Professional Documents
Culture Documents
QU N TR CNG TY L G
I H I NG C NG VAI TR C A TH K CNG TY B MY I U HNH H I NG QU N TR
C T C
GI I THI U V QUY N C A C NG
TI LI U N I B V QU N TR CNG TY
GI I THI U V QU N TR CNG TY
Xun bn ln th nht: 800 cun In ti H Ni, Vit Nam ISBN: 978-92-990029-6-4 2010 T chc Ti chnh Quc t (IFC) gi bn quyn 2121 Pennsylvania Ave. NW, Washington, DC 20433, Hoa K Thnh vin ca Nhm Ngn hng Th gii Bn quyn tc phm c bo h. C th s dng trch dn ngn t n phm ny vi iu kin phi ghi r ngun thng tin.
III
Khuyn co
T chc Ti chnh Quc t (IFC), thnh vin ca Nhm Ngn hng Th gii, l t chc pht trin ton cu ln nht tp trung h tr khu vc kinh t t nhn ti cc nc ang pht trin. Chng ti to ra c hi cho mi ngi dn thot khi i ngho v ci thin cuc sng. Chng ti thc hin s mnh thng qua vic h tr ti chnh gip cc doanh nghip to ra thm nhiu vic lm v cung cp cc dch v thit yu, huy ng vn t nhiu ngun khc nhau, v cung cp cc dch v t vn nhm m bo s pht trin bn vng. U ban Chng khon Nh nc Vit Nam (UBCKNN ) l mt c quan trc thuc B Ti chnh, c thnh lp vi mc ch h tr pht trin th trng vn, trc tip qun l, gim st hot ng chng khon, cp php cho cc i tng tham gia th trng v m bo vic thc thi php lut. Cun Cm nang Qun tr Cng ty ti Vit Nam c phi hp xut bn bi IFC v UBCKNN l mt hot ng ca D n Qun tr cng ty ti Vit Nam do IFC trin khai k t nm 2008. Vi vic pht hnh cun Cm nang ny, cc tc gi cng nh cc t chc, quc gia m h i din v nh xut bn khng c nh a ra nhng kin t vn v ti chnh hay lut php. Cc ni dung trnh by trong cun Cm nang ch nhm mc ch cung cp nhng ch dn chung v chng ti khng chu trch nhim vi bt c thit hi hoc chi ph c th xy ra do vic da vo cc thng tin trong cun Cm nang ny. Cun Cm nang ny khng th v khng c kh nng cp c tt c cc vn c lin quan. Mc d chng ti ht sc n lc trong vic hon thnh cun Cm nang ny, n khng nn c xem l c s cho vic a ra cc quyt nh kinh doanh. Vi cc vn v ti chnh, cn c s tham vn t cc k ton vin, kim ton vin hoc cc chuyn gia ti chnh khc. Cc vn v mt lut php nn c tham vn t pha lut s. Do cc b lut v cc vn bn php l ca nc Cng ho X hi Ch ngha Vit Nam cn ang c tip tc iu chnh, cc quy nh php lut c tham chiu trong cun Cm nang ny c th ht hiu lc hoc c thay th bi cc quy nh khc ti thi im cun Cm nang ny c pht hnh. Cc vn bn php lut v cc quy nh khc c tham chiu trong cun Cm nang ny l nhng vn bn ang c hiu Cc kt lun v nhn nh a ra trong cun Cm nang ny khng th hin quan im ca UBCKNN, ca IFC v Hi ng Qun tr ca IFC, ca Ngn hng Th gii v cc gim c iu hnh ca Ngn hng Th gii, cng nh ca cc quc gia m cc t chc ny i din. UBCKNN, IFC v Ngn hng Th gii khng m bo tnh chnh xc ca cc d liu c s dng trong cun Cm nang ny v khng chu trch nhim i vi cc hu qu do vic s dng cc d liu ny gy ra. Cun Cm nang ny khng c cho thu, bn li hoc c pht hnh cho mc ch thng mi m khng c s chp thun trc ca IFC.
LI TA
D n Qun tr cng ty ti Vit Nam c thc hin bi T chc Ti chnh Quc t (IFC) vi s hp tc ca Phn Lan, Ai len, H Lan, New Zealand v Thy S. Cc hot ng ca D n c bt u thc hin t thng 9 nm 2009 vi mc tiu tr gip cc cng ty v cc ngn hng ti Vit Nam ci thin cht lng Qun tr cng ty. Ti sao Qun tr cng ty li quan trng? Qun tr cng ty tt s gip cho cng ty to c li nhun vng chc, tng cng kh nng pht trin v huy ng tt hn cc ngun vn t bn ngoi, t th trng trong nc v quc t, t khu vc Nh nc v t nhn. Mt yu t then cht trong quyt nh u t vo mt doanh nghip l lng tin. Lng tin c phn nh thng qua mt h thng Qun tr cng ty tt. Nu khng to dng c lng tin, s rt kh thu ht c cc nh u t. iu ny ngy cng tr nn ng hn bao gi ht, c bit l t sau cuc khng hong ti chnh ton cu gn y nht nm 2008. Bn cnh , ngi lao ng cng mun c m bo chc chn rng h s c hng mt phn li nhun t cng sc lao ng v nng lc m h b ra. Vic qun tr cng ty tt s gip cc cng ty to dng uy tn, thu ht c i ng lao ng tt v gn b h vi cng ty. D n Qun tr cng ty ca IFC ti Vit Nam nhm mc ch gip cc cng ty tng cng lng tin gia cng ty v cc bn c lin quan trong cng ty. Chng ti tr gip cc cng ty v cc bn c lin quan to ra mt mi trng da trn nn tng ca trch nhim v tnh gii trnh, ci m, minh bch, da trn vic nh gi nng lc v cc cam kt thc s,v da trn c s cc chun mc Qun tr cng ty c cng nhn. D n c mc tiu tr gip cho cc nh lp php trong vic son tho cc vn bn lut mi v sa i, b sung cc vn bn php lut hin hnh. Mc ch ca D n cng nhm tr gip cc c quan chc nng xy dng cc quy tc Qun tr cng ty v gip cc trng i hc a b mn Qun tr cng ty vo chng trnh ging dy ca h. Vi vic xut bn cun Cm nang Qun tr Cng ty ny, IFC mong mun c ng gp vo vic tng cng v ci thin cht lng hot ng Qun tr cng ty ti Vit Nam. Chng ti hy vng rng cun Cm nang ny khng ch c s dng bi cc hc gi v sinh vin m cn c s dng bi cc c ng, thnh vin Hi ng qun tr, thnh vin Ban gim c iu hnh v cc i tng quan tm n ch ny nhm gip h hiu c trch nhim ca mnh v lm tt cng tc Qun tr cng ty. Juan Carlos Fernandez Zara Gim c D n D n Qun tr cng ty ca IFC ti Vit Nam
VI
LI TA
Qua 10 nm hot ng, th trng chng khon Vit Nam c c nhng bc tin ln, vng vng vi vai tr l mt knh huy ng vn trung v di hn cho vic pht trin kinh t t nc. Tuy vy, vic qun l v iu tit mt th trng chng khon mi ni t ra nhiu thch thc i vi UBCKNN vi t cch l c quan qun l v chng khon ti Vit Nam. Th trng chng khon Vit Nam c nh gi l pht trin n nh, hnh lang php l ang dn c kin ton theo cc tiu chun qun l gim st th trng chng khon tin tin trn th gii. Tuy nhin, to iu kin huy ng vn cho doanh nghip cn phi i km vi vic hng dn doanh nghip thc hin ng v y cc quy nh php lut m bo tnh cng khai, minh bch gip th trng i vo hot ng n nh v c hiu qu hn. Vn rt c quan tm trong cng tc xy dng v pht trin th trng chng khon l cht lng hng ha trn th trng. Nh c chnh sch v c phn ha ca Nh nc cng vi s pht trin ca th trng chng khon trong vi nm qua, s lng cc cng ty i chng v cc cng ty nim yt trn th trng tng r rt. Nhng s lng cc doanh nghip chuyn i qu nhanh theo kp l trnh c phn ha, cng vi khi lng c phn pht hnh thm huy ng vn cho pht trin doanh nghip qua th trng chng khon ang tng mnh khin cht lng Qun tr cng ty ti cc cng ty i chng, cng ty nim yt cha c Ban lnh o v Hi ng qun tr ca cc cng ty ch trng. Trong vai tr l mt c quan xy dng v qun l, gim st th trng chng khon hng ti cc chun quc t v cc thng l tt nht v Qun tr cng ty, UBCKNN ch ng v tch cc hp tc quc t nhm c c s t vn v h tr t cc t chc quc t cho vn Qun tr cng ty, gip th trng chng khon hot ng minh bch v hiu qu hn na, nng cao cht lng hng ha trn th trng. Trong n lc ny, UBCKNN cng vi IFC xut bn cun Cm nang Qun tr Cng ty vi mc tiu a ra nhng kin thc, kinh nghim quc t v cc thng l tt nht v Qun tr cng ty, so snh vi thc t Vit Nam gip cho cc cng ty i chng c nh hng, nng cao hiu bit v ci thin tnh hnh Qun tr cng ty ca mnh. Cun Cm nang Qun tr Cng ty ny cng l mt sn phm cho mng l k nim 10 nm th trng chng khon Vit Nam i vo hot ng.
VII
Cun Cm nang ny cung cp nhng kin thc y v cp nht v c l lun v thc tin in hnh c c rt t kinh nghim khu vc v quc t. Hy vng cun Cm nang s gip ch cho cc cng ty c phn i chng, c bit l cc cng ty i chng nim yt nhng kin thc v kinh nghim nhm nng cao tnh chuyn nghip trong t chc, vn hnh cng ty v nng cao gi tr doanh nghip trn th trng chng khon. Nng cao kh nng thc hin v p dng cc nguyn tc Qun tr cng ty gp phn gip c qun qun l Nh nc v chng khon tng cng p dng cc chun mc quc t v cc thng l tt nht v Qun tr cng ty m bo tnh minh bch, cng bng, v cng khai trn th trng chng khon, t nng cao cht lng chng khon giao dch trn th trng v thu ht thm cc ngun vn vo knh huy ng vn ny. UBCKNN ng h sng kin xut bn cun Cm nang Qun tr Cng ty ny v hy vng rng cun Cm nang ny s c coi l ti liu qu, nh kim ch nam v nguyn tc iu hnh qun l cho cc cng ty p dng vo thc tin nhm nng cao hiu qu hot ng v tn dng ti a cc ngun lc trong iu hnh qun l doanh nghip. Cc cng ty i chng v nim yt nn tham kho nhng kin thc v kinh nghim c kt trong cun Cm nang ny l nhng m hnh mu cho vic t chc v vn hnh cng ty. V Bng Ch tch y ban Chng khon Nh nc
VIII
LI TA
K t nm 2000 n nay, khu vc kinh t t nhn Vit Nam pht trin ht sc nng ng. S lng cc cng ty, c bit l cc cng ty c phn i chng gia tng nhanh chng. Hng trm cng ty m rng quy m v phm vi kinh doanh, mt s cng ty pht trin v tr thnh cc cng ty khu vc v ton cu. ng thi, nn kinh t Vit Nam cng hi nhp ton din vi mc lin kt ngy cng su vi kinh t khu vc v th gii. Trong qu trnh , p lc cnh tranh i vi cc cng ty ngy cng gay gt hn. Yu cu hon thin v nng cao hiu lc qun tr cng ty, m bo va phi tun th ng cc quy nh ca quc gia, va phi ph hp vi cc nguyn tc, tp qun v thng l tt nht ca quc t, tr nn ht sc cp thit. Cun Cm nang Qun tr Cng ty c vai tr quan trng trong vic nh hng cho khu vc kinh t t nhn Vit Nam hng ti cc chun mc Qun tr cng ty tt nht. Tnh hu ch ca cun Cm nang th hin trn mt s im sau y: Mt l, Cm nang tp hp v phn tch mt cch c h thng, y v ton din cc quy nh php lut hin hnh v Qun tr cng ty nc ta hin nay (bao gm cc vn bn lut, Ngh nh ca Chnh ph v cc Thng t hng dn, Quyt nh c lin quan ca B ti chnh cng nh cc c quan ban nghnh khc). Hai l, Cm nang gii thiu c chn lc cc thc tin, thng l tt trn th gii v Qun tr cng ty; phn tch so snh thc tin nc ta vi thc tin ti mt s quc gia c hon cnh tng t. Ba l, Cm nang gii thiu nhng gii php, thng l tt nht c th p dng hon thin cng tc Qun tr cng ty trong iu kin v khun kh php lut hin nay nc ta. Ngoi ra, cun Cm nang ny cng s ti liu tham kho hu ch cho cc c quan Nh nc c lin quan trong vic hon thin khung php l v Qun tr cng ty Vit Nam, vn dng tt cc nguyn tc v thng l quc t trong vic gii quyt cc vn c th ca cc cng ty Vit Nam. N cng l ti liu rt hu ch i vi cc nh nghin cu, cc nghin cu sinh, sinh vin mong mun m rng, nng cao nhn thc v hiu bit ca mnh v lnh vc Qun tr cng ty. S ra i ng lc ca cun Cm nang ny s to thm ng lc cho cng ng cc doanh nghip trong nc trn con ng hng ti cc chun mc tt nht v Qun tr cng ty. Tin s Nguyn nh Cung Ph Vin trng Vin Nghin cu v Qun l Kinh t Trung ng
IX
V IFC
IFC, thnh vin ca Nhm Ngn hng Th gii, l t chc pht trin ton cu ln nht tp trung h tr khu vc t nhn ti cc nc ang pht trin. Chng ti to ra c hi cho mi ngi dn thot khi i ngho v ci thin cuc sng. Chng ti thc hin s mnh thng qua vic h tr ti chnh gip cc doanh nghip to ra thm nhiu vic lm v cung cp cc dch v thit yu, huy ng vn t nhiu ngun khc nhau, v cung cp cc dch v t vn nhm m bo s pht trin bn vng. Trong bi cnh kinh t th gii c nhiu bt n, tng u t mi trong nm ti chnh 2010 ca chng ti vn tng ln mc k lc 18 t la M. bit thm thng tin chi tit, xin vui lng truy cp trang web: www.ifc.org Chng trnh T vn ca IFC ti Khu vc Mekong Ti cc nc Campuchia, Lo v Vit Nam thuc khu vc Mekong, IFC t vn cho cc chnh ph, cc doanh nghip t nhn v cc ngnh cng nghip cc gii php pht trin doanh nghip mt cch bn vng v to ra mi trng u t lnh mnh. Cc hot ng t vn tp trung vo cc bin php ci thin mi trng u t, m rng kh nng tip cn ti cc dch v ti chnh cho cc doanh nghip, pht trin c s h tng v nng cao cc tiu chun mi trng v x hi. Ti khu vc Mekong, chng trnh t vn ca chng ti c h tr bi Lin minh Chu u, Phn Lan, Ailen, H Lan, New Zealand v Thy S. Cc chng trnh t vn tp trung vo nm lnh vc: Mi trng u t: lm vic vi cc chnh ph, cc t chc x hi dn s v cc cng ty t nhn ci thin iu kin pht trin khu vc kinh t t nhn. Nng cao kh nng tip cn ti chnh: lm vic vi cc t chc ti chnh v cc c quan qun l nh nc m rng kh nng tip cn ca h ti cc doanh nghip nh. T vn pht trin doanh nghip bn vng: IFC h tr pht trin doanh nghip bn vng to iu kin cho mi thnh phn kinh t x hi. IFC xy dng nn b tiu chun hot ng v mi trng v x hi, chng ti khuyn khch cc thng l kinh doanh mang tnh pht trin bn vng ti mi nghnh ngh nh c s h tng, cng nghip khai khong, sn xut, nng nghip v dch v. Chng trnh ca IFC h tr y mnh vic p dng cc thng l tt nht trn th gii trong qun tr cng ty v tng cng nhn thc ca cc i tng c lin quan trong cng ty cng nh trch nhim ca ban lnh o. Tip cn c s h tng: lm vic vi chnh ph v cc doanh nghip t nhn pht trin h tng c s tt hn trong khu vc nhm thc y tng trng V D n Qun tr cng ty: D n nhm tr gip cc cng ty v cc qu u t thc hin cc thng l tt v Qun tr cng ty, h tr cc c quan qun l Nh nc trong vic xy dng cc m hnh Qun tr cng ty c hiu qu, h tr tng cng nng lc o to ca cc t chc o to v nng cao nhn thc ca cng chng v cc vn Qun tr cng ty.
Mc ch v i tng ca Cm nang
Cun Cm nang ny cung cp cho cc ch th qun tr, cc c ng ca cc cng ty i chng Vit Nam nhng kin thc y v c cu Qun tr cng ty v thc tin ti Vit Nam. Cun Cm nang cng l mt cng c hu hiu nhm mc ch a cc thng l tt v Qun tr cng ty vo thc tin. Cun Cm nang mang n cho c gi: Tng quan v cc yu cu php l c lin quan n Qun tr cng ty v cc nguyn tc qun tr c chp nhn rng ri trn th gii. Cc khuyn ngh trong vic thc hin cc ngha v v qun tr ca cc cng ty i chng v cng ty nim yt. Cc v d thc tin v vic thc hin cc chun mc v Qun tr cng ty v cc hng dn cho Ban Gim c v thnh vin Hi ng qun tr trong vic p ng cc ngha v c lin quan n cng tc Qun tr cng ty. Tng quan v thm quyn, ngha v v th tc hot ng ca cc ch th qun tr trong cc cng ty i chng v cc cng ty nim yt. Cun Cm nang ny cng cung cp cho cc thnh vin chnh ph, cc lut s, thm phn, nh u t v cc i tng khc mt c s nn tng trong vic nh gi thc tin Qun tr cng ty ca cc doanh nghip Vit Nam. Cui cng, cun Cm nang c th c dng lm ti liu tham kho cho cc t chc o to trong vic o to cc th h cc thnh vin Hi ng qun tr, Ban gim c, Ban kim sot, cc nh u t v cc nh lp php ca Vit Nam v cc thng l tt trong Qun tr cng ty.
XI
Cc vn Ch tch HQT cn lu :
anh mc cc vn Ch tch Hi ng qun tr cn lu nhm mc ch D gip cho Ch tch Hi ng qun tr xc nh c v hng cc cuc tho lun ca Hi ng qun tr vo cc vn v Qun tr cng ty m cc cng ty thng gp phi
XII
Cc thng l tt:
c thng l tt tm tt cc nguyn tc Qun tr cng ty ca OECD cng C nh cc chun mc Qun tr cng ty hng u t cc quc gia khc
XIII
B lut hnh s
B lut lao ng
D tho Lut Kim ton c lp thng 3/2010. Lut cnh tranh Lut cc t chc tn dng Lut cnh tranh s 27/2004/QH11 c Quc hi thng qua ngy 3/12/2004. Lut cc t chc tn dng c Quc hi thng qua ngy 12/12/1997, c sa i b sung ngy 15/6/2004 v c thay th bi Lut cc t chc tn dng mi s 47/2010/QH12 c Quc hi thng qua ngy 16/6/2010, c hiu lc k t ngy 1/1/2011. Lut chng khon s 70/2006/QH11 c Quc hi thng qua ngy 29/6/2006. Lut cng ty c Quc hi thng qua ngy 21/12/1990. Lut Doanh nghip s 60/2005/QH11 c Quc hi thng qua ngy 29/11/2005, c sa i b sung bi Lut sa i b sung mt s iu ca cc lut lin quan n u t xy dng c bn ra ngy 19/6/2009. Lut doanh nghip Nh nc c Quc hi thng qua ngy 20/4/1995.
XIV
Lut doanh nghip t nhn Lut u t Lut u t nc ngoi Lut kinh doanh bo him Lut kinh doanh bt ng sn Lut ngn hng Nh nc
Lut doanh nghip t nhn c Quc hi thng qua ngy 21/12/1990. Lut u t s 59/2005/QH11 c Quc hi thng qua ngy 29/11/2005. Lut u t nc ngoi c Quc hi thng qua ngy 29/12/1987. Lut kinh doanh bo him c Quc hi thng qua ngy 9/12/2000. Lut kinh doanh bt ng sn s 63/2006/QH11 c Quc hi thng qua ngy 29/6/2006. Lut ngn hng Nh nc s 01/1997/QH10 c Quc hi thng qua ngy 12/12/1997, c sa i ngy 17/6/2003 v c thay th bi Lut ngn hng Nh nc mi s 46/2010/QH12 c Quc hi thng qua ngy 16/6/2010, c hiu lc k t ngy 1/1/2011. Lut ph sn s 21/2004/QH11 c Quc hi thng qua ngy 15/6/ 2004. Ngh nh s 01/2010/N-CP ngy 4/1/2010 ca Chnh ph v cho bn c phn ring l. Ngh nh s 14/2007/N-CP ngy 19/1/2007 ca Chnh ph quy nh chi tit thi hnh mt s iu ca Lut Chng khon. Ngh nh s 27/2007/N-CP ngy 23/2/2007 ca Chnh ph v giao dch in t trong hot ng ti chnh. Ngh nh s 30/2009/N-CP ngy 30/3/2009 ca Chnh ph v vic sa i, b sung mt s iu ca Ngh nh s 105/2004/N-CP ngy 30/3/2004 ca Chnh ph v kim ton c lp. Ngh nh s 43/2010/N-CP ngy 15/4/2010 ca Chnh ph v ng k doanh nghip (thay th Ngh dnh s 88/2006/N-CP ngy 9/8/2006).
Ngh nh s 27/2007/N-CP
Ngh nh s 30/2009/N-CP
Ngh nh s 43/2010/N-CP
XV
Ngh nh s 45/2007/N-CP
Ngh nh s 45/2007/N-CP ngy 27/3/2007 ca Chnh ph quy nh chi tit thi hnh mt s iu ca Lut Kinh doanh bo him. Ngh nh s 46/2007/N-CP ngy 27/3/2007 ca Chnh ph quy nh ch ti chnh i vi doanh nghip bo him. Ngh nh s 52/2006/N-CP ngy 28/12/2006 ca Chnh ph v pht hnh tri phiu doanh nghip. Ngh nh s 53/2009/N-CP ngy 4/6/2009 ca Chnh ph v pht hnh tri phiu quc t. Ngh nh s 59/2009/N-CP ngy 16/7/2009 ca Chnh ph v t chc v hot ng ca ngn hng thng mi. Ngh nh s 84/2010/N-CP ngy 2/8/2010 ca Chnh ph sa i, b sung mt s iu ca Ngh nh s 14/2007/N-CP ngy 19 thng 01 nm 2007 ca Chnh ph quy nh chi tit thi hnh mt s iu ca Lut Chng khon. Ngh nh s 85/2010/N-CP ngy 2/8/2010 ca Chnh ph v x pht vi phm hnh chnh trong lnh vc chng khon v th trng chng khon (thay th Ngh nh s 36/2007/N-CP ngy 3/3/2007). Ngh nh s 105/2004/N-CP ngy 30/3/2004 ca Chnh ph v kim ton c lp. Ngh nh s 109/2007/N-CP ngy 26/6/2007 ca Chnh ph v vic chuyn doanh nghip 100% vn nh nc thnh cng ty c phn. Ngh nh s 120/2005/N-CP ngy 30/9/2005 ca Chnh ph quy nh v x l vi phm php lut trong lnh vc cnh tranh. Ngh nh s 129/2004/N-CP ngy 31/5/2004 ca Chnh ph quy nh chi tit v hng dn thi hnh mt s iu ca lut k ton p dng trong hot ng kinh doanh.
Ngh nh s 46/2007/N-CP
Ngh nh s 84/2010/N-CP
Ngh nh s 85/2010/N-CP
Ngh nh s 120/2005/N-CP
Ngh nh s 129/2004/N-CP
XVI
Ngh nh s 102/2010/N-CP
Ngh nh s 102/2010/N-CP ngy 1/10/2010 ca Chnh ph hng dn chi tit thi hnh mt s iu ca Lut kinh doanh bo him (thay th Ngh nh 139/2007/N-CP ngy 5/9/2007). Ngh nh s 146/2005/N-CP ngy 23/11/2005 ca Chnh ph v ch ti chnh i vi cc t chc tn dng.
Ngh nh s 146/2005/N-CP
Thng t s 06/2010/TT-NHNN Thng t s 06/2010/TT-NHNN ngy 26/2/2010 ca NHNN hng dn v t chc, qun l, iu hnh, vn iu l, chuyn nhng c phn, b sung, sa i Giy php, iu l ca ngn hng thng mi (thay th Quyt nh s 383/2002/QNHNN v Quyt nh s 1087/2001/Q-NHNN). Thng t s 09/2010/TT-BTC Thng t s 09/2010/TT-BTC ngy 15/1/2010 ca B Ti chnh hng dn v vic cng b thng tin trn th trng chng khon (thay th Thng t s 38/2007/TT-BTC). Thng t s 17/2007/TT-BTC ngy 13/3/2007 ca B Ti chnh hng dn H s ng k cho bn chng khon ra cng chng. Thng t s 18/2007/TT-BTC ngy 13/3/2007 ca B Ti chnh hng dn vic mua, bn li c phiu v mt s trng hp pht hnh thm c phiu ca cng ty i chng. Thng t s 19/2003/TT-BTC ngy 20/3/2003 ca B Ti chnh hng dn iu chnh tng gim vn iu l v qun l c phiu qu trong cng ty c phn. Thng t s 50/2009/TT-BTC ngy 16/3/2009 ca B Ti chnh hng dn giao dch in t trn th trng chng khon. Thng t s 60/2004/TT-BTC ngy 18/6/2004 ca B Ti chnh hng dn vic pht hnh c phiu ra cng chng. Thng t s 62/2009/TT-BTC ngy 27/3/2009 ca B Ti chnh hng dn sa i, b sung Thng
Thng t s 17/2007/TT-BTC
Thng t s 18/2007/TT-BTC
Thng t s 19/2003/TT-BTC
Thng t s 50/2009/TT-BTC
Thng t s 60/2004/TT-BTC
Thng t s 62/2009/TT-BTC
XVII
t s 84/2008/TT-BTC ngy 30/9/2008 ca B Ti chnh hng dn thi hnh mt s iu ca Lut Thu thu nhp c nhn v hng dn thi hnh Ngh nh s 100/2008/N-CP ngy 08/9/2008 ca Chnh ph quy nh chi tit mt s iu ca Lut Thu thu nhp c nhn. Thng t s 64/2004/TT-BTC Thng t s 64/2004/TT-BTC ngy 29/6/2004 ca B Ti chnh hng dn thc hin mt s iu ca Ngh nh s 105/2004/N-CP ngy 30/3/2004 ca Chnh ph v kim ton c lp. Thng t s 84/2008/TT-BTC ngy 30/9/2008 ca B Ti chnh hng dn thi hnh mt s iu ca Lut Thu thu nhp c nhn v hng dn thi hnh Ngh nh s 100/2008/N-CP ngy 08/9/2008 ca Chnh ph quy nh chi tit mt s iu ca Lut Thu thu nhp c nhn. Thng t s 86/2009/TT-BTC ngy 28/4/2009 ca B Ti chnh a i, b sung mt s im ca Thng t s 155/2007/TT-BTC ngy 20/12/2007 ca B Ti chnh hng dn thi hnh Ngh nh s 45/2007/N-CP ngy 27 thng 3 nm 2007 ca Chnh ph quy nh chi tit thi hnh mt s iu ca Lut Kinh doanh bo him v Thng t s 156/2007/TT-BTC ngy 20/12/2007 hng dn thc hin Ngh nh s 46/2007/N-CP ngy 27 thng 3 nm 2007 ca Chnh ph quy nh ch ti chnh i vi doanh nghip bo him v doanh nghip mi gii bo him. Thng t s 155/2007/TT-BTC ngy 20/12/2007 ca B Ti chnh hng dn thi hnh Ngh nh s 45/2007/N-CP ngy 27/3/2007 ca Chnh ph quy nh chi tit thi hnh mt s iu ca Lut Kinh doanh bo him, c sa i theo Thng t s 86/2009/TT-BTC ngy 28/4/2009. Thng t s 156/2007/TT-BTC ngy 20/12/2007 hng dn thc hin Ngh nh s 46/2007/NCP ngy 27/3/2007 ca Chnh ph quy nh ch ti chnh i vi doanh nghip bo him v doanh nghip mi gii bo him.
Thng t s 84/2008/TT-BTC
Thng t s 86/2009/TT-BTC
Thng t s 155/2007/TT-BTC
Thng t s 156/2007/TT-BTC
XVIII
Thng t s 194/2009/TT-BTC
Thng t s 194/2009/TT-BTC ngy 2/10/2009 ca B Ti chnh hng dn vic cho mua cng khai c phiu ca cng ty i chng, chng ch qu ca qu u t i chng dng ng.
Quyt nh s 01/2009/Q-TTg Quyt nh s 01/2009/Q-TTg ngy 2/1/2009 ca Th tng Chnh ph v vic thnh lp S GDCK H Ni. Quyt nh s 12/2007/Q-BTC Quyt nh s 12/2007/Q-BTC ngy 13/3/2007 ca B Ti chnh v vic ban hnh Quy ch Qun tr cng ty p dng cho cc cng ty nim yt trn S Giao dch Chng khon. Quyt nh s 13/2007/Q-BTC Quyt nh s 13/2007/Q-BTC ngy 13/3/2007 ca B Ti chnh Ban hnh Mu bn co bch trong H s ng k cho bn chng khon ra cng chng v H s ng k nim yt chng khon ti S giao dch chng khon. Quyt nh s 15/2007/Q-BTC Quyt nh s 13/2007/Q-BTC ngy 19/3/2007 ca B Ti chnh v vic ban hnh iu l mu p dng cho cc cng ty nim yt trn S Giao dch Chng khon. Quyt nh s 15/Q-TTLK Quyt nh s 15/Q-TTLK ngy 2/4/2008 v vic ban hnh Quy ch thc hin quyn cho ngi s hu chng khon.
Quyt nh s 24/2007/Q-NHNN Quyt nh s 24/2007/Q-NHNN ngy 7/6/2007 ca Ngn hng Nh nc Ban hnh Quy ch cp giy php thnh lp v hot ng ngn hng thng mi c phn. Quyt nh s 27/2007/Q-BTC Quyt nh s 27/2007/Q-BTC ngy 24/4/2007 ca B Ti chnh v vic ban hnh Quy ch t chc v hot ng ca cng ty chng khon, c sa i theo Quyt nh s 126/2008/Q-BTC ngy 26/12/2008. Quyt nh s 36/2006/Q-NHNN Quyt nh s 36/2006/Q-NHNN ngy 1/8/2006 ca Thng c Ngn hng Nh nc ban hnh Quy ch kim tra, kim sot ni b ca t chc tn dng.
XIX
Quyt nh s 37/2006/Q-NHNN Quyt nh s 37/2006/Q-NHNN ngy 1/8/2006 ca Thng c Ngn hng Nh nc v vic ban hnh Quy ch kim ton ni b ca t chc tn dng. Quyt nh s 87/2007/Q-BTC Quyt nh s 87/2007/Q-BTC ngy 22/10/2007 ca B Ti chnh v vic ban hnh Quy ch ng k, lu k, b tr v thanh ton chng khon. Quyt nh s 112/2009/Q-TTg Quyt nh s 112/2009/Q-TTg ngy 11/9/2009 ca Th tng Chnh ph quy nh chc nng, nhim v, quyn hn v c cu t chc ca U ban Chng khon Nh nc trc thuc B Ti chnh. Quyt nh s 168/Q-SGDHCM Quyt nh s 168/Q-SGDHCM ngy 7/12/2007 ca Gim c SGDCK thnh ph H Ch Minh v vic ban hnh Quy ch nim yt chng khon ti S Giao dch Chng khon Thnh ph H Ch Minh. Quyt nh s 234/2003/Q-BTC Quyt nh s 234/2003/Q-BTC ngy 30/9/2003 ca B Ti chnh v vic ban hnh v cng b su (06) chun mc k ton Vit Nam (t 3). Quyt nh s 324/Q-SGDHN Quyt nh s 324/Q-SGDHN ngy 4/6/2010 ca Gim c SGDCK H Ni ban hnh Quy ch nim yt chng khon ti S GDCK H Ni (thay th Quyt nh s 420/Q-TTGDCKHN) Quyt nh s 832-TC/Q/CKT Quyt nh s 832-TC/Q/CKT ngy 28/10/1997 v vic ban hnh quy ch kim ton ni b. Cc nguyn tc Qun tr cng ty ca OECD (2004) Cm nang Qun tr Cng ty ca Serbia do IFC ti bn ln th 2 nm 2008
XX
XXI
Quy ch Qun tr cng ty Quyt nh 12/2007/Q-BTC SGDCK SGDHCM SGDHN SEC TTLKCK UBCKNN VAFI VAS WTO S Giao dch chng khon S Giao dch chng khon Thnh ph H Ch Minh S Giao dch chng khon H Ni y ban chng khon M (Securities Exchange Commission) Trung tm lu k chng khon Vit Nam y ban Chng khon Nh nc Vit Nam Hip hi cc nh u t ti chnh Vit Nam Chun mc k ton Vit Nam T chc thng mi th gii (World Trade Organization)
XXII
Li cm n
Cun Cm nang Qun tr Cng ty ti Vit Nam bng ting Vit c dch t bn ting Anh, the Corporate Governance Manual Vietnam, c bin son da trn cun Cm nang Qun tr Cng ty do Chng trnh Qun tr cng ty ca IFC ti Nam u xut bn cho Sebia. Cun Cm nang Qun tr Cng ty ti Vit Nam l mt sn phm ca D n Qun tr cng ty ti Vit Nam ca IFC trong khun kh hp tc vi y ban Chng khon Nh nc Vit Nam (UBCKNN). B Nguyn Nguyt Anh, Chuyn gia Chng trnh l ngi chu trch nhim chnh trong qu trnh xy dng, bin son v xut bn cun Cm nang cng vi UBCKNN, di s ch o trc tip ca ng Juan Carlos Fernandez Zara, Gim c D n Qun tr cng ty ti Vit Nam ca IFC. Chng ti xin trn trng cm n cc c nhn sau y tch cc ng gp v h tr qu trnh bin son, thng dch v xut bn cun Cm nang ny: T vn: B Nguyn Thanh Ngn B Hong Th Thanh Thy ng Simon Drought ng Nguyn nh Cung, Ph Vin trng Vin Nghin cu v Qun l Kinh t Trung ng UBCKNN: ng V Bng, Ch tch B V Th Kim Lin, Ph Ch tch ng Nguyn Ngc Cnh, V trng V Hp tc quc t ng Nguyn Th Th, V trng V Qun l pht hnh ng Bi Hong Hi, Ph V trng V Qun l pht hnh ng V Ch Dng, Ph V trng V Hp tc quc t B Nguyn Th Thu Thy, Chuyn vin V Hp tc quc t IFC: ng Simon Andrews Gim c Khu vc M kng B Cerstin Sander Gim c b phn t vn SBA ca khu vc ng Thi Bnh Dng ng Charles Travis Canfield Chuyn gia Qun tr cng ty cao cp ng Nguyn Vn Ln Gim c D n Mi trng u t B Phm Lin Anh Chuyn gia Chng trnh B Chu Vn Anh Cn b truyn thng
MC LC
Mc lc
Cm nang Qun tr cng ty
KHUYN CO LI TA Juan Carlos Fernandez Zara, IFC LI TA V Bng, UBCKNN LI TA Nguyn nh Cung, CIEM V IFC MC CH V I TNG CA CM NANG HNG DN S DNG CM NANG DANH MC TI LIU THAM KHO DANH MC CC T VIT TT LI CM N III V VI-VII VIII IX X XI-XII XIII - XIX XX -XXI XXII
C CU CHUNG TRONG QUN TR CNG TY CC QUY TRNH KIM TON V KIM SOT CNG B THNG TIN CC GIAO DCH TRNG YU TRONG DOANH NGHIP NGHA CA CHNG KHON TRONG QUN TR CNG TY C TC NGHA CA VN IU L TRONG QUN TR CNG TY I HI NG C NG GII THIU V QUYN CA C NG VAI TR CA TH K CNG TY B MY IU HNH HI NG QUN TR TI LIU NI B V QUN TR CNG TY GII THIU V QUN TR CNG TY
1
6 6 9 9 13 15 16 17 18 19 21 23 25
XXVI
1. Nhng c trng ca Qun tr cng ty ti Vit Nam 2. Khun kh php l 3. Quy ch Qun tr cng ty p dng cho cc cng ty nim yt ti Vit Nam 4. Khun kh th ch
25 27 31 32
37
41 41 42 45 47 51 53 53 55 56 56 57 57 58
61
66 66 67 68 68
XXVII
5. Sa i b sung iu l cng ty nh th no? 6. Phn i cc iu khon b sung iu l cng ty. 7. ng k cc ni dung sa i b sung iu l cng ty 8. Khi no th nhng thay i trong iu l cng ty c hiu lc? 9. Cng khai iu l cng ty B. QUY CH NI B CA CNG TY 1. Cc loi quy ch ni b 2. Thng qua v sa i b sung quy ch ni b nh th no? C. QUY TC QUN TR CNG TY 1. Quy tc Qun tr cng ty l g? 2. Quy tc Qun tr cng ty Vit Nam D. QUY TC O C KINH DOANH TRONG CNG TY 1. Quy tc o c kinh doanh (Code of Ethics) l g? 2. Ti sao cng ty li cn phi c quy tc o c kinh doanh? 3. Thc hin quy tc o c kinh doanh nh th no? 4. Quy tc o c kinh doanh Vit Nam
69 70 71 71 72 73 73 74 75 75 77 79 79 79 80 81
A. THM QUYN CA HI NG QUN TR 1. Khi no cn thnh lp Hi ng qun tr? 2. S lc v thm quyn ca Hi ng qun tr 3. Thm quyn ca Hi ng qun tr trong vic gim st v kim sot chin lc 4. Thm quyn ca Hi ng qun tr lin quan ti quyn li ca c ng 5.Thm quyn ca Hi ng qun tr lin quan ti ti sn v vn iu l
93 93 93 95 102 102
Chng 4: Hi ng qun tr
83
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
XXVIII
6. Thm quyn ca Hi ng qun tr trong vic kim sot, cng b v minh bch ha thng tin B. BU CHN V MIN NHIM THNH VIN HI NG QUN TR 1. Bu chn thnh vin Hi ng qun tr v nhim k ca thnh vin Hi ng qun tr 2. c ng vin vo Hi ng qun tr 3. Thng tin v nhng ngi c c vo Hi ng qun tr 4. Bu chn thnh vin Hi ng qun tr 5. Min nhim, bi nhim thnh vin Hi ng qun tr C. THNH PHN CA HI NG QUN TR 1. S lng thnh vin Hi ng qun tr 2. Ai c th tr thnh thnh vin Hi ng qun tr? 3. Phm cht, nng lc ca thnh vin Hi ng qun tr 4. Cc dng thnh vin Hi ng qun tr D. C CU V CC Y BAN TRC THUC HI NG QUN TR 1. Ch tch 2. Cc y ban trc thuc Hi ng qun tr 3. Ch tch mt y ban trc thuc Hi ng qun tr E. CC QUY TRNH LM VIC CA HI NG QUN TR 1. Ch tch Hi ng qun tr v cc cuc hp ca Hi ng qun tr 2. Hp Hi ng qun tr 3. Cuc hp u tin ca Hi ng qun tr 4. Lch hp ca Hi ng qun tr? 5. Ai c quyn triu tp mt cuc hp ca Hi ng qun tr 6. Thng bo v cuc hp ca Hi ng qun tr 7. S i biu quy nh cho cuc hp ca Hi ng qun tr 8. Thnh vin Hi ng qun tr c th tham d cc cuc hp ca Hi ng qun tr bng cch no 9. Xem xt cc kin bng vn bn (L phiu vng mt)
103 106 106 107 108 110 113 114 114 115 118 121 130 130 132 138 139 139 140 141 142 142 143 144 144 146
XXIX
162 166
Chng 5: B my iu hnh
A. B MY IU HNH V THM QUYN CA B MY IU HNH 1.Thm quyn ca Ban gim c 2.Thm quyn v yu cu nng lc ca Gim c thu ngoi B. THNH PHN CA B MY IU HNH 1. Ai c th tr thnh Tng gim c hoc thnh vin Ban gim c? 2. Phm cht nng lc ca Tng gim c v thnh vin Ban gim c 3. Thnh phn ca Ban gim c
169
175 176 177 180 180 181 182
NGHA CA CHNG KHON TRONG QUN TR CNG TY CC QUY TRNH KIM TON V KIM SOT CNG B THNG TIN CC GIAO DCH TRNG YU TRONG DOANH NGHIP C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
F. BN PHN V NGHA V PHP L CA THNH VIN HI NG QUN TR 1. Bn phn chm lo 2. Bn phn trung thnh 3. Quyn tip cn thng tin ca thnh vin Hi ng qun tr 4. Ngha v php l ca thnh vin Hi ng qun tr 5. Khi no thnh vin Hi ng qun tr c min tr ngha v php l? 6. Ai c quyn khiu kin thnh vin Hi ng qun tr? 7. Bin bn hp Hi ng qun tr v ngha v php l ca thnh vin Hi ng qun tr 8. Bo v thnh vin Hi ng qun tr trc ngha v php l
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
10. Quyt nh ca Hi ng qun tr 11. Bin bn hp Hi ng qun tr 12. Th k cng ty v cc cuc hp ca Hi ng qun tr
XXX
C. THNH LP V BI NHIM B MY IU HNH 1. Bu chn v nhim k ca thnh vin Ban gim c 2. Thm quyn ca Quyn Tng gim c 3. Chm dt thm quyn ca B my iu hnh D. QUY TRNH HOT NG CA B MY IU HNH 1. Ngi lnh o Ban gim c 2. Cc cuc hp ca Ban gim c 3. Quyn triu tp cuc hp Ban gim c 4. Thng bo hp 5. S lng i biu ti thiu cho cc cuc hp ca Ban gim c 6. Biu quyt trong cc cuc hp ca Ban gim c 7. Bin bn cc cuc hp ca Ban gim c E. NGHA V V TRCH NHIM CA THNH VIN B MY IU HNH F. NH GI NNG LC HOT NG G. CH LNG THNG V TH LAO I CHO B MY IU HNH 1.Chnh sch lng thng 2.Hp ng lao ng vi thnh vin B my iu hnh 3.Tr cp thi vic cho thnh vin B my iu hnh
184 184 187 187 188 188 188 189 189 190 190 191 193 193 194 195 197 199
201
206 206 208 210 211 215
XXXI
1. Nhng quy nh chung 2. Xy dng chnh sch v thng l Qun tr cng ty 3. H tr Hi ng qun tr v mt php l v t chc 4. Bo v quyn li ca cc c ng 5. Tr gip vic cng b thng tin minh bch C. HIP HI NGH NGHIP CA TH K CNG TY
B. CC QUYN C TH CA C NG 1. Quyn biu quyt 2. Quyn yu cu hy b quyt nh ca i hi ng c ng 3. Quyn c nhn cc thng tin v cng ty 4. Quyn t do chuyn nhng c phn 5. Quyn c u tin mua chng khon 6. Quyn yu cu cng ty mua li c phn 7. Quyn ca c ng khi thanh l cng ty 8. Quyn c xem xt, tra cu danh sch c ng 9. Quyn khi kin nhn danh cng ty 10. Quyn c nhn c tc 11. Quyn triu tp hp i hi ng c ng 12. Quyn c ngi vo Hi ng qun tr v Ban Kim sot 13. Cc hn ch i vi c ng sng lp
242 242 248 249 251 252 254 255 256 257 258 259 259 260
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
227
XXXII
3. Thc hin cc quyn ca Nh nc vi t cch l mt c ng D. S NG K C NG 1. S ng k c ng ca cng ty 2. ng k vi Trung tm lu k chng khon Vit Nam 3. ng k vi c quan ng k kinh doanh E. BO V CC QUYN CA C NG 1. Bo m bi Lut doanh nghip 2. Bo v bi h thng lut php 3. Bo v bi y ban Chng khon Nh nc 4. Cc t chc phi chnh ph trong vic bo v quyn ca c ng 5. iu l cng ty v Quy ch ni b 6. Hot ng ca c ng v hnh ng tp th 7. Tha c c ng F. NGHA V CA C NG 1. Ngha v thanh ton y cc c phn ng k mua 2. Ngha v i vi cc khon n v cc ngha v khc ca Cng ty 3. Cc ngha v khc
263 265 265 266 268 269 269 270 271 272 273 274 275 277 277 277 277
Chng 8: i hi ng c ng
A. NHNG VN CHUNG 1. Phn loi i hi ng c ng 2. Thm quyn ca i hi ng c ng B. CHUN B HP I HI NG C NG THNG NIN 1. D tho chng trnh v ni dung cuc hp 2. a ra cc quyt nh s b 3. Lp danh sch c ng 4. Thng bo mi hp i hi ng c ng
281
288 288 289 296 297 297 300 303
XXXIII
D. TNG QUAN V I HI NG C NG BT THNG 1. Khi no cuc hp i hi ng c ng bt thng c t chc? 2. Chun b hp i hi ng c ng bt thng 3. T chc hp i hi ng c ng bt thng thng qua vic ly kin bng vn bn E. NGH QUYT I HI NG C NG 1. Cc quyt nh phi c thng qua bi a s phiu biu quyt 2. Cc quyt nh phi c thng qua bi i a s phiu biu quyt 3. Cc quyt nh phi c thng qua theo nguyn tc nht tr 4. kin phn i
C TC
I HI NG C NG
C. T CHC HP I HI NG C NG 1. Quyn d hp i hi ng c ng 2. ng k d hp i hi ng c ng 3. Kim tra v cng b t l c ng tham d ti thiu 4. Khai mc cuc hp i hi ng c ng 5. Bu Ban kim phiu 6. Khch mi tham d cuc hp 7. Cng b chng trnh v th l cuc hp 8. Tho lun cc vn trong chng trnh ngh s 9. Biu quyt 10. Kim phiu v ghi li kt qu biu quyt 11. Cng b kt qu kim phiu v Quyt nh ca i hi ng c ng 12. B mc cuc hp i hi ng c ng 13. Lu phiu biu quyt 14. Lp Bin bn hp i hi ng c ng 15. Ti liu hp i hi ng c ng
320 322 323 325 327 328 329 329 330 331 334 334 335 335 335 336
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
5. Thng qua chng trnh v ni dung cuc hp - Quyn ca c ng trong vic thay i chng trnh v ni dung cuc hp 6. D tho Ngh quyt i hi ng c ng
311 318
XXXIV
351
356 356 356 357 359 361 363 363 366 366 367 368 375 376 381 387 388 388 388 389
Chng 10: C tc
A. NHNG VN CHUNG V C TC 1. Khi nim c tc 2. Li nhun c th phn phi 3. Quyn c nhn c tc 4. Cc loi c tc 5. Phng thc thanh ton c tc
391
395 395 395 396 397 398
XXXV
B. TH TC CNG B V CHI TR C TC 1. C tc c cng b nh th no? 2. Danh sch c ng c nhn c tc 3. Khi no c tc cng b c chi tr? 4. Khi no cng ty khng th cng b chia c tc? 5. Khi no cng ty khng th chi tr c tc cng b? C. CNG B THNG TIN V C TC D. CHNH SCH C TC
C. PHT HNH CHNG KHON 1. Quyt nh pht hnh chng khon 2. ng k quyt nh pht hnh chng khon 3. Cp giy chng nhn cho bn chng khon ra cng chng 4. Cho bn chng khon ra cng chng D. CHUYN I CHNG KHON
C TC
A. TNG QUAN V CHNG KHON DOANH NGHIP 1. Cc loi chng khon c bn - C phiu v Tri phiu 2. Chng khon di dng giy t v phi giy t 3. Pht hnh chng khon trn th trng quc t
I HI NG C NG
413
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
XXXVI
447 449
455
460 460 462 463 465 466 469 469 474 477 478 480 481
483
488 488 489 490 491 493 494 495 497
XXXVII
1. Cc kt qu ti chnh v hot ng kinh doanh 2. Cc mc tiu ca cng ty 3. C cu s hu ca c ng ln v quyn biu quyt 4. Thng tin v thnh vin Hi ng qun tr v Ban gim c iu hnh 5. Cc yu t ri ro trng yu c th d on trc 6. Ngi lao ng v cc bn c quyn li lin quan 7. C cu v chnh sch Qun tr cng ty 8. Cng b thng tin khi pht hnh chng khon - Bn co bch C. CNG B THNG TIN T NGUYN 1. Trang thng tin in t (website) ca cng ty 2. Cc phng tin thng tin i chng
499 507 508 512 515 515 516 519 520 520 521
525
534 534 536 538 539 540 540 541 543 544 544 545 546 547 553 553 554
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
XXXVIII
C. Y BAN KIM TON TRC THUC HI NG QUN TR 1. Chc nng ca y ban kim ton 2. Thnh phn ca y ban kim ton 3. Hp hnh ca y ban kim ton 4. Tip cn thng tin v cc ngun lc D. CHC NNG KIM SOT NI B 1. Cc nguyn tc kim sot ni b 2. Thnh phn ca h thng kim sot ni b 3. Cc ch th v c nhn chu trch nhim v h thng kim sot ni b 4. Kim ton ni b
556 557 559 559 560 561 562 563 566 569
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
XXXIX
Chng
Mc lc
C CU CHUNG TRONG QUN TR CNG TY GII THIU V QUN TR CNG TY
C. CHI PH CHO QUN TR CNG TY D. KHUN KH QUN TR CNG TY TI VIT NAM 1. Nhng c trng ca Qun tr cng ty ti Vit Nam 2. Khun kh php l 3. Quy ch Qun tr cng ty p dng cho cc cng ty nim yt ti Vit Nam 4. Khun kh th ch
23 25 25 27 31 32
C TC
I HI NG C NG
B. VAI TR V LI CH CA QUN TR CNG TY HIU QU 1. Thc y hot ng v nng cao hiu qu kinh doanh 2. Nng cao kh nng tip cn th trng vn 3. Gim chi ph vn v tng gi tr ti sn 4. Nng cao uy tn
16 17 18 19 21
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
A. QUN TR CNG TY L G? 1. nh ngha v Qun tr cng ty 2. Vai tr ca cc bn c quyn li lin quan 3. S lc v lch s Qun tr cng ty 4. Phm vi quc t ca Qun tr cng ty hiu qu 5. Phn bit khi nim Qun tr cng ty
6 6 9 9 13 15
HI NG QUN TR
1.
1 Quyt nh 12/2007/Q-BTC ca B Ti chnh ra ngy 13/03/2007 ban hnh cc Quy ch qun tr cng ty p dng cho cc cng ty nim yt (Quy ch Qun tr cng ty)
2 Lut doanh nghip (LDN) c Quc hi Vit Nam thng qua ngy 12/06/1999, c thay th bng LDN do Quc hi Vit Nam thng qua ngy 29/11/2005, v c sa i b sung trong mt s iu lin quan ti c cu vn nm 2009.
C TC
Qun tr cng ty c bit n nh mt thut ng quen thuc v ngy cng tr nn thng dng ti Vit Nam. Cng vi s ra i ca Lut doanh nghip2 vo nm 1999, vai tr ca khu vc t nhn trong s pht trin kinh t v to cng n vic lm bt u c nng cao. Trong sut mt thp nin sau , sn xut trong nc c y mnh, doanh nghip t nhn pht trin nhanh v nng lc cnh tranh trn th trng quc t c ci thin. Bn cnh s pht trin , cng xut hin mt s v b bi trong cc tp on, cng ty. Mc d mt s t chc trong nc v quc t vi n lc ca mnh gp phn nng cao nhn thc v ph bin khi nim Qun tr cng ty trong cng ng kinh doanh, nhng vn c rt t cc cng ty ca Vit Nam thc s hiu r chiu su v tnh phc tp trong ni hm ca khi nim ny. Trong thc t, nhng bc ci cch trong Qun tr cng ty thng ch c thc hin mt cch hi ht v c s dng nh l mt chiu bi qung b ch khng phi c s dng nh l mt cng c p dng cc c cu v cc quy trnh ni b nhm gip cng ty to dng nim tin ca cc c ng, nng cao kh nng tip cn ngun vn v gim thiu nguy c b tc ng bi cc cuc khng hong ti chnh. Nhng p dng thnh cng cc c cu v quy trnh ny, cc cng ty cn phi tun th mt cch y v lin tc nhng nguyn tc v s cng bng, tnh minh bch, tnh gii trnh v tnh trch nhim. Chng ny s lm r khi nim Qun tr cng ty, nu bt vai tr ca Qun tr cng ty, v im qua cc khun kh php l v th ch trong Qun tr cng ty ti Vit Nam hin nay.
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
1.
A. Qun tr cng ty l g?
1. nh ngha v Qun tr cng ty
Khng c mt nh ngha duy nht v Qun tr cng ty (corporate governance) c th p dng cho mi trng hp v mi th ch. Nhng nh ngha khc nhau v Qun tr cng ty hin hu phn nhiu ph thuc vo cc tc gi, th ch cng nh quc gia hay truyn thng php l. Theo IFC, Qun tr cng ty l nhng c cu v nhng qu trnh nh hng v kim sot cng ty. Vo nm 1999, T chc Hp tc v Pht trin Kinh t (OECD - Organization for Economic Cooperation and Development) xut bn mt ti liu mang tn Cc Nguyn tc Qun tr Cng ty (OECD Principles of Corporate Governance), trong a ra mt nh ngha chi tit hn v Qun tr cng ty nh sau: Qun tr cng ty l nhng bin php ni b iu hnh v kim sot cng ty [], lin quan ti cc mi quan h gia Ban gim c, Hi ng qun tr v cc c ng ca mt cng ty vi cc bn c quyn li lin quan. Qun tr cng ty cng to ra mt c cu ra cc mc tiu ca cng ty, v xc nh cc phng tin t c nhng mc tiu , cng nh gim st kt qu hot ng ca cng ty. Qun tr cng ty ch c cho l c hiu qu khi khch l c Ban gim c v Hi ng qun tr theo ui cc mc tiu v li ch ca cng ty v ca cc c ng, cng nh phi to iu kin thun li cho vic gim st hot ng ca cng ty mt cch hiu qu, t khuyn khch cng ty s dng cc ngun lc mt cch tt hn.3 Nhn chung, phn ln cc nh ngha ly bn thn cng ty lm trung tm (gc nhn t bn trong) u c mt s im chung v c th c tm lc li nh sau: Qun tr cng ty l mt h thng cc mi quan h, c xc nh bi cc c cu v cc quy trnh: Chng hn, mi quan h gia cc c ng v Ban gim c bao gm vic cc c ng cung cp vn cho Ban
3 Cc Nguyn tc Qun tr Cng ty ca OECD (xem thm trang web: www.oecd.org).
QUN TR CNG TY L G
4 Vn ng ch-Ngi lm thu c t in Kinh t hc Oxford nh ngha nh sau: Vn lin quan ti cch m mt c nhn A khuyn khch mt c nhn B hnh ng v li ch ca c nhn A ch khng phi v li ch ca c nhn B. Trong mi trng cng ty, c nhn A y l cc c ng (ng ch) v c nhn B l cc thnh vin Ban gim c (Ngi lm thu). i khi cc thnh vin Ban gim c c th theo ui nhng mc tiu khc vi mc tiu ca cc c ng (v d to nn nhng ch ti chnh thay v to ra gi tr cho cc c ng), hnh ng mt cch thiu trung thc, v thm ch i khi thiu nng lc. iu ny s to ra ba loi chi ph tc nhn: (i) cc chi ph phn tn (tc l cc cn b qun l khng ti a ha ca ci ca cc c ng); (ii) cc chi ph gim st (cc c ng phi xy dng v thc hin nhng c cu kim sot), bao gm c cc chi ph thay th; v (iii) cc chi ph khuyn khch (chi ph pht sinh khi cng chng u t phi tr tin thng khch l cc cn b qun l). Vai tr ct li ca mt h thng qun tr cng ty l phi gim thiu tng chi ph tc nhn, t ti a ha gi tr ca cng ty cho cc c ng.
gim c thu c li sut mong mun t khon u t (c phn) ca mnh. V phn mnh, Ban gim c c trch nhim cung cp cho cc c ng cc bo co ti chnh v cc bo co hot ng thng k mt cch minh bch. Cc c ng cng bu ra mt th ch gim st, thng c gi l Hi ng qun tr hoc Ban kim sot i din cho quyn li ca mnh. Trch nhim chnh ca th ch ny l a ra nh hng chin lc cho Ban gim c v gim st h. Ban gim c chu trch nhim trc th ch ny, v th ch ny li chu trch nhim trc cc c ng thng qua i hi ng c ng (GMS General Meeting of Shareholders). Cc c cu v cc quy trnh xc nh nhng mi quan h ny thng xoay quanh cc c ch qun l nng lc hot ng v cc c ch bo co khc nhau. Nhng mi quan h ny nhiu khi lin quan ti cc bn c cc li ch khc nhau, i khi l nhng li ch xung t: S khc bit v li ch c th tn ti ngay gia cc b phn qun tr chnh ca cng ty, tc l gia i hi ng c ng, Hi ng qun tr, v/hoc Tng gim c (hoc cc b phn iu hnh khc). in hnh nht l nhng xung t li ch gia cc ch s hu v cc thnh vin Ban gim c, thng c gi l vn ng ch-Ngi lm thu4 (Principal-Agent Problem). Xung t li ch cng c th tn ti ngay trong mi b phn qun tr, chng hn gia cc c ng (a s v thiu s, kim sot v khng kim sot, c nhn v t chc) v cc thnh vin Hi ng qun tr (iu hnh v khng iu hnh, bn trong v bn ngoi, c lp v ph thuc). Cc cng ty cn phi xem xt v m bo s cn bng gia nhng li ch xung t ny. Tt c cc bn u lin quan ti vic nh hng v kim sot cng ty: i hi ng c ng, i din cho cc c ng, a ra cc quyt nh quan trng, v d v vic phn chia li l. Hi ng qun tr chu trch nhim ch o v gim st chung, ra chin lc v gim st Ban gim c. Cui cng, Ban gim c iu hnh nhng
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
1.
hot ng hng ngy, chng hn nh thc hin chin lc ra, ln cc k hoch kinh doanh, qun tr nhn s, xy dng chin lc marketing, bn hng v qun l ti sn. Tt c nhng iu ny u nhm phn chia quyn li v trch nhim mt cch ph hp - v qua lm gia tng gi tr lu di ca cc c ng. Chng hn nh lm th no cc c ng nh l bn ngoi c th ngn chn vic mt c ng kim sot no t li thng qua cc giao dch vi cc bn lin quan, giao dch ngm hay cc th on tng t.5 H thng qun tr cng ty c bn v cc mi quan h gia nhng th ch qun tr trong cng ty c m t trong Hnh 1. Hnh 1: H thng Qun tr cng ty Cc c ng (i hi ng c ng)
B nhim v min nhim Cp vn Bo co mt cch minh bch i din v bo co
Mt khc, t gic bn ngoi, Qun tr cng ty tp trung vo nhng mi quan h gia cng ty vi cc bn c quyn li lin quan. Cc bn c quyn li lin quan l nhng c nhn hay t chc c cc quyn li trong cng ty; cc quyn li y c th xut pht t nhng quy nh ca lut php, ca hp ng, hay xut pht t cc mi quan h x hi hay a l. Cc bn c quyn li lin quan khng ch c cc nh u t m cn bao gm cc nhn vin, cc ch n, cc nh cung cp, cc khch hng, cc c quan php lut, cc c quan chc nng ca nh nc, v cc cng ng a phng ni cng ty hot ng. Mt s ngi cn a c vn mi trng vo danh sch cc bn c quyn li lin quan quan trng.
5 Qun tr cng ty: Khun kh thc hin, Ngn hng Th gii (Corporate Governance: A Framework for Implementation, the World Bank). Xem thm: http://www-wds.worldbank.org/external/default/main?pag ePK=64193027&piPK=64187937&theSitePK=523679&menuPK=64187510&searchMenuPK=64187283& siteName=WDS&entityID=000094946_00082605593465.
QUN TR CNG TY L G
Cc h thng Qun tr cng ty pht trin qua nhiu th k, thng l bt ngun t nhng tht bi ca cc cng ty hay nhng cuc khng hong
Mt kha cnh quan trng ca qun tr cng ty lin quan ti vic m bo dng chy ca ngun vn t bn ngoi vo cng ty. Qun tr cng ty cng lin quan ti vic tm ra nhng cch thc khuyn khch cc bn c quyn li lin quan tham gia u t vo ngun vn con ngi v c s vt cht ca cng ty cc cp c th em li hiu qu v mt x hi. Nng lc cnh tranh v thnh cng ca mt cng ty l kt qu ca vic chung tay chung sc v s ng gp t pha cc i tng cung cp ngun lc bao gm cc nh u t, ngi lao ng, cc ch n v cc nh cung cp. Cc cng ty cn nhn thc r rng s ng gp ca cc bn c quyn li lin quan to nn mt ngun lc c gi tr xy dng nn nhng cng ty c kh nng cnh tranh v c kh nng em li li nhun. Do , m bo li ch lu di, cc cng ty cn phi khuyn khch s hp tc lm-ra-ca-ci gia cc bn c quyn li lin quan. C cu t chc Qun tr cng ty phi bo m rng li ch ca cng ty c thc hin thng qua vic cng nhn quyn li ca cc bn lin quan v s ng gp ca h cho li ch lu di ca cng ty. V vy, cng ty cn phi quan tm ti vic khuyn khch s hp tc c li gia cc bn c quyn li lin quan, v xy dng mt c cu t chc qun tr cng ty c tnh n nhng quyn li , cng nh cng nhn tm quan trng ca nhng quyn li i vi s thnh cng lu di ca cng ty.
C TC
I HI NG C NG
Cc thng l tt:
VAI TR CA TH K CNG TY
Nhiu b quy tc v Qun tr quc t, k c Cc Nguyn tc Qun tr cng ty ca OEDC, tho lun v vai tr ca cc bn c quyn li lin quan trong quy trnh Qun tr cng ty. Vai tr ca cc bn c quyn li lin quan trong Qun tr cng ty c bn n nhiu t trc ti nay. Mt s ngi cho rng cc bn c quyn li lin quan khng c quyn i hi i vi cng ty ging nh nhng i tng c quy nh r trong lut hoc trong hp ng. Mt s ngi khc li cho rng cc cng ty thc hin mt chc nng x hi quan trng, c nh hng ln i vi x hi, v v vy phi hot ng v li ch chung ca x hi. Quan im ny tha nhn rng cc cng ty i khi cn phi t gt li ch ca cc c ng sang mt bn. iu th v l ngi ta u nht tr cho rng cc cng ty ngy nay khng th hot ng mt cch c hiu qu nu b qua li ch ca cc nhm c quyn li lin quan. Tuy nhin, ngi ta cng nht tr cho rng nhng cng ty lun t li ch ca cc bn c quyn li lin quan ln trn li ch ca cc c ng khng th duy tr c kh nng cnh tranh v lu di.
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
1.
mang tnh h thng. Tht bi u tin trong Qun tr cng ty c ghi li chnh l Bong bng Nam hi (South Sea Bubble) trong th k 18, mt s kin to nn cuc cch mng trong vic xy dng lut doanh nghip v cch thc kinh doanh Anh quc. Tng t, phn ln nhng quy nh v th trng chng khon M c a ra sau s sp ca th trng chng khon vo nm 1929. tng c v s cc cuc khng hong t trc ti nay, chng hn nh cuc khng hong h thng ngn hng th cp Anh quc vo nhng nm 1970, cuc khng hong ca cc t chc cho vay v tit kim M vo nhng nm 1980, cuc khng hong ti chnh Nga vo nm 1998, cuc khng hong ti chnh chu trong giai on 1997-1998 (c bit l In-n-xia, Hn quc v Thi lan,) v cuc khng hong ti chnh ton cu hin nay, bt u t nm 2008 v vn cha c du hiu kt thc hon ton khi cun sch ny c in ra. Lch s Qun tr cng ty cng c im xuyt bng mt lot nhng tht bi m ai cng bit n ca nhiu cng ty. Nhng nm u thp nin 1990 th gii phi chng kin vic tp on Maxwell chim qu lng hu ca tp on bo ch Mirror v s sp ca ngn hng Barings. Tng t, th k mi ny c m u bng s sp ngon mc ca cng ty Enron ca M, vic i ti b vc ph sn ca cng ty Vivendi Universal ca Php, v b bi ti cng ty Parmalat ca , v gian ln ti ngn hng Socit Gnrale, v gn y nht l v la o hng t la ca Madoff, mt v la o khin cho cc v la o khc t trc ti nay tr nn m nht. Nhng tht bi ny thng l hu qu ca s thiu nng lc hay s la o trng trn nhanh chng dn n s ra i ca nhng khun kh v lut l Qun tr cng ty mi, ng ch nht l nhng o lut v Qun tr cng ty ca nhiu quc gia, o lut Sarbanes-Oxley v xu hng hin nay trong vic p t cc quy nh cht ch hn trong vic gim st cc hot ng ti chnh v ngn hng nhiu quc gia. C th ni rng, cho d vn cn nhiu vn cn phi c ci thin, khun kh php l v Qun tr cng ty c nhiu thay i v c ci thin mt cch ng k trong nhng nm gn y Vit Nam. Vic thng qua (i) Lut u t nc ngoi6 nm 1987, nhng sa i b sung ca lut ny nm 2000 v s hp nht ca lut ny vi Lut doanh nghip v Lut u t 7 nm 2005, (ii) Lut doanh nghip nm 1999, v nhng sa i b sung ca lut ny nm 2005, (iii) Lut Ngn hng Nh nc8 nm 1997 v Lut cc t chc tn dng9 nm 1997; cng nhng chnh sa b sung ca hai b lut ny tng ng vo cc nm 2003 v 2004; v thay th mi ca c hai b lut ny
6 Lut v u t nc ngoi c Quc hi Vit Nam thng qua ngy 29/12/1987. 7 Lut u t c Quc hi Vit Nam thng qua ngy 29/11/2005(LT). 8 Lut Ngn hng Nh nc Vit Nam c Quc hi thng qua ngy 12/12/1997, c chnh sa b sung ngy 17/06/2003, v c thay th bng mt b lut mi c Quc hi thng qua ngy 16/06/2010, c hiu lc k t ngy 01/01/2011 (Lut NHNN). 9 Lut cc t chc tn dng c Quc hi thng qua ngy 12/12/1997, c chnh sa b sung ngy 15/06/2004, v c thay th bng mt b lut mi c Quc hi thng qua ngy 16/06/2010, c hiu lc k t ngy 01/01/2011 (Lut TCTD).
QUN TR CNG TY L G
11
vo nm 2010, (iv) Lut kinh doanh bo him10 vo nm 2000, (v) Lut cnh tranh11 vo nm 2004, v (vi) Lut chng khon12 vo nm 2006 l mt vi v d v nhng thay i tch cc trong khun kh php l. Vic p dng b Quy ch Qun tr cng ty, d khng nng v chi tit, chc chn vn c xem nh l mt bc tin tch cc ca Vit Nam trong lnh vc Qun tr cng ty. y l tp hp nhng hng dn u tin v Qun tr cng ty dnh cho cc cng ty Vit Nam ni chung v cc cng ty i chng nim yt ni ring. Hnh 2 minh ha mt s s kin quan trng trong lch s pht trin ca Qun tr cng ty, ch yu cc nc phng ty v Vit Nam. Hnh 2: S lc v lch s qun tr cng ty
Th k 17: Cng ty ng n p dng m hnh Hi ng qun tr, phn bit gia quyn s hu vi vai tr kim sot (Anh quc, H Lan) 1776: Adam Smith trong tc phm Ca ci ca cc Quc gia - Wealth of Nations cnh bo v s kim sot yu km v xut nhng bin php khuyn khch i vi cc cn b qun l (Anh quc) 1844: o lut u tin v cc cng ty c phn (Anh quc) 1931: Berrle v Means xut bn mt tc phm c nh hng ln mang tn Cc cng ty thi nay v ca ci t nhn - The Modern Corporation and Private Property (M) 1933/34: o lut chng khon nm 1933 l o lut u tin iu chnh th trng chng khon, ng ch l vic cng b thng tin ng k. o lut nm 1934 giao trch nhim thc thi cho SEC ( y ban chng khon M) 1968: EU thng qua hng dn thi hnh lut cng ty u tin ca mnh (EU) 1987: y ban Treadway bo co v nhng gian ln trong cc bo co ti chnh, khng nh vai tr v v th ca cc ban kim ton, v xy dng mt khun kh cho kim ton ni b, c gi l COSO, xut bn nm 1992 (M) 1987: Quc hi Vit Nam thng qua Lut u t nc ngoi 1990: Quc hi Vit Nam thng qua Lut cng ty13 v Lut doanh nghip t nhn14 u nhng nm 1990: Cc tp on kinh t ln nh Polly Peck (thua l 1,3 t bng Anh), BCCI v Maxwell (thua l 480 triu bng Anh) sp , i hi phi c nhng bc ci thin trong cc thng l qun tr cng ty bo v cc nh u t (Anh quc).
10 Lut kinh doanh bo him c Quc hi thng qua ngy 09/12/2000. 11 Lut cnh tranh c Quc hi thng qua ngy 03/12/2004 (LCT). 12 Lut chng khon c Quc hi thng qua ngy 29/06/2006 (LCK). 13 Lut cng ty c Quc hi thng qua ngy 21/12/1990. 14 Lut cc doanh nghip t nhn c Quc hi thng qua ngy 21/12/1990.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
1.
1992:
y ban Cadbury cho xut bn b quy tc u tin v qun tr cng ty; v vo nm 1993, cc cng ty nim yt trn S giao dch chng khon ca Anh quc buc phi cng b thng tin v qun tr cng ty trn c s tun th hoc gii trnh (Anh quc) Xut bn bo co King Report (Nam Phi)
1994:
1994,1995: Cc bo co Rutteman (v kim sot ni b v bo co ti chnh), Greenbury (v quy ch lng thng dnh cho Ban gim c), v Hampel (v qun tr cng ty) c xut bn (Anh quc) 1995: 1995: 1996: 1996: 1997: 1998: 1999: 1999: 1999: 2000: 2000: 2001: 2001: 2002: 2002: 2002: Xut bn bo co Vienot Report (Php) Quc hi Vit Nam thng qua Lut doanh nghip nh nc15 Xut bn bo co Peters Report (H Lan) Quc hi Vit Nam thng qua Lut u t nc ngoi mi, thay th cho cho Lut u t nc ngoi nm 1987 Quc hi Vit Nam thng qua Lut ngn hng nh nc v Lut cc t chc tn dng Xut bn b Quy tc tng hp (Anh quc) OECD xut bn b quy chun quc t u tin mang tn Cc Nguyn tc Qun tr cng ty ca OECD (Anh quc) Xut bn ti liu hng dn mang tn Turnbull v kim sot ni b (Anh quc) Quc hi Vit Nam thng qua Lut doanh nghip, thay th Lut cng ty v Lut cc doanh nghip t nhn Quc hi Vit Nam sa i b sung Lut u t nc ngoi c thng qua nm 1996 Quc hi Vit Nam thng qua Lut kinh doanh bo him Tp on Enron, mt cng ty nim yt ln th by trn th trng chng khon M thi by gi, tuyn b ph sn (M) Bo co Lamfalussy v Cc quy nh i vi th trng chng khon chu u c xut bn (EU) Vn phng Chnh ph Vit Nam ban hnh bn iu l mu u tin dnh cho cc cng ty nim yt16 Xut bn b Quy tc qun tr cng ty ca c (c) Tp on Enron sp v cc v b bi ti nhiu cng ty khc dn n s ra i ca o lut Sarbanes-Oxley (M); bo co Winter v vn ci t lut cng ty ti chu u c xut bn (EU) Bo co Higgs v cc thnh vin khng iu hnh ca Hi ng qun tr c xut bn (Anh quc)
2003:
15 Lut cc doanh nghip nh nc c Quc hi thng qua ngy 20/04/1995. 16 Quyt nh 07/2002/VPCP, p dng cho cc cng ty nim yt, c hiu lc t ngy 01/01/2003.
QUN TR CNG TY L G
13
Quc hi Vit Nam thng qua Lut cc doanh nghip nh nc mi thay th Lut cc doanh nghip nh nc nm 1995 V b bi ti cng ty Parmalat lm chn ng nc , c nguy c gy nh hng ti c chu u (EU) Quc hi Vit Nam thng qua Lut cnh tranh Quc hi Vit Nam chnh sa b sung Lut Ngn hng Nh nc nm 1997 v Lut cc t chc tn dng nm 1997 Quc hi Vit Nam thng qua Lut doanh nghip mi v Lut u t, thay th cho (i) Lut u t nc ngoi, (ii) Lut doanh nghip nm 1999, v (iii) Lut doanh nghip nh nc 17 Quc hi Vit Nam thng qua Lut chng khon B Ti chnh Vit Nam thng qua b Quy ch qun tr cng ty v iu l mu18 B Ti chnh Vit Nam thng qua Thng t 09/2010-TT-BTC Hng dn v vic cng b thng tin trn th trng chng khon Quc hi Vit Nam thng qua hai b lut mi l Lut Ngn hng Nh nc v Lut cc t chc tn dng
17 Vic thay th Lut doanh nghip Nh nc b hon li cho ti ngy 01/07/2010 c thi gian c phn ha tt c cc doanh nghip nh nc. Xem thm iu 166 ca LDN. 18 iu l Mu p dng cho cc cng ty nim yt c ban hnh cng Quyt nh 15/2007/Q-BTC (iu l Mu) ca B Ti chnh ra ngy 19/03/2007. 19 tm hiu y v cc b quy tc v qun tr cng ty ca cc quc gia, xem trn trang web ca Vin Qun tr Cng ty Chu u www.ecgi.org. 20 Nhng b quy chun c phm vi ng dng quc t bao gm Cc Nguyn tc Qun tr cng ty ca OECD (www.oecd.org), Tuyn b v Nguyn tc Qun tr cng ty Ton cu ca Mng li Qun tr Cng ty Quc t (ICGN www.icgn.org), v Hip hi Qun tr cng ty ca Khi thnh vng chung (CACG www. commonwealthfoundation.com)
Hng lot nhng b quy tc v cc thng l v cc nguyn tc Qun tr cng ty tt c xy dng trong sut mt thp k qua. Trn th gii, c hn 200 b quy ch Qun tr cng ty c xy dng cho hn 72 quc gia v vng lnh th.19 Phn ln nhng b quy tc ny tp trung vo vai tr ca Ban kim sot hoc Hi ng Qun tr ca cng ty. Mt s b quy chun v cc thng l qun tr tt c phm vi p dng mang tnh quc t.20 Trong s nhng b quy tc ny, ch c Cc Nguyn tc Qun tr cng ty ca OECD l c hng dn cho c cc nh hoch nh chnh sch ln cc doanh nghip, v cp mt cch kh y cc lnh vc trong phm vi Qun tr cng ty (quyn ca cc c ng, cc bn c quyn li lin quan, vic cng b
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
1.
thng tin v cc thng l trong hot ng ca HQT). Cc Nguyn tc Qun tr cng ty ca OECD c chp nhn rng ri trn th gii nh l mt khun kh chun mc v mt ti liu tham kho chun trong lnh vc Qun tr cng ty. c xut bn ln u vo nm 1999 v c chnh sa vo nm 2004, b quy chun ny c xy dng nhm mc ch a ra nhng ch dn c tnh nguyn tc trong vic xy dng cc thng l Qun tr cng ty tt. Khun kh Qun tr cng ty ca OEDC c xy dng da trn bn gi tr ct li: S cng bng: Khun kh Qun tr cng ty phi bo v quyn li ca cc c ng v m bo s i x cng bng i vi mi c ng, k c cc c ng nh l v cc c ng nc ngoi. Tt c cc c ng u phi c m bo c hi bo v quyn li ca mnh nu quyn li ca h b xm phm. Tnh trch nhim: Khun kh Qun tr cng ty cn phi cng nhn nhng quyn li ca cc bn c quyn li lin quan theo quy nh ca php lut, v khuyn khch s hp tc tch cc gia cc cng ty v cc bn c quyn li lin quan trong vic to ra ca ci, cng n vic lm, v m bo tnh bn vng v mt ti chnh ca cc cng ty. Tnh minh bch: Khun kh Qun tr cng ty cn phi m bo rng vic cng khai thng tin v cc vn quan trng lin quan ti cng ty, bao gm tnh hnh ti chnh, kt qu hot ng, quyn s hu, v c cu kim sot lun c thc hin mt cch kp thi v chnh xc. Trch nhim gii trnh: Khun kh Qun tr cng ty cn phi m bo vic cung cp nh hng chin lc cho cng ty, m bo vic gim st c hiu qu t pha HQT, v m bo trch nhim gii trnh ca HQT trc cng ty v cc c ng. Nhiu b quy tc Qun tr cng ty ca cc quc gia c xy dng da trn Cc Nguyn tc Qun tr cng ty ca OECD. B Quy ch Qun tr cng ty ca Vit Nam cng c xy dng da trn cc nguyn tc ny ca OECD v vn dng nhng thng l quc t tt nht v Qun tr cng ty ph hp vi iu kin ca Vit Nam. Chng hn, Quy ch Qun tr cng ty nu r (i) Quy ch ny c xy dng nhm m bo s pht trin bn vng ca th trng chng khon v gp phn lnh mnh ho nn kinh t, (ii) Quy ch (ny) quy nh nhng nguyn tc c bn v Qun tr cng ty bo v quyn v li ch hp php ca c ng, thit lp nhng chun mc v hnh vi, o c ngh nghip ca cc thnh vin Hi ng qun tr, Ban gim c, Ban kim sot v cn b qun l ca cc cng ty nim yt, v (iii) Quy ch ny cng l c s nh gi vic thc hin Qun tr cng ty ca cc cng ty nim yt. Mc d y l mt bc khi u ng hng, Quy ch Qun tr cng ty vn cn tng i n gin so vi cc b quy ch Qun tr cng ty ca cc
QUN TR CNG TY L G
15
Qun tr cng ty
Qun tr chin lc Qun l iu hnh Quyt nh v Kim sot Qun l hot ng Qun l cng ty
Ngun: Robert I. Tricker, Qun tr Cng ty, 1984
Cng khng nn nhm ln gia Qun tr cng ty vi qun tr cng, vn l mt lnh vc lin quan ti cc c cu v cc h thng qun tr thuc khu vc cng. Cng cn phn bit Qun tr cng ty vi bn phn i vi quc gia ca cng ty, trch nhim x hi ca cng ty v o c kinh doanh. Qun tr cng ty hiu qu chc chn s c tc ng tch cc ti cc lnh vc ny. Nhng cho d nhng cng ty khng gy nhim mi trng, u t vo cc d n mang tnh x hi cao hay ng gp nhiu cho cc qu t thin thng to dng c danh ting v uy tn cao trong con mt cng chng v c hng li t , Qun tr cng ty vn l mt khi nim tch ri vi nhng khi nim m chng ta va cp ti.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
quc gia khc. Quy ch Qun tr cng ty c nhiu kh nng s c b sung dn dn trong tng lai khi cc cng ty Vit Nam ngy cng coi trng vn Qun tr cng ty hn. Cc Nguyn tc Qun tr cng ty ca OECD c th c xem nh l mt ti liu tham kho hu ch v cc thng l Qun tr cng ty quc t. Nhng ai mun tm hiu v nhng nguyn tc qun tr xy dng cc b quy ch quc gia nn tm c ti liu ny.
1.
Cp 4: Xp hng tin phong v QTCT Cp 3: H thng QTCT tin tin Cp 2: Thc hin cc bc khi u trong ci tin QTCT Cp 1: Tun th php lut v cc quy nh di lut
17
Qun tr cng ty hiu qu c th ci thin nng cao hiu qu hot ng kinh doanh ca cng ty di nhiu gc , nh c minh ha trong Hnh 5 di y. Hnh 5: Nhng li ch ca Qun tr cng ty
Thc hin cng vic gim st v gii trnh tt hn Nng cao hiu qu ra quyt nh Thc hin tt hn vic tun th v gim xung t li ch
Ngun: IFC, thng Ba nm 2004
21 Paul A.Gompers, Joy L. Ishii v Andrew Metrick, Qun tr Cng ty v Chi ph vn ch s hu, Ti liu nghin cu s w8449 ca NBER, thng Tm nm 2001.
Vic ci tin cc cch thc Qun tr cng ty s mang li mt h thng gii trnh tt hn, gim thiu ri ro lin quan n cc v gian ln hoc cc giao dch nhm mc ch v li ca cc cn b qun l. Tinh thn trch nhim cao kt hp vi vic qun tr ri ro v kim sot ni b hiu qu c th gip cho cng ty sm pht hin cc vn trc khi chng pht sinh v dn n mt cuc khng hong. Qun tr cng ty s gip ci thin hiu qu cng vic qun l v gim st Ban gim c iu hnh, chng hn bng cch xy dng h thng lng thng da trn cc kt qu ti chnh ca cng ty. iu ny s to iu kin thun li khng ch cho vic xy dng quy hoch b nhim cn b v k tha mt cch hiu qu, m cn cho vic duy tr kh nng pht trin v lu di ca cng ty. Vic p dng nhng cch thc Qun tr cng ty hiu qu cng s gp phn ci thin qu trnh ra quyt nh. Chng hn cc thnh vin Ban gim c, cc thnh vin Hi ng qun tr v cc c ng s c th a ra nhng quyt nh chnh xc, kp thi v c y thng tin hn khi c cu Qun tr cng ty cho php h hiu r vai tr v trch nhim ca mnh, cng nh khi cc qu trnh lin lc c iu chnh mt cch hiu qu. iu ny s gip hiu qu ca cc hot ng ti chnh v kinh doanh ca cng ty c nng cao mt cch ng k mi cp . Qun tr cng ty c hiu qu s gip t chc tt hn ton b cc quy trnh kinh doanh ca cng ty, v iu ny s dn n hiu sut hot ng tng cao hn v chi ph vn thp hn,21 v iu ny li s gp
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
1.
phn nng cao doanh s v li nhun cng vi s gim thiu trong chi ph v nhu cu v vn. Mt h thng Qun tr cng ty hiu qu cn phi m bo vic tun th php lut, cc tiu chun, cc quy ch, quyn li v ngha v ca tt c cc i tng lin quan. Hn na, h thng qun tr hiu qu cn gip cng ty trnh pht sinh chi ph cao lin quan n nhng khiu kin ca cc c ng v nhng tranh chp khc bt ngun t s gian ln, xung t li ch, tham nhng, hi l v giao dch ni b. Mt h thng Qun tr cng ty hiu qu s to iu kin thun li trong vic gii quyt nhng xung t lin quan ti cng ty, v d xung t gia cc c ng nh l vi cc c ng nm quyn kim sot, gia cc cn b qun l vi cc c ng, v gia cc c ng vi cc bn c quyn li lin quan. ng thi bn thn cc cn b ca cng ty s c th gim thiu c ri ro lin quan n trch nhim n b ca tng c nhn.
19
C TC
I HI NG C NG
Cui cng, mt lot nhng yu cu mi i vi cc cng ty nim yt trn rt nhiu th trng chng khon mi ni trn th gii i hi cc cng ty phi tun th nhng tiu chun qun tr ngy cng nghim ngt hn. Nhng cng ty mun tip cn cc th trng vn c trong nc v quc t th cn phi tun th nhng tiu chun cao v Qun tr cng ty v phi theo yu cu c th ca tng th trng.
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
1.
Mc ri ro v chi ph vn cn ph thuc vo tnh hnh kinh t v chnh tr ca mi quc gia, khun kh th ch, v cc c cu thc thi php lut. Vic qun tr mi mt cng ty c nh hng kh quan trng i vi cc nh u t trong cc th trng mi ni, bi v cc th trng ny thng khng c c mt h thng php l m bo quyn li ca nh u t mt cch c hiu qu nh ti cc quc gia pht trin khc. iu ny c bit chnh xc Vit Nam, ni m khun kh php l cho vn qun tr cn tng i mi m v vn cn ang trong giai on th nghim, v ni m cc ta n thng khng phi lc no cng c th bo v c cc nh u t khi quyn li ca h b xm phm. iu ny c ngha l ngay c mt s ci thin khim tn nht trong vn qun tr m cng ty p dng so vi cc i th khc cng c th to nn mt s khc bit to ln i vi cc nh u t v nh gim bt chi ph vn.22 Hnh 7 di y minh ha mt cch r rng rng mt t l ln cc nh u t sn sng mua cc cng ty c qun tr mt cch hiu qu vi gi cao u i (chng hn, gi u i c th cao hn ti 25% i vi cc cng ty ca Trung Quc). Hnh 7: Gi mua cao u i dnh cho vic Qun tr cng ty hiu qu
Nga Trung Quc Bra-xin Ba lan M c 10%
14 13 25 24 23 38
20%
30%
40%
ng thi, c mt mi lin h mt thit gia cc cch thc qun tr vi vic cc nh u t cm nhn v gi tr ti sn ca cng ty (chng hn ti sn c nh, li th thng mi, ngun nhn lc, danh mc sn phm, cc khon phi thu, nghin cu v pht trin).
22 Leora F. Klapper, Inessa Love, Qun tr Cng ty, Bo v cng chng u t v Hiu qu hot ng ti cc th trng mi ni, Ti liu nghin cu chnh sch ca Ngn hng th gii, s hiu 2818, thng T nm 2002.
21
Trong mi trng kinh doanh ngy nay, uy tn l mt phn quan trng lm nn gi tr thng hiu ca mt cng ty. Uy tn v hnh nh ca mt cng ty l mt ti sn v hnh khng th tch ri ca cng ty. Nhng bin php qun tr cng ty hiu qu s gp phn lm nn v nng cao uy tn ca cng ty. Nh vy, nhng cng ty tn trng quyn li ca cc c ng v cc ch n v m bo tnh minh bch v ti chnh s c xem nh l mt ngi phc v nhit thnh cho cc li ch ca cng chng u t. Kt qu l nhng cng ty dnh c nim tin ln hn ca cng chng v t nng cao c gi tr thng hiu. Nim tin ca cng chng v gi tr thng hiu c th khin ngi ta tin tng hn vo cc sn phm ca cng ty, v iu ny s dn n vic nng cao doanh s, t dn n vic gia tng li nhun. Hnh nh tch cc v uy tn ca mt cng ty ng vai tr quan trng trong vic nh gi cng ty. Gi tr thng hiu di gc k ton l khon tin phi tr thm bn cnh gi tr ti sn thc t ca cng ty nu cng ty b thu tm. chnh l mt khon ph ph tri m mt cng ty ny phi tr khi mun mua mt cng ty khc.
1. Thc tin Qun tr cng ty phi thc s em li cho cc c ng c hi th hng nhng quyn li ca mnh trong cng ty. 2. Thc tin Qun tr cng ty phi m bo vic i x cng bng i vi tt c cc c ng. Cc c ng phi c bo v mt cch c hiu qu trong trng hp quyn li ca h b xm phm. 3. Thc tin Qun tr cng ty phi cho php Hi ng qun tr ch o v gim st Ban gim c, v ng thi Hi ng qun tr phi c trch nhim gii trnh trc cc c ng 4. Thc tin Qun tr cng ty phi cho php Hi ng qun tr ch o v gim st Ban gim c, v ng thi Hi ng qun tr phi c trch nhim gii trnh trc cc c ng. 5. Thc tin Qun tr cng ty phi m bo vic cung cp thng tin quan trng mt cch y , chnh xc v kp thi (bao gm nhng thng tin
C TC
Nhng nguyn tc sau y l cc hng dn nn tng quan trng trong vic xy dng, qun l v nng cao cht lng ca h thng Qun tr cng ty:
I HI NG C NG
Cc thng l tt
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
4. Nng cao uy tn
1.
lin quan ti tnh hnh ti chnh, cc ch s ti chnh, c cu s hu v c cu qun l ca cng ty) nhm gip cho cc c ng v cc nh u t a ra nhng quyt nh chnh xc. 6. Thc tin Qun tr cng ty phi m bo vic tun th lut php lin quan ti li ch ca tt c cc bn c quyn li lin quan. Thc tin Qun tr cng ty ni chung cn phi khuyn khch vic quan tm n li ch ca cc bn c quyn li lin quan, bao gm c ngi lao ng, cho d nhng quyn li y khng c th hin mt cch r rng trong lut. Thc tin Qun tr cng ty cn ng h s hp tc tch cc gia cng ty vi cc bn c quyn li lin quan nhm nng cao gi tr ti sn ca cng ty, ng thi to thm cng n vic lm mi cho ngi lao ng. 7. Thc tin Qun tr cng ty phi m bo vic kim sot mt cch c hiu qu cc hot ng kinh doanh v ti chnh ca cng ty nhm bo v quyn v li ch hp php ca cc c ng
23
Cc thng l tt
Qun tr cng ty phn ln c p dng ph bin cc cng ty c phn (quy m tng i ln) c nim yt trn th trng chng khon. Cc cng ty ny thng c c im l c s lng c ng ln v a dng, trong khi cc c ng kim sot v cn b iu hnh ch cht c th lm dng siu quyn lc xm phm quyn li ca cc c ng khc. Hn na, cc cng ty ln l mt b phn quan trng ca nn kinh t quc dn v v vy cn phi c ch v chu s gim st cht ch ca cng chng. Qun tr cng ty c th c p dng v em li li ch cho mi cng ty, bt chp quy m, loi hnh t chc, s lng c ng, c cu s hu v cc c tnh khc. Tt nhin, khng th c mt gii php ph hp cho mi cng ty v cc cng ty cn phi thn trng trong vic p dng cc tiu chun Qun tr cng ty. Chng hn, cc cng ty nh c th khng cn phi lp cc y ban thuc Hi ng qun tr hay mt Th k cng ty chuyn trch. Mt khc, mt cng ty d nh n my cng c th c hng li nu c mt b phn t vn ring.
Khng phi khi no cng c th nhn thy ngay s ci thin trong cc kt qu hot ng ca cng ty sau khi p dng cc bin php Qun tr cng ty. Tuy nhin, d i khi kh lng ha, li ch thu c thng ln hn chi ph b ra, c bit l v lu di. iu ny hon ton chnh xc khi
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
Qun tr cng ty hiu qu thc s i hi cng ty phi pht sinh chi ph. Mt s chi ph c th k ra bao gm vic tuyn dng cc thnh vin chuyn trch trong b my qun tr, chng hn Th k cng ty, cc thnh vin Hi ng qun tr c lp v c kinh nghim, cc kim ton vin ni b, v cc nh chuyn gia Qun tr cng ty khc. Ngoi ra cng ty c th cn phi tr tin thu lut s, t vn v kim ton c lp. Chi ph cho vic minh bch ha thng tin cng kh cao. Hn na, cng vic ny i hi Hi ng qun tr v Ban gim c phi tn nhiu thi gian, c bit l trong giai on u. Do chi ph cao nn cc cng ty ln thng d trin khai cc thc tin qun tr hiu qu hn do h c nhiu ngun lc hn so vi cc cng ty nh vn c ngun lc eo hp.
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
1.
tnh n nhng ri ro tim tng trong vic mt cng n vic lm, tin lng hu, vn u t,v.v. m cng ng phi hng chu khi cng ty sp . Trong mt vi trng hp, nhng tn ti v bt cp mang tnh h thng trong Qun tr cng ty c th lm suy gim nim tin ca cng chng u t trn th trng chng khon v e da s n nh ca th trng. Cui cng, cn phi lu rng Qun tr cng ty khng phi l mt cng vic c th thc hin xong trong mt sm mt chiu m l mt qu trnh din ra lin tc. D p dng bao nhiu c cu v quy trnh Qun tr cng ty i chng na, cng ty cng phi thng xuyn cp nht v r sot li cc c cu v cc quy trnh . Th trng thng ch n p cho nhng cam kt di hn i vi cc bin php Qun tr cng ty hiu qu ch khng n p cho nhng g hi ht v mang tnh nht thi. .
25
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
1.
vin trong Hi ng qun tr. Mt s cng ty ch thc hin vic phn tch gia quyn s hu v quyn kim sot trn giy t. Vic Tng gim c iu hnh ng thi cng l Ch tch Hi ng qun tr khng phi l chuyn him gp ti cc cng ty c phn Vit Nam. Vic khng phn tch gia quyn s hu v quyn kim sot s dn n s thiu trch nhim v nhng yu km trong c cu kim sot (cc c ng kim sot/nm gi a s vn li gim st chnh bn thn mnh khi h m nhn cc chc v l cc thnh vin Hi ng Qun tr v Ban gim c ca cng ty), s lm dng cc giao dch vi cc bn lin quan, v s yu km trong vic cung cp thng tin (ngi bn trong c th tip cn mi thng tin v khng mun tit l thng tin vi ngi bn ngoi hoc cc c ng nh l). C cu phn cp chng cho: Mt s tp on kinh t ln, c bit l cc cng ty Nh nc, c thnh lp theo m hnh cng ty m-cng ty con. Trong khi c cu qun l ny c th phc v cc mc ch chnh ng, vic s hu chng cho v thiu minh bch c xu hng to ra nhng c cu s hu mp m. iu ny c th khin cng ty tr nn kh hiu trong con mt cc c ng v cng chng u t. Nhng c cu nh vy c th b li dng gt b quyn li ca cc c ng nh l. Vic thiu mt h thng k ton lnh mnh ti cc cng ty ny cng l mt vn nghim trng cn sm c gii quyt. Cc th ch Qun tr cng ty thiu v yu: Mt vi yu t trong khi nim v Hi ng qun tr, Tng gim c v cc th ch gim st ti cc cng ty ca Vit Nam ln u tin c cp n trong Lut cng ty nm 1990 v Lut doanh nghip nh nc 1995. Tuy nhin, nhng khi nim ny vn khng c xem xt mt cch nghim tc cho mi ti gn y, khi cc cng ty nh nc bt u son tho nhng iu l chi tit cng vi nhng quy nh v nhng nguyn tc c th. Du vy, trong thc t, Hi ng qun tr vn thng c tnh b qua hoc khng thc thi ng cc c ch gim st m iu l quy nh (chng hn nh kim ton ni b hoc Ban kim sot ), v hn ch tip xc trc tip vi cc c ng kim sot. Vai tr ca cc th ch gim st cng nh cc y ban thuc Hi ng qun tr, Tng gim c, Th k cng ty thng khng r rng trong cc hot ng hng ngy ca cng ty. Cc thnh vin ca nhng th ch ny c cho l phi c kinh nghim v c nng lc, nhng trong thc t h vn khng nhn thc y v trch nhim ca mnh do thiu nhng nn tng v thc tin tt trong lnh vc ca h. Vic thiu kinh nghim trong lnh vc Qun tr cng ty l mt tr lc ln cho s pht trin kinh t. ng tic l cc th ch Qun tr cng ty c lp v vng mnh vn cn him thy ti cc cng ty Vit Nam.
27
Khun kh php l ti Vit Nam c mt s nt c trng ring bt ngun t lch s v qu trnh pht trin kinh t ca Vit Nam. Trc nm 1987 vi nn kinh t mnh lnh, ch c cc doanh nghip nh nc mi c quyn tn ti theo m hnh cng ty. S ra i ca Lut u t nc ngoi nm 1987 ln u tin a khi nim Qun tr cng ty u tin vo Vit Nam, tuy nhin lut ny ch p dng i vi cc doanh nghip c vn u t nc ngoi (FIE). n nay, cc doanh nghip FIE ln mnh rt nhanh c v s lng ln quy m. a phn cc FIE u p dng mt c cu Qun tr cng ty no . Nh cp phn u ca chng, b lut y u tin dnh cho cc cng ty trong nc c thng qua nm 1999 bt u vi Lut doanh nghip. Tuy nhin, cc doanh nghip ch lc ca nn kinh t vn l cc doanh nghip nh nc v khng chu s iu chnh ca lut ny. Trong 10 nm sau , khun kh php l ca Vit Nam trong lnh vc Qun tr cng ty c ci thin mt cch r nt - nhng vic p dng v tun th cc bin php Qun tr cng ty ca cc cng ty Vit Nam vn ang trong giai on khi u. nh hng ca nhng cam kt T chc Thng mi Th gii (WTO): Trong giai on t nm 2004 n nm 2006, Vit Nam y mnh n lc nhm hon thin khun kh php l ca mnh sn sng cho vic gia nhp WTO. T nm 2006 n nay, Vit Nam lun c gng hon thin khun kh php l ny tun th nhng cam kt ca mnh khi gia nhp WTO. Trong bi cnh , trong giai on t 01/01/2004 ti 01/12/2009, Quc hi Vit Nam thng qua khong 90 b lut mi. Nhng b lut ny v lnh vc iu chnh ca nhng b lut ny rt a dng, nhng ng ch l c nhng b lut mang tnh ct mc ha hn s c nhng nh hng ng k ti cc cng ty v cc c ng, chng hn nh Lut doanh nghip v Lut u t (l b lut thng nht cc khun kh php l ring r trc kia v u t trong nc v u t nc ngoi), Lut nh , Lut thu thu nhp c nhn, v Lut chng khon. S phn tn: Vi s chuyn i kinh t vo nm 1987 (t nn kinh t mnh lnh sang nn kinh t nh hng th trng) v lch s xy dng lut nh cp trn, cc b lut v cc quy nh ca Vit Nam thng kh phn tn. Chng hn, trc 01/07/2006, cc doanh nghip c vn u t nc ngoi c iu chnh bng Lut u t nc ngoi, cc cng ty trong nc c iu chnh bng Lut doanh nghip v Lut u t trong nc, cc doanh nghip c vn u t nc ngoi khng c php chuyn i thnh cc cng ty c phn v pht hnh c phiu. Lut doanh nghip v Lut u t
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
2. Khun kh php l
1.
thng nht cc khun kh php l ring r trc kia, v c thng qua vi mc ch l to ra mt sn chi cng bng cho cng chng u t trong v ngoi nc. Tuy nhin, d hai b lut ny c hiu lc k t nm 2006, vn cn tn ti nhiu im mp m v kh hiu dn n nhng kh khn trong vic thc thi. p dng nhng b lut v nhng quy nh ring cho tng ngnh: Ti Vit Nam, cc cng ty phi tun th c Lut doanh nghip ln cc b lut v cc quy nh khc iu chnh ngnh ngh v cc hot ng c th ca cng ty. V d, mt cng ty trong lnh vc kinh doanh bo him chu s iu chnh ca Lut doanh nghip v Lut kinh doanh bo him. Tng t, mt ngn hng chu s iu chnh ca Lut doanh nghip v Lut cc t chc tn dng; ngoi hai b lut ny, mt ngn hng nim yt cn chu s iu chnh ca Lut chng khon. Mt cng ty mi gii bt ng sn chu s iu chnh ca Lut doanh nghip v Lut kinh doanh bt ng sn,23 v.v. Lut doanh nghip: Lut doanh nghip cho php (i) i hi ng c ng ca mt cng ty c phn la chn cc thnh vin ca Hi ng qun tr v Ban kim sot, v (ii) hoc l i hi ng c ng hoc l Hi ng qun tr la chn Ch tch Hi ng qun tr.24 Tuy nhin, cc quy ch trong hot ng ngn hng yu cu vic b nhim v min nhim Tng gim c, Ch tch Hi ng qun tr, cc thnh vin Hi ng qun tr, v cc thnh vin Ban kim sot phi c Thng c Ngn hng Nh nc Vit Nam ph chun.25 Tng t, cc quy nh trong ngnh bo him yu cu vic b nhim v min nhim Tng gim c, Ch tch Hi ng qun tr, cc thnh vin Hi ng qun tr, v cc thnh vin Ban kim sot ca mt cng ty bo him phi c B Ti chnh ph chun.26 y ch l mt vi trong v s v d th hin s mu thun v chng cho trong cc quy nh v Qun tr cng ty ti Vit Nam. iu 3.2 ca Lut doanh nghip quy nh mt cch r rng rng Trng hp c th lin quan n vic thnh lp, t chc qun l v hot ng ca doanh nghip c quy nh ti Lut khc th p dng theo quy nh ca Lut . Du vy, trong thc t c nhiu trng hp khng th phn nh mt cch rch ri, cc b lut cng nh cc quy nh chng cho dn n s mp m, kh hiu v nhm ln khi cc cng ty c gng tun th php lut
23 Lut v kinh doanh bt ng sn c Quc hi Vit Nam thng qua ngy 29/06/2006. 24 iu 104, Khon 2(d) v iu 111, Khon 1, LDN. 25 Chng 2, Mc 3, Thng t 06/2010/TT-NHNN ca Ngn hng Nh nc Vit Nam ra ngy 26/02/2010 hng dn v t chc, qun tr, iu hnh, vn iu l, chuyn nhng c phn b sung, sa i giy php, iu l ca Ngn hng thng mi. 26 iu 13, Khon 2, Ngh nh 45/2007/N-CP ca Chnh ph v vic thc hin mt s iu lut ca Lut kinh doanh bo him.
29
Lut u t
Tt c cc hot ng u t
Cc cng ty c phn v cc nh u t
C TC
I HI NG C NG
v thc thi nhng bin php Qun tr cng ty hiu qu. iu ny cng to ra nguy c v s thiu nht qun trong qu trnh thc thi cc b lut ny t pha cc b, ngnh, ta n v cc c quan thc thi php lut khc. Nh vy, trong khi cc cng ty nn s dng cun Cm nang ny cho mc ch tham kho v cch thc Qun tr cng ty, h cng cn phi r sot li cc b lut v cc quy nh c th p dng trong lnh vc kinh doanh ca mnh, v tun th cc b lut cng cc quy nh y. Khi gp phi nhng vn kh hiu, mu thun, mp m v khng nht qun trong cc quy nh ca lut php, cc cng ty cn phi lm r vn hoc l bng cch xy dng mt ban php ch ring ca cng ty, hoc l nh n t vn php l t bn ngoi khi cn thit, v ng thi cng cn yu cu cc c quan thc thi php lut hoc cc c quan ban hnh lut gii thch r rng c th tun th y cc quy nh ca php lut v p dng cc thng l Qun tr cng ty hiu qu. Cc b lut p dng v khun kh php l: Tnh n thi im nm 2009, tt c cc doanh nghip hot ng trong lnh vc thng mi, cho d thuc loi hnh t chc no, u phi tun th mt tp hp y cc b lut, cc quy nh, cc ngh nh ca Chnh ph nh c minh ha Hnh 8. Ngoi khun kh php l chung, cn c cc sc lnh, ngh nh, thng t, quyt nh ca Quc hi, Chnh ph, cc b ngnh v cc c quan thc thi php lut khc vi nhng quy nh chi tit hn v cc vn c th trong Qun tr cng ty ti cc cng ty c phn, cc cng ty trch nhim hu hn v cc loi hnh cng ty khc.
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
1.
iu l Mu
Cc cng ty nim yt
Bt buc p dng i vi cc cng ty nim yt; khng bt buc nhng nn p dng i vi cc cng ty c phn khng nim yt Bt buc p dng i cc cng ty nim yt; khng bt buc nhng nn p dng i vi cc cng ty c phn khng nim yt. iu chnh vic tip cn giao dch ca cng chng u t v cc t chc pht hnh
Quy ch Qun tr cng ty Cc yu cu nim yt ti S giao dch chng khon thnh ph H Ch Minh v H Ni Thng t 09/2010/ TT-BTC Lut cc t chc tn dng mi
Cc cng ty nim yt Cc cng ty c phn nim yt ti S giao dch chng khon thnh ph H Ch Minh v H Ni
Cc cng ty i chng v cng ty nim yt Cc t chc tn dng hot ng trn lnh th Vit Nam
Bt buc p dng i vi cc cng ty i chng v cng ty nim yt v cng b thng tin trn th trng chng khon Lut mi ny c Quc hi thng qua vo ngy 16/06/2010 v c hiu lc k t ngy 01/01/2011
Nh tho lun trn, Lut doanh nghip gi y p dng cho tt c cc cng ty Vit Nam,27 v ngoi nhng quy nh chung ny, cc cng ty trong lnh vc ngn hng, u t, bo himcn phi tun th nhng quy nh ca cc b lut ring. Lut chng khon v quy nh ca b lut ny p dng cho cc hot ng lin quan ti vic pht hnh, cho bn, mua bn chng khon, cc dch v lin quan ti chng khon, v vic cung cp thng tin t pha cc cng ty, cc c ng v nh u t. Cc cng ty ca Vit Nam cng phi tun th cc b lut khc bao gm lut v thu, thng mi, xy dng, u thu, chng tham nhng, cnh tranh, lao ng, ph sn, k ton, v kim ton... Cun Cm nang ny s cp n nhng b lut y v cc ti liu php l khc khi bn n cc ch c lin quan. Danh sch cc b lut trong Hnh 8 cha phi l y . Hn na, cc b lut ca Vit Nam vn tip tc thay i trong qu trnh xy dng v hon thin. Chng hn, nh tho lun trn, Lut doanh nghip c xy dng da trn rt nhiu cc b lut khc, v c chnh sa b sung nhiu ln nhm thng nht cc b lut ring r v loi b s thiu nht qun trong cc quy nh iu chnh hot ng ca cc th ch gim st, vic pht hnh chng khon, vic thc thi quyn ca cc c ng v cc vn khc. a phn nhng b lut v nhng quy nh c nh hng ti Qun tr cng ty v c s dng trong cun Cm nang ny u mi c thc thi trong my nm gn y, cho d nhng b lut y c xy dng t cc b lut c p dng trc .
27 iu 1 & 3, LDN.
31
Cc thng l tt:
Cc bin php Qun tr cng ty c hiu qu tp trung vo vic m bo li ch hp php ca tt c cc bn c lin quan n hot ng ca cng ty. Cc bin php Qun tr cng ty c th ci thin cht lng v hiu qu hot ng ca mt cng ty thng qua vic nng cao gi tr ti sn ca cng ty, to cng n vic lm, gi vng s n nh v ti chnh, nng cao kh nng sinh li ca cng ty. Nim tin ca cc bn lin quan ti hot ng ca cng ty l nn tng cho s hot ng hiu qu v kh nng thu ht vn u t ca cng ty. Cc Nguyn tc Qun tr cng ty ca OECD c xy dng nhm mc ch to dng nim tin trong cc mi quan h lin quan ti vic Qun tr cng ty.
NGHA CA CHNG KHON TRONG QUN TR CNG TY CC QUY TRNH KIM TON V KIM SOT CNG B THNG TIN CC GIAO DCH TRNG YU TRONG DOANH NGHIP C TC
28 Cc Nguyn tc Qun tr cng ty ca OECD, Ch gii Cc Nguyn tc Qun tr cng ty ca OECD, m bo mt khun kh qun tr cng ty hiu qu. Xem thm: www.oecd.org.
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
Khun kh Qun tr cng ty thng bao gm nhng yu t lin quan ti lut php, quy nh chung, quy nh ring, cam kt t nguyn, v cc thng l bt ngun t hon cnh lch s v truyn thng c th ca mt quc gia. S ha trn gia cc yu t lut php, quy nh chung, s t iu chnh, cc tiu chun t nguyntrong lnh vc ny s to nn s khc bit gia cc quc gia. Khi nhng kinh nghim mi c tch ly v mi trng kinh doanh thay i, ni dung v c cu ca khun kh ny cng cn c iu chnh theo.28 Cc cng ty cn phi gim st s iu chnh mt cch cn thn v u n cp nht cc h thng Qun tr cng ty ca mnh cho ph hp.
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Cc thng l tt:
Cui cng, tt c cc cng ty Vit Nam u nn tun th cc quy nh v Qun tr cng ty trong Quy ch Qun tr cng ty do B Ti chnh ban hnh cho d nhng quy nh ny ch mang tnh bt buc i vi cc cng ty c phn nim yt trn th trng chng khon .
1.
Quy ch Qun tr cng ty bao gm ba nhm quy nh sau y: 1. Cc quy nh mang tnh php l: Nhng quy nh lin quan ti cc yu cu php l bt buc; y l nhng quy nh mang tnh bt buc khng phi bi v nhng quy nh ny l mt phn trong Quy ch Qun tr cng ty, m bi v y l nhng quy nh ca php lut c vit li hoc c a nguyn vo Quy ch Qun tr cng ty; nhng quy nh ca php lut trong Quy ch Qun tr cng ty c th d dng c nhn ra bng nhng cm t nh phi, c trch nhim, khng c, v.v; 2. Cc quy nh v vic tun th hoc gii trnh: Nhng quy nh ny cn phi c tun th; cc cng ty nim yt phi cng b v gii trnh tt c s khc bit so vi cc quy nh ny trong tuyn b v vic tun th cc nguyn tc Qun tr cng ty; cc quy nh v vic tun th hoc gii thch cho php cc cng ty iu chnh mt s quy nh no ch khi s iu chnh y l hp l; cc quy nh v vic tun th hoc gii trnh ca Quy ch Qun tr cng ty c nh du bng vic s dng t cn. 3. Nhng xut: Nhng quy nh ny v bn cht l cc xut; vic khng tun th nhng quy nh ny khng cn phi cng b hoc gii thch; vi nhng quy nh ny, Quy ch Qun tr cng ty s dng nhng cm t nh nn hoc c th.
4. Khun kh th ch
C rt nhiu thit ch hnh thnh nn khun kh th ch ca Qun tr cng ty ti Vit Nam ngy nay. Cc thit ch sau y u c t nht mt hot ng c bn tp trung vo lnh vc Qun tr cng ty.
33
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
1.
Cc t chc phi chnh ph Hi lut s Vit Nam Cc t chc quc t Din n Qun tr cng ty Ton cu (GCGF) T chc Ti chnh Quc t (IFC) T chc Hp tc v Pht trin Kinh t (OECD) Ngn hng Th gii www.gcgf.org www.ifc.org www.oecd.org www.worldbank.org
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
NOTES
Chng
Mc lc
C CU CHUNG TRONG QUN TR CNG TY CC QUY TRNH KIM TON V KIM SOT CNG B THNG TIN CC GIAO DCH TRNG YU TRONG DOANH NGHIP NGHA CA CHNG KHON TRONG QUN TR CNG TY C TC NGHA CA VN IU L TRONG QUN TR CNG TY GII THIU V QUN TR CNG TY
B. C CU QUN TR CA MT CNG TY C PHN 1. i hi ng c ng 2. Hi ng qun tr 3. Ban gim c iu hnh 4. Cc y ban trc thuc Hi ng qun tr 5. Kim ton c lp 6. Ban kim sot 7. Kim ton ni b 8. Th k cng ty
51 53 53 55 56 56 57 57 58
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
A. TH NO L MT CNG TY C PHN? 1. nh ngha v cng ty c phn 2. Cng ty i chng v cng ty c phn t nhn 3. Nhng li th v bt li ca cng ty i chng so vi cc loi hnh cng ty khc 4. Nhng khc bit mang tnh lut php lin quan n quyn li v vn s hu
41 41 42 45 47
HI NG QUN TR
2.
Lut doanh nghip nh ngha th no l mt cng ty c phn v a ra c cu cho cc ch th qun tr ca cng ty c phn. Quy ch Qun tr cng ty v iu l Mu1 a ra nhng gi v vic thnh lp thm mt s ch th qun tr i vi cc cng ty nim yt,2 chng hn cc y ban trc thuc Hi ng qun tr v Th k cng ty. Chng ny s tho lun khi nim v c cu qun tr chung ca cng ty c phn nh c nh ngha trong Lut doanh nghip v cc gi cp trong Quy ch Qun tr cng ty v iu l Mu. Thm quyn, chc nng, v c cu ca cc ch th qun tr s c trnh by chi tit cc chng khc trong cun Cm nang ny.
1 iu l Mu c ban hnh cng vi Quyt nh 15/2007/Q-BTC ca B Ti chnh ngy 19/03/2007. Tt c cc cng ty nim yt cn phi xy dng mt bn iu l ph hp vi iu l Mu. 2 Cng ty nim yt c ngha l bt k cng ty no c chp thun cho nim yt ti S giao dch chng khon hoc Trung tm giao dch chng khon trong phm vi lnh th Vit Nam (iu 2.1(b) ca Quy ch qun tr cng ty).
TH NO L MT CNG TY C PHN
41
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
A. Th no l mt cng ty c phn?
2.
b) Cc c ng ph thng phi chu trch nhim c nhn khi nhn danh cng ty di mi hnh thc thc hin mt trong cc hnh vi sau y:7 (i) Vi phm php lut (ii) Tin hnh kinh doanh v cc giao dch khc t li hoc phc v li ch ca t chc, c nhn khc (iii) Thanh ton cc khon n cha n hn trc nguy c ti chnh c th xy ra i vi cng ty c) Mt cng ty c phn ch c th mua li c phn ca mnh t cc c ng trong mt s trng hp v phi tun th rt nhiu iu kin.8 Nu vic cng ty mua li c phn ca mnh tri vi quy nh ca Lut doanh nghip, c ng c c phn c mua li v tt c thnh vin Hi ng qun tr phi cng lin i chu trch nhim v cc khon n v ngha v ti sn khc ca cng ty trong phm vi gi tr s tin, ti sn tr cho c ng m cha c hon li.9
7 Khon 5, iu 80, LDN. 8 iu 90, 91 & 92, LDN. 9 iu 94, LDN. 10 Cng ty i chng l cng ty c phn thuc mt trong ba loi hnh sau y: (i) Cng ty thc hin cho bn c phiu ra cng chng; hoc (ii) Cng ty c c phiu c nim yt ti S giao dch chng khon hoc (iii) Cng ty c c phiu c t nht mt trm nh u t s hu, khng k nh u t chng khon chuyn nghip v c vn iu l gp t mi t ng Vit Nam tr ln (Theo iu 25, mc 1,LCK).
TH NO L MT CNG TY C PHN
43
Bng 1: So snh cng ty i chng v cng ty c phn t nhn Cng ty i chng - Cho bn c phn ra cng chng - Nim yt c phiu trn SGDCK11 - C t nht mt trm c ng v c vn iu l gp t mi t ng Vit Nam tr ln 12 10 t ng13 Pht hnh c phiu Cng ty c phn t nhn - Khng - Khng - C t nht ba c ng
c Trng
11 in nay Vit Nam c hai SGDCK l SGDCK thnh ph H Ch Minh (HOSE) v SGDCK H Ni (HNX). H 12 Khon 1, iu 25, LCK. 13 Khon 1(c), iu 25, LCK v iu 8.1(a) v 9.1(a) ca Ngh nh 14 ca Chnh ph ra ngy 19/09/2007 v vic thi hnh Lut chng khon. Vn iu l ti thiu p dng cho cc cng ty nim yt ti HOSE l 80 t ng v ti HNX l 10 t ng. 14 Chng hn ngnh ngn hng, ti chnh v bo him. V d, vn iu l ti thiu ca mt ngn hng thng mi c phn l 3.000 t ng vo nm 2010. Vn iu l ti thiu ca mt cng ty ti chnh v mt cng ty cho thu ti chnh tng ng l 500 t ng v 100 t ng vo nm 2010 (theo Ngh nh 141/2006/ N-CP ca Chnh ph ngy 22/11/2006 v vn php nh ca cc t chc tn dng). Vn iu l ti thiu ca mt cng ty bo him nhn th, mt cng ty bo him phi nhn th v mt cng ty mi gii bo him tng ng l 600 t ng, 300 t ng v 4 t ng (Theo iu 4 ca Ngh nh 46/2007/ N-CP ca Chnh ph ngy 27/03/2007 v ch ti chnh ca cc cng ty bo him v mi gii bo him). 15 Theo ch th 20 ca Th tng Chnh ph ngy 23/06/2008 v vic qun l th trng chng khon v cng vn 14285 ca B Ti chnh ngy 26/11/2008, vic pht hnh c phiu ni b ca (i) mt ngn hng thng mi c phn v mt cng ty ti chnh c phn phi c s ph chun ca Ngn hng Nh nc Vit Nam v (ii) mt cng ty bo him c phn phi c s ph chun ca B Ti chnh.
C TC
I HI NG C NG
Pht hnh ni b (ch gii hn trong cc c ng sng lp v nhng nhm ngi c xc nh trc). Khng c pht hnh c phiu mt cch cng khai.
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
2.
Khng hn ch (tr c phn u i biu quyt16 v c phn ca cc c ng sng lp17). Khng cn phi c s ng ca cc c ng khc hoc ca cng ty
Kh nng chuyn nhng c phn l khng hn ch, ngoi tr c phn u i biu quyt, c phn ca cc c ng sng lp v mt vi hn ch c th khc c th hin trong iu l cng ty. Khng bt buc
Th k cng ty
Bt buc phi c i vi cc cng ty nim yt18 Cng ty phi cng b nhng thng tin lin quan n tnh hnh ti chnh, hot ng v qun tr19
Trong nhng hon cnh c th, chng hn khi s lng c ng ca cng ty c phn ln ti 100 v vn iu l ln ti 10 t ng, cng ty ny c th ng k vi UBCKNN tr thnh mt cng ty i chng.20 Mt cng ty c phn t nhn cng c th t nguyn chuyn i thnh mt cng ty i chng v ngc li bng cch tun th cc yu cu php l, ph hp vi Lut chng khon (chng hn, bng cch nng s lng c ng ln 100 v vn iu l ln 10 t ng, hoc bng cch nim yt c phiu trn mt s giao dch chng khon). V mt th tc, cng ty cn phi sa i iu l v giy php kinh doanh, nhng vic ny khng b xem nh l mt s chuyn i m hnh php l trong t chc doanh nghip. Bi v cun Cm nang ny tp trung tho lun v cc cng ty i chng, nn khi ni n cng ty, hoc cng ty i chng, ta hiu l cng ty c phn i chng.
16 Khon 3, iu 81, LDN. 17 Theo LDN, c phn ca cc c ng sng lp khng c php chuyn nhng trong thi gian ba nm k t ngy cp giy ng k kinh doanh tr phi: (i) c chuyn nhng cho cc c ng sng lp khc, hoc (ii) c chuyn nhng cho ngi khng phi l c ng sng lp nu c s chp thun ca i hi ng c ng (Trong trng hp ny, c ng d nh chuyn nhng c phn khng c quyn biu quyt v vic chuyn nhng cc c phn v ngi nhn chuyn nhng ng nhin tr thnh c ng sng lp ca cng ty). 18 Khon 1, iu 16, Quy ch Qun tr cng ty. 19 Chng 8 ca LCK. 20 Khon 2, iu 25, LCK.
TH NO L MT CNG TY C PHN
45
21 Ngh nh 151 ca Chnh ph ngy 10/10/2007 v t chc v hot ng ca t hp tc. 22 Chng 8, Ngh nh 88 ca Chnh ph ngy 29/08/2006 v vic ng k kinh doanh ca h kinh doanh c th. 23 Nin gim thng k 2008 ca Vit Nam, trang 123. 24 y l tng s cc cng ty ng k vi UBCKNN. Trong thc t, c khong 4000 cng ty c tiu chun ca mt cng ty i chng (http://www.taichinhdientu.vn/Home/Gan-1000-cong-ty-dai-chungda-dang-ky/20095/47295.dfis). 25 http://www.hastc.org.vn/Quymo_niemyet.asp?stocktype=2; http://www.hsx.vn/hsx/Modules/Statistic/QMNY.aspx.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
a) Cc loi hnh php l ca ch th kinh doanh Php lut Vit Nam cho php thnh lp cc ch th kinh doanh sau y: Cng ty trch nhim hu hn (mt thnh vin v nhiu thnh vin) (Cng ty TNHH) Cng ty c phn (nim yt, i chng v t nhn) Doanh nghip t nhn Cng ty hp danh Hp tc x21 H kinh doanh c th 22
HI NG QUN TR
2.
b) Nhng li th ca cng ty i chng so vi cng ty c phn t nhn v cng ty TNHH Cng ty i chng c rt nhiu li th, bao gm: Kh nng tip cn vi cc nh u t: Cng ty i chng c nhiu c hi thu ht vn u t vi gi r hn. So vi cc ch th kinh doanh khc, cng ty i chng minh bch hn trong con mt cng chng u t tim nng do chng bt buc phi tun th cc ngha v v cng b thng tin. V th thun li trn th trng cho php cc cng ty ny c kh nng thu ht vn vi cc iu kin u i hn. Hn na, quy m ca cc cng ty cn nhiu vn nh ngn hng th vi cc loi hnh khc s rt kh c th huy ng s vn cn thit t cc nh u t c nhn. Chuyn nhng c phn t do: Theo quy nh ca php lut, c phn ca mt cng ty i chng c th c chuyn nhng m khng cn c s ng ca cc c ng khc, ca cng ty hay ca cc cn b qun l iu hnh. n ch ri ro i vi c ng: Ri ro m cc c ng phi hng H chu ch gii hn trong phm vi gi tr u t ca h v cc ngha v theo quy nh ca php lut Vit Nam. Cc c ng thng khng phi chu trch nhim tr n cho cc trch nhim v php l v ti chnh ca cng ty. hn tn ri ro: Nhng ri ro ca mt cng ty i chng c dn P tri cho mt s lng ln cc c ng.
c) Nhng bt li ca mt cng ty i chng u im kinh t ln nht ca mt cng ty i chng l mc d dng ca n trong vic tip cn cc th trng ti chnh. Tuy nhin, kh nng tip cn c bit ny khng phi l khng c nhng bt li. Cng ty i chng cn phi vt qua mt lot nhng ro cn v t chc, php l v cc quy nh c quyn cho bn chng khon ra cng chng. Yu cu i vi mt cng ty i chng bao gm: Tun th cc quy nh v chng khon: Trong khi cc cng ty TNHH ni chung u khng chu s iu chnh ca nhng quy nh ny. Mt c cu t chc phc tp: c xy dng bo v cc c ng trc ri ro b lm dng v cho php cc cn b qun l chuyn nghip iu hnh cng ty. Cng ty i chng phi gnh chu cc chi ph lin quan ti vic h tr nhng th ch gim st ca cng ty.
TH NO L MT CNG TY C PHN
47
Tun th cc quy nh v vic cng b thng tin v cc quy nh khc: Mt cng ty i chng phi m bo mt mc minh bch v cng khai ph hp thng qua vic cng b nhng thng tin kp thi, chnh xc v y lin quan ti tt c s kin quan trng c ngha ln trong vic xc nh tnh hnh ti chnh v tun th php l ca cng ty. Bn phn cng b thng tin bao gm bo co kinh doanh ca cng ty, cc bo co ti chnh v bo co kim ton, cng nh nhng bo co khc v nhng thng tin quan trng v cng ty, theo cc quy nh i vi th trng chng khon. V vy, mt cng ty i chng phi tun th lut php v cc quy nh nghim ngt, ng thi phi p dng cc quy tc v nhng tiu chun qun tr tt bo v quyn li cho cc c ng. Cng ty i chng phi m bo vic ng k vic pht hnh c phiu theo ng quy nh. Pht sinh thm chi ph lin quan n vic thu ht v duy tr quan h nh u t: Cng ty i chng phi c kh nng thu ht nhng c ng sn sng chp nhn ri ro trong vic u t vo cng ty, v bn cnh phi duy tr c mi quan h tt vi cc nh u t sau khi c phiu c lu hnh trn th trng. Nhng hot ng ny i hi cng ty phi chi ph kh ln. Mt vi trong s nhng hot ng ny lin quan ti vic cho bn c phn ra cng chng v duy tr lin lc thng xuyn vi cc c ng sau khi pht hnh c phiu ln u ra cng chng (IPO). Ngun nhn lc chuyn nghip v qun l: Vic phn tch gia quyn s hu v quyn kim sot cho php cc nh u t i thu cc cn b qun l chuyn nghip, nhng ngi s cng hin cng sc v kh nng cho vic iu hnh cng ty. Tuy nhin, vic tm kim, pht trin v gi chn cc cn b qun l chuyn nghip v ng tin cy l mt cng vic kh khn. Vn iu l ti thiu cao hn: So vi cc m hnh php l khc.
C mt s khc bit v quyn li ca c ng da trn phn vn s hu ca h. Nhng s khc bit ny l nhm nng cao kh nng bo v cc c ng v to c ch qun l d dng hn trong cc cng ty c phn.
4. Nhng khc bit mang tnh php lut lin quan n quyn li v vn s hu
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
2.
T 10% ti di 25%27
Tt c cc quyn li trong mc (1) trn c v nhn bn trch cc bin bn ca cc cuc hp v cc ngh quyt ca Hi ng qun tr cng cc bo co bn nin v thng nin ca Ban kim sot Yu cu Ban kim sot thanh tra cc vn qun l v hot ng c th no nu thy cn thit Triu tp mt cuc hp ca cc c ng trong mt s trng hp cn thit no Kim tra v nhn mt bn sao hoc mt bn trch ngang t danh sch nhng c ng c quyn tham d v b phiu ti cc cuc hp c ng Ty thuc vo mc s hu, c mt hoc hai ng vin28 vo Hi ng qun tr hoc Ban kim sot ca cng ty (tr phi c quy nh khc i trong iu l hoc theo quyt nh ca HC).29
26 Khon 1, iu 79, LDN . 27 C ng phi duy tr t l ny trong 6 thng lin tip (iu 79, Khon 2 ca LDN). 28 2 ng vin p dng cho nhng c ng nm gi t 20% n di 30% c phn (iu 29, Khon 3b, Ngh nh 102/2010/N-CP thay th Ngh nh 139/2007/N-CP v vic thc thi mt s iu lut trong Lut doanh nghip). 29 Khon 3, iu 29, Ngh nh 102/2010/N-CP .
TH NO L MT CNG TY C PHN
49
T 25% ti di 35%
T 65% ti di 75%
30 Tc l nhng quyt nh lin quan ti loi c phn v tng s c phn ca tng loi c quyn cho bn; sa i, b sung iu l cng ty; t chc li, gii th cng ty; u t hoc bn ti sn c gi tr bng hoc ln hn 50% tng gi tr ti sn c ghi trong bo co ti chnh gn nht ca cng ty. (iu 104, khon 3(b) ca LDN). Lu l theo nhng cam kt ca Vit Nam khi gia nhp WTO, bt chp nhng quy nh ca Lut doanh nghip, iu l ca mt cng ty c phn c th quy nh rng tt c nhng quyt nh cn s chp thun ca i hi ng c ng c th c thng qua nu ginh c a s l 51% s phiu bu. 31 p dng i vi nhng c ng nm gi t 30% ti di 40% tng s c phn (Khon 3, iu 29, Ngh nh 102/2010/N-CP). 32 Theo LDN, cc quyt nh ca i hi ng c ng ch c th c thng qua nu c s chp thun ca a s c ng i din cho ti thiu l 65% hoc 75% tng s c phn biu quyt ca tt c cc c ng tham d i hi c ng. 33 3 ng c vin p dng cho cc c ng nm gi t 30 ti di 40% s c phn, 4 ng c vin p dng cho cc c ng nm gi t 40 ti di 50% s c phn, 5 ng c vin p dng cho cc c ng nm gi t 50 ti di 60% s c phn, 6 ng c vin p dng cho cc c ng nm gi t 60 ti di 70% s c phn.
C TC
I HI NG C NG
Tt c cc quyn li trong mc (2) trn Quyt nh tt c cc vn bnh thng theo thm quyn ca HC i hi s ph chun ca s ng c ng i din cho ti thiu l 65% tng s phiu bu ca tt c cc c ng tham d i hi c ng Ty thuc vo t l s hu, c quyn b nhim t su n by ng c vin34 cho c cu nhn s ca Hi ng qun tr hoc Ban kim sot ca cng ty (tr phi c quy nh khc i trong iu l hoc theo quyt nh ca HC).
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
T 35% ti di 65%
Tt c cc quyn li trong mc (2) trn Ph quyt tt c nhng quyt nh ca HC32 Ty thuc vo t l s hu, c quyn b nhim t ba n su ng c vin33 cho c cu nhn s ca Hi ng qun tr hoc Ban kim sot ca cng ty (tr phi c quy nh khc i trong iu l hoc theo quyt nh ca HC).
Tt c cc quyn li trong mc (2) trn Ph quyt nhng quyt nh quan trng ca cng ty i hi s ph chun ca s ng c ng i din cho ti thiu l 75% tng s phiu bu ca tt c cc c ng tham d cuc hp HC30 Ty thuc vo t l s hu, c quyn b nhim t hai n ba ng c vin31 cho c cu nhn s ca Hi ng qun tr hoc Ban kim sot ca cng ty (tr phi c quy nh khc i trong iu l hoc theo quyt nh ca HC).
2.
T 75% tr ln
Tt c cc quyn li trong mc (2) trn Quyt nh tt c cc vn theo thm quyn ca HC Ty thuc vo t l s hu, c quyn b nhim t by n tm ng c vin35 cho c cu nhn s ca Hi ng qun tr hoc Ban kim sot ca cng ty (tr phi c quy nh khc i trong iu l hoc theo quyt nh ca HC).
34 6 ng c vin p dng cho cc c ng nm gi t 60 ti di 70% s c phn, 7 ng c vin p dng cho cc c ng nm gi t 70 ti di 80% s c phn. 35 7 ng c vin p dng cho cc c ng nm gi t 70 ti di 80% s c phn, 8 ng c vin p dng cho cc c ng nm gi t 80 ti di 90% s c phn.
51
Lut php cho php cc cng ty c linh hot trong vic xy dng c cu qun tr ca mnh. Cc ch th kim sot theo yu cu ca Lut doanh nghip khng ph thuc vo s lng c ng hay gi tr vn iu l ca mt cng ty. S khc bit duy nht c ngha php l i vi c cu qun tr ca cng ty l s khc bit gia cc cng ty c phn nim yt v khng nim yt. Cc cng ty c phn khng nim yt Mt cng ty c phn khng nim yt t nht phi c cc ch th qun tr sau y:36 HC Hi ng qun tr Tng gim c Ban kim sot.37 Cc cng ty nim yt Ngoi nhng ch th qun tr ging nh yu cu i vi cc cng ty c phn khng nim yt, cc cng ty nim yt phi c:38 Ban gim c iu hnh Kim ton c lp Th k cng ty Thm vo cng ty c th thnh lp cc y ban trc thuc Hi ng qun tr sau y ty theo nhu cu v c im c th ca cng ty:39 y ban kim ton y ban chnh sch pht trin y ban nhn s y ban lng thng Cc y ban khc trc thuc Hi ng qun tr
36 iu 95, LDN. 37 Ch c cc cng ty c phn c trn mi mt c ng l c nhn hoc c c ng l t chc s hu trn 50% tng s c phn ca cng ty mi phi thnh lp Ban kim sot gm t ba n nm thnh vin do i hi ng c ng b nhim, tr phi c quy nh khc i trong iu l cng ty (iu 95 v 121 ca LDN). 38 Quy ch qun tr cng ty v iu l Mu. 39 iu 15, Quy ch Qun tr cng ty..
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
2.
Cc ch th qun tr mang tnh bt buc v t nguyn ca cc cng ty nim yt v trch nhim tng ng ca nhng ch th theo quy nh ca Lut doanh nghip, Quy ch Qun tr cng ty, v iu l Mu c tm tt trong Hnh 1 di y.
Hnh 1: Cc ch th qun tr mang tnh bt buc v t nguyn
Kim ton c lp
y ban kim ton y ban chnh sch pht trin y ban nhn lc y ban lng thng Cc y ban khc trc thuc HQT
i hi ng c ng
Th k cng ty
Cc ch th qun tr theo quy nh ca Lut doanh nghip, Quy ch qun tr cng ty v iu l Mu Cc ch th qun tr theo khuyn ngh ca Quy ch qun tr cng ty cc thng l tt
53
1. i hi ng c ng
HC ca mt cng ty c phn l ch th qun tr c quyn a ra quyt nh cao nht trong cng ty. Tt c cc c ng ph thng u c quyn tham d HC v c s phiu bu tng ng vi s c phn ph thng m h nm gi. HC thng ch a ra quyt nh i vi nhng vn quan trng c nh hng ti cng ty. HC ph chun s c nhn s vo Hi ng qun tr v Ban kim sot. Thm vo , HC ph chun bo co thng nin, cc bo co ti chnh, phn chia l li (bao gm c vic tr c tc), thay i vn iu l, chnh sa b sung iu l,40 ti t chc v gii th, v cc giao dch c bit.42 Xem Chng 8.
40 Tr trng hp iu chnh vn iu l do bn thm c phn mi trong phm vi s lng c phn c quyn cho bn quy nh ti iu l cng ty (iu 96, Khon 1() ca LDN). 41 HC s ph chun cc hp ng v giao dch c gi tr bng hoc ln hn 50% tng gi tr ti sn doanh nghip ghi trong bo co ti chnh gn nht (iu 120, Khon 3 ca LDN).
C TC
Hi ng qun tr ng vai tr trung tm trong khun kh Qun tr cng ty. Hi ng qun tr chu trch nhim ch o v xy dng chin lc ca cng ty cng nhng u tin trong kinh doanh, bao gm c k hoch kinh doanh v ti chnh thng nin, cng nh ch o v kim sot cc hot ng ca Ban gim c. Hi ng qun tr hot ng v li ch ca cng ty, bo v quyn li ca tt c cc c ng, gim st hot ng ca Tng gim c v Ban gim c iu hnh, cng nh cc h thng kim sot ti chnh. Mt Hi ng qun tr c lp, chuyn nghip v c hiu qu ng mt vai tr thit yu trong vic thc thi nhng bin php Qun tr cng ty hiu qu.
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
2. Hi ng qun tr
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
2.
Cc thng l tt:
V c bn c hai m hnh Hi ng qun tr khc nhau c xy dng ti Chu u: Hi ng qun tr mt cp (h thng qun tr n cp) v Hi ng qun tr hai cp (h thng qun tr nh cp). Xu hng ti Chu u l hng ti vic gia tng tnh linh hot, cho php cc cng ty la chn nhng h thng khc nhau v p dng nhng h thng ph hp ty thuc vo mi trng kinh doanh khc nhau: H thng qun tr n cp vi c trng l mt Hi ng qun tr n cp bao gm cc thnh vin iu hnh v khng iu hnh. Trong c cu ny, b phn gim st thng c gi l Hi ng qun tr. C cu qun tr ny c th to iu kin thun li xy dng nhng c cu lnh o vng mnh v nng cao hiu qu ca qu trnh ra quyt nh. Tuy nhin, cc thnh vin Hi ng qun tr iu hnh v khng iu hnh ng mt vai tr thit yu trong vic gim st cc thnh vin ca Ban gim c iu hnh v gim thiu cc chi ph tc nhn. H thng ny thng ph bin ti nhng cng ty c tr s nhng quc gia theo truyn thng Lut n l (Common Law), chng hn nh M v Anh quc. H thng nh cp vi c trng l s tn ti ca cc b phn kim sot v qun l tch bit. B phn th nht c gi l Ban kim sot, v b phn th hai c gi l Ban gim c iu hnh. Vi h thng ny, cng vic qun l hng ngy ca cng ty c giao cho Ban gim c iu hnh, v Ban gim c iu hnh chu s kim sot ca Ban kim sot (Ban kim sot li do i hi ng c ng bu ra). Hai th ch ny c thm quyn ring bit v c cu thnh phn khng c php ln ln, tc l cc thnh vin ca Ban gim c khng th l thnh vin ca Ban kim sot v ngc li. u im ca h thng nh cp l mt c ch gim st r rng, nhng m hnh ny thng b ch trch v s thiu hiu qu trong qu trnh ra quyt nh. H thng ny c p dng ph bin c. Ngoi h thng n cp v nh cp, nhiu quc gia cn cng nhn mt c cu qun tr th ba, h thng hn hp, vn l s ha trn ca hai m hnh cp trn. Theo m hnh ny, mi cng ty c phn u phi thnh lp mt Ban kim sot v mt Hi ng qun tr, ng thi thnh lp mt Ban gim c iu hnh.
55
42 Nhng s khc bit ny c th hin trong truyn thng php l, hc thuyt t chc (yu cu v thnh phn v chc nng ca cc c quan c thm quyn) v vn ha cng ty, v s nh hng ti thm quyn, c cu v hot ng ca th ch kim sot. Cun Cm nang ny s khng i su so snh s khc bit gia hai h thng n cp v nh cp, bi v Vit Nam p dng h thng hn hp (hybrid system). 43 Khon 2, iu 116, LDN. 44 Khon 1, iu 116, LDN.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
2. Trong khi tt c cc h thng u c nhng im chung, vn tn ti nhng s khc bit quan trng v nhng s khc bit s nh hng ti thm quyn, c cu, hot ng, trch nhim v bn phn ca cc thnh vin Hi ng qun tr.42
HI NG QUN TR
1. Lun c s b tr gia tnh hiu qu v mc kim sot. Khi vn tc nhn v xung t li ch c u tin gii quyt, cc c ng c th la chn h thng nh cp, nhng cn phi nh rng mt h thng qun tr vi s gim st cht ch s tri tay cc cn b qun l v khin cho hot ng kinh doanh cng nh vic ra quyt nh tr nn thiu hiu qu. Mt khc khi cc c ng v cc cn b qun l tin cy ln nhau v cng ty cn phi nng cao hiu qu khai thc cc c hi kinh doanh tt hn, cng ty c th la chn mt h thng qun tr n cp vn thin v mt qun l hn.
2.
b) Ban gim c iu hnh Thnh phn ca Ban gim c iu hnh bao gm Tng gim c v cc cn b iu hnh cao cp ca cng ty. C nhiu thut ng ting Anh dng ch th ch ny, nh board of management, managerial board, executive team, directorate, collective executive body, v.v. Cun Cm nang ny s dng thut ng Ban gim c iu hnh Executive Board. Theo quy nh, mt cng ty c phn phi c Ban gim c iu hnh.45 Ban gim c iu hnh chu trch nhim qun l cc hot ng kinh doanh hng ngy ca cng ty, v trin khai cc quyt nh ca Hi ng qun tr tm hiu thm v Ban gim c iu hnh, xem Chng 5, Mc A.
5. Kim ton c lp
Lut kim ton v cc quy nh v kim ton ban hnh rng vic kim ton thng nin v c lp cn phi c mt cng ty kim ton c lp c giy php (cng ty/t chc kim ton c cp giy php v c kim nh) thc hin. Vic kim ton hng nm c quy nh bt buc i vi mt trong nhng cng ty c c im sau: a) Cng ty c trch nhim vi cng chng, c ng v bt buc phi tun th cc yu cu v kim ton (doanh nghip nh nc, cng ty c vn u t nc ngoi, ngn hng thng mi, t chc tn dng, cng ty bo him, v cng ty nim yt) hoc
45 iu 29, iu l Mu.
57
Theo cc quy nh hin hnh, ngoi tr cc ngn hng, cc cng ty i chng ca Vit Nam khng phi thnh lp b phn Kim ton ni b. Tuy nhin, vai tr ca Kim ton ni b ngy cng tr nn quan trng trong vic cng c cng tc Qun tr cng ty ti cc cng ty i chng ni chung v cc cng ty nim yt ni ring. Mt b phn Kim ton ni b hiu qu ng mt vai tr thit yu trong vic gip Ban Kim sot (hay Hi ng qun tr) thc thi cc trch nhim qun tr ca mnh. Xem Chng 14, Mc D.
C TC
7. Kim ton ni b
I HI NG C NG
Cc cng ty c phn khng nim yt c trn 11 c ng hoc mt c ng c t chc nm gi trn 50% c phn v cc cng ty nim yt phi thnh lp Ban kim sot, vi mc ch l thc hin cc th tc kim sot ni b hng ngy. Ban kim sot nn c lp vi Hi ng qun tr v Ban gim c iu hnh. Ban kim sot bo co trc tip ln HC. Xem Chng 14, Mc D.
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
Vi cc cng ty nim yt, Kim ton c lp l mt th ch c lp vi cng ty, do HC la chn trong s nhng cng ty kim ton c B Ti chnh cp php hot ng thc hin cng vic kim ton cc bo co ti chnh ca nhng cng ty nim yt,46 chun b bo co kim ton v np ln Hi ng qun tr. Kim ton c lp c php tham d mi cuc hp HC, nhn cc thng bo v cc thng tin khc lin quan ti HC m cc c ng c quyn nhn v c pht biu kin ti i hi v cc vn c lin quan n kim ton.47 Xem Chng 14, Mc B.
HI NG QUN TR
b) Cng ty m c bo co ti chnh hp nht; hoc c) Cng ty pht hnh chng khon v cc cng c ti chnh khc c giao dch trn mt th trng c t chc.
2.
8. Th k cng ty
Cc cng ty nim yt phi b nhim mt (hoc nhiu) Th k cng ty.49 Nhim v chnh ca Th k cng ty l t chc cc cuc hp ca HC, Hi ng qun tr v Ban kim sot v m bo cc Ngh quyt ca Hi ng qun tr ph hp vi lut php. Th k cng ty c trch nhim gi s c ng, chun b v lm bin bn cc cuc hp ca HC, Hi ng qun tr, v Ban kim sot, lu gi vnh vin bin bn tt c cc cuc hp ca cc th ch ny v cc ti liu khc ph hp vi lut php v iu l ca cng ty. Th k cng ty c trch nhim bo mt thng tin theo cc quy nh ca php lut v iu l cng ty.50 Xem Chng 6.
49 iu 16, Quy ch qun tr cng ty v iu 32, iu l Mu. 50 iu 16, Quy ch qun tr cng ty.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
59
NOTES
Chng
Mc lc
C CU CHUNG TRONG QUN TR CNG TY GII THIU V QUN TR CNG TY
B. QUY CH NI B CA CNG TY 1. Cc loi quy ch ni b 2. Thng qua v sa i b sung quy ch ni b nh th no? C. QUY TC QUN TR CNG TY 1. Quy tc Qun tr cng ty l g? 2. Quy tc Qun tr cng ty Vit Nam D. QUY TC O C KINH DOANH TRONG CNG TY 1. Quy tc o c kinh doanh (Code of Ethics) l g? 2. Ti sao cng ty li cn phi c quy tc o c kinh doanh? 3. Thc hin quy tc o c kinh doanh nh th no? 4. Quy tc o c kinh doanh Vit Nam
73 73 74 75 75 77 79 79 79 80 81
C TC
I HI NG C NG
A. IU L CNG TY 1. Cc quy nh trong iu l cng ty 2. iu l Mu 3. Khi no th cn sa i b sung iu l cng ty? 4. Ai l ngi c quyn sa i b sung iu l cng ty? 5. Sa i b sung iu l cng ty nh th no? 6. Phn i cc iu khon b sung iu l cng ty. 7. ng k cc ni dung sa i b sung iu l cng ty 8. Khi no th nhng thay i trong iu l cng ty c hiu lc? 9. Cng khai iu l cng ty
66 66 67 68 68 69 70 71 71 72
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
3.
65
iu l cng ty l ti liu thnh lp ca mt cng ty. Khng mt cng ty no c th thnh lp m khng c iu l cng ty. Bn iu l chng t s hin hu ca cng ty, xc nh c cu v mc ch ca cng ty. Ti liu ny l nn tng ca h thng Qun tr cng ty, m bo vic bo v v i x cng bng vi cc c ng, phn quyn gia cc ch th qun tr trong cng ty, s minh bch v cng khai trong cc hot ng ca cng ty. iu l cng ty cng ng mt vai tr l vn bn cng b quan trng i vi cc bn th ba bi v ti liu ny cung cp cc thng tin v cng ty, c bit l v h thng qun tr ca cng ty. Cng ty phi ng k iu l v nhng sa i b sung trong iu l vi mt c quan ng k kinh doanh c thm quyn.1 Ngoi bn iu l, cng ty cn cn phi p dng cc quy ch ni b cho nhiu mc ch khc nhau. C mt s quy ch ni b mang tnh bt buc i vi mt s loi hnh doanh nghip. Chng hn, mt t chc tn dng hay mt cng ty bo him phi p dng cc quy ch ti chnh ni b thit lp khun kh cho vic qun l ti chnh trong cng ty v m bo tnh lim chnh ca h thng ti chnh ca mnh. Cc cng ty nim yt (bao gm c cc ngn hng nim yt v cc cng ty bo him nim yt) c trch nhim xy dng v ban hnh mt b quy tc Qun tr cng ty nhm m bo rng cng ty s c vn hnh v kim sot mt cch c hiu qu v phc v cho li ch ca cc c ng v cc bn c quyn li lin quan.2 B quy tc Qun tr cng ty ng mt vai tr hu ch trong vic xy dng nhng quy trnh chi tit i vi cc ch th qun tr trong cng ty v c th gip cho cng ty xy dng mt bn iu l d s dng v d hiu. Tuy nhin, nhng quy ch ni b ny phi c ban hnh mt cch nht qun vi iu l cng ty. B quy tc Qun tr cng ty v quy tc o c kinh doanh ca cng ty gip cng ty c c mt c cu qun tr minh bch hn, ng thi th hin r s cam kt ca cng ty trong vic Qun tr cng ty hiu qu v p dng nhng thng l kinh doanh tt. Chng ny s xem xt nhng vn trong Qun tr cng ty lin quan ti cc quy nh trong iu l cng ty, ng thi gii thch r khi no mt bn iu l v cc quy ch ni b c th c sa i b sung, vic sa i b sung c ng k nh th no. Chng ny cng s cp n vai tr quan trng ca b quy tc Qun tr cng ty v b quy tc o c kinh doanh cp cng ty.
1 iu 19 &26, LDN. 2 Khon 2, iu 4, Quy ch Qun tr cng ty.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
3.
A. IU L CNG TY
1. Cc quy nh trong iu l cng ty
iu l phi c nhng quy nh ti thiu lin quan n c cu t chc v vn iu l ca cng ty, thm quyn ca cc ch th Qun tr cng ty, v quyn li ca cc c ng. D cng ty hot ng trong lnh vc no, c c cu qun l v c cu s hu nh th no th iu l ca cng ty cng phi c nhng quy nh bt buc sau y:3 Tn, a ch tr s chnh, chi nhnh, vn phng i din Ngnh, ngh kinh doanh Vn iu l; cch thc tng v gim vn iu l H tn, a ch, quc tch v cc c im c bn khc ca cc c ng sng lp4 S c phn ca c ng sng lp, loi c phn, mnh gi c phn v tng s c phn c quyn cho bn ca tng loi Quyn v ngha v ca cc c ng C cu t chc qun l Ngi i din theo php lut ca cng ty Th thc thng qua quyt nh ca cng ty; nguyn tc gii quyt tranh chp ni b Cn c v phng php xc nh th lao, tin lng v thng cho cc cn b qun l v thnh vin Ban kim sot. Nhng trng hp thnh vin c th yu cu cng ty mua li c phn Nguyn tc phn chia li nhun sau thu v x l l trong kinh doanh. Cc trng hp gii th, quy trnh gii th v th tc thanh l ti sn cng ty Quy trnh sa i, b sung iu l cng ty H tn v ch k ca ngi i din theo php lut v ca cc c ng sng lp.5
3 iu 22, LDN. 4 C ng sng lp l c ng tham gia xy dng, thng qua v k tn vo bn iu l u tin ca cng ty c phn (iu 4, Khon 11, LDN). 5 Cng ty c phn c chuyn i t doanh nghip 100% vn nh nc hoc t cng ty trch nhim hu hn hoc c chia, tch, hp nht, sp nhp t cng ty c phn khc c th ch c tn v ch k ca ngi i din theo php lut hoc cc c ng ph thng ca cng ty (Khon 2, iu 23, Ngh nh 102/2010/N-CP).
IU L CNG TY
67
Bn cnh nhng quy nh bt buc nh trn, iu l cng ty c th cp n nhng vn khc do cc c ng tho thun nhng khng c tri vi quy nh ca php lut.6 Nhng quy nh ny em li cho cng ty v cc c ng ca mnh s linh hot trong vic xy dng c cu ca cng ty, bao gm c cc hot ng, c cu ti chnh, v quyn ca cc c ng. Ni cch khc, iu l cng ty xc nh mt cch cn bn nhng c tnh v cc hot ng ca mt cng ty.
6 Khon 16, iu 22, LDN. 7 Theo iu 4, Khon 1 ca Quy ch qun tr cng ty. Cc ngn hng thng mi c phn cn phi tun th cc quy nh hin hnh v iu l ca ngn hng thng mi theo Thng t 06/2010/TT-NHNN ca Ngn hng Nh nc Vit nam ra ngy 26/02/2010.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
Tt c cc cng ty nim yt Vit Nam u phi xy dng iu l cng ty theo iu l Mu do B Ti chnh quy nh.7
HI NG QUN TR
2. iu l Mu
3.
doanh nghip (v d vic ph duyt ngh chp nhn cc nh u t chin lc, vic ch nh t chc thanh l hay b nhim cn b qun l trong cng ty). Thm vo , iu l c th bao hm nhng quy nh c khuyn ngh trong iu l Mu v ph hp vi cc mc tiu ca cng ty (chng hn, mt thnh vin HQT c th ch nh mt thnh vin HQT thay th i din cho mnh tham d v biu quyt ti cuc hp ca Hi ng qun tr). 8
IU L CNG TY
69
c quyn cho bn. Tuy nhin, s sa i b sung iu l cn phi c thng bo trong cuc hp thng nin ca HC.
C ba cch cng ty sa i b sung iu l ca mnh: Thay i cc quy nh hin hnh trong iu l cng ty Thm cc quy nh mi vo iu l cng ty Thng qua mt phin bn mi ca iu l cng ty (son tho li iu l cng ty), vn l mt vic lm cn thit khi c qu nhiu nhng thay i.
C TC
I HI NG C NG
C mt thng l ph bin l thng qua ban php ch/phng t vn php l ca mnh, cng ty chun b cc ni dung sa i b sung cng vi cc t chc t vn php l thu ngoi vi s tham gia ca Th k cng ty. Tng gim c cn phi theo di st sao qu trnh ny m bo rng cc quy nh trong iu l c xy dng ph hp vi nh hng ca Hi ng qun tr. Bn d tho cui cng cn phi c nh gi v thng qua ti mt cuc hp ca Hi ng qun tr. Sau , bn d tho s c trnh ln HC di dng mt xut, tr khi vic sa i b sung iu l thuc thm quyn ca Hi ng qun tr. Trong trng hp , thay v a ra xut, Hi ng qun tr s thng qua quyt nh sa i b sung iu l.
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
Cc thng l tt:
HI NG QUN TR
Mt cng ty c th sa i b sung iu l ca mnh vo bt k thi im no sa i hay b sung nhng quy nh m iu l yu cu hoc cho php hoc xa b nhng quy nh m iu l khng yu cu.
Vic chun b nhng ni dung cn sa i b sung trong iu l i hi phi c k nng son tho quy nh v kin thc chuyn su v php lut.
3.
Hnh 1: Th tc sa i b sung iu l
ng k nhng ni dung sa i b sung vi c quan ng k kinh doanh c thm quyn Bc 3 HC ph chun nhng ni dung sa i b sung trong iu l trnh nhng ni dung sa i b sung ln chng trnh ngh s ca HC Bc 4
Bc 2 Bc 1
Trong nhng hon cnh c th khi cc ch c bit c p dng, th tc sa i b sung iu l s thay i v mt vi trong s cc bc nu trn s c b qua hoc c b sung. HC c quyn thng qua nhng ni dung sa i b sung trong iu l cng ty nu c s c ng i din t nht 75% tng s phiu biu quyt ca tt c c ng d hp chp thun.12 HC c th ra ngh quyt thng qua nhng ni dung sa i bng vn bn nu c s c ng i din t nht 75% tng s phiu biu quyt chp thun.13 iu l cng c th quy nh mt t l cao hn.14
IU L CNG TY
71
17 Chng V, Ngh nh 88/2006/N-CP ca Chnh ph ra ngy 29/08/2006 v ng k kinh doanh). 18 Vi nhng sa i b sung trong cc ni dung ng k kinh doanh ca cng ty cn phi c c quan cp php ng k kinh doanh chp thun (v d cc hot ng kinh doanh, ngi i din theo php lut hoc vn iu l), nhng ni dung ch c th c hiu lc k t ngy cp giy chng nhn ng k kinh doanh sa i b sung, cho d nhng thay i y c ghi vo iu l cng ty k t ngy c HC thng qua.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Gi th trng Gi c tnh theo nguyn tc quy nh ti iu l cng ty (nu c quy nh) Gi do mt t chc nh gi chuyn nghip c cc bn la chn a ra. Trng hp c ng khng ng vi gi tha thun vi cng ty th h c th bn c phn cho ngi khc.
3.
QUY CH NI B CA CNG TY
73
1. Cc loi quy ch ni b
Quy ch ni b l nhng ti liu ni b ca cng ty c th ha cc quy nh trong iu l v c th bao gm bt k mt quy nh no phc v cho vic qun l v iu hnh cc hot ng kinh doanh ca cng ty. Quy ch ni b c th mang tnh bt buc hay khng bt buc ty thuc vo tng loi quy ch ni b v tng loi hnh cng ty. Trong mi trng hp, cc quy ch ni b phi ph hp vi iu l cng ty v khng c tri vi cc quy nh ca php lut. Trong mi quan h vi quy ch ni b, iu l l vn bn ch o, v vy nu c mu thun gia cc quy nh ca iu l vi cc quy ch ni b, cc quy nh ca iu l s c p dng. Cng ty khng c trch nhim phi ng k quy ch ni b vi c quan cp php ng k kinh doanh khi thnh lp cng ty. Ni mt cch khc, cng ty c th c thnh lp v c th tn ti m khng cn n cc quy ch ni b. H s xin thnh lp cng ty khng cn phi i km vi cc quy ch ni b. C nhiu kiu loi quy ch ni b trong cng ty: Quy ch ni b trong Qun tr cng ty l yu cu bt buc i vi cc cng ty nim yt (xem phn C ca chng 3 di y) Ni quy lao ng l yu cu bt buc i vi cc cng ty c t 10 ngi lao ng tr ln. Ni quy lao ng phi c ng k vi c quan lao ng c thm quyn21 Cc quy ch ni b khc nh quy ch chi tiu ti chnh,22 quy nh v vic phn chia trch nhim, quy nh v vic ph duyt bo him, nh gi v n b, quy nh v u t, hay cc quy nh v kim sot v kim ton ni b mang tnh bt buc i vi cc cng ty bo him.23
21 iu 82 ca Lut lao ng c Quc hi Vit Nam thng qua ngy 23/06/1994 (sa i). 22 Cc t chc tn dng cng phi xy dng quy ch ni b trong chi tiu ti chnh (theo iu 29 Ngh nh 146/2005/N-CP ca Chnh ph ra ngy 23/11/2005 v ch ti chnh i vi cc t chc tn dng. 23 Ngh nh 45/2007/N-CP ca Chnh ph ra ngy 27/03/2007 v vic thi hnh Lut bo him v Ngh nh 46/2007/N-CP ca Chnh ph ra ngy 27/03/2007 v ch ti chnh i vi cc doanh nghip kinh doanh bo him.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
B. Quy ch ni b ca cng ty
3.
Cc thng l tt:
Cho d mt s quy nh no bt buc phi c a vo iu l, cc quy ch ni b c nhiu u im: Quy ch ni b khng cn phi c ng k vi c quan cp php ng k kinh doanh, iu ny gip cho cng ty trnh c chi ph ng k v chi ph cho cc th tc hnh chnh khc. So vi iu l, th tc sa i b sung quy ch ni b n gin hn, gip cho cng ty d dng thay i quy ch ni b khi cn thit. Quy ch ni b gp phn bo v quyn li ca cc c ng. c bit, quy ch ni b thit lp mt khun kh ph hp v lnh mnh cho vic qun l v iu hnh cng ty. Quy ch ni b cng gip cho cc c ng nm r vic thc hin cc quy nh ca iu l trong thc t.
24 Theo iu 108, khon 2(k) v iu 116, khon 3(d) ca LDN. Cho d thut ng quy ch qun l ni b cng ty khng c php lut gii thch r, c th hiu rng thut ng ny bao hm tt c nhng ni quy nu trong phn B(1) trn bi v nhng ni quy phc v cho vic qun l cng ty.
75
Cc thng l tt:
Nhiu cng ty thuc cc quc gia c cc thng l Qun tr cng ty pht trin u xy dng mt b quy tc Qun tr cng ty t nguyn hoc cc hng dn v Qun tr cng ty bn cnh iu l cng ty. a s cc b quy tc l nhng tuyn ngn ngn gn v n gin c tnh nguyn tc, thng l phn nh mong mun ca Hi ng qun tr v Ban gim c trong vic iu hnh cc hot ng kinh doanh ca cng ty mt cch trung thc, cng bng, hp php v c trch nhim i vi x hi.
NGHA CA CHNG KHON TRONG QUN TR CNG TY CC QUY TRNH KIM TON V KIM SOT CNG B THNG TIN CC GIAO DCH TRNG YU TRONG DOANH NGHIP C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
3.
Nhng quy ch v hng dn ni b ca cng ty c th cp n rt nhiu vn , bao gm: Cc vn chung trong Qun tr cng ty: - Nhng mc ch v mc tiu ca cng ty - Mi quan h gia cc c ng v Hi ng qun tr - Mi quan h gia Hi ng qun tr v Tng gim c hoc Ban gim c iu hnh - Mi quan h gia cc c ng chi phi v cc c ng nh l. Cc thng l tt lin quan n Hi ng qun tr: C cu thnh phn, bao gm c cc thnh vin Hi ng qun tr c lp S lng thnh vin v c cu ca cc tiu ban Th tc lm vic i ng v th lao i vi cc thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh.
Cc thng l tt lin quan n Ban gim c: - i ng v th lao - Phi hp v quan h vi Hi ng qun tr Cc thng l tt lin quan n Ban kim sot: - C cu thnh phn, bao gm c trnh ca cc thnh vin Ban kim sot, - Trch nhim v th tc lm vic ca Ban kim sot, - Quan h gia Ban kim sot v Hi ng qun tr, HC v cc c ng - C ch m bo s c lp ca Ban kim sot khi thc thi trch nhim ca mnh - i ng v th lao i vi cc thnh vin Ban kim sot Quyn li ca c ng: V vic t chc v iu hnh HC Bo v cc c ng nh l Cng khai giao dch ca cc bn lin quan Chnh sch c tc ca cng ty.
Cc vn lin quan n s cng khai v tnh minh bch: - Chc nng kim sot ni b, bao gm c vic qun l ri ro - Chnh sch v vic s dng cc dch v t vn v kim ton thu ngoi v lun chuyn Kim ton c lp
77
Trch nhim gii trnh ca cng ty i vi cc bn c quyn li lin quan: - Giao tip v quan h vi cc nh u t v cc bn c quyn li lin quan Nhng vn c cp n trong quy ch ni b ty thuc vo mc quan trng ca cc vn i vi cng ty. Thng thng, quy ch ni b c Hi ng qun tr thng qua, sau c thng bo ti cc c ng v cc nh u t, v c ng ti trn trang web ca cng ty. Cc bn quy ch ni b v hng dn thc hin ca cng ty phi ph hp vi cc quy nh ca php lut, cng nh cc quy nh ca iu l, v phi tun th nhng quy nh chung v Quy ch Qun tr cng ty. Tuy nhin, cc quy ch ni b khng th thay th cho iu l.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
- Cc chnh sch v chun mc k ton - Cng khai cc bo co ti chnh v nhng thng tin quan trng lin quan ti cng ty
3.
Mt b quy tc Qun tr cng ty cn phi cp n cc vn c th nh sau: Trnh t, th tc v triu tp v biu quyt ti HC Trnh t v th tc c, ng c, bu, min nhim v bi nhim thnh vin Hi ng qun tr Trnh t, th tc t chc hp Hi ng qun tr Trnh t, th tc la chn, b nhim, min nhim cc thnh vin Ban gim c iu hnh Trnh t, th tc phi hp hot ng gia Hi ng qun tr, Ban kim sot v Ban gim c; Quy nh v nh gi hot ng, khen thng v k lut i vi thnh vin Hi ng qun tr, thnh vin Ban kim sot, thnh vin Ban gim c v cc cn b qun l.
Cng ty nim yt phi cng b thng tin v tnh hnh Qun tr cng ty trong cc k hp HC thng nin, trong bo co thng nin ca cng ty, ti thiu phi bao gm nhng thng tin sau:26 Thnh vin v c cu ca Hi ng qun tr v Ban kim sot Hot ng ca Hi ng qun tr v Ban kim sot Hot ng ca thnh vin Hi ng qun tr c lp khng iu hnh Hot ng ca cc y ban ca Hi ng qun tr Nhng k hoch tng cng hiu qu trong hot ng Qun tr cng ty Th lao v chi ph cho thnh vin Hi ng qun tr, thnh vin Ban gim c iu hnh v thnh vin Ban kim sot Thng tin v cc giao dch c phiu ca cng ty ca cc thnh vin Hi ng qun tr, Ban gim c iu hnh, Ban kim sot, c ng ln v cc giao dch khc ca thnh vin Hi ng qun tr, Ban gim c iu hnh, Ban kim sot v nhng ngi lin quan vi cc i tng ni trn S lng thnh vin Hi ng qun tr, Ban gim c iu hnh v Ban kim sot tham gia o to v Qun tr cng ty Nhng im cha thc hin theo quy nh ca B Quy tc Qun tr cng ty, nguyn nhn v gii php.
79
Quy tc o c kinh doanh s gp phn: Nng cao uy tn ca cng ty: Danh ting v hnh nh ca cng ty l ti sn v hnh gn lin vi cng ty. Xy dng quy tc o c kinh doanh l mt cch lm hiu qu cng ty th hin gi tr m mnh tin tng vo cc thng l tt trong kinh doanh. Ci thin nng lc qun l ri ro v i ph vi khng hong: Quy tc o c kinh doanh s gip Ban gim c v Hi ng qun tr nhn thy cc vn tim tng trc khi xut hin mt cuc khng hong quy m ln, bi v quy tc o c khuyn khch ngi lao ng pht hin v phn ng trc nhng vn lin quan ti o c ngh nghip. Xy dng vn ha cng ty v cao cc gi tr ca cng ty: Mt b quy tc o c kinh doanh c cng ty xy dng v truyn t ti mi cn b v nhn vin trong cng ty c th gp phn xy dng mt mi trng vn ha gn kt, da trn cc gi tr chung, gip nh hng cho cc nhn vin trong cng vic hng ngy ca h. Tng cng giao tip gia cc bn c quyn li lin quan: Quy tc o c kinh doanh cng to c nhng n tng r nt v cng ty i vi cc bn c quyn li lin quan trong nhng giai on kh khn. Quy tc o c kinh doanh truyn i thng ip ca cng ty v s cam kt ca mnh i vi vic tun th o c v chng minh rng nhng vi phm nu c ch l ngoi l v him xy ra. Trnh tranh chp v kin tng: Mt b quy tc o c kinh doanh, kt hp vi mt chng trnh thc hin quy tc o c hiu qu, c th gp phn gim thiu ri ro lin quan n tranh chp v kin tng bt ngun t s gian ln, xung t li ch, tham nhng, hi l, v giao dch ni gin.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
3.
81
30 Bn thn b quy tc o c kinh doanh ca cng ty cng nn bao hm mt th tc c th trong vic phn nh mt vn o c (trc ht gp cp trn trc tip, sau ), v thm ch nn bao hm c th tc ngh thay i nhng ni dung trong b quy tc. B quy tc o c ngh nghip ni b ca cng ty cng nn bao hm mt m hnh a ra quyt nh lin quan n cc vn o c (Bc mt: Kim tra thng tin, Bc hai: ). Xem thm: Kenneth Johnson v Igor Abramov, o c Kinh doanh: Hng dn qun l mt doanh nghip c trch nhim, Chng 6, trang 138-144. 31 Chng trnh tp hun v o c ngh nghip nn c xy dng da trn cc v vic c th ny sinh trong cng vic hng ngy ca cc nhn vin cng ty v nn c t chc theo kiu tng tc. Xem thm: Kenneth Johnson v Igor Abramov, o c Kinh doanh: Hng dn qun l mt doanh nghip c trch nhim, Chng 7, trang 155-165. 32 Chng X, iu 3, khon 3.7 ca Thng t 156/2007/TT-BTC. 33 iu 12 ca Quyt nh 27/2007/Q-BTC ca B Ti chnh ra ngy 24/04/2007 v vic ban hnh quy ch t chc v hot ng ca cc cng ty chng khon
C TC
Vit Nam vn cha thng qua mt b Quy tc o c kinh doanh chung p dng cho tt c cc cng ty ca Vit Nam. Tuy nhin, mt s loi hnh cng ty c th (chng hn cc cng ty bo him32 v cc cng ty chng khon33) phi thng qua nhng nhng nguyn tc o c ngh nghip, thnh t to nn cc nguyn l v nguyn tc v quan trng nht trong o c kinh doanh.
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
cp v cc thnh vin Hi ng qun tr l cha kha thc hin thnh cng cc quy tc o c kinh doanh ca cng ty. Quy tc o c kinh doanh phi thn thin vi ngi s dng (tc l phi cung cp nhng ch dn thc t cho cc cn b qun l v nhn vin ca cng ty v cch thc x l cc vn lin quan n o c c th ny sinh trong cng vic hng ngy ca cng ty).30 thc hin cc quy tc ra, cng ty c th cn phi xy dng mt chng trnh tp hun v o c ngh nghip,31 cng nh b nhim mt cn b v thnh lp mt vn phng chuyn trch v/hoc thnh lp mt y ban o c trc thuc Hi ng qun tr t vn v tp hun cho cc cn b, nhn vin ca cng ty, v m bo gi kn danh tnh ca cc c nhn phn nh v nhng vn o c lin quan n cc c nhn khc trong cng ty. B Quy tc o c kinh doanh nn c y ban o c trc thuc Hi ng qun tr r sot, sa i v b sung nu thy cn thit.
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
NOTES
Chng
HI NG QUN TR
4 Hi ng qun tr
Mc lc
C CU CHUNG TRONG QUN TR CNG TY GII THIU V QUN TR CNG TY
103
D. C CU V CC Y BAN TRC THUC HI NG QUN TR 1. Ch tch 2. Cc y ban trc thuc Hi ng qun tr 3. Ch tch mt y ban trc thuc Hi ng qun tr
C. THNH PHN CA HI NG QUN TR 1. S lng thnh vin Hi ng qun tr 2. Ai c th tr thnh thnh vin Hi ng qun tr? 3. Phm cht, nng lc ca thnh vin Hi ng qun tr 4. Cc dng thnh vin Hi ng qun tr
C TC
B. BU CHN V MIN NHIM THNH VIN HI NG QUN TR 106 1. Bu chn thnh vin Hi ng qun tr v nhim k ca thnh vin Hi ng qun tr 106 2. c ng vin vo Hi ng qun tr 107 3. Thng tin v nhng ngi c c vo Hi ng qun tr 108 4. Bu chn thnh vin Hi ng qun tr 110 5. Min nhim, bi nhim thnh vin Hi ng qun tr 113
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
A. THM QUYN CA HI NG QUN TR 1. Khi no cn thnh lp Hi ng qun tr? 2. S lc v thm quyn ca Hi ng qun tr 3. Thm quyn ca Hi ng qun tr trong vic gim st v kim sot chin lc 4. Thm quyn ca Hi ng qun tr lin quan ti quyn li ca c ng 5.Thm quyn ca Hi ng qun tr lin quan ti ti sn v vn iu l 6. Thm quyn ca Hi ng qun tr trong vic kim sot, cng b v minh bch ha thng tin
B MY IU HNH
93 93 93 95 102 102
HI NG QUN TR
4.
Mc lc
E. CC QUY TRNH LM VIC CA HI NG QUN TR 1. Ch tch Hi ng qun tr v cc cuc hp ca Hi ng qun tr 2. Hp Hi ng qun tr 3. Cuc hp u tin ca Hi ng qun tr 4. Lch hp ca Hi ng qun tr? 5. Ai c quyn triu tp mt cuc hp ca Hi ng qun tr 6. Thng bo v cuc hp ca Hi ng qun tr 7. S i biu quy nh cho cuc hp ca Hi ng qun tr 8. Thnh vin Hi ng qun tr c th tham d cc cuc hp ca Hi ng qun tr bng cch no 9. Xem xt cc kin bng vn bn (L phiu vng mt) 10. Quyt nh ca Hi ng qun tr 11. Bin bn hp Hi ng qun tr 12. Th k cng ty v cc cuc hp ca Hi ng qun tr
139 139 140 141 142 142 143 144 144 146 147 147 149
F. BN PHN V NGHA V PHP L CA THNH VIN HI NG QUN TR 150 1. Bn phn chm lo 150 2. Bn phn trung thnh 151 3. Quyn tip cn thng tin ca thnh vin Hi ng qun tr 155 4. Ngha v php l ca thnh vin Hi ng qun tr 156 5. Khi no thnh vin Hi ng qun tr c min tr ngha v php l? 156 6. Ai c quyn khiu kin thnh vin Hi ng qun tr? 157 7. Bin bn hp Hi ng qun tr v ngha v php l ca thnh vin Hi ng qun tr 158 8. Bo v thnh vin Hi ng qun tr trc ngha v php l 158 G. NH GI V O TO THNH VIN HI NG QUN TR 1. Thnh vin Hi ng qun tr t nh gi 2. Tp hun v o to H. CH LNG THNG CA THNH VIN HI NG QUN TR I. TM TT CC VN CN LU KHI XC NH HIU QU CA HI NG QUN TR 159 159 160 162 166
87
Thm quyn ca Hi ng qun tr: Hi ng qun tr c tp trung vo vic bo v quyn li ca cng ty v cc c ng hay khng? Thnh vin Hi ng qun tr c hiu r vai tr v cc vn u tin ca Hi ng qun tr hay khng? Hi ng qun tr c thm quyn theo iu l v quy ch ni b thc thi chc nng gim st ca mnh hay khng? Cc thm quyn ny c c truyn t r rng khng? Trong thc t, thnh vin Hi ng qun tr c s dng thm quyn ca mnh hay khng? u l vai tr ca Hi ng qun tr trong cng tc Qun tr cng ty, t chc HC, bo v ti sn cng ty, gii quyt mu thun, gim st cng tc kim sot ni b v qun tr ri ro? Hiu qu ca Hi ng qun tr trong vic nh hng v xy dng chin lc? Hi ng qun tr c nhng cng c ph hp gim st cc kt qu hot ng v kt qu ti chnh ca cng ty hay khng? C quy hoch cn b k nhim, c bit i vi v tr Tng gim c hay khng? Thm quyn ca Hi ng qun tr, trn giy t ln trn thc t, c khc vi thm quyn ca Ban gim c hay khng? Bu chn Hi ng qun tr Ai c quyn c cc ng vin vo Hi ng qun tr? C ng c c cung cp y thng tin v cc ng vin hay khng? Hi ng qun tr c th nh hng ti qu trnh c nh th no? Hi ng qun tr c m bo rng tt c cc c ng hiu r bn cht ca vic bu dn phiu? Thnh phn ca Hi ng qun tr Hi ng qun tr xy dng, cng b, v thc hin cc chnh sch lin quan n quy m, thnh phn, b dy kinh nghim, tp hp k nng v cc phm cht khc ca Hi ng qun tr hay cha? Thnh phn ca Hi ng qun tr, xt v mt tp hp k nng v nng lc, c ph hp vi chc nng gim st v cng tc xy dng chin lc ca Hi ng qun tr hay khng?
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
4.
Hi ng qun tr vi t cch l mt tp th hot ng hiu qu n mc no? Cng ty c cc thnh vin Hi ng qun tr c lp hay khng? Hi ng qun tr c c to thnh t a s cc thnh vin khng iu hnh hay khng? Vai tr lnh o ca Hi ng qun tr, cp Hi ng qun tr v cp y ban trc thuc Hi ng qun tr, hiu qu n mc no? S lng thnh vin Hi ng qun tr c ph hp vi yu cu ca cng ty hay khng? Cng ty c s lng thnh vin Hi ng qun tr cn thit thnh lp cc y ban trc thuc Hi ng qun tr hay khng? C cu ca Hi ng qun tr v cc y ban trc thuc Hi ng qun tr Hi ng qun tr c cc y ban nhn s, chnh sch pht trin, lng thng v Kim ton hoc cc y ban khc ph hp vi cc quy nh ca php lut v cc thng l tt trong Qun tr cng ty hay khng? Chi ph v li ch ca cc y ban v nhng y ban khc nh th no? C cc thnh vin Hi ng qun tr c lp (hoc khng iu hnh) lm ch tch cc y ban ny hay khng? Cc y ban trc thuc Hi ng qun tr c ngun lc (nhn lc v ti lc) thc thi cc chc nng ca mnh mt cch ph hp hay khng? Cc thnh vin khng nm trong mt y ban no nm vng thng tin v cc quyt nh ca y ban y n mc no? Nhng thng tin m cc y ban chun b c Hi ng qun tr a ra quyt nh hay khng? Cc thnh vin trong cc y ban trc thuc Hi ng qun tr c kin thc chuyn mn v cc vn lin quan n trch nhim c giao ph hay khng? H c c tip cn vi ngun thng tin t Kim ton c lp, Kim ton ni b v cc b phn iu hnh lin quan n cc hot ng kinh t, ti chnh v cc hot ng khc ca cng ty hay khng? Quy trnh lm vic ca Hi ng qun tr Hi ng qun tr xc nh, sp xp mc u tin v ln lch lm vic i vi nhng vn ch yu cn c r sot nh k hay cha? Hi ng qun tr xc nh cc thng tin cn thit phn tch nhng vn ch yu ny hay cha? Ch tch Hi ng qun tr c ng vai tr tch cc trong vic t chc cng vic ca Hi ng qun tr hay khng? Hi ng qun tr c hp thng k theo lch cng tc c nh hay khng? Ch tch Hi ng qun tr c khuyn khch vic trao i quan im t do v ci m hay khng? C cc th tc m bo vic chun b chu o v tin hnh cc cuc hp ca Hi ng qun tr hay khng, v d gi thng bo trc v cc
89
vn trong chng trnh ngh s, phn pht ti liu, xc nh s i biu tham d, quy nh v biu quyt thng qua l phiu vng mt, v chun b bin bn? Trong thc t, cc cuc hp ca Hi ng qun tr c hiu qu n mc no? Nhng thng tin cung cp cho cc thnh vin Hi ng qun tr c c th, r rng v tp trung cho php h a ra quyt nh mt cch c hiu qu hay khng? Cc vn ch yu v nhng ri ro c c nu bt hay khng? Ti liu c cha cc ph lc vi nhng chi tit y hn hay khng? Lm cch no Hi ng qun tr m bo rng mnh c th gim st b my iu hnh cng ty mt cch ph hp? Hi ng qun tr c nhn c bo co nh k v thng tin cp nht t b my iu hnh hay khng? Hi ng qun tr c mi cc thnh vin ca b my iu hnh ti tham d cuc hp ca Hi ng qun tr thng tin cho h bit v cc vn ch yu hay khng? S phi hp gia Hi ng qun tr vi Ban gim c v Tng gim c c hiu qu hay khng? Hi ng qun tr c a ra nhng li khuyn khn ngoan v nh hng r rng cho cc thnh vin ca b my iu hnh hay khng? Hi ng qun tr c bit cch khuyn khch hiu qu cc thnh vin ca b my iu hnh hay khng? Hi ng qun tr cn bng gia cng vic gim st vi cng vic qun l vi m nh th no? Bn phn v ngha v php l ca Hi ng qun tr C phi tt c cc thnh vin Hi ng qun tr u hiu r bn phn ca mnh l phi lm vic mt cch c trch nhim v ng tin cy v li ch cao nht ca cng ty v ca cc c ng hay khng? Thnh vin Hi ng qun tr c chun b k cng cho cuc hp ca Hi ng qun tr hay khng? Hi ng qun tr c cn nhc y n quyn li ca cc bn c quyn li lin quan hay khng? Cng ty c hp ng vi cc thnh vin Hi ng qun tr hay khng? Nhng hp ng c quy nh v bn phn v ngha v php l ca h hay khng? Vic t nh gi v o to ca Hi ng qun tr Hi ng qun tr c tin hnh cng vic t nh gi thng nin hay khng? Hi ng qun tr xy dng cc tiu ch hay cc ch s nh gi kt qu hot ng ca mnh hay cha? Quy trnh t nh gi c ng tin cy hay khng? Cc kt qu c c gi ti cc c ng hay khng? Hi ng qun tr c t chc tp hun nh k v Qun tr cng ty v nhng vn quan trng khc nng cao kt qu hot ng ca cng ty trong tng lai hay khng? C phi tt c cc thnh vin Hi ng
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
4.
qun tr u tham d cc kha tp hun hay khng? Cng ty c t chc cc bui tp hun gii thiu cho cc thnh vin mi ca Hi ng qun tr h lm quen vi chin lc, k hoch tng lai v cc hot ng ca cng ty, cng nh nhng cng vic trc kia ca Hi ng qun tr hay khng? Ch lng, thng ca Hi ng qun tr Lng, thng ca cc thnh vin Hi ng qun tr c m bo tnh cnh tranh hay khng? C phi tt c cc thnh vin Hi ng qun tr u nhn c mt mc lng nh nhau hay khng? Ch lng c khuyn khch cc thnh vin Hi ng qun tr gnh vc thm trch nhim, chng hn nh lm Ch tch mt y ban trc thuc Hi ng qun tr, hay khng? Liu ch lng c nh hng nguy hi n tnh c lp ca cc thnh vin Hi ng qun tr hay khng? Tng s lng thng c phi l mt phn quan trng trong tng thu nhp thng nin ca cc thnh vin Hi ng qun tr hay khng? Hi ng qun tr, y ban nhn s, y ban lng thng c nh k xem xt li ch lng, thng dnh cho cc thnh vin Hi ng qun tr hay khng? Ch lng, thng c c thc hin trn c s cc c nhn khng bit v lng, thng ca cc c nhn khc hay khng? Cng ty c chnh sch ngn cm khng cp tn dng c nhn cho cc thnh vin Hi ng qun tr hay khng? Cc thnh vin iu hnh v khng iu hnh trong Hi ng qun tr c c tr lng theo cng mt cch thc nh nhau hay khng? Cng ty c chnh sch tr thm hoc khng tr thm lng cho cc thnh vin iu hnh ca Hi ng qun tr v cng vic ca h trong Hi ng qun tr nm ngoi gi th lao m h nhn c cho cng vic iu hnh ca mnh hay khng?
Mt Hi ng qun tr c lp, chuyn nghip v hiu qu c ngha c bit quan trng trong Qun tr cng ty. Hi ng qun tr hot ng v li ch cao nht ca cng ty v ca cc c ng. T chc ny c nhim v ra chin lc cho cng ty, bo v quyn li ca cc c ng, gim st b my iu hnh v cc hot ng ti chnh ca cng ty. D Hi ng qun tr khng th thay th cho cc cn b qun l chuyn nghip ti nng, hay thay i mi trng kinh t m cng ty ang hot ng, t chc ny c th nh hng n kt qu hot ng ca cng ty thng qua vic gim st chin lc v kim sot hot ng qun l cng ty. Cc hot ng ca Hi ng qun tr c th hon ton khng c ch n khi nn
Mt v d nh
91
Chc chn s sp mang tnh thm ha ca cng ty Enron ti M khin d lun v chnh ph hng s quan tm ti vai tr ca Hi ng qun tr v chc nng ca Qun tr cng ty. Di y l mt vi trong s nhng im yu km ca Hi ng qun tr ca cng ty Enron, c cho l gp phn dn n s sp ca cng ty ny, lm mt i hng ngn cng n vic lm, v dn n mt nim tin vo cc th trng ti chnh M. Vo ngy 7 thng Nm nm 2002, Thng vin M a ra nhng kt lun sau y lin quan n vai tr ca Hi ng qun tr ca cng ty Enron trong vic sp v ph sn ca cng ty ny:1 Khng hon thnh trch nhim: Hi ng qun tr ca cng ty Enron khng bo v c cc c ng ca cng ty v gp phn dn n s sp ca cng ty i chng ln hng th 7 ca M. Thiu tnh c lp: Cc mi quan h ti chnh gia cng ty v mt s thnh vin Hi ng qun tr lm gim i tnh c lp ca Hi ng qun tr ca cng ty Enron. Xung t li ch: Bt chp nhng xung t li ch r rng, Hi ng qun tr cng ty Enron chp thun mt vic cha tng c tin l l cho php Gim c Ti chnh thnh lp v iu hnh nhng qu tng h ring thc hin cc giao dch vi cng ty Enron v kim li trn nhng chi ph m cng ty Enron phi gnh chu. Lng thng qu cao: Hi ng qun tr cng ty Enron ph chun mc lng thng qu cao cho cc cn b iu hnh trong cng ty, khng gim st c vic tin mt ca cng ty b cn kit do cc khon tin thng hng nm vo nm ti chnh 2000, v khng gim st hoc nh ch hn mc tn dng tr gi nhiu triu la ca cng ty cho cc c nhn. H thng k ton nhiu ri ro: Hi ng qun tr cng ty Enron cho php p dng cc thng l k ton nhiu ri ro m khng ngn cm. Qu nhiu hot ng ngoi bng khng cng khai: Hi ng qun tr cng ty Enron cho php tin hnh cc hot ng ngoi bng tr gi hng t la lm cho tnh hnh ti chnh trng c v tt hn so vi thc t v khng m bo vic cng b y cc cng n trng yu ngoi bng vn l mt trong nhng nguyn nhn chnh dn n s sp ca Enron.
Ngun: IFC, thng 3 nm 2004 1 K hp ln th 107, phin hp th hai, bo co ca Tiu ban iu tra thng trc, Vai tr ca Hi ng qun tr trong vic sp ca cng ty Enron, 08/07/2002. Xem ti http://fl1.findlaw.com/news.findlaw.com/hdocs/docs/enron/senpsi70802rpt.pdf.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Mt v d nh:
kinh t vng mnh, gi c phiu tng v mi chuyn c v sun s. Tri li, khi mi chuyn xu i, Hi ng Qun tr s tr thnh tm im ca s ch v tm quan trng ca Hi ng qun tr s tr nn r rng.
4.
Hi ng qun tr
Th ch php l ca Hi ng qun tr c th hin qua cc yu cu ca php lut, nhng cng c mt mc linh hot nht nh cho php cc cng ty iu chnh c cu t chc ni b ca mnh ty theo nhu cu v hon cnh ring. Chng ny m t thm quyn, vic bu chn v min nhim, thnh phn, c cu, th tc lm vic, bn phn v ngha v php l, vic nh gi v lng thng ca Hi ng qun tr. Chng ny cng tho lun cc nguyn tc v quy chun Qun tr cng ty c th hin trong Quy ch Qun tr cng ty v cc thng l tt khc.
93
Bc 5 Bc 4 Bc 3 Bc 2 Bc 1
Xy dng k hoch tm kim v tuyn m cc thnh vin HQT, c th s dng cc cng ty v/hoc t chc t vn chuyn nghip. Xc nh cc nng lc v tp hp k nng cn c trong thnh phn HQT v lp h s tng ng v cc thnh vin HQT (v d kinh nghim trong ngnh, s lim khit, kin thc ti chnh, v.v).
Xc nh thm quyn ca HQT, c cu (s thnh vin iu hnh, khng iu hnh, c lp, cc y ban trc thuc HQT v.v), v quy m (tng s thnh vin). Xc nh chc nng, mc ch, mc tiu v cc hot ng (v d lch hp, thi gian v a im hp) ca HQT.
Ngun: IFC, thng 3 nm 2004
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
Xy dng chng trnh tp hun nh hng dnh cho cc thnh vin mi trong HQT. Xc nh cc ch s hot ng c bn v chun b y cc ti liu lin quan trong cc cuc hp.
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
4.
Hi ng qun tr
Theo thng l, Hi ng qun tr c thm quyn quyt nh tt c nhng vn khng thuc thm quyn ca HC v cc th ch khc trong cng ty.
Cc thng l tt:
Khi iu l cng ty trao thm quyn cho Hi ng qun tr, nhng quyn ny cn phi ph hp vi chc nng thng thng ca Hi ng qun tr trnh s mp m trong phn chia thm quyn gia HC, Hi ng qun tr, Tng gim c v/hoc Ban gim c.
Nhng vn thuc thm quyn ca Hi ng qun tr khng th c giao cho Tng gim c hoc Ban gim c iu hnh. Nh c minh ha trong Hnh 2, Hi ng qun tr c thm quyn a ra cc quyt nh trong nhng lnh vc sau y:5 Gim st chin lc v kim sot hot ng qun l Tuyn chn v gim st Tng gim c v Ban gim c T chc hp HC Vn iu l v ti sn ca cng ty Cng b thng tin v tnh minh bch ca thng tin Cc lnh vc khc c quy nh trong Lut doanh nghip hoc iu l cng ty
95
Gim st v kim sot chin lc Quyt nh v chin lc v k hoch pht trin trung hn, k hoch kinh doanh thng nin ca cng ty Quyt nh v k hoch v d n u t trong thm quyn ca mnh Quyt nh v gii php m rng th trng, marketing v cng ngh Ph duyt cc hp ng mua, bn, vay, cho vay v cc hp ng khc c gi tr bng hoc ln hn 50% tng gi tr ti sn c th hin trong cc bo co ti chnh gn nht ca cng ty (t l c th nh hn theo quy nh trong iu l) B nhim, min nhim, sa thi, k kt v chm dt hp ng vi Tng Gim c v cc cn b qun l ch cht ca cng ty B nhim mt i din c thm quyn thc hin quyn s hu ca cng ty ti cc cng ty khc, a ra quyt nh v mc lng thng v nhng li ch khc dnh cho cc c nhn Gim st v ch o Tng Gim c v cc cn b qun l khc Quyt nh v c cu t chc ca cng ty Quyt nh v vic thnh lp cc cng ty con, chi nhnh v vn phng i din, v mua c phn ca cc cng ty khc ngh ti c cu hoc gii th cng ty Thnh lp cc y ban trc thuc Hi ng Qun tr i vi cng ty nim yt B nhim hoc min nhim Th k cng ty Thng qua cc ti liu v qun l ni b (v Quy tc Qun tr cng ty i vi cc cng ty nim yt)
Kim sot, cng b thng tin v m bo tnh minh bch Np bo co ti chnh thng nin ln HC xut thng qua cc bo co ti chnh, bo co qun l, bo co kim ton (v bo co Qun tr cng ty i vi cng ty nim yt) gi ln HC Thng qua bo co v nhng s kin quan trng lin quan n cc cng ty i chng Xy dng c ch kim sot ni b v qun tr ri ro
Hi ng Qun tr
Vn iu l v ti sn xut v cc loi c phn v tng s lng c phn mi loi s c cho bn Quyt nh v vic pht hnh c phn mi trong gii hn tng s c phn mi loi c th c cho bn Quyt nh v vic huy ng vn b sung di cc hnh thc khc Quyt nh v gi cho bn c phn v tri phiu ca cng ty Quyt nh v vic mua li c phn vi s lng khng vt qu 10% s c phn c bn ra trong thi hn 12 thng
Hi ng qun tr ng vai tr quan trng trong vic gim st v kim sot chin lc ca cng ty. Hi ng qun tr c cc thm quyn sau y trong lnh vc ny:
C TC
Gii quyt xung t Ph chun cc giao dch ca cc bn lin quan c gi tr bng hoc ln hn 50% tng gi tr ti sn c th hin trong cc bo co ti chnh gn nht ca cng ty (t l c th nh hn theo quy nh trong iu l) Gii quyt xung t trong cng ty
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
Quyn li ca cc c ng i hi ng c ng T chc HC Ph chun chng trnh ngh s T chc ly kin bng vn bn HC thng qua cc quyt nh
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Hnh 2: Thm quyn ca Hi ng qun tr theo Lut doanh nghip v Quy ch Qun tr cng ty
4.
Hi ng qun tr
a) Xy dng cc chin lc v k hoch pht trin trung hn v k hoch kinh doanh thng nin ca cng ty Hi ng qun tr c thm quyn quyt nh cc chin lc v k hoch pht trin trung hn ca cng ty. Ngoi ra, Hi ng qun tr cn c quyn quyt nh hoc ph chun cc k hoch kinh doanh thng nin ca cng ty.6
Cc thng l tt:
Hi ng qun tr xy dng nh hng chin lc ca cng ty da trn bi cnh th trng, tnh hnh ti chnh ca cng ty v cc nhn t khc. Mt iu c bit quan trng l Hi ng qun tr phi xc nh mc v loi hnh ri ro m cng ty c th chp nhn hon thnh mc tiu ca mnh. Cc k hoch chin lc v kinh doanh ca cng ty cn c xem xt li v nh gi trn c s thng nin. Vic nh gi nn bao gm nh gi tnh hnh sn xut, tip th v cc khon u t hoch nh. Cui cng, Hi ng qun tr cn thng qua mt vn bn duy nht th hin cc c tnh ti chnh cho tng nm ti chnh. Khi HC b nhim cc thnh vin mi vo Hi ng qun tr, Th k cng ty cn thng bo cho cc thnh vin mi ny v chin lc v k hoch kinh doanh ca cng ty. Nguyn tc Qun tr cng ty hiu qu khuyn ngh: Tng gim c v Ban gim c phi c s ph chun ca Hi ng qun tr trc khi thc hin cc giao dch nm ngoi phm vi k hoch kinh doanh v ti chnh (cc hot ng phi quy chun). Cng ty cn xy dng cc quy ch ni b vi nhng th tc chi tit dnh cho Tng gim c v Ban gim c khi xin php thc hin nhng giao dch nm ngoi phm vi k hoch kinh doanh v ti chnh. Hi ng qun tr c quyn ph quyt quyt nh ca Tng gim c v Ban gim c trong vic tin hnh bt k mt hot ng phi quy chun no, vi iu kin vic ph quyt l c c s. Cc quy ch ni b ca cng ty xc nh quyn v ngha v ca b my iu hnh, cng nh trch nhim phi gnh chu khi hnh ng vt qu thm quyn.
97
Tuy nhin, Hi ng qun tr khng tham gia cng vic qun l cng ty hng ngy, vn l trch nhim ca b my iu hnh. b) B nhim v min nhim cc thnh vin Ban gim c Hi ng qun tr c thm quyn v trch nhim b nhim Tng gim c v cc cn b qun l ch cht khc trong cng ty (tc l Ph Tng gim c v K ton trng).7 Hi ng qun tr c th min nhim nhng c nhn theo cc quy nh ca lut php.8 c) Ph chun cc iu kin trong hp ng vi thnh vin ca Ban Gim c v quyt nh mc th lao Hi ng qun tr c quyn ph chun mc th lao, iu khon v iu kin hp ng gia cng ty vi cc thnh vin ca Ban gim c.9 Sau khi ph chun, Tng gim c s k hp ng vi tng thnh vin ca Ban gim c. Hp ng vi Tng gim c s c k bi Ch tch Hi ng qun tr. iu 117.1 Lut doanh nghip quy nh mc th lao dnh cho Ban gim c c xc nh da trn cc kt qu v hiu qu kinh doanh ca cng ty
Thng l ph bin trn th gii l y ban lng thng, vi thnh vin l cc thnh vin Hi ng qun tr c lp, xy dng mc th lao dnh cho Tng gim c v cc cn b qun l cp cao khc. Cc tiu ch xc nh mc th lao cn bao gm yu cu cng vic ca Ban gim c, tnh hnh kinh t (ti chnh) ca cng ty, thnh tch ca cng ty so vi cc cng ty khc, nh gi thnh tch trc kia ca ring tng thnh vin cng nh ca Ban gim c ni chung, kt ni kt qu tng lai ca mi thnh vin vi mc th lao v cc ng gp mang tnh chuyn gia ca c nhn .
7 Khon 2(h), iu 108, LDN. 8 Tng Gim c v cc cn b qun l ch cht khc trong cng ty cng l nhng nhn vin ca cng ty v cc quy nh ca Lut Lao ng s c p dng. V vy, vic chm dt hp ng ca Tng Gim c v cc cn b qun l ch cht khc trong cng ty phi c l do hp php theo quy nh trong Lut Lao ng. 9 Khon 2(h) , iu 108, Lut lao ng.
C TC
I HI NG C NG
Cc thng l tt:
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
4.
Hi ng qun tr
tm hiu thm thng tin v th lao cho cn b iu hnh, xem Chng 5, Mc G. d) Gim st hot ng ca Ban gim c Ban gim c phi chu trch nhim trc Hi ng qun tr. Hi ng qun tr gim st cng tc iu hnh cc hot ng kinh doanh hng ngy ca Ban gim c.10 Ngoi ra, Hi ng qun tr c quyn: 1. B nhim v min nhim cc thnh vin Ban gim c 2. Ph chun cc iu khon hp ng gia cng ty v cc thnh vin Ban Gim c Ti cc cng ty nim yt, Ban gim c c trch nhim gi cc bo co ln Hi ng qun tr v HC.11
Cc thng l tt:
Cc b phn iu hnh thng bo co ln Hi ng qun tr. Phn ln cc c ng, c bit l c ng nh l, khng c iu kin gim st cng vic qun l cng ty mt cch c hiu qu. y l l do ti sao cng vic gim st ny c giao cho Hi ng qun tr; Hi ng qun tr thay mt cho tt c cc c ng gim st b my iu hnh trong cng ty. Khi thnh lp v la chn Ban gim c, cn phi c mt s cn bng gia vic gim st Tng gim c vi vic cho php c nhn y c t ch trong vic iu hnh cc hot ng ca cng ty. Ngi ta khng cn xa l vi nhng mi nguy him ca vic gim st yu km. Cc cn b qun l c th phc v cho li ch c nhn v la di c ng. Mt khc, vic gim st qu mc cng tim n nhng mi nguy him, trong c vic can thip su vo qun l vi m v chnh tr ha qu trnh ra quyt nh qun l. Vic yu km trong gim st cng nh vic gim st qu mc u dn ti s thiu hiu qu v mt kinh t v c th ny sinh cc vn php l. V vy, iu l, quy ch ni b v cc ti liu chnh sch khc cn phi c xy dng vi quan im hng ti vic phn chia trch nhim gia cc th ch qun tr ca cng ty trn c s th ch no ph hp nht vi nhim v no th c giao nhim v . R rng l nhim v qun l cn phi giao cho cc cn b qun l chuyn nghip. Nhim v gim st cn c giao cho cc th ch gim st, chng hn nh Ban kim sot, Kim ton ni b hoc y ban kim ton v HC.
99
Cc thng l tt:
Hi ng qun tr phi hiu r mnh cn gim st nhng g. Nhng vn ch yu m mi Hi ng qun tr cn phi gim st k bao gm: Thnh tch chung ca cng ty, c bit trong s so snh vi cc i th cnh tranh S tun th ca b my iu hnh i vi lut php v cc th tc ni b lin quan ti qun tr cng ty, qun tr ri ro v kim sot ni b, cng nh cc vn v o c kinh doanh Thnh tch ca b my iu hnh, cp nhm ln cp c nhn Vic trin khai chin lc ca cng ty Cc ch tiu tip th v kinh doanh ca cng ty Cc kt qu ti chnh ca cng ty Quan h vi cc bn c quyn li lin quan, trong c cc c ng cng nh cc nhn vin, cc nh cung cp v khch hng ca cng ty
e) B nhim Tng gim c Hi ng qun tr b nhim Tng gim c ca cng ty12, ngi ng vai tr l ngi lnh o Ban gim c. f) Thnh lp cc y ban trc thuc Hi ng qun tr Theo Quy ch Qun tr cng ty, Hi ng qun tr ca cc cng ty nim yt c th thnh lp mt hay nhiu y ban. Hi ng qun tr c th thnh lp y ban nhn s, y ban chnh sch pht trin, y ban lng thng, y ban kim ton v cc y ban c bit khc trc thuc Hi ng qun tr theo ngh quyt ca HC.13
12 Khon 2(h), iu 108, LDN. Danh sch d kin nhng ngi c th c b nhim lm Tng Gim c ca mt t chc tn dng phi c Ngn hng Nh nc chp thun trc khi b nhim (iu 51, Lut TCTD 2010). Vic b nhim Tng Gim c ca mt cng ty bo him phi c B Ti chnh ph chun (Khon 2, iu 13, Ngh nh 45/2007/N-CP). 13 Mt ngn hng thng mi cn phi thnh lp t nht (i) mt y ban qun l ri ro v (ii) mt y ban Nhn s gip Hi ng Qun tr thc hin cc bn phn v ngha v ca mnh (Khon 9, iu 16, Ngh nh 59/2009/N-CP v Khon 6, iu 43, Lut TCTD 2010).
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
4.
Hi ng qun tr
Cc thng l tt:
Hi ng qun tr c th thnh lp cc y ban c nng lc qun l cng ty mt cch hiu qu hn v gii quyt nhng vn phc tp. Vic thnh lp cc y ban c ngha c bit quan trng nu Hi ng qun tr c nhiu thnh vin hoc c nhiu cn b iu hnh ng thi l thnh vin Hi ng qun tr.
g) B nhim v min nhim Th k cng ty Vic b nhim Th k cng ty, quyt nh cc iu khon v iu kin ca hp ng vi Th k cng ty, bao gm c mc th lao, nm trong thm quyn ca Hi ng qun tr ca cng ty nim yt.14 Hn na, Th k cng ty chu trch nhim trc Hi ng qun tr v chu s gim st ca Hi ng qun tr theo cc iu khon v iu kin trong hp ng lao ng ca Th k cng ty. tm hiu thm v vai tr ca Th k cng ty, xem Chng 6. h) Thng qua cc ti liu ni b Hi ng qun tr c trch nhim thng qua cc ti liu ni b, tr nhng g cn n s ph chun ca HC hoc b my iu hnh cng ty. Quy ch Qun tr cng ty khuyn ngh rng Hi ng qun tr ca cc cng ty nim yt cn ph chun nhng ti liu ni b sau y: Cc ti liu ni b dnh ring cho mi y ban c thnh lp15 Quy ch hng dn c ng bu chn cc thnh vin Hi ng qun tr theo phng thc dn phiu16 Quy nh v vic cng b thng tin ph hp vi cc quy nh ca lut php.17
14 15 16 17
iu 16, Quy ch qun tr cng ty. Khon 3, iu 15, Quy ch qun tr cng ty. Khon 5, iu 9, Quy ch qun tr cng ty. Khon 1(a), iu 30, Quy ch qun tr cng ty.
101
Cc thng l tt:
Nhng thng l Qun tr cng ty trn th gii cho thy rng Hi ng qun tr c th ph chun mt lot cc ti liu ni b lin quan ti cc vn sau y trong cng ty: Chnh sch c tc Chnh sch thng tin Tiu chun o c Kim sot v r sot Qun l ri ro Kim ton cc hot ng ti chnh v kinh doanh ca cng ty Th k cng ty
j) Thng qua Quy tc Qun tr cng ty hiu qu Hi ng qun tr ca mt cng ty nim yt c trch nhim m bo rng cng ty thng qua mt b quy tc Qun tr cng ty hiu qu bo v quyn li ca cc c ng. Thm quyn ph chun b quy tc Qun tr cng ty thuc v HC v Hi ng qun tr nn xem xt k b quy tc ny trc khi trnh ln HC
C TC
I HI NG C NG
Hi ng qun tr c thm quyn quyt nh v vic thnh lp cc cng ty con, chi nhnh v vn phng i din ca cng ty.18
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
4.
Hi ng qun tr
Cc thng l tt:
Mt chc nng c bn ca Hi ng qun tr l xy dng mt h thng tun th cc quy trnh th tc trong cng ty. Trch nhim ca Hi ng qun tr l thc hin tt c cc bc cn thit ngn nga v gii quyt nhng xung t c th ny sinh gia cc c ng v cng ty. Hi ng qun tr c th b nhim cn b trin khai cc h thng cn thit. Hi ng qun tr cng c th thnh lp mt y ban gii quyt xung t phc v cho mc ch ny.
103
23 24 25 26 27 28
Khon 3, iu 88, LDN. Khon 1, iu 19, Ngh nh 52/2006/N-CP. iu 91, LDN. Khon 2(g), iu 108, LDN. Khon 1, iu 128, LDN. Khon 2(m), iu 108, v Khon 3 & 4, iu 128, LDN
C TC
I HI NG C NG
Hi ng qun tr chun b cc bo co ti chnh thng nin vo cui mi nm ti chnh.27 Hi ng qun tr c trch nhim ph chun s b cc bo co ti chnh c kim ton v gi n Ban kim sot thm nh trc khi trnh HC xem xt, thng qua ln cui.28
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
6. Thm quyn ca Hi ng qun tr trong vic kim sot, cng b v minh bch ha thng tin
HI NG QUN TR
phiu v thi im pht hnh nhng phi bo co v trnh nhng ti liu ph hp c lin quan ti vic pht hnh tri phiu ln i hi ng c ng ti cuc hp gn nht.23 Vic pht hnh tri phiu chuyn i cn phi c s ph chun ca HC.24 Hi ng qun tr c quyn quyt nh mua li khng qu 10% tng s c phn ca tng loi c cho bn trong mi mi hai thng v gi mua li.25 Hi ng qun tr c thm quyn quyt nh thng qua hp ng mua, bn c gi tr bng hoc ln hn 50% tng gi tr ti sn c ghi trong bo co ti chnh gn nht ca cng ty.26
4.
Hi ng qun tr
Cc thng l tt:
Mt cng ty nim yt c trch nhim nn cng b tnh hnh Qun tr cng ty ti HC thng nin.29 Hi ng qun tr c trch nhim chun b cc bo co v cng tc qun l v tnh hnh hot ng ca cng ty, trong c bo co Qun tr cng ty v trnh ln HC thng nin.30 Bo co Qun tr cng ty ca Hi ng qun tr cn phi bao hm tt c cc yu t quan trng trong c cu v thc tin qun tr cng ty ti cng ty mnh.31 Trong bo co , Hi ng qun tr phi cng b v vic cng ty tun th cc nguyn tc qun tr cng ty nh th no v gii thch nhng im cha thc hin c theo Quy ch qun tr cng ty. Cui cng, Hi ng qun tr cn xut nhng bin php hon thin cng tc Qun tr cng ty ti cng ty mnh.32
c) Thng qua bo co s kin quan trng Mt cng ty nim yt c trch nhim phi cng b kp thi tt c cc nhng thng tin mi c th c nh hng quan trng n cng ty, gi chng khon ca cng ty, v quyt nh ca c ng v nh u t (Bo co s kin quan trng).33 Lut php yu cu cc cng ty nim yt phi b nhim mt cn b ph trch vic cng b thng tin.34 iu l cn c quy nh v nhng thng tin phi cng b v phng thc cng b thng tin.35 Hi ng qun tr cn chu trch nhim v vic chun b bo co s kin quan trng. d) Thc hin qun l ri ro Hi ng qun tr cn m bo rng cng ty xy dng v trin khai cc h thng nh gi v qun l ri ro. Mt s nhim v ch cht ca Hi ng qun tr c phc ha trong khung bn di v trong Hnh 3.
29 30 31 32 33 34 35
Khon 1, iu 28, Quy ch Qun tr cng ty. iu 128, LDN. Khon 1, iu 28, Quy ch Qun tr cng ty. Khon 1(i), iu 28, Quy ch Qun tr cng ty. iu 27, Quy ch Qun tr cng ty. Khon 1(b), iu 30, Quy ch Qun tr cng ty. Khon 1, iu 27, Quy ch Qun tr cng ty
105
Cc thng l tt:
Cng tc qun l ri ro l mt chc nng quan trng ca Hi ng qun tr. Hi ng qun tr cn m bo rng cng ty xy dng cc h thng cho php nh gi v kim sot ri ro. Bn cnh nhng vn khc, Hi ng qun tr cn: Thng qua cc th tc qun l ri ro v m bo vic tun th cc th tc ny (cc th tc ny cn quy nh rng cng ty v nhn vin ca cng ty phi thng bo ngay cho Hi ng qun tr v bt k thiu st ng k no trong c ch qun l ri ro) Thng xuyn phn tch, nh gi v ci thin hiu qu ca cc th tc qun l ri ro ni b. Xy dng cc chnh sch ph hp khuyn khch b my iu hnh, cc phng ban v nhn vin cng ty p dng h thng kim sot ni b Thnh lp mt y ban qun l ri ro trc thuc Hi ng qun tr khi cn thit m bo cng ty tun th cc quy nh ca iu l v lut php.
Ginh s ng h ca cc cn b qun l
Ngun: Hi K ton cng chng Anh quc v x Wales, Trin khai Turnbull, Bo co v chc nng ca HQT, 1999.
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
4.
Hi ng qun tr
Cc thng l tt:
Cng ty c th duy tr s vng mnh v kh nng thch ng vi cc thay i mi ca mnh bng vic thay i thnh phn ca Hi ng qun tr. Cc thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh c th mt i s sc bn ca mnh nu h ngi trong Hi ng qun tr qu lu. Mt cng ty c th cn phi p t gii hn nhim k, hoc l cho ton b Hi ng qun tr, hoc l cho mt t l phn trm no , cc thnh vin Hi ng qun tr tp trung hn. D l theo cch no, vic ti b nhim mt thnh vin Hi ng qun tr khng phi l t ng m cn phi c cc c ng v thnh vin Hi ng qun tr quyt nh mt cch thu o. Chng hn theo lut ca Php, nhim k mt thnh vin Hi ng qun tr c
36 Khon 3(b), iu 97 & Khon 3, iu 115, LDN. 37 Khon 2(c), iu 96, LDN. Danh sch d kin nhng ngi c th c b nhim lm thnh vin Hi ng Qun tr ca mt t chc tn dng phi c NHNN chp thun trc khi b nhim (iu 51 Lut TCTD 2010). 38 Khon 1, iu 109, LDN. 39 Khon 3, iu 109, LDN.
107
Cc c ng hoc nhm c ng nm gi trn 10% s c phiu ph thng (hoc mt t l thp hn theo quy nh ti iu l cng ty) trong 6 thng lin tc c quyn c ng vin vo Hi ng qun tr.42 Hi ng qun tr ng nhim, Ban kim sot v cc c ng khc c th c ng vin vo Hi ng qun tr nu s ng vin c c bi cc c ng c tiu chun khng s lng.43 Nhng ng vin ny phi tha mn mt s iu kin c th nht nh. (Xem Mc C.2, Chng 4).
40 AFGASFFI (Association Francaise de la Gestion Financiere). Khuyn ngh ca y ban Hellebuyck v Qun tr cng ty, II.D.4 (29/06/1998). Xem thm ti: http://www.ecgi.org/codes/documents/afg_as!f_amended_2001.pdf. 41 Bo co ca y ban v Qun tr cng ty (Bo co Vienot II), 07/1999 42 Khon 2, iu 79, LDN. 43 Khon 4, iu 29, Ngh nh 102/2010/N-CP (thay th Ngh nh 139/2007/N-CP).
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
2. c ng vin vo Hi ng qun tr
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
th khng qu 6 nm tr phi HC quyt nh ti gia hn nhim k ny, v cc thnh vin Hi ng qun tr t 70 tui tr ln khng c chim qu 1/3 tng s thnh vin trong Hi ng qun tr. Lin quan n vn ny, y ban Hellebuyk li khuyn ngh nhim k ca thnh vin Hi ng qun tr khng nn vt qu 4 nm v s lng thnh vin Hi ng qun tr t 65 tui tr ln khng nn vt qu 1/3 tng s thnh vin Hi ng qun tr.40 Quy tc Qun tr cng ty ca Php (Vienot II) quy nh thi hn nhim k ca mt thnh vin Hi ng qun tr, c ra trong cc quy ch ni b, khng nn vt qu 4 nm, cho php cc c ng c th thc hin vic bu chn vi mt mc thng xuyn hiu qu.41
4.
Hi ng qun tr
S lng ng vin
109
Cc thng l tt:
Cc c ng cn c nhn y thng tin xc nh nng lc ca cc ng vin c vo Hi ng qun tr v, nu c th, nh gi tnh c lp ca h. Mt s thng tin hu ch bao gm: Danh tnh ca ng vin Danh tnh ca c ng (hoc nhm c ng) c ng vin tui v trnh hc vn ca ng vin Kinh nghim v trnh chuyn mn ca ng vin Nhng v tr cng tc m ng vin m nhim trong vng 5 nm qua Nhng v tr cng tc m ng vin ang m nhim Bo co nh gi v ng gp ca ng vin cho cng ty vi t cch l thnh vin Hi ng qun tr, trong trng hp ng vin c ti b nhim Bn cht mi quan h ca ng vin vi cng ty Cc v tr trong Hi ng qun tr ca nhng cng ty khc hoc cc v tr chnh thc khc m ng vin nm gi Vic ng vin c c vo Hi ng qun tr ca cc cng ty khc v cc v tr chnh thc khc Quan h ca ng vin vi cc c nhn lin quan trong cng ty Quan h ca ng vin vi cc i tc kinh doanh chnh ca cng ty Nhng thng tin lin quan ti tnh hnh ti chnh ca ng vin v nhng vn khc c th c nh hng ti nhim v v tnh c lp ca ng vin vi t cch l thnh vin Hi ng qun tr Vic ng vin t chi cung cp thng tin theo yu cu ca cng ty Thng tin v cc c nhn c c vo Hi ng qun tr l mt ni dung trong b ti liu chun b cho HC thng nin v phi c cung cp cho cc c ng trc HC thng nin (tc l 20 ngy trc HC thng nin). Thng tin ny phi c chuyn n tr s cng ty v nhng a ch c nu r trong thng bo triu tp HC thng nin. Thng tin ny (c a vo b ti liu ca HC thng nin) cn c ti ln internet, tt nht l ln trang web ca cng ty. Vic phn pht ti liu in t l mt phng php n gin v hiu qu cho php cng chng tip cn mt cch d dng vi thng tin.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
4.
Hi ng qun tr
111
Mt v d nh - V d 1:
V d nh sau y minh ha cch thc cc c ng, c bit l c ng nh l, c th tnh ton s lng phiu bu ti thiu cn c bu chn mt thnh vin Hi ng qun tr. Mt khi bit cch tnh, h c th t chc hot ng thu thp phiu a i din ca mnh vo Hi ng qun tr. Trong v d ny, mt cng ty c 2.500 c ng nh l nm gi tng cng 3.000 (tc 20%) s c phn biu quyt, v mt c ng ln nm gi 12.000 (tc 80%) s c phn biu quyt. iu l quy nh rng Hi ng qun tr c 9 thnh vin, 2.500 c ng nh l nm gi 27.000 phiu (3.000 x 9) v c ng ln nm gi 108.000 phiu (12.000 x 9). Chn ng vin nhn c nhiu phiu bu nht c chn vo Hi ng qun tr. Cng thc sau c th s dng tnh ton s phiu ti thiu bu chn mt ng vin: nS 9 x 15,000 + 1 = + 1 = 13,501 c phn D+1 9+1 Trong D l s thnh vin Hi ng qun tr phi c bu chn, S l s c phn biu quyt hin hnh v n l tng s thnh vin Hi ng qun tr cn bu (trong v d ny, n = 9). c th p dng cng thc ny, cc c ng phi bit cng ty c tng cng bao nhiu c phn biu quyt (S), phi bu chn bao nhiu thnh vin Hi ng qun tr (D) v h mun bu bao nhiu ng vin vo Hi ng qun tr. Cng thc ny ch ra rng cc c ng phi c 13.501 phiu m bo rng mt thnh vin Hi ng qun tr s c bu. Cc c ng nh l trong v d ny nm gi 27.000 phiu bu, cho php h bu c t nht mt thnh vin Hi ng qun tr, nu h bu tp th.
b) Dn phiu v hot ng thu thp phiu Vic dn phiu lm gia tng c hi cc c ng nh l c th a i din ca mnh vo Hi ng qun tr. vic ny c th pht huy hiu qu, cc c ng nh l cn bit cch t chc thu thp phiu. lm c iu ny, h phi: C ngun lc v k nng vn ng cho ng vin ca mnh S dng danh sch c ng lin h vi cc c ng khc C kh nng s dng vic dn phiu tm chin lc.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
4.
Hi ng qun tr
Cc thng l tt:
bo v quyn li ca cc c ng nh l, mt cng ty nim yt cn phi chun b ti liu hng dn cch dn phiu mt cch c hiu qu vi nhng ni dung r rng.50 Trong ti liu hng dn , cng ty phi gii thch r quyn li ca cc c ng trong trng hp dn phiu, cng nh nhng hu qu chnh trong vic s dng cc quyn li dn phiu mt cch khng hiu qu.
V d 1 trn minh ha tm quan trng ca hot ng thu thp phiu v chin lc bu chn. c) Mi quan h gia s lng thnh vin Hi ng qun tr v tnh hiu qu ca vic dn phiu C mt mi quan h trc tip gia tnh hiu qu ca vic bu dn phiu v s lng thnh vin Hi ng qun tr. S lng thnh vin cn phi bu cng cao, c hi ca cc c ng nh l trong vic a i din ca mnh vo Hi ng qun tr cng ln. Kt lun ny c th c rt ra t kt qu ca 3 v d di y: 1. Nu iu l yu cu cng ty phi bu 5 thnh vin Hi ng qun tr, mt c ng (hoc mt nhm c ng) nm gi khong 16.7% tng s c phn biu quyt c th bu chn mt thnh vin Hi ng qun tr.51 2. Nu cng ty phi bu t nht 7 thnh vin Hi ng qun tr, mt c ng (hoc mt nhm c ng) nm gi khong 12.5% tng s c phn biu quyt c th bu chn mt thnh vin Hi ng qun tr.52 3. Trong mt cng ty c 9 thnh vin Hi ng qun tr, mt c ng (hoc mt nhm c ng) nm gi ch 10% tng s c phn biu quyt c th bu chn mt thnh vin Hi ng qun tr.53
50 Khon 5, iu 9, Quy ch Qun tr cng ty. 51 S dng cc con s trong v d Mc B.4.a) ta c ((1x15.000)/(5+1))+1 = 2.501 c phn. (2.501/15.000) x 100% = 16.7%. 52 Theo cng thc: ((1x15.000)/(7+1)) + 1= 1.876 c phn. (1.876/15.000) x 100% = 12.5%. 53 Theo cng thc: ((1x15.000)/(9+1)) + 1= 1.501 c phn. (1.501/15.000) x 100% = 10%.
113
Cc thng l tt:
Cc thng l trn th gii v Lut doanh nghip ca Vit Nam u cho php iu l cung cp nhng c s b sung min nhim v bi nhim thnh vin Hi ng qun tr. Cc c s ny c th bao gm nhng thng tin sai lc m thnh vin gi cho cng ty vi t cch l ng vin vo Hi ng qun tr, vic c tnh sao nhng cc trch nhim ca thnh vin Hi ng qun tr, hoc vi phm php lut.
54 Khon 1, iu 115, LDN. 55 Khon 5, iu 24, iu l Mu, p dng cho cc cng ty nim yt. 56 Khon 2, iu 115, LDN.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
Mt thnh vin Hi ng qun tr s c a ra khi Hi ng qun tr trong cc trng hp sau y:54 Khng c tiu chun v iu kin theo quy nh i vi mt thnh vin Hi ng qun tr Khng tham gia cc hot ng ca Hi ng qun tr trong su thng lin tc, tr trng hp bt kh khng C n xin t chc Cc trng hp khc do iu l cng ty quy nh Thnh vin b ri lon tm thn v thnh vin khc ca Hi ng qun tr c nhng bng chng chuyn mn chng t ngi khng cn nng lc hnh vi.55 HC c th ra quyt nh min nhim mt thnh vin Hi ng qun tr no bt c lc no trc khi c nhn kt thc nhim k.56
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
4.
Hi ng qun tr
Cc thng l tt:
Cng ty cn chn mt Hi ng qun tr c quy m sao cho cng ty c th:60 T chc cc cuc tho lun c hiu qu v c tnh cht xy dng a ra quyt nh kp thi v hp l T chc mt cch hiu qu cng vic ca cc y ban trc thuc Hi ng qun tr, nu nhng y ban ny c thnh lp. S lng thnh vin Hi ng qun tr cn c quyt nh da trn yu cu ca php lut, cng nh nhu cu c th ca cng ty v c ng.
C qu t hay qu nhiu thnh vin Hi ng qun tr u c th lm gim hiu qu ca qu trnh ra quyt nh. Mt Hi ng qun tr c quy m qu nh c th khin cng ty khng c hng li ch t cc k nng a dng v kinh nghim ph hp do cc thnh vin em li. Mt Hi ng qun tr c quy m qu ln s gy kh khn cho vic qun l v khin cho vic tm kim s
57 58 59 60
Khon 1, iu 109, LDN. iu 24, iu l Mu, v Khon 1, iu 11, Quy ch Qun tr cng ty. Khon 1, iu 11, Quy ch Qun tr cng ty. Khon 1, iu 13, Quy ch Qun tr cng ty.
115
61 iu 110, LDN. 62 Khon 2, iu 13, LDN. C nhng quy nh cm khc nu trong cc b lut v quy nh v ph sn cng nh quy nh c th ca tng ngnh. 63 Khon 4, iu 109, LDN.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
ng thun tr thnh mt cng vic kh khn v mt nhiu thi gian. Thch thc trong vic la chn mt Hi ng qun tr c quy m ph hp nm ch phi to c s cn bng ph hp.
4.
Hi ng qun tr
c lin quan ca (i) cn b qun l ca cng ty m, hoc (ii) ngi c thm quyn b nhim cn b qun l cng ty m.64 Khon 17, iu 4 ca Lut doanh nghip nh ngha ngi c lin quan l t chc, c nhn c quan h trc tip hoc gin tip vi doanh nghip trong cc trng hp sau y: i. Cng ty m, ngi qun l cng ty m v ngi c thm quyn b nhim ngi qun l i vi cng ty con ii. Cng ty con i vi cng ty m iii. Ngi hoc nhm ngi c kh nng chi phi vic ra quyt nh, hot ng ca doanh nghip thng qua cc c quan qun l doanh nghip iv. Ngi qun l doanh nghip v. V, chng, cha, cha nui, m, m nui, con, con nui, anh, ch, em rut ca ngi qun l doanh nghip hoc ca c ng s hu phn vn gp hay c phn chi phi vi. C nhn c u quyn i din cho nhng ngi quy nh ti cc mc t (i ) n (v) trn vii. Doanh nghip trong nhng ngi quy nh ti cc mc (i) n (v) trn v mc (viii) di y c s hu n mc chi phi vic ra quyt nh ca cc c quan qun l doanh nghip viii. Nhm ngi tho thun cng phi hp thu tm phn vn gp, c phn hoc li ch cng ty hoc chi phi vic ra quyt nh ca cng ty. Theo Quy ch Qun tr cng ty, mt thnh vin Hi ng qun tr ca mt cng ty nim yt khng th ng thi l thnh vin Hi ng qun tr ca trn 5 cng ty khc.65 Theo iu l cng ty: iu l cng ty c th ra nhng tiu chun v nhng iu kin b sung m mt thnh vin Hi ng qun tr hoc mt c nhn c trin vng tr thnh mt thnh vin Hi ng qun tr phi p
64 Khon 2, iu 110, LDN. LDN dng nh hm rng trong nhng trng hp ny, cng ty m l mt doanh nghip Nh nc v yu cu ny khng p dng cho nhng trng hp cng ty m khng phi l doanh nghip Nh nc. Khon 1(c), iu 15 trong Ngh nh mi s 102/2010/N-CP thay th Ngh nh 39/2009/N-CP ca Chnh ph v vic thc hin Lut Doanh nghip mt ln na th hin r vn ny bng quy nh rng nhng cng ty con ca cc cng ty trong Nh nc nm gi hn 50% vn iu l v ch a ra cc yu cu i vi Tng Gim c (Gim c) ca cc doanh nghip Nh nc v cc cng ty con ca doanh nghip Nh nc. 65 Khon 3, iu 10, Quy ch Qun tr cng ty.
117
ng, vi iu kin l nhng yu cu khng vi phm quyn c bn ca cc c ng.66 Cc yu cu khc: D Lut doanh nghip khng yu cu c th, c th hiu rng mt php nhn khng th l thnh vin Hi ng qun tr, cho d mt c nhn i din cho mt php nhn no c th c bu chn vo Hi ng qun tr. Trong trng hp ny, c nhn c bu chn vo Hi ng qun tr ch c th cng tc vi t cch l mt thnh vin Hi ng qun tr ch khng phi vi t cch l i din ca php nhn , tc l c nhn y phi hnh ng v li ch ca cng ty m c nhn y ang lm thnh vin Hi ng qun tr ch khng phi v li ch ca cng ty m c nhn y lm i din. Thnh vin Hi ng qun tr ca nhng cng ty chu s iu chnh ca quy nh chuyn ngnh, v d nh ngn hng, cng ty bo him, cng ty chng khon v..v, c th phi tun th nhng yu cu nghim ngt hn. Mt v d cho vn ny l mt c nhn (i) tng l thnh vin Hi ng qun tr ca mt cng ty b ph sn, hoc (ii) tng l i din php lut ca mt cng ty b cm hot ng do nhng vi phm php lut nghim trng, s khng c php tr thnh thnh vin Hi ng qun tr ca mt ngn hng thng mi c phn.67 Nhng cng ty chu s iu chnh ca cc quy nh chuyn ngnh cn thn trng nghin cu k nhng yu cu ring ca ngnh khi bu chn cc thnh vin Hi ng qun tr. tm hiu thm v trch nhim v ngha v ca thnh vin Hi ng qun tr, xem Mc F.2 ca chng ny.
Cc thng l tt:
Khi bt u nhim k, tt c cc thnh vin Hi ng qun tr u phi p ng y nhng iu kin theo yu cu ca php lut, Quy ch Qun tr cng ty v cc quy nh ni b ca cng ty. Nu c nhng thay i lin quan n lnh vc ny trong nhim k ca mnh, cc thnh vin Hi ng qun tr phi thng bo cho Ch tch Hi ng qun tr. Mi iu kin i vi thnh vin Hi ng qun tr u c p dng cho nhng thnh vin Hi ng qun tr mi c bu chn b sung.
66 Khon 1, iu 10, Quy ch Qun tr cng ty. 67 Khon 2, iu 19, Ngh nh 59/2009/N-CP.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
4.
Hi ng qun tr
Theo ngh ca Hi ng qun tr, HC s thng qua mt ngh quyt v nhng iu kin cn thit cho vic bu chn thnh vin Hi ng qun tr, c xem xt n bn cht hot ng v mc tiu ca cng ty. Cc iu kin ny c th l nhng iu kin chung, p dng cho mi thnh vin Hi ng qun tr, v cng c th l iu kin c th, p dng cho mt thnh vin no trong Hi ng qun tr. trnh xung t li ch, khng nn bu chn nhng c nhn sau y vo Hi ng qun tr: Thnh vin Hi ng qun tr ca mt cng ty cnh tranh Thnh vin Ban gim c ca mt cng ty cnh tranh Nhn vin ca mt cng ty cnh tranh Khng nn c vo Hi ng qun tr nhng c nhn l ngi thn ca nh cung cp, cc n v ph thuc, hay nhn vin ca mt n v kim ton c lp.
119
68 Thng t 155 ca B Ti chnh ra ngy 20/12/2007 hng dn thi hnh mt s iu trong Ngh nh 45 ca Chnh ph ra ngy 27/03/2007 hng dn thi hnh mt s iu ca Lut Kinh doanh Bo him, c sa i b sung bng Thng t 86 ca B Ti chnh ra ngy 28/04/2009.
Khng c quy nh no ca php lut lin quan n cc tiu ch phm cht v nng lc ca thnh vin Hi ng qun tr. V th, nhng tiu ch nh vy cn phi c xc nh r. Cc cng ty nn a nhng tiu ch v phm cht v nng lc ca thnh vin Hi ng qun tr vo cc ti liu ni b ca cng ty, nh iu l, quy ch ni b hoc cc chnh sch khc ca cng ty. Du vy, vn c nhng yu cu ring c p dng cho cc cng ty chu s iu chnh ca nhng quy nh chuyn ngnh, v d nh ngn hng, cng ty bo him, cng ty chng khon, v.v. Trong nhng trng hp , cc thnh vin Hi ng qun tr c th cn phi p ng nhng yu cu c th no v phm cht v nng lc. Chng hn, bn cnh nhng yu cu c tho lun trong Mc 2 (Ai c th tr thnh thnh vin Hi ng qun tr?), cc thnh vin Hi ng qun tr ca mt cng ty bo him cn phi: (i) c bng i hc hoc cao ng, (ii) c ti thiu hai nm kinh nghim qun l hoc ba nm kinh nghim lm vic trong lnh vc bo him, ti chnh hoc ngn hng.68 Cn phi nhc li mt ln na rng nhng cng ty chu s iu chnh ca lut l chuyn ngnh cn phi nghin cu k cc yu cu ca ngnh khi la chn thnh vin Hi ng qun tr.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
a s cc cng ty ca Vit Nam cho rng kinh nghim cng tc trong cng ty v trong ngnh, cng nh s trng thnh ca c nhn l cc tiu ch quan trng khi la chn thnh vin Hi ng qun tr. Nhng tiu ch ph bin khc bao gm c mi quan h rng v trung thnh vi cng ty. Ngc li, cc tiu ch khc nh s c lp, kin thc chuyn mn v nng lc lnh o c xem l th yu. Nh vy c th suy ra rng nhng li ch m s c lp ca cc thnh vin Hi ng qun tr mang li vn cha c nhn nhn y ti cc cng ty ca Vit Nam.
4.
Hi ng qun tr
Cc thng l tt:
iu l cn nu r nhng tiu ch v phm cht v nng lc ca thnh vin Hi ng qun tr. Cc thnh vin Hi ng qun tr cn c nhng phm cht v nng lc sau y: Nhn c s tin tng ca cc c ng (phn nh qua vic cc c ng biu quyt ng h nhng thnh vin ), cc thnh vin khc trong Hi ng qun tr, cc cn b qun l, v nhn vin ca cng ty C kh nng cn bng li ch ca tt c cc bn c quyn li lin quan v a ra nhng quyt nh hp l C kinh nghim chuyn mn v trnh hc vn cn thit hot ng mt cch c hiu qu C kinh nghim kinh doanh quc t, am hiu cc vn a phng, hiu bit v th trng, sn phm, v i th cnh tranh. C kh nng bin kin thc v kinh nghim thnh cc gii php thc tin. Tuy nhin, c th cng ty s gp kh khn trong vic xc nh liu mt thnh vin tim nng no ca Hi ng qun tr c nhng phm cht v nng lc nh vy hay khng. Hn na, vic m t ngn gn nhng yu cu v phm cht v nng lc trong iu l c th khng r rng v v th khng c my gi tr. Thay vo , cc cng ty c th cn phi a nhng tiu ch trn vo cc quy ch ni b hoc ti liu ni b khc. Trong thc t, cc cng ty M s dng ti liu hng dn Qun tr cng ty cho mc ch ny. Cc c ng cn c bit v nhng phm cht v nng lc ca cc thnh vin Hi ng qun tr v danh sch cc ng vin cho Hi ng qun tr cn ch r, vo thi im bu chn, liu mt ng vin no ang l hoc s l: Tng gim c Thnh vin Ban gim c iu hnh Cn b hoc nhn vin ca cng ty C kh nng p ng nhng yu cu v phm cht v nng lc i vi mt thnh vin Hi ng qun tr hot ng c lp L lch ca cc ng vin vo Hi ng qun tr cn phi c kim tra xem c nhng sai phm ln trong cng tc qun l trc kia v c tin n tin s hay khng, ng thi tm hiu xem liu cc ng vin c p ng nhng yu cu ra trong Lut doanh nghip, Quy ch Qun tr cng ty v iu l ca cng ty hay khng. Trong sut nhim k ca mnh, Hi ng qun tr phi lun bao gm nhng thnh vin c y kin thc, nng lc, trnh chuyn mn cn thit lnh o cng ty mt cch thnh cng. t nht phi c mt thnh vin trong Hi ng qun tr c kin thc v kinh nghim v cng tc ti chnh v k ton ca cng ty nim yt.
121
Thng l quc t phn bit cc dng thnh vin Hi ng qun tr ty theo mc lin quan ca thnh vin Hi ng qun tr i vi cng vic ca cng ty, v xp cc thnh vin Hi ng qun tr vo ba nhm: iu hnh, khng iu hnh v c lp. Ti Vit Nam, Lut doanh nghip khng cp n vn ny, trong khi iu l Mu v Quy ch Qun tr cng ty (p dng cho cc cng ty nim yt) ch xp cc thnh vin Hi ng qun tr vo hai nhm: (i) cc thnh vin iu hnh, v (ii) cc thnh vin khng iu hnh v c lp. iu 22 ca Ngh nh 59/2009/ N-CP p dng i vi cc ngn hng thng mi nh ngha cc thnh vin c lp trong Hi ng qun tr l nhng ngi p ng cc tiu ch sau y: Khng phi l ngi ang lm vic cho ngn hng hoc cng ty trc thuc ca ngn hng hoc lm vic cho ngn hng hoc cng ty trc thuc ca ngn hng bt k thi gian no trong 03 nm lin k trc . Khng phi l ngi ang hng lng v th lao, ph cp khc ca ngn hng ngoi nhng khon c hng theo tiu chun thnh vin Hi ng qun tr. V, chng, cha, cha nui, m, m nui, con, con nui, anh, ch, em rut ca ngi khng thuc mt trong cc trng hp sau: s hu t 5% vn c phn c quyn biu quyt tr ln i vi ngn hng thng mi c phn; l ngi qun l, thnh vin Ban kim sot ca ngn hng hoc cng ty trc thuc ca ngn hng vo thi im hin ti hoc bt k thi gian no trong 03 nm lin k trc . Khng phi l ngi qun l, thnh vin Ban kim sot ca ngn hng ti bt k thi im no trong 05 nm lin k trc ; khng trc tip hoc i din s hu t 1% vn c phn c quyn biu quyt tr ln i vi ngn hng thng mi c phn. Khng cng ngi c lin quan theo quy nh ti khon 11 iu 5 Ngh nh ny s hu t 5% vn c phn c quyn biu quyt tr ln ca ngn hng thng mi c phn. Nhng quy nh ri rc trn cho thy cc khi nim thnh vin Hi ng qun tr iu hnh, khng iu hnh v c lp vn cn kh mi m Vit Nam.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
4.
Hi ng qun tr
a)Thnh vin Hi ng qun tr iu hnh Cho d thut ng thnh vin Hi ng qun tr iu hnh khng c nh ngha mt cch c th trong Lut doanh nghip, theo Quy ch Qun tr cng ty69 v iu l Mu, thut ng ny thng c hiu l bao gm nhng thnh vin Hi ng qun tr ng thi nm gi mt v tr iu hnh trong cng ty, l cc v tr: Gim c hoc Tng gim c, Ph Tng gim c K ton Trng Thnh vin Ban gim c iu hnh Ni mt cch khc, cc thnh vin trong Ban gim c ng thi ng vai tr l thnh vin trong Hi ng qun tr c gi l thnh vin Hi ng qun tr iu hnh. Lut doanh nghip khng cp n cc thnh vin Hi ng qun tr iu hnh nh l mt nhm ring, cho d iu l Mu v Quy ch Qun tr cng ty c cp n nhm thnh vin ny. iu l Mu v Quy ch Qun tr cng ty c cc quy nh hn ch s lng thnh vin Ban gim c iu hnh c php ngi trong Hi ng qun tr ca cc cng ty nim yt. Cc thnh vin Ban gim c iu hnh c th chim ti ti a mt phn ba trong tng s cc thnh vin Hi ng qun tr.70
Cc thng l tt:
Trong thc t, nhiu cng ty ca Vit Nam c mt Hi ng qun tr vi a s l thnh vin iu hnh. Cc cng ty Vit Nam mun thc hin thng l tt trong Qun tr cng ty khng nn ch tun th tng cu ch trong vn bn lut m nn thc hin theo tinh thn ca lut, v nn hn ch s lng thnh vin Hi ng qun tr iu hnh khng vt qu 2/3 tng s thnh vin Hi ng qun tr.
69 Cho d Khon (d), iu 2 trong Quy ch Qun tr cng ty c a ra nh ngha v thnh vin Hi ng Qun tr c lp, thut ng thnh vin Hi ng qun tr iu hnh khng c cp n mt cch c th. 70 Khon 1, iu 11, Quy ch Qun tr cng ty v Khon 1, iu 24, iu l Mu.
123
71 Khon 4, iu 10, Quy ch Qun tr cng ty v Khon 1, iu 26, iu l Mu. 72 Khon 1, iu 11, Quy ch Qun tr cng ty. 69 Khon (d), iu 2, trong Quy ch Qun tr cng ty nh ngha thnh vin Hi ng Qun tr c lp l thnh vin Hi ng qun tr khng phi l Gim c hoc Tng gim c, Ph gim c hoc Ph tng gim c, k ton trng v nhng cn b qun l khc c Hi ng qun tr b nhim hoc c ng ln ca cng ty.
(i) Thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh Thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh ca mt cng ty thng c hiu l nhng thnh vin Hi ng qun tr khng nm gi mt v tr iu hnh trong cng ty, tc l khng phi l thnh vin trong Ban gim c. Thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh cn c nhng phm cht sau y hot ng mt cch c hiu qu: Lim chnh v c tiu chun o c cao Phn quyt chun xc Kh nng v ch ng u vi thch thc v tm ti ci mi K nng giao tip tt.
C TC
Theo Quy ch Qun tr cng ty, khong 1/3 s thnh vin Hi ng qun tr ca mt cng ty nim yt nn l thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh v c lp.72 Tuy nhin, khng c nh ngha c th v thut ng thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh v c lp trong Lut doanh nghip, iu l Mu hoc Quy ch Qun tr cng ty.73 Nu khng c nh ngha chnh xc trong cc vn bn lut, kh c th hiu c cc quy nh mun ni g khi yu cu cng ty nim yt phi c cc thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh v c lp. Do cha c ch dn y trong lut l hin hnh ca Vit Nam, mc ny s c gng cung cp thng tin v cch hiu ca quc t i vi cc thut ng thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh v thnh vin Hi ng qun tr c lp. Hy vng nhng thng tin trong mc ny s l ngun tham kho hu ch cho cc cng ty khi mun a ra nhng tiu ch thch hp cho cc thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh v c lp.
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Hn na, Tng gim c (tc l ngi lnh o Ban gim c) khng nn ng thi l Ch tch Hi ng qun tr (hay cn gi l CEO kp). Quy ch Qun tr cng ty v iu l Mu p dng cho cc cng ty nim yt nghim cm vic Ch tch Hi ng qun tr kim nhim v tr Tng gim c, tr khi iu c ph chun trong HC thng nin.71 Thnh vin Hi ng qun tr iu hnh khng th l thnh vin Hi ng qun tr c lp.
4.
Hi ng qun tr
Cc thng l tt
Phn ln cc b quy tc quc gia v quc t v Qun tr cng ty khuyn ngh Hi ng qun tr nn c hp thnh t a s thnh vin khng iu hnh, nhng ngi c th: Cung cp ci nhn khch quan t bn ngoi v phn quyt khng thin v B sung cc kinh nghim v kin thc t bn ngoi Cung cp cc mi quan h hu ch Ti phn ln cc quc gia trong EU, thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh thng thc hin cng vic gim st chc nng ti chnh v ra quyt nh chin lc ca cng ty. Ngoi cc lnh vc trn, c ba mng cng vic cn n s gim st khch quan ca thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh:74 B nhim thnh vin Hi ng qun tr Th lao cho cc cn b qun l cp cao v thnh vin Hi ng qun tr Kim ton ni b v kim ton c lp Ti Anh quc, bo co Higgs phn chia vai tr ca mt thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh quanh bn vn :75 1. Chin lc: Cc thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh cn phi ng gp vo vic xy dng chin lc cng ty 2. Kt qu hot ng: Cc thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh cn phi xem xt k lng kt qu hot ng ca Ban gim c trong vic t c nhng mc ch v mc tiu ra v gim st vic bo co kt qu hot ng. 3. Ri ro: Cc thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh cn kim tra m bo rng cc thng tin ti chnh c cng b l chnh xc, v vic kim sot ti chnh cng h thng qun tr ri ro trong cng ty l vng mnh v khng th xm phm. 4. Nhn s: Cc thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh chu trch nhim xc nh mc th lao ph hp dnh cho cc thnh vin Hi ng qun tr iu hnh, c vai tr chnh trong vic b nhim, v i khi l min nhim, cc cn b qun l cp cao, cng nh trong vic quy hoch cn b qun l.
74 Bo co ca Nhm cc chuyn gia cp cao trong lnh vc Lut Cng ty v Khun kh Lut php Hin i cho Lut Cng ty ti Chu u, thng 10 nm 2002, trang 60. Xem ti: http://ec.europa.eu/internal_market/company/docs/modern/report_en.pdf. 75 Derek Higgs, Bo co v vai tr v hiu qu ca cc thnh vin Hi ng Qun tr c lp, thng Ging nm 2003. Xem ti: http://www.ecgi.org/codes/documents/higgsreport.pdf.
125
Bng 2: Hn ch v (i) cc thnh vin Hi ng qun tr iu hnh v (ii) cc thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh
Liu mt thnh vin Hi ng qun tr c th ng thi l thnh vin Ban gim c hay khng? Liu mt thnh vin Hi ng qun tr c th l Tng gim c hay khng? Liu Ch tch Hi ng qun tr c th l Tng gim c hay khng? Liu Ch tch Hi ng qun tr c th l mt thnh vin Ban gim c m khng phi l Tng gim c hay khng? C, nhng thnh vin Ban gim c khng c chim qu 2/3 s thnh vin Hi ng qun tr C, tr phi iu l cng ty ngn cm iu ny. (a) C, i vi cc cng ty c phn khng nim yt, tr phi iu l cng ty ngn cm.76 (b) Khng, i vi mt cng ty nim yt, tr phi c HC nht tr v c thng qua ti HC thng nin.77 C, tr phi iu l cng ty ngn cm.
(ii) Thnh vin Hi ng qun tr c lp Quy ch Qun tr cng ty nh ngha thnh vin Hi ng qun tr c lp l nhng thnh vin Hi ng qun tr khng phi l Tng gim c, Ph Tng gim c, K ton trng, v nhng cn b qun l khc c Hi ng qun tr b nhim hoc c ng ln ca cng ty.78 Nh vy, nh ngha ca Quy ch Qun tr cng ty v thnh vin Hi ng qun tr c lp dng nh ging vi khi nim thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh trong thng l quc t. Tuy nhin, khi nim thnh vin Hi ng qun tr c lp trong cc quy nh i vi ngn hng thng mi c phn dng nh ph hp hn i vi cc thng l quc t (xem mc 4 trn (Cc dng thnh vin Hi ng qun tr).
76 iu 111, Khon 1, LDN. 77 Khon 1, iu 26, iu l Mu, v Khon 4, iu 10, Quy ch Qun tr cng ty. 78 Khon 1(d), iu 2, Quy ch Qun tr cng ty.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
iu l Mu v Quy ch Qun tr cng ty cp n cc thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh v c lp trong quy nh v vic hn ch s lng cc thnh vin Hi ng qun tr iu hnh trong Hi ng qun tr. Bng 2 tm lc cc quy nh php lut c lin quan v nhng khuyn ngh lin quan ti cc chc nng ca thnh vin Hi ng qun tr iu hnh v khng iu hnh.
4.
Hi ng qun tr
Thng l quc t phn bit gia thnh vin Hi ng qun tr c lp v thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh. Cc thng l tt trong Qun tr cng ty cho rng thnh vin Hi ng qun tr c lp nn l ngi khng nhn c nhng khon th lao ti chnh ln hoc cc li ch khc t cng ty trong ba nm gn nht, chng hn: Khng phi l nhn vin ca cng ty hoc l mt c ng nm gi trn 10% s c phn ca cng ty Khng nhn thanh ton hay thanh ton nhng khon ti chnh ln t cng ty, hoc l c ng ln ca mt cng ty thanh ton hoc nhn thanh ton nhng khon ti chnh ln t cng ty (ngng gi tr thanh ton cn c quy nh bi HC v c ch r trong iu l ca cng ty) Khng phi l mt kim ton vin c lp ca cng ty tm hiu thm v cc bn lin quan, xem Chng 4, Mc C.2.
Cc thng l tt:
Cc thnh vin Hi ng qun tr c lp c th c ng gp ln vo nhng quyt nh quan trng ca cng ty, c bit l trong vic nh gi thnh tch iu hnh cng ty, t ra cc mc th lao i vi cn b iu hnh v thnh vin Hi ng qun tr, r sot bo co ti chnh, v gii quyt mu thun trong cng ty. Cc thnh vin Hi ng qun tr c lp em li cho c ng nim tin rng nhng quyt nh m Hi ng qun tr a ra l v t v khng thin v. Cc cng ty nn cng b thng tin v cc thnh vin Hi ng qun tr c lp trong bo co thng nin ca mnh. IFC nh ngha thnh vin Hi ng qun tr c lp l mt thnh vin Hi ng qun tr p ng c tt c cc yu cu sau: 1. Khng phi l nhn vin ca cng ty hay nhn vin ca cc bn lin quan ca cng ty trong 5 nm gn nht. 2. Khng phi l, v khng lin quan ti doanh nghip ng vai tr t vn cho cng ty hoc cc bn lin quan ca cng ty. 3. Khng lin quan ti mt khch hng hoc mt nh cung cp quan trng ca cng ty hoc cc bn lin quan ca cng ty. 4. Khng c hp ng dch v c nhn vi cng ty, cc bn lin quan ca cng ty hoc cc chc nng qun l cp cao ca cng ty 5. Khng lin quan ti mt t chc phi li nhun nhn nhng khon tin ng gp ln t cng ty hoc cc bn lin quan ca cng ty.
127
6. Khng phi l cn b iu hnh ca mt cng ty khc ni c mt Gim c no ca cng ty c chn trong Hi ng qun tr ca cng ty . 7. Khng phi l thnh vin trong gia nh trc h ca mt c nhn ang l, hoc trong 5 nm gn nht l, mt cn b iu hnh ca cng ty hoc cc bn lin quan ca cng ty. 8. Hin ti, v trong 5 nm gn nht, khng c lin quan ti v khng phi l nhn vin ca mt cng ty kim ton hin nay hay trc kia ca cng ty hoc ca cc bn lin quan ca cng ty. 9. Khng phi l c nhn kim sot ca cng ty (hoc l thnh vin ca mt nhm cc c nhn v/hoc cc php nhn kim sot cng ty) hoc l anh ch em, cha m, ng b, con ci, c, g, ch, bc, anh ch em h, chu ca c nhn hoc l v, chng, v ga, chng ga, ngi tha k, nhng ngi c quan h hn nhn hoc ngi tha k ca nhng ngi k trn (hoc mt y thc hay dn xp m nhng c nhn k trn l ngi th hng duy nht) hoc l nh iu hnh, nh qun l hoc i din c nhn ca bt k c nhn no c ni n trong mc ny hin cht hoc mt nng lc hnh vi. (Trong nh ngha ny, mt c nhn c xem l c lin quan vi mt bn no nu c nhn y: (i) c quyn li s hu trc tip hoc gin tip i vi bn ; hoc (ii) l nhn vin ca bn ; cc bn lin quan i vi cng ty l mt c nhn hoc mt php nhn no kim sot cng ty, b kim sot bi cng ty, hoc nm di s kim sot chung vi cng ty). Cc thnh vin Hi ng qun tr s khng c xem l c lp nu h tr li C cho bt k mt cu hi no di y trong Bng 3:
C TC
Khng
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
4.
Hi ng qun tr
Mt thnh vin no ca HQT c trc tip hoc gin tip nm gi trn 10% s c phn ca cng ty hay ca mt cng ty c lin quan (bao gm c ngi c lin quan) n cng ty hay khng? Thnh vin c phi l thnh vin HQT hay Ban gim c ca mt cng ty nh vy hay khng? Trong vng 3 nm gn nht, thnh vin HQT quan h kinh doanh quan trng vi cng ty hoc ngi c lin quan ca cng ty hay khng? Trong thi gian , thnh vin Hi ng qun tr y c phi l mt c ng, mt i tc, mt kim ton vin c lp, mt thnh vin HQT hoc thnh vin Ban gim c iu hnh ca mt php nhn c quan h kinh doanh quan trng vi cng ty hay khng? Thnh vin HQT c phi l thnh vin Ban gim c ca mt cng ty khc trong mt Gim c ca cng ty l thnh vin HQT hay khng? Thnh vin HQT c phi l i din ca mt c ng ln hay khng? Thnh vin HQT c phi l thnh vin HQT lin tip 6 nhim k hay khng, cho d thnh vin HQT l mt thnh vin HQT c lp? Thnh vin HQT c nm trong cc mi quan h k trn vi mt cng ty c lin quan, mt c ng kim sot ca mt cng ty c lin quan, thnh vin HQT hoc thnh vin Ban gim c ca mt cng ty c lin quan hay khng?
Nu mt thnh vin Hi ng qun tr no khng cn mang tnh c lp na, thnh vin Hi ng qun tr cn phi ngay lp tc thng bo cho Hi ng qun tr cng vi li gii thch ti sao cc tiu ch c lp khng cn c p ng na. Hi ng qun tr sau cn phi: Thng bo cho c ng bit rng thnh vin Hi ng qun tr khng cn mang tnh c lp na. Cng b thng tin v cc thnh vin Hi ng qun tr c lp trong bo co thng nin ca cng ty, to c hi cho c ng xc nhn nhng thay i trong tnh cht ca cc thnh vin Hi ng qun tr c lp. Cc b quy tc quc gia v quc t v Qun tr cng ty c nhng nh ngha tng t v thnh vin Hi ng qun tr c lp. Chng hn, ti Anh quc, mt thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh c xem l c lp khi Hi ng qun tr xc nh rng thnh vin Hi ng qun tr c lp v tnh cht v c lp trong phn quyt, v khng c cc mi quan h hay cc tnh hung c th nh hng ti, hoc c v nh nh hng ti, phn quyt ca thnh vin Hi ng qun tr . Nhng mi quan h hoc nhng tnh hung nh vy bao gm nhng mi quan h hoc nhng tnh hung trong mt thnh vin Hi ng qun tr:80
80 Quy tc Hn hp trong Qun tr cng ty, 07/2003, Mc 1, A.3.1. Xem ti: www.fsa.gov.uk/pubs/ukla/lr_comcode2003.pdf.
129
C, hoc tng c, trong vng 3 nm qua, quan h kinh doanh quan trng vi cng ty, hoc trc tip, hoc vi t cch l i tc, c ng, thnh vin Hi ng qun tr, hay cn b cao cp ca mt t chc tng c mt mi quan h nh vy vi cng ty. tng hoc ang c nhn th lao t cng ty ngoi khon th lao dnh cho thnh vin Hi ng qun tr, tham gia vo quyn chn c phn ca cng ty hoc mt hot ng/chng trnh no lin quan n k hoch tr lng, hoc l thnh vin trong chng trnh hu bng ca cng ty. C mi quan h gia nh gn gi vi mt c vn, mt thnh vin Hi ng qun tr hoc mt cn b cp cao trong cng ty. L thnh vin Hi ng qun tr ca cng ty khc, hoc c mi quan h mt thit vi cc thnh vin Hi ng qun tr khc thng qua hot ng cc cng ty, t chc khc. i din cho mt c ng ln l thnh vin Hi ng qun tr qu 10 nm. Qu nhiu nh ngha vi qu nhiu chi tit c th s gy kh hiu. Trong thc t, vic hiu v nh ngha v tnh c lp khng cn phi qu phc tp. Hi ng cc Nh u t T chc (CII The Council of Institutional Investors), mt nhm nhng nh u t c t chc ln nht trn th gii, nh ngha v thnh vin Hi ng qun tr c lp mt cch n gin nh sau: Ni mt cch n gin, mt thnh vin Hi ng qun tr c lp l mt c nhn m t cch thnh vin Hi ng qun tr l yu t duy nht kt ni c nhn y vi cng ty. nh ngha ny nu bt bn cht ca vn . Vi nhng ai quan tm ti vic tm hiu xem c th p dng nh ngha n gin ny vo thc t nh th no, CII cng lit k nhng hon cnh c th c th l gim tnh cht c lp ca thnh vin Hi ng qun tr c lp.81 Cui cng, cn phi lu rng tnh cht c lp ca thnh vin Hi ng qun tr khng phi l mt liu thuc cha bch bnh. SGDCK New York l mt v d. Vo nm 2003, SGDCK ny ri vo mt v x-cng-an lin quan n vic tr th lao qu cao cho CEO, bt chp thc t l mc th lao c ph chun bi mt y ban gm ton cc thnh vin Hi ng qun tr c lp.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
L mt nhn vin c ca cng ty hoc tp on, v cng vic ca c nhn (hoc cc quan h vt cht ca c nhn vi cng ty) kt thc cha y 5 nm trc.
4.
Hi ng qun tr
131
C TC
Ch tch Hi ng qun tr c thm quyn:88 ra chng trnh v k hoch cng tc ca Hi ng qun tr Chun b (hoc t chc cng tc chun b) chng trnh ngh s, ni dung v ti liu cho cc cuc hp ca Hi ng qun tr, triu tp v ch tr nhng cuc hp nh vy T chc vic ph chun cc ngh quyt ca Hi ng qun tr Gim st vic trin khai ngh quyt ca Hi ng qun tr Ch tr cc phin hp ca HC Thc thi cc bn phn v ngha v khc nh c quy nh trong Lut doanh nghip v iu l cng ty.
I HI NG C NG
Cn phi c s phn cng trch nhim r rng cp lnh o cng ty gia cng vic ca Hi ng qun tr v cng vic qun l cc hot ng hng ngy ca cng ty - bng vn bn, theo quy nh ca php lut, v c trong thc t. Cc cng ty cn phi quy nh r v thm quyn ca Ch tch Hi ng qun tr, cng nh ca Tng gim c, cng chi tit cng tt trong cc quy ch ni b ca cng ty.
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
Kh nng y quyn mt cch ph hp ca Ch tch Hi ng qun tr ty thuc vo vic Ch tch Hi ng qun tr c c giao nhng quyn lc y v thch hp hay khng, v ng thi cn ty thuc vo phm cht c nhn v nng lc chuyn mn ca Ch tch Hi ng qun tr. Ch tch Hi ng qun tr cn phi c uy tn chuyn mn vt tri v phi c bit lim chnh, phi ht lng v nhng li ch ca cng ty, phi c cc c ng v cc thnh vin Hi ng qun tr tin tng.
HI NG QUN TR
Cc thng l tt:
cho Ch tch Hi ng qun tr khi Ch tch Hi ng qun tr vng mt (hoc cho n khi bu chn c mt Ch tch Hi ng qun tr, trong trng hp v tr Ch tch Hi ng qun tr b trng).87
4.
Hi ng qun tr
Cc thng l tt:
Cc bn phn v ngha v khc ca Ch tch Hi ng qun tr cn c quy nh r rng trong cc quy ch ni b dnh cho Hi ng qun tr. Bn cnh , cng ty c th cn phi son tho mt ti liu m t r cng vic ca tng v tr cng tc. Ti liu ny c th bao gm nhng ni dung sau y:89 Ch tch Hi ng qun tr: Lnh o v m bo s hot ng hiu qu ca Hi ng qun tr Xy dng, thc hin v r sot cc th tc chi phi hot ng ca Hi ng qun tr Ln lch hp ca Hi ng qun tr v cc y ban trc thuc Hi ng qun tr Chun b chng trnh ngh s cho cc cuc hp ca Hi ng qun tr v m bo rng tt c cc thnh vin Hi ng qun tr u nhn c y thng tin mt cch kp thi Thng xuyn gp g vi Tng gim c v ng vai tr l ngi lin lc gia Hi ng qun tr v Ban gim c m bo vic trao i thng tin kp thi, chnh xc v r rng gia cc thnh vin Hi ng qun tr vi Ch tch Hi ng qun tr m bo vic truyn thng v lin lc hiu qu vi cc c ng T chc nh gi nh k cng tc ca Hi ng qun tr, cng nh cc y ban trc thuc Hi ng qun tr v tng thnh vin Hi ng qun tr To iu kin thun li cc thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh v/hoc c lp ng gp mt cch c hiu qu v thit lp nhng mi quan h c tnh cht xy dng gia cc thnh vin iu hnh v thnh vin khng iu hnh trong Hi ng qun tr Thc thi nhng nhim v v trch nhim khc theo yu cu ca HC v Hi ng qun tr ni chung, ty theo nhu cu v hon cnh c th.
133
a) Cc loi y ban ca Hi ng qun tr Mt cng ty c th thnh lp nhiu loi y ban, nh s c tho lun chi tit trong Bng 4 di y, nu cng ty thy cn thit phi lm nh vy. Vic thnh lp cc y ban khng phi l yu cu bt buc. Lut doanh nghip, iu l Mu v Quy ch Qun tr cng ty khng c quy nh bt buc cc cng ty phi thnh lp cc y ban, mc d cc ti liu ny u khuyn ngh cc cng ty nn thnh lp cc y ban nu thy rng cc y ban s to iu kin thun li cho hot ng ca Hi ng qun tr. C Quy ch Qun tr cng ty v iu l Mu u khuyn ngh Hi ng qun tr nn thnh lp cc y ban gip Hi ng qun tr trong cc hot ng ca mnh. Nhng y ban m Quy ch Qun
90 Khon 15, iu 28, & Khon 16, iu 28, iu l Mu v iu 15, Quy ch Qun tr cng ty. 91 Khon 3, iu 15, Quy ch Qun tr cng ty.
C TC
iu c bit quan trng l cn phi hiu rng cc y ban trc thuc Hi ng qun tr l mt phn khng tch ri ca Hi ng qun tr. Chnh Hi ng qun tr l th ch thnh lp nn nhng y ban ny, ra nhim v cho tng y ban thng qua nhng quy ch ni b, b nhim cc thnh vin v a nhng kin ngh ca h vo hot ng thc t.90 Hi ng qun tr phi ra nhng quy nh chi tit v vic thnh lp cc y ban trc thuc Hi ng qun tr cng nh ngha v v trch nhim ca tng y ban v tng thnh vin trong mi y ban.91
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
y ban trc thuc Hi ng qun tr thng c xem l mt cng c then cht Hi ng qun tr vt qua nhng thch thc nh vy mt cch c hiu qu. C th hn, cc y ban trc thuc Hi ng qun tr: Cho php Hi ng qun tr gii quyt mt lot nhng vn phc tp mt cch hiu qu hn, thng qua vic to iu kin cc chuyn gia tp trung hn vo nhng vn c th v a ra nhng phn tch chi tit cng nhng kin ngh cho Hi ng qun tr Cho php Hi ng qun tr pht trin nhng kin thc chuyn mn tp trung vo cc lnh vc cng vic c th trong hot ng ca cng ty, ng ch nht l bo co ti chnh, qun tr ri ro v kim sot ni b Nng cao tnh khch quan v tnh c lp trong cc phn quyt ca Hi ng qun tr, gip Hi ng qun tr trnh c nhng nh hng khng thch hp t pha cc cn b qun l v cc c ng kim sot.
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
4.
Hi ng qun tr
tr cng ty khuyn ngh bao gm cc y ban v chnh sch pht trin, kim ton, qun l nhn s, lng thng. Quy ch Qun tr cng ty cng cho php cc cng ty thnh lp nhng y ban khc theo ngh quyt ca HC. Cn lu rng nu c qu nhiu cc y ban s gy kh khn cho vic qun l v c th s dn n s phn tn trong Hi ng qun tr. Ch nn thnh lp cc y ban khi ny sinh nhu cu, bt u bng nhng y ban thit yu nht, v tip n l thnh lp nhng y ban khc khi c kinh nghim. Hi ng qun tr c th thnh lp cc y ban vnh vin hoc cc y ban c bit. y ban quan trng nht di gc c ng chnh l y ban kim ton. Mt s y ban m cng ty nn xem xt thnh lp c m t trong Bng 4. Bng 4: Cc loi y ban ca Hi ng qun tr
Cc chc nng c xut
Gp kin i vi cc xut v vic b nhim thnh vin Hi ng qun tr hoc thnh vin Ban gim c ra cc tiu ch v phm cht v nng lc ca thnh vin Hi ng qun tr hoc thnh vin Ban gim c Son tho hoc nh gi ni dung son tho v cc quy trnh b nhim thnh vin Hi ng qun tr hoc thnh vin Ban gim c nh k (ti thiu l mi nm hai ln) nh gi quy m v thnh phn ca Hi ng qun tr v ca Ban gim c, cc iu kin b nhim v a ra khuyn ngh lin quan ti nhng thay i cn thit trnh ln HC trong k i hi tip theo Ch o vic chun b v vit ti liu v ni quy lao ng ca cng ty Thc thi nhng nhim v khc lin quan ti chnh sch nhn s ca cng ty, c Hi ng qun tr giao ph.
y ban Nhn s 92
Cc thnh vin Hi ng qun tr c lp nn chim a s trong y ban nhn s. Mt trong s h s c b nhim lm Ch tch y ban. Cc thnh vin trong y ban nhn s cn nm vng nhng nguyn tc c bn v o c kinh doanh, qun l, Lut doanh nghip, Lut Lao ng v cc quy nh khc c p dng.
135
a ra xut hoc son tho mt bn xut trnh ln Hi ng qun tr lin quan n vic b nhim, ti b nhim hoc min nhim cc thnh vin kim ton ni b Gp kin v ng vin cho v tr Kim ton c lp Gp kin v bn d tho hp ng s c k vi Kim ton c lp Gim st vic p dng cc tiu chun k ton trong vic chun b cc bo co ti chnh Gim st vic p dng cc tiu ch tng hp bo co ti chnh ca cc cng ty con nh gi mc chnh xc v mc hon thin ca nhng thng tin ti chnh trc khi cng b nh gi tnh c lp ca Kim ton c lp Gim st chc nng kim ton ni b v kim ton c lp R sot nhng iu kin c th dn n vic min nhim Kim ton c lp, v xut kin trong nhng trng hp nh vy Thc thi nhng nhim v khc lin quan ti chc nng kim ton trong cng ty do Hi ng qun tr giao ph.
93 Khon 1, iu 15, Quy ch Qun tr cng ty. 94 Khon 1, iu 15, Quy ch Qun tr cng ty. 95 Khon 2, iu 15, Quy ch Qun tr cng ty.
Cn phi c t nht mt thnh vin trong y ban kim ton l chuyn gia v k ton v ti chnh v khng lm vic cho phng k ton/ti chnh ca cng ty.95
C TC
Cc thnh vin Hi ng qun tr c lp khng iu hnh nn chim a s trong y ban kim ton. Mt trong s h s c b nhim lm Ch tch y ban.
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
Son tho bn xut v chnh sch lng thng trnh ln Hi ng qun tr hoc gp i vi bn xut v chnh sch lng thng do Hi ng qun tr a ra Son tho bn xut v nh mc lng thng i vi cc thnh vin Hi ng qun tr, Ban gim c v Kim ton c lp, hoc gp i vi ni dung bn xut ca Hi ng qun tr. Bn xut s kin ngh v c cu lng thng v nh mc lng thng. nh k (mi nm t nht hai ln) nh gi quy m v c cu lng thng ca tng thnh vin Hi ng qun tr v Ban gim c iu hnh, cng nh ca Kim ton c lp v a ra khuyn ngh lin quan ti nhng thay i cn thit trnh ln HC trong k i hi tip theo Thc thi nhng nhim v khc lin quan ti chnh sch lng thng ca cng ty, c Hi ng qun tr giao ph.
Cc thnh vin Hi ng qun tr c lp khng iu hnh nn chim a s trong y ban lng thng. Mt trong s h s c b nhim lm Ch tch y ban. Cc thnh vin trong y ban lng thng cn phi lim chnh v nm vng nhng nguyn tc c bn v kinh t, ti chnh v Lut lao ng.
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
4.
Hi ng qun tr
Xc nh cc chin lc pht trin, mc tiu v k hoch, cng nh nhng ch tiu thnh tch c bn ca cng ty Xc nh cc u tin hot ng Xy dng chnh sch c tc nh gi nng sut di hn trong cc hot ng ca cng ty
Thnh vin ca y ban ny cn c kinh nghim trong cc lnh vc m cng ty hot ng. y ban cng s hot ng c hiu qu hn nu c nhng thnh vin gii trong cc lnh vc nh ti chnh v nghip v tham gia. Cc thnh vin ca y ban ny phi c bit lim chnh, c tt c cc c ng tin tng, hiu bit v nhng quy nh ca php lut v cc tiu chun o c.
m bo cng ty tun th cc tiu chun o c v ng gp vo vic xy dng mt bu khng kh tin cy ln nhau trong cng ty Pht hin v ngn chn nhng vi phm ca cng ty i vi cc quy nh ca php lut v cc tiu chun o c m bo quyn li ca cc c ng c xc nh c th v ph hp trong iu l ca cng ty, cc quy ch ni b, v b quy tc Qun tr cng ty cp cng ty Xy dng cc chnh sch v th tc bo v nhng quyn li ny Xy dng v thng xuyn r sot cc chnh sch v th tc gii quyt xung t trong cng ty a ra nhng khuyn ngh vi Hi ng qun tr v cch thc gii quyt mt cch c hiu qu nhng xung t trong cng ty, gia cng ty vi cc c ng, cc thnh vin Hi ng qun tr v cc cn b qun l, trong ni b cc c ng, thnh vin Hi ng qun tr v cn b qun l.
y ban oc
96 Khon 1, iu 15, Quy ch Qun tr cng ty. 97 Khon 8, iu 112, LDN v Khon 11, iu 28, iu l Mu.
Cc thnh vin ca y ban ny nn l nhng thnh vin Hi ng qun tr c lp. Trong trng hp khng th p ng c yu cu ny, t nht Ch tch ca y ban ny phi l thnh vin Hi ng qun tr c lp.
b) Thm quyn ca cc y ban trc thuc Hi ng qun tr Hi ng qun tr l mt tp th trong : Mi thnh vin c quyn v ngha v nh nhau (tr Ch tch Hi ng qun tr c quyn b phiu quyt nh trong trng hp s phiu bu ngang nhau)97 Mi thnh vin u phi chu trch nhim chung Cc thnh vin phi cng hin vi t cch l mt th ch tun theo nhng th tc c th lin quan n vic ra quyt nh.
137
c) Thnh phn cc y ban trc thuc Hi ng qun tr S lng thnh vin ca mi y ban do Hi ng qun tr quyt nh, nhng mi y ban trc thuc Hi ng qun tr nn c t nht ba thnh vin.99 Cc thnh vin trong y ban trc thuc Hi ng qun tr khng nht thit phi l thnh vin Hi ng qun tr. Trong mi y ban, nn c t nht mt thnh vin Hi ng qun tr (ti nhng cng ty nim yt, y l quy nh bt buc)100 v c t nht mt thnh vin p ng y cc iu kin ca mt thnh vin Hi ng qun tr c lp v khng iu hnh. Hi ng qun tr cn b nhim mt thnh vin trong y ban lm Ch tch y ban. Cc bn lin quan khc, nht l cc cn b qun l, nhng ngi khng phi l thnh vin ca cc y ban trc thuc Hi ng qun tr, c th c mi d bn v cc vn c th no , nhng ch c t cch quan st, tc l khng c quyn can thip hoc quyt nh i vi cc vn c d bn.
HI NG QUN TR CC QUY TRNH KIM TON V KIM SOT CNG B THNG TIN CC GIAO DCH TRNG YU TRONG DOANH NGHIP NGHA CA CHNG KHON TRONG QUN TR CNG TY C TC NGHA CA VN IU L TRONG QUN TR CNG TY I HI NG C NG GII THIU V QUYN CA C NG VAI TR CA TH K CNG TY B MY IU HNH
Cc thng l tt:
Trong cc y ban trc thuc Hi ng qun tr, nn c nhng thnh vin Hi ng qun tr c kinh nghim v hiu bit. Cn phi c s lng thnh vin c th m nhn c khi lng cng vic c giao ph. V cng vic ca cc y ban trc thuc Hi ng qun tr c th lin quan ti vic r sot vn mt nhiu thi gian, nn cn hn ch vic mt thnh vin Hi ng qun tr c chn trong nhiu y ban cng lc. Trc khi cho php cc thnh vin Hi ng qun tr tham gia vo nhiu y ban cng lc, Hi ng qun tr nn r sot tt c cc hot ng m y ban c giao ph, c lng thi lng cn thit trin khai nhng hot ng y mt cch c hiu qu, cng nh
98 Khon 15, iu 28, iu l Mu. 98 Khon 3, iu 15, Quy ch Qun tr cng ty. 100 Khon 15, iu 28, iu l Mu.
Cho d nhng ni dung th hin trn cho thy trch nhim cui cng trong vic ra quyt nh thuc v tp th Hi ng qun tr, cc y ban trc thuc Hi ng qun tr c th gii quyt v a ra nhng quyt nh lin quan n nhng vn c Hi ng qun tr giao ph, vi iu kin quyt nh ca mt y ban ch c hiu lc v gi tr thi hnh khi a s cc thnh vin ca y ban c mt v biu quyt trong cuc hp ca y ban cng ng thi l thnh vin Hi ng qun tr.98
4.
Hi ng qun tr
thi lng nhn ri m cc thnh vin c th dnh cho cng vic ca y ban . Cc y ban trc thuc Hi ng qun tr c th i khi cn n s gip ca cc c vn bn ngoi. Tuy nhin, nhng c vn ny nht thit khng c hng quy ch thnh vin ca cc y ban trc thuc Hi ng qun tr. Nhiu s giao dch chng khon khuyn ngh thm rng cc y ban trc thuc Hi ng qun tr cn c hp thnh t v/hoc c ch tr bi cc thnh vin Hi ng qun tr c lp. Nhng yu cu nim yt ca cc s giao dch chng khon, chng hn s giao dch chng khon New York, cn yu cu rng cc thnh vin Hi ng qun tr c lp phi chim a s, v ton b thnh vin ca y ban kim ton v y ban nhn s l cc thnh vin Hi ng qun tr c lp.
Cc thng l tt:
Ch tch ca mt y ban ng vai tr quan trng trong vic t chc cng vic ca y ban y. Trong iu kin l tng nht, Ch tch ca cc y ban trc thuc Hi ng qun tr nn l nhng thnh vin Hi ng qun tr c lp v khng iu hnh. iu ny c bit quan trng i vi y ban kim ton v y ban lng thng. Theo cc thng l tt trong Qun tr cng ty, Ch tch ca cc y ban ny l nhng thnh vin Hi ng qun tr c lp. Ch tch ca mt y ban cn phi bo co ln Ch tch Hi ng qun tr v nhng cng vic ca y ban. Bn cnh , cc Ch tch ca cc y ban trc thuc Hi ng qun tr cn phi c mt ti cc k HC tr li nhng cu hi ca cc c ng. Ch tch ca mt y ban cn phi: Thng bo cho Hi ng qun tr bit v tt c nhng vn quan trng lin quan n cng vic ca y ban, t nht ba thng mt ln, Np cho Hi ng qun tr tt c nhng d liu m Hi ng qun tr yu cu, khng c chm tr Thc hin nhng bin php qun l cn thit m bo rng y ban hon thnh tt nhim v ca mnh.
139
Cc thng l tt:
C th hn, Ch tch Hi ng qun tr to iu kin thun li cho cng vic ca Hi ng qun tr bng cch: To iu kin thun li cho vic ra quyt nh i vi nhng vn trong chng trnh ngh s Khuyn khch vic tho lun cc vn mt cch ci m trong mt bu khng kh thn thin v xy dng To c hi cho cc thnh vin Hi ng qun tr by t quan im ca mnh i vi nhng vn ang c tho lun Hng Hi ng qun tr i ti mt s ng thun. Ch tch Hi ng qun tr cn phi c sc thuyt phc v lun hot ng v li ch ca cng ty. Hn na, cc quy ch ni b hoc cc ti liu ni b khc ca cng ty cn phi nu r trch nhim ca Ch tch Hi ng qun tr trong vic: Khuyn khch cc thnh vin Hi ng qun tr t do by t quan im ca mnh i vi nhng ni dung trong chng trnh ngh s v cc vn khc Tho lun kin ca cc thnh vin Hi ng qun tr mt cch ci m xng son tho cc quyt nh ca Hi ng qun tr
101 102 103 104 Khon 2, iu 111, LDN v Khon 2, iu 26, iu l Mu. Khon 2, iu 111, LDN. Khon 8, iu 112, LDN. Khon 2, iu 111, LDN.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Hi ng qun tr l mt th ch qun tr, hot ng tun theo nhng quy trnh c xc nh trong Lut doanh nghip, iu l, hoc cc quy ch ni b ca cng ty.
4.
Hi ng qun tr
2. Hp Hi ng qun tr
Cc cuc hp ca Hi ng qun tr. Hi ng qun tr phi tun th nhng yu cu ca php lut trong vic a ra cc quyt nh c hiu lc, hoc s phi i mt vi nguy c b khiu kin v b ta n tuyn pht.
Cc thng l tt:
Cc thnh vin Hi ng qun tr cn phi m bo rng cc cuc hp ca Hi ng qun tr v ca cc y ban trc thuc Hi ng qun tr c t chc mt cch thng xuyn v chu o. Cc thnh vin Hi ng qun tr cn tch cc tham gia cc cuc hp ca Hi ng qun tr v mi thnh vin Hi ng qun tr cn phi: Tham gia tho lun v biu quyt Tham gia vo nhng cng vic ca mt y ban trc thuc Hi ng qun tr no nu l thnh vin ca y ban Yu cu t chc mt cuc hp ca Hi ng qun tr tho lun v nhng vn quan tm Thng bo cho Hi ng qun tr khi khng th tham gia cc cuc hp ca Hi ng qun tr. Bn cnh , cc thnh vin Hi ng qun tr cn c thi gian thc hin cc chc nng ca mnh. Hi ng qun tr cn xy dng nhng quy nh v vic tham gia ca cc thnh vin Hi ng qun tr trong cc Hi ng qun tr nhng cng ty khc. Tuy nhin, nguyn tc chung cho vic cng lc tham gia vo nhiu Hi ng qun tr ca nhiu cng ty khc nhau phi da vo s phn b thi gian. Nu mt thnh vin Hi ng qun tr khng c thi gian, c nhn khng nn gnh vc trch nhim.
Biu quyt bng vn bn. Tr khi iu l hoc cc quy ch ni b yu cu rng ngh quyt ca Hi ng qun tr phi c thng qua ti mt cuc hp, cc ngh quyt ca Hi ng qun tr c th c trin khai m khng cn n mt cuc hp,105 vi iu kin l: Phi c ch k ca tt c nhng thnh vin Hi ng qun tr c quyn biu quyt i vi nhng ngh quyt nh vy trong cuc hp ca Hi ng qun tr S lng thnh vin Hi ng qun tr ng h ngh quyt khng c t hn s lng thnh vin Hi ng qun tr ti thiu theo yu cu t chc mt cuc hp Hi ng qun tr.
105 LOE, Article 108, Clause 3.
141
Cc thng l tt:
Cuc hp u tin ca Hi ng qun tr mi c bu chn cn c t chc trong vng mt thng sau khi bt u nhim k. thun tin, cuc hp u tin ca Hi ng qun tr nn tin hnh sau HC. Bn cnh , cuc hp u tin ca Hi ng qun tr nn: Xc nh nhng u tin ca Hi ng qun tr Thnh lp cc y ban thch hp Bu chn cc Ch tch ca cc y ban Mt cng ty c th cn phi t chc nhng bui tp hun cho cc thnh vin Hi ng qun tr mi v gii thiu khi qut v cng ty, bao gm nhiu vn , trong c: Ngnh ngh v lnh vc hot ng Cc hot ng kinh doanh Tnh hnh ti chnh hin ti Chin lc Ri ro kinh doanh Nn tng v k nng ca cc cn b ch cht.
106 Khon 13, iu 28, iu l Mu. 107 Khon 1, iu 112, LDN v Khon 1, iu 28, iu l Mu
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Mt ngh quyt bng vn bn c thng qua bng cch nh vy s c hiu lc nh mt ngh quyt c cc thnh vin Hi ng qun tr thng qua trong mt cuc hp c triu tp v t chc theo th tc thng thng. Mt ngh quyt bng vn bn c th c thng qua bng cch s dng nhiu bn sao ca cng mt vn bn nu mi bn sao c ch k ca t nht mt thnh vin Hi ng qun tr.106
4.
Hi ng qun tr
4. Lch hp ca Hi ng qun tr
iu l hoc cc quy ch ni b cn quy nh r v nhng th tc triu tp v tin hnh cc cuc hp ca Hi ng qun tr.
Cc thng l tt:
Hi ng qun tr nn c mt k hoch cng tc bn cnh lch hp ca Hi ng qun tr vi nhng vn cn c gii quyt. Hi ng qun tr nn t chc cc cuc hp nh k. Hi ng qun tr nn hp mi nm t nht 4 ln.108 Tuy nhin, Hi ng qun tr c th t chc cc cuc hp mt cch thng xuyn hn nu thy cn thit. Sau y l mt vi ch dn tin hnh cc cuc hp Hi ng qun tr mt cch hiu qu: Xy dng mt lch hp thng nin. iu ny s cho php cc thnh vin Hi ng qun tr b tr thi gian cho cc cuc hp trong nhng chng trnh ngh s ca mnh. Lu rng lch hp thng nin ch ng vai tr nh hng, tc l Hi ng qun tr c th tin hnh cc cuc hp b sung khi thy cn thit v ngc li, hon cc cuc hp khi thy khng c vn g cn phi gii quyt. ra chng trnh ngh s trc. Nh th, cc thnh vin Hi ng qun tr s c th tp trung v chun b mt cch chu o cho cng vic c giao. Ch tch Hi ng qun tr c th cn phi gi trc mt chng trnh ngh s d kin ti cc thnh vin Hi ng qun tr ly kin ng gp. a cc vn quan trng ln trc trong chng trnh ngh s. Cc thnh vin Hi ng qun tr thng c nhiu cng vic v c th cn phi ri khi cuc hp sm. V th, t chc cc cuc hp vo nhng gi u trong ngy lm vic th vic tho lun s c hiu qu hn. Bn cnh cc cuc hp nh k, Hi ng qun tr c th cn phi t chc mt cuc hp r sot v thng qua bo co thng nin. Cuc hp ny ca Hi ng qun tr thng din ra t nht hai thng trc HC thng nin.
143
Khon 4, iu 112, LDN v iu l Mu, iu 28, Khon 3. Khon 5, iu 112, LDN v iu l Mu, iu 28, Khon 4. Khon 6, iu 112, LDN v iu l Mu, iu 28, Khon 7. Khon 7, iu 28, iu l Mu.
C TC
Nhng thng tin v ti liu cn thit cn phi c gi sm ti cc thnh vin Hi ng qun tr cng vi thng bo triu tp hp Hi ng qun tr cc thnh vin Hi ng qun tr c thi gian r sot thng tin. Theo quy nh ca php lut, thng bo triu tp hp phi c gi ti cc thnh vin Hi ng qun tr chm nht nm ngy trc khi t chc cuc hp.111 Thng bo hp Hi ng qun tr phi c lm bng vn bn ting Vit v phi thng bo y chng trnh, thi gian, a im hp, km theo nhng ti liu cn thit v nhng vn s c bn bc v biu quyt ti cuc hp Hi ng v cc phiu bu cho nhng thnh vin Hi ng khng th d hp.112
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
C ngh bng vn bn ca: (i) a s thnh vin Ban kim sot, (ii) Tng gim c hoc t nht nm cn b qun l khc, (iii) t nht hai thnh vin Hi ng qun tr Cc trng hp khc do iu l cng ty quy nh.109 Trong vn bn ngh phi ni r mc ch, ni dung cc vn cn tho lun, v quyt nh v cc vn ny thuc thm quyn ca Hi ng qun tr. Ch tch Hi ng qun tr phi triu tp hp Hi ng qun tr trong thi hn mi lm ngy k t ngy nhn c ngh. Trng hp Ch tch Hi ng qun tr khng triu tp hp Hi ng qun tr theo ngh th Ch tch Hi ng qun tr phi chu trch nhim v nhng thit hi xy ra i vi cng ty, v ngi ngh c quyn triu tp mt cuc hp ca Hi ng qun tr.110
HI NG QUN TR
4.
Hi ng qun tr
Cc thng l tt:
Cc thnh vin Hi ng qun tr cn phi chun b y tham gia mt cch c hiu qu trong cc cuc hp. H khng nn biu quyt cho nhng vn m h khng nm y thng tin hoc khng hiu r. Cc quy ch ni b v cc ti liu ni b khc cn quy nh r v mu thng bo v cch thc chuyn gi ti liu ti cc thnh vin Hi ng qun tr sao cho thun tin nht (chng hn bng ng bu in, in tn, fax, th in t). Phng thc chuyn gi ti liu phi m bo rng thng bo s ti c a ch lin lc ca thnh vin Hi ng qun tr c ng k ti cng ty.113
113 Khon 6, iu 112, LDN v Khon 7, iu 28, iu l Mu. 114 Khon 8, iu 112, LDN v Khon 8, iu 28, iu l Mu. 115 Khon 12, iu 28, iu l Mu.
145
Triu tp HC thng nin, v a ra nhng quyt nh v cc vn lin quan n vic t chc HC thng nin Ph chun trc bo co thng nin ca cng ty Bu chn Ch tch Hi ng qun tr Thnh lp v xa b cc b phn iu hnh trong cng ty nh ch chc v Tng gim c v b nhim mt Tng gim c tm thi Ti t chc hoc gii th cng ty Tng vn iu l v pht hnh c phiu.
Mt thnh vin Hi ng qun tr c th y quyn biu quyt ca mnh ti mt cuc hp Hi ng qun tr cho mt ngi khc nu s y quyn nhn c s ng ca a s cc thnh vin Hi ng qun tr.117
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
Cho d php lut khng yu cu, c nhiu vn quan trng cn n s c mt trc tip ca cc thnh vin Hi ng qun tr, v cng ty nn xem xt vic a ra nhng quy nh bt buc cc thnh vin Hi ng qun tr thng qua ngh quyt v nhng vn nh vy trong mt cuc hp m h ch thn tham d (ch khng phi l biu quyt bng vn bn hoc hp qua in thoi). Nhng vn ny bao gm:
HI NG QUN TR
Cc thng l tt:
nht mt gi trc gi khai mc, v phong b kn ng phiu biu quyt ca c nhn c m trc s chng kin ca tt c nhng ngi d hp.116
4.
Hi ng qun tr
Cc thng l tt:
Khi tham d cc cuc hp Hi ng qun tr, mi mt thnh vin Hi ng qun tr cn phi: Lng nghe v hiu r nhng ni dung trnh by bng li ni ca nhng ngi khc trong cuc hp t cu hi. iu ny c bit quan trng vi nhng ni dung trnh by hoc cc bo co ca cn b qun l trong cc cuc hp Hi ng qun tr, nht l khi nhng ti liu ny c trnh by mt cch mp m v phc tp Yu cu b sung ti liu. Khi c ngi trnh by v mt vn c th no khng nm trong lnh vc chuyn mn ca mnh, thnh vin Hi ng qun tr cn yu cu b sung thng tin di dng cc ti liu nghin cu, cc nh gi hoc quan im c lp, v cc chng t hoc ti liu khc trc khi cuc hp din ra.
Cc thng l tt:
iu l, quy ch ni b, hoc cc ti liu ni b khc cn cho php cc thnh vin Hi ng qun tr a ra nhng quyt nh qua vic b phiu vng mt. Tuy nhin, vi nhng ngh quyt m iu l yu cu ch thn cc thnh vin Hi ng qun tr phi b phiu thng qua, cc l phiu vng mt th hin quan im di dng vn bn khng c xem xt khi tnh s lng thnh vin ti thiu. Cng ty cn xy dng th tc cho vic b phiu vng mt, bao gm c thi hn cho vic chuyn phiu bu v nhn phiu bu in ni dung. Cc thnh vin Hi ng qun tr cn c thi gian nhn phiu bu v a ra quyt nh v nhng ni dung trong chng trnh ngh s.
147
Cc quyt nh ca Hi ng qun tr cn c thng qua bng hnh thc n gin l phi nhn c a s phiu ng h ca nhng thnh vin Hi ng qun tr tham d, tr khi iu l hoc cc quy ch ni b yu cu phi c s lng thnh vin Hi ng qun tr ln hn biu quyt cho quyt nh . Nu s phiu ngang nhau th quyt nh cui cng thuc v pha c kin ng thun ca Ch tch Hi ng qun tr.118
Khon 8, iu 112, LDN. Khon 1, iu 113, LDN. Khon 1, iu 113, LDN. Khon 1, iu 113, LDN.
Hi ng qun tr phi lu gi bin bn cc cuc hp ca mnh. Bin bn phi c vit bng ting Vit (v c th vit bng mt ngoi ng khc) v phi c ghi vo s bin bn ca cng ty.119 Ti thiu, cc bin bn phi th hin nhng ni dung sau y:120 Tn, a ch tr s chnh, s v ngy cp Giy chng nhn ng k kinh doanh, ni ng k kinh doanh Mc ch, chng trnh v ni dung hp Thi gian, a im hp H, tn tng thnh vin d hp hoc ngi c u quyn d hp; h, tn cc thnh vin khng d hp v l do Cc vn c tho lun v biu quyt ti cuc hp Tm tt pht biu kin ca tng thnh vin d hp (theo trnh t din bin ca cuc hp) Kt qu biu quyt trong ghi r nhng thnh vin tn thnh, khng tn thnh v khng c kin Cc quyt nh c thng qua H, tn, ch k ca tt c thnh vin hoc i din theo u quyn d hp. Ch ta v th k phi chu trch nhim v tnh trung thc v chnh xc ca ni dung bin bn hp Hi ng qun tr. Cc bin bn hp Hi ng qun tr phi c ch k ca Ch ta v nhng thnh vin Hi ng qun tr tham d hoc cc c nhn c y quyn.121
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
4.
Hi ng qun tr
Cc thng l tt:
Khi yu cu ca lut php i vi thnh vin Hi ng qun tr ngy cng nhiu, bin bn l h s quan trng th hin Hi ng qun tr thc hin bn phn v ngha v ca mnh i vi doanh nghip. Theo thng l tt trong Qun tr cng ty, bin bn s bao gm c vic biu quyt ca tng thnh vin Hi ng qun tr. Thng thng, Hi ng qun tr phi phn cng mt ngi lm th k Hi ng qun tr ghi chp v chun b cc bin bn. Theo thng l quc t, Th k cng ty thng kim vai tr l th k Hi ng qun tr v c th cng phi k tn vo cc bin bn.
Cc bin bn ch cung cp nhng ni dung tm tt v cc cuc hp Hi ng qun tr. Bn cnh cc bin bn, sau mi cuc hp cn c nhng bo co y nguyn vn v nhng ni dung c tho lun. Nhng bo co ny cn phi i km vi bin bn. Cc bo co y nguyn vn v ni dung cc cuc hp cn phi c lu trong cc h s ca cng ty nh l mt phn khng th tch ri ca cc bin bn.
Cc thng l tt:
D cng ty c lu h s cc bin bn v/hoc cc bo co nguyn vn hay khng, nhng ti liu sau y cn phi c lu cng vi bin bn v/hoc bo co nguyn vn: Cc l phiu biu quyt Cc kin bng vn bn ca nhng thnh vin khng th tham d Mi mt thnh vin Hi ng qun tr cn nhn c mt bn tm tt v cc quyt nh ca Hi ng qun tr. Cng ty cn xy dng mt quy trnh m bo rng tt c cc thnh vin Hi ng qun tr u nhn c: Bn sao cc bin bn v/hoc cc bo co nguyn vn Cc bo co th hin chi tit kt qu b phiu.
149
Th k cng ty nn chu trch nhim i vi cc vn t chc v qun l lin quan n vic chun b v tin hnh cc cuc hp Hi ng qun tr. D quyt nh tin hnh mt cuc hp Hi ng qun tr l trch nhim ca Ch tch Hi ng qun tr, Th k cng ty cn chu trch nhim i vi nhng vn sau: Gi thng bo triu tp hp cho tt c cc thnh vin Hi ng qun tr Gi phiu bu Thu nhn phiu bu in v cc phiu bu vng mt m bo vic tun th cc th tc tin hnh cc cuc hp Hi ng qun tr Lu gi cc bin bn v cc bo co nguyn vn.
C TC
I HI NG C NG
Cc thng l tt:
Lut doanh nghip khng cp n vai tr ca Th k cng ty trong cc cuc hp ca Hi ng qun tr, cho d lut ny c cp n vai tr ca mt th k chu trch nhim ghi bin bn cc cuc hp ca Hi ng qun tr v k vo nhng bin bn cng vi Ch ta cuc hp (thng l Ch tch Hi ng qun tr).122 Tuy nhin, Quy ch Qun tr cng ty c lm r i cht v vn ny khi yu cu Hi ng qun tr phi la chn mt ngi lm Th k cng ty, v ra nhng bn phn ca mt Th k cng ty nh sau: T chc cc cuc hp Hi ng qun tr, Ban kim sot v i hi ng c ng theo lnh ca Ch tch Hi ng qun tr hoc Ban kim sot T vn v th tc ca cc cuc hp Lm bin bn cc cuc hp m bo cc Ngh quyt ca Hi ng qun tr ph hp vi lut php Cung cp cc thng tin ti chnh, bn sao bin bn hp Hi ng qun tr v cc thng tin khc cho thnh vin ca Hi ng qun tr v Ban kim sot .
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
4.
Hi ng qun tr
Cc thng l tt:
Ti mt s quc gia, php lut yu cu Hi ng qun tr ch c hnh ng v li ch ca cng ty (m khng ni r li ch i vi cc c ng v/hoc cc bn c quyn li lin quan). Tuy nhin, hnh ng ch v li ch cao nht ca cng ty c th khuyn khch cc thnh vin Hi ng qun tr bo v chnh bn thn h, v v vy cc c ng (thc t l c cc c quan php lut) cn phi cn nhc k xem liu c nn yu cu cc thnh vin Hi ng qun tr phi hnh ng v li ch ca c cc c ng na hay khng.
Cc tiu chun din gii thut ng sing nng thch ng v cn trng thch ng, cng nh nhng tiu chun i vi hnh vi ngh nghip thay i theo thi gian, ty thuc vo h thng php l, kinh t v vn ha ca mi quc gia. Lut php ca Vit Nam khng c nh ngha r rng cho cc tiu chun ny. Cn lu rng khi mt thnh vin Hi ng qun tr b kin, vic kin phi da trn gi thit l tnh hp l v thin ca thnh vin Hi ng qun tr b lm dng. Tuy nhin, Lut doanh nghip khng nh ngha th no l thin hoc hp l. Trong h thng lut php ca cc quc gia khc, chng hn ca M v Anh, khi nim hp l v thin c xem l nhng nguyn tc c bn trong vic thc thi bn phn ca mt thnh vin Hi ng qun tr, ng ch nht l bn phn chm lo v trung thnh.
1. Bn phn chm lo
Cc thnh vin Hi ng qun tr c trch nhim thc thi quyn v ngha v ca mnh mt cch cn trng, thin , v chuyn nghip.
123 iu 119, LDN.
151
Cc thng l tt:
Mt thnh vin Hi ng qun tr cn phi: Hnh ng mt cch trung thc vi thin Trnh b th ng Chm lo v cn trng mc ti a m mi ngi c th trng i mt thnh vin Hi ng qun tr tt trong mt tnh hung tng t vi nhng hon cnh tng t Khng khin cng ty phi vi phm php lut Thng xuyn tham gia mt cch tch cc vo cc cuc hp ca Hi ng qun tr Tp trung vo cc vn trong chng trnh ngh s ti cc cuc hp Hi ng qun tr, v yu cu t chc cc cuc hp Hi ng qun tr khi cn thit m bo rng cng ty c mt h thng kim sot ni b hiu qu Yu cu Tng gim c v cc thnh vin Ban gim c iu hnh cung cp y thng tin cho Hi ng qun tr cc thnh vin Hi ng qun tr nm vng nhng vn trong cng ty Thc thi trch nhim gim st ph hp i vi cc cn b qun l.
Lut doanh nghip yu cu thnh vin Hi ng qun tr phi trung thnh vi cng ty v li ch ca cng ty v ca cc c ng. iu ny c ngha l thnh vin Hi ng qun tr khng c s dng nhng thng tin, kin thc, c hi kinh doanh, ti sn ca cng ty cng nh a v ca mnh mu li c nhn hoc phc v cho li ch ca cc t chc hoc c nhn khc.124 Tuy nhin, iu l Mu v Quy ch Qun tr cng ty u khng ni r hn v bn phn ny. Theo thng l quc t trong Qun tr cng ty, bn phn trung thnh ng vai tr trung tm trong khun kh qun tr, l nn tng cho vic thc hin mt cch c hiu qu nhng vn ch cht trong Qun tr cng ty, chng hn gim st giao dch ca cc bn lin quan v xy dng chnh sch lng thng cho cn b qun l v thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
4.
Hi ng qun tr
Bn phn trung thnh i hi thnh vin Hi ng qun tr phi thc thi quyn lc ca mnh v li ch ca ton th cng ty ni chung. Ni mt cch n gin, thnh vin Hi ng qun tr khng c cho li ch c nhn vt ln trn li ch cng ty. Bn phn trung thnh khng cho php thnh vin Hi ng qun tr: Tham gia vo Hi ng qun tr ca mt cng ty cnh tranh Thc hin bt k mt giao dch no vi cng ty m khng cng b giao dch v khng xin php Hi ng qun tr hoc HC. S dng ti sn v tin ch ca cng ty phc v nhu cu ring Tit l thng tin mt ca cng ty S dng thng tin hoc cc c hi kinh doanh ca cng ty v li ch c nhn thu li ring. cng l nguyn tc c bn cho thnh vin Hi ng qun tr lm vic trong c cu ca mt tp on; cho d mt cng ty c th chu s kim sot ca mt doanh nghip khc, bn phn trung thnh ca thnh vin Hi ng qun tr ch lin quan n cng ty v cc c ng ca cng ty ch khng phi doanh nghip kim sot hay tp on.125
Cc thng l tt:
Bn phn trung thnh i hi mt thnh vin Hi ng qun tr phi hnh ng v li ch cao nht ca cng ty bt chp vic: Ai l ngi c v bu chn mnh p lc t cc thnh vin Hi ng qun tr khc, cc c ng, hoc cc c nhn khc p buc phi hnh ng hoc ra quyt nh khng v li ch cao nht ca cng ty. Mt iu c bit quan trng l khi thc thi bn phn ca mnh, Hi ng qun tr khng nn hnh ng v khng nn c nhn nhn nh mt tp hp nhng c nhn i din cho cc t chc khc nhau.126 Cho d thc t l mt s thnh vin Hi ng qun tr c th do mt nhm c ng no bu chn (v i khi b cc nhm c ng khc phn i), mt iu quan trng l mi thnh vin Hi ng qun tr phi m nhn trch nhim v thc thi bn
125 c Nguyn tc Qun tr cng ty ca OECD, Trch nhim ca Hi ng qun tr. Xem ti: www.oecd. C org. 126 c Nguyn tc Qun tr cng ty ca OECD, Trch nhim ca Hi ng Qun tr. Xem ti: www. C oecd.org.
153
Thm na, cc thnh vin Hi ng qun tr v cc c nhn c lin quan (chng hn gia nh, bn hu, v i tc kinh doanh) khng c php nhn qu tng t nhng c nhn quan tm n cc quyt nh ca Hi ng qun tr, hoc nhn bt k mt li ch trc tip hay gin tip no. Mt trng hp ngoi l c th c chp nhn vi nhng mn qu tng mang tnh tng trng c trao tng theo nghi thc x giao hoc nh nhng mn lu nim trong cc s kin chnh thc. Nhng trng hp ngoi l ny cn c quy nh r trong cc quy ch ni b hoc cc ti liu ni b khc ca cng ty.
a) Xung t Li ch Mt thnh vin Hi ng qun tr khng nn thc thi bn phn ca mnh nu c xung t li ch gia c nhn thnh vin Hi ng qun tr vi cng ty v cc c ng ca cng ty.127
Thc hin mt hp ng vi cng ty C nhng li ch ti chnh lin quan n cng ty v c l do tin rng nhng li ch ti chnh y s khin thnh vin Hi ng qun tr y i ngc li li ch ca cng ty.
Lut doanh nghip cp n vn xung t li ch khi ni v giao dch ca nhng ngi c lin quan.129 tm hiu thm v giao dch ca nhng ngi c lin quan v vai tr ca thnh vin Hi ng qun tr trong nhng giao dch nh vy, xem Chng 12, Mc B.3.
127 Khon 9(b), iu 28, iu l Mu 128 Khon 9(b) & Khon 10, iu 28, iu l Mu. 129 iu 120, LDN.
C TC
Mt xung t li ch c th ny sinh khi mt thnh vin Hi ng qun tr hoc ngi c lin quan ca c nhn :128
I HI NG C NG
Cc thng l tt:
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
phn ca mnh mt cch cng bng v li ch chung ca mi c ng. Nguyn tc ny c bit quan trng khi c cc c ng kim sot c kh nng bu chn mi thnh vin Hi ng qun tr.
4.
Hi ng qun tr
Cc thnh vin Hi ng qun tr khng nn c nhng hnh ng c th dn n xung t li ch gia c nhn h v cng ty. Cc thnh vin Hi ng qun tr cng khng nn tham gia b phiu trong nhng trng hp h c li ch c nhn lin quan n vn ang c xem xt. Cc thnh vin Hi ng qun tr phi ngay lp tc thng bo cho Hi ng qun tr thng qua Th k cng ty v bt k mt xung t li ch tim n no. Thnh vin Hi ng qun tr phi cng khai vi Hi ng qun tr thng tin v s tn ti ca xung t li ch gia c nhn thnh vin Hi ng qun tr vi cng ty. Thng tin cn phi c cng khai ti cuc hp u tin ca Hi ng qun tr sau khi thnh vin Hi ng qun tr y nhn thy c tn ti nhng xung t li ch nh vy.130 b) Bo mt Thng tin
Cc thng l tt:
Thnh vin Hi ng qun tr khng nn cng khai nhng thng tin mt ca cng ty hoc li dng kh nng tip cn ngun thng tin ca cng ty phc v li ch ring ca mnh hoc li ch ca cc bn th ba. Vic li dng thng tin mt ca cng ty v li ch ring s gy tn hi n li ch ca cc c ng. Nn thc hin theo nhng khuyn ngh sau y: Thnh vin Hi ng qun tr nn tin hnh nhng bin php cn thit bo v thng tin mt ca cng ty Thnh vin Hi ng qun tr khng nn tit l thng tin mt ca cng ty hoc s dng thng tin mt ca cng ty v li ch ring Cc tiu chun s dng thng tin mt ca cng ty cn c nu r trong cc quy ch ni b ca cng ty Hp ng gia cng ty v thnh vin Hi ng qun tr phi quy nh r rng thnh vin Hi ng qun tr khng c php tit l thng tin mt ca cng ty trong 10 nm k t ngy ri khi cng ty. xy dng mt c cu ngn nga hiu qu vic s dng bt hp l nhng thng tin mt ca cng ty, cng ty cn phi yu cu cc thnh vin Hi ng qun tr: Thng bo bng vn bn cho Hi ng qun tr nh ca mnh trong vic thc hin nhng giao dch lin quan n chng khon ca cng ty hoc ca cc cng ty con ca cng ty Cng khai thng tin v nhng giao dch trc lin quan n chng khon ca cng ty, ph hp vi th tc cng khai cc s liu theo quy nh ca Lut Chng khon. Cc thnh vin Hi ng qun tr, trc khi m nhn vai tr thnh vin Hi ng qun tr, cn k mt bn cam oan c bit v vic h nhn thc r v s thc hin cc yu cu ca php lut v cc bn phn lin quan n vic bo mt thng tin.
130 Khon 10, iu 28, iu l Mu.
155
Cc thng l tt:
Cng ty cn xy dng v a vo cc ti liu ni b ca mnh mt danh sch nhng bn phn c nh ngha r rng ca cc thnh vin Hi ng qun tr
Cc thng l tt:
Mi thnh vin Hi ng qun tr u c quyn yu cu Tng gim c, Ph Tng gim c v cc cn b qun l khc ca cng ty cung cp thng tin v ti liu lin quan n tnh hnh ti chnh, thnh tch kinh doanh ca cc n v khc nhau trong cng ty v bn thn cng ty.131 Thnh vin Hi ng qun tr phi c tip cn vi nhng thng tin m h cn thc thi bn phn ca mnh, bao gm c cc thng tin phn hi chnh xc v y t cc b phn iu hnh v cc cn b khc ca cng ty i vi nhng cu hi ca h. Cng ty cn phi xy dng mt c ch m bo rng thnh vin Hi ng qun tr c cung cp y thng tin v cc vn ti chnh v kinh doanh quan trng ca cng ty, cng nh nhng vn c th nh hng ti quyn li ca cc c ng. Cc quy ch ni b v cc ti liu ni b khc cn quy nh rng Tng gim c, cc thnh vin Ban gim c, v trng cc phng ban quan trng trong cng ty c trch nhim cung cp kp thi nhng thng tin y v ng tin cy cho Hi ng qun tr. t c mc tiu ny, iu c bit quan trng l phi xy dng c s hp tc trong lnh vc ny gia cc thnh vin khng iu hnh trong Hi ng qun tr vi Th k cng ty v Ban kim sot ca cng ty. Cc ti liu ni b ca cng ty cn phi bao gm c nhng quy nh v vic thnh vin Hi ng qun tr c quyn yu cu cc cn b/b phn iu hnh cung cp thng tin.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
4.
Hi ng qun tr
Cc thng l tt:
Cng ty cn phi: Khuyn khch cc thnh vin Hi ng qun tr thc thi bn phn ca mnh mt cch ph hp Thc hin cc bin php chm dt hot ng ca nhng thnh vin Hi ng qun tr gy nn tn tht Buc cc thnh vin Hi ng qun tr phi chu trch nhim khi h khng thc thi cc bn phn ca mnh i vi cng ty.
157
Cc thng l tt:
D php lut Vit Nam khng cp n vn ny, cn c quy nh cho php hoc l cng ty hoc l mt c ng (hay mt nhm c ng) nm gi trn 5% s c phn c quyn khiu kin ln ta n nhng thnh vin Hi ng qun tr gy tn tht cho cng ty do cc quyt nh sai lm ca Hi ng qun tr.
Mi y Chnh ph ban hnh Ngh nh mi (102/2010/N-CP) thay th Ngh nh 139/2007/N-CP, trong khon 25 ca ngh nh ny cho php mt c ng (hoc mt nhm c ng) nm gi ti thiu 1% s c phn ca cng ty lin tc trong 6 thng c quyn yu cu Ban kim sot ca cng ty khi kin trch nhim dn s i vi thnh vin Hi ng qun tr trong mt s trng hp nht nh bao gm: Thnh vin Hi ng qun tr khng thc hin ng cc quyn v nhim v c giao; khng thc hin, thc hin khng y , khng kp thi quyt nh ca Hi ng qun tr; thc hin cc quyn v nhim v c giao tri vi quy nh ca php lut, iu l cng ty hoc ngh quyt ca HC. Thnh vin Hi ng qun tr s dng thng tin, b quyt, c hi kinh doanh ca cng ty, hoc lm dng a v, chc v hoc ti sn ca cng ty t li ring hoc phc v li ch ca c nhn hoc t chc khc. Cc trng hp khc theo quy nh ca php lut v iu l cng ty.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
4.
Hi ng qun tr
159
pht huy hiu qu, Hi ng qun tr cn c ngun lc cn thit pht trin kin thc v k nng ca thnh vin Hi ng qun tr. Cc chng trnh tp hun, o to da trn kt qu nh gi nh k v Hi ng qun tr v cc thnh vin ca n, l nn tng t c mc tiu ny.
Hi ng qun tr nh gi v hot ng ca mnh mi nm mt ln Bo co thng nin phi phn nh kt qu nh gi hot ng ca Hi ng qun tr. Vic nh gi hot ng ca Hi ng qun tr v thnh vin Hi ng qun tr c th c thc hin bi: Bn thn cc thnh vin Hi ng qun tr t nh gi Cc nh t vn, hip hi ngh nghip, v cc t chc chuyn nh gi cng tc Qun tr cng ty ca cc doanh nghip. Mt gii php thay th khc l yu cu nh gi kn ln nhau gia cc thnh vin Hi ng qun tr vi s phi hp ca mt bn th ba, chng hn mt c vn php l hoc mt nh t vn chuyn nghip.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
Tm quan trng ca vic nh gi Hi ng qun tr c cng nhn rng ri trong cng ng doanh nghip. Cng ty nn thc hin nhng khuyn ngh sau:
B MY IU HNH
Cc thng l tt:
HI NG QUN TR
4.
Hi ng qun tr
thng k thc hin vic nh gi Xy dng mt danh sch nhng vic cn lm thnh vin Hi ng qun tr c th s dng nh gi kt qu cng vic ca mnh Tham gia vo cc chng trnh o to chuyn bit, t to c hi cho thnh vin Hi ng qun tr t ph bnh v thnh tch cng tc ca mnh v chia s nhng tng mi.
Cc thng l tt:
Quy ch Qun tr cng ty yu cu quy nh ni b v Qun tr cng ty ca mt cng ty phi bao gm c mt c ch nh gi tnh hiu qu trong cng tc ca Hi ng qun tr v ca tng y ban m Hi ng qun tr thnh lp nn, cng nh tng thnh vin Hi ng qun tr, Ban kim sot v Ban gim c.133
Cc thng l tt:
Mt cch thc hu ch khc nh gi Hi ng qun tr l mi mt nh t vn, mt c vn, hoc Hip hi Thnh vin Hi ng Qun tr, hoc mt t chc xp hng nh gi Hi ng qun tr mt cch c lp. Chng hn, cc t chc xp hng khng ch nh gi Hi ng qun tr m cn nh gi cc kha cnh khc trong h thng Qun tr cng ty ti cng ty. Li ch chnh trong vic mi cc nh t vn bn ngoi chnh l s khch quan, khng thin v ca h. Tuy nhin vic ny i hi chi ph cao trong vic s dng dch v t vn v xc nh tiu ch nh gi.
2. Tp hun v o to
Theo thng l quc t, cc thnh vin Hi ng qun tr thng c tp hun k v kin thc chuyn mn v cng tc iu hnh trc khi c b nhim vo Hi ng qun tr. Ti nhiu cng ty a quc gia, cng ty bt buc phi cung cp cho cc thnh vin Hi ng qun tr (i) nhng kha o to nh k v cc hot ng ca cng ty (ii) nhng kha o to nh k v cng tc Qun tr cng ty, v (iii) vic nh gi thnh tch ca h. Vic o to v nh gi cc thnh vin Hi ng qun tr c th c thc hin trong ni b cng ty hoc c th do mt bn th ba m nhn m bo tnh khch quan.
133 Khon 2(f), iu 4, Quy ch Qun tr cng ty.
161
Cc thng l tt:
C nhiu t chc ng gp vo qu trnh o to, pht trin chuyn mn ca thnh vin Hi ng qun tr. Nhng t chc ny bao gm cc s giao dch chng khon, th ch ti chnh, chnh ph v cc c quan qun l ngnh, cc hip hi doanh nghip, phng thng mi, hip hi thnh vin Hi ng qun tr, v cc hip hi c thnh lp thc y vic p dng thng l tt trong Qun tr cng ty. Vic o to cc thnh vin Hi ng qun tr ch yu c thc hin bi hai loi t chc. Mt l cc hip hi Qun tr cng ty, c xy dng ci thin lnh vc Qun tr cng ty v cung cp cc kha o to phc v mc ch . Hai l cc t chc chuyn h tr, i din v ra cc tiu chun i vi thnh vin Hi ng qun tr. C hai loi t chc ny u c th l cc hip hi ng k hi vin, chng hn Hip hi Thnh vin Hi ng qun tr Quc gia ca M, Hi Thnh vin Hi ng qun tr ca Anh quc, v Hi Qun tr cng ty ca Bra-xin. Cc t chc ny cng c th phc v cc thnh vin Hi ng qun tr m khng cn phi ng k hi vin, chng hn nh Trung tm Qun tr cng ty ca Kenya v Din n Qun tr cng ty ca Th Nh K. Vic o to c th cung cp cho cc thnh vin Hi ng qun tr: Nhng k nng mi Nng cao tnh chuyn nghip Nhn thc r hn cc vn lin quan Tip cn kin thc cp nht v Qun tr cng ty v cc vn khc C hi tho lun cc vn cng ng nghip v ging vin Nng cao nhn thc v cc vn o c v gi tr nn tng ca vic Qun tr cng ty hiu qu.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Vic nh gi Hi ng qun tr v cc thnh vin ca n s gip nhn r im mnh v im yu ca Hi ng qun tr. Kt qu ca vic nh gi c th c Hi ng qun tr s dng xc nh nhu cu o to cho c tp th Hi ng cng nh cho tng c nhn. Cc kha o to ca cng ty cng tr nn quan trng trong mt nn kinh t chuyn i, ni m thnh vin Hi ng qun tr lun phi nm bt r nhng thay i trong khun kh php l v qun l, cng nh cc thng l tt. iu ny khin cho chnh sch o to ca cng ty i vi Hi ng qun tr v cc thnh vin Hi ng qun tr tr thnh mt nhn t thnh cng c bn trong vic xy dng v h tr mt Hi ng qun tr giu nng lc, kin thc v nhit huyt.
4.
Hi ng qun tr
163
Cc khon tin th lao cho nhng cng vic lm thm, chng hn cng vic trong cc y ban ca Hi ng qun tr, v Cc khon th lao cho nhng trch nhim b sung, chng hn cho vai tr Ch tch Hi ng qun tr hoc Ch tch mt y ban trc thuc Hi ng qun tr. Cc thnh vin Hi ng qun tr cng c th c thanh ton chi ph i li v cc chi ph cng tc khc.
Cc thng l tt:
Mc lng thng dnh cho cc thnh vin Hi ng qun tr cn phi nh nhau i vi tt c cc thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh. Hn na, cc khon th lao m cng ty tr cho h cn phi mang tnh cnh tranh, tc l thu ht nhng c nhn c nng lc. Mc th lao cn c a ra sao cho khng qu thp hoc khng qu cao so vi mc m cc cng ty cnh tranh khc trong ngnh chi tr. Vic xy dng mt nh mc lng thng hp l cho cc thnh vin Hi ng qun tr l mt iu c bit quan trng khng gy tn hi ti tnh c lp ca cc thnh vin Hi ng qun tr c lp. D l c lp hay khng, phn quyt ca mt thnh vin Hi ng qun tr c th b nh hng nu khon th lao cho cng vic trong Hi ng qun tr ca c nhn y chim phn ln thu nhp ca c nhn y. Mt thnh vin Hi ng qun tr sng da vo khon th lao cho cng vic ca mnh trong Hi ng qun tr ca cng ty s chu n cng ty v c th s a ra nhng phn quyt mang tnh thin v.
Hi ng qun tr cn thng xuyn r sot cc khon lng thng ca cc thnh vin Hi ng qun tr.
L tng nht, cng vic ny nn c giao cho mt y ban lng thng vi ton b thnh vin l nhng thnh vin Hi ng qun tr c lp, hoc giao cho cc thnh vin Hi ng qun tr c lp. Cng ty nn cng khai k hoch lng thng ca cng ty v mc lng thng ca tng thnh vin Hi ng qun tr, hoc l tng khon ring l hoc l tng hp cc khon, trong bo co thng nin ca cng ty. iu ny d thc hin nht khi tt c cc thnh vin Hi ng qun tr u nhn c mt mc lng thng nh nhau vi mt tuyn b n gin trong bo co thng nin: Tt c cc thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh u c nhn mc th lao l _____ mi nm.
Cc thng l tt:
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
4.
Hi ng qun tr
Cn c bit thn trng khi xy dng nh mc lng thng da trn thnh tch, nht l nh mc lng thng da trn c phiu. nh mc lng thng da trn thnh tch thng c xem l mt nhn t l nh hng n tnh c lp ca cc thnh vin Hi ng qun tr.
Cc thng l tt:
D vic xy dng nh mc lng thng da trn c phiu rt ph bin M, nhng ni khc, cch lm ny khng ph bin lm v vn gy nhiu tranh ci. Cc k hoch lng thng da trn c phiu v c bit l cc k hoch quyn mua c phiu (Share option), l nhng vn phc tp. D thng c xem l c th khuyn khch cn b qun l v thnh vin Hi ng qun tr, nhng k hoch cng c th c nhng nh hng tiu cc n cng ty v cc c ng. Quyn mua c phiu c cho l c th khin cc thnh vin Hi ng qun tr tp trung vo nhng thnh tch ngn hn v bin ng gi c phiu Nu cng ty c chng trnh quyn mua c phiu ln, c th lm ny sinh s ng la gia cc thnh vin Hi ng qun tr vi cc cn b iu hnh thu nhng khon li ln t s bin ng gi c phiu Cc c ng phi hng chu ri ro v vic c phiu c th b pha long nu chng trnh quyn mua c phiu ln Cui cng, quyn mua c phiu ln khng ngn cn c cc cn b qun l li dng cng ty v cc thng tin ti chnh ca cng ty phc v li ch ring. Hu qu l, cc k hoch quyn mua c phiu ngy cng b soi xt k cng. Nhng k hoch nh vy i hi s cn nhc cn thn, s hoch nh chu o, v s cng khai c bit. Cc cng ty tt nht l trnh ginh quyn chn c phiu cho cc thnh vin Hi ng qun tr. Nu mt cng ty chn cch thc hin k hoch quyn mua c phiu, cc k hoch phi minh bch v chi ph pha long c phiu. Cng ty cng cn minh bch v cc phng php k ton c s dng nh gi chi ph c phiu v quyn chn c phiu. Cc thng l tt yu cu phi c s ph chun ca cc c ng i vi nhng k hoch chia thng bng c phiu hoc quyn chn c phiu v cc k hoch ny c th pha long gi tr c phiu ca cc c ng hoc nh hng n li nhun.
Cc khon cho vay c nhn hoc tn dng dnh cho cc thnh vin Hi ng qun tr ca cng ty cng tim n nhiu vn v l ngun gy tranh ci tim tng m cng ty cng nn trnh.
165
Mc th lao thp so vi tm quan trng ca Hi ng qun tr c th hin rt r. D l v l do g, r rng l vn th lao dnh cho cc thnh vin Hi ng qun tr cn phi c ch hn na. Cn phi p dng h thng lng thng minh bch, c kh nng thu ht cc thnh vin Hi ng qun tr c nng lc v phm cht.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
4.
Hi ng qun tr
Khng
136 Ngun: Parker, Hugh, Th gi Tn Ch tch, (1990) London: NXB Director Pulications, trang 12-14. (c trch dn trong tc phm ca Adrian Cadbury: Qun tr cng ty v vai tr Ch tch, (2002) NXB i hc Oxford, trang 47-48).
167
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
Nu cu tr li cho tt c nhng cu hi trn l c, c th ni rng Hi ng qun tr ca cng ty hot ng mt cch c hiu qu. Ngc li, nu cu tr li l khng, hoc khng r, th cng ty cn phi nh gi li thnh phn v vai tr ca Hi ng qun tr v thc hin cc bin php ci thin hiu qu cng tc ca Hi ng qun tr.
HI NG QUN TR
6. Khi HQT c yu cu phi a ra nhng quyt nh quan trng lin quan n cc mc tiu tng lai, chin lc, chnh sch, cc d n u t ln, cc v b nhim quan trng, HQT c thi gian v kin thc a ra nhng quyt nh ny mt cch ng n, hay l quyt nh c a ra di p lc thi gian ca s kin, v HQT c chu trch nhim trc nhng quyt nh hoc nhng cam kt c a ra hay khng?
NOTES
CHNG
B MY IU HNH
5 B MY IU HNH
Mc lc
C CU CHUNG TRONG QUN TR CNG TY GII THIU V QUN TR CNG TY
D. QUY TRNH HOT NG CA B MY IU HNH 1. Ngi lnh o Ban gim c 2. Cc cuc hp ca Ban gim c 3. Quyn triu tp cuc hp Ban gim c 4. Thng bo hp 5. S lng i biu ti thiu cho cc cuc hp ca Ban gim c 6. Biu quyt trong cc cuc hp ca Ban gim c 7. Bin bn cc cuc hp ca Ban gim c E. NGHA V V TRCH NHIM CA THNH VIN B MY IU HNH F. NH GI NNG LC HOT NG
188 188 188 189 189 190 190 191 193 193
C TC
I HI NG C NG
C. THNH LP V BI NHIM B MY IU HNH 1. Bu chn v nhim k ca thnh vin Ban gim c 2. Thm quyn ca Quyn Tng gim c 3. Chm dt thm quyn ca B my iu hnh
VAI TR CA TH K CNG TY
B. THNH PHN CA B MY IU HNH 1. Ai c th tr thnh Tng gim c hoc thnh vin Ban gim c? 2. Phm cht nng lc ca Tng gim c v thnh vin Ban gim c 3. Thnh phn ca Ban gim c
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
A. B MY IU HNH V THM QUYN CA B MY IU HNH 1.Thm quyn ca Ban gim c 2.Thm quyn v yu cu nng lc ca Gim c thu ngoi
5.
Mc lc
G. CH LNG THNG V TH LAO I CHO B MY IU HNH 1.Chnh sch lng thng 2.Hp ng lao ng vi thnh vin B my iu hnh 3.Tr cp thi vic cho thnh vin B my iu hnh
173
Cng ty c m t v phn nh r thm quyn gia c ng, thnh vin Hi ng qun tr v thnh vin Ban gim c iu hnh (Ban gim c) khng? Cng ty thnh lp mt Ban gim c theo ng quy nh cha? iu l hoc nhng quy nh chung khc ca cng ty c phn nh r quyn ca Tng gim c iu hnh (Tng gim c) vi quyn ca Ban gim c khng? Tng gim c v cc thnh vin Ban gim c c kin thc v k nng cn thit qun l cng ty khng? H c thc hin tt chc nng ca mnh trong ton b thi gian cng tc khng? Gia cc thnh vin Ban gim c c s phn cng cng vic r rng (v d trong cc lnh vc ti chnh, php ch, tip th hay hnh chnh) khng? Ai l ngi bu chn thnh vin ca B my iu hnh? Tng gim c c c tham gia y vo qu trnh c cc thnh vin khc khng? Ban gim c c hp nh k nhm tho lun cc vn ca cng ty khng? Cc cuc hp c c chun b k lng, c chng trnh v ti liu tham kho c pht trc (bng vn bn hoc qua th in t) khng? Tng gim c v Ban gim c c thng bo nh k v kp thi cho Hi ng qun tr v tt c cc hot ng ca cng ty khng? B my iu hnh c cung cp kp thi tt c cc thng tin lin quan cn thit cho Hi ng qun tr, Ban kim sot, cc y ban trc thuc Hi ng qun tr v Kim ton c lp khng? Cc thnh vin ca B my iu hnh c hiu r bn phn ca h v hnh ng chnh trc, trung thnh v nhng li ch tt nht ca cng ty khng? Hi ng qun tr c bin php m bo rng nhng cn b qun l lm tri cc bn phn ny phi chu trch nhim php l theo quy nh ca lut dn s, hnh chnh hay hnh s khng? Vic nh gi nng lc hot ng ca B my iu hnh c c tin hnh nh k da trn cc ch s nh gi nng lc cng tc c bn hay khng? Hi ng qun tr c nh gi cc thnh vin B my iu hnh t nht mi nm mt ln mt cch nghim khc khng? Hi ng qun
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
5.
tr c gn nng lc hot ng ca cc thnh vin B my iu hnh vi ch lng thng ca h mt cch r rng hay khng? Liu tt c cc thnh vin ca B my iu hnh c hiu c ch thng, pht hnh quyn mua c phiu vn hnh nh th no khng? Tt c cc thnh vin Hi ng qun tr v cc c ng c hiu r phng php ghi chp v bo co chi ph lin quan n vic thng, pht hnh quyn mua c phiu cho cc thnh vin ca B my iu hnh khng? Hi ng qun tr nghin cu k lng vic s dng thng, pht hnh quyn mua c phiu nh mt cng c khuyn khch, m bo vic pht hnh quyn mua c phiu ny khng ch n thun l mt s cho khng v mt qun l, v thng tin y , chnh xc iu ny ti cc c ng hay cha? C ng c c thng bo y trc khi biu quyt cho vic pht hnh quyn mua c phiu hoc y thc thm quyn cho Hi ng qun tr hay khng?
Lut doanh nghip Vit Nam khng ch r thnh phn v chc nng ca B my iu hnh. Chc nng qun l c bn trong mt cng ty c phn c cp trong Lut doanh nghip thuc v Tng gim c iu hnh hoc gim c ca cng ty .1 iu l Mu c a ra mt s im quy nh v vn ny thng qua mt iu khon chi tit v t chc b my qun l cc cng ty nim yt, bao gm Tng gim c iu hnh, mt hoc mt vi Ph tng gim c v K ton trng. Tt c cc chc danh ny u phi do Hi ng qun tr b nhim.2 Mc d thiu mt nh ngha ngn gn, r rng v mt php l, thut ng B my iu hnh c hiu theo ngha rng ch mt b phn bao gm cc cn b iu hnh c giao ph vic qun l hot ng hng ngy ca cng ty. H thc hin cc ch o chin lc ca Hi ng qun tr, i hi ng c ng (HC) v l mt b phn quan trng trong c cu qun tr ca cng ty. Chng ny m t c cu, thnh phn ca B my iu hnh trn thc t, thm quyn, quy trnh thnh lp v lm vic ca B my iu hnh cng nh mi lin h ca h vi Hi ng qun tr, vic nh gi vai tr trch nhim ca h cng nh cc ch i ng.
175
Lut php Vit Nam yu cu HC v/hoc Hi ng qun tr quyt nh mt s vn quan trng nht nh ca cng ty c phn. HC v Hi ng qun tr c th khng y quyn cho B my iu hnh nhng vn nm trong thm quyn ca h. iu l cng ty v cc quy ch ni b cn ch r cc thm quyn ca B my iu hnh.
3 iu 29, iu l Mu.
Ban gim c l ni tp trung cc nhn lc ch cht gip Tng gim c thc hin cc mc tiu ca cng ty. Cc cng ty ln thng thnh lp Ban gim c c quy m ln p ng nhu cu qun l iu hnh cc m hnh kinh doanh v c cu t chc mang tnh phc tp. Cc cng ty nh thng c m hnh kinh doanh n gin hn v v vy s c t nhn lc hn cho vic thit lp mt B my iu hnh chnh thc.
C TC
Mc d thc t l vic thnh lp Ban gim c khng phi bt buc i vi mi cng ty, iu ny lun c khuyn khch. Ngoi ra, cc cng ty cng cn a vo trong iu l ca mnh mt c ch gip Ban gim c c th quyt nh da trn kin tp th thay v kin mang tnh c nhn, t nht l i vi cc quyt nh quan trng ca cng ty. Khi nhng vn no c trnh ln Ban gim c, cc thnh vin nn tin hnh tho lun v lm vic cng nhau a ra quyt nh c li nht cho cng ty.
I HI NG C NG
Cc thng l tt:
VAI TR CA TH K CNG TY
Mi cng ty nim yt phi c mt b phn qun l iu hnh cng ty ( y gi chung l Ban gim c), bao gm Tng gim c, mt hoc mt vi Ph Tng gim c v K ton trng. Tt c cc thnh vin ny u do Hi ng qun tr b nhim.3 Vic b nhim Tng gim c l bt buc i vi tt c cc cng ty.
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
B my iu hnh c th bao gm: Mt Tng gim c v mt Ph Tng gim c; hoc Mt Ban gim c iu hnh bao gm Tng gim c, Ph Tng gim c, K ton trng, mt hoc mt vi cn b qun l ch cht khc.
5.
Hi ng qun tr
Cc thng l tt:
B my iu hnh chu trch nhim thc hin k hoch ti chnh v kinh doanh hng nm ca cng ty do Hi ng qun tr ph duyt. K hoch ti chnh v kinh doanh hng nm cn bao gm cc hng dn c bn cho hot ng hng ngy ca cng ty. Cc nguyn tc qun tr cng ty tt cn khuyn ngh thm: Tng gim c iu hnh v Ban gim c phi bo co trnh v xin php Hi ng qun tr trc khi tin hnh cc giao dch nm ngoi phm vi k hoch ti chnh v kinh doanh (cc hot ng bt thng). Mi cng ty nn xy dng cc quy ch ni b th hin chi tit cc th tc m Tng gim c v Ban gim c cn thc thi khi xin ph duyt ca Hi ng qun tr. Hi ng qun tr c quyn ph quyt cc quyt nh ca Tng gim c v Ban gim c i vi cc hot ng bt thng.
177
trong cng ty, k c cc chc danh qun l do Tng gim c iu hnh b nhim Tuyn dng lao ng Kin ngh phng n phn chia c tc hoc x l thua l trong kinh doanh Thc hin cc quyn v ngha v khc theo quy nh trong Lut doanh nghip, iu l cng ty v cc ngh quyt ca Hi ng qun tr.4
Vic cng ty c php thu mt v tr l Gim c (External manager) thc hin vai tr iu hnh cng ty nhn chung c chp nhn kh rng ri trong thng l qun tr cng ty trn phm vi quc t. Thng thng, v tr ny c th m nhim bi mt t chc chuyn v cung cp cc dch v qun l cao cp hoc mt c nhn l doanh nhn. Tuy nhin, lut php Vit Nam khng cho php mt t chc thu ngoi c hot ng nh mt Tng gim c iu hnh ca mt cng ty. V tr Tng gim c thu ngoi phi l mt c nhn, khng phi l mt t chc. Trn c s ny, mt cng ty c th thu mt t chc dch v qun l cao cp bn ngoi cung cp cho mnh mt ngi m nhim chc nng Tng gim c iu hnh. Trn thc t iu ny khng ph bin Vit Nam. Thng l thng thy cc cng ty Vit Nam l h nh cc dch v tuyn dng bn ngoi tm cho mnh mt ngi ph hp m nhim v tr Tng gim c iu hnh ca cng ty. Trong mi trng hp, Lut doanh nghip cho php mt cng ty c thu mt ngi trung gian, khng phi l thnh vin Hi ng qun tr, lm Tng gim c iu hnh.5 Ngi ny thng c gi l Gim c thu phn bit vi Gim c c b nhim l ngi c la chn trong s cc thnh vin Hi ng qun tr. Dng nh khc bit duy nht gia hai chc danh ny l Gim c thu khng phi l thnh vin Hi ng qun tr v thng c coi l ngi ngoi cng ty. Tuy nhin, mt Gim c thu thng c lp hn v khng c xung t li ch trong vic s dng quyn lc khi a ra cc quyt nh nh mt ngi l thnh vin Hi ng qun tr thng gp khi h v tr qun l v phi thc hin quyt nh ca Hi ng qun tr.
4 Khon 3, iu 116, LDN. 5 Khon 3, iu 116, LDN..
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
5.
Hi ng qun tr
Cc thng l tt:
Trc khi giao quyn Tng gim c iu hnh cho mt Gim c thu, Hi ng qun tr cn gii trnh r rng v vic s dng dch v Gim c thu. Gii trnh cn c bit ch : L do i thu dch v bn ngoi Ri ro c th xy ra vi quyt nh ny nh gi chi ph v li ch i vi cng ty Kinh nghim chia s t cc cng ty khc tng thu Gim c bn ngoi Mi quan h gia cc thnh vin Hi ng qun tr, cc thnh vin iu hnh v cc c ng ln i vi Gim c thu cng nh tt c cc thng tin lin quan cn thit xc nh cc xung t li ch tim n c th s pht sinh. Gim c thu s k hp ng lao ng vi cng ty v m nhim tt c cc chc nng ca mt Tng gim c iu hnh v chu trch nhim trc Hi ng qun tr. Cc tha thun hp ng vi Gim c thu ngoi l do Hi ng qun tr thay mt cng ty m phn v chp thun. Hi ng qun tr v HC cng nn yu cu v tm kim cc thng tin tin cy chng t Gim c thu ngoi ny c ngun lc ti chnh v c bo him trch nhim ph hp phng trng hp ngi khng tun th theo hp ng k kt vi cng ty. C cng ty v Gim c thu cn phi thng nht r rng ai l ngi chu trch nhim i vi ngha v php l ca Gim c thu, Gim c thu hay Hi ng qun tr s l ngi mua bo him trch nhim php l cho Gim c thu ngoi. Hi ng qun tr v HC cn ch trng xem xt cc im sau trong hp ng lao ng vi Gim c thu: Cc mc tiu m Gim c thu cn t c Ch lng thng cho Gim c thu Cc tiu chun v ngha v php l p dng i vi Gim c thu Th tc min nhim i vi Gim c thu (iu khon chm dt hp ng) Danh mc cc bo co m Gim c thu cn trnh ln Hi ng qun tr v nh k ca cc bo co ny. Ngoi ra, nn lu Gim c thu khng c lm vic cho mt cng ty
179
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Cc iu khon ca hp ng lao ng vi Gim c thu cn m bo rng Hi ng qun tr c th bi b quyn hn ca Gim c thu bt c lc no. Nhiu kh nng l cng ty c th phi tr cc khon bi thng cho Gim c thu do chm dt hp ng lao ng thu trc thi hn.
5.
Hi ng qun tr
6 7 8 9 10
iu 57, LDN. iu 57, LDN. Khon 2, iu 116, LDN. Khon 2, iu 122, LDN. Khon 1, iu 111, LDN v iu 26, iu l Mu.
181
Cc thng l tt:
Cc thng l tt ch ra rng khng nn b nhim mt ngi l thnh vin Ban gim c nu ngi : L thnh vin Hi ng qun tr ca mt cng ty cnh tranh L thnh vin Ban gim c ca mt cng ty cnh tranh; hoc L nhn vin ca mt cng ty cnh tranh Tng gim c iu hnh khng nn tham gia vo bt c hot ng kinh doanh no ngoi nhng vic lin quan ti vai tr qun l, iu hnh cng ty v vic qun tr cc cng ty con ca cng ty.
Cc thng l tt:
iu l hoc cc quy ch ni b ca cng ty cn ch r cc yu cu v phm cht nng lc ca cc thnh vin iu hnh cng nh ngi ng u cc b phn chnh. Thnh vin ca B my iu hnh, k c cn b qun l c lp, nhn chung phi tha mn cc yu cu sau: Chim c lng tin ca cc c ng, gim c, cc cn b qun l khc v nhn vin trong cng ty C kh nng gn kt li ch ca tt c cc bn lin quan v a ra cc quyt nh hp l C chuyn mn, bng cp v cc k nng t chc ph hp C kinh nghim kinh doanh (quc t), c kin thc tt v kinh t, chnh tr, php lut v cc vn x hi cng nh kin thc v xu hng th trng, sn phm v i th cnh tranh (trong nc cng nh quc t)
C TC
I HI NG C NG
B my iu hnh ch c th hot ng hiu qu khi c ngun lc ti chnh v con ngi cng nh cc thnh vin c kinh nghim, kin thc, k nng v thi gian thc hin cc nhim v ca mnh.
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
5.
Hi ng qun tr
C kh nng bin kin thc v kinh nghim thnh cc gii php p dng vo hot ng sn xut kinh doanh ca cng ty. Ngoi ra, vic tun th php lut v o c kinh doanh thng c coi l mt iu kin la chn tng gim c. Do vy, vic kim tra l lch ng vin cng cn c thc hin k lng nhm xc minh cc ti phm hnh s hoc hnh chnh nu c. Nhng bng chng phm php c th l cn c loi b cc ng vin.
183
Trng cc phn ngnh kinh doanh/sn phm Tng gim c mt cng ty ph thuc hoc cng ty thnh vin Trng phng nhn s.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
Tr cc trng hp c cp chng ny, thnh vin Hi ng qun tr c th ng thi l thnh vin Ban gim c hoc mt s i tng khc cng c Lut doanh nghip cho php c th m trch vai tr l thnh vin ca Ban gim c. i vi cc cng ty nim yt, iu l Mu v Quy ch qun tr cng ty hn ch s lng thnh vin Ban gim c ng thi l thnh vin Hi ng qun tr bng cch quy nh thnh vin Ban gim c ch c th chim t hn 2/3 tng s gh trong Hi ng qun tr.11
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
5.
Hi ng qun tr
Cc thng l tt:
Quyt nh v cc v tr nhn s cao cp ni chung, vic la chn thnh vin Ban gim c ni ring tt nht l do Tng gim c iu hnh thc hin cng vi Hi ng qun tr. Nhng quyt nh v mt nhn s khng nn dnh dng n cc quyt nh mang tnh chnh tr. Vic nh gi k nng v phm cht ca cc ng vin tim nng ca Ban gim c tt nht l do ngi lm vic hng ngy vi cc ng vin thc hin. C ng hoc Hi ng qun tr nu mun kim sot cht ch qu trnh ny th nn tham gia vo vic xy dng cc chnh sch, quy nh c th v vn ny thay v tham gia trc tip vo qu trnh tuyn chn. V d, h c th tham gia son tho cc iu khon tham chiu r rng, hiu qu cho nhng v tr iu hnh ch cht. t nht, vic c thnh vin Ban gim c cn c phi hp cht ch vi Tng gim c iu hnh tin c nhng ng vin tim nng cho Hi ng qun tr ph duyt. hu ht mi h thng qun tr doanh nghip, Hi ng qun tr tuyn chn Tng gim c iu hnh v cc thnh vin khc ca Ban gim c. Vit Nam, mc d Lut doanh nghip ch quy nh Hi ng qun tr bu chn Tng gim c iu hnh m khng cp n vic bu chn thnh vin Ban gim c, trn thc t a s cc cng ty c phn yu cu Hi ng qun tr ph chun mt s v tr iu hnh nht nh, v d nh Ph Tng gim c iu hnh, Gim c tc nghip v K ton trng. Hi ng qun tr thng c v th tt hn so vi cc c ng a ra cc tiu chun cho Tng gim c iu hnh ph hp vi nhu cu cng ty v c k hoch k nhim tm
185
c mt v tr thnh vin Ban gim c a ra kin ca mnh i vi cc c thnh vin Ban gim c trong trng hp ng vin l thnh vin ca Hi ng qun tr Son tho hoc xem xt vic son tho quy trnh b nhim cc thnh vin Ban gim c nh k (t nht 2 ln/nm) nh gi quy m, c cu Ban gim c, iu kin b nhim v a ra cc khuyn ngh thay i nu cn HC k tip. Cc c ng cn c c hi nhn c y thng tin (bng vn bn hoc/ v di dng file mm) v cc ng vin cho v tr Tng gim c iu hnh v thnh vin Ban gim c trc HC. Nhng thng tin cp nht mi nht cng cn c cung cp cho tt c cc c ng trong HC. Thng tin v cc ng vin cho B my iu hnh cn bao gm: nh nhn dng ng vin Tui v hc vn ca ng vin (Cc) v tr m ng vin m nhim trong 5 nm gn y (Cc) v tr m ng vin ang m nhim khi c c Mi quan h gia ng vin vi cng ty ng vin c phi l thnh vin ca Hi ng qun tr ca cc t chc php nhn khc hoc m nhim v tr quan trng no cc t chc khng.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
Mt cng ty i chng c th xem xt vic giao cho y ban nhn s (nu c) nhng nhim v sau trong vic b nhim cc thnh vin Ban gim c:
B MY IU HNH
kim nhng ng vin ph hp. Vi mc ch ny, Hi ng qun tr c th lp ra mt y ban nhn s c trch nhim gii thiu cc ng vin tim nng cho v tr Tng gim c iu hnh. Li ch ca cc c ng s khng b nh hng v cc thnh vin Hi ng qun tr, b b buc bi ngha v trung thnh v tn ty vi cng ty (duties of loyalty and care), s phi hnh ng v li ch tt nht ca cng ty v c ng. i vi cc quc gia ang trong giai on chuyn i nn kinh t, ni cc Hi ng qun tr cn cha c nhiu kinh nghim th vai tr ca Hi ng qun tr cn c cng c khng b c ng kim sot ln t, vic y thc quyn lc ni trn cho Hi ng qun tr l c bit cn thit. Cui cng, do vic gim st cng tc qun l l mt trong nhng chc nng quan trng ca Hi ng qun tr, quyn sa thi Tng gim c v cc thnh vin khc ca Ban gim c cn i i vi quyn tuyn chn nhng v tr qun l quan trng ny.
HI NG QUN TR
5.
Hi ng qun tr
Thng tin v vic c ng vin cho mt v tr trong b my iu hnh v cc v tr khc ca nhng php nhn khc Mi quan h ca ng vin vi cc c nhn c nh hng ln n cng ty. Mi quan h ca ng vin vi cc i tc kinh doanh ch cht ca cng ty Thng tin lin quan n kh nng ti chnh ca ng vin v cc iu kin khc c th nh hng n vic thc hin bn phn ca ng vin khi tr thnh thnh vin ca B my iu hnh Vic t chi cung cp thng tin cho cng ty ca ng vin, nu c. Cc ng vin cn chun b mt bn thuyt trnh trc Hi ng qun tr, th hin r thin sn sng m nhn v tr Tng gim c iu hnh hoc thnh vin Ban gim c nu c tuyn chn. Trong trng hp khng c bn thuyt trnh, cc ng vin cn khng nh bng li vic sn sng t nguyn tip nhn v tr .
Lut doanh nghip quy nh nhim k ti a ca Tng gim c iu hnh l 5 nm, song v tr ny cng c th c b nhim li v khng gii hn s nhim k.13 Tuy nhin, php lut li khng quy nh r thi hn ti a v ti thiu cho cc thnh vin Ban gim c c bu chn. V vy, ngoi nhim k i vi Tng gim c iu hnh, iu l cng ty v cc quy ch ni b hoc hp ng lao ng c th ch r nhim k i vi thnh vin Ban gim c c tuyn chn.
Cc thng l tt:
Nhim k ca B my iu hnh c khuyn ngh bu chn cho mt khong thi gian di h c th lm quen vi cng vic kinh doanh ca cng ty v khng b b buc bi cc mc tiu ngn hn.
187
Cc thng l tt:
Mt v d v s hn ch quyn lc ca Quyn Tng gim c iu hnh l khng c quyt nh cc giao dch qu ln trc khi Hi ng qun tr ph duyt hoc cc giao dch vt ngng quy nh. Mt thng l tt khc trong vic hn ch quyn lc ca Quyn Tng gim c l khng c thu thm hoc sa thi nhn vin.
14 Vic y quyn ny c th l t nguyn hoc bt buc. Nu Tng gim c iu hnh l ngi i din php lut ca cng ty, iu 95 ca LDN quy nh khi Tng gim c iu hnh vng mt trn 30 ngy th phi y quyn cho ngi khc bng vn bn vic thay mt mnh m nhim gii quyt cc cng vic hng ngy ca cng ty. Trong cc trng hp khc, vic y quyn Tng gim c iu hnh c th l khng bt buc.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Quyn Tng gim c iu hnh c th l mt Ph Tng gim c c y quyn thay th Tng gim c trong thi gian vng mt. Quyn Tng gim c cng c th l ngi c chn m nhim cng v Tng gim c iu hnh khi v tr ny cn trng. Trong c hai trng hp trn, Quyn Tng gim c u c thm quyn ging nh Tng gim c chnh thc - tr trng hp c quy nh khc bi iu l cng ty v cc quy ch ni b, hoc l mt trng hp y quyn c bit, hoc theo quyt nh c th ca Hi ng qun tr.
5.
Hi ng qun tr
Cc thng l tt:
Ngoi ra, lnh o Ban gim c c th: iu hnh cc cuc tho lun v ra quyt nh, to nn mt bu khng kh xy dng Thc hin cc bc m bo mi thnh vin c chun b y ng gp cho hot ng ca Ban gim c.
189
Cc thng l tt:
Tuy nhin, tn sut c th ca cc cuc hp nn ph thuc chnh vo hon cnh c th ca mi cng ty.
Cc thng l tt:
Ban gim c l b phn iu hnh gii quyt cc vn pht sinh nng hng ngy v lin quan trc tip n hot ng kinh doanh ca cng ty. Khi cn thit, nhng thnh vin khc ca Ban cng nn c quyn triu tp cuc hp ca Ban gim c v thit lp chng trnh ngh s cho cuc hp.
iu l, cc quy ch ni b hoc mt ngh quyt c th ca Hi ng qun tr phi nu r quy trnh triu tp v t chc cuc hp Ban gim c.
4. Thng bo hp
V Ban gim c l mt cng c qun l, n cn phi p ng c cc nhu cu thay i ca cng ty v mi trng kinh doanh bn ngoi v lun lun sn sng hnh ng. Do yu cu phi phn ng nhanh, vic chun b cn thn v k lng cho cc cuc hp thng gp kh khn v i khi l khng th. Tuy nhin, cc thnh vin Ban gim c cn c chun b tt nht trong khun kh thc t cho php. H cng cn c thng bo trc c thi gian chun b v tham gia vo cc cuc hp mt cch hiu qu.
5.
Hi ng qun tr
Cc thng l tt:
Thnh vin Ban gim c khng nn biu quyt cc vn trong chng trnh ngh s tr khi h c thng tin y . Bt c khi no c th, cc ti liu cn c gi trc cho cc thnh vin ca Ban gim c cng vi thng bo v chng trnh cuc hp h c thi gian tm hiu tt c cc cu hi s c nu ra ti cuc hp v quyt nh h s b phiu nh th no. Tuy nhin, iu ny c th khng phi lc no cng thc hin c, trong mt s trng hp, quyt nh ph hp khng th c a ra. Vic ra quyt nh c th phi tr hon do cc thnh vin: Khng c thng bo kp thi Khng nhn c thng tin yu cu kp thi Khng c thi gian chun b cho cuc hp.
Cc quy ch ni b v nhng ti liu ni b khc phi xc nh hnh thc m thng bo v ti liu c chuyn cho cc thnh vin Ban gim c mt cch thun li v thch hp nht.
191
Cc thng l tt:
Bin bn cc cuc hp ca Ban gim c cn bao gm nhng thng tin sau: a im v thi gian din ra cuc hp Tn cc i biu c mt ti cuc hp Chng trnh cuc hp Cc vn trong chng trnh ngh s cng nh kt qu b phiu ca tng vn Cc quyt nh c Ban gim c a ra L do gii thch cho cc quyt nh .
Tng gim c (hoc ngi lnh o ban gim c, nu l hai ngi khc nhau) cn phi k bin bn.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
Ban gim c cn lu li bin bn mi cuc hp ca mnh. Th k cng ty phi c trch nhim ghi bin bn ca tt c cc cuc hp ca Ban gim c. Mc d khng c yu cu php l l bin bn cn c lu gi b phn lu tr ca cng ty, song kinh nghim tt cho thy tt c cc bin bn ca cc cuc hp ca Ban gim c cn c lu gi b phn lu tr hoc s bin bn ca cng ty.
HI NG QUN TR
qun tr yu cu phi t i a s phiu biu quyt. Mi thnh vin Ban gim c s hu mt phiu bu. iu l cng ty, quy ch ni b hoc ngh quyt ca Hi ng qun tr c th quy nh c th v vic ngi lnh o Ban gim c c th b phiu quyt nh trong trng hp khng phn nh kt qu.
5.
Hi ng qun tr
Cc thng l tt:
Mc d khng bt buc v mt php l, song m bo vic Qun tr cng ty tt v tng cng tnh minh bch, bin bn cc cuc hp Ban gim c cn c cng khai nu c yu cu ca: Thnh vin Hi ng qun tr hoc y ban kim ton Kim ton c lp Ban kim sot v cc thnh vin Mt hoc mt nhm c ng s hu c phn c quyn biu quyt.
193
F. nh gi nng lc hot ng
Vic nh gi nng lc hot ng nh k i vi B my iu hnh l mt cng c gim st v cng quan trng. Cc nh gi c th gip to ra mt h thng qun l nng lc hot ng lin tc c hiu qu. Kt qu nh gi nh k cng l nn tng vng chc cho vic xc nh cc bin php ci thin nng lc hot ng ca B my iu hnh.
Cc thng l tt:
iu l hoc cc quy ch ni b ca cng ty c th quy nh vic nh gi ca Hi ng qun tr i vi nng lc hot ng ca B my iu hnh t nht mi nm mt ln hoc thng xuyn hn. Hi ng qun tr cng c th da vo cc bn nh gi hot ng ca B my iu hnh do Tng gim c iu hnh hoc cc thnh vin Ban gim c t thc hin trong phm vi nh gi nng lc hot ng ca cn b nhn vin v lp k hoch ca cng ty.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
Mi thnh vin ca B my iu hnh u c ngha v trung thnh v tn ty (duties of loyalty and care) vi cng ty ging nh cc thnh vin Hi ng qun tr v phi tun theo cng tiu chun trch nhim ca thnh vin Hi ng qun tr, tr trng hp iu l cng ty, cc quy ch ni b hoc hp ng lao ng a ra cc chun mc cht ch hn. Thng tin thm v ngha v v trch nhim ca thnh vin Hi ng qun tr, xem thm Chng 4, phn F.
HI NG QUN TR
5.
Hi ng qun tr
Cc thng l tt:
Ch i ng i vi cc thnh vin ca B my iu hnh l mt yu t quan trng trong vic thu ht ti nng qun l. Tuy nhin nhng khon lng thng cho cn b iu hnh qu ln li thng c xem nh mt c quyn phi l. V vy, mt im ht sc quan trng l phi m bo mc chi tr cho cn b iu hnh trong phm vi chp nhn c, v tt nht l mc cnh tranh vi cng ty thuc nhm ngnh kinh doanh tng t. Mc lng cho cc cn b iu hnh khng nn do B my iu hnh t quyt nh, m nn do Hi ng qun tr quyt nh. Cc cng ty cn nu r trong iu l rng vic ph chun mc lng ca cn b iu hnh l thuc thm quyn ca Hi ng qun tr. Mt im quan trng l Hi ng qun tr cn cn nhc, xem xt cc yu t lin quan n nng lc hot ng da trn cc ch s hot ng ch yu ca cng ty khi quyt nh mc lng cho cc cn b iu hnh. Mt s vn nh hng ti mc lng l: Phm vi trch nhim Mc v cc loi hnh phm cht, nng lc yu cu Kinh nghim ca ng vin Nng lc c nhn v kh nng kinh doanh ca ng vin.
195
Nng lc ti chnh ca cng ty Ni mt cch tng i, thng l Qun tr cng ty tt lun phn chia thu nhp ca mt thnh vin B my iu hnh thnh hai phn: lng c bn v thu nhp thm (chi tr theo kt qu hot ng). Mc lng c bn ca mt cn b iu hnh da trn trnh chuyn mn v kinh nghim, trong khi phn thu nhp thm thng da trn nng lc hot ng v ng gp ca ngi .
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
5.
Hi ng qun tr
Cc thng l tt:
Phn th lao mm trong lng thng cn phi hi ha li ch ca cc cn b qun l iu hnh vi li ch lu di ca cng ty v cc c ng. C nhiu cch gn kt th lao ca cn b iu hnh vi kt qu hot ng ca c nhn v kt qu hot ng ca cng ty. Mt vi ch s ti chnh ph bin c s dng trong xc nh mc chi tr th lao mm bao gm: Thu nhp trc khi tr li vay, thu v khu hao (EBITDA) Li nhun hot ng T sut li nhun trn ti sn (ROA) T sut li nhun u t (ROI) hoc li nhun trn vn c phn (ROE) T sut li nhun trn vn kh dng (ROCE) Gi tr kinh t thng d (EVA), v Mc t c cc mc tiu c th cho tng c nhn. Ngoi ra cn c nhiu ch s ti chnh khc cn lu trong vic xc nh cc khon th lao. Cc ch s phi ti chnh cng c tm quan trng nh ch s ti chnh trong vic nh gi nng lc iu hnh v c th c phn loi theo cc lnh vc: Khch hng: V d - mc hi lng ca khch hng, t l duy tr khch hng, lng khch hng trung thnh v lng khch hng mi Quy trnh hot ng v tnh hiu qu: V d - cht lng, chu k kinh doanh, bin php qun l gi c, dch v hu mi. Tng trng ni b/ qun l tri thc: V d - chng trnh o to, mc hi lng ca nhn vin, s ngy nhn vin ngh vic trong nm, v mc nhn vin thi vic. Hi ng qun tr thng mun xy dng thn trng cc ch s nh gi hot ng c bn v gn vic xc nh mc lng iu hnh vi cc ch s ny.
Mc d m hnh cng ty c phn ch mi xut hin Vit Nam hn 10 nm trc, vic thc hin cc ch u i di hn cho cc cn b iu hnh, v d nh quyn mua c phiu, nhanh chng c p dng. Hin nay, vic p dng ch th lao cnh tranh cho cc cn b qun l cng ty nh nc, trong quyn mua c phiu hoc thng theo nng lc chim mt phn ln, cng tr nn kh ph bin.
197
Cc thng l tt:
Mc d vic xc nh mc lng thng cho cn b iu hnh thng c coi l trch nhim ca Hi ng qun tr, vic chi tr th lao bng c phiu v quyn mua c phiu cn phi c s chp thun ca c ng v vic chi tr ny thng n cha cc chi ph ng k i vi c ng. Cc chi ph ny thng l khng nhn thy v cc nghip v k ton ti chnh thng thng khng phn nh ng gi tr ca nhng khon chi tr bng quyn mua c phiu . Do vy, ngy cng c nhiu cc cng ty c gng cng b gi tr chnh xc ca nhng khon chi tr bng quyn mua c phiu. Ngoi ra, mt vi sn giao dch chng khon nh Sn giao dch New York v NASDAS hin nay yu cu phi c s ph chun ca c ng cho cc khon chi tr th lao lin quan n c phiu.17 Trong khi ch lng thng c th c s dng thu ht cc ti nng iu hnh hng u v khuyn khch cht lng hot ng tt hn, ch th lao iu hnh va phc tp va l vn d b c ng v cng chng ch trch. Cc cng ty p dng ch lng thng nh vy, c bit khi dng c ch quyn mua c phiu cn phi rt thn trng v tng cng tnh minh bch.
Cc thng l tt:
Ngoi nhng thng tin chung v cc bn tham gia k hp ng (tn ca Tng gim c iu hnh hoc thnh vin Ban gim c v tn ca cng ty), cc hp ng lao ng ny cn phi bao gm: Ngy bt u hp ng Quyn v ngha v ca Tng gim c iu hnh hoc thnh vin Ban gim c Quyn v ngha v ca cng ty
17 y ban chu trch nhim v cng ty mua bn chng khon New York v cc danh mc tiu chun, thng 6/2002. 18 iu 27, Lut lao ng v Khon 2 , iu 30, iu l Mu.
NGHA CA CHNG KHON TRONG QUN TR CNG TY CC QUY TRNH KIM TON V KIM SOT CNG B THNG TIN CC GIAO DCH TRNG YU TRONG DOANH NGHIP C TC
Theo lut Vit Nam, mi cng ty phi k hp ng lao ng vi Tng gim c v cc thnh vin Ban gim c.18
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
5.
Hi ng qun tr
Ch lng thng Thi hn hp ng Cng ty c th xem xt a vo thm cc iu khon v cc iu kin khc trong hp ng lao ng i vi Tng gim c v thnh vin Ban gim c: Ch ti x pht p dng khi mt bn khng thc hin trch nhim ca mnh Nhng li ch v u i khc (v d: gim gi mua c phn ca cng ty, bo him y t, thanh ton chi ph nh ) Ph bi thng iu khon v tnh bo mt trong thi gian hp ng cng nh khi thnh vin Ban gim c ra khi cng ty vi bt c l do g. iu khon v vic khng cnh tranh trong thi hn hp ng cng nh sau khi thnh vin Ban gim c ra khi cng ty vi bt k l do g. Cam kt bo v li ch ca cng ty v cc c ng iu kin chm dt hp ng trc thi hn.
Trong trng hp c y ban lng thng, cng ty (thng qua iu l hoc ngh quyt ca Hi ng qun tr) nu yu cu y ban ny son tho xut v mc lng cho mi c nhn l thnh vin ca Ban gim c hoc cho kin i vi xut ca Hi ng qun tr.
Cc thng l tt:
Hi ng qun tr cn m phn hp ng lao ng vi Tng gim c v cc thnh vin Ban gim c. Theo thng l qun tr tt, cc cn b qun l khng bao gi nn t a ra mc lng ca mnh. Cch l tng l Hi ng qun tr v mt y ban lng thng c lp xc nh mc lng. trnh nhng xung t c th xy ra, cc cn b qun l iu hnh, ng thi l thnh vin Hi ng qun tr khng nn tham gia biu quyt cho hp ng lao ng ca mnh. Tm li, cc cuc hp ca Hi ng Qun tr cn xc nh: Cc thnh vin Hi ng qun tr iu hnh c tnh vo s i biu cn thit biu quyt ca Hi ng qun tr Phiu ca thnh vin Hi ng qun tr iu hnh khng c tnh khi thng qua cc iu khon, iu kin hp ng lao ng ca chnh h.
199
Cc thng l tt:
Hp ng lao ng vi Tng gim c v thnh vin Ban gim c nn bao gm iu khon v tr cp thi vic khi hp ng lao ng ca h b chm dt trc thi hn m khng c l do tha ng.
C TC
I HI NG C NG
nhiu nc, cc cn b iu hnh c th b min nhim v iu kin trong mt s trng hp nht nh v nhn c mt khon tr cp thi vic. iu ny c th xy ra khi mt cng ty c mua li v ngi ch mi mun thay th b my qun l. Nhng khon tr cp ny i khi c xem nh l nhng chic d vng (golden parachutes). Chic d vng c th c nh ngha l mt iu khon tha thun trong hp ng lao ng vi cn b qun l nu r ngi ny s nhn c cc khon tr cp khi cng ty b mua li v hp ng b chm dt. Nhng khon tr cp ny c th c chi tr di dng tin tr cp thi vic, tin thng, quyn mua c phiu hoc kt hp cc loi hnh ny. Cng ging nh cc hnh thc bi thng khc, nhng chic d vng thng l i tng b cng chng ch trch. Vit Nam, chic d vng khng ph bin v cc nh qun l thng khng nhn c tr cp thi vic tr khi: (i) lut cho php h c nhn khon , hoc (ii) h thng lng c c th mt iu khon v tr cp thi vic trong hp ng lao ng ca h, vic ny hin cha ph bin Vit Nam.
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
NOTES
Chng
VAI TR CA TH K CNG TY
6 VAI TR CA TH K CNG TY
Mc lc
C CU CHUNG TRONG QUN TR CNG TY GII THIU V QUN TR CNG TY
A. VAI TR CA TH K CNG TY 1. S cn thit v tm quan trng ca Th k cng ty 2. Nhng yu cu i vi mt Th k cng ty 3. Tnh c lp ca Th k cng ty 4. Th tc b nhim Th k cng ty B. THM QUYN CA TH K CNG TY 1. Nhng quy nh chung 2. Xy dng chnh sch v thng l Qun tr cng ty 3. H tr Hi ng qun tr v mt php l v t chc 4. Bo v quyn li ca cc c ng 5. Tr gip vic cng b thng tin minh bch C. HIP HI NGH NGHIP CA TH K CNG TY
206 206 208 210 211 215 215 216 216 219 221 224
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
6.
Nhng vn Ch tch cn lu
Nhng vn Ch tch cn lu
205
C TC
I HI NG C NG
Vi cc cng ty trn th gii, Th k cng ty ng mt vai tr thit yu trong Qun tr cng ty v qun l cng ty v mt hnh chnh. Th k cng ty gip cc ch th Qun tr cng ty thc thi bn phn v trch nhim ca mnh. Chng ny s tp trung vo vai tr chc nng, yu cu trnh , v thm quyn ca Th k cng ty, cng nh vai tr ca Th k cng ty trong vic thc thi nhng thng l tt trong Qun tr cng ty. Trong khun kh php lut ca Vit Nam, Th k cng ty l mt khi nim kh mi m, c cng nhn v a vo Quy ch Qun tr cng ty nh mt quy nh bt buc i vi tt c cc cng ty nim yt. Tuy nhin, Quy ch Qun tr cng ty mi bt u c hiu lc t thng T nm 2007, vn cn qu sm ni v nhng hiu qu v nhng kinh nghim ca cc cng ty trong nc lin quan n vai tr ca Th k cng ty. Kinh nghim ca cc quc gia khc trn th gii, c bit l nhng quc gia tri qua qu trnh chuyn tip, c th rt hu ch trong vic phn tch vai tr ca Th k cng ty trong bi cnh xy dng mt h thng Qun tr cng ty hiu qu. V vy, chng ny s ch yu cp n nhng thng l tt trn th gii v nhng kinh nghim rt ra t cc thng l cng ty nhng quc gia pht trin hn trong vic p dng m hnh Th k cng ty.
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
6.
Vai tr ca Th k cng ty
A. VAI TR CA TH K CNG TY
1. S cn thit v tm quan trng ca Th k cng ty
Nhiu cng ty Vit Nam c Th k Hi ng qun tr hoc Vn phng Hi ng qun tr1 Khng ging nh chc danh Th k Hi ng qun tr, Th k cng ty (Corporate secretary) l mt khi nim kh mi m i vi hu ht cc cng ty ca Vit Nam.2 i vi cc cng ty nim yt, Quy ch Qun tr cng ty v iu l Mu u c mt iu khon v thm quyn v trch nhim ca Th k cng ty.3 Th k cng ty m bo rng cc ch ch qun tr tun th nhng quy nh v chnh sch ni b ca cng ty, v sa i b sung hoc xy dng nhng quy nh v chnh sch mi khi thch hp. Th k cng ty cng c th gip thit lp v duy tr s lin lc thng sut gia cc th ch qun tr khc nhau trong cng ty ph hp vi iu l cng ty, quy tc Qun tr cng ty v cc quy ch ni b khc. Bn cnh , Th k cng ty gp phn m bo rng cc th ch Qun tr cng ty tun th tt c nhng yu cu php l c lin quan, ca lut php trong nc v c th c lut php quc t. Theo , Th k cng ty thng ng vai tr l ngi t vn cho cc thnh vin Hi ng qun tr v cc thnh vin Ban gim c iu hnh ca cng ty v nhng yu cu ca php lut, cc quy nh v nim yt v cc o lut lin quan ti Qun tr cng ty. Th k cng ty cng c th ch ra nhng k h trong cc vn lin quan n Qun tr cng ty v xut cc bin php khc phc nhng yu km . Hnh 1 v 2 di y th hin quan im ngy cng chim u th cho rng Th k cng ty c th ng mt vai tr quan trng trong cc cng ty nhng quc gia khc nhau, v ch r nhng loi hnh cng ty no c th hng nhiu li ch nht khi xy dng mt chc danh nh vy trong cng ty.
1 Chc nng chnh ca Th k Hi ng qun tr hoc Vn phng Hi ng qun tr l gip Hi ng qun tr trong cc th tc hnh chnh nh t chc cc cuc hp ca Hi ng qun tr hoc HC, son tho bin bn cc cuc hp hoc thc hin cc th tc hnh chnh khc lin quan n cc chc nng ca Hi ng qun tr (v d xc nhn chuyn nhng c phn gia cc c ng v pht hnh giy chng nhn c phn mi). 2 Cho d th k Hi ng qun tr hoc vn phng Hi ng qun tr c th thc hin mt vi chc nng no ca Th k cng ty, mt s chc nng quan trng nht ca Th k cng ty nh xy dng cc chnh sch v thng l Qun tr cng ty, h tr v mt t chc v php l cho Hi ng qun tr hoc gip gii quyt cc tranh chp trong cng ty vn b b qua. Nhng yu cu v kin thc php lut i vi Th k cng ty cng cha c xem nh l nhng yu cu i vi th k Hi ng qun tr ti hu ht cc cng ty ca Vit Nam. 3 iu 16, Quy ch Qun tr cng ty v iu 32, iu l Mu.
VAI TR CA TH K CNG TY
207
28%
C TC
a s cc cng ty cho rng Th k cng ty ng mt vai tr rt quan trng i vi cc cng ty c phn, c bit l nhng cng ty c t 1000 c ng tr ln
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
61%
B MY IU HNH
Hnh 1: Chc nng ca Th k cng ty c gp phn ci thin hiu qu Qun tr cng ty hay khng?
HI NG QUN TR
6.
Vai tr ca Th k cng ty
Ti Vit Nam, vic b nhim Th k cng ty khng phi l yu cu bt buc i vi mi cng ty c phn. Ch nhng cng ty nim yt mi phi b nhim Th k cng ty.4 Cc cng ty i chng, cng ty c phn t nhn c th b nhim chc danh Th k cng ty nu h cho rng b phn ny c th phc v mang n li ch cao nht ca cng ty. Nhng thng l tt trn th gii cho thy nhng cng ty ln, c t nhn ln i chng, u b nhim chc danh Th k cng ty v coi y l mt b phn quan trng gp phn Qun tr cng ty hiu qu.
2. Nhng yu cu i vi mt Th k cng ty
Tt nht l cng ty nn c mt nhn vin chuyn trch lm vic ton thi gian m nhim chc nng ca Th k cng ty. Khi la chn Th k cng ty, Hi ng qun tr nn tm kim mt c nhn c trnh chuyn mn v k nng tt nht. Theo Quy ch Qun tr cng ty p dng cho cc cng ty nim yt, mt trong nhng iu kin quan trng l Th k cng ty phi l ngi c hiu bit v php lut.5 Hi ng qun tr cn phi nh gi trnh hc vn, kinh nghim cng tc, phm cht ngh nghip v k nng ca cc ng vin. iu l cng ty nn a ra nhng yu cu chung i vi cc ng vin, trong khi cc ti liu do Hi ng qun tr ban hnh (v d, quy tc Qun tr cng ty hay quy ch ni b i vi Th k cng ty) nn bao hm nhng tiu ch chi tit v c th cho vic nh gi cc ng vin. Vic m t chi tit cng vic ca Th k cng ty, bao gm c nhng quyn li v bn phn, vn khng c cp n trong cc quy nh ca php lut, l trch nhim ca Hi ng qun tr v nn c son tho cng vi mt bn hp ng c k kt gia Th k cng ty v Hi ng qun tr. ng thi, cn lu rng nhim k ca Th k cng ty phi c quy nh r trong iu l cng ty. Nhng yu cu chnh yu v nng lc ca Th k cng ty c minh ha trong Hnh 3 di y.
VAI TR CA TH K CNG TY
209
C TC
Th k cng ty cn phi l mt ngi c uy tn c nhn v trong sch. Cng ty nn trnh vic b nhim nhng c nhn tng c tin n tin s hoc c nhng vi phm hnh chnh nghim trng.
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Th k cng ty
C trc gic tt v nhy cm i vi nhng suy ngh v cm xc ca Tng gim c v cc thnh vin Hi ng qun tr
6.
Vai tr ca Th k cng ty
Hn 93% cc cng ty c kho st cho rng Th k cng ty s c hng nhng li ch t vic o to chuyn mn p ng tt hn nhng yu cu ca v tr cng tc. Hn 79% cc cng ty tin rng cn phi ra cc tiu chun ngh nghip i vi Th k cng ty m bo mc chuyn nghip cao nht.
Ngun: KS ca IFC-RDI v CV ca Th k cng ty thng 4 nm 2003
3. Tnh c lp ca Th k cng ty
c th lm vic v nhng li ch ca cng ty v cc c ng trong mi lc, Th k cng ty cn phi c bo v trc nhng nh hng khng c lp t pha cc thnh vin Ban gim c v nhng i tng khc. V vy, Th k cng ty phi chu trch nhim trc Hi ng qun tr v c kim sot bi Hi ng qun tr. Th k cng ty khng c ng thi lm vic cho cng ty kim ton hin ang kim
6 Kho st ca IFC v Hc vin thnh vin HQT ca Nga (RID) v chc nng ca Th k cng ty ti cc cng ty ca Nga, thng 4/ 2003.
VAI TR CA TH K CNG TY
211
Hnh 5 cho thy rng trong thc t, hu ht nhng Th k cng ty c kho st u tng chu nhng tc ng nht nh no t pha cc cn b iu hnh, mt chuyn c th lm nh hng ti tnh c lp ca h. Gn 43% Th k cng ty bo co trc tip ln Tng gim c hoc Ban gim c iu hnh.8
40.7 %
Th tc la chn Th k cng ty c th c cp n trong iu l cng ty. Thng thng cc quy ch ni b ca cng ty s a ra nhng quy
8 Kho st ca IFC v Hc vin thnh vin HQT ca Nga (RID) v chc nng ca Th k cng ty ti cc cng ty ca Nga, thng 4/2003.
4. Th tc b nhim Th k cng ty
Th k cng ty nn c thi gian thc thi trch nhim v bn phn ca mnh. V vy, nhng cng ty c nhiu c ng, nhiu thnh vin Hi ng qun tr v/hoc c mt s tiu ban trc thuc Hi ng qun tr nn ngn cm Th k cng ty khng c ng thi kim nhim cc chc v khc trong cng ty hoc nm gi cc chc v ti cc t chc php l khc. Ti nhng cng ty nh, c vn php lut hoc mt c nhn nm gi chc v tng t c th m nhn trch nhim ca mt Th k cng ty nu iu khng nh hng tiu cc ti cht lng v hiu qu ca chc nng Th k cng ty.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
42.6 %
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
ton cng ty 7 v khng nn l ngi thn ca mt cn b no trong cng ty hoc l ngi c quan h lm n vi cng ty, v d mt thnh vin trong gia nh Tng gim c hoc mt i tc kinh doanh ca cng ty.
6.
Vai tr ca Th k cng ty
nh chi tit cho chc danh ny ny. Th k cng ty l mt chc danh c b nhim. Quy ch Qun tr cng ty p dng i vi cc cng ty nim yt trao quyn b nhim Th k cng ty cho Hi ng qun tr.9 Hi ng qun tr nn xc nh nhim k v cc iu kin ca hp ng lao ng, cp chi tit n cc vn lin quan ti th lao v th tc kt thc hp ng. a) Thng tin v cc ng vin cho chc danh Th k cng ty Hi ng qun tr nn nm vng mi thng tin v cc ng vin tim nng nh gi y v phm cht, kinh nghim, nng lc c nhn v trnh trc khi quyt nh tuyn dng Th k cng ty. V vy, cc c nhn c c vo chc v Th k cng ty nn cung cp cho Hi ng qun tr y thng tin nh gi t cch ng vin ca mnh. mc ti thiu, cng ty cn yu cu cc ng vin cung cp nhng thng tin sau y: Tm tt qu trnh hc tp Qu trnh cng tc ti cc cng ty khc Cc mi quan h vi nhng c nhn trong cng ty hoc cc i tc kinh doanh ca cng ty S lng v loi c phiu ca cng ty m h nm gi Xc nhn khng c tin n tin s v nhng vi phm hnh chnh nghim trng Tt c nhng kha cnh v hon cnh c th lm nh hng ti cng vic ca h vi t cch l Th k cng ty, ph hp vi cc quy nh chung ca cng ty v yu cu ca Hi ng qun tr. Nhng thng tin ny c th c b sung bng th gii thiu c nhn v nhng cuc phng vn vi cc thnh vin Hi ng qun tr, c bit l vi Ch tch Hi ng qun tr, bi v s ha hp gia Ch tch Hi ng qun tr v cc thnh vin khc trong Hi ng qun tr vi Th k cng ty s ng mt vai tr quan trng trong vic duy tr cc mi quan h hiu qu trong cng vic. Th k cng ty nn thng bo ngay cho Hi ng qun tr v bt k nhng thay i no trong cc hon cnh c th gy nh hng ti kh nng phc v cng ty mt cch c hiu qu vi t cch l Th k cng ty. b) Hp ng vi Th k cng ty Th lao v nhng quyn li khc cng nhng bn phn ca Th k cng ty c th hin c th trong hp ng lao ng k kt gia Hi ng qun tr v Th k cng ty. Hi ng qun tr c th ngh mt hp ng lao
9 Khon 1, iu 16, Quy ch Qun tr cng ty.
VAI TR CA TH K CNG TY
213
c) Vn phng Th k cng ty Nhng cng ty ln thm ch c th thy rng cn phi thnh lp mt vn phng Th k cng ty vi mt s nhn vin. Vic b sung thm ngi thc hin cc cng vic ca Th k cng ty c th hu ch i vi nhng cng ty c nhiu c ng, nhiu thnh vin Hi ng qun tr v/hoc nhiu tiu ban trc thuc Hi ng qun tr.
Cc thng l tt:
Nhiu cng ty nc ngoi, c bit l nhng cng ty nim yt thng c mt vn phng Th k cng ty ring vi mt s nhn vin. Hnh 6 cho thy s lng nhn vin ca b phn ny trong mi tng quan vi quy m ti cc cng ty Anh quc.
Hnh 6: Tng quan gia quy m cng ty v s lng nhn vin trong vn phng Th k cng ty
Doanh s ca cng ty (triu Bng) Tt c % 1 nhn vin 2 nhn vin 3 nhn vin 4 nhn vin 5-10 nhn vin Trn 10 nhn vin 25 23 23 11 16 2 Di 10 % 58 23 16 3 3 10-49 % 50-99 % 100-499 % 500-1,000 % Trn 1,000 % 5 8 19 14 49 5
21 26
43 24 13 10
27 22 19 11 1
18 32 14 27 4
Ngun: Kho st v lng v trch nhim ca Th k cng ty 2000/2001, Vin Th k cng ty v Cc nh qun l hnh chnh
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
ng cho Th k cng ty. Hp ng lao ng c th c son tho di dng mt hp ng ngn hn c thi hn c nh. Hp ng lao ng ngn hn khng nn c thi hn di qu 5 nm. Nh cp trn, cc cng ty ln nn tuyn dng mt c nhn chuyn trch dnh ton b thi gian cho cng vic thc thi y bn phn ca mt Th k cng ty. Ch tch Hi ng qun tr thng thay mt cng ty son tho mt bn hp ng k kt vi Th k cng ty.
6.
Vai tr ca Th k cng ty
Nu mt cng ty mun thnh lp Vn phng Th k cng ty, cng ty c th phn nh r trch nhim ca Vn phng Th k cng ty trong cc quy ch ni b hoc cc ti liu ni b khc.
215
Bo v quyn li ca c ng qua vic t chc mt HC ph hp, lm bin bn tt c cc cuc hp, lm lin lc trong cc giao dch kim sot, v gp phn gii quyt cc xung t trong cng ty
Gi s c ng
Th k cng ty
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
6.
Vai tr ca Th k cng ty
217
Gip cc thnh vin HQT trong vic tip cn thng tin v gip h lm quen vi cc ti liu ca cng ty Lm bin bn cc cuc hp ca HQT
a) T chc cc cuc hp ca Hi ng qun tr11 Th k cng ty ca cc cng ty nim yt c trch nhim t chc cc cuc hp ca Hi ng qun tr. Cho d Ch tch Hi ng qun tr l ngi chu trch nhim cui cng i vi cc cuc hp Hi ng qun tr, Th k cng ty gii quyt tt c cc vn v mt t chc v hnh chnh, chng hn: Gip Ch tch chun b chng trnh ngh s hun b cc bn thuyt trnh v nhng vn quan trng v c C tnh cht th tc s c tho lun Chun b cc ni dung tm tt tho lun trong phng hp ca Hi ng qun tr. y chnh l l do ti sao Ch tch nn t chc cc cuc hp ca Hi ng qun tr cng vi Th k cng ty. Th k cng ty cng nn chu trch nhim trong vn lin lc vi nhng thnh vin khc ca Hi ng qun tr c lin quan ti vic t chc v tin hnh cc cuc hp ca Hi ng qun tr. Cc hot ng ny bao gm: Gi thng bo ca Hi ng qun tr ti tt c cc thnh vin Hi ng qun tr
11 Khon 2, iu 16, Quy ch Qun tr cng ty v iu 32(a) ca iu l Mu.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Th k cng ty
6.
Vai tr ca Th k cng ty
Phn pht phiu bu ti cc thnh vin Hi ng qun tr u thp phiu bu in y v nhng kin bng vn bn ca Th nhng thnh vin Hi ng qun tr khng c mt trong cuc hp. Chuyn cc phiu bu v kin bng vn bn ti Ch tch; in hnh nhng hot ng khc nhm t chc vic trao i T thng tin gia cc thnh vin Hi ng qun tr vi nhau v vi Ch tch trong giai on gia cc cuc hp. Bn cnh , Th k cng ty nn gip trong vic m bo rng nhng th tc cho cc cuc hp ca Hi ng qun tr c tun th y Cng vi Ch tch, Th k cng ty chu trch nhim son tho bin bn ca cc cuc hp Hi ng qun tr, cng nh lu gi cc bin bn trong h s ca cng ty.12 Th k cng ty nn thng bo ngn gn vi cc thnh vin mi c bu vo Hi ng qun tr v: Nhng th tc lin quan ti hot ng ca Hi ng qun tr v cc ch th qun tr khc C cu t chc v i ng cn b ca cng ty Cc quy ch ni b ca cng ty c quyt nh cn hiu lc ca i hi ng c ng v Ban gim c C ung cp cc thng tin cn thit cc thnh vin Hi ng qun C tr mi thc thi bn phn ca mnh. b) Cung cp thng tin cho Hi ng qun tr13 Th k cng ty ng mt vai tr then cht trong vic gip cc thnh vin Hi ng qun tr c c nhng thng tin m h cn a ra nhng quyt nh ng n. Th k cng ty phi gip cc thnh vin Hi ng qun tr tip cn vi nhng loi ti liu sau mt cch kp thi v y : Bin bn cc cuc hp ca Hi ng qun tr hng quyt nh v nhng ti liu c Tng gim c v Ban N gim c iu hnh ph chun in bn cc cuc hp v cc bo co c chun b bi y ban B kim ton, Kim ton ni b, Ban kim sot, Kim ton c lp, hoc bt k mt tiu ban no do Hi ng qun tr thnh lp Nhng ti liu lin quan n ti chnh ca cng ty.
12 13
Khon 2, iu 16, Quy ch Qun tr cng ty. Khon 2, iu 16, Quy ch Qun tr cng ty v iu 32(d), iu l Mu.
219
a) T chc i hi ng c ng14 Th k cng ty ng mt vai tr quan trng trong vic t chc HC. Hnh 9 di y m t chc nng ca Th k cng ty theo nhng thng l tt lin quan n vn ny:
4. Bo v quyn li ca cc c ng
C TC
c) H tr v mt php lut cho cc thnh vin Hi ng qun tr trong nhng vn lin quan n Qun tr cng ty D php lut Vit Nam khng cp n quyn hn ny ca Th k cng ty, nhng thng l qun tr tt cho thy rng Th k cng ty nn gip cc thnh vin Hi ng qun tr trong vic gii thch cc quy nh ca php lut lin quan n lnh vc Qun tr cng ty, bao gm vic lit k cc iu lut, cc quy ch v cc quy nh cng nhng bc tin ca quc t trong lnh vc Qun tr cng ty. iu ny cng ng i vi cc vn c tnh th tc c quy nh trong iu l cng ty v cc quy ch ni b lin quan ti vic chun b v tin hnh cc cuc hp ca HC v Hi ng qun tr, v cng b thng tin ca cng ty. Tuy nhin, Th k cng ty khng nn a ra nhng li khuyn i vi cc vn php lut khng lin quan ti phm vi cng vic ca mnh. Trch nhim ca Th k cng ty v c vn php lut ca cng ty cn c phn bit r rng. Th k cng ty nn bo co trc tip v kp thi ln Ch tch Hi ng qun tr v bt k nhng vi phm tm thy trong vic tun th cc th tc v quy nh ca cng ty. C th k ra mt vi v d trong s nhng vi phm di y bao gm: hng hnh ng c cho l bt hp php hoc khng tun th N ca cc cn b hay nhn vin cng ty trong vic thc thi nhng ngha v v bn phn php l ca h hng vi phm i vi cc th tc lin quan ti vic t chc cc N cuc hp ca i hi ng c ng, Hi ng qun tr, vic cng b thng tin v vic bo v quyn li ca cc c ng.
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
6.
Vai tr ca Th k cng ty
m bo rng nhng bin bn v kt qu b phiu v nhng bin bn ca HC c lu gi m bo vic tun th nhng th tc ng k tham d HC
b) Lm lin lc gia cc c ng trong nhng giao dch kim sot Php lut Vit Nam khng c cc quy nh v vai tr ny ca Th k cng ty. Tuy nhin, theo nhng thng l tt, Th k cng ty ng vai tr l ngi lin lc gia cc c ng chi phi trong vic chuyn i quyn s hu chi phi c phiu ph thng (v nhng chng khon c th chuyn i thnh c phiu ph thng) v cc c ng khc ca cng ty trong nhng giao dch kim sot. Th k cng ty thc hin nhim v ny bng cch m bo rng vic cho mua theo quy nh c chuyn ti tt c cc c ng. Th k cng ty nn tun theo cc th tc trong vic chuyn li cho mua theo quy nh ti cc c ng khng chi phi. iu ny cng c th p dng cho cc th tc bn c phn ca cc c ng nh l cho cc c ng ln hoc bn li cho cng ty. Vai tr ny ca Th k cng ty cng bao hm s hp tc tch cc vi cc c nhn v t chc bn ngoi (nh cc nh mi gii, doanh nhn hay cc ngn hng) c chuyn mn v thm quyn trong vic hin thc ha nhng hot ng . Th k cng ty cng nn lin lc vi cc c ng nh l thng bo vi h v nhng quyn li ca h trong trng hp cng ty b thu tm. c) Tr gip trong vic m bo quyn li ca c ng Nhng thng l tt cho thy rng Th k cng ty s:
221
m bo rng cng ty xem xt mt cch thch hp tt c nhng n t c cc c ng trnh mt cch hp l huyn tt c nhng thc mc c m cc c ng trnh mt C cch hp l cho cc ch th qun tr v cc phng ban lin quan ca cng ty. Th k cng ty nn c gng gii quyt mi xung t, c bit l nhng xung t lin quan ti vic duy tr s c ng, mt cch nhanh chng v cng bng. d) Gip gii quyt cc xung t trong cng ty Cc thng l tt ch ra rng Th k cng ty nn c trch nhim trong vic ghi nhn li nhng xung t trong cng ty. Th k cng ty cn ghi li nhng thc mc, n t, hoc nhng i hi ca cc c ng, xem xt tt c nhng giy t , v chuyn nhng yu cu hp l cho b phn lnh o c thm quyn gii quyt xung t. Hiu qu ca vic ngn nga v gii quyt xung t ca cng ty ph thuc vo kh nng xem xt gii quyt tt c mi khiu kin. Th k cng ty cng cn phi nh k r sot tnh hnh gii quyt tt c nhng khiu kin m bo rng mi khiu kin u c xem xt mt cch y v thch hp, v u c hoc l gii quyt, hoc l bc b. Xung t c th ny sinh gia cc thnh vin Hi ng qun tr, cc thnh vin Ban gim c iu hnh v cc c ng. Th k cng ty nn thng bo cho Ch tch Hi ng qun tr v mi mu thun tim tng hay ang tn ti nhng mu thun c th c gii quyt mt cch thch hp. Nhng thng l tt cho thy Th k cng ty ng vai tr l ngi lin lc khi ny sinh mu thun gia cc thnh vin Hi ng qun tr v cc ch th qun tr khc trong cng ty hay cc c ng ca cng ty.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
6.
Vai tr ca Th k cng ty
Hnh 10: Thm quyn ca Th k cng ty trong vic cng b thng tin
m bo rng cng ty hot ng tun th vi cc quy nh v th tc trong vic lu gi v cng b thng tin v cng ty
Th k cng ty
m bo vic cc c ng c th tip cn khng hn ch i vi thng tin v cng ty, theo quy nh ca php lut
Th k cng ty cng gp phn m bo tnh minh bch trong cc th tc kim sot. C th hn, Th k cng ty ng vai tr l ngi lin lc gia Ban kim sot v Hi ng qun tr.
223
Cho cc cuc hp ca Hi ng qun tr T Hi ng qun tr ti B my iu hnh T cng ty ti cc c ng Cc ti liu ni b T cng ty ti cc bn c quyn li lin quan Cho cc c quan gim st T cng ty ti cc phng tin truyn thng T cc t chc chuyn gia Cc ni khc
6% 27 % 43 % 57 % 55 % 51 % 80 %
94 % 88 %
15 Kho st ca IFC v Hc vin thnh vin HQT ca Nga (RID) v chc nng ca Th k cng ty ti cc cng ty ca Nga, thng 04/2003.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
Hnh 11: T l phn trm nhng cng ty ni Th k cng ty phi hp trong vic cung cp thng tin
HI NG QUN TR
6.
Vai tr ca Th k cng ty
16 bit thm thng tin, c th tham kho thm trang web ca Hip hi th k cng ty ca Anh ti: http://www.icsa.org.uk/about-icsa
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
225
NOTES
Chng
MC LC
C CU CHUNG TRONG QUN TR CNG TY GII THIU V QUN TR CNG TY
B. CC QUYN C TH CA C NG 1. Quyn biu quyt 2. Quyn yu cu hy b quyt nh ca i hi ng c ng 3. Quyn c nhn cc thng tin v cng ty 4. Quyn t do chuyn nhng c phn 5. Quyn c u tin mua chng khon 6. Quyn yu cu cng ty mua li c phn 7. Quyn ca c ng khi thanh l cng ty 8. Quyn c xem xt, tra cu danh sch c ng 9. Quyn khi kin nhn danh cng ty 10. Quyn c nhn c tc 11. Quyn triu tp hp i hi ng c ng 12. Quyn c ngi vo Hi ng qun tr v Ban Kim sot 13. Cc hn ch i vi c ng sng lp C. NH NC VI T CCH L MT C NG 1. Nh nc vi t cch l mt c ng thng thng 2. Nh nc vi t cch l c ng nm gi cc c quyn 3. Thc hin cc quyn ca Nh nc vi t cch l mt c ng D. S NG K C NG 1. S ng k c ng ca cng ty 2. ng k vi Trung tm lu k chng khon Vit Nam 3. ng k vi c quan ng k kinh doanh
242 242 248 249 251 252 254 255 256 257 258 259 259 260 261 261 261 263 265 265 266 268
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
7.
Mc lc
E. BO V CC QUYN CA C NG 1. Bo m bi Lut doanh nghip 2. Bo v bi h thng lut php 3. Bo v bi y ban Chng khon Nh nc 4. Cc t chc phi chnh ph trong vic bo v quyn ca c ng 5. iu l cng ty v Quy ch ni b 6. Hot ng ca c ng v hnh ng tp th 7. Tha c c ng F. NGHA V CA C NG 1. Ngha v thanh ton y cc c phn ng k mua 2. Ngha v i vi cc khon n v cc ngha v khc ca Cng ty 3. Cc ngha v khc
269 269 270 271 272 273 274 275 277 277 277 277
231
iu l Cng ty c bo v cc quyn ca c ng theo quy nh ti Lut doanh nghip, Lut chng khon, iu l Mu p dng cho cc cng ty nim yt (ban hnh km theo Quyt nh s 15/2007/Q-BTC ra ngy 19/3/2007 ca B trng B Ti chnh) v Quy ch Qun tr cng ty p dng cho cc cng ty nim yt (Quyt nh s 12/2007/Q-BTC ra ngy 13/3/2007 ca B trng B Ti chnh) v cc quy nh khc c lin quan khng? Cc thnh vin Hi ng Qun tr c p dng cc bin php thch hp m bo rng quyn li ca c ng c tn trng? Cc thnh vin Hi ng qun tr c p dng cc bin php khuyn khch c ng thc hin cc quyn ca h, c bit l quyn biu quyt khng? Cc c ng c lin kt thnh nhm cng nhau thc hin cc quyn ca h? Cc c ng c c quyn t do tip cn vi cc thng tin khc v cng ty ngoi cc thng tin theo quy nh ca Lut doanh nghip v Lut chng khon? Cc yu cu ca c ng c c thc hin y , ng n v kp thi khng? Hi ng Qun tr cng ty c cung cp y , chnh xc v kp thi cho cc c quan ng k v cc t chc c thm quyn cc thng tin v cng ty, c bit l cc thng tin lin quan ti quyn ca c ng? Hi ng Qun tr c khuyn khch cc c ng bo v quyn li ca h thng qua cc c ch c a ra bi cc quy nh php lut v Quy ch Qun tr cng ty? Hi ng Qun tr c m bo rng iu l cng ty, cc quy nh v ti liu ni b khng quy nh thm cc ngha v khc ca c ng ngoi cc ngha v c lut php quy nh r rng?
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
7.
Vi vic u t vo c phiu, cc nh u t tr thnh c ng v c hng mt s quyn gn lin vi cc c phiu ny. Cc quyn ny chnh l cc li ch m h nhn c t khon u t. i vi hu ht cc c ng, quyn quan trng nht l quyn c phn chia mt phn li nhun ca cng ty. Cc quyn khc cng quan trng, c bit l trn kha cnh bo v v gia tng gi tr ca khon u t. Cc quyn ny bao gm quyn b phiu b nhim, min nhim, bi nhim thnh vin Hi ng qun tr, ph chun vic sa i, b sung iu l cng ty v thay i vn iu l, thng qua bo co ti chnh hng nm v quyn tip cn vi cc thng tin v cng ty v cc hot ng ca cng ty. Thng qua cc quyn ny, cc c ng m bo rng ban lnh o ca cng ty khng s dng cc khon u t ca h mt cch sai tri cho mc ch ring ca mnh. Kh nng bo v nh u t c mt s ngha trong Qun tr cng ty, v d nh tnh thanh khon ca th trng vn, c cu s hu, chnh sch c tc, hiu qu ca vic phn b cc ngun lc.1 Khi h thng php lut c kh nng bo v cc c ng v c hiu lc, cc c ng s sn sng u t vn, quy m th trng ti chnh s rng hn v c gi tr hn. Ngc li, nu h thng php lut khng bo v nh u t mt cch tha ng th s pht trin ca th trng ti chnh s b km hm. Khi cc quyn ca c ng c bo v bi php lut v bi chnh cng ty, cc nh u t bn ngoi s sn sng u t v tr gi cao hn cho cc ti sn ti chnh nh c phn. H chp nhn tr cao hn v h nhn thy, nu h nhn c s bo v tt hn t h thng lut php, h s nhn c li nhun ca cng ty di dng c tc nhiu hn v/ hoc t s gia tng gi tr c phn thay v b cc nh qun l hoc cc c ng nm quyn kim sot chim ot quyn li ca mnh. Ci gi l lut php trn giy t n thun khng m bo rng cc quyn ca c ng c bo v mt cch tha ng. Tnh hiu lc trong vic thc thi php lut l v cng cn thit. Bn cnh , thi ca chnh cc cng ty cng rt quan trng, c bit l trong bi cnh vic thc thi bo v quyn li nh u t ca h thng php lut Vit Nam vn cha c coi l hiu qu, v cc v vic xy ra ti mt s cng ty gn y c lin quan n Qun tr cng ty cng phn no lm xu i hnh nh ca cc cng ty Vit Nam trong con mt cc nh u t. Chng ny s a n cho c gi mt ci nhn tng quan v cc quyn ca c ng v cc nguyn tc m mt cng ty i chng cn p dng bo v cc quyn ny. Mt s quyn c ng quan trng c th nh quyn tham d i hi ng c ng (HC) s c tho lun chi tit cc chng tip theo ca cun Cm nang ny.
1 afael La Porta, Florencio Lopez-de-Silanes, Andrei Shleifer, Robert Vishny, Bo v nh u t v Gi tr R Doanh nghip, Vin Nghin cu kinh t quc gia, Bi nghin cu s 7403, thng 10/1999.
233
1. L do tr thnh c ng
Cc nh u t mua c phn ca cng ty vi rt nhiu l do khc nhau. Cc l do ph bin nht c th hin trn Hnh 1 di y:
Hnh 1: Cc l do chnh tr thnh c ng
Quyn kim sot: C phn mang li cho nh u t c hi kim sot hp php mt cng ty v tc ng n qu trnh a ra quyt nh thng qua vic c ngi vo lm thnh vin HQT hoc thnh vin Ban Gim c iu hnh. C ng s hu cng nhiu c phn cng c nhiu nh hng
C tc: C tc ng mt vai tr quan trng trong quyt nh u t. Cc khon chi tr c tc nh k, c bit trong trng hp nh u t nm gi mt danh mc c phn, c th to ra nhng dng tin n nh
Gia tng gi tr c phn: Cc nh u t mua c phn c li t vic gia tng gi tr khon vn u t. Khng ging nh c tc, li nhun t vic gi c phn tng ch c hin thc ha khi nh u t bn c phn i.
Ngun: IFC, Thng 03 nm 2004
Lut php phn bit hai loi c phn, c phn ph thng v c phn u i.2 Mt cng ty c phn phi c c phn ph thng.3 Bn cnh , cng
2 iu 78, LDN. 3 Khon 1, iu 78, LDN.
2. Cc loi c phn
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
7.
ty c th pht hnh c phn u i.4 C phiu l chng ch do cng ty c phn pht hnh hoc bt ton ghi s xc nhn quyn s hu mt hoc mt s c phn ca cng ty .5 Mnh gi c phn v tng gi tr c phn c ghi trn chng ch c phiu. Chng ch c phiu c th ghi tn hoc khng ghi tn. Ngi s hu chng ch c phiu v danh phi t chu trch nhim v vic bo qun chng ch v cng ty s khng chu trch nhim trong cc trng hp chng ch ny b mt cp hoc b s dng vi mc ch la o.6 Thng tin chi tit v vn iu l v c phn c trnh by ti Chng 9 v Chng 11. a) C phn ph thng Ngi nm gi c phn ph thng c quyn tham gia vo qu trnh a ra cc quyt nh ca cng ty di hnh thc ph bin nht l b phiu ti cuc hp HC. H cng c quyn c phn chia li nhun ca cng ty di hnh thc c tc hoc thng qua vic gia tng gi tr c phn. C phn ph thng c mt s c im ring. Trc ht, l mt loi c phn.7 Mi c phn s c cng gi tr danh ngha hoc mnh gi, l mt phn ca vn iu l ca cng ty.8 Theo quy nh ti iu l Mu p dng cho cng ty nim yt, iu l cng ty phi xc nh s lng, gi tr danh ngha hay mnh gi v cc quyn gn lin vi c phn ph thng.9 Mi c phn ph thng, bt k thi gian pht hnh, u mang li cho ngi s hu cc quyn, li ch v ngha v ngang nhau theo quy nh ca Lut Doanh nghip, iu l cng ty v cc quy nh ni b ca cng ty.10 C phn ph thng khng th chuyn i thnh c phn u i hay cc loi chng khon khc ca cng ty.11 b) C phn u i Mt cng ty c quyn pht hnh nhiu loi c phn u i.12 Cc nh u t c quyn mua c phn u i do iu l cng ty quy nh hoc do
4 5 6 7 8 9 10 11 12
Khon 2, iu 78, LDN. Khon 1, iu 85, LDN. Khon 6, iu 6, iu l Mu. Khon 1, iu 78, LDN. Khon 1, iu 77, LDN. Khon 1, iu 5, iu l Mu. Khon 5, iu 78, LDN. Khon 6, iu 78, LDN. Khon 2, iu 78, LDN.
235
HC quyt nh.13 Tt c cc c phn u i thuc cng mt loi u c cng mnh gi v u mang li cho ngi s hu cc quyn, ngha v v li ch ngang nhau.14 Trng hp cng ty c nhiu loi c phn u i, cc quyn v ngha v gn lin vi mi loi c phn u i phi c cng b y cho c ng v phi c HC thng qua.15 Khc vi c phn ph thng, c phn u i c th chuyn i thnh c phn ph thng theo quyt nh ca i hi ng c ng.16 Tuy nhin, Lut doanh nghip khng c quy nh c th v vic liu c phn u i c th c chuyn i thnh cc loi c phn u i khc hay khng v cng khng c quy nh c th v mc gi m c phn u i c mua li. C phn u i mang li cho ch s hu cc quyn u tin lin quan ti vic phn phi c tc, quyn b phiu v gi tr thanh l c phn.17 Theo quy nh ti iu l Mu, vi cc cng ty nim yt, iu l cng ty phi quy nh c th cc quyn v ngha v gn lin vi tng loi c phn, bao gm cc c phn u i do cng ty pht hnh.18 Mc d php lut hin hnh khng c quy nh c th, iu l cng ty nn quy nh r gi tr c tc v gi tr thanh l ca c phn u i hoc th tc xc nh gi tr c tc v gi tr thanh l ca c phn u i. Cc c ng s hu c phn u i hon li c quyn bn li c phn cho cng ty ti bt k thi im no theo yu cu ca ngi s hu hoc theo cc iu kin c ghi ti c phiu ca c phn u i hon li.19 Lut Doanh nghip phn bit cc loi c phn u i theo cc quyn m chng mang li cho ngi s hu.20 C phn u i bao gm cc loi c phn nh m t di y: C phn u i biu quyt: l c phn c s phiu biu quyt nhiu hn so vi c phn ph thng. S phiu biu quyt ca mt c phn u i biu quyt do iu l cng ty quy nh. 21 C ng s hu c phn u i biu quyt c cc quyn khc nh c ng ph thng
13 14 15 16 17 18 19 20 21 Khon 4, iu 78, LDN. Khon 5, iu 78, LDN. Khon 5, iu 3, Quy ch Qun tr cng ty. Khon 6, iu 78, LDN. Khon 2&3, iu 78, LDN. Khon 3, iu 5, iu l Mu. Khon 1, iu 83, LDN. Khon 2, iu 78, LDN. Khon 1, iu 81, LDN.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
7.
ngoi tr vic h khng c chuyn nhng c phn cho ngi khc.22 Ch c t chc c Chnh ph y quyn v c ng sng lp c quyn nm gi c phn u i biu quyt. u i biu quyt ca c ng sng lp ch c hiu lc trong ba nm, k t ngy cng ty c cp Giy chng nhn ng k kinh doanh. Sau thi hn , c phn u i biu quyt ca c ng sng lp phi c chuyn i thnh c phn ph thng.23 C phn u i c tc: C phn u i c tc l c phn c tr c tc vi mc cao hn so vi mc c tc ca c phn ph thng hoc mc c tc c nh hng nm. C tc c chia hng nm bao gm c tc c nh v c tc thng. C tc c nh khng ph thuc vo kt qu kinh doanh ca cng ty. Mc c tc c nh c th v phng thc xc nh c tc thng c ghi trn c phiu ca c phn u i c tc.24 i vi cc ngn hng thng mi, theo quy nh ti khon 4a, iu 30, Mc 3, Ngh nh 59/2009/N-CP ngy 16/7/2009 v t chc v hot ng ca cc ngn hng thng mi, c tc c nh ch c thanh ton khi ngn hng kinh doanh c li. Trong trng hp ngn hng kinh doanh thua l th c tc c nh tr cho c phn u i c tc c cng dn vo cc nm tip theo. Tng mnh gi ca c phn u i c tc khng c vt qu 20% vn iu l ca ngn hng. C phn u i hon li: C phn u i hon li l c phn s c cng ty hon li vn gp bt c khi no theo yu cu ca ngi s hu hoc theo cc iu kin c ghi ti c phiu ca c phn u i hon li. 25
C ng s hu c phn u i c tc v c phn u i hon li c cc quyn khc nh c ng ph thng ngoi tr vic h khng c quyn biu quyt, d hp HC hoc c ngi vo Hi ng Qun tr v Ban Kim sot.26 Cc im khc bit chnh gia c phn ph thng v c phn u i ca cng ty c phn theo quy nh ti Lut doanh nghip c tm tt trong Hnh 2:
22 23 24 25 26 Khon 2&3, iu 81, LDN. Khon 3, iu 78, LDN. Khon 1, iu 82, LDN. Khon 1, iu 83, LDN. Khon 3, iu 82 & 83, LDN.
237
3. Cc loi quyn ca c ng
Lut doanh nghip phn bit gia cc quyn ca c ng vi t cch l c nhn v cc quyn do mt nhm cc c ng nm gi. Cng c th phn bit cc quyn ca c ng da trn bn cht ca cc quyn ny. Mt s quyn c lin quan ti qu trnh ra quyt nh v t chc ca cng ty. Cc quyn khc c lin quan ti vn v li nhun t khon u t ca c ng.
27 i vi cc cng ty nim yt, ngh quyt HC v vic thay i hoc hu b cc quyn c bit gn lin vi tng loi c phn s ch c thng qua khi c s nht tr bng vn bn ca nhng ngi nm gi t nht 75% quyn biu quyt ca c phn pht hnh loi (quy nh ti Khon 1, iu 16, iu l Mu).
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
7.
Hnh 4 tm tt cc quyn ca c ng theo loi c phn v theo t l phn trm s c phn nm gi. Cng ty v cc c ng khng th thay i cc quyn ny. Tuy nhin, iu l cng ty c th cho php c ng c thm cc quyn khc min l php lut khng ngn cm.
239
C quyn: Xem xt, tra cu, trch lc hoc sao chp iu l cng ty, cc quy nh ni b, s bin bn hp HC v cc ngh quyt ca HC, bo co thng nin v cc ti liu khc ca cng ty Xem chi tit ti Mc B.3 ca Chng ny Xem xt, tra cu danh sch c ng Xem chi tit ti Mc B.8 ca Chng ny Nhn c tc Xem chi tit ti Mc B.10 ca Chng ny v Chng 10 T do chuyn nhng c phn ca mnh cho c ng khc, tr c phn u i biu quyt v c phn s hu bi c ng sng lp c ng k mua ti thi im thnh lp cng ty Xem chi tit ti Mc B.4 ca Chng ny Bn li c phn cho cng ty Xem chi tit ti Mc B.6 ca Chng ny c nhn mt phn ti sn cn li tng ng vi s c phn gp vn vo cng ty khi cng ty gii th hoc ph sn Xem chi tit ti Mc B.7 ca Chng ny
-
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
1 C phn
7.
(*)C ng hoc nhm c ng s hu trn 10% tng s c phn ph thng trong thi hn lin tc t nht su thng hoc mt t l khc nh hn quy nh ti iu l cng ty.28 i vi cc cng ty nim yt, iu l mu quy nh t l ny ch l 5% tng s c phn ph thng.29 (**) i vi cc cng ty nim yt, cc c ng nm gi mt na s c phn ang lu hnh c quyn biu quyt trong khi bu c thnh vin Hi ng qun tr, c quyn n khiu ni ti to n yu cu gii th cng ty.30
C ng ca cng ty nim yt c quyn c thng bo y thng tin nh k v thng tin bt thng v hot ng ca cng ty.31 i vi cc cng ty nim yt, cc quyt nh ca i hi ng c ng v vic thay i hoc hu b cc quyn c bit gn lin vi tng loi c phn s ch c thng qua khi c s nht tr bng vn bn ca nhng ngi nm gi t nht 75% quyn biu quyt ca c phn pht hnh loi . Nhng ngi nm gi c phn thuc loi c mt trc tip hoc qua ngi i din u c th yu cu b phiu kn.32 C ng hoc nhm c ng s hu trn 20% tng s c phn ph thng trong thi hn lin tc t nht su thng c quyn np n ti ta yu cu m th tc ph sn khi nhn thy cng ty lm vo tnh trng ph sn.33 C ng s hu c phn ca cng ty lin tc t nht mt nm c quyn t mnh hoc cng vi lut s hoc k ton v kim ton vin c chng ch hnh ngh trc tip xem xt cc bo co ca cng ty bao gm bo co v tnh hnh kinh doanh ca cng ty, bo co ti chnh, bo co nh gi cng tc qun l, iu hnh cng ty trong khong thi gian hp l.34 Hin ti, lut php Vit Nam cha cho php c ng n khiu ni thnh vin Hi ng qun tr nhn danh cng ty.35 Quyn khiu ni thnh vin Hi ng qun tr, Tng gim c cng ty mi y c a vo Vit Nam ti iu 25 ca Ngh nh 102/2010/N-CP v Hng dn
28 29 30 31 32 33 34 35 Khon 2, iu 79, LDN. Khon 3, iu 11, iu l Mu. iu 51, iu l Mu. Khon 1b, iu 3, Quy ch Qun tr cng ty. Khon 1, iu 16, iu l Mu. Khon 1, iu 17, Lut ph sn 2004. Khon 4, iu 128, LDN. Theo thng l quc t, vic khi kin thnh vin HQT nhn danh cng ty l mt hnh ng do mt c ng thc hin nhn danh cng ty khi cng ty khng th t mnh quyt nh khiu kin. Mt cng ty thng khiu kin di tn ca n nhng nu s vic c lin quan n ngi ang nm quyn kim sot cng ty (v d nh thnh vin HQT hoc c ng ln), c ng c th khi kin nhn danh cng ty.
241
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
C ng cn c quyn n khiu ni thnh vin Hi ng qun tr, bao gm c quyn khiu ni nhn danh cng ty v nhn danh mt nhm cc c ng. H thng lut php ca mt quc gia cn ban hnh v m bo vic thc thi cc c ch cc c ng thiu s c th n khiu ni ti ta khi h c nhng c s xc ng tin rng cc quyn ca h b xm phm theo Cc nguyn tc Qun tr cng ty ca OECD (OECD Principles of Corporate Governance, trang 40 & 42).
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Cc thng l tt:
chi tit thi hnh mt s iu ca Lut doanh nghip thay th Ngh nh 139/2007/N-CP, theo c ng hoc nhm c ng s hu t nht 1% s c phn ph thng lin tc trong thi hn 6 thng c quyn yu cu Ban kim sot khi kin trch nhim dn s i vi thnh vin Hi ng qun tr, Gim c (Tng gim c) trong mt s trng hp c th theo quy nh ca Ngh nh ny.
7.
B. Cc quyn c th ca c ng
1. Quyn biu quyt
C ng c th tham gia vo qu trnh ra quyt nh ca cng ty thng qua quyn biu quyt ca h ti cuc hp HC. Cc vn quan trng cn c biu quyt ti cuc hp HC bao gm: i) sa i iu l cng ty; ii) chin lc pht trin ca cng ty; iii) pht hnh thm c phn; iv) bu, min nhim hoc bi nhim thnh vin Hi ng qun tr v Ban Kim sot; v) cc nghip v bt thng nh cc khon u t hoc thanh l ti sn c gi tr tng ng hoc trn 50% tng gi tr ti sn ca cng ty; vi) ph duyt mc c tc hng nm ca tng loi c phn v thng qua bo co ti chnh hng nm; v vii) t chc li hoc gii th cng ty.
Cc thng l tt:
C ng cn c quyn nu kin ca h v chnh sch lng thng i vi cc thnh vin Hi ng qun tr v thnh vin ch cht ca Ban Gim c iu hnh. Mc th lao bng c phn i vi thnh vin Hi ng qun tr v nhn vin cng ty cn phi c ph duyt bi cc c ng - theo Cc nguyn tc Qun tr cng ty ca OECD (OECD Principles of Corporate Governance, trang 18).
Quyn biu quyt c th c thc hin trc tip hoc thng qua i din c y quyn.36 i din c y quyn c php hnh ng nhn danh c ng v thay mt cho c ng a ra cc quyt nh ti cuc hp HC. Cng ty nim yt khng c ngn cn c ng tham d HC, ng thi phi to iu kin cho c ng thc hin vic u quyn i din tham gia hp HC khi c ng c yu cu.37 Km theo thng bo mi hp HC phi c mu ch nh i din theo u quyn d hp gi cho c ng trc ngy khai mc cuc hp. Tr trng hp php lut c quy nh hn ch, mi c nhn u c th l ngi i din min l c y quyn hp l bng vn bn. Vic u quyn cho ngi i din d hp HC phi c lp thnh vn bn theo mu ca cng ty v khng cn phi cng chng.38
36 Khon 1a, iu 79, LDN. 37 Khon 2b, iu 3, Quy ch Qun tr cng ty 38 Khon 2, iu 101, LDN.
CC QUYN C TH CA C NG
243
Cc thng l tt:
Mt khun kh Qun tr cng ty tt cn m bo rng i din c y quyn phi biu quyt theo ng hng dn ca ngi y quyn. Khi i din y quyn c php biu quyt khng cn hng dn ca c ng th cch thc tin hnh vic biu quyt ny nh th no phi c cng b cng khai. Ti cc nc m cng ty c php lm i din y quyn cho c ng, vic cng b thng tin v cch thc Ch ta cuc hp (thng thng s l ngi tip nhn y quyn ca c ng thay mt cng ty) s thc hin quyn biu quyt vi t cch l i din y quyn khng cn hng dn ca c ng y quyn l rt quan trng. Vi mc tiu to iu kin thun li cho c ng tham gia cuc hp HC, nhiu quc gia, cc cng ty cn nhc vic s dng rng ri cng ngh thng tin trong vic biu quyt, bao gm vic biu quyt vng mt thng qua h thng in t c bo mt - theo Cc nguyn tc Qun tr Cng ty ca OECD (OECD Principles of Corporate Governance, trang 35). Mt h thng biu quyt in t ph bin c th gip cho vic biu quyt vng mt ca c ng l h thng DRE, mt h thng biu quyt s dng cc phiu biu quyt in t v truyn d liu biu quyt t ni biu quyt v mt a im khc thng qua mt h thng cng cng. Cc d liu biu quyt c th c truyn thnh tng phiu n l khi c b phiu hoc c tp hp li v c truyn sau mt khong thi gian nht nh trong sut ngy bu c hoc c truyn mt ln khi kt thc qu trnh biu quyt. Vic biu quyt in t bao gm c biu quyt qua internet hoc qua in thoi. Mt s nc tiu biu c s dng h thng ny cho vic b phiu nh Estonia, Ai-len, Thy S, Anh quc v Hoa K.
a) Quyn biu quyt ca c phn ph thng C phn ph thng cho php ngi nm gi c quyn biu quyt. Tuy nhin, trong mt s trng hp c phn ph thng khng c quyn biu quyt nh trnh by ti Bng 1 di y.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
7.
Cc thng l tt:
Cc quy nh php lut Vit Nam hin hnh khng quy nh cc trng hp quyn biu quyt b loi tr. Di y l mt s trng hp c xem l thng l tt: iu kin tin quyt Vi phm cc quy nh v mua c phiu trong cc giao dch nm quyn kim sot: Khi mt ngi (hoc mt nhm ngi c lin quan) khng tun theo cc th tc quy nh ti Lut chng khon trong vic mua cc c phiu ny. H qu php l
39 Khon 5, iu 9, iu l Mu. 40 iu 91&92, LDN ; Thng t 18. C phn qu thng c cng ty mua li hy b hoc bn li trong tng lai. C phiu qu l c phiu c pht hnh nhng khng c lu hnh v do khng c tnh n khi xc nh li nhun trn mi c phn, khi tnh c tc hoc cho mc ch biu quyt. 41 Khon 3, iu 120, LDN.
CC QUYN C TH CA C NG
245
Thc tin Vit Nam: Mua c phn trong cc giao dch nm quyn kim sot: Tnh ti thi im hin ti, Vit Nam cha c v mua li cng ty no m khng c s ng thun ca Hi ng qun tr ca cng ty mc tiu. Hin ti c rt t cc quy nh v th tc lin quan n cc nghip v mua bn kim sot cng ty. Theo quy nh ti Lut doanh nghip, c ng ln s hu t 5% tng s c phn tr ln
Loi tr quyn biu quyt: Khi HC quyt nh cc vn sau: Hy b cc ngha v ca c ng i vi cng ty hoc gim bt cc ngha v ; hoc Khi xng hoc hy b mt v khiu kin i vi c ng.
C TC
C phn do cng ty con nm gi: Khi mt cng ty con trc tip hoc gin tip nm gi c phiu ca cng ty m.
I HI NG C NG
Quyn yu cu cc c ng thiu s bn li c phn: i tng cho mua nm gi t 80% tr ln s c phiu ang lu hnh ca mt cng ty mc tiu, i tng cho mua c th yu cu c ng nm gi s c phiu cn li bn s c phn ca h theo cc iu kin ca t cho mua.
Khng c quyn biu quyt v vic hy b cc ngha v ca c ng nm quyn kim sot i vi vic mua li c phn ca c ng thiu s.
VAI TR CA TH K CNG TY
Vi phm cc quy nh bt buc v cho mua cng khai: Khi mt ngi hoc mt nhm ngi c lin quan: Cho mua c phn ph thng dn n vic s hu t 25% tr ln tng s c phn ang lu hnh (tc l s hu t 25% tr ln quyn biu quyt ti cuc hp HC ca cng ty ) hoc ang nm gi t 25% tr ln tng s c phn c quyn biu quyt c nh mua thm c phn dn n vic s hu t ti mc 51%, 65% hoc 75% tr ln tng s c phn c quyn biu quyt ca cng ty Ngi (hoc nhm ngi c lin quan ) phi gi ng k cho mua n UBCKNN. Vic cho mua cng khai ch c thc hin sau khi UBCKNN chp thun v c t chc, c nhn cho mua cng b trn cc phng tin thng tin i chng trc thi im d kin thc hin.
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
7.
phi ng k vi c quan ng k kinh doanh c thm quyn trong thi hn by ngy lm vic, k t ngy c c t l s hu .42 T chc, c nhn tr thnh c ng ln ca cng ty i chng phi bo co cng ty, UBCKNN v SGDCK ni c phiu ca cng ty i chng c nim yt trong thi hn by ngy, k t ngy tr thnh c ng ln.43 Vic cho mua c phn nm quyn kim sot cc cng ty nim yt phi c ng k vi UBCKNN.44 Cho mua cng khai: Cc trng hp phi cho mua cng khai bao gm:45 T chc, c nhn v ngi c lin quan cha nm gi hoc ang nm gi di 25% c phn ca cng ty i chng m c nh mua dn n s hu t 25% tr ln s c phiu c quyn biu quyt ang lu hnh ca mt cng ty i chng. T chc, c nhn v ngi c lin quan nm gi t 25% tr ln tng s c phiu c quyn biu quyt ca mt cng ty i chng m c nh mua tip s c phiu c quyn biu quyt ang lu hnh ca mt cng ty i chng dn n vic s hu t ti mc 51%, 65% v 75%. Trc khi thc hin giao dch cho mua cng khai, t chc, c nhn mua c phiu ca cng ty i chng phi ng thi bo co UBCKNN v cng b thng tin bt thng theo quy nh ca php lut.46 Trong thi hn 7 ngy, k t ngy nhn c kin ca UBCKNN, bn cho mua phi cng b cng khai vic cho mua trn mt (01) trang bo in t hoc mt (01) t bo vit trong ba s lin tip.47 Trong thi hn mi bn (14) ngy, k t ngy nhn c ti liu ng k cho mua, Hi ng Qun tr cng ty mc tiu phi gi UBCKNN v thng tin cho c ng bit kin ca cng ty i vi ngh cho mua cng khai. Trong thi hn by (07) ngy, k t ngy ht hn trc m Hi ng Qun tr cng ty mc tiu cha c kin th phi gi n xin gia hn ln UBCKNN.48 Bn mua khng c i x khng cng bng vi nhng ngi s hu cng loi c phiu ang c cho mua; khng c cung cp thng tin ring cho c ng hoc nh u t mc khng ging nhau hoc khng cng thi im; khng c t chi mua c phiu ca c ng cng ty mc tiu trong qu trnh cho mua. Bn mua cng khng c php bn
42 43 44 45 46 47 48 Khon 4, iu 86, LDN. iu 29, LCK. iu 3, Phn II, Thng t 194/2009/TT-BTC. iu 1, Phn II, Thng t 194/2009/TT-BTC. iu 2, Phn II, Thng t 194/2009/TT-BTC. iu 8.2, Phn II, Thng t 194/2009/TT-BTC. iu 4.1, Phn II, Thng t 194/2009/TT-BTC.
CC QUYN C TH CA C NG
247
hoc cam kt bn c phiu mnh ang cho mua; khng c mua c phiu ca cng ty mc tiu tri vi cc iu khon c cng b trong bn ng k cho mua cng khai.49 Thi gian thc hin mt t cho mua cng khai khng c ngn hn ba mi (30) ngy v khng di qu su mi (60) ngy, k t ngy cho mua chnh thc.50 Cc quy nh v quyn yu cu bn li c phn ca c ng thiu s: iu 8.8, Phn II, Thng t 194/2009/TT-BTC v Khon 9, iu 32, Lut Chng khon quy nh v vic cc c ng thiu s cn li c quyn yu cu i tng cho mua cng khai mua li c phn ca h. T l c phn do i tng cho mua cng khai nm gi m ti c ng thiu s c th yu cu c bn li c phn l 80%. Tuy nhin, cho n thi im hin ti, khng c quy nh c th v vic quyn ny c thc hin nh th no. Vic vi phm cc quy nh ni trn s b x pht theo Ngh nh 85/2010/ N-CP ra ngy 2/8/2010 v vic x pht i vi cc vi phm hnh chnh trong lnh vc chng khon v th trng chng khon. Tuy nhin, khng c quy nh no v quyn b phiu ca cc c ng nm gi cc c phn c lin quan. Bn cnh , khng c quy nh v quyn b phiu ca c phn do cng ty con nm gi cng nh khng c quy nh v vic loi tr quyn biu quyt ca c ng trong vic quyt nh mt s vn c lin quan ti h. b) Quyn biu quyt ca c phn u i
Cc thng l tt:
Nh u t cn c cung cp y thng tin v cc quyn gn lin vi tt c cc t pht hnh v tng loi c phn trc khi h mua. Bt c thay i no v quyn biu quyt phi c thng qua ca cc c ng s hu loi c phiu b nh hng bt li bi s thay i - theo Cc nguyn tc Qun tr cng ty ca OECD (OECD Principles of Corporate, trang 41).
Lut Doanh nghip quy nh c th 3 loi c phn u i, bao gm c phn u i biu quyt, c phn u i c tc v c phn u i hon li. Tr c phn u i biu quyt c s phiu biu quyt nhiu hn c phn ph thng, c phn u i c tc v c phn u i hon li khng c quyn biu quyt ti cuc hp HC.51
49 iu 9.1, Phn II, Thng t 194/2009/TT-BTC. 50 iu 8.4, Phn II, Thng t 194/2009/TT-BTC. 51 Khon 3, iu 82&83, LDN.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
7.
Tuy nhin, theo quy nh ti iu l mu p dng cho cc cng ty nim yt, c ng s hu c phn u i c quyn biu quyt trong trng hp c s thay i hoc hu b cc quyn c bit gn lin vi tng loi c phn. Ngh quyt ca HC lin quan n vn ny s ch c thng qua khi c s nht tr bng vn bn ca nhng ngi nm gi t nht 75% quyn biu quyt ca c phn pht hnh loi .52 Vic t chc mt cuc hp nh trn ch c gi tr khi c ti thiu hai c ng (hoc i din c y quyn ca h) v nm gi ti thiu mt phn ba gi tr mnh gi ca cc c phn loi pht hnh. Trng hp khng c s i biu nh nu trn th s t chc hp li trong vng ba mi ngy sau v nhng ngi nm gi c phn thuc loi (khng ph thuc vo s lng ngi v s c phn) c mt trc tip hoc thng qua i din c u quyn u c coi l s lng i biu yu cu.53
2. Quyn yu cu hy b quyt nh ca i hi ng c ng
Trong trng hp ngh quyt ca HC vi phm php lut hoc vi phm nhng quyn li c bn ca c ng theo quy nh ca php lut, c ng c quyn ngh khng thc hin cc quyt nh theo trnh t, th tc php lut quy nh.54 Trong thi hn chn mi ngy, k t ngy nhn c bin bn hp HC hoc bin bn kt qu kim phiu ly kin HC, c ng c quyn yu cu To n hoc Trng ti xem xt, hu b quyt nh ca HC trong cc trng hp sau y:55 rnh t v th tc triu tp hp HC khng thc hin ng T theo quy nh ca Lut doanh nghip v iu l cng ty; rnh t, th tc ra quyt nh v ni dung quyt nh vi phm T php lut hoc iu l cng ty. Chi tit v quyn yu cu hy b quyt nh ca HC c trnh by ti Chng 8, Mc E.4.
52 53 54 55
Khon 1, iu 16, iu l Mu. Khon 2, iu 16, iu l Mu. Khon 2, iu 3, Quy ch Qun tr cng ty. iu 107, LDN.
CC QUYN C TH CA C NG
249
56 Mc &e, Khon 1, iu 79, LDN. 57 Khon 1b, iu 3, Quy ch Qun tr cng ty 58 Mc b, Khon 2, LDN.
C TC
Tt c cc c ng ca cng ty u c quyn xem xt, tra cu v trch lc cc thng tin trong Danh sch c ng c quyn biu quyt v yu cu sa i cc thng tin khng chnh xc; xem xt, tra cu, trch lc hoc sao chp iu l cng ty, s bin bn hp HC v cc ngh quyt ca HC.56 C ng ca cc cng ty nim yt c th thu thp thng tin v cc loi c phn t iu l cng ty, Bn co bch, Bo co ti chnh hng nm v hng qu c cng b cng khai trn SGDCK H Ni, SGDCK Thnh ph H Ch Minh, UBCKNN. C ng ca cc cng ty nim yt c quyn c thng bo y thng tin nh k v thng tin bt thng v hot ng ca cng ty.57 Cc cng ty i chng cng phi np cc bo co ti chnh c ph duyt ti c quan ng k kinh doanh. Cc c ng c nhn v t chc c quyn xem xt v sao chp cc bo co ti chnh do c quan ng k kinh doanh gi. i vi cc cng ty c phn khng phi l cng ty nim yt, ch c c ng hoc nhm c ng s hu t 10% tr ln tng s c phn ph thng hoc mt t l khc nh hn quy nh ti iu l cng ty trong thi hn lin tc t nht 6 thng mi c quyn xem xt v trch lc s bin bn hp v cc ngh quyt ca Hi ng qun tr, bo co ti chnh gia nm v hng nm theo mu ca h thng k ton Vit Nam v cc bo co ca Ban kim sot.58 iu l cng ty v cc quy nh ni b cn xc nh r cc th tc m cng ty v c ng cn tun theo trong vic cung cp thng tin v ti liu. Quyn c cung cp thng tin ca c ng ph thng v c ng u i theo thng l tt c trnh by ti Hnh 5.
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
7.
Cc thng tin ti chnh: Bo co thng nin Bo co ti chnh Bo co ca cc cp qun l trong cng ty, ca cng ty kim ton c lp, Nh nc v cc t chc gim st ti chnh.
i hi ng c ng: Bin bn hp HC, HQT v Ban Kim sot Phiu biu quyt v th y quyn d hp HC hoc bn ph t cc giy t ny Danh sch nhng ngi c quyn tham d HC hoc quyn c nhn c tc v cc danh sch khc do cng ty lp nhm mc ch thc hin cc quyn ca c ng.
Ngun: IFC, Thng 03 nm 2004
Vi mt s lng ln cc ti liu v thng tin a dng nh vy, cc cng ty c s lng c ng ln nn quy nh r rng trong iu l v cc quy nh ni b v cc th tc lin quan n quyn c nhn thng tin ca c ng. Cc th tc ny cn m bo rng c ng c cung cp y thng tin trong khong thi gian hp l v khng nh hng ti hot ng hng ngy ca cng ty.
CC QUYN C TH CA C NG
251
Cc thng l tt:
Cng ty nn cung cp cc ti liu c yu cu cho c ng kim tra ti tr s cng ty trong vng nm ngy k t ngy nhn c yu cu t c ng. Cng ty cng khng nn yu cu c ng thanh ton chi ph cao hn mc chi ph cho vic sao chp cc ti liu c yu cu.
59 Khon 1d, iu 79, LDN. 60 Khon 3, iu 78, LDN. 61 Khon 5, iu 84, LDN
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Thng tin chi tit v cng b thng tin c trnh by ti Chng 13.
7.
CC QUYN C TH CA C NG
253
d) Cc th tc thc hin quyn c u tin mua c phn T chc pht hnh phi ng k vi UBCKNN v vic pht hnh thm c phn.66 Trong thi hn by ngy lm vic, k t ngy Giy chng nhn cho bn chng khon ra cng chng c hiu lc, t chc pht hnh phi cng b Bn thng bo pht hnh trn mt t bo in t hoc bo vit trong ba s lin tip.67 Chm nht l mi ngy lm vic trc ngy ng k cui cng, t chc pht hnh phi gi thng bo ti Trung tm lu k chng khon Vit Nam (TTLKCK) thng bo v ngy ng k cui cng lp danh sch c ng c quyn u tin mua c phn i vi t pht hnh thm. TTLKCK phi thng bo cho cc thnh vin lu k v sau cc thnh vin lu k thng bo cho cc nh u t c lin quan v ngy ng k cui cng trong vng ba ngy lm vic k t ngy nhn c thng bo v gi danh sch c ng cho TTLKCK theo quy nh.68 Trong vng su ngy lm vic k t ngy ng k cui cng, TTLKCK phi gi danh sch phn b quyn mua chng khon pht hnh thm cho t chc pht hnh. Trong vng tm ngy lm vic k t ngy ng k cui cng, t chc pht hnh gi TTLKCK vn bn chp thun/khng chp thun danh sch phn b quyn mua c phn pht hnh thm. Sau khi nhn c danh sch phn b quyn cui cng, cc thnh vin lu k gi thng bo cho c ng v quyn mua c phn pht hnh thm. C ng c th chuyn nhng quyn mua c phn pht hnh thm trong mt khong thi gian nht nh. Sau khong thi gian , nu h khng chuyn nhng quyn mua c phn pht hnh thm, h c th ng k mua thm c phn trong mt khong thi gian nht nh v np tin mua. i vi cc c phn c ng k ti TTLKCK, TTLKCK s phn b c phn pht hnh thm vo ti khon lu k ca thnh vin lu k. i vi c phn cha lu k ti TTLKCK, t chc pht hnh chu trch nhim cp s/giy chng nhn s hu chng khon cho ngi s hu chng khon cha lu k.69
66 67 68 69
Khon 1, iu 13, LCK. Khon 3, iu 20, LCK. iu 8, Chng III, Quyt nh 15/2008/Q-TTLK ra ngy 2/4/2008 p dng cho cc cng ty nim yt. iu 11, Chng III, Quyt nh 15/2008/Q-TTLK ra ngy 2/4/2008 p dng cho cc cng ty nim yt
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
7.
Cc thng l tt:
C ng c quyn c u tin mua chng khon c th thc hin ton b hoc mt phn quyn ny bng cch cung cp cho cng ty: Mt vn bn yu cu mua c phiu pht hnh thm hoc cc chng khon chuyn i khc vi cc ni dung sau: - Tn c ng; - a ch c tr ca c ng; - S c phn ng k mua; - Ti liu xc nhn vic chuyn tin thanh ton c phn.
CC QUYN C TH CA C NG
255
Bc 1:
Bc 3:
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
C ng biu quyt phn i hoc t chi biu quyt cc quyt nh dn n quyn yu cu cng ty mua li c phn np n yu cu cng ty mua li ton b hoc mt phn c phn ca h.
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Cng ty phi mua li c phn trong thi hn chn mi ngy, k t ngy nhn c yu cu.73 Cc bc thc hin mua li c phn c tm tt trong Hnh 6.
7.
Trong qu trnh thanh l, cng ty phi thanh ton cho cc khon n c u tin trc (bao gm cc chi ph thanh l, tin lng, tin cng v cc khon phc li ca nhn vin nh chi ph bo him cho cng nhn vin; thu v cc ngha v khc i vi Ngn sch Nh nc), ri n cc khon thanh ton cho ch n. Cui cng, phn gi tr ti sn cn li s c phn chia cho cc c ng theo th t u tin nh sau:75 1) C ng s hu c phn u i hon li 2) C ng s hu c phn u i c tc 3) C ng s hu c phn u i biu quyt v c phn ph thng. Ti sn ca cng ty phi c phn chia cho tng nhm ngi c li ch trong cng ty theo th t u tin. V d, cng ty khng th thanh ton gi tr thanh l cho c phn u i nu cha thanh ton y cho cc c phn c u tin hn. Nu cng ty khng c ti sn thanh ton cho ton b c ng s hu cng loi c phn, ti sn phi c phn chia theo t l tng ng vi s lng c phn thuc loi . Lut Doanh nghip quy nh c ng s hu c phn u i c tc c nhn mt phn gi tr ti sn cn li tng ng vi t l s c phn gp vn sau khi cng ty thanh ton ht cc khon n v c phn u i hon li trong trng hp cng ty gii th hoc ph sn.76
75 76 77 78 79
Khon 2b, iu 82, LDN. v Khon 3, iu 53, iu l Mu Khon 2b, iu 82, LDN. Khon 1, iu 98, LDN. Khon 2, iu 98, LDN. Khon 3, iu 98 v khon 1d, iu 79, LDN; Khon 2e, iu 11, iu l Mu
CC QUYN C TH CA C NG
257
Cc thng l tt:
C ng cn phi c quyn khi kin thnh vin Hi ng qun tr, bao gm c quyn khi kin nhn danh cng ty v nhn danh mt nhm c ng. H thng lut php cn xc lp c ch v m bo tnh thc thi cc c ng thiu s c th khi kin ra ta nu h c c s hp l tin rng quyn li ca h b xm phm - theo Cc nguyn tc Qun tr cng ty ca OECD (OECD Principles of Corporate, trang 40 & 42).
Ngh nh 102/2010/N-CP ca Chnh ph ra ngy 1/10/2010 hng dn vic thc hin mt s iu ca Lut Doanh nghip a ra mt s quy nh mi v quyn ca c ng trong vic khi kin thnh vin Hi ng qun tr, Gim c (Tng gim c). Theo , c ng hoc mt nhm c ng s hu t 1% tr ln tng s c phn ph thng trong thi hn t nht l su thng lin tc c quyn yu cu Ban Kim sot khi kin trch nhim dn s i vi thnh vin Hi ng qun tr, Gim c (Tng gim c) trong cc trng hp sau:
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Quyn xem xt, tra cu danh sch c ng cho php c ng c c hi lin lc vi cc c ng khc v kt hp quyn biu quyt cho cc vn cn c hnh ng tp th. Quyn ny cng rt quan trng trong vic xc nhn li thng tin trn danh sch c ng, cng nh trong vic thc hin cc quyn gn lin vi vic s hu c phn. Cng ty c ngha v cung cp cc thng tin sau cho c ng: Danh sch c ng; hoc n bn xc nhn rng c ng yu cu thng tin khng c tn V trong danh sch c ng.
7.
Thnh vin Hi ng qun tr, Gim c (Tng gim c) khng thc hin ng cc quyn v nhim v c giao; khng thc hin, thc hin khng y , khng kp thi quyt nh ca Hi ng qun tr; thc hin cc quyn v nhim v c giao tri vi quy nh ca php lut, iu l cng ty hoc ngh quyt ca HC. nh vin Hi ng qun tr, Gim c (Tng gim c) s Th dng thng tin, b quyt, c hi kinh doanh ca cng ty t li ring hoc phc v cho li ch ca t chc, c nhn khc. nh vin Hi ng qun tr, Gim c (Tng gim c) lm Th dng a v, chc v v ti sn ca cng ty t li ring hoc phc v li ch ca t chc, c nhn khc. nh vin Hi ng qun tr, Gim c (Tng gim c) lu Th gi, s dng con du t li, phc v li ch ca c nhn hoc ca ngi khc. c trng hp khc theo quy nh ca php lut v iu l cng ty. C
Trng hp Ban Kim sot khng khi kin theo yu cu quy nh hoc trong cng ty c phn khng c Ban kim sot, th c ng, nhm c ng ny c quyn trc tip khi kin thnh vin Hi ng qun tr, Gim c (Tng gim c). Trnh t, th tc khi kin c thc hin tng ng theo quy nh ca php lut v t tng dn s. Chi tit v trch nhim ca thnh vin Hi ng qun tr v Ban gim c c trnh by ti Chng 4, Phn F v Chng 5, Phn E.
80 Khon 1b, iu 79, LDN; Khon 2b, iu 11, iu l Mu. 81 Khon 2n, iu 108, LDN. 82 Khon 2, iu 14 v Khon 1, iu 40, iu l Mu.
CC QUYN C TH CA C NG
259
83 84 85 86
Khon 3, iu 93 v Khon 2n, iu 108, LDN; Khon 2, iu 40, iu l Mu. Khon 3, iu 79, LDN; Khon 3d, iu 13, iu l Mu. Khon 2a, iu 79, LDN. Khon 3, iu 24, iu l Mu
C ng hoc nhm c ng s hu t 10% tng s c phn ph thng ca cng ty hoc mt t l nh hn theo quy nh ti iu l cng ty trong thi hn t nht l su thng lin tc c quyn c ngi vo Hi ng qun tr v Ban kim sot.85 Trn thc t, c ng ln thng kim sot vic bu c v bi nhim thnh vin HQT. S lng ng vin m cc c ng ln c th c vo HQT tng ng vi t l c phn c quyn biu quyt c trnh by trong Bng 2.86
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
ng qun tr c th quyt nh chi tr c tc gia k nu xt thy vic chi tr ny ph hp vi kh nng sinh li ca cng ty.83 Chi tit v quyn nhn c tc c trnh by ti Chng 10.
7.
S lng ng vin c
01 02 03 04 c s ng vin
S lng ng vin m c ng ln c th c vo Ban kim sot ca cc cng ty nim yt tng ng vi t l c phn c quyn biu quyt c trnh by trong Bng 3:87 Bng 3: Quyn c thnh vin Ban Kim sot T l c phn c quyn biu quyt
Di 10% T 10% n di 30% T 30% n di 50% T 50% n di 65% T 65% tr ln
S lng ng vin c
01 02 03 04 c s ng vin
13. Cc hn ch i vi c ng sng lp
Vic chuyn nhng c phn do cc c ng sng lp nm gi cho cc c ng khc khng phi l c ng sng lp trong thi hn ba nm k t ngy thnh lp cng ty b hn ch tr khi c s ph duyt ca HC. Hn ch ny ch p dng i vi cc c phn do c ng sng lp ng k gp vn ti thi im thnh lp cng ty.88
87 Khon 2, iu 36, iu l Mu. 88 Khon 5, iu 84, LDN.
NH NC VI T CCH L MT C NG
261
89 90 91 92
Khon 1, iu 71, LDN. Khon 1, iu 166, LDN. Khon 2, iu 35, Ngh nh 109/2007/N-CP. Khon 3, iu 78, LDN.
Cc c quyn ca Nh nc c thng qua c phn u i biu quyt hoc thng qua vic s hu a s c phn. Trong mt s lnh vc do Chnh ph quyt nh, Nh nc s c cc c quyn ny. Cc quyn ny nhm m bo an ninh ca Nh nc, hoc bo v o c, sc khe v quyn li ca ngi dn.
92
C TC
2. Nh nc vi t cch l c ng nm gi cc c quyn
I HI NG C NG
Nh nc c th tr thnh mt c ng trong cng ty c phn thng qua vic mua c phn hoc chuyn i cng ty Nh nc thnh cng ty c phn (qu trnh ny thng c gi l c phn ha). Vit Nam, hnh thc chuyn i cng ty Nh nc thnh cng ty c phn l mt hnh thc ph bin dn n vic Nh nc tr thnh mt c ng. Thc hin chng trnh chuyn i hng nm, nhng khng qu bn nm k t ngy Lut Doanh nghip c hiu lc (t 01 thng 07 nm 200689), cc cng ty Nh nc c thnh lp theo Lut Doanh nghip Nh nc nm 2003 phi c chuyn i thnh cng ty trch nhim hu hn hoc cng ty c phn hot ng theo Lut doanh nghip.90 T l c phn do Nh nc nm gi da trn tiu ch phn loi doanh nghip Nh nc do Ch tch nc cng b cho tng thi k. i vi cc doanh nghip m Nh nc khng cn nm gi c phn chi phi, c quan quyt nh c phn ha s quyt nh mt t l c phn thch hp do Nh nc nm gi.91 Do , Nh nc c th tham gia vo mt cng ty vi t cch l mt c ng thng thng hoc vi t cch l mt c ng c c quyn.
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
C. Nh nc vi t cch l mt c ng
7.
Gn y, Nh nc gim dn quyn s hu trong cc cng ty khng cn s can thip v kim sot qu su ca Nh nc thng qua chng trnh bn mt phn c phiu do Nh nc nm gi trong cc cng ty ny. Bn cnh , cc tp on, tng cng ty Nh nc, cng ty m v Tng cng ty u t vn nh nc (SCIC) c th l c ng m khng c cc c quyn. Trong trng hp ny, cc quyn ca Nh nc cng ging nh quyn ca cc c ng khc ca cng ty .
NH NC VI T CCH L MT C NG
263
Cc thng l tt:
Cc nh u t nc ngoi thng rt cn nhc i vi vic u t vo cc cng ty m c phn c pht hnh vi nhng c quyn nht nh. Mc d cc c quyn ny c th ng vai tr quan trng trong vic bo v li ch ca Nh nc v cng chng, cc c quan Nh nc nn nh gi mt cch thn trng tt c cc mt c li v bt li ca vic p dng cc c quyn ny trong cc cng ty c s s hu ca Nh nc.
Cc tp on, tng cng ty nh nc, cng ty m c trch nhim c ngi lm i din phn vn nh nc ti cc doanh nghip c phn ha l n v thnh vin, b phn doanh nghip trc thuc v chu trch nhim thc hin quyn v ngha v ca i din ch s hu phn vn nh nc theo quy nh ca php lut.94
C TC
Thc hin quyn ch s hu vi vai tr l ngi u t vn Bo ton v pht trin vn nh nc Tch bit chc nng thc hin cc quyn ch s hu vi chc nng qun l hnh chnh nh nc Tch bit thc hin quyn ch s hu i vi quyn ch ng kinh doanh ca doanh nghip; tn trng quyn kinh doanh ca doanh nghip Thc hin thng nht v tp trung cc quyn v ngha v ca ch s hu v vn.
I HI NG C NG
Cc c quan Nh nc s hu c phn thng s dng quyn lc theo lut nh ca h can thip vo hot ng sn xut kinh doanh ca cng ty. Nh nc s thc hin quyn ch s hu vn Nh nc ti doanh nghip theo cc nguyn tc sau:93
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
7.
i vi nhng doanh nghip c phn ha thuc i tng chuyn giao quyn i din ch s hu vn nh nc v Tng cng ty u t v Kinh doanh vn nh nc, cc B, c quan ngang B, c quan thuc Chnh ph, y ban nhn dn cc tnh, thnh ph trc thuc Trung ng phi hp vi Tng Cng ty u t v Kinh doanh vn Nh nc trong vic c ngi lm i din ch s hu phn vn Nh nc ti doanh nghip.95
S NG K C NG
265
S ng k c ng l mt ti liu quan trng xc nh c ng v ch s hu ca cc loi chng khon khc ca cng ty. S ng k c ng c th c s dng xc nhn s lng, gi tr danh ngha, loi c phn v cc chng khon khc c nm gi. S ng k c ng cng gip cho vic m bo cc quyn ca c ng v theo di vic lun chuyn c phn v cc chng khon khc.
1. S ng k c ng ca Cng ty
Cng ty c phn phi lp v lu gi s ng k c ng t khi c cp Giy chng nhn ng k kinh doanh. S ng k c ng c th l vn bn, tp d liu in t hoc c hai loi ny.96 S ng k c ng phi c cc ni dung ch yu sau y:97 Tn, a ch tr s chnh ca cng ty ng s c phn c quyn cho bn, loi c phn c quyn T cho bn v s c phn c quyn cho bn ca tng loi ng s c phn bn ca tng loi v gi tr vn c phn gp T , tn, a ch thng tr, quc tch, s Giy chng minh H nhn dn, H chiu hoc chng thc c nhn hp php khc i vi c ng l c nhn; tn, a ch thng tr, quc tch, s quyt nh thnh lp hoc s ng k kinh doanh i vi c ng l t chc lng c phn tng loi ca mi c ng, ngy ng k c phn. S S ng k c ng c lu gi ti tr s chnh ca cng ty hoc TTTLKCK. C ng c quyn kim tra, tra cu hoc trch lc, sao chp ni dung s ng k c ng trong gi lm vic ca cng ty hoc TTLKCK. 98
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
D. S ng k c ng
7.
Mc d Lut doanh nghip hay iu l Mu v Quy ch Qun tr cng ty khng c quy nh c th trong vic bo v quyn ca c ng, Hi ng Qun tr cng ty cn phi chu trch nhim trong vic ng k y v kp thi c phn ca cng ty; ng thi, chu trch nhim lu gi s ng k c ng v m bo tnh chnh xc ca s ng k c ng, trnh mi tn hi gy ra cho c ng hoc bn th ba do ngha v ni trn khng c thc hin. Cn c quy nh nu r trong trng hp c s khc bit gia d liu trn s ng k c ng v d liu ng k vi TTLKCK, d liu do TTLKCK lu tr s c hiu lc.
99 iu 42, LCK. 100 Khon 1, iu 45, LCK. 101 Khon 3, iu 45, LCK. 102 iu 52, LCK.
S NG K C NG
267
103 Khon 1, iu 15, Quyt nh 87/2007/Q-BTC 104 Khon 1, iu 54, LCK. 105 Khon 1, iu 25, LCK.
Theo hng dn ti Cng vn s 1044/UBCK-QLPH ngy 4 thng 6 nm 2009 do UBCKNN ban hnh, vic ng k chng khon ca cng ty i chng s c thc hin theo ba giai on. Giai on 1 (t 1 n 15 thng 6 nm 2009), cc cng ty i chng t nguyn ng k chng khon; giai on 2 (t 15 thng 6 n 30 thng 9 nm 2009), cc cng ty i chng cha nim yt c cng ty chng khon qun l s c ng theo danh sch do cc cng ty chng khon bo co UBCKNN v cc cng ty i chng t nguyn ng k; v giai on ba (t 30 thng 9 n 30 thng 12 nm 2009) l giai on ng k chng khon ca cc cng ty i chng cn li. Tuy nhin, n thi im hin ti, c kh nhiu cng ty i chng vn cha thc hin ng k chng khon ti TTLKCK. Nguyn nhn ch yu khin cc cng ty khng mun ng k chng khon l v cho ti nay TTLKCK cha ban hnh mt c ch c th, r rng v cch thc qun l v chuyn nhng chng khon ca cng ty i chng cha nim yt. Mt nguyn nhn khc l v h s phi tun theo cc quy nh v cng b thng tin rt nghim ngt. Hin ti, cha c ch ti no mnh bt buc cc cng ty phi ng k chng khon v iu ny hin ang gy ra nhng vn nghim trng trong vic qun l th trng chng khon.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
T chc pht hnh thc hin ng k cc thng tin sau v chng khon ti TTLKCK:103 Thng tin v t chc pht hnh chng khon; Thng tin v chng khon pht hnh; Thng tin v danh sch ngi s hu chng khon. Vic chuyn quyn s hu i vi cc loi chng khon ng k ti TTLKCK c thc hin qua TTLKCK.104 Di gic thc tin, vic nhn mnh s khc bit gia cng ty i chng v cng ty c phn t nhn l rt quan trng. Vic ng k chng khon pht hnh ti TTLKCK ch bt buc i vi cc cng ty i chng, cc cng ty nim yt v cc t chc pht hnh khc y quyn cho TTLKCK lm i l chuyn nhng. Cng ty i chng l cng ty c phn thc hin cho bn c phn ra cng chng, c c phiu c nim yt ti s giao dch chng khon hoc c phn c s hu bi t nht 100 nh u t, khng bao gm cc nh u t chuyn nghip v c vn iu l thc gp t 10 t ng tr ln. 105
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
7.
TTLKCK chu trch nhim cung cp cc thng tin lin quan n vic s hu chng khon ca khch hng theo yu cu ca cng ty i chng, t chc pht hnh.106 Tuy nhin, d liu v c cu s hu c phn v danh sch tt c cc c ng ca cc cng ty ny khng c cng b cng khai trn trang web ca TTLKCK. Trang web ca TTLKCK ch cung cp thng tin v c phn c ng k. Bn cnh , Lut chng khon ch quy nh v pht hnh chng khon ra cng chng, nim yt, giao dch v u t chng khon, dch v v chng khon v th trng chng khon.
BO V CC QUYN CA C NG
269
Vic bo v cc quyn ca c ng l vn ct li trong Qun tr cng ty v l mt nhn t rt quan trng i vi cc cng ty hot ng ti th trng mi ni hoc cc nn kinh t chuyn i. Vic bo v cc quyn ny c th c thc hin t bn trong (tc l thng qua cc quy nh qun tr ni b v cc m bo bi Lut doanh nghip v cc quy nh php lut khc) v t bn ngoi (tc l thng qua cc t chc bn ngoi).
Cc thng l tt:
iu quan trng l iu l cng ty phi m bo rng cc quyn ca c ng v cc c ch c thit lp bo m v bo v cc quyn c xc nh mt cch r rng. V d nh quyn ca cc c ng s hu hoc i din mt t l phn trm no trn tng s c phn (10% theo quy nh ca Lut doanh nghip v 5% theo quy nh ti iu l Mu p dng cho cc cng ty nim yt) trong vic xut cc ni dung tho lun ti cuc hp HC cn c m bo bng cc iu khon c lin quan n quyn v ngha v ca Hi ng qun tr nh sau: nh vin Hi ng qun tr khng c php t chi cc vn Th do c ng xut ngoi tr cc trng hp c quy nh bi Lut Doanh nghip. Theo , trnh c vic Hi ng qun tr b ra khi ni dung cuc hp nhng vn m h khng mun trnh by. xut ca c ng ch c php t chi trong cc trng hp sau: i) Kin ngh vn a vo cuc hp khng c gi ti
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
E. Bo v cc quyn ca c ng
7.
cng ty trong thi gian quy nh hoc khng cc thng tin c yu cu, ii) cc vn c kin ngh khng thuc phm vi ca cuc hp HC hoc iii) cc trng hp khc c quy nh trong iu l cng ty.
BO V CC QUYN CA C NG
271
Theo quy nh ti Lut Chng khon, UBCKNN c cc nhim v v quyn hn sau y:113 p, gia hn, thu hi giy php, giy chng nhn lin quan n hot C ng chng khon v th trng chng khon; chp thun nhng thay i lin quan n hot ng chng khon v th trng chng khon. un l, gim st hot ng ca SGDCK, TTLKCK v cc t chc Q ph tr; tm nh ch hot ng giao dch, hot ng lu k ca SGDCK, TTLKCK trong trng hp c du hiu nh hng n quyn v li ch hp php ca nh u t. anh tra, gim st, x pht vi phm hnh chnh v gii quyt khiu Th ni, t co trong hot ng chng khon v th trng chng khon. c hin thng k, d bo v hot ng chng khon v th trng Th chng khon; hin i ho cng ngh thng tin trong lnh vc chng khon v th trng chng khon. chc, phi hp vi cc c quan, t chc lin quan o to, bi dng T i ng cn b, cng chc, vin chc ngnh chng khon; ph cp kin thc v chng khon v th trng chng khon cho cng chng. Hng dn quy trnh nghip v v chng khon v th trng chng khon v cc mu biu c lin quan. Thc hin hp tc quc t trong lnh vc chng khon v th trng chng khon.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
i vi cc cng ty nim yt, cc c ng nm gi mt na s c phiu ang lu hnh c quyn biu quyt trong bu c thnh vin Hi ng qun tr c quyn n khiu ni ti to yu cu gii th cng ty trong mt s trng hp nht nh.112 Vit Nam, h thng ta n vn cn thiu kinh nghim trong vic gii quyt cc tranh chp thuc lnh vc th trng chng khon v thiu cc quan ta c kinh nghim. H thng ta n Vit Nam thng b cho l km hiu qu nu so snh vi chun mc quc t vi rt nhiu th tc phc tp. iu ny khin cho vic bo v quyn ca c ng thng qua h thng lut php s gp nhiu kh khn.
7.
Thng qua cc nhim v v quyn hn ni trn, UBCKNN gp phn tr gip cho vic bo v cc quyn v li ch hp php ca nh u t. Lut chng khon cng a ra nhng quy nh v hng dn c th trong hot ng thanh tra, gim st ca UBCKNN. Theo , UBCKNN c trch nhim th l n khiu ni, t co ca t chc, c nhn thuc thm quyn gii quyt ca mnh; trong trng hp nhn c khiu ni, t co khng thuc thm quyn gii quyt ca mnh, phi kp thi chuyn n c quan, t chc, c nhn c thm quyn gii quyt v thng bo bng vn bn cho ngi khiu ni, t co bit.114 Ch tch UBCKNN s xy dng chng trnh v k hoch thanh tra cc hot ng chng khon v th trng chng khon. Thanh tra t xut c tin hnh khi pht hin t chc, c nhn tham gia u t v hot ng trn th trng chng khon c du hiu vi phm php lut v chng khon v th trng chng khon; theo yu cu ca vic gii quyt khiu ni, t co hoc do Ch tch UBCKNN giao.115 UBCKNN c quyn gim st vic tun th bi cc thnh vin tham gia th trng chng khon i vi Lut chng khon v cc quy nh khc, c bit l trong trng hp gii quyt bi thng v khiu ni c lin quan n cc cng ty nim yt. Cc h qu php l ca vic khng tun th cc quy nh v cng b thng tin v bo co c th bao gm b pht tin v hy nim yt.116 Theo , UBCKNN c th x pht hnh chnh, yu cu tm dng nim yt, cnh co hoc hy nim yt.
114 Khon 3, iu 133, LCK. 115 iu 110, LCK. 116 iu 118-129, LCK.
BO V CC QUYN CA C NG
273
Hip hi t chc o to, t vn v hng dn u t trn th trng ti chnh. Hip hi cng tham gia tho lun v gp kin xy dng cc vn bn php lut lin quan. Mt trong nhng mc tiu ca VAFI l bo v quyn li ca cc nh u t thng qua vic gip cc nh u t am hiu php lut v an tm b vn u t vo cc doanh nghip. Tuy nhin, mt trong nhng ngun vn ca VAFI l t Ngn sch Nh nc v v th VAFI c mi lin h cht ch vi Chnh ph. iu ny, cng vi s khng rch ri v cc nh u t do VAFI lm i din gy ra s nghi ng liu VAFI c thc s l i din hiu qu cho quyn li ca cc nh u t hay khng.
5. iu l cng ty v Quy ch ni b
Cng ty nim yt c trch nhim xy dng mt c cu Qun tr cng ty hp l v xy dng knh thng tin lin lc vi cc c ng mt cch hiu qu m bo: c c ng c th thc hin y cc quyn theo quy nh ca C php lut v iu l cng ty Cc c ng c i x cng bng Cng ty nim yt cn xy dng iu l cng ty theo iu l mu do B Ti chnh quy nh
C TC
I HI NG C NG
mt s quc gia, NGOs ng mt vai tr quan trng trong vic to sc p cho cc doanh nghip, c bit l cc doanh nghip c tnh thiu quan tm n quyn li c ng. NGOs c th thc hin vai tr ca mnh theo nhiu phng thc. H c th tr thnh c ng ca cng ty v tham gia vo HC. H cng c th thng qua cc vn bn v phng tin truyn thng to sc p cho cc doanh nghip v thu ht s ch ca cng chng n vn bo v quyn li ca c ng. NGOs c quyn h tr cc c ng thng qua:
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
7.
Cng ty nim yt c trch nhim xy dng v ban hnh Quy ch ni b v Qun tr cng ty. Quy ch ni b v Qun tr cng ty bao gm cc ni dung ch yu sau:117 Trnh t, th tc v triu tp v biu quyt ti HC Trnh t v th tc c, ng c, bu, min nhim v bi nhim thnh vin Hi ng qun tr Trnh t, th tc t chc hp Hi ng qun tr Trnh t, th tc la chn, b nhim, min nhim cn b qun l cp cao Quy trnh, th tc phi hp hot ng gia Hi ng qun tr, Ban kim sot v Ban gim c uy nh v nh gi hot ng, khen thng v k lut i vi Q thnh vin Hi ng qun tr, thnh vin Ban kim sot, thnh vin Ban gim c v cc cn b qun l.
6. Hot ng ca c ng v hnh ng tp th
Vic bo v cc quyn ca c ng c thc hin bt u t hnh vi tch cc ca doanh nghip, h thng khun kh php l v th ch vi cc th tc ph hp nhm m bo vic thc thi c hiu qu. Cc c ng ng mt vai tr quan trng trong quy trnh ny. C ng thng l cc i tng duy nht nhn thc c cc quyn ca mnh b xm phm v v tr tt nht n khiu ni ti cng ty hoc cao nht l ti cc c quan thi hnh lut php.
BO V CC QUYN CA C NG
275
7. Tha c c ng
Tha c c ng l cch thc ph bin thc thi hnh ng tp th gia cc c ng. Trong thc t, tha c ny cho php cc c ng thiu s s dng cc quyn ca c ng thiu s (chng hn nh t c 10% cn thit chn ra mt ban kim tra bo co ti chnh). Tnh hung s tr nn phc tp hn nu tha c c k kt gia c ng v cng ty (hoc mt trong nhng cp qun l ca cng ty). Trong trng hp ny, c ng c th b rng buc theo nhiu cch thc khc nhau, nh buc phi biu quyt theo cc phng n c li cho thnh vin Hi ng qun tr, hoc phi tun th cc yu cu ca nh qun l i vi cc vn lin quan n cc quyn li thit yu ca c ng (quyn bn c phn, quyn nhn c tc v cc quyn li khc).
C TC
Mt kha cnh khc gp phn vo vic bo v cc quyn ca c ng l hnh ng tp th. Hnh ng tp th l khi mt nhm cc c ng nh khng c c mt quyn no khi ng ring r kt hp li vi nhau c c s phiu biu quyt mt mc nht nh (v d 10% i vi cng ty c phn v 5% i vi cng ty nim yt) c th cng nhau c c quyn . Thm vo , Lut doanh nghip cho php cc c ng c xem xt, tra cu danh sch c ng ca cng ty, nh gip h lin h vi cc c ng khc ku gi s hp tc.
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
7.
Cc thng l tt:
Tha c c ng c th c s dng lm dng cc quyn ca c ng v buc cc c ng (thiu s) phi hnh ng theo hng c li cho thnh vin Hi ng qun tr, cc nh qun l v/hoc cc c ng nm quyn kim sot. V vy, tha c ny cn phi c quy nh v kim sot cht ch. V d, ti Vng Quc Anh, tha c c ng khng th yu cu c ng biu quyt theo mt trong cc cch sau y: Phi lun tun th theo cc ch dn ca cng ty hoc mt cp qun l no Phi lun ph chun xut ca cng ty hoc mt cp qun l no Biu quyt theo mt yu cu c th hoc trnh xem xt cc li th c bit
V nguyn tc, tha c c ng l mt hnh thc hp ng dn s c nhn. Tuy nhin, do tm quan trng ca cc tha c ny i vi hot ng qun tr doanh nghip, cn phi c mt s iu kin nht nh. Th nht, tha c c ng khng th thay th (hoc mu thun) vi cc ti liu sng lp ca cng ty. Nhng ti liu sng lp (iu l) ny l bt buc, c quy nh rng ri v cng khai minh bch (theo quy ch qun l ng k ca Nh nc v/hoc quy ch chng khon). Th hai, ngn chn cc hnh thc lm dng k trn n kh nng kim sot quyn biu quyt ca cc c ng thiu s, cn thit phi a ra quy nh khng cho php a vo tha c c ng mt s iu khon nht nh. Cui cng, cc cng ty (c bit l cc cng ty i chng) phi cng khai cc tha c c ng m bo tnh cch mich bch trong vic kim sot quyn biu quyt. Theo , cc c ng c yu cu thng bo vi HC v tha c k kt ti cuc hp c ng tip theo. Vit Nam, php lut hin hnh khng c quy nh c th no v cc iu khon ca tha c c ng cng nh yu cu cng b thng tin v tha c c ng.
NGHA V CA C NG
277
3. Cc ngha v khc
Ngoi cc ngha v trn, mt s ngha v khc cn c chp hnh. C ng c ngha v tun th iu l v Quy ch ni b ca cng ty, chp hnh Quyt nh ca HC v Hi ng qun tr, cung cp a ch chnh xc khi ng k mua c phn v thc hin cc ngha v khc theo quy nh ca php lut hin hnh.121
118 Khon 1, iu 80, LDN v Khon 2, iu 12, iu l Mu. 119 Khon 1, iu 84, LDN. 120 Khon 1, iu 80, LDN. 121 Khon 2, 3& 4, iu 80, LDN v Khon 1, 3& 4, iu 12, iu l Mu.
C TC
C ng c trch nhim i vi cc khon n v cc ngha v khc ca cng ty trong phm vi s vn gp vo cng ty. Khng c rt vn gp bng c phn ph thng ra khi cng ty di mi hnh thc, tr trng hp c cng ty hoc ngi khc mua li c phn. Trng hp c c ng rt mt phn hoc ton b vn c phn gp tri vi quy nh ny th thnh vin Hi ng qun tr v ngi i din theo php lut ca cng ty phi cng lin i chu trch nhim v cc khon n v ngha v ti sn khc ca cng ty trong phm vi gi tr c phn b rt.120
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
F. Ngha v ca c ng
7.
Ngoi ra, c ng phi chu trch nhim c nhn khi thc hin mt trong cc hnh vi di y nhn danh cng ty di mi hnh thc: Vi phm php lut Tin hnh kinh doanh v cc giao dch khc t li hoc phc v li ch ca t chc, c nhn khc anh ton cc khon n cha n hn trc nguy c ti chnh c Th th xy ra i vi cng ty.122 Cc ngha v khc bao gm ngha v cng b thng tin khi s c phn s hu vt qu ngng quy nh, cng b k hoch mua thm c phn hoc k hoch nm quyn kim sot cng ty. Nhng ngha v b sung ny ch yu c p dng cho cc c ng ln v c trnh by trong sut Cm nang ny. Chi tit yu cu cng b thng tin v li ch ch s hu c trnh by ti Chng 13, Phn B.3. Trong mt s trng hp, c ng phi chu trch nhim php l bt chp trch nhim hu hn ca h. y mun ni n cc c ng nm quyn kim sot, nhng ngi c quyn quyt nh mt s hot ng ca cng ty v a ra cc yu cu, hng dn bt buc i vi cng ty. Cui cng, mt s quc gia, c ng (c bit l cc nh u t t chc) bt buc phi thc hin biu quyt i vi s c phn do h nm gi. mt s quc gia khc, d khng c quy nh php l c th nhng y c coi l mt vn mang tnh o c. Trong khi ch i cc quy nh php l v vic biu quyt c ban hnh ti Vit Nam, mt c cu Qun tr cng ty c cht lng ph thuc phn ln vo s ch ng tham gia ca cc c ng trong Qun tr cng ty.
Cc thng l tt:
Cc nh u t t chc hot ng y thc cn cng b thng tin v Qun tr cng ty v chnh sch biu quyt i vi cc khon u t ca h, bao gm cc th tc c tin hnh a ra quyt nh v vic s dng quyn biu quyt ca h. H ng thi cng cng b cch thc qun l cc xung t li ch quan trng c th nh hng n vic thc hin cc quyn s hu c bn lin quan n cc khon u t ca h - theo Cc Nguyn tc Qun tr cng ty ca OECD, (OECD Principles of Corporate Governance, trang 19)
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
279
NOTES
Chng
I HI NG C NG
8 i hi ng c ng
Mc lc
C CU CHUNG TRONG QUN TR CNG TY GII THIU V QUN TR CNG TY
B. CHUN B HP I HI NG C NG THNG NIN 1. D tho chng trnh v ni dung cuc hp 2. a ra cc quyt nh s b 3. Lp danh sch c ng 4. Thng bo mi hp i hi ng c ng 5. Thng qua chng trnh v ni dung cuc hp - Quyn ca c ng trong vic thay i chng trnh v ni dung cuc hp 6. D tho Ngh quyt i hi ng c ng C. T CHC HP I HI NG C NG 1. Quyn d hp i hi ng c ng 2. ng k d hp i hi ng c ng 3. Kim tra v cng b t l c ng tham d ti thiu 4. Khai mc cuc hp i hi ng c ng 5. Bu Ban kim phiu 6. Khch mi tham d cuc hp 7. Cng b chng trnh v th l cuc hp 8. Tho lun cc vn trong chng trnh ngh s 9. Biu quyt 10. Kim phiu v ghi li kt qu biu quyt 11. Cng b kt qu kim phiu v Quyt nh ca i hi ng c ng 12. B mc cuc hp i hi ng c ng 13. Lu phiu biu quyt 14. Lp Bin bn hp i hi ng c ng 15. Ti liu hp i hi ng c ng
311 318 320 322 323 325 327 328 329 329 330 331 334 334 335 335 335 336
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
8.
Mc lc
D. TNG QUAN V I HI NG C NG BT THNG 1. Khi no cuc hp i hi ng c ng bt thng c t chc? 2. Chun b hp i hi ng c ng bt thng 3. T chc hp i hi ng c ng bt thng thng qua vic ly kin bng vn bn
E. NGH QUYT I HI NG C NG 1. Cc quyt nh phi c thng qua bi a s phiu biu quyt 2. Cc quyt nh phi c thng qua bi i a s phiu biu quyt 3. Cc quyt nh phi c thng qua theo nguyn tc nht tr 4. kin phn i
285
Thm quyn ca i hi ng c ng: Thm quyn ca HC c c nu r trong iu l cng ty khng? Nhng quyn m HC giao cho HQT thc hin c c quy nh r trong iu l cng ty khng? Chun b hp i hi ng c ng: HQT c ban hnh cc c ch c tnh kh thi v kp thi m bo cc xut hp php ca c ng c a vo ni dung chng trnh ngh s khng? HQT c mt ngha v r rng m bo rng chng trnh ngh s s khng b thay i sau khi n c gi ti tt c cc c ng khng? Tt c cc c ng c c thng bo y v kp thi v cuc hp HC khng? iu l cng ty c quy nh rng cng ty phi cung cp thng tin cho c ng (hoc nhng ngi c quyn li c cng nhn) v cc ni dung c th trong chng trnh ngh s hay khng? Cng ty c thng tin y ti tt c cc c ng v cuc hp HC trn trang thng tin in t (website) ca cng ty khng? T chc hp i hi ng c ng: a im t chc cuc hp HC c thun tin cho cc c ng khng? Cc c ng (hoc i din c y quyn ca h) mun tham d hp HC c c ng k y v kp thi khng? H c c hi c tham d cuc hp HC khng? Cng ty c m bo rng s i biu tham d ti thiu theo quy nh c xc minh v ghi chp mt cch ng n khng? Cc thnh vin HQT, Ban Gim c v Ban kim sot cng nh Kim ton vin c lp c tham d cuc hp HC khng? C ng c quyn v c c hi t cu hi vi Ban Gim c v nhng ngi trnh by khc ti cuc hp khng?
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
8.
HQT hoc cc ch th qun tr c thm quyn theo quy nh ca cng ty c m bo cc th tc kim phiu l c lp v hiu qu v kt qu kim phiu c ghi chp ng n khng? HQT c m bo rng cc quyt nh c thng qua l hp l v tun th cc quy nh php lut khng? Kt qu kim phiu v cc quyt nh ca HC c c thng bo ti cc c ng mt cch y khng? Hp i hi ng c ng bt thng: HQT c triu tp cuc hp HC bt thng trong cc trng hp c bit theo quy nh ca php lut khng? HQT c triu tp cuc hp HC bt thng khi c yu cu t mt c ng (hoc mt nhm c ng) s hu t 10% tr ln tng s c phn c quyn biu quyt trong thi hn lin tc t nht su thng theo quy nh ti iu l cng ty (5% theo quy nh ti iu l Mu p dng cho cc cng ty nim yt) khng?
C ng l nhng ngi gp vn c phn vo cng ty. Tuy nhin, khng phi lc no c ng cng mong mun tham gia vo vic qun l cc hot ng hng ngy ca cng ty. Hu ht cc c ng u thiu thi gian hoc k nng cn thit iu hnh cng ty. Do , c ng thng giao ph cho cc nh qun l chuyn nghip iu hnh hot ng hng ngy ca cng ty v la chn cc thnh vin Hi ng qun tr c nng lc thc hin vic kim tra, gim st v nh hng i vi cc nh qun l ny. Tuy nhin, iu ny khng c ngha l cc c ng hon ton t b tt c cc quyn qun tr ca h. C ng thng thc hin quyn qun tr ca h thng qua HC. HC l c quan qun l cp cao nht ca cng ty. Thng qua HC, cc c ng th hin ch ca h i vi cc vn quan trng ca cng ty nh ph duyt bo co thng nin, bo co ti chnh hng nm, bu v bi nhim thnh vin Hi ng qun tr, thanh ton c tc v phn phi li nhun ca cng ty, t chc li cng ty, cc giao dch ln v la chn v b nhim cng ty kim ton. HC cng gip cho c ng c c hi, t nht mi nm mt ln, tho lun nhng vn nu trn v cc vn quan trng
287
khc cng nh gp g trc tip vi cc thnh vin Ban kim sot, Hi ng qun tr v Ban gim c, t cu hi v quyt nh tng lai ca cng ty. T , cc c ng thc hin quyn c tham gia vo qu trnh ra quyt nh ca cng ty thng qua HC. Vic chun b v t chc cuc hp HC phi tun theo cc yu cu v trnh t v th tc chi tit theo quy nh php lut cng nh chnh sch ca cng ty. Chng ny s trao i su hn v thm quyn ca HC, t chc HC v cc yu cu php lut cc quyt nh c thng qua l hp l.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
8.
i hi ng C ng
A. Nhng vn chung
1. Phn loi i hi ng c ng
C hai loi HC l HC thng nin v HC bt thng. a) i hi ng c ng thng nin Lut doanh nghip quy nh cng ty phi t chc hp c ng mi nm mt ln.1 Cuc hp ny c gi l HC thng nin. HC thng nin phi c t chc trong thi hn bn thng, k t ngy kt thc nm ti chnh. Theo ngh ca Hi ng qun tr, c quan ng k kinh doanh c th gia hn, nhng khng qu su thng, k t ngy kt thc nm ti chnh.2 Hi ng qun tr chu trch nhim triu tp hp HC thng nin v la chn a im hp thch hp trn lnh th Vit Nam. i vi cc cng ty nim yt, iu l Mu quy nh r HC thng nin khng c t chc di hnh thc ly kin bng vn bn.3 Tt c cc c ng u c c hi tham gia HC thng nin. b) i hi ng c ng bt thng: Bn cnh HC thng nin, cng ty c th t chc cc cuc hp HC khc. Tt c cc cuc hp HC khng phi l HC thng nin c gi l HC bt thng. HC bt thng c triu tp theo yu cu c th ca cng ty hoc ca cc c ng, v d nh vic pht hnh thm c phn khng thuc thm quyn ca Hi ng qun tr theo quy nh ti iu l cng ty, vic t chc li cng ty hoc bu thnh vin Hi ng qun tr. Cng ty c th t quyt nh vic triu tp HC bt thng. Tuy nhin, trong mt s trng hp c bit, cng ty bt buc phi triu tp HC bt thng theo quy nh ca php lut. Khng c gii hn no v s lng cc cuc hp HC m cng ty c th t chc trong nm gia hai cuc hp HC thng nin.
1 Khon 1, iu 97, LDN; Khon 1, iu 13 & Khon 12, iu 19, iu l Mu. 2 Khon 2, iu 97, LDN. 3 Khon 6, iu 6, Quy ch Qun tr cng ty v Khon 12, iu 19, iu l Mu.
NHNG VN CHUNG
289
Cc giao dch Cc vn v c tc
C th hn, cc quyn ca HC c phn tch nh sau:6 a) Quyt nh v cc vn c lin quan n cc ch th qun tr trong cng ty u, bi min v thay th cc thnh vin Hi ng qun tr v Ban B kim sot
4 iu 96, LDN. 5 Khon 2k, iu 96, LDN. 6 iu 14, iu l Mu v iu 96 & 97, LDN.
C TC
I HI NG C NG
HC c thm quyn i
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Thm quyn ca HC c quy nh theo Lut doanh nghip.4 Tuy nhin, iu l cng ty cng c th quy nh thm cc quyn khc cho HC (v d nh vic thng qua cc quy nh ni b), tr khi php lut c quy nh khc.5 iu l Mu p dng cho cc cng ty nim yt cho php HC c nhiu thm quyn hn so vi quy nh ti Lut doanh nghip. Chi tit v thm quyn ca HC v HQT c trnh by ti Chng 4, Phn A.4.a. Thm quyn ca HC c tm tt trong Hnh 1:
2. Thm quyn ca i hi ng c ng
8.
i hi ng C ng
im tra v x l cc vi phm m Hi ng qun tr hoc Ban kim K sot gy thit hi cho cng ty v cc c ng ca cng ty. i vi cc cng ty i chng ni chung, Lut doanh nghip khng c quy nh r cp no s c quyn quyt nh s lng thnh vin Hi ng qun tr v liu HC c thm quyn ph duyt chnh sch chi tr th lao cho cc thnh vin ca Hi ng qun tr hay khng. i vi cc cng ty nim yt, iu l Mu quy nh rng nhng vn ny l thuc thm quyn ca HC.7 Bn cnh , i vi cng ty nim yt, iu l Mu cng quy nh HC c quyn ph chun vic Hi ng qun tr b nhim Gim c hoc Tng gim c iu hnh.8 Trong khi , theo quy nh ca Lut doanh nghip, Hi ng qun tr c y thm quyn trong vic b nhim, min nhim, cch chc, k hp ng, chm dt hp ng i vi Gim c hoc Tng gim c v cc cp qun l quan trng khc theo quy nh ca iu l cng ty.9
Cc thng l tt:
HC nn ph chun chnh sch chi tr th lao cho thnh vin HQT
b) Kim sot cc hot ng ca cng ty: Thng qua bo co thng nin v cc bo co ti chnh hng nm Tho lun v thng qua bo co ca Ban kim sot v tnh hnh qun l cng ty ca Hi ng qun tr, Gim c hoc Tng gim c Tho lun v thng qua bo co ca Hi ng qun tr nh gi thc trng cng tc qun l kinh doanh cng ty ng qua ngnh ngh kinh doanh, k hoch pht trin ngn hn Th v di hn ca cng ty. i vi cc cng ty nim yt, Quy ch Qun tr cng ty quy nh cc ni dung ti thiu m bo co hot ng ca Hi ng qun tr v bo co hot ng ca Ban kim sot ti HC phi c. Theo , bo co hot ng ca Hi ng qun tr trnh HC ti thiu phi c cc ni dung sau:10 nh gi tnh hnh hot ng ca cng ty trong nm ti chnh
7 Khon 2c&f, iu 14, iu l Mu. 8 Khon 2e, iu 14, iu l Mu. 9 Khon 2h, iu 108, LDN. 10 iu 7, Quy ch Qun tr cng ty.
NHNG VN CHUNG
291
11 iu 8, Quy ch Qun tr cng ty. 12 Khon 2d, iu 14, iu l Mu. 13 i vi cc cng ty i chng cha nim yt, trong trng hp vn iu l tng thm do pht hnh thm c phiu trong phm vi tng s c phiu c php pht hnh quy nh trong iu l cng ty, vic sa i iu l cng ty khng cn thit phi c HC thng qua (Khon 2, iu 96, LDN). i vi cc cng ty nim yt, iu ny s khng xy ra do HC l ngi ph duyt vic pht hnh thm c phiu mi (Khon 2h, iu 14, iu l Mu).
c) Cc quyt nh v cc th tc ni b lin quan n vic Qun tr cng ty: ng qua iu l cng ty hoc ph chun vic sa i iu l, Th tr trng hp vn iu l tng thm do pht hnh thm c phiu trong phm vi tng s c phiu c php pht hnh quy nh ti iu l cng ty.13
C TC
Hot ng ca Hi ng qun tr Tng kt cc cuc hp ca Hi ng qun tr v cc quyt nh ca Hi ng qun tr Kt qu gim st i vi Gim c hoc Tng gim c iu hnh Kt qu gim st i vi cc cn b qun l Cc k hoch d kin trong tng lai. Bo co hot ng ca Ban kim sot trnh HC ti thiu phi c cc ni dung sau:11 Hot ng ca Ban kim sot Tng kt cc cuc hp ca Ban kim sot v cc quyt nh ca Ban kim sot t qu gim st tnh hnh hot ng v ti chnh ca cng ty K t qu gim st i vi thnh vin Hi ng qun tr, thnh vin K Ban gim c, v cc cn b qun l o co nh gi s phi hp hot ng gia Ban kim sot vi Hi B ng qun tr, Ban gim c, v c ng. i vi cc cng ty i chng cha nim yt, hin nay cha c quy nh c th v hnh thc v ni dung ca cc bo co ca Hi ng qun tr v Ban kim sot trnh HC. Lut doanh nghip khng quy nh thm quyn b nhim v bi min cng ty kim ton i vi cng ty i chng. Trong khi , i vi cng ty nim yt, iu l Mu quy nh HC c quyn ph duyt vic la chn cng ty kim ton.12 Chi tit v c cu kim sot ni b v kim sot t bn ngoi c trnh by ti Chng 14.
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
8.
i hi ng C ng
h chun vic Gim c (Tng Gim c) iu hnh cng ng P thi lm Ch tch Hi ng qun tr. Th thc tin hnh hp v biu quyt ti HC c quy nh ti Lut doanh nghip cho cng ty c phn ni chung v ti iu l Mu p dng cho cng ty nim yt ni ring.14 Quy ch Qun tr cng ty cng yu cu cc cng ty nim yt phi ban hnh quy nh v trnh t, th tc triu tp v biu quyt ti HC bao gm cc ni dung chnh v cn thit cho vic t chc HC.15 Tuy nhin, Quy ch Qun tr cng ty khng cp n vic c quan no s c quyn thit lp cc quy nh ny v thm quyn ph duyt cc quy nh . d) Cc quyt nh lin quan n vn iu l: Theo quy nh ca iu l Mu p dng cho cng ty nim yt, HC s quyt nh vic tng vn iu l ca cng ty bi v HC c quyn quyt nh loi c phn v s lng c phn mi s c pht hnh cho mi loi c phn.16 Tuy nhin, i vi cc cng ty i chng cha nim yt, Lut doanh nghip li quy nh rng, Hi ng qun tr l ch th c quyn quyt nh i vi vic tng vn iu l ca cng ty trong trng hp vic cho bn c phn mi lm tng vn iu l thuc phm vi s c phn c quyn cho bn ca tng loi.17 Lut doanh nghip khng cp n thi gian v cc hn ch khc i vi Hi ng qun tr trong trng hp ny. HC s quyt nh vic mua li trn 10% nhng khng qu 30% tng s c phn bn ca tng loi.18 Hi ng qun tr c quyn quyt nh mua li khng qu 10% tng s c phn ca tng loi c cho bn trong mi mi hai thng. i vi cc cng ty i chng ni chung, HC cng c quyn tng vn iu l thng qua vic pht hnh c phiu tr c tc hoc pht hnh c phiu thng cho c ng hin hu t ngun vn t c.19 Lut doanh nghip khng cp n th tc v thm quyn quyt nh vic gim vn iu l ca doanh nghip. Tuy nhin, theo quy nh ca B K hoch v u t, khi ng k thay i vn iu l, cng ty cn gi km bin bn hp ca HC v vic thay i vn iu l ca cng
14 15 16 17 18 19 iu 103, LDN v iu 19, iu l Mu. Khon 1, iu 6, Quy ch Qun tr cng ty. Khon 2h, iu 14, iu l Mu. Khon 2c, iu 108, LDN. Khon 2g, iu 96 & iu 91, LDN v Khon 2m, iu 14, iu l Mu. Khon 1 & 2, Phn IV, Thng t 18/2007/TT-BTC.
NHNG VN CHUNG
293
e) Quyt nh t chc li v gii th cng ty: ng qua vic sp nhp, chia tch, hp nht hoc chuyn i cng ty Th Thng qua vic t chc li cng ty h chun vic thanh l cng ty (quyt nh chm dt hot ng ca P cng ty) Lut php c cc quy nh c th hn v s can thip ca HC trong trng hp thanh l cng ty. i vi cng ty nim yt, iu l Mu quy nh cng ty cn thnh lp mt Ban thanh l, trong c hai thnh vin do HC ch nh v mt thnh vin do Hi ng qun tr ch nh t mt cng ty kim ton c lp.21 i vi cc cng ty i chng cha nim yt, theo quy nh ti Lut doanh nghip Hi ng qun tr s trc tip t chc thanh l ti sn doanh nghip, tr trng hp iu l cng ty quy nh thnh lp t chc thanh l ring.22 f) Quyt nh cc vn c lin quan n chng khon do cng ty pht hnh: Thng qua vic chuyn nhng c phn ca cc c ng sng lp trong ba nm u k t ngy thnh lp cng ty
20 Khon 1, iu 40, Chng V, Ngh nh 43/2010/N-CP. 21 Khon 1, iu 53, iu l Mu. 22 Khon 2, iu 158, LDN.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
ty.20 iu ny c ngha HC l ch th c thm quyn quyt nh vic thay i vn iu l ca cng ty, bao gm vic gim vn iu l. ng thi, Thng t 19/2003/TT-BTC cng c quy nh mt s trng hp cng ty c th gim vn iu l v cc phng php gim vn iu l. i vi cc ngn hng thng mi c phn, HC s khng c y thm quyn trong vic quyt nh thay i mc vn iu l ca ngn hng. Vic tng hoc gim vn iu l ca ngn hng thng mi c phn cn phi c s ph duyt ca Ngn hng Nh nc. Quy trnh, th tc v h s ngh Ngn hng Nh nc chp thun vic thay i vn iu l ca ngn hng thng mi c phn c quy nh ti cc iu t 26 n 29, mc 2, chng III, Thng t s 06/2010/TT-NHNN ngy 26/2/2010 hng dn v t chc, qun tr, iu hnh, vn iu l, chuyn nhng c phn, b sung, sa i giy php, iu l ca ngn hng thng mi. Chi tit v vn iu l c trnh by ti Chng 9.
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
8.
i hi ng C ng
ng qua vic mua li c phn ca cng ty trong cc trng hp Th theo quy nh ca Lut doanh nghip (xem mc d trn bit thm chi tit). Theo quy nh ti Lut doanh nghip, Hi ng qun tr s phi bo co HC ti cuc hp gn nht v vic pht hnh tri phiu trong trng hp Hi ng qun tr c quyn quyt nh vic pht hnh tri phiu.23 Bo co phi km theo ti liu v h s gii trnh quyt nh ca Hi ng qun tr v pht hnh tri phiu. Tuy nhin, Lut doanh nghip khng a ra quy nh hoc hng dn c th trong trng hp HC khng ng vi vic pht hnh tri phiu ca Hi ng qun tr. i vi cc cng ty nim yt, mc d iu l Mu khng cp ti thm quyn ph duyt vic pht hnh tri phiu, tri phiu chuyn i v cc chng quyn ca cng ty, nn hiu rng HC s c quyn ny v Hi ng qun tr ch c quyn xut v nhng vn ny.24 Chi tit v chng khon do cng ty pht hnh c trnh by ti Chng 11 g) Cc quyt nh v c tc: HC c quyn quyt nh mc c tc hng nm ca tng loi c phn.25 Hi ng qun tr c th quyt nh thi hn v th tc tr c tc.26 i vi cc cng ty nim yt, quyn ny ca HC b gii hn do mc c tc do HC thng qua khng c cao hn mc m Hi ng qun tr ngh.27 Chi tit v c tc c trnh by ti Chng 10 h) Ph duyt cc giao dch c bit: Ph duyt cc giao dch trng yu: HC s ph duyt cc hp ng v giao dch c gi tr t 50% tr ln tng gi tr ti sn ca cng ty ghi trong bo co ti chnh gn nht hoc mt t l khc nh hn quy nh ti iu l cng ty. Hi ng qun tr trnh d tho hp ng hoc gii trnh v ni dung ch yu ca giao dch ti cuc hp
23 24 25 26 27
Khon 3, iu 88, LDN. Khon 3g, iu 25, iu l Mu. Khon 2b, iu 96, LDN. Khon 2n, iu 108, LDN. Khon 2b, iu 14, iu l Mu.
NHNG VN CHUNG
295
28 29 30 31
Khon 2 & 3, iu 120, LDN. Khon 1, iu 120, LDN. Khon 2o, iu 14, iu l Mu. Khon 3, iu 120, LDN.
i vi cc cng ty nim yt, theo quy nh ti iu l Mu, HC s ph duyt cc hp ng hoc cc giao dch vi cc bn lin quan nu trn ch khi gi tr hp ng hoc giao dch bng hoc ln hn 20% tng gi tr ti sn ca cng ty v cc chi nhnh ca cng ty c ghi trong bo co ti chnh c kim ton gn nht.30 i vi cc cng ty i chng cha nim yt, HC s ph duyt cc hp ng hoc giao dch nu trn ch khi gi tr hp ng hoc giao dch bng hoc ln hn 50% tng gi tr ti sn ca cng ty c phn nh trong bo co ti chnh gn nht. Cc giao dch khc vi gi tr nh hn 50% tng gi tr ti sn ca cng ty s do Hi ng qun tr ph duyt. C ng v thnh vin Hi ng qun tr c lin quan khng c quyn biu quyt; hp ng hoc giao dch c chp thun khi c s c ng i din 65% tng s phiu biu quyt cn li ng .31 Chi tit v cc giao dch c bit c trnh by ti Chng 12, Mc B.
C TC
I HI NG C NG
HC hoc ly kin c ng bng vn bn. Trong trng hp ny, c ng c lin quan khng c quyn biu quyt; hp ng hoc giao dch c chp thun khi c s c ng i din 65% tng s phiu biu quyt cn li ng .28 Ph duyt cc giao dch vi bn lin quan: Theo quy nh ti Lut doanh nghip, i vi cc cng ty i chng cha nim yt, tt c cc hp ng v giao dch gia cng ty vi cc i tng sau s phi c s chp thun ca HC hoc Hi ng qun tr:29 - C ng, ngi i din c u quyn ca c ng s hu trn 35% tng s c phn ph thng ca cng ty v nhng ngi c lin quan ca h - nh vin Hi ng qun tr, Gim c hoc Tng gim c v Th nhng ngi c lin quan ca h - Doanh nghip m thnh vin Hi ng qun tr, Ban kim sot, Gim c hoc Tng gim c c s hu phn vn gp hoc c phn - Doanh nghip m nhng ngi c lin quan ca thnh vin Hi ng qun tr, Ban kim sot, Gim c hoc Tng Gim c cng s hu hoc s hu ring c phn hoc phn vn gp trn 35% vn iu l.
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
8.
i hi ng C ng
Ph duyt ni dung, chng trnh hp Quyn ca c ng trong vic kin ngh cc vn a vo ni dung, chng trnh hp
297
Trong khong thi gian trc khi a ra quyt nh t chc cuc hp HC, HQT nn xem xt tt c cc kin ngh, chnh thc hoc khng chnh thc, do c ng xut a vo chng trnh hp. S hiu bit v hp tc ln nhau gia HQT v cc c ng l rt quan trng trong Qun tr cng ty. Xt trn kha cnh ny, theo thng l tt, cng ty nn thng bo cho cc c ng v cc xut khng c chp thun a vo chng trnh hp. iu ny khng c ngha l tc b quyn hp php ca c ng trong vic xut cc vn a vo chng trnh hp sau khi c quyt nh t chc hp HC.
2. a ra cc quyt nh s b
Nh trnh by ti Hnh 3, Hi ng qun tr phi a ra mt s quyt nh c bn trong vic chun b hp HC
32 Khon 4, iu 104, LDN v Khon 7, iu 17, iu l Mu. 33 Khon 4, iu 102, LDN. 34 Khon 4, iu 14, iu l Mu.
C TC
I HI NG C NG
Cc thng l tt:
Bc u tin trong vic chun b t chc hp HC thng nin l d tho chng trnh v ni dung cuc hp. Chng trnh v ni dung cuc hp s xc nh c cu cuc hp, cc vn cn c a ra tho lun v thng qua ti cuc hp HC thng nin. Ch c cc vn c a vo chng trnh, ni dung cuc hp theo ng quy nh ca Lut doanh nghip mi c xem xt v thng qua ti cuc hp. Cc vn khc khng c a vo chng trnh hp s ch c dng li mc trao i. Tuy nhin, cc quyt nh c thng qua ti cuc hp HC vi s c ng trc tip hoc u quyn tham d i din cho 100% tng s c phn c quyn biu quyt l hp php v c hiu lc ngay c khi trnh t v th tc triu tp, ni dung chng trnh hp v th thc tin hnh hp khng c thc hin ng nh quy nh.32 i vi cng ty i chng cha nim yt, Lut doanh nghip cho php HC c quyn thay i chng trnh hp c gi km thng bo mi hp ti cc c ng.33 Tuy nhin, theo quy nh ti iu l Mu p dng vi cng ty nim yt, tt c cc ngh quyt v cc vn c a vo chng trnh hp phi c a ra tho lun v biu quyt ti HC.34
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
8.
i hi ng C ng
HQT quyt nh cc vn :
a) Quyt nh t chc cuc hp HC Hi ng Qun tr phi quyt nh c t chc hp HC hay khng trc khi bt u thc hin cc bc chun b. Hi ng qun tr phi quyt nh ni dung, chng trnh hp, ngy gi, a im hp v a ch gi phiu biu quyt c in; cc th tc lin quan n vic thng bo cuc hp, danh sch cc ti liu v ngy ng k cui cng. b) Ngy t chc cuc hp HC C mt im khc bit gia HC thng nin v HC bt thng. Lut doanh nghip v iu l Mu quy nh rng HC thng nin phi c t chc trong thi hn bn thng k t ngy kt thc nm ti chnh nhng c th c gia hn t chc trong vng su thng nu c s chp thun ca c quan ng k kinh doanh c thm quyn.35 Hi ng qun tr s quyt nh ngy t chc hp HC thng nin trong thi hn theo quy nh ca iu l cng ty. Trong khi , ngy t chc cuc hp HC bt thng c xc nh bi quyt nh t chc cuc hp HC bt thng hoc trong thi hn ba mi ngy k t ngy pht sinh s kin dn ti vic phi t chc hp HC theo quy nh php lut hoc k t ngy nhn c yu cu (chi tit v vn ny c trnh by ti Mc D.2 trong phn tip theo)
35 Khon 12, iu 97, LDN v Khon 1, iu 13, iu l Mu. .
299
Cc thc tin trong Qun tr cng ty ti cc nc khuyn ngh rng: Cuc hp HC nn c t chc ti a im v thi gian cho php cc c ng c th tham d hp v khng pht sinh cc khon chi ph khng hp l i vi h. Cuc hp HC nn c t chc ti tr s cng ty hoc mt a im khc do iu l cng ty quy nh. Cc cng ty c tr s t cc a im kh khn cho vic i li ca c ng nn chn mt a im thun li hn, v d nh c th i bng cc phng tin giao thng cng cng. a im ny nn c quy nh c th trong iu l cng ty. a im t chc cuc hp cn m bo c ch cho tt c cc c ng tham d. Cng ty nn d tnh trc s lng c ng s tham d v c k hoch c th v a im t chc hp.
36 Khon 7, iu 97, LDN v Khon 2b, iu 17, iu l Mu. 37 Khon 1, iu 97, LDN. 38 iu 5, Phn IV, Thng t 09/2010/TT-BTC.
d) Ngy ng k cui cng Ngy ng k cui cng l ngy xc nh c ng c quyn tham d hp HC. Lut doanh nghip v iu l Mu quy nh ngi triu tp hp HC phi lp danh sch cc c ng c quyn tham d cuc hp HC da trn s ng k c ng. i vi cc cng ty nim yt, thng bo mi hp cng cc ti liu c lin quan phi c gi ti S giao dch chng khon v TTLKCK thng bo v ngy ng k cui cng lp danh sch c ng c quyn d hp t nht l mi ngy lm vic trc ngy ng k cui cng.38 Theo quy nh ti Lut doanh nghip, danh sch c ng c quyn d
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
c) a im t chc hp HC Theo quy nh ti Lut doanh nghip v iu l Mu, ngi triu tp hp HC s quyt nh a im t chc cuc hp.36 a im hp HC phi trn lnh th Vit Nam.37 Mc d lut php hin hnh khng c quy nh c th no v a im t chc hp HC, cuc hp HC nn c t chc ti mt a im thun li nht cho s tham d ca c ng.
8.
i hi ng C ng
hp HC c lp khi c quyt nh triu tp v phi lp xong chm nht ba mi ngy trc ngy khai mc hp HC nu iu l cng ty khng quy nh mt thi hn khc ngn hn.39 Tuy nhin, theo quy nh ti iu l Mu p dng cho cc cng ty nim yt, danh sch c ng phi c lp trong vng 30 ngy trc ngy khai mc cuc hp HC.40 iu ny c ngha l tun th c vi Lut doanh nghip, ngy ng k cui cng i vi cc cng ty nim yt phi chnh xc l 30 ngy trc ngy khai mc cuc hp HC.
3. Lp danh sch c ng
Bc tip theo trong qu trnh chun b cho cuc hp HC l lp danh sch c ng c quyn tham d cuc hp HC. Sau khi Hi ng qun tr xc nh ngy ng k cui cng, cng ty phi lp danh sch c ng da trn d liu t s ng k c ng ca cng ty hoc t TTLKCK i vi cc c phn c ng k ti TTLKCK. Trong trng hp c phn c ng k ti TTLKCK, cc thnh vin lu k ca TTLKCK s chu trch nhim lp danh sch c ng c quyn d hp HC da trn cc thng tin trn s ng k c ng ti ngy ng k cui cng.41 Danh sch c ng c lp vi mc ch: Xc nh cc c ng c quyn tham d hp HC Thng bo ti cc c ng v cuc hp HC Xc nh cc c ng c quyn sa i ni dung chng trnh hp ip c ng c c hi xc minh m bo rng cc quyn ca h G c ng k y . a) Ai s c tn trong danh sch c ng? Ch nhng ngi c tn trong danh sch c ng mi c quyn d hp HC. Cn phn bit gia quyn tham d hp HC v quyn biu quyt. Theo quy nh ti Lut doanh nghip, c ng s hu c phn u i c tc v c phn u i hon li khng c quyn tham d hp v biu quyt ti HC. Tuy nhin, theo quy nh ti iu l Mu p dng i vi cc cng ty nim yt, c ng s hu cc c phn u i c quyn biu quyt trong trng hp cc quyt nh ca HC thay i hoc hy b cc quyn c bit gn lin vi cc loi c phiu ny.42
39 40 41 42 Khon 1, iu 98, LDN. Khon 2a, iu 17, iu l Mu. Khon 2, iu 20, Quyt nh 87/2007/Q-BTC v Khon 2, iu 5, iu l Mu. Khon 1, iu 16, iu l Mu.
301
Cc thng l tt:
Quyn tham d HC l mt quyn c bn ca c ng. Cc quy trnh v th tc t chc hp HC phi m bo vic i x cng bng vi tt c cc c ng - theo Cc nguyn tc Qun tr cng ty ca OECD (OECD Principles of Corporate Governance, trang 44). Do , danh sch c ng cn bao gm tn ca tt c cc c ng c ng k ti ngy ng k cui cng.
Chi tit v vic cng b thng tin v ngi s hu c quyn li c trnh by ti Phn B.3, Chng 13. c) Thng tin trn danh sch c ng Danh sch c ng phi bao gm cc thng tin v tng c nhn v php nhn, bao gm:43 H, tn a ch thng tr, quc tch, s giy chng minh nhn dn, h chiu hoc chng thc c nhn hp php khc ca c ng l c nhn; tn, a ch thng tr, quc tch, s quyt nh thnh lp hoc s ng k kinh doanh ca c ng l t chc. S lng c phn tng loi S v ngy ng k c ng ca tng c ng.
Theo thng l tt, danh sch c ng nn bao gm c a ch email ca tng c ng cng ty tin lin lc vi c ng mt cch nhanh chng v thun li.
Cc thng l tt:
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
m bo rng tt c cc c ng u c tn trong danh sch c ng, cc c ng danh ngha c yu cu cung cp cho cng ty thng tin v ch s hu cui cng hoc ngi c quyn li m h i din.
B MY IU HNH
Cc thng l tt:
HI NG QUN TR
8.
i hi ng C ng
d) Cng b thng tin trn danh sch c ng Tt c cc c ng c quyn kim tra, tra cu hoc trch lc, sao chp ni dung s ng k c ng trong gi lm vic ca cng ty hoc TTLKCK.44 mt s nc, thng tin nhn dng mang tnh c nhn (v d nh a ch lin lc) ch c th c cung cp nu c s ng ca c ng. C ng c quyn xc minh tnh chnh xc ca thng tin trn s ng k c ng v chnh bn thn h v s c phn m h nm gi. C ng c quyn yu cu sa i nhng thng tin sai lch hoc b sung nhng thng tin cn thit v mnh trong danh sch c ng c quyn d hp HC.45 Theo thng l tt, trong vng mt vi ngy, cng ty nn c mt bo co v nhng kin ca c ng v nhng sai st trong danh sch c ng. Hi ng qun tr c th sa danh sch c ng sau ngy ng k cui cng ch nhm mc ch khi phc li quyn ca nhng c ng khng c a vo danh sch ny hoc sa cha nhng sai st khc. e) Ngha v ca c ng khi bn c phn sau ngy ng k cui cng nhng trc ngy khai mc cuc hp i hi ng c ng C ng s mt quyn biu quyt khi h bn c phn ca mnh bi v quyn biu quyt s t ng chuyn sang cho c ng mi. Lut doanh nghip quy nh rng trong trng hp ny ngi nhn chuyn nhng c quyn d hp HC thay th cho ngi chuyn nhng i vi s c phn chuyn nhng.46 Tuy nhin, khng c hng dn c th v cc th tc m bo quyn ny ca c ng mi. Trn thc t, nu danh sch c ng khng c cp nht sau ngy ng k cui cng, ngi bn vn c quyn tham d v biu quyt ti cuc hp. C ng ny phi m bo rng c ng mi c th thc hin quyn biu quyt ca h ti cuc hp. C hai cch ngi bn c phn thc hin c ngha v ny, bao gm: y quyn cho c ng mi tham d v biu quyt ti cuc hp HC; hoc am d cuc hp HC v biu quyt theo ch dn ca c Th ng mi. Trn thc t, hai phng n trn ch c th thc hin c khi c ng bit:
44 Khon 3, iu 86, LDN. 45 Khon 3, iu 98, LDN. 46 Khon 5, iu 101, LDN.
303
Cc thng l tt:
Theo thng l tt, c mt s cch thc m bo cc quyn ca ngi ch s hu c phn mi nh sau: Nu ch dn biu quyt ca ngi ch s hu c phn mi trng vi kin ca ngi bn, cc phiu biu quyt ca h s c kt hp li Nu ch dn biu quyt ca ngi ch s hu c phn mi khng trng vi kin ca ngi bn, ngi bn phi biu quyt theo ch dn ca ngi ch s hu c phn mi Nu ngi ch s hu c phn mi nhn c th y quyn t ngi bn, ngi c ng mi ny phi c ng k tham d cuc hp HC v h phi c cung cp phiu biu quyt mi Nu c phn c quyn biu quyt c phn phi ra th trng nc ngoi di hnh thc chng ch s hu c phn (depositary receipts), vic biu quyt phi da trn ch dn ca ngi nm gi chng ch
4. Thng bo mi hp i hi ng c ng
Khi hon tt cc th tc ti phn B.3 nu trn, cc c ng c quyn tham d cuc hp HC phi c thng bo chm nht by ngy lm vic trc ngy khai mc nu iu l cng ty khng quy nh thi hn.47 i vi cc cng
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
ng tin v ngi mua: Thng thng c phn s c bn thng Th qua trung gian m hai bn mua bn khng bit v nhau. V vy, rt kh ngi bn bit c v lin lc vi ngi mua. Vn cng phc tp hn khi c phn c bn cho nhiu ngi hoc c thc hin trong cc giao dch mua bn nhiu loi c phn hoc nhiu giao dch ni tip nhau. Ngy ng k cui cng: Trn thc t, c ng khng c thng bo v ngy ng k cui cng trc khi h c thng bo v cuc hp HC. iu ny khin cho ngi bn kh c th xc nh c liu anh ta c ngha v phi hnh ng nhm mc ch cho php c ng mi c tham d cuc hp HC
8.
i hi ng C ng
ty nim yt, theo quy nh ti iu l Mu, thng bo hp HC phi c gi trc t nht mi lm ngy trc ngy hp HC, (tnh t ngy m thng bo c gi hoc chuyn i mt cch hp l, c tr cc ph hoc c b vo hm th).48
Cc thng l tt:
Theo thng l qun tr tt, thng bo mi hp HC cn: Cho php c ng c thi gian chun b cho cuc hp HC c gi ti tt c cc c ng Cho php c ng c thi gian lin lc vi cc c ng khc c gi trc ngy khai mc t nht 30 ngy.
a) Cch thc thng bo mi hp Thng bo mi hp cn c gi bng phng thc bo m n a ch thng tr ca c ng.49 Nu cng ty c trang thng tin in t th thng bo mi hp v cc ti liu gi km theo phi c cng b trn trang thng tin in t ng thi vi vic gi thng bo cho cc c ng.50 Theo quy nh ti iu l Mu p dng cho cc cng ty nim yt:51 i vi cc c ng thc hin vic lu k c phiu, thng bo mi hp HC c th c gi n t chc lu k, ng thi cng b trn phng tin thng tin ca S Giao dch Chng khon, trn website ca cng ty, 01 t bo trung ng hoc 01 t bo a phng ni cng ty ng tr s chnh. i vi cc c ng cha thc hin vic lu k c phiu, thng bo mi hp HC c th c gi cho c ng bng cch chuyn tn tay hoc gi qua bu in bng phng thc bo m ti a ch ng k ca c ng, hoc ti a ch do c ng cung cp phc v vic gi thng tin.
48 49 50 51
Khon 3, iu 17, iu l Mu. Khon 1, iu 100, LDN. Khon 2, iu 100, LDN. Khon 3, iu 17, iu l Mu.
305
rng hp c ng thng bo cho cng ty bng vn bn v s T fax hoc a ch th in t, thng bo mi hp HC c th c gi ti s fax hoc a ch th in t . rng hp c ng l ngi lm vic trong cng ty, thng bo c T th ng trong phong b dn kn gi tn tay h ti ni lm vic. Cng ty cng c th thng bo cho cc c ng thng qua cc phng tin truyn hnh, truyn thanh hoc cc phng thc khc nh thng qua internet. Tuy nhin, cc phng thc khc khng th thay th cho cc phng thc theo quy nh ti Lut doanh nghip v iu l cng ty
Cc thng l tt:
Cng ty cn n lc ht sc c th thng bo cho cc c ng v cuc hp HC sp ti. Thng bo mi hp c th c gi ti nhiu c ng hn thng qua vic: Cho php s dng th in t (email) v internet S dng cc phng tin truyn thng vi s lng ln c gi thng bo v cuc hp S dng t nht l hai hoc mt vi s bo lin tip thng bo v cuc hp.
b) Cc thng tin trong thng bo mi hp HC Thng bo mi hp HC thng nin nn bao gm y cc thng tin hng dn h cch thc tham d cuc hp. Thng bo ny phi bao gm cc thng tin theo quy nh ti Lut doanh nghip.52 Cc thng tin phi c theo quy nh ca php lut v cc thng tin nn c theo thng l tt c tm tt trong Bng 1:
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
8.
i hi ng C ng
(*) C mt im khc bit gia Lut doanh nghip v iu l Mu v thi gian ng k d hp. Theo quy nh ti Lut doanh nghip, vic ng k d hp s c tin hnh vo ngy trc ngy khai mc cuc hp HC.53 Trong khi , iu l Mu quy nh, vic ng k d hp s c tin hnh vo cng ngy t chc HC, ngay trc khi khai mc cuc hp.54
307
c) Thng tin v ti liu hp i hi ng c ng Lut doanh nghip v thng t 09/2010/TT-BTC khng a ra yu cu c th v cc ti liu cn phi gi n cc c ng trc khi tin hnh hp HC. Lut doanh nghip ch quy nh cc ti liu tho lun lm c s thng qua cc quyt nh trong cuc hp cn c gi km vi thng bo mi hp.
C TC
Theo thng l tt v Qun tr cng ty, cc ti liu nn gi cho c ng trc cuc hp HC c tm tt trong Bng 2 di y.
I HI NG C NG
Cc thng l tt:
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
8.
i hi ng C ng
Bng 2: Ti liu hp i hi ng c ng
1. Bo co thng nin v Bo co ti chnh hng nm 2. Bo co ca Kim ton c lp 3. Bo co ca cc b phn kim sot (Ban kim sot, Kim ton ni b) 4. Bo co hot ng ca HQT 5. D tho sa i iu l cng ty, d tho iu l mi (nu c) 6. D tho ngh quyt HC thng nin 7. Thng tin v cc ng vin c c vo HQT v Ban kim sot 8. Th chp nhn ca cc ng vin nu c bu vo HQT v Ban kim sot 9. kin ca HQT i vi tng vn trong chng trnh hp v cc kin phn i (nu c) 10. Cc ti liu cn c trong trng hp cuc hp HC tho lun v thng qua vic ti c cu cng ty: Nhng l gii cho cc iu khon v cc th tc ti c cu th hin trong quyt nh chia, tch, chuyn i hoc trong hp ng sp nhp do HQT ph duyt (Bo co ca HQT). Bo co thng nin v cc bo co ti chnh hng nm ca tt c cc cng ty c lin quan n vic ti c cu trong ba nm ti chnh gn nht hoc k t khi cng ty thnh lp nu cng ty thnh lp cha c ba nm. Cc ti liu k ton ca qu trc qu a ra quyt nh ti c cu. Bo co ca Kim ton vin c lp; v Bo co ca Ban kim sot (nu c).
d) Thi gian v a im gi ti liu hp i hi ng c ng Ti liu hp HC thng nin c gi km vi thng bo mi hp ti tt c cc c ng. i vi cc cng ty i chng cha nim yt, nu cng ty c trang thng tin in t th thng bo mi hp v cc ti liu gi km theo phi c cng b trn trang thng tin in t ng thi vi vic gi thng bo cho cc c ng.55 i vi cc cng ty nim yt, t chc nim yt phi cng
55 Khon 2, iu 100, LDN.
309
b y ton b ti liu hp HC thng nin: thng bo mi hp, mu ch nh i din theo u quyn d hp, chng trnh hp, phiu biu quyt, cc ti liu tho lun lm c s thng qua quyt nh v d tho ngh quyt i vi tng vn trong chng trnh hp trn trang thng tin in t trc khi khai mc hp i hi c ng chm nht l by (07) ngy lm vic.56
Cc thng l tt:
Theo thng l tt, iu l cng ty cn xc nh thi im chm nht cc ti liu hp HC thng nin phi c gi ti cc c ng. Ba mi ngy trc ngy hp HC c th l mt thi im thch hp. Mc d Lut doanh nghip c quy nh rng ti liu hp HC cn phi c gi km vi thng bo mi hp, nhng ti liu ny cng nn c cng b trn internet, tt nht l trn trang thng tin in t ca cng ty nh l mt phng thc cng b thng tin in t ti ng o cng chng mt cch n gin v t tn km. Bn cnh , cc ti liu hp HC cng nn c sn ti tr s cng ty trong gi lm vic. Thng tin v ti liu cng cn c lu ti cc a im khc, tt nht l khu vc tp trung mt s lng ln cc c ng, min l a im c nu trong thng bo mi hp.
Mi c ng c tn trong danh sch c ng ti ngy ng k cui cng c quyn nhn c mt bn sao ti liu hp HC. iu l cng ty hoc cc quy nh ni b c th xc nh khong thi gian cng ty cn cung cp ti liu hp cho c ng, v d nh 03 ngy k t ngy nhn c yu cu. e) Phiu biu quyt c gi ti c ng khi no v theo phng thc g? Theo quy nh ti iu 100 ca Lut doanh nghip, phiu biu quyt phi c gi cng vi thng bo mi hp. Tuy nhin, iu 103 li quy nh rng trc ngy khai mc cuc hp HC, phi tin hnh ng k vic d hp HC cho n khi bo m vic ng k y cc c ng c quyn d hp. Ngi ng k d hp s c cp th biu quyt tng ng vi s vn cn biu quyt trong chng trnh hp. Th tc nh trn cng c quy nh trong iu l Mu.57 Phiu biu quyt s bao gm s ng k, tn y ca c ng, tn y ca ngi i din y quyn v s phiu biu quyt ca c ng
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
8.
i hi ng C ng
f) Vic ly kin bng vn bn c thc hin khi no v nh th no? Mc d quy nh hin hnh khng c hng dn c th, cng ty nn cho php c ng v ngi i din c y quyn ca h c quyn biu quyt bng vn bn. Biu quyt bng vn bn bao gm vic a ra nhng ch dn ti mt ngi do cng ty ch nh thc hin biu quyt thay cho c ng. Khi cng ty cho php biu quyt bng vn bn, cc c ng cn c thng bo v quyn biu quyt bng vn bn v danh tnh ngi ph trch vic nhn cc ch dn biu quyt bng vn bn.
Cc thng l tt:
Khi cng ty cho php biu quyt bng vn bn, Ban kim phiu nn ban hnh mt cun s tay hng dn biu quyt bng vn bn. Cun s tay ny cn c p dng i vi tt c cc cuc hp HC trong vic biu quyt bng vn bn l c php. Cng ty nn cng b cun s tay ny trn trang thng tin in t v cung cp min ph cho c ng.
g) C ng danh ngha v thng bo mi hp ti c ng Nu trn s ng k c ng ch c thng tin v c nhn hoc t chc i din vi t cch l c ng danh ngha thay v cc thng tin v c ng c quyn li i vi c phn, thng bo mi hp HC phi c gi ti c ng danh ngha nu khng bit a ch ca c ng c quyn li. Vit
311
5. Thng qua chng trnh v ni dung cuc hp - Quyn ca c ng trong vic sa i chng trnh v ni dung cuc hp
Theo quy nh i vi cc cng ty i chng cha nim yt, HC s c quyn thay i chng trnh v ni dung cuc hp c gi km vi thng bo mi hp ti tt c cc c ng.59 Ni dung chng trnh hp s bao gm cc vn : Do Hi ng Qun tr cng ty khi xng; Do cc c ng xut Hi ng qun tr c th a vo chng trnh hp cc ni dung khc ngoi cc ni dung theo quy nh ca php lut v xut ca c ng. Ngoi vic xut ni dung chng trnh hp HC, c ng hoc nhm c ng c th c quyn c ngi vo cc v tr qun l ca cng ty.60 Hnh 4 trnh by cc vn m HC thng nin phi tho lun v thng qua theo quy nh ti Lut doanh nghip.61
58 59 60 61
iu 5, Quyt nh 15/Q-TTLK Khon 4, iu 102, LDN. Khon 2a, iu 79, LDN. Khon 2, iu 97, LDN.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Nam, i vi cc c phn c lu k ti TTLKCK, TTLKCK v cc thnh vin lu k s l c ng danh ngha. Thng bo mi hp HC phi c gi ti TTLKCK. TTLKCK phi thng bo ti cc thnh vin lu k thc hin cc th tc cn thit trong vic thc hin cc quyn ca ngi s hu c quyn li i vi c phn. Thnh vin lu k phi thng bo cho ngi s hu c quyn li v cuc hp HC thng nin theo cc th tc v thi gian theo quy nh ca php lut.58
8.
i hi ng C ng
i vi cc cng ty nim yt, HC thng nin cng s tho lun v thng qua k hoch pht trin ngn hn v di hn ca cng ty.62 Cuc hp HDC s b gii hn bi cc vn c a vo ni dung chng trnh hp. V vy, Lut doanh nghip c quy nh cc trng hp c th sa i ni dung chng trnh hp HC. Bn cnh , c ng c quyn kin ngh cc vn a vo chng trnh hp HC.63 a) Ai c quyn kin ngh cc vn a vo chng trnh hp HC? i vi cc cng ty i chng cha nim yt ni chung, c ng hoc nhm c ng nm gi trn 10% tng s c phn ph thng trong thi hn lin tc t nht su thng hoc mt t l khc nh hn quy nh ti iu l cng ty c quyn kin ngh vn a vo chng trnh hp HC.64 i vi cng ty nim yt, t l nm gi c phn i vi c ng hoc nhm c ng c yu cu ch l trn 5% tng s c phn ph thng.65 Ch k trn vn bn kin ngh l cn c xc nh c ng trnh kin ngh. Ngy m quyn s hu ca c ng cn c xc minh l ngy trnh vn bn kin ngh hp l.
62 63 64 65
Khon 1d, iu 14, iu l Mu. Khon 2, iu 99, LDN v Khon 4, iu 17, iu l Mu. Khon 2, iu 99, LDN. Khon 4, iu 17, iu l Mu.
313
b) Kin ngh cc vn a vo chng trnh hp c gi ti cng ty nh th no v khi no? Lut doanh nghip quy nh c ng phi gi kin ngh phi bng vn bn n cng ty chm nht ba ngy lm vic trc ngy khai mc, tr trng hp iu l cng ty c quy nh thi hn khc.66 Khng c quy nh c th v cch thc trnh vn bn kin ngh, trnh cho ai hoc cch xc nh ngy trnh. Theo thng l tt, iu l cng ty nn quy nh chi tit nhng vn ny.
c) Cc thng tin cn c trn vn bn kin ngh Vn bn kin ngh cc vn a vo chng trnh hp HC phi bao gm cc thng tin sau:67 Tn c ng S lng, loi c phn ca c ng S v ngy ng k c ng ti cng ty Vn kin ngh a vo chng trnh hp.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
8.
i hi ng C ng
Theo thng l tt, bn kin ngh cng nn bao gm cc thng tin sau: Ch k ca c ng; L do a ra kin ngh Nu ngi k vn bn kin ngh l i din ca c ng, phi gi km theo th y quyn hp l.
Cc thng l tt:
Kin ngh ca c ng cn c a vo thnh cc ni dung ring bit trong chng trnh hp HC. Tuy nhin, mt s vn c th c kt hp li vi nhau. V d, quyt nh v vic t chc li thng qua hnh thc chia tch cng ty ch c th c thng qua nu HC cng thng qua cc vn c lin quan sau: Cc th tc chia tch Cc iu khon v iu kin chia tch Vic thnh lp cc cng ty mi t vic chia tch Th tc chuyn i c phn ca cng ty c t chc li thnh c phn ca cng ty mi Bng cn i k ton chuyn i.
d) Cc thng tin cn c trong vn bn c ng vin vo Hi ng qun tr v Ban kim sot C ng hoc nhm c ng nm gi trn 10% tng s c phn ph thng i vi cng ty i chng ni chung hoc trn 5% tng s c phn ph thng i vi cng ty nim yt trong thi hn lin tc su thng c quyn c ngi vo Hi ng qun tr v Ban kim sot. S lng thnh vin c php c c gii hn trong s lng thnh vin ca ch th qun tr tng ng theo quy nh ti iu l cng ty v cc quy nh ni b. Trn thc t, cc c ng ln thng kim sot vic bu v bi nhim thnh vin Hi ng qun tr, thnh vin Ban kim sot. S lng cc ng vin do c ng ln c vo Hi ng qun tr hoc Ban kim sot tng ng vi t l c phn nm gi trong tng s c phn c quyn biu quyt c trnh by trong cc bng sau nu iu l cng ty khng quy nh khc:
315
Bng 3: i vi cc cng ty i chng cha nim yt68 T l c phn trong tng s c phn c quyn biu quyt
T 10% n di 20% T 20% n di 30% T 30% n di 40% T 40% n di 50% T 50% n di 60% T 60% n di 70% T 70% n di 80% T 80% n di 90%
S lng ng vin ti a c c
01 02 03 04 05 06 07 08
T 5% n di 10%
T 10% n di 30% T 30% n di 50% T 50% n di 65% T 65% tr ln
01
02 03 04 c s ng vin
C TC
S lng ng vin ti a c c
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
8.
i hi ng C ng
Mc d cc quy nh hin hnh khng cp ti, bn c thnh vin Hi ng qun tr v Ban kim sot cn c nhng thng tin sau: Tn ngi c c V tr m ng vin c c vo Tn c ng c lng v loi c phn do c ng c nm gi S Ch k ca c ng c S yu l lch ca ngi c c Bn nh gi v cng vic trc y, trong trng hp ti c t c cc thng tin quan trng khc i vi cc c ng trong vic T quyt nh ai s l ngi c b nhim, v d nh kinh nghim chuyn mn, tnh c lp, v.v. iu l cng ty v cc quy nh ni b khc c th yu cu cc thng tin b sung khc. Nu bn c c k bi ngi i din ca c ng, cn gi km theo th y quyn hp l.
Cc thng l tt:
ng c vin cn c thng bo v vic c c vo cc v tr Qun tr cng ty. ng thi, cc ti liu hp HC cn bao gm bn tha thun rng nu c c, ng vin s chp nhn v tr . Trong trng hp khng c vn bn , ng vin cn xut hin trc tip ti cuc hp HC v trc khi cc c ng biu quyt thng qua, ng vin cn khng nh rng s chp nhn v tr c c nu c bu.
e) Xem xt kin ngh cc vn a vo chng trnh hp bi Hi ng Qun tr Hi ng qun tr phi quyt nh c chp nhn hay t chi kin ngh ca c ng. Hi ng qun tr ch c quyn t chi kin ngh ca c ng trong cc trng hp sau:70
317
in ngh c gi n khng ng thi hn K Kin ngh khng y , khng ng ni dung n kin ngh khng thuc thm quyn quyt nh ca HC. V Lut doanh nghip cho php iu l cng ty quy nh thm cc trng hp khc m Hi ng qun tr c quyn t chi xut ca c ng. i vi cng ty nim yt, Hi ng qun tr cng c th t chi xut khi vo thi im xut, c ng hoc nhm c ng khng c t nht 5% tng c phn ph thng trong thi gian lin tc t nht su thng (hoc t l khc nh hn theo quy nh ti iu l).71 Theo thng l tt, Hi ng qun tr c quyn t chi kin ngh ca c ng nu kin ngh khng tun th quy nh php lut, v d nh nu c ng kin ngh v vic cng b c tc trong khi vn ny ch thuc thm quyn ca Hi ng qun tr . Ngi triu tp hp HC s a danh sch tt c cc vn do c ng kin ngh m khng b t chi vo chng trnh hp HC. Cc vn kin ngh s c chnh thc b sung vo ni dung cuc hp nu c HC chp thun.72 i vi cc cng ty nim yt, quyt nh ca Ch ta v trnh t, th tc hoc cc s kin pht sinh ngoi chng trnh ca HC s mang tnh phn quyt cao nht.73 f) Thng bo cho c ng v cc kin ngh b t chi Hi ng qun tr s thng bo ti c ng v vic kin ngh ca h b t chi hay c chp thun. Lut doanh nghip hin hnh khng quy nh c th thi im quyt nh ny phi c a ra vo lc no cng nh cch thc thng bo ti cc c ng
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
8.
i hi ng C ng
Cc thng l tt:
HQT cn thng bo cho c ng trong vng ba ngy k t ngy a ra quyt nh t chi kin ngh ca c ng. Trong quyt nh cn nu r l do HQT t chi kin ngh ca h. C ng cn c thng bo bng th m bo
Vit Nam, rt kh p dng thng l tt nu trn v cc kin ngh ca c ng c th c gi ti Hi ng qun tr ch ba ngy trc ngy hp HC. V vy, trn thc t, cc c ng ch c th bit c liu kin ngh ca h c b t chi hay c chp nhn khi h tham d hp HC. Lut doanh nghip khng quy nh v vic liu c ng c th khiu kin ti ta trong trng hp Hi ng qun tr t chi hoc khng th a ra quyt nh v kin ngh ca h.
Do , theo thng l tt, Hi ng qun tr cn thng qua bo co thng nin v bo co ti chnh nm trc khi cuc hp din ra. Trc khi Hi ng qun tr thng qua bo co thng nin v bo co ti chnh nm, cc bo co ny cn phi c kim tra bi Ban kim sot.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
319
8.
i hi ng C ng
C. T chc hp i hi ng c ng
Cng ty c th t chc hp HC sau khi cc bc chun b nu trn c hon thnh. HC thng nin l mt s kin Qun tr cng ty rt quan trng v do vic t chc hp HC mt cch ng n cng rt quan trng.
Cc thng l tt:
HC thng nin l mt c hi cng ty thng bo cho cc c ng v cc hot ng ca cng ty, cc thnh tu t c, cc k hoch v ly kin ca c ng cho cc quyt nh quan trng. i vi cc c ng thiu s, HC cng thng l c hi duy nht h c c thng tin chi tit v hot ng ca cng ty v gp g vi thnh vin Ban Gim c v Hi ng qun tr.
Vic triu tp v t chc hp HC l mt nhim v phc tp v cn phi thc hin qua nhiu bc nhm m bo rng vic t chc hp HC tun th cc quy nh php lut v cc khuyn ngh tt v Qun tr cng ty. R rng l cng ty khng nn t chc mt cuc hp nhanh v gp trnh gy ra mt mi cho nhng ngi tham d. iu ny c th khin cho vic t chc cuc hp gp nhiu kh khn trong trng hp cc vn cn thng qua l phc tp, gy nhiu tranh ci hoc c nhiu vn cn c thng qua. Nguyn tc nn tng trong vic t chc cuc hp HC l phi m bo sao cho cc c ng c th tham d v a ra quyt nh mt cch hiu qu. Cc bc cn thit t chc cuc hp HC c trnh by trn Hnh 5.
T CHC HP I HI NG C NG
321
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
8.
i hi ng C ng
1. Quyn d hp i hi ng c ng
C ng c quyn trc tip tham gia cuc hp HC hoc y quyn bng vn bn cho ngi khc tham d.75 Ngoi ra, c ng cng c th tham gia cuc hp HC bng cch gi phiu biu quyt c in y bng th m bo n Hi ng qun tr chm nht 1 ngy trc khi khai mc cuc hp.76 i vi cng ty nim yt, trong trng hp c ng c hn mt ngi i din c y quyn th phi xc nh c th s c phn v s phiu bu c y quyn ca mi ngi i din.77 Nu c ng tham gia hp HC thng qua i din c y quyn, th y quyn phi c lp thnh vn bn theo mu ca cng ty v phi c ch k theo quy nh.78 Lut doanh nghip khng quy nh th y quyn cn phi c chng thc. Ngi c y quyn d hp HC phi np vn bn u quyn trc khi vo phng hp. Trong trng hp ngi u quyn cht, b hn ch nng lc hnh vi dn s hoc b mt nng lc hnh vi dn s, vic y quyn vn c hiu lc tr khi cng ty nhn c thng bo bng vn bn v mt trong cc trng hp trn chm nht 24 gi trc gi khai mc cuc hp.79 i vi cng ty nim yt, thi gian thng bo phi l 48 gi trc gi khai mc cuc hp HC hoc trc khi cuc hp c triu tp li.80 Lut v cc quy nh hin hnh c lin quan khng cp n trng hp khi c ng c nhn cht hoc c ng l php nhn t chc li doanh nghip sau ngy ng k cui cng. Theo thng l ti mt s nc, trong trng hp ny, ngi c tha k hoc c ng mi s c quyn tham d HC.
75 76 77 78 79 80
Khon 1, iu 101, LDN. Khon 1b, iu 26, Ngh nh 102/2010/N-CP. Khon 1, iu 15, iu l Mu. Khon 2, iu 101, LDN. Khon 3&4, iu 101, LDN. Khon 4, iu 15, iu l Mu.
T CHC HP I HI NG C NG
323
Cc thng l tt:
ngn nga vic cc cn b lnh o ca cng ty hn ch c ng tham d hp HC nh thng qua vic ng k tp th, cc th tc ng k cn c m t chi tit trong cc quy nh ni b ca cng ty v trong thng bo mi hp HC.
81 Khon 1b, iu 26, Ngh nh 102/2010/N-CP. 82 Khon 1, iu 103, LDN v Khon 1, iu 19, iu l Mu. 83 Khon 3b, iu 6, Quy ch Qun tr cng ty.
a) Ai thc hin vic ng k c ng d hp? Theo quy nh ti Lut doanh nghip i vi cng ty c phn ni chung v iu l Mu p dng cho cng ty nim yt, khng c hng dn c th v cc th tc ng k c ng d hp cng nh ai l ngi chu trch nhim thc hin cc cng vic ny. Cc quy nh ny ch yu cu vo ngy khai mc cuc hp HC, cng ty phi tin hnh ng k vic d hp HC cho n khi bo m vic ng k y cc c ng c quyn d hp.82 Quy ch Qun tr cng ty quy nh cng ty nim yt phi xy dng quy trnh v trnh t, th tc triu tp v biu quyt ti HC , bao gm c cch thc ng k tham d hp HC.83
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Cng ty s thc hin vic ng k c ng v i din c y quyn ca c ng tham d trc khi khai mc cuc hp HC. C ng cn c ng k xc minh t l ti thiu c ng hoc i din c y quyn ca c ng d hp theo quy nh cuc hp c th bt u mt cch hp l. Theo quy nh hin hnh, c ng c xem l c tham d cuc hp trong trng hp gi phiu biu quyt bng th m bo n Hi ng qun tr chm nht 1 ngy trc khi khai mc cuc hp.81 Tuy nhin, hin cha c hng dn c th trong vic ng k c ng nh c ng trc tip tham d cuc hp.
2. ng k d hp i hi ng c ng
8.
i hi ng C ng
Cc thng l tt:
iu l cng ty, cc quy nh ni b v cc ti liu ni b khc cn ch r b phn hoc ngi c trch nhim thc hin vic ng k d hp HC. Vic ng k c ng d hp c th c coi l nhim v ca Th k cng ty bi v Th k cng ty chu trch nhim chun b cho cuc hp HC.
b) Cc giy t cn c kim tra trc khi ng k d hp Hi ng Qun tr hoc ngi triu tp cuc hp HC c th yu cu c ng hoc i din c y quyn tham d HC chu s kim tra hoc cc bin php an ninh khc. H cng c quyn yu cu c quan c thm quyn duy tr trt t cuc hp; trc xut nhng ngi khng tun th quyn iu hnh ca ch ta, c gy ri trt t, ngn cn tin trin bnh thng ca cuc hp hoc khng tun th cc yu cu v kim tra an ninh ra khi cuc hp HC.84 Tuy nhin, khng c quy nh no c a ra v vic vic kim tra s c thc hin nh th no v cc giy t no cn c kim tra. Thc tin ti Vit Nam cho thy, khi thng bo mi hp, cc cng ty thng nu r cc giy t c nhn m c ng hoc i din c y quyn ca h phi mang ti cuc hp v xut trnh khi ng k d hp HC, bao gm chng minh th nhn dn, h chiu hoc bn sao giy ng k kinh doanh, th mi v th y quyn (trong trng hp c y quyn). c) ng k thnh phn tham gia d hp v phiu biu quyt Khi tin hnh ng k c ng, cng ty s cp cho tng c ng c quyn biu quyt hoc i din c u quyn mt th biu quyt, trn c ghi s ng k, h v tn ca c ng, h v tn i din c u quyn v s phiu biu quyt ca c ng .85 d) Thi gian ng k thnh phn tham gia d hp Vic ng k nhng ngi tham d cuc hp HC thng bt u vo thi gian nh c ghi r trong thng bo mi hp HC v kt
84 Khon 7, iu 103, LDN v Khon 9, iu 19, iu l Mu. 85 Khon 1, iu 103, LDN v Khon 2, iu 19, iu l Mu.
T CHC HP I HI NG C NG
325
86 Khon 6, iu 103, LDN v Khon 3, iu 19, iu l Mu. 87 Khon 1, iu 103, LDN. 88 Khon 1, iu 19, iu l Mu.
C TC
Vic ng k thnh phn tham gia d hp HC nn c thc hin trong cng ngy, trc khi khai mc HC. Vic ng k khng c t chc tt c th dn ti vic c ng phi ch i trong khi cuc hp bt u. Theo , cng ty cn ht sc c gng m bo rng qu trnh ng k c ng d hp HC c thc hin nhanh chng v hiu qu, cc c ng khng b ngn cn trong vic tham d hp HC v nhng chm tr trong ng k. iu ny c ngha rng cn c nhn vin thc hin vic ng k v cn bt u ng k sm trc khi cuc hp HC bt u.
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
Cc thng l tt:
B MY IU HNH
e) Vic ng k thnh phn d hp cn c thc hin ti u? Vic ng k cn c thc hin ti a im din ra cuc hp HC.
HI NG QUN TR
thc sau khi tho lun ni dung cui cng trong chng trnh hp. C ng hoc ngi c u quyn d hp n sau khi cuc hp khai mc c ng k v c quyn tham gia biu quyt ngay sau khi ng k. Ch to khng c dng cuc hp nhng ngi n mun ng k; trong trng hp ny, hiu lc ca nhng biu quyt tin hnh khng b nh hng.86 i vi cc cng ty i chng ni chung, Lut doanh nghip quy nh vic ng k d hp HC phi c tin hnh trc ngy khai mc cuc hp.87 Trong khi , i vi cng ty nim yt, iu l Mu quy nh vic ng k d hp HC c tin hnh vo ngy khai mc cuc hp.88
8.
i hi ng C ng
Cuc hp HC ch c tin hnh v cc quyt nh c thng qua mt cch hp l khi c s c ng d hp i din t nht 65% tng s c phn c quyn biu quyt; t l c th do iu l cng ty quy nh.89 C ng tham d hp bao gm nhng ngi c ng k d hp (trc tip hoc thng qua i din c y quyn). C ng c xem l c tham d cuc hp bao gm c nhng ngi gi phiu biu quyt bng th m bo n Hi ng qun tr chm nht 1 ngy trc khi khai mc cuc hp.90 Trng hp khng c s lng i biu cn thit trong vng ba mi pht k t thi im n nh khai mc i hi, i hi phi c triu tp li trong vng ba mi ngy k t ngy d nh t chc HC thng nin ln th nht. HC triu tp li ch c tin hnh khi c thnh vin tham d l cc c ng v nhng i din c u quyn d hp i din cho t nht 51% c phn c quyn biu quyt.91 Trng hp i hi ln th hai khng c tin hnh do khng c s i biu cn thit trong vng ba mi pht k t thi im n nh khai mc i hi, HC ln th ba c th c triu tp trong vng hai mi ngy k t ngy d nh tin hnh i hi ln hai, v trong trng hp ny i hi c tin hnh khng ph thuc vo s lng c ng hay i din u quyn tham d v c coi l hp l v c quyn quyt nh tt c cc vn m HC ln th nht c th ph chun.92 Ch to c th hon hp HC ngay c trong trng hp c s i biu cn thit n mt thi im khc v ti mt a im do ch to quyt nh m khng cn ly kin ca i hi nu nhn thy rng: (a) cc thnh vin tham d khng th c ch ngi thun tin a im t chc i hi, (b) hnh vi ca nhng ngi c mt lm mt trt t hoc c kh nng lm mt trt t ca cuc hp, hoc (c) s tr hon l cn thit cc cng vic ca i hi c tin hnh mt cch hp l. Ngoi ra, Ch ta c th hon i hi khi c s nht tr hoc yu cu ca HC c s lng i biu d hp cn thit. Thi gian hon ti a khng qu ba ngy k t ngy d nh khai mc i hi. i hi hp li s ch xem xt cc cng vic l ra c gii quyt hp php ti i hi b tr hon trc .93
89 90 91 92 93 Khon 1, iu 102, LDN v Khon 1, iu 18, iu l Mu. Khon 1b, iu 26, Ngh nh 102/2010/N-CP. Khon 2, iu 102, LDN v Khon 2, iu 18, iu l Mu. Khon 3, iu 102, LDN v Khon 3, iu 18, iu l Mu. Khon 8, iu 103, LDN v Khon 6, iu 19, iu l Mu.
T CHC HP I HI NG C NG
327
i vi cng ty nim yt, vic t chc mt cuc hp thng qua cc quyt nh ca HC v vic thay i hoc hu b cc quyn c bit gn lin vi tng loi c phn ch c gi tr khi c ti thiu hai c ng (hoc i din c y quyn ca h) v nm gi ti thiu mt phn ba gi tr mnh gi ca cc c phn loi pht hnh.94 Trng hp khng c s i biu nh nu trn th s t chc hp li trong vng ba mi ngy sau v nhng ngi nm gi c phn thuc loi (khng ph thuc vo s lng ngi v s c phn) c mt trc tip hoc thng qua i din c u quyn u c coi l s lng i biu yu cu.95
4. Khai mc cuc hp i hi ng c ng
Cuc hp HC ch c coi l hp l khi c s c ng d hp i din t nht 65% tng s c phn c quyn biu quyt; t l c th do iu l cng ty quy nh.96 i vi cng ty i chng ni chung, Ch tch Hi ng qun tr lm ch to cc cuc hp do Hi ng qun tr triu tp; trng hp Ch tch vng mt hoc tm thi mt kh nng lm vic th cc thnh vin cn li bu mt ngi trong s h lm ch to cuc hp; trng hp khng c ngi c th lm ch to th thnh vin Hi ng qun tr c chc v cao nht iu khin HC bu Ch to cuc hp trong s nhng ngi d hp v ngi c s phiu bu cao nht s lm Ch to cuc hp.97 Trong cc trng hp khc, ngi k tn triu tp hp HC iu khin HC bu Ch to cuc hp v ngi c s phiu bu cao nht lm Ch to cuc hp.98 i vi cng ty nim yt, theo quy nh ti iu l Mu, trong mi trng hp, HC s do Ch tch Hi ng qun tr ch tr, trng hp Ch tch Hi ng qun tr vng mt th Ph Ch tch Hi ng qun tr hoc l ngi c HC bu ra s ch tr. Trng hp khng ai trong s h c th ch tr i hi, thnh vin Hi ng qun tr chc v cao nht c mt s t chc hp bu ra Ch ta ca HC, Ch ta khng nht thit phi l thnh vin Hi ng qun tr.99
94 95 96 97 98 99
Khon 2, iu 16, iu l Mu. Khon 2, iu 16, iu l Mu. Khon 1, iu 102, LDN v Khon 1, iu 18, iu l Mu. Khon 2a, iu 103, LDN. Khon 2b, iu 103, LDN. Khon 4, iu 19, iu l Mu.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
8.
i hi ng C ng
Ch tch, Ph Ch tch hoc Ch ta c HC bu ra c mt th k lp bin bn i hi.100 Ch to v th k hp HC c quyn thc hin cc bin php cn thit iu khin cuc hp mt cch hp l, c trt t, ng theo chng trnh c thng qua v phn nh c mong mun ca a s ngi d hp.101 Trng hp bu Ch ta, tn Ch ta c c v s phiu bu cho Ch ta phi c cng b. Ngi c s phiu bu cao nht s lm ch ta cuc hp.102
Cc thng l tt:
Theo thng l tt, t nht mt trong s cc thnh vin ca Ban kim phiu l i din cho cc c ng thiu s.
m bo Ban kim phiu thc hin chc nng ca mnh mt cch c lp vi Tng Gim c, Ban Gim c v Hi ng qun tr, theo thng l tt, nhng i tng sau khng nn l thnh vin Ban kim phiu: nh vin Hi ng qun tr v ng c vin thnh vin Hi ng Th qun tr Thnh vin Ban Gim c v ng c vin thnh vin Ban Gim c hng ngi c lin quan vi nhng i tng trn. N
100 Khon 2c, iu 103, LDN v Khon 4, iu 19, iu l Mu. 101 Khon 4, iu 103, LDN. 102 Khon 2a, iu 103, LDN v Khon 4, iu 19, iu l Mu. 103 Khon 2d, iu 103, LDN v Khon 2, iu 19, iu l Mu.
T CHC HP I HI NG C NG
329
Theo quy nh, Ban kim phiu chu trch nhim kim phiu hoc gim st vic kim phiu. Php lut hin hnh khng c quy nh hoc hng dn v cch thc lp Bin bn kim phiu ca Ban kim phiu v vic lu bin bn kim phiu. Theo thng l tt, sau khi kt thc cuc hp HC, Ban kim phiu s lp bo co bng vn bn v kt qu kim phiu. Bo co ny s c cung cp cho cc c ng thng qua trang thng tin in t ca cng ty v bng bn in ti vn phng Tng Gim c. Bo co ny phi c tt c cc thnh vin Ban kim phiu k. Cc thnh vin t chi k bo co ny s phi gii thch l do t chi v l do ny s c a vo ph lc ca bo co.
Khon 4, iu 6, Quy ch Qun tr cng ty. Khon 2, iu 13, iu l Mu. Khon 3, iu 103, LDN. Khon 4, iu 102, LDN.
Ch ta ca HC trnh by ni dung chng trnh hp ti cc i biu. ng thi, Ch ta s gii thch trnh t, th tc tin hnh hp nh c quy nh trong iu l cng ty hoc cc quy nh ni b hoc theo quyt nh ca HC. Ni dung chng trnh hp phi xc nh chi tit v thi gian tho lun cho tng vn . Chng trnh v ni dung hp phi c HC thng qua ngay trong phin khai mc.106 Ch c HC mi c quyn thay i chng trnh hp c gi km theo thng bo mi hp.107
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
8.
i hi ng C ng
i vi cng ty nim yt, theo quy nh ti iu l Mu, quyt nh ca Ch to v trnh t, th tc hoc cc s kin pht sinh ngoi chng trnh ca HC s mang tnh phn quyt cao nht.108
Cc thng l tt:
Theo thng l Qun tr cng ty tt: C ng cn c c hi c t cu hi vi thnh vin HQT, Ban kim sot v Kim ton c lp. C ng cn nhn c nhng cu tr li r rng cho nhng cu hi ca mnh. Cc cu hi do c ng t ra cn c tr li ngay. Nu mt cu hi no khng c tr li ngay, cn c vn bn tr li ngay sau cuc hp HC. HC cn c t chc sao cho tt c cc c ng c c hi a ra nhng quyt nh trn c s nhng thng tin y v khng thin lch i vi tt c cc vn c a ra trong cuc hp. Kim ton vin c lp, Tng Gim c, thnh vin HQT, thnh vin Ban kim sot v cc y ban ca HQT (nu c) cng vi thnh vin
T CHC HP I HI NG C NG
331
Cn b tr thi gian cc c ng pht biu. Ch ta HC ch c php ngt li ngi trnh by m bo trnh t hoc tun th ng vi cc yu cu v th tc ca cuc hp.
109 Khon 3c, iu 104, LDN. 110 Khon 6, iu 103, LDN v Khon 3, iu 19, iu l Mu.
Sau khi mt hoc mt s vn trong chng trnh hp c tho lun chi tit, Ch ta HC s mi cc c ng biu quyt. Vic biu quyt da trn nguyn tc mt c phn c quyn biu quyt tng ng vi mt phiu biu quyt. Vic biu quyt bu thnh vin Hi ng qun tr v Ban kim sot phi thc hin theo phng thc bu dn phiu, theo mi c ng c tng s phiu biu quyt tng ng vi tng s c phn s hu nhn vi s thnh vin c bu ca Hi ng qun tr hoc Ban kim sot v c ng c quyn dn ht tng s phiu bu ca mnh cho mt hoc mt s ng c vin.109 C ng hoc ngi c u quyn d hp n sau khi cuc hp khai mc c ng k v c quyn tham gia biu quyt ngay sau khi ng k. Ch to khng c dng cuc hp nhng ngi n mun ng k; trong trng hp ny, hiu lc ca nhng biu quyt tin hnh khng b nh hng.110 Vic biu quyt ti cuc hp HC c th l cng khai hoc b phiu kn. Thng thng, hnh thc biu quyt cng khai s c p dng, tr trng hp vic b phiu kn l cn thit cho mt quyt nh c th. Mi c ng c quyn biu quyt hoc i din c y quyn ca h sau khi ng k d hp s c cp th biu quyt tng ng vi s vn cn biu quyt
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
9. Biu quyt
HI NG QUN TR
Cc thnh vin ch cht ca cng ty, bao gm Trng ban cc y ban trc thuc HQT cn c pht biu ti cuc hp HC.
Ban gim c iu hnh cng ty cn phi c mt ti cuc hp HC. Nu h khng c mt, Ch ta ca HC cn gii thch nguyn nhn vng mt ca h.
8.
i hi ng C ng
trong chng trnh hp.111 Lut doanh nghip khng quy nh c th v vic biu quyt cng khai hay b phiu kn v cng khng c quy nh v hnh thc v ni dung cn c trong th biu quyt. Tuy nhin, theo quy nh ti iu l Mu p dng cho cc cng ty nim yt, th biu quyt c ghi s ng k, h v tn ca c ng, h v tn i din c u quyn v s phiu biu quyt ca c ng .112 iu ny c ngha rng, i vi cc cng ty nim yt, vic biu quyt s c thc hin cng khai tr trng hp nhng ngi nm gi c phn ca mt loi c phn no hoc i din c y quyn ca h yu cu b phiu kn thng qua quyt nh thay i hoc hy b cc quyn c bit gn vi loi c phn .113 Cc ni dung nn a vo th biu quyt c trnh by ti Bng 5.
111 Khon 1, iu 103, LDN v Khon 2, iu 19, iu l Mu. 112 Khon 2, iu 19, iu l Mu. 113 Khon 2, iu 16, iu l Mu.
T CHC HP I HI NG C NG
333
Th biu quyt s c gi tr nu c ng ch la chn mt trong s nhiu la chn khc nhau cho tng vn c biu quyt. Nu khng, th biu quyt s khng c hiu lc i vi vn . Cc th biu quyt khng c in theo ng quy nh cho mt hoc nhiu vn c biu quyt s khng lm mt hiu lc ca cc vn c biu quyt khc.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
8.
i hi ng C ng
Cc thng l tt:
Th tc kim phiu cn c cng khai v r rng. trnh gy ra nhng kin cho rng kt qu kim phiu c th b thay i, Ban kim phiu cn c gim st trong qu trnh kim phiu. iu l cng ty v cc quy nh ni b khc nn c quy nh c th v vic ny, ng thi, xc nh thm quyn ca nhng ngi c ch nh gim st qu trnh kim phiu.
T CHC HP I HI NG C NG
335
Ch ta cuc hp HC b mc cuc hp khi: Tt c cc vn trong chng trnh hp c tho lun v thng qua Kt qu biu quyt c cng b.
Cc thng l tt:
Cng ty nn b mc HC trong cng ngy trnh cc chi ph khng cn thit i vi c ng. Nu HC khng th hon thnh trong mt ngy, cng ty nn tip tc cuc hp vo ngay ngy hm sau.
Bin bn hp HC phi c lp v thng qua trc khi b mc cuc hp.117 Ch to v th k cuc hp phi lin i chu trch nhim v tnh trung thc, chnh xc ca ni dung bin bn.118 Bin bn hp HC phi c gi n tt c c ng trong thi hn mi lm ngy, k t ngy b mc cuc hp.119 Ch ta v th k cuc hp phi k tn trn bin bn hp.120
Khon 2, iu 106, LDN. Khon 3, iu 106, LDN. Khon 3, iu 106, LDN. Khon 1k, iu 106, LDN.
HC nn bu ra hai c ng kim tra bin bn cuc hp. Hai c ng ny cng cn k tn trn bin bn cuc hp.
Cc thng l tt:
C TC
I HI NG C NG
14. Lp Bin bn hp i hi ng c ng
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
12. B mc cuc hp i hi ng c ng
8.
i hi ng C ng
Chi tit v cc thng tin cn c trnh by trong bin bn cuc hp HC c trnh by ti Mc C.15 ca Chng ny. Bin bn cuc hp HC phi c ghi vo s bin bn ca cng ty. Cng ty phi cung cp cho c ng mt bn sao bin bn hp HC nu c yu cu. Cng ty c th yu cu c ng thanh ton chi ph hp l cho vic sao chp bin bn cuc hp. i vi cng ty i chng ni chng, bin bn cuc hp HC c th bng ting Vit hoc ting nc ngoi v u c hiu lc php l nh nhau.121 i vi cng ty nim yt, iu l Mu quy nh bin bn hp HC phi c lp bng ting Vit.122 Cc ti liu c lin quan sau phi c lu km bin bn hp HC v phi c lu gi ti tr s chnh ca cng ty:123 Ph lc danh sch c ng ng k d hp Ton vn ngh quyt c thng qua Ti liu c lin quan gi km theo thng bo mi hp. i vi cng ty nim yt, iu l Mu quy nh vn bn u quyn tham d HC cng phi c lu gi ti tr s chnh ca cng ty cng vi bin bn hp.124
15. Ti liu hp i hi ng c ng
Bng 6 trnh by tm tt cc thng tin phi c trong Bin bn hp HC v cc thng tin nn c a vo Bin bn kim phiu.
Khon 1, iu 106, LDN. iu 22, iu l Mu. Khon 3, iu 106, LDN. iu 22, iu l Mu.
T CHC HP I HI NG C NG
337
Bng 6: Thng tin c lin quan n kt qu cuc hp HC Thng tin Thng tin phi c trong nn c trong Bin bn hp Bin bn kim HC 125 phiu + + + + + + + + + + + + + + + + +
Nn c Nn c
Thng tin
1. Tn, a ch tr s chnh ca cng ty; s v ngy cp Giy chng nhn ng k kinh doanh, ni ng k kinh doanh 2. a im hp HC 3. Thi gian hp HC 4. Tng s phiu biu quyt i vi tng vn biu quyt 5. Tng s phiu biu quyt i vi tng vn trong chng trnh hp v t l c ng tham d ti thiu 6. Chng trnh v ni dung cuc hp 7. Kt qu biu quyt (trong ghi r tng s phiu tn thnh, khng tn thnh v khng c kin; t l tng ng trn tng s phiu biu quyt ca c ng d hp) 8. Loi HC (thng nin hay bt thng) 9. Thi gian bt u thc hin ng k c ng d hp 10. Tng s phiu biu quyt cho tng vn trong chng trnh hp khng c tnh do khng hp l. 11. Hnh thc biu quyt 12. Tn cc thnh vin Ban kim phiu 13. Ngy lp Bin bn kim phiu
+ + +
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
8.
i hi ng C ng
14. Tn ca ch ta v th k HC 15. Tn ca hai c ng c bu lm ngi kim tra bin bn hp 16. Cc quyt nh c thng qua 17. Tm tt din bin cuc hp v cc kin pht biu ti HC v tng vn trong ni dung chng trnh hp 18. Thi gian bt u v kt thc cuc hp 19. Thi gian bt u kim phiu, trong trng hp quyt nh c HC thng qua v kt qu kim phiu c cng b trong cuc hp. 20. a ch nhn th ca cng ty ni cc c ng gi cc phiu biu quyt c in, trong trng hp cng ty gi th biu quyt ti cho c ng trc ngy hp HC 21. Ngy lp Bin bn hp HC
+
Nn c
+ +
Nn c Nn c
Nn c
Nn c
339
HC bt thng c th c triu tp thng qua nhng quyt nh quan trng gia hai k HC thng nin. Vic t chc HC bt thng cng gn ging vi cc th tc chun b v t chc HC thng nin nh trnh by ti Phn B v Phn C. Phn ny s tp trung vo nhng im c bit trong vic t chc HC bt thng.
HC bt thng s c triu tp trong mt s trng hp sau: a) Theo yu cu ca php lut Theo quy nh ca php lut, Hi ng Qun tr phi t chc hp HC bt thng khi s thnh vin Hi ng qun tr cn li t hn s thnh vin theo quy nh ca php lut hoc t hn mt na s thnh vin theo quy nh ti iu l cng ty.126 i vi cng ty nim yt, iu l Mu quy nh rng Hi ng qun tr phi t chc hp HC bt thng khi Bng cn i k ton hng nm, cc bo co qu hoc na nm hoc bo co kim ton ca nm ti chnh phn nh vn iu l b mt mt na.127 b) Theo yu cu ca cc ch th qun tr hoc ngi c thm quyn Mt s i tng c quyn yu cu triu tp hp HC bt thng, bao gm:128 Hi ng Qun tr; Ban kim sot. ng hoc nhm c ng s hu t nht 5% (i vi cng ty C
126 Khon 3b, iu 97, LDN v Khon 3c, iu 13, iu l Mu. 127 Khon 3b, iu 13, iu l Mu. 128 Khon 3, iu 97, LDN v Khon 3, iu 13, iu l Mu.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
8.
i hi ng C ng
nim yt) hoc 10% (i vi cng ty i chng ni chung) tng s c phn ph thng trong thi hn su thng lin tc. Quyn c yu cu triu tp hp HC bt thng l mt quyn c ng rt quan trng. Mc d rt t khi c vn dng trong thc t, quyn ny cho php cc ch th qun tr ca cng ty c th triu tp hp HC bt thng khi h thy cn thit v ph hp.
2. Chun b hp HC bt thng
Theo quy nh ti Lut doanh nghip v iu l Mu, khng c khc bit gia vic t chc HC thng nin v HC bt thng tr thi gian t chc hp. a) Chun b bc u Hi ng qun tr bt u chun b t chc HC bt thng theo quy nh ca Lut doanh nghip hoc theo mun ch quan ca mnh. Theo quy nh, Hi ng qun tr phi triu tp hp HC bt thng trong vng 30 ngy k t ngy pht sinh cc s kin nh quy nh ti Lut doanh nghip hoc t ngy nhn c yu cu.129 Trng hp Hi ng qun tr khng triu tp hp HC trong thi hn nu trn th trong thi hn ba mi ngy tip theo, Ban kim sot thay th Hi ng qun tr triu tp hp HC theo quy nh ca Lut doanh nghip.130 Trng hp Ban kim sot khng triu tp hp HC theo quy nh, c ng hoc nhm c ng yu cu c quyn thay th Hi ng qun tr, Ban kim sot triu tp hp HC trong vng 30 ngy tip theo. Trong trng hp ny, c ng hoc nhm c ng triu tp hp HC c th ngh c quan ng k kinh doanh gim st vic triu tp v tin hnh hp nu xt thy cn thit.131 Trng hp Hi ng qun tr hoc Ban kim sot khng triu tp hp HC nh quy nh th Ch tch Hi ng qun tr v Trng ban kim sot phi chu trch nhim trc php lut v phi bi thng thit hi pht sinh i vi cng ty.132 Hi ng qun tr c quyn t chi ngh triu tp hp HC bt thng trong cc trng hp sau: u cu hp HC bt thng khng ph hp vi quy nh ca Y
129 130 131 132 Khon 4, iu 97, LDN v Khon 4a, iu 13, iu l Mu. Khon 5, iu 97, LDN v Khon 4b, iu 13, iu l Mu. Khon 6, iu 97, LDN v Khon 4c, iu 13, iu l Mu. Khon 4&5, iu 97, LDN.
341
Cc chi ph cho vic triu tp v tin hnh hp HC s c cng ty hon li.133 b) D tho ni dung chng trnh hp Ngi triu tp cuc hp HC bt thng s chun b d tho ni dung chng trnh hp.134 C ng hoc nhm c ng s hu t nht 10% (i vi cng ty i chng cha nim yt) hoc 5% (i vi cng ty nim yt) tng s c phn c quyn biu quyt trong thi hn lin tc t nht su thng c quyn kin ngh vn a vo chng trnh hp HC.135 D tho phi c lp thnh vn bn v phi gi ti cng ty khng chm hn ba ngy lm vic trc ngy khai mc cuc hp.
Cc thng l tt:
Ni dung chng trnh hp c th bao gm nhiu vn khc nhau bao gm c vic bu c thnh vin HQT. Tuy nhin, trong trng hp s thnh vin HQT t hn s lng ti thiu nh quy nh ti iu l cng ty, chng trnh hp HC bt thng c th ch bao gm mt vn duy nht l bu c thnh vin mi ca HQT. i vi cc cuc hp HC bt thng bt buc khc, ni dung chng trnh hp c th c thm nhiu vn khc.
133 Khon 8, iu 97, LDN. 134 Khon 7, iu 97, LDN. 135 Khon 2, iu 99, LDN v Khon 4, iu 17, iu l Mu.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
Vic t chi yu cu triu tp hp HC c th b khiu ni trc to. To n cn phi a ra phn quyt ti ta trong mt khong thi gian nht nh theo quy nh k t ngy nhn c khiu ni.
HI NG QUN TR
Lut doanh nghip; ng hoc nhm c ng yu cu khng s hu hoc i din C cho t l phiu biu quyt theo yu cu (t nht l 5% tng s c phn c quyn biu quyt i vi vn c yu cu a ra tho lun v thng qua ti HC) trong thi hn lin tc su thng. n kin ngh a vo chng trnh hp khng thuc thm V quyn ca HC bt thng.
8.
i hi ng C ng
c) Cc yu cu c th ty thuc vo cc ni dung trong chng trnh hp Ti Vit Nam, cc khong thi gian cho vic thc hin cc th tc c lin quan ti vic triu tp v t chc HC bt thng l nh nhau. Quy nh ny khng thay i bt k cc ni dung chi tit trong chng trnh hp l nh th no.
343
Th thc ly kin c ng bng vn bn thng qua quyt nh ca HC c thc hin theo cc quy nh di y:138 Hi ng qun tr phi chun b phiu ly kin, d tho quyt nh ca HC v cc ti liu gii trnh d tho quyt nh. Phiu ly kin km theo d tho quyt nh v ti liu gii trnh phi c gi bng phng thc bo m n c a ch thng tr ca tng c ng. Phiu ly kin phi c cc ni dung ch yu sau y: n, a ch tr s chnh, s v ngy cp Giy chng nhn ng k T kinh doanh, ni ng k kinh doanh ca cng ty Mc ch ly kin , tn, a ch thng tr, quc tch, s Giy chng minh nhn H dn, H chiu hoc chng thc c nhn hp php khc ca c ng l c nhn; tn, a ch thng tr, quc tch, s quyt nh thnh lp hoc s ng k kinh doanh ca c ng hoc i din theo u quyn ca c ng l t chc; s lng c phn ca tng loi v s phiu biu quyt ca c ng. n cn ly kin thng qua quyt nh V hng n biu quyt bao gm tn thnh, khng tn thnh v khng P c kin i hn phi gi v cng ty phiu ly kin c tr li Th , tn, ch k ca Ch tch Hi ng qun tr v ngi i din H theo php lut ca cng ty.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Thng qua nh hng pht trin cng ty Quyt nh loi c phn v tng s c phn ca tng loi c quyn cho bn u, min nhim, bi nhim thnh vin Hi ng qun tr v Ban B kim sot uyt nh u t hoc bn s ti sn c gi tr bng hoc ln hn Q 50% tng gi tr ti sn c ghi trong bo co ti chnh gn nht ca cng ty nu iu l cng ty khng quy nh mt t l khc Thng qua bo co ti chnh hng nm T chc li, gii th cng ty.
8.
i hi ng C ng
Phiu ly kin c tr li phi c ch k ca c ng l c nhn, ca ngi i din theo u quyn hoc ngi i din theo php lut ca c ng l t chc. Phiu ly kin gi v cng ty phi c ng trong phong b dn kn v khng ai c quyn m trc khi kim phiu. Cc phiu ly kin gi v cng ty sau thi hn xc nh ti ni dung phiu ly kin hoc b m u khng hp l. Hi ng qun tr kim phiu v lp bin bn kim phiu di s chng kin ca Ban kim sot hoc ca c ng khng nm gi chc v qun l cng ty. Bin bn kim phiu phi c cc ni dung ch yu sau y: n, a ch tr s chnh, s v ngy cp Giy chng nhn ng k T kinh doanh, ni ng k kinh doanh c ch v cc vn cn ly kin thng qua quyt nh M c ng vi tng s phiu biu quyt tham gia biu quyt, trong S phn bit s phiu biu quyt hp l v s biu quyt khng hp l, km theo ph lc danh sch c ng tham gia biu quyt ng s phiu tn thnh, khng tn thnh v khng c kin i T vi tng vn Cc quyt nh c thng qua , tn, ch k ca Ch tch Hi ng qun tr, ngi i din theo H php lut ca cng ty v ca ngi gim st kim phiu. Cc thnh vin Hi ng qun tr v ngi gim st kim phiu phi lin i chu trch nhim v tnh trung thc, chnh xc ca bin bn kim phiu; lin i chu trch nhim v cc thit hi pht sinh t cc quyt nh c thng qua do kim phiu khng trung thc, khng chnh xc. Bin bn kt qu kim phiu phi c gi n cc c ng trong thi hn mi lm ngy, k t ngy kt thc kim phiu.
Phiu ly kin c tr li, bin bn kim phiu, ton vn ngh quyt c thng qua v ti liu c lin quan gi km theo phiu ly kin u phi c lu gi ti tr s chnh ca cng ty. Quyt nh c thng qua theo hnh thc ly kin c ng bng vn bn c gi tr nh quyt nh c thng qua ti cuc hp HC.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
345
8.
i hi ng C ng
E. Ngh quyt i hi ng c ng
Vic thc hin ng cc th tc trong vic chun b v t chc HC l ht sc quan trng m bo tnh hp php v hp l ca cc quyt nh ca HC. Tuy nhin, cc quyt nh c thng qua bi cc c ng v i din hp php ca h i din cho 100% tng s c phn c quyn biu quyt trong cc phin hp HC s l hp php v c hiu lc k c trong trng hp trnh t v th tc triu tp, chng trnh hp v cc th tc t chc hp HC khng tun th cc quy nh ca php lut.139
139 Khon 4, iu 104, LDN. 140 Khon 3a, iu 104, LDN v Khon 1, iu 20, iu l Mu. 141 Khon 3b, iu 104, LDN v Khon 2, iu 20, iu l Mu.
NGH QUYT I HI NG C NG
347
4. kin phn i
Trong mt s trng hp c bit, cc quyt nh ca HC c th b khiu ni ti ta yu cu hy b (v rt c kh nng s b ta n xem xt hy b). Cc quyt nh ca HC c th b yu cu hy b khi khng p ng cc yu cu lut php hoc theo quy nh ti iu l cng ty. Cc quyt nh ca HC c th b yu cu hy b bi:146 Mt c ng hoc nhm c ng
Khon 5, iu 104, LDN. Khon 1, iu 16, iu l Mu. Khon 2, iu 30, LDN. Khon 8, iu 5, iu l Mu. iu 107, LDN.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
Trng hp thng qua quyt nh di hnh thc ly kin bng vn bn th quyt nh ca HC c thng qua nu c s c ng i din t nht 75% tng s phiu biu quyt chp thun; t l c th do iu l cng ty quy nh.142 i vi cc cng ty nim yt, cc quyt nh ca HC v vic thay i hoc hu b cc quyn c bit gn lin vi tng loi c phn s ch c thng qua khi c s nht tr bng vn bn ca nhng ngi nm gi t nht 75% quyn biu quyt ca c phn pht hnh loi .143
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Vic sa i, b sung iu l cng ty Loi c phn v tng s c phn ca tng loi c quyn cho bn Hp nht, t chc li v thanh l cng ty u t hoc bn ti sn c gi tr bng hoc ln hn 50% tng gi tr ti sn c ghi trong bo co ti chnh gn nht ca cng ty v cc chi nhnh ca cng ty.
8.
i hi ng C ng
Thnh vin Hi ng qun tr Thnh vin Ban kim sot Gim c hoc Tng gim c. Quyt nh ca HC c th b yu cu xem xt hy b trong cc trng hp sau: rnh t v th tc triu tp hp HC khng thc hin ng T theo quy nh ca Lut doanh nghip v iu l cng ty. rnh t, th tc ra quyt nh v ni dung quyt nh vi phm php T lut hoc iu l cng ty. Quyt nh ca HC c th b yu cu xem xt hy b trong vng 90 ngy k t ngy nhn c bin bn hp HC hoc bin bn kt qu kim phiu ly kin HC.147 Cc quy nh php lut hin hnh khng cp n vic liu to n c th quyt nh gi nguyn hoc hu b quyt nh gy tranh ci.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
349
NOTES
Chng
Mc lc
C CU CHUNG TRONG QUN TR CNG TY GII THIU V QUN TR CNG TY
C. BO M VN IU L 1. Tng quan v gim Vn iu l 2. Mua li c phn 3. S hu cho D. QU D PHNG BT BUC V T NGUYN 1. Qu d phng bt buc 2. Cc qu khc 3. Thng d vn
C TC
I HI NG C NG
B. TNG VN IU L 1. Cc phng thc tng Vn iu l 2. Cc hnh thc pht hnh c phn 3. Tng Vn iu l t cc ngun vn ch s hu 4. Bo v quyn s hu khi tng Vn iu l 5. Th tc tng Vn iu l
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
A. MT S KHI NIM CHUNG V VN IU L 1. nh ngha v Vn iu l 2. Vn php nh hay Vn iu l ti thiu 3. Vn iu l v s c phn c quyn pht hnh 4. Thanh ton y vn c phn 5. Gp vn iu l
HI NG QUN TR
9.
Lut doanh nghip v cc quy nh khc c lin quan gn mt s chc nng bo v i vi vn iu l ca cng ty, bao gm vic bo v cc c ng khi cc ri ro do c phiu b pha long v bo m mc ti thiu vic thanh ton cc khon n ca cng ty. Mc d bn thn vn iu l khng th p ng c vai tr ny, n vn c xem l mt trong nhng yu t c bn bo v li ch ca cc ch n. i vi cc c ng, vn iu l ng mt vai tr
355
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
quan trng bi v a s quyn li ca c ng gn lin vi quy m cc khon u t ca h trong tng vn iu l ca cng ty. Vn iu l mang ngha php l hn l ngha kinh t. Theo php lut hin hnh, vn iu l l quy nh php l bt buc mt cng ty c phn c th thnh lp v i vo hot ng. Php lut cng a ra nhng quy tc nht nh qun l vic tng v gim vn iu l. Ngoi ra, mt s cc th tc khc bo m quyn li ca c ng v cc ch n, nh vic cng ty mua li c phn, quyn ca c ng trong vic yu cu cng ty mua li c phn, vic s hu cho cng nh vic duy tr qu d phng bt buc s c trnh by c th trong Chng ny.
9.
1. nh ngha v Vn iu l
Vn iu l c nh ngha l s vn do cc c ng gp hoc cam kt gp trong mt thi hn nht nh v c ghi vo iu l cng ty.1 i vi cng ty c phn, vn iu l ng k c chia thnh nhiu phn bng nhau gi l c phn.2 Ch c nhng c phn c pht hnh mi hnh thnh vn iu l. Cc c phn ny bao gm cc c phn c pht hnh nhng c cng ty mua li bn li hoc hy b (c gi l c phiu qu). Tri phiu v cc cng c n khc khng hnh thnh vn iu l.
357
phi p ng yu cu v mc vn iu l ti thiu mi c th thnh lp c cng ty. Mt s cc ngnh ngh kinh doanh phi p ng yu cu v mc vn php nh bao gm: ngn hng, chng khon, bo him, du lch, dch v lao ng v kinh doanh vng bc. i vi nhng ngnh ny, h s ng k kinh doanh phi c thm xc nhn ca c quan, t chc c thm quyn xc nhn vn php nh.4 Nhng doanh nghip kinh doanh cc ngnh ngh m lut php c quy nh v vn php nh cn phi duy tr mc vn iu l khng thp hn mc vn php nh trong sut qu trnh hot ng kinh doanh. Yu cu ca lut php v vn php nh nhm mc ch bo v quyn li ca khch hng v cc ch n ca cng ty hot ng trong lnh vc, ngnh ngh kinh doanh .
C phn c php pht hnh l s lng c phn ti a m cng ty c th pht hnh. S c phn ny c ghi trong iu l ca cng ty ti thi im thnh lp nhng c th c thay i trn c s ph duyt ca cc c ng. S c phn c quyn pht hnh l tng s c phn m HC quyt nh s pht hnh huy ng thm vn. S c phn c quyn pht hnh ca cng ty c phn ti thi im ng k kinh doanh l tng s c phn do cc c ng sng lp v cc c ng khc ng k mua ti thi im ng k kinh doanh v s c phn s c pht hnh thm trong vng 3 nm k t ngy cng ty c cp giy chng nhn ng k kinh doanh v c ghi ti iu l cng ty.5 Cng ty c phn khng nht thit phi pht hnh ton b s c phn c ph duyt. gip cng ty ch ng hn, s lng c phn c ph duyt s ln hn nhiu so vi s lng c phn m cng ty cn. Trong trng hp cng ty khng pht hnh ton b s c phn c ph duyt, nhng c phn ny c xem l c ph duyt nhng cha pht hnh. Ch c s c phn c pht hnh v thanh ton y mi hnh thnh vn iu l ca cng ty. Tuy nhin, theo quy nh ca Lut doanh nghip, vn iu l l s vn do cc c ng gp hoc cam kt gp trong mt thi hn nht nh v c ghi vo iu l cng ty.6 Ngh nh 102/2010/N-CP quy
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
9.
nh vn iu l ca cng ty c phn l tng gi tr mnh gi s c phn pht hnh. S c phn pht hnh l s c phn m cc c ng thanh ton cho cng ty. Tuy nhin, Ngh nh ny cng quy nh rng vn iu l ca cng ty c phn ti thi im ng k kinh doanh l tng gi tr mnh gi cc c phn do cc c ng sng lp v cc c ng khc ng k mua v c ghi trong iu l cng ty; s c phn ny phi c thanh ton trong thi hn 90 ngy k t ngy c cp Giy chng nhn ng k doanh nghip.7 Theo , vn iu l ghi trn ng k kinh doanh ca cng ty c th cao hn rt nhiu so vi khon vn c gp thc t. iu ny c th dn n nhng hiu nhm v kh nng ti chnh ca cng ty. Tng s vn c ph duyt c ghi trong iu l ca cng ty l s vn c xc nh ti thi im thnh lp trn c s nhu cu pht trin cng ty trong tng lai. Hn na, quyt nh ny cng da trn t l pha long vn c phn m cc c ng sng lp sn sng chp nhn trong tng lai. Trong qu trnh hot ng kinh doanh, cng ty c phn c th quyt nh pht hnh thm c phn tng vn iu l. Mt trong nhng li ch ca s c phn c php pht hnh chnh l vic gim thiu chi ph v thi gian t chc hp HC mi ln cng ty d nh huy ng thm vn. Tuy nhin, ti Vit Nam iu ny ch ng trong trng hp cc cng ty khng phi l cng ty nim yt, trong Hi ng qun tr c quyn quyt nh cho bn c phn mi trong phm vi s c phn c quyn cho bn ca tng loi.8 i vi cc cng ty nim yt, iu l Mu quy nh HC s ph duyt loi c phn v s lng c phn mi s c pht hnh cho tng loi c phn.9
7 Khon 4, iu 6, Ngh nh 102/2010/N-CP . 8 Khon 2c, iu 108, LN. 9 Khon 2h, iu 14, iu l Mu.
359
Cc thng l tt:
Theo thng l tt v Qun tr cng ty, iu l cng ty nn y quyn cho Hi ng qun tr pht hnh s c phn trong phm vi cho php huy ng thm vn. thc hin iu ny, iu l cng ty phi bao gm cc iu khon sau: S lng c phn c php pht hnh ti a. Thng thng, mc ti a ny khng c php vt qu 50% vn iu l ca cng ty ti thi im Hi ng qun tr c y quyn pht hnh s c phn c php pht hnh. Cc loi c phn c php pht hnh Hnh thc thanh ton cho s c phn pht hnh thm.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
9.
Trong cc trng hp cn li, Lut doanh nghip quy nh c phn ca cng ty phi c thanh ton mt ln.12 i vi cc cng ty nim yt, iu l Mu quy nh, trng hp c ng khng thanh ton y v ng hn s tin phi tr mua c phiu, Hi ng qun tr thng bo v c quyn yu cu c ng thanh ton s tin cn li cng vi li sut trn khon tin v nhng chi ph pht sinh do vic khng thanh ton y gy ra cho cng ty theo quy nh trong thi hn nht nh (ti thiu l by ngy k t ngy gi thng bo). Nu c ng vn khng thc hin thanh ton cho s c phn mua trong thi hn ny, Hi ng qun tr c quyn thu hi s c phn . C phn b thu hi s tr thnh ti sn ca cng ty. Hi ng qun tr c th trc tip hoc y quyn bn, ti phn phi hoc gii quyt cho ngi s hu c phn b thu hi, hoc cc i tng khc theo nhng iu kin v cch thc m Hi ng qun tr thy l ph hp.13 C ng nm gi c phn b thu hi s phi t b t cch c ng i vi nhng c phn , nhng vn phi thanh ton tt c cc khon tin c lin quan cng vi tin li theo t l nht nh vo thi im thu hi theo quyt nh ca Hi ng qun tr k t ngy thu hi cho n ngy thc hin thanh ton. Hi ng qun tr c ton quyn quyt nh vic cng ch thanh ton ton b gi tr c phiu vo thi im thu hi hoc c th min gim thanh ton mt phn hoc ton b s tin .14
361
15 16 17 18
Khon 4, iu 4, LDN. Khon 2, iu 30, LDN. Khon 3, iu 30, LDN. Khon 4h, iu 25, iu l Mu.
C TC
Theo thng l, c phn pht hnh trong qu trnh thnh lp v hot ng ca cng ty c th c gp vn bng Vit Nam ng, ngoi t t do chuyn i, hoc gp vn bng hin vt bao gm vng, gi tr quyn s dng t, gi tr quyn s hu tr tu, cng ngh, b quyt k thut v cc ti sn khc ghi trong iu l cng ty.15 Tuy nhin, vic gp vn bng hin vt phi tun th mt s nguyn tc nht nh. Ti sn gp vn ti thi im thnh lp doanh nghip phi c cc c ng sng lp nh gi theo nguyn tc nht tr. Nu ti sn gp vn c nh gi cao hn so vi gi tr thc t ti thi im gp vn th cc c ng sng lp lin i chu trch nhim i vi cc khon n v ngha v ti sn khc ca cng ty bng s chnh lch gia gi tr c nh gi v gi tr thc t ca ti sn gp vn ti thi im kt thc nh gi.16 Ti sn gp vn trong qu trnh hot ng s do cng ty v ngi gp vn tha thun nh gi hoc do mt t chc nh gi chuyn nghip nh gi. Trng hp t chc nh gi chuyn nghip nh gi th gi tr ti sn gp vn phi c ngi gp vn v cng ty chp thun; nu ti sn gp vn c nh gi cao hn gi tr thc t ti thi im gp vn th ngi gp vn hoc t chc nh gi v ngi i din theo php lut ca cng ty cng lin i chu trch nhim i vi cc khon n v ngha v ti sn khc ca cng ty bng s chnh lch gia gi tr c nh gi v gi tr thc t ca ti sn gp vn ti thi im kt thc nh gi.17 i vi cc cng ty nim yt, vic nh gi cc ti sn gp vn vo cng ty phi c Hi ng qun tr ph chun.18
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
5. Gp vn iu l
9.
Cc thng l tt:
C nhn (hoc php nhn) phi c cp giy php hot ng nh mt t chc nh gi c lp. T chc nh gi c lp khng th l thnh vin sng lp, ch s hu, c ng, nhn vin, nh cung cp v cc c nhn c lin quan n li ch trong cng ty. Cng ty nn s dng mt t chc nh gi c lp c cp php xc nh gi tr th trng ca ti sn, cng n v cc ngha v ti sn khc ca cng ty. T chc nh gi chuyn nghip ng mt vai tr quan trng trong vic tr gip cc nh qun l v cc c ng trong qu trnh ti c cu cng ty. Theo thng l tt, cc t chc nh gi c lp cn mua bo him trch nhim dn s.
TNG VN IU L
363
Vic tng vn iu l c quy nh ti Thng t s 19/2003/TT-BTC ngy 20/3/2003 ca B Ti chnh hng dn iu chnh tng gim vn iu l v qun l c phiu qu trong cng ty c phn (Thng t 19). Mc d cn nhiu kin v s ph hp ca cc iu khon trong Thng t ny vi cc quy nh mi ca Lut doanh nghip hin hnh c ban hnh nm 2005, Thng t 19 vn c hiu lc thi hnh cho ti thi im hin ti. B Ti chnh hin ang trong qu trnh d tho v ly kin ca cc t chc, c nhn v cc doanh nghip sa i v ban hnh thng t mi hng dn v vic tng gim vn iu l cho ph hp vi cc quy nh hin hnh. V vy, hin nay cc cng ty hot ng trn lnh th Vit Nam vn p dng Thng t 19 trong vic tng, gim vn iu l ca cng ty. Theo quy nh ti Thng t 19, Hi ng qun tr phi lp k hoch tng vn iu l v phi trnh ln HC cng ty thng qua. Cng theo Thng t 19, vn iu l ca cng ty c phn c iu chnh tng trong cc trng hp sau y:19
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
Phn ny s cp chi tit n nhng vn quan trng nht khi xem xt tng vn iu l c nh gi ch yu trn quan im ca cc cng ty i chng. Trn kha cnh ny, nhng vn ny s c gim st bi cc c quan lp php, cc t chc ban hnh quy nh v t chc v hot ng ca cc cng ty i chng cng nh ca th trng chng khon.
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Rt nhiu nhn t khc nhau nh tnh hnh th trng, vic ti c cu doanh nghip, k hoch pht trin v tng trng s dn ti vic tng vn iu l l cn thit. Vn iu l c th c huy ng t cc ngun: S dng cc ngun vn bn ngoi, nh thu ht cc ngun lc ti chnh ca cc c ng hin hu hoc t bn th ba S dng ngun vn ni b ca cng ty bng cch vn ha cc qu d phng ni b.
B. Tng vn iu l
9.
Pht hnh c phiu mi huy ng thm vn theo quy nh ca php lut, k c trng hp c cu li n ca cng ty theo hnh thc chuyn n thnh vn gp c phn theo tho thun gia cng ty v cc ch n Chuyn i tri phiu pht hnh thnh c phn Thc hin tr c tc bng c phiu Pht hnh c phiu mi thc hin sp nhp mt b phn hoc ton b doanh nghip khc vo cng ty Kt chuyn ngun thng d vn b sung tng vn iu l. i vi cc tri phiu chuyn i thnh c phn, vn iu l tng thm s c iu chnh nu ph hp vi cc iu kin chuyn i tri phiu theo lut nh v c ghi trong k hoch pht hnh tri phiu chuyn i. Vic tng vn iu l ch yu c thc hin theo ba hnh thc sau y: 1) Huy ng thm vn 2) Tng vn t vic chuyn i tri phiu thnh vn c phn 3) Tng vn t thng d vn c phn, li nhun cha phn phi v cc qu khc t ngun vn ni b ca cng ty. V mt l thuyt, tt c cc hnh thc tng vn iu l u c th c thc hin thng qua vic pht hnh thm c phn. Ti nhiu quc gia, tng vn iu l cc cng ty thng pht hnh c phn vi mnh gi cao hn. Chi tit v cc hnh thc tng vn iu l c tng hp ti Bng 1 di y.
TNG VN IU L
365
Bn gp vn
C ng hin hu v bn th ba
Mc ch
C thay i c cu s hu ca cng ty khng? Hnh thc tng vn Phng php phn phi c phn Ch th qun tr c thm quyn ph duyt p dng quyn u tin mua trc
C th thay i
Khng
Pht hnh thm c phn ng k mua c phn (m hoc ng) HC, tr trng hp y quyn cho HQT
Phn phi qu
HC
HC
Khng
Khng
C TC
C ng hin hu v bn th ba
C ng hin hu
I HI NG C NG
huy ng thm vn. Tuy nhin, hnh thc ny s lm gim t l nm gi c phn ca cc c ng hin hu trong trng hp cc c ng hin hu khng sn sng/ khng th s dng quyn u tin mua trc ca h.
Cho php ch s hu ca tri phiu chuyn i thc hin quyn chuyn i tri phiu thnh c phiu
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Ngun vn
T bn ngoi
Huy ng thm vn
9.
3. Tng Vn iu l t cc ngun vn ch s hu
Ty thuc vo phng n tng vn iu l, cng ty c th huy ng ngun vn bn ngoi t cc c ng hoc bn th ba. Cng ty cng c th s dng ngun vn t c ca mnh tng vn iu l. Cc ngun vn ni b m cng ty c th s dng vn ha bao gm:20 Thng d vn c phn Qu u t v pht trin Li nhun cha phn phi Cc qu d phng khc theo quy nh ca php lut
Ch c cc c ng c tn trong danh sch c ng ca cng ty do Hi ng qun tr xc nh sau ngy c cc c quan thm quyn chp thun vic pht hnh c phn mi t ngun vn t c ca cng ty mi c quyn nhn cc c phn ny. S lng c phn m mi c ng nhn c c tnh theo t l s c phn m h nm gi trn tng gi tr vn c phn hin hnh ca cng ty. Thng t 19 cng a ra mt s quy tc p dng cho vic tng vn iu l t ngun thng d vn c phn. i vi khon chnh lch tng gia gi bn v gi vn mua vo ca c phiu qu, cng ty c s dng ton b chnh lch tng vn iu l. i vi khon chnh lch gia gi bn vi mnh gi c phiu c pht hnh thc hin cc d n u t th cng ty c phn ch
TNG VN IU L
367
Chi tit v quyn u tin ny c trnh by ti Mc B.5, Chng 7. Khi tng vn iu l t ngun vn ni b, s c phiu pht hnh thm phi c phn phi cho tt c cc c ng hin hu theo tng loi c phiu
21 22 23 24 25 26
Khon 2, Mc A, Phn II, Thng t 19/2003/TT-BTC. Khon 1, Phn IV, Thng t 18/2007/TT-BTC. Khon 2, Phn IV, Thng t 18/2007/TT-BTC. Khon 4, Mc A, Phn II, Thng t 19/2003/TT-BTC. Khon 3, Phn IV, Thng t 18/2007/TT-BTC. Khon 1c, iu 79, LDN v Khon 5 & 6, iu l Mu.
C TC
C cu s hu ca cng ty s thay i khi tng vn iu l t cc ngun vn bn ngoi. Nh nhn mnh t cc phn trc, t l s hu ca cc c ng hin hu s b suy gim do nh hng ca vic pht hnh thm c phn. Do , mt nguyn tc bt di bt dch trong vic pht hnh c phn mi l cc c ng hin hu ca cng ty c quyn u tin mua i vi s c phn mi ny gim thiu ri ro c phn b pha long.26
I HI NG C NG
c s dng b sung vn iu l sau 3 nm k t khi d n u t hon thnh a vo khai thc, s dng. i vi khon chnh lch gia gi bn vi mnh gi c phiu c pht hnh c cu li n, b sung vn kinh doanh th cng ty c phn ch c s dng b sung tng vn iu l sau 1 nm k t thi im kt thc t pht hnh.21 Cng ty i chng mun pht hnh c phiu tr c tc cho c ng hin hu tng vn iu l phi c HC thng qua v c ngun thc hin t li nhun sau thu trn bo co ti chnh gn nht c xc nhn ca kim ton.22 Cng ty i chng pht hnh c phiu thng cho c ng hin hu tng vn iu l phi c HC thng qua v c ngun thc hin t cc ngun vn t c.23 Cng ty khng c s dng cc khon chnh lch gi t vic t nh gi li ti sn (khi khng c ch trng ca Nh nc) tng vn iu l.24 Ti liu bo co pht hnh c phiu tr c tc, c phiu thng bao gm ngh quyt ca HC thng qua phng n pht hnh v bo co ti chnh c kim ton gn nht hoc ti liu cn thit khc chng minh ngun vn hp php dng pht hnh thm c phiu.25
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
9.
theo t l c phn nm gi ca tng c ng. Hin ti, Vit Nam, khng c quy nh c th v vic x l i vi c phn l. Tuy nhin, theo thng l trn th trng, s c phn c pht hnh thm s c lm trn xung n hng n v. Hi ng Qun tr cng ty s quyt nh vic x l s c phn l ny. Mt s cng ty c th kt chuyn tng mnh gi cc c phn l ny vo Qu u t pht trin, mt s cng ty khng pht hnh phn c phiu ny hoc mua li lm c phiu qu.
5. Th tc tng Vn iu l
Lut doanh nghip v cc vn bn php lut p dng cho lnh vc chng khon quy nh nhng th tc cn thit m cc cng ty i chng cn phi tun theo trong qu trnh tng vn iu l. Cc quy nh ny l cn thit bo v quyn ca cc c ng. Vi thm quyn ph duyt v ng k pht hnh c phn ca cc cng ty i chng, UBCKNN ng vai tr quan trng trong vic kim tra v xc nhn tnh php l ca h s tng vn iu l v buc cc cng ty thc hin y cc thng l qun tr doanh nghip trong quy trnh ny. i vi cc ngn hng thng mi c phn, vic tng vn iu l cn phi c s ph duyt ca Ngn hng Nh nc. Quy trnh, th tc v h s ngh Ngn hng Nh nc chp thun vic thay i vn iu l ca ngn hng thng mi c phn c quy nh ti cc iu t 26 n 29, mc 2, chng III, Thng t s 06/2010/TT-NHNN ra ngy 26/2/2010 hng dn v t chc, qun tr, iu hnh, vn iu l, chuyn nhng c phn, b sung, sa i giy php, iu l ca ngn hng thng mi. Theo quy nh ti Ngh nh s 01/2010/N-CP ngy 4/1/2010 ca Chnh ph v cho bn c phn ring l, cc c quan Nh nc sau y c thm quyn qun l cho bn c phn ring l:27 - Ngn hng Nh nc Vit Nam: trong trng hp t chc pht hnh l t chc tn dng - B Ti chnh: trong trng hp t chc pht hnh l doanh nghip bo him c phn - UBCKNN: cc cng ty i chng khc (tr cc cng ty i chng l doanh nghip hot ng trong lnh vc tn dng, bo him)
TNG VN IU L
369
a) i hi ng c ng thng qua quyt nh tng vn Lut Doanh nghip quy nh vic ra quyt nh pht hnh thm c phn trong phm vi s lng c phn c php pht hnh c HC ph duyt thuc thm quyn ca Hi ng qun tr. Tuy nhin, i vi cc cng ty i chng, vic pht hnh c phn tr c tc v vic pht hnh c phiu thng bt buc phi c HC ca cng ty ph duyt.28 Hin nay, cha c cc quy nh c th i vi vic pht hnh thm c phn tng vn thng qua gp vn. i vi cng ty nim yt, cn c s thng qua ca cc c ng i vi vic pht hnh thm c phn. iu l Mu p dng i vi cc cng ty nim yt quy nh HC phi quyt nh loi c phn v s lng c phn mi s c pht hnh cho mi loi c phn.29 Hi ng qun tr ca cng ty c trch nhim xut cc loi c phn c th pht hnh v tng s c phn pht hnh cho tng loi trnh ln HC ph duyt.30 C ng (hoc nhm c ng) nm gi t 5% c phn ph thng tr ln trong thi gian lin tc t nht 6 thng c quyn xut vic a vn ny vo chng trnh hp HC.31 Chi tit v quyn ca c ng trong vic thay i chng trnh v ni dung hp HC c trnh by ti Mc B.5, Chng 8. iu l ca cng ty c phn phi c sa i ph hp vi vn iu l mi sau quyt nh tng vn. Ti Vit Nam, trn cc bin bn hp HC, HC thng y quyn cho Hi ng qun tr sa i cc iu khon trong iu l cng ty phn nh nhng thay i v vn do vic pht hnh thm c phn. b) Vai tr ca Hi ng qun tr trong quyt nh tng vn iu l i vi cc cng ty i chng, Hi ng qun tr c thm quyn quyt nh vic cho bn c phn theo hnh thc cho bn ring l tr trng hp iu l cng ty c quy nh khc. Php lut hin hnh cha c quy nh c
28 29 30 31 Khon 3, Phn 4, Thng t 18/2007/TT-BTC. Khon 2h, iu 14, iu l Mu. Khon 3f, iu 25, iu l Mu. Khon 4, iu 17, iu l Mu.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
cp doanh nghip, ty thuc vo phng n tng vn c la chn v thm quyn, HC hoc Hi ng qun tr chu trch nhim chnh trong vic ra quyt nh v hon tt cc th tc tng vn iu l.
9.
th v thi gian v cc hn ch i vi Hi ng qun tr trong vn ny. Lut doanh nghip quy nh HC s quyt nh loi v s lng c phn ca tng loi m cng ty c php pht hnh.32 Hi ng qun tr c quyn quyt nh cho bn c phn mi trong phm vi s c phn c quyn cho bn ca tng loi v quyt nh huy ng thm vn theo cc hnh thc khc.33 Hi ng qun tr c thm quyn quyt nh thi im, phng thc v gi cho bn c phn trong s c phn c quyn cho bn.34 Thc t, mc ch ca c phn c php pht hnh l to iu kin cc cng ty c phn pht hnh thm c phiu mt cch d dng. S l rm r, phc tp, mt thi gian v tn km trong trng hp cn s thng qua ca HC mi ln tng vn iu l. iu ny ng thi s khin cho cng ty gp kh khn khi cn huy ng vn mt cch nhanh chng nhm p ng s thay i ca mi trng kinh doanh. gip doanh nghip trnh c vn ny, Lut doanh nghip cho php cc cng ty trao quyn cho Hi ng qun tr pht hnh c phn trong phm vi s c phn c quyn pht hnh huy ng vn. Tuy nhin, theo quy nh ca Lut chng khon, Hi ng qun tr ch c thm quyn pht hnh thm c phn i vi c phn cho bn ring l. Quyt nh ca Hi ng qun tr c thng qua nu c a s thnh vin d hp chp thun, trng hp s phiu ngang nhau th quyt nh cui cng thuc v pha c kin ca Ch tch Hi ng qun tr.35
Cc thng l tt:
Hi ng qun tr cn t chc cuc hp vi s c mt ca cc thnh vin Hi ng qun tr thng qua quyt nh cho bn c phn. Quyt nh cho bn c phn ch c thng qua trong trng hp s c phn pht hnh thm ca tng loi khng vt qu tng s c phn c quyn pht hnh ghi trong iu l cng ty.
32 33 34 35
Khon 2b, iu 96, LDN. Khon 2c, iu 108, LDN. Khon 1, iu 87, LDN. Khon 8, iu 112, LDN.
TNG VN IU L
371
C TC
H s ng k cho bn chng khon ra cng chng phi km theo Quyt nh ca Hi ng qun tr thng qua h s. i vi vic cho bn chng khon ra cng chng ca t chc tn dng, h s phi c vn bn chp thun ca Ngn hng nh nc Vit Nam.37 Trong thi hn by ngy, k t ngy Giy chng nhn cho bn chng khon ra cng chng c hiu lc, t chc pht hnh phi cng b Bn thng bo pht hnh trn mt t bo in t hoc bo vit trong ba s lin tip.38
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
c) Cc thng tin cn c trong Quyt nh cho bn c phn Lut doanh nghip quy nh Hi ng qun tr quyt nh thi im, phng thc v gi cho bn c phn trong s c phn c quyn cho bn. Tuy nhin, khng c mt quy nh c th no v thng tin v cc ni dung cn phi c trong quyt nh cho bn c phn. Vic cho bn chng khon ra cng chng phi c ng k vi UBCKNN, c quan c thm quyn cp Giy chng nhn cho bn chng khon ra cng chng cho cc cng ty c phn. H s ng k cho bn chng khon ra cng chng vi UBCKNN bao gm:36 Giy ng k cho bn c phn ra cng chng Bn co bch iu l ca t chc pht hnh Quyt nh ca HC thng qua phng n pht hnh v phng n s dng vn thu c t t cho bn c phiu ra cng chng Cam kt bo lnh pht hnh (nu c).
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
9.
Ni dung
S lng pht hnh thm Phng thc pht hnh (ng k mua c phn, chuyn i tri phiu hay tng vn c phn t ngun vn t c) Thi im thanh ton hoc ng k vi cng ty Mc ch tng vn Ngy chuyn i Ngy ng k cui cng ngi nm gi tri phiu chuyn i thc hin quyn u i chuyn i tri phiu thnh c phn T l chuyn i Ngy ng k cui cng lp danh sch c ng Cc i tng c quyn mua/phn phi c phn Ngun vn pht hnh Thi gian pht hnh Gi pht hnh hoc phng n c th theo cc c ng thc hin quyn ca h Loi c phn Thi gian cho vic chuyn nhng quyn mua c phn a im ng k mua c phn, thc hin chuyn nhng quyn mua v nhn bn co bch Ngn hng y thc nhn cc khon thanh ton c phn
TNG VN IU L
373
39 40 41 42
Khon 3, iu 8, Ngh nh 01/2010/N-CP. Khon 2, iu 8, Ngh nh 01/2010/N-CP. iu 9, Ngh nh 01/2010/N-CP. Ph lc s II, Ngh nh 01/2010/N-CP.
H s cho bn c phn ring l y v hp l phi gi ti c quan nh nc c thm quyn chm nht l 20 ngy trc ngy d kin thc hin vic cho bn. Phng n cho bn phi xc nh r i tng v s lng nh u t c cho bn di 100 nh u t v hn ch chuyn nhng c phn ti thiu trong vng 1 nm k t ngy hon thnh t cho bn.39 Trng hp cho bn cho cc i tc chin lc, t chc cho bn phi xy dng tiu ch xc nh, la chn cc i tc chin lc.40 H s ng k cho bn c phn ring l gm:41 - Bo co cho bn c phn ring l - Quyt nh ca HC hoc Hi ng qun tr thng qua phng n cho bn v phng n s dng s tin thu c t t cho bn - Ngh quyt HC hoc Hi ng qun tr theo iu l cng ty hoc y quyn ca HC thng qua tiu chun i tc chin lc, ngi lao ng trong trng hp cho bn cho i tc chin lc, hoc ngi lao ng trong cng ty - Quyt nh ca Hi ng qun tr thng qua danh sch i tc chin lc, ngi lao ng trong trng hp cho bn cho i tc chin lc, hoc ngi lao ng trong cng ty - Ti liu cung cp thng tin v t cho bn cho nh u t theo quy nh - Cc ti liu khc theo quy nh ca Php lut c lin quan. Ti liu cung cp thng tin v cho bn c phn ring l cho nh u t bao gm:42 - Tn, a ch doanh nghip - Ngnh ngh kinh doanh - Sn phm v dch v ch yu - Ti sn ch yu ca doanh nghip - Danh sch nhng cng ty m v cng ty con - Tnh hnh hot ng kinh doanh v kt qu hot ng sn xut kinh doanh trc thi im cho bn c phn ring l - V th ca cng ty so vi cc doanh nghip khc trong cng ngnh - Mt s thng tin ch yu v k hoch u t v chin lc pht trin doanh nghip.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
9.
- Thng tin v t cho bn c phn ring l, bao gm: Loi c phn Mnh gi c phn S lng c phn ang lu hnh S lng c phn d kin cho bn Gi cho bn d kin Phng php tnh gi Phng thc phn phi Thi gian phn phi ng k mua c phn Phng n s dng s tin thu c t t cho bn Gii hn v t l nm gi i vi nh u t nc ngoi Cc thng tin lin quan n vic hn ch chuyn nhng c phn cho bn ring l. d) Thanh ton vn c phn bng hin vt C phn ca cng ty c phn c th c thanh ton bng tin Vit Nam, ngoi t t do chuyn i, vng, gi tr quyn s dng t, gi tr quyn s hu tr tu, cng ngh, b quyt k thut, cc ti sn khc theo quy nh ti iu l cng ty.43 Mc d Lut doanh nghip cho php vic thanh ton c phn bng hin vt, hin vn cha c mt quy nh hoc hng dn c th no v mt th tc v cc thng tin trong bn cng b cho bn c phn ring l. Nu quyt nh cho bn c phn ring l cho php cc nh u t thanh ton s c phn pht hnh thm bng cc chng khon khc hoc cc ti sn khc c gi tr tin t, quyt nh cn nu r: M t chi tit v phng thc gp vn bng hin vt C nhn m t cc chng khon hoc ti sn c mua li S lng v gi tr danh ngha (hoc mnh gi mi c phn) ca c phn c mua trong trng hp gp vn bng c phn.
43 iu 89, LDN.
BO M VN IU L
375
Mt trong nhng mc tiu trong quy nh v vn iu l l nhm c mt s bo m ti thiu rng doanh nghip s thc hin y cc ngha v vi ch n. Tuy nhin, chc nng ny ca vn iu l ch mang tnh l thuyt nu n khng c bo m bng gi tr ti sn ti thiu ca cng ty. Trong trng hp gim vn iu l, cng ty phi gi thng bo v quyt nh gim vn iu l ti c quan ng k kinh doanh ni cng ty ng k kinh doanh. ng thi, cng ty phi cam kt bo m thanh ton cc khon n v cc ngha v ti sn khc sau khi gim vn.44 Trng hp gim vn i vi doanh nghip kinh doanh ngnh, ngh phi c vn php nh, th doanh nghip ch c ng k gim vn iu l nu mc vn ng k sau khi gim khng thp hn mc vn php nh p dng i vi ngnh, ngh .45 Ngoi ra cn c mt s cc hot ng khc c th nh hng n vn iu l v gi tr ti sn rng ca cng ty theo mt hay nhiu cch khc nhau. Nhng hot ng v c ch, nh c trnh by ti Hnh 1 di y, s ngn nga vic cng ty phn chia ti sn cho cc c ng v cc bn c lin quan khc gy tn tht cho cc ch n ca cng ty. Hnh 1: Bo m vn iu l
Cng ty mua li c phn pht hnh C ng yu cu cng ty mua li c phn
Chi tr c tc
44 Khon 1, iu 31, Chng V, Ngh nh 43/2010/N-CP. 45 Khon 3, iu 40, Chng V, Ngh nh 43/2010/N-CP.
C TC
Gim vn iu l
Cc hot ng:
S hu cho
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
C. Bo m Vn iu l
9.
Vn iu l ca cc cng ty c phn c iu chnh gim trong cc trng hp sau y: Gim vn iu l khi nhu cu v vn ca cng ty gim do cng ty thay i ngnh ngh kinh doanh, t chc li vi quy m nh hn trc.46 B buc phi hu b c phiu qu.47 Gim vn iu l khi cng ty kinh doanh thua l 3 nm lin tip v c s l lu k bng 50% vn ca cc c ng tr ln nhng cha mt kh nng thanh ton cc khon n n hn.48
46 iu 1, Mc B, Phn II, Thng t 19/2003/TT-BTC. 47 iu 1, Mc B, Phn II, Thng t 19/2003/TT-BTC. 48 iu 2, Mc B, Phn II, Thng t 19/2003/TT-BTC.
BO M VN IU L
377
Trng hp c phiu qu mua vo, nhng sau 3 nm cng ty khng s dng v vn ca ch s hu tnh trng nh hn vn iu l th cng ty c
49 iu 1, Mc B, Phn II, Thng t 19/2003/TT-BTC. 50 Khon 3, iu 9, iu l Mu. 51 Khon 4, iu 9, iu l Mu.
i vi cc cng ty nim yt, trong trng hp cc c ng khng thanh ton y v ng hn s tin phi tr mua c phiu, Hi ng qun tr c quyn thu hi s c phn .50 C phn b thu hi s tr thnh ti sn ca cng ty. Hi ng qun tr c th trc tip hoc y quyn bn, ti phn phi hoc gii quyt cho ngi s hu c phn b thu hi hoc cc i tng khc theo nhng iu kin v cch thc m Hi ng qun tr thy l ph hp.51 Tuy nhin, khng c vn bn no quy nh liu Hi ng qun tr c th quyt nh khng cho pht hnh li nhng c phiu ny hay khng.
C TC
I HI NG C NG
Vic iu chnh gim vn iu l c th c thc hin theo cc phng thc sau y:49 Cng ty mua v hu b mt s lng c phiu qu c mnh gi tng ng vi s vn d kin c iu chnh gim theo phng n c HC biu quyt thng qua hoc hu b s lng c phiu qu buc phi hu. Theo hnh thc ny th cng ty khng phi tr li tin cho cc c ng. Cng ty thu hi v hu b mt s c phiu ca cc c ng vi tng mnh gi tng ng vi s vn iu l gim. Theo hnh thc ny, mi c ng trong cng ty b thu hi mt s lng c phn theo t l c phn nm gi trc khi iu chnh gim trn tng vn iu l gim. Cng ty phi tr cho cc c ng mt khon tin bng gi tr s c phiu b thu hi ca mi c ng nhn vi mnh gi c phn. iu chnh gim mnh gi c phn m khng lm thay i s lng c phn. Theo hnh thc ny, cng ty thu hi c phiu ca cc c ng v pht hnh li c phiu mi vi mnh gi c iu chnh gim. Cng ty phi tr cho cc c ng mt khon tin tng ng vi s lng c phiu b thu hi ca mi c ng nhn vi chnh lch gia mnh gi c phn mi v mnh gi c phn trc khi gim vn. Hnh thc kt hp: cn c vo tnh hnh thc t, cng ty c phn c th kt hp p dng cc hnh thc nu trn thc hin iu chnh gim vn iu l.
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
9.
phn phi hu b c phiu qu, ng thi gim vn iu l ca cng ty.52 Trong cc trng hp cn li, cng ty c phn t quyt nh vic bn c phiu qu theo quy nh ca php lut hin hnh. c) Th tc gim vn iu l
Theo quy nh, khi ng k thay i vn iu l, cng ty phi gi thng bo ti Phng ng k kinh doanh ni cng ty ng k. Km theo thng bo phi c quyt nh bng vn bn v bin bn hp HC v vic thay i vn iu l ca cng ty.53 Tuy nhin, Lut doanh nghip v Ngh nh hng dn thi hnh mt s iu ca Lut doanh nghip hin cha c cc quy nh v hng dn v cc th tc km theo trong trng hp cng ty quyt nh gim vn iu l. Trong thc t, Lut doanh nghip v cc quy nh c lin quan ch a ra mt trng hp m cng ty c th ghi gim vn iu l. l, sau ba nm, k t ngy c cp Giy chng nhn ng k kinh doanh, nu s c phn c quyn cho bn khng c bn ht th cng ty phi ng k iu chnh gim s vn c quyn pht hnh ngang bng vi s c phn pht hnh.54 Cng vn s 5625/BKH-PTDN ngy 1/8/2008 ca B K hoch v u t tr li Cng vn s 03922/KHT-KKD ngy 27/6/2008 ca S K hoch v u t Thnh ph H Ch Minh cng khng nh Vic iu chnh gim vn iu l cng ty c phn c thc hin trong trng hp quy nh ti khon 3 iu 15 Ngh nh 139/2007/N-CP ngy 5/9/2007 ca Chnh ph hng dn chi tit thi hnh mt s iu ca Lut Doanh nghip. (Ngh nh mi thay th Ngh nh 139 khng c quy nh khc so vi Ngh nh 139 v vn ny). Thng t 19 li a ra cc trng hp khc m doanh nghip c th ghi gim vn iu l nh trnh by trn. iu ny gy bi ri cho cc doanh nghip trong vic p dng vo thc t hot ng ca mnh. Do vy, Lut doanh nghip cn thit phi a ra cc quy nh chi tit v nhng iu kin cn thit trong cc trng hp cng ty c phn c php iu chnh gim vn iu l ph hp vi tnh hnh thc t ti cc doanh nghip hin nay.
52 iu 5, Phn V, Thng t 19/2003/TT-BTC. 53 Khon 1, iu 40, Chng 5, Ngh nh 43/2010/N-CP. 54 Khon 9, iu 23, Ngh nh 102/2010/N-CP.
BO M VN IU L
379
Cc thng l tt:
Cuc hp Hi ng qun tr nhm thng qua xut hoc quyt nh gim vn iu l phi c s tham gia ca t nht 2/3 s thnh vin Hi ng qun tr.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
9.
d )Thng tin cng b trong quyt nh gim Vn iu l Lut doanh nghip v cc quy nh php lut lin quan khng a ra quy nh c th v cc thng tin cn c cng b trong quyt nh gim vn iu l.
e) Gim vn iu l v vic bo v quyn li ca cc ch n Vic gim vn iu l s trc tip nh hng n quyn li ca cc ch n ca cng ty do gi tr ti sn ti thiu nhm bo m vic thc hin cc ngha v ca cng ty i vi cc ch n gim. Lut doanh nghip v cc quy nh php lut lin quan khng quy nh cng ty phi gi thng bo cho cc ch n v vic gim vn iu l. Lut doanh nghip ch quy nh rng, sau khi thanh ton ht s c phn mua li, nu tng gi tr ti sn c ghi trong s k ton ca cng ty gim hn 10% th cng ty phi thng bo cho tt c cc ch n bit trong thi hn mi lm ngy, k t ngy thanh ton ht s c phn mua li.55 Ngoi ra, khng c cc quy nh cng nh cc hng dn bo v quyn li ca cc ch n trong trng hp cng ty gim vn iu l. Cng ty ch phi cam kt bo m thanh ton cc khon n v cc ngha v ti sn khc khi ng k gim vn vi c quan ng k kinh doanh.56
Cc thng l tt:
Cng ty phi thng bo ti cc ch n ca cng ty v k hoch gim vn iu l. Thng thng, Th k cng ty hoc mt c nhn khc do Tng gim c cng ty y quyn s chu trch nhim gi thng bo ny.
BO M VN IU L
381
2. Mua li c phn
Trong nhng hon cnh v iu kin c th, cng ty c quyn mua li c phn ca chnh mnh. Mua li c phn trong mt chng mc c nhng tc ng nht nh v mt qun tr trong cc cng ty c phn. Th nht, vic mua li c phn s gy ra s thiu ht ngn sch ti chnh cho vic pht trin kinh doanh ca cng ty do phi s dng mt s tin ln mua li c phn. Th hai, quyn li ca cc c ng c th s b lm dng trong trng hp cc c ng khng c c hi nh nhau i vi vic bn li c phn ca mnh cho cng ty. Lin quan n vn ny, Lut doanh nghip quy nh cng ty c th mua li c phn ca tng c ng tng ng vi t l c phn ca h trong cng ty. Quyt nh mua li c phn ca cng ty phi c thng bo bng phng thc bo m n tt c cc c ng trong thi hn ba mi ngy, k t ngy quyt nh c thng qua.59 Cui cng, cng ty s dng tin chi tr cho cc c ng mua li c phn, do vy s lm gim kh nng chi tr cc khon n cng nh thc hin cc ngha v vi cc ch n ca cng ty. C mt s nguyn tc nht nh tin hnh mua li c phn ca cng ty c tm tt s b trong Bng 3 di y. Cc nguyn tc ny c th khc nhau ty thuc vo mc ch ca vic mua li c phn nhm gim vn iu l hay v mc ch khc.
B MY IU HNH CC QUY TRNH KIM TON V KIM SOT CNG B THNG TIN CC GIAO DCH TRNG YU TRONG DOANH NGHIP NGHA CA CHNG KHON TRONG QUN TR CNG TY C TC NGHA CA VN IU L TRONG QUN TR CNG TY I HI NG C NG GII THIU V QUYN CA C NG VAI TR CA TH K CNG TY HI NG QUN TR
57 Khon 1, iu 13, Chng II, LPS. 58 iu 3, Chng II, LPS. 59 Khon 3, iu 91, LDN.
Quyn li ca cc ch n c bo v bi B lut Dn s v Lut ph sn. Theo quy nh ti Lut ph sn, khi nhn thy doanh nghip lm vo tnh trng ph sn th cc ch n khng c bo m hoc c bo m mt phn u c quyn np n yu cu m th tc ph sn i vi doanh nghip .57 Lut ph sn nh ngha, doanh nghip khng c kh nng thanh ton c cc khon n n hn khi ch n c yu cu th c coi l lm vo tnh trng ph sn.58
9.
Bng 3: Cc cch thc mua li c phn Mua li c phn nhm mc ch gim vn iu l Mua li c phn v cc mc ch khc
Cng ty mua li cc c phn c pht hnh v hy b Cng ty mua li c phn pht hnh v cc mc ch gim vn iu l khc nhau HC c thm quyn ph duyt quyt nh gim vn HC thng qua quyt nh vic mua li c phn. iu l thng qua vic hy b c phiu qu, tr trng hp Trong mt s iu kin c th do php lut quy nh, iu l cng ty hoc cc quy nh ni b c quy nh khc. HQT c thm quyn thng qua quyt nh ny. C phiu phi c hy b sau khi mua li Cc c phn c mua li phi c ti pht hnh hoc hy b trong mt khong thi gian nht nh.
Chi tit v cc phng thc mua li c phn nhm mc ch gim vn iu l c trnh by ti phn trc ca Chng ny a) Th tc mua li c phn mua li c phn ca chnh mnh, cng ty cn phi thc hin cc bc c trnh by trong Bng 4 di y. Bng 4: Th tc mua li c phn Cc bc th tc
Khi xng Thng qua quyt nh
Chi tit
HQT hoc c ng xut mua li c phn HQT c quyn quyt nh mua li khng qu 10% tng s c phn ca tng loi c cho bn trong mi mi hai thng. Trong trng hp khc, vic mua li c phn do HC quyt nh.60 Cng ty c phn c quyn mua li khng qu 30% tng s c phn ph thng bn, mt phn hoc ton b c phn u i c tc bn.61 Phi c hy b trong mt khong thi gian nht nh (3 nm) hoc phi c cho bn li trong trng hp vn gp ca c ng nh hn vn iu l.62
Hn ch Hy b c phn
BO M VN IU L
383
63 64 65 66 67 68 69 70
Khon 1.3, iu 1, Phn II, Thng t 18/2007/TT-BTC. Khon 3a, iu 104, LDN. Khon 8, iu 112, LDN. iu 29, Mc 2, Chng III, Thng t 06/2010/TT-NHNN. Khon 1.2, iu 1, Phn II, Thng t 18/2007/TT-BTC. Khon 1.1, iu 1, Phn II, Thng t 18/2007/TT-BTC. Khon 4, iu 92, LDN. Khon 5.3, iu 5, Phn II, Thng t 18/2007/TT-BTC.
C TC
K hoch mua li c phn vi mc ch gim vn iu l ca cc ngn hng thng mi c phn phi c Ngn hng Nh nc ph duyt.66 Cng ty phi c vn mua li c phiu ca chnh mnh t cc ngun vn nh thng d vn, li nhun tch ly v cc ngun khc theo quy nh ca php lut.67 Trng hp cng ty i chng mua li c phiu ca chnh mnh dn n s lng c phiu qu t ti 25% tr ln trong tng s c phiu ang lu hnh ca cng ty, cng ty phi thc hin cho mua cng khai theo quy nh ca Lut chng khon.68 Sau khi thanh ton ht s c phn mua li, nu tng gi tr ti sn ghi trong s k ton ca cng ty gim hn 10% th cng ty phi thng bo cho tt c cc ch n bit trong thi hn 15 ngy, k t ngy thanh ton ht s c phn mua li.69 Cng ty i chng phi kt thc vic mua li c phiu hoc bn c phiu qu theo thi gian nu trong bn cng b thng tin nhng ti a khng qu 90 ngy k t ngy bt u thc hin giao dch.70
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Cng ty phi c phng n mua li trong nu r thi gian thc hin v nguyn tc xc nh gi.63 Quyt nh mua li c phiu ca cng ty phi c thng qua bi: Hoc s c ng i din t nht 65% tng s phiu biu quyt ca tt c c ng d hp HC.64 Hoc a s thnh vin tham d hp Hi ng Qun tr cng ty trong trng hp mua li di 10% s c phn ang lu hnh cc loi. Trng hp s phiu bu ngang nhau th quyt nh cui cng thuc v pha c kin ca Ch tch Hi ng qun tr.65
9.
b) Thng tin cng b trong quyt nh mua li c phn Khng c yu cu c th hng dn vic cng b thng tin km theo quyt nh mua li c phn. Lut doanh nghip ch quy nh quyt nh mua li c phn ca cng ty phi c thng bo ti cc c ng. Thng bo phi bao gm cc thng tin sau:71 Tn v a ch tr s chnh ca cng ty Tng s c phn v loi c phn c mua li Gi mua li hoc nguyn tc nh gi mua li Th tc v thi hn thanh ton Th tc v thi hn c ng cho bn c phn ca h cho cng ty. Lut doanh nghip quy nh, Hi ng qun tr quyt nh gi mua li c phn. i vi c phn ph thng, gi mua li khng c cao hn gi th trng ti thi im mua li, tr trng hp iu l cng ty quy nh khc hoc gia cng ty v cc c ng c lin quan c tha thun khc.72 c) Hn ch i vi vic mua li c phn Cng ty c phn c php mua li khng qu 30% tng s c phn ph thng pht hnh, mt phn hoc ton b s c phn u i bn.73 Cng ty c phn ch c quyn thanh ton c phn c mua li cho c ng nu sau khi thanh ton ht s c phn c mua li, cng ty vn bo m thanh ton cc khon n v ngha v ti sn khc.74 Cng ty khng c mua li c phn ca chnh mnh trong cc trng hp sau:75 ang kinh doanh thua l hoc ang c n qu hn ang trong qu trnh cho bn c phiu huy ng thm vn ang thc hin tch, gp c phiu C phiu ca cng ty ang l i tng cho mua cng khai. Cng ty khng c mua c phn ca cc i tng sau lm c phiu qu:76
71 72 73 74 75 76 Khon 3, iu 91, LDN. Khon 2, iu 91, LDN. iu 91, LDN. Khon 1, iu 92, LDN. Khon 2.1, iu 2, Phn II, Thng t 18/2007/TT-BTC. Khon 2.2, iu 2, Phn II, Thng t 18/2007/TT-BTC.
BO M VN IU L
385
Cng ty phi thng bo v quyt nh mua li c phn ca mnh bng phng thc bo m n tt c cc c ng trong thi hn 30 ngy, k t ngy quyt nh mua li c thng qua.77 Thng bo phi c tn, a ch tr s chnh ca cng ty, tng s c phn v loi c phn c mua li, gi mua li hoc nguyn tc nh gi mua li, th tc v thi hn thanh ton, th tc v thi hn c ng cho bn c phn ca h cho cng ty.78 Tt c cc c ng nm gi c phn ca cng ty c nhu cu mua li c phn u c quyn c bn s c phn ca mnh trong khong thi gian quy nh. Cng ty phi thanh ton cc khon tin mua li c phn ny cho c ng trong thi gian nu trong quyt nh v c thng bo ti cc c ng. C ng ng bn li c phn phi gi cho bn c phn ca mnh bng phng thc bo m n c cng ty trong thi hn ba mi ngy, k t ngy thng bo. Cho bn phi bao gm:79 H, tn, a ch thng tr, quc tch S chng minh nhn dn, s h chiu v s ng k kinh doanh Tng s c phn nm gi v s c phn cho bn Phng thc thanh ton Ch k ca c ng hoc ngi i din theo php lut ca c ng Lut doanh nghip khng quy nh hoc c cc hng dn trong trng hp s lng c phn cho bn ca c ng ln hn s lng c phn m cng ty d nh mua li.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Ngi qun l cng ty; v, chng, cha, cha nui, m, m nui, con, con nui, anh ch em rut ca c nhn Ngi s hu c phn c hn ch chuyn nhng theo quy nh ca php lut v iu l cng ty C ng c c phn chi phi, tr trng hp nh nc thc hin bn bt c phn gim t l s hu.
9.
Trong trng hp vic mua li c phn phi c cho mua cng khai, nu s c phiu t bn ln hn s c phiu cho mua th c phiu c mua trn c s t l tng ng.80 T l tng ng ny c th l tng ng vi s lng c phn mi c ng nm gi hay tng ng vi s lng c phn m mi c ng cho bn. Hin cha c quy nh c th v t l tng ng ny.
Cng ty i chng mua li c phiu phi bo co UBCKNN v SGDCK (trng hp l t chc nim yt, ng k giao dch) bng vn bn ng thi cng b thng tin trn phng tin thng tin i chng chm nht l by ngy trc ngy thc hin vic mua li hoc bn. Bo co v cng b thng tin bao gm ni dung ch yu sau:81 Mc ch mua li c phiu S lng c phiu ti a d kin mua li Ngun vn mua li Nguyn tc xc nh gi Thi gian thc hin giao dch Tn cng ty chng khon c ch nh thc hin giao dch Gi nu trong bn cng b thng tin (nu c). Trong trng hp cng ty cng b gi mua li th gi mua li phi c ghi r l gi d kin. Gi mua li c xc nh v cng b trc ngy thc hin vic mua li.82 Khi hon tt vic mua li c phiu ca chnh mnh lm c phiu qu, cng ty phi bo co kt qu thc hin cho UBCKNN v SGDCK (trng hp l t chc nim yt, ng k giao dch) trong vng mi (10) ngy, k t ngy kt thc giao dch v thc hin cng b thng tin.83
80 Khon 3.7, iu 3, Phn III, Thng t 18/2007/TT-BTC. 81 Khon 4.1, iu 4, Phn II, Thng t 18/ /2007/TT-BTC v Khon 5.1, iu 5, Phn II, Thng t 09/2010/TT-BTC. 82 Khon 4.2, iu 4, Phn II, Thng t 18 /2007/TT-BTC. 83 Khon 5.2, iu 5, Phn II, Thng t 09/2010/TT-BTC.
BO M VN IU L
387
Tuy nhin, h thng php lut Vit Nam cha c cc quy tc iu chnh c th i vi vic s hu cho. Gn y, B Ti chnh ban hnh Thng t s 242/2009/TT-BTC ngy 30/12/2009 hng dn qun l ti chnh i vi cc doanh nghip Nh nc v qun l vn Nh nc u t vo cc doanh nghip. Thng t ny quy nh cc cng ty con khng c php gp vn vo cng ty m. Cng ty con v cc cng ty ph thuc khng c php mua c phn ca cc cng ty trong cng tp on. i vi cc ngn hng thng mi, Khon 6, iu 103 ca Lut cc t chc tn dng mi (2010) cho php ngn hng thng mi, cng ty con ca ngn hng thng mi c mua, nm gi c phiu ca t chc tn dng khc vi iu kin v trong gii hn quy nh ca Ngn hng Nh nc.84
C TC
I HI NG C NG
S hu cho hay vic nm gi c phn ln nhau gia cc cng ty l kh ph bin. iu ny gip cho cc cng ty c th c nh hng ln nhau, ng thi gip a dng ha danh mc u t ca cng ty. Tuy nhin, vic nm gi c phn ln nhau gia hai hoc nhiu cng ty thng gy ra nhng h qu trong Qun tr cng ty. V d: Trng hp cc cng ty tng vn iu l ca h bng cch cho bn c phn cho cng ty m h c nm gi c phn, cng mt khon gp vn ban u s to ra s gia tng vn c hai cng ty. Khi hai cng ty thc hin mua c phn ca nhau to ra vic s hu cho, mt mc no vic ny s dn n vic phn phi li nhun hoc hon tr vn cho cc c ng mt cch gin tip Vic s hu cho c th lm gim kh nng nh hng ca cc thnh vin c lp trong Hi ng qun tr c hai cng ty, v bin h thng kim sot do cc c ng thc hin i vi Hi ng qun tr v Ban Gim c thnh mt c cu t kim sot.
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
3. S hu cho
9.
1. Qu d phng bt buc
Lut doanh nghip khng yu cu cc cng ty phi lp cc qu d phng (d phng bt buc). Tuy nhin, theo quy nh ca php lut chuyn ngnh, mt s loi hnh doanh nghip phi trch lp qu d phng bt buc l cc t chc ti chnh. Bn cnh vn iu l, cc t chc ti chnh (nh ngn hng v cc cng ty bo him) phi trch lp qu d phng bt buc, qu ny khng c chia cho cc c ng. Mc ch ca qu d phng bt buc l bo v cho cc ch n thng qua vic bo m rng bn cnh vn iu l, mt phn ti sn ca cng ty khng th c phn chia cho cc c ng.
2. Cc qu khc
Bn cnh qu d phng bt buc, cng ty c th trch lp thm cc qu khc (cc qu d tr t nguyn, khng bt buc). Hin nay, tr cc cng ty Nh nc phi thc hin phn phi li nhun tun th vic trch lp cc qu theo Ngh nh 09/2009/N-CP ngy 5/2/2009 ca Chnh ph ban hnh quy ch qun l ti chnh ca cng ty Nh nc v qun l vn nh nc u t vo cc doanh nghip khc, cc cng ty khc hot ng theo Lut doanh nghip thc hin phn phi li nhun ph hp vi c im hot ng ca tng cng ty. Cc cng ty c phn c th trch lp cc qu khc theo iu l cng ty hoc theo ngh quyt ca HC. a) Qu dnh cho ngi lao ng Lut doanh nghip khng cp v yu cu trch lp qu ny, tuy nhin HC c th ra ngh quyt trch lp qu dnh cho ngi lao ng ca cng ty t li nhun sau thu ca cng ty. Vic trch lp qu dnh cho ngi
389
3. Thng d vn
Thng d vn l mt phn ngun vn ca cng ty, bao gm: Chnh lch nh gi li ti sn Chnh lch gia gi tr thc hin cao hn mnh gi c phiu ca cng ty. Thng d vn ch mang ngha k ton v khng phi l ngun vn c tch ly thc t. Thng d vn c th c s dng : B tr cho cc khon l t vic nh gi li cc ti sn di hn Tng vn iu l t ngun vn ni b ca cng ty.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Cng ty c th trch lp cc qu khc t li nhun sau thu ca cng ty nh qu d phng ti chnh, qu u t pht trin cn c theo iu l cng ty v cc Quy ch qun l ni b ca cng ty.
b) Cc qu khc
lao ng l khng bt buc, tuy nhin cc iu khon v s dng v qun l qu ny phi c quy nh trong iu l ca cng ty hoc cc Quy ch qun l ni b. V d, qu ny c th c s dng mua c phn cho ngi lao ng trong cng ty.
NOTES
Chng
10
C TC
10 C tc
Mc lc
C CU CHUNG TRONG QUN TR CNG TY GII THIU V QUN TR CNG TY
408 409
C TC
B. TH TC CNG B V CHI TR C TC 1. C tc c cng b nh th no? 2. Danh sch c ng c nhn c tc 3. Khi no c tc cng b c chi tr? 4. Khi no cng ty khng th cng b chia c tc? 5. Khi no cng ty khng th chi tr c tc cng b?
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
A. NHNG VN CHUNG V C TC 1. Khi nim c tc 2. Li nhun c th phn phi 3. Quyn c nhn c tc 4. Cc loi c tc 5. Phng thc thanh ton c tc 6. Thm quyn quyt nh c tc 7. Gi tr c tc 8. Tm quan trng ca chnh sch c tc n nh
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
10.
Cc cng ty hot ng kinh doanh thnh cng s to ra c li nhun. Li nhun ny c th c gi li ti u t pht trin hot ng sn xut kinh doanh hoc chia cho cc c ng di hnh thc c tc. Ti Vit nam, cc c ng, c bit l c ng thiu s nm gi mt t l nh trong tng s c phn ca cng ty thng mong mun cng ty chi tr mt mc c tc hp l ch khng ch gi li li nhun ti u t. Phn ln cc cng ty Vit Nam u c nhu cu b sung vn u t m rng kinh doanh. Tuy nhin, i khi nhiu cng ty khng c cc ngun ti tr tc thi p ng nhu cu ny ngoi li nhun t hot ng kinh doanh. Do vy, vic a ra quyt nh chi tr c tc hp l l tng i kh khn cho kh nhiu cng ty. Chng ny s trnh by chi tit cc vn lin quan n c tc t gc bo v cc c ng cng nh ch n ca cng ty, cc th tc cng b v chi tr c tc cng nh chnh sch c tc ca cng ty.
NHNG VN CHUNG V C TC
395
1. Khi nim c tc
C ng c quyn c nhn mt phn trong tng s li nhun ca cng ty. c th l li tc trn vn (khon li tc pht sinh do gi tr th trng ca c phiu m h nm gi tng ln), cng c th l c tc nhn c t cng ty. Trn gic ny, c th thy quyn c nhn c tc l mt quyn rt quan trng ca c ng, ng vai tr tin quyt trong quyt nh u t ca cc c ng. C tc c nh ngha l khon li nhun rng c tr cho mi c phn bng tin mt hoc bng ti sn khc t ngun li nhun cn li ca cng ty sau khi thc hin cc ngha v v ti chnh.1 Vic chi c tc bng tin mt c th lm gim ngun tin v ti sn cn thit m bo vic thanh ton cc ngha v n ng hn. V vy, c tc cn c xem xt c trn phng din phi bo m quyn li ca cc ch n thng qua vic tun th mt s quy tc nht nh. bo v quyn li cho cc ch n, lut php gii hn v cc loi c tc v phng thc thanh ton c tc.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
A. Nhng vn chung v c tc
10.
C tc
3. Quyn c nhn c tc
Ch s hu ca c phn ph thng v c phn u i c tc c cc quyn khc nhau v c tc. Trong khi vic tr c tc cho c phn ph thng do cng ty ton quyn quyt nh, ch s hu ca c phn u i c quyn c nhn c tc theo cc iu khon nht nh p dng cho tng loi c phn u i. C tc c chia hng nm i vi c phn u i bao gm c tc c nh v c tc thng. C tc c nh khng ph thuc vo kt qu kinh doanh ca cng ty. Mc c tc c nh v phng thc xc nh c tc thng c ghi trn c phiu ca c phn u i c tc.3
Thng l ti M:4
Nghin cu ca Fama v French v vic chi tr c tc ti M cho thy, ch c mt phn nm trong tng s cc cng ty i chng thc hin chi tr c tc. S cn li tng tr c tc trong qu kh, nhng sau do gp kh khn trong kinh doanh buc h phi d tr tin mt v khng thc hin tr c tc na. Cc cng ty khng tr c tc khc ch yu l cc cng ty c tc tng trng cao. Ngoi ra, nghin cu ny cng ch ra rng t l cc cng ty thc hin tr c tc ang gim nhanh t mc cao nht l 67% trong nm 1978 xung cn 20.7% trong nm 1998.
Cc c ng mi thc hin thanh ton mt phn s c phn cam kt mua ch c nhn c tc tng ng vi s c phn c c ng thanh ton.5 i vi cc cng ty nim yt, cc c ng cha thanh ton ht c phn cam kt khng c hng c tc.6 Mc d cha c cc quy nh i vi quyn c tc ca c phiu qu, trn thc t c phiu qu khng c nhn c tc v cc quyn lin quan.
3 Khon 1, iu 82, LDN. 4 C tc bin mt: Cc c trng ca doanh nghip thay i hay xu hng chi tr c tc gim st, E.F Fama v French, Tp ch Kinh t ti chnh s 60 (2001), trang 3-43. 5 Khon 5b, iu 23, Ngh nh 102/2010/N-CP. 6 Khon 2, iu 8, iu l Mu.
NHNG VN CHUNG V C TC
397
Hnh 1: Cc loi c tc
C TC GIA K: c tr vo bt k thi im no trong nm ti chnh, tr trng hp iu l cng ty c quy nh khc . C TC THNG NIN: c tr hng nm C TC C NH: c xc nh theo t l c nh tnh trn mnh gi ca c phn u i. C TC THEO T L BIN I: c tnh bng t l phn trm trn mnh gi ca c phn hoc trn li nhun rng ca cng ty.
Ti Vit Nam, cng nh mt s cc quc gia khc, i vi c phn ph thng v c phn u i biu quyt, c tc thng c tr theo t l c tc bin i da trn mnh gi ca c phn. C tc ca c phn u i bao gm c tc c nh v c tc thng. C tc thng thng c tr theo t l bin i da trn mnh gi c phn. i vi ngn hng thng mi, trong trng hp cc ngn hng lm n thua l v khng th chi tr c tc c nh cho c phn u i, s c tc c nh ny s c ly k v kt chuyn sang nm k tip.7 i vi cc cng ty i chng ni chung, cha c quy nh c th v vic liu c tc c c ly k hay khng. Cc cng ty c th t quyt nh v vn ny da trn chnh sch c tc ca mnh.
C TC
I HI NG C NG
C TC TCH LY: c tc i vi c phn u i nu cha c cng b hoc mi ch c cng b mt phn phi c tch ly, cng b v thanh ton trong mt khong thi gian nht nh.
C TC THAM GIA CHIA LI: ch s hu ca c phn u i sau khi nhn c tc u i c quyn c chia mt phn li nhun cn li vi cc c ng ph thng.
VAI TR CA TH K CNG TY
Cc loi c tc:
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Theo thng l chung, cng ty c th thng bo tr c tc cho c phn ph thng v c phn u i nh m t Hnh 1 di y:
4. Cc loi c tc
10.
C tc
8 Khon 2, iu 93, LDN. 9 iu 3 & 6, Phn IV, Thng t 18/2007/TT-BTC. 10 nh gi ca VAFI v chnh sch c tc ca cc cng ty i chng trong 15 nm qua (2006), Ngun VAFI, xem trang web: http://vafi.org.vn/2006/news_files/20090313091520.doc 11 http://www.masanfood.com/masan_info.php?id=192
NHNG VN CHUNG V C TC
399
Cc thng l tt:
Cng ty nn chi tr c tc bng tin mt v cc nghip v chi tr c tc khng s dng tin mt thng khng ph hp v khng ph bin.
7. Gi tr c tc
Hi ng qun tr phi t mc ch ti a ha li ch ca c ng khi xy dng phng n phn chia c tc. T l chi tr c tc mc tiu, l t l phn trm tnh trn li nhun rng dng chi tr c tc di hnh thc c tc tr bng tin mt, phi cn c vo k vng ca c ng. C th hn, Hi ng qun tr phi xem xt liu cc c ng c t u tin ca h vo s gia tng gi tr c phn (v d, s dng tin nhn ri mua li c phn hoc ti u t
12 13 14 15 16 17
Khon 2n, iu 108, LDN. Khon 2d, iu 97, LDN. Khon 2b, iu 96, LDN. Khon 3, iu 93 v Khon 2n, iu 108, LDN. Khon 3j, iu 25, iu l Mu. Khon 1, iu 40, iu l Mu.
10.
C tc
vo cng ty) hay nhn c tc. Hi ng qun tr s xc nh chnh sch c tc ti u ca cng ty trn c s cn bng gia mc c tc hin ti v c hi pht trin trong tng lai. T l c tc ti u i vi mt cng ty c xc nh bi 4 yu t sau: 1) Xu hng la chn ca nh u t gia s gia tng gi tr c phn v c tc 2) Cc c hi u t ca cng ty (v d, cc cng ty d tha tin mt nhng thiu c hi u t thng phn chia mt t l ln li nhun cho cc c ng thng qua c tc, trong khi cc cng ty hot ng trong cc ngnh c tc tng trng cao thng ti u t li nhun ca h vo hot ng sn xut kinh doanh) 3) C cu ti chnh mc tiu ca cng ty 4) Kh nng huy ng v chi ph s dng ngun vn bn ngoi.
Thng l ti M:
Theo mt nghin cu c thc hin bi Harry DeAngelo, Linda DeAngelo v Douglas Skinner,18 mc d ch c mt s lng nh cc cng ty M thc hin chi tr c tc, 100 cng ty ln nht M tng mc c tc ( c iu chnh theo lm pht) ln 23% tnh t nm 1978 n 2000. Cng theo nghin cu ny, gn 100 cng ty lm n rt c li thng duy tr t l chi tr c tc n nh mc khong 42%. Trong khi , hai nhm cng ty khng tr c tc bao gm cc cng ty gp kh khn ti chnh, kh nng sinh li thp hoc thm ch thua l v/hoc cc cng ty hot ng trong lnh vc cng ngh thng tin thng dng vic mua li c phn nh mt hnh thc thay th cho c tc.
18 C phi l c tc ang bin mt? S tp trung c tc v s hp nht cc khon li nhun, Harry DeAngelo, Linda DeAngelo v Douglas Skinner, Tp ch Kinh t ti chnh nm 2004.
NHNG VN CHUNG V C TC
401
S n nh ca c tc rt quan trng i vi c ng. Do cc ngun tin ca cng ty khng n nh, c tc chi tr cng thng bin ng. Nhiu c ng ly c tc l ngun thu nhp chnh chi tr cho cc khon chi tiu, v do s gp kh khn trong trng hp c tc khng c chi tr n nh. Do vy, cng ty cn duy tr s cn bng gia tnh n nh v tnh bin ng ca chnh sch c tc ca cng ty.
Cc thng l tt:
Cng ty nn xy dng v cng khai chnh sch c tc cho cc c ng. V d, cng ty s thc hin chi tr c tc mc 30% li nhun ca nm ti chnh hin hnh, iu ny m bo cng ty s c ngun lc tch ly cn thit thc hin cc hot ng sn xut kinh doanh trong cc nm ti, v s tng trng tt trong tng lai.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
10.
C tc
B. Th tc cng b v chi tr c tc
Cc bc c bn cng ty thc hin cng b v chi tr c tc c m t trong Hnh 2 di y: Hnh 2: Cc bc c bn cng b v chi tr c tc
Bc 1:
Bc 1: HQT xut mc c tc ln HC
Bc 2:
Bc 2: HC tho lun v thng qua mc c tc thng nin i vi mi loi c phn
Bc 3:
Bc 3: HQT quyt nh v ra thng bo v mc c tc trn c s ph duyt ca HC v mc c tc thng nin
Bc 4:
Bc 4: HQT ln danh sch c ng c quyn nhn c tc
Bc 5:
Bc 5: Cng ty thc hin chi tr c tc.
i vi c tc chi tr gia k, th tc cng b v tr c tc bt u t Bc 3 khi Hi ng qun tr quyt nh v cng b v mc c tc da trn k hoch ti chnh v kt qu kinh doanh thc t n thi im thng bo tr c tc ca cng ty.
1. C tc c cng b nh th no?
Cng ty i chng c th thc hin cng b c tc hng nm, hoc gia hai cuc hp HC thng nin ca cng ty. Hi ng qun tr chu trch nhim cng b c tc da trn quyt nh phn phi li nhun (l) c thng qua ti HC thng nin. C hai vn c bn m cng ty cn lm r khi quyt nh cng b c tc, bao gm:
TH TC CNG B V CHI TR C TC
403
Bo co c tc l mt cng c hu ch nh gi chnh sch c tc v lch s chi tr c tc ca cng ty. Cc bo co c tc ny thng do cc cng ty thng mi chuyn theo di vic chi tr c tc ca cc cng ty ban hnh. C ng c th mua cc bo co ny.
Thit lp mt c ch thn thin v minh bch gip cho cc c ng c th nh gi vic chi tr c tc ca cng ty Cung cp y thng tin gip cc c ng hiu r cc iu kin cng ty c th chi tr c tc Cung cp y thng tin gip cc c ng hiu r quy trnh v th tc chi tr c tc Ngn chn vic pht tn cc thng tin khng chnh xc v cng ty c th nh hng n nh gi ca c ng v chnh sch chi tr c tc. a ra cc th tc chi tr c tc n gin p dng cc bin php x pht (v mt ti chnh) i vi Tng gim c v cc thnh vin Ban gim c trong trng hp khng thanh ton y hoc chm tr trong vic chi tr c tc c cng b.
C TC
I HI NG C NG
Cc thng l tt:
VAI TR CA TH K CNG TY
1) T l phn trm li nhun c phn chia cho cc c ng hoc t l c tc tnh trn mnh gi c phn 2) Tn sut chi tr c tc, tc l c tc s c tr bao nhiu ln trong nm. Quyt nh chi tr c tc gia k ca cng ty i chng c th c thng qua vi iu kin: 1) Qu dnh chi tr c tc gia k c kh nng thc hin vic chi tr c tc gia k ny 2) Tng gi tr c tc chi tr gia k khng vt qu tng li nhun nm trc ca cng ty. ng thi, li nhun cha phn phi cng vi cc khon trch t cc qu d phng c th c s dng cho mc ch chi tr c tc, tr i cc khon phi dng trch lp qu d phng phi tun th cc quy nh php lut, iu l v cc quy nh ni b ca cng ty.
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
10.
C tc
Ti Vit Nam, mc d quy nh cho php cng ty c th pht hnh cc loi c phn khc nhau nhng hin vn cha c vn bn no quy nh v trnh t cng b c tc i vi tng loi c phn.
Cc thng l tt:
Cng ty nn thit lp trnh t cng b c tc cho cc loi c phn khc nhau. Trnh t cng b v chi tr c tc c minh ha theo Hnh 3 di y.
Ni mt cch khc, ch sau khi cng ty hon thnh vic cng b v chi tr ton b c tc (k c c tc tch ly) cho cc c phn u i theo iu l cng ty, cng ty mi c th cng b v chi tr c tc cho cc loi c phn u i khc v c phn ph thng. Hn na, cng ty khng th cng b c tc trc khi cc khiu ni v quyn li ca cc c ng c quyn u tin cao hn c p ng y .
TH TC CNG B V CHI TR C TC
405
Cc c ng c tn trong dch sch c ng ti ngy cht quyn c nhn c tc m cng ty chi tr. Theo , cc c ng nm gi c phn ti ngy cht quyn v chuyn nhng c phn ca mnh trong thi gian gia thi im kt thc lp danh sch c ng v thi im tr c tc th ngi chuyn nhng l ngi nhn c tc t cng ty.20 Cc c ng mua c phiu sau ngy cht quyn khng c nhn c tc cho ti ln tr c tc tip theo c cng b. Trong trng hp c tc i vi tng loi c phn c cng b, mi c ng s c nhn c tc tng ng vi s lng v loi c phn m h nm gi.
Cc thng l tt:
Thi gian chi tr c tc c th c quy nh trong iu l ca cng ty hoc theo quyt nh ca HC. Nu khng c quy nh c th, cng ty nn chi tr c tc trong thi hn 60 ngy k t ngy cng b.
to dng nim tin i vi nh u t, cng ty cn thc hin chi tr c tc sau khi c tc c cng b. Ngoi ra, bo v quyn ca cc c ng, cng ty c ngha v phi chi tr c tc sau khi ra thng bo chi tr c tc. Tuy nhin, theo php lut hin hnh v cc ti liu lin quan, hin cha c quy nh c th x l vi cc trng hp cng ty khng thc hin chi tr c tc cng b mt cch y v/hoc ng hn.
20 Khon 4, iu 93, LDN. 21 Khon 1, iu 2.2, Mc II, Phn D, Thng t 84/2008/TT-BTC. 22 Khon 2, iu 7, Thng t 62/2009/TT-BTC.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
10.
C tc
Cc thng l tt:
Cng ty nn c cc hnh thc pht i vi Tng gim c hoc cc thnh vin Ban gim c khi khng hon thnh vic chi tr c tc. C th, theo thng l tt v qun tr cng ty, cng ty nn c quyn ct gim cc khon th lao ca Tng gim c v/hoc cc thnh vin Ban gim c, hoc chm dt thm quyn ca h khi cng ty khng thc hin chi tr y v ng hn c tc c cng b.
Cc thng l tt:
Cng ty khng c php cng b chi tr c tc trong nhng trng hp nh c trnh by ti Hnh 4
Vn iu l cha c gp Vic chi tr c tc s khin ti sn rng ca cng ty nh hn gi tr tng cng ca vn iu l, qu d phng v cc khon chnh lch dng gia gi tr thanh l v gi tr danh ngha ca tt c cc loi c phn u i c quy nh trong iu l ca cng ty.
Limitations
Cng ty s b ph sn nu chi tr c tc Gi tr ti sn rng ca cng ty nh hn gi tr tng cng ca vn iu l, qu d phng v cc khon chnh lch dng gia gi tr thanh l v gi tr danh ngha ca tt c cc loi c phn u i.
Ngun: IFC, thng 3/2004
TH TC CNG B V CHI TR C TC
407
C TC
Cng ty khng c php chi tr c tc cng b nu khng p ng cc iu kin nu trn. Nu chi tr c tc tri vi cc yu cu trn, tt c cc c ng phi hon tr cng ty s tin hoc ti sn nhn c. Trng hp c ng no khng hon tr c cho cng ty th c ng v tt c cc thnh vin Hi ng qun tr phi cng lin i chu trch nhim v cc khon n v ngha v ti sn khc ca cng ty trong phm vi gi tr s tin, ti sn tr cho c ng m cha c hon li.24
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
Cng ty c phn ch c php tr c tc cho cc c ng ca cng ty nu:23 hon thnh ngha v thu v cc ngha v ti chnh khc theo quy nh ca php lut trch lp cc qu v b p l trc theo quy nh ca php lut v iu l cng ty Ngay sau khi tr ht s c tc, cng ty vn phi m bo thanh ton cc khon n v ngha v ti sn khc n hn.
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Cc trng hp trn y ch l nhng trng hp in hnh, cha bao gm tt c nhng trng hp c th xy ra. Lut php c th cp chi tit hn v cc trng hp trong cng ty khng c php cng b chi tr c tc.
10.
C tc
Cc thng l tt:
Cng ty nn a vo Quy ch qun l ni b cc yu cu cng b thng tin trong c th ha danh sch cc thng tin, ti liu cn phi cng b cho cc c ng gip c ng c th a ra quyt nh lin quan n c tc. Cc thng tin ny cn c tham chiu ti cc ni dung trong chng trnh hp HC, nh: xut ca Hi ng qun tr v phn phi li nhun xut ca Hi ng qun tr v thanh ton c tc L do cho cc xut Cng ty cng nn cng b thng tin v thanh ton c tc, hoc trong trng hp no c tc khng c chi tr v cc l do cho vic khng chi tr c tc. Cng ty phi cng b cc thng tin sau y v c tc trong Bn co bch v cc bo co qu: Mc c tc cng b trong 5 nm gn y hoc trong tng nm hot ng trong trng hp cng ty hot ng di 5 nm Th tc thanh ton c tc
25 Khon 2g, Phn II, Thng t 09/2010/TT-BTC. 26 Ph lc II Bo co thng nin, Thng t 09/2010/TT-BTC.
CHNH SCH C TC
409
Cc cng ty c chnh sch c tc r rng v hp l s gp nhiu thun li hn trong hot ng kinh doanh.
Cc thng l tt:
Cng ty nn cng b ra th trng chnh sch c tc ca mnh, v d thng qua bo ch. Chnh sch c tc nn c cng b trn cng phng tin truyn thng m thng bo mi hp HC c cng b theo quy nh ti iu l cng ty. Cng ty cng nn xem xt s dng mng internet cng b chnh sch c tc. Cc c ng cn phi c c cc thng tin ti thiu sau: Phng php xc nh t l li nhun dng chi tr c tc cho c ng Cc iu kin chi tr c tc Mc c tc ti thiu phi tr cho mi c phn ca tng loi Cc tiu ch m Hi ng qun tr s dng quyt nh mc c tc xut Th tc thanh ton c tc bao gm thi gian, a im v hnh thc thanh ton. Cng ty cng nn p dng mt c ch d hiu v minh bch trong vic xc nh mc c tc. thc hin c iu ny, cng ty cn thng qua mt quy ch ni b v c tc trong bao gm cc thng tin: T l li nhun rng dng chia c tc Tiu ch v iu kin chi tr c tc Mc c tc tr cho mi c phn ca tng loi trong trng hp iu l khng quy nh Mc c tc ti thiu tr cho mi c phn ca tng loi Th tc chi tr c tc, bao gm k hoch, a im v phng thc chi tr Cc trng hp khng cng b c tc, hoc c cng b tng phn i vi c phn u i
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
D. Chnh sch c tc
10.
C tc
Cng ty c quyn thay i chnh sch c tc ti bt c thi im no. Tuy nhin, cc nh qun tr phi hiu rng vic thay i ny c th gy ra cc phn ng t pha c ng v c th to ra nhng tn hiu bt li ngoi d tnh n th trng.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
411
NOTES
Chng
11
Mc lc
C CU CHUNG TRONG QUN TR CNG TY GII THIU V QUN TR CNG TY
447 449
C TC
446
I HI NG C NG
C. PHT HNH CHNG KHON 1. Quyt nh pht hnh chng khon 2. ng k quyt nh pht hnh chng khon 3. Cp giy chng nhn cho bn chng khon ra cng chng 4. Cho bn chng khon ra cng chng
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
A. TNG QUAN V CHNG KHON DOANH NGHIP 1. Cc loi chng khon c bn - C phiu v Tri phiu 2. Chng khon di dng giy t v phi giy t 3. Pht hnh chng khon trn th trng quc t
11.
Cc cng ty c nhiu phng thc huy ng vn ti tr cho cc nhu cu u t ca mnh c th huy ng t ngun vn t c hoc tm kim cc ngun vn t bn ngoi. Trong cc hnh thc huy ng bn ngoi, doanh nghip c th vay t ngn hng hoc pht hnh chng khon. Cc quyt nh lin quan n ti chnh thng thng kh phc tp. Vic la chn phng thc huy ng vn ti tr cho hot ng kinh doanh s ph thuc vo mt lot cc yu t bn trong v bn ngoi. Mt s yu t c trng ca doanh nghip bao gm: nhu cu s dng vn theo d kin (cho nhu cu vn lu ng trong ngn hn hay cho cc khon u t di hn), kh nng thanh ton li vay v vn gc v bn cht (hay mc ri ro) ca lnh vc kinh doanh. Cc yu t quan trng bn ngoi bao gm mc pht trin ca nn kinh t trong nc, s n nh v mt chnh tr, h thng ngn hng v cc th trng ti chnh.
417
C TC
I HI NG C NG
Mi la chn huy ng vn, cho d l vay ngn hng, pht hnh c phn, tri phiu u c nhng c trng ring v mt ti chnh v php l v s c nhng nh hng khc nhau n Qun tr cng ty. Hn na, mi ngun ti tr s pht sinh chi ph khc nhau. Vic huy ng vn thng qua pht hnh c phn mang li mt s li th quan trng cho doanh nghip. Mc d y khng phi l hnh thc huy ng vn t tn km nht nhng vic huy ng vn thng qua pht hnh c phn cho php doanh nghip tip cn c ngun vn ln m khng cn phi hon tr nh hnh thc huy ng vn thng qua vay n. Tuy nhin, vic tip cn c ngun tim lc khng l ca cc th trng chng khon vi hng triu cc nh u t tim nng cng c ci gi ring. Cc th trng chng khon thng c qun l rt cht ch hn ch nhng hot ng tiu cc trn th trng. Cc nh lp php phi a ra cc quy nh quan trng i vi doanh nghip. H yu cu cc nh u t phi c nhn thng tin y v cc ri ro c th c i vi khon u t, v c gng ht sc bo v quyn li nh u t. Mc d cc nh qun l thng b ch trch v nhng gnh nng h t ln vai doanh nghip, chnh nhng hot ng sai tri xy ra hoc c kh nng xy ra l l do buc cc nh qun l phi p t cc nguyn tc v cc chun mc qun tr doanh nghip. Trong khun kh Chng ny, cc vn lin quan n cc loi hnh chng khon khc nhau m cng ty c th pht hnh v ngha ca chng trong Qun tr cng ty s c trnh by chi tit.
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
11.
419
Mt khc bit quan trng na l chi ph cho vn c phn thng t hn chi ph cho tri phiu hay vn vay ngn hng. Mt trong nhng nguyn tc c bn nht trong ti chnh l mc ri ro cng cao th nh u t cng mong i thu li c nhiu hn khi chp nhn mc ri ro cao . Nh cp, do ri ro trong vic thu li nhun t khon u t vn c phn ln hn so vi tri phiu hay nhng hnh thc vay n khc, cc nh u t s i hi cc cng ty mt mc gi cao hn cho vic s dng vn ca h v s tnh mt mc ph gi l phn b ri ro. Mt trong nhng bin php qun l ri ro vn c phn l m bo cho cc c ng c c quyn Qun tr cng ty, ngha l c y cc quyn qun tr i vi c phn ph thng v mt s quyn nht nh i vi c phn u i. Mt bin php khc qun l ri ro v theo , gim chi ph s dng vn l m bo nhng quyn ny u c tn trng nh nhau v c bo v mt cch tha ng. Xt trn kha cnh ti chnh, iu ny th hin hot ng Qun tr cng ty ang c thc hin tt. C phiu v tri phiu u mang li nhng thun li cng nh bt li ring i vi nh u t v doanh nghip nh c trnh by trong Bng 1: Bng 1: So snh gia C phiu v Tri phiu C phiu
Khng gii hn. Doanh nghip khng phi hon tr vn u t. Doanh nghip khng b hn ch trong vic u t ngun ti chnh nh th no.
Tri phiu
Tri phiu c thi gian o hn. Mc d c nhiu loi tri phiu khc nhau, nhn chung, doanh nghip phi hon tr vn u t v tin li. Cc khon hon tr ny c th d tnh trc c v c tr theo nh k, gim ri ro cho tri ch.
Thi gian u t
Ngha v hon tr vn u t
Nh u t c th k vng c hng c tc khi doanh nghip to ra ngun tin. Tuy nhin, c tc c c tr hay khng ph thuc vo quyt nh ca doanh nghip.
Nh u t s hu c phn ph thng s c cc quyn qun tr i vi cng ty. Nh u t s hu c phn u i ch c quyn qun tr trong Tri ch khng c cc quyn qun tr i mt s trng hp nht nh (trong trng hp vi cng ty. c phiu u i c quyn biu quyt). Cc quyn qun tr v kh nng thc thi ca chng lm gim ri ro trong u t vo c phiu.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
11.
Kh nng bo m an ton vn u t
Vic bo m an ton vn u t ph thuc vo cc nhn t ch quan v khch quan ca doanh nghip. Mc hp dn ca c phiu ph thuc vo trin vng ca cng ty trong tng lai v kh nng m bo trc cc nh u t rng hot ng Qun tr cng ty v c bit l quyn ca cc nh u t i vi cc dng tin do cng ty to ra s c coi trng. Bn cnh , tnh trng ca mt cng ty, bao gm vic tun th vi cc thng l tt v Qun tr cng ty s nh hng ti chi ph vn c phn ca cng ty. Di gic doanh nghip, vn c phn c th t hn tri phiu. Nh u t yu cu mt phn b ri ro cho mc ri ro cao hn ca vn c phn.
Tri phiu c sc hp dn i vi nhng nh u t a thch cc khon li d tnh trc c v an ton. Tnh trng ca mt cng ty, bao gm vic tun th vi cc thng l tt v Qun tr cng ty c vai tr quan trng trong nh mc tn nhim ca cng ty v s nh hng ti chi ph vn vay ca cng ty.
Chi ph vn
Tri phiu t ri ro hn v nh u t yu cu mc ph ri ro thp hn. Do vy, i vi doanh nghip, tri phiu khng t bng vn c phn. Tri ch c hon tr vn u t v mt khon li nhun t khon u t, thng di dng tin li. Thng thng vic thanh ton tin li c c nh v c th d tnh trc. Nu cng ty ph sn, trong mt s trng hp, tri phiu c th c bn trn th trng vi mc gi c chit khu, iu ny c ngha l tri ch s khng b mt ton b khon u t ca mnh.
Li th
Hu ht cc nh u t s c hng li tc trn vn (gi c phiu tng trn th trng). Nu cng ty to ra ngun tin, c ng c th c nhn c tc. Tim nng v li nhun trong di hn ca vic u t vo vn c phn cao hn tri phiu
Ri ro
Khi c vn, cng ty c th s dng cho cc hot ng vi mc ri ro cao hn nhng Li nhun trn vn c phn cao hn l s b g tri ch c th lng trc c. Trong p cho mc ri ro cao hn. Gi c phiu c trng hp ny, tri ch c th s khng th ln hoc xung bt thng. Do , li tc truy i c tin u t. Trong trng hp trn vn c phn l khng c nh. Bn cnh cng ty khng c kh nng thanh ton, tri , c tc khng c m bo. ch c th da vo lut php m bo thc hin cc quyn ca mnh theo hp Nu cng ty mt kh nng thanh ton, c ng l nhng ngi cui cng c nhn n ng, bao gm vic np n yu cu m th tc ph sn i vi cng ty. b. Thng thng, c ng thng mt ton b gi tr khon u t nu doanh nghip ph Tuy nhin, yu cu m th tc ph sn sn hoc thanh l. khng phi l iu cc tri ch mong mun. Nu tri phiu c m bo, ri ro ca tri ch c th c gim n mc ti thiu.
421
C TC
I HI NG C NG
Chng khon phi c pht hnh di mt s dng nht nh v tun th theo cc yu cu php l. C hai hnh thc chnh: hnh thi vt cht di dng giy t hoc phi vt cht (cn gi l chng khon phi giy t) Vit Nam, c phiu v cc chng khon khc (chng quyn, tri phiu) c th c pht hnh di dng giy t hoc phi giy t.3 cc quc gia khc, quyn ca ch s hu cc loi chng khon di dng giy t thng c th hin trn cc chng ch. Tuy nhin, Vit Nam, mc d c ng s hu c phiu c pht hnh di hnh thc chng ch, h vn phi ng k y v chnh xc thng tin vo s c ng ca doanh nghip m bo cc quyn c ng ca h c thc hin.4 Quyn ca ch s hu chng khon di dng phi giy t ph thuc vo vic ghi s tri phiu hoc vic ng k c ng (tng t nh vic ng k ti khon ngn hng th hin quyn ca ngi gi tin i vi khon tin gi). Hnh thc giao dch in t cng c chp nhn. V vy, chng khon c th c xem l nhng ti liu in t c th chuyn giao c.5 Chng khon ca cc cng ty i chng phi c ng k qua h thng thng tin ca TTLKCK bt k chng khon c pht hnh di hnh thc no.6
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
11.
v vic pht hnh v nim yt c phiu trn s giao dch chng khon nc ngoi vn cha c thng qua ti thi im cun Cm nang ny c n bn. Chnh v vy, hin ti, cc doanh nghip Vit Nam vn gp nhiu kh khn v mt k thut trong vic cho bn chng khon trn th trng chng khon nc ngoi, bao gm c vic ghi nhn cc chng khon c mnh gi bng ngoi t trn h thng k ton Vit Nam, vic ng k v lu k chng khon. Bn cnh , do thiu cc hot ng Qun tr cng ty nghim ngt, cc ch s nh gi doanh nghip Vit Nam trn th trng chng khon nc ngoi c th rt thp so vi cc cng ty nim yt khc v v vy, kh nng cnh tranh ca chng khon do cc doanh nghip Vit Nam pht hnh trn th trng quc t l thp hn. Cc doanh nghip Vit Nam cng gp kh khn khi nim yt ti cc s giao dch chng khon ln do nhng yu cu nghim ngt trong vic lp bo co ti chnh cng nh cc yu cu v cc ch s ti chnh nh quy m vn ha, quy m vn v li nhun. Mt cch khc cc doanh nghip huy ng vn trn th trng vn quc t l pht hnh c phn gin tip thng qua chng ch s hu c phn. Chng ch s hu c phn yu cu vic ng k chng khon gc di tn ca mt qu tn thc nc ngoi hoc ph bin hn l mt ngn hng. Ngn hng ny s nm gi c phiu v pht hnh cc chng ch gi l chng ch s hu c phn. Hnh thc ny pht trin c l v cc nh u t cc th trng vn ln nht trn th gii thy rng c th mt vi thng c phiu nc ngoi ca h c ng k giao dch di tn h. Hnh thc cng hp dn i vi cc cng ty v cho php cc cng ty c th c mt trn th trng quc t m khng phi tri qua mt quy trnh pht hnh vi y cc bc. Vai tr ca hnh thc huy ng vn ny trong Qun tr cng ty th hin ch cc nh pht hnh Vit Nam khi pht hnh chng ch s hu c phn phi tun th cc chun mc quc t v Qun tr cng ty cc mc khc nhau. Chi tit v vic huy ng vn trn th trng quc t c tho lun chi tit hn phn F ca Chng ny.
423
1.C phiu
C phiu mang li cho ch s hu cc quyn v ti sn v cc quyn qun tr i vi cng ty. C phiu l loi chng khon xc nhn quyn v li ch hp php ca ngi s hu i vi mt phn vn c phn ca t chc pht hnh9 v c mt s c im sau: Tn ca ch s hu: iu 85, Lut doanh nghip quy nh rng c phiu c th ghi tn hoc khng ghi tn.10 i vi cc cng ty nim yt, iu l Mu quy nh r rng ngi s hu chng ch c phiu v danh phi t chu trch nhim v vic bo qun chng ch v v cng ty s khng chu trch nhim trong cc trng hp chng ch ny b mt cp hoc b s dng vi mc ch la o.11 Tuy nhin, iu 86, Lut doanh nghip yu cu cng ty c phn phi lp v lu gi s c ng vi nhng ni dung bt buc bao gm thng tin v c ng.12 S ng k c ng c lu gi ti tr s chnh ca doanh nghip pht hnh hoc TTLKCK.13 iu 87 Lut doanh nghip quy nh rng ngi mua c phiu tr thnh c ng ca cng ty ch sau khi ngi thanh ton y v thng tin v ngi c ghi ng v y vo s ng k c ng.14 Theo , thc t Vit Nam khng c hnh thc c phiu v danh. Chng khon c ng k gip cho c cu s hu trong cng ty tr nn minh bch hn v h tr tt hn cho vic bo v quyn li c ng. uyn ca ch s hu: C phn c th l c phn ph thng hoc Q c phn u i. Quyn li lin quan ti tng loi c phn c ghi r trong Lut doanh nghip v iu l cng ty.15
9 10 11 12 13 14 15
Khon 2, iu 6, LCK. Khon 1, iu 85, LDN. Khon 6, iu 6, iu l Mu. iu 86, LDN. Khon 3, iu 86, LDN. Khon 3, iu 87, LDN. iu 79, 81 & 82, LDN.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
11.
Mnh gi: Mi c phn ph thng u mang mt gi tr danh ngha (hay cn gi l mnh gi)16 v mi c phn u i cng c mt gi tr danh ngha. Mnh gi hay gi tr danh ngha ca mi c phn c quy nh trong iu l cng ty v c s dng xc nh vn iu l. Mnh gi ca tt c c phn do mt cng ty pht hnh phi c gi tr nh nhau.17 Lut Vit Nam quy nh mnh gi c phiu ca doanh nghip cho bn ln u ra cng chng l 10.000 ng.18
Trong hu ht cc trng hp mt doanh nghip nh nc chuyn i sang thnh cng ty c phn, vo thi im doanh nghip hon thnh qu trnh chuyn i, cc doanh nghip phi pht hnh c phn vi gi khng thp hn mnh gi.19 Cc cng ty c th pht hnh c phn sau khi thnh lp thu ht thm cc nh u t. Hi ng qun tr c th quyt nh gi c phn nhng gi c phn cho bn khng c thp hn gi tr c ghi trong s sch hay gi th trng ti thi im cho bn, tr mt s trng hp sau:20 C phn cho bn ln u tin cho nhng ngi khng phi l c ng sng lp phn cho bn cho tt c c ng theo t l c phn hin c ca C h cng ty phn cho bn cho ngi mi gii hoc ngi bo lnh. Trong C trng hp ny, gi tr chit khu hoc t l chit khu c th phi c s chp thun ca s c ng i din cho t nht 75% tng s c phn c quyn biu quyt c trng hp khc v t l chit khu trong cc trng hp do C iu l cng ty quy nh. Trong mt s trng hp c bit, nh pht hnh c phn cho nhn vin trong cng ty hoc i tc chin lc, HC c th trc tip thng qua gi pht hnh c phn thp hn mnh gi hay gi tr ghi trong s sch.
16 17 18 19 20
Khon 1d, iu 85, LDN. iu 77, LDN. Khon 2, iu 10, LCK. Khon 3, iu 17 & Khon 2, iu 43, Ngh nh 109/2007/N-CP. iu 87, LDN.
425
Ging nh c phiu, tri phiu c th c pht hnh nh mt chng khon ghi danh vi tn ca ch s hu.21 Trong nhng trng hp ny, ngi s hu tri phiu c xc nhn trong s ng k do mt t chc c y quyn lu gi nh TTLKCK.22 Cng ty c th pht hnh tri phiu di dng tri phiu v danh. 23 Ch s hu tri phiu v danh c li th v mt bo mt.24 Tri phiu v danh c pht hnh di dng chng ch tri phiu, trong nu r nhng yu cu php l nht nh. Tri phiu v danh gip n gin ha qu trnh chuyn nhng tri phiu v gim chi ph hnh chnh i vi cng ty trong vic lu gi s ng k tri phiu.
21 22 23 24
iu 6, Ngh nh 52/2006/N-CP. Khon 20, iu 2, Ngh nh 52/2006/N-CP. iu 15, Ngh nh 52/2006/N-CP. Tri phiu v danh l chng khon n do mt cng ty pht hnh m khng cn phi ng k, ngha l khng c thng tin v ch s hu hay giao dch lin quan ti quyn s hu tri phiu. Bt c ai gi chng ch tri phiu s l ch s hu tri phiu
C TC
I HI NG C NG
Tri phiu (tri phiu doanh nghip) l loi chng khon doanh nghip s dng huy ng vn vay n. Tri phiu c cc c im php l sau:
VAI TR CA TH K CNG TY
2. Tri phiu
B MY IU HNH
Mnh gi c phn t khi phn nh gi th trng ca cng ty. C s khc bit ln gia mnh gi v mc gi m c phn c giao dch trn th trng. Hn na, gi th trng ln xung lin tc v ph thuc vo nhiu yu t nh hng n quy m v mc gi cung v cu. Gi tr ca c phn c th c quyt nh bi nh u t v cc chuyn gia vi nhng cng c phn tch khc nhau sau khi cn nhc rt nhiu cc yu t nh hng ti quyt nh u t nh hot ng hin ti v trin vng trong tng lai ca cng ty, chnh sch c tc, danh ting v ban lnh o cng ty, tnh hnh kinh t v m v s h tr cng nh can thip ca chnh ph, s pht trin kinh doanh. V kha cnh , mt trong nhng yu t quan trng nht c tc ng to ln ti quyt nh ca nh u t tim nng vo c phiu ca mt cng ty l cht lng ca hot ng Qun tr cng ty, bi v n nh hng trc tip ti kh nng bo v cc quyn s hu ca nh u t ti cng ty.
HI NG QUN TR
11.
Mc d c nhiu li th, vic s dng tri phiu v danh c th dn n nhng vi phm php lut v chng khon v thu. Chnh v tnh d dng trong chuyn nhng nn ch s hu tri phiu v danh c th khng tun th y cc quy nh php lut khi chuyn nhng tri phiu v danh cho ngi khc nh vi trng hp tri phiu ghi danh. V vy, cc chng khon v danh cng c bt li ln khi gip che giu ti sn khi cc ch n v cc c quan thu. b) Mnh gi Tri phiu c pht hnh vi mt gi tr danh ngha no , thng c gi l mnh gi. Mnh gi ca tri phiu c th l bt c gi tr no m doanh nghip pht hnh cm thy ph hp, nhng vi nhng tri phiu cho bn ra cng chng, mnh gi ca tri phiu ti thiu l 100.000 ng hoc l bi s ca 100.000 ng.25
Cc thng l tt:
bo v quyn li ca tri ch cng nh ca c ng, tng mnh gi tri phiu do cng ty pht hnh khng c vt qu vn iu l hoc gi tr c bo lnh bi bn th ba cho mc ch pht hnh tri phiu. Trong bt k trng hp no, tri phiu khng c pht hnh trc khi vn iu l c gp .
c) Cc quyn ca tri ch Tri ch c cc quyn ca mt ngi cho vay v c quyn: u cu cng ty mua li tri phiu ti thi im o hn vi gi Y bng mnh gi. Mt cng ty c th pht hnh tri phiu vi nhng hnh thc hon tr vn khc nhau. Cng ty c th pht hnh tri phiu vi cng thi hn thanh ton hoc pht hnh nhiu tri phiu vi thi hn thanh ton khc nhau. Cng ty cng c th xem xt kh nng phi thanh ton trc hn theo yu cu ca tri ch. hn tin li ca tri phiu. Tin li tri phiu thng c gi N l coupon. Trc y, tri phiu c pht hnh vi cc coupon c tch ring v c xut trnh cho cng ty khi yu cu thanh ton tin li.
25 iu 7, Ngh nh 52/2006/N-CP.
427
Tri phiu c bo m gip tri ch c thm nhng bin php bo v trong trng hp doanh nghip pht hnh mt kh nng thanh ton. Nhng bin php bo m c th c p dng bao gm:28 Cm c ti sn: Chng khon c th c dng lm ti sn cm c. Ch s hu tri phiu c bo m c gi tr nh nhau u c quyn ngang nhau i vi ti sn cm c. Bo lnh bi mt bn th ba: Mt bn th ba c th bo lnh cho vic pht hnh tri phiu ca doanh nghip, c th l bo lnh ngn hng hoc bo lnh bi mt doanh nghip (v d, cng ty m bo lnh cho vic pht hnh tri phiu ca cng ty con) hoc bo lnh bi
26 Khon 2&3, iu 2, Ngh nh 52/2006/N-CP. 27 Khon 4&5, iu 2, Ngh nh 52/2006/N-CP. 28 Khon 2, iu 2, Ngh nh 52/2006/N-CP.
C TC
I HI NG C NG
mt s quc gia, doanh nghip khng c pht hnh tri phiu khng c bo m trong vi nm u thnh lp. Quy nh ny nhm bo v tri ch khi nhng ri ro lin quan ti mt doanh nghip mi c thnh lp v hot ng.
VAI TR CA TH K CNG TY
Doanh nghip c th pht hnh c tri phiu c bo m v tri phiu khng c bo m.27
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Do tri phiu c t do chuyn nhng, tri ch c th bn tri phiu cho nh u t khc. Cng nh c phn, gi tri phiu tun theo c ch nh gi ca th trng. iu ny c ngha l gi tri phiu ln xung lin tc v tri ch c th kim li hoc thua l t hot ng mua bn tri phiu.
Chuyn i thnh c phn (i vi ch s hu tri phiu c th chuyn i). C 2 loi tri phiu l tri phiu chuyn i v tri phiu khng chuyn i. Tri phiu chuyn i l loi tri phiu c th chuyn i thnh c phn ph thng theo cc iu khon pht hnh tri phiu v quy nh ti iu l cng ty, trong khi , tri phiu khng chuyn i l loi tri phiu khng th chuyn i thnh c phiu.26
11.
mt c nhn. n v ng ra bo lnh c trch nhim php l cng vi doanh nghip pht hnh thanh ton vn vay v ng thi c trch nhim c nhn trong vic thanh ton vn vay ca doanh nghip. Khi pht hnh tri phiu c bo m, cc yu cu v bo m phi c thc hin (ti sn cm c, th chp hay bo lnh ca ngn hng) bn cnh cc iu kin thng thng khi pht hnh tri phiu. e) Tri phiu c th chuyn i Doanh nghip c th pht hnh tri phiu c th chuyn i thnh c phiu. Tri phiu c th chuyn i c th l tri phiu c bo m hoc tri phiu khng c bo m.30 Tng khi lng tri phiu pht hnh khng c vt qu hn mc pht hnh c ph duyt.31 Thi hn chuyn i tri phiu do t chc pht hnh xc nh v cng b cng khai cho cc nh u t khi pht hnh tri phiu.32 T l chuyn i tri phiu do t chc pht hnh xc nh ti thi im pht hnh. Ti thi im thc hin chuyn i tri phiu, nu gi c phiu bin ng vt qu bin bin ng gi c phiu c cng b khi pht hnh tri phiu, ch s hu doanh nghip c quyn iu chnh t l chuyn i tri phiu cho ph hp.33
29
f) S khc bit gia quyn li ca c ng v tri ch C ng v tri ch u c hng li t kh nng to li nhun v s pht trin ca cng ty. Mt cng ty pht trin tt to ra c ngun tin di do thng c th trng nh gi cao hn. Cc cng ty pht trin tt cng thng tr c tc cao hn cc doanh nghip khc. i vi tri ch, mt cng ty pht trin tt gim ri ro mt kh nng thanh ton cho n gc v li tri phiu. Ni mt cch ngn gn, i vi c c ng v tri ch, mt cng ty hot ng thnh cng v to c nhiu li nhun u gip gia tng gi tr th trng ca cc chng khon do cng ty pht hnh. Tuy nhin, c mt s khc bit quan trng trong quyn li ca c ng v tri ch:
29 30 31 32 33 Khon 1, iu 19 & iu 20, Ngh nh 52/2006/N-CP. Khon 1, iu 24, Ngh nh 52/2006/N-CP. Khon 3, iu 21, Ngh nh 52/2006/N-CP. iu 22, Ngh nh 52/2006/N-CP. iu 23, Ngh nh 52/2006/N-CP.
429
34 hng phi lc no c ng cng phn i vic gim t l s hu c phn. H c th chp nhn mt mc K gim nht nh nh mt khon chi ph cn thit t c mc tiu ca cng ty. Mt v d in hnh l vic pht hnh cc quyn mua c phn trong cc hnh thc chi tr th lao to ng lc cho nhn vin. Chi ph ca vic gim st t l s hu c phn v gi tr c phn, mc d cn nhiu tranh ci, c cho l thp hn li ch thu c t mt lc lng lao ng c ng lc cao.
Vic pht hnh tri phiu Vit Nam khng ph bin lm do thiu nhng quy nh hng dn c th. Theo quy nh ca php lut, mt cng ty khng th pht hnh tri phiu nu t sut li nhun sau thu trung bnh trong ba nm lin tip thp hn li tc danh ngha ghi trn tri phiu. Quy nh ny
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
S khc bit gia quyn li ca c ng v tri ch th hin r rng nht khi cng ty mt kh nng thanh ton: Khi cng ty mt kh nng thanh ton, nhng i tng khc nhau c quyn li i vi cng ty s c u tin gii quyt khc nhau. Ni chung, ch n (bao gm tri ch) s c thanh ton trc cc c ng. t s khc bit na nm kh nng chuyn i ca tri phiu. M C ng bao gi cng mun hn ch ti a vic gim bt t l s hu ca h trong cng ty. Mt phn l do l c ng mun c cc quyn qun tr nht nh v nhng quyt nh dn n vic gim t l s hu trong cng ty lun phi c thng qua bi ca cc ch th qun tr trong cng ty.34 Tng t nh vy, ch s hu ca tri phiu c th chuyn i cng quan tm n vic hn ch cc quyt nh gim vn hoc mua li c phiu khi iu ny mu thun vi vic thc hin quyn chuyn i tri phiu thnh c phiu ca h. uyn li ca c ng v tri ch khc nhau xt trn kha cnh Q ri ro. C ng thng chp nhn mc ri ro cao hn tri ch c th thu c li nhun cao hn. Nu mt cng ty thc hin thnh cng mt d n c mc ri ro cao, li nhun dnh cho cc c ng s ln hn. Nu mt cng ty tht bi khi mo him, tn tht vi c ng s ln hn tri ch. Ngc li, tri ch s lun nhn c tin li nh c quy nh theo tha thun bt k mc ri ro trong cc d n m cng ty thc hin. Tri ch ch b tn tht khi mc ri ro qu cao dn ti cng ty mt kh nng thanh ton. iu ny c bit ng i vi ch s hu tri phiu khng c bo m. Tri ch lun mong mun cng ty duy tr cc dng tin n nh v c th d bo trc c v nu c th, gim bt cc hot ng mang tnh ri ro ca cng ty.
11.
c ngha l nu mt cng ty thnh lp v hot ng t hn ba nm s khng th pht hnh tri phiu. Hn na, t sut li nhun sau thu cng l mt vn bi v lut php khng xc nh phi s dng t sut li nhun no trong khi trong thut ng ti chnh c mt s thut ng v t sut li nhun bao gm t l li nhun rng trn doanh thu, t l li nhun rng trn tng ti sn hay t sut li nhun trn vn ch s hu. Chnh v nhng quy nh khng r rng ny, cc doanh nghip vn a chung vic pht hnh c phiu hn pht hnh tri phiu.
Cc thng l tt:
mt s quc gia, lut cng ty quy nh cc bin php c bit m bo hi ha cc li ch tri chiu ca cc c ng v tri ch: m bo quyn ca tri ch trong vic a ra kin tham vn trong nhng vn quan trng ca cng ty. V d, Php, trong nhiu trng hp, cng ty phi tham vn kin ca tri ch trong cc cuc hp vi tri ch nh vic ti c cu cng ty hoc vic pht hnh tri phiu c bo m bi cc ti sn quan trng ca cng ty Ti c, cho php cc tri ch xem xt cc ti liu ti cuc hp HC Ti Php, nghim cm vic mua li c phn hoc gim vn trong qu trnh chuyn i hoc cho bn tri phiu. Ti Php, thng tin v cc t pht hnh cng c gi cho cc tri ch nu tri ch quan tm c bit. Mt s cng ty mun xy dng nhng chnh sch ring bit dnh cho tri ch v v vy h c khuyn khch kt hp nhng chnh sch ny vi cc chng trnh tng th v Qun tr cng ty. Ch s hu tri phiu chuyn i v chng quyn c quyn tng t nh c ng i vi vic tip cn thng tin v kim tra s sch, ti liu ca cng ty, tr khi quyt nh v vic pht hnh nhng loi chng khon ny c quy nh khc hoc c tha thun khc.
431
35 ng thi, cc nh qun l th trng phi m bo rng h khng nn ng lc hoc s pht trinca doanh nghip. Doanh nghip l n v to ra ca ci cho mi nn kinh t v vic gia tng quy nh thng to ra cc chi ph cho doanh nghip. Thch thc i vi cc nh qun l l xy dng c nhng nguyn tc qun l thng minh p ng c cc mc tiu t ra ng thi gim chi ph ti mc ti thiu cho nn kinh t v x hi. 36 Khon 6, iu 87, LDN v iu 2, Ngh nh 01/2010/N-CP.
Pht hnh chng khon l mt qu trnh phc tp lin quan ti vic chuyn giao ngun ti chnh i ly nhng quyn kim sot nht nh v cc quyn i vi dng tin, ph thuc vo cc mc bo m v bo lnh khc nhau. Cc th trng vn hot ng hiu qu h tr doanh nghip huy ng ngun vn phc v cho hot ng sn xut kinh doanh. Cc th trng ny cng cho php cc nh u t thu c li nhun trn ngun vn nhn ri ca h v la chn vic u t vo cc d n tng ng vi mc ri ro v li nhun mong i. Th trng vn khng th lm cu ni cho ngi s dng v ngi cung cp vn mt cch hiu qu nu cc th trng ny b s dng sai mc ch. Tht khng may, lch s cc th trng vn quc t li cho thy rt nhiu v d v vic cc th trng ny b lm dng cho nhng mc ch sai tri. i ph v ngn chn kh nng th trng b lm dng hay nhng tht bi ca th trng vn, cc c quan chc nng tng cng vic ban hnh cc quy nh php lut trong lnh vc hot ng chng khon. Mc ch ca cc quy nh php lut ny l nhm bo v quyn li cho doanh nghip v cc nh u t ng thi pht huy chc nng v hiu qu ca th trng vn.35 Nhng yu cu v php l trong vic pht hnh c phn l khc nhau ty thuc vo phng thc cho bn l cho bn ra cng chng hay cho bn ring l. Tt c cc cng ty c phn u c th pht hnh c phn theo phng thc cho bn ra cng chng v cho bn ring l.36 Vic cho bn chng khon ra cng chng phi ng k vi UBCKNN. Tuy nhin, i vi cc doanh nghip hot ng trong mt s lnh vc c bit nh cc t chc ti chnh hay cc cng ty bo him, vic thay i vn iu l phi c cc c quan Nh nc c thm quyn (Ngn hng nh nc hay B Ti chnh) ph chun trc khi ng k cho bn ra cng chng vi UBCKNN thc hin thay i vn iu l.37
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
11.
Bng 2 tm tt nhng yu cu php l khc nhau gia phng thc cho bn chng khon ra cng chng v cho bn ring l p dng cho tng loi hnh cng ty c phn. Bng 2: Tng quan v cc yu cu php l i vi cc phng thc pht hnh chng khon
Cho bn ring l Cho bn ra cng chng
- C th pht hnh c tri phiu v c phiu - C th pht hnh c tri phiu v c phiu - Trong trng hp pht hnh tri phiu, nu - i vi vic pht hnh c phiu, vic
doanh nghip pht hnh l doanh nghip pht hnh ln u ra cng chng (IPO) nh nc, phng n pht hnh tri phiu phi p ng nhng yu cu php l phi c B Ti chnh chp thun.38 nht nh. - Quyt nh pht hnh tri phiu v bo co - Sau khi c phiu c pht hnh ln u kt qu pht hnh phi c ng k vi c ra cng chng, cng ty c phn t nhn quan ng k kinh doanh. s tr thnh cng ty i chng v phi thc hin ngha v ca cng ty i chng - S ng k c ng c lu gi ti tr s theo quy nh ti Lut chng khon.39 chnh ca cng ty - H s ng k cho bn chng khon ra cng chng c coi l h s cng ty i chng.40
- C th pht hnh c tri phiu v c phiu - Quyt nh pht hnh c phiu v bo co kt qu pht hnh phi c ng k vi c quan nh nc (UBCKNN, Ngn hng Nh nc hay B Ti chnh ty thuc vo ngnh ngh, lnh vc kinh doanh ca doanh nghip).41 - Vic pht hnh c phiu ring l phi ng k vi UBCKNN v c phiu phi c ng k vi TTLKCK. - Vic thay i vn iu l do pht hnh thm c phn phi c ng k vi c quan ng k kinh doanh. - C th pht hnh c tri phiu v c phiu - H s ng k cho bn chng khon ra cng chng phi c chun b v np cho UBCKNN. - Chng khon phi c ng k vi TTLKCK. - Vic thay i vn iu l do pht hnh thm c phn phi c ng k vi c quan ng k kinh doanh.
38 39 40 41
Khon 3, iu 19, Ngh nh 52/2006/N-CP. Khon 1, iu 24, LCK. Khon 1, iu 24, LCK. iu 6, Ngh nh 01/2001/N-CP.
433
- C th pht hnh c tri phiu v c phiu . - Quyt nh pht hnh c phiu v bo co kt qu pht hnh phi c ng k vi c quan nh nc (UBCKNN, Ngn hng Nh nc hay B Ti chnh ty thuc vo ngnh ngh, lnh vc kinh doanh ca doanh nghip).42 Cng ty nim yt - Vic pht hnh c phiu ring l phi ng k vi UBCKNN v c phiu phi c ng k vi TTLKCK. - Vic thay i vn iu l do pht hnh thm c phn phi c ng k vi c quan ng k kinh doanh.
- C th pht hnh c tri phiu v c phiu - H s ng k cho bn chng khon ra cng chng phi c chun b v np cho UBCKNN. - Chng khon phi c ng k vi TTLKCK. - Vic thay i vn iu l do pht hnh thm c phn phi c ng k vi c quan ng k kinh doanh. - C phiu pht hnh phi c nim yt trn SGDCK
Qu trnh pht hnh chng khon bao gm nhiu bc, ph thuc vo n v pht hnh, loi chng khon lin quan v phng thc pht hnh. Hnh 1 di y trnh by cc bc thc hin pht hnh c phiu i vi mt cng ty i chng v c chia thnh 2 la chn La chn A v La chn B. La chn A m t quy trnh cho bn c phn ring l v La chn B m t quy trnh cho bn c phn ra cng chng.
42 iu 6, Ngh nh 01/2001/N-CP.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
11.
a ra quyt nh pht hnh c phiu Chun b pht hnh c phiu. Qu trnh ny c s tham gia ca nhiu bn nh cng ty t vn, cng ty bo lnh pht hnh, cng ty kim ton v t vn lut.
Bc 3: Bc 2:
ng k quyt nh pht hnh vi c quan qun l Nh nc (UBCKNN, NHNN hoc B Ti chnh) La chn A
Bc 4.1:
La chn B
Bc 4.2:
435
43 44 45 46
Khon 1, iu 88, LDN. Khon 1&2, iu 19, Ngh nh 52/2006/N-CP. Khon 1&2, iu 19, Ngh nh 52/2006/N-CP. Khon 3, iu 19, Ngh nh 52/2006/N-CP.
Quy trnh thng qua quyt nh pht hnh tri phiu n gin hn cc chng khon khc. iu ny c th khuyn khch cc doanh nghip pht hnh tri phiu. Tuy nhin, iu l cng ty c th quy nh nhng yu cu ph chun cht ch hn cho cc loi tri phiu nht nh.
C TC
Ngh nh 52/2006/N-CP quy nh HC c thm quyn quyt nh vic pht hnh tri phiu chuyn i theo hnh thc cho bn ring l.44 Tuy nhin, Lut doanh nghip v Lut chng khon khng quy nh ngi c quyn a ra quyt nh v vic pht Tri phiu chuyn i v tri hnh tri phiu chuyn i c. V tri phiu c th chuyn i c s c chuyn phiu khng c kh nng i thnh c phiu khi o hn v s dn ti vic thay i vn iu l trong tng lai, chuyn i nn trong thc t HC s quyt nh vic pht hnh tri phiu chuyn i. HQT c quyn thng qua phng n pht hnh tri phiu khng c kh nng chuyn i.45 Bn cnh , nu t chc pht hnh l doanh nghip nh nc, vic pht hnh tri phiu theo hnh thc pht hnh ring l phi c B Ti chnh thng qua.46
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
C phiu
Thng thng, HC s thng qua quyt nh pht hnh Chi tit v quyt nh cho bn c phiu c trnh by ti Phn B, Chng 9.
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Quyt nh pht hnh chng khon c thng qua bi nhiu ch th qun tr trong cng ty, ph thuc vo loi chng khon pht hnh v quy nh ti iu l cng ty nh tm tt trong Bng 3
Tri phiu c pht hnh theo quy nh ca php lut v th trng chng khon v iu l cng ty.43 Phn tip theo s tho lun chi tit hn v cc bc trn v nhn mnh hn s khc bit gia pht hnh tri phiu v pht hnh c phiu.
11.
Mc d ni dung ca quyt nh pht hnh chng khon ph thuc vo hon cnh c th ca tng t pht hnh, nhng quyt nh ny ni chung phi gm nhng thng tin v: T chc pht hnh: tn y , a im kinh doanh, a ch gi th Quyt nh pht hnh chng khon: thi gian v ch th a ra quyt nh hng khon pht hnh: loi chng khon, mnh gi chng khon, C quyn ca ch s hu chng khon v s lng pht hnh iu kin cho bn. i vi tri phiu, quyt nh phi bao gm cc thng tin thm v: Hnh thc thanh ton tri phiu (bng tin hoc hin vt) i gian o hn (v thng tin chi tit lin quan ti vic thanh ton Th trc hn nu c) c iu kin thanh ton khc nh gi tr thanh ton nu thanh C ton trc hn rong trng hp tri phiu c th chuyn i, cc th tc chuyn T i thnh c phiu rong trng hp tri phiu c bo m, thng tin v bin php T bo m hay ngi bo lnh v cc iu kin bo m (trong trng hp c ngi bo lnh, ngi bo lnh cng phi k vo quyt nh pht hnh)
UBCKNN s gim st cht ch ni dung bt buc phi c trong quyt nh pht hnh chng khon ca doanh nghip trong trng hp vic pht hnh ch c coi l hp php nu c s chp thun ca UBCKNN trc khi pht hnh. Cc bn sao ca quyt nh pht hnh c phiu c lu gi ti c quan ng k v ti cng ty.
47 iu 13, LCK.
437
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
H s ng k cho bn c phiu ra cng chng gm c:48 Giy ng k cho bn c phiu ra cng chng Bn co bch iu l ca t chc pht hnh uyt nh ca HC thng qua phng n pht hnh v phng Q n s dng vn thu c t t cho bn c phiu ra cng chng Cam kt bo lnh pht hnh (nu c).
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Ti Vit Nam, php lut khng quy nh c th thi hn quyt nh cho bn c phiu ra cng chng s ht hiu lc. Theo thng l tt, quyt nh tng vn c phn s khng th c ng k qu su thng k t ngy ra quyt nh.
ho bn c phiu ra cng chng ca doanh nghip nh nc C chuyn i thnh cng ty c phn ic bn chng khon theo bn n, quyt nh ca to n hoc vic V bn chng khon ca ngi qun l hoc ngi c nhn ti sn trong cc trng hp ph sn hoc mt kh nng thanh ton.
11.
d nh chi ph vn s thp hn) c th t c nh xc nh r ri ro v li nhun lin quan n chng khon pht hnh i vi cc nh u t. Quyn li ca nh u t c bo m bi nhng thng tin phi c trong bn co bch, bi trch nhim php l ca ngi k tn trn bn co bch v yu cu ng k bn co bch vi UBCKNN. a) Ni dung ca bn co bch Bn co bch l ti liu hoc d liu in t cng khai nhng thng tin chnh xc, trung thc, khch quan lin quan n vic cho bn hoc nim yt chng khon ca t chc pht hnh.52 Php lut chng khon quy nh c th v nhng ni dung cn c trong bn co bch. Nhng ni dung ny c tm tt trong phn m u v phn chnh ca bn co bch.53 1) Phn m u ca bn co bch bao gm: Thng tin tm tt v t chc pht hnh Thng tin v chng khon d nh pht hnh ng tin v phng n s dng s tin thu c t t cho bn. Th 2) Phn chnh ca bn co bch bao gm: ng tin chi tit v t chc pht hnh (v d, thng tin v thnh Th vin ca cc ch th qun tr, ti khon ngn hng, ch th kim sot cc hot ng kinh t ti chnh, n v kim ton c lp, cc thng tin cn thit v tnh trng ti chnh ca cng ty bao gm cc nhn t ri ro, thng tin v hot ng ti chnh v kinh doanh ca cng ty pht hnh, thng tin v c ng, cc bn lin quan, cc giao dch vi cc bn lin quan, v tt c cc thng tin khc c nh hng n quyt nh ca nh u t). Thng tin chi tit v cc chng khon c pht hnh v cha c hon tr. Hin ti, khng c quy nh v vic phi cng khai ni dung y ca bn co bch trn cc phng tin thng tin i chng. Tuy nhin, vic cng b ton b ni dung bn co bch trn trang web ca doanh nghip c khuyn khch.
439
Cc thng l tt:
Vic cng b mi thng tin quan trng lin quan n cng ty trong bn co bch l mt thng l tt. Cng ty nn c gng cung cp cho c ng v cc nh u t tim nng tt c nhng thng tin quan trng gip cho vic nh gi doanh nghip. Bn cnh , trong bn co bch pht hnh chng khon ln u ra cng chng, s rt tt nu t chc pht hnh a ra c nhng thng tin v cc ch s nh gi cng ty gip cho cc nh u t c th a ra c quyt nh u t. Cc t chc nh gi doanh nghip h tr t chc pht hnh a ra cc h s nh gi, ng thi gip nh u t hiu v nh mc tn nhim ca t chc pht hnh v mc ri ro lin quan ti khon u t mc tiu ca h da trn cc kin c lp. Ba cng ty ln nht cung cp dch v nh mc tn nhim trong lnh vc u t l Standard and Poors (S&Ps), Moodys v Fitch ICBA. Mi cng ty c h thng nh gi ring nhng cng chung mc ch l gip cho cc nh u t hiu r hn v nng lc v s sn sng hon tr vn vay ca doanh nghip; t nh gi mc ri ro i vi khon tin d nh u t vo doanh nghip . Mt iu quan trng cn ch l cc h s ny ch dng tham kho, khng a ra cc khuyn ngh mua, bn hay nm gi chng khon. Hin nay, Vit Nam cha c cng ty no cung cp dch v nh mc tn nhim. Tuy nhin, cc cng ty Vit Nam d nh pht hnh chng khon ln u ra cng chng quan tm nhiu hn n cc hot ng nh gi tn nhim chuyn nghip to thun li cho qu trnh pht hnh chng khon ca h, c bit khi mun pht hnh chng khon ra th trng chng khon nc ngoi. Vit Nam, vi c s h tng v cng ngh thng tin cn yu km, vic thu thp d liu cn kh khn v thiu chuyn nghip, mc tin cy ca cc h s tn nhim trong nc khng c m bo. Mc d vi nhng hn ch k trn, hot ng nh gi tn nhim vn rt quan trng i vi cc nh u t c thm cc ch s nh gi hot ng u t v i vi th trng trong vic nh gi kh nng ca cc cng ty cung cp h s tn nhim h tr h cho cc khon u t trong tng lai.
b) Ph chun bn co bch Hi ng qun tr phi ph chun bn co bch. Doanh nghip (n v pht hnh) chu trch nhim v tnh chn thc v y ca thng tin trong bn co bch.54 Bn cnh nhng ngi tham gia vo vic chun b bn co bch, bao gm cc cng ty t vn, t chc bo
54 Mc 1.2.d, Phn II, Thng t 17/2007/TT-BTC.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
11.
lnh pht hnh, t chc kim ton c lp c chp thun, ngi k bo co kim ton v cc t chc hay c nhn xc nhn h s phi chu trch nhim v nhng thit hi do vic cng khai nhng thng tin khng y v thiu chnh xc trong bn co bch v bn co bch tm tt.55 iu kin nhng ngi ny chu trch nhim l h bit hoc do bn cht cng vic, phi bit nhng thng tin l khng y v thiu chnh xc (v d Tng gim c, K ton trng hay ngi thc hin nhim v ny, kim ton vin c lp). H, cng vi t chc pht hnh hoc t bn thn h, s phi chu trch nhim v cc thit hi gy ra cho nh u t v nhng thng tin thiu trung thc, khng y v/hoc sai lch. B lut hnh s nc Vit Nam quy nh, ngi no c cng b thng tin sai lch hoc che giu s tht lin quan n vic cho bn chng khon gy hu qu nghim trng, th b pht tin, ci to khng giam gi hoc pht t, cm m nhim chc v, cm hnh ngh hoc lm cng vic nht nh.56 c) UBCKNN chp thun h s ng k v cp giy chng nhn cho bn chng khon ra cng chng Vic kim tra v ph chun h s cho bn chng khon ra cng chng do UBCKNN thc hin l mt c ch quan trng bo v nh u t. y l mt hnh thc qun l ca nh nc i vi hot ng pht hnh chng khon. Nu cha c ng k v khng c s chp thun ca UBCKNN, chng khon khng th c pht hnh v bn cho nh u t. Trong thi gian xem xt h s cho bn chng khon ra cng chng, UBCKNN c quyn yu cu t chc pht hnh sa i, b sung h s bo m thng tin c cng b chnh xc, trung thc, y , bo v quyn v li ch hp php ca nh u t.57 Trong thi hn ba mi ngy lm vic, k t ngy nhn c h s hp l, UBCKNN xem xt v cp giy chng nhn cho bn chng khon ra cng chng. Trng hp t chi, UBCKNN phi tr li bng vn bn v nu r l do.58 Mt doanh nghip c th mt hn 30 ngy mi c s chp thun v nhn c giy chng nhn ca UBCKNN nu khng cung cp nhng thng tin v ti liu hp l nh c yu cu. V vy, doanh nghip nn chun
55 56 57 58 iu 17, LCK v Mc 3, Phn I, Thng t 17/2007/TT-BTC. iu 14, Lut s 37/2009/QH12 sa i b sung mt s iu ca B Lut Hnh s. iu 18, LCK. Khon 1, iu 20, LCK.
441
b cn thn h s cho bn chng khon ra cng chng. Doanh nghip nn la chn cc t chc c nng lc thc hin vic chun b ny, bao gm n v t vn pht hnh, t chc bo lnh pht hnh v t chc kim ton c cng nhn, ngi k bo co kim ton v bt k c nhn hay t chc no chng nhn h s ng k cho bn chng khon ra cng chng.
59 Khon 3 & 4, iu 20, LCK. 60 Khon 3, iu 20, LCK v Mc 11, Phn I, Thng t 17/2007/TT-BTC.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
11.
t u cho bn: Vic phn phi chng khon ch c thc hin B sau khi t chc pht hnh bo m ngi mua chng khon tip cn bn co bch trong h s ng k cho bn chng khon ra cng chng c cng b ti cc a im ghi trong bn thng bo pht hnh. T chc pht hnh, t chc bo lnh pht hnh hoc t chc i l phi phn phi chng khon cng bng, cng khai v bo m thi hn ng k mua chng khon cho nh u t ti thiu l hai mi ngy. Thi hn ny phi c ghi trong bn thng bo pht hnh.61 on thnh vic cho bn: T chc pht hnh phi hon thnh H vic phn phi chng khon trong thi hn chn mi ngy, k t ngy giy chng nhn cho bn chng khon ra cng chng c hiu lc. Vic phn phi chng khon c th c gia hn vi s chp thun ca UBCKNN.62 Quy nh ny nhm cung cp mt khong thi gian ti thiu cho nh u t quen vi cc iu kin u t mt cch d dng.
vic pht hnh chng khon l hp l theo ng quy nh php lut, doanh nghip nn tun th ng cc quy nh v mt thi gian cho cc bc nh trnh by ti Hnh 2 di y.63
61 Khon 1&2, iu 21, LCK. 62 Khon 4, iu 21, LCK. 63 Cc khong thi gian c khuyn ngh (theo thng l quc t) v da vo cc khong thi gian c th ca tng th tc trong quy trnh c quy nh trong Lut doanh nghip v Thng t 17/2007-TT-BTC
443
30 ngy Cng b thng tin v t pht hnh: Trong khong thi gian ny, t chc pht hnh phi cng b thng tin v t pht hnh trn mt t bo in t hoc bo vit trong ba s lin tip 7 ngy Chp thun ca UBCKNN: Trong khong thi gian ny, sau khi nhn c b h s 20 ngy y v hp l, UBCKNN s xem xt v cp giy chng nhn cho bn chng khon ra cng chng, hoc nu t chi th phi tr li bng vn bn, trong nu r l do t chi
30 ngy T chc pht hnh/T chc bo lnh: Gi bo co kt qu pht hnh ti UBCKNN km theo bn xc nhn ca ngn hng ni m ti khon phong ta v s tin thu c trong t cho bn.
T chc pht hnh/T chc bo lnh: Cung cp chng khon hoc chng ch s hu chng khon cho ngi mua.
Thi gian ti a cho vic phn phi chng khon: Trong khong thi gian ny, cc iu kin ng k v thanh ton vn c phn s ht hn (c th c UBCKNN gia hn nhng khng qu 30 ngy
Cc nh u t: T chc pht hnh phi m bo thi hn ng k mua chng khon cho nh u t ti thiu l 20 ngy 10 ngy
C TC
90 ngy
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
UBCKNN: Kim tra v yu cu sa i hoc b sung h s cho bn chng khon ra cng chng.
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
11.
c) Gi pht hnh chng khon HC v Hi ng qun tr c quyn quyt nh gi pht hnh chng khon. Cc quyn t quyt b hn ch ngn chn vic thnh vin HQT hoc cc c ng ln mua chng khon vi gi thp hn gi th trng khi chng khon c cho bn ra cng chng (xem Bng 4). Bng 4 : Gi cho bn
Chng khon Gi pht hnh Gi cho bn phi ph hp vi gi tr th trng Gi cho bn c phn khng th thp hn mnh gi (ch p dng trong trng hp doanh nghip chuyn i t doanh nghip quc doanh).64 Gi cho bn c phn khng c thp hn gi th trng ti thi im cho bn hoc gi tr c ghi trong s sch ca c phn ti thi im gn nht, tr nhng trng hp sau y:65 C phn cho bn ln u tin cho nhng ngi khng phi l c ng sng lp. C phn cho bn cho tt c c ng theo t l c phn hin c ca h cng ty. C phn cho bn cho ngi mi gii hoc ngi bo lnh. Trong trng hp ny, s chit khu hoc t l chit khu c th phi c s chp thun ca s c ng i din cho t nht 75% tng s c phn c quyn biu quyt. Cc trng hp khc v mc chit khu trong cc trng hp do iu l cng ty quy nh. Gi cho bn phi ph hp vi gi tr th trng Lut Vit Nam hin ti khng c nhng chi tit quy nh v gi cho bn tri phiu c th chuyn i v chng quyn. Cc doanh nghip c th tham kho thng l ti Nga v Serbia: Gi cho bn khng c thp hn gi tr danh ngha hay gi tr s sch ca c phn m tri phiu c chuyn i thnh. Khi thc hin quyn u tin mua chng khon, cc c ng c th mua tri phiu chuyn i hoc chng quyn vi gi khng thp hn 10% gi quy nh cho cc nh u t. Gi tr ca tri phiu c phn nh qua li tc tri phiu. Cn c vo mc li sut danh ngha ca tri phiu v so snh vi li tc th trng, gi pht hnh c th thay i mt cch linh hot. Thc t Nga v Serbia ch ra rng gi pht hnh khng nht thit phi tng ng vi gi tr danh ngha ca tri phiu.
C phiu
64 Khon 2, iu 43, Ngh nh 109/2007/N-CP. 65 Khon 1, iu 87, LDN. 66 Tri phiu c th chuyn i v chng quyn c quy nh ti iu 20 ti iu 25, Ngh nh 52/2006/ N-CP. 67 Tri phiu khng chuyn i c c quy nh ti iu 26 ti 29, Ngh nh 52/2006/N-CP.
445
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Sau khi pht hnh chng khon, cng ty phi ng k tng vn iu l vi c quan ng k kinh doanh trong vng 10 ngy k t ngy c quyt nh tng vn iu l cng ty.68 Lin quan ti vic ng k thay i vn iu l, B K hoch v u t quy nh rng doanh nghip phi gi thng bo ti Phng ng k kinh doanh ni cng ty ng k. Km theo thng bo phi c quyt nh bng vn bn v bin bn hp HC v vic thay i vn iu l ca cng ty.69 Hin ti Vit Nam, HC s y quyn Hi ng qun tr thc hin cc quy trnh lin quan ti vic sa i ng k kinh doanh sau khi pht hnh thm c phn.
d) Sa i ng k kinh doanh
11.
Trong nhng trng hp trn, cc nh u t mi khng c php tham gia. C phiu ch c cho bn cho cc c ng hin hu hoc nhng nh u t nm gi chng khon c th chuyn i. Quy trnh chuyn i c phiu ang lu hnh n gin hn v nhanh hn so vi vic pht hnh c phiu mi v khng thay i vn iu l doanh nghip. Vic chuyn i tri phiu chuyn i thnh c phiu lm tng vn iu l ca t chc pht hnh nhng vic thay i ny l c th lng trc c.
447
C phiu v tri phiu c th miu t nh l cc loi chng khon gc, trc tip m bo quyn li ca ngi s hu. Doanh nghip cng c th pht hnh cc cng c phi sinh mang li cho ch s hu cc quyn m cc quyn ph thuc kt qu hot ng ca cc chng khon gc hoc cc ti sn khc. Theo thng l quc t, cc cng c ny c th lin quan ti c c phiu v tri phiu. Theo Lut chng khon, chng khon phi sinh s bao gm quyn mua c phn, chng quyn, quyn chn mua, quyn chn bn, hp ng tng lai, nhm chng khon hoc ch s chng khon.71 Vi mc tiu huy ng thm vn, doanh nghip c th pht hnh: Quyn u tin mua c phn: l loi chng khon do cng ty c phn pht hnh km theo t pht hnh thm c phn ph thng nhm bo m cho c ng hin hu quyn mua c phn mi theo nhng iu kin nht nh. C ng c th chuyn quyn u tin mua c phn ca mnh cho ngi khc trong mt khong thi gian nht nh.72 hng quyn: l loi chng khon c pht hnh cng vi vic C pht hnh tri phiu hoc c phiu u i, cho php ngi s hu chng khon c quyn mua mt s c phiu ph thng nht nh theo mc gi c xc nh trc trong thi k nht nh uyn mua c phn: Quyn mua c phn ph thng ca cng ty, Q c pht hnh nh mt hnh thc chi tr thu nhp khng bng tin. Trn thc t, cc quyn mua c phn c th ng vai tr quan trng trong cc chng trnh chi tr th lao cho i ng lnh o cp cao v c th c nhng ngha quan trng trong Qun tr cng ty. Do , s hu ch khi c ci nhn tng quan v cc thng l ti cc quc gia khc trong vic s dng quyn mua c phn nh mt phng thc chi tr th lao cho thnh vin HQT.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
11.
Trong Qun tr cng ty, cc quyn mua c phn mang tnh khuyn khch c s dng to ng lc cho cc nh qun l v nhn vin trong vic thc y hot ng kinh doanh mang li kt qu tt hn. mt s quc gia, cc quyn mua c phn l yu t chnh trong cc gi th lao dnh cho i ng lnh o cp cao. Hnh thc ny kh ph bin v mc thu nhp cho i ng ny c th rt ln. V mt hnh thc, iu ny m bo s thng nht gia quyn li ca cc nh qun l cng ty vi c ng, v chi ph thc s ca cc quyn mua c phn (suy gim t l s hu ca cc c ng khc) khng c th hin r rng theo cc chun mc k ton hin ti. Vit Nam, mt s doanh nghip pht hnh quyn mua c phn cho nhn vin m bo cho h c quyn mua c phn vi gi u i. Tuy nhin, cho ti thi im hin ti, hnh thc ny khng c ph bin lm khi rt nhiu doanh nghip vn pht hnh c phiu trc tip cho nhn vin
Cc thng l tt:
Hnh thc chi tr th lao bng quyn mua c phn l mt k thut chi tr th lao rt phc tp v d gy bt ng, i hi vic xem xt rt cn thn ca cc ch th qun tr trong cng ty, s chp thun HC v phi c cng b chi tit trong bo co ti chnh hng nm ca cng ty. Hi ng qun tr v cc c ng cn bit trong trng hp cng ty s dng nhng cng c ny v nhng cng c ny c th khin doanh nghip gp nhng ri ro nghim trng khng lng trc c.
449
73 74 75 76
Khon 1, iu 6, Ngh nh 14/2007/N-CP v iu 5, Ngh nh 84/2010/N-CP. Khon 2, iu 6, Ngh nh 14/2007/N-CP. Khon 3, iu 6, Ngh nh 14/2007/N-CP. Khon 5, iu 6, Ngh nh 14/2007/N-CP.
Ti thiu 10 ngy trc khi gi h s ng k cho bn chng khon ra nc ngoi, t chc pht hnh phi gi cho UBCKNN bn sao h s ng k cho bn vi c quan c thm quyn ca nc ni t chc pht hnh ng k cho bn v cc ti liu chng minh p ng iu kin quy nh v vic cho bn chng khon ra nc ngoi.74 Trong thi hn 10 ngy, sau khi h s ng k cho bn chng khon ra nc ngoi c hiu lc, t chc pht hnh gi UBCKNN bn sao h s ng k cho bn chng khon c chp thun nc ngoi v phi cng b ra cng chng cc thng tin v t cho bn.75 Trong thi hn 15 ngy, sau khi kt thc t cho bn, t chc pht hnh gi UBCKNN bo co kt qu t cho bn.76 T chc pht hnh cho bn chng khon ra nc ngoi phi cng b thng tin theo quy nh ca php lut nc ngoi v php lut ca Vit Nam, ng thi bo co ti chnh nh k phi c lp theo chun mc k ton
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
Mt doanh nghip cng c th huy ng vn trn th trng quc t thng qua vic pht hnh tri phiu hoc c phiu nu p ng c cc iu kin theo quy nh ca chnh ph Vit Nam, bao gm:73 hng thuc danh mc ngnh ngh m php lut cm bn nc K ngoi tham gia v phi m bo t l tham gia ca bn nc ngoi theo quy nh ca php lut quyt nh thng qua vic cho bn chng khon ra nc ngoi C v phng n s dng vn thu c ca Hi ng qun tr hoc HC p ng cc iu kin cho bn theo quy nh ca c quan c thm quyn ca nc ni t chc pht hnh ng k cho bn Tun th cc quy nh ca php lut v qun l ngoi hi.
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
11.
quc t hoc theo chun mc k ton quc t v Vit Nam, km theo bn gii trnh cc im khc bit gia cc chun mc k ton.77 Nim yt ti th trng chng khon nc ngoi mang li nhiu li th cho cc cng ty nim yt nh gim chi ph vn, tng tnh thanh khon v nng cao v th ca cng ty. Cc th trng ln nht trn th gii thng i hi vic tun th cc chun mc v Qun tr cng ty cao hn so vi th trng Vit Nam. Cc th trng ni ting nht l Hoa K, Hng Kng v Singapore thng c coi l nhng th trng vi nhng chun mc qun tr kht khe nht trn th gii. Chnh v vy, cc doanh nghip Vit Nam cn p ng tt hn cc chun mc Qun tr cng ty c th gia nhp v duy tr vng chc ti nhng th trng ny. Mt v d v vic huy ng vn ti th trng chng khon nc ngoi l tp on Cavico. y l cng ty Vit Nam u tin nim yt ti mt s giao dch chng khon nc ngoi (NASDAQ). K t nm u tin nim yt trn th trng chng khon Hoa k (nm 2006), cng ty i mt vi nhiu kh khn ng k trong vic huy ng vn do nhng khc bit trong Qun tr cng ty v thng l k ton gia Vit Nam v th trng quc t. Cng ty khng th s dng ht cc tim nng ca cc ngun vn trn th trng do Vit Nam c nhng hn ch v t l tham gia ca nh u t nc ngoi trong cc doanh nghip trong nc l 49%. Ti thi im cng ty quyt nh thnh lp mt chi nhnh M khc phc hn ch ny. Tuy nhin, i vi cc cng ty con vi t hn 50% vn s hu ca cng ty m, cng ty m phi lp bo co ti chnh hp nht cho c cng ty m v cc cng ty con theo chun mc k ton v lp bo co ca Hoa K. Vic cc bo co ti chnh ca cng ty m phi hp nht khng phi l qu phc tp trong thc t, nhng i khi cc c quan chc nng nghi ng l c nhng gian ln trong vic lp cc bo co ny. Mc d c nhiu kh khn nh nu trn, tp on Cavico vn tha nhn rng vic huy ng vn v nim yt trn th trng quc t l rt c li bi v cc nh u t nc ngoi quan tm hn ti hiu qu hot ng ca cng ty hn l t l chi tr c tc m cc nh u t Vit Nam vn quan tm. Tri phiu c th c pht hnh trn th trng quc t c hoc khng c bo lnh ca chnh ph.78 T chc pht hnh phi lp k hoch pht
451
79 80 81 82
iu 6, Ngh nh 53/2009/N-CP. Khon 2b, iu 20, Ngh nh 53/2009/N-CP. Khon 2, iu 17, Ngh nh 53/2009/N-CP. Khon 2, iu 8, v Khon 3, iu 17, Ngh nh 53/2009/N-CP.
hnh v phi c HC thng qua vi cc quy nh chi tit v vic s dng s tin thu c t t cho bn, gi tri phiu, li sut tri phiu, khi lng v thi hn. Nu l tri phiu c th chuyn i hoc c bo m bi ti sn Vit Nam, t chc pht hnh phi tun th cc quy nh php lut hin hnh. iu ny c ngha l vic chuyn i tri phiu thnh c phiu no s phi tun th nhng quy nh hin hnh v t l s hu ca cc nh u t nc ngoi trong cng ty v ti sn th chp c th cn phi c ng k. Gi tr tri phiu pht hnh trn th trng quc t phi nm trong tng hn mc vay thng mi nc ngoi ca quc gia c Th tng Chnh ph ph duyt hng nm. Bn cnh , t chc pht hnh phi hon chnh h s pht hnh (bao gm bn co bch, hp ng bo lnh, tha thun ng k, hp ng t vn lut, cc kin php l v cc tha thun i l khc) theo quy nh php lut Vit Nam v lut php ca quc gia m tri phiu c pht hnh.79 m bo vic cho bn chng khon th trng quc t nm trong tng hn mc vay, doanh nghip pht hnh phi gi n pht hnh cho Ngn hng Nh nc xc nhn. Ngn hng Nh nc phi phi hp vi B Ti chnh a ra quyt nh cho doanh nghip pht hnh trong vng 15 ngy sau khi trnh n pht hnh.80 i vi nhng doanh nghip mun pht hnh tri phiu khng c bo lnh Chnh ph, doanh nghip phi c h s tn nhim bng hoc cao hn h s tn nhim quc gia do mt cng ty nh gi h s tn nhim quc t cung cp.81 i vi cho bn tri phiu c bo lnh Chnh ph, vic bo lnh phi do Th tng Chnh ph ph chun. C mt s iu kin khc cho vic cho bn bao gm t chc pht hnh phi c h s tn nhim bng hoc thp hn mt bc so vi h s tn nhim ca quc gia. Gi tr ca tri phiu cho mi phn cho bn khng c t hn 100 triu la M. Doanh nghip pht hnh cng phi c bo co ti chnh c kim ton bi mt cng ty kim ton c lp ca ba nm gn nht trong doanh nghip khng b l v khng c cc khon n qu hn.82 Vic pht hnh tri phiu trn th trng quc t l mt la chn c cc doanh nghip yu thch v li sut trn th trng quc t thp hn ng k so vi Vit Nam. Tuy nhin, l chng khon vay n, tnh thanh khon ca tri phiu ph thuc vo kh nng v c tnh ca doanh nghip pht hnh
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
11.
cng nh kh nng v thi sn sng thanh ton vn gc v li. Kt qu l, chng no m cc nh u t quc t khng th c y thng tin nh gi doanh nghip pht hnh tri phiu th cn c th thy trc c l tri phiu Vit Nam s khng c a chung trn th trng quc t, dn n kh khn trong vic huy ng vn thng qua pht hnh tri phiu th trng chng khon nc ngoi. Mt gii php cho kh khn trn l vic s dng mt cng ty cung cp h s tn nhim c cng nhn trn th trng quc t. Cng ty ny s nh gi t chc pht hnh v kh nng, thi sn sng tr li, vn gc v xc nh h s tn nhim cho t chc pht hnh. Vic cc cng ty nh gi tn nhim phi l mt t chc c cng nhn trn quy m ton cu t c s tin tng ca cc nh u t nc ngoi l rt quan trng. Cc nh u t nc ngoi s coi nhng h s ny l ch dn cho vic a ra quyt nh u t. V nhng li th ca n, ngy cng nhiu doanh nghip Vit Nam mong mun huy ng vn t th trng quc t. Tuy nhin, tun th theo cc quy nh v Qun tr cng ty rt cht ch trn th trng quc t, cc doanh nghip phi x l c cc vn phc tp trong ni b trc khi tm kim vn trn th trng quc t. Bn cnh , doanh nghip pht hnh cng phi tun theo cc quy nh ca Vit Nam v qun l n nc ngoi v qun l ngoi hi.83 t c iu ny, doanh nghip khi mun huy ng vn trn th trng quc t c th thu cc cng ty t vn, bao gm t vn v kim ton v t vn lut tm kim cc gii php tt nht.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
453
NOTES
Chng
12
Mc lc
C CU CHUNG TRONG QUN TR CNG TY CC QUY TRNH KIM TON V KIM SOT CNG B THNG TIN CC GIAO DCH TRNG YU TRONG DOANH NGHIP NGHA CA CHNG KHON TRONG QUN TR CNG TY C TC NGHA CA VN IU L TRONG QUN TR CNG TY I HI NG C NG GII THIU V QUN TR CNG TY
B. GIAO DCH VI CC BN LIN QUAN 1. nh ngha 2. Ph duyt giao dch vi bn lin quan 3. Nhn bit giao dch vi bn lin quan 4. Yu cu v cng b thng tin 5. Giao dch vi bn lin quan b v hiu 6. Trch nhim khi vi phm cc quy nh
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
A. GIAO DCH BT THNG 1. nh ngha 2. Xc nh gi tr ti sn trong cc giao dch bt thng 3. Th tc ph duyt cc giao dch bt thng 4. C ng ph quyt cc giao dch bt thng nh th no? 5. Yu cu v cng b thng tin
HI NG QUN TR
12.
459
Cc c ng cn c php lut bo v khi cng ty tham gia vo cc giao dch bt thng v giao dch vi bn lin quan. iu ny l cn thit bi trong hu ht cc trng hp cc giao dch ny u c nh hng ln ti gi tr cng ty, gi c phiu v cc quyn v ti sn ca cc c ng. Hn th, vic Qun tr cng ty i vi cc giao dch ny khng ngng b lm dng nhiu ni trn th gii. nhiu cng ty, c cu s hu thng khng r rng v minh bch, khin cho vic xc nh cc bn lin quan trong cc giao dch l gn nh l khng th. Trong khi , b my qun l cng ty tip tc xy dng cc c cu phc tp v k thut ri rm cho php h thc hin cc giao dch ngm c li cho cc c ng kim sot nhm phn tn ti sn, li nhun v cc c hi ra khi quyn s hu ca cng ty v cc c ng khc. Hin nay, lut php Vit Nam vn cha cp nht v nht qun trong quy nh v cc giao dch bt thng. V d, Lut doanh nghip khng cp n cc giao dch bt thng, trong khi Lut chng khon v cc vn bn hng dn lut c quy nh cng ty phi cng b chi tit v cc giao dch bt thng. Chng ny s trnh by cc thng l quc t v cc giao dch bt thng v a ra cc trng hp c cho l giao dch bt thng theo quy nh ca php lut Vit Nam.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
12.
461
iu l cng ty c th quy nh thm mt s giao dch khc cng c coi l giao dch bt thng. V d, iu l cng ty c th quy nh cc giao dch vi gi tr ti sn (trong tng gi tr s sch ca cng ty) thp hn t l theo quy nh cng c coi l giao dch bt thng. iu l cng ty cng c th quy nh mt s loi hp ng (v d, hp ng vay hoc hp ng cm c bng c phiu cng ty) phi c coi l cc giao dch bt thng m khng cn xem xt bn cht ca cc giao dch. Tuy nhin, cng ty khng c php thay i cc nh ngha php l v giao dch bt thng hn ch cc trng hp c coi l giao dch bt thng. V d, cng ty khng c quy nh trong iu l rng ch c cc giao dch vi gi tr ti sn ln hn 30% tng gi tr ti sn ca cng ty mi c coi l giao dch bt thng.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
3 mentioned cases andca giao dch vi hot ng kinh doanh ca cng ty c) Mi quan h additional cases as follows: A loss of 10% or more of its owned equity hot ng kinh doanh Giao dch khng c thc hin trong qu trnh capital contribution of 10% or more of its total asset value in an A thng thng ca cng ty. d) affiliate or a subsidiary vi nhau Cc giao dch c lin quan t hai giao dch tr ln c tng gi tr bng hoc ln hn 25% tng ti A Nu capital contribution of 50% or more of the total share capital of an affiliate/subsidiary sn theo gi tr s sch ca cng ty th cc giao dch c coi l mt giao Events with significant effects on business operations or governance dch bt thng. xem xt liu cc giao dch c lin quan vi nhau c c coi pening or closing of a hay khng branch, plant yu t sau: l mt giao dch bt thngsubsidiary, phi da trn ccor representative O office tiu ca cc giao dch Mc n unexplained increase or decrease in the share prices (i.e. ceiling A iu kin th trng khi cng ty tin hnh giao kt cc giao dch increase in five or more consecutive sessions and flooring decrease in Phm vi hot ng ca cng ty 10 Khong thi gian m cng ty thit lp mi quan h vi i tc trong or more consecutive sessions) An unusual GMS. giao dch.
HI NG QUN TR
12.
Cc thng l tt:
C nhiu trng hp cc giao dch cn c x l nh i vi cc giao dch bt thng mc d gi tr ti sn c lin quan trn tng gi tr s sch ca cng ty thp hn t l theo lut nh. V d, vic bn mt cng ty con ang nm gi quyn khoan du ca mt tp on ln trong ngnh du m c th c ngha quan trng c v tnh chin lc v quy m n mc cn c coi l mt giao dch mua hoc bn ti sn gi tr ln bt k t trng ti sn ca cng ty con trong tng ti sn ca tp on l bao nhiu. Php lut quy nh cc tiu ch ti thiu cho vic xc nh mt giao dch l giao dch bt thng v cng m cho nhng cch suy lun khc v vic liu mt giao dch c c coi l giao dch bt thng hay khng phi giao dch bt thng. Chnh v l do ny, iu l cng ty nn quy nh cc giao dch c th c nh hng quan trng n cng ty cn c coi l cc giao dch bt thng (ngoi tr cc giao dch din ra trong qu trnh hot ng kinh doanh thng thng). Vic cng ty m bn c phiu cng ty con dn n vic cng ty m mt quyn s hu a s cn c coi l mt giao dch bt thng. Khi hai cng ty cng tham gia vo mt giao dch, mi cng ty p dng tiu ch khc nhau phn loi giao dch bt thng. iu c ngha l cng mt giao dch c th c coi l giao dch bt thng i vi cng ty ny, nhng khng phi l giao dch bt thng i vi cng ty khc.
463
Bn ti sn Mua ti sn
Lut doanh nghip khng quy nh v cc giao dch bt thng v do cng khng quy nh th tc ph duyt cc giao dch bt thng. Trong Lut doanh nghip ch c hai iu khon cp n ch th qun tr thc hin vic ph duyt cc giao dch trng yu, nh cp di y.
C TC
Thng l tt v Qun tr cng ty ch ra rng Hi ng qun tr nn thu mt t chc nh gi c lp xc nh gi tr ti sn trong giao dch.
I HI NG C NG
Cc thng l tt:
VAI TR CA TH K CNG TY
Gi tr ti sn c xc nh cn c trn bo co ti chnh cng ty ca k bo co gn nht trc khi thc hin giao dch.
B MY IU HNH
Cn c xc nh gi tr
HI NG QUN TR
12.
Cc giao dch lin quan n vic: (i) t chc li hoc gii th cng ty v (ii) u t hoc bn ti sn vi gi tr bng hoc ln hn 50% tng gi tr ti sn ca cng ty theo bo co ti chnh ca k bo co gn nht, nu iu l cng ty khng quy nh mt t l khc, phi c HC ph duyt.2
Hi ng qun tr c thm quyn ph duyt cc giao dch bt thng theo quy nh ti iu l cng ty. a) Giao dch c gi tr t 25% n 50% gi tr s sch ca tng ti sn Cc giao dch c gi tr t 25% n 50% gi tr s sch ca tng ti sn ca cng ty phi c s ng thun v ph duyt ca tt c cc thnh vin Hi ng qun tr. Nu Hi ng qun tr khng t c n s thng nht, Hi ng qun tr c th ngh HC ph duyt giao dch . Vic Hi ng qun tr ngh HC ph duyt giao dch c th c thng qua vi a s phiu
465
biu quyt ca cc thnh vin tham gia hp Hi ng qun tr nu iu l hoc cc quy nh khc ca cng ty khng quy nh mt t l s phiu biu quyt cao hn. HC c th ph duyt giao dch vi a s phiu biu quyt ca cc c ng tham d hp HC. b) Giao dch c gi tr trn 50% gi tr s sch ca tng ti sn HC phi quyt nh liu c ph duyt cc giao dch c gi tr trn 50% gi tr s sch ca tng ti sn ca cng ty hay khng vi s nht tr ca t nht c ng tham d hp HC. c) Cc thng tin cn trnh by trong quyt nh ph duyt cc giao dch bt thng Quyt nh ca Hi ng qun tr hoc HC phi bao gm cc thng tin sau y: Cc bn tham gia trong giao dch Nhng i tng hng li khc (nu c) Gi giao dch i tng giao dch Cc iu khon v iu kin quan trng khc lin quan n giao dch bt thng.
Nh cp, lut php Vit Nam khng quy nh r rng v giao dch bt thng. Lut doanh nghip ch c mt iu khon quy nh v vic cc c ng thc hin ph quyt nh th no nu nh vic thc hin cc giao dch s dn ti vic t chc li cng ty hoc dn ti vic thay i quyn v ngha v ca cc c ng. Lut doanh nghip quy nh:3 ng biu quyt phn i quyt nh v vic t chc li cng C ty hoc thay i quyn, ngha v ca c ng quy nh ti iu l cng ty c quyn yu cu cng ty mua li c phn ca mnh. Yu cu phi bng vn bn, trong nu r tn, a ch ca c ng,
3 iu 90, LDN.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
12.
s lng c phn tng loi, gi d nh bn, l do yu cu cng ty mua li. Yu cu phi c gi n cng ty trong thi hn mi ngy lm vic, k t ngy HC thng qua quyt nh v cc vn nh cp. ng ty phi mua li c phn theo yu cu ca c ng vi gi th C trng hoc gi c tnh theo nguyn tc quy nh ti iu l cng ty trong thi hn chn mi ngy, k t ngy nhn c yu cu. Trng hp khng tho thun c v gi th c ng c th bn c phn cho ngi khc hoc cc bn c th yu cu mt t chc nh gi chuyn nghip nh gi. Cng ty phi gii thiu t nht ba t chc nh gi chuyn nghip c ng la chn v la chn l quyt nh cui cng.
Cc thng l tt:
Trong trng hp c ng khng nht tr vic thc hin giao dch bt thng, tuy nhin vic thc hin giao dch ny tun th tuyt i php lut v cc quy nh khc, c ng c th: Bn c phn ca mnh trong cng ty: Trn thc t, vic bn c phn ch c th thc hin c nu c phiu ca cng ty c tnh thanh khon cao, ngha l c ngi mun mua c phiu v c ng c th bn c phiu vi gi hp l; hoc Yu cu cng ty mua li mt phn hoc ton b c phn ca mnh: Vic cc giao dch mua hoc thanh l ti sn c gi tr ln ca cng ty phi c ph duyt bi HC l mt trong nhng bin php cho php cc c ng c quyn biu quyt c php ph quyt hoc quyn c yu cu cng ty mua li c phiu.
467
Cc cng ty i chng v cng ty nim yt phi cng b thng tin v cc giao dch bt thng theo quy nh ca Lut chng khon v Thng t 09/2010/TT-BTC.4 Cng ty i chng phi cng b thng tin v cc giao dch bt thng trong vng 24 gi sau khi xy ra mt trong cc s kin sau: i khon ca cng ty ti ngn hng b phong to hoc ti khon T c php hot ng tr li sau khi b phong to Tm ngng kinh doanh thu hi Giy chng nhn ng k kinh doanh hoc Giy php B thnh lp v hot ng hoc Giy php hot ng ng qua quyt nh ca Hi ng qun tr v vic mua li c Th phiu ca cng ty mnh hoc bn li s c phiu mua quyt nh khi t i vi thnh vin Hi ng qun tr hoc C cc thnh vin Ban gim c ch cht, c bn n, quyt nh ca To n lin quan n hot ng ca cng ty ng b ngh quyt ca Hi ng qun tr v vic tr c tc C ay i thnh vin ch cht (nh thnh vin Hi ng qun tr, Th thnh vin Ban Kim st, thnh vin Ban gim c hoc K ton trng). Cng ty i chng phi cng b thng tin v cc giao dch bt thng trong vng 72 gi sau khi xy ra mt trong cc s kin sau: uyt nh vay hoc pht hnh tri phiu c gi tr t ba mi phn Q trm (30%) vn ch s hu ti thi im bo co gn nht tr ln uyt nh ca Hi ng qun tr v chin lc, k hoch pht trin Q trung hn v k hoch kinh doanh hng nm ca cng ty; quyt nh thay i phng php k ton p dng Cng ty nhn c thng bo ca To n th l n yu cu m th tc ph sn doanh nghip uyt nh v vic thnh lp, mua, bn hoc gii th cng ty con, Q u t vo cng ty lin kt. Vic cng b thng tin v cc giao dch bt thng phi c thc hin thng qua cc phng tin thng tin i chng, website ca cng ty cng nh cc knh thng tin ca UBCKNN hoc SGDCK.5 Ngoi ra, Thng t
4 Khon 2 & 3, iu 101, LCK v iu 2, Phn II & iu 2, Phn IV, Thng t 09/2010/TT-BTC. 5 on 2.2, iu 2, Phn II, Thng t 09/2010/TT-BTC.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
12.
09/2010/TT-BTC cng quy nh r khi cng b cc giao dch bt thng, cc cng ty i chng v nim yt cng phi trnh by r s kin xy ra, nguyn nhn, k hoch x l v gii php (nu c).6
Cc thng l tt:
Cc cng ty phi cng b cc thng tin sau v giao dch bt thng trong cc bo co thng nin: Danh mc cc giao dch bt thng cng ty thc hin trong nm bo co. Danh mc cc giao dch c coi l giao dch bt thng theo quy nh ti iu l cng ty. Cc iu khon c bn ca mi giao dch bt thng
469
Giao dch vi cc bn lin quan c s tham gia ca cc i tng trong ni b cng ty, nh thnh vin Hi ng qun tr, thnh vin Ban gim c, cc c ng ln hoc cc bn c mi quan h vi cc i tng ny. Trong khi mt s giao dch vi bn lin quan c mc ch hp l v c th c thc hin mt cch cng bng, mt s giao dch vi bn lin quan khc li bt hp l. Cc giao dch vi cc bn lin quan rt d b lm dng v do cn c bit ch v chng c th lm gim gi tr ca cng ty v lm gim quyn li ca cc c ng. Php lut quy nh chi tit cc th tc nhm hn ch cc i tng trong ni b cng ty thc hin cc giao dch vi cc bn lin quan nhm gp phn m bo tnh cng bng khi thc hin giao dch vi cc bn lin quan. Giao dch vi bn lin quan khng ch din ra gia mt bn l cng ty vi cc bn khc nh cc thnh vin Hi ng qun tr, Ban gim c v cc c ng ln, m quan trng hn l gia cc cng ty trong cng tp on (i vi cng ty theo m hnh tp on), trong , thng xy ra giao dch gia cng ty m v cc cng ty con. Ni cch khc, giao dch vi cc bn lin quan l giao dch c thc hin gia cc i tng c lin quan n cng ty
1. nh ngha
mt giao dch c coi l giao dch vi cc bn lin quan hay khng, mi bn tham gia vo giao dch phi xem xt xem c tn ti hai iu kin sau hay khng: a) Cc bn c kh nng l bn lin quan l cc c nhn c ngha v i vi cng ty v nhng ngi c lin quan vi h Rt nhiu i tng c th c coi l c lin quan ti cng ty nu h c nhng vai tr nht nh i vi giao dch . Vit Nam, cc bn c lin quan bao gm cc t chc, c nhn c quan h trc tip hoc gin tip vi doanh nghip.7 Cc bn c lin quan vi cng ty c trnh by trong Hnh 1 di y:
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
12.
Cc thng l tt:
Cc nguyn tc Qun tr cng ty ca OECD a ra mt nh ngha chung v cc bn lin quan bao gm cc n v cng chu mt s kim sot, cc c ng ln k c cc thnh vin trong gia nh h, cc cng ty lin kt v nhng ngi nm gi cc v tr qun l ch cht.8 Chun mc K ton quc t (IAS) s 24 a ra nh ngha c th hn trong quy nh nu mt bn nm quyn kim sot hoc c nh hng ng k hoc c quyn ng kim sot trong vic a ra cc quyt nh v ti chnh v hot ng ca cng ty th c gi l bn lin quan.9 Mt bn c coi l c lin quan vi mt cng ty nu: 1. Trc tip hoc gin tip thng qua mt hay nhiu trung gian: C quyn kim sot cng ty , hoc b kim sot bi cng ty hoc c hai cng ty cng chu mt s kim sot ca mt cng ty khc (bao gm cng ty m, cng ty con v cc cng ty con trong cng tp on); hoc C s hu vn trong cng ty dn n vic c nh hng ng k ti
8 Tham chiu Cc nguyn tc Qun tr cng ty ca OECD trn http://www.oecd.org/dataoecd/32/18/31557724.pdf. 9 Tham chiu n trang web v Chun mc k ton quc t trn http://www.iasplus.com/standard/ias24.htm.
471
cng ty ; hoc C quyn ng kim sot i vi cng ty . 2. L cng ty lin kt ca cng ty (nh nh ngha ti IAS s 28 - u t vo cng ty lin kt)10 3. L mt bn lin doanh trong mt cng ty lin doanh vi cng ty (xem IAS 31 - u t vo cng ty lin doanh)11 4. L cn b qun l ch cht ca cng ty hoc ca cng ty m ca cng ty 5. L thnh vin mt thit trong gia nh ca c nhn c nu mc (1) hoc (4) trn y. 6. L mt t chc chu s kim sot, ng kim sot hoc b chi phi ng k mt cch trc tip hoc gin tip bi cc c nhn nu mc (4) hoc (5) trn y 7. Hin ang cung cp k hoch qu phc li ngh hu/ngh vic cho nhn vin ca cng ty hoc cho nhn vin ca mt bn lin quan ca cng ty . ng thi, IAS s 24 cng nu r cc trng hp sau y khng c coi l cc bn lin quan: Hai cng ty n thun c chung gim c hoc chung ngi qun l ch cht Hai cng ty ng kim sot mt lin doanh Nh cung cp ti chnh, cng on, cc n v cung cp dch v cng cng, cc c quan qun l nh nc, hay cc t chc c quan h giao dch thng thng vi cng ty Mt khch hng, nh cung cp, t chc nhng quyn thng mi, nh phn phi hay cc tng i l n l m doanh nghip tin hnh mt khi lng ln giao dch mt cch bt c d bi b ph thuc v l do kinh t. Cui cng, Bo co s 57 ca Ban son tho Chun mc k ton (FASB) kt lun bn lin quan bao gm cng ty thnh vin ca mt cng ty, cc qu u t tn thc c lp ra phc v li ch ca nhn vin, ch doanh nghip v cc thnh vin trong gia nh h; cc n v u t ca cng ty hin ang c hch ton khon mc u t theo phng php k ton vn ch s
10 Tham chiu n trang web v Chun mc k ton quc t trn http://www.iasb.org/NR/rdonlyres/8E1664C6AD47-4B84-A8D7-88476F1D83AC/0/IAS28.pdf. 11 Tham chiu n trang web v Chun mc k ton quc t trn http://www.iasb.org/NR/rdonlyres/13E1409D1100-4AF5-A7D9-B5AC69E40CB1/0/IAS31.pdf.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
12.
hu, cc thnh vin Ban gim c iu hnh, cc c ng ln v cc i tng khc c kh nng gy nh hng n chnh sch ca cng ty.
Bn cnh cc c nhn c ngha v vi cng ty nu trn, thnh vin trong gia nh ca c nhn cng c th tr thnh cc bn lin quan (nhng ngi thn) ca cng ty. Thnh vin trong gia nh bao gm chng/v, b, b nui, m, m nui, con, con nui, hoc anh ch em rut. 12 b) Cc bn lin quan trong giao dch tha mn iu kin l cc bn lin quan nh c cp trong cc phn trn th cc i tng ny phi tham gia vo giao dch vi cng ty v tha mn mt trong cc iu kin sau: Tham gia vi t cch l mt bn trong giao dch hp php vi cng ty mi quan h v ti chnh trong giao dch hp php vi bn k C hp ng vi cng ty hoc c mi quan h v ti chnh vi mt c nhn c li ch kinh t trong giao dch hp php vi cng ty m c th khin h hnh ng i ngc li li ch ca cng ty kim sot bi mt bn trong giao dch hp php hoc mt c B nhn c mi quan tm kinh t trong giao dch v c th b iu khin bi t chc/c nhn hnh ng i ngc li li ch ca cng ty.
Tnh hung 1:
Cng ty (X) k hp ng vi cng ty (Y), theo cng ty (Y) s bn sn phm cho cng ty (X) theo phng thc bn hng trc tuyn. ng (A) l thnh vin Hi ng qun tr ca cng ty (X) v ng thi l Tng Gim c ca cng ty (Z), cng ty (Z) s nhn c chit khu c bit trn sn phm mua ca cng ty (Y) nu giao dch gia (X) v (Y) c thc hin. Trong giao dch gia (X) v (Y), ng (A) c coi l bn lin quan c hng li t giao dch. Giao dch ny l giao dch vi bn lin quan i vi cng ty (X) v cn phi c ph duyt trc khi thc hin. Tuy nhin, y khng phi l giao dch vi bn lin quan i vi cng ty (Y).
473
Nh minh ha Tnh hung 1, cng mt giao dch c th l giao dch vi bn lin quan i vi cng ty ny, nhng khng phi giao dch vi bn lin quan i vi cng ty khc. Trong trng hp ny, ch c mt cng ty cn phi thng qua giao dch vi bn lin quan theo quy nh. Hnh 2 di y tng kt v m t cc thnh phn lin quan trong cc giao dch vi cc bn lin quan: Hnh 2: Thnh phn trong giao dch vi cc bn lin quan
Bn lin quan 1. Cc c ng nm quyn kim sot 2. i din ca cng ty 3. Thnh vin HQT v Ban gim c 4. Thnh vin Ban kim sot v Kim ton ni b 5. Nhng c nhn c thu qun l hot ng kinh doanh ca cng ty 6. Ban thanh l ca cng ty V 7. Chng/v, b m chng/v, anh ch em chng/v, con, b m, anh ch em rut, chu, hoc chng/v ca nhng ngi ny, h hng c quan h huyt thng trc tip, h hng thuc i th hai, cha m nui, con nui, h hng bn chng/v i th nht, nhng ngi sng trong cng nh Vai tr trong giao dch A. L bn tham gia trong mt giao dch hp php vi cng ty B. C mi quan h v ti chnh trong giao dch hp php vi bn k hp ng vi cng ty hoc c mi quan h v ti chnh vi mt c nhn c li ch kinh t trong giao dch hp php vi cng ty m c th khin h hnh ng i ngc li li ch ca cng ty C. B kim sot bi mt bn trong giao dch hp php hoc mt c nhn c mi quan tm kinh t trong giao dch v c th b iu khin bi t chc/ c nhn hnh ng i ngc li li ch ca cng ty
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
12.
xc nh mt giao dch c phi l giao dch vi bn lin quan hay khng, cn phi c mt bn nh cp ti ct bn tri ca Hnh 2 tham gia vo giao dch vi cc vai tr nh c trnh by ti ct bn phi ca Hnh 2. Trn thc t, iu ny c ngha rng cng ty phi lp mt danh sch cc bn lin quan v thng xuyn kim tra xem liu cc i tng ny (cc mc t 1 n 6 ct bn tri Hnh 2) hoc nhng ngi c lin quan ca h (mc 7 ct bn tri Hnh 2) c tham gia vo tng giao dch do cng ty thc hin nh cp ti cc mc A n C ct bn phi ca Hnh 2 hay khng.
475
vo cc giao dch c th gy tn hi ti cng ty.13 u im ca phng php tip cn ny l rt r rng, th hin ch tt c nhng ngi thc hin u bit r cc gii hn. Cng cha c phn tch chc chn v kh nng cc cng ty s vn dng v lch lut i vi cc quy nh cm ny. Nhc im ca lut l ny l khng linh hot bi v c mt s giao dch d em li li ch kinh t cho cng ty vn b cm thc hin. Bn cnh , rt c th cc i tng c lin quan dng nhiu cch lch lut i vi quy nh ny. mt s nc, ngi ta ku gi thay i cch tip cn ca php lut v p dng cc tiu ch mang tnh bn cht hn m bo s cng bng. Cc giao dch vi nhng mu thun li ch lun lun phi c tip cn v cht vn da trn l do thiu s cng bng, t nht l s khng cng bng v tnh tng th. Cch tip cn th hai ny thng thy trong lut php M v c Anh.14
13 Phn 330 (2), Lut Cng ty ca Anh. 14 Thng thy trong lut php ca Anh. Xem y ban Php lut v Bo co ca y ban Php lut Scotland Quy nh v mu thun li ch v Mu bo co trch nhim, thng 9/1999, trang 282, ti liu y ban Php lut s 261. 15 iu 120, LDN. 16 iu 118, LDN.
Theo Lut doanh nghip, cc hp ng v giao dch vi bn lin quan gia cng ty vi mt trong cc i tng sau phi c ph duyt bi Hi ng qun tr hoc HC:15 ng, ngi i din u quyn ca c ng s hu trn 35% tng C s c phn ph thng ca cng ty v nhng ngi c lin quan ca h Thnh vin Hi ng qun tr, Gim c hoc Tng gim c hng ngi lin quan ca thnh vin Hi ng qun tr, Gim c N hoc Tng gim c t k cng ty no c mi quan h nh sau vi thnh vin Hi ng B qun tr, Gim c hoc Tng gim c v thnh vin khc ca Ban gim c:16 o Cc i tng nu trn nm quyn s hu cng ty (nm gi c phiu hoc gp vn) o Nm gi c phiu hoc gp vn chim hn 35% vn iu l ca cng ty.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
12.
a) Ph duyt bi Hi ng qun tr iu 120 Lut doanh nghip quy nh cc giao dch vi bn lin quan cn phi c Hi ng qun tr hoc HC chp thun. Theo , Hi ng qun tr chp thun cc hp ng v giao dch c gi tr nh hn 50% tng gi tr ti sn doanh nghip ghi trong bo co ti chnh gn nht hoc mt t l khc nh hn quy nh ti iu l cng ty.17 Lut chng khon quy nh chi tit hn v vic x l nhng mu thun li ch pht sinh trong giao dch vi bn lin quan. C nhn thc hin giao dch hp php vi cng ty khng c vi phm quy nh v mu thun li ch nh quy nh v khng chu trch nhim v nhng thit hi gy ra do s mu thun li ch nu cc giao dch c chp thun khng vi mc tiu v li bi a s cc thnh vin Hi ng qun tr khng c li ch trong cc giao dch . iu ny cng c ngha nu thnh vin Hi ng qun tr l bn lin quan trong giao dch th thnh vin phi: ng bo cho Hi ng qun tr nhng li ch m h c th c Th hng trong cc giao dch hng c tham gia vo qu trnh ph duyt giao dch ca Hi K ng qun tr Cc thnh vin c li ch trong giao dch khng c tnh l thnh vin c quyn biu quyt i vi giao dch .18 b) Ph duyt bi i hi ng c ng HC ph duyt cc giao dch vi bn lin quan c gi tr bng hoc ln hn 50% tng gi tr ti sn ca cng ty trong bo co ti chnh gn nht hoc mt t l khc nh hn quy nh ti iu l cng ty. Hi ng qun tr trnh hp ng d tho v trnh by cc ni dung chnh ca giao dch trc HC hoc phi thu thp kin bng vn bn ca cc c ng. Trong trng hp ny, nh cp trn, cc c ng c li ch lin quan khng c quyn biu quyt, hp ng v giao dch ch c thng qua khi c s chp thun ca t nht 65% s c ng c quyn biu quyt cn li. i vi cc giao dch thuc thm quyn ph duyt ca Hi ng qun tr, nu s lng thnh vin ca Hi ng qun tr khng c li ch trong cc giao dch khng theo quy nh (tc l nu s lng thnh vin khng c li
477
c) Cc thng tin cn trnh by trong quyt nh ph duyt giao dch vi bn lin quan Theo quy nh ti Thng t 09, cc bn lin quan tham gia trong giao dch l nhng ngi trong ni b cng ty, bao gm cc c ng ln, thnh vin Hi ng qun tr, thnh vin Ban kim sot, Tng Gim c hoc Gim c, Ph Tng Gim c/Ph Gim c, K ton trng v nhng c nhn c y quyn bi cng ty nim yt cng b thng tin ca cng ty hoc nhng ngi c lin quan nh quy nh ti mc 34, iu 6 ca Lut chng khon. 20 Nhng i tng ny trc khi mua/bn chng khon ca cc cng ty nim yt, k c cc giao dch khng thng qua h thng giao dch ti SGDCK (qu tng, tha k, chuyn nhng hoc nhn chuyn nhng quyn mua c phiu pht hnh thm), phi bo co ln UBCKNN hoc SGDCK ti thiu l ba ngy lm vic trc khi tin hnh giao dch. Thi hn d kin giao dch khng qu hai thng, k t ngy ng k thc hin giao dch v ch c bt u tin hnh phin giao dch u tin sau hai mi bn gi k t khi c cng b thng tin t SGDCK. Ni dung bo co phi tun theo quy nh ti Thng t 09, bao gm cc ni dung chi tit nh sau:21 Cc bn tham gia giao dch Cc i tng hng li khc trong giao dch (nu c) Gi tr giao dch Ti sn v dch v c giao dch Cc iu khon v iu kin quan trng khc ca giao dch
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
ch trong giao dch chim thiu s), giao dch phi c s thng qua bi HC. Giao dch phi c s chp thun ca a s c ng tham d hp HC (loi tr biu quyt ca c ng c li ch trong giao dch).19 i vi Hi ng qun tr, vic ph duyt ch c hiu lc khi mi li ch c nhn ca cc thnh vin c trnh by trc Hi ng qun tr hoc c thng bo cho cc c ng.
12.
lin quan cng c ph duyt trc do nhiu nguyn nhn khc nhau. Mt trong nhng nguyn nhn l do Hi ng qun tr v cc c ng khng phi lc no cng bit giao dch c s tham gia ca bn lin quan hay khng, nht l khi ngi trong ni b cng ty c tnh che giu s tham gia ca h trong giao dch v li ch c nhn ca h trong . Trong nhng trng hp nh vy, thnh vin khng iu hnh v thnh vin c lp ca Hi ng qun tr cn pht huy vai tr trong vic pht hin v cng b cc giao dch vi bn lin quan. Vic lp danh sch cc bn lin quan v vai tr ca cc bn trong giao dch l mt gii php nhng vic lp danh sch li kh khn do hu ht cc c cu s hu u khng r rng. Mt vn khc cng rt quan trng l tnh trng yu ca cc giao dch. Trong khi mt s giao dch vi bn lin quan c th nhn bit mt cch d dng, mt s giao dch khc c sp t mt cch k lng v phc tp nhm che giu bn cht ca giao dch.
Cc thng l tt:
Thnh phn v kinh nghim ca Hi ng qun tr mang tnh quyt nh i vi kh nng nhn bit cc giao dch vi bn lin quan. Cc thnh vin khng iu hnh v thnh vin c lp ca Hi ng qun tr c quan h c lp vi Ban gim c s ng vai tr ch cht trong vic nhn bit cc giao dch vi bn lin quan. Kim ton c lp cng gi vai tr h tr quan trng v do Hi ng qun tr v y ban kim ton mun kim ton c lp ca cng ty s pht huy ti a phm vi ca cc th tc kim ton nh gi cc giao dch m b my qun l tin hnh nhm phc v cho li ch c nhn. V d, mc 334 (2001) ca Chun mc kim ton s 45 ca Hip hi Kim ton vin cng chng M (AICPA) nu cc tiu ch gip kim ton vin trong qu trnh kim ton cng ty nhn bit cc giao dch vi bn lin quan, nh vic i vay khng chu li, giao dch bn ti sn vi gi chnh lch ln so vi gi tr nh gi, giao dch bng hin vt, cc khon cho vay khng quy nh thi hn tr n.
479
Cc thng l tt:
Lut cng ty ca nhiu nc quy nh cc c nhn l bn lin quan phi bo co vi Hi ng qun tr, y ban Kim ton, Ban Kim sot v Kim ton c lp v: Cc n v m bn thn h hoc kt hp vi nhng c nhn khc c s hu mt t l nht nh c phn c quyn biu quyt Cc n v m ti h ang gi v tr qun l Cc giao dch ang thc hin hoc d kin thc hin m trong cc giao dch , h c th c coi l bn lin quan Bn cnh , vic bo co quyn s hu cng l nhn t quan trng gip nhn bit cc giao dch vi bn lin quan. Nu ch s hu tht s ca cng ty b che giu, s rt kh, nu khng mun ni l khng th xc minh c cc bn tham gia giao dch c phi l bn lin quan hay khng (nh cp ti Phn C.1.a ca Chng ny). bo v li ch ca cc c ng, thnh vin Hi ng qun tr (c bit l cc thnh vin c lp) phi yu cu tt c cc c ng s hu t 5% c phn tr ln phi tun th quy nh v cng b thng tin lin quan.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Tn v a ch ca tr s chnh, lnh vc kinh doanh, s v ngy trn Giy ng k kinh doanh, ni ng k kinh doanh ca cc cng ty m h c tham gia gp vn hay mua c phn, t l s hu v giai on m h gp vn hay mua c phn n v a ch ca tr s chnh, lnh vc kinh doanh, s v ngy trn T Giy ng k kinh doanh, ni ng k kinh doanh ca cc cng ty m nhng ngi c lin quan ca h ng s hu hoc s hu ring c phn hoc gp vn vi t l trn 35% vn iu l ca cng ty . Bn k khai phi c bo co trc HC v lu ti tr s chnh ca cng ty. Cc c ng c quyn xem xt ni dung ca bn k khai ti bt k thi im no c cho l cn thit.22 Ngoi ra, cc cng ty i chng phi tun th cc quy nh v cng b cc giao dch vi bn lin quan nh quy nh ti iu 29 ca Lut Chng khon v iu 4, Phn II ca Thng t 09. Ngoi ra, cc cng ty cng phi tun th cc yu cu v cng b thng tin nu trong Chun mc K ton Vit Nam s 26 Thng tin v cc bn lin quan.
12.
Cng ty phi trnh by cc thng tin sau v cc giao dch vi bn lin quan trong bo co thng nin: Danh sch cc giao dch vi bn lin quan m cng ty thc hin trong nm bo co Cc iu khon v iu kin chnh trong cc giao dch vi bn lin quan Ch th qun tr ph duyt cc giao dch vi bn lin quan Ngoi ra, cc quy nh trong lnh vc chng khon cn yu cu cc cng ty cng b cc thng tin sau v cc giao dch vi bn lin quan: Bn sao bin bn cuc hp ca ch th qun tr ph duyt giao dch, bao gm thng tin v t l i biu tham d ti thiu v kt qu biu quyt Danh sch cc c nhn c th tr thnh bn lin quan trong cc giao dch v danh sch cc c nhn l bn lin quan trong cc giao dch c cng ty ph duyt Thng tin v cc bn lin quan trc khi pht hnh chng khon, trong trng hp pht hnh ra cng chng Bn co bch v cc bo co qu phi trnh by thng tin v giao dch vi bn lin quan. Cui cng, cc quy nh lin quan n k ton yu cu cng ty phi trnh by thng tin v cc giao dch vi bn lin quan trong tt c cc bo co ti chnh k ton.
481
Cc thng l tt:
Nu cng ty c th tm cch lm cho giao dch ny c cng nhn l v hiu do cha c giao kt theo cc th tc ph duyt ni b, cc i tc s gp phi cc vn khng ng c. Mt s v d cc nc phng Ty cho thy khin mt giao dch c cng nhn l v hiu, cc cng ty ny l phi chng minh c rng cc i tc trong giao dch bit hoc ng nhin buc phi bit th tc ph duyt cc giao dch vi bn lin quan ca cng ty khng theo quy lut thng thng.
Theo thng l tt v Qun tr cng ty, cng ty nn c th ha chnh sch lin quan n cc giao dch vi bn lin quan trong cc quy nh v Qun tr cng ty, iu l cng ty hoc trong cc quy nh ni b khc. Quan trng hn, cng ty nn c th ha trch nhim ca thnh vin Hi ng qun tr trong vic x l cc giao dch vi bn lin quan, tc l khng ph duyt hay khng cho php cng ty tham gia vo giao dch khi thnh vin Hi ng qun tr c li ch trong giao dch m cha cng b thng tin v li ch ca mnh trong giao dch
C TC
I HI NG C NG
Cc thng l tt:
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
NOTES
Chng
13
Mc lc
C CU CHUNG TRONG QUN TR CNG TY GII THIU V QUN TR CNG TY
495 497 499 507 508 512 515 515 516 519 520 520 521
C. CNG B THNG TIN T NGUYN 1. Trang thng tin in t (website) ca cng ty 2. Cc phng tin thng tin i chng
C TC
B. CC NI DUNG THNG TIN CNG B 1. Cc kt qu ti chnh v hot ng kinh doanh 2. Cc mc tiu ca cng ty 3. C cu s hu ca c ng ln v quyn biu quyt 4. Thng tin v thnh vin Hi ng qun tr v Ban gim c iu hnh 5. Cc yu t ri ro trng yu c th d on trc 6. Ngi lao ng v cc bn c quyn li lin quan 7. C cu v chnh sch Qun tr cng ty 8. Cng b thng tin khi pht hnh chng khon - Bn co bch
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
A. GII THIU V CNG TC CNG B THNG TIN 1. nh ngha v c s 2. Cc nguyn tc cng b thng tin 3. Thng tin b mt (B mt kinh doanh) 4. Thng tin ni b v giao dch ni b 5. Cng b thng tin ti cc cng ty nim yt v cc cng ty i chng 6. Cng b thng tin v tnh minh bch 7. Trch nhim bi thng c nhn trong trng hp khng thc hin cng b thng tin
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
13.
487
Nhng quy nh iu chnh th trng c chia thnh hai dng c bn: nhng quy nh da trn lut l v nhng quy nh da trn vic cng b thng tin. C hai cch tip cn ny u nhm mc ch bo v cc c ng v xy dng cc th trng ti chnh cng bng v n nh. Nhng quy nh da trn lut l nu r nhng g cng ty c php v khng c php lm, v tm cch ra mt tp hp cc quy nh lin quan n mt lot nhng tnh hung c th xy ra. Nhng quy nh da trn vic cng b thng tin ch yu da vo cc c ch th trng trng pht v tng thng mt s cc hnh vi tham gia th trng ca cng ty, ng thi giao mt phn trch nhim bo v nh u t cho cc i tng tham gia th trng, theo phng chm caveat emptor, tc l ngi mua chu trch nhim v hng nhn. Nhng quy nh da trn vic cng b thng tin c xy dng mt phn xut pht t nim tin rng th trng s gim st cc hnh vi sai lch trong kinh doanh tt hn cc c quan thc thi php lut, v rng vic cng b thng tin l mt gii php t tn km v hiu qu thay th cho cc quy nh nng tnh bt buc. Trong thc t, hai gii php ny thng c s dng kt hp vi nhau, mc d mt s quc gia da vo vic cng b thng tin mc cao hn cc quc gia khc. nhng quy nh da trn vic cng b thng tin pht huy hiu qu, cn phi c s kt hp ca mt lot cc thnh t v cc yu t khch l, bao gm mt mi trng lut php ph hp, kt hp vi cc c ch thc thi hiu qu, chng hn cc c quan qun l r sot cc thng tin ti chnh pht hin nhng bo co sai lch v ta n un nn nhng hnh vi sai lch. Kim ton c lp bn ngoi cng ng mt vai tr quan trng, cung cp mt s m bo nht nh i vi th trng, v l mt phng tin trung gian hu hiu cht vn cc chin lc ca cng ty. Cui cng, mt Hi ng qun tr c nng lc v hot ng tch cc ng mt vai tr thit yu. Thc tin chng minh rng ngay c nhng h thng cng b thng tin hiu qu nht cng khng th ngn cn nhng c nhn c tnh la di cng ty v cc c ng. Nu khng c mt Hi ng qun tr khng nhn nhng trc cc hnh vi en ti mt cch nht qun, vic cng b thng tin s khng th pht huy hiu qu mt cch y . D nhng quy nh da trn vic cng b thng tin c th khng c p dng mt cch hon ho ti nhng th trng ti chnh mi ni nh Vit Nam, vic cng b thng tin vn rt quan trng v s ngy mt tr nn quan trng hn cng vi s ln mnh ca cc th trng ti chnh Vit Nam. Trong s nhng ni dung a dng ca vic cng b thng tin, cn phi c bit ch trng ti cc kt qu ti chnh v hot ng, cc giao dch vi cc bn c lin quan v c cu s hu cng ty.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
13.
489
Cc thng l tt:
Vic cng b thng tin hiu qu c th hin mt cch thc t hn da trn bn nguyn tc sau y: 1. Thng xuyn v kp thi 2. C th tip cn mt cch d dng v rng ri 3. Chnh xc v y 4. Nht qun, ph hp v c vn bn dn chng.
2 Thng t 09/2010/TT-BTC (thay th Thng t 38/2007/TT-BTC ban hnh ngy 18/04/2007). 3 Khon 2, Mc 1, Thng t 09/2010/TT-BTC. 4 Khon 5, Mc 1, Thng t 09/2010/TT-BTC
C TC
Ngy 15/1/2010, B Ti chnh ban hnh Thng t s 09/2010/TTBTC (Thng t 09) quy nh v vic cng b thng tin trn th trng chng khon.2 Theo thng t ny, cc cng ty i chng v cc cng ty nim yt phi tun th nhng nguyn tc chung sau y trong vic cng b thng tin:3 Vic cng b thng tin phi y , chnh xc v kp thi theo quy nh ca php lut. Vic cng b thng tin phi do ngi i din theo php lut ca cng ty hoc ngi c u quyn cng b thng tin thc hin. Ngi i din theo php lut ca cng ty phi chu trch nhim v ni dung thng tin do ngi c u quyn cng b thng tin cng b. Vic cng b thng tin phi c thc hin ng thi vi vic bo co ln UBCKNN, SGDCK v ni dung thng tin cng b theo cc quy nh hin hnh v vic bo co thng tin. Trng hp c s thay i ni dung thng tin cng b, cng ty phi ng thi bo co v c vn bn gii trnh cho UBCKNN. Thng t 09 cng quy nh rng cng ty phi bo co cho UBCKNN v SGDCK trong trng hp vic cng b thng tin khng th thc hin ng thi hn do cc iu kin bt kh khng. Vic hon cng b thng tin phi c thng bo qua cc knh cng b thng tin ca UBCKNN, SGDCK v ca cng ty vi s gii thch r rng v l do tm hon.4
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
13.
491
cng ty, nhng vic min ngha v nu trn phi c UBCKNN v SGDCK chp thun trc.6
Cc thng l tt:
Cng ty cn nm r nhng g thc s l thng tin b mt v khng nn din gii cc nh ngha khi qut ca lut php mt cch qu rng nhm trnh cng b nhng thng tin m cc nh u t cn. Lin quan n nhng thng tin nhy cm v mt thng mi, cng ty cn xy dng cc chnh sch v cc th tc bng vn bn, v a ra nh ngha v nhng g c xem l thng tin b mt trong cc quy ch ni b ca cng ty. Chng hn, cng ty c th xem cc thng tin c nhn l nhng thng tin b mt, v ngn cm vic thu thp, tng tr, s dng v pht tn cc thng tin ring t ca mt c nhn no m khng c s cho php ca c nhn y, tr phi ta n c phn quyt khc.
Giao dch ni b bao gm cc hnh vi hp php v cc hnh vi b ngn cm. Giao dch ni b din ra hng ngy mt cch hp php, khi ngi trong cng ty7 mua bn c phn ca cng ty mnh trong gii hn theo quy nh ca lut php v chnh sch ca cng ty. Bn cnh cng c nhiu hnh thc giao dch ni b bt hp php. l nhng giao dch din ra khi nhng ngi c kh nng tip cn cc thng tin ni b s dng nhng thng tin thu li hoc trnh tn tht trn th trng chng khon. Nhng nh u t khng c kh nng tip cn thng tin ni b thng phi tr gi cho cc giao dch ni b. Mt ci gi khc, thng l ln hn, lin quan n giao dch ni b l s tn tht v uy tn ca th trng chng khon. Mt trong nhng l do khin cho ngun vn lun di do trn nhng th trng chng khon thnh cng nht trn th gii chnh l vic cc nh u t tin tng rng nhng th trng lun cng bng. Quan nim ph bin ti mt vi quc gia rng mt s nh u t c hng c quyn no cn c php thu li t kh nng tip
6 Khon 5, Mc I, Thng t 09/2010/TT-BTC. 7 Khon 33, iu 6, LCK, nh ngha ngi bit thng tin ni b bao gm thnh vin Hi ng qun tr, thnh vin Ban kim sot, Tng Gim c, Ph Tng Gim c, c ng ln, kim ton vin, cng ty
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
13.
cn cc thng tin ni b c l l mt trong nhng nguyn nhn dn n t l s hu tng i thp ca cng chng ti nhng quc gia . Chnh ph khng th pht l hin tng giao dch ni b nu mun xy dng mt th trng chng khon tch cc v thu ht cc nh u t quc t. iu ny cng ng trong trng hp mt Hi ng qun tr mun bo v cc c ng v thu ht u t. Ti Vit Nam, thng tin ni b l thng tin lin quan n cng ty i chng cha c cng b m nu c cng b c th nh hng ln n gi chng khon ca cng ty i chng .8 Mt ngi bit thng tin ni b l ngi s hu thng tin ni b hoc chc l bit r rng, hoc cn phi bit r rng l nhng thng tin ni b. Cc c nhn c th tip cn thng tin ni b bao gm:9 Thnh vin Hi ng qun tr, Ban kim sot, Gim c hoc Tng gim c, Ph Gim c hoc Ph Tng gim c ca cng ty i chng C ng ln ca cng ty i chng Ngi kim ton bo co ti chnh ca cng ty i chng, cc cng ty chng khon, cc cng ty qun l qu u t chng khon v ngi hnh ngh chng khon ca cc cng ty T chc, c nhn c quan h hp tc kinh doanh, cung cp dch v vi cng ty v v c nhn lm vic trong t chc T chc, c nhn trc tip hoc gin tip c c thng tin ni b t nhng i tng quy nh ti cc im nu trn. Nhng ngi bit thng tin ni b khng c php:10 Mua bn chng khon lin quan ti thng tin ni b m mnh bit Tit l thng tin ni b cho nhng c nhn khc tr phi vic tit l c thc hin trong qu trnh thc thi nhim v c cng ty giao ph T vn hoc xui khin ngi khc mua bn chng khon lin quan n nhng thng tin ni b m mnh bit. Lut php ca Vit Nam cng c quy nh v trch nhim hnh s lin quan n vic lm dng thng tin ni b. Tc l, nhng c nhn c xem l ngi bit thng tin ni b c trch nhim gi kn nhng thng tin ni b nh nhng b mt kinh doanh v vic tit l nhng thng tin s b pht tin, tch thu cc khon thu tri php lut hoc b truy cu trch nhim hnh s theo quy nh ca php lut.11
8 9 10 11 Khon 32, iu 6, LCK. Khon 33, iu 6, LCK. Khon 3, iu 9 v Khon 1, iu 126, LCK. Khon 1, iu 126, LCK.
493
Cc thng l tt:
Vic tit l nhng thng tin ni b c th nh hng ln ti gi tr th trng ca c phiu v cc chng khon khc ca cng ty. V vy, nhng c nhn c th tip cn thng tin ni b khng c s dng nhng thng tin ni b m mnh bit thc hin cc giao dch, hoc tit l thng tin ni b cho mt bn th ba no . Vic s dng thng tin ni b mt cch bt hp php c th lm tn hi n li ch ca cc c ng v nh hng tiu cc ti tnh hnh ti chnh v uy tn ca cng ty cng nh ca ton b th trng chng khon. Cng ty cn c chnh sch bng vn bn lin quan n vn giao dch ni b v phi thc thi chnh sch mt cch mnh m. Kim ton ni b ca cng ty cn gim st xem liu cc thnh vin Hi ng qun tr, cc thnh vin Ban gim c iu hnh v cc cn b qun l khc ca cng ty c tun th lut php, quy nh v cc quy ch ni b ca cng ty lin quan n vn giao dch ni b hay khng.
Nhng yu cu v cng b thng tin i vi cng ty nim yt, cng ty i chng v cc cng ty c phn t nhn l tng i khc nhau. Cc cng ty c phn t nhn thng ch cn tun th nhng yu cu ti thiu v vic cng b thng tin v khng phi tun theo nhng quy nh v vic bo co trn th trng chng khon. Cc cng ty nim yt v cc cng ty i chng phi tun theo nhng quy nh nghim ngt hn. i vi cc cng ty nim yt, cn phi c nhng quy nh cht ch ngn chn nhng nh hng to ln ca nhng hnh vi gian ln c th xy ra khi cng ty c n hng ngn c ng. Vi tm quan trng ca cc th trng vn i vi mt nn kinh t hin i, c th hiu ti sao nhiu chnh ph lun c bit quan tm ti vic m bo s lim chnh ca h thng ti chnh. S lng nhng quy nh ngy cng gia tng lin quan n cng tc cng b thng tin i vi cc cng ty nim yt l ci gi phi tr c th tip cn nhng ngun vn ln trn cc th trng vn. Cc quy nh ca Vit Nam yu cu nhng cng ty i chng phi cng b thng tin theo cc quy nh c th trong phn II ca Thng t 09, bao gm nhng ni dung sau y:
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
13.
Nhng thng tin nh k: cc bo co ti chnh c kim ton v bo co thng nin Nhng thng tin bt thng Nhng thng tin theo yu cu ca UBCKNN Nhng thng tin lin quan n giao dch ca cc c ng ln Nhng thng tin lin quan n giao dch c phiu qu Nhng thng tin lin quan n giao dch c phiu ca cc c ng sng lp trong thi gian b hn ch chuyn nhng Nhng thng tin lin quan n vic giao dch v cho bn ra cng chng Nhng thng tin lin quan n vic cho bn chng khon ra cng chng v tin s dng vn thu c t t cho bn. Nh cp trn, cc cng ty nim yt phi tun th nhiu quy nh nghim ngt hn v vic bo co thng tin hn so vi cc cng ty i chng. Chng VII ca Quy ch Qun tr cng ty12 v Phn IV ca Thng t 09 th hin nhng yu cu chi tit trong vic cng b thng tin i vi cc cng ty nim yt. Bn cnh , hai s giao dch chng khon ca Vit Nam l SGDHCM(HOSE) v SGDHN(HNX) cng c nhng quy nh c th v nim yt i vi cc cng ty nim yt.13 tm hiu thm thng tin v s khc nhau gia cc loi hnh cng ty c phn ny, xem Chng II, Phn A.2.
12 iu 27, 28, 29 & 30, Chng VII, Quyt nh 12/2007/Q-BTC, tho lun chi tit nhng yu cu cng b thng tin i vi cc cng ty nim yt. 13 Quyt nh 168/Q-SGDHCM v Quy ch nim yt chng khon ti SGDHCM do Tng Gim c SGDHCM ban hnh ngy 7/12/2007 (km theo Quyt nh 04/Q-SGDHCM V vic sa i, b sung ni dung ti iu 19 v mc II Ph lc 2 Quy ch nim yt chng khon ti SGDHCM) v Quyt nh 324/Q-SGDHN v Quy ch nim yt chng khon trn SGDHN do Tng Gim c SGDHN ban hnh ngy 4/6/2010.
495
7. Trch nhim bi thng c nhn trong trng hp khng thc hin y vic cng b thng tin
Theo l thng, cng ty phi chu trch nhim v nhng thit hi gy ra i vi cc c ng v cc bn th ba lin quan n vic cung cp nhng thng tin sai lch, khng y hoc b bp mo. Ngoi cng ty, tt c nhng c nhn tham gia vo cng tc chun b nhng thng tin c cng b u phi chu trch nhim bi thng cho nhng thit hi gy ra bi vic cng b nhng thng tin khng y v thiu chnh xc.14 iu kin b sung cho trch nhim ca h l h bit hoc do bn cht cng vic phi bit rng nhng thng tin thiu chnh xc hoc khng y (chng hn Tng Gim c, K ton trng hoc c nhn thc thi chc nng ny hay Kim ton c lp). H phi cng chu trch nhim vi ngi cng b thng tin i vi bt k cc thit hi gy ra cho nh u t do nhng thng tin khng trung thc, khng y hoc gy hiu lm. Nu nh u t tin rng h phi hng chu thit hi, h c th khi kin ln ta n. Nhng t chc v c nhn vi phm cc quy nh ca lut php trong vic cng b thng tin, ty thuc vo bn cht v mc nghim trng ca v vic, s b k lut, x pht hnh chnh hoc b truy t trch nhim hnh s. Nu c thit hi, h s phi n b theo quy nh ca php lut.15 Lin quan n nhng vi phm hnh chnh trong vic cng b thng tin, cc t chc v c nhn vi phm s phi chu mt trong hai hnh thc x pht chnh l pht cnh co v pht tin.16 Theo quy nh, t chc pht hnh, cng ty i chng, t chc nim
14 iu 128 & 129, LCK, v iu 11, Ngh nh 14/2007/ N-CP (c sa i bng Ngh nh 84/2010/ N-CP). 15 iu 3, 33, 35, Ngh nh 85/2010/N-CP v iu 7, Mc I, Thng t 09/2010/TT-BTC. 16 iu 6, Ngh nh 85/2010/N-CP.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
c cng b c th khng thch hp, hoc t hn, b bp mo che y tnh hnh thc t ca cng ty. Chng hn, d cng ty c th cng b c cu s hu ca mnh theo yu cu ca lut php, nhng ch s hu thc s v mc kim sot ca h vn c th b che giu sau nhng c cu php l phc tp nh nhng php nhn phc v cc mc ch c bit, cc cng ty m nc ngoi v cc tp on. Mt ch cng b thng tin hiu qu khuyn khch s minh bch chnh l c trng c bn trong cng tc gim st th trng ca cc c quan qun l v ng vai tr trung tm trong vic gip cc c ng thc thi quyn s hu ca mnh trn c s c y thng tin.
13.
yt, t chc ng k giao dch, cng ty chng khon, cng ty qun l qu, cng ty u t chng khon, SGDCK, TTLKCK v cc t chc, c nhn thc hin khng cng b thng tin hoc cng b thng tin khng kp thi, khng y khi xy ra cc s kin phi cng b thng tin bt thng theo quy nh php lut; cng b thng tin sai lch; hay lm l ti liu, s liu b mt thuc thng tin khng cng b hoc cha cng b c th b pht t 70 n 90 triu ng.17 Vi nhng trng hp vi phm c bit nghim trng, khi mt c nhn no cng b nhng thng tin sai lch, khng y hoc khng cng b tt c nhng thng tin theo yu cu ca php lut, c nhn s b truy t trch nhim hnh s. T 01/01/2010, theo cc iu khon sa i trong Lut hnh s, c ba vi phm lin quan n giao dch chng khon nh sau:18 (i) Ti c cng b thng tin sai lch hoc che giu s tht trong hot ng chng khon (ii) Ti s dng thng tin ni b mua bn chng khon, v (iii) Ti thao tng gi chng khon.
17 Khon 4, iu 33, Ngh nh 85/2010/N-CP. 18 Khon a, b & c, iu 181, Lut sa i, b sung mt s iu ca b lut hnh s s 37/2009/QH12.
497
19 Cc Nguyn tc Qun tr Cng ty ca OECD, Nguyn tc IV v Cng b thng tin v Tnh minh bch. Xem ti: http://www.oecd.org/dataoecd/32/18/31557724.pdf.
Cc Nguyn tc Qun tr Cng ty ca OECD khuyn ngh rng: ...Tt c nhng thng tin trng yu lin quan n cng ty, bao gm tnh hnh ti chnh, kt qu hot ng kinh doanh, c cu s hu, v cng tc qun tr trong cng ty phi c cng b kp thi v y . 19 Khi nim nn tng cho khuyn ngh ca OECD l khi nim tnh trng yu. Thng tin trng yu l nhng thng tin m nu khng c n hoc vic cng b sai lch v n s nh hng ti cc quyt nh kinh t ca ngi s dng thng tin. Tnh trng yu cng c th c nh ngha nh l mt c tnh ca thng tin hoc mt s kin no khin cho thng tin tm quan trng c th nh hng ti gi c phiu ca cng ty. Vic p dng khi nim tnh trng yu cho php cc cng ty trnh c vic phi cng b nhng thng tin qu chi tit m cc c ng khng cn quan tm. Chng hn, nhng thit hi tr gi 130 triu ng th hin trn giy t ca mt cng ty nim yt r rng l khng my quan trng i vi cc c ng. Tri li, c th l thng tin trng yu i vi mt ca hng in nh ca mt gia nh no . Nh vy, tnh trng yu l mt khi nim mang tnh tng i v ty thuc vo bi cnh. Trong thc t, rt kh xc nh mc chnh xc ca khi nim ny. Cc cng ty v cc kim ton vin i khi p dng mt s ngng no (chng hn mc gi tr bng 5% li nhun rng) n gin ha vic p dng. Tuy nhin, nhng ngng ny ch c th ng vai tr l im xut pht cho vic p dng khi nim tnh trng yu mt cch y v hiu qu hn. Khi nim tnh trng yu cng c cc quy nh php l ca Vit Nam cng nhn. Bn cnh nhng ni dung thng tin mang tnh bt buc, php lut cn quy nh phi a vo nhng ti liu cung cp thng tin cho cc nh u t tt c nhng vn lin quan n tnh hnh php l, ti chnh v li nhun ca n v pht hnh chng khon. Nh vy, vic nh gi tnh hnh, chng hn nhng v tranh chp ln hoc cc tnh hung khc c th c nh hng ln ti gi chng khon cn cng ty t thc hin. Ni dung nh gi phi c cung cp cho cng chng.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
13.
Cc thng l tt:
Cc Nguyn tc Qun tr cng ty ca OECD khuyn ngh cc cng ty cng b mi thng tin trng yu trong nhng lnh vc sau: Kt qu ti chnh v hot ng ca cng ty Cc mc tiu ca cng ty C cu s hu ca cng ty Danh sch cc thnh vin Hi ng qun tr v cc cn b iu hnh ch cht, vi mc lng thng ca h Cc yu t ri ro trng yu c th nhn thy trc Cc vn trng yu lin quan ti nhn vin v cc bn c quyn li lin quan khc C cu v chnh sch qun tr. Danh sch ny ch mang tnh khi qut. IOSCO (Technical Committee of the International Organization of Securities Commissions y ban Chuyn mn thuc T chc Quc t ca cc y ban Chng khon) xy dng nhng nguyn tc chi tit cp cao hn lin quan n cng tc cng b thng tin v bo co thng tin trng yu c tnh cht lin tc i vi cc cng ty nim yt. Cc nguyn tc ny bao gm:20 Tnh trng yu ca thng tin i vi quyt nh u t ca nh u t Vic cng b thng tin kp thi, ngay tc thi hoc theo nh k Vic cng b nhng thng tin ging nhau v ng thi cho tt c cc c quan qun l nim yt Vic pht tn thng tin qua nhng phng tin hiu qu, hiu lc v kp thi Cng bng trong cc tiu ch cng b thng tin, khng c nhng thng tin sai lch hoc la di v khng b st nhng thng tin trng yu i x cng bng trong vic cng b thng tin, khng cng b mt cch c la chn i vi mt nhm cc nh u t hoc cc c nhn khc trc khi cng b rng ri cho cng chng Tun th cc quy nh trong vic cng b thng tin.
Sau y l nhng yu cu ca Vit Nam v nhng thng l cng b thng tin i vi cc ni dung cng b thng tin theo hng dn ca OECD nu trn.
20 Nguyn tc cng b thng tin v bo co thng tin vt cht c tnh cht lin tc i vi cc cng ty nim yt, OICU-IOSCO, 10/2002. Xem ti: www.iosco.org.
499
21 iu 29, Lut k ton (LKT); iu 1, Phn II, iu 1, Phn IV, Thng t 09/2010/TT-BTC; v iu 28 v 29, Quyt nh 12/2007/Q-BTC.
a) Trnh by thng tin ti chnh: Thng tin v tnh hnh ti chnh, kt qu kinh doanh, tnh hnh hot ng ca cng ty c ngha v cng quan trng i vi cc c ng, cc nh u t tim nng, cc ch n v cc bn c quyn li lin quan khc. Cc bo co ti chnh bao gm:21 Bng cn i k ton cung cp vn tt tnh hnh ti sn, ngun vn v n phi tr ca cng ty ti ngy bo co. i vi cc nh phn tch c kinh nghim, bng cn i k ton cn cung cp thng tin quan trng v kh nng tr n ca cng ty v mc ri ro khi u t vo cng ty. Bo co kt qu hot ng kinh doanh: cung cp thng tin v hot ng kinh doanh ca cng ty trong mt giai on nht nh. Bo co kt qu hot ng kinh doanh c th c lp theo mt s cch khc nhau. Theo thng l quc t, bo co kt qu hot ng kinh doanh phi phn nh 1) doanh thu hoc doanh s bn hng, 2) kt qu hot ng kinh doanh, 3) nhng chi ph ti chnh, 4) thu nhp t hot ng lin kt v lin doanh, 5) cc loi thu, 6) li nhun hoc l t hot ng kinh doanh thng thng v 7) li hoc l rng. Bo co kt qu hot ng kinh doanh th hin tnh bn vng ca doanh nghip. Bo co lu chuyn tin t: phn nh ngun v vic s dng tin mt ca cng ty. Bo co lit k tt c thay i c nh hng n tin trong cc hot ng kinh doanh, u t v ti chnh. V d, thu nhp rng trong hot ng kinh doanh lm tng dng tin, vic mua mt nh my l mt khon u t lm gim dng tin v pht hnh c phiu hoc tri phiu l mt hot ng ti chnh lm tng dng tin. Thuyt minh bo co ti chnh gip gii thch bo co ti chnh ca cng ty bng cch cung cp nhng chi tit quan trng v phn tch su cch thc cng ty lp bo co ti chnh. Bo co m t ngn gn cc c im hot ng ca cng ty, cc ch s nh gi hot ng kinh doanh chnh, cc yu t nh hng n kt qu ti chnh ca cng ty cng nh cc quyt nh v bo co ti chnh v gii thch v vic phn phi li nhun rng ca cng ty. Thuyt minh ny tham chiu cc thng tin lin quan cn thit nhm em li cho ngi s dng c mt bc tranh khch quan v hon chnh v tnh hnh ti chnh ca
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
13.
cng ty, kt qu kinh doanh ca k bo co v cc thay i v tnh hnh ti chnh ca cng ty. Thuyt minh bo co ti chnh phi nu c th cc ni dung ca giao dch vi cc bn lin quan theo chun mc k ton Vit Nam (VAS) s 26 v thng t hng dn thi hnh VAS s 26. Thuyt minh cng phi c cc bo co b phn theo quy nh ti chun mc k ton s 28 v thng t hng dn km theo. Ngoi ra, Thuyt minh bo co ti chnh cn bao gm Bo co bin ng ca vn ch s hu, trnh by tt c nhng thay i lin quan n vn iu l, thng d vn, cc qu d phng v li nhun cha phn phi. Bo co ny cung cp thng tin v vic trch lp cc qu theo quy nh php lut v cho bit gi tr s sch ca ti sn rng ca cng ty ti thi im bo co.
Cc thng l tt:
Thng l quc t cng khuyn khch vic Ban gim c iu hnh c mt bo co tho lun v phn tch v tnh hnh hot ng kinh doanh ca cng ty (MD&A hay gi tt l Bo co phn tch ca Ban gim c). Bo co ny a ra quan im ca Ban gim c v hot ng cng nh trin vng tng lai ca cng ty. Bo co phn tch ca Ban gim c thng c trnh by trong bo co thng nin ca cng ty, nhm: 1) B sung thng tin cho bo co ti chnh 2) C mt nh hng hng ti tng lai 3) Tp trung vo vic to ra gi tr lu di 4) Tch hp trin vng ngn v di hn. 5) Trnh by thng tin quan trng phc v nhu cu ra quyt nh ca ngi s dng bo co ti chnh. 6) Phn nh tin cy, s so snh, ph hp, n nh v d hiu ca bo co ti chnh. Bo co ca Ban gim c cung cp thng tin mang tnh chin lc hn so vi phn cn li ca bo co ti chnh.
Cui cng, Bo co ca kim ton vin c lp vi kt lun a ra kin v vic bo co ti chnh ca cng ty, xt trn cc kha cnh trng yu, c c lp ph hp vi cc quy nh hin hnh v bo co ti chnh v chun mc k ton bo co hay khng v liu bo co ti chnh c ng tin cy hay khng. Bo co ny cung cp cho c ng, cc nh qun l, ngi lao ng v nhng ngi tham gia th trng mt kin c lp ca kim ton bn ngoi v tnh hnh ti chnh
501
22 23 24 25 26
on 1.1, Khon 1, Phn II v Phn IV, Thng t 09/2010/TT-BTC v Khon 15, iu 6, LCK. Khon 2, iu 128, LDN. Chun mc k ton Vit Nam (CMKTVN) s 01 Chun mc chung. iu 31, CMKTVN s 01. iu 4, CMKTVN s 01.
b)Chun b thng tin ti chnh Cc quy nh php lut v bo co ti chnh ca Vit Nam cng nhn cc khi nim v nguyn tc k ton c bn sau y:24 C s dn tch, theo cc khon doanh thu v chi ph c ghi nhn ti thi im pht sinh giao dch v khng phi ti thi im nhn hay tr tin. Nguyn tc ny yu cu cc khon doanh thu v chi ph lin quan hoc gn vi mt khong thi gian c th phi c ghi nhn ti thi im pht sinh ch khng cn c vo thi im thc t thu hoc thc t chi tin.25 Hot ng lin tc, bo co ti chnh c lp trn c s gi nh doanh nghip ang hot ng lin tc v s tip tc hot ng kinh doanh bnh thng trong tng lai gn ngha l doanh nghip khng c nh cng nh khng buc phi ngng hot ng hoc phi thu hp ng k quy m hot ng ca mnh. Gi nh hot ng lin tc l mt nguyn tc c bn trong vic lp bo co ti chnh. V vy, Ban gim c c trch nhim nh gi kh nng hot ng lin tc ca doanh nghip. Tuy nhin, s nh gi ca Ban gim c khng cn phi phn tch chi tit, c bit l khi cng ty ang kinh doanh c li v d dng tip cn vi cc ngun lc ti chnh.26 Gi gc, ti sn ca doanh nghip phi c ghi nhn theo gi gc. Gi gc ca ti sn c tnh theo s tin hoc khon tng ng tin tr, phi tr hoc tnh theo gi tr hp l ca ti sn vo thi im ti sn c ghi nhn. Gi gc ca ti sn khng c thay i
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
ca cng ty v n ng thi cung cp mt s kim chng v tnh chnh xc ca bo co ti chnh. Cc bo co ti chnh nm ca tt c cc cng ty i chng v cng ty nim yt phi c kim ton bi mt cng ty kim ton c lp v iu kin hnh ngh (t chc kim ton c chp thun l cng ty kim ton c lp thuc danh mc cc cng ty kim ton c UBCKNN chp thun kim ton theo iu kin do B Ti chnh quy nh).22 Bo co ti chnh c kim ton hng nm phi c trnh HC ph chun.23 bit thm thng tin v vai tr ca kim ton c lp, xem Chng 14, Phn B.
13.
tr khi c quy nh khc trong chun mc k ton c th.27 Ph hp, vic ghi nhn doanh thu v chi ph phi ph hp vi nhau. Khi ghi nhn mt khon doanh thu th phi ghi nhn mt khon chi ph tng ng c lin quan n vic to ra doanh thu . Chi ph tng ng vi doanh thu gm chi ph ca k to ra doanh thu v chi ph ca cc k trc hoc chi ph phi tr nhng lin quan n doanh thu ca k .28 Nht qun, cc chnh sch v phng php k ton doanh nghip chn phi c p dng nht qun t nin ny sang nin khc, tr khi c s thay i v bn cht cc hot ng ca doanh nghip hoc do yu cu ca mt chun mc k ton mi. Trng hp c thay i chnh sch v phng php k ton chn th phi gii trnh l do v nh hng ca s thay i trong phn thuyt minh bo co ti chnh.29 Thn trng, l vic xem xt, cn nhc, phn on cn thit lp cc c tnh k ton trong cc iu kin khng chc chn.30 Trng yu, thng tin c coi l trng yu trong trng hp nu thiu thng tin hoc thiu chnh xc ca thng tin c th lm sai lch ng k bo co ti chnh, lm nh hng n quyt nh kinh t ca ngi s dng bo co ti chnh. Tnh trng yu ph thuc vo ln v tnh cht ca thng tin hoc cc sai st c nh gi trong hon cnh c th. Tnh trng yu ca thng tin phi c xem xt trn c phng din nh lng v nh tnh.31 Ngoi ra, bo co ti chnh ca cng ty phi ng thi p ng c cc yu cu c bn sau:32 Trung thc, cc thng tin v s liu k ton phi c ghi chp v bo co trn c s cc bng chng y , khch quan v ng vi thc t v hin trng, bn cht ni dung v gi tr ca nghip v kinh t pht sinh. Khch quan, cc thng tin v s liu k ton phi c ghi chp v bo co ng vi thc t, khng b xuyn tc, khng b bp mo. y , mi nghip v kinh t, ti chnh pht sinh lin quan n k k ton phi c ghi chp v bo co y , khng b b st (vic b st c th gy ra thng tin sai hoc gy hiu lm v do khng ng tin cy v khng hon ho theo quan im v tnh ph hp ca bo co ti chnh). Kp thi, cc thng tin v s liu k ton phi c ghi chp v bo co kp thi, ng hoc trc thi hn quy nh, khng c chm tr.
27 28 29 30 31 32 iu 5, CMKTVN s 01. iu 6, CMKTVN s 01. iu 7, CMKTVN s 01. iu 8, CMKTVN s 01. iu 9, CMKTVN s 01. iu 10,11,12, 13,14 & 15, CMKTVN s 01.
503
i vi mt cng ty Vit Nam, khi cn nhc vic song song lp bo co ti chnh theo IFRS bn cnh bo co ti chnh theo chun mc k ton Vit Nam nn xem xt nhng l do chnh sau y: IFRS c logic kinh t r rng v cung cp thng tin cho Ban gim c ca cng ty tt hn so vi cc chun mc k ton Vit Nam hin nay, cho php so snh tt hn vi mt nhm ca cc cng ty quc t c cng quy m. S hi nhp ton cu ca cc chun mc quc gia hng ti IFRS. C nhiu kh nng cc cng ty Vit Nam cn phi s dng IFRS bo co trong tng lai do s hi nhp quc t ca cc chun mc k ton Vit Nam vi IFRS.34
33 GAAP c sn trn trang web ca Hi ng tiu chun k ton ti chnh ca Hoa K: http://www.fasb.org. Mt bn tm tt ca IFRS c sn trn trang web ca Hi ng tiu chun k ton quc t: http://www. iasb.org. 34 Bi vit v IFRS ti http://www.tapchiketoan.com/ke-toan-quoc-te/chuan-muc-ke-toan-quoc-te/chuanmuc-bao-cao-tai-chinh-quoc-te.html.
C TC
Nu cng ty c k hoch tip cn th trng vn quc t hoc n gin ch ci thin cht lng ca bo co ti chnh, h s cn phi lp bo co ti chnh theo chun mc k ton do mt t chc quc t c cng nhn ban hnh. Nhng chun mc ph bin nht l Chun mc bo co ti chnh quc t (IFRS) v Nhng nguyn tc chung v k ton ca Hoa K (U.S.GAAP). 33
I HI NG C NG
Cc thng l tt:
VAI TR CA TH K CNG TY
D hiu, cc thng tin v s liu k ton trnh by trong bo co ti chnh phi r rng, d hiu i vi ngi s dng. Ngi s dng y c hiu l ngi c hiu bit v kinh doanh, v kinh t, ti chnh, k ton mc trung bnh. Thng tin v nhng vn phc tp trong bo co ti chnh phi c gii trnh trong phn thuyt minh. C th so snh, cc thng tin v s liu k ton gia cc k k ton trong mt doanh nghip v gia cc doanh nghip ch c th so snh c khi tnh ton v trnh by nht qun. Trng hp khng nht qun th phi gii trnh trong phn thuyt minh ngi s dng bo co ti chnh c th so snh thng tin gia cc k k ton, gia cc doanh nghip hoc gia thng tin thc hin vi thng tin d ton, k hoch. Chun mc k ton v cc quy nh php lut s quy nh cc ni dung trnh by v mu biu ca bo co ti chnh. Cc bo co ti chnh cn cung cp mt bc tranh bao qut v hot ng kinh doanh v tnh hnh ti chnh ca cng ty c so snh theo thi gian.
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
13.
Tt c cc cng ty nim yt chu u c bo co ti chnh hp nht c yu cu trnh by bo co ti chnh ca h theo IFRS nm 200535 nn rt c th trong tng lai cc cng ty nim yt quy m ln ca Vit Nam s bo co theo IFRS tun th vi cc quy nh v bo co ti chnh ti cc th trng chng khon ln. S hp nht chun mc k ton cho php ngi s dng bo co ti chnh c bo co ti chnh theo nhng quy tc chung ca quc t. Thc hin theo IFRS c th gip cc cng ty Vit Nam gin tip gim chi ph trong vic thu ht u t. Vic p dng IFRS thng s c nhng tc ng ln Bng cn i k ton ca mt cng ty Vit Nam nh sau: S cn thit phi lp bo co ti chnh hp nht (IAS 27.7/11) Hng tn kho khng ch c tnh theo gi gc, m c th c tnh vi gi tr thp hn hoc vi gi tr thun c th thc hin c (IAS 2.6) S thay i ng k trong gi tr ti sn c nh S dng phng php nh gi li theo gi tr hp l ca th trng hn l tip cn theo phng php gi gc i vi cc ti sn v cc khon n ca cng ty Xut hin cc cng c ti chnh mi, cc cng c ti chnh phi sinh c th. S ghi nhn ti sn v n phi tr, kim sot cc ti sn v cng n khng pht sinh trc tip t vn c phn. Cc khon mc khc trong Bo co kt qu hot ng kinh doanh, v d nh iu chnh gi tr hp l cho cc cng c ti chnh v ghi nhn hoc hon nhp gi tr gim ca ti sn. Vic cng b cc thng tin ny l thc s hu ch v c tnh nh hng i vi ngi s dng bo co ti chnh.
c) Trnh by thng tin ti chnh Thng tin ti chnh thng thng s c trnh by di cc hnh thc khc nhau v vo cc thi im khc nhau trong sut nm ti chnh. Tnh hnh ti chnh v kt qu hot ng kinh doanh s xut hin trong bn co bch, bo co thng nin, bo co ti chnh hng qu, gia nin v hng nm. Thng t 09 Hng dn v vic cng b thng tin trn th trng chng khon quy nh tt c cc cng ty i chng v cng ty nim yt c ngha v cng b bo co ti chnh nm c kim ton trong thi hn khng qu 10 ngy k
35 Quy ch (EC) 1606/2002 ca Ngh vin chu u ca Hi ng ngy 19 thng 7 nm 2002 v vic p dng cc tiu chun k ton quc t. Xem thm: http://europa.eu.int/eur-lex/pri/en/oj/dat/2002/1_243/1_2432 0020911en00010004.pdf.
505
t ngy kt thc thi hn lp bo co ti chnh nm. Ngy hon thnh bo co ti chnh khng c qu 90 ngy, k t ngy kt thc k k ton nm theo quy nh ca Lut k ton. Bo co ti chnh nm c lp bng ting Vit (v bn dch ting Anh nu c), phi cng b trn cc n phm, trang thng tin in t ca cng ty, v c lu tr t nht 10 nm ti tr s chnh ca cng ty cc nh u t tham kho. Cng ty i chng phi cng b y ni dung thng tin v bo co ti chnh nm trn phng tin cng b thng tin ca UBCKNN v SGDCK (i vi cng ty nim yt), ng thi ng ti ton vn Bo co kim ton v bo co ti chnh nm trn mt s bo c phm vi pht hnh trn ton quc.36 Cc cng ty nim yt phi cng b thm thng tin ti chnh sau: Bo co ti chnh qu trong thi hn 25 ngy k t ngy kt thc qu. Thi hn ny c th c ko di n 50 ngy i vi cng ty m, i tng lp bo co ti chnh hp nht. Thuyt minh cc bin ng bt thng (v d nh nu li nhun sau thu bin ng trn 10% trong k ny so vi k (nm) trc) phi c trnh by trong bo co ti chnh qu. Bo co ti chnh qu phi c cng b trn cc phng tin thng tin ca UBCKNN v th trng chng khon, c cng b trong n phm v trn trang thng tin in t ca cng ty v phi c lu tr ti thiu 10 nm ti tr s chnh ca cng ty. Bo co ti chnh gia nin (c kim ton bi mt cng ty kim ton c chp thun theo chun mc kim ton Vit Nam s 910) phi c cng b trong thi hn 45 ngy, k t cui qu th hai ca nm (hoc 60 ngy i vi cng ty m). Bo co ti chnh gia nin c cng b trn cc phng tin thng tin ca UBCKNN v SGDCK, c cng b trn cc n phm v trang thng tin in t ca cng ty v c lu tr t nht10 nm ti tr s chnh ca cng ty.
Cc thng l tt:
Cc cng ty cn cng b tt c cc thng tin quan trng kp thi v theo cch thc sao cho thng tin cng r rng v d hiu cho ngi s dng cng tt. Cc cng ty nn tun th quy nh ca php lut, khng ch l bng vn bn v khng nn t gii hn cng ty vi cc chun mc cng b thng tin ti thiu theo lut nh.
36 iu 1, Phn II, Thng t 09/2010/TT-BTC.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
13.
d) Thng tin ti chnh trong tp on. Vic cng b thng tin y v cc giao dch v quan h ni b tp on, cc iu khon ti chnh v bo co ti chnh hp nht l mt iu kin tin quyt quan trng thc hin cc chc nng ca tp on mt cch minh bch.
Cc thng l tt:
Khi lp bo co ti chnh hp nht, cc cng ty trong tp on phi thc hin theo mt chnh sch k ton thng nht gia cng ty m v cc cng ty con, hoc, nu iu ny l khng th thc hin c, cng ty phi cng b thc t v t l cc khon mc c p dng cc chnh sch k ton khc nhau trong bo co ti chnh hp nht ca mnh. Trong bo co ti chnh ring ca cng ty m, gi tr khon u t vo cc cng ty con c th c trnh by theo phng php gi gc, gi tr nh gi li, hoc s dng phng php vn ch s hu. Theo IFRS, bo co ti chnh hp nht ca tp on t nht nn bao gm:37 Tn, quyn s hu v t l biu quyt i vi tng cng ty con quan trng Cc l do khng hp nht bo co ti chnh ca mt cng ty con Bn cht ca mi quan h gia hai cng ty nu cng ty m khng s hu nhiu hn 50% quyn b phiu ca mt cng ty con c hp nht Bn cht ca mi quan h gia hai cng ty nu cng ty m s hu hn 50% quyn b phiu ca mt cng ty con b loi tr khi hp nht bo co ti chnh nh hng ca cc giao dch mua v thanh l cc cng ty con trong k Bo co ti chnh ring ca cng ty m cn m t phng php k ton c p dng khi ghi nhn gi tr khon u t vo cng ty con.
Lut php Vit Nam v bo co ti chnh hp nht quy nh vic lp bo co ti chnh hp nht phi c tin hnh da trn cc s liu chnh thc trn cc bo co ti chnh ring ca cc cng ty con trong tp on.38 Chi tit v lp bo co ti chnh hp nht c hng dn c th trong CMKTVN s 25 Bo co ti chnh hp nht v k ton khon u t vo cng ty con.
37 Trch t chun mc k ton quc t s 27. Xem thm: http://www.iasb.co.uk. 38 Khon 2, iu 30, LKT.
507
Cc thng l tt:
Cc quy nh php lut cc quc gia khc thng yu cu cc mc tiu ca cng ty (nh vic pht hnh chng khon, k hoch mua li, sp nhp, thay th v bn ti sn, hoc nghin cu v pht trin) phi c cng b trong bn co bch. Ngoi ra, cc bo co qu (bn nin) ca cng ty phi cung cp thng tin hng ti tng lai lin quan n cc ngun doanh thu, k hoch cho quy trnh sn xut mi, m rng hay thu hp sn xut, pht trin sn phm mi, thay th cc sn phm c, nng cp hoc sa cha ti sn c nh v chuyn i hot ng ca cng ty. Cc bo co thng nin phi phc ha c v tr ca cng ty trong ngnh, lnh vc u tin hot ng v xu hng pht trin.
Cc cng ty c th t nguyn cng b cc thng tin v chnh sch Qun tr cng ty, o c kinh doanh, cc vn v mi trng v cc cam kt vi chnh sch cng khc. Nhng thng tin ny s gip ngi c bo co ti chnh nh gi hp l trin vng hot ng ca cng ty trong thi gian ti, mi quan h vi cc bn lin quan , vi cng ng cng nh cc bc m cng ty tin hnh thc hin cc mc tiu ca mnh. Nh cc hnh thc cng b khc, cht lng ca thng tin cung cp t nguyn cho cng chng s tt hn rt nhiu nu cng ty tun th nhng chun mc quc t v cng b thng tin c chp nhn rng ri.39
Cc thng l tt:
Cc cng ty c th la chn vic t nguyn cng b cc mc tiu ca h trong iu l cng ty, quy tc Qun tr cng ty, v/hoc quy tc o c kinh doanh v bo co thng nin ca cng ty. Cng ty cn m bo rng cng chng d dng tip cn c vi cc thng tin ny (v d, thng l quc t khuyn khch vic cng b trn trang thng tin in t ca cng ty).
39 Xem thm Hng dn ca OECD dnh cho cc cng ty a quc gia v cng b thng tin phi ti chnh. Xem trang web ca OECD ti www.oecd.org hoc tham kho hng dn trc tip theo: www.oecd.org/ dataoecd/62/58/2438852.pdf.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Th trng, c ng v cc bn lin quan khc rt quan tm n cc mc tiu ca cng ty. Vic cng ty cng b thng tin v cc mc tiu ca cng ty c th nhm mc ch tun th theo quy nh ca php lut hoc c th mang tnh t nguyn.
2. Cc mc tiu ca cng ty
13.
40 Khon 1, iu 4, Phn II, Thng t 09/2010/TT-BTC. 41 Khon 1, iu 29, Quy ch Qun tr cng ty. 42 Khon 2, iu 29, Quy ch Qun tr cng ty; iu 29, LCK, v Ph lc 3 v 4 ca Thng t 09/2010/ TT-BTC.
509
Cc thng l tt:
Cc cng ty mun tm hiu cch thc cng b thng tin v s hu ca c ng ln c th tham kho thm cc m hnh bo co theo quy nh ca Hoa K v EU. Lut chng khon M quy nh rng bt k ngi no trc tip hoc gin tip s hu vi li ch trn 5% tng s vn c phn ang lu hnh ca cng ty phi thng bo cho t chc pht hnh c phiu v mi sn giao dch chng khon ni chng khon c giao dch v vic giao dch c phiu ca mnh trong vng 10 ngy, cng nh v bt k giao dch tng hoc gim 1% hoc ln hn.43 Nu c ng ln hnh ng phi hp vi cc t chc khc hoc c nhn, th danh tnh v mi quan h vi c ng ln cng phi c cng b. Hng dn v tnh minh bch ca EU nm 2004 cung cp mt khun kh cho vic cng b thng tin v s hu ca c ng ln.44 Tm tt li nh sau: 1) iu 9 quy nh rng cc nh u t phi cng b vic mua li hoc x l cc c phn ln trong cng ty nim yt, da trn ngng bt u t 5% v tip tc vi tng cc mc 5% cho n 30% quyn biu quyt, hoc vn iu l hoc c hai. 2) iu 11 (2), mt mt rt ngn ngha v bo co ca ngi thu tm gi cng ty v cc c quan c thm quyn t 7 ngy xung 5 ngy lm vic, v mt khc rt ngn ngha v bo co ca cng ty ra cng chng t 9 ngy xung 3 ngy lm vic. 3) iu 2 m rng nh ngha ca ngi gi chng khon bao gm nhng ngi qun l v nhng ngi ang nm gi chng khon cho mc ch thanh khon b tr v thanh ton. 4) Cui cng, iu 11 (5) m rng yu cu thng bo i vi cc hng c phiu khc nhau, chng hn nh chng quyn v tri phiu chuyn i nu khi lng nm gi t hoc gim di ngng quy nh ti iu 9. Su quc gia thnh vin a hng dn ny vo lut hoc quy nh. Ngoi ra, iu 10 ca Hng dn thu tm quyn kim sot ca EU quy nh cc vn minh bch, bao gm c vic cng b cc c cu s hu. iu ny bt buc cc cng ty nim yt EU phi cng b nhng ni dung thng tin sau trong bo co thng nin ca mnh:
43 Phn 13d-1, 2, 17 CFR 240, 13d-2, Lut chng khon Hoa K nm1934, 44 Xem thm bn ting Anh ti: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2004:390:003 8:0038:EN:PDF
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
13.
1) C cu vn ca cng ty 2) Cc hn ch v chuyn nhng chng khon t do 3) Cc s hu ln, trc tip v gin tip (bao gm c s hu hnh chp v s hu cho) 4) Cc ch s hu c quyn kim sot c bit 5) H thng kim sot v vic phn phi c phiu cho ngi lao ng ni m quyn kim sot khng c thc hin trc tip bi cc ngi lao ng. 6) Hn ch v quyn biu quyt 7) Nhng tha thun vi c ng m cng ty c bit 8) Cc quy tc qun tr vic b nhim v thay th thnh vin Hi ng qun tr 9) Nhng tha thun quan trng ca cng ty s c hiu lc khi c thay i v quyn kim sot 10) Nhng tha thun bi thng gia cng ty v cc thnh vin Hi ng qun tr trong trng hp c mt cuc thu tm quyn kim sot thnh cng.
Cc cng ty Vit Nam mun thc hin Qun tr cng ty thnh cng nn cng b c cu s hu c ng ca h mt cch minh bch theo quy nh ca php lut v theo thng l tt ca quc t.
511
Cc thng l tt:
Thng tin v s hu gin tip, cc bn lin quan, v giao dch vi bn lin quan nn c cng b y , c th trong bo co thng nin, hng qu v cc bo co s kin trng yu v nhng thng bo khc n cc nh qun l hoc ch n.
c) Cc tha thun ca c ng v Gii hn phiu biu quyt Cc tha thun c ng v gii hn phiu biu quyt ca c ng cng c th tc ng n vic kim sot cng ty. Cc tha thun (v biu quyt) ca c ng thng thng bt buc cc bn tham gia b phiu nh l mt phe v c th trao quyn t chi ln u i vi vic mua bn c phiu cho mt c ng khc. Tha thun ca c ng c th bao gm cc vn khc nh vic c ng c vin cho Hi ng qun tr hay vic la chn Ch tch Hi ng qun tr. Tha thun c ng r rng l mi quan tm ln ca cc c ng. Cc cng ty nn thc hin nhng n lc hp l c c thng tin v s tn ti ca cc tha thun c ng v cng b thng tin cho tt c c ng. V nguyn tc, cc bn tham gia tha thun c ng nn t nguyn cng b thng tin ny. Gii hn phiu biu quyt hn ch s lng phiu biu quyt m mi c ng c th c b, bt k s lng c phn m h thc s s hu. Nh vy, vic gii hn ny i ngc li nguyn tc mt c phiu mt l phiu v quyn s hu ca c ng. Gii hn phiu biu quyt thng c s dng c th v tr ca nhng c ng kim sot hin hu hoc ban gim c iu
C TC
I HI NG C NG
bit thm thng tin cc yu cu cng b thng tin i vi cc giao dch vi bn lin quan, xem Chng 12, Phn B.4.
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
C ng s hu t hn so vi c phn a s c th thc hin kim sot gin tip cng ty thng qua cc cu trc hnh chp v/hoc s hu cho. Mi quan h vi cc bn lin quan cng c th lm thay i cu trc kim sot ca cng ty.
13.
hnh. Vic gii hn phiu biu quyt him khi c ng h bi cc nh u t c thin . Lut Doanh nghip Vit Nam ngm nh cm vic gii hn phiu biu quyt ca c ng bng cch a ra mt nguyn tc bt buc v quyn b phiu ca c ng ph thng i vi cc cng ty c phn, l nguyn tc mt c phn ph thng, mt l phiu. Theo nguyn tc ny, mt cng ty c phn b cm hn ch quyn biu quyt bng cch tng ti a s phiu biu quyt ca mt c ng.45
513
Cc thng l tt:
Theo cc thng l tt, mt cng ty nn cng b cc thng tin di y trong bo co thng nin ca mnh: Danh sch v s yu l lch ca cc thnh vin Hi ng qun tr, Ban kim sot v Ban gim c iu hnh ca cng ty Thng tin v tt c cc giao dch gia cc thnh vin ny vi cng ty Tui, ngh nghip, cng vic v quc tch ca tng thnh vin Hi ng qun tr cng nh ca tt c cc v tr khc, ngy b nhim ln u v nhim k hin ti. Thng tin v tt c cc khiu ni c lu ti ta n (hay c quan trng ti) i vi cc thnh vin Hi ng qun tr v cc thnh vin ch cht trong Ban gim c.
b) Th lao Cc c ch lng thng cho Ban gim c iu hnh thng c thc hin ng vin cc thnh vin trong Ban gim c v lin kt li ch ca h cng vi li ch ca c ng. C ch ny thng thng bao gm tin thng da trn kt qu cng vic. Cc ch thng ng vin c th khng phi l cch hu hiu nht loi tr cc xung t li ch c hu v trong bt k trng hp no u phi chu s kim tra v php l v ti chnh v phi c Hi ng qun tr v HC ph chun.46 Th lao cho cc thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh khc bit ng k (thng s t hn nhiu so vi cc thnh vin Ban iu hnh). Vit Nam, th lao ca thnh vin Hi ng qun tr v tin lng ca Gim c hoc Tng gim c v ngi qun l khc c tnh vo chi ph kinh doanh ca cng ty theo quy nh ca php lut v thu thu nhp doanh nghip v phi c th hin thnh mc ring trong bo co ti chnh hng nm ca cng ty, phi bo co HC ti cuc hp thng nin.47 Quy ch Qun tr cng ty quy nh s liu v tin thng tr cho cc thnh vin Hi ng qun tr ca cc cng ty nim yt s phi l cc ni dung cng b bt buc trong bn co bch v bo co thng nin ca cng ty.48
46 Khon 2.h, iu 108, v iu 117, LDN. 47 Khon 3, iu 117, LDN. 48 Khon 4, iu 17, Quy ch Qun tr cng ty.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
13.
Cc thng l tt:
C ng cn c cung cp thng tin tng quan v chnh sch lng thng ca cng ty. Vic cng b thng tin v chnh sch lng thng to iu kin cho c ng v cc nh u t nh gi nhng thng s v c s chnh to nn cc khon mc trong gi th lao v mi lin h gia th lao vi kt qu cng vic. Vic cng b nh vy l nhm tng cng tnh gii trnh ca cng ty trc c ng. Chnh sch lng thng cn c trnh by trong bn bo co v th lao ring v/hoc c trong cc bo co ti chnh thng nin ca cng ty. Chnh sch lng thng cng nn c a ln trang thng tin in t ca cng ty.49 Cng ty cng nn cng b minh bch khng ch vi cc mc th lao m cn c vi phng php xc nh th lao. Cc thng tin khc nh tiu ch xc nh mc th lao cho cc thnh vin Hi ng qun tr, Tng gim c v/hoc cc thnh vin Ban gim c cng nh tng s tin th lao hoc s tr da trn kt qu ca nm bo co phi c cng b trong bo co thng nin. Phng php xc nh mc th lao thng l mt phn khng tch ri ca chnh sch lng thng ca cng ty. a s cc nc thnh vin ca EU a ra cc tiu chun cao v cng b thng tin lin quan n th lao ca cc thnh vin Hi ng qun tr v cc cn b iu hnh ch cht. Vic ny to iu kin cho c ng c c s thun li hn trong vic nh gi mc th lao ca c nhn trong mi lin h vi trch nhim v kt qu cng vic. N cng to iu kin cho c ng c cng c buc cc cn b iu hnh v cc thnh vin Hi ng qun tr chu trch nhim ton b v kt qu thc hin nhim v ca h. i vi cc k hoch th lao cho cn b iu hnh, cc c ng v nh u t cn c thng tin nh gi ng chi ph v li ch i vi cng ty v mi quan h gia mt bn l hiu qu hot ng ca cng ty v mt bn l mc th lao cho cc cn b iu hnh. Trong mt s trng hp, mc c lp ca cc thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh c th b nh hng nu h c nhn mt mc th lao kh ln t cc hot ng ca h vi t cch l thnh vin Hi ng qun tr. khc phc vn ny, mt s nc a ra cc bin php v ngng tin chi tr cho cc thnh vin c lp thc
49 Chi tit v vic cng b chnh sch th lao, xem thm bn ting Anh: Khuyn ngh ca U ban Chu u i vi c ch ph hp v th lao cho thnh vin HQT ca cng ty nim yt, (2004/913/EC), Phn II.
515
5. Cc yu t ri ro trng yu c th d on trc
Ri ro (i km vi li nhun thu v) l mt trong nhng kha cnh trng yu nht m bt k nh u t no cng cn xem xt. Ri ro c th gm cc ri ro c trng ca ngnh kinh doanh hay cc ri ro v chnh tr, hng ha, sn phm phi sinh, mi trng, th trng, li sut v cc bin ng tin t. V bn cht, ri ro l pha trc v rt kh nh lng. Theo quy nh hin hnh, tt c cc ri ro v php l, ti chnh v c th ngnh c th, cng nh cc ri ro trng yu khc ca cng ty cn c cng b trong bn co bch.50 Tuy nhin, cc cng ty i chng v nim yt ca Vit Nam cha c ngha v phi trnh by cc ri ro trng yu trong bo co thng nin ca mnh.51
Ni ng ra, hu ht cc thng tin v ngi lao ng v cc bn c quyn li lin quan khc c th khng trng yu theo nh ngha v mt ti chnh k ton v thut ng ny. Tuy nhin, thng tin v ngi lao ng ca cng ty, ch n v cc nh cung cp, cng nh quan h ca cng ty vi cng ng a phng c th l trng yu i vi cc ch th khc. Ngi lao ng cng l ngi s dng thng tin v vic cng b thng tin ca cng ty gip h trong vic a ra cc quyt nh v vic lm tt hn, bo v chnh h ti ni lm vic v gip h hiu v tham gia vo cc lnh vc khc trong hot ng ca cng ty. Vic cng b thng tin cho cc bn c quyn li lin quan ngy cng tr nn ph bin v l mt vn thu ht s quan tm v ch trn ton th gii.
50 Quyt nh 13/2007/Q-BTC, (xem mu Bn co bch trong cc ph lc ca Quyt nh ny:). 51 Ph lc II, Thng t 09/2010/TT-BTC
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
hin nguyn tc ngn tay ci hay du hiu cnh bo cho cc cng ty. Trong khi cc ngng con s c th l cc im xut pht hp l, vic nh gi mc c lp tt nhin s cn phi c phn tch t m hn. Vic cng b mc th lao ca cc thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh vn l c s quan trng gip cc c ng v nh u t c th nh gi tnh c lp ca thnh vin b nh hng n mc no.
13.
Cc thng l tt:
D php lut c quy nh mt vi hnh thc cng b thng tin cho cc bn lin quan, vic cung cp cho cc bn c quyn li lin quan cc thng tin lin quan khc cng l mt thng l tt. V d, vic cng b cc thng tin cho cc bn c quyn li lin quan c th bao gm vn bo v sc khe cho ngi lao ng, cc iu kin lm vic an ton, v cc bo co v tc ng ca mi trng hoc cng ng.
517
g) Thng tin v cc giao dch v c phiu ca cng ty thc hin bi cc thnh vin Hi ng qun tr, Ban gim c, Ban kim sot, cc c ng ln, cng nh cc giao dch khc ca thnh vin Hi ng qun tr v nhng ngi lin quan. h) S thnh vin ca Hi ng qun tr, Ban gim c, Ban kim sot tham gia cc kha hc v Qun tr cng ty. i) Cc vn khng tun th Quy ch Qun tr cng ty, nguyn nhn v bin php khc phc.
Cc thng l tt:
Cn phi cng b cc thng tin v cc xung t ca cng ty do vic thc hin cha tt cc thng l Qun tr cng ty m cng ty tuyn b cam kt thc hin di hnh thc ny hay hnh thc khc. ng thi, cng ty phi tun th nguyn tc tun th hay gii thch khi p dng quy ch Qun tr cng ty c thng qua, v gii trnh trong bo co ca mnh cc l do c s sai lch trong qu trnh p dng vo thc tin.
Cc cng ty nn m t cu trc qun tr ca mnh, bao gm thm quyn ca cc ch th qun tr v c ch kim sot ni b trong bo co thng nin v bn co bch ca cng ty. ng thi, cc cng ty phi quy nh v cng b rng ri cc quy ch ni b ca cng ty lin quan n quy trnh triu tp v tin hnh HC.
Th trng c mi quan tm su sc v mc cam kt ca cng ty i vi cc thng l Qun tr cng ty tt. H mun xc nh xem liu cng ty c coi vic Qun tr cng ty l mt vic quan h cng chng, hnh ng in mu kho st hay ph trng le lot hay khng, hoc liu trn thc t cng ty c sn sng lm ng theo nguyn vng ca c ng, nhm to ra v thc hin nhng thay i cn thit v ph hp hay khng. Nu cng ty ch thc hin tt vic cng b thng tin theo quy nh php lut th vn l cha . Mt h thng Qun tr cng ty tt v nht qun r rng ph thuc rt nhiu vo s cam kt ca cng ty l sn sng v c th lm nhng vic thit thc cho cc c ng v cc bn lin quan khc ca cng ty.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
13.
Cc thng l tt:
Cc cng ty nn cng b cc thng tin v vic thay i (bao gm thay i cc tha c hp ng) v kim ton vin c lp ca cng ty v cc c nhn bn ngoi khc c cam kt cung cp cho cng ty cc dch v c nh hng trng yu n hot ng kinh doanh ca cng ty (v d: vn phng lut s tham gia i din cho cng ty trong mt v kin quan trng).
c) Cc chnh sch Qun tr cng ty Cc cng ty cn cng b cc chnh sch Qun tr cng ty v to iu kin cho nhng ngi quan tm n cng ty tip cn nhng thng tin ny d dng v khng tn km.
Cc thng l tt:
Cc thng l Qun tr cng ty tt khuyn ngh cc cng ty xy dng cc chnh sch cng b thng tin, xin ph duyt t Hi ng qun tr v v bt buc thc hin. Khuyn ngh mt s quy nh a vo chnh sch cng b thng tin ca cng ty nh sau: Lit k cc thng tin cng ty d kin cng b. Cc quy tc truyn thng vi cc phng tin i chng cng nh ngun thng tin v mc thng xuyn ca vic truyn thng. Mi lin h vi cc phng tin thng tin i chng, nh hp bo, xut bn n phm v cc sch gii thiu, qung co nh. Yu cu cc ch th iu hnh t chc hp vi cc c ng v cc nh phn tch. Cc quy trnh tr li cc cu hi ca c ng. Lit k cc thng tin, vn bn v ti liu cung cp cho c ng ti HC. Lit k danh sch cc thng tin mt. Quy trnh xc nh v cch x l cc thng tin ni b
519
Ngoi ra, cc cng ty cn cn nhc vic cng b cc chnh sch v quy ch ni b khc, nh b quy tc o c, chnh sch v mi trng, v cc quy ch ni b khc i vi Ban kim sot, Hi ng qun tr v cc y ban thuc Hi ng qun tr Thng tin chi tit v cc chnh sch v quy ch ni b cng ty, xem Chng 3.
8. Cng b thng tin trong khi pht hnh chng khon Bn co bch
Vic pht hnh chng khon ra cng chng ch c th c thc hin khi cng ty ng k trc bn co bch ca mnh vi UBCKNN.52 Bn co bch cung cp nhng thng tin trng yu ca cng ty m nh u t da vo a ra nhng quyt nh nhm thu v mc li nhun xng ng t cc khon u t. Bn co bch a ra hnh thc v i tng ca t pht hnh l c phiu, tri phiu hoc cc chng khon khc, c tnh ca khon u t v c tnh ri ro ca t pht hnh. Cc nh u t phi nghin cu Bn co bch trc khi quyt nh mua chng khon. Thng tin chi tit v Bn co bch, xem phn C, chng 11.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
13.
Cc thng l tt:
Cc thng tin sau y nn c a ln trang web ca cng ty: iu l cng ty v cc sa i Thng tin v chin lc pht trin ca cng ty Bo co kinh doanh cng v cc bo co ti chnh Bn co bch Cc bo co kim ton vin bn ngoi Thng tin v cc s kin quan trng Thng tin v HC Nhng quyt nh quan trng ca Ban gim c.
Internet l mt cng c hiu qu thng tin nhanh chng v kinh t v c cc cng ty Vit Nam s dng cng b thng tin t nguyn ngy cng nhiu.
521
C TC
Bo co ti chnh trong ba nm gn nht Cc t l ti chnh trong ba nm qua Ti liu ni b cng ty C cu, thm quyn, v thnh phn cc ch th qun tr Danh sch nhng c nhn c lin kt Bo co thng nin v hng qu trong ba nm gn nht Ti liu v nhng ngh quyt ca HC trong ba nm gn nht Thng tin v chng khon ca cng ty Bng in t thng bo thng tin v cng ty.
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
Mt s cng ty thc hnh theo cc thng l tt v cng b thng tin cc thng tin sau trn trang web ca h:
HI NG QUN TR
13.
Cc thng l tt:
Bo co ti chnh l ti liu quan trng nht cho cc c ng v cc nh u t tim nng gip h hiu c tnh hnh ti chnh ca cng ty. Nu c mt s lng cc c ng ln (v d 10.000 hoc nhiu hn), cng ty nn cng b bo co ti chnh trn t nht hai t bo c phn phi trn ton quc i a s cc c ng ca cng ty c th tip cn nhng thng tin ny.
NOTES
NOTES
Chng
14
Mc lc
C CU CHUNG TRONG QUN TR CNG TY GII THIU V QUN TR CNG TY
B. KIM TON C LP 1. Khi no cn kim ton hng nm? 2. Quyn v ngha v ca kim ton c lp 3. Quyn v ngha v ca cng ty 4. B nhim kim ton c lp 5. Tr ph dch v kim ton 6. Bo co kim ton 7. Trch nhim ca kim ton c lp C. Y BAN KIM TON TRC THUC HI NG QUN TR 1. Chc nng ca y ban kim ton 2. Thnh phn ca y ban kim ton 3. Hp hnh ca y ban kim ton 4. Tip cn thng tin v cc ngun lc
544 544 545 546 547 553 553 554 556 557 559 559 560
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
A. BAN KIM SOT 1. Thnh phn v yu cu i vi thnh vin Ban kim sot 2. Thm quyn ca Ban kim sot 3. c thnh vin Ban kim sot 4. B nhim v min nhim thnh vin Ban kim sot 5. Hp ng vi thnh vin Ban kim sot 6. Th lao cho thnh vin Ban kim sot 7. Quy trnh hot ng ca Ban kim sot 8. Bo co ca Ban kim sot
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
14.
D. CHC NNG KIM SOT NI B 1. Cc nguyn tc kim sot ni b 2. Thnh phn ca h thng kim sot ni b 3. Cc ch th v c nhn chu trch nhim v h thng kim sot ni b 4. Kim ton ni b
529
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Ban kim sot, Hi ng qun tr, y ban kim ton v Kim ton vin ni b c mi quan h vi nhau nh th no? Vai tr v trch nhim ca h c c xc nh mt cch ph hp trnh b chng cho v xung t khng?
14.
531
Kim ton c lp v kim ton ni b l cc cng c quan trng trong vic qun l v gim st hot ng ca cng ty, gp phn bo m vic bo co ti chnh minh bch v lnh mnh. Vic qun l, gim st tnh hnh hot ng v tnh hnh ti chnh ca cng ty c s tham gia ca mt s b phn trong ni b cng ty v c cc t chc bn ngoi. Cc ch th ny c s a dng v c im, chc nng v cch thc bo co v s tham gia ca mt s ch th mang tnh bt buc, trong khi mt s khc l do cng ty ty chn. Lut php Vit Nam c nhng quy nh bt buc v vic thnh lp Ban kim sot cc cng ty c phn. Ban kim sot c chc nng gim st Hi ng qun tr v Tng gim c (hoc Gim c), tp trung vo vic kim sot cc hot ng kinh doanh v ti chnh ca cng ty cng nh gim st vic tun th cc quy nh php lut. Theo quy nh, Ban kim sot hot ng c lp vi Hi ng qun tr v Ban gim c. Cc thnh vin ca Ban kim sot phi hot ng mt cch mn cn phc v cho li ch ti a ca c ng ca cng ty. Ban kim sot bo co trc tip ln HC v theo l thuyt, h c chc nng thm tra kim sot ti cao bo m cng ty thit lp c cc bin php kim sot ph hp. Kim ton c lp kim tra tnh chnh xc ca cc ghi chp v k ton ti chnh v cc ti liu lin quan ca cng ty, trn tt c cc kha cnh trng yu xc nh da trn cc chun mc kim ton. Cc c ng da vo kin c lp ca kim ton v cc bo co ti chnh ca cng ty t xc nh liu bo co ti chnh c tin cy c hay khng. Hi ng qun tr cn xem xt vic thnh lp mt y ban kim ton trc thuc Hi ng qun tr nu xt thy hot ng ca Ban kim sot khng h tr chc nng gim st ca mnh mt cch hiu qu. y ban kim ton ny c Hi ng qun tr giao quyn cht vn Ban gim c v cch thc v trch nhim lp bo co ti chnh ca Ban gim c ng thi theo di gim st vic thc thi cc kin ngh sa i c tin hnh kp thi. y ban kim ton gim st mi quan h ca cng ty vi kim ton c lp. y ban ny c th xem xt vic b nhim kim ton c lp cho cng ty, k hoch kim ton ni b, kim tra tnh hiu qu ca h thng kim sot ni b, xem xt cc pht hin qua cc cuc iu tra ca kim ton ni b v phn ng ca Ban gim c i vi kin ngh ca kim ton, v thc y s hp tc gia kim ton ni b v kim ton c lp. y ban kim ton l mt b phn trc thuc Hi ng qun tr, v do , c nhim v a ra cc xut Hi ng qun tr xem xt. y ban kim ton khng c quyn a ra cc quyt nh c lp. Kim ton ni b c trch nhim nh gi tnh hnh ti chnh v hot ng kinh doanh hng ngy ca cng ty. H thng kim sot ni b c thit
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
14.
lp bi Hi ng qun tr, Ban gim c, v ngi lao ng ca cng ty bo m cc mc tiu ca cng ty v tnh hiu qu trong hot ng kinh doanh, tnh tin cy ca bo co ti chnh v tnh tun th ni quy chung ca cng ty v cc quy nh php lut c thc hin y . Mc tiu chnh ca kim ton ni b l t vn cho Ban gim c bit liu cng ty c mt h thng kim sot ni b mnh ngn chn cc thit hi v nhiu mt hay khng. Kim ton ni b nh gi cc h thng kim sot ni b, nh gi cc ri ro v cc yu t qun tr ri ro, thng tin lin lc v kt qu kim ton v a ra cc xut ci tin cho b my iu hnh. Phm vi cng vic ca kim ton ni b khng ch bao gm vic kim sot v ti chnh m cn kim sot cc h thng v cc hot ng kinh doanh ca cng ty.
Cc thng l tt:
Khi nim y ban kim ton trc thuc Hi ng qun tr l rt ph bin trn thng l quc t tuy nhin khi nim ny ch mi c cp n gn y Vit Nam trong khi khi nim v Ban kim sot l ph bin hn. Cc cu hi m mi cng ty nn t ra l liu nhim v ca hai ch th ny c chng cho khng, v ch th no s c kh nng gim st tt nht vic chun b cc thng tin ti chnh v nh gi cc h thng kim sot ni b. Trn l thuyt, v cc c quan ny c giao quyn hn khc nhau nn h c th thc thi cc chc nng b sung cho nhau. Tuy nhin, thc t nhiu cng ty tn ti hai m hnh ny cho thy chc nng ca Ban kim sot qu thc l c chng cho vi chc nng ca Kim ton ni b v y ban kim ton. C kh nhiu quc gia la chn thng l quc t l bi b Ban kim sot v ch duy tr pht trin y ban kim ton v Kim ton ni b. Tuy nhin, ti cc quc gia m lut php yu cu s tn ti ca m hnh Ban kim sot, cc cng ty khng c la chn khc m bt buc hoc l cng c chc nng ca Ban kim sot tht vng mnh hoc nu khng, c song song mt y ban kim ton vi nng lc c th gip Hi ng qun tr thc hin tt vai tr gim st ca mnh.
Chng ny s tho lun chi tit v vai tr, thm quyn v nhim v ca cc ch th qun tr nu trn v cc ch th ny ng gp th no trong vic cng b thng tin v tnh minh bch ca cng ty. c ci nhn tng qut v cc ch th ny v cch thc bo co ca h, xem minh ha trn Hnh 1: M hnh hin ti ca Vit Nam v Hnh 2: M hnh theo thng l quc t c p dng nhiu nc trn th gii.
533
i hi ng c ng
Kim ton c lp
Hi ng qun tr
Ch th bt buc Ch th t nguyn
Cc thng l tt:
Hnh 2: Cc ch th qun tr cng tc kim sot v kim ton theo thng l quc t
i hi ng c ng Kim ton vin c lp y ban kim ton
Ban gim c
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
Kim ton ni b
Hnh 1: Cc ch th qun tr cng tc kim sot v kim ton t nguyn v bt buc Vit Nam
14.
1 Khon 1 v 2, iu 123, LDN. 2 iu 95, LDN quy nh: i vi cng ty c phn c trn mi mt c ng l c nhn hoc c c ng l t chc s hu trn 50% tng s c phn ca cng ty phi c Ban kim sot. 3 Khon 1, iu 121, LDN. 4 iu 122, LDN. 5 Khon 1, iu 36, iu l Mu.
535
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Cc thnh vin Ban kim sot khng nht thit l c ng hoc ngi lao ng ca cng ty.6 Ni cch khc, h cn l cc thnh vin c lp vi cng ty.
14.
Ban kim sot c nhng quyn v nhim v sau y:7 im st Hi ng qun tr v Ban gim c trong vic qun l v G iu hnh hot ng ca cng ty. im tra tnh hp l, hp php, tnh trung thc v mc cn trng K trong qun l v iu hnh cc hot ng kinh doanh, trong t chc cng tc k ton, thng k v lp bo co ti chnh. m nh bo co tnh hnh kinh doanh, bo co ti chnh hng Th nm v su thng ca cng ty v cc bo co nh gi cng tc qun l ca Hi ng qun tr. rnh bo co thm nh bo co ti chnh, bo co tnh hnh kinh T doanh hng nm ca cng ty v bo co nh gi cng tc qun l ca Hi ng qun tr ln i hi ng c ng ti cuc hp thng nin. em xt s k ton v cc ti liu khc ca cng ty, cc cng X vic qun l, iu hnh hot ng ca cng ty bt c khi no nu xt thy cn thit hoc theo quyt nh ca HC hoc theo yu cu ca c ng hoc nhm c ng theo quy nh ca Lut doanh nghip. c hin thanh tra cc vn theo yu cu ca c ng hoc mt Th nhm cc c ng. in ngh cho Hi ng qun tr hoc HC cc bin php sa K i, b sung, ci tin c cu t chc qun l iu hnh hot ng kinh doanh ca cng ty. Khi pht hin c thnh vin Hi ng qun tr, Gim c hoc Tng gim c vi phm ngha v ca ngi qun l cng ty th phi thng bo ngay bng vn bn vi Hi ng qun tr, yu cu ngi c hnh vi vi phm chm dt hnh vi vi phm v c gii php khc phc hu qu. Ban kim sot c quyn triu tp vic t chc hp HC bt thng8 hay hp Hi ng qun tr.9 Cc thnh vin ca Ban kim sot c th tham gia tt c cc cuc hp ca Hi ng qun tr.10 Ban kim sot c quyn c cung cp cc thng tin nh sau:11 ng bo mi hp, phiu ly kin thnh vin Hi ng qun tr Th
7 8 9 10 11 iu 123, LDN. Khon 3d, iu 97, LDN. Khon 4a, iu 112, LDN. Khon 7, iu 112, LDN. iu 124, LDN
537
v cc ti liu km theo phi c gi n thnh vin Ban kim sot cng thi im v theo phng thc nh i vi thnh vin Hi ng qun tr. o co ca Gim c hoc Tng gim c trnh Hi ng qun B tr hoc ti liu khc do cng ty pht hnh c gi n thnh vin Ban kim sot cng thi im v theo phng thc nh i vi thnh vin Hi ng qun tr. nh vin Ban kim sot c quyn tip cn cc h s, ti liu ca Th cng ty lu gi ti tr s chnh, chi nhnh v a im khc; c quyn n cc a im ni ngi qun l v nhn vin ca cng ty lm vic. Hi ng qun tr, thnh vin Hi ng qun tr, Gim c hoc Tng gim c, ngi qun l khc phi cung cp y , chnh xc v kp thi thng tin, ti liu v cng tc qun l, iu hnh v hot ng kinh doanh ca cng ty theo yu cu ca Ban kim sot. Kt thc nm ti chnh, Hi ng qun tr phi chun b v gi Ban kim sot cc bo co v ti liu nh gi sau y trc khi khai mc HC thng nin t nht 30 ngy, tr khi iu l cng ty c quy nh khc:12 Bo co tnh hnh kinh doanh ca cng ty. Bo co ti chnh. o co nh gi cng tc qun l v iu hnh cng ty. B iu l Mu p dng cho cc cng ty nim yt cn quy nh thm rng Ban kim sot c nhng quyn hn v trch nhim c th (theo thng l quc t, hu ht cc quyn hn trch nhim ny c giao cho y ban Kim ton ca Hi ng qun tr m nhim), nh sau:13 xut la chn cng ty kim ton c lp, mc ph kim ton v mi vn lin quan n s rt lui hay bi nhim kim ton c lp. o lun vi kim ton c lp v tnh cht v phm vi trc khi Th bt u vic kim ton. in kin t vn chuyn nghip c lp hoc t vn v php l v X m bo s tham gia ca nhng chuyn gia bn ngoi cng ty vi kinh nghim trnh chuyn mn ph hp vo cng vic ca cng ty nu thy cn thit. im tra cc bo co ti chnh hng nm, su thng v hng qu K trc khi trnh Hi ng qun tr.
12 Khon 1, Khon 3, iu 128. LDN. 13 Khon 1, iu 37, iu l Mu.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
14.
o lun v nhng vn kh khn v tn ti pht hin t cc kt Th qu kim ton gia k hoc cui k cng nh mi vn m kim ton vin c lp mun bn bc. em xt th qun l ca kim ton vin c lp v kin phn hi X t b my iu hnh ca cng ty. em xt nhng kt qu iu tra ni b v kin phn hi t b my X iu hnh ca cng ty.
Cc thng l tt:
mt s nc, Ban kim sot c giao thm mt s thm quyn v nhim v nh sau: iu tra cc v vic s dng ngun thng tin ni b. Kim tra tnh hp l ca khon thanh ton cho cc nh thu v cc khon phi np ngn sch. Kim tra tnh hp l ca cc khon trch trc v chi tr c tc, cng nh vic thc hin cc cam kt v ti chnh khc ca cng ty. Kim tra tnh ph hp ca vic s dng cc qu ca cng ty. Kim tra thi hn nhn tin pht hnh c phiu. Gim st tnh hp l ca vic nh gi cc ti sn rng ca cng ty. Yu cu v nhn thng tin lin quan n cc bn lin quan v giao dch vi cc bn lin quan. Kim tra tnh hnh ti chnh ca cng ty, c bit l v kh nng thanh ton, tnh thanh khon ca ti sn, v kh nng thanh ton cc khon n.
539
Vic b nhim v min nhim thnh vin Ban kim sot thuc thm quyn ca HC.14 Tt c thnh vin ca Ban kim sot phi c bu theo phng thc dn phiu.15 Nhim k ca Ban kim sot khng qu 5 nm v thnh vin Ban kim sot c th c bu li vi s nhim k khng hn ch.16 Khi kt thc nhim k, nu Ban kim sot ca nhim k mi cha c bu th Ban kim sot ht nhim k vn tip tc thc hin quyn v ngha v ca mnh i vi cng ty cho n khi Ban kim sot mi c bu.17 Thng tin chi tit v bu dn phiu, xem Chng 4, phn B 4. Ch HC mi c quyn min nhim cc thnh vin Ban kim sot trc khi kt thc nhim k. Cc thnh vin Ban kim sot c th b min nhim hoc bi nhim trong cc trng hp sau:18 Khng cn tiu chun theo quy nh. hng thc hin quyn v ngha v ca mnh trong su thng lin K tc, tr trng hp bt kh khng. C n xin t chc. c trng hp khc do iu l ca cng ty quy nh. C Ngoi ra, thnh vin Ban kim sot c th b min nhim bt k lc no theo quyt nh ca HC.19 Trng hp Ban kim sot vi phm nghim trng cc ngha v ca mnh v c nguy c gy ra tn tht cho cng ty, Hi ng qun tr c th triu tp HC xem xt v bi nhim Ban kim sot ng nhim v bu Ban kim sot mi thay th.20
14 15 16 17 18 19 20
Khon 2c, iu 96, LDN. Khon 3c, iu 104, LDN. Khon 1, iu 121, LDN. Khon 3, iu 121, LDN. Khon 1, iu 127, LDN. Khon 2, iu 127, LDN. Khon 3, iu 127, LDN.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
14.
Cc thng l tt:
iu l hoc quy ch ni b ca cng ty cn quy nh r ai l ngi i din cng ty k hp ng ny. V nguyn tc, Ch tch HC hoc Hi ng qun tr s l ngi i din. Mt khc, nu Tng gim c hoc mt thnh vin Ban iu hnh khc k hp ng, vic ny s lm nh hng n s c lp ca Ban kim sot, c trn l thuyt ln trong thc t. Tt nhin, quyn k hp ng ny khng c bao hm quyn thng lng hay thay i cc iu khon hp ng. Cc iu khon ch yu ca hp ng, nh chi tit cc khon th lao, phi c s chp thun ca HC.
541
Quy trnh hot ng ca Ban kim sot c quy nh trong iu l cng ty, hoc thng c quy nh trong Quy ch hot ng ca Ban kim sot do HC ph chun. Cng ty nim yt phi xy dng c ch m bo thnh vin Ban Kim sot c tnh c lp trong hot ng v thc thi nhim v theo cc quy nh ca php lut v iu l cng ty.22 Ban kim sot c th ra cc nguyn tc cho cc cuc hp v phng thc hot ng ca Ban kim sot sau khi tham vn Hi ng qun tr. Theo iu l mu, Ban kim sot ca cc cng ty nim yt phi hp t nht 2 ln mt nm v phi c t nht 2 thnh vin tham d,23 trong khi Quy ch Qun tr cng ty li quy nh cuc hp Ban kim sot phi c t nht hai phn ba s thnh vin tham d.24 Bin bn hp ca Ban kim sot phi chi tit v r rng. Th k v cc thnh vin tham d hp phi k vo bin bn cuc hp. Bin bn hp ca Ban kim sot phi c lu tr nh mt ti liu quan trng ca cng ty nhm xc nh trch nhim ca tng thnh vin Ban kim sot i vi cc ngh quyt ca Ban kim sot.25 Ban kim sot c mt Trng ban kim sot. Cc thnh vin Ban kim sot s bu mt ngi trong s h lm Trng ban kim sot.26 i vi cng ty nim yt, Trng ban kim sot phi l c ng ca cng ty27 v c chuyn mn k ton m khng phi l nhn vin k ton hoc gim c ti chnh (hoc k ton trng) ca cng ty.28 Trng ban kim sot c cc quyn v trch nhim sau y:29 Triu tp hp Ban kim sot. u cu cng ty cung cp cc thng tin lin quan bo co cho cc Y thnh vin Ban kim sot. p v k cc bo co ca Ban kim sot sau khi tham kho kin L ca Hi ng qun tr trnh ln HC.
22 23 24 25 26 27 28 29
Khon 2, iu 20, Quy ch Qun tr cng ty. Khon 3, iu 37, iu l Mu. Khon 2, iu 21, Quy ch Qun tr cng ty. Khon 2, iu 21, Quy ch Qun tr cng ty. Khon 2, iu 121, LDN. Khon 1, iu 36, iu l Mu. Khon 2, iu 18, Quy ch Qun tr cng ty. Khon 1, iu 36, iu l Mu.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
14.
Cc thng l tt:
iu l hoc quy ch ni b ca cng ty quy nh trch nhim ca Trng ban kim sot nh sau: Triu tp, t chc v ch tr cc cuc hp ca Ban kim sot. Chun b v k Bin bn cuc hp v cc ngh quyt khc. i din cho Ban kim sot hp vi bn th ba. B phiu quyt nh ti cc cuc hp xy ra tnh trng phiu bu ngang nhau Phi hp lm vic cng Ch tch Hi ng qun tr. iu l v quy ch ni b ca cng ty nn quy nh vic thit lp s i biu cn thit v quy trnh b phiu. S i biu cn thit khng t hn mt na s thnh vin v quyt nh ca Ban kim sot phi c s ng ca a s.
Trong qu trnh thc thi nhim v, Ban kim sot c th kim tra cc ti liu ca cng ty, xem xt tin cy v tnh trung thc ca cc d liu, yu cu Hi ng qun tr, Ban gim c v ngi lao ng bo co v gii trnh.30 ng thi, Ban kim sot c th s dng dch v t vn ca cc chuyn gia bn ngoi vi mc hp l.31 Trong mt vi trng hp, mt c ng hoc nhm c ng ang s hu hn 10% tng s c phiu ph thng t nht trong 6 thng hoc mt t l nh hn theo quy nh trong iu l ca cng ty c th yu cu Ban kim sot thc hin mt cuc kim tra bt thng. Ban kim sot s thc hin cuc thanh tra trong thi hn 7 ngy lm vic k t ngy nhn c yu cu v trnh bo co kt qu thanh tra ln Hi ng qun tr v c ng hoc nhm c ng c yu cu trong thi hn 15 ngy k t ngy kt thc thanh tra. Vic kim tra ca Ban kim sot khng c cn tr hot ng bnh thng ca Hi ng qun tr, khng gy gin on iu hnh hot ng kinh doanh ca cng ty.32
30 iu 123, LDN. 31 Khon 2, iu 125, LDN. 32 Khon 5, iu 123, LDN c lin quan vi Khon 2d, iu 79, LDN.
543
Cc thng l tt:
Tt c thnh vin ca Ban kim sot phi k vo bo co ca Ban kim sot v: Ngi khng k vo bo co s phi gii thch l do; hoc Ch ra ai l thnh vin t chi k bo co m khng sn lng gii thch l do t chi. Thnh vin Ban kim sot tham d HC nn dnh cho c ng c hi hi v tho lun kt qu thm tra ca Ban kim sot.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
Bo co thm nh ca Ban kim sot phi c sn Tr s chnh v cc chi nhnh ca cng ty khng mun hn 7 ngy lm vic trc ngy khai mc cuc hp thng nin ca HC nu iu l cng ty khng c quy nh khc.33 i vi cng ty nim yt, Bo co hot ng ca Ban kim sot trnh HC phi ti thiu c cc ni dung sau:34 Hot ng ca Ban kim sot. Tng kt cc cuc hp v cc quyt nh ca Ban kim sot. Kt qu gim st tnh hnh hot ng v ti chnh ca cng ty. t qu gim st i vi thnh vin Hi ng qun tr v Ban gim K c iu hnh. nh gi phi hp hot ng gia Ban kim sot, Hi ng qun tr, Ban gim c v c ng.
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
14.
B. Kim ton c lp
Mt cuc kim ton c lp c thc hin bi kim ton c lp bn ngoi l mt yu t quan trng trong khun kh kim sot ca cng ty. Mc tiu ca mt cuc kim ton l cho php kim ton c lp trnh by kin v vic cc bo co ti chnh ca cng ty c c lp, xt trn mi kha cnh trng yu, ph hp vi cc quy nh v bo co ti chnh v ng tin cy hay khng. Kim ton c lp trnh by kin c lp v tnh hnh ti chnh ca cng ty cho cc i tng bao gm c ng, nh qun l, ngi lao ng v cc i tc; nu cuc kim ton c thc hin ng bi bn v cht lng, vic kim ton s chng thc tin cy v chnh xc ca cc bo co ti chnh. Thng thng, khi mt cng ty la chn kim ton c lp l mt cng ty kim ton c uy tn v c nng lc trn th trng th tnh minh bch ca cng ty s c cc nh u t v c ng nh gi tt hn. C ba im ng ghi nh i vi kim ton c lp nh sau: 1. Ban gim c cng ty lun l ngi chu trch nhim v vic lp v trnh by bo co ti chnh ca cng ty. 2. Kim ton c lp ch c trch nhim a ra kin v bo co ti chnh ca cng ty. 3. Vic kim ton cc bo co ti chnh khng lm gim bt trch nhim ca Ban gim c cng ty i vi cc bo co ti chnh ca cng ty.
35 on 1.1, Khon 1, Phn II v Phn IV, Thng t 09/2010/TT-BTC v Khon 15, iu 6, LCK.
KIM TON C LP
545
Trong mi quan h vi vic kim ton mt cng ty, kim ton c lp (hoc cng ty kim ton) c cc quyn sau:36 Thu ph dch v cung cp cho khch hng. u cu cng ty cung cp y v nhanh chng cc ti liu k ton, Y cc ti liu cn thit khc v cc thng tin lin quan n hp ng kim ton. u cu, kim tra v xc nhn cc thng tin kinh t ti chnh lin Y quan n cng ty c kim ton t cc ngun thng tin t bn trong v bn ngoi t chc ny. Trong mi quan h vi vic kim ton mt cng ty, kim ton c lp c cc ngha v sau:37 tr y ngun nhn lc chuyn nghip m bo cht lng B dch v kim ton. Bi thng thit hi do thnh vin nhm kim ton gy ra cho khch hng trong khi thc hin dch v kim ton v cc dch v lin quan khc. rong qu trnh kim ton, nu pht hin n v c kim ton T c du hiu vi phm php lut v ti chnh k ton th t chc kim ton c ngha v thng bo vi n v c kim ton hoc ghi kin nhn xt vo bo co kim ton. ung cp thng tin v giy php hnh ngh ca kim ton vin v C cc khch hng c kim ton cho cng ty c kim ton theo quy nh ca php lut.
36 iu 24, Ngh nh 105/2004/N-CP v iu 33, D tho Lut kim ton c lp. 37 iu 25 & 26, Ngh nh 105/2004/N-CP v iu 34 & 35, D tho Lut kim ton c lp. 38 Khon 5, iu 48, iu l Mu v Khon 4, iu 6, Quy ch Qun tr cng ty.
Ti cc cng ty nim yt, kim ton vin thc hin vic kim ton hoc i din t chc kim ton c lp c php tham d mi cuc hp HC v c quyn nhn cc thng bo v cc thng tin khc lin quan n HC m cc c ng c quyn nhn v c pht biu kin ti i hi v cc vn c lin quan n kim ton.38
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
14.
Cc thng l tt:
Kim ton vin c lp thng trnh Th qun l i km vi Bo co kim ton, iu m nhng cng ty mong mun Qun tr cng ty tt thng yu cu t pha kim ton. Th qun l cp n cc im yu c bn trong cc quy trnh hot ng, cng tc k ton v kim sot ni b ca cng ty. Mc ch ca bo co ny l cung cp nhng xut mang tnh xy dng cho Ban gim c nhm ci tin nhng yu km ang tn ti trong cc quy trnh . Cc pht hin c a ra trong Th qun l s khng c bo co vi bn th ba, tuy nhin kim ton c lp yu cu Ban gim c phi gii trnh v c bin php khc phc. Cc cng ty ang mun thu ht ngun ti chnh t bn ngoi cn bit rng cc nh u t tim nng thng hay yu cu c c mt bn sao ca Th qun l do kim ton c lp ca cng ty pht hnh .
KIM TON C LP
547
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
Cng ty c kim ton c cc ngha v sau:40 ung cp y , chnh xc, kp thi cc thng tin/ti liu cn thit C theo yu cu ca kim ton vin hnh ngh v chu trch nhim v tnh chnh xc, trung thc v khch quan ca thng tin cung cp. Phi hp v to iu kin thun li cho kim ton vin hnh ngh trong qu trnh thc hin kim ton. Khng gy cn tr hay gii hn phm vi ca cuc kim ton. c hin y v kp thi cc khuyn ngh ca t chc kim ton. Th ng bo kp thi, y cc vi phm php lut ca kim ton vin Th hnh ngh cho c quan nh nc c thm quyn v T chc ngh nghip v kim ton. anh ton y ph kim ton theo cc iu khon quy nh Th trong hp ng. rng hp hp ng kim ton c k t 3 nm lin tc tr ln, T cng ty phi yu cu t chc kim ton c lp thay i kim ton vin hnh ngh k bo co kim ton. chi dch v do cng ty kim ton cung cp nu xt thy cng ty T kim ton khng nng lc thc hin kim ton. Cc ngha v khc theo quy nh ca php lut.
14.
lp, mc ph kim ton v cc vn lin quan n vic rt lui hay thay i t chc kim ton c lp.43 Chng trnh ngh s ca HC thng nin lun lun phi bao gm vic ch nh kim ton vin c lp ca cng ty cho nm ti chnh tip theo. Do , kim ton vin c lp s c chp thun thi hn lm vic trong mt nm cho ti HC thng nin nm tip theo.
Cc thng l tt:
Theo thng l quc t, ngy cng ph bin vic cng ty kim ton c lp c gii thiu bi y ban kim ton trc thuc Hi ng Qun tr hoc mt b phn tng ng v c b nhim bi y ban/b phn hoc trc tip bi c ng. Ngoi ra, b Nguyn tc Kim ton c lp v Vai tr ca Qun tr cng ty trong Gim st Tnh c lp ca Kim ton ca IOSCO ghi r cc tiu chun v tnh c lp ca cng ty kim ton phi thit lp mt khun kh cc nguyn tc, c h tr bi mt tp hp cc lnh cm, cc hn ch v cc chnh sch v th tc khc cng vi cc quy nh v cng b thng tin, nhm x l tt nht cc mi e da tnh c lp nh: t li, t nh gi, vn ng hnh lang, qu thn mt v e da. (Xem Cc Nguyn tc Qun tr cng ty ca OECD trang 55)
a) Ai c th l kim ton c lp? Bt k mt t chc hp php c giy php hnh ngh kim ton no cng c th c ch nh tr thnh t chc kim ton. Tuy nhin, nh cp trn, t chc kim ton c lp ca mt cng ty i chng phi c y t cch v c lp, c B Ti chnh chp thun v cng b. Ngoi ra, t chc kim ton c lp cho cng ty nim yt cn phi c chp thun bi UBCKNN. Nhn chung, mt t chc kim ton c lp phi p ng c nhng iu kin v thnh lp v hot ng sau:44 t nht 3 kim ton vin c chng ch hnh ngh kim ton C v Gim c (hoc Tng gim c) phi c chng ch hnh ngh kim ton. Gim c (hoc Tng gim c) ca t chc kim ton
43 Khon 1a, iu 48, iu l Mu. 44 iu 23, Ngh nh 105/2004/N-CP v Ngh nh 30/2009/N-CP
KIM TON C LP
549
Ngoi cc iu kin trn, c chp nhn cung cp dch v kim ton cho cng ty c phn, t chc kim ton phi p ng c nhng iu kin sau y:45 t nht 2 t ng vn iu l hoc vn ch s hu i vi doanh C nghip trong nc hoc 300.000 la M i vi doanh nghip c vn u t nc ngoi. t nht 7 kim ton vin c chng ch hnh ngh kim ton, p C ng y cc iu kin nu trn. i gian hot ng Vit Nam t nht 3 nm k t ngy thnh lp Th cho n ngy c n ng k tham gia kim ton. Trng hp t chc kim ton hot ng ti Vit Nam t 6 thng n di 3 nm, 7 kim ton vin hnh ngh phi c t nht 3 nm kinh nghim k t ngy c cp chng ch hnh ngh kim ton. t nht 30 khch hng c kim ton mi nm trong 2 nm gn C nht hoc ti thi im c n ng k tham gia kim ton trong trng hp c t hn 3 nm hot ng. Trnh y v ng thi hn cc h s ng k tham gia kim ton theo quy nh. hng phi l i tng ang trong cc v tranh chp lin quan n K kt qu kim ton t qu kim ton khng p ng cc yu cu do UBCKNN ra K
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
phi c t nht 3 nm kinh nghim kim ton sau khi c chng ch hnh ngh kim ton v khng c php iu hnh hot ng ca cc cng ty khc. rong thi hn 30 ngy k t khi c cp giy chng nhn T ng k kinh doanh, t chc kim ton c lp phi thng bo vi B Ti chnh vic thnh lp v danh sch cc kim ton vin ng k hnh ngh ti doanh nghip. rong sut qu trnh hot ng kim ton, t chc kim ton phi T c t nht 3 kim ton vin hnh ngh lm vic ton b thi gian ti doanh nghip. Sau 6 thng hot ng lin tc, nu khng p ng iu kin ny, t chc phi dng vic cung cp cc dch v kim ton.
HI NG QUN TR
14.
da trn cc chun mc k ton, chun mc kim ton, cc quy nh v lut c lin quan. Cc iu kin khc theo quy nh ca php lut.
c chp thun thc hin kim ton cho cng ty i chng, kim ton vin phi p ng mi iu kin ca kim ton vin hnh ngh theo quy nh ti iu 14, Ngh nh 105/2004/ND-CP ca Chnh ph v kim ton c lp v cc iu kin sau:46 tn trong danh snh ng k hnh ngh kim ton c Hi C kim ton vin hnh ngh Vit Nam xc nhn v khng phi lm bn thi gian cho doanh nghip kim ton. hi c t nht 2 nm kinh nghim kim ton sau ngy c cp P chng ch kim ton vin. i vi kim ton vin l ngi nc ngoi, phi c t nht 2 nm kinh nghim hnh ngh kim ton ti Vit Nam. hng phi l c ng, hoc ngi i din hp php cho c ng K c quyn b phiu ca n v c kim ton. Khng nm gi v tr qun l trong n v c kim ton. hng phi l khch hng ang hng nhng iu kin u i ca K n v c kim ton. hng phi l cha m, v, chng, con hoc c quan h rut tht vi K nhng ngi nm gi v tr qun l (bao gm c k ton trng) ca n v c kim ton. Doanh nghip kim ton phi c lp vi n v c kim ton v nhng ngi qun l n v. C th l, mt cuc kim ton khng th c thc hin bi doanh nghip kim ton, nu:47 hng thng bo danh sch kim ton vin hnh ngh kim ton K vi B Ti chnh. ang cung cp dch v ghi s k ton, lp bo co ti chnh, kim ton ni b, nh gi ti sn, t vn qun l, t vn ti chnh hoc thc hin cc dch v trn cho khch hng trong nm trc. Thnh vin doanh nghip kim ton c mi quan h kinh t, ti chnh vi n v c kim ton, hoc l b, m, v, chng hoc c
KIM TON C LP
551
C TC
I HI NG C NG
UBCKNN chu trch nhim xc nh v cng b danh sch cc doanh nghip kim ton v kim ton vin c chp thun thc hin kim ton cho cc cng ty i chng.48 Quy nh ca Vit Nam nghim cm cc t chc v c nhn can thip vo vic la chn kim ton vin v doanh nghip kim ton, tr khi php lut c quy nh khc.49
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
quan h rut tht vi lnh o hoc k ton trng ca n v c kim ton. n v c kim ton c nhng yu cu tri vi o c ngh nghip, tri vi yu cu chuyn mn nghip v kim ton hoc tri vi quy nh ca php lut. oanh nghip kim ton c mi quan h kinh t nh i tc hoc D c ng ca n v c kim ton hoc ngc li. cng mt c nhn hoc t chc nm gi t nht 5% vn gp vo C c doanh nghip kim ton v n v c kim ton. oanh nghip kim ton l khch hng ang c hng cc iu D kin u i t n v c kim ton, nh cc khon vay vi cc iu kin u i, bo lnh khng c bo m. oanh nghip kim ton ang thc hin, hoc thc hin trong 2 D nm trc lin k, dch v ghi s k ton, lp bo co ti chnh, kim ton ni b, nh gi ti sn, t vn qun l, t vn ti chnh.
14.
Cc thng l tt:
Ti Hoa K, o lut Sarbanes-Oxley nm 2002 cm cc doanh nghip kim ton cung cp cc dch v phi kim ton cho cc khch hng kim ton, bao gm, (1) lm cng vic k ton hoc cc dch v khc lin quan n ghi chp k ton hoc lp bo co ti chnh cho khch hng c kim ton, (2) thit lp v thc hin h thng thng tin ti chnh, (3) cc dch v nh gi v nh gi, a ra cc kin nh gi khch quan, bo co gp vn (4) cc dch v thng k bo him, (5) dch v kim ton ni b thu ngoi, (6) cc nhim v qun l hoc qun tr ngun nhn lc, (7) mi gii hoc giao dch, t vn u t, nghip v ngn hng u t, (8) dch v gim nh v dch v php l khng lin quan n kim ton, (9) bt k dch v no khc m Hi ng qun tr xc nh l b cm theo quy nh.50 C trng hp ngoi l i vi mt s dch v phi kim ton khng nm trong danh sch nu trn nhng c chp thun trc bi y ban kim ton ca Hi ng qun tr. Tuy nhin, y ban kim ton phi trnh by v vic chp thun cc dch v ny vi nh u t trong cc bo co nh k. Mt ngoi l khc l nu ph ca cc dch v phi kim ton chim t l t hn 5% tng s tin tr cho n v kim ton th khng c tnh l dch v phi kim ton ti thi im k cam kt, v y ban kim ton phi chp thun cc dch v ny trc khi kt thc cuc kim ton.
b) Hp ng vi kim ton c lp Cng ty k hp ng vi doanh nghip kim ton sau khi c HC chp thun. Lut doanh nghip khng quy nh ngi i din cng ty k hp ng ny. Trn thc t, Tng gim c thng l ngi k. Hp ng vi doanh nghip kim ton quy nh r quyn v trch nhim ca doanh nghip kim ton v ca n v c kim ton v c th bao gm cc iu khon khc theo tha thun ca hai bn. n v c kim ton phi k hp ng vi doanh nghip kim ton t nht 30 ngy trc khi kt thc k k ton.51
50 Phn 201(a), o lut Sarbanes-Oxley nm 2002. Chi tit xem http://news.findlaw.com/hdocs/docs/ gwbush/sarbanesoxley072302.pdf. 51 iu 11, Ngh nh 105/2004/N-CP.
KIM TON C LP
553
52 53 54 55
Khon 1a, iu 37, iu l Mu. Khon 2, iu 32, Ngh nh 105/2004/N-CP. Khon 3, iu 48, iu l Mu. Khon 5, iu 25, Ngh nh 105/2004/N-CP.
i vi cng ty nim yt, doanh nghip kim ton phi lp bo co kim ton v trnh Hi ng qun tr trong vng 2 thng k t thi im kt thc nm ti chnh.54 Doanh nghip kim ton trnh by kt lun ca mnh v mc tin cy ca bo co ti chnh ca n v c kim ton v vic tun th cc quy trnh v k ton. on vn trnh by kin ca kim ton phi a ra kin v vic cc bo co ti chnh ca n v c kim ton c c lp trung thc v hp l hay khng (trn tt c cc kha cnh trng yu), c tun th cc chun mc v bo co ti chnh v, nu c, cc bo co ti chnh ca cng ty c tun th cc quy nh ca php lut hay khng. Kim ton vin phi lp bo co kim ton hng nm bao gm: kin v mc chnh xc ca bo co ti chnh v cc ti liu ti chnh khc (da trn c s tnh trng yu). ng tin v vic vi phm cc quy trnh v k ton hoc lp bo co ti Th chnh, cc nguyn tc cng b, cc quy nh v lut php lin quan.55
C TC
I HI NG C NG
6. Bo co kim ton
VAI TR CA TH K CNG TY
n v c kim ton phi tr ph cho doanh nghip kim ton. i vi cng ty nim yt, Ban kim sot s xut mc ph ny.52 Quy trnh ca vic thanh ton bi thng v s tin bi thng khng c ph thuc vo kt qu kim ton. Doanh nghip kim ton v n v c kim ton c th tha thun mt trong cc phng php sau tnh ton chi ph cho cuc kim ton:53 nh da trn s gi lm vic ca kim ton vin hnh ngh v ph T tnh cho mt gi. Tnh da trn mi dch v kim ton v ph cho mi gi dch v. nh da trn mi dch v cung cp v t l ph tnh theo % trn T tng gi tr ca hp ng hoc ca d n. nh theo hp ng kim ton cho nhiu k vi mc ph c nh T cho mi k.
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
14.
Cc thng l tt:
Kim ton c lp phi trnh by nhng sai st (tim tng), nhng vi phm o c ngh nghip, vi phm quy nh php lut hoc cc ni quy ca cng ty trong qu trnh thc hin kim ton v bo co ngay vi y ban kim ton ca Hi ng qun tr hoc Ban kim sot. Kim ton c lp gip n v c kim ton nhn thc v chu trch nhim i vi cc im yu km mang tnh trng yu trong vic thit lp hoc iu hnh h thng kim sot ni b v k ton mc ph hp m cc kim ton vin pht hin ra trong qu trnh kim ton. y ban kim ton ca Hi ng qun tr hoc Ban kim sot phi c trch nhim thc hin cc bc ph hp khc phc cc vn yu km do kim ton xut.
Nu cng ty c k hoch tip cn vi th trng vn quc t, Kim ton c lp phi bo co theo Chun mc kim ton quc t (ISA) do Lin on k ton quc t (IFAC) ban hnh. Bo co kim ton phi a ra kin nhn xt v bo co ti chnh c lp theo Chun mc bo co ti chnh quc t (IFRS) do y ban Chun mc k ton quc t (IASB) ph chun.
Cc thng l tt:
Kim ton c lp nn tham d cuc hp HC thng nin v tr li cc cu hi ca c ng v cc vn lin quan n bo co kim ton. Hn na, y ban kim ton hoc Ban kim sot phi nh gi: Cuc kim ton c c thc hin theo ng quy trnh v liu kim ton vin c b st bt k vn no trong khi thc hin kim ton hay khng. kin ca kim ton vin c lp trc khi bo co c trnh by ti cuc hp HC.
KIM TON C LP
555
56 iu 50, Lut k ton v Khon 4, iu 25, Ngh nh 105/2004/N-CP. 57 iu 167, LHS. 58 Mc 6.2, Phn B, Thng t 64/2004/TT-BTC.
c) Trch nhim hnh s B Lut hnh s quy nh rng khi mt kim ton vin hnh ngh s dng quyn ca h vo cc mc ch c nhn v vi phm quyn li ca mt doanh nghip hoc cc bn lin quan th kim ton vin hnh ngh c th b truy t.57 Nhng loi thit hi m doanh nghip kim ton gy ra v phi chu trch nhim bi thng s c tha thun gia doanh nghip kim ton v n v c kim ton hoc do c quan c thm quyn theo quy nh ca php lut xc nh. Cch thc bi thng theo tha thun gia hai doanh nghip, c th gm:58 Chm dt hp ng kim ton k kt. Khng c k kt hp ng kim ton trong cc nm tip theo. Tr trong mc ph kim ton k kt. Mc pht ti a bng 10 ln mc ph ca hp ng kim ton trong nm b pht.
C TC
I HI NG C NG
b) Trch nhim hnh chnh Cc quy nh v k ton v kim ton ch ra rng kim ton vin hnh ngh phi chu trch nhim hnh chnh nu h a ra nhng nhn xt sai v n v c kim ton. Trong trng hp , thng thng B Ti chnh s thu hi giy php hnh ngh ca kim ton vin .
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
a) Trch nhim dn s C s v cc iu khon ca trch nhim dn s thng c quy nh r trong hp ng gia doanh nghip kim ton v n v c kim ton. Kim ton vin hnh ngh v doanh nghip kim ton phi gi b mt cc thng tin hot ng ca n v c kim ton. Nu h l cc thng tin mt ny, n v c kim ton c th i bi thng thit hi do vic tit l thng tin gy ra.
HI NG QUN TR
nghip kim ton phi c bo him trnh cc ri ro do vic a ra cc kin nhn xt khng chnh xc ca kim ton vin hnh ngh, cng nh vic khng p dng chun mc kim ton quc t (nu c) v cc b quy tc o c ngh nghip ca cc hi vin k ton hnh ngh chuyn nghip.56
14.
Cc thng l tt:
Vai tr ca y ban kim ton tp trung vo vic gim st cc bo co ti chnh, qun tr ri ro, kim ton ni b v kim ton c lp ca cng ty (xem Hnh 3).
Qun tr ri ro
Bo co ti chnh
Thng l quc t xut y ban kim ton cn pht trin v duy tr b Quy ch hot ng ca y ban kim ton (l mt trong nhng ti liu ni b ca cng ty) nhm ra mc ch, nhim v v trch nhim ca y ban. Sau y l cc xut ca S giao dch chng khon NewYork:59 Mc ch ca y ban kim ton l tr gip Hi ng qun tr gim st tnh lim chnh ca cc bo co ti chnh ca cng ty, s tun th cc quy nh php lut ca cng ty, nng lc v tnh c lp ca kim ton c lp, nng lc v tnh hiu qu ca kim ton ni b. Ngoi ra, U
59 y ban chun mc nim yt v trch nhim doanh nghip ca S giao dch Chng khon New York, ngy 6/6/2002. (Chi tit xem ti: www.iasplus.com/resource/nysegovf.pdf)
557
ban kim ton cn c cc nhim v v trch nhim sau: o t nht l hng nm, nhn v xem xt bo co kim ton c lp. o Bn bc v cc bo co ti chnh hng qu v bo co ti chnh nm c kim ton vi Ban gim c v kim ton c lp. o Tho lun vic cng b bo ch v li nhun cng ty, cng nh cc thng tin ti chnh v hng dn vic c hiu cc con s li nhuncho cc c quan phn tch v nh gi tn nhim. o S dng dch v t vn php lut, k ton hoc cc t vn khc bn ngoi khi cn thit. o Bn bc cc chnh sch v nh gi v qun l ri ro. o Hng qu, hp ring vi Ban gim c, Kim ton ni b v Kim ton c lp. o Xem xt cc vn v vng mc v kim ton v s phn hi ca Ban gim c vi Kim ton c lp. o Thit lp cc chnh sch tuyn dng r rng i vi nhn vin hoc cu nhn vin ca cng ty kim ton c lp hin ang kim ton cho cng ty. o Bo co thng xuyn ln Hi ng qun tr. Thc hin vic t nh gi kt qu hot ng hng nm ca y ban kim ton.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
14.
Thay i kim ton vin do s bt ng v kim ton hoc k ton. Vic cng b cc thng tin qu lc quan m Tng gim c cng ty s dng la phnh nh u t tin vo s tng trng trong tng lai ca doanh nghip. B tr cc c s kinh doanh phn tn vi s phn cp qun l v h thng bo co ni b ti. Trong bo co thng nin ca cng ty, khng c s nht qun gia cc tho lun v phn tch ca Ban gim c, th ca Ch tch v cc bo co ti chnh i km. Tng gim c hoc Gim c ph trch ti chnh khng khng yu cu rng h cn phi tham gia tt c cc cuc hp ca y ban kim ton, Kim ton c lp hoc kim ton ni b. C mt s trng khp gn st hoc hon ton chnh xc gia s k hoch v s bo co, v nhng ngi qun l lun t c 100% c hi nhn tin thng. S ngn ngi, thoi thc, v/hoc thiu c th ca Ban gim c hoc kim ton vin i vi cc cu hi v bo co ti chnh ca doanh nghip. C s khc bit thng xuyn v quan im gia Ban gim c v cng ty kim ton c lp. C s biu hin phn ln doanh s ca thng hoc doanh s ca qu vo tun cui hoc ngy cui cng. Hot ng ca kim ton ni b c s hn ch v phm vi, chng hn nh kim ton vin ni b khng th lin h trc tip vi y ban kim ton. C s thay i bt thng trn Bng cn i k ton, hoc thay i v xu hng hoc cc mi tng quan quan trng trong cc bo co ti chnh, chng hn, khon phi thu khch hng tng nhanh hn doanh thu bn hng, hoc ti khon phi tr ngi bn lin tc b tr hon Cc chnh sch k ton bt thng, c th l vic ghi nhn doanh thu v tr hon cc khon chi ph, v d nh ghi nhn doanh thu trc khi giao hng (xut ha n v gm hng), hoc hon vic ghi li cc khon mc chi ph pht sinh. Cc phng php k ton dng nh coi cc chng t quan trng hn bn cht ca nghip v pht sinh. Cc nguyn tc/ thc tin k ton khc vi cc thng l ca ngnh. Nhiu v/hoc ti din cc bt ton iu chnh cha c ghi nhn hoc iu chnh xa pht sinh lin quan n cuc kim ton hng nm.
559
Cc thng l tt:
Thnh vin y ban kim ton phi c chuyn mn v ti chnh k ton. Ngi c nhiu kinh nghim v l chuyn gia v ti chnh k ton s c bu l Ch tch y ban kim ton. Tnh c lp, nng lc chuyn mn v k nng lnh o ca Ch tch l yu t quyt nh s thnh cng ca mt y ban kim ton. Hn na, tt c cc thnh vin ca y ban kim ton nn l cc thnh vin Hi ng qun tr c lp. Nu iu ny l khng kh thi, mt thnh vin Hi ng qun tr c lp s iu hnh y ban kim ton v thnh phn cn li ca y ban ny phi l nhng thnh vin Hi ng qun tr khng iu hnh.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
14.
Cc thng l tt:
mt s nc, y ban kim ton c quy nh hp hng thng. Tuy nhin, vic hp hnh hng thng b xem nh mt vic phin h, gnh nng, v tn km. B quy tc tng hp mi ca Anh gi , cuc hp ca y ban kim ton nn c t chc gn trng vi cc ngy trng im trong chu k lp bo co ti chnh v kim ton, nhng khng t hn 3 ln chnh thc mt nm.61 Ch tch y ban kim ton c th triu tp thm cc cuc hp ring thit lp knh thng tin lin lc lin tc v khng chnh thc vi Ch tch Hi ng qun tr v Tng gim c.
Cc thng l tt:
Theo khuyn ngh, y ban kim ton c thm quyn v c cung cp cc ngun lc thu ngoi cc dch v kim ton, ti chnh, php lut v cc t vn chuyn mn khc m khng cn c s chp thun ca Hi ng qun tr hoc Ban gim c iu hnh.
61 B quy tc tng hp v Qun tr cng ty ca Anh, Phn 2.7. Chi tit xem ti: www.fsa.gov.uk/pubs/ ukla/lr_comcode2003.pdf.
561
62 Moving Forward Hng dn ci tin Qun tr cng ty qua kim sot ni b hiu qu: p ng vi o lut Sarbanes Oxley, Deloitte & Touche, thng 1/ 2003. 63 iu 2, Chng I, Quyt nh 36/2006/Q-NHNN.
Kim sot ni b trn thc t l mt qu trnh c phi hp thc hin bi Hi ng qun tr, Ban gim c iu hnh v ngi lao ng ca cng ty nhm bo m hp l rng vic bo co ti chnh l ng tin cy v chnh xc, hot ng kinh doanh c hiu qu, v tun th cc quy nh ca php lut cng nh cc quy nh, hng dn ni b ca cng ty. Trn thc t, mt cu trc kim sot ni b c hiu lc c th gip cng ty:62 a ra cc quyt nh kinh doanh ph hp. Ginh (hoc ginh li) c nim tin ca nh u t. Ngn chn tn tht. Bo m an ton ti sn. Ngn chn s gian ln. Tun th cc quy nh ca php lut. inh c li th cnh tranh thng qua vic t chc hp l ha cc G quy trnh hot ng. H thng kim sot ni b c th c nh ngha l s kim sot vic cc phng ban, n v ca cng ty thc hin hot ng kinh doanh v ti chnh ca doanh nghip (bao gm vic thc hin cc k hoch kinh doanh v ti chnh). Nhn thy tm quan trng ca h thng kim sot ni b i vi hot ng ca mt t chc tn dng, Ngn hng Nh nc Vit Nam ban hnh Quyt nh 36/2006/Q-NHNN ngy 1/8/2006 v Quy ch kim sot ni b ca cc t chc tn dng. Theo nh khi nim nu trong vn bn km theo Quyt nh, mt h thng kim sot ni b l mt tp hp cc c ch, chnh sch, quy trnh, quy ch ni b, cng nh c cu t chc ca t chc tn dng c thit lp trn c s ph hp vi quy nh php lut hin hnh v c t chc thc hin nhm m bo phng nga, pht hin, x l kp thi cc ri ro v t c cc mc tiu t ra.63 Theo Quyt nh ny, tt c cc t chc tn dng Vit Nam phi thit lp v duy tr hot ng ca mt h
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
14.
thng kim sot ni b tha mn yu cu v nguyn tc cn thit. nh k, cc t chc tn dng phi thc hin t nh gi v h thng kim sot ni b ca mnh. H thng kim sot ni b cng cn c nh gi bi mt ch th c lp nh b phn kim ton ni b thuc t chc tn dng hoc bi cng ty kim ton c lp. Ty thuc vo quy m, phm vi v tnh cht hot ng, cc t chc tn dng s phi thit lp nn nn mt h thng kim sot ni b di s iu hnh ca Tng gim c gim st s tun th cc quy nh php lut, cc quy trnh v cc quy nh ni b v tr gip Tng gim c thc hin t nh gi m bo tnh hiu qu v hiu lc ca h thng kim sot ni b.64 c th hiu r hn v h thng kim sot ni b, phn sau, chng ta s tho lun cc nguyn tc kim sot ni b, thnh phn cu to ca h thng kim sot ni b, cc c quan v c nhn chu trch nhim v h thng kim sot ni b cng nh vai tr ca kim ton ni b trong h thng kim sot ni b.
563
H thng kim sot ni b bao gm cc thnh phn lin quan n nhau nh sau:65 1. Mi trng kim sot: Mi trng kim sot to cc khun kh trong t chc v tc ng ln thc v kim sot ca nhng ngi trong t chc . l nn tng cho cc thnh phn khc ca h thng kim sot ni b, to ra h thng k lut v khun kh trong t chc. Cc yu t ca mi trng kim sot bao gm tnh lim chnh, cc gi tr o c v nng lc ca cn b qun l v ngi lao ng trong t chc , cc trit l v qun l v hnh thc hot ng, cch thc m Ban gim c phn nh quyn hn v trch nhim, cch t chc v pht trin ngun nhn lc v nhng nh hng v lu tm do Hi ng qun tr a ra.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
s y quyn ph hp v ph chun cc hot ng. Doanh nghip C cn thit lp mt quy trnh ph chun cc hot ng kinh doanh v ti chnh bi ngi c thm quyn, trong phm vi c y quyn. ng ty cn bo m s tch bch v t chc ca cc n v trong C cng ty c trch nhim kim sot ni b v bo m rng n v ny chu trch nhim trc tip trc Hi ng qun tr (thng thng qua Ban kim sot hay y ban kim ton). S tch bch v t chc ny bo m rng kim sot ni b c thm tra bi ngi c thm quyn c lp, trong trng hp ny l Hi ng qun tr, l ch th khng tham gia thc hin v duy tr h thng kim sot ni b. t c cc phng, ban ca cng ty cn tch hp v phi hp gip h T thng kim sot ni b hot ng tt. n ha pht trin v ci tin lin tc cn c xy dng. H V thng kim sot ni b ca cng ty cn c thit k cho php gii quyt cc vn ny sinh mt cch linh hot, d dng m rng v nng cp. t h thng cc bo co kp thi i vi bt k s chch hng M no cn c xy dng. Bo m rng vic bo co kp thi v s chch hng vi thi gian ngn nht c th cho php ngi c thm quyn hnh ng nhanh chng khc phc s c.
14.
Cc thng l tt:
Mt thnh phn thit yu ca h thng kim sot ni b hiu qu l mt vn ha kim sot mnh.66 Trch nhim ca Hi ng qun tr v B my iu hnh l nhn mnh tm quan trng ca kim sot ni b thng qua li ni v hnh ng ca h. Vic ny bao gm cc gi tr o c m i ng qun l th hin trong cc giao dch kinh doanh, c trong v bn ngoi t chc . Li ni, thi v hnh ng ca Hi ng qun tr v cn b qun l cp cao tc ng ti tnh lim chnh, o c v cc kha cnh khc ca vn ha kim sot ca doanh nghip.
2. nh gi ri ro: Mi t chc u phi i mt vi nhiu loi ri ro khc nhau t bn trong v bn ngoi t chc. Tin nh gi ri ro l phi thit lp c mc tiu ca t chc. nh gi ri ro l vic xc nh v phn tch cc ri ro c lin quan t c mc tiu ra, hnh thnh c s xc nh cch thc qun l ri ro. 3. Cc hnh ng kim sot: Cc hnh ng kim sot l cc chnh sch v quy trnh gip m bo rng cc ch th qun l c thc thi, cc hnh ng cn thit c thc hin nhm hn ch ri ro v t c mc tiu ca t chc. Cc hnh ng kim sot din ra khp trong t chc, tt c cc cp v cc b phn. Cc hnh ng ny bao gm mt lot cc hnh ng a dng nh ph chun, y quyn, thm tra, ging ha, xem xt li vic thc hin cc hot ng, s an ton ca ti sn v s phn tch trch nhim.
Cc thng l tt:
Cc hnh ng kim sot cn thc hin nghim tc t trn xung di trong cc hot ng ca t chc, to nn s tin cy i vi mi trng kim sot v s nht qun t lnh o t chc
66 Khun mu cho H thng kim sot ni b ca cc t chc ngn hng, n phm ca y ban Basel s 40, thng 9 nm 1998, http://www.bis.org/publ/bcbs40.pdf. Lu rng ti liu ny dnh cho cc t chc ngn hng. Tuy nhin, mt vi quy nh cng c th c p dng cho doanh nghip trong cc khu vc kinh t khc.
565
5. Gim st mc hiu qu ca h thng kim sot ni b: H thng kim sot ni b cn c gim st qua thi gian nh gi cht lng hot ng ca h thng. Vic ny c thc hin thng qua cc hnh ng gim st lin tc, nhng nh gi ring l, hoc kt hp c hai. Gim st lin tc din ra trong sut qu trnh hot ng, bao gm cc hot ng qun l v gim st bnh thng v cc hot ng khc m cc c nhn tham gia khi thc hin nhim v ca h. Phm vi v tn sut ca vic nh gi ring l trc tin ph thuc vo vic nh gi cc ri ro v tnh hiu qu ca cc quy trnh gim st lin tc. S trc trc trong kim sot ni b cn c bo co ln trn, nhng vn nghim trng cn c bo co trc tip vi cn b qun l cp cao v Hi ng qun tr. Cn b qun l cp cao v Hi ng qun tr cn quy nh ch ti p dng khi c vi phm v kim sot trn c s d kin trc.
C TC
I HI NG C NG
4. Thng tin v truyn thng: Cc thng tin ph hp phi c xc nh v lin lc di mt hnh thc v mt trong khung thi gian cho php ngi lao ng thc hin trch nhim ca h. H thng thng tin a ra cc bo co cha ng cc thng tin v tnh hnh hot ng, ti chnh v cc thng tin lin quan n vic tun th gip cho h thng hot ng v kim sot doanh nghip. H thng khng ch x l cc d liu ni b doanh nghip m cn x l cc thng tin v s kin v hot ng bn ngoi v cc iu kin cn thit a ra cc quyt nh kinh doanh ng n v bo co ra bn ngoi. Truyn thng hiu qu cng phi c tin hnh theo nhiu hng ngang dc trong doanh nghip tt c nhn vin u nhn c cc thng ip cn thit. Cn b nhn vin phi nhn c thng ip r rng t cn b qun l cp cao ca doanh nghip rng trch nhim kim sot phi c thc hin mt cch nghim tc. Hn na, h phi nhn thc c vai tr ca h trong h thng kim sot ni b, cng nh nhng hnh ng ca mt c nhn c lin quan nh th no n cng vic ca nhng c nhn khc. iu quan trng l Ban gim c khng ch gii hn h trong cng tc truyn thng vi ngha l mt bin php kim sot, m cn nhn mnh vo ngha v mc ch ca yu t kim sot c th. H phi c phng tin bo co cc thng tin quan trng ln trn. H cng cn giao tip hiu qu vi cc i tc bn ngoi nh khch hng, nh cung cp, cc c quan qun l v c ng.
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
14.
Cc thng l tt:
Phng, ban ca cng ty, ni chu trch nhim v cc chng trnh o to ni b, cn m bo rng tt c ngi lao ng v cn b qun l u c o to v h thng v vn ha kim sot ca cng ty. Hn th na, mc d mi cng ty c mt h thng v c quan kim sot ni b ring bit, c mt s quy tc chung m mt cng ty cn tun theo. Kim sot ni b lun bt u t cp cao nht ca cng ty, cp Hi ng qun tr v cc ch th iu hnh. C th l Hi ng qun tr v Ban gim c iu hnh chu trch nhim thit lp mt mi trng kim sot ni b ph hp v duy tr cc tiu chun o c mc cao mi cp hot ng ca cng ty. Hn th na, vic ph chun quy trnh kim sot ni b thuc thm quyn ca Hi ng qun tr, thng thng qua y ban kim ton. y ban kim ton thuc Hi ng qun tr thng c giao xem xt v nh gi tnh hiu qu ca h thng kim sot ni b ni chung, v xut phng php ci tin h thng . Cui cng, vic thc thi cc quy trnh kim sot ni b thuc trch nhim ca cc ch th iu hnh (Ban gim c v cc cn b qun l cp di).
Vit Nam, theo Quyt nh 36/2006/Q-NHNN, cc t chc v c nhn phi chu trch nhim gim st h thng kim sot ni b ca cc t chc tn dng bao gm Hi ng qun tr, Gim c (hoc Tng gim c), Ban kim sot v Trng kim ton ni b.67
67 Mc 2, Chng II, Quyt nh 36/2006/Q-NHNN.
567
Trch nhim ca Tng gim c (hoc Gim c): hu trch nhim trc Hi ng qun tr trong vic trin khai thc C hin cc chin lc kinh doanh, cc mc tiu v chnh sch c Hi ng qun tr ph chun. it lp, duy tr v pht trin mt h thng kim sot ni b hiu Th qu p ng yu cu v o lng, nh gi v qun l ri ro cng nh phng php nh gi vn hp l m bo hot ng an ton, hiu qu v tun th php lut. y dng v ban hnh quy trnh nghip v cho mi giao dch ca t X chc tn dng, m bo gim st, kim sot v qun l ri ro i vi mi quy trnh nghip v. uy tr v thc hin c cu t chc, phn cp y quyn v qun l D kinh doanh mt cch r rng v c hiu qu. uy tr mt h thng thng tin qun l v thng tin ti chnh trung D thc, hp l, y v kp thi. m bo tun th php lut v cc quy ch, quy trnh v quy nh ni b. nh k bo co Hi ng qun tr, Ban kim sot kt qu t nh gi v h thng kim sot ni b v kin ngh, xut nhm hon thin h thng kim sot ni b.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
Trch nhim ca Hi ng qun tr: an hnh v nh k xem xt li cc chin lc kinh doanh cng B nh cc mc tiu v chnh sch ca t chc tn dng. hu trch nhim v tnh ph hp v hiu qu ca h thng kim C sot ni b, ban hnh y cc quy nh v c cu t chc, phn cp y quyn, cc quy nh v qun l kinh doanh, gim st, kim sot ni b v kim ton ni b. m bo Gim c (hoc Tng gim c) thit lp v duy tr mt h thng kim sot ni b ph hp v hiu qu, mt h thng o lng, nh gi v qun l ri ro trong mi hot ng ca t chc tn dng, h thng nh gi vn, h thng thng tin bo co ti chnh v thng tin qun l trung thc, y v kp thi. nh k t nht mi nm mt ln, xem xt v nh gi h thng kim sot ni b. c hin kp thi cc kin ch o, cc yu cu ca Ngn hng Th nh nc Vit Nam v h thng kim sot ni b.
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
14.
Trch nhim ca Ban kim sot: h o v iu hnh b phn kim ton ni b thc hin kim tra, C xem xt, nh gi mt cch c lp, khch quan i vi h thng kim sot ni b, h thng nhn dng v qun l ri ro, phng php nh gi vn, h thng thng tin qun l v bo co ti chnh, cc quy trnh nghip v v cc quy nh ni b. nh k bo co Hi ng qun tr v Tng gim c v h thng kim sot ni b v kin ngh, xut nhm hon thin h thng kim sot ni b. Trch nhim ca Trng kim ton ni b: Trng kim ton ni b phi m bo thc hin tt c cc chc nng, nhim v v quyn hn lin quan n cng tc kim ton h thng kim sot ni b theo quy ch v kim ton ni b do Thng c Ngn hng nh nc Vit Nam ban hnh v cc quy nh ni b lin quan ca t chc tn dng.
Cc thng l tt:
Tng gim c chu trch nhim cui cng v nm quyn s hu i vi h thng kim sot.68 Hn ai ht, Tng gim c quyt nh s ha hp trong ban lnh o cng ty, c nh hng n tnh lim chnh v o c ca mi trng kim sot tch cc. cng ty ln, Tng gim c hon thnh nhim v ny bng cch th hin s lnh o v ch o cc thnh vin Ban gim c, cc cn b qun l v xem xt cch h iu hnh hot ng kinh doanh. n lt h, cc cn b qun l phn chia trch nhim thit lp cc chnh sch v quy trnh kim sot ni b c th hn ti cc cn b chu trch nhim v chc nng ca b phn. V d, kim sot h thng cng ngh thng tin ca cng ty do Gim c ph trch cng ngh thng tin ph trch hoc do cn b qun l cng ngh thng tin chu trch nhim. ng vai tr c bit quan trng l lnh o b phn ti chnh k ton v cc nhn vin ca h, nhng ngi c cc hot ng kim sot ngang dc, cng nh ln xung i vi cc hot ng cng nh cc b phn trong cng ty.
68 Kim sot ni b - Khun kh tch hp, COSO. Xem thm : www.coso.org/publications/executive_ summary_integrated_framework.htm.
569
4. Kim ton ni b
Kim ton ni b ng vai tr quan trng trong c cu qun tr ca cng ty nhm m bo trin khai tt cc quy trnh kim sot. B phn kim ton ni b ca cng ty thc hin cc cuc kim ton ni b theo k hoch. Kim ton ni b l mt b phn khng th thiu ca h thng kim sot ni b ca cng ty. Trong khi kim sot ni b ngy cng m rng phm vi, kim ton ni b c coi l hot ng t vn v m bo mt cch khch quan v c lp, c thit lp nhm gp thm gi tr v hon thin hot ng ca t chc.70 Kim ton ni b gip t chc hon thnh mc tiu bng cch a ra cch tip cn mang tnh h thng v nguyn tc nhm nh gi v hon thin tnh hiu qu ca cc qu trnh qun tr cng ty v qun l ri ro. Theo nh ngha ca Ngn hng nh nc Vit Nam, i vi t chc tn dng, kim ton ni b l hnh ng kim tra, xem xt, nh gi h thng kim sot ni b mt cch c lp v khch quan, nh gi mt cch c lp s ph hp v tun th cc chnh sch v quy trnh c thit lp gia cc t chc tn dng, thng qua , kim ton ni b kin ngh v xut nhm hon thin tnh hiu qu v hiu lc ca h thng, qu trnh v cc quy ch m bo s an ton, hiu qu v tun th php lut trong hot ng ca t chc tn dng .71 C th hn, kim ton ni b xem xt v m bo tin cy v trung thc ca thng tin, tun th cc chnh sch v quy ch, s an ton ca ti sn, vic s dng hiu qu v tit kim cc ngun lc, t c cc mc tiu hot ng thit lp. Kim ton ni b tp trung phm vi kim ton vo cc hot ng ti chnh v c cc hot ng kinh doanh khc ca cng ty nh: h thng, sn xut, cng ngh, marketing, v ngun nhn lc.
69 iu 13, Mc 3, Chng II, Quyt nh 36/2006/Q-NHNN. 70 Theo Hip hi kim ton vin ni b (The Institute of Internal Auditors). Xem thm ti: www.theiia.org. 71 iu 2.1, Chng I, Quyt nh 37/2006/Q-NHNN.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
B my iu hnh, c th l Tng gim c hoc Gim c ti chnh cn thit lp c cu (dch v hoc phng, ban) hoc phn chia trch nhim thc thi cc hnh ng kim sot c th hng ngy cho cc c nhn. C quan thanh tra ca Ngn hng nh nc Vit Nam thc hin kim tra, gim st m bo cc t chc tn dng tun th cc quy ch kim sot ni b.69
14.
Cc t chc tn dng v cc doanh nghip bo him Vit Nam c yu cu thit lp v duy tr b phn kim ton ni b ph hp v hiu qu theo c cu t chc ca mnh. Thng c Ngn hng nh nc Vit Nam ban hnh Quyt nh s 37/2006/Q-NHNN ngy 1/8/2006 phc tho quy ch kim ton ni b ca t chc tn dng. Theo quyt nh ny, mc tiu v chc nng chnh ca kim ton ni b l a ra nhng nh gi mt cch c lp v s ph hp v tun th cc chnh sch v quy trnh c thit lp trong cc t chc tn dng. Bn cnh , kim ton ni b cn kim tra, xem xt v nh gi s y , hiu qu v hiu lc ca h thng kim sot ni b nhm hon thin h thng ny. Ba nguyn tc chnh ca kim ton ni b bao gm: c lp, khch quan v chuyn nghip. Tuy nhin, theo Quyt nh 37/2006/Q-NHNN, b phn kim ton c lp hot ng di s ch o trc tip ca Ban kim sot, ch khng phi di Hi ng qun tr. Da trn quy m v hnh thc hot ng ca t chc tn dng v theo yu cu ca Ban kim sot, Hi ng qun tr s quyt nh c cu t chc ca b phn kim ton ni b, th lao v ph cp cho kim ton vin ni b. Cc t chc tn dng c th thu cc chuyn gia gii v cc t chc c lp thc hin mt phn vic ca kim ton ni b.72 Trng kim ton ni b c b nhim v bi nhim theo ngh ca Trng Ban kim sot. Ph Trng kim ton ni b v cc v tr khc c b nhim v bi nhim theo ngh ca Trng kim ton ni b.73 B phn kim ton ni b chu trch nhim gi b mt cc ti liu v thng tin theo quy nh php lut hin hnh, theo iu l ca t chc tn dng v quy ch v kim ton ni b ca t chc ny. B phn kim ton ni b chu trch nhim trc Ban kim sot v Hi ng qun tr v kt qu kim ton ni b, s nh gi v kin ngh, xut trong bo co kim ton ni b. B phn kim ton ni b xem xt v theo di vic thc hin cc kin ngh ca kim ton ni b i vi cc n v c kim ton.74
72 iu 7, Mc 1, Chng II, Q 37/2006/Q-NHNN. 73 iu 9, Mc 1 Chng II, Q 37/2006/Q-NHNN. 74 iu 14, Mc 1, Chng II, Q 37/2006/Q-NHNN.
571
Cc thng l tt:
thc hin chc nng mt cch ph hp, kim ton vin ni b cn c s c lp nht nh. iu ny c c khi kim ton vin ni b chu trch nhim trc Hi ng qun tr (thng qua y ban kim ton) ch khng chu trch nhim trc mt cn b iu hnh cng ty (Tng gim c hoc Gim c ti chnh). Trong thc t, b phn kim ton ni b kh c th hon ton c lp vi Ban gim c. S thc l, b phn kim sot ni b l cng c qun l ch cht. N s mt i tc dng nu khng bo co vi Ban gim c. Nhn thc c s cn thit phi duy tr s c lp trong khi lm vic gn vi Ban gim c, Hip hi kim ton vin ni b (IIA) xut rng kim ton vin ni b bo co v mt hnh chnh vi Tng gim c v bo co v mt chc nng nhim v vi y ban kim ton trc thuc Hi ng qun tr.
C TC
I HI NG C NG
VAI TR CA TH K CNG TY
B MY IU HNH
HI NG QUN TR
NOTES
NOTES
NOTES
In 830 cun, kh 17x24 cm, ti cng ty c phn in Bc Sn. Giy ng k k hoch xut bn s 2905/XB-QLXB ngy 6 thng 10 nm 2010 ca Cc Xut bn, s giy php xut bn 1000-2010/CXB/184-65/NN ngy 26 thng 11 nm 2010 ca nh xut bn Nng nghip. In xong v np lu chiu thng 11 nm 2010.