ng. Cc yu c u v thu l c dng ch y v t n tr c a s n ph m s c s d ng trong vi c nh gi s b ng ng knh. 2.5 L a ch n v t li u S r r t cc ng ng l i u khng th ch p nh n c v y u t thng m i l n y u t an ton v nhi m mi tr ng. i u ny d n n vi c v n chuy n cc lu ch t nh v y i h i h th ng ng ng ph i c s ng b cao nh t, c kh nng ch u c p su t thch h p m khng c nguy c h h ng. tr gip ng i thi t k trong qu trnh l a ch n v t li u, cc tiu chu n cng nghi p c t o ra theo phn lo i v t li u v qu trnh s n xu t p ng cc yu c u ph m ch t ho t ng, cc m c ch p nh n c, b n, ki m sot dung sai v kch th c Ngoi ra, hng lo t cc tiu chu n k thu t cng ngh cng c h tr nh m pht tri n v hon thi n cc tiu chu n cng nghi p tho mn cc yu c u c th trong cng nghi p d u kh. Cc tiu chu n k thu t cng ngh xc nh cc yu c u k thu t cho qu trnh thi t k , mua bn, v l p t cc thi t b ph tng ng ng khc nhau. Cc yu c u v hi u qu c n ph i c l a ch n i v i v t li u v phng php hn. S hi u bi t th u o v nh h ng c a cc tiu chu n thi t k i v i h th ng ng ng cu i cng l r t c n thi t. T y, cc tnh ch t c h c v
49

ho h c, dung sai kch th c c th c xc l p. Cc yu c u c bi t i v i h th ng nh kh nng ch ng n mn v cc yu c u v l p t, xy l p cng nh h ng lin i n qu trnh thi t k khi ni m. Th ng ng c ch t o b ng thp, tuy nhin vi c s l a ch n b h n ch do cc ch ng lo i thp c s d ng tho mn cc yu c u k thu t. S l a ch n thp thng th ng c xu h ng ch n s n ph m c ch tiu k thu t cao hn v l do kinh t . Khi c n ph i hon thi n hn cc c tnh k thu t c a ng thp carbon. C th s d ng thp khng r , ng c b c ngoi ho c lt bn trong. Cc v t li u c bi t nh v y hi n nay gi thnh cn kh cao so v i thp carbon, tuy nhin khi k thu t s n xu t tr nn tin ti n hn th gi thnh c a chng c th gi m. Cc v t li u phi kim lo i v composite c s n su t cho cng nghi p d u kh d ng cc ng d o v cc ng c lt nhi u l p polymer. Vi c s d ng cc ng c lm hon ton t v t li u polymer r t ph bi n i v i cc h phn ph i kh p su t th p. V t li u polymer c xem l v t li u hng u cho vi c v n chuy n kh khi r i ro b ph ho i t pha th ba khng l n. 2.6 L a ch n b dy ng Cc tiu chu n thi t k c a cc qu c gia khc nhau a ra cc tiu chu n k thu t khc nhau cho vi c l a ch n b dy ng v n hnh c p su t. Khi l a ch n cc lo i ng s d ng cho cc nhu c u c bi t, c n ph i quan tm n hi n t ng tng p t ng t, c bi t trong tr ng h p trong h th ng khng c thi t b x l hi n t ng ny. Cc y u t nh h ng n b dy ng: - Ap su t thi t k - Nhi t thi t k - n mn - Phng php l p t - a hnh y bi n - n nh - Tu i th thi t k c a h th ng ng ng Cc i u ki n v n hnh v p su t cng c tc ng n vi c ch n ng su t b n c a v t li u theo yu c u b dy ng. C s khc nhau v m t s d ng ng ng t li n do cng tc s a ch a d dng hn v t t n km hn so v i mi tr ng ngoi khi. mi tr ng ngoi khi, xu h ng chung l th c hi n cc tnh ton th n tr ng i v i cc yu c u cho b dy ng. Tuy nhin cng ph i c n th n trong tr ng h p ng ng t li n khi l a ch n tuy n ng v nghin c a g n nhau t i cc v tr c bi t. V d cho tr ng h p ny l b dy ng t i trung tm dn c v trn cc nng tr i ph i c kh nng ch u c cc va ch m c h c v i cc thi t b o t. N u ng c ng knh l n th qu trnh thi t k ng c n ph i xem xt c n th n cc ngo i l c tc ng ln ng, cng nh ki m sot c n th n qu trnh l p ng. i u ny c bi t quan tr ng i v i ng m ng ch u p su t c a t m khng b nh h ng v trn v tnh ton v n c a c u trc. Cc ng thp c t l ng knh/b dy v t qu 96 ph i c ki m sot c n th n.
50

Vi c p d ng b dy cho php n mn c th c tnh n n u c s hi n di n cc ch t n mn cng v i n c: - CO2 n mn ng t - H2S n mn chua - O2 n mn oxi ho b ng oxi M c n mn c ki m sot b i cc bi n c v t l sau: - Nhi t - p su t - d n - pH - N ng ch t n mn - T c dng ch y Ngoi ra n mn ch u tc ng ph nh: - Trnh cn thp - Cc lo i ng su t (c nh v chu k) - Qu trnh x l nhi t - Lin k t c a cc kim lo i Cc ng b n mn t c th p c th c x l b ng b dy b sung cho php n mn. Tr ng h p n mn t c cao hn c th c x l b ng cch s d ng cc ch t c ch n mn ho c s d ng v t li u thay th thch h p. Ch t c ch n mn khng th t hi u su t b o v 100%, do v y ng i thi t k ph i lu n i u ny khi dng chng kh ng ch hi n t ng n mn. Tng tc lin k t gi a s n ph m v ch t c ch n mn ph i c gi i qu t m t cch ring r . Tr ng h p c ho c khng c s d ng ch t c ch n mn th t ng cc b dy n mn cho php khng c v t qu 6mm v n mn thng th ng khng th c gi tr cao nh v y. Trong qu trnh t ng th ng c th ch u cc ng su t u n trong qu trnh thao tc cng nh khi ng ti p xc v i b m t y c a rnh. ng c n ph i c b dy ch ng l i cc ng su t u n ny v hi n t ng o n ng. 2.7 L a ch n l p ph ch ng n mn ng ng c th b n mn t bn trong do lu ch t s n ph m ho c n c bm vo ho c t bn ngoi do tc ng n mn m nh c a cc i u ki n n mn t t ho c n c bi n. Cc h th ng l p ph ng ng th ng c s d ng l: - Cc l p ph b ng nh a ng c tng c ng c tnh b ng s i th y tinh ho c nh a than . - Polyenthylene (PE) - Cc l p ph epoxy lin k t b ng phng php nng ch y (FBE) 2.8 L a ch n l p cch nhi t Trong qu trnh thi t k khi ni m nn xem xt n cc yu c u v cch nhi t cho ng n u c. L p cch nhi t cho ng nh m gi m l ng nhi t th t thot d c theo chi u di ng c th c yu c u cho m t s tr ng h p d i y:
51

L ng tch wax (paraffin): Cc v n v nh t cao c th x y ra do ngu n g c d u th khai thc t i cc vng khc nhau c th ch a t l l n wax (paraffin), c khi l n hn 5% kh i l ng. nhi t th p (th p hn i m v n ccloud point) c th x y ra hi n t ng hnh thnh cc tinh th wax l ng ng trn thnh ng lm gi m hi u su t v n chuy n ho c c th lm t c ngh n ng ng. Cc k t t a wax c th c x l b ng cc phng php lin t c nh bm ha ch t, duy tr nhi t ho c thng th ng nh t l dng thoi c o ng ng (pig). Cc k thu t gin o n (off-line) khc c th c s d ng nh ngm r a ng ng b ng xylene ho c th i s ch ng b ng kh nhng cc bi n php ny cng c nh c i m l n l th t thot s n ph m trong qu trnh ngng ho t ng nh my khi cc thi t b can thi p, v tin c y c a cc thi t b nh v y khng b o m. S hnh thnh hydrate: S hnh thnh hydrate trong kh c th b c ch b ng cch duy tr nhi t trong ng cao hn nhi t hnh thnh hydrate cng nh b ng cch bm methanol ho c glycol. Vi c v n chuy n cc ha ch t ny n u vo c a ng ng s i h i: s d ng cc b n ch a ho c cc h ng ng b sung v th ng i h i ph i c thi t b tch cu i ng ng ho c cc thi t b x l. L a ch n l p cch nhi t: M t s lo i d u th c nh t r t cao nhi t ng ng thng th ng v i khi n u c n c l n vo th c th hnh thnh nh tng c nh t cao. C ba bi n php c th xem xt l a ch n m t cch ring r hay k t h p v i nhau d i y: Tng ng knh ng, m c d iu ny c th ti m tng nguy c n mn ho c cc v n ng c n trn ng ng khi v n hnh do t c dng ch y b gi m. Bm thm ha ch t lm tng kh nng v n chuy n ho c ha ch t ph h nh tng. Cc ha ch t ny th ng t c th i h i vi c l p t thm cc ng ng ho t ng ph tr ho c cc li trung tm c bi t khi khai thc d i y bi n. Duy tr nhi t dng ch y b ng cch s d ng l p cch nhi t v cc thi t b gia nhi t d u ho c thi t b b nhi t. Chn ng cng l m t bi n php quan tr ng lm tng kh nng cch nhi t m c d i v i ng ng ngoi khi phng php ny c th kh th c hi n ho c i h i chi ph cao. Tiu chu n k thu t khi giao nh n p ng cc yu c u nguyn li u u vo cho cc thi t b ch bi n cu i ng ng, th ng lu ch t ph i th a mn thng s t i thi u no v p su t nhi t . Trong tr ng h p khng th p ng nhi t v p su t yu c u c th dng cc bi n php x l nh l p t thm thi t b gia nhi t v cc thi t b tch b sung ho c c th cch nhi t ng ng.

52

2.9 Vng b dn n Tr c khi b t u thi t k c m t s thng s c n ph i c nh gi v phn tch nh y. Cc ng ng v ph n b dn n th ng c x l theo tiu chu n th a mn ng su t. Cc thi t b b dn n ngoi khi ph i ch u cc t i tr ng dn n v cc t i tr ng c a dng ch y cng nh sng. T t c cc lo i t i tr ng u c th c lm gi m. Dn n nhi t c th c lm gi m b ng cch s d ng phng php l p t ln ch t (nh chn v ln ngoi bi n) ho c tng tr ng l ng ng (s d ng neo v l p ph btng). T i tr ng c a sng c th c lm gi m b ng cch chu n b cc nh che ch n ho c dng cc t m ph . 2.10 L a ch n phng php b o v ch ng n mn Cc ng ng ngoi khi th ng c b o v b ng cc lo i anode hy sinh trong khi ng c l i i v i ng ng t li n th ng s d ng h th ng cung c p dng i n t ngu n ngoi. Lo i, kch th c v kho ng cch cc anode ph i c xc nh nh m xem xt cc v n sau: - Kh i l ng c a v t li u anode ph i b o v ng ng trong su t qu trnh ho t ng c a h th ng ng ng, lun ph i lu n thng s i n tch t i a cc l p ph b n t gy hay ph h ng trong qu trnh v n hnh ng. - Di n tch b m t c a cc anode ph i l n cung c p c ng dng i n b o v ng ng cho t i th i i m cu i cng c a tu i th lm vi c c a ng ng, lc h u h t cc anode b tiu hao trong qu trnh ho t ng. - Kho ng cch gi a cc anode c xc nh c c kch th c thch h p cho anode. N u cc anode c l p t vo ng trn m t x lan t ng ngoi khi th chng ph i c tr ng l ng gi i h n. B dy c a anode c th c xc nh b ng chi u dy c a l p ph betone t o tr ng l ng. 2.11 Phn tch c t ng D li u c b n v cc yu c u c a pha th ba i v i cc v tr c t nhau c a ng nn c ki m tra trong giai o n thi t k khi ni m. M t s i m c n xem xt i v i ng ng ngoi khi l: - Gc t i i m c t nhau. - Chi u cao yu c u c a c t d , cc i m ti p xc ng t i v tr c t nhau v hnh d ng t ng th c a ng t i v tr c t nhau. - Chi u di c a o n ng t do v n nh c a n. - Kh nng ch u ng c a ng i v i hi n t ng c t xoy v cc t i tr ng mi tr ng. - Kh nng ch u ng c a t v khuynh h ng b ln c a b t k c t . - Ngn ng a hi n t ng ng b o n ln. - Dung sai t ng i v i vi c chu n b c t nhau c a ng.
53

- Cc t i tr ng khi t ng, trong i u ki n th th y l c, v trong i u ki n v n hnh. - Cc t i tr ng xu t hi n do qu trnh ln, m t i v tr c t nhau. - Kh nng b ph h y b i neo c a cc tu nh c. - Cc yu c u c a cc ng i v n hnh, ng i ch ng ng c a pha th ba. Cc ng ng t li n i h i cc xem xt c bi t b i khi nghin c u g n nhau v nghin c u tuy n ng c th xu t hi n cc yu c u cho ng ng t i v tr c t nhau v i cc c trng v a l v dn c khc nhau. Cc c trng c th bao g m: - Cc ng ng khc, th ng c t qua rnh ho c mng, tuy r ng xem xt v v n b sung b dy ng ho c c b dy ng c bi t. S tng tc c a h th ng b o v ng ng b ng dng i n ngoi cng ph i c nh gi c n th n. - Cc v tr c t nhau qua sng ho c c a sng cng yu c u vi c p d ng cc k thu t ko ng, v b n thn ng th ng i h i ph i c l p ph tr ng l ng. - Cc v tr c t nhau qua ng b v ng s t c th i h i cc k thu t nh lm c u v t, b c ng ho c lm ng h m, tuy r ng vi c thi cng c th lm gin o n giao thng nhng v n nn xem xt vi c s d ng phng php o h . - Cc ch c t nhau v i vng l y hay vng m l y c th bao g m vi c ph tr ng l ng cho ng, lm b m t ng t m th i v nh p b sung v t li u san l p. Cc v tr c t nhau c th p d ng phng php khoan nh h ng. Phng php ny bao g m vi c khoan t u ny sang u kia, gi cho l m b ng btng, ko ng qua l s d ng dy khoan. K thu t ny kh thng d ng i v i cc v tr c t nhau v i sng, c kho ng cch l n ho c c m t lu thng l n. 2.12 L p l ch trnh Thi t k khi ni m nn quan tm n cc yu c u l ch trnh xy l p ng ng. Cc ng ng t li n th ng ph c t p do ph i c t qua qu nhi u ranh gi i c a cc ch t khc nhau. Cc s p x p c bi t c n ph i c th c hi n c quy n i l i, s cho php s d ng t, lm ng cng s m cng t t tr c khi ti n hnh cc ho t ng xy l p ng ng. Thi t k khi ni m nn quan tm n s pht tri n c a k ho ch th c hi n d n s b trong chi ti t ha cc yu c u l ch trnh c a t t c cc ho t ng di n ra trong th i gian di. Cc t l th i gian trong vi c ch t o gin v l p t, qu trnh xy l p tr m t li n c th tham kh o t trnh t cc ho t ng trong vi c pht tri n m t m ngoi khi. Th ng l khung th i gian c th cho qu trnh l p t ng v lin k t thi t b lin quan n cc th i i m khc nhau trong nm, s c s n c a cc x lan l p t, th i gian xy d ng v th i gian l p t, v tr x lan t ng, v tr v ki u neo cho cc gin n i v cc tu trong khu m .
54

Th i gian c p php, thng th o v i ch s h u c a cc l khai thc khc, ho c cc i t ng s d ng vng bi n khc cng th ng ng vai tr r t quan tr ng. Thi t k chi ti t nn c th c hi n tr c khi l p t, tuy nhin cc m t hng thi t b i h i th i gian ch t o v t hng tng i lu nh van, bch, b ph n n i c n ph i c xc nh, thi t k v ch nh tr c cho qu trnh mua s m thi t b sao cho vi c giao nh n cc thi t b nh v y c th c th c hi n tr c khi cng vi c ch t o v l p t c b t u. Do v y th ng ph i bn b c gi i quy t d t i m trong qu trnh thi t k khi ni m cc v t t thi t b quan tr ng i h i th i gian di nh v y (th ng cc lo i v t t ny c chi ph cao) v m t mua s m thi t b . Trong tr ng h p ny, l ch trnh chnh xc v c tnh p ng th c t l2 y u t quan tr ng t i a ha tnh h u d ng c a thi t k khi ni m.

3. Thi t k c kh cho ng ng
ng ng ph i c b n ch ng l i cc t i tr ng tc ng ln n, trong qu trnh xy l p v th nghi m ng ng v khi ng ng a vo v n hnh. Trong qu trnh xy l p, ng s b u n, ko v xo n. Khi ng a vo v n hnh n s b tc ng b i p su t bn trong t lu ch t v t bn ngoi b i mi tr ng bi n v t xung quanh, ngoi ra cn c cc ng su t gy ra b i s thay i nhi t . ng ng c th ch u t i tr ng bn ngoi, ch ng h n ng d i bi n, t i tr ng l cc va ch m v i neo, neo l i c, v i tr ng h p ng trn t li n, t i tr ng ngoi c th l s l ng xu ng khc nhau c a t xung quanh ng, t i tr ng t o ra t cc phng ti n giao thng trn nh ng, ho c l va ch m v i cc thi t b o t. Cc yu c u v b n cho cc ng ng ngoi bi n th ng cao hn so v i ng ng t li n. V n c trnh by sau y p d ng khi thi t k b n ch ng l i p su t trong, p su t ngoi, ng su t d c tr c, hi n t ng u n ng, hi n t ng va ch m v mp ng, hi n t ng u n ng cong ln. 3.1 Thi t k ch ng l i p su t bn trong p su t bn trong t o ra t lu ch t v n chuy n trong ng l t i tr ng quan tr ng nh t cho m t ng ng. Trong tr ng h p i n hnh, m t ng 30 inch ch u p su t trong 15Mpa ch u t i tr ng t ng l 11MN trn m i mt ng ng, th khi m i mt ng ng ch u m t l c vng c l n l 5.5MN. Ngoi ra, ng su t vng t o ra b i p su t trong c xc nh ch y u b ng phng php th ng k sao cho khng x y ra tnh tr ng ti phn b ng su t no l n v ng su t khng b b sung ho c lm suy gi m b i ng su t n h i. N u ng su t vng qu l n, ng ng c th b o n theo h ng chu vi, hi n t ng o n di n ra ti p theo s lm m ng ng ng v cu i cng gy gy ng.
55

Cng th c n gi n nh t tnh ng su t vng sH gy ra b i p su t trong l phng trnh Barlow:


sH = pD 2t

v i p l p su t trong, D l ng knh ng, t l b dy ng. Cng th c ny khng c chnh xc kh t t. K t qu ny th ng cao hn ng su t t i a, do v y nhi u quy t trnh ny khi thi t k . Cng th c ny c th c vi t l thuy t tho mn yu c u v ng su t vng gi tr tng sau:
t= pD 2 f1 f 2Y

tnh t phng trnh c ch p nh n phng i cho b dy ng l ng su t n h i nh

V i: Y l l n c a ng su t n h i c a v t li u lm ng. f1 l h s thi t k , di n t ng su t vng t i a cho php l tch s c a ng su t n h i. f2 l h s dung sai ch t o ng, cho php s sai l ch c a b dy ng so v i b dy danh ngha, th ng l 0.875, c ngha l b dy c th th p hn b dy danh ngha t i a cho php l 12.5%. H s thi t k hay l h s s d ng hay h s h u d ng th ng l y gi tr 0.72 cho ng ng v l y gi tr th p hn cho ng ng v cc o n ng g n v i gin ngoi khi ho c cc vng b h n ch hay cc tuy n ng giao thng i v i ng ng trn t li n. Cc quy t c ch nh m t cch khc nhau cc gi tr t i a cho h s thi t k , tu thu c vo v tr a l v cc xem xt xc ng khc. V d i v i ng ng 30 inch th D = 762mm; p = 15Mpa; Y = 413.7 N/mm2; f1 = 0.72; f2 = 0.875 v t = 21.9mm tnh ton theo cng th c trn. Trong th c t thng th ng, kch th c ng ng c l a ch n tun theo tiu chu n API. B dy k ti p trong tiu chu n API l 22.2mm, nn c th ch n b dy ny cho ng trn. Trong tr ng h p c bi t ng ng c th c ng knh v b dy b t k. V d trong tr ng h p ng ng l n v di th ti t ki m chi ph so v i s d ng ng ng theo API l kh ng k . 3.2 Thi t k ch ng l i p su t ngoi p su t bn ngoi l n c khuynh h ng lm cho ng ng tr nn oval v cu i cng l ph hu chng. M t ng ng trn hon h o ch u tc ng b i p su t trong c l n tng d n m t cch n nh s v n khng b mo cho n khi p su t t n gi tr g i l p su t n h i t i h n, pcr cho b i phng trnh:
ER pcr = 1 n 2 4 t
3

56

Trong R l bn knh trung bnh, t l b dy ng, E l modul n h i v n l t s Poisson. T i gi tr p su t n h i t i h n ng s b ph h y l p t c. i v i h u h t cc ng ng, p su t n h i t i h n th ng c gi tr r t cao, v d i v i ng ng 30inch v i b dy 22.2mm, gi tr p su t n h i t i h n l 12.5Mpa, tng ng v i su n c l 1250m, khi s t o ra ng su t vng kho ng 208N/mm2. S o n ng theo h ng chu vi do p su t c th x y ra, tuy nhin s ph hu ng b i n h i lun x y ra u tin ngo i tr v i ng ng r t m ng. Cc ng ng th c t th ng khng trn m t cch hon h o m c hnh oval m c no . oval c a ng th ng c ki m sot b ng cc tiu chu n k thu t c a ng. Khi m t ng khng trn ch u tc ng c a p su t bn ngoi, mo c a ng s tng lin t c v tr nn r t l n khi p su t t n gi tr tnh ton b i phng trnh tnh pcr trn. Hi n t ng o n ng c th x y ra do nhi u nguyn nhn khc hn l do tc ng c a p su t bn ngoi, v d nh, qu trnh u n ng khi thi cng cy l p ho c cc ph hu c h c do tc ng bn ngoi. Cc hi n t ng o n ng nh v y th ng pht tri n d c theo chi u di ng c a p su t bn ngoi nh hn p su t t i h n x y ra hi n t ng ph hu do n h i. Hi n t ng ny c g i l hi n t ng o n ng lan truy n v n u x y ra c th ph hu m t chi u di ng ng k . Hi n t ng o n ng lan truy n c n c gi i quy t trong qu trnh thi t k khi ni m. Cc ng ng chn d i t cng ch u tc ng c a cc t i tr ng lm oval ng do tr ng l ng c a t v phng ti n giao thng i qua trn pha trn ng. 3.3 Thi t k ch ng ng su t d c tr c M t ng ng khi v n hnh ch u ng su t d c tr c cng nh ng su t vng. Cc ng su t d c tr c xu t hi n ch y u t hai tc ng. Th nh t l tc ng Poisson lm cho m t thanh kim lo i b ko gin v i s c cng ng tr c s b co l i theo phng vung gc, do v y n u s co l i theo phng vung gc ny b kh ng ch th s xu t hi n m t ng su t tng ng. Do , khi m t ng ch u p su t bn trong, m t mnh ng su t ko theo phng chu vi s gy ra bi n d ng ko theo phng chu vi v bi n d ng nn theo phng d c tr c. Ni m t cch khc, n u ng ch ch u ng su t phng chu vi v khng ch u ng su t d c tr c th ng s b ko theo phng chu vi lm ng knh ng l n ln v b nn theo phng d c tr c lm ng ng n l i. N u hi n t ng nn theo phng d c tr c b h n ch , v d b i l c ma st v y bi n ho c do b lin k t ch t v i cc b ph n c nh nh gin, khi s xu t hi n m t ng su t theo phng d c tr c. Tc ng th hai c khuynh h ng gy ra ng su t d c tr c l nhi t . N u nhi t c a ng tng ln, v ng c th dn n tho i mi theo m i h ng, n s dn n theo c phng d c tr c v chu vi. Dn n theo phng chu vi th ng hon ton khng ch u s ma st c a y bi n v cc b ph n lin k t. Theo
57

n u hi n t ng dn n b kh ng ch , th ng su t nn theo phng d c tr c s xu t hi n trong ng. ng su t d c tr c c hai thnh ph n, th nh t c lin quan n p su t v th hai c lin quan n nhi t . Thnh ph n p su t l dng (ko) v thnh ph n nhi t th ng l m (nn). K t qu cu i cng l ko hay nn ph thu c vo l n tng i gi a p su t v tng nhi t . L y v d cho ng c ng knh ngoi 30inch, b dy 22.2mm c minh ho tr c y, p su t bn trong l 15Mpa v tng nhi t l 900, thnh ph n p su t c a ng su t d c tr c l + 75N/mm2 v thnh ph n nhi t l -221 N/mm2, do ng su t d c tr c cu i cng l -146 n/mm2.

4. Phng php xy l p ng ng
N u m t ng ng khng c xy l p, ki m tra v th nghi m t t th ng ng khng th c php v n hnh cho d n c thi t k r t k l ng v l a ch n v t li u r t ph h p. i v i c h th ng ng ng t li n v ngoi khi, lun ph i th c hi n cc cng vi c sau: v n chuy n v b o qu n ng ng, ch t o ng, ki m tra ng. 4.1 V n chuy n v t li u lm ng V n chuy n ng ng Cc h h ng cho ng ng v l p ph c a ng th ng gy ra thi t h i nghim tr ng do v y ng ng c n ph i c x l m t cch c n th n. B t k h h ng cho ng ng th ng gy cc i m t p trung ng su t khi c p su t v c kh nng gy h ng ng ng t i cc v tr . ng ng tr c khi c v n chuy n n cng tr ng xy l p ph i c ph hon ch nh, ho c t i nh V n chuy n ng my s n xu t ng ho c t i Cng ty ph ng. Th ng vi c ph l p b tng cho ng c th c hi n tr c khi xy l p ng ng v kho ng cch g n so v i v tr thi cng xy l p ng ng. C n ph i ki m tra ton b tr c khi b t u b c d ng ln phng ti n v n chuy n. C n ph i th ng nh t v chi ph n b cho nh ng h h ng ng ng x y ra trong qu trnh v n chuy n trong giai o n ny. Cc s li u v s l ng ng, s l ng cc o n, chi u di v tnh tr ng c a ng c n c lu tr s d ng cho d n cng nh cho cc qu trnh thi cng ng sau ny nh qu trnh hn ng hay ko ng.
58

T i cc v tr c bi t c n ph i xem xt cc yu c u c trng cho ng nh cc b dy ng khc nhau, cc ng c th nghi m tr c hay cc ng c ph b tng. Th ng cc nh th u ch i trch nhi m nhn ng t i cc cng tr ng thi cng d c theo tuy n ng, qu trnh b c d ng khi v n chuy n trn ng v qu trnh r i ng cha gi i quy t ng xong. Tuy v y th ng vi c ny lm ph c t p cho qu trnh lu tr ti li u. Trn cc vng t ph ng v ch c i u ki n th i ti t t t cc xe t i c th i khi cc ng ng d c theo chi u di lm vi c n u c n. Thng th ng hn, th ng ng i ta s d ng cc h c c d n ng cho cc khu v c kh thi cng ho c khu v c c t ngang ng ray gi m thi u t i tr ng c a t ln ng. T i cc vng c nhi u cy c i v cc khu v c khng th ra v ho c t i cc vng t khng ch u c t i tr ng b c d cao c th s d ng tr c thng. Phng php ny r t hi u qu n u qu trnh d ng khng lm h h ng cc ng g n . Ngoi ra c th s d ng thuy n m kh cho cc vng c kh nng ch u t i tr ng th p. X l cc v t li u C nhi u yu c u nghim ng t i v i qu trnh x l ng v chng c n c quan tm ngay c khi c m t s cng tr ng thi cng t m th i. C n dng cc mc ho c nng ng thch h p trong m i giai o n, chu n b tr c cc b ho c cc b ph n b c b ng v t li u m m nh m b o v ng kh i cc h h ng x y ra cho ng do qu trnh va ch m i v i t v thi t b khc. V i t t c cc ng, s l ng cc l p c s p x p s c gi i h n trnh cc l c tc ng qu l n i v i cc l p th p hn do c th gy ra nh ng h h ng cho l p ph ho c trong tr ng h p ng c ng knh l n c th lm mo ng gy kh khn cho qu trnh hn ng sau ny. Ngoi ra c n ph i quy nh chi u cao t i a nh m th a mn cc yu c u an ton chung cho cc qu trnh thi cng. i v i cc ng ng t li n, tr c khi th ng, vi c b o v i v i cc ng dy i n ho c bi n bo s hi n di n c a chng c n ph i c th c hi n v c n thi t ph i tun th cc yu c u an ton i v i cng nhn v n hnh. N u c bi n bo nguy hi m no b h h ng c n ph i thay th ngay l p t c, do m i nguy hi m khi ti p xc v i ng dy i n khi ang v n hnh. N u c bi n bo nguy hi m no b h h ng c n ph i thay th ngay l p t c, do m i nguy hi m khi ti p xc v i ng dy i n ang v n hnh c th l hi m h a l n cho cc c n c u trong qu trnh thao tc xy l p ng ng. Trong qu trnh th ng, th ng ti n hnh chuy n cc s ra pha ngoi ng ng, s d ng cc mu ho c k hi u bi u th s thay i c a cc c tnh c a ng. Cc ng ra vo c n ph i c ph c v cho cc dn c trong cc khu v c c bi t, ngn cch b ng cc hng ro, ngoi ra c n t o m i lin h th ng xuyn v i cc c dn trong khu v c c lin quan. C n quan tm n cc quy nh v n chuy n trn ng giao thng v cc c i m b t th ng nh cc gi i h n v tr ng l ng trn cc ng v cc
59

chi u cao c a c u, chi u r ng c a cc l i ra vo, cc ch ngh n c chai trong h th ng giao thng, cc tuy n ng th ng c s d ng trong cc ngy ngh . Vi c t o m i quan h v i cc b ph n qu n l ng giao thng v c quan c nh st ng vai tr quan tr ng. Cc i u ki n c a ng x nh t i tr ng qu m c ch ng h n c n ph i c s ng c a ch ng v c p c th m quy n tr c khi b t u qu trnh chuyn ch . Cc v tr c n ph i c php ra vo c bi t qua cc ng t nhn c n ph i c s p x p tr c trong giai o n l p k h ach v vi c xy d ng cc ng t m ph i c th c hi n trong giai o n chu n b cho yu c u chi u r ng lm vi c. Trong qu trnh v n chuy n ng ng ngoi khi nhi u v n trn khng hi n di n ngo i tr giai o n v n chuy n ng n cc b n c ng b c d ln tu chuyn ch ng. T i b n tu t t c cc yu c u i v i qu trnh nng ng, x l ng v b o qu n ng c n ph i c tun th . Vi c b c d ng ln tu chuyn ch ph i c th c hi n sao cho ng c phn b u tr ng l ng v n m m t cch ch c ch n. M t khi cc ng c b c d ln tu th chng c n ph i c m b o hon ton cho qu trnh v n chuy n trn bi n. Khi ng khng c c nh ch t chng c th di chuy n khi ang c v n chuy n trn bi n, gy ra cc h h ng nghim tr ng cho tu chuyn ch v c th gy nguy hi m cho th y th on. Cc hng ha b d ch chuy n c th nh h ng nghim tr ng n gi tr i bi n c a tu. 4.2 Qu trnh t n tr cc nguyn v t li u ng nn c x p ln gi thnh cc hng st nhau v c c t ch t theo cch no ngn ng a kh nng ph h ng ng. Th ng ph i c u b t ng v b ph n b o v ph n vt mp c a ng trong t t c cc qu trnh x l, v n chuy n v t n tr ng. ng c th ph i c b o v bn trong b ng cc ch t ht m c cho php v b t kn cc u ch ng s thm nh p c a hi n c. Thi t k c a cc b ph n b t ng nn c kh nng ch u c cc mc nng ng trong qu trnh nng ng v x l ng. Khi t n tr c n xem xt cc v n sau: Hng ng d i y c n ph i c T n tr ng nng cao kh i m t t t nh t 150 mm b ng cch s d ng cc thanh d m c ph b ng cc t m polyethylene ho c cc thanh g m m c c s p x p v lm ph ng khng cho ng b ph h ng. C n ph i ki m tra thng b ng tr cv sau khi ti n hnh bu c ch t ng.
60

Hng ng y nn c s p x p tch r i nhau kh i cc o n ng khng b ln, b ng cc nm g ho c k p g . Cc ng nn c s p x p tch r i nhau kh i cc ng khc b ng cc b ph n cch ly thch h p t theo chi u di c a ng. Khu v c t n tr ng nn c t ni sao c th ti p c n trong m i i u ki n th i ti t. Cc b ph n n i ng nh cc o n ng cong, valve, tee nn c t n tr b ng cch t chng ring bi t nhau trn cc b m t c x l. B m t ny c n ph i c lm s ch v d p b b t k v t no co kh nng gy h h ng cho cc b ph n v thi t b ang t n tr . Cc b m t c a bch c th c b o v b ng cc s d ng cc t m g v cc ph n gc c a b ph n n i c th c b o v b ng cc u b t. Khi t n tr cc v t li u b ng h p kim thp khng r c n ph i c l p chng kh i kh nng chng b nhi m khi c t st v i cc ng b ng thp carbon. 4.3 Cc quy trnh hn v phng php hn Trong qu trnh ch t o ng cc o n ng c s n xu t t i cc nh my cn thp cc o n ng ny sau c v n chuy n n cc cng tr ng xy l p ng ng v c hn v i nhau b ng cc m i hn gip m i theo chu vi ng. Qu trnh hn cc ng ng thp th ng c quy nh trong cc tiu chu n nh API 1104 v BS. Ph m vi t ng qut c a cc tiu chu n hn ng ng l th m nh trnh cc ch hn v cc quy trnh hn cng nh nng su t qu trnh hn. Cho php s dung nhi u quy trnh hn khc nhau. Cc quy trnh hn h quang kim lo i b ng tay hi n nay c s d ng r ng ri nh t. Cc quy trnh chung Phng php truy n th ng ch t o chi u di ng thp lin t c l hn chng v i nhau t i cc m t c t ng, chi u di c a ng c g i l o n ng. S l ng cc k thu t c s n l r t nhi u. Qu trnh hn c th c th c hi n trn t li n v trn cc x lan t ng. Phng php hn ng c s d ng th ng xuyn nh t cho cc ng thp carbon l phng php hn h quang kim lo i c b o v (Shield metalare welding AMAW). Phng php hn h quang chm t ng ha (Mechanized Submerged Arc Welding SAW) th ng c s d ng khi hn t ng i ng v i nhau (g i l cc o n ng i) trn cc x lan t ng ho c t i cc x ng hn ng i khi s d ng cho cc d n ng ng l n v do lm gi m th i gian t ng. Khi qu trnh n i ng i s d ng phng php hn SAW th ng c th c quay so v i u hn qu trnh hn c th c hi n theo v tr n m ngang xui theo chi u c a tay ng i th hn. Vi c hn ng l nh nhau cho n nay i v i ng ng c th quay so
61 Hn n i ng t i cng tr ng

v i ng ng trn c cng nh ngoi khi. Cc que hn c b c cellulose c s d ng r t r ng ri cho hn h quang kim lo i. Cc que hn c b c h p ch t cellulose s d ng l p ph h u c ho c cc ch t gy chy th ng c tnh ht m, do v y trong th c t , s khng chy m t cch hi u qu khi cc ch t gy chy ny b m. Cc i n c c th ng c s d ng d c su t chi u di, qu trnh hn t nh ng i xu ng. Qu trnh ny c g i l qu trnh hn i xu ng hay hn ghp ng v th ng c trng b ng hm l ng hydro cao v nng l ng h quang th p. Cc i u ki n nh th yu c u ph i lu c bi t trnh hi n t ng n t gy gy ra do hydro cao v nng l ng h quang th p. Cc i u ki n nh th yu c u ph i lu c bi t trnh hi n t ng n t gy ra do hydro trong cc m i hn. Cc lu nh v y th ng l vi c gia nhi t tr c cho ng v s d ng cc d ng c tiu chu n cao cho qu trnh lm s ch. Tuy nhin, trong qu trnh hn ng hi n t ng n t gy do hydro cng b h n ch ph n no do tng quan kh l n gi a cc thnh ng m ng v i cc an ng c hn v i nhau. Qu trnh hn ghp ng th ng c xu h ng gy ra cc khuy t t t g c thnh ng nh hi n t ng thi u nng ch y v l n s trong m i hn . L p hn th hai, g i l l p hn nng, nn c th c hi n cng nhanh cng t t sau khi m i hn n n b lm l nh qu m c. V l do ny, cng nh l do v nng su t hn, cc m i hn theo h ng chu vi i v i cc ng c ng knh l n th ng c th c hi n b i hai th hn lm vi c ng th i. (Lu r ng qu trnh th c hi n m i hn n n th ng c dng xc nh v n t c qu trnh hn chung cho ng ng trn b , khi m c th s d ng cc th hn khc nhau cho b c hn n n v hn lm y). Cc nguyn v t li u cho qu trnh hn: Cc nguyn v t li u cho qu trnh hn nh i n c c, dy, que hn c s n xu t b i nhi u cng ty khc nhau v i cc ngu n nguyn li u khc nhau. Cc nguyn v t li u ny nn c ph duy t v lo i v nhn hi u tr c b i c quan c th m quy n c p ch ng ch th ng tun theo cc tiu chu n k thu t qu c t v d nh AWS 5.1-69 ho c BS 639 i v i cc i n c c NMA. T t c cc nguyn v t li u ny nn c t n tr , b o qu n v x l tun theo cc quy trnh c khuy n co b i cc nh s n xu t i v i cc s n ph m c bi t. Khi s d ng phng php hn GMAW trong th c t i v i thp carbon l thp h p kim th p vi c pha long kh b o v b ng CO2 th ng c s d ng v l do kinh t . Khi th c hi n vi c ny nn ti n hnh hon thi n kh nng lo i b oxy c a cc dy hn lm y b ng cch thm vo cc ch t kh oxy nh CO2 ng vai tr kh ho t ng. B ng cch th c tng t oxy c th c thm vo kh b o v khi hn cc ng ng thp h p kim kp cng v i vi c s d ng cc dy hn lm y c hm l ng silicon cao. i v i cc m i hn r t b h n ch nh hn cc b ph n n i, hn tie-ins t i cc v tr s p x p kh khn hn, nn s d ng qu trnh hn i ln v i i n c c cellulose ho c i n c c hm l ng hydro th p.
62

V tr hn V tr hn l m t y u t quan tr ng i v i qu trnh hn v ki m tra trnh cc th hn. Trong qu trnh hn ng t th c a th hn so v i ng c di n t b ng cc con s tham chi u theo ch G (ch r ng l m i hn rnh - groove). Cc con s l: 1G Qu trnh hn c th c hi n v tr ph ng xui theo tay th hn. Vi c quay ng cho php hon t t m i hn gip m theo chu vi. Cc ng phn gi i d c tr c c hn rnh t i nh c a ng n m ngang. 2G Qu trnh hn c th c hi n theo v tr n m ngang th ng ng. ng c g n th ng ng sao cho m i hn gip m n m ngang. y l v tr tng t v i qu trnh hn ng ng c a gin t i hi n tr ng. 5G Qu trnh hn c th c hi n theo v tr th ng ng. ng c g n n m ngang v i m i hn gip m th ng ng. y l v tr chnh c a m i hn gip m ng ng trong qu trnh xy l p ng. 6G Qu trnh hn c th c hi n gc 450. ng c lm nghing m t gc 450 so v i phng ngang m i hn gip m c s p x p theo v tr ng c l i 450. Qu trnh hn theo th t c c th c hi n v tr ny c dng nh gi kh nng hn t i m i v tr khc. M t vng h n ch khng gian i khi c thm vo khng gian pha trn c a ng trong qu trnh ki m tra trnh th hn (ki m tra 6GR) lm tng thm kh c a qu trnh ki m tra hn. Th hn t c ch ng nh n ki m tra trnh hn 6GR c th hn m i v tr. Ni chung, cc quy trnh c th c hi n trong cc m i hn rnh cng c xem l tiu chu n ki m tra trnh cho cc m i hn lm y v tr tng t . Vt gc m i hn Cc o n ng c s n xu t theo tiu chu n k thu t API5L th ng c s n xu t v i u ng c vt gc 300 tr gip cho qu trnh hn. Gc vt ny thch h p cho qu trnh hn MMA s d ng k thu t hn i xu ng khi hai ng c t sao cho ph n h g c ph h p v i lo i i n c c hn s d ng. Trong th c t th ng ph i vt gc l i cho ng tr c khi hn nh m lo i b t t c h h ng x y ra trong qu trnh v n chuy n ng. i khi qu trnh vt mp l i c th c hi n nh m m c ch gi m th tch hn yu c u (nh m lm tng v n t c hn) b ng cch lm gi m gc vt khi hn. Vi c lm tng v n t c qu trnh hn nh v y t khi hi u qu do vi c lm gi m gc hn th ng lm tng t l khi m khuy t do m i hn c kh nng ti p c n t hn. Qu trnh vt gc l i mp ng cng c th th c hi n khi s d ng quy trnh hn khc. Cc vt mp kp c s d ng cho php c tnh nng ch y t t trong l p hn lm y. Gc vt mp v hnh d ng c a chng l cc bi n s r t quan tr ng i v i ch t l ng quy trnh hn, vi c ki m tra t i ch gc vt mp tr c khi hn l y u t quan tr ng nh h ng n ch t l ng m i hn.
63

Cc vt mp kp cng c th c s d ng ph h p v i cc v t li u dy. Th tch hn c th c gi m b ng cch gi m gc vt mp khi tch r i cc thnh ng l n cho php kh nng ti p c n hi u qu khi hn nh m b o m qu trnh nng ch y thnh ng. Cc qu trnh hn c gi i ha M t phng php hn m i khc c s d ng trong hn cc ng ng trn b Nga cho cc ng c ng knh l n t i 56inch. Phng php ny ch c n ng vt mp 70. Thi t b hn k p ch t hai ng c n hn b ng cc b ph n ti p xc c bi t. M t ng c c nh trong khi ng cn l i c d ch chuy n v pha ng c nh. M t hi u i n th cao c t gi a hai ng v chng c d ch chuy n ch m cng nhau. Qu trnh phng i n v nng ch y x y ra t i b m t gi a hai ng theo phng chu vi. V n t c d ch chuy n c a hai ng c ki m sot ch t ch sao cho qu trnh gia nhi t hai u ng t o ra s nng ch y n i hai ng m t cch hon h o. 4.4 Qu trnh x l nhi t Qu trnh x l d ng gia nhi t tr c hay duy tr nhi t t i thi u cc vng trung gian c th ph i th c hi n trong qu trnh hn nh m lm ch m v n t c lm ngu i c a v t li u c gia nhi t khi nng ch y do hn v b o m m i hn kh v khng b nhi m hydrocarbon. M c ch c a vi c lm ch m qu trnh lm ngu i m i hn l hon thi n vi c u trc c a cc vng b nh h ng b i nhi t trong v t li u ban u. Vi c gia nhi t tr c cng lm tng nhi t mi tr ng xung quanh m i hn trong qu trnh hn do v y hydro n u c trong m i hn s b tch kh i v khng b gi l i trong cc m i hn. Vi c gia nhi t tr c cng v i nhi t t o ra do qu trnh hn (ho c nng l ng h quang) s t o ra hi u qu mong mu n. S k t h p hi u qu c a vi c lm gi m hm l ng hydro v hon thi n vi c u trc s b o v m i hn kh i hi n t ng n t gy do hydro. N u m i hn b lm l nh nhanh, n s tch t hydro v t o ra vi c u trc c khuynh h ng b bi n d ng cao v d n n n t gy. Cc lo i v t li u lm ng khc nhau c m c b nh h ng n vi c u trc khc nhau. Thng th ng cc v t li u c b n cao th ng nh y v i thay i vi c u trc do yu c u ki m sot nghim ng t nng l ng hn v s gia nhi t tr c hn cc v t li u thng th ng khc. Cc tnh ch t v t l b nh h ng b i s gia nhi t tr c v nng l ng hn l c ng v d o. M i qu trnh hn v b n ch t ring c ti m n hm l ng hydro ph thu c vo kh nng mang m c a khi v kh b o v . Qu trnh hn MMA cellulose v m t b n ch t c ti m n hydro cao, nhng do thnh ng m ng nn chng d dng c gia nhi t b i h quang do v y lm gi m nh h ng c a hydro. Tuy v y, qu trnh gia nhi t tr c v gia nhi t trung gian v n c vai tr quan tr ng.

64

Nhi t trung gian v nhi t c a m i hn b t u x y ra. Do i h i c nhi t trung gian t i thi u v i cc l do tng t nh qu trnh gia nhi t tr c. C ba lo i x l nhi t c th th c hi n: lm m, gia nhi t tr c v x l nhi t sau (gi i phng hydro ho c kh ng su t): Qu trnh lm m: Lm m ng tr c khi hn nh m: - Lm kh ch s p hn v t h t cc v t d u m , sn do lm gi m thi u kh nng t o l x p. - Tng c ng b m t bn ngoi c a cc i m hn n n do tnh th m t c tng c ng c a ch s p hn. Khi hn nhi t mi tr ng 100C c n lm m ng n 500C theo quy trnh thng th ng. Qu trnh gia nhi t tr c: Qu trnh gia nhi t tr c nh m lm gi m nguy c t n t i hydro trong cc i m hn gy n t gy b i: - Lm gi m c ng c a lo t m i hn u tin (lo i m i hn n n). - H tr qu trnh gi i phng hydro kh i khu v c m i hn. - T o s phn b t t hn c a cc ng su t do hi n t ng co. Theo quy lu t chung qu trnh gia nhi t tr c i v i cc ng c ng knh l n / ng c thp ch u ng su t cao / ng c thnh dy hn l t nhi t 1001500C. C th d on nhi t gia nhi t tr c theo cc y u t l ng nhi t t o ra trong m t lo i hn n, b dy ng, gi tr carbon tng ng c a thp lm ng (tnh b ng %) nh s d ng gi n th c nghi m. Qu trnh x ng su t: (qu trnh x l nhi t sau khi hn) Qu trnh x ng su t nh h ng n cc ng su t cn d sau qu trnh hn v c ng c a m i hn cng nh vng b nh h ng b i nhi t. Hi m khi p d ng cho cc m i hn ng ng c b dy d i 25mm. Qu trnh c th yu c u i v i cc m i hn cho cc b ph n n i kch th c l n, dy v khng i x ng. X l nhi t sau khi hn lm tng chi ph do c quan h m t thi t v i th i gian m t mt th c hi n n. Cc ng ng d n kh s n ph m chua X l nhi t sau khi hn: i v i cc ng ng v n chuy n s n ph m chua, khi c s k t h p gi a hm l ng carbon tng ng cao v i b dy thnh ng l n v qu trnh gia nhi t th p khng hn, v d nh qu trnh hn c gi i ha s d ng CO2 ch ng h n, c th ph i ti n hnh x l nhi t sau khi hn nh m gi m gi tr c ng trong cc vng ch u nh h ng b i nhi t. 4.5 Cc l p ph lin k t t i mi tr ng thi cng

65

Cc l p ph t i cc m i n i mi tr ng thi cng c p d ng t i ch ph ln vng v t li u tr n sau khi hon t t m i hn theo chu vi. M i ph ny ph i tng thch v i cc v t li u ph ng nguyn th y ban u. Cc l p ph thng d ng l bng keo, ng co v epoxy: - Bng keo: sau khi hon t t v ki m tra, vng m i n i c lm s ch v m i hn c th c mi n u c n thi t. Bng keo c qu n quanh m i n i v ph ln l p ph s n c c a ng. - Cc ng co: c ch t o t ch t d o b co la khi b gia nhi t. M i n i c x l v lm s ch sau qu n ng xung quanh v gia nhi t b ng n. - Cc l p ph epoxy: trong cc ng ng s d ng l p ph FBE cc m i n i c gia nhi t c c b sau khi x l v ph b t epoxy. L p ph m i s tng t nh cc l p ph chnh ban u. - Cc l p ph l ng: trong m t vi tr ng h p ch c th p d ng l p ph thng d ng b ng cch phun sng ho c sn b ng c ln trn m i n i c x l. 4.6 Cc lo i khuy t t t m i hn thng th ng Hi n t ng lm m i hn Hi n t ng ny gy ra b i c ng cao v t c di chuy n i n c c hn cao v x y ra do k thu t hn km ch t l ng. S d ch chuy n qu m c i n c c hn nn trnh v gc c a i n c c nn c ki m sot l c tc ng c a h quang v n gi c kim lo i t i cc gc c a m i hn. Hi n t ng lm m i hn th ng c tm th y nhi u nh t trong qu trnh hn MMA. Cc v t n t gy T t c cc v t n t ph i c xem l nghim tr ng v m t b n ch t v ph i lo i b v c t b kh i m i hn. Vi c pht hi n cc qu trnh gy n t gy cng b t u ngay vi c tm hi u cc nguyn nhn c th gy ra n t gy. Cc v t n t c th t o ra sai l m c a th hn trong thao tc hn v cng c th do s khu ch tn hydro vo trong m i hn. Khuy t t t ny c th x y ra v i m i phng php hn nhng r t ph bi n v i phng php hn MMA. x p x p v cc v t l trn b m t t o ra do qu trnh thot kh t kim lo i hn khi ang x y ra qu trnh ngng ng. Cc kh trong m i hn t o ra t x hn, sn, hi m ho c cc ch b n trong qu trnh x l chu n b cho hn do v y c n ph i ti n hnh m t cch nghim ng t qu trnh ki m tra ch t l ng. Th hn cng c th gy ra hi n t ng x p n u s d ng v tr di chuy n i n c c qu cao v h quang qu di. Khuy t t t d ng l x p d dng c pht hi n b ng phng php ki m tra pht x . Chng lm gi m kh nng ch u l c c a v t li u do lm gi m di n tch ti t di n ngang. Cc quy chu n ng ng cho php m t m c no hi n
66

t ng x p b ng cc gi n so snh cc c m l x p v tiu chu n kch th c cho cc l x p ring bi t. Hi n t ng l n x hn Hi n t ng l n x hn l cc khuy t t t m i hn t o ra do ch t l ng km c a cc qu trnh lm s ch trung gian. Cc tiu chu n ch p thu n li t k kch th c, chi u di v l n c a x hn. Hi n t ng nhi m x hn do cc ch t gy chy t o ra x do t t c cc qu trnh hn s d ng cc ch t gy chy nh v y u c xu h ng b khuy t t t lo i ny. Hi n t ng thi u n ng nng ch y Hi n t ng thi u n ng nng ch y b x y ra t i thnh ng c a m i hn v gi a cc m i hn. Khuy t t t ny gy ra b i hn v i c ng dng qu th p ho c di chuy n i n c c v i v n t c qu cao. C ch c b n l khng nhi t c c b cho qu trnh ch y v t li u m t cch hon ton do v y hnh thnh cc vng lm l nh ph ln m i hn. Hi n t ng thi u nng ch y l khuy t t t c trng c a qu trnh hn MIG trong ki u hn h quang trong dng ng n. Hi n t ng thi u nng ch y l khuy t t t c b n ggy ra cc v t n t sau ny. Do cc v t n t kh b pht hi n b ng cc phng php pht x n u n khng nh h ng thch h p v i cc tia pht x cho nn phng php siu m l phng php hi u qu nh t pht hi n khuy t t t ny v s l ng v kch th c. Hi n t ng thi u xuyn th m Hi n t ng thi u xuyn th m l khuy t t t c b n c a qu trnh hn m m i hn khng xuyn th m qua ton b b dy m i n i. Khuy t t t d ng ny c th b g y do khng c ng dng ho c k thu t hn km nhng th ng l do m i hn khng c i u ch nh cho v a st. M t khe h g c ho c m t b m t r ng g c l cc nguyn nhn chnh. 4.7 S a ch a cc h h ng c a l p ph ng

M t khi ng c chn d i t hay n m d i y bi n, cc h h ng trong l p ph ng ng c th pht tri n thnh cc v n nghim tr ng trong tng lai. B t ch p v m t l ng ch t c a v t li u v cc quy trnh p d ng, b t bu c ph i ki m sot nghim ng t cc h h ng ngay tr c khi xy l p v ti n hnh s a ch a thch h p n u c h h ng. Cc h h ng i n hnh c th pht tri n trong l p ph mu ng ng T i tr ng nn p: cc v t li u nh nh a than , nh a ng v ph m vi t thng d ng hn, l polyethylene, b m m i v m t b n c h c khi nhi t tng ln, chng b bi n d ng ch m d i t i tr ng t i nhi t phng. Cc ng c ch t thnh ng ho c n m m khng c m cho vn lt s t o ra cc t i tr ng nn cao c th lm cho vn lt xuyn th ng l p ph ng. Cc l p ph
67

epoxy c tr l c cao hn nhi u i v i nhi t v cc tc ng c a t i tr ng nh v y. Va ch m: cc l p ph c th b h h ng nn b va ch m v i v t s c, nh n. Cc l p ph enamel nh a than c th b bong xung quanh khu v c va ch m. Cc l kim chm: ki u h h ng ny th ng i km v i cc h h ng trong qu trnh x l ho c b dy m ng b t th ng c a l p ph . N t gy: cc l p ph enamel nh a than c tng c ng c th r t dn, c bi t t i nhi t th p, th hi n cc tnh ch t ch u kp th p km. Cc thao tc u n khi thi cng do c th gy n t gy l p enamel. V n ny khng th ng x y ra v i l p ph PE ho c epoxy do chng c d o cao hn. Cc phng php s a ch a l p ph nh sau Cc l p ph nh a than : do cc nguy c cho s c kho , s a ch a b ng dng nh a than l ng hi n nay khng c khuy n khch. S a ch a l p ph nh a than th ng c th c hi n v i cc bng ph ngu i. Cc l p ph PE: vi c s a ch a c th c hi n s d ng cc bng cu n ngu i ho c cc ng co nh gia nhi t. B t epoxy: cc s a ch a thng th ng l h n ch v i cc khuy t t t l kim chm ho c cc di n tch khuy t t t nh do va ch m, c th c hi n b ng cch s d ng cc v t li u hai thnh ph n. Do th i gian ng r n th ng ng n nn hai lo i v t li u ny c tr n ngay t i ni s a ch a ngay tr c khi s d ng v c dng cho b m t ng c lm s ch b ng cch dng dao ho c bay. H th ng s a ch a thch h p ph i tng thch hon ton v i l p ph nguyn th y ban u v nn c th m nh ch t l ng quy trnh s a ch a v ph i ki m sot ton b .

68

Chng 6

QU TRNH XY L P NG

NG

Qu trnh xy l p ng ng t li n i h i s chu n b c n th n v l p k ho ch chi ti t, v i m t s ng ng c th di t i hng ngn kilmt, cc v n h u c n tr nn r t l n. Do , t t c cc cng vi c ti n hnh qu trnh xy l p ph i c ph i h p c bi t c n th n cng tr ng xy l p khng tr i di ra n hng trm kilmt v i qu trnh ki m sot v gim st r t kh khn v thi u hi u qu . Qu trnh xy l p ng ng bao g m nhi u phng ti n nh cc tr m bm v my nn, cc thi t b o m v phng thoi, h th ng b o b cathode, cc phng i u khi n, cc tr m valve, b n ch ai km v i qu trnh l p t h th ng ng ng th t s . y chnh l l do c a m c ph c t p cao khi l p t m t h th ng ng ng.

1. L a ch n v nh d u tuy n ng
Vi c d a ch n tuy n ng l cng vi c then ch t trong xy l p ng ng trn t li n v c n xem xt ton di n cc v n lin quan n xy l p tr c khi hon thnh tuy n ng. Thng th ng sau khi xc nh tuy n ng s b b ng cc b n c s n, cc k s ph i kh o st d c tuy n ng thay i tuy n ng cho ph h p v i cc v tr gy kh khn cho qu trnh l p t ng. Trong giai o n ny ng i k s c th l a ch n cc tuy n ng thay th t i cc o n trong tuy n ng c xc nh tr c . Trong i u ki n h th ng giao thng t t vi c v n chuy n thi t b ra vo l p t tuy n ng tr nn d dng. Tuy nhin, n u i u ki n giao thng ng b v ng s t y u km, cc k s c n ph i gi i quy t v n v n chuy n m t s l ng l n ng n cc v tr d c theo tuy n ng. N u cc ng v n chuy n khng c s n th ph i xem xt kh nng xy d ng cc ng m i. Do v y th ng tuy n ng c ch n sao cho n m d c theo h th ng ng b v ng s t c s n. Qu trnh kh o st l a ch n tuy n ng chnh xc i km v i qu trnh ng cc tr b tng nh d u cc i m giao nhau c a cc tuy n. Th ng th c kho ng 250 mt s c ng m t c c b tng nh d u tuy n ng.

2. Quy n v n chuy n v qu trnh ph hoang


Ni chung, vi c mua ton b t ch p d ng khi ph i xy d ng nh, x ng cho cc tr m bm ho c i v i ph n t xy d ng hng ro b o v cho cc tr m van, o m, phng thoi. C n ph i chu n b cho cc ng ra vo di h n cho cc c m thi t b ny.
69

N u ph i xy d ng cc cng trnh ph nh v y th c n ph i t c cc quy n cho php c b n khc nh: gi y php xy d ng, quy n ra vo trn cc con ng chu n b cho vi c l p t v v n hnh b o tr cho cc thi t b c a h th ng b o v cathode. Quy n v n chuy n cc thi t b xy d ng tuy n ng ph i t c tr c khi b t u cng vi c xy l p b i v cc o n l ch h ng ho c thay i trong tuy n ng c th lm cho chi ph tng r t nhi u m t s khu v c b h n ch . Cc cng trnh xy d ng ph tr c th c tnh php l v s h u trong vi nm hay vnh vi n. Th ng chi ph cho kho n ny c tnh theo n v chi u di c a ng ng. Cc tho thu n v quy n v n chuy n c th ph i bao g m cc i u kho n c bi t gi i quy t cho cc quy n b sung khc nh cc gi i h n c a ng ra vo ho c cc h n ch t i v tr ng ng th c t . Chi u r ng lm vi c c a tuy n ng th ng kho ng 15 mt v ph n l n c t trn m t pha c a ng ng t o i u ki n cho vi c v n chuy n thi t b d c theo tuy n ng. Chi u r ng ny c th tng ln khi i qua r ng v i khi yu c u ph i ch p nh tuy n ng ho c ki m sot tuy n ng b ng my bay. Di n tch t yu c u cho cc trung tm t n tr ng nn c thu cng s m cng t t. C n thng th o v cc con ng v n chuy n ng ng v nhn s thi cng. Cc c i m c n th c hi n trong qu trnh ti l p hi n tr ng sau khi hon t t thi cng ng ng. C n s p x p i u ki n thch h p b o qu n cc thi t b kh i nh h ng c a th i ti t trong qu trnh t n tr . Vi c ti n hnh cng vi c trn cc ph n t bn ngoi gi i h n c a cng tr ng thi cng tuy n ng nn gi m thi u, c bi t i v i ph n t c cc ho t ng s n xu t nng nghi p. t o i u ki n ra vo khu v c thi cng c th ph i pht quang cy c i v cc ch ng ng i v t, nhng v i m c t i thi u nh t nh m khng ngn c n t m nhn khi thi cng tuy n ng. N u tuy n ng i qua khu v c s n xu t nng nghi p c th ph i l p hng ro ch n t m th i. Cc cng vi c c th c hi n tr c khi b t u thi cng ng ng bao g m ng cc c t m c nh v , lm hng ro thi cng, pht quang, xy d ng cc mng thot n c ho c lm c u qua sng su i. Vi c san b ng b m t n n thi cng tuy n ng c n lu n ho t ng ti l p n n t sau khi thi cng xong. Th ng ch ti n hnh sau n n c nh ng thay i t ng t v d c d c theo tuy n ng nh cc khe ni ho c b sng. i u quan tr ng nh t l t c quy n ra vo khu v c thi cng v ph i tri t tiu hon ton cc tr ng i d c theo tuy n ng. i u ny c ngha l c th ph i xy d ng cc c u t m ngang qua cc mng thot n c ho c cc sng nh . Trong tr ng h p n u ph i c t ngang qua sng l n c th khng xy d ng c u t m v l do chi ph m ph i xem xt kh nng i vng qua b ng cch xy d ng cc ng t m.

3. Qu trnh o rnh
70

Qu trnh o rnh bao g m cc cng vi c lin quan n qu trnh o. Cng vi c ny c th c th c hi n b ng cc my o rnh, my xc, thu c n , o b ng tay ho c cc phng php khc. Kch th c c a rnh thay i tu thu c vo kch th c c a ng, v nn r ng c th u n ng t bn ny sang bn kia v su c th ph ng an ton. B m t n n c a y rnh th ng gi ng nh ph n trn m t t. Trong m t vi tr ng h p th o su hn t o b m t b ng ph ng hn, ho c khi c t ngang qua cc ng giao thng v sng su i. Khi qu trnh san n n c m t cc dng n c nh , c n thi t ph i lm cho cc r nh su t o l p ph c a ng ph i n m d i b n m t n n t nhin. Thng th ng, su c a l p ph c Qa trnh o rnh o c d i cao n n m t t nguyn thu . Qu trnh t o rnh ph i khng c can thi p vo ho t ng c a cc mng thot n c, knh t i tiu ho c cc dng n c khc. Khi c n thi t cc ng nn nh m ngang qua rnh c a ng ng c ch c nng h ng dng cho n c. M t trong cc y u t quan tr ng nh t nh h ng n su c a rnh l yu c u sao cho ng ng khng b xm ph m b i cc ho t ng nng nghi p. su t i thi u thng th ng tho mn cho yu c u ny l 0,9 mt, trong tr ng h p c bi t c th ph i tng su ny ln n 1,2 mt. T i cc vng c nhi u ho c c b m t g gh c ph i ti n hnh gi m thi u nh h ng c a chng. i khi rnh c lt b ng t khng l n b o v l p ph ng ng kh i cc lo i s c c nh. Phng php khc l s p x p cc ti cc kho ng cch nh t nh ng. Chi u r ng c a rnh thay i tu thu c cc a i m khc nhau. T i v tr c quy n ra vo gi i h n, rnh c th h p hn h n ch hi n t ng t o ln v rnh chi m qu nhi u khng gian i khi rnh ph i r ng hn t o khng gian c n thi t cho ng c n m khng qu g b trong rnh, i u ny p d ng cho cc ng ng c l p ph c n c b o v trong qu trnh h ng c n rnh c b r ng l n hn. B r ng rnh t i thi u trung bnh b ng ng knh ng c ng thm 300mm. Khi o rnh trong khu v c nhi u c th s d ng cc phng php khc nhau nh dng thu c n , dng nm, my ph kh nn Tuy nhin trong tr ng h p s d ng thu c n ph i lu th n tr ng g n nhau, li u l ng thu c n v th i gian th c hi n cc v n . Trong cc rnh vng c nhi u ng ng ph i c m t l p lt y t i thi u l 100mm b ng cc v t li u c nghi n m n, v trong i u ki n th c t ph i th c hi n cc phng php b sung nh m b o v cho cc l p ph ch ng n mn c a ng ng.
71

t o ln t rnh ph i c sng i tho mn i u ki n khi c l p l i. Khi ng ng i qua cc khu v c c th i ti t c bi t nh khe ni ch ng h n, ng ng ph i c xem xt kha c nh b n c cu n tri khi cha c l p l i.

4. Qu trnh r i ng v u n ng
4.1 Qu trnh x l ng K ho ch tuy n ng c xc nh, cc trung tm t n tr ng c n c l a ch n c n th n. Cc trung tm nh v y th ng bao g m cc i m b t u v k t thc c a tuy n ng v cc v tr trung gian, th ng khng cch nhau khng qu 30km v c th d dng ra vo b ng ng b ho c ng s t. C n trnh lm h h ng ng ng v cc b ph n n i ng trong qu trnh v n chuy n, c bi t l i v i cc ng c ng knh l n r t d b bp mo v h h ng. Cc ng ng c ph l p ch ng n mn khng c ln v ko l trn t. C th dng cc ai lm t v i b t ho c cc v t li u khng c tnh bo mn khc, cc mc ng c thi t k c bi t khi di chuy n cc lo i ng ny. Cc l , rnh v v t kha trn ng ng c th l nguyn nhn lm h ng ng sau ny, do v y c n trnh cc khuy t t t ny. Cc l v rnh c th c kh c b ng cch mi n u b o m cc ch tiu k thu t v b dy ng ng v c gim st chi ti t b ng cc qui trnh phn tch khuy t t t. Cc v t kha su vo ng ng l lo i khuy t t t c n ph i trnh t i a. c bi t khi chng c trn cc vng t p trung ng su t nh cc v t tr y, rnh ho c v t chy do h quang th chng ph i c c t b . i u ny c p d ng tng t cho cc khuy t t t d ng rnh c km theo bi n d ng v trn c a ng. 4.2 Qu trnh r i ng Qu trnh r i ng v u n ng bao g m qu trnh x l ng v t cc o n ng ng v tr d c theo chi u di c a tuy n thi cng ng v m t pha c a rnh chu n b cho qu trnh hn ng. Qu trnh hng ng c th p d ng phng php hn kp b ng phng php SAW c c gi i ho g n nh hon ton. ng c hn sau khi c vt c nh v c th hn trong hai ho c ba giai o n hn khc nhau. Cc o n ng n ho c ng i c r i d c tuy n ng b ng cc phng ti n chuyn ch c bi t v ph i lu b o m chi u di chnh xc cc o n ng c t cc v tr khc nhau nh m trnh vi c x l khng c n thi t cc ng d. ng c r i pha ng c v i v t li u c o ln b ng cc my ko c n c u hng c ai c thi t k thch h p. Cc ng nn c b ng cc gi g trnh lm h l p ph . Cc cng vi c nng ng, hn ng, ph ng v t ng vo rnh c th c hi n m t cch lin t c theo trnh t c ki m sot b ng cc n v r i ng. Cc n v r i ng th ng bao g m cc thi t b nh my ko, c n c u. Cc n v
72

hn ng c th b c ng sau khi hn, ki m tra ch t l ng m i hn v l p ph l p t ng vo rnh. Cc n v r i ng c th tr i di trn ph m vi n 0,5km v c th bao g m t i thi u 6 xe ko c n c u hng h tr cho vi c h ng vo rnh an ton v hi u qu . Do yu c u v th i gian thi cng c th c nhi u n v r i ng phn b trn cc n v khc nhau trong tuy n ng. T i cc v tr c bi t kh thi cng c th ph i c n v r i ng c bi t s d ng cc k thu t l p t chuyn d ng nh m tho mn v m t nng su t thi cng cho t c r i ng chung trn ton tuy n. 4.3 Qu trnh u n ng M t trong cc cng vi c c bi t trong qu trnh r i ng l u n ng thay i h ng ng theo cc i u ki n a hnh c trng. C th cho php u n ng theo phng th ng ng v i bn knh cong sao cho ng khng ch u ng su t u n v t qu 85% ng su t b n cho php. Cc qu trnh u n ng theo phng ngang c n c th c hi n b ng thi t b c gi i chuyn d ng t i nhi t t nhin v i bn knh cong t i thi u ph i g p 40 l n bn knh c a ng. N u v t qu gi i h n ny qu trnh u n ngu i khng c php v ph i th c hi n u n nng t i x ng s n xu t v i cc tr c u n m b o cc kch th c yu c u. Lu r ng qu trnh gia nhi t c th nh h ng x u n cc tnh ch t c h c c a ng v c n ph i ph c h i cc tnh ch t ny sau khi hon t t qu trnh u n ng. Cc kch th c c a o n ng u n c n c ch V tr ng b u n cong nh c th c th tho mn dung sai l p t (s p x p ng ho c hn ng) v cc yu c u cho qu trnh ch y th /v n hnh ng ng (phng thoi). i v i cc o n ng cong ng n, chng th ng c ch t o b ng phng php nh hnh nng t i nh my s n xu t ng. Thng th ng n u l a ch n tuy n ng m t cch ng n th s l ng cc o n ng cong c bi t c th c gi m n t i thi u, khi ch cn cc o n ng cong th ng c u n tr c ti p t i cng tr ng.

5. Qu trnh hn ng
Tr c khi ti n hnh ng l i v i nhau ph i s thng ng ch y qua ch s ch ng kh i cc v t b n i cc o n d ng thi t b n i lm n v cc v t
73 Hn ng

bm theo ng ng. Khi k t thc qu trnh hn ng vo cu i ngy c n dng cc t m thp ho c nt b t ch t ph n h cha hon t t c a ng trnh s xm nh p t bn ngoi c a cc v t th l v n c. Cc o n ng n i thng th ng n m gi a hai o n ng cong ho c n m gi a cc i m c t nhau c bi t, khi s xu t hi n cc o n tch r i trn tuy n ng v m t hn ng v t ng. N u cc o n phn cch ng nh v y khng x y ra th chi u di m t o n ng khng nn v t qu kho ng 30 km nh m t o i u ki n thu n l i cho qu trnh th thu l c cho cc o n ng hon t t v o n ng cng di th vi c pht hi n cc v tr r r cng kh khn hn. Qu trnh hn ng c th c th c hi n b ng nhi u cch khc nhau. Cc o n ng c n hn c nng cao b ng cc xe ko c n c u v c gip m i v i ph n ng c hon t t. Hai cu i u ng c gi v tr c n thi t b ng cc thi t b nh v n m bn trong ng. Tr c khi th c hi n vi c nh v ng c n ph i lm s ch v vt c nh b ng cc thi t b c gi i. M i hn u tin l m i hn n n c th c hi n m t ho c hai th hn b ng phng php hng t trn xu ng. Khi hon t t m i hn ny b ph n nh v ng c tho ra kh i ng sau ng c k p ch t ng v tr r i ti p t c hn m i th hai g i l m i hn nng, m i hn ny c th c hi n b ng i hn ring bi t v i phng php hn tng t nh trn v cng nhanh cng t t, sao cho nhi t c a ng khng b gi m th p qu sau khi v a k t thc m i hn n n u tin. Cc m i hn lm y cn l i c th c hi n b ng cc i hn ring bi t v i s l ng th hn ph thu c vo kch th c v b dy thnh ng. B ng phng php ny, cc n v r i ng c th di chuy n d c theo tuy n ng v i v n t c n nh sao cho cc i th hn c th t p trung lm vi c trn cc o n ng ng n. Cc qui trnh hn, ch t l ng th hn, v phn tch m i hn sao cho cc m i hn c tnh ch t c h c thch h p v t yu c u theo tiu chu n API 1104 cho cng nghi p d u kh v ha ch t. i u quan tr ng l qu trnh hn nn c th c hi n sao cho ch t l ng c a m i hn hon t t khng b lm y u v h ng b i cc i u ki n th i ti t bn ngoi. Cc tr m hn nn c b o v kh i ma, gi v ct b ng cc mi che di ng. Cc phng php th nghi m khng ph h y m u b ng tia phng x ho c siu m c th c hi n theo tiu chu n API 1104 ho c BS 4515. Ty vo l n ng su t ph i ch u khi v n hnh v tnh ch t s n ph m v n chuy n trong ng ng thi t l p m c th nghi m thch h p. V d ng ng v n hnh t i ng su t b ng 20% ng su t cho php th ch c n th nghi m ng u nhin 10% t t c m i hn sau khi hon t t cng vi c th m nh ch t l ng c a cc th hn. T i cc v tr c bi t th ng yu c u th nghi m 90% t t c m i hn, v d t i cc i m c t ngang qua sng, ng cao t c cng c ng, ng s t T t c cc v tr ch n i ng c n ph i th nghi m m i hn 100%. Cc v t chy do h quang t o ra cc i m t p trung ng su t nguy hi m cho ng ng nn c n ph i gi m thi u. Vi c s a ch a cc m i hn ph i tun th theo cc qui trnh chu n.
74

V i cc ng ng c b dy trn 32mm c th ph i th c hi n qu trnh gia nhi t tr c khi hn v x l nhi t lo i b ng su t d sau khi hn. Cc qu trnh chi ph cao nh v y c th trnh c n u trong giai o n thi t k chi ti t s d ng ng su t b n v thnh ph n v t li u luy n kim thch h p. Trong vi c xy d ng cc ng ng l n th ng s d ng cc thi t b hn cho l ng th hn ln n 8 ng i v c th c hi n trn cc xe ko t o kh nng di ng tng t t t c cc thi t b khc trn tuy n ng.

6. Ph

ng v h

ng xu ng rnh

ng ng th ng c ph t i nh my ch t o ng do v y ch cc u ng tr n cho khu v c hn c n c lm s ch v ph sau khi qu trnh hn hon t t. Tuy nhin c th x y ra tr ng h p ng c cung c p d ng tr n do v y c n c lm s ch, sn lt v ph l p ph ch ng m mn. Cc cng vi c ny c th c hi n b ng cc thi t b ch y d c theo ng ng, tuy nhin chng s khng ph h p khi i u ki n th i ti t bn ngoi lm cho ng khng th kh hon ton ho c khi c cc v t ch ng ng i trn tuy n ng lm cho cc thi t b ny khng th v n hnh v i chi u di ng h p l. C th th c hi n qu trnh ph ng nng b ng cc thi t b chuyn d ng v v t li u thch h p. H ng xu ng rnh Cc d i bng qu n cho ng c th c th c hi n m t cch d dng v khng i h i thi t b chuyn d ng tuy nhin chng d b h h ng do cc tc ng c h c v d b nhi m m t i cc ch ch ng ln nhau c a hai l p bng qu n. Cng vi c ph ng nn c th c hi n ngay sau khi lm s ch v sn ph ng. Cc xe ko c n c u hng nng cc ng ng c l p ph c trang b cc gin c bnh quay ng ng c th c a vo rnh khi cc xe ny di chuy n v pha tr c d c theo tuy n ng. N u t d c tuy n ng c nhi u , y c a rnh ph i c lt ct trnh lm h ng l p ph . Cc l p v t li u ph b sung, v d l p ph b o v tc ng c a c th tc d ng cho m c ch Sn ph ng ny.
75

T t c cc l p ph ph i c ki m tra khuy t t t b ng thi t b d b ng dng i n theo chu vi d c theo ng ng tr c khi ng c h xu ng rnh. Cc thi t b d ny s d ng m t i n p cao v s gy hi n t ng phng i n t i cc ch h ho c khuy t t t trong l p ph ng ng. 6.1 Cc o n n i t i cng tr ng Cc ng ng s d ng lo i ng c ph s n v c m t khu v c ng tr n c n ph i ph t i cng tr ng l p t ng sau khi hon t t qu trnh hn. Khuy n co chung l s d ng v t li u gi ng ho c tng thch v i v t li u c a l p ph nguyn th y. Th ng i u ny r t kh th c hi n, c bi t v i l p ph b ng PE v cc v t li u khc m qu trnh s d ng khng c php do tnh c h i c a chng. Trong tr ng h p nh v y, l p ph b ng bng qu n nhi t th ng c s d ng. Cho d s d ng phng php no i n a th b m t kim lo i cng ph i c x l n m c tng ng v i ng ng c s n xu t trong nh my. V i cc ng ng c l p ph cch nhi t c n ph i quan tm c bi t b o m tnh lin t c v n nh c a l p ph ny. i u quan tr ng nh t N i ng t i cng tr ng l cc l p ph t i cng tr ng xy d ng ph i khng lin k t qu y u n m c hi m c th xm nh p vo gy ra cc v t n t trong l p ph cch nhi t. 6.2 Qu trnh h ng xu ng rnh Tr c khi ti n hnh cc cng vi c lin quan n qu trnh h ng xu ng rnh c n lu c bi t n tnh thch h p c a rnh cho php c th h ng xu ng m khng lm h h ng l p ph v ng c h p l b ng y rnh b ng cch lo i b , cc nh ln ho c cc v t th khc c th gy h ng l p ph ph n y c a rnh. Khng cho php l n v cc v t li u tng t trong giai o n ny v cc h h ng n u c ph i c s a ch a ngay l p t c.

7. Qu trnh l p rnh
Qu trnh l p rnh th ng r t n gi n, tuy nhin cng c n lu v m t s l do sau y: Cc cng vi c lin quan n qu trnh l p Qu trnh l p rnh rnh c n c th c hi n cng s m cng t t sau khi h ng xu ng rnh nh m trnh h h ng ng v l p ph . L p v t li u l p
76

rnh u tin khng c l n v cc ph li u xy d ng khc trnh chng khng va p tr c ti p ln ng. Cc mng thot n c c t ngang rnh b l p khi b t u o rnh ph i c ti l p hi n tr ng ban u khi b t u l p rnh. Trong cc khu v c c d c theo ng ng c n lu c bi t trnh lm h ng ng ng v l p ph b o v n mn. Vi c s d ng cc v t li u c ng khi l p ng c th gy h h ng l p ph b o v ng tng ng v i tr ng h p do t o ra. Th c t , l p ph u tin trn ng n n l t x p, khng c ng ng c ph t i thi u m t l p dy 150mm lo i v t li u ny. Sau khi ng ng c l p kn, v t li u ph ti p theo nn c m cng nhi u cng t t v b m t t khi hon t t qu trnh ny ph i cao hn b m t t nhin cho php qu trnh ln sau ny. Do ng ng c th c xy l p tr c khi ti n hnh qu trnh ch y th ng ng vi thng nn vi c ch y th h th ng b o v cathode t giai an ny l r t quan tr ng gip b o v ng ng kh i cc tc ng b t l i t mi tr ng bn ngoi.

8. Thi cng t i cc v tr c t ngang ng qua cc khu v c c bi t


Cc ch c t nhau qua sng, ng s t, ng b l cc v n kh nh t c n ph i x l khi thi cng l p t ng ng v th ng c hon t t sau cng. Cc phng php x l v n ny ph thu c vo tnh hnh th c t t i a phng v c phn ra theo hai lo i: c lin quan n n c v khng lin quan n n c. 8.1 Ch c t nhau qua khu v c c n c Khi v t qua sng ho c su i, rnh c o qua y sng b ng cc dy chuy n ko c hai bn b sng. ng c t ngang qua sng c ch t o, th nghi m v ph btng tr c, sau c nng ho c ko vo rnh o tr c . N u m c n c nng v y sng n nh c th s d ng b ng cc xe ko c n c u hng. Trong tr ng h p v t qua cc knh o v mng c n s d ng cc k thu t khng lm nh h ng n tnh t ng th c a dng ch y. Cc k thu t ny bao g m lm ng h m, khoan ngang m i phng php c gi i h n ring c a chng ph thu c vo cc i u ki n t v chi u di c a ph n c t ngang. Th c t th ng thi cng theo cch ph thm l p btng bn ngoi ho c s d ng cc t m m n ng d ln trn ng trong qu trnh l p t. Thi cng ng ng t i khu v c Ty thu c vo chi u r ng c a ch c t qua, c n c ng c th c t vo rnh o tr c b ng
77

cc x lan c c n c u v cc thanh tr c ho c cc x lan neo c nh c trang b xe ko c n c u hng. Trong m i tr ng h p ng ph i c th th y l c tr c khi ti n hnh l p t. T i cc v tr c t qua c a sng ho c sng c chi u r ng l n ng ng c ch t o trn cc ln m t pha c a ch c t ngang v sau khi th nghi m c ko qua sng b ng cc h th ng t i t b i di n. Trong khi ko, ng c gi cho n i trn m t n c b ng cc phao c x p x p d c theo chi u di ng. y l qu trnh ph c t p v ph i c th c hi n trong th i i m th y tri u h ho c dng ch y m c t i thi u. C th s d ng c u c s n v t sng n u tuy n ng n m g n c u v c th t c s th a thu n v i c quan h u trch ho c ch s h u c a c u. 8.2 Ch c t nhau qua ng b Ph n l n cc ch c t nhau qua ng b c th c hi n b ng phng php c t m v ng t ng su l n hn thng th ng do v y c n c phng php t bi t h tr cho rnh ho c g t i ni v t qua. N u phng ti n c tr ng t i l n ng t i ch c t nhau ph i c b dy l n hn so v i thng th ng. Tr c khi l p, rnh ng ph i c b o v thch h p v ph i l p t cc b ng V tr c t nhau qua ng b bo hi u. Nn trnh s d ng ng lt v chng lm gi m kh nng b o v c a ng cathode. N u khng c php c t m , c th s d ng cc k thu t t o ng h m nh khoan l , nng ng, ng h m btng ho c khoan nh h ng. Ngoi phng php nh h ng ra, cc phng php cn l i u yu c u ph i c ng lt, trong tr ng h p ny c n c bi n php t bi t t o mi tr ng khng n mn cho ng ho c s d ng anode hy sinh d ng di. 9. Cc v tr hn o n n i ng Khi th c hi n cng vi c l p t ng th ng c n thi t ph i c cc o n ng khng c n i trn ng ng. Cc o n ng ny ph i c n i v i nhau b ng cc o n ng ng n v chng c g i l o n ng n i. Vi c ng t qung ng ng trong qu trnh l p t c th x y ra do cc nguyn nhn sau: M t o n ng n m d i ng giao thng, ng s t hay c t qua sng cha c hon t t. o n ng cong gi a hai an ng th ng cha c o t v ch t o. ng c h lm y n c cho th nghi m. Cc an ng c s d ng lm ng n i c c t chnh xc v vt c nh cho m i hn. Sau khi hn chng c ki m tra b ng tia X ton b m i hn, ph l p ph v qu n bn ngoi tr c khi l p ng l i.
78

Do c n ph i c c ch h chnh xc gi a cc u ng c hn tr c nn c n ph i t bi t th n tr ng khi th c hi n hn n i ng m b o khng xu t hi n cc ng xu t d trong qu trnh ny.

10. Ph c h i trang thi ban u


Khi hon t t c cc cng vi c v ng ng c l p t, m t t ph i c a v tr ng thi ban u c th ti p t c cc h at ng nng nghi p bnh th ng nh tr c v khng th y c d u v t c a s hi n di n h th ng ng ng b ng quan st thng th ng. Quy trnh ny tr thnh m t trong cc giai an quan tr ng nh t khi xy l p ng ng. T m quan tr ng c a n l t o c suy ngh t t nh t c a c dn xung quanh i v i s hi n di n c a ng ng. Qu trnh ny c ti n hnh cng hon h o cng t t c i v i cc ch t nhn l n cc cng trnh cng c ng c lin quan n qu trnh xy l p ng ng. Cng vi c ny cng lm s m cng t t sau khi hon t t ng ng. M c tiu c a qu trnh ny l tr l i hi n tr ng cng g n so v i ban u cng t t. V i cc khu t nng nghi p, vi c khi ph c hi n tr ng ph i sao cho nhn dn canh tc bnh th ng m khng ph i lm cc cng vi c nh l ai b ra kh i t, cc nhnh cy b ch t, ho c cc ph li u xy d ng khc v khng c n sang b ng cc g m t o ra do qu trnh xy l p ng ng. Cc ph li u c a qu trnh xy l p ph i c lo i b v x l sao cho khng lm phi n n cc c t. Cc hng ro b c t trong qu trnh xy l p ph i c khi ph c nh c. T t c cc ng t m, c u t m, ng dy i n ng m, hng ro ngn gia sc v cc thi t b tng t c s d ng trong qu trnh xy l p ph i c tho b , cc ph n khng tho dnh cho cng nhn v n hnh sau ny ph i c ch p nh n c a cc ch t. Cc bi n bo hi u nn c d ng t i cc v tr c t nhau ch r s x p x p c a ng ng v nn c y thng tin ch r ch s h u, ng knh, b n ch t s n ph m v n chuy n, h ng ch y bnh th ng trong ng, v cc v tr ch c t nhau. S i n tho i lin l c trong tr ng h p kh n c p cng nn th hi n trong cc bi n bo ny. Cc bi n bo b sung c th c n thi t ch r tuy n ng cho cc i tu n tra ng. Cng vi c l p t cc bi n bo nh v y nh t thi t ph i c s ng c a chnh quyn a phng.

11. Cc k thu t c bi t s d ng trong thi cng ng ng


S l ng cc k thu t c bi t s d ng trong xy l p ng ng ty thu c vo lo i t m ng ng i qua. 11.1 Phng php n

79

Cc lo i m m thng th ng c th c o b ng cc my xc l t tiu chu n. Tuy nhin trong tr ng h p c vi v cc lo i c ng khc c th ph i s d ng thu c n o rnh. K thu t c s d ng trong tr ng h p ny tng t v i cc cng vi c n b t k khc. Sau khi o m t lo t cc l d c ng lm rnh, thu c n c cho vo l v i l ng thch h p sau g n ngi kch n , ph trong kho ng cch ch n. Cc v t li u t o ra sau qu trnh n c d i i b ng my xc thng th ng ho c b ng cc thi t b o khc. 11.2 Thi cng qua m l y Cc ng ng n m qua ng l y tng t cc ng ng ngoi khi c xy d ng b ng cc x lan t ng. Tuy nhin trong tr ng h p ny s d ng x lan c kch th c nh hn nhi u g i l x lan m l y. ng i qua m l y th ng c pht quang b ng x lan ring bi t c trang b cc thi t b dng pht quang cy c i trong m Ko ng qua m l y l y v n u c n thi t c th o rnh b ng phng php n o vt. ng ng c chu n b trn b , th ng l hn kp, c ph l p ch ng n mn v khi c n thi t l l p ph tr ng l ng btng tr c khi c a ln x lan. Qu trnh hon t t c th c hi n trn x lan v vng m i hn c ph tr c khi ng c a qua b t bi t ui x lan v t rnh c o tr c Lo i cng vi c ny l l t ng i v i cc ng n m qua cc m l y c nhi u cy c ni khng th th c hi n qu trnh ko m t chi u di ng lin t c vo ng v tr nh tr ng h p thi cng vng n c khng c gi i h n v khng gian. 11.3 Thi cng qua cc vng c c Do nh h ng c a nhi t mi tr ng xung quanh th ng xuyn th p v x p c a l p tuy t trn b m t, vi c xy l p ng ng c n lu n cc c i m: - K t c u b cho ng ng. - K t c u l p ph cho ng ng. - ng v n chuy n thi t b v v t t cho thi cng. - Thi t b thi cng trong i u ki n tng ng.

ng ng

vng c c

11.4 Thi cng qua cc c n ct Hi n t ng ny x y ra khi xy l p ng ng t i sa m c ch ng h n.


80

Cc c n ct c t tnh th ng xuyn di chuy n t v tr ny sang v tr khc, do t o ra s b t n nh v cao c a n n. N u phng n c t qua cc c n ct qu t n km, ngha l chi u di c a ng ng tng ng k th ng ng ph i i qua cc c n ct . Trong tr ng h p ny, ng ng ph i c thi t k c kh nng ch u c m c cao nh t c a tr ng thi d m t do trong cc kho ng cch cng l n cng t t. ng ng khi l p ph i c c c u hnh n m trn ct, sau m t s ch s c ct chn vi v s khc n m treo t do gi a hai c n ct. M t khc ng ng s ch u qu trnh bo mn do cc lu ng ct di chuy n do ph i c thi t k ch ng l i hi n t ng ny.

12. S an ton
S an ton c a ton b h th ng ng ng ph thu c nhi u vo cc tiu chu n v ch t l ng c a cc th nghi m th c hi n trong t t c cc giai an thi cng xy l p ng ng hn l ph thu c vo cc i m c trng n l khc. Ch u t v nh th u xy l p ng ng ph i c i ng t v n kh nng m b o r ng cc khuy n co c a cc quy chu n quy ph m v tiu chu n c tun th hon ton. C m t s cc cng vi c x y ra trong qu trnh xy l p ng ng c n ph i xem xt c bi t v an ton, m c d trong t t c cc d n xy d ng v n an ton lun l xem xt hng u t i ni thi cng. Hai ho t ng lin quan n qu trnh t o rnh th ng c nguy c gy nguy hi m l qu trnh n v qu trnh o b ng my. Qu trnh n c s d ng o rnh ho c lm b ng ph ng tuy n ng. T t c cc c dn t i cc nh ln c n khu v c di n ra qu trnh n ph i c thng bo c s c nh gic th n tr ng thch h p. Cc l cho thu c n nn c che ph n u c n khng lm h h ng ng dy c p i n tho i. Khng nn s d ng phng php dng thu c n trong tr ng h p c th gy nguy hi m cho cc cng trnh ng m ho c cp i n ng m, cc ng ng n c v kh. Qu trnh o b ng thi t b xc ho t b ng cc my o c h c khc cng c th lm h h ng cc cng trnh ng m c bi t l ng dy i n ng m. Trong tr ng h p ny nn c b n t l t t nh t cho khu v c c th c cc cng trnh ng m tr c khi thi cng ng ng v c th ph i o b ng tay n u c n thi t.

81

Chng 7

B O V V CH NG N MN CHO H TH NG NG NG
Hi n t ng n mn l m t lo i h h ng c a h th ng ng ng, n chi m kho ng 20-25% nh ng sai h ng c ghi nh n, v th ng r t nguy hi m. Cc bi n php o t c n c th c hi n th ng xuyn n ngn ch n qu trnh n mn ho c dng s d ng kh pht hi n nguy hi m trnh th m ho . Nh ng h h ng do tc ng c a ngo i l c nh ho t ng o p, neo gi , l p t khng ng hay l i v t li u c nh gi quan tr ng hn. Tuy nhin, h th ng ng khi b n mn s gi m kh nng ch ng ch u l i nh ng ngo i l c trn hay lm nghim tr ng thm nh ng i m y u trong v t li u ho c k t c u. Ngn ch n qu trnh n mn c n c quan tm n trong ton b qu trnh: t thi t k, l p t, th nghi m v trong su t th i gian ho t ng. M t khi qu trnh n mn x y ra, vi c gi m thi u tc ng c a n ln s ton v n c a h th ng l r t kh khn. Th ng s tch bi t gi a d n v v n hnh gy kh khn cho vi c ki m sot n mn. D n th ng c g ng trong vi c t o ra m t h th ng ng ng c kh nng lm vi c trong khung th i gian v ti chnh c n tht. Nh v y, qu trnh v n hnh c th ph i nh n m t h th ng khng t i u v chi ph ch ng n mn r t cao. Lun lun t n t i m t cn b ng gi a ngu n v n v chi ph v n hnh, do c n ph i phn tch c n th n l a ch n phng php ch ng n mn t c cn b ng kinh t t t nh t. Kh khn l n nh t trong vi c nh gi v kinh t l s khng ch t ch n v tu i th v qu trnh ho t ng c a n. Thng th ng chi ph cho vi c ch ng n mn chi m kho ng10-20% t ng v n d n v 0,3-0,5% chi ph v n hnh.

1. Phn lo i n mn
1.1 Theo v tr c a qu trnh n mn Hi n t ng n mn ng ng c chia lm 2 lo i l n mn bn trong v n mn bn ngoi. - Qu trnh n mn bn trong ph thu c vo vi c ho t ng c a ng ng, c chia thnh nh ng lo i sau : n mn ng t: Gy ra b i s hi n di n c a carbondioxide tan trong lu ch t, hay cn g i l n mn carbonic acid, ch y u l n mn c c b v n mn l . n mn chua: Do hydrogen sulphide, qu trnh ny c th gy ra h ng hc r t nhanh do lm n t l p thp c a ng ng. N c trong ng ng: Qu trnh n mn do oxygen v n c. n mn do sinh v t: Do qu trnh pht tri n c a sinh v t trong d ng ng.
82

- Qu trnh n mn bn ngoi ch y u l qu trnh n mn i n ho. 1.2 Theo hnh thi - n mn thng th ng (generalcorrosion): r t hi m g p trong th c t , lo i ny r t d o t v kh ng ch . - n mn c c b : D ng n mn r t thng th ng, n l qu trnh n mn di n ra do nh ng bi n i c a i u ki n mi tr ng. Qu trnh ny d kh ng ch v ngn ch n. Tuy nhin c th kh khn trong vi c xc ng v tr o t. - n mn l : S khc bi t gi a n mn c c b v n mn l i khi gy nh m l n. n mn l th t s l do nh ng v tr n mn c l p hon ton, ph n l n kim lo i xung quang khng b nh h ng. i v i thp carbon, nh ng l ny c khuynh h ng l n ln theo hnh bn c u v vi l ch ng ln nhau t o ra vng n mn l n hnh v s. i v i thp h p kim ch ng n mn, nh ng l ny th ng c ng knh nh nhng n su v th ng t o thnh c m. - D ng Intergranular (n i s n si) r t t g p i v i thp carbon tr khi c s khng ng nh t t i nh ng v tr c m i hn, th ng gy ra do sulphide v nitrate, nhng lo i thp h p kim r t nh y c m v i lo i n mn ny. - n mn k t h p v i ng su t gy n t gy (Street Cracking corrosion): m t d ng n mn m r ng r t nguy hi m, c th h n ch v ngn ch n b ng cch c n th n v ng n trong vi c l a ch n v t li u, l p t v v n hnh. Qu trnh n mn di n ra c s k t h p c a ng su t xu t hi n v tnh tr ng c bi t c a mi tr ng. Thp ng ng c th b n t trong mi tr ng chua (Hydrogen sulphide) ho c t c ch a nhi u carbonate. H p kim ch ng n mn c th b n t trong mi tr ng chloride. - N i b t: xu t hi n trong mi tr ng chua, do c c u trc kim lo i khng ng nh t trong thp, ch y u x y ra trong cc b n ch a. Ph n ng n mn gi i phng hydrogen nguyn t v m t s c th xm nh p vo c u trc c a thp, sau k t h p t o thnh phn t kh hydrogen. Kh ny do khng th thot ra nn t p trung l i t o nn p su t cao gy ra nh ng b t xu t hi n trn b m t. - n mn m i: t x y ra ng ng. B t c s t o thnh ng su t c tnh chu k no cng tr nn nguy hi m n u c s hi n di n c a tc nhn n mn. Mi tr ng c sulphide c bi t nguy hi m v i lo i ny. - n mn ng t: L do chnh c n ph i nh gi v n mn trong h nhi u pha chnh l vi c v n chuy n kh cha x l, kh m, kh-l ng v i h th ng ng ngoi khi. c bi t v i vi c pht tri n h th ng m v tinh, cc lo i kh khng c x l ngay m c v n chuy n n m t trung tm x l ring, c th trn b ho c ngoi khi. Do v y y u t c n xem xt y l ng ng c th lm v i lo i thp carbon th ng hay ph i thi t k v i lo i v t li u ch ng n mn t hn r t nhi u. n mn ng t ch y u d ng n mn l v n mn c c b , v tr y c a ng ng ch u nh h ng m nh nh t. B m t kim lo i c bao ph b i m t l p filmsiderite nhng th ng xuyn b ph v c c b , t i nh ng v tr l p film b ph v qu trnh n mn di n ra nhanh hn nhi u so v i nh ng khu v c c l p film n nh.
83

Cc y u t nh h ng n qu trnh n mn ng t: - L ng n c hi n di n trong d u, kh - Di n tch kim lo i ti p xc v i n c - Hi n di n c a H2S - Hm l ng mu i chlorite (hm l ng mu i l n lm tng t c n mn nhng nhanh chng c b o ho) i v i h d u-n c: Khi t l n c trong d u t, v v n t c di chuy n c a d u l n, n c b cu n theo dng ch y c a d uv khng th m t b m t thp nn khng x y ra qu trnh n mn. Khi v n t c th p hn gi tr nh m c, n c v d u tch r i v b t u x y ra s n mn.V n t c ny c th t tnh d a trn nhi u y u t nh s c cng b m t c a d u v n c, nh t i v i ph n l n lo i d u th, v n t c ny kho ng 0,8m/s. L ng n c gi i h n c th mang theo d u tr c khi tr thnh pha lin t c c c tnh tu theo lo i v b n ch t c a d u, kho ng 20-30% n c trong d u th khng t o ra qu trnh n mn. i v i h kh-l ng: Trn 60oC s hi n di n c a CO2 d n n s hnh thnh l p carbonate b o v , ngn ch n qu trnh n mn ti p di n, tuy nhin l p ny d b xi mn, n u t c xi mn th p, thp s t o ra l p carbonate khc thay th . Tuy nhin khi v n t c xi mn cao, l p carbonate thay th khng hnh thnh k p th i, qu trnh n mn x y ra, hi n t ng ny g i l n mn-xi mn(erosion-corrosion). T nh ng kinh nghi m th c t , v n t c dng ch y c th t n 20m/s, trn m c ny m i b t u nguy hi m, tuy nhin cn ph thu c vo nhi u y u t gy nhi u lo i nh m i hn, o n n i (join), g n i v o n cong. - n mn do v t r n trong ng ng: S hi n di n c a nh ng ch t r n trong ng ng, c bi t l kim l ai, c tc ng r t l n. Do n ph v l p siderite lm qu trnh n mn di n ra nhanh hn v c th gy ra th ng l trong vi tu n, qu trnh n mn ny g i l n mn-xi mn. i v i dng ch y cho tr c, h h ng th y r nh t t i nh ng v tr cong hay nh ng khu v c c dng ch y r i cao. Do vi c ki m tra m c ct trong dng ch y t i nh ng t c khc nhau l c n thi t. M t l ng nh ct kho ng 3-5lb /1000lbs c th b qua, khi l ng ct l n hn m c c n ph i c bi n php gi m thi u. i v i ng ng d n kh, s c m t c a ct cng gy t c n mn tng cao v c tnh ton tng t . - n mn chua: n mn chua xu t hi n trong ng ng khi lu ch t ch a hydrogen sulphide, m c c a sulphide nh gi l chua khng c nh ngha chnh xc nhng th ng c ch p nh n khi p su t ring ph n c a n l 0,05psi (0,34Kpa). n mn do sulphide gy ra c nh ng d ng sau: n mn l t s l ng ng c a cathod acid r n n mn l t i nh ng v tr l p filmsulphide b ph v N t gy do ng su t n mn sulphide N t gy-t o b t do p su t hydro - n mn i m : Sulphide r n hnh thnh t ph n ng c a lu ch t v i s t trong qu trnh n mn hay ph n ng v i nh ng kim lo i n ng trong lu ch t, ch y u l s t sulphide, m t t magan sulphide (MnS) v k m sulphide, cc
84

sulphide r n ny tr thnh c c dng so v i s t v hnh thnh qu trnh n mn i n ho khi cng bm trn b m t. M i phn t s t sulphide ch c tnh ch t ph hu i v i m t kh i l ng nh t nh kim lo i, sau khi h t s chng tr nn ho t ng. i u ny c gi i thch d c m t ph n trn s h p th H2 vo m ng tinh th sulphide, v m t ph n d a trn s hnh thnh hydroxyt b c l p sulphide. Trong lu ch t chua c n ng kim lo i n ng th p, hydrogen sulphide ph n ng v i kim lo i trn b m t hnh thnh l p mn sulphide. L p film ny c tc d ng ngn ch n c s n mn ti p t c i v i cc kim lo i bn trong, tuy nhin n u l p film b tr c v l kim lo i, t i s hnh thnh m t pin galvanic v i c c m l ph n kim lo i b l ra, c c dng l ton b ph n l p film sulphide, lm t c n mn di n ra r t nhanh, l p film m i khng c kh nng t o thnh. Trong mi tru ng chua nh , l p film c t o thnh t h n h p siderite v s t sulphide, ph n % c a s t sulphide trong h n h p tng d n khi n ng hydrogen sulphide tng v t 100% khi n ng hydrogen sulphide t 100ppm, v t i n ng ny cc d ng n mn khc nh n t gy do hydrogen hay t o b t tr nn nghim tr ng. Khi n ng sulphide th p n c kh nng lm gi m n mn ng t do tng s d o dai c a l p siderite, kh nng b o v ny c nh gi t t nhi t cao, tuy nhin i u khng ng tinh c y v c th d n n n mn l . Nh ng y u t nh h ng n s n nh c a l p filmbao g m n ng mu i, chu k nhi t v c u trc kim lo i. N t do ng su t n mn c a Hydrogen sulphide: Sulphide stress corrosion cracking (SSCC) l m t d ng n t do ng su t n mn. SSCC hnh thnh do tc ng lm dn c ng kim lo i c a hydro, n k t h p tc ng c a ng su t v mi tr ng chua ln v t li u c ng. V n ny x y ra khi acid ph n ng v i kim lo i gi i phng hydro t i b m t kim lo i. Hydro t o thnh theo cc b c sau: - Khuy ch tn cc ion n b m t kim lo i - Ion hydrogen nh n m t electron v t o thnh nguyn t hydrogen - Nguyn t hydrogen xm nh p vo b m t - S k t h p c a nguyn t hydrogen t o thnh phn t hydro Nh ng nguyn t hydrogen xm nh p vo thp v t p trung t i nh ng ch tr ng trong thp, nh ng ch tr ng ny l ch khuy t t t c a tinh th kim lo i. Ph n l n nh ng l tr ng xu t hi n t i nh ng ch c ng su t cao do s tr t ln nhau c a nh ng nguyn t kim lo i. Hydrogen xm nh p v lm thp tr nn c ng do ngn c n qu trnh gi i to ng su t. Khi xu t hi n nh ng cong-u n c c b , n u ng su t v t qu gi tr chu n thp tr nn dn v ng su t l n khng c gi i to theo m n tinh th kim lo i. Qu trnh gy chia thnh hai giai o n: giai o n b t u v lan truy n r ng, c hai giai o n ny u khng nh l ng c. Qu trnh chu n v m c c a hydrogen sulphide gy ra SSCC l kho ng 0.05psia (p su t ring ph n) N t gy do hydrogen: y l m t d ng t o thnh b t, cn g i l m t qu trnh n t gy do hydrogen, n t b c thang Nguyn t hydrogen khuy ch tn vo thp v b h p ph b i mangan sulphide trong thp. T i nh ng nguyn t
85

hydrogen k t h p l i t o thnh phn t , nh ng phn t ny khng th thot ra ngoi, t p trung l i v gy ra p su t cao hnh thnh nh ng ch n t gy ra bn trong thp. Nh ng v t n t nh l n d n ln v n i l i v i nhau thnh v t n t l n. M t khi qu trnh HIC di n ra, SSCC c th thm nh p v o c u trc c a kim lo i d n n nh ng v t n t l n hn. ng ng b n mn d ng ny v n c th ho t ng n khi h th ng ng ng m i thay th , tuy nhin h i gi m p su t ho t ng gi m thi u t c n mn. - n mn do n c trong ng ng: N c th ng c bm vo m d u b o m p su t, ng th i h tr trong vi c h ng d u n m s n xu t. Thnh ph n n mn chnh trong n c bi n l oxigen, n u s d ng n c ng m th khng c oxigen, tuy nhin c th c CO2 ho c H2S v c th d n n n mn ng t hay n mn chua nh ph n trn. S n ph m t qu trnh n mn thp th ng r t nhi u v c th b t kn ph n bm n c vo m , oxygen c lo i b kh i n c nh m gi m thi u qu trnh n mn. N u m c d kh c th lo i b kh b ng phng php tch kh (gas stripping) ho c c th lo i b kh b ng phng php c h c. i v i qu trnh dng kh tch kh, n c v kh cho ch y ng c chi u nhau. Phng php ny c hi u qu cao trong vi c lo i b oxy nhng c th d n n vi c acid ho n c n u carbondioxyt b h p ph nhi u. Trong cc bi n php lo i kh b ng c h c, n c c bm vo p su t chn khng, qu trnh ny t hi u qu hn so v i phng php tch kh v i h i s h tr x l ho h c (nh ng ch t tch oxy nh amonium bisulphide NH4HS). N c bi n th ng c tch kh gi m thi u oxy, n ng mong mu n t 5-10ppb, tuy nhin m t m c th p nh v y t c n mn v n di n ra r t nhanh. - n mn do vi sinh v t: ng ng d n d u v n c c th ch u s n mn t qu trnh pht tri n c a vi khu n kh sulphate (SRB: sulphate reducing bacteria). Lo i vi khu n ny pht tri n cng v i nhi u lo i vi khu n khc. SRB l m t lo i vi khu n y m kh, n t n d ng ngu n acid bo c trong n c v s d ng oxy c trong g c sulphate oxi ho cc acid bo. Nh ng vi khu n ny kch thch ho t ng c a g c sulphide v lm tng c ng qua trnh n mn sulphide. Trong qu trnh pht tri n c a vi khu n, pH mi tr ng tng cao do sulphide k t h p v i n c t o thnh hydrogen sulphide, acid ny di chuy n v t o ra mi tr ng acid ni khc. Do m c d vi khu n pht tri n m t ni nhng c th gy ra nh ng v n ni khc. - n mn i n ho : n mn i n ha l m t hi n t ng ho h c c lin quan ch t ch n kim lo i, qu trnh n mn x y ra trong mi tr ng i n ly, t c l c s hi n di n c a n c nh nh tng d u, n c mu i n mn i n ho ch x y ra ch y u t i b m t bn ngoi c a ng ng. T i khu anot, kim lo i s t (Fe) nh n electron v tan vo trong mi tr ng i n ly. Electron ny chuy n n khu v c cathod, t i y n k t h p v i m t tc nhn no , v d nh oxy, carbonic, hydrosulphide, acid h u c
86

Ph n ng anod: Fe 2e Fe2+

Ph n ng cathod: O2 + 2H2O +2e 4OH-

2. Cc phng php ki m tra v pht hi n n mn


H h ng do n mn c r t nhi u d ng v th ng xuyn xu t hi n ng u nhin nh ng v tr khc nhau, do vi c xc nh v ki m tra n mn l khng d dng v t nh l ng. C nhi u phng php xc nh khc nhau, tuy nhin l a ch n phng php c hi u qu nh t th cn ph thu c vo nhi u y u t nh mi tr ng, lo i n mn, tinh c y c a thi t b . gi m thi u t c n mn, cc chuyn gia khuyn r ng nn tm ki m tr c khi ch n l a k thu t xc nh n mn v c n thi t ph i c s h tr c a cc k s ch ng n mn nhi u kinh nghi m. S d ng cc phng php ki m tra khc nhau lun mang l i k t qu t t hn. Vi c gi l i k t qu ki m tra n mn r t c n thi t cho vi c nh gi t c n mn trong m t th i gian di v h tr cho vi c l a ch n h th ng ki m tra tng ng. 2.1 M u th Phng php thng th ng nh t xc nh v ki m tra n mn b ng m u th , m t m u kim lo i tng t kim lo i lm ng ng t trong vng n mn sau em phn tch. Trong k thu t ny bao g m vi c s d ng spool v thi t b c bi t d n mn. 2.2 Coupon R t nhi u h th ng ng ng v n chuy n v trong cc nh my c ki m tra n mn b ng phng php Coupon. M t Coupon l m t m u kim lo i c a vo trong php o n mn. Nh ng Coupon c lm s ch v c n th n a vo h th ng. T s chnh l ch kh i l ng, ng i ta xc nh c t c n mn mm/nm. Coupon c nhi u hnh d ng v kch th c khc nhau gi a b ph n cch i n hon ton v i m t ph n kim lo i cn l i. V i m t s cng c khc, vi c s d ng Coupon l khng th ph thu c vo cc y u t sau y: - V tr t Coupon: ch r ng vi c s d ng Coupon ph n nh t c n mn v s tng g p nm l n khi t Coupon gi a ng so v i thnh ng. Do Coupon c n c t g n st v i v tr c n ch n i, vng ch y r i, co - Mi tr ng: Do tnh ch t c a lu ch t nh h ng l n ln n mn, v d nh Coupon c th b bao ph m t ph n b i m t l p parafin. - Thao tc l p t v thu h i Coupon: ph i m b o Coupon cha b n mn tr c khi l p t v h n v s n mn di n ra sau khi tho ra kh i h th ng. C n trnh d u tay bm trn b m t Coupon.
87

- Th i gian ki m tra: l m t y u t quan tr ng, th i gian ng n th ng cho k t qu khng chnh xc do m t s d ng n mn nh n mn l c n m t vi tu n m i x y ra. M t s y u t khc nh vi c chu n b , lm s ch cng nh h ng. Sau khi cn v xc nh khi l ng m t mt, t c n mn c xc nh nh sau: mm/nm = V i m: l kh i lu ng kim lo i b m t(g) A: ti t di n b m t (cm2) : kh i l ng ring c a kim lo i(g/cm3) t: th i gian (ngy) Gi tr t c n mn c tnh t l ng kim lo i b m t v i gi thi t t c n mn ng i u trn ton b b m t c a Coupon, i u ny khng ng. Ngoi ra bo co c n thm k t qu v kh o st b m t c a Coupon xc nh lo i n mn. M t s tr ng h p t c n mn tnh c trong kho ng gi tr c th ch p nh n, tuy nhin i u ny khng th k t lu n i v i n mn l , nhng l ny t p t c khoan su vo b m t kim lo i trong m t th i gian ng n. 2.4 Kh p n i ki m tra v tr c qu n (test nipple spool) Nh ng kh p n i v tr c qu nh ng Coupon l n v th ng c v th ng k t h p v i nh ng k mn cho ton b b m t ng n mn b ng cch c t ra. 2.5 o b ng cc thi t b i n t My d i n tr Thi t b o i n tr corrosionmeter xc nh l ng kim lo i m t mt b ng cch o m c tng i n tr c a nh ng m u kim lo i khi di n tch ngang c a chng b gi m do n mn. M u th hay u d c lm t kim lo i tng t nh kim lo i lm ng ng v c a vo qua ng vo c bi t. Sau gi tr i n tr s c xc nh khi u d tr ng thi cn b ng v i mi tr ng (nhi t v tnh tr ng b m t) t i nh ng th i i m cch i u. Nh ng gi tr nh n c s c chuy n i sang t c n mn b ng cc d li u v cng th c do nh s n xu t cung c p. Vi c phn tch gi tr thu c g p m t s gi i h n gi ng nh vi c s d ng Coupon. V d nh u d c th b m t s ch t bm, ngn c n s ti p xc v i nh ng ch t trong mi tr ng n mn. My o i n tr phn c c
88

m.3650 A. .t

n c chu n b s n a vo ng ng nh th i gian ho t d ng kh lu, kho ng vi thng thu t o khc. N th hi n c m c n ng, v c th o c chi u su c a nh ng l

V i my o i n tr phn c c, t c n mn l t c t c th i. Trong phng trnh ny, hi n t ng i n ho c g i l i n tr phn c c tuy n tnh c s d ng. N u m t i n th E c a m t m u kim lo i c g n v i c ng dng i n tng ng, m t ng cong phn c c c ghi nh n. T i i m m c ng dng i n b ng 0, t c c a ng cong phn c c c g i l i n tr phn c c. Rpol =
dE (di )i =0

Khi c ng dng i n b ng 0, i n th E b ng v i i n th n mn. Gi a i n tr phn c c v dng i n n mn c quan h nh sau: Icorr =


B mA / cm 2 R pol

T nh lu t Faraday, t c n mn b ng 11,6.icorr (mm/nm) H ng s B ph thu c vo c ch n mn v c gi tr ring cho t ng h . Theo phng trnh trn, t c n mn c th nh n c b ng cch o Rpol. Trong th c t , thi t b c hai i n c c lm b ng kim lo i v i h th ng c a vo mi tr n n mn. Mt hi u i n th nh (dE) kho ng 20mV, c p vo hai i n c c, sau o dng dI. C c c i ng c l i v l p l i qu trnh, t hai gi tr dng thu c, theo th chuy n i thnh gi tr t c n mn. Vi c s d ng thi t b o i n tr phn c c gi i h n cho nh ng dung d ch d n i n do dng i n ph i di chuy n qua dung d ch khi i t c c ny n c c kia. Phng php ny khng p d ng cho h gas hay d u nhng c th o cho h d u - n c n u n c l pha lin t c. My d Galvanic My d galvanic c lm t hai i n c c kim lo i khc nhau th ng l ng v s t. Chng c n i v i nhau v c a vo h th ng (b n ch a ho c ng ng). Sau khi cc i n c c cn b ng v i mi tr ng, m t c ng dng i n c ghi nh n. Gi tr c a c ng dng i n c lin quan n tnh n mn c a mi tr ng. Trong mi tr ng khng c tnh n mn gi tr dng thu c r t nh cn trong mi tr ng c tnh n mn cao dng o c r t l n. Phng php ny s d ng ch c tnh nh tnh trong vi c ki m tra t c n mn c a thi t b : - N ch y u c s d ng o n mn do oxygen tan trong dung d ch gy ra - t c s d ng i v i n mn do CO2 v H2S - Cng c nh ng gi i h n tng t nh nh ng phng php trn. My d Hydrogen

89

c c u t o b i m t ng thp c thnh r t m ng n i v i m t thi t b o p, n c ch y u s d ng trong mi tr ng chua. Trong ph n ng n mn hydrogen sinh ra khu ch tn qua thnh ng thp, t i n k t h p thnh phn t , qu l n c khu ch tn ng c tr l i, p su t do phn t hydrogen s c o v chuy n thnh gi tr t c n mn. Thi t b ny c th dng o n mn m t cch nh tnh hay bn nh l ng v th ng c k t h p v i nhi u phng php khc. Hi n nay c nh ng my d ph c t p hn c th o c l ng hydro khu ch tn qua thnh ng thi t b . 2.6 Phn tch ha h c Xc nh hm l ng s t ha tan M t phng php d on v nh gi n mn c hi u qu l xc nh l ng s t c trong lu ch t thng qua m u l y. C m t vi phng php xc nh s t c trong m u v m u ph i th a mn cc yu c u nh: - Thi t b l y m u ph i th t s ch. - Van l y m u ph i khng b r v v y b n, van ny th ng c lm b ng ng h n ch y u t trn. - M u l y ph i i di n cho ton b lu ch t, khi mu n xc nh t i m t i m no , ph i l y m u cng g n i m cng t t. - Th i gian ho t ng c a m , k t qu phn tch cho m t m m i ho t ng vi ngy v i m t m ho t ng lu l r t khc nhau. - thi t b n nh c a m , trnh l y m u khi m m i c s a ch a hay thay th m i l n l y m u.

- Thnh ph n n c gi ng nhau Phn tch s n ph m n mn

Phn tch ho h c s n h m n mn v nh ng ch t bm trn h th ng l m t ph n quan tr ng trong vi c ki m tra n mn. M u c th l y t Coupon, nipple hay tr c ti p t h th ng. Khi bi t c thnh ph n nh ng ch t c trong h th ng c th gip nh gi v xc nh v n . Ch v tr v tnh tr ng m u khi l y l r t quan tr ng, m t s s n ph m n mn th ng b bi n i v m t ho h c khi di chuy n ra kh i h th ng. V d nh s t sulphide khi a ra khng kh b bi n i thnh oxyt s t, i u ny c th d n n nh ng k t lu n sai l m. Phn tch kh: Nh ng kh quan tr ng trong nh gi n mn l CO2, H2S v O2. Trong m kh ho c nh ng thi t b dng kh, xc nh 3 kh trn tng i n gi n n u
90

chng t p trung m t l ng l n. Trong m d u, xc nh cc kh kh khn hn. S c m t c a H2S v oxygen l ng v t r t kh xc nh nhng r t quan tr ng, m t l ng v t H2S c th gy n t gy cho ng thp ch u l c cao. 2.7 Ho t ng c a vi khu n Ho t ng c a vi khu n c th gy ra nhi u v n khc nhau, c bi t l trong cc ng ng d n n c. C m t s phng php xc nh ho t ng c a vi sinh v t. Phng php quan tr ng nh t l m s vi khu n. M u c ch a vi khu n s c nui c y trong mi tr ng nui d ng c bi t sau s c m v phn tch ho t ng nh gi m c nh h ng c a chng i v i qu trnh n mn. 2.8 Thi t b ki m tra b m t Ki m tra b ng siu m: K thu t siu m s d ng nng l ng siu m o b dy c a v t th b ng kim lo i v xc nh ch r n n t trong kim lo i. Thi t b ki m tra ng ng b ng i n t : Thi t b ny c g n trn thoi, trong qu trnh ho t ng c a thoi n s ghi nh n tnh tr ng c a thnh ng. S d ng tia phng x : Trong s n xu t d u kh, phng php ch p nh b ng tia phng x ch y u dng ki m tra cc m i hn v b m t bn trong c a ng ng v thi t b .

3. Cc phng php b o v ch ng n mn
Phng php b o v ch ng n mn ng ng bao g m: - S d ng v t li u ch ng n mn - S d ng ch t c ch ch ng n mn - B o v b ng cc l p bao ph - B o v cathod b ng anod hy sinh B o v b m t bn ngoi th ng dng cc phng php bao ph ho c b o v b ng cathode hay anod, bn trong th dng ch t c ch hay bao ph . 3.1 V t li u ch ng n mn V t li u ch ng n mn bao g m cc h p kim ch ng n mn v v t li u phi kim. V t li u phi kim
91

V t li u phi kim c s d ng nhi u do hon ton khng b n mn, tuy nhin ng d ng cn h n ch do nh ng nh c i m v kho ng nhi t v p su t ho t ng, kh nng ch u va ch m v rung ng km. M t lo i v t li u phi kim tr c y th ng c s d ng l: GRE (Reinforced Epoxy) m t d ng c a plastic c gia c ng b ng s i thu tinh, lm ng ng trn b v i p su t ho t ng th p, nhng hi n nay ch y u ng d ng trong c p thot n c. H p kim ch ng n mn (CRAs) CRAs c s d ng khi thp carbon mangan khng ph h p s d ng, l do chnh l do lu ch t v n chuy n qu n mn i v i thp carbon thng cho d c nh ng bi n php ch ng n mn khc nh s d ng ch t c ch hay l p ph thng th ng. Cc CRAs c s d ng thay th hon ton ho c ch bao ph b m t ng. Cc lo i CrAs thng d ng g m c: thp khng r duplex (duplex stainsless steel), h p kim nickel, ng thp carbon mangan c ph thp khng r austenic v m t s lo i v t li u khc nh titan v h p kim c a n. Thp khng r c s n xu t trn c b n thp carbon b ng cch gi m b t l ng carbon, thm vo cc nguyn t khng r nh nickel, chromium. Thp khng r martansiric c s d ng ch y u trong ng v n chuy n d u v van, v t li u ny c s n xu t t thp carbon mangan thm 13% chromium, hm l ng Carbon gi a kho ng 0,15%, kh nng ch ng n mn ng t t t, gi thnh g p 3 l n thp carbon thng thng, b n nhi t th p km v r t kh hn. Lo i thp ny th ng c x l b ng nhi t tr c khi s d ng nng cao c tnh, c Kawasaki c i thi n b ng cch thm vo m t l ng nh nickel, mangan v molipden, tnh ch ng n mn v kh nng hn tng ln r r t Thp khng r Austenic y l lo i thp khnng nhi m t c s d ng ch y u trong nh ng nh my ch bi n v nh my v kh, hm l ng nh ng nguyn t khng r kh cao t 18%Cr, 8%nickel n 27%Cr, 30%nickel v 3% molipden, kh nng ch ng n mn cao, tuy nhin d b n t gy khi ch u ng su t n mn n u c m t chlorine (n ng gi i h n c a chlorine l kho ng 50-100ppm nhi t 60oC). N c s d ng ch y u lm l p ph b m t trong cho nh ng ng ng, b ch a hay nh ng chi ti t nh b ng v t li u thp carbon. Thp khng r austenic nh y c m v i n t gy, r t d h h ng trn di n r ng khi kh nng ch ng n mn suy gi m. Gi thnh g p 4 l n thp carbon thng th ng, kh d hn. Tuy nhin c n trnh hi n t ng carbin ho m i hn v vng xung quanh do nhi t cao lm gi m kh nng ch ng n mn, tng c ng kh nng n nh b ng cch gi m

92

hm l ng carbon xu ng kho ng 0,05% v thm m t s nguyn t titan hay niobi. Thp khng r Duplex

n nh nh

Thnh ph n C: 0,03-0,05%; Cr:22-25%; Ni:5-6%; Mo:3-6%, gi thnh g p 6 l n thp carbon thng th ng, d ng thp ny g n nh l m t h n h p c a ferrite v austenic, kh nng ch ng g t t, kh nng hn v b n cao hn thp austenic. Thp h p kim cao nickel Chi ph lo i v t li u ny tng i cao so v i nh ng lo i khc, ch y u do hm l ng c a nh ng nguyn t ch ng r cao. Hm l ng nh sau: Ni: 28-56%; Cr: 21-22%; Fe: 5-22%; Mo: 3-9%; Cu 2%; Nb 4%; Ti 1%. Kh nng ch ng n mn r t t t, th ng th y s d ng trong vi c s n xu t cc acid m nh. ng ng v n chuy n ngoi khi th ng c ph m t l p thp h p kim cao, gi thnh gi m tng i, kho ng t 7-10% thp carbon thng th ng. 3.2 L p ph ch ng n mn L phng php ch ng n mn h u hi u nh t hi n nay, thng th ng s d ng k t h p v i bi n php b o v cathod. Nh ng c tnh c n xem xt c a v t li u lm l p ph l: Kh nng bm dnh, m m d o, i n tr , kh nng cch nhi t, ch ng ch u cc tc ng c h c, tnh ch t v t l ho h c n nh, d s d n v b n trong mi tr ng. L p ph cho b m t ngoi V t li u lm l p ph : Nh ng lo i v t li u quan tr ng dng bao ph bn ngoi nh: - Nh a ng nng - PE v PP - FBE - Bng plastic - Asphal mastic - Epikote (m t lo i nh a xi t pht t than ) Gi i h n nhi t s d ng c a nh ng lo i v t li u trn theo b ng sau: Lo i v t li u Nh a ng PE
93

Nhi t t i a 60 65

PP FBE Bng plastic Asphalt mastic Epikote

* 100** 60 60 80

*: Nhi t gi i h n trn cha c shell thi t l p, nhng c th l y kho ng 100 C


o

**: Ch ng trong i u ki n mi tr ng kh ro. Trong i u ki n m t, nhi t nn ch l y 75oC Nh a ng (ho c nh a than ): c s d ng kh lu tr c y, dng ch y u cho nh ng ng ng b chn l p ho c ng ng ngoi khi, th ng c ph tr c khi v n chuy n v l p t. L p ph c t o thnh b ng cch cho nh a ng nng ch y t do bn ngoi ng, khng c n l c t p ch t k cng, b dy c n t c t nh t l 2,5mm cho ng ng trn b v t nh t 5 mm cho ng ng ngoi khi. Bn ngoi c ph b ng l p Qu trnh ph polypropylen(PP) v i s i thu tinh h n ch tc ng c h c c a t v qu trnh l p t. G n y ng d ng khuynh h ng s d ng l p ph nh v m ng hn nh PE, FBE cho ng ng trn b thay th cho l p ph n ng n b ng nh a ng. Tuy nhin i v i ng ng ngoi khi, l p nh a ng v n s d ng r ng ri bn d i l p b c b tng. PolyEtylen: l lo i v t li u c s d ng r ng ri nh t hi n nay, c coi l lo i v t li u b o v bn ngoi t t nh t kho ng 10-15 nm tr l i y. B dy c a l p PE tu thu c vo ng knh ng, c th tham kh o theo b ng sau: B dy t i thi u c a l p PE(mm) Tiu chu n 2.0 2.2 2.5 3.0 Gia c ng 2.5 3.0 3.5 3.5

ng knh ng (mm) < 250 250-500 500-800 > 80

Qu trnh ph PE c ti n hnh theo hai cch: B t PE c ph ln b ngoi c a ng c lm s ch v gia nhi t tr c n kho ng 300oC
94

hay l p PE nng c ko ph ln b m t c lm s ch v gia nhi t kho ng 120-180oC. Trong phng php ny c n ph i s d ng ch t bm dnh ban u v d (cao su butyl) do PE khng dnh vo thp. Trong c hai phng php, tng c ng s g n k t v kh nng ch ng bong trc, m t lp m ng FBE c ph ln tr c l p PE. L p PE b n, ch ng tc ng c h c trong qu trnh v n chuy n, l p t t t, i n tr cao, nn lm gi m dng b o v cathod. FBE (Fusion Boned Epoxy): L p bng epoxy m ng ho c b t epoxy c s d ng nhi u trong h th ng ng ng, c bi t l nh ng h th ng trn b , c th cho h th ng c ng knh n 1600mm, ho t ng nhi t n 100oC v c nhi u tnh ch t v t tr i so v i Ph FBE nh ng v t li u khc. L p ph epoxy c t o ra b ng cch dng sng phun tnh i n, phun b t nh a ln b m t ng c lm s ch v gia nhi t tr c n kho ng 230-240oC. L p ph t o thnh r t m ng, t 350-450m, nhng r t b n, bm dnh t t vo thp, b n ho h c r t cao, tuy nhin trong mi tr ng m t, kh nng ch u nhi t gi m st, ch ho t ng t t 75oC. L p ph d b h ng b i cc va ch m v i v t s c nh n, c n ph i c n th n tr c khi v n chuy n l p t. Nhng nh ng va ch m nh v y khng lm bong trc khu v c xung quanh v c th trm l i b ng nh a epoxy t i hi n tr ng. B c b ng bng plastic: K thu t ny c th c hi n t 1950. C r t nhi u lo i v t li u plastic d i d ng bng bao g m PVC, PE c dy khc nhau, c th t bm dnh vo b m t ho c c n ph i c m t l p tr dnh. Phng php ny c nhi u u i m v d th c hi n, tuy nhin c m t nh c i m l n l d bong trc, c bi t l t i nh ng i m ch ng ln nhau. Khi c s d ng cng v i h th ng b o v cathod, nh c i m trn lm gi m hi u qu c a dng b o v nn ngy nay phng php b c ng b ng bng plastic khng cn c p d ng trong h th ng d n d u v kh n a. L p ph asphalt mastic: Asphalt plastic, nh Somatic l m t h n h p c a asphalt, ct, b t vi, b t v s i aming. L p asphalt c th c hi n t i nh my v i nh ng thi t b ph c t p. H n h p asphalt c nung nng v ph ln b m t ng c lm s ch, lm th ng r t dy, kho ng t 12mm tr ln, nh m i u khi n b dy c a ng ng. Sau khi ph xong, asphalt khng c n c l p b c bn ngoi nh nh ng tr ng h p trn .

95

L p ph asphalt th ng r t ch c, n ng v ch ng mn t t, do n ch y u c p d ng cho ng ng ngoi khi, ni lun c n tng thm tr ng l ng. Epikote: Nh a Epikote l m t lo i nh a c ngu n g c t than , c s d ng trong m t s tr ng h p i v i ng ng chn l p v ng ng ngoi khi. N c ph lm nhi u l p ln b m t ng c lm s ch, l p ph c b dy t nh t 400m v c th ch u nhi t n 80oC, Tuy nhin ngy nay ng i ta s d ng l p FBE c nhi u u i m hn. L p ph t i i m n i Trn ng ng th ng c nh ng i m r nhnh, ch l p t nh ng thi t b chuyn dng. Nh ng v tr ny th ng c b o v k hn m b o an ton cho h th ng. Nh ng lo i v t li u sau y th ng c s d ng : - PolyEtylen: Lo i bng PE c kh nng co l i khi b t nng, c th ch u c nhi t n kho ng 90oC, n h i t t, t b c ng v lo ho. N c ph b ng cch qu n xung quanh, sau s d ng ng n u c h nng co l i v bm ch t vo b m t c n bao ph . Lo i bng ny th ng c dng che ph bn ngoi l p FBE ho c bao ph b ng b t PE. - Ph b ng b t FBE ho c b t PE: Th c hi n b ng cch lm s ch b m t bn ngoi, gia nhi t cho ng ng, sau phun l p b t FBE, PE ho c s d ng dung d ch c a chng, cu i cng c b c bn ngoi b i l p bng PE nh ni trn. - Bng cold-applied: Ch y u c s d ng cho ng ng ngoi khi, qu n quanh cc m i hn, sau c ph ln b ng m t l p asphalt mastic nng. L p ph b m t bn trong c a ng ng: L p ph bn trong nh m m c ch t o ra m t ro ngn cch gi a lu ch t v b m t kim lo i, ch ng l i nh ng qu trnh n mn c a nh ng s n ph m c tnh Sn ph bn trong n mn. L p ph bn trong th ng l l p sn epoxy, ngoi vi c b o v ch ng n mn cn nh m m c ch gi m ma st v t o s s ch s cho b m t bn trong ng. Qu trnh sn ph bn trong di n ra nh m t thi t b c r n gi a hai thoi. Tr c khi sn ph , b m t bn trong ng c sc r a s ch b ng m t dung d ch acid ph h p, lm kh. Sau thoi s di chuy n v ton b b m t bn trong s c sn ph . Qu trnh sn ph c ki m tra b ng camera g n trn thoi.
96

Ph PU

3.3 S d ng ch t c ch Ch t c ch ho h c c s d ng gi m t c n mn. N c cho vo lu ch t v n chuy n ho c l ph gia trong l p sn ph ng ng. Ch t c ch c chia lm 3 lo i: - Ch t c ch ho t ng: n ph n ng v i kim lo i, t o thnh m t l p film b o v ch ng n mn. - Ch t c ch th ng: c h p ph vo b m t kim lo i v t o thnh m t b m t ngn c n s ti p xc c a kim lo i v i nh ng tc nhn n mn. - Ch t c ch thay i tnh n mn c a mi tr ng. - Cc ch t sinh h c dng di t vi sinh v t cng l m t lo i ch t c ch nh m lm gi m s l ng vi sinh v t ho t ng trong ng ng Ch t c ch c a vo h th ng theo t ng t ho c lin t c. Bi n php s d ng ch t c ch khng m b o vi c b o v an ton ng ng nn ph i s d ng cng v i cc bi n php b o v khc. Ch t c ch ho t ng Ch t c ch lo i ny c thm vo h th ng v i n ng th p v th ng l lo i ch t r n c th tan hon ton trong lu ch t v n chuy n. Chng ph n ng v i kim lo i v t o thnh m t l p film b o v kim lo i bn trong khng b n mn. Thng th ng lo i ch t ny ch a cc g c nitrite, chromate v phosphate. Cc ch t c ch khng c s d ng ring l m th ng ph i h p nhi u lo i v i nhau, k t h p v i vi c s d ng ch t di t khu n, bi n php hi u ch nh pH lm tng hi u qu c a ch t c ch . Chi ph cho vi c s d ng ch t c ch th ng kh cao. Ch t c ch th n: Ch t c ch lo i ny t o thnh l p film bao ph trn b m t kim lo i, ngn ch n cc ph n ng cathod v anod, qua ngn ch n kh nng n mn. Ch t c ch lo i ny th ng l nh ng h p ch t cao phn t , c u t o g m hai ph n: ph n u mang nh ng nhm ho t ng c kh nng h p ph vo b m t kim lo i, ph n ui mang nh ng nhm h u c lm thnh m t l p ngn c ng s khuy ch tn c a nh ng tc nhn n mn vo b m t kim lo i. Ph n u th ng l nh ng g c amin, alcihol, acid, vng mang N2, sulphide ho c phosphate. Ph n ui th ng l vng thm ho c g c acid bo. Lo i ch t c ch ny th ng khng hi u qu khi c m t oxy, tuy nhin ho t ng ngn c n CO2 v H2S r t t t. Ch t c ch th ng h p thu vo b m t kim lo i v t o thnh nh ng l p film lin k t v i nhau b ng nh ng lin k t v t l, s l ng l p film i khi dy c th th y c.
97

Nh ng l p film thng b bc v t o thnh lin t c. Khi l a ch n ch t c ch th ng, ng i ta th ng quan tm n nh ng y u t sau: Tng thch v i nh ng ch t ho h c trong d u Khng t o nh tng v i n c hay d u n nh nhi t T o k t t a bm dnh Khng gy nhi m mi tr ng: t t c nh ng ch t c ch sau khi c s d ng i u c th y ra mi tr ng, do yu c u v kh nng phn hu nhanh v khng gy nhi m mi tr ng l r t c n thi t. - Gi c v kh nng cung c p Ch t di t vi sinh Ch t di t vi sinh v t c s d ng nh m h n ch s pht tri n c a vi khu n kh sulphate (sulphate reducing SRB). Ch t ny c cho vo t ng t v c s d ng khi m c vi khu n trong ng ng kho ng 103/ml. Ch t di t khu n th ng c k t h p v i ch t c h khi ti n hnh. 3.4 Phng php b o v Cathod Phng php b o v cathod c s d ng b o v b m t pha ngoi c a ng ng, ch y u m b o ngn ch n qu trnh n mn i n ho x y ra t i nh ng i m l p b c b h h ng. Qu trnh b o v ny c th c hi n b ng cch cung c p m t dng i n m t chi u ch y d c theo ng ng ho c n i ng ng v i m t kim lo i khc t o thnh m t c p pin i n. Nguyn l c a phng php b o v Cathod Khi m t kim lo i n m trong mi tr ng i n ly (n c, t) n d dng b n mn theo c ch n mn i n ho. n mn i n ho x y ra khi ph n ng di n ra trn b m t kim lo i b i cc tc nhn lm di chuy n electron t kim lo i vo mi tr ng i n ly. V d : O2 + 4e+ H2O 4OH t o ra electron, nguyn t kim lo i t o thnh ion dng tan vo mi tr ng i n ly V d : Fe 2e Fe2+ T , qu trnh n mn di n ra. H th ng b o v cathod cung c p m t ngu n electron thay th , ngn ch n ph n ng t o electron c a kim lo i v qu trnh n mn. Ngu n cung c p electron c th l m t ngu n ngoi ho c ngu n t o thnh t c p pin galvanic gi a thp v m t kim lo i khc m nh hn thp nh Mg, Zn
98

S ph c t p c a phng php l ch ph i cung c p electron, khng d, t i t t c nh ng khu v c c n b o v . Th i n c c c a kim lo i s cung c p thng tin v m c b o ho c a kim lo i v i electron khi l ng electron tng ln v t m c bo ho, th i n c c c a kim lo i t o nn m hn v c tnh kh m nh hn. Trong t v tr m tch c th c vi khu n kh sulphate, ho t ng c a vi khu n lm ph c t p thm tnh ch t nhi t ng c a kim lo i. L p sulphide t o thnh do ho t ng c a vi khu n tr thnh m t cathod i v i s t, do c n nhi u electron hn b o v . Trong th c t khi pht hi n c ho t ng c a vi khu n SRB i n th b o v c n tng thm 100mV H th ng b o v cathod c th p d ng i v i ng ng khng c l p b c, tuy nhin chi ph r t t. H th ng ng ng trong th c t c bao ph hon ton, h th ng b o v cathod ch m b o khng b n mn t i nh ng ch h h ng l p b c i v i m t h th ng, l p b c tuy t i t t, c ng dng b o v b ng 0. Tuy nhin trong th c t ng ng m i c n c ng dng b o v kho ng 100200mA v c th ln 50A cho h th ng ho t ng lu nm. i v i m t ng ng trn b , dng i n th ng cung c p b i m t my pht ho c t l i i n, qua m t b chuy n i thnh dng m t chi u qua m t thi t b g i l T/R. i v i ng ng ngoi khi, khng th cung c p dng i n, do ng ng c b o v b ng anod hy sinh. Nh ng anod ny c chn nh ng kho ng cch c ng v i nhau v c n i v i ng ng b ng dy d n. V t li u lm anod th ng l Mg v Zn nhng g n y nhm c s d ng nhi u nh t.

99

You might also like