NG DNG NG TRN LNG GIC GII CC BI TON VT L

S GIO DC V O TO HNG YN
TRNG THPT N THI
-------------o0o------------

SNG KIN KINH NGHIM

NG DNG NG TRN LNG GIC

GII CC BI TON VT L

TC GI: L

TIN DNG
MN DY : VT L
N V: TRNG THPT N THI

N THI, ngy 12 thng 05 nm 2011

GV L TIN DNG
0972822284

T:

NG DNG NG TRN LNG GIC GII CC BI TON VT L

A - PHN M U.
I. L DO CHN TI.
Mn Vt l l mt b phn khoa hc t nhin nghin cu v cc hin tng vt l ni
chung v c hc ni ring. Nhng thnh tu ca vt l c ng dng vo thc tin sn xut
v ngc li chnh thc tin sn xut thc y khoa hc vt l pht trin. V vy hc vt
l khng ch n thun l hc l thuyt vt l m phi bit vn dng vt l vo thc tin sn
xut. Do trong qu trnh ging dy ngi gio vin phi rn luyn cho hc sinh c c
nhng k nng, k xo v thng xuyn vn dng nhng hiu bit hc gii quyt
nhng vn thc tin t ra.
B mn vt l c a vo ging dy trong nh trng ph thng nhm cung cp cho
hc sinh nhng kin thc ph thng, c bn, c h thng ton din v vt l. H thng kin
thc ny phi thit thc v c tnh k thut tng hp v c bit phi ph hp vi quan im
vt l hin i. hc sinh c th hiu c mt cch su sc v nhng kin thc v p
dng cc kin thc vo thc tin cuc sng th cn phi rn luyn cho cc hc sinh nhng
k nng, k xo thc hnh nh: k nng, k xo gii bi tp, k nng o lng, quan st .
Bi tp vt l vi t cch l mt phng php dy hc, n c ngha ht sc quan
trng trong vic thc hin nhim v dy hc vt l nh trng ph thng. Thng qua vic
gii tt cc bi tp vt l cc hc sinh s c c nhng k nng so snh, phn tch, tng hp
do s gp phn to ln trong vic pht trin t duy ca hc sinh. c bit bi tp vt l
gip hc sinh cng c kin thc c h thng cng nh vn dng nhng kin thc hc vo
vic gii quyt nhng tnh hung c th, lm cho b mn tr nn li cun, hp dn cc em
hn.
Hin nay, trong xu th i mi ca ngnh gio dc v phng php ging dy cng
nh phng php kim tra nh gi kt qu ging dy v thi tuyn. C th l phng php
kim tra nh gi bng phng tin trc nghim khch quan. Trc nghim khch quan ang
tr thnh phng php ch o trong kim tra nh gi cht lng dy v hc trong nh
trng THPT. im ng lu l ni dung kin thc kim tra tng i rng, i hi hc
GV L TIN DNG
0972822284

T:

NG DNG NG TRN LNG GIC GII CC BI TON VT L

sinh phi hc k, nm vng ton b kin thc ca chng trnh, trnh hc t, hc lch v
t c kt qu tt trong vic kim tra, thi tuyn hc sinh khng nhng phi nm vng kin
thc m cn i hi hc sinh phi c phn ng nhanh i vi cc dng ton, c bit cc
dng ton mang tnh cht kho st m cc em thng gp.
Vi mong mun tm c phng php gii cc bi ton trc nghim mt cch nhanh
chng ng thi c kh nng trc quan ho t duy ca hc sinh v li cun c nhiu hc
sinh tham gia vo qu trnh gii bi tp cng nh gip mt s hc sinh khng yu thch hoc
khng gii mn vt l cm thy n gin hn trong vic gii cc bi tp trc nghim vt l,
ti chn ti: NG DNG NG TRN LNG GIC GII CC BI
TON VT L
II. MC CH NGHIN CU.
Lm quen vi cng tc nghin cu khoa hc
Tm cho mnh mt phng php to ra khng kh hng th v li cun nhiu hc
sinh tham gia gii cc bi tp l, ng thi gip cc em t c kt qu cao trong cc k
thi.
Nghin cu phng php ging dy bi tp vt l vi quan im tip cn mi:
Phng php Trc nghim khch quan
Vic nghin cu ti ny nhm gip hc sinh cng c c kin thc, rn luyn
c phng php gii bi tp trc nghim, nng cao cht lng hc tp b mn vt l.
III. I TNG NGHIN CU.
Cc tit bi tp ca Chng I. Dao ng c mn vt l lp 12 ban c bn.
i tng s dng ti: Hc sinh hc lp 12 n thi tt nghip v thi tuyn sinh i
hc, cao ng.
IV. NHIM V NGHIN CU.
ti nu ra phng php gii cc dng bi tp lin quan n ng dng ng trn
lng gic trong phn dao ng c, t gip hc sinh hnh thnh phng php lun cn
bn gii quyt cc vn khi gp phi, ng thi t cng gip cho cc em c th phn
bit c, p dng c cc iu kin c th trong tng bi tp.
Bn cnh , trn c s nhng kt qu nghin cu, cc kin thc c phn loi
trong tng trng hp vn dng gip hc sinh ghi nh v p dng mt cch nhanh chng.
V. PHNG PHP NGHIN CU.
Nghin cu l thuyt.
GV L TIN DNG
0972822284

T:

NG DNG NG TRN LNG GIC GII CC BI TON VT L

Gii cc bi tp vn dng.
Xc nh i tng hc sinh p dng ti.
a ra mt s cng thc, kin cha ghi trong sch gio khoa nhng c suy ra khi
gii mt s bi tp in hnh.
Kim tra s tip thu ca hc sinh bng cc n luyn.
nh gi, a ra s iu chnh, b sung cho ph hp.

B NI DUNG
I. C S L THUYT:
1. Mi lin h gia mt dao ng iu ha v mt
chuyn ng trn u.
Khi nghin cu v phng trnh ca dao ng iu
ha, chng ta bit mt vt ang chuyn ng trn u
trn qu o th c hnh chiu xung mt ng knh ca
qu o l dao ng iu ha. Do mt dao ng iu ha
c dng x = Acos(t + ) c th c biu din tng
ng vi mt chuyn ng trn u c:
- Tm ca ng trn l VTCB 0.
- Bn knh ca ng trn bng vi bin dao ng: R = A
- V tr ban u ca vt trn ng trn hp vi chiu dng trc ox mt gc .
- Tc quay ca vt trn ng trn bng
- Na trn ng trn quy nh vt chuyn ng theo chiu m , na ri theo chiu dng
- Bn cnh cch biu din trn, ta cn ch thm:
+ Thi gian cht im quay ht mt vng (3600) l mt chu k T.
+ Chiu quay ca vt ngc chiu kim ng h.
+ Gc m bn knh ni vt chuyn ng qut c trong qu trnh vt chuyn ng trn
u:
= .t
thi gian vt dao ng iu ha i c gc l:
t = / = .T/2
2. i vi dao ng c hc iu ha ta c cc nhn xt sau:
- Mi 1 chu k vt i c qung ng 4A, mi na chu k (T/2) th vt i c qung
ng 2A, cn trong T/4 vt i c t VTCB ra cc v tr bin hoc ngc li t cc v tr
bin v VTCB.
- Mi 1 chu k vt qua v tr bt k 2 ln (ring vi in bin th 1 ln).
- Mi mt chu k vt t vn tc nh nhau hai ln 2 v tr i xng nhau qua v tr cn
bng v t tc v bng nhau bn ln mi v tr 2 ln do i theo 2 chiu m dng.
- Mi chu k lc n hi cc i 1 ln 1 bin v cc tiu 1 ln bin cn li
- Trong mt chu k vt c hay ln chuyn ng nd v hay ln ccd
+ Nu i t bin v VTCB l cnd
+ T VTCB da bin l ccd
- i vi gia tc th kt qu nh vi li .
II. Cc ng dng:
1.ng dng vit phng trnh dao ng iu ha.
GV L TIN DNG
0972822284

T:

NG DNG NG TRN LNG GIC GII CC BI TON VT L

2. ng dng tnh khong thi gian vt i t li x1 n li x2.

3. ng dng tnh qung ng vt i c.
4. ng dng tnh tn sut (s ln) dao ng.
5. ng dng xc nh thi im vt i qua mt v tr xc nh.
6. ng dng xc nh qung ng ln nht v nh nht
vt i c trong khong thi gian 0 < t < T/2.
1.ng dng vit phng trnh dao ng iu ha.
a. V d: Mt l xo c cng k = 50 N/m t nm ngang, mt
u c nh vo tng, u cn li gn vi vt khi lng m =
500g. Vt c th chuyn ng khng ma st trn mt phng nm
ngang. a vt ra khi v tr cn bng mt on x =
cm ri
truyn cho vt mt vn tc v = 10 cm/s theo chiu hng ra xa
v tr cn bng. Chn gc thi gian l lc vt bt u chuyn
ng, gc ta ca trc ta nm ngang l v tr cn bng ca vt, chiu dng theo
chiu vn tc ban u ca vt. Vit phng trnh dao ng ca vt.
Bi gii
Tn s gc ca dao ng iu ha:
= k = 10 rad/ s
m
Bin dao ng ca vt c tnh bi cng thc:
A2 = x2 + v2/2 = 3 + 1 = 4
A = 2 (cm)
Tam gic vung OxA c cos =
: 2 = 600.
C hai v tr trn ung trn, m u c v tr x =
cm.
0
Trn hnh trn th v tr B c = - 60 = - /6 tng ng vi trng hp (1) vt dao
ng i theo chiu dng, cn v tr A c = 600 = /6 ng vi trng hp (2) vt dao ng
ang i theo chiu m. Nh vy v tr B l ph hp vi yu cu ca bi. Vy ta chn =
- /6
==> Ptd ca vt l:
x = 2cos(10t - /6) (cm).
b. Cc bi ton p dng:
Bi 1. Mt vt dao ng iu ha vi = 5rad/s. Ti VTCB truyn cho vt mt vn tc 1,5
m/s theo chiu dng. Phng trnh dao ng l:
A. x = 0,3cos(5t + /2)cm.
B. x = 0,3cos(5t)cm.
C. x = 0,3cos(5t /2)cm.
D. x = 0,15cos(5t)cm.
Bi 2. Mt vt dao ng iu ha vi = 10 2 rad/s. Chon gc thi gian t = 0 lc vt c
ly x = 2 3 cm v ang i v v tr cn bng vi vn tc 0,2 2 m/s theo chiu dng. Ly g
= 10m/s2. Phng trnh dao ng ca qu cu c dng
A. x = 4cos(10 2 t + /6)cm.
B. x = 4cos(10 2 t + 2/3)cm.
C. x = 4cos(10 2 t /6)cm.
D. x = 4cos(10 2 t + /3)cm.
Bi 3. Mt vt dao ng vi bin 6cm. Lc t = 0, con lc qua v tr c li x = 3 2 cm
theo chiu dng vi gia tc c ln 2 /3cm/s2. Phng trnh dao ng ca con lc l :
GV L TIN DNG
0972822284

T:

NG DNG NG TRN LNG GIC GII CC BI TON VT L

A. x = 6cos9t(cm)
B. x = 6cos(t/3 /4)(cm).
C. x = 6cos(t/3 + /4)(cm).
D. x = 6cos(t/3 + /3)(cm).
Bi 4. Mt vt c khi lng m = 1kg dao ng iu ho vi chu k T= 2s. Vt qua VTCB
vi vn tc v0 = 31,4cm/s. Khi t = 0, vt qua v tr c li x = 5cm ngc chiu dng
qu o. Ly 2= 10. Phng trnh dao ng ca vt l :
A. x = 10cos(t +5/6)cm.
B. x = 10cos(t + /3)cm.
C. x = 10cos(t /3)cm.
D. x = 10cos(t 5/6)cm.
Bi 5. Mt vt dao ng iu ha vi chu k 0,2s. Khi vt cch v tr cn bng 2 2 cm th
c vn tc 20 2 cm/s. Chn gc thi gian lc vt qua v tr cn bng theo chiu m th
phng trnh dao ng ca vt l:
A. x = 4 Cos(10 t + /2) (cm)
B. x = 4 2 cos(0,1 t) (cm)
C. x = 0,4 cos 10 t (cm)
D. x = - 4 sin (10 t + )
Bi 6. Khi treo qu cu m vo 1 l xo th n gin ra 25 cm. T v tr cn bng ko qu cu
xung theo phng thng ng 20 cm ri bung nh. Chn t 0 = 0 l lc vt qua v tr cn
bng theo chiu dng hng xung, ly g = 10 m/s2 .Phng trnh dao ng ca vt c
dng:
A. x = 20cos(2t -/2 ) cm
B. x = 45cos2 t cm
C. x= 20cos(2 t) cm
D. X = 20cos(100 t) cm
Bi 7. Con lc l xo treo thng ng gm vt m = 250g l xo K = 100 N/m. Ko vt xung
di cho l xo dn 7,5 cm ri bung nh. Chn trc Ox thng ng, chiu dng hng ln,
gc ta v tr cn bng, t0 = 0 lc th vt. Ly g = 10 m/s2. Phng trnh dao ng l :
A. x = 5cos(20t + )cm
B. x = 7,5cos(20t + / 2 ) cm
C. x = 5cos(20t - /2 ) cm
D. x = 5sin(10t - / 2 ) cm
2. ng dng tnh khong thi gian vt i t li x1 n li x2.
a.V d 1: Vt dao ng iu ha vi phng trnh x = Acos(t + ) (cm). Tnh:
a) Thi gian ngn nht vt i t VTCB n A/2.
b) Thi gian vt i t v tr c li x1 = A/2 n v tr c li x2 = A/2 theo chiu
dng.
c) Tnh vn tc trung bnh ca vt trong cu a
Bi gii
a) Khi vt i t v tr cn bng n A/2, tng ng vi vt
chuyn ng trn ng trn t A n B c mt gc nh
hnh v bn.
D thy:
sin = 1/2 ==> = /6 rad.
==> Khong thi gian ngn nht vt i t VTCB n
A/2:

.T T
t = = .T =
= s

2 6.2 12

b) Khi vt i t v tr x1 = A/2 n x2 = A/2 theo chiu dng,

tng ng vi vt chuyn ng trn ng trn t A n B c
mt gc nh hnh v bn. C:
= + ; Vi:
GV L TIN DNG
0972822284

T:

NG DNG NG TRN LNG GIC GII CC BI TON VT L

x
sin = 1 = A 3 = 3 =
OA A.2
2
3
x
A 1
sin = 2 =
= =
OB A.2 2
6
==> = /3 + /6 = /2
==> Khong thi gian vt i t v tr c li
x1 = A/2 n v tr c li x2 = A/2 theo chiu dng l:
.T T
t = = .T =
= s

2 2.2 4
s A / 2 = 6A cm/ s
c) Vn tc trung bnh ca vt: v = =
.
t T / 12 T
b.V d 2: Mt bng n ng c ni vo ngun in xoay chiu u = 120 2 cos120 t(V).
Bit rng n ch sng nu in p hai cc U 60 2 V. Thi gian n sng trong 1s l:
A. 1/3s
B. 1s
C. 2/3s
D. 3/4s
Bi gii
- Hnh v di y m t nhng vng m U1 = U 60 M22 V khi n sng.
M1
Vng cn li do U < 60 2 V nn n tt.
- Vng sng ng vi vt chuyn ng trn ng trn t M1 n M1 v t M2Tt
n M2. D
thy hai vng sng c tng gc quay l:
Sng U
-U1 Sng

1
-U0
4 = 2400 = 4/3.
O
(C th: cos = U1/U0 = 1/2 ==> = /3)
Tt
- Chu k ca dng in : T = 2/ = 1/60 s
- Thi gian sng ca n trong 1 chu k l:
4..T

M'1

M'2

4. 4..T
2T
=
=
=
= s

2
3
3.2
90
- Thi gian sng ca n trong 1s l:
t
1
n= =
= 60
+) S chu k trong 1s:
T 1/ 60
+) Mt chu k khong thi gian n sng t, vy n chu k th khong thi gian n
sng l:
t = n. t = 60/90 = 2/3 s ==> Chn C.
c. Cc bi ton p dng:
Bi 1. Mt n ng mc vo mng in xoay chiu 220V-50Hz. Bit n s sng khi hiu
in th tc thi gia hai u n l 110 2 V. Xc nh khong thi gian n sng trong
mt chu k ca dng in.
A. 1/75 s
B. 1/150 s
C. 1/300 s
D. 1/100 s
Bi 2. Mt n ng s dng hiu in th xoay chiu c gi tr hiu dng 220V. Bit n
sng khi hiu in th t vo n khng nh hn 155V. T s gia thi gian n sng v
n tt trong mt chu k l
A. 0,5 ln.
B. 2 ln .
C. 2 ln.
D. 3 ln.
t =

GV L TIN DNG
0972822284

T:

U0

NG DNG NG TRN LNG GIC GII CC BI TON VT L

Bi 3. Mt con lc l xo gm vt c m = 500 g, l xo c cng k = 50 N/m dao ng

thng ng vi bin 12 cm. Ly g = 10 m/s2. Khong thi gian l xo b gin trong mt
chu k l:
A. 0,12s.
B. 0,628s.
C. 0,508s.
D. 0,314s.
Bi 4. Mt con lc n dao ng nh vi bin 4cm. Khong thi gian gia hai ln lin
tip vn tc ca vt t gi tr cc i l 0,05s. Khong thi gian ngn nht n i t v tr
c li s1 = 2cm n li s2 = 4cm l:
A.

1
s
120

B.

1
s.
60

C.

1
s.
80

D.

1
s.
100

Bi 5. Mt vt dao ng iu ho c tn s 2Hz, bin 4cm. mt thi im no vt

chuyn ng theo chiu m qua v tr c li 2cm th sau thi im 1/12 s vt chuyn
ng theo:
A. chiu m qua v tr cn bng.
B. chiu dng qua v tr c li -2 cm.
C. chiu m qua v tr c li 2 2 cm.
D. chiu m qua v tr c li -2 cm.
3. ng dng tnh qung ng vt i c.
a. V d: Mt vt dao ng iu ha theo phng trnh x = 4cos(2t + /3) (cm). Tnh
qung ng m vt i c trong thi gian 3,75s.
Bi gii.
- Chu k dao ng ca vt: T = 2/ = 1s
- S ln vt dao ng c trong khong thi gian t: n0 =
t/T = 3,75 = 3 + 0,75
==> Khong thi gian vt c:
t = T(3 + 0,75) = 3T + 0,75T = t1 + t2
- Qung ng vt i c trong thi gian t:
S = S1 + S2
+) Qung ng vt i c trong t1 = 3T l:
S1 = 3 4A = 3.4.4 = 48cm
+) Qung ng vt i c trong t2 = 0,75T l S2 c
xc nh theo hnh v di y:
Trc tin ta i xc nh v tr v hng chuyn ng ca vt thi im ban u t = 0:
x0 = 4cos(2.0 + /3) = 2cm.
v0 = -8sin(2.0 + /3) < 0.
==> Vy thi im ban u vt c ta 2cm v i theo chiu m (l im A) nh trn
hnh v.
Sau ta x v tr v hng chuyn ng ca vt thi im t2 = 0,75s:
x = 4cos(2.0,75 + /3) = 2 3 cm 3,46 cm
v = -8sin(2.0,75 + /3) = 12,56 > 0.

GV L TIN DNG
0972822284

T:

NG DNG NG TRN LNG GIC GII CC BI TON VT L

==> Vy thi im t = 0,75s vt c ta 2 3 cm v i theo chiu dng (l im C)

nh trn hnh v.
==> Qung ng vt i c: S2 = AO + OB + BO + OC
= x0 + 4 + 4 + x = 10 + 2 3 cm
trong OA = x0 = 2 cm v OC = x = 2 3 cm
S = S1 + S2 = 61,46 cm
Vy tng qung ng m vt i c:
b. Bi tp p dng:
Bi 1. Mt con lc l xo dao ng iu ha vi phng trnh : x = 12cos(50t /2)cm.
Qung ng vt i c trong khong thi gian t = /12(s), k t thi im gc l : (t =
0)
A. 6cm.
B. 90cm.
C. 102cm.
D. 54cm.
Bi 2. Mt con lc l xo dao ng iu ha vi phng trnh : x = 6cos(20t + /3)cm.
Qung ng vt i c trong khong thi gian t = 13/60(s), k t khi bt u dao ng
l :
A. 6cm.
B. 90cm.
C. 102cm.
D. 54cm.
Bi 3. Mt con lc l xo dao ng iu ha vi bin 6cm v chu k 1s. Ti t = 0, vt i
qua VTCB theo chiu m ca trc to . Tng qung ng i c ca vt trong khong
thi gian 2,375s k t thi im c chn lm gc l :
A. 56,53cm
B. 50cm
C. 55,77cm
D. 42cm
Bi 4. Mt vt dao ng vi phng trnh x = 4 2 cos(5t 3/4)cm. Qung ng vt i
t thi im t1 = 1/10(s) n t2 = 6s l :
A. 84,4cm
B. 333,8cm
C. 331,4cm
D. 337,5cm
Bi 5. Mt con lc l xo gm mt l xo c cng k = 100N/m v vt c khi lng m =
250g, dao ng iu ho vi bin A = 6cm. Chn gc thi gian lc vt i qua v tr cn
bng. Qung ng vt i c trong

s u tin l:
10

A. 6cm.
B. 24cm.
C. 9cm.
D. 12cm.
Bi 6. Mt vt dh dc theo trc Ox vi phng trnh: x = 6sin(4t + /6 )cm. Qung
ng vt i c t thi im t1 = 5/24 s n thi im t2 = 74/24 s l :
A. s = 103,5cm.
B. s = 69cm.
C. s = 138cm.
D. s = 34,5cm.
Bi 7. Mt cht im dao ng iu ho quanh v tr cn bng O, trn qu o MN = 20cm.
Thi gian cht im i t M n N l 1s. Chn trc to nh hnh v, gc thi gian lc vt
i qua v tr cn bng theo chiu dng. Qung ng m cht im i qua sau 9,5s k t
lc t = 0:
O
N
M
A. 190 cm
B. 150 cm
C. 180 cm
D. 160 cm
4. ng dng tnh tn sut (s ln) dao ng.
a. V d. Mt con lc dao ng vi phng trnh x = 3cos(4t- /3) cm. Xc nh s ln vt
qua li x = 1,5cm trong 1,2s u.
Bi gii
M
A
- V tr ban u ca vt ng vi ta gc - /3 trn
gin (im B) v x0 = 3cos(-/3) = 1,5cm
- Mt khc ta cn tm s ln i qua li 1,5cm
-3

GV L TIN DNG
0972822284

T:
B

NG DNG NG TRN LNG GIC GII CC BI TON VT L

3
ng vi 2 im A, B trn ng trn vy khi t = 0
0
vt xut pht t x0
- Ta c s ln vt dao ng trong khong thi gian t = 1,2s:
n = t/T = 1,2/0,5 = 2 + 0,4 ==> t = T(2 + 0,4) = 2T + 0,4T = t1 + t2
- Vi T = 2/ = 0,5s .
==> Trong khong thi gian t1 = 1s vt dao ng c 2 chu k tc l i qua li 1,5cm
c N1 = 2x2 = 4 ln
==> Trong khong thi gian t2 = 0,2s vt dao ng c N2 = 0,4 dao ng v i t B
n M. Ta c: ln cung d BM: = .t = .t2 = 4.0,2 = 0,8 >2/3
==> cung d i qua A. Ngha l k c ln i qua B th trong thi gian t2 vt i qua li
1,5cm c N2 = 1+ 1 = 2 ln.
- Vy tng s ln vt i qua li 1,5cm trong 1,2 giy u l: N = N1 + N2 = 6 ln.
b. Bi tp p dng:
Bi 1. Mt vt dao ng theo phng trnh x = 2cos(5t + /6) + 1 (cm). Trong giy u tin
k t lc vt bt u dao ng vt i qua v tr c li x = 2cm theo chiu dng c my
ln?
A. 3 ln
B. 2 ln.
C. 4 ln.
D. 5 ln.
Bi 2. Dng in chy qua mt on mch c biu thc i = 2 cos(100t - /2)(A), t tnh
bng giy (s). Trong khong thi gian t 0(s) n 0,01 (s), cng tc thi ca dng in
c gi tr bng cng hiu dng vo nhng thi im:
1
3
1
3
1
5
1
3
A. 400 s v 400 s
B. 600 s v 600 s
C. 600 s v 600 s
D. 200 s v 200 s
Bi 3. Mt vt dao ng iu ha trn trc Ox, xung quanh v tr cn bng l gc ta . Gia
tc ca vt ph thuc vo li x theo phng trnh: a = -400 2x. s dao ng ton phn vt
thc hin c trong mi giy l
A. 20.
B. 10.
C. 40.
D. 5.
Bi 4. Mt cht im dao ng iu ho dc trc Ox quanh v tr cn
bng O vi phng trnh x = 3cos ( 5t / 6 ) (cm,s). Trong giy u tin n
i qua v tr cn bng
A. 5 ln
B. 3 ln
C. 2 ln
D. 4 ln
Bi 5. Mt vt dao ng iu ha c phng trnh: x = 10 cos (t) ( cm). Vt i qua v tr
c li x = + 5cm ln th 1 vo thi im no?
A. T/4.
B. T/6.
C. T/3.
D. T/12.
5. ng dng xc nh thi im vt i qua mt v tr xc nh.
a. V d 1: Mt vt dao ng iu ho vi phng trnh x = 8cos(2t) cm. Thi im th
nht vt i qua v tr cn bng l:

A)

1
s
4

B)

1
s
2

C)

1
s
6

Bi gii:
- Vt i qua VTCB, ng vi vt chuyn ng trn u
qua M1 v M2.
GV L TIN DNG
0972822284

10

D)

1
s
3
M1

-A

M0
O

T:
M2

NG DNG NG TRN LNG GIC GII CC BI TON VT L

- V = 0, vt xut pht t M0 nn thi im th nht vt qua VTCB ng vi vt qua M1.

- Khi bn knh qut 1 gc = /2
1
= s
==> t =
4
b. V d 2: Mt vt dao ng iu ho vi phng trnh x = 4cos(4t +
th 3 vt qua v tr x = 2cm theo chiu dng.
A) 9/8 s
B) 11/8 s
C) 5/8 s
Bi gii:
- Vt qua x = 2 theo chiu dng l qua M2.
- Qua M2 ln th 3 ng vi vt quay c 2 vng (qua 2
ln) v ln cui cng i t M0 n M2.
3
- Gc qut = 2.2 +
2
-A
11
t
=
=
s
==>

) cm. Thi im
6

D) 1,5 s
M1
M0
x

O
A

M2

c. V d 3: Mt vt dao ng iu ho vi phng trnh x = 4cos(4t +

th 2009 vt qua v tr x = 2cm.
12049
12061
s
s
A)
B)
24
24

C)

12025
s
24
Bi gii:

) cm. Thi im
6

D) p n khc

- Vt qua x =2 l qua M1 v M2.

- Vt quay 1 vng (1 chu k) qua x = 2cm l 2 ln.
- Qua ln th 2009 th phi quay 1004 vng ri i t M 0
n M1.
- Gc qut:
-A

= 1004.2 +
6

1 12049
t =
= 502 + =
s

24
24

M1
M0
x

O
A

M2

d. V d 4: Mt vt dao ng iu ho vi phng trnh x =

8cos(2t- ) cm. Thi im th 2010 vt qua v tr v = -8 cm/s.

A) 1004,5 s

B) 1004 s

C) 1005 s
Bi gii:

D) 1005,5 s

4 3

4 3

v
- Ta c x = A2 ( )2 = 4 3cm

- V v < 0 nn vt qua M1 v M2
GV L TIN DNG
0972822284

11

T:

NG DNG NG TRN LNG GIC GII CC BI TON VT L

- Qua ln th 2010 th phi quay 1004 vng ri i t M0 n M2.

- Gc qut = 1004.2 + t = 1004,5 s
e. V d 5: Mt vt dao ng iu ho vi phng trnh x =

8cos(2t- ) cm. Thi im th nht vt qua v tr c ng nng

bng th nng.
A) 1/8 s
B) 1/16 s

C) 1/24 s D) 1/32 s
Bi gii:
1
A
= 4 2cm
- W = Wt ==> Wt = 2 W x =
2
==> c 4 v tr M1, M2, M3, M4 trn ng trn.
- Thi im u tin vt qua v tr W = Wt ng vi vt i t M0 n M4

1
= s
- Gc qut = = t =
3 4 12
24

f. V d 6: Mt vt dao ng iu ho vi phng trnh x = 8cos(t- ) cm. Thi im th

2010 vt qua v tr c ng nng bng 3 ln th nng.
Bi gii:
1
A
W = 3Wt Wt = W x = = 4cm
4
2
c 4 v tr trn ng trn M1, M2, M3, M4.
Qua ln th 2010 th phi quay 502 vng (mi vng qua 4 ln)
ri i t M0 n M2.
Gc qut

11
= 502.2 + ( ) = 1004 +
3 4
12

11 12059
t=
= 1004 + =
s

12
12
g. Bi tp p dng:
Bi 1. Vt dao ng iu ha c phng trnh : x = 5cost (cm,s). Vt qua VTCB ln th
3 vo thi im :
A. 2,5s.
B. 2s.
C. 6s.
D. 2,4s
Bi 2. Vt dao ng iu ha c phng trnh : x = 4cos(2t - ) (cm, s). Vt n im bin
dng B(+4) ln th 5 vo thi im :
A. 4,5s.
B. 2,5s.
C. 2s.
D. 0,5s.
Bi 3. Mt vt dao ng iu ha c phng trnh : x = 6cos(t /2) (cm, s). Thi gian
vt i t VTCB n lc qua im c x = 3cm ln th 5 l :
A.

61
s.
6

9
5

B. s.

C.

25
s.
6

D.

37
s.
6

Bi 3. Mt vt DH vi phng trnh x = 4cos(4t + /6)cm. Thi im th 2009 vt qua

v tr x = 2cm, k t t = 0, l
A)

12049
s.
24

GV L TIN DNG
0972822284

B)

12061
s
24

C)
12

12025
s
24

D) p n khc
T:

NG DNG NG TRN LNG GIC GII CC BI TON VT L

Bi 4. Mt vt dao ng iu ha c phng trnh x = 8cos10t. Thi im vt i qua v tr

x = 4 ln th 2008 theo chiu m k t thi im bt u dao ng l :
A.

12043
(s).
30

B.

10243
(s)
30

C.

12403
(s)
30

D.

12430
(s)
30

Bi 5. Con lc l xo dao ng iu ho trn mt phng ngang vi chu k T = 1,5s, bin A

= 4cm, pha ban u l 5/6. Tnh t lc t = 0, vt c to x = 2 cm ln th 2005 vo
thi im no:
A. 1503s
B. 1503,25s
C. 1502,25s
D. 1503,375s
Bi 6. Mt con lc l xo dao ng iu ha theo phng trnh x = A cos 2t(cm) , t tnh bng
giy. Vt qua VTCB ln th nht vo thi im.
A. 0,125s.
B. 0,25s.
C. 0,5s.
D.1s.
Bi 7. Con lc l xo dao ng iu ho trn mt phng ngang vi chu k T = 1,5 s v bin
A = 4cm, pha ban u l 5 / 6 . Tnh t lc t = 0, vt c to x = -2 cm ln th 2005 vo
thi im no:
A. 1503s
B. 1503,25s
C. 1502,25
D. 1503,375s

Bi 8. Mt vt dao ng iu ha c phng trnh x = 5cos(4 t + /3) (cm,s). tnh tc

trung bnh ca vt trong khong thi gian tnh t lc bt u kho st dao ng n thi
im vt i qua v tr cn bng theo chiu dng ln th nht.
A. 25,71 cm/s.
B. 42,86 cm/s.
C. 6 cm/s
D. 8,57 cm/s.
Bi 9. Vt dao ng iu ho vi phng trnh x = 4cos4t (cm). K t thi im t = 0, vt
i qua v tr cn bng theo chiu dng ln th hai thi im
A. 5/8s
B. 3/8s
C. 7/8s
D. 1/8s

Bi 10. Dng in xoay chiu qua mt on mch c biu thc i = I0cos(120 t 3 ) A . Thi
im th 2009 cng dng in tc thi bng cng hiu dng l:
12049 s
24097 s
24113 s
A.
B.
C.
D. p n khc.
1440
1440
1440
6. ng dng xc nh qung ng ln nht v nh nht vt i c trong
khong thi gian
0 < t < T/2.
Vt c vn tc ln nht khi qua VTCB, nh nht khi qua v tr bin nn trong cng mt
khong thi gian qung
ng i c cng ln khi vt cng gn VTCB v cng nh khi cng gn v tr bin.
S dng mi lin h gia dao ng iu ho v chuyn ng trn u.
M
Gc qut = t.
M
M
P
Qung ng ln nht khi vt i t M1

P
n M2 i xng qua trc sin (hnh 1) :
2
A
2

Smax = 2A sin

P2

P1

Qung ng nh nht khi vt i t M1

n M2 i xng qua trc cos (hnh 2) :
Smin =2A(1 cos

x
M1

)
2

Lu : + Trong trng hp t > T/2

GV L TIN DNG
0972822284

13

T:

NG DNG NG TRN LNG GIC GII CC BI TON VT L

Tch

T
t = n + t '
2

Trong thi gian

T
2

trong

n N *; 0< t '<

T
2

qung ng lun l 2nA

Trong thi gian t th qung ng ln nht, nh nht tnh nh

trn.

+ Tc trung bnh ln nht v nh nht ca trong khong thi gian t:

v tbmax =

Smax
t

v v tbmin =

Smin
t

vi Smax; Smin tnh nh trn.

A. V d 1: Mt vt dao ng iu ha dc theo trc Ox, quanh v tr cn bng O vi bin

A v chu k T. Trong khong thi gian T/4, qung ng ln nht m vt c th i c l :
A. A
B. 2 A.
C. 3 A.
D. 1,5A.
HD : Lp lun nh trn ta c :
= t =

2 T
=
T 4

Smax = 2Asin

=
2

2Asin 4 =

2A

Bi tp p dng:
Bi 1. Mt vt dao ng iu ha vi phng trnh x = 4cos(4t + /3). Tnh qung ng
ln nht m vt i c trong khong thi gian t = 1/6 (s) :
A. 4 3 cm.
B. 3 3 cm.
C. 3 cm.
D. 2 3 cm.
Bi 2. Mt con lc l xo gm mt l xo c cng k = 100N/m v vt c khi lng m =
250g, dao ng iu ho vi bin A = 6cm. Chn gc thi gian t = 0 lc vt qua VTCB.
Qung ng vt i c trong 10 (s) u tin l:
A. 9m.
B. 24m.
C. 6m.
D. 1m.
Bi 3. Mt vt dao ng iu ha vi phng trnh x = 4cos(4t + /3). Tnh qung ng
b nht m vt i c trong
khong thi gian t = 1/6 (s):
A. 3 cm
B. 1 cm
C. 3 3 cm
D. 2 3 cm

GV L TIN DNG
0972822284

14

T:

NG DNG NG TRN LNG GIC GII CC BI TON VT L

C - KT LUN
Nh trn ni, bi tp vt l l mt phn khng th thiu trong qu trnh ging dy b
mn vt l trng ph thng. N l phng tin nghin cu ti liu mi, n tp,
rn luyn k nng, k xo vn dng kin thc v bi dng phng php nghin cu khoa
hc. Bi tp vt l l phng tin gip hc sinh rn luyn nhng c tnh tt p nh tnh
cm nhn, tinh thn chu kh v c bit gip cc em c c th gii quan khoa hc v ch
ngha duy vt bin chng.
bi tp vt l thc hin ng mc ch ca n th iu c bn l ngi gio vin phi
phn loi v c c phng php tt nht hc sinh d hiu v ph hp vi trnh ca
tng hc sinh.
Trong ti ny ti ch mi tm cho mnh mt phng php v ch p dng cho mt dng
ton, tt nhin l khng trn vn, gip hc sinh gii c nhng bi ton mang tnh li
mn nhm mc ch gip cc em c c kt qu tt trong cc k thi, c bit l thi di
hnh thc trc nghim khch quan.
Ti vit ti ny khng ph nhn vai tr ca phng php i s m vi phng
php ny s gip cho hc sinh gii cc bi ton vt l, lin quan n ng dng ng trn
lng gic, mt cch nhanh v chnh xc nht. V vy nu nh hc phn dao ng c hc m
khng c rn luyn k phng php gii ton bng cch ng dng ng trn lng gic
s l mt thit thi rt ln cho hc sinh.
Do thi gian c hn nn ti ny cha c p dng rng ri v chc chn khng trnh
c nhng thiu st. V vy rt mong c s gp ca qu thy c gio v cc bn ng
nghip ti c hon thin hn v c p dng thc hin trong nhng nm hc ti.
Xin chn thnh cm n!
N THI, ngy 12 thng 05 nm 2011.
Ngi vit

L TIN DNG

GV L TIN DNG
0972822284

15

T: