LI M AU

Nen van minh nong nghiep ra i sm nhat va a ton tai hang van nam tren Trai at, la mot nganh khong the thay the c, cho du trong the ky XXI va sau nay na khi cac trnh o ky thuat ien t, hoa sinh phat trien cao o. Nong nghiep nong dan nong thon a trai qua nhieu thang tram cua cac phng thc san xuat. Nhieu nc i tm con ng khac nhau e rut ngan qua trnh phat trien nong nghiep, nong thon. Ho a th nghiem phng phap ban cung hoa nong dan, e tren c s o thiet lap cac x nghiep nong nghiep t ban chu ngha vi lao ong nong nghiep lam thue. Mai cho en cuoi the ky XIX, au the ky XX ngi ta van lam tng con ng phat trien nong nghiep theo kieu cong nghiep nh vay. Nhng t thc te nong nghiep dien ra hoan toan trai ngc. cac nc t ban phat trien, cac nc ang phat trien cung nh cac nc xay dng xa hoi theo mo hnh xa hoi chu ngha, th cuoi cung nen nong nghiep cung hnh thanh cac trang trai vi nhng quy mo khac nhau, s dung lao ong gia nh la chu yeu. Tren c s nhu cau phat trien cac nong ho (trang trai gia nh) hp tac vi nhau san xuat hang hoa, dch vu vi quy mo a dang va thuoc nhieu lnh vc san xuat, dch vu, cung cau Thc tien o a thuc ay nhieu nha nghien cu khoa hoc, kinh te, xa hoi hoc nghien cu nghiem tuc ve ho va kinh te ho trong nen kinh te nong thon. T mot nc lac hau, san xuat t cap t tuc, nay bc au chuyen sang san xuat hang hoa, oi vi nc ta ay la mot s nghiep mi me. Bi vay, viec nghien cu c s ly luan ve s ton tai va phat trien khach quan cua hnh thc kinh te nong ho trong san xuat nong nghiep; nghien cu xu hng van ong va phat trien cua no trong c che mi, e t o co nhng giai phap phu hp tao ieu kien thuc ay qua trnh phat trien kinh te ho nong dan noi rieng, nen nong nghiep va nong thon noi chung theo hng phat trien hang hoa, phuc vu cho s nghiep cong nghiep hoa, hien ai hoa at nc la mot van e co y ngha quan trong. Xuat phat t s cap thiet cua van e, t yeu cau thc tien nh a neu tren. ong thi vi muc ch khang nh vai tro, v tr cua kinh te ho nong dan tren con ng i len chu ngha xa hoi, ac biet la trong cong cuoc oi mi nen kinh te hien nay cua nc ta. Qua viec su tam tai lieu, x ly nhng thong tin gan vi thc tien, tieu luan a co nhng nghien cu s bo ve kinh te nong ho, gop phan lam ro hn ve c s ly luan, ve ac trng, xu hng van

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

ong va phat trien cua kinh te ho nong dan Viet Nam hien nay. Trong qua trnh lam tieu luan chac chan khong tranh khoi sai sot, rat mong ban oc va thay nhan xet, ong gop y kien e tieu luan hoan chnh hn.

Xin chan thanh cam n!

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

CHNG I: MOT SO VAN E C BAN VE C S LY LUAN CUA KINH TE NONG HO

I - KINH TE NONG HO VA S TON TAI KHACH QUAN CUA NO TRONG NONG NGHIEP: 1. Ve khai niem kinh te nong ho :
Kinh te nong ho hay con goi la kinh te ho nong dan a co t lau. Tuy nhien cung vi s phat trien cua lc lng san xuat th cac hnh thc to chc san xuat va cac quan he san xuat cung bien oi theo, ban than khai niem ve kinh te nong ho cung co s thay oi va tng ng vi trnh o cua nen san xuat. Trong phng thc san xuat trc Chu ngha t ban (CNTB), kinh te nong ho ong ngha vi kinh te nong dan ca the - pho bien la tieu nong cua nen nong nghiep san xuat nho. Trong CNTB, kinh te nong ho la hnh thc kinh te pho bien cua nhng nong ho san xuat hang hoa thng c goi la cac nong trai gia nh. Khi phng thc san xuat xa hoi chu ngha (XHCN) ra i, kinh te nong ho co s bien oi c ban ve hnh thc va noi dung cua no. Trong thi k sau tap the hoa san xuat nong nghiep cac nc XHCN nh Viet Nam, Trung Quoc tien hanh cai cach, oi mi theo hng phat trien nen kinh te nhieu thanh phan theo c che th trng co s quan ly cua Nha nc. Mo hnh nong ho xa hoi vi cac n v kinh te khac tren c s bnh ang cung co li. Kinh te nong ho ton tai vi nhieu hnh thc s hu (Nha nc, tap the, ca the) gan lien vi th trng va san xuat hang hoa, phat trien theo hng nong ho san xuat hang hoa ( hay nong trai gia nh) va hp tac, no khac xa vi kinh te ho tieu nong ca the trc ay. Kinh te nong ho la kinh te oc lap t chu nhng no ton tai va phat trien gan lien vi kinh te tap the va cac doanh nghiep Nha nc. Ngay ca mot bo phan cac ho nong dan ca the trc ay, nay cung ang trong qua trnh bien oi, co ho tr thanh thanh vien cua cac to chc hp tac, co ho tr thanh ho t nhan san xuat hang hoa ln nhng khong the ton tai biet lap vi kinh te Nha nc va cac hnh thc kinh te khac. Nh vay, co the noi kinh te nong ho noi chung khong phai la mot thanh phan kinh te oc lap, nhng no co v tr quan trong trong c cau kinh te nong nghiep, nong thon. Khi nghien cu ve khai niem khai niem ho, cac to chc quoc te va cac nha khoa hoc a a ra nhieu nh ngha ve ho di nhng giac o khac nhau. 3

Kinh te nong ho Ho: -

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

La gia nh coi nh mot n v chnh quyen. La n v nhng ngi cung an vi nhau. La tat ca nhng ngi cung song trong mot mai nha. Nhom ngi o bao gom nhng ngi cung chung huyet toc va nhng ngi lam cong.

Theo Lien Hiep Quoc: ho la nhng ngi cung song chung di mot mai nha, cung an chung va co chung mot ngan quy. Nhng nam gan ay a co nhieu cuoc thao luan nghien cu nghiem tuc ve khai niem ho gia cac nha nghien cu cung nh cac nha ch ao thc tien. Tai cuoc hoi thao Quoc te lan 2 ve quan ly nong trai tai Ha Lan nam 1980, cac nha ai bieu nhat tr cho rang: Ho la mot n v c ban cua xa hoi co lien quan en san xuat, tai san xuat, en tieu dung va cac hoat ong xa hoi khac. Nh vay, ho la mot nhom ngi cung huyet toc, song chung hay khong song chung vi nhng ngi khac huyet toc trong cung mot mai nha, an chung va co chung mot ngan quy. Qua cac iem khac nhau ve khai niem ho tren ay, co the gut lai mot so iem can lu y khi phan nh ho: Ho la mot nhom ngi cung huyet toc hay khong cung huyet toc. Ho cung song chung hay khong cung song chung mot mai nha. Co chung mot nguon thu nhap va an chung. Cung tien hanh san xuat chung.

Nen lu y rang t an chung khong ch co y ngha an thong thng, no con ham ngha phan phoi chung nguon thu nhap ma cac thanh vien cua ho sang tao ra trong mot khoang thi gian nhat nh.

* Ve ho nong dan:
Nong ho (ho nong dan): la gia nh song bang nghe nong, c ke la mot n v ve mat chnh quyen. La gia nh song bang nghe nong. Ho nong dan la n v san xuat c ban. Theo Traianop, ho nong dan la n v san xuat rat on nh va la phng tien tuyet vi e tang trng va phat trien nong nghiep. Ho nong dan co nhng ac trng rieng biet, no co mot c che van hanh kha ac biet, khong giong nh nhng n v kinh te khac, do o co the thay rang: nong ho la mot n v kinh te xa hoi ac biet. 4

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

Theo tac gia Frankellis nong dan la cac ho gia nh la nong nghiep co quyen kiem ke sinh nhai tren manh at ai, s dung chu yeu sc lao ong cua gia nh e san xuat thng la nam trong mot he thong kinh te ln hn, nhng chu yeu ac trng bi s tham gia cuc bo vao cac th trng co xu hng hoat ong vi mc o khong hoan hao cao. Vi nh ngha nay, tac gia Frankellis a bao quat cac ac trng kinh te c ban cua nong ho. Nhng iem han che cua nh ngha nay la khong ch ra c kha nang cua ho nong dan hoa nhap vao th trng hoan hao cua nen kinh te hien ai, ma o ban than ngi lam chu cac hoat ong kinh te nong nghep von la nhng ngi nong dan thc thu. nh ngha nay ch ung vi nong dan cac nc ang phat trien.

2. Quan iem cua cac nha kinh ien cua Chu ngha cong san khoa hoc ve kinh te nong ho: 2.1. Quan niem ve kinh te tieu nong:
C.Mac va Ph.Angghen a e lai nhieu di san ly luan quy bau ve kinh te, trong o co ly luan ve tieu nong va kinh te tieu nong. Sau cach mang vo san, Ph.Angghen cho rang tieu nong la ngi chu ruong at hoac ngi ta ien va nhat la ngi chu mot manh ruong can thiet e nuoi gia nh ho. Cung nh tieu thu cong nghiep, ngi tieu nong la mot ngi lao ong, anh ta khac vi ngi vo san hien ai cho anh ta s hu nhng t lieu lao ong. Mac a nhan xet qua trnh san xuat cua tieu nong: Moi gia nh nong dan rieng le, gan nh t tuc hoan toan, t mnh trc tiep san xuat ra ai bo phan nhng cai mnh tieu dung. Do o ho kiem cho mnh nhng t lieu sinh hoat bang cach trao oi vi thien nhien nhieu hn la trao oi vi xa hoi. Nh vay, theo nh nhng nhan nh tren ay th ngi tieu nong la ngi lao ong, khong s dung la lao ong lam thue, khong can nhieu ruong at, san xuat cua ho mang tnh t cung t cap. Mot nen kinh te nh vay la ac trng cua nen san xuat nho, can phai phat trien len san xuat hang hoa, trc het bang cach cai tao kinh te tieu nong.

2.2. Quan niem ve con ng van ong cua kinh te nong ho:
Luc au khi nghien cu con ng cong nghiep hoa ac thu cua nc Anh; Mac a a s tien oan rang giai cap nong dan se b thu tieu cung vi s phat trien cua ai cong nghiep. Trong nong nghiep cung se dien ra qua 5

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

trnh tach lao ong ra khoi t lieu san xuat, trc het la ruong at, va ket hp chung lai theo phng thc la s hu t ban chu ngha, va lao ong lam thue. Sau nay, chnh nc Anh dau rang qua trnh cong nghiep hoa dien ra nhanh chong cung vi s tc oat va xoa bo kinh te nong ho mot cach quyet liet, nhng cac nong trai gia nh van ton tai va to ro hieu qua cua no so vi cac x nghiep t ban chu ngha. Nong trai gia nh a dan dan thay the cac x nghiep nong nghiep s dung lao ong lam thue. V vay, Mac a nhan thay d oan ban au cua mnh la khong thch hp, khi viet quyen T ban III, ong a rut ra ket luan Ngay nc Anh sieu cong nghiep vi thi gian cho en nay a khang nh hnh thc lai nhat khong phai la nong trai cong nghiep hoa ma la nong trai gia nh thc te khong dung lao ong lam thue. nhng nc con gi hnh thc t hu, chia at thanh khoang nho, gia lua m re hn nhng nc co phng thc san xuat TBCN. Nh vay, ro rang lao ong Mac a thay ro s ton tai khach quan cua kinh te khach quan cua kinh te nong ho do tnh hieu qua cua no, va con ng phat trien ac thu cua nong nghiep khong giong nh trong cong nghiep. Lenin a co nhieu cong lao trong viec phat trien nhng luan iem cua Mac-Angghen. Luc au, Lenin cho rang nen kinh te cua che o mi khong con la kinh te hang hoa. Giai cap vo san sau khi gianh c chnh quyen se quan ly trc tiep toan bo qua trnh san xuat va phan phoi. Toan bo xa hoi se nh mot cong xng khong lo. Nhng sau noi chien, nong dan Nga a phan ng gay gat oi vi chnh sach trng mua lng thc. Nong nghiep va ca nen kinh te lam vao tnh trang tr tre, kiet que. Lenin a nhan ro sai lam cua chnh sach cong san thi chien va thay oi quan iem cua mnh ve kinh te hang hoa, ve kinh te tieu nong. Trong chnh sach kinh te mi, Lenin cho rang phai lien minh vi nong dan, ac biet la tang lp trung nong. Lenin cung a neu mot quan niem mi ve che o kinh te hp tac. Ngi quan niem rang hp tac xa cua hang trieu ngi tieu nong chnh la bc qua o sang mot che o mi bang con ng gian n nhat, de tiep thu nhat oi vi nong dan. Nha nc can khuyen khch cac ho nong dan e ho t nguyen lien ket vi nhau trong nhng hp tac xa nh mot tat yeu khach quan. Nh vay, theo cac nha kinh ien th nen kinh te tieu nong la nen san xuat t cap t tuc, can phai cai tao va a cac ho nong dan len trnh o san xuat hang hoa. Nhng cai tao tieu nong khong phai la dung menh lenh hay bao lc tc oat ho ma la phai ton trong quyen t chu cua ho, giup ho vn len phat trien, tren c s o khuyen khch ho lien ket vi nhau mot cach t nguyen, cung 6

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

co li e tao ra ieu kien thuan li cho s phat trien cua chnh ho.

3. ac thu cua san xuat nong nghiep quy nh s ton tai khach quan cua kinh te nong ho. 3.1. ac thu sinh hoc:
oi tng cua san xuat nong nghiep la nhng c the song, khac vi oi tng san xuat cua cong nghiep la nhng vat vo tri vo giac, cac cay trong vat nuoi torng nong nghiep la nhng sinh vat, chung co qua trnh phat sinh, phat trien va suy thoai. Qua trnh san xuat nong nghiep la qua trnh chuyen hoa vat chat nang lng cho qua trnh sinh trng cua cay trong va do a ban san xuat nong nghiep lai bo tr tren pham vi khong gian rong ln nen san xuat nong nghiep phu thuoc rat nhieu vao t nhien, no chu s chi phoi cua cac ieu kien sinh song nh moi trng che o dinh dng, thi tiet, kh hau khong ch trong qua trnh san xuat sinh hoc ma ca nhng cong viec sau thu hoach nh bao quan, che bien, tieu thu san pham cung mang tnh sinh hoc. Cac nong san kho bao quan va khong de keo dai thi gian che bien, tieu thu nh san pham cong nghiep. Do vay san xuat nong nghiep thng mang tnh khong on nh , khong chac chan. Ngoai ra yeu to kinh te no con mang tnh sinh vat thuan tuy.

3.2. ac thu cua lao ong san xuat nong nghiep

Trong nong nghiep, thi gian lao ong va thi gian san xuat khong trung khp. Thi gian san xuat keo dai suot thi k sinh trng cua cay trong vat nuoi, con thi gian lao ong lai mang tnh chat thi vu. Tuy lao ong mang tnh thi vu, nhng cay trong lai oi hoi phai c quan tam cham soc trong suot thi k sinh trng, tc la trong suot ca thi gian san xuat Do thi gian keo dai phu thuoc nhieu vao ieu kien thien nhien, moi cong oan trong qua trnh san xuat eu phu thuoc vao ket qua cuoi cung, chi ph cua tng khau lao ong khong quyet nh trc tiep ket qua cuoi cung, do o rat kho kiem tra anh gia tng khau cong viec nh trong cong nghiep. V the, to chc lao ong kieu lam cong, phan phoi theo ngay cong hay theo ket qua tng khau cong viec la khong thch hp va kem hieu qua. Do lao ong mang tnh thi vu nen khi thi vu th can nhieu lao ong, luc nong nhan lai can t lao ong. Hien tng tha lao ong luc nong nhan nong thon la rat pho bien. Chnh v the, trong san xuat nong nghiep kho chuyen mon hoa, tieu chuan hoa nh trong cong nghiep. Trong nong nghiep can en hnh thc to chc lao ong gon nhe, linh hoat, hieu qua, biet ket hp cac loai lao ong, biet 7

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

tan dung moi kha nang va thi gian e tao them viec lam, tang thu nhap.

3.3. ac thu cua t lieu san xuat ac biet ruong at:

Ruong at la t lieu san xuat ac biet, khong g co the thay the c trong san xuat nong nghiep. Ruong at khong ch la a ban dien ra qua trnh san xuat ma con la va chu yeu la ni ket hp lao ong va cac yeu to t nhien e nuoi dng cay trong. Tren mot kha canh nao o, co the noi at ai cung mang tnh sinh hoc cua cay trong. Neu at ai c cham soc boi bo thng xuyen th cay trong mi co nang suat cao. Ngc lai, neu khong c cham soc tot hoac canh tac theo kieu boc lot se gay thiet hai lau dai cho san xuat. Qua lch s cac cuoc cach mang nong nghiep cho en nay, ngi ta eu tha nhan rang muon kinh doanh nong nghiep co hieu qua th at ai phai co ngi chu cu the, va ngi chu ay khong phai ai khac ma phai la ngi lao ong trc canh tren tng manh at ay. Noi tom lai, do ac thu cua san xuat nong nghiep nh ac tnh sinh hoc cua oi tng san xuat, ac thu cua lao ong san xuat, cua t lieu san xuat trong nong nghiep; san xuat nong nghiep oi hoi phai co nhng ieu kien sau ay: - Cay trong vat nuoi trong nong nghiep phai c cham soc t m, chu ao. - Ruong at phai co chu cu the, on nh. - To chc lao ong trong nong nghiep phai gon nhe, linh hoat e at hieu qua cao nhat. - Ngi lao ong trong nong nghiep khong ch phai co tnh can cu, co k nang va kinh nghiem san xuat ma con phai co tam long cua mot ngi chu, co tnh yeu oi vi cay con, vi at ai cua mnh. Ho khong ch c lam chu ve lao ong, ve t lieu san xuat (trc het la at ai), lam chu qua trnh san xuat ma con phai c lam chu qua trnh phan phoi san pham.

4. Nhng net ac trng cua kinh te nong ho:

Nhng oi hoi san xuat nong nghiep tren ay xac nh v tr cua kinh te nong ho va tnh hieu qua cua no. ong thi chnh ac thu cua san xuat nong nghiep, kinh te nong dan a lam cho kinh te nong ho co nhng ac trng sau ay:

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

Th nhat: kinh te nong ho la hnh thc to chc san xuat phu hp vi ac iem cua san xuat nong nghiep ma oi tng san xuat la cac sinh vat. Ngi nong dan- ngi chu thc s cua qua trnh san xuat trc tiep tac ong vao qua trnh sinh trng cua cay trong vat nuoi, khong qua khau trung gian, ho lam viec khong ke gi giac, bam sat ruong ong nen at hieu qua cao. Th hai: kinh te nong ho co kha nang s dung hp ly lao ong va tao viec lam nong thon. Kinh te nong ho co cau truc lao ong a dang, phc tap, trong mot ho co nhieu loai lao ong, v vay ho va la chu the trc tiep ieu hanh quan ly tat ca cac khau va trc tiep ieu hanh quan ly tat ca cac khau, va trc tiep lam nhieu khau cong viec cua qua trnh san xuat. Do san xuat nong nghiep mang tnh thi vu, nen thi gian nong nhan nong thon thng thieu viec lam nghiem trong. Hien nay nc ta, lao ong trong nong nghiep ch s dung khoang 40% quy thi gian. Thc tien cac nc tren the gii va ca nc ta cho thay kinh te nong ho la mot trong nhng hnh thc c ban e thc hien ket hp nong nghiep vi cac nganh phi nong nghiep. Ho nong dan la chu the trc tiep oi pho vi tnh trang mat can oi ai ai, lao ong va viec lam nong thon. V vay, ho thng tm cach s dung nhng ieu kien vat chat von co e ket hp vi sc lao ong, tao ra san pham va thu nhap. Do mc au t cho lao ong trong cac nong ho nho hn trong cong nghiep, tc la t trong gia lao ong vat hoa va lao ong song e tao viec lam mi thap, nh so lieu sau ay: - Von au t cua ho ca the: 1,3 trieu ong/1 lao ong/1 viec lam. X nghiep t nhan: 3tr ong/1lao ong/1 viec lam. - Kinh te quoc doanh a phng (von tai san co nh) : 12 tr ong/1 l/1 viec lam ( cha ke von lu ong). Chnh v vay, cung mot ieu kien ve von, kinh te nong ho co u the hn trong viec phat trien cac nganh nghe tao cong an viec lam trong ieu kien hien nay. Th ba: kinh te nong ho co kha nang t ieu chnh rat cao. Do co chung mot c s kinh te, chung ngan sach gia nh, nen moi thanh vien trong gia nh eu chu trach nhiem va co li ch chung ve ket qua cuoi cung, cung nh cung chu chung nhng thiet hai ve mua mang do thien tai, sau benh hay nhng rui ro trong tieu thu san pham viec ieu chnh gia tch luy, tieu dung au t phat trien san xuat thng c quyet nh theo cac muc tieu cua ho, co khi danh ca mot phan san pham chu yeu au t cho san 9

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

xuat, song cung co khi khong at muc tieu li nhuan len hang au. Tnh c ong nay lam cho kinh te nong ho co kha nang thch ng nhat nh vi s thay oi au vao, au ra cua qua trnh san xuat. Do la n v san xuat gon nhe, linh hoat, lai lam chu hoan toan qua trnh san xuat nen kinh te nong ho co kha nang thch nghi vi c che th trng, tao ra sc canh tranh trong san xuat- kinh doanh nong nghiep. Th t: kinh te nong ho la mot n v t tao nguon lao ong khong ch tai san xuat sc lao ong ma con tai san xuat ra lao ong ke tiep t the he nay sang the he khac. Nhng kinh nghiem san xuat, nhng ky nang lao ong, tham ch ca tnh yeu oi vi ruong ong c ao luyen hang ngay trong cac nong ho cho cac nong gia tng lai. Co le con hoan hao hn bat c s ao tao nao trong cac nha trng hien ai (noi nh vay khong phai la coi nhe viec ao tao tri thc trong cac nha trng). Th nam: kinh te nong ho tuy la mot n v kinh te oc lap nhng khong oi lap vi kinh te hp tac va kinh te Nha nc ma lai co tnh chat mem deo, co kha nang ton tai vi nhieu hnh thc s hu khac nhau thong qua cac hoat ong kinh te a dang. Chnh s phat trien cua kinh te nong ho a lam nay sinh nhu cau lien doanh lien ket vi nhau, hnh thanh cac to chc kinh te hp tac, lien ket vi kinh te Nha nc e lam tang nang lc cua mnh. Th sau: do co s thong nhat gia lao ong quan ly va lao ong san xuat, nen kinh te nong ho giam c toi a chi ph quan ly va v lao ong t giac nen khong nhng nang cao hieu qua san xuat. Nh vay, vi nhng ac trng tren ay, kinh te nong ho chnh la mot hnh thc to chc san xuat kinh doanh nong nghiep tat yeu phu hp vi ac iem cua san xuat nong nghiep, ac biet la qua trnh san xuat sinh hoc cac cay trong vat nuoi.

II - VAI TRO T CHU CUA KINH TE NONG HO VA NHU CAU HP TAC:

Kinh te nong ho la mot n v kinh te t chu tc la ho gia nh nong dan co quyen lam chu tren ca 3 mat: s hu, quan ly va phan phoi. Chnh s thong nhat bien chng gia quan he s hu, quan he quan ly va quan he phan phoi trong kinh te nong ho a lam cho kinh te nong ho thc hien c vai tro t chu cua mnh, the hien tren cac phng dien: t xay dng ke hoach san xuat kinh doanh, t chu trach nhiem ve lo- lai, t quyet nh chuyen dch c che au t c cau san xuat, t quyet nh viec lien ket lien doanh. 10

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

Gia vai tro t chu cua kinh te nong ho va nhu cau hp tac co moi quan he bien chng. S phat trien cua kinh te nong ho khong loai tr, ma chnh la ieu kien, tien e cho s ra i cac hnh thc hp tac. Kinh te nong ho trong qua trnh phat trien, ac biet la phat trien len san xuat hanh hoa oi hoi phai co s lien doanh, lien ket hp tac e khac phuc nhng han che cua chnh mnh. nc ta, ang a sm nhan ro sai lam cua con ng hp tac xa tap the hoa trong nong nghiep va a tien hanh oi mi c che quan ly kinh te nong nghep, trong o co nhng noi dung quan trong nh xac nhan vai tro n v kinh te t chu cua cac nong ho, oi mi c che kinh te hp tac theo cac hng: - Trao quyen t chu cho cac nong ho tren ca 3 phng dien: quan he s hu, quan he quan ly va quan he phan phoi. - Ho va hp tac xa la 2 chu the bnh ang, hp tac xa khong triet tieu hay hoa tan kinh te nong ho ma ho tr cho kinh te nong ho phat trien len san xuat hang hoa. - Hp tac xa khong phai la tap the hoa nh trc ay, ma hp tac xa ra i tren c s kinh te nong ho, ton trong tnh oc lap t chu cua kinh te nong ho, thc hien nhng khau, nhng cong viec ma ho lam kem hieu qua. - Phat trien a dang cac hnh thc hp tac, phu hp vi trnh o cua cac loai ho. - Phat trien nong ho la tao ieu kien ra i cac hnh thc hp tac mi co hieu qua va ngc lai cac hp tac xa se ho tr cho kinh te nong ho phat trien.

CHNG II: KINH TE NONG HO VIET NAM QUA CAC GIAI OAN LCH S
I - S VAN ONG CUA KINH TE NONG HO QUA CAC GIAI OAN LCH S:
Co the chia lam hai giai oan: trc Cach mang Thang Tam 1945 va sau Cach mang Thang Tam 1945.

1.Kinh te ho nong dan Viet Nam trc Cach mang thang Tam 1945:

11

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

Kinh te ho nong dan nc ta c hnh thanh, phat trien qua nhieu bien ong cua lch s hang ngan nam nay. Trong ky nguyen ai Viet, qua cac trieu ai phong kien, nong dan s dung ruong at cua nha vua, ruong at cong cua lang xa quan ly, ruong at cua quan lai (ien trang, thai ap) e cay cay va phai nop to, thue, i lnh, i phu. Ve sau, ruong at t ngay cang tang len do ngi nong dan s dung cac loai ruong at co nguon goc khac nhau bao gom ruong cong cua tng lang xa c quan cap nh ky thng la 3 nam, ruong at t do nong dan t khai pha hoac mua cua ngi khac va ruong at lnh canh cua a chu. Thanh phan so ong nong dan la tieu nong, san xuat t cap t tuc la chu yeu. Mot so ho nong dan kha gia, ngoai phan t tuc, co san xuat mot so nong san hang hoa nhng khong nhieu. Ho nong dan co loai t canh tac tren ruong at rieng va loai ta ien cay cay tren ruong at lnh canh cua a chu. Thi cc thnh cua cac trieu ai phong kien nh trieu vua Le Thanh Tong, to chc va ky thuat cua san xuat nong nghiep cua kinh te ho nong dan at trnh o kha cao, khong thua kem nc nao trong khu vc. Cac ho nong dan co nhng giong cay trong, vat nuoi, cac cong cu va ky thuat san xuat phu hp vi ac iem ieu kien nong nghiep luc bay gi. Nhng en cuoi trieu Le, thi Trnh- Nguyen phan tranh, che o phong kien suy tan, kinh te nong ho gap nhieu kho khan do chien tranh keo dai, to, thue, lao dch nang ne lam cho nong nghiep nh on. Thi Tay Sn, sau chien thang quan Thanh,vua Quang Trung xuong chieu khuyen nong va thc hien chnh sach ruong at tien bo, khuyen khch khai hoang, giam nhe to, thue nen kinh te ho nong dan c phuc hoi va khi sac. Thi Phap thuoc, nong nghiep nc ta ngoai lua mau, bat au phat trien mot so cay trong cong nghiep xuat khau nh cao su, ca phe. Phng thc san xuat chu yeu van la che o phong kien, co s xam nhap cua che o t ban do thc dan Phap a vao. To chc san xuat nong nghiep pho bien van la kinh te ho nong dan tieu nong san xuat t tuc nhng ong thi cung hnh thanh lc lng san xuat nong san hang hoa cung cap trong nc va cho xuat khau. Kinh te ho nong dan tieu nong bao gom ban nong t ruong at, thieu von; phan ln la co ong ta ien (vo san nong thon) lnh canh ruong at cua a chu vi a to rat cao chiem 50% san lng tr len nen san xuat khong u an va thng xuyen ngheo oi. Tang lp trung nong co ruong at rieng (t hoac nhieu), co von san xuat, u an, co mot so san xuat c mot t nong san hang hoa. 12

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

Sau ay la nhng so lieu e minh hoa tnh trang nong ho di che o thc dan phong kien: Theo so lieu thong ke trc Cach mang 8/1945, nong dan chiem 97% tong so nong ho nhng ch co khoang 38% dien tch ruong at. Khoang 40% so nong ho co chut t ruong t, con lai ( Bac Ky va Trung Ky) va 2/3 so ho Nam Ky khong co lay manh at cam dui. Theo so lieu cua Yves Henry (1930) th: - Bac Ky: so ho co di 0.36 ha chiem 61,8% co ruong at, so co t 0.36-1,8 ha chiem 29,8%. - Trung Ky: so ho co di 0,5 ha chiem 68,5% ngi co ruong, so co 0.5-2.5 ha la 25.3% tong so chu ruong. - Nam Ky: so ho co di 1 ha chiem 33.6%, con so ho co 1-3 ha chiem 38% tong so chu ruong. Nh vay a so nong dan co ruong nc ta ch co di 1 ha trong khi nhieu nc chau A, chau My, bnh quan ho nong dan co t 5-10 ha. V khong co hoac thieu ruong at, so ong nong dan phai i lam thue hoac lnh canh ruong at cua a chu. Nhng ngi lam thue phan ln thuoc tang lp co nong (vo san nong thon). Ho thng ch co viec lam hai thang trong mot nam vao hai mua vu: thang 5va thang 10. Tien cong ch c 10-12 xu/ngay, cm nuoi. Nhng nam kinh te khung hoang 1929-1933, th gat moi ngi ch c 5-6 xu/ngay, co khi 3-4 xu/ngay cung phai lam. Neu tang lp co nong song bang lam thue hay lnh canh (ta ien) th ban nong va mot bo phan trung nong lp di nhng ngi co chut t ruong at thng phai lnh canh ruong at cua a chu e cay cay them. Viec lam thue ch la phu tang lp nay. a chu ch co ruong , con ta ien hay ngi lnh canh nhan ruong cay cay t luc con tr at en luc thu hoach, bao nhieu ph ton ve phan, giong, cong cay ba, cham bon ho phai chu het. Vay ma sau moi vu gat, ta ien phai nop cho a chu 50%, tham ch 75% hoa li. Ngoai a to chnh, ta ien con phai nop cho a chu nhieu khoan to phu nh to trau, to nc, to nong cu, lam cong khong, bieu xen cho chu nhng dp gio, Tet Sau khi nop cac th to cho a chu, ta ien chang con may hot lua trong nha. treo hai la treo nieu cau noi o dien ta tnh canh ngi ta ien thi ay. Gap ky giap hat hoac khi thue giuc su don, ngi nong dan ngheo khong co cach nao khac la phai vay n. Du vay lua hay tien, ngan han hay dai han, ngi nong dan eu phai tra mc lai rat cao. Trong van t cho vay, a chu thng bat nong 13

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

dan phai em nha, ruong at, vn ra bao am. V the, biet bao nha co n a chu trc o con nong, en mua ong thoc, c tra mai ma khong het c n, cuoi cung phai gan ruong cho chu n. oi vi co nong khong co tai mua san bao am, a chu cho chu trong nom. Vay 1, en ngay mua ho phai lam cho a chu so cong tr gia gap 2-3 lan. V lai xuat cao, lai me e lai con, cho nen nhieu khi nong dan a tra cho chu n so tien hay lua hoac so cong gap may lan so n goc ma khoang n goc van con nguyen. Co khi ca i ho tra khong xong phai e lai cho con chau tiep tuc keo cay tra n. a kho v to tc chong chat, ngi nong dan trc CM 8/1945 cang cc nhoc hn di ach su thue nang ne ma che o thc dan phong dien quang chat vao co ho. Ngoai thue inh (t 0.5-2.5 ong) va thue ien kim ngach ( thng b tang len), ngi nong dan con phai ong gop hang chuc th ngoai phu va bat thng khac bi le cac cap eu can co nguon thu e tieu xai rieng. Ap bc xa hoi cong vi sc tan pha cua thien nhien a km ham ghe gm sc san xuat cua hang trieu nong dan lao ong nc ta. Nang suat cay trong va nang suat lao ong rat thap, trung bnh lua ch at 10-12 ta/ha. Nong dan quanh nam au tat mat toi ma oi rach van oi rach. Theo chng kien cua nhng ngi ng thi th hang nam, th cay phai an oi en 7-8 thang, ban nong 5-6 thang, trung nong 3-4 thang. Trong nhng thang ay, ho phai cam hi moi ngay mot ba, an chao, an bap, an khoai, cung lam th an rau ma, cu chuoi, cu mai e co cai nhet cho ay bung. Gan en ngay mua, nha que, ta gap nhng bo mat hoc hac, xanh xao, cap mat l , mep trang da. o la nhng bo mat oi cm, mat mau cua dan cay ngheo vac hai i tm viec. Quan chung nhan dan b pha san ngay cang nhieu th tnh trang that nghiep, na that nghiep va nhan khau tha tng oi trong nong thon ngay cang tang. Tom lai, di che o thc dan phong kien, nong dan ta lam vao canh mot co oi ba trong. Ho b cac tang lp an bam xa hoi la phong kien, a chu, e quoc va t san xau xe. Chnh ho la nhng ngi phai lam cho moi cong viec nang nhoc, moi th lao dch. Chnh ho lam ra cho lu ngi an bam,lu ngi li bieng, lu ngi i khai hoa thu hng. Con ho th phai song cung kho, neu mat mua th ho chet oi trong khi nhng ten ao phu cua ho song tha thai o la ho b an cap khap moi pha, bang moi cach, do cac quan cai tr , do bon a chu phong kien va Nha th. 14

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

Tren ay la tnh canh bi tham cua ho nong dan Viet Nam di cac che o phong kien va thc dan trc CM 8/45.

2. Kinh te nong ho Viet Nam sau Cach mang Thang 8/1945:

Cach mang Thang 8/1945 la cai moc lch s anh dau s thay oi c ban cua xa hoi Viet Nam, ong thi la s thay oi cua nong dan Viet Nam. T sau CM 8/45, kinh te nong ho a co nhng bien oi sau sac va tac ong tch cc en san xuat nong nghiep phuc vu yeu cau bao ve va xay dng at nc. T sau thang 8 nam 1945, Chnh phu Viet Nam Dan chu Cong hoa, Nha nc cong nong au tien ong Nam A a tng bc giai quyet nhng van e ruong at theo khau hieu ngi cay co ruong cua ang Cong san Viet Nam. T giam to, giam tc, xoa n tam cap, tam giao va chia cap ruong at cac loai, nong dan ta a gianh lai c nhieu quyen li chnh ang cua ngi lao ong nong nghiep. Nam 1954, khang chien chong thc dan Phap thang li. Qua cai cach ruong at, hai trieu ho nong dan mien Bac c chia 810.000 ha ruong at tch thu cua a chu. mien Nam t Lien khu V tr vao, nong dan c chia cap 750.000 ha ruong at cac loai, rieng Nam Bo 564.547 ha a ve tay nong dan lam chu. Trong cuoc khang chien chong thc dan Phap (19461954), ho nong dan la lc lng san xuat lng thc thc pham cung cap cho bo oi an no anh thang. Vi tinh than: Ruong ray la chien trng, cay cuoc la vu kh, nha nong la chien s, hau phng th au vi tien phng, moi nong dan la mot chien s tren mat tran nong nghiep hang hai thi ua ay manh san xuat. Sau ngay hoa bnh lap lai, mien Bac c hoan toan giai phong, nong dan ra sc khoi phuc va phat trien kinh te e xay dng hau phng va phuc vu tien tuyen ln mien Nam. Nhng nam 1955-1959 la thi ky khoi phuc va phat trien kinh te sau chien tranh, nong dan mien Bac a khac phuc vo van kho khan, phat huy nang lc sang tao, phuc hoa khai hoang, tham canh, ay manh trong trot chan nuoi at thanh tch to ln, vt mc san xuat trc chien tranh. So vi nam 1939 la nam kinh te phat trien nhat thi Phap thuoc th cac ch tieu chu yeu bnh quan trong nhng nam 1955-1957 eu at cao hn, trong o: San lng lng thc quy thoc tang 57%, rieng thoc tang 53%. Nang suat lua tang 30,8%. 15

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

Lng thc bnh quan au ngi tang 43,6%. an trau tang 44%, an bo tang 39%, an ln tang 20%. Thu nhap va i song nong dan bc au c cai thien. Nang suat lua mien Bac nam 1957 at 18 ta/ha/vu, nam 1958 at 20.47 ta, nam 1959 at 21.63 ta: cao nhat so vi cac nc Nam A, va ong Nam A luc bay gi. San lng thoc bnh quan au ngi mien Bac nam 1957 at 275.5 kg, nam 1958 at 304.6 kg va nam 1959 at 334 kg, la nh cao nhat cua nong nghiep nc ta trong nhng nam trc o va ca 20 nam sau. T nam 1958 en 1960 va cho en gan 20 nam sau, chu trng tien hanh HTHNN thc chat la tap the hoa tren toan mien Bac va sau 1975 ca mien Nam. Cac HTXNN c thanh lap tren c s tap the hoa ruong at, trau bo, lao ong, xoa bo quyen t chu san xuat cua kinh te ho nong dan, ch e lai 5% at cho kinh te phu gia nh. Tap the hoa nong nghiep a lam lu m vai tro cua kinh te ho nong dan. Toan bo cong viec t san xuat en phan phoi e do ban quan tr HTX ieu hanh. Nhng trong thc te, kinh te nong ho van co sc song manh liet. Vi hnh thc la kinh te phu gia nh vi dien tch at nho be 5%, cac nong ho xa vien cua HTXSXNN a au t tr tue, cong sc vi so von va vat t t oi a ng dung thanh cong cac tien bo ky thuat,ket hp trong trot vi chan nuoi e lay phan bon, thc hien tham canh tang vu. Ket qua ch vi 5% at,ba con a tao ra nhng nang suat lua ky luc cao gap 2-3 lan nang suat ruong cua tap the. Phan thu nhap t trong trot cua kinh te phu gia a bao am tren 50% tong thu nhap cua gia nh, con thu nhap t 95% at cua tap the nhieu khi thap hn thu nhap t at 5%. mien Nam, thi ky 1954-1975, quan chung nong dan phai lien tuc au tranh chong chnh quyen Sai Gon, tay sai cua e quoc My, e bao ve nhng quyen li ruong at ma ang Cong san va chnh quyen cach mang a a lai t sau CM 8/45. Chnh quyen Ngo nh Diem a tiep tay cho giai cap a chu git lai gan het so ruong at cach mang a cap cho nong dan. en ong Khi 1959-1960, nong dan mien Nam vung len gianh lai chnh quyen ( c s) va ruong at, m rong vung giai phong va bao ve c quyen lam chu ruong at tren 70% dien tch canh tac mien Nam cho en ngay giai phong 1975. Sau ngay mien Nam c giai phong, at nc c thong nhat, cong cuoc tap the hoa nong nghiep c tien hanh mien Nam theo mo hnh HTXNN cua mien Bac. Tap 16

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

the hoa nong nghiep a hoan thanh nhanh chong vung Duyen hai mien Trung, v ay hau het la kinh te tieu nong va co nhieu kho khan sau chien tranh. Nam Bo, nhat la BSCL, tap the hoa gap nhieu tr ngai v so ong nong dan la ngi san xuat hang hoa khong t nguyen t bo quyen lam chu san xuat. V vay, so ho nong dan gia nhap HTX va tap oan san xuat (TSX) chiem t le thap va phan ln mang tnh hnh thc. S xao tron ve to chc san xuat cung vi hau qua tieu cc cua viec ieu chnh ruong at a anh hng en san xuat nong nghiep BSCL sau chien tranh. Sau khang chien chong My thang li, Nha nc tap trung au t nhieu cho nong nghiep, khoi phuc va phat trien cac cong trnh thuy li, nhap nhieu phan bon va may moc nong nghiep nham thuc ay nong nghiep phat trien nhanh. Nhng ket qua tong ket 5 nam (1975-1980), san lng thc khong tang va nam 1980 la nam ta gap nhieu kho khan ve lng thc v nong nghiep giam sut, tr tre. Nguyen nhan chua yeu la do c che quan ly kinh te nong nghiep theo mo hnh tap the hoa a km ham san xuat ca hai mien Nam Bac, v nong dan khong co quyen t chu san xuat. Trc tnh hnh ay, tai mot so a phng mien Bac (Vnh Phu, Hai Phong) mot so HTX a thc hien khoan chui, giao cho ho nong dan xa vien mot phan quyen t chu san xuat va phng thc nay a co tac ong tch cc. Nam Bo, mot so TSX va HTXNN a e cho nong ho co quyen t chu trong san xuat. Vai tro kinh te cua nong ho bc au c khang nh qua thc tien cua 30 nam HTHNN theo con ng tap the hoa. Hoi ngh Trung ng lan th 6 (khoa VI) nam 1979 chu trng tao ieu kien cho san xuat bung ra bang cac giai phap: Tha nhan nen kinh te nhieu thanh phan. - Cho cac ho xa vien mn at san xuat e khac phuc tnh trang bo hoang at. - On nh ngha vu lng thc, ieu chnh gia mua nong san, thc hien mua theo gia thoa thuan. - Han che trch lap cac quy tap the e tang thu nhap cho xa vien. - Tha nhan kinh te gia nh va coi kinh te gia nh la mot bo phan hp thanh cua kinh te XHCN. Tren c s kinh nghiem va sang kien cua nong dan va lanh ao a phng trong thc tien san xuat, Trung ng a e ra chu trng tng bc khac phuc nhng han che cua c che quan ly trong nong nghiep, tao ieu kien cho san xuat phat trien theo hng tng bc xac lap lai v tr cua 17

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

kinh te ho nong dan trong nong nghiep, bat au t Ch th 100 cua Ban B th (1981). Theo Ch th 100, ho nong dan xa vien bat au c giao mot phan quyen chu ong trong quan ly san xuat, cu the la c HTX khoan mot so khau canh tac va c hng phan nang suat vt khoan, a co tac dung khuyen khch nong dan san xuat, trong khi HTX van quan ly ieu hanh. Nh co Ch th 100, so vi thi ky 1976-1980, nang suat lao ong nong nghiep tang 23.8%, san lng lng thc tang 27%, dien tch cay cong ngiep tang 62.1%, an bo tang 33%, an heo tang 22.1%. bnh quan lng thc au ngi nam sau tang hn nam trc: 1981- 273 kg, 1985- 304 kg. Nhng con so neu tren cho thay: kinh te ho nong dan a tng bc xac lap lai v tr cua mnh trong san xuat nong nghiep. Tuy nhien, do Ch th 100 con mot so nhc iem lam han che vai tro kinh te cua ho nong dan nen thang 4/1988, Bo Chnh tr Trung ng ang (khoa VI) a ra Ngh quyet so 10 ve oi mi quan ly kinh te nong nghiep va sau o la Ngh quyet Hoi ngh lan th 6 cua Trung ng ang (khoa VI) chu trng: - Tha nhan ho nong dan la n v kinh te t chu nhan khoan. Nong dan ch con mot ngha vu: nop thue. - Thc hien chnh sach mot gia, vi nong dan chu yeu la gia thoa thuan. c giao quyen s dung ruong at lau dai. Thng mai hoa vat t.

- Kinh te HTX co nhieu hnh thc t thap en cao, moi to chc san xuat kinh doanh do ngi lao ong t nguyen gop von, gop sc, c quan ly theo nguyen tac dan chu, khong phan biet quy mo va trnh o ky thuat. ay la bc thang li quan trong th hai (sau Ch th 100) va la thang li c ban cua kinh te nong ho: t v tr phu tr, ho nong dan a xac lap lai v tr t chu. Vay la sau 30 nam to chc phong trao HTH (tap the hoa) nong nghiep, chung ta a tr lai quan niem ung an ve kinh te nong ho va kinh te hp tac trong nong nghiep. T sau Ngh quyet 10 cua Bo Chnh tr, san xuat nong nghiep a co nhng chuyen bien quan trong. cac a phng, ruong at c giao cho ho nong dan s dung lau dai. Quyen s dung ruong at lau dai cung vi quyen s hu cac t lieu san xuat khac c s vat chat va phap ly 18

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

cua quyen t chu san xuat la nguon goc tao ra ong lc mi thuc ay ho nong dan hang hai cham lo san xuat, ong thi khac phuc tnh trang vo chu trong quan y s dung at ai va cac t lieu san xuat khac trong nhieu nam qua. Mot khi tr thanh n v kinh te t chu, nhng tiem nang ve lao ong, von, vat t, kinh nghiem lam an cua ho nong dan a c huy ong va dung co hieu qua hn e tham canh tang nang suat, m rong quy mo san xuat ca trong trot, chan nuoi, thuy san T thc te cua nhieu nc tren the gii va t nhng ket qua oi mi quan ly kinh te nong nghiep nc ta trong nhng nam qua, co the khang nh: kinh te nong ho la hnh thc kinh te phu hp vi ac iem san xuat nong nghiep va la hnh thc chu yeu trong he thong to chc kinh te nong nghiep.

II - NHNG VAN E RA T THC TIEN:

Nhn lai toan bo qua trnh van ong va phat trien cua kinh te nong ho qua cac giai oan lch s, co the rut ra mot so van e sau ay: 1. S ton tai va phat trien cua kinh te nong ho la do oi hoi khach quan cua nen san xuat nong nghiep. Tnh khach quan ay b vi pham th nong nghiep se khong the phat trien c. Qua cac giai oan lch s t nam 1955 en nay, chung ta thay ro rang khi nao kinh te nong ho c coi trong, c at ung v tr cua no trong nen san xuat nong nghiep th kinh te nong nghiep va xa hoi nong thon phat trien va ngc lai. S phat trien cua kinh te xa hoi nong thon trc tap the hoa (1955-1959), s suy thoai cua nong nghiep, nong thon Viet Nam nhng nam tap the hoa nong nghiep (1960-1980) va tng bc c phuc hoi trong qua trnh oi mi c che quan ly t 1981 en nay a cho thay ieu o. 2. ieu kien e kinh te nong ho thc s la mot n v kinh te t chu bao gom: Lam chu t lieu san xuat, trc het la ruong at. Lam chu qua trnh to chc, quan ly san xuat. Lam chu qua trnh phan phoi tieu thu san pham.

Neu khong co ay u cac ieu kien tren ay, vai tro t chu cua kinh te nong ho cha c am bao th nen san xuat nong nghiep cung khong the phat trien bnh thng. Bien chng cua qua trnh t khoan chui en khoan 100 roi en khoan 10 va en Ngh quyet TW6 (khoa VI) khang nh ho nong dan la n v kinh te t chu a the hien ro ieu o. 19

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

3. Hp tac xa trong nong nghiep la qua trnh xa hoi hoa tng bc nen san xuat nong nghiep, nhng do tnh ac thu cua san xuat nong nghiep, qua trnh hp tac trong nong nghiep dien ra khac vi trong cong nghiep. HTX trong nong nghiep khong phai la s tap trung t lieu san xuat, ruong at, von, lao ong e quan ly theo kieu lam cong an iem khong phai la s tap trung nhng n v san xuat quy mo nho kinh te ho nong dan thanh mot n v san xuat quy mo ln theo kieu cong nghiep, ma ch la nhng khau, nhng chc nang ma HTX tien hanh th co li hn cac nong ho lam rieng le. HTX khong triet tieu kinh te nong ho ma ch bo tr cho kinh te nong ho ngay cang phat trien. Sai lam cua mo hnh HTX tap the hoa keo dai may thap ky qua la: - Khong nhan thc ung ac thu cua san xuat nong nghiep gan vi no la vai tro t chu cua kinh te nong ho. Viec xoa bo kinh te nong ho lam cho qua trnh san xuat sinh hoc mat i ngi chu thc s cua no. - Tap trung hoa san xuat nong nghiep theo kieu cong nghiep ong nhat hp tac hoa vi tap the hoa khong phu hp vi ac thu cua san xuat nong nghiep. V vay, tap trung hoa cang cao th san xuat cang kem hieu qua. - Nhan thc n gian ve CNXH, ac biet la quan niem ong nhat s hu cong cong ve t lieu san xuat vi ban chat cua CNXH, oi lap sieu hnh CNXH vi CNTB ke ca viec xay dng nhng mo hnh kinh te. - Nhan thc sai ve nong dan, coi nong dan ch la nhng ngi co au oc t hu i ngc vi ban chat cua CNXH. V vay, can phai xoa bo c s kinh te cua ho bang cach tach ho ra khoi t lieu san xuat, tap trung toan bo ruong at vao san xuat tap the e tranh nguy c phat trien CNTB nong thon. - Boi canh quoc te luc o, tat ca cac nc i theo con ng XHCN eu thc hien mo hnh tap the hoa san xuat nong nghiep. Nc ta bc vao xay dng CNXH tng oi muon so vi cac nc, hn na nhan thc ly luan cua chung ta vao thi iem o cung cha vt c nhan thc ly luan- thc tien cua nhng ngi cong san quoc te, do o viec ap dung mo hnh tap the hoa san xuat nong nghiep vao nc ta la kho tranh khoi. - Do non nong, chu quan, duy y ch trong ch ao thc tien, viec tap the hoa nong nghiep a c tien hanh mot cach nhanh chong, o at, khong ton trong ung quy tac t nguyen dan chu, lay viec thc hien muc tieu chnh tr thay cho muc tieu kinh te, nen mo hnh tap the hoa san 20

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

xuat a c xay dng mot cach ap at vao nong thon, xoa bo kinh te nong ho mot cach triet e. - Chien tranh va vien tr quoc te a che lap nhng sai lam cua viec tap the hoa san xuat nong nghiep, gop phan cung co va keo dai s ton tai cua no trong nhieu nam. Tap the hoa dng nh co s phu hp nhat nh vi viec tap trung sc ngi sc cua cho tien tuyen, con nhng yeu kem trong san xuat, s suy giam ve kinh te a c vien tr kinh te bu ap.

CHNG III: XU HNG VA CAC GIAI PHAP PHAT TRIEN KINH TE NONG HO VIET NAM. I - XU HNG PHAT TRIEN CUA KINH TE NONG HO NC TA HIEN NAY. 1. Xu hng chung:
Qua nghien cu kinh nghiem cua cac nc trong qua trnh chuyen nen nong nghiep t t cap t tuc sang san xuat hang hoa, khai quat qua trnh phat trien nh sau: Giai oan 1: Khi xa hoi bat au chuyen t tnh trang t cap t tuc sang san xuat hang hoa, cac nong trai bat au cai tien ky thuat e nang cao nang suat lao ong. Nhng trong bc au cua qua trnh cong nghiep hoa, lao ong nong nghiep van tiep tuc tang, quy mo nong trai giam dan. e giai quyet mau thuan nay nong dan phai tiep tuc au t them lao ong vao tham canh, ap dung ky thuat e thay the at ai con han che, tang vu, a dang hoa san xuat, phat trien nganh nghe phi nong nghiep ( bc au mi c coi la nghe phu) e giai quyet viec lam tang thu nhap. Giai oan 2: Khi cong nghiep va dch vu a phat trien manh, co sc thu hut lao ong cao hn toc o tang lao ong nong thon, quy mo nong trai co ieu kien m rong. Viec rut lao ong ra khoi nong nghiep cho phep s dung ky thuat e thay the lao ong tc la c gii hoa nong nghiep e tang nang suat lao ong. Trong giai oan nay muon tang nang suat, cac nong trai phai chuyen hng sang chuyen mon hoa. Trong nong nghiep, nong thon, ho nong dan vi t cach la n v kinh te c s, chiem so lng ln nhat va ong vai tro quan trong trong san xuat va i song. V vay xu hng phat trien cua nong nghiep, nong thon mot phan quan trong gan lien vi s van ong va xu hng phat trien cua kinh te nong ho. 21

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

Nc ta hien nay mi ang giai oan 1 cua qua trnh phat trien nong nghiep t t cap t tuc sang san xuat hang hoa. Hien nay lao ong nong nghiep van con tang len do t le phat trien dan so cao, quy mo ruong at canh tac cua tng ho trong mot so nam ti con tiep tuc giam xuong, ac biet la vung ong bang Bac Bo. T trong hang hoa nong nghiep xon thap (khoang 20%). Tuy nhien, vao thap k cuoi the ky XX, au the ky XXI nc ta a bc dan vao thi ky cong nghiep hoa, hien ai hoa nen kinh te. Vi ng loi oi mi co kha nang giai phong manh me lc lng san xuat, khai thac cac tiem nang cua tat ca cac thanh phan kinh te trong moi trng san xuat hang hoa , canh tranh phat trien co s quan ly cua Nha nc, ac biet quan he ruong at trong nong nghiep a co ieu kien tham gia vao c che th trng. Lao ong, at ai cung la yeu to au vao cua san xuat hang hoa, trong tng lai khong xa, theo d tnh cua nhieu chuyen gia, khoang 1 en 2 thap ky na, lao ong trong nong nghiep se ngng tang va bat au giam xuong neu cong nghiep phat trien manh, nc ta cung se co the chuyen len giai oan 2 vi toc o khong thua kem cac nc cong nghiep mi Chau A.

2. Xu hng phat trien a dang cua kinh te nong ho len san xuat hang hoa:
Hien nay, nong thon nc ta co khoang 11 trieu ho nong dan, phan bo trong 7 vung nong nghiep vi khoang 10000 n v xa, th tran, 50000 thon ap, ban. Bnh quan moi xa co 1000 ho, moi thon ap co tren di 2000 ho. vung trung du mien nui Bac Bo co 1.7 trieu ho, vung duyen hai mien Trung co 1.1 trieu ho, vung Tay Nguyen co 0.4 trieu ho, mien ong Nam Bo co 0.8 trieu ho va ong bo song Cu Long co 2.3 trieu bo. T khi thc hien c che quan ly mi, nhat la sau khi lam chu ve at ai, ho nong dan tr thanh n v kinh te t chu, trong nong thon bat au dien ra xu hng phat trien mi o la s a dang cac loai hnh, cac quy mo, trnh o cua kinh tet nong ho, s nay n tai nang cua ngi nay va s boc lo yeu kem cua ngi kia. S van ong cua kinh te nong ho hien nay mang tnh ac thu cua thi k qua o t mot nen nong nghiep lac hau, t tuc t cap bc au chuyen sang san xuat hang hoa. Kinh te nong ho con chu anh hng nang ne tam ly, tac phong, tap quan cua nen kinh te tieu nong, t cap t tuc, cua phng thc san xuat truyen thong, nhng cung ang bc au chu s tac ong ngay cang manh cua phng thc san xuat hien ai, cua cong nghiep, dch vu, cua san xuat hang hoa. Chnh ac iem ay a lam tang 22

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

tnh a dang nhieu loai hnh, quy mo cung nh s phat trien khong eu gia cac vung, cac loai ho.

3. Kinh te nong ho va cac hnh thc kinh te hp tac mi con ng phat trien nong nghiep, nong thon Viet Nam:
c s giai phong cua c che mi vi t cach la cac n v kinh te t chu trong qua trnh phat trien len san xuat hang hoa, cac nong ho tng bc thoat khoi cach to chc san xuat nho khep kn theo kieu en nha ai nha ay rang , t cap t tuc khong can en cac quan he kinh te khac. Trong c che th trng di s tac ong cua oi hoi khong ngng nang cao tnh hieu qua cua nen san xuat noi chung va cua kinh te nong ho noi rieng, t kinh te nong ho tng bc tach ra cac khau, cac lnh vc ma tng ho lam khong c , hoac kem hieu qua i vao cac quan he lien tiep hp tac. Cac ho nong dan bo sung, ho tr lan nhau, cung ton tai, canh tranh va phat trien. Chnh s lien tiep ay a lam xuat hien nhng hnh thc hp tac mi. S phat trien a dang cac hnh thc hp tac mi nong thon, ve mot kha canh nao o cung la the hien xu hng phat trien cua kinh te nong ho. Do oi hoi cua cac nong ho, nhat la nhng ni san xuat hang hoa phat trien nhieu hnh thc hp tac mi a xuat hien. Chung quy lai co 2 kieu hp tac: hp tac gia ngi non dan vi nhau va hp tac gia ngi nong dan vi cac to chc kinh te khac nhau nh vi cac doanh nghiep Nha nc. Nh vay, ro rang hp tac xa ra i la do tat yeu kinh te khach quan do chnh nhu cau phat trien cua kinh te nong ho ch khong phai la do y muon chu quan. Se la sai lam khi tuyet hoa hoa vai tro cua kinh te nong ho, khong nhan ro nhu cau hp tac khach quan trong qua trnh phat trien cua kinh te nong ho. Song cung rat sai lam khi ap at mot mo hnh hp tac cho moi loai trnh o kinh te nong ho.

4. Nhng kho khan tr ngai trong qua trnh phat trien kinh te nong ho:
Mac du kinh te nong ho nc ta c c che mi tao ra nhng tien e c ban ve kinh te, phap ly cho s phat trien. Tuy nhien, s phat trien cua kinh te nong ho con gap khong t kho khan, tr ngai can c thao g. 4.1. Phan ong cac nong ho van ang la cac ho tieu nong, trnh o t cung t cap, quy mo canh tac nho be, san xuat vi muc tieu am bao an toan lng thc la chu yeu. Mat khac, do dan so phat trien nhanh nen mot so vung at chat ngi ong quy mo canh tac bnh quan mot ho trong mot so nam ti tiep tuc co nguy c giam xuong, v 23

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

the cac nong ho khong yen tam chuyen sang lam nganh nghe phi nong. Hien nay, bnh quan mot ho mien Bac c giao cho 0.3-0.4 ha, Duyen hai mien Trung la 0.4-0.6 ha, ong bang song Cu Long la 0.6-1.5 ha. o la tr ngai ln oi vi viec chuyen dch c cau kinh te nong nghiep nong thon nc ta hien nay cung nh oi vi qua trnh chuyen sang phat trien san xuat hang hoa cua kinh te nong ho. 4.2.Tiem lc ve von, ve c s vat chat ky thuat cua a so nong ho rat mong manh: - Tren 50% so ho thieu von e san xuat , nhat la cac ho ngheo thng thieu ca von e tai san xuat gian n am bao cuoc song hang ngay. - Phan ln cac ho ch co cong cu san xuat tho s, lac hau, trang b k thuat con rat han che. Bnh quan 100 ha mi co 0.32 may keo; 5.56 may bm, lam at bang may ch chiem 20% dien tch canh tac, con lai 60% dien tch la do suc vat keo cay, 20% dien tch bang sc nga. 4.3.T tng tac phong cua ngi tieu nong con rat nang ne, thoi quen san xuat t cap t tuc, phan tan manh mun, quen lao ong bang kinh ngiem, thu ong a an sau va nep ngh, cach lam cua so ong ngi nong dan. Ho b hut hang ve kinh te, lung tung khi a ra san pham ra th trng, thieu nang ong quyet oan. Trnh o van hoa, khoa hoc ky thuat cua ngi nong dan con thap: 9% lao ong nong nghiep mu ch; 49.9% cha at trnh o pho thong c s; 31.3% at trnh o pho thong c s; 6% at trnh o pho thong trung hoc. 4.4.a so HTX cu khong co kha nang oi mi, khong con von quy, tham ch con n ngan hang tram trieu ong, can bo quan ly yeu kem, thieu nang lc to chc quan ly kinh doanh trong c che mi nen ch con ton tai mot cach hnh thc va ang la lc can oi vi cac nong ho. 4.5.C s ha tang phuc vu san xuat nhieu ni yeu kem, cha ap ng c yeu cau cua san xuat hang hoa. Cu the la: - Ve giao thong nong thon noi chung phat trien cham, chap va, he thong giao thong tren ong ruong cha c chu y xay dng gay kho khan vat va trong canh tac, thu hoach. - Ve thuy li: tuy Nha nc a co co gang au t cho thuy li nhng hien nay van cha ap ng c nhu cau, co ti 30% dien tch lua va 50% dien tch hoa mau can ti nc. 24

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

- San lng ien cung ng cho nong thon mi ch bang 2.4% tong lng ien dung trong ca nc. Do t le that thoat qua ln nen gia ien qua cao lam han che viec s dung o ien cua cac ho, nhat la ien cho san xuat va che bien nong san. - Thong tin lien lac con yeu, nhat la mang li thong tin cap xa, con lac hau cha phuc vu c ong ao cac nong ho. 4.6.Th trng gia ca nong san khong on nh cung gay bat li cho nong dan. 4.7. Viec giao va cap giay chng nhan quyen s dung ruong at tien hanh qua cham, cha thc hien tot viec quan ly at ai cua Nha nc lam cho nong dan thieu an toan au t san xuat. Tnh en nay, gia ca mi co 31% so nong ho c cap giap chng nhan quyen s dung at va mi chu yeu la at tho c.

II - MOT SO GIAI PHAP CHU YEU E PHAT TRIEN KINH TE NONG HO NC TA: 1. Tiep tuc thc hien cac giai phap e kinh te nong ho thc s tr thanh n v kinh te t chu: 1.1.Ve ruong at:
Nc ta a ban hanh luat at ai mi nam 1993, o la c s phap ly, c s kinh te cho s ton tai va phat trien cua kinh te nong ho. Tuy nhien, can thiet phai co s cu the hoa mot cach ay u co he thong e ch ao thi hanh luat at ai trong thc tien o la nhng van e sau: Can nhanh chong the che hoa cac quyen nang va ngha vu cua ngi s dung at ( cac ho), ac biet la luat ve chuyen nhng, thue chuyen nhng at ai can c cong bo sm va thc thi mot cach nghiem tuc. Thc hien nghiem tuc luat at ai mi, ngoai phan at cong ch khong e qua 5%, so at con lai sm giao quyen s dung on nh, lau dai cho cac ho mot lan, vi ay u cac quyen theo luat nh (quyen s dung, chuyen oi, chuyen nhng, tha ke, cho thue, the chap). e tranh nhng xung ot, mau thuan trong viec giao ruong at, cac a phng can to chc viec giao ruong cho cac ho theo ung nguyen tac cong khai, dan chu, cong bang. Tren c s phan loai gia tr s dung cua tng loai at, xac nh he so quy oi at tot xau, khuyen khch nong 25

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

ho nhan ruong lien manh, t thoa thuan chuyen oi cho nhau. Nha nc can nghien cu e xay dng khung gia at hp ly, nhat la gia at cac vung ang phat trien cong nghiep, o th, nghien cu mc thue anh vao gia tr gia tang cua at, tng bc phat trien th trng ruong at nong thon. Ben canh chnh sach han ien cu the oi vi tng loai at, tng loai cay trong, tng vung, can co chnh sach va giai phap khac nham ngan chan au c at ai. Can co chnh sach s dung at ai hp ly e mot mat bao am an toan lng thc quoc gia, mat khac khuyen khch cac ho a dang hoa phng thc s dung at ai theo hng nang cao gia tr san lng thu nhap tren mot n v canh tac. Can co s kiem tra, kiem sat chat che viec chap hanh luat at ai. Nhng hanh vi pham lua, vi pham li ch cua ngi s dung at, tham nhung at ai ac biet la at xay dng can phai c x ly ngiem minh.

1.2. oi mi va phat trien a dang cac hnh thc hp tac nong thon:
Hien nay, co ho nong dan rat can en hp tac xa, bi v: - Ho va trai qua nhieu nam trong c che quan lieu bao cap, moi lo toan ve to chc san xuat, to chc cac khau au ra vao cua ca qua trnh trc ay la nhiem vu cua HTX, neu khong co HTX, cac nong ho se rat lung tung trong viec to chc khau dch vu. - nhng vung, nhng ho a i vao san xuat hang hoa vi nhng trnh o khac nhau, yeu cau ve dch vu, ac biet la dch vu cung ng vat t, tieu thu san pham cang cao. Neu khong co HTX se han che san xuat phat trien. - e am bao cho san xuat cua cac nong ho phat trien bnh thng, hien nay cac HTX cu theo mo hnh tap the hoa khong con c s kinh te e ton tai nh cu na, oi vi nhn HTX ch con la hnh thc, cac a phng can sm giai quyet triet e. - Nha nc ban hanh luat HTX va cac quy nh di luat, trc mat la cac quy nh oi mi HTX nong nghiep a xay dng trc ay va phat trien cac hnh thc hp tac mi. - Tuy ieu kien tng a phng , Nha nc can co s khuyen khch, hng dan e cac hnh thc hp tac mi nhanh chong ra i va phat huy tac dung trong san xuat. 26

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

Theo chung toi can co s chu y tac ong en viec phat trien cac hnh thc hp tac, tuy theo ieu kien cu the cua tng vung ,tng a phng ma co cac hnh thc hp tac cho phu hp.

1.3. Nang cao nang lc lam chu cho cac nong ho:
e tr thanh mot chu the san xuat t chu trong nen kinh te hang hoa, ban than ngi nong dan phai co u tri thc, ky nang va ban lnh e lam chu. nc ta, trnh o van hoa noi chung va t duy kinh te hang hoa noi rieng, cung nh trnh o to chc quan ly kinh doanh cua cac nong ho con rat yeu kem. Bi vay, Nha nc trung ng va cac a phng can au t cho viec ao tao nang cao trnh o nong dan, tap trung vao cac lnh vc sau: - au t c s vat chat, xay dng oi ngu giao vien cac trng pho thong nong thon, giam chi ph ong gop cua hoc sinh, khuyen khch con em nong dan en trng. - oi mi va bo sung kien thc ve kinh te nong nghiep ky thuat nong nghiep cho phu hp vi c che mi va a vao giang day rong rai trong cac trng pho thong. - oi mi noi dung ao tao, cap nhat nhng kien thc mi phu hp vi ieu kien hien nay. - To chc tot he thong khuyen nong t trung ng en a phng, c s, khuyen khch cac c s nghien cu khoa hoc, ky thuat nong nghiep chuyen giao tien bo ky thuat cho cac nong ho nham oi mi c cau kinh te nong nghiep, nang cao trnh o canh tac, hien ai hoa tng bc san xuat nong nghiep.

2. ay manh qua trnh cong nghiep hoa, hien ai hoa at nc trong o coi trong qua trnh cong nghiep hoa nong thon, hien ai hoa nong nghiep nham chuyen dch c cau kinh te nong thon theo hng tang dan ty trong cong nghiep va dch vu, rut bt lao ong ra khoi nong nghiep:
Chung ta a biet rang nong nghiep chnh la ni cung cap sc lao ong, nguyen lieu, lng thc, thc pham cho cong nghiep va la th trng rong ln tieu thu san pham cua cong nghiep. Muon ay manh cong nghiep hoa, hien ai hoa th khong the khong thc hien hien ai hoa nong nghiep. Bi vay, can thiet phai ay nhanh qua trnh trang b ky thuat c gii hoa nong nghiep thay cho lao ong thu cong, a tien bo cong nghe sinh hoc va nong nghiep lam cho nang suat lao ong, nang suat nong nghiep tang nhanh. 27

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

Cung vi qua trnh hien ai hoa nong nghiep, can nhanh chong phat trien cong nghiep, dch vu nong thon. oi vi mot nc nong nghiep con lac hau nh nc ta hien nay, khi cong nghiep thanh th cha u sc thu hut nhieu lao ong, th viec phat trien cong ngiep nong thon la giai phap thch hp v: - Co li cho viec giai quyet viec lam cho so lao ong doi d nong thon nham lam tang them thu nhap cho cac nong ho. Kinh nghiem xay dng x nghiep hng chan Trung Quoc, vi khau hieu ly nong bat ly hng, ri at, khong ri lang la mot kinh nghiem quy gia. So lao ong d tha nong thon se khong o ra thanh pho tao ganh nang cho thanh pho nh hien nay. - Co li cho viec phan bo sc san xuat thc hien cong nghiep hoa at nc. Trong cong nghiep co mot so nganh oi hoi phai gan lien vi cac vung nguyen lieu nham giam bt chi ph van chuyen, van dung lao ong nong nghiep nhan roi nh cong nghiep che bien thc pham, cong nghiep san xuat vat lieu xay dng - Co li cho hien ai hoa nong nghiep. Khi cac ho nong dan chuyen mot phan sang lam cong nghiep va dch vu ho se co them thu nhap, do o co the mua sam trang thiet b may moc e hien ai hoa nong nghiep. - Viec dch chuyen lao ong tai cho, co ieu kien e ngi lao ong van co the lam nong nghiep khi thi vu khan trng. - Cong nghiep nong thon phat trien se keo theo cac nganh dch vu phat trien nh nganh van tai, thng nghiep phuc vu cong nghiep va nong nghiep. Nong thon se co ieu kien e o th hoa, i song vat chat, van hoa tinh than cua cac nong ho se c cai thien, rut ngan khoang cach thua kem thanh th.

3. Tang cng au t xay dng c s ha tang nong thon:

Hien nay mot trong nhng khau yeu nhat lam han che s phat trien nong nghiep va kinh te nong thon i lam san xuat hang hoa la do c s ha tang nong thon qua yeu kem. C s ha tang trc het phai ke en thuy li, giao thong, ien, thong tin, lien lac Thieu nhng ieu kien nay, nong nghiep le thuoc vao t nhien, nang lc chong thien tai yeu, nong dan kho tiep can c vi th trng, vi khoa hoc ky thuat, san pham lam ra khong tieu thu c, nong thon cach xa va thua kem thanh th. Ve thuy li: Viet Nam la 1 nc san xuat lua nc nh nhieu nc Chau A, v the khau thuy li phai c 28

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

coi trong, cai thien he thong ti tieu nc e am bao khac phuc nhanh chong nhng hau qua do thien tai ung lut, han han gay ra cung nh chu ong ti tieu trong nong nghiep. V the, bien phap cong bang va co hieu qua hn ca la nen e nong dan ganh mot phan chi ph khai thac va bao dng, con xay dng c ban do nong nghiep au t coi nh 1 khoan kinh ph ho tr cho nong nghiep phat trien. - Ve giao thong: nhng ni san xuat hang hoa phat trien phan nhieu la nhng khu vc thuan li giao thong, gan cac truc ng ln, co th tran th t. Co nhng vung co tiem lc phat trien ln, nhng do thuan li ve giao thong nen san pham lam ra rat kho tieu thu. Bi vay, Nha nc can co s au t kp thi vao xay dng cac truc ng giao thong ln, co the phan cap cho cac a phng xay dng cac tuyen ng giao thong lien thon, lien xa bang huy ong von va lao ong cua nong dan, con tuyen lien huyen, lien tnh phai do Nha nc au t xay dng quan ly. Giao thong thuan li sela ieu kien c ban e gan san xuat vi lu thong, tieu dung, e cho san xuat hang hoa phat trien. - Ve ien: muon hien ai hoa nong nghiep, phat trien cong nghiep nong thon, nong thon phai co ien. Nganh ien can nhanh chong co bien phap quan ly tot viec cung cap ien cho nong thon, e cho gia ban ien cho nong dan khong qua cao so vi thanh th nh hien nay. - Ngoai ra van e au t cho thong tin, lien lac, van hoa giao duc, y te eu rat can thiet cho nong thon sm thoat khoi tnh trang lac hau, tien gan en van minh hien ai.

4. Phat trien th trng tieu thu san pham nong nghiep:

Noi en san xuat hang hoa la phai noi en th trng. San xuat co phat trien hay khong phu thuoc vao nhieu yeu to nhng suy cho cung th san pham lam ra co tieu thu c hay khong la iem c ban quyet nh kha nang tai san xuat cua cac nong ho. e giup cho cac ho nong dan phat trien san xuat hang hoa Nha nc can co ngay nhng bien phap hu hieu e m rong th trng tieu thu hang nong san. V vay, can thiet phai tien hanh ong bo mot so giai phap sau: - Nha nc can au t va ho tr au t xay dng ket cau ha tang nong thon, trc het la vao giao thong, ien e tang kha nang giao lu gia cac vung, cac mien cua at nc, tranh tnh trang hang nong san tha gia tao vung nay, khan hiem vung kia. - Nha nc co chnh sach bao ho nhng hang hoa nong san chu yeu trc het la lng thc va mot so 29

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

cay cong nghiep xuat khau quan trong nh che, cao su, ca phe - To chc tot he thong thong tin th trng gia ca trong va ngoai nc cho ngi san xuat, ac biet la thong tin ve chat lng san pham e kp thi ap ng yeu cau th trng. - e nang cao chat lng san pham nong san co u sc canh tranh tren th trng, nhat la th trng quoc te, can phai to chc ng dung cac tien bo khoa hoc va cong nghe tien tien vao san xuat nong nghiep cho cac ho nong dan. - Trong ieu kien th trng co s tham gai cua cac thanh phan kinh te, Nha nc can to chc quan ly chat che he thong thu mua va lu thong nong san, tang cng cac to chc thng nghiep quoc doanh e chong cac hien tng tieu cc ep cap, ep gia cua t thng gay thiet hai cho ngi nong dan.

5. Phat trien he thong tn dung nong thon:

T khi tr thanh n v kinh te t chu, nong dan rat can co von e san xuat va phat trien san xuat hang hoa. Nhng ho kha, ho giau tr thanh cac n v kinh te nang ong nong thon, ho rat can co von e au t m rong canh tac, mua sam may moc, m mang nganh nghe e phat trien san xuat hang hoa vi toc o tang trng va hieu qua cao hn. Nhng ho ngheo cung ng trc kho khan ve von du ch la von e san xuat am bao i song hang ngay. Theo ieu tra cua Bo lao ong thng binh va xa hoi, hau het cacho giau eu co nhu cau vay von, c cau von cua ho giau gom co 30-35% la von t co, con lai la von i vay, ke ca vay von cua t nhan. Nhng ho ngheo co nhieu nguyen nhan dan en ngheo oi, trong o co nguyen nhan do thieu von san xuat. V vay, Nha nc can co cac chnh sach cu the,u ai giup ngi nong dan co the vay von lam an, tao cong an viec lam.

6. Thc hien chnh sach xa hoi ket hp vi chnh sach kinh te nham tao ra bc chuyen bien can ban trong i song kinh te xa hoi nong thon:
Vi tnh trang 80% dan so va 75% lao ong tap trung trong nong nghiep nh hien nay, cho du co thc hien bien oi c che quan ly, co trao quyen t chu san xuat cho cac ho nong dan th viec chuyen oi kinh te t t cap t tuc sang san xuat hang hoa cung dien ra cham chap, khong eu gia cac vung, cac ho. Tnh trang ngheo oi nong thon khong the giai quyet can ban ngay c. Bi vay, loi thoat oi vi nong nghiep va ca nen kinh te noi chung la 30

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

phai nhanh chong giam bt so lao ong trong nong nghiep. Cung vi cac chnh sach kinh te nh chnh sach ruong at, chnh sach chuyen dch c cau kinh te nong thon, nen thc hien tot cac chnh sach xa hoi nh giam mc tang dan so, tao viec lam, xoa oi giam ngheo se gop phan rat quan trong trong viec phat trien kinh te xa hoi nong thon.

7. Mot so van e moi trng sinh thai cho qua trnh phat trien nong nghiep ben vng:
Qua nghien cu moi trng sinh thai, cac nha kinh te hoc moi trng i en ket luan: s ton hai moi trng sinh thai Viet Nam a en o bao ong. Tuy nhien cha qua gay gat. Nhng vi s phat trien cua o th hoa va cong nghiep hoa nh hien nay, neu khong co nhng giai phap cho bao ve moi trng sinh thai th nc ta se lam vao tnh trang phai x ly cac tac hai cho s o nhiem cong nghiep, do nan ot pha rng gay nen. Chi ph cho s tai lap moi trng sinh thai thanh th va nong thon khong phai nho. Nham thiet lap hanh lang phap ly cho viec bao ve moi trng, Nha nc a ban hanh Luat moi trng va cac van ban hng dan thi hanh luat. Tien hanh thc hien va giam sat chat che viec thi hanh luat e qua trnh phat trien nong nghiep nc ta ben vng.

KET LUAN
Vi cac tai lieu lch s, tai lieu tham khao ve nhieu vung mien, nhieu mat cua kinh te ho nong dan. Trong khuon kho e tai, tieu luan a: 1. Tong hp va phan tch mot so van e c s ly luan ve khai niem ho, kinh te nong ho va s ton tai khach quan cua no trong nong nghiep. 2. Phan tch ac iem phat trien kinh te nong ho qua cac thi ky lch s, t o neu ra mot so van e rut ra t thc tien. 3. Tieu luan cung neu c xu hng phat trien cua kinh te nong ho va a ra mot so giai phap chu yeu e phat trien kinh te nong ho nc ta. Phat trien kinh te nong ho la oi hoi khach quan cua nen san xuat nong nghiep cung nh cua qua trnh phat trien kinh te xa hoi at nc. Cac ho nong dan la nhng n v kinh te ong thi cung la n v xa hoi, bi vay phat trien nong ho khong ch gop phan tang trng kinh te ma con tao lap s on nh chnh tr xa hoi nong thon. ong thi s phat trien kinh te nong ho la mot 31

Kinh te nong ho

Gvhd : TS. Tran Van Nhng

ong lc e thuc ay nhanh qua trnh chuyen dch c cau kinh te nong nghiep nong thon, tao ieu kien thuan li cho qua trnh cong nghiep hoa, hien ai hoa nong nghiep nong thon noi rieng va nen kinh te cua at nc noi chung.

32