Văn học Việt Nam hiện đại

Trang
PHU LUC
Chng 1 Khai quat VHVN G 1945 1975

02 Chng 2 Van hoc Viet Nam 1945 1954 06 Thc hanh TAY TIEN ............... 08 Chng 3 Van hoc Viet Nam 1955 1975 .. .. 15 Chng 4 To Hu . 16 Thc hanh VIET BAC . 20 Th To Hu 28 Chng 5 Che Lan Vien 43 Thc hanh TIENG HAT CON TAU . 45 Th Che Lan Vien . .49 Chng 6 Huy Can .. .78 Th Huy Can . . . 87 Chng 7 Cac nha th tre thi chong My cu nc 89 Thc hanh HI AM O RM (Nguyen Duy ) 91 Chng 8 To Hoai . . . . 95 Chng 9 Nguyen Khai 102 Chng 10 Nguyen Thi .. . .. . 103 Chng 11 Van hoc cac vung tam chien mien Nam trc 1975 . 106
1 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan
Phan VHVNH sau 1945
(2009 Thi sinh vien)
Chng 13 Van xuoi t sau 1975 . 107 Chng 14 Th t sau 1975 Gii thieu mot so bai th t sau 1975 . 109 Th Lam Th My Da . 109 Th Nguyen Sa .. 112 Th Thu Buon ... 113 Th Nguyen c Mau 115 Th Nguyen Duy ... 116 Th Thanh Thao 119 Th Tran Manh Hao ... 120 Chng 15 Nguyen Minh Chau . 121 Chng 16 Xuan Quynh 122 Th Xuan Quynh ... 125 Bai cam nhan ve HI AM O RM cua Nguyen Duy. Cac bai thc hanh, Xemina to.
---------------------------------NHNG CHANG NG PHAT TRIEN CUA VAN HOC VIET NAM 1945 1975. TNH HNH VAN HOC VA THANH TU CUA MOI CHANG NG: Theo Gs. Nguyen ang Manh: VHVN 1945 1975 c ong chia lam 5 chang ng phat trien (LS VHVN, tap 3, NXB. HSP). Con PGS. Nguyen Van Long trong Giao trnh VHVN H, tap 2, NXB. HSP. Th ong chia VHVN 1945 1975 ra lam 3 chang ng phat trien. Song, du cach chia cua hai ong tuy co khac nhau nhng van am bao c noi dung cua tng chang ng lch s phat trien , trng thanh cua van hoc CM dan toc. Nguyen Van Long lam 3 chang ng phat trien, trong khi o
Chng 1 KHAI QUAT VAN HOC VIET NAM G 1945 1975

Phan VHVNH sau 1945
Nguyen ang Manh, cung t noi dung o chia lam 4 chang ng, ay cha ke la chang ng th 5. Cach chia cua Gs. Nguyen ang Manh, tnh ra va xet k la cu the va de hieu hn. Rieng chang ng th 5: VHVN sau 1975 th Nguyen Van Long khong he a ong en. Song, e tra li van e at ra nay, toi nghien ve cach chia cua PGS. Nguyen Van Long (3 chang ng) va toi cung t nhng noi dung cua cac ong neu len rut ra them chang ng th 4: VHVN sau 1975. I. VHVN 1945 1975 TRAI QUA 4 CHANG NG PHAT TRIEN: 1. Chang ng 1945 1954: (Khang chien chong Phap): - Van hoc trong nhng ngay au CM a mau chong tm c nguon cam hng mi, hng vao the hien hien thc mi, o la cuoc hoi sinh k dieu cua at nc va con ngi. Va trong o co s bung day manh me cua cam hng lang man CM. - Ngon la khang chien bung len khap at nc sau ngay toan quoc khang chien (19/12/1946) a co sc thu hut ong ao cua nhng ngi cam but en vi cac khu chieen khu va nhng lang que khang chien. ang a trieu tap oi van nghe toan quoc lan th nhat e chien au va phuc vu cho CM va gianh oc lap: a/ Chu e: Bao trum nen van hoc trong nhng ngay au at nc gianh oc lap la ca ngi To quoc va quan chung CM. Keu goi tinh than oan ket toan dan, co vu phong trao Nam Tien; bieu dng nhng tam gng v nc quen mnh. b/ The loai: - Truyen va k: (the tai m rong): nhng the loai van xuoi (chang ng chong Phap). - Th ca: + Tnh yeu que hng va long cam thu giac. +Hnh anh nhng con ngi trong khang chien. - Mot so v kch va l luan phe bnh van hoc. c/ Mot so tac pham va tac gia tieu bieu: (thanh tu: phan a/ b/ c/) Ngon c au la To Hu: Hue thang tam, vui bat tuyet, Xuan Dieu: Ngon quoc k, Hoi ngh non song, Tran Mai Ninh: Tnh song nui,. Tham Tam; Mua xuan mi, . Quang Dung, Hoang Cam, NT, Chnh Hu, Hoang Trung Thong, Nam Cao, Ho Phng, Thanh Tnh, Kim Lan, Nguyen Tuan, Tran ang, To Hoai, Hoang Loc, 2. Chang ng 1955 1964: Chang ng nay thc hien ong thi 2 nhiem vu: XD CN xa hoi mien Bac va au tranh giai phong mien Nam thong nhat at nc. - Cuoc khang chien chong Phap ket thuc vi chien thang ien Bien Phu, hoa bnh lap lai, nhng at nc b chia cat. Mien Bac i len XDCNXH, mien Nam lai phai tiep tuc au tranh thong nhat at nc; vi can c hau phng mien Bac vng manh - Ba hng e tai chnh: tai hien cuoc khang chien chong thc dan Phap, cuoc au tranh CM thi k trc 1945, cuoc song mi va CM XHCN mien Bac cung vi cuoc au tranh mien Nam thong nhat at

Phan VHVNH sau 1945
nc. Nen van hoc phat trien manh, xuat hien nhieu cay but mi, cung vi s hoi sinh cua phong trao Th Mi. a/ Chu e: Chang ng XD CNXH MB va au tranh thong nhat at nc. V vay, van hoc tap trung the hien hnh anh nhng ngi lao ong, ngi ca nhng oi thay cua at nc va con ngi. b/ The loai: phong phu, a dang va phat trien hn trc. - Van xuoi: + e tai khang chien chong Phap: + e tai hien thc i song trc CM. + e tai XD CNXH. Truyen ngan, k, tuy but, - Th ca: Nguon cam hng trong g nay la s hoi sinh cua at nc sau chien tranh. Thanh tu bc au cua cong cuoc XD CNXH. S hoa hp gia cai rieng va cai chung. - Kch va phe bnh cung phat trien hn so vi trc c/ Mot so tac gia va tac pham tieu bieu: ( thanh tu: phan a/ b/ c/) Nguyen Ngoc: at nc ng Nguyen Hong, NT ( V b, bai len, th Hac Hai,) Tran Dan: Ngi ngi lp Huy Can: Tri moi ngay lai lp, .. sang, at n hoa, Bai ca cuoc i, Phung Quan, Bui c Ai, Le Kham, Phu Thang, Te Hanh: Gi mien Bac, oan gioi: at rng phng To Hu: Go long, Nam, Che Lan Vien: Anh sang av2 Nguyen Huy Tng: Song mai phu sa, vi thu o, Xuan Dieu: Rieng chung, To Hoai: Mi nam, Hoang Trung Thong: Nhng canh buom, 3 .Chang ng t 1964 1975: ca nc chong My. - Van hoc g nay hng vao cuoc khang chien chong My, manh me va thong nhat cao o t e tai, chu e en cam hng, giong ieu, tap trung the hien hnh tng To quoc, nan dan va ngi anh hung; ong thi mang tnh chat s thi nhng lai phu hp vi ac iem va yeu cau cua thi ai. Bao gom ca VH MB va VH MN. - VH (van hoc) thi k nay a lam tot nhiem vu: co vu au tranh, neu cao tinh than, l tng CN yeu nc va CN anh hung, gop phan ong vien nguon sc manh tong hp cua dan toc cho khang chien va i en thang li. a/ Chu e: VH bao trum g nay la e cao long yeu nc va CN anh hung CM. b/ The loai: - Truyen k: Phat trien rat manh vi nhng tac pham tieu bieu: Ngi me cam sung, Hon at, Rng xa nu, - Th ca: Nhng nam chong My cu nc at nhieu thanh tu xuat sac, the hien ro khuynh hng m rong va ao sau hien thc. ong thi bo sung, tang cng chat suy tng chnh luan. - Kch chong My: c nhieu tieng vang luc bay gi.

Phan VHVNH sau 1945
- Nhieu cong trnh nghien cu, l luan, phe bnh, co gia tr hn ca la: ang Thai Mai, Vu Ngoc Phan, Hoai Thanh, Xuan Dieu, Che Lan Vien, c/ Tac gia va tac pham tieu bieu: (Thanh tu: phan a/ b/ c/): - Ve truyen k: (nh noi dung Nguyen Khoa iem: Mat ng tren) khat vong, - Ve th: Le Anh Xuan, Lu Quang To Hu: Ra tran, Mau va hoa, Vu, Bang Viet, Nguyen My, Thanh Thao, Hu Thnh, PTT. CLV: Nhng ngay ang giac, Nhan, Lam T. My Da, Ng. c Mau, Ng. Nhuan Cam, - Kch: Xuan Dieu: Hai t song, Toi giau oi mat, .. Xuan Quynh: Que hng VN, Thi tiet ngay mai,.. NT: Dong song xanh, Th tre trung, tinh nghch, soi ao Hong Cam: ai oi noi, thong minh: trng cua toi. Chnh Hu: ong sung trang Vu Dung Minh: oi mat, treo, - L luan, phe bnh: (nh noi Pham Tien Duat: Vang trang dung tren). va quang la, 4. VHVN sau 1975: - at nc thong nhat, oc lap. Ca nc XD CHXH. at nc ang i len CNXH phat trien va oi mi. VH g nay cung co nhng oi mi bc au. - e tai c ni rong, ac biet la i vao nhng mat tieu cc trong xh (kch Lu Quang Vu),tieu thuyet cua Vu Manh Tuan. - Nhn thang vao nhng ton that nang ne cua chien tranh. (at trang cua Ng. Trong Oanh). - e cap en nhng bi kch ca nhan (truyen ngan cua Ng. Minh Chau, Le Lu (Thi xa vang), Ma Van Khang ( Mua la rung trong vn ), Bao Ninh (Noi buon chien tranh), Chu Lai (An may d vang), Sau ai hoi ang lan VI, 1986: cot moc thay oi ln trong van hoc: Nhng cay but tieu cc ngay cang soi noi, tien phong la phong s, ieu tra: Cai em ay em g (P.G. Loc), Cau chuyen ong vua lop (Nhat Minh), Li khai cua b can (T. Huy Quang), Ngi an ba quy (Tran Khac), Nh vay, g VH thi k nay: ve th co mot so oi mi ve cac tap th cua cac nha th ang c chu y. Ve van xuoi a oi mi trong cach viet chuyen t e tai chien tranh sang tiep can i song hien thc, t cai ta chung sang cai toi rieng Cong cuoc oi mi (t sau H ang lan VI, 1986), ve a tai, noi dung hien thc, t tng tham m, thi phap va phong cach. Nha van co c hoi tm toi rieng tren ca noi dung va hien thc. Con ve thanh tu th vao nhng nam 90 cua the k. Thanh tu: oi mi ve y thc nghe thuat: + Y thc ve quan niem hien thc: khong phai la cai g n gian, xuoi chieu.

Phan VHVNH sau 1945
+ Quan niem ve con ngi: Con ngi la 1 sinh the phong phu, phc tap, nhieu b an. + Nha van phai nhap cuoc bang t tng, tm toi sang tao, nha van con phai ng bnh ang oi thoai vi cong chung + oc gia khong la oi tng e thuyet giao ma la e giao lu, oi thoai vi nah van. + Y thc ca nhan c thc tnh( hng i va phong cach rieng cua moi nha van). The loai: + Van xuoi: Thi gian au la phong s, kch ban san khau phat trien manh do nhu cau bc xuc chong tieu cc. Ve sau nghe thuat c ket tinh truyen ngan va tieu thuyet: Ng. Minh Chau: Co lau, Phien ch gat, Ben que, Bc tranh, Ng. Khai: (truyen ngan va tap truyen): Chut phan cua i, Ha Noi trong mat toi, Nguyen Huy Hiep: Tng ve hu, Khong co vua, Nh nhng ngon gio, Ma Van Khang: am ci gia thu, Heo may gio long, Le Minh Khe: Bi kch nho, Ng. Khac Tng: Manh at lam ngi nhieu ma, Bao Ninh: Noi buon chien tranh, Dng Hng: Ben khong chong, Chu Lai: An may d vang, Nguyen Tr Huan: Chim en bay, Nhieu truyen ngan va dai c d luan chu y cua Xuan Thieu, Hu Mai, Pham Th Hoai, Ta Duy Anh, Vo Th Hao, + Ve th: Ngay sau chien thang mua xuan 1975: phong trao viet trng ca cac nha th quan o: Thanh Thao va Hu Thnh,.. The he cac nha van trc CM: CLV: Tap th Di cao th. Nhng cay but the he chong My tiep tuc viet eu: Thanh Thao, Y Nhi, Thu Bon Xuan Quynh, Lp nha th sau 1975 rat ong ao: Le Th Kim, Le Th May, + Nghe thuat san khau: Noi dung ve chien tranh CM: cua Hoai Giao, ao Hong Cam, Tat at, Lch s: (the manh san khau): Rng trut (1978)_NT, NT ong Quan (1979) )_NT. Xa hoi: Lu Quang Vu: Hon Trng Ba, da hang tht, Cheo: Bo ba bai ca gi nc cua Tao Mat (1986). + L luan, phe bnh: oi mi cham hn: Khoang cuoi nhng nam 80 cua the k co nhieu cuoc tranh luan kha soi noi: VH - chnh tr, VH hien thc, ve cNhien thc XHCB, Tieu ch anh gia thay oi: coi trong gia tr nhan van, y ngha nhan van, chc nang tham m cua VH. anh gia cao vai tro sang tao va tnh tch cc trong tiep nhan VH.

Phan VHVNH sau 1945
Nhieu phai l luan VH phng Tay a c dch va gii thieu. Loi phe bnh xa hoi dung tuc mat han. II. THANH TU VAN HOC VIET NAM (VHVN) 1945 1975: ( 3 chang ng au ) 1. Thc hien xuat sac nhiem vu lch s: tuyen truyen, co vu tinh than chien au va hi sinh cua nhan dan. VH: tieng ken xung tran, tieng trong giuc quan. 2. Ve mat t tng: VH a tiep noi va phat huy truyen thong t tng ln cua VH dan toc. Truyen thong yeu nc va CN anh hung: - Khang chien chong Phap: Ca ngi que hng, at nc: Viet Bac (To Hu); Canh rng Viet Bac, canh khuya (HCM), - Khang chien chong My: Hnh anh at nc, con ngi VN ep, kien cng trong gian lao, vat va, va phi phi trong niem viu chien thang. - Yeu nc phai hanh ong, chuyen thanh CN anh hung. Ca nc tr thnah chien s. VH a phan anh thc te cuoc song o. Truyen thong nhan ao: - Hng ve nhan dan lao ong, dien ta noi kho cua ho di ach ap bc bat cong trong xa hoi cu phat hien nhng c tnh tot ep, ac biet la kha nang CM cua ho. (V chong A Phu To Hoai). - Ca ngi ve ep con ngi trong lao ong, trong cuoc song XD CNXH: + Mua lac- Ng. Khai. + Tuy but song a- Ng. Tuan. - Khai thac ve i t, i thng, qua kh, thien nhien, tnh yeu Tuy nhien nhng rieng t tham kn ay phai gan lien vi nhiem vu cua ngi CM. + Hng tham Phan Th Thanh Nhan. + Cuoc chia li mau o: Ng. My, ] 3. Ve mat nghe thuat: Phat trien can oi, toan dien ve the loai, ac biet t 4960: Truyen, k, th, kch, u loai. at chat lng tham m cao: Nhat la th tr tnh va truyen ngan, ben canh la k. Thi chong Phap: - Th: HCM, To Hu, Hoang Cam, Thoi Hu, Chnh Hu, QD, Hu Loan, NT, HT. Thong, - Van xuoi: K cua Tran ang, truyen ngan (NC, Kim Lan, To Hoai, Ho Phng), - Co s phat trien manh me ve th va kch nhng co gia tr tuyen truyen nhat thi. 1958 1964: - Nhieu the loai: Th, truyen ngan, truyen va, but k, tuy but, - Hoi sinh hang loat nha th CM: XD, HC, CLV, Te Hanh, .., - Van xuoi: (nhieu the he): Ng. Tuan, To Hoai, Ng. Huy Tng, 1965 1975: xuat hien nhieu giong ieu tre cua mot the he mi: Thu Bon, LAX, P. Tien Duat, XQ, Ng. Khoa iem, Bang viet, PTT. Nhan, Thanh Thao,

Phan VHVNH sau 1945
Kch va l kuan, phe bnh: phat trien va co chat lng. (nhng thap). -------------------------------------------------------------------------------------------
Chng 2
VAN HOC VIET NAM 1945 1954
I. TNH HNH LCH S - XA HOI VN 1945 1954 Trong qua trnh 30 nam phat trien cua van hoc cach mang (19451975), giai oan 1945-1954 co y ngha ac biet quan trong. ay va la thi ky m au, ap nen cho van hoc mi va la bc chuyen tiep lch s ghi nhan nhieu thay oi triet e va sau sac, t quan niem nghe thuat cho ti thc te sang tac. Vt qua nhng th thach khac nghiet cua hoan canh chien tranh, van hoc chn nam khang chien chong Phap a khang nh s ton tai va phat trien vi tam voc xng ang. Tuy nhng thanh tu con mc o ban au nhng ong gop chnh cua no la mang en mot sac thai oc ao, lam bng len kh the mi cha tng co trong i song van hoc dan toc. -------------------------------- Cach mang thang Tam (1945) thanh cong, m ra mot ky nguyen mi cho at nc - ky nguyen oc lap, t chu. Ngay 2-9-1945, tai quang trng Ba nh, Ho Chu Tch oc ban Tuyen ngon oc lap, khai sinh nc Viet Nam dan chu cong hoa. Ach no le b ap tan, con ngi Viet Nam c giai phong; bng len mot niem hanh phuc ln lao en thieng lieng, nh ket qua tat yeu t khat vong t do va quyet tam cu nc cua ca dan toc. - Nhng chnh quyen cach mang non tre, ngay luc o, a phai ng au vi muon van kho khan tren tat ca cac phng dien cua i song. Nen kinh te hau nh kiet que vi he thong kho tang trong rong, nong nghiep lac hau, mat mua v lu lut ; cac nganh cong thng nghiep, thu cong nghiep b nh on hoac pha san. (Hau qua tham khoc la nan oi xay ra, lam chet hn hai trieu ngi, ngot 1/10 dan so nc ta bay gi). Trnh o dan tr, van hoa giao duc thap kem vi hn 80% dan so mu ch. Cung luc, cac the lc thu trong giac ngoai lam le ch thi c e gay roi, hong lam suy yeu va lat o nha nc Cach mang. c Anh m ng, thc dan Phap tr lai gay cang thang Nam Bo. Quan Tng Gii Thach keo vao mien Bac. Trong nc, cac to chc Viet Nam cach menh ong minh cua Nguyen Hai Than (Viet Cach) va Viet Nam quoc dan ang cua Vu Hong Khanh, Nguyen Tng Tam (Viet Quoc) nup bong quan Tng, bat hp tac vi Cach mang, lien tuc quay pha ; lp a chu, t san cung ngoc day, ngam ngam chong oi. - Vt qua moi kho khan, chnh quyen dan chu nhan dan khong nhng c gi vng ma con ngay cang cung co, manh me hn. Di s lanh ao tai tnh cua ang va Ho Chu Tch, bang nhieu bien phap kp thi nhan dan ta a chan ng nan oi, phat ong mot cao trao bnh dan hoc vu diet giac dot va phong trao tnh nguyen nhap ngu e bao ve nha nc Cach mang, bao ve s toan ven cua to quoc. Ngay 6-1-1946, quoc hoi au tien c bau qua tong tuyen c. Hiep phap c cong bo. Nhng the lc thu ch lan lt b khuat phuc bang chnh sach ngoai giao kien quyet ve nguyen tac nhng uyen chuyen ve sach

Phan VHVNH sau 1945
lc cua ta : hai tram ngan quan Tng Gii Thach phai rut ve nc keo theo s tan loan cua bon phan ong tay sai ; hiep nh S bo (6-31946) va Tam c (14-9-1946) giup nhan dan tranh thu c thi gian hoa hoan e chuan b lc lng ng au lau dai vi thc dan Phap. - Khi moi bien phap ngoai giao khong con hieu qua trc da tam cua Phap nham ap at che o thuoc a len nc ta mot lan na, cuoc khang chien toan quoc bat au. ap li keu goi ngay 19-12-1946 cua Ho Chu Tch, ca at nc a ng len, va anh giac va cung co lc lng, huy ong sc manh dan toc khong ch hien tai ma ca t truyen thong quat khi bon nghn nam. - T nam 1947, lien tiep nhng chien thang quan trong a lam thay oi cuc dien, tng quan lc lng gia ta va ch : chien thang Viet Bac thu ong (1947) chan ng sc tien cong cua giac, chuyen cuoc khang chien t the phong ng sang cam c ; chien thang Bien gii (1950) pha v the phong toa, m ng thong vi phe xa hoi chu ngha ; chien thang Hoa Bnh (1952) m rong vung giai phong,... Cuoi cung, chien thang ien Bien Phu (7-5-1954) lam lm tat y o xam lc cua thc dan Phap, buoc chung phai chap nhan thng lng va ky ket hiep nh Ginev ve ong Dng (20-7-1954). Cuoc khang chien chn nam a ket thuc thang li. Mot na nc c giai phong. Chnh quyen kieu mi cac cap tng bc c cung co. To chc ang vng manh hn nhieu. ai hoi ang lan 2 (1951) xac nh ung an ng loi cho khang chien. Nam 1953, Ho Chu Tch ra sac lenh giam to va cai cach ruong at. Tuy co ni co luc con cc oan, thai qua nhng ve c ban cuoc Cach mang phan phong nay a thc s giai phong at ai va ngi nong dan, thu tieu triet e quan he san xuat cu, em lai cho khang chien mot ong lc manh me. Nen kinh te t tuc am bao c nhng nhu cau thiet yeu cua i song nhan dan trong khang chien. - Trong hoan canh chien tranh het sc kho khan, van hoa giao duc van khong ngng c nang cao. Nan mu ch c ban c thanh toan (pho cap cap 1 trong toan dan). Tieng Viet tr thanh ngon ng chnh thc giang day trong tat ca cac cap hoc. Mot so trng ai hoc c m ra e ao tao nhan tai cho at nc (y khoa, s pham)... Tat ca nhng phng dien cua tnh hnh lch s - xa hoi neu tren a co anh hng trc tiep, tao nen nhng thuan li va kho khan rieng cho s phat trien, quyet nh dien mao cua van hoc giai oan nay. II. NG LOI VAN NGHE CUA ANG - ang a trieu tapH van nghe toan quoc lan th nhat, thanh lap hoi van nghe Viet Nam vi c quan ngon luan la Tap ch Van nghe, xb Viet Bac. - Hoi Van nghe Viet Nam m hoi ngh tranh luan van nghe tai Viet bac- 1949, vi 3 phien tranh luan hau, th va cach mang hien thc. a thuc ay hoat ong phe bnh, l laun van hoc khang chien va i song van hoc va nhieu a phng. - Sau khi hoi van nghe ra i, cac a phng cung lan lt thanh lap chi hoi van nghe, tap hp lc lng va thuc ay sang tac cac lien khu.

Phan VHVNH sau 1945
- Xac nh lap trng nhan dan cho ngi viet. Nhan dan la be Van nghe la thuyen Thuyen xo song day- Song ay thuyen len. - Khai thac cho manh truyen thong: tinh than chu ao, nhan ao, dan toc va ket hp vi hien ai. - Phat trien tren s sang tao va tiep thu tinh hoa van nghe cua cac dan toc anh em. THC HANH: GIANG VAN : TAY TIEN QUANG DUNG

Phan VHVNH sau 1945

Phan VHVNH sau 1945

Phan VHVNH sau 1945

Phan VHVNH sau 1945

Phan VHVNH sau 1945

Phan VHVNH sau 1945

Phan VHVNH sau 1945
-----------------------------------------------------------------------------------------
Chng 3
TNH HNH LCH S XA HOI VN GIAI OAN 1955- 1975:
VAN HOC VIET NAM 1955 - 1975
******* mien Bac, cuoc song mi xay dng chu ngha xa hoi con khong t nhng gian truan, th thach, nhng t trong cuoc song o cac nha van luon gi c niem tin vao che o va nhan thay ngay mai

Phan VHVNH sau 1945
a en tng giay tng gi. Tren c s o, ho co c cach nhn, cach kham pha mi me e nhan thc sau sac hn ve To quoc, dan toc. Thc tai i song phong phu, a dang co nhieu bien chuyen gan lien vi nhng s kien trong ai a em lai cho nha van nguon cam hng sang tao manh me e viet nen nhieu tac pham co y ngha cho i. So vi thi k 1946 - 1954, vao thi k nay, cac nha van co nhieu thuan li hn trong viec hoc tap, ke tha va phat huy nhng tinh hoa cua van hoc nhan loai, cung nh trao oi, hoc hoi lan nhau ve kinh nghiem sang tac. S ra i cua Hoi Nha van a tap hp c mot lc lng sang tac ong ao, tai nang, tam huyet, ong thi m ra van hoi mi cho nha van tren con ng sang tao. mien Nam, trong au thng va chien au, ong bao mien Nam van ngi sang nhng pham chat cao ep, gi tron ngha tnh, thuy chung, luon khao khat mot cuoc song hoa bnh, oc lap, t do, mong muon t bieu hien va khang nh mnh trong gian kho, hi sinh. Hoan canh o a khi nguon cam hng ln va gop phan tao nen sc vang vong sau ben cho nhng li th, ang van. Mat khac, vi s ra i cua Mat tran dan toc giai phong va Hoi Van nghe giai phong, van nghe s c tap hp, cung co e tao nen mot oi ngu vng manh, va cam sung va cam but. Ho sm chiem lnh, kham pha c hien thc cuoc song e sang tao nen nhng tac pham co gia tr ln, phan anh kp thi i song chien au cua ong bao mien Nam. T nam 1965 en nam 1975, ca nc co chien tranh. Cac nha van a nhanh chong co mat nhng ni gian kho quyet liet nhat cua cuoc chien au vi t cach la nha van- chien s . Vi vai tro va v tr o, ho co ieu kien e chng kien va hieu hn nhng pham chat cao quy cua con ngi Viet Nam trong chien au, t hao hn ve ve ep tam hon, tnh cach cua dan toc. Dan toc ta ng trc nhng th thach mat con, mien Bac va san xuat va chien au e bao ve To quoc, mien Nam luon phai oi mat vi ke thu hung bao, tham hiem va xao quyet. Thc tai cua cuoc song oi hoi nha van phai co s no lc het mnh va nhanh chong hoa vao nhp song khan trng cua dan toc e t o tm cam hng sang tao. Van hoc thi k nay ang trai qua nhng th thach ve nhan thc t tng, ve phng phap sang tac, ve cach kham pha, phan anh hien thc i song xay dng va chien au cua dan toc. Do hoan canh chien tranh, nen viec sang tac, in an, xuat ban, cung nh lu hanh thi k nay phai oi mat vi nhieu kho khan ieu o a anh hng khong nho oi vi s phat trien cua van hoc. Sau hai mi nam phat trien trong mot hoan canh ac biet, van hoc Viet Nam a at c nhng bc tien mi ca ve noi dung lan hnh thc nghe thuat. Cuoc song xay dng va chien au vi nhieu gian kho hi sinh oi hoi moi mot nha van phai co y thc trach nhiem, gan bo sau sac vi To quoc, e t o co c nguon cam hng

Phan VHVNH sau 1945
sang tao, viet nen nhng tac pham xng ang vi thi ai ta va nhan dan ta. Hai mi nam qua, tuy khong tranh khoi mot so han che nhat nh, nhng van hoc Viet Nam thi k nay van gi mot v tr va vai tro ac biet quan trong trong i song tinh than cua dan toc, cung nh tao c s vng chac cho s phat trien cua van hoc Viet Nam nhng nam ve sau. --------------------------------------------------------------------------
Chng 4
Con ong lam mat, yeu hoa Con ca bi, yeu nc; con chim ca, yeu tri Con ngi muon song, con i Phai yeu ong ch, yeu ngi anh em I. NHNG ANH HNG CUA QUE HNG, GIA NH, HOAN CANH LCH S XA HOI OI VI HON TH TO HU VA QUAN NIEM NGHE THUAT : 1) To Hu ten that la Nguyen Kim Thanh, sinh ngay 4/10/1920 tai lang Phu Lai, huyen Quang ien, tnh Tha Thien (nay la Tha Thien Hue). Truyen thong van hoa, van chng cua que hng va gia nh la nhng nhan to quan trong trong s hnh thanh hon th To Hu. - Cha hoc Nho hoc, ham thch van th, thch su tam ca dao, tuc ng . Me con mot cu T, mot ngi phu n x Hue, giau tnh thng va thuoc nhieu ca dao, dan ca. Do vay, tuoi th To Hu a c nuoi dng bang nhng cau ca, ieu ho que hng ma trc tiep la qua giong ngot ngao cua me, lai c ngi cha day lam th theo nhng loi co ngay t luc 7 tuoi. Cha la ngi thay au tien day To Hu lam th. - Song, que hng cua nah th, vung Tha Thien Hue cco phong canh song nui rat ep, rat nen th va la ni san sinh ra nhieu ieu dan ca tr tnh noi tieng nh ho mai nh, mai ay, nhieu ieu l, ieu nam ai, nam bang Hue con la kinh o suot may tram nam cua trieu Nguyen nen con co nhieu van hao bac hoc phat trien va nhieu sinh hoat van hoa cung nh. Que hng va gia nh la moi trng au tien lam nay m hon th To Hu. Chiec noi ng mam th. - Tuoi th To Hu sm chui nhieu thiet thoi, thieu thon ve tnh thng, i hoc xa nha, xa gia nh, luon khat khao ve tnh thng, de rung ong vi nhng ngi cung canh ngo hay tre mo coi, ngheo kho536, Tuoi thanh nien mang nhieu noi buon va tran tr tm hng i. - Nam len 12 tuoi, me mat. Nam 13 tuoi, vao trng Quoc hoc (Hue). Tai ay, c trc tiep tiep xuc vi t tng Cong san qua sach bao tien bo cua Mac, Angghen, Lenin, Ho Ch Minh, Goocki... ket hp vi s van ong, giac ngo cua cac ang vien u tu bay gi (Le Duan, Phan ang Lu, Nguyen Ch Dieu), ngi thanh nien Nguyen Kim Thanh sm nhan ra ly tng ung an. Gia nhap oan thanh nien, hang hai hoat ong, c ket nap ang nam 1938. - Thang 4/1939, b bat, b tra tan da man va ay i nhieu nha lao. Trong tu, ngi chien s cong san tre tuoi luon gi vng kh tiet, tiep tuc hoat ong cach mang moi hoan canh.
TO HU

Phan VHVNH sau 1945
- Cuoi 1941, vt nguc (ve hoat ong b mat Hau Loc - Thanh Hoa). Khi Cach mang thang Tam bung no, la Chu tch Uy ban khi ngha cua thanh pho Hue. Nam 1946, la b th Tnh uy Thanh Hoa. Cuoi 1947, len Viet Bac lam cong tac van nghe, tuyen huan. T o, luon gi nhng trong trach trong cong tac van nghe, trong bo may lanh ao ang va nha nc (1948 : Pho tong th ky Hoi Van nghe Viet Nam ; 1963 : Pho Chu tch Hoi Lien hiep van hoc nghe thuat Viet Nam ; tai ai hoi ang lan II/02-1951 : Uy vien d khuyet Trung ng ; 1955 : Uy vien chnh thc ; tai ai hoi ang lan III/9-1960 : vao Ban B th ; tai ai hoi ang lan IV/1976 : Uy vien d khuyet Bo Chnh tr, B th Ban chap hanh Trung ng, Trng ban Tuyen truyen Trung ng, Pho Ban Nong nghiep Trung ng ; t 1980 : Uy vien chnh thc Bo Chnh tr; 1981 : Pho Chu Tch Hoi ong Bo Trng). 2) Th To Hu la nh cao th tr tnh chnh tr Viet Nam (Tran nh S). Co the tm thay o nhng net tieu bieu cua quan niem nghe thuat Cach mang. - Muon co th hay, trc het, phai tao lay tnh. Nha th chan chnh phai khong ngng phan au, tu dng ve lap trng t tng ; xac nh that ro rang tam nhn, cach nhn. T nguyen gan bo chan thanh la yeu cau cao nhat oi vi ngi nghe s trong quan he vi at nc, vi nhan dan. Ngoai ra, cac nha th Cach mang con phai kien quyet au tranh, khong khoan nhng trc nhng bieu hien lech lac, vi cai xau, cai ac. Tom lai, phai xng ang la ngi chien s xung kch tren mat tran van hoa t tng. - Van hoc khong ch la van chng ma thc chat la cuoc i. Van chng se khong la g ca neu khong v cuoc i ma co. Cuoc i la ni xuat phat, cung la ni i ti cua van hoc. Vi To Hu, th la Tieng noi ong y, ong tnh, tieng noi ong ch ; lam cho ngi ta khong con thay gii han cua cau ch, khi cai tnh that manh liet. Mau sac dan toc am a cung la yeu cau hang au oi vi th hay, ca ve noi dung t tng lan hnh thc nghe thuat. Dan toc ma hien ai, hien ai tren c s dan toc, truyen thong. II. TRNH BAY VA NHAN XET QUA TRNH SANG TAC CUA TH TO HU Tac pham cua To Hu : - Th : T ay (1946), Viet Bac (1954), Gio long (1961), Ra tran (1972), Mau va Hoa (1977) ; Mot tieng n (1993). - Tieu luan : Xay dng mot nen van nghe ln xng ang vi nhan dan ta, vi thi ai ta (1973), Cuoc song cach mang va van hoc nghe thuat (1981). 1. T AY : - Tap th au tay, gom 71 bai, sang tac trong 10 nam (1936-1946). - Chia thanh ba phan, phan anh ro net qua trnh giac ngo va trng thanh cua ngi chien s cong san tre tuoi. Mau la gom 27 bai, la th cua thi ky Mat tran Dan chu ; tap trung vao nhng van e ln cua thi ai nh chong phat xt, phong kien ; oi hoa bnh, cm ao ; van e quyen song con ngi va cach mang giai phong dan toc. Xieng xch gom 30 bai, viet trong tu ; the hien noi buon au va y ch, kh phach cua ngi chien s cach mang trong chon lao tu. Giai phong

Phan VHVNH sau 1945
gom 14 bai, viet t luc vt nguc en mot nam sau ngay oc lap ; chu yeu ngi ca ly tng, quyet tam uoi giac, cu nc va niem vui chien thang. - Trong T ay, khong ch co tieng chim ron ra va hng hoa cua niem vui va bat gap ly tng, ma con co li an ui, ong vien chan tnh oi vi nhng so phan bat hanh. Va sau cung, nhan danh cach mang, T ay la tieng thet ay hn cam, la hoi ken xung tran thoi thuc moi ngi xong len, vao tran chien mat con vi ke thu e gianh lai quyen song. - Tap th co y ngha ac biet quan trong : khang nh vai tro lanh ao cua ang cong san trong lnh vc van hoc nghe thuat, tao bc ngoat ln cho qua trnh phat trien cua th ca Viet Nam hien ai. To Hu khong phai la nha th cua rieng toi, ma la nha th cua tat ca thanh nien, nha th cua tng lai (K va T tren bao Mi, 1/5/1939). - Nhng bai th tieu bieu : Mo coi, Hai a be ; i i em ; Vu em; Dng dng ; Tieng hat song Hng ; T ay ; Tam t trong tu ; Trang troi ; Day ma i ; Ho Ch Minh ; Vui bat tuyet,.... 2. VIET BAC : - Sang tac chu yeu trong thi ky khang chien chong Phap (19461954), gom tong cong 24 bai (trong o co 06 bai dch, 03 bai sang tac sau 1954). - La bc tranh tam tnh cua con ngi Viet Nam trong khang chien, the hien quyet tam bao ve s toan ven cua at nc. Cuoc khang chien that nhon nhp, ho hi nhng vo cung gian kho, au thng. Noi bat nhat la hnh anh quan chung nhan dan, nhng ngi ganh ca cuoc khang chien tren vai. o la anh Ve quoc quan hien ngang nh thien than, la em be lien lac Mom huyt sao vang. Nh con chim chch. Nhay tren ng vang. Tren het la hnh anh Bac Ho, lanh tu knh yeu - va cao ca, ln lao va bnh d, gan gui. - anh dau mot bc phat trien cua th To Hu ve giong ieu, ngon ng. Chat dan toc am a trong thi lieu bnh d, the th quen thuoc. - Nhng bai th tieu bieu : Pha ng, Ba me Viet Bac ; Bam i ; Lm ; Sang thang Nam ; Hoan ho chien s ien Bien ; Viet Bac ; Ta i ti. 3. GIO LONG : - Gom 25 bai, sang tac trong 06 nam (1955-1961) ; tap trung vao hai nhiem vu chien lc : xay dng chu ngha xa hoi mien Bac va au tranh chong My Nguy, thong nhat at nc mien Nam. - Tap th m ra niem vui ln v na nc c giai phong, nhng la niem vui cha tron ven v : ng giai phong mi i mot na Na mnh con trong nc la soi Mot than khong the chia oi La gm khong the cat ri nui song (Ba mi nam i ta co ang) Cai toi tr tnh soi noi c boc lo tren nen hien thc hoanh trang cua cuoc song mi. Gio long con la th cua long tri an, ngha

Phan VHVNH sau 1945
tnh oi vi ang, Bac Ho, vi nhan dan. Tinh than quoc te vo san cung c e cap (qua tnh cam oi vi Lien Xo, Le Nin). - Giong anh hung ca ngay cang khang nh, e tai co sc bao quat hien thc, y th mang tam t tng cao. - Nhng bai th tieu bieu : Tren mien Bac mua xuan ; Vi Le Nin ; Ngi con gai Viet Nam ; Thu muon i muon kiep khong tan ; Em i ... Ba Lan ; Ba mi nam i ta co ang ; Tieng ru ; Bai ca xuan 1961 ; Me Tm. 4. RA TRAN : - Gom 31 bai, sang tac trong 10 nam chong My (1962-1971). - Hai dong th m au ( bai th nhat) the hien cam hng chu ao cua ca tap th : Toi muon viet nhng dong th ti xanh Van nong viet nhng dong th la chay Von la hon th cua yeu thng, ngha tnh, To Hu ao c c lam th ngi ca thanh bnh. Nhng khi mien Nam, roi ca nc, chm trong nc soi la bong th Co the nao yen, co the nao khuay.... Danh phan ln tam huyet e ngi ca chu ngha anh hung cach mang, do o, giong ieu tap th tham am chat hung ca. Nhng bai th tieu bieu : Co the nao yen ; Mien Nam ; Tren ng thien ly ; Hay nh lay li toi ; Tieng hat sang xuan ; Chiec ao xanh ; Me Suot ; Emily, con...; Knh gi cu Nguyen Du ; Tam anh ; Bac i ; Theo chan Bac. 5. MAU VA HOA - Gom 13 bai, sang tac trong 06 nam (1971-1977) ; co y ngha tong ket qua trnh phat trien cua dan toc, cua Cach mang Viet Nam - mot hanh trnh ay mau, ay hoa, Nam mi nam mau o thanh hoa. - Mau : bieu tng cua noi au uat han trong hang nghn nam no le va s hi sinh, xa than v ngha ln, xoi mau nong ra vet nh no le. Hoa : bieu tng cho ve ep cua ly tng cong san, cua chu ngha anh hung va niem vui ngay chien thang. - Xuat hien nhieu bai th trng thien vi cam xuc tong hp, bao quat hn na the ky au tranh (Nc non ngan dam; Vi ang, mua xuan). - Nhng bai th tieu bieu : Viet Nam mau va hoa ; Nc non ngan dam; vi ang, mua xuan ; Mot khuc ca xuan. 6. MOT TIENG N : - Gom 72 bai, xuat ban nam 1993 ; c giai thng cua Asian. - La nhng dong tam t, tran tr t mach cam xuc trong thi hoa bnh. i thoi la chay, nen xuat hien nhng dong th ti xanh mang am cam hng the s. e tai th phong phu, a dang : ngi ca ve ep cua que hng, con ngi ; cong cuoc xay dng at nc ay phc tap ; tnh yeu va so phan con ngi ; ... Am hng th bt vang xa (hng ngoai) ma vong sau hn (hng noi) Em i nghe o, trong em lanh am tham ben mot tieng n - Ngoai giong anh hung ca von co, them giong tram lang, oi khi xot xa : Mi bnh minh o, a hoang hon

Phan VHVNH sau 1945
ang nu ci ti, bong le tuon i thng sm nang chieu ma vay Khuay ong long ta biet may buon ! (Mot tieng n) - Nhng bai th tieu bieu : Mot khuc ca ; em cuoi nam ; em thu quan ho; ang va th ; Mot tieng n ; La cha ? ; Xuan hanh 92 ; Ta lai i ; Anh cung em. Nhan xet 1) Con ng th cua To Hu va qua trnh phat trien cua Cach mang Viet Nam la song hanh. Bam that chac vao hien thc i song, nhng khuc quanh, nhng bc ngoat quan trong, th To Hu thng to ra thch ng rat nhanh nen cam c nhieu cot moc lch s. To Hu la ngi viet s Viet Nam hien ai bang th. 2) To Hu la hnh anh tieu bieu cua mot kieu nha th mi nha th tr tnh chnh tr. Gia nha th - chien s ay va quan chung nhan dan khong co mot khoang gian cach khong gian hoac tam tng nao. Nhng khong phai mot sm mot chieu, cai toi tr tnh cua To Hu co c ngay s hoa hp nhuan nh tuyet vi vi i song. Can mot qua trnh lau dai, vi no lc khong ngng cua ban than va s ho tr t cuoc song mi tot ep Ngi yeu ngi song e yeu nhau. THC HANH: GIANG VAN BAI VIET BAC

Phan VHVNH sau 1945

Phan VHVNH sau 1945

Phan VHVNH sau 1945

Phan VHVNH sau 1945

Phan VHVNH sau 1945

Phan VHVNH sau 1945

Phan VHVNH sau 1945

Phan VHVNH sau 1945

Phan VHVNH sau 1945
GII THIEU MOT SO BAI TH TRONG CAC TAP TH TIEU BIEU

Ho Ch Minh *** Ho Ch Minh Ngi lnh gia a quyet chien hy sinh Cho Viet Nam oc lap Cho the gii hoa bnh! Ngi a song nam mi nam vu bao V nhan loai Ngi quyet dang xng mau V giang sn Ngi quyet dt gia nh!
Ho Ch Minh Ngi a quyet Mac phong ba gia tuyet Mac gm sung xieng gong Lam ten quan cam t i tien phong anh tram tran, the tram phen quyet thang! Bao that bai dau xat long cay ang Hon van ti vui, thm ngat tnh i Bc trng chinh dau moi goi khan hi Tim gang thep van bng bng la chien C a phat, phai ging cao quyet tien! Ngi xong len
Va ca oan quan, tha huyet kh thanh nien Rap bc tien ben ngi Cha anh dung Tieng Ngi thet: Mau len gm lap sung! Va ca oan quan a bao nhieu nam thang trai phong tran Mat sang quac, tay xanh loe ma tau Vut ao len, quyet hy sinh chien au Diet cng quyen Oi sc manh vo bien! Ho Ch Minh Hi ngon uoc thieng lieng Tren au ta, ngon c dan toc Tram the ky trong ten Ngi: Ai Quoc Ban muon i cua the gii au thng! Chung toi ay Lp con chau len ng Gm tuot vo, sung cam tay, xoc ti Ngon c o sao vang bay phap phi Nc non Hong vang doi Tien quan ca Ho Ch Minh Ngi tre mai khong gia. ( 268-1945 )

Phan VHVNH sau 1945
-----------------T ay T ay trong toi bng nang ha Mat tri chan ly choi qua tim Hon toi la mot vn hoa la Rat am hng va ron tieng chim... Toi buoc long toi vi moi ngi e tnh trang trai vi tram ni e hon toi vi bao hon kho Gan gui nhau them manh khoi i. Toi a la con cua van nha La em cua van kiep phoi pha La anh cua van au em nho Khong ao cm, cu bat cu ------------------------------Chan tri mi Song, co nhng niem vui n gian Khong phai mua, cung chang can xin That am ap, mot ban tay ban Rat than thng, mot anh mat nhn. Oi ! at nc bao nam bom an Tng chia cm, chia la, chia ham Cao ep vay, long ngi thanh than Ta cung ta, ong ch, ong tam. i, au phai th trng nhan pham Gian ac mang mat na thanh hien Tnh ngha cung theo thi lanh am Bac vang o gia tr, sang hen ? Co le nao ta lai quen ta an chim en bao mua xuan ti Vt muon trung song ln, ng xa Ta se en, nhng chan tri mi ( 1292 ) 33 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan
------------------------------Chao nam 2000 ! Khong biet thc hay m Toi van song lam th Chao nam 2000 en ! Tam mi tuoi, gia ban i yeu men Long toi thanh than, ung dung bao giat, gio rung Van xanh la Nh cay tung Tren nui a Bi tin yeu la sc manh vo cung ! The gii co g mi la ? Mi nam vat va bon phng Tron tuoi 20, the ky au thng Va tr da. oi ma hong rang r Nh co gai lan au sinh n Oi, mot Con ngi mi ra i ! Mot mua xuan ep nhat at tri Cac mau da hoa lai thanh rang ep ! Moi dan toc eu da ong xng thep Chang con ai chu kiep nga trau Ban mnh cho mot lu sang giau Va ban ca linh hon nh mon hang ac biet ! Hanh phuc thay, moi ngay vui nh Tet Tren cao xanh, bom an lang im. Nhng con tau vu tru noi uoi nhau len sao Hoa sao Kim Hoa la n, hen nhng mua trai ngot. Gio may a, thanh thot tnh ca... Nhan loai chung mot tieng goi Chung ta Ngi vi ngi la ban. Cung i ti nhng chan tri san lan. Toi thong dong i khap nam chau Cac ai dng ru nhng con tau hang ay ap cho moi ngi ang song
Phan VHVNH sau 1945
Va trc het, cho nhng ngi lao ong. Vun vut chn tang may Nhng chuyen bay lien tiep em ngay Ch co nhng ngi than va nhng ngi du lch To quoc ta, ai cung yeu, cung thch Bon mua xanh, am am tnh ngi Bien mat cat vang, mi ban en chi Nha cha rong, nhng long khong hep. at nc ta cha co u dau, u thep u cm an, ao mac, u trng hoc, nha thng Pho lang ti ngoi mi, vn ay mat, ay hng Va vui nhat la con ngi tin ang Tai san ln la cuoc i trong sang. O, phai au soi bong hoa thanh cu Ho mon nanh nhay nhot vi nai hu Dieu hau ln vi bo cau vui ve Ca ran oc cung hien nh run de Va ca sau thng ai ma sut sui nho le ? Bao gi ch ? Gia m ho Thien Ac Ca nhan gian chung song mot ngoi nha ? ua tien nao ch huy gian nhac Cho moi ngi hat mot ban ong ca ? Nam 2000 i ! Ngi la ai o ? Toi van nghe li Bac goi thanh nien : Khong co viec g kho Ch s long khong ben ao nui va lap bien Quyet ch at lam nen ! Ta a song va ta a thang
Hay i t. T canh mnh bay thang. Khong co g quy hn oc lap T do ! Song, cho mnh. Va song cung la cho. Toi bc tiep, tren oi chan trang kien lai ngh suy, bang chnh oc tim mnh Mng the ky hai mi mot en Cho sang bng mat at, anh bnh minh ! (Ngay 3-3-1991) -----------------------Giao tha Khong ret ma sao buot gia bang em ba mi Tet , toi khong trang Lang nghe phao no ran ngoai pho Giay phut giao tha en o chang ? em 30 Tet Tan Mui 1991 ----------------------------------Mot nhanh xuan Tang ang than yeu tron 50 tuoi Vang, xin ke cung Xuan ong ch Chuyen rieng chung, mot cuoc i bnh d Nam 20 cua the ky 20 Toi sinh ra. Nhng cha c lam ngi Nc a mat. Cha a lam no le. OI nhng ngay xa... Ma x Hue Ma sao buon vay, que hng i ! Ngang au len, khong thay mat tri at lai lang nhng la nc mat... Co le vay thoi... Toi a troi nh con thuyen lay lat Tren dong song mu sng

Phan VHVNH sau 1945
Toi a kho nh cay say ben ng au dam c lam hoa thm trai ngot Toi a chet, lang im, nh con chim khong bao gi c hot Mot tieng ca lanh lot cho i Neu cham mua xuan ay, em i ! T vo vong, menh mong em toi Ngi a en. Choi chang nang doi Trong long toi. Oi ang than yeu Song lai roi. Hnah phuc biet bao nhieu ! Xom th oi ngheo cung toi ket ban Leo let en khuya. Sang tng ch Tuyen ngon Cong san Bang hoang nghe Mac goi xung thien Sang sang Le-nin... Gianh lay chnh quyen ! Tng bng trai at hoi sinh M bnh minh Dang Lien Xo long long. Va nhan loai dan dan chuyen ong Tat ca oi giai phong Viet Nam i ! en cung toi, roi sang chan tri nhng anh ch rat hien, gan d Om hon toi, va goi toi ong ch Cai hon say hn moi tnh yen Nang hon toi nh gio nang dieu Ten goi mi cua con ngi ng thang Tieng chao mi cua con ngi quyet thang Het noi buon cay ang, t ay... Me cua con ! Hi am nhng ngay
Thu be th, me hang cham chut Con se em cho nhng em coi cut Cho nhng ai khao khat tnh thng Cho nhng ai vat vng, thieu que hng Cung ngon la cua niem tin, hy vong. A ! Cuoc song that la ang song i yeu toi. Toi lai yeu i Tat ca cung toi. Toi vi muon ngi Ch la mot. Nen cung la vo so ! Day len, hi ong bao au kho ! at nc nay phai thm lua thm hoa Dan toc nay se la mot bai ca Cua nhan ngha bon nghn nam toa rong. Toi hat ln. Va trai tim soi nong ay toi i cung song ngi i C o bay cao. Sc manh than ky Qua la mau. Khong the g ngan noi. Nh lam sao bao nhieu eo suoi Ke lam chi, may tuoi ng i Co ai o c sc tre hai mi Co ai tnh c long ngi au bac ? Ch biet vay, t khi ta co Bac ang cung ta, nh coi lien canh La mua xuan vo tan, la ti xanh Mot la rung, lai tram mam loc mi Trong bao tap, van hien ngang, phi phi Chung ta i. Nhn ti tng lai...

Phan VHVNH sau 1945
en hom nay. Tri rong bien dai Ta lai ngam nui song ta hung v Ru sach mau va bun d giac My Dang thanh xuan hong nang Thai Bnh Dng Ma rng rng muon nh ngan thng... Oi To Quoc ! T hao thay ngon uoc Cua lng tam i i chay sang. Xin dang tam long ta n ang 50 nam em hoa trang ram To mat ngi, mat at. Mac chung no, lu soi beo bam gan tm mat Nanh vuot bay se ao huyet chon bay Chac tay cay va chac sung trong tay Thep xay dng cung la gm gi nc. Vng the tran, ta len pha trc 50 trieu nhan dan 50 trieu anh hung Nh hom nao, dang Bac van ung dung ng hoang, tien bc ! La lung cha Ta song that ay, gian kho em ngay Ma c tng bay trong m c. Ba cm khoai, t ca nhieu rau Ma ngan song lam ien, khoan bien lam dau Chan dep lo Ma len tau vu tru. i vui the khi ta lam chu Anh em i, ong ch mnh i ! Tre lai roi the ky 20 Va tre mai, moi ngi Mot nhanh xuan, cua ang (17-1-1980) --------------------------------Mot tieng n
Mi bnh minh o, a hoang hon ang nu ci ti, bong le tuon i thng sm nang chieu ma vay Khuay ong long ta biet may buon ! Oi, kiep tram nam c may ngay Tri xanh khong gn bong may bay Gian nan van thuy chung be banj Em am tnh yeu moi phut giay ! Co kho au nao au kho hn Trai tim t xat muoi co n Em i, nghe o... Trong em lanh am tham ben em, mot tieng n ! 20-2-1991 --------------------------------Mot thoang Ca Mau i au cung nh que hng au long cung men thng at nay Bong benh song dn tri may Gio ru da nc, c say bai boi Dap du vo lai ngc xuoi Ao ai tm e bong troi lng l Nha ai ma o oi b Thuyen bay cuon ca hon m theo thuyen Co g nh anh than tien Ca Mau vang vac trang len em ram... (Ca Mau 29-3-1991) ---------------------------------Hat tren dan khoan dau Bay ra xa khi au la b ben ? Tren ta la tri Di ta la bien. Ta lam con chim i tm hanh phuc Song noi song chm Bong tram nhac khuc. Chan ta lam gian

Phan VHVNH sau 1945
Cam sau long bien Tay ta lam khoan Khi dau mach gieng. ep the, ngi i ! Long ta chung thuy Dang hien cho i Ta yeu ta quy. Bien say tri say Ru vui cung ban T gian khoan nay ng len vo han Ta bay, ta bay... ( Bach Ho 2-51991) -----------------MAU VA HOA: ***** Bai ca que hng 29 nam dang dac xa que Nay mi ve tham, mng tai te... Mi c nghe giong hn du ngot Hue giai phong nhanh, ma anh lai muon ve !" Oi, c chi anh c ve vi Hue Khong i tra nay phng n vi c Ve vi pha Tam Giang, nh con trch con chuon di be Ve vi rng la ben Tuan, lp non bai th... C chi anh sm c ve ben noi Hoa noi au tan nat Phu Lai Nh que ban, Niem Pho tr trui an bom cay ca nng san, ong khoai! C chi anh sm c ve ben ngoai Gi b tre, ben nc Thanh Lng Thng cac cau, cac d chu khao tra, khong noi ao ham nuoi can bo thang nam trng ! Que hng i, sao ma da diet the Giong o a... long Hue o chang? 37 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan
V du en tat, a co trang Kho em th em chu, biet lam rang ang ch... Cau ho xa moi tng t Thiet tha oi la, ma nh oi mien Bay gi, nc ln, thuyen len Bac Nam mnh lai noi lien tht da. Bay gi het noi gan xa Anh vao Hng Thuy, anh ra Phong ien ng lang, la may cung quen Bc chan c nh, chang quen loi nao. Ngay i long van t hao Nay ve cang ngang au cao vi tri Tha Thien, ep canh, ep ngi Nut xanh kh phach, bien ngi sc xuan Nui nay Bach Ma, Hai Van May a Anh Giai phong quan len eo Bien nay, Ca Thuan song reo Thanh thanh vanh mu tai beo la em. Hng Giang i dong song em Qua tim ta, van ngay em t tnh Van la duyen o, que anh Gio ma tan, lai trong lanh mat gng. * Ben ngheo, xa chuyen o ngang Nay cau chong My, xe sang dap du Trang Tien, biet may la yeu ! Tuoi th ao trang, sm chieu bm bay. Ng Bnh, thong lai xanh cay Ben kia Vong Canh, ben nay Thien Thai. Bc tranh non nc tuyet vi
Phan VHVNH sau 1945
Ban tay ta lai xay i ta ay ! Hoang cung, thoi a reu day Ngan ng than tng con say thua nao ? Ti roi cuoc song thanh tao Bat cm hen cung ngot ngao long ta. Hue i, ep lam que nha Cau Nam ai hoa bai ca anh hung. Ai i qua o mien Trung Xin mi ghe lai, vui cung Hue toi ! (Ky niem thang 5-1975) ------------------------Cay Hong Nha anh co mot cay hong Qua son nhun nhay en long canh t Cay hong nh thc nh m Khach qua ng nhng ngan ng ghe nhn. Ai tri am, hay en tm Qua hong nh the trai tim gia i Cay hong at nc, em i Cang sng gia lanh, cang ngi sac xuan ! (12-1971) ------------------ng cua ta i Toi a i ng vao Nam ng i anh giac Toi lai bay ng sang Tay T bien ong len bien Bac. Gia mua thu Trang canh hai au, rng phong vang la rung Toi i nh trong bong toi, sng mu D doi chien trng Khong tieng sung. Co g mi, phng Tay ? Co em va co ngay. Co vang va got sat Co mau va nc mat Co nhng soi lang va co nhng anh hung. au tranh nay la tran cuoi cung oan ket lai ! Roi ngay mai 38 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan
Tieng hat a toi i suot ng dai Tieng hat cua nhng ngi cong san. Tnh thng ta manh hn sung an Mac chung muon g Toi en ay cung ban ng ta, ta c i ! Toi a en Ham-bua, ai hoi ang tng bng pho cang Hung v dang Tan-man, ngi cam lai con tau cach mang Toi a quen Mun-sen ran roi, du dang Mot hat da cung i song, hien ngang. Qua Fran-fua choi chang nhng ca hang rc ien Toi tm Gt trong em, ngoi nha khong ngon nen. Va au, Be-to-ven i, tieng nhac yeu i Cung nang toi tren oi canh cua Ngi oi canh T do va Dung cam. Vui sao sang thu nay, chiec xe chay nh bay, qua song Ranh xanh xam a toi ve ti thanh Tria Ve vi mot con ngi xa kia a tr thanh nhan loai. Knh chao Mac than yeu, v ai ! Hn mot thanh than Ngi lam ra anh sang Cho trai at, bnh minh Cho Viet Nam, chien thang Cho moi chung ta tin chnh mnh V le song, hy sinh cho cuoc song. i, vi Mac, la tnh cao ngha rong. Xin cho toi c ngi ca Ngi Dang mot vong hoa cuc vang ti Muon li cam ta. Oi, ta hieu Mac con au trong da Noi au chung va noi au rieng
Phan VHVNH sau 1945
Que ngi ay con mang nang xch xieng Nh lay Chua thieng lieng chu ong inh toi ac ! Roi se en, ngay cuoi cung x phat Toi van nghe tieng hat cua lng tam Toi van nghe nhng sc tre r ram Nh uoi tuyet, ang nay mam hat lua. Khong muon la e, hay la bua Anh em i ! Bat chap gian nguy Khoac vai nhau, ta bc len i ay la cuoc trng ky chien au Gia chung va ta. Gia vang va mau. ng bay vt bien. Xuong Luan on Sng khoi menh mong mot noi buon Khong biet t au? Hay van vay May tram nam dang dac hoang hon Toi bc i, bang hoang tren he pho Gia mui xang va nhng bong o en Nghe ngat th, nh thieu tri thieu gio ng xa, o may ngon en. Quang trng Tra-fan-ga May con s t gia Van nam m giac m cua a Trc cong Hoang cung, van ng gac trang nghiem hai chang k ma. Oi, neu Sec-xpia song lai cung ta Co the khac g, nhng bi kch hom qua ? Ta muon viet cho i ta bai ca ai hoi Bai ca vui cua ngay mai, gio noi Tan sng mu Nc Anh i, quay sang trai, len ng ! 39 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan
Ta muon viet bai chen ru em nay Chen ru thm nong, chen ru cay ang Ta uong vi anh em ta, nhng ngi th mo Khong muon lam than, hay lam la o ! *Tam biet ! ng ta, lai tr ve Tng chng lau lam a xa que Ngoanh trong muon dam ng sng tuyet Nhn lai ta, xuan day bon be Giong a gieo cho mua gat mi Cai vui c n t long i Trng Sn a m ng i ti ng cua ta i, en moi ngi (1-1974) ---------------------------Gi Mien Nam Toi lai lam th, nh moi lan Nghe am tri lat phat ma xuan Con chim chch nh mua tao chn Ruc rch ve an trai ngoai san Con chim reo... con chim reo, ron ra Nhng niem vui va la va than at nc ca hai mien giuc gia Mot mua hoa trai mi ti gan... Lua bong nh mnh xuan, hn h Trai xanh ong mau m phu sa Con song Hong lai ve xuoi, em a Thang lu roi, ta them vng tin ta. Vui biet bao bai ca nam tan Am rng hoang anh la cong trng Tuoi xuan hat bai ca ra tran Moi chang trai, mot Le Ma Lng. Nhng co gai thng Le Hong Gam
Phan VHVNH sau 1945
Tai an ve giai phong que hng. To quoc i ! Nguon vui vo tan Ho Ch Minh, ep nhat con ng ! Oi ! Cai vui ong ch, ong bao Gia ngay xuan, tien tuyen xon xao Phai bao mau tham trong long at Mi anh hong len sac t hao ! Tnh ban, them nong qua la an ng xa cang vng ch anh hung T do, khong phai hang mua ban Se en ngay mai, tran cuoi cung ! Xin gi mien Nam, khuc hat xuan a con xa m c ve gan Nh trong vn tao, con chim chch Ru rt mng theo lch tien quan 30-1-1972 ---------------------------Nc non ngan dam Nc non ngan dam Ra i Cai tnh chi (Cau ca Nam bnh) Na i toc nga mau sng Nh que, anh lai tm ng tham que ng vao nh tnh nh me ng ra pha trc, ng ve tuoi xuan a i muon dam xa gan Nay ve Nam cung bc chan boi hoi ! Song Ben Hai ben boi ben l Cau Hien Lng ben nh ben thng Cach ngan mi tam nam trng 40 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan
Khi mo mi c noi ng vo ra? Bay gi cau lai bac qua Van thm go mi cho ta gap mnh Anh ve Quang Tr Gio Linh Treo len doc Mieu, lang nhn Quan Ngang Bi bi co lut ong hoang Chim keu canh cut, chang chang nang con Ta ti may ap khu khu don Mai ton, rao kem, thap on ch v! Thng em chn i mi ch -------Toan thang ve ta Oi, noi mng dang moi noi mng Trao vui nc mat c rng rng Ca Viet Nam tien cong, ca mien Nam noi day Don dap tim ta, tram tran thang bng bng. Khong, khong phai thien than Bc chan hai bay dam Van la Anh, anh Giai phong quan Van oi dep cao su, anh giac suot ba mi nam, loi khap song sau rng tham. Thu Anh i, sac nhon ngon tam vong Gian d nh chang trai lang Giong Vu kh, chnh la Anh, long yeu thng menh mong. Vu kh, chnh la Anh, la cam hn nong bong. To quoc cho Anh dong sa t hao Thi ai cho Anh anh sao tr tue Khong co g quy hn oc lap t do. Kh phach Anh la Trng Sn thanh cao. Rat manh liet va cung rat du dang,
Phan VHVNH sau 1945
tam hon Anh la muon trung song be. Giac My kieu cang, tng co the ngu yen tren ging vang, au goi len bom. Nghe chung ngay u run - a co da man lam luat Bong choang day, bang hoang Sap tat hoang hon Ngi chon chung la Anh, anh Giai phong quan Viet Nam, mu tai beo, chan at X phat chung la anh nhan danh tnh thng va le phai. Co le nao cuoc song het tuoi xanh ? Hay cu nhng em th ang quan quai ngay em trong s hai. Hay cu tieng chim ca va trai chn tren canh. Lch s sang xuan. Anh vao tran cuoi cung ai lo Ho Ch Minh, thac reo, quan i cuon cuon. Anh anh nh set no, tri rung Anh chuyen nh lu dong, bao cuon. Chat Buon Me Thuat, rung ca Tay Nguyen Quet Hue - Thua Thien, o nhao a Nang. Va Quang Nam, Quang Ngai, Bnh nh, Phu Yen Va Phan Thiet, Phan Rang, a Lat, Nha Trang, lu nguy cuong cuong, ru ri mot mau tang c trang. ng tien quan ao ao chien thang. Pha trc ch Anh, ngi me mong con. Phao hay gam len, o nong ban thang Ron rc xe tang chom ti Sai Gon ! Oi, buoi tra nay, tuyet tran nang ep Bac Ho i ! Toan thang ve ta 41 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan
Chung con en, xanh ngi anh thep Thanh pho ten Ngi long lay c hoa Cho chung con gia vui nay c khoc Hon moi a em, om moi me gia Nh long Bac, moi khi Bac oc ong bao mien Nam, mat knh bong nhoa. Chung con se gap tram lan manh ng gac bien tri ti mat mau lam. Bi co Bac, t ni ay ra i tm ng kach menh. Cho chung con nay c tr ve, vnh vien Viet Nam ! 1-5-1975 -------------------------------Viet Nam mau va hoa Khao khat tram nam, mai i ch Hom nay vui en, ng trong m Mot tri em a, xanh khong tng Mat at bnh yen giac tre th ay cuoc hoi sinh, buoi hoa than Mua ong the ky chuyen sang xuan Oi Viet Nam! T trong bien mau Ngi vn len, nh mot thien than ! The nay chang ? Thu xa hoang da Chang Sn Tinh thang giac Thuy Tinh Cang dang nc, cang cao ngon nui Chan Trng Sn, ap song Thai Bnh, Chung muon ot ta thanh tro bui Ta hoa vang nhan pham, lng tam Chung muon ta ban mnh o nhuc
Phan VHVNH sau 1945
Ta lam sen thm ngat gia am. Ta san sang xe trai tim ta Cho To quoc, va cho tat ca La c nay la mau la da Cua ta, cua con ngi, vo gia. Trang khan tang, em chang khoc au Hi em gai mat cha mat me Nc mat ri, lam nhoa mat quan thu Em phai ban, trung au giac My. Tnh thng ln, manh hn la thep Tran a ay xay gia long ngi Dau ma nang, trai at tron van ep i yeu ta, ta phai thang cho i. *Cut sach i, bay soi hoi tanh ! a en buoi cuoi cung phan quyet Tra ve ta at rong tri xanh Cho bay, nhng ho bom lam huyet. Lch s muon bay cui au toi loi Di gm thieng hung kh Thu o Ca bon bien hoan ho Ha Noi Phao ai bay rung o mat ho. Ngoc Ha em! Long lay hoa ti Xin thm khap mien Nam, mien Bac Chac Bac Ho vui, xin knh dang Ngi Va tang ca anh em cung ta anh giac. Khong noi au nao cua rieng ai Cua chung nhan loai chien cong nay. Viet Nam i, mau va hoa ay Co u mai sau, tham nhng ngay ?
*Cha de lanh au, nhng vet thng Na mnh con nhc, hi que hng! Song mua vui a mang xuan ti a tat hom nay la chien trng. Rng nui a xanh mau giai phong Hay trao len, i song Cu Long Quet phang nhng rac bun ong Nhng thep gai ngan mat, cat long. Ta lai ve ta, nhng a con Mau hoa trong mau, o nh son Sai Gon i, Hue i! Xin i Tai hp, huy hoang, ca Nc non! 28-1-1873 -------------------------Vi ang, mua xuan Th i th se hat bai ca g Toi muon dat th i Toi muon cung th bay Mua xuan nay en tan cung at nc. Oi ! Mua xuan bon nghn nam m c Hn na ng i, toi a biet au To quoc toi rat ep, rat giau ep t mai toc xanh au nguon Pac Bo ep en got chan hong at mui Ca Mau. Xa que cha ma toi nao c biet Co Trng Sn cao, co bien ong sau Tuoi th ua trong ma dam da diet Cat truong dai nang bong lng trau ang day toi biet ngang au, ng day Vng hai chan, ng thang, lam ngi Toi i ti, vi ban i, t ay

Phan VHVNH sau 1945
en hom nay, mi thay tron vung tri ! -----------------Vui the hom nay... Ba mi nam, trng ky khang chien Ta a i. Va ta a en. That ay roi, hanh phuc cam tay oc lap-T do, t nay vnh vien. Toi nhn lai, nh oi mat tre th To quoc toi, Cha ep the bao gi ! Xanh nui, xanh song, xanh ong, xanh bien Xanh tri, xanh cua nhng giac m... Toi bay gia mau xanh giai phong Tang thap, tang cao, chieu dai, chieu rong Oi Viet Nam ! Yeu suot mot i Nay mi c om Ngi tron ven, Ngi i ! Hung v thay toan than at nc Ta Trng Sn, vn ti Trng Sa T Tra Co rng dng en Ca Mau rng c. o bnh minh mat song khi xa. a qua, thu am u bong giac Trang khan tang, tan lui co cay a qua, noi em Nam ngay Bac Gia que hng ma nh kiep i ay! Ta a thang. Hay thang ng i ti Lap nhng ho bom, xoa moi au buon T tro bui, ta lai xay dng mi Pho lang ta, va ca nhng linh hon
Toi lai m Tren Thai Bnh Dng To quoc ta nh mot thien ng Cua muon trieu anh hung lam nen cuoc song Cua t do, hy vong, tnh thng Vui the, hom nay ngay m hoi Bon phng a ban ti cung ta T hao thay, trai tim Ha Noi Phai ay ng lch s ghe qua ? Xin dang len Bac mot mua hoa Ca nc, anh em ep mot nha Nh khoi hoa cng va cam thach Ngan nam quanh Bac, ban hoa ca ----------------------------TAP GIO LONG BAI CA MUA XUAN 1961 Toi viet bai th xuan Nghn chn tram sau mot Canh tao au he rung rinh qua ngot Nang soi sng giot long lanh Ret nhieu nen am nang hanh ang cay lam mi ngot lanh o chang Gia t nam cu bang khuang a nghe xuan mi lang lang la thng ! Chao xuan ep ! Co g vui ay Hi em yeu ? Ma ma em o day Nh buoi au ho hen, say me Anh nam tay em, soi noi vung ve. Ma noi vay: "Trai tim anh o Rat chan that, chia ba phan ti o: Anh danh rieng cho ang phan nhieu Phan cho th, va phan e em yeu Em xau ho: The cung nhieu anh nh !" Roi hai a hon nhau, hai ngi ong ch

Phan VHVNH sau 1945
Dat nhau i, cho en sang mai nay Anh on em ve, xuan cung en trong tay! Oi tieng hot vui say con chim chien chien Tren ong lua chiem xuan chao mnh bay lieng Xuan i xuan, vui ti mong menh Bien vui dang song trang au ghenh Th a hat, mat trong li chuc: ng len hanh phuc rong thenh thenh Tam ao, Ba V vui nui xuan xanh... Chao 61: nh cao muon trng Ta ng ay, mat nhn bon hng Trong lai nghn xa, trong ti mai sau Trong Bac trong Nam, trong ca a cau ! Trai qua mot cuoc be dau Cau th con ong noi au nhan tnh Noi chm kiep song lenh enh To Nh i, le chay quanh than Kieu Nghe hon Nguyen Trai phieu dieu Tieng gm khua, tieng th keu xe long... Oi tieng cua cha ong thu trc Xin hat mng non nc hom nay: Mot vung tri at trong tay Dau cha toan ven, a bay c hong! Viet Nam, dan toc anh hung Tay khong ma a thanh cong nen Ngi ! Co g ep tren i hn the Ngi yeu ngi, song e yeu nhau ang cho ta trai tim giau Thang lng ma bc, ngang au ma bay ! 44 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan
i vui o hom nay m ca Nh day hang Bach hoa cua ta Hi nhng ngi yeu, hay ghe mua hoa Va en o, sam t qua le ci Lua Nam nh ep ti mat ri Lc Hang ao chai mai toc xanh ! Ta con ngheo, pho chat nha gianh Nhng cung u vai tranh treo Tet. i vui o, tieng ca oan ket Ta nam tay nhau xay lai i ta Ruong lua, ong khoai, nng san, vn ca Chuong ln, bay ga, an trau, ao ca Don t phan ri, nhat tng ngon la Moi hon than, mau sat, can ngo Ta nang niu gom gop dng c o! O thch that, bai th mien Bac Rat t do nen ti nhac, ti van Ca khong gian nh xch lai gan Thi gian cung quen tuan quen thang. i tre lai. Tat ca eu cach mang ! Ru sach co n, rieng le, ban cung Que hng ta ron ra cuoc vui chung Ngi hp tac nen lua day them o. ng n ngc. Nhng hang dng lieu nho a len xanh nh toc tuoi mu lam. Xuan i Xuan, em mi en dam nam Ma cuoc song a tng bng ngay hoi Nh hom nay gia cong trng o bui Nhng oan xe van tai noi nhau i
Phan VHVNH sau 1945
Hong Quang, Lao Cai, Thai Nguyen, Viet Tr Ten at nc reo vui bao tieng goi... * Nao i ti ! Bac Ho ta noi Phut giao tha tieng hat em xuan Ke hoach nam nam. Mi nhng oan quan Mi nhng ban chan, tien len pha trc Tat ca di c hat len va bc i ta i ! Khai pha rng hoang Hoi nui non cao, au sat au vang ? Hoi bien khi xa ? au luong ca chay? Song a, song Lo, song Hong, song Chay ? Hoi au thac nhay, cho ien quay chieu ? Hi nhng ngi trai, nhng co gai yeu Tren nhng eo may, nhng tang nui a Hai ban tay ta hay lam tat cai ! Xuan a en roi. Hoi ha tng lai Khoi nhng nha may mi ban mai... Toi viet cho ai bai th 61 ? em a khuya roi, ret ve te buot Ha Noi r ram Coi thoi ngoai ga Mot chuyen tau chuyen banh i xa Tieng xnh xch chay doc ng Nam Bo Oi au phai con tau ! Trai tim ta o ! Tieng ap thnh thnh, muon v lam oi Ta biet em rat khoe, tim oi Khong khoc ay. Nhng sao ma nong bong Nh la chay trong long ta gio long? 45 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan
May hom nay, nh a nh nha Ta van v hoai, rao rc, vao ra Nghe tieng mo va nghe tieng sung Mien Nam day, ho reo nao ong ! Ba con toi a ngu lau roi Con bao nhieu cha c ngu trong noi Mien Bac thien ng cua cac con toi ! Ga gay sang. Th i, mang canh la Hay bay i. Con chim keu trc ca Them mot ngay xuan en. Bnh minh Canh tao au he qua ngot rung rinh Nh hanh phuc n s, c m nho nho Treo trc mat cua loai ngi ta o : Hoa bnh oc lap Am no Cho Con ngi Sung sng T do ! (24-4-1961) ----------------------------------CANH CHIM KHONG MOI Chieu nay gio lang. Nang hanh May bong trang non, tri xanh, Bac ve Song Hong nang rc b e Nang thm rm mi ong que gat mua. Bac i, muon dam ng xa Hom qua tuyet lanh, nay va nang len Bac ve, toc co bac them ? Nam canh, bon bien, co em ngh nhieu ? Hi Ngi, tim nhng thng yeu Canh chim khong moi, sm chieu van bay
Phan VHVNH sau 1945
Chim bay tung canh chim bay Ba mi sau trieu chim bay goi nhau Chim keu ru rt tren au Mua cam ng ngot a cau cua ta Gia sng ng hen mua hoa Nang xuan t Mac T Khoa a ve. Song Hong nang rc b e Nang thm rm mi, ong que gat mua Hoa i, con gai cua cha Cha nang con nhe, lam hoa mng Ngi. Bac ve, vui o, con i ! Bac hon cac chau, Bac ci vi dan Ngay vui, vui nhng hai lan Bac ve mang ca mua xuan lai nha. 12-1960 -----------------------------------EM I BA LAN Em i, Ba-lan mua tuyet tan ng bach ng sng trang nang tran Anh i, nghe tieng ngi xa vong Mot giong th ngam, mot giong an Co phai So-panh tnh cha chan Nang an ca co gai Ba-lan Co phai A-am hon v ai Bay tren au the ky nhan gian Em i cung anh len thanh xa Vac sa-va am nang ban tra Net vang lch s va ti lai Trong cuoc hoi sinh, tanh gio ma. Hay nghe em, tng vien a lat Nhng con ng, tieng hat au thng Ba-lan, Ba-lan Tht da a bao lan tan nat Nc mat, tm ve vong co hng
Hay nghe em, tng vien ngoi o Nhng mai nha pho cu hoi xuan Mau a quyen, em i, trong o Mau Ba-lan va mau Hong quan! Oi mau ong mi lam nam trc Bon trieu hon keu Nc ban em Em i em, lam sao quen c Ot-s-ven-xim, Ot-s-ven-xim Nh nghe em, nhng oi day nho Tng con i chap chng chan son Nhng mai toc vang t ong bo Det thanh chan rn bong oan hon! Anh a en que em Cra-cop Nh que anh long lay cung en Hong quan cu Va-ven xinh ep Nh Thach Sanh anh o cu nang tien. Anh a en que em Ban-tch Song ngi xanh, ngoc bch bien khi a xoa sach nhng ngay ang-dch Mau Ba-lan trong trang o ti. Khap que em, mua xuan en roi - Du em qua chut tuyet con ri Hi ngi ch ben ng quet tuyet Xuan en roi, nang o tren moi. Nang tren cao can truc xay nha Nang lng tau phap phi i xa Nang o ngc anh, ngi thuy thu ep nh lo No-va Hu-ta.

Phan VHVNH sau 1945
Khap que em, mua xuan mang ten Nhng ngi con ep cua tram mien Hom nhau goi nhau ve ai hoi M them ng, i len i len Mua xuan o, que em am ap Chan ngi i, vao cuoc i chung Nga ang kep ong len hp tac ng ta i tap nap vo cung ! Em i, Ba- lan mua tuyet tan ng bach dng sng trang nang tran Anh i, nghe tieng an xuan ay Ca ngan nam: Ba-lan, Ba-lan (41959 ) --------------------------------ME TM Toi lai ve que me nuoi xa Mot buoi tra, nang dai bai cat Gio long xon xao, song bien u a Mat ri long ta ngan nga tieng hat... Mi chn nam roi. Hom nay lai bc oan ng xa, cat bong lng oi. Oi co phai song boi them bai trc Hay bien au xa rut nc xa roi? Hon Net ta i ! Mang ve cha o Co nhieu khong con nuc con thu? Chao nhng buom nau thuyen cau Diem Pho ! Nh nhau chang, hoi Hanh Cat, Hanh Cu ? Toi lai ve ay, hi cac anh Hi rng sa moc, khom da xanh Hi oi cat trang rung rinh nang 47 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan
Hi nhng vn da o ngot lanh ! Nh a con i, biet xom lang Na i bong nh bong que hng Nh leu rm t sng khuya sm Bai vang u hiu lac dau ng... Con a ve ay, i me Tm Hi ngi me kho a danh cm Cho con, cho ang ngay xa ay Khong s tu gong, chap sung gm Nha ai mi nh, tng voi trang Thm nc mui tom nang may nong Ngon ngon san phi khoai dat nang Gieng vn ai vay, nc khi trong ? Ng ngac trong quanh, la may lan Hoi tham co gai ma bo quan Mai au toc xoa xanh ben gieng - Vang ung nha em, bac ngh chan - O ka, co be noi hay sao! Nha cua toi, ai lai hoi chao Nh the khach ng xa gac lai Bo i au, hm, me au nao? Nhieu ay em, may tuoi roi? - Hai mi - nh, thang nam troi Song boi them bai, thuyen them ben Gio long ng khi, rong at tri ! - Ong mat nam nao, ngay oc lap Buom cao o song bong c sao Ba "ve" nam oi, lang treo li Bien ong : Hon Me, giac ban vao...
Phan VHVNH sau 1945
Bang khuang chuyen cu: Mot chieu thu Mi chn nam xa, may ban tu Vt nguc, bang rng, tm moi ang Duyen may, day noi, at Hanh Cu. au thon, con vang, tup leu rm; To am chim ve. Co me Tm Hai a trai ngay i cup dao Noi khoai sm toi lot thay cm. Thng ngi cong san, cam Tay - Nhat Buong Me - buong tim - giau chung con em em cho sua... Lang ben ong ? Bong Me ngoi canh lan bong con... Ch xa, Me ganh m rau xanh Them bo truyen n goi au tranh Bai cat vang thau in bong Me Chieu ve... Hon Ne... Bien reo quanh... Song hay gam len, gio thet len! Trieu dang. Cheo manh, thuyen i thuyen ! Vui chang, hi Me, i vui o : C o ta lay ong moi mien ! Nhng mot em ma, t bai con Lnh ve, lnh troi ca hai con Mau con o cat ng thon lanh Bong me ngoi trong, vong nc non! Oi bong ngi xa, a khuat roi Tron oi nam at trang chan oi. Song trong cat, chet vui trong cat Nhng trai tim nh ngoc sang ngi !
ot nen hng thm, mat da Ngi Hay ve vui chut me Tm i ! Nang ti xom ngoi, tng voi mi Phap phi buom dong, nang bien khi 7-1961 ----------------------------NGI CON GAI VIET NAM Tang ch Ly anh dung Em la ai ? Co gai hay nang tien Em co tuoi hay khong co tuoi Mai toc em ay, hay la may la suoi oi mat em nhn hay chp la em giong Tht da em hay la sat la ong? Cho toi hon ban chan em lanh ngat Cho toi nang ban tay em nam chat Oi ban tay nh oi la con xanh Tren mnh em au n ca than canh Tnh lai em i, qua roi cn ac mong Em a song lai roi, em a song! ien giat, dui am, dao cat, la nung Khong giet c em, ngi con gai anh hung! Oi trai tim em trai tim v ai Con mot giot mau ti con ap mai Khong phai cho em. Cho le phai tren i Cho que hng em. Cho To quoc, loai ngi ! T coi chet, em tr ve, choi loi Nh buoi em i, ngon c o goi Em tr ve, ngi con gai quang vinh Ca nc om em, khuc ruot cua mnh.

Phan VHVNH sau 1945
Em a song, bi v em a thang Ca Nc ben em, quanh ging nem trang Hat cho em nghe nh tieng me ngay xa Song Thu Bon giong hat o a... Ca nc cho em, cho em tat ca Mau tiep mau, cho lai hong oi ma Cho mai toc em xanh lai ngay xuan Cho tht da em lai n trang ngan Em se ng tren oi chan tuoi tre oi got o lai tr ve que me Em se i, tren ng ay thenh thang Nh nhng ngay xa, rc r sao vang! Oi oi mat cua em nhn, rat ep Hay sang mai niem tin ti anh thep Nh que em Go Noi, Ky Lam Hi em, ngi con gai Viet Nam ! 7-12-1958 --------------------------------------------QUE ME Hue i, que me cua ta i ! Nh t ngay xa , tuoi chn mi May nui hiu hiu, chieu lang lang Ma nguon gio bien, nang xa khi Tieng hat au ma nghe nh thng ! Mai nh man mac nc song Hng Ha i, tieng me ru nhe nhe Cay ang bao nhieu noi oan trng ! Oi nhng em xa, toi mt mung Con nam ben me, am tron lng
Ngoai hien nghe tieng giay i ron Me bam con im: Chung no lung Con hoi v sao chung no tm Tm ai, con hoi, me rang: Im ! Me i, i me buon lo mai That ruot mon gan, heo ca tim Me khong con na, con ay Hue Con ln len, con biet le roi: Nc mat nha tan, i kho the Khong lam no le ng len thoi! Con ln len, con tm Cach mang Anh Lu, anh Dieu day con i Me khong con na, con con ang Du dat con khi cha biet g. Hue khong buon na, Hue ta i Mat t tram nam a he ci Nghn manh tng lai ve phap phi Truyen n c o gio tung tri. Roi ien cum xai toe mau ti Xa-lim khong the khoa hon ngi Bng bng tieng hat rung song sat Tieng hat ta bay long gia i... Thang Tam vung len Hue cua ta Quang - Phong i, Hng Thuy, Hng Tra Phu Vang, Phu Loc o len Hue o ngap dong song ron tieng ca. T ay, xa que me en ray Lang nghe tng buoi, nh tng ngay Giac ve giac chiem au xng mau au ca long song, au co cay!

Phan VHVNH sau 1945
Can rang gian kho tam nam tri Hue cua ta khong mot bc lui Hue cua ta ay cam vng sung Chung bay khong the co ng vui Chung bay khong the co ngay mai Chet di chan bay van bay gai Chet xuong au bay tng hoc nui Hai Van tham tham huyet em ngay! Lang ta giac ot may lan qua Ma at Phu Lai van tot ca Ma qut Hng Can ta van ngot Nh anh du kch tran Dng Hoa Ch ta nh nui Thien Thai ay o rc chieu hom day canh ong Long ta nh nc Hng Giang ay Xanh biec long song nhng bong thong... La chien tranh nay a tat roi Ma long ta van chay khong nguoi Me i di at con chua xot Nhng tieng giay inh ap nui oi !
Mot ngoi sao, chang sang em Mot than lua chn, chang nen mua vang. Mot ngi au phai nhan gian ? Song chang, mot ong la tan ma thoi ! Nui cao bi co at boi Nui che at thap nui ngoi au ? Muon dong song o bien sau Bien che song nho, bien au nc con ? Tre gia yeu lay mang non Chat chiu nh me yeu con thang ngay Mai sau con ln hn thay Cac con om ca hai tay at tron. ----------------------------------THU MUON I MUON KIEP KHONG TAN ong bao i, anh ch em i ! Hi lng tam tat ca loai ngi Hay nghe tieng cua nghn ngi b giet Khong song na, nhng khong chu chet Nghn hon oan bay khap nhan gian Thu muon i, muon kiep khong tan ! Hay nghe tieng cua nghn xac chet Chet the tham, chet mot ngay bi thiet Ca nghn ngui, trong mot trai giam Cua mot nha tu ln: Mien Nam ! Hay nghe tieng cua mot nghn cai xac Khong chu chet, vach tri keu toi ac !
Oi Hue ngan nam, Hue cua ta ng vao se noi lai ng ra Nh con cua me ve que me Hue lai ve ay gia Cong hoa. 6-2-1955 Trong mot ngay - Mong mot thang --------------------------------mi hai TIENG CHOI TRE - Nao ai ng khong song na ngay -----------------------mai ! TIENG RU Chung toi chet, chet quay lan loc Con ong lam mat, yeu hoa t ruot t gan, nam cm thuoc Con ca bi, yeu nc; con chim oc ca, yeu i Chet ma cha giet c lu e hen Con ngi muon song, con i Trai tim hong chet uat mau bam Phai yeu ong ch, yeu ngi en anh em. 50 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan (2009 Thi sinh vien)
Phan VHVNH sau 1945
Oi chet het, khong the nao chet c ! Khong the chet, nhng ngi dan yeu nc Nhng con ngi khong chu o danh Nhng ngi con khong muon chien tranh Nhng ngi cha khong muon nh quoc the Nhng ngi me khong muon con no le ! ong bao i, anh ch em i ! Song, chung toi mong c song lam ngi Du a chet, ma con tri con at Ma To quoc ta hoa bnh, thong nhat Chung toi khong s mau chay au ri Tha chet khong chu khuat phuc mot li ! Chung a giet, nhng lam sao giet c Hon chung toi quan quanh cung at nc Nh bong da om nhng xom lang yeu Nh bong co bay sm sm chieu chieu Nh song lach van tam ong xanh mat Nh song bien van dap du ca hat ! ong bao i, anh ch em i ! Chung toi khong the song lai roi Nhng xac chet, khong the nao cu na ! Hay cu nhng anh em trong mau la Nh lay : nam cm thuoc oc giet ngi Quan thu con vng vai khap ni !
ong bao i, anh ch em i ! Chung toi khong the thet na roi ! La a ot nhng thay en thuoc oc Sung a ban nhng au xanh gan goc Chet van leo tren nhng mai nha giam Keu ca loai ngi : Cu lay Mien Nam ! ong bao i, anh ch em i ! Chung toi khong con song tren i Chung toi chang con tren mat at Nhng mienn Nam, nhng trai giam con chat Nghn van chung toi, nghn van con ngi Chet ruc chet mon, vang bat tam hi ! Hi tat ca nhng ngi ang song Hay thay chung toi, truyen i vang ong Tieng vong cam thu, tieng vong au thng Cua mien Nam bat khuat kien cng : Hay chan lai nhng ban tay am mau Cua My-Diem ! Va ben gan chien au ! Va chung bay, My-Diem giet ngi Hay nghe ay, chung ta noi mot li Hay nghe tieng cua nhng ngi a song : Nhng thuoc oc, xieng gong, gm sung a giet ta, se giet lai loai bay Bao ngay mai la gia noi hom nay ! Tri chp giat, tat en ngay set anh ! 20-1-1959 -----------------------------------------------XA... NAY!
Thuoc oc o, trong tay bay cho My Nhng oc lap", "quoc gia", "nhan v Nhng o-la va nhng sung gm Xa la rng nui, la em Mien Nam i ! Thuoc oc giau trong Gi them song bien, lai them ban cm ngay Quang xuong bien nhng thang Ta i tren trai at nay mang thuoc oc Dang tay be ban, vui vay bon phng. Nhng con cho gi vang cho Bach oc. Tren bai Thai Bnh Dng song gio 51 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan (2009 Thi sinh vien)
Phan VHVNH sau 1945
Phi phi bay c o sao vang Chung ta ng thang hien ngang Sang ngi mot ngon hai ang hoa bnh. Cam n Ngi, Ho Ch Minh v ai ! Bon nghn nam ta lai la ta. Viet Nam dan chu cong hoa Hom nay mi tuoi cam hoa tang Ngi. Mng ngay lch s Ho Ch Minh va Chnh phu ve Thu o

Phan VHVNH sau 1945
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Chng 5
CHE LAN VIEN
I. NHNG NET CAN LU Y KHI NOI VE TIEU S CHE LN VIEN 1. Tieu s - CLV ten that la Phan Ngoc Hoan, sinh nam 1920 (23.10) tai Cam An, Cam Lo, Quang Tr. Ong ln len va i hoc Quy Nhn, (B) o bang Thanh Chung th thoi hoc, i day t kiem song. Co the xem ay la que hng th hai cua Che Lan Vien, ni a e lai nhng dau an sau sac trong tam hon cua nha th. - Sinh trong mot gia nh vien chc nho, cha mat sm, Che Lan Vien hoc Quy Nhn, Ha Noi, roi i day cac tnh mien Trung va lam bao Sai Gon. - Que hng e lai nhieu an tng sau am trong tam tr giau tr tng tng CLV. Thanh Bnh nh xa la kinh o o Ban cua vng quoc Chiem Thanh (Thap Cham).( Nhng cau chuyen ve bai tha ma, ma Hi, xng kho, mau trao, Thap Cham hoang tan) gay s nhay cam, u t cua Che Lan Vien. - Ong bat au lam th t nam 12, 13 tuoi. Nam 17 tuoi, vi but danh Che Lan Vien, ong xuat ban tap th au tay nhan e ieu tan gay mot tieng vang ln, Hoai Thanh goi o la mot niem kinh di, co li ta ong thi la li tuyen ngon nghe thuat cua "Trng Th Loan". T ay, cai ten Che Lan Vien tr nen noi tieng tren thi an Viet Nam. Ong cung vi Han Mac T, Yen Lan, Quach Tan sang lap ra "Trng Th Loan" c goi la nhom "Ban thanh t hu" cua Bnh nh. - Nam 1939 ong ra hoc tai Ha Noi, sau vao Sai Gon lam bao roi ra Thanh Hoa day hoc. Nam 1942 ong cho ra i tap van "Vang Sao", tap th triet luan ve i vi mau sac sieu hnh, huyen b. Cach mang thang Tam thanh cong, ong tham gia phong trao Viet Minh tai Quy Nhn, sau ra Hue tham gia oan xay dng cung vi Hoai Thanh, Lu Trong L, ao Duy Anh, viet bai va lam bien tap cho cac bao Quyet thang, Cu quoc, Khang chien. Phong cach th cua ong giai oan nay cung chuyen dan ve trng phai hien thc. Thang 7 nam 1949, trong chien dch Ta Cn-ng 9 (Quang Tr), Che Lan Vien gia nhap ang Cong san ong Dng (tren at que me) . - Nhng nam 1940 - 1945 , Che lan Vien ri vao khung hoang tram trong ca he t tng va ca the he tr thc luc bay gi. Ong tm en triet hoc duy tam sieu hnh va ton giao e tm loi thoat. (M au toi yeu Chua, roi lai toi yeu Phat ); va sau nay nha th nhn lai nhng ngay thang ay ma phai chanh long sot xa. - Cach mang thang Tam bung no, mac du Che Lan Vien ang chm trong be tat, cha hieu g ve CM nhng van hang hai tham gia phong trao Viet Minh Quy Nhn, ra Hue lam bao Quyet Thang Trung Bo. - Nam 1954, Che Lan Vien tap ket ra Bac lam bien tap vien bao "Van hoc". T nam 1956 en nam 1958, ong cong tac Phong Van nghe, Ban tuyen huan Trung ng va en cuoi nam 1958 tr lai lam
bien tap tuan bao "Van hoc" (sau la bao "Van nghe"). T nam 1963 ong la Uy vien Thng vu Hoi Nha van Viet Nam, Uy vien Ban th k Hoi Nha van Viet Nam. Ong cung la ai bieu Quoc hoi Viet Nam Dan chu Cong hoa cac khoa IV, khoa V, khoa VI; Uy vien Ban Van hoa Giao duc cua Quoc hoi. Sau 1975, ong vao song tai Thanh pho Ho Ch Minh. Ong mat ngay 19 thang 6 nam 1989 (tc ngay 16 thang 5 nam Ky T) tai Benh vien Thong Nhat, thanh pho Ho Ch Minh, tho 69 tuoi. Sau khi ong mat, gia nh a chon loc va sap xep ban thao th cha cong bo cua ong e in thanh tap Di cao th CLV (3 tap : 1992, 1993, 1996), lam gii van hoc va cong chung kinh hoang va sng sot. Ong c Nha nc Viet Nam trao tang Giai thng Ho Ch Minh ve Van hoc Nghe thuat. Che Lan Vien la bo cua nha van Phan Th Vang Anh. 2. Quan iem va phong cach sang tac 3. Cac but danh Ngoai but danh CLV noi tieng, ong con k but danh Thach Han (ten mot con song tnh Quang tr, que hng ong). ( 1958 va nam 1975..). T 1958 1963: vi but danh Chang Van. Ngoai ra con co Oah (Tc Hoan). II. LY GIAI V SAO HOAI THANH CHO RANG IEU TAN OT NGOT XUAT HIEN GIA ONG BANG TH VIET NAM NH MOT NIEM KINH D ? V: 1. Cai oc ao va khac la cua ieu tan: Hai iem nay the hien mot quan niem th khac thng. o la e cao cai tot cung, xem th nh mot hanh ong phi thng, vt ra khoi moi s thng e luon khac la va at en s tot cung. Va chnh tac gia cung a tha nhan: lam th tc la ien. Va lam th la s phi thng, thi s khong phai la ngi. No la ngi m, ngi say, ngi ien. No la Tien, la Ma, la Quy, la Tinh, la Yeu. No thoat khoi hien tai. No xao tron D _vang. No om trum tng lai. 2. Nhng am anh a in sau trong tam tr ve s ieu tan cua vng quoc Chiem Thanh xa va anh hng cua Bo le nha th tng trng Phap, CLV xay dng mot the gii th kinh d trong ieu tan)_ the gi nhng nam mo, xng mau cung yeu ma bang tr tng tng k la, CLV tao nen mot khong gian cua nhng bai tha ma, nhng ngon thap Cham hoang tan va b mat. Tren cai nen canh vat ay nhng hon ma vat v, nhng nhanh xng kho va thap thoang bong dang h ao cua cac Chiem n 3. ieu tan vi cai toi tat ca vo ngha. Tat ca khong ngoai khuong kho au. Cai toi ay a phu nhan thc tai ng thi ( ch viec dng len mot the gii kinh d th th cung la mot s choi t thc tai, muon phu nhan cuoc song thc tai): Toi khong muon tri at xoay chuyen na Vi thang ngay bien biet uoi nhau troi Xuan ng ve! He ng gieo anh la! Thu thoi sang! ong thoi lai nao long toi ( Nhng si t long )
o cung la tam trang cua lp thanh nien ng thi cha tm c hng i. ieu tan a sm bao hieu s be tac cua Th Mi ngay trong buoi cc thnmh cua no. ieu tan , the gii nghe thuat ma quai.
THC HANH: GIANG VAN: TIENG HAT CON TAU
TUYEN TAP TH CHE LAN VIEN

TAP TH IEU TAN TA
Han mac T noi: lam th tc la ien. Toi them: Lam th la s phi thng. Thi s khong phai la Ngi. No la Ngi m, Ngi say, Ngi ien.
----------------------------
No la Tien, la Ma, la Quy, la Tnh, la Yeu, No thoat Hien Tai. No xoi tron D vong. Nu um trm Tng Lai. Ngi ta khong hieu c no v nu nui nhng coo vu ngha, tuy rang nhng coi vu ngha hp ly. Nhng thng thng no khong noi. No gao, no thet, no khoc, no ci. Cai g cua nu cung tot cung. No gao v so, nu thot t hau, no khoc trao nc mat, no ci tran ca tuy la tuy. The ma co ngi t cho la hieu c no, roi em no so sanh vi Ngi, va che no la gia doi vi Ngi. Vi no, cai g nu nui eu co ca. * Thay dong song Linh quan quat trong th toi, thay Ngi Dung S vung vay trong sach toi, ngi ta hoi: song Linh au? Ngi Dung S an mac nh the nao ? Hay ngh lai ! Co ai thay, vao buoi chieu, rung trong Thap mot vien gach cu ma# hoi: Vin gach ay chu vi, dien tch bao nhiu ? uc t i nao ? au ? Bi ai ? Va e lam g ? * ieu Tan co rieng g cho nc Chiem Thanh yeu men cua toi au ? Ka ka no ang uc so da anh. Tieng xng ran v doi thau ay hon toi. * oc tap IEU TAN nay xong, neu long anh van dng dng khong co lay mot cn song gio th xin anh hoy cau khan tat ca nhng g Thing Ling, nhng g Cao Ca tha toi cho pham nhon l# tui ay. Neu, khi sach oc xong ma cai Buon, cai Chan, cai Hoi hung cung ua nhau en boc lay hon anh, lam cho anh phai ci, phai gao, phai khoc, th xin anh ch hep hui g m# ci cho menh mang, gao cho v co, khoc cho ha he, roi gi cai ci, cai gao, cai khoc ay cho khong trung. Toi nam ngu trong sao, nghe c, tung mau ngoi day, vo lay cai qua qu bau ay roi say sa, roi ngay ngat, roi ien cuong vo len au sao Khue, sao au, len ca Nguyet Cau ma bao chung no rang: - Ha, ha ! bay oi ! Loai ngi thanh thi s nh ta ca roi. * Va venh vang, kieu ngao, ta lay may lam but, lay trang lam mc e len nen tri xanh: Trong th ta dan Cham luon song moi Trong th ta xng mau khoc khong thoi" Viet Thap o Ban mot em thu ay trang (CHE LAN VIEN ) --------------------------------------------------------Cai so ngi Mi trong mong ao c nhng ieu chi ? Nay chiec so ngi kia, mi hi ! Di lan xng mong manh cua au mi Mi nh g, tng g trong em toi ? Mi nh en canh phap trng ghe rn
So muon ngi lan lt uoi nhau ri ? Hay mi nh nhng em m rung rn Hon mi bay trong om la ma tri ? Cu tm chang, nhng khong tieng gio, chieu
Hay im lang chuyen mnh trn m#u o ? Hay rng xanh lan nhe khoi u sau ? Gia ngan ram, muon cay chen lo tham Voi Cham i lang lang, dang uy linh Cung rung chuyen, di chan ngai, rng nui tham. Di chan ngai ren r la vang, xanh Ngai lang i mat m sau man le
Cua ngi mi thi the ra tan roi ? Co tng lai manh hon mi au kho ang lac loai trong Ci Chet xa xui ? Hi chiec so, ta vu cng ro dai Muon riet mi trong sc manh tay ta ! e nhng giot mau ao cun ong lai Theo hon ta, tuon chay nhng li th. Ta muon can mi ra tng manh nho ! Muon ien cuong nuot ca khoi xng kho ! e nem lai ca mot thi xa cu Ca mot giung nam thang o trui xa ! -----------------------------------------------Chien tng Chim cam tieng, nang chieu khong dam ong, La vang kia s hi cung thoi ri Lang suoi trang nghen li trong ng#n rong Ben hang cay kinh khung bat hi ci. Trn tham lo mou chim muung loang lo, Tieng ai i rung ong ca ngan sau ?
Noi lo sau mong nh quan theo chon, Tren lng gia, chiec banh khong vang ve , Pho tan xanh tua o anh chau trong. Ben song vang voi Cham thoi cat bc e troi theo song en tri xa en tri xa, ni gio vang tha tht Ben lau ai lang ngu di sng m. en tri xa, ni chieu kia, chien tng Nang ne i theo tieng trong thu khung. Luc trong toi, c ao dan lang rung Luc song chieu, phn pht ang sng hong ! Ni mot sang o Ban vang tieng hat Muon binh Cham thang tran gi quon ve
an chien tng , trong hng tram man mac Cung oai hung, lang le, nang ne i. Ni, mot sang o Ban vang tieng hat muun binh Cham thang tran gi quon ve an chien tng, trong hng tram man mac Cung oai hung, lang le, nang ne i Ni, mot toi, mau gao vang chien a Ni, loa vang, nga h vi au ri Bay voi Cham hung hang nh song be Hung hang theo anh la cua dan Hi. Ni, oi nhng ni, t xa kia, rc r Nhng lau ai, thanh quach, vi cung en! Ni nga h xng ren vang trong gio Ni vang lng tieng hat van dan chiem! Nhng canh ay thoang ve ben chien tng Khien voi Cham hoi hop lang nhn ngoy Tieng sung roo vang lng trong nang rung Ma tng nh D vong en gan ay. Ngai voi bc trong giung sou on lay Nhng ngay xa theo nc cuon troi ve
Nhng nc chay, m tan, Ngai bong thay Ca khong gian nhuan m ve sau bi ! Chien tng bong gam vang trong gio ret e d am rung chuyen ca ngan xanh. Trong khong trung tng va vang tieng set Va muon tinh cau toang v di tri thanh. -----------------------------------------------Coi ta Oi bat ngat menh mong nh Am gii, ay ci ta rong roi en vo bien ! Ni an tang kho au trong huyet toi Ni sinh soi, nay n nhng mam ien Nhng cung la ni ai oi be nho, Ni kho du, khu biet, khu suy tng, Ni, cung nhau, trc khi ve ay mo, Xac ho ta o chia re oi ng. Ta ng trc ci Ta khun hieu thau Nh khong sao hieu c ngha thi Gian ! Mat bng nung t nhin tr#o vut mou Hau cam kho toang v di li than ! Oi biet lam sao cho ta thoot khoi Ngoai coi Ta ngap chm trong bung toi ?
Cho linh hon vut en x Trang May Cho ta la khong phai cua ta ay Ma sap nhap vao tuoi ten coy co ! Oi ! M Mong dm ta trong suoi Kho --------------------------------------------am ma Di hang tre cao gieo lan bong manh Anh uoc m nht nhat lanh lung soi Chiec hum con m i trong sng lanh Ngi me gia nc n len oi hoi. Ta lang le nhn muun sao t hoi: Manh hon ta tiu diet t bao gi? Ma trong chiec hom con kia u toi, Co phai chang thi the cua ngi ta ? Vang vang nghe trong khong gii bao la Mot v sao m gieo li ap lai ! ------------------------------------au menh mang Biet lam sao tm ra thanh kiem sac e cat phang lan co cua ta i ? a tran tre, cha chan bao toi oc nh so nay lu lai e lam chi ? Chc ngan gium ng cho nguon mau vot Kh tanh hui gh tm ca muon ngi ! ng neu cao au len cho nhng giot
Noo bn nh lay lua ca hoa ti. Lap cho ta lay nhng thanh so trang Mot khoi au bat ngat ta khong gian Cho ta cha lay mot tri im lang Cho ta mang lay muun van linh hon Cho ta ng ca mot bau sao rung Ca mot nguon trang sang ca muon hng Cho so ta no n bao y mong Cho ha he, ngay ngat ru au Thng ! ---------------------------------------------au ri Toi ac con chuyen rung bao th tht Tieng gm a thau en noo con ta, Co phai chang con trao bao suoi huyet. Co phai chang con doi tieng au sa ? Loai ngi en lam chi ben boi chom, Lay mau ao to tham net moi ti ? Hay tm ieu nhac vang trong li kiem Vut ngang tren nh so hoi hng ri ? Trng chinh chien ang cun, vung tranh au Van thang ngay day muon ngi, xe xac
Bay ra ch tan tro ay xng mau,
Trong phap trng u uat kh tanh hoi ? Hay tra lai au lau cho thi the, Va hay chun trong cng ay mo sau. ng co e nhng em m vang ve Phai doi vang tieng khoc quy khong au ! ---------------------------em tan Ta cung Nang nhn nhau khong tieng noi S lan than lay o ca em sau, oi hi th tm nhau trong bung toi. oi linh hon chm am be U sau. Chiem nng i, ci len i em hi ! Cho lung anh qun mot phyt buon lo ! Nhn chi em chon tri xa vui voi Nh chi em sau han nc Cham ta ? Nay, em trung mot v sao ang rung Hay nghing mnh m# tronh i, nghe em ! Chac co le linh hon ta lay ong. Khi voi vang tr lai nc non Chiem". Li cha dt, bong em o vut bien ! Tnh cha nong, o sap phai phui pha ! Tren tran gian vang o kia o en
G hon Nang ra khoi manh hon ta ! --------------------em xuan sau Tri xuon vang. Co coy rn x#o xac Bong em luon hoang hot mai khong thoi. Giu xuon lanh, ng#n sou thui ca hot Trang xuan sau, sao heo, cung thoi ci.? Tran oi lanh, thap Cham sao u ru Hay han xa muon thu van cha nguoi ? Hay lonh am, Hi khong ve thap cu, Hay xuan sang. Chiem n chang vui ci ? Bn thop vang, cun ngi thi si hi, Sao khung len tieng hat i. ngi i ? Ma# buun bo, ou sau trong em toi, Ng van nam ho mieng p sao ri -----------------------------ieu nhac ien cuong Hau ran nung, la choy mat hong bng
Mau hong ti lay v ca thanh tim au ieu nhac ien cuong ta khao khot Chang vang len tran ngap suoi trang em?
em mau ay, chiec so da huyet Chiec xng kho rn trang kh tinh anh ! Va#rut mou trong hon ta t liet Nhng nguon m ro dai, hi yeu tinh ! Ta se nhp khp xung len nh so Ta se ca nhng giong cua Hon ien e mau can, hon tan, tim tan v e troi i ngay thang nang u phien ! e hng lay mot gi khong tuc lu e uong vao mot phut chet say sa ! - Nhac tran gian khun vui hon quanh que Ru tran gian gay nh vet thng xa ------------------------------oc sach Ta nam oc sach trong vn chuoi Chim khoch trn nh#nh hut lu lo, Giu bay nhon nhp khung ra loi Hoa tan luong cuong chang nen th. Tri xanh i hi ! xanh khun nui Hon tui muon hieu chang cng cho ! Cu conh chim g bay chi vi Chet roi ! No lac gia H vo ! Ka ka nang n hoa muun sac Tren nhng tau tau tieu ln y trinh Ka ka, nang boc muon hnh xoc
Nhng net th tran co sach xinh -----------------------i ngi Chiem n Toi hum nay ch Hang nghim ngh quo Doy coy v#ng i mong, ng im hi Khong mot moi trang nga rung muon la Khong mot lan moy bac van chon tri. Thanh o Ban cung thoi khong nc n Trong sng m huyen ao, lang tai nghe T mot lang xa xoi bao tieng mo Tan dan trong im Lang cua ong qu Ben ca Thap ngong trong ngi Chiem N Ta van v nhn khung kh bong khuong: V#i ngui sao le loi hoi hop th Mot oi canh t lieu nhung trong trang! Nang khong lai, va nang khong lai na Ca than ta dan tan trong hi th Mot em nay, lung hi, biet bao sau ! Ka tri cao, tr#n moi chn tng cao Hon ta bay trong lan khoi toa, Chang biet roi lu lac an ni nao ? ------------------------ng long qun Oi ro dai muon ngi tren qua at
Tr vo t theo uoi mong ngong cuong, tran gian,muon thoot khui U Buon, Trong ci song, ng ra vung kho s, ua nhau ci, khong ua nhau nc n Thang ngay qua, theo uoi anh Vui Ti Oi biet bao ro dai cua muon ngi ! Ho muon lay M#n Qun che lap ca Ca au Thng, ca D Vang xa xoi ! Hi muun ngi, hoy xa dung Qun Long e sau, lo, buon, gian am say lung C eu thng, c nh tiec, m mung ! Nhng canh cu khung bao gi cun na Cho en luc hon ta trong hi th Van yn vui ve ci chet xa xui ! V U Buon la#nhng oa hoa ti Va au kho la chien cung rc r Quen sao c ! hi loai ngi ngu dai Qua tim ta la mot khoi U Buon Mach mau ta la nhng moi au Thng Ma qua at la khoi sau vo han Ma moi ngi la mot li ta than Cua Hua Cung reo rac xuong tran ai ! C khoc i nhng canh cu xa xui ! Cho hon ta rong lan vao D Vong, C than i nhng ngay vui co han, Cho than ta tan vi hat chau ri !
------------------------Mo khong Va xng kho, va so da, va tht nat, Va hi am rn rn cua yeu tinh Loai ngi o mang i qua mo khac e lung ta trong trai khi thing linh Thoi vang bat t nay bao gioy phyt Ma tieng ci ghe rn day vang mo ! Ma hi khoc rung dai giay gio lt, Ma thi gian nao ong ci H Vo! Hon ma i ! Hon ma i ! co nh Ni mi hang chon gi han Tran gian? Ni o khu cua mi bao mou o, Bao tuy nong, nao trang vi xng tan? Mi co biet roi ay trong nhng buoi Ma sao sa rung chuyen ay mo khong, Ma# nang chech huyet sou um co dai Ta buon trong, nh tiec, vi trung mong? Hon ma i ! Trong nhng em u toi Mi tung moy ve chon tri vi voi Hoy mau nghing conh lai bn mo Phu lung ta say am chut hng m !
(Li cua mo khung) au roi ngi nh mong yeu tng Ma#phach hon va um op trong tay? Quo xa xui phyt gioy chan cha mong ! V tan roi ! coc ru a hi say ! Nang hi Nang ! trn tay ta l# mo trong Trong long ta la huyet bo, vi trong hon La mo khong lanh lung sng gia ong, Toan kho au, sau noo vi lo buon ! Hoy cho ta lyc vui trn tay khoc Mot chut Thng an ui tam lung au Nh hon ma, trong khi ve mo khac, Cun oi hoi dng canh vieng mo sau. ----------------------------Mau xng Ta khong muon i ngay hi th tat Canh Thi Gian bay cham qua, ngi i ! Ngay c xuan, tuy c nong, mau c ti, Bien Tran Gian. thuyen hon khung gap ben, Ma sau noo kho au nao ngt en ! Hay tm cho mot nam mo hoang tan, ao at len, cay ca nap hum sang,
Hoy chun chat thon ta v#o chon ay Ta se uong mou lan cng tuy chay Ta se nhai tht nat vi xng kho Lay hi ma nuoi song tam hon m Luyen om kh chuyen rung bao mach mou. Ngi khoc loc, th than, ngi run s ? Cu g au cuong dai, hi ngi i ? Ai ? Tran gian khong uong mau ao ti ? Khong hut tan tuy xng bao ke khac ? Trong tieng ci, trong cau ca. trong ieu hot, Trong nhng em ay tht, sang n m. Co hay chang, ngi hi, vi xng kho, Vi mau o, tuy nong, m sac ru ? ---------------------------M trang May chap lua dai vay nyi biec Sng xay mo bac dau vang Ma e sao sa xuong ci tran, Ai oi au lau trong nam mo Tieng khua vang ran khap au ta ? Cu ai rn r ngo#i thun lanh Nh tieng xng ngi ren r kho ? M roi ! M roi ! Ta m roi ! Xac xao ch co la vang ri Quanh mnh bung toi mnh mang ca trang
Thuyen ai dn nc song Ngan ay
Thap thoang oi hoi la om soi ---------------------------Mong Ta va thay bung Nang trn co biec Suoi toc dai em chay gia giung trang Ta va nghe giong sau bi tha thiet Cua chiem nng gn gn song cung Hang. Mong tan roi ! Bong ngi Chiem n ay Biet tm au, lung hi, di trang nga ! Trn tri cao giung Ngan kia lang chay Thay cung chang tha thiet bong xiem qua ? Ta lang le nhn ra ngoai ca Thop Ca em nay v sao buon man moc ! Ngan lau vang hoa trang ngap bao la Vang au ay, rung rn di trang m Tieng xng ngi manh va sn quach go Rung rn nh... tieng v so da ta ! -----------------------------Nang mai Bong em tan tren ong xanh vo tan Nang tri bay phap phi boc muun coy Chon cao xa, trn tron gii khung gii han Lan toc may ua rn bao nhau bay. Ta van thay hon ta buon u ru Va ci lung d#y ac bong em m V, ban i, trong bao tia nang r Tia nao au ri t nc Cham ta ? -------------------------------Ngu trong sao Ta e xiem len may, roi nhe bc Xuong giung Ngon lua choi onh hao quang Sao tan loan ua bi tren mat nc Tieng lao xao doi thau en cung Hang Roi tran truong, ta nam tren ien ngoc, Hai tay cuong v nu ao muon tien au goi len hang That tinh va moc Hon giat troi ve en nc non Chiem Ta gap Nang trn mot v sao nho Ta hun Nang trong bung nyi moy cao Ta om Nang trong nhng nguon trang o Ta gh Nang trong nhng suoi trang xao Nang khong noi, khong khong than th ci, Ca vu tru bien dan ra onh song, Nc song Linh hua lan nang tri ti, Nang tri ti, tng bng bay tan man Gi lung ta bao dau vet xa xui.
Theo ta ve sao au chan tri
Tren ma ta le Nang au bong nho Om ma ta, Nang se bao oi li. Nhng ma trang ! nhng ma sao ! nhng ma gio ! On #o ln, ton loan chay quanh ta Phut hon on qua roi. Tri ! au kho ! Bong Chiem nng dan khuat di sng sa. em hom nay ngoi ay tren b be Ta lang em th bao nhieu the ky o trui trong mot phyt voi v#ng qua Ta lang nghe nhng the gii bao la Tu hop lai trong lung muun hot cot. Giung t tng dan troi trong Lam Lac Hon say sa vao khap ci Tri M, Ai keu ta trong cung tham H Vo ? Ai roo goi trong muun sao chi vi? - Nang, nang. nang, thoi nang ng mong . ---------------------------------Nhng nam mo Hay chun sou nu ci tren moi tham Hay giet i li hat ay hau ngi ng tm na, cua hoa ti, sac tham Cua muon chim, trong ngoc ban lung i ! V moi phut vui tuoi thm nhac ti. Nhng ien cuong chon tan ay hon m chnh
Nhng sau muon trong thanh tim u toi Trong mat buon, hnh anh buoi ngoy th Ca D Vong la#chuoi mo vu tan Ca Tng Lai la chuoi huyet cha thanh. Va Hien Tai, biet cung chang hi ban, Cung ng chon lang le chuoi ngay xanh ! Trong nang he la ti a oi sac Det mua thu sap en. Ta i ta Chuoi ngay xanh ha theo nhau phai nhat. Det tam man quang liem tam hon ta ! ---------------------------Nhng si t long Toi khong muon at tri xoay chuyen na Vi thang ngay bien biet uoi nhau troi Xuan ng ve ! He ng gieo anh la ! Thu thui sang ! ong thoi lai noo lung tui ! Qua at chuyen giay lung tui rung ong Noi sau t nhuan tham ci H Vo ! Thang ngay qua, gach Cham ua nhau rung Thap Cham ua trang m ! nhau o di
La he en ! Noi cam hn vang day !
Giu thu sang thau lanh ca lung th ! Chieu ong tan, nh mai xuan long lay Ch noi them sau kho vi u t ! Tao hoa hi ! Hoy tra tui ve Chiem quoc ! Hay em toi xa lanh ci tran gian ! Muon canh i ch chng mat ! lam toi
Khi lam ly, Hi khoc gia em sau, Khi nhe nhang, chieu thu kia tha tht Gio vang em ru la di may sau. Thi nhan sau, nhn theo giung huyet cuon Tam hon troi theo giai mau b v Ngi vang nghe, trong thanh tim cuon cuon Mau dan Cham loi manh ong xng kho. ------------------------------Ta Sao au moc len trong ay gieng Lanh nh hon u toi van yeu ma? Hon cua ai tru an au ta ? cua ai trao ln trong ay oc, e bay i theo tieng ci, ieu khoc? Biet lam sao gi moi c ta ay? Tht c chieu theo thy duc chua cay ! Mou c nhay theo nhp cuong ke khoc ! Mat theo ri tinh hoa bao mau sac ! au n thay cho en ca linh hon C bay tm Chan nan vi U Buon e nh so tr v tran y tht ! ma phai au o en ngay tieu diet! Ai bao gm: Ta cu cu Ta khung? ----------------------Tam trang Ta ci truong ra ! Ta ci truong ra ! Ngoai kia trang sang chay bao la,
Muon Vui Ti nhac moi ve ieu tan ! Hoy cho tui mot tinh cau gio lanh, Mot v sao tr troi cuoi tri xa ! e ni ay thang ngay toi lan tranh Nhng u phien, au kho vi buon lo ! ------------------------------Song Linh Di tri huyet, thap Cham buon t l, Khoi lam chieu nung nu lt ngan xanh, Ben oi loang anh ta dng rc r, Quan quai trui giung mou tham sung Linh Trong giu rot, tieng huyet ku rao rc Nh co hon rao rc boi tha ma, Khi o at nh muon nam khong dt, O at troi nguon mau chien trng xa. Khi hot hoang, muon co hon rao bc
Ta nhay vao quay cuong thoi lan lon, Thoi ngup lan trong anh vang hon on Cho trang gh, trang riet ca lan da Ai ci gim ta ? Ai lot gim ta ? Cha la lo tht cun nam trong da Cha tran truong oc cun say trong y ! Trang cha lap ay xng, cha ngam tuy.
Nang hong cho#ng ap doy b#ng cao. Cung mi o nao trong gio long Nen lau bng song nyi lau xanh, Bm vang nhe nhe bay ngang bong Nhng khom thanh. tre cao ru trc
Thu en ay ! Ch. mi noi rang ? Ch ay, buon gian biet bao ngan ? Tm cho nhng conh hoa ang rung Tui kiem trong hoa chyt sac t#n ! Tm cho nhng not th xanh cu Trong nhng t th la v v#ng ! Ai n tm mui ngi qua phu Sac m#u hau nhat ca tnh xuon ? Tri i ! Chan Nan ng vay phu tng hon toi gia ci Tang ! --------------------Tieng trong Trong cam canh au ay gieo nang tru Trong tha ma day ac kh u buon Va vu tanh, lay ong nhng linh hon. Bong, voi vang trong bao mo lanh leo Lien mien giang trang yeu di anh m
Hon van cun cha uong het hng hoa. Toi la ket tinh cua anh trang trong Sao khong cho toi en chon H Khong ? Tui muon ngoi, trang c e toi xuong ! Khot lam roi ! Hoy mau cho tui uong ! Cho nguoi i nh tiec vi trong mong ! o het trang roi ! o het trang roi ! Khong ! Khong au ! Tren nhng ao may troi Va dam duc om trang v vat ngu Cun rat nhieu nhng suoi vang rc r, Muc ao i, trut ca xuong hau toi ! --------------------------Thu Chao oi ! thu o ti roi sao ? Thu trc va qua mi o nao ! Mi o nao ay, hoa ran v
Nhng bong ngi vun vut uoi bay ra ! Nhng co hon ! Khong kh lang nh t, Sao thoi rung. La vang trang bieng giai
Giung Linh Giang nc m khung dom chay Coc cu hon lang ngam ci H Vo Roi ua nhau tr lai trong tram mo e kinh khung Tran Gian niem s hoi. ----------------------------Tiet trinh Nen giay trang nh xng trong boi chom Bong run ln kinh hoi, di tay ien. Tieng but a rn mnh nh tieng kiem. Nao nhng thanh so trang cua ma thieng. Va#hon, mou, uc. tim. trung suoi mc. ua nhau trao len giay khuc buon thng, Nh khong gian lua vao ta chang dt, Nhng hng m say am mong ngong cuong. Cu ai khung nam gim tay ta lai ! Hay be gium can but cua ta i Li th ta ay nhng ieu sau bi, ay hi tht, y ma, cng sac chet. N nao hung tin ghi dau vet. Tren H Vo muon ngha vi muon ten. Cua lan giay ap ay hi Trinh Tiet? Nh trinh n ngan nam khong dau vet. ------------------------------Trang ien
Khoan o em ! Nop mnh vao bung lo, Riet lay anh cho chat keo hon bay. e ka nhn, em i, trang la ta, Ri tren au cha bac nhng hang cay ! Keo gium anh i, em, hai vat ao. Ka bung em kinh khung chay vao ta. Nhac au vang ? Khong, khong, hai tieng sao, ang uoi nhau nh uoi nhng hon ma. Thoi het roi, bay gii ay anh sang, o tran lan, he ha, chay mnh mang ! # cung cun v#i vung em u am ang ien cuong doy dua gia vng trang. Ma#manh trang cung ien roi em a Bong dng sao ri xuong ay ho sau ? Ch noi ci, hoy lang nghe xem o Co ri chang trong ay cua hon au ! ng ay nhe. cho anh len cung Quang Bao co Hang: ien ngoc rong khong cung Sao khong i, vao ch trong may trang Cho onh m bao phu ca khung trung ?
Em ghen a? Thoi anh khong i na i, Hoy lau ngay ngan le ong trong mi, a moi ay, nay moi anh chan cha Ru yeu ng bng nong cua tnh si. -----------------------------Tren ng ve Mot ngay biec th thanh ta ri bo Quay ve xam non nc giong dan Hi: ay, nhng Thap gay mun v mong i Nhng en xa o nat di Thi Gian Nhng sung vang l mnh trong bung toi Nhng tng Cham l loi ri ren than. ay, nhng canh ngan sau cay la ngon Muon Ma Hi s soang dat nhau i Nhng rng tham bong chieu lan hon on Lng hng a, ron ro tieng t qui ! ay, chien a ni oi ben giao tran Muon cu hon t s hot gam vang Mau Cham cuon thong niem oon han ngay
Nhng Chiem n nhe nhang quay lai ap #o hong neu phu phat xua li vui ay, ien cac huy hoang trong anh nang Nhng en ai tuyet my di tri xanh ay, chien thuyen nam m tr#n sung lang Bay voi thing tram mac dao bn th#nh. ay, trong anh ngoc lu ly m ao Vua quan Chiem say am tht da nga, Nhng Chiem n, m mang trong tieng sao. Cung nhp nhang, uyen chuyen uon mnh hoa. Nhng canh ay Tren ng ve ta o gap Thong ng#y qua khung thui om anh moi
Va t ay lung ta luun tr#n ngap Noi buon thng nh tiec giong dan Hi. ----------------------------Vo lua Trang la trang ! Ngoai kia thoi chan cha Thoi tran tre ngay ngat nhng la trang ! Gop cho toi, co i, muon thc lua em ra vo trong song cua cung Hang. Cu khung lua ? hoy ci phanh manh oo !
Xng Cham luon rao rat noi cam hn ay, nhng canh thoi bnh trong Chim quoc Nhng co thon vang nhuom nang chieu ti
Ao cung khong ?quang tuot cai lan da ! Toi m roi, say roi, ien thau noo ! Muon bay len vo ca giai ngan Ha#. Cu g au ma hon ma tu lai Ma sao ri lien tiep quang toi ? Tranh xa i keo co Nng e ngai C bat toi ch i suot em thoi. Im ca i ! Nay nay muon tieng th Sap bay ra t ke nhng ban tay Hoy lang nghe, nhac t mem doy dua Trong nhac trang vang noi khap cung n#y ! Tay moi roi ! Khong buon lay ong na ! Ch, biet au la lua, biet au la trang ? ei! Hon tui v# hon cu muun thu Lan v#o nhau riet chat moi tnh xuon ! -----------------------Xuan Toi co ch au, co i au em chi xuan lai gi them sau ? - Vi toi, tat ca nh vo ngha Tat ca khong ngoai ngha kho au ! Ai au tr lai mua thu trc Nhat lay cho toi nhng la vang ? Vi cua hoa ti, muon canh ro, Ve ay em chan neo xuon sang ! Ai biet hon tui say mong ao thu gup lai can tnh xuon ?
Co mot ngi ngheo khong biet tet Mang l chiec oo o thu tan ! Co a tre th khong biet khoc Vu tnh bong noi tieng ci ran !
Chao oi ! mong nh ! ei mong nh ! Mot canh chim thu lac cuoi ngan ---------------------Xuan Ve Phao o no a xuan ve vang ong Vn ay hoa ru rt tieng chim trong Co non biec, gioi mnh ch nang rung Ben lau gia, theo gio uon lng cong oi bm ln. canh vng lan sng mong Chap chn bay em phan iem muon hoa. Cat tieng hot ngay th tren co rong, an chim khuyen ua nhat dng sa. anh
Hang da cao say sa om bong ngu Vai qua xanh kham bac h hnh phu, Xoan vn canh kheu mat tri rc r, Ben bong ram li la nhe nhang u. ay ta ao chuoi non bay phap phi
Phi mau xanh lap loang di sng mai ay, phao o lap lue trong nang chui ay hoa ao mm mieng on xuan ti. Nhng long i sao khong ln tieng hot Nh lam chi canh cu nhng nghn xa Lung hi lung ! Ka tri xuon bot ngot Muon sac mau rang r di hng a Hay bao ta: canh hoa ao mn mn Khong phai la khoi mou cua dan Cham Canh cay tham nghieng mnh trong nang sm Khong phai la hai cot van quan Cham ! Qua da xanh khong phai au chien s, Xac phao ri khong phai muon ngi. tht
Xng kho Chieu hum nay, bong nhien ta lac bc Vao ni ay, the gii van cu hon. Hi ngi chet toa ay trong gio lt, Tieng mau keu rung chuyen co xanh non. Trn mot nam mo tan ta nhat c Khp xng ma trang ta noo con ngi, Tuy o can, nhng van am hi t, Muu tuy kho, cun m kh tanh hoi. Phai hay chang em qua khi thuyen mong Cua Nang Trang vao en ben may xa Mot cu hon ve ay, theo gio long , Trn mo tan, tm lai dau ngay qua? Roi gia canh sng m, sao nho le Tieng m vang noo ong nhng thng vong, Trong cam canh xa vang ni ci the, Hon yu tinh cht thay ong t lung? Roi lay ra mot khp xng rn trang Nut bao giong huyet am kh tanh hoi Tm nhng "mieng tran gian" trong tuy can. Roi say sa, vang cat tieng reo ci
Hay bao ta: tri xuon luon vui ve Va#bao ta: muon vat i ta ci. Ta nhng muon vui ci, ta nhng muon Dep sau t, ca hat on xuan ti Nhng, than oi, xuon ve trong nang sm Ma long ta, ong lanh gia bang thoi ! ----------------------------
Tieng ga bong t au vang doi lai Hon yu tinh sc tnh giac m nong Va voi va tr ve mo u toi Quen lan xng trong co am sng trong. Hi yu tinh (ma dau trang cun to r Tren nen xng, ma#chon dam cha phai m trn nam mo) mau vang li nc n ! Ta ch ngi trong nhng buoi em m ! Ta muon thay mi keu gao, mi than th. Ta muon ngac mi khoc loc, mi van ln ! Ta muon trung, t mat mi, mau o, T au mi, noo trang, ru nhau tuun ! Hay ve ay ! Ve bn ta mi hi ! em cho ta nhng phut rn kinh hon, Nhng phut mong ien cuong, m d doi ! Ta se vui giao ta khp xng tan. -------------------------------Xng v mau trao Hi nhng ho yeu tinh trong bung toi, Nhng thng vong uong t ay mo sau Hay hien ln trong li ta truyen goi em cho ta, bay hi chiec au lau. TAP TH ANH SANG VA PHU SA Cung quay cuong, mua may va nghing nga Cung ci thet, khuc gao vang nui ca Di bung hon, hong mau cua hi ien. Ta se op so da vao ngc nong, Truyen nhng nguon sinh kh cua thon ta, Va se am khoi xng trong be song Cua nhon quang, bng song, la chou sa. Ta se can li ta cho gio huyet Phun ln nen xng trang rn hi ma. e thc tnh bao giac quan t liet, Se truyen cho sc ien cua hon ta So da i ! Hoy nghe ta truyen phan, Hya nga nghing, lan lon, hay keu gao Hay rt ln nhng ieu xng v ran, Hay buong ra nhng tieng mua soi trao ! Hay quay cuong, mua may, trong giu loc Hay ci nhng ieu ci nh tieng khoc, Hay hot vang, rung ong en may cao Cho ho ta c phut u sau
Canh phong lan be Ngoanh au chao ien Bien Ngoanh au chao Gi-ne Ngoanh au chao tram ni mau ang ta va nhan dan ta a o Cho sang nay chan ta ve dam lai at ni nay Vang, toi yeu nhng ni a coc cay can To quoc nh ba me ngheo th thao cung toi qua nc mat Nhng rng vang, be bac Toi cung yeu nhng ni than the chn ay Nh thang gieng, hai mnh xuan chn trai Moi trai ao mong o goi long ta. Hong Quang, Hong Gai la ni ay ! Cam Pha, Ca Ong la ni ay ! Vung Mo - Vung Th la ni ay ! Vang cua ta chon di bc ta i i tram ni, en ni nay bong thay Mi nam trong tay giac cp Sang hom nay ta lay tr ve Sach v cha ong xa cha tng noi en Ch co Co To ! Ch co Tam Dng ! Ch nghe Xch Bch Ngoi but xa khong he viet: Hong Gai Mau tht cha ong theo gio tui trang buon ma mat tch ay, hon th thi ai i ta ay. Xanh biec mau xanh, be nh hang nghn mua thu qua con e tam hon nam ong lai Song nh hang nghn tra xanh, tri a tan xanh ra thanh be va thoi khong tr lai lam tri. Neu nui la con trai, th be la phan yeu ieu nhat cua que hng a bien thanh con gai Moi em he, da tht song sinh soi. Oi ! hay chnh long ta la be ? en ay nam e yeu gan, yeu sat moi tang than ................................................................ -----------------------------A va H A ten em va H ten anh Ch au ten, trang non au thang mi, Chum hoa la dau lng chng mat goi
Tieng yeu rieng, mnh ch be trao mnh. A ao xuan lang song ao am hng, An Tnh tri que sao bac rac, Hi th oi ta det thanh tieng hat, Na song Hong pha na song song Hng. Tnh yeu tap anh van lan th nhat Moi bc i ta ghep mot van thng. Chang con ten anh chang phai ten em Chung no treo tren au ta bom A bom H Ten oi ta sao bong thanh giet choc Mat tri au v toi ac ban em Cho con ten em, mai mai ten anh Pha cho sach nhng bom A bom H. Trai bo oi : ai tnh hay To quoc Cung au thng. Tri at chay diem sinh. Cho mua may mang cai chet qua i Chim se chim di mang ai tnh tr ! ai Hoa bnh la que hng. Ta mai. Sach chien tranh, mat at goi hoa ve. Cho mai kia To quoc lai nguyen lanh Hanh phuc nh ao ngon chn ti
H ten anh, em tham se goi A ten em nh mnh. suoi chay quanh
---------------------Bay ngang mat tri ang ta ln len roi Ta bay ngang mat tri ay lui muon than thanh Loai ngi va len ngoi. Nh buoi rng vn sau con tuoi
Cha biet Th, cha c nen ngi Ca ong a tng trong nhat nguyet Hai qua rng an nem dn chi. Nh luc be th nam quay khoc Hoi tram lan hoi mat trang ai Mat lan mat trang cung mat me Qua noi, tng voi mat trang ci. Nghn trieu i qua. Cau hoi ln Van la cau tuoi trong noi: Trang ai ? Tri cua ai kia nh ? Cha ap xong, cha thc nen ngi. Te-thien-ai-thanh cung. nao thien
Ly Bach om trang chet gia dong, a o nghn trieu vao be ln Toan tr tnh mai van cha xong. Chia cat thang ngay, phan tam tiet em em tri nga mat oc van
oan mua trang thnh mua trang khuyet oi ng sao chuyen, on sao ri Ma nay ng thang tam ngi Bay qua be bac song tri long lanh Oi vu tru on mi ta en Ma khong gian la ben ta qua Trang gan cho ch sao xa Xa la khach la nay la anh em. Ta nhng tng Le-nin ang song Cung ta vui giac mong ngi xay Cua ta au ch at nay Mat trang kia, mat tri nay, cung ta. Cau hoi tuoi au th dan ap Ngi a bay qua mat ngi trong Ngoai nhn mong quang sang menh
Canh hoa nho Ch mot nhanh hoa. Toi sng s: at nay xa giac chiem, khong hoa. Toi vui long oi tram ngi khac Lay nhanh hong ay, n cham mua. ------------------------Ch van cong Hoa tang cho em la hoa sim nui Canh nau em an la bat canh rng Lau mat phan, em nghieng mnh xuong suoi Con suoi rng cung men ch van cong. --------------------------Chim ln tram vong ep vo cung To quoc ta i ! To Hu Tam hon toi khi To quoc soi vao Thay ngan nui tram song diem le Con ngoc trai em he ay be Uong thuy trieu bong sang hat chau. Chim ang bay dng canh gia ngay au Toi vang en ben mnh To quoc. Nhng moi ngay qua tim toi van moc Theo vang dng tren at nc m mau. Toi tr lai gia rng sau Vietbac Chim bat-co i ! au cho Bac ngoi ? ay co phai vn tang gia cua Bac ?
at cau hoi mi quanh vong thai dng. --------------------------Cach chia Mi nam chien au mien Trung Toi ng nh long en pha Nam at nc cach chia, tnh vay o : Nhng mien cha biet, van ve tham. ----------------...Cai vui bay gi Nang em chia mua mi xuong tram nha a tat tieng than cuoc i gio thoi. Me ru con bang bai ca bo oi i qua vui nen ao vai cung cai hoa. ----------------------
Moi tac rng eu co anh dng soi. Toi en trc oi ien Bien rc la, Co mua xuan che lap cho anh nam. at To quoc qui tng dong mau o Het mot mua chien dch, lai thanh xuan. Toi en ca nhng vung xa chang en
Het em roi, i lat d qua trang. Toi ra be ca nong hi gio be Song du dng ca at nc manh giau, Chim ban hu rc bay c quoc te ay tng lai nh hai cang lam tau. Oi tng lai nh hai cang lam tau Nhng con tau ch ay hanh phuc, Oi ! Tng lai nh mua chiem lam thoc Lam tieng ci, lam canh bo cau. Ha Noi - Nam Quan day an v ai ng i Nam banh sat tien len dan Ga chet roi, tau keu ga song lai Cau troi mnh theo nhp bua tram can. i ln len roi co quang khan o, Xe nhong bay mat en cong trng, Mui go mi quyen mau sn ngoi o Ong khoi dai nh nhng canh tay vn. at que hng mot ngay toi qua suot, em ngu nghe th tam tnh, nao ong
May tri Mien tri Viet noi bien thuy. Rng thot not u oan quan tnh nguyen Me gia Mien giau le tien con i. ay bat ngat Trng Sn nam gia Hai ch em Lao - Viet hai ben, Rng ti mat nh me hien lam sa Nghn chien khu tng nng bong me hien. Toi ve gia mien Nam tri cua me Mien Nam i ! Na vat ao ma dam Moi chien cong hay tng giot le eu xoa dan nui cach song ngan. Ngay sinh nhat thang Nam ong Bac Bo Lua chiem phi chieu bac chieu vang Khap trung chau nhng xom lang thoat kho
Chiec thuyen go uong nhieu gio nc
Nghe at tri th bon chung quanh. Toi yeu qua ! cuoc i nh con e, Nh em xuan ngi v tre yeu chong Toi noi vi ban be nh noi be Ca long toi la mot dai song Hong. Canh chim cau em bay ve to ngh Gang thay them cay them bai them rng Canh th toi thoat khoi phong nho be Ln tram vong tren To quoc menh mong. -----------------------Ch hai hoa trong benh vien Em en. Mua xuan. Hoa vien ep Tien em, muon tang oa hoa chi. Ch hai, phong ben anh ban om Trong hoa hang thang e khuay ngi ---------------------C o moc tren que me C o ve ay... ch khiep hon Mat gia rieng me choi mau son Tng trong giay phut lien Nam Bac Trong anh sao vang me gap con ----------------------Co ngha trang A Bai tha ma. at am hi ngi Co mua xuan len tot qua ! Thay co mt, de vao gam co. Co de vao, an em be en ua chi.
Gia hai hang bia, em be hoc. Voi trang hang bia day vet mc. Bai hoc ay chep sach ben ngoai: l-t... t- i-ti... san xuat !" an qua bay i. Cai chet vo tay ci. Chi can mot am co len nong mat at Th ni tha ma hang bia nghiem net mat S song ci de ve. S song en ua vui. B Vao ngha trang tham anh hoa s Anh ngu yen. Cuoc i van ve V anh. Lua quanh ay lua lai chn vang Tha ma vui nh nam gia nong trng Trang xoa tng voi nha may moc am at bun xa nay tm mau hoa cuc Con tau i qua ay sn sac do nh ci Co ay xanh mot sac vi ben ngoai. Nh moi cho mua xuan Khong the khac! len.
Trong im lang toi nghe tim anh ap Va vong hoa nhanh va ve xong tranh Tng nh but con vt au ay tren mat at Va manh bia la gia ng ben mnh. Tam bia en khong chan noi cuoc i anh nghen lai, Trong hon toi, con th tieng th anh,
Phai anh goi toi au kia ben nha may. Ni but anh con dang d khoi hnh. Gia oi ta ng a tay ra la bat gap, Cai chet ang tap ci theo cuoc song bon chung quanh. -------------------------em ra tran Ai khoc ? Giat mnh, au hau phng ? Tinh m la tran anh cong on Nha xa, tran ln, hanh quan gap Chp mat bay ve hon mat con. ----------------em tap ket Ga i ng gay voi Tinh m la xuong tau Ta i th ch ti Ga i, may n sao ? --------------i ra ngoai o Mua xuan ng canh ta bon pha Quay i au eu thay mat anh em Thay song ngi i ra ngoai o Tri xanh xa vi Tri xanh theo ta Hai ben tau ien Tri xanh quyen luyen Nh bay chim ca. i cha may ng Thay tri thay at Oi con song Hong Em la song mat thoi lai thay
Hay la song hng ? Xuoi chay ai tnh Nuoi lang nuoi xom Ngo tt tap vang Bong man me trang Lua rn thng thng B bai song oi Nh chong nh v Nh anh doi em Song Hong troi gia Nh trang sach m Song Hong ch o Hai t hai ben Song khong la ru Sao b say men ? Phu sa ong a oi b o ma Uong nhieu ru qua oi b say nga oi b say nghieng ! i ra vi song i ra vi tri i ra vi ngi ay roi dan chung Cuoc i am nong Nh con trong noi. Mua xuan xao ong Mua he sinh soi Mua thu mau nong Mua ong rang ngi Bon mua vay quanh Con ngi gia Toi gia ngi Qua nam trong qua La nam trong la Toi nam trong dan Noi au a v, Cau ca lai ngan...
------------------Thoi a coi gia, cuoc i can lao Xom Vong tram nha Thoi ci nhanh nhau Thoi day trc ga Thoi reo t tach Thoi sang thoi chieu Thoi tra roc rach Mat tri chang ngu Mat tri bay theo... Gia giay lang Ho Chay khuya khong moi Nh trang em vang Gia vao bong toi. Anh yeu ban tay ong a nh suoi Anh yeu ban chan Em don nhp coi Hi em xeo giay Em la thi nhan. Ngay mai dao nga Bo oi trang sach Giay ngi trinh bach Th vn hng hoa La nh em nay T trong at bun T trong hoi thoi Tay em van goi Tng t th ti Tng hoa sen lai Tng mua xuan qua An Phu, Ngha o Nghi Tam, T Tong Tri xanh nang long Co bay Tay Ho. Khap ong nh hoi Cay nh con gai
ong xoe chieu mi Tri nghieng bong suoi Dan nh thoi vang Oi tranh Than nong i cay i cay (Long ta muc ong Cung i chan ay !) Con trau mup may Con bo t long. Cuoc i can lao Tam len lua n Thoi a coi ga Cha them thng au Dan co au chang ? Nghn nam no le Que hng rach xe i dan nhoc nhan. Dan co au chang ? Cha len tieng khoc au khong la thoc Khong cho au moc Khong cho au tran. Dan a vui roi Noi vui con mi Cuoc i va ci Nc con t tuoi Tieng ci ang tha. Nhng dan a ci Cho hon nc day Cai vui len ba Tieng ci len bay Ci nh on bay Long xui xeo day May nghn nam qua. au ay mat at Chim gu hanh phuc Nu ci nghieng hoa Cuoc i dan chu
Noi vui cong hoa Rai vang rai bac Lat ng ta qua --------------------------Nh em coi het thng au Hi em rat xa Sao nh rat gan Bao nhieu bien gii Chang thanh cach ngan Nui song khong the Can ng mua xuan Tuy hai To quoc Long ta van gan Hi em tri xanh Mang oi mat biec Nh que em lanh Anh mang tnh em Tr ve cuoc song Nh mang a ban Thuyen bang tram song Nh mang them quan Tren ng ra tran Nh cay mang qua i vao mua xuan Anh i vao dan Co em i vi Nh bong tri xanh Ben mnh vi vi Tri xanh bien gii Tuy xa van gan Anh mac ao vui i va mi det Ao buon xe het Le au anh chui. Anh uong niem tin Nh nai uong suoi An bat cm lanh
i va giot ti Len ngoi nha mi Tnh yeu nh ngoi Em va lp len. O hay cuoc i Hom qua ay nh ? Long au en the Ma gi a nguoi ! mi hom qua Long au nt v Sau nh au thng La au thng na La au thng hn Nh rng chm ch Nh non ngut ngan Nh sau Hong Lnh Lai dan Trng Sn. Bong sau au thng Lai oa hanh phuc Nh la To quoc Sau ngay tha hng ! i van con ay i khong the mat Nh trai ang an Tay con nam chat, Tram mi va bay Ru va mi cat Trau mi va tem Moi mi va xin Oi em trang mat Anh va ci em ! Moi i lai son Mau da lai o Ram th en o Hon ta trang tron Cau th nc n Tanh dong au kho Bay gi ep hn...
-------------------------Th ta ao nong mac mau tri xanh Qu xuong ben ng Toi hon cuoc song Lng i m rong Nen i con thng Bai th mot ngi Toi dang tat ca Ca chung che o Tren niem rieng toi Ca rang: Xa kia ta kho Tri ong them buon i vui mat ta Th an mat hon Rng an mat cay Be an mat thuyen Bong em an ca Cuoc i giet luon Ma nay ta au Tri xanh ghe en Ch mot long rieng Bong thanh tran tuyen Bon be anh em. Cai au mot ngi Ch giet mot ngi (De cha en the !) Cai vui mot ngi Lay cho tram ngi Tran lan nh be Chia eu ni ni ! Nay ay song Hong Ta nghe em goi Phu sa ta gi Nhng cau th hong Phu sa ta det
Bai b menh mong. Nay ay can lao Nh ong nho mat Vao long thng au Hom qua ang mieng Ma nay ngot ngot ngao! Thoi a coi gia Tam len lua n La long ta ca Phai g xa au ! Nay ay tri xanh Nuoi i nh me Ta lam con tre Tri xanh be bong. Nay ay tri xanh Goi ngi nh be Ta lam hat muoi Cho i them v Cho i cam thong. Tri xanh tri xanh Vay ta bon pha Tri xanh, ta i Tri xanh, ta ngh Che ta nh thanh. Tri xanh, em i hang nghn cay so Tng chum hoa nho Tng con mat m Tren au long lanh. Trianh em i Hien nh tuoi nho Lai ve vi anh Hay la au kho Ngay nay a lanh Hay la hanh phuc Dep ta het giac
mang quan thang tran Sap vao long anh ? Thay song, thoi lai thay ngi Thoi a coi gia, cuoc i can lao Nh em coi het thng au Th ta ao nang mau tri xanh. ----------------------i thc te Suot mot i an hat gao nhan dan Lan th nhat nha van i hoc cay Bong hoi tiec nghn cau th nc chay Cha v ngi bang mot ba cm an. --------------------------------------------- TAP TH OI THOAI Bac van con ay Ch e quan thu nghe ta khoc, i em Vet thng phai thanh seo ngay i ma anh giac a au roi ng khoc e au them Ta con ca i ta ma khoc Bac Bom My ngu tranh thu phut nay e tan cong ta Phao ai mau vi nhng bom bay tan Nguyen thng au khong thanh tieng khoc oa Ta co nc mat thng au nhng ta con co la thng au Giac nem cai chet luc ta ci, cho chung nem them ngay ta khoc He au nhieu th dao chem lai cang sau Xuat kch ln la gia ngay tang toc Hai mi nam troi phut giay nao Bac khong ngh en mien Nam ? Mien Nam mau trong mau va tht trong tht Bac --------------------------------------------------Bup loc vng en cu vua xa , o loc vng Choi non la nho sang au san Nga xa voi cu hai hang a, Uy the con thua bup la xuan. ----------------Canh ao tieu oi Y Thieu gao, giao tha an chao on xuan, no sung chao xuan Doc ngang mot nhanh hoa rng Cam vo an ong cao phao. ----------------Cau vong Tri xanh sau luc khoc Nc mat treo cau vong Cai mong cau hy vong Cho tam long au xong
---------------Ta au ay nhng giet thu, ta van san -------------------------------------------------------------------------------
TAP TH ANH GIAC 1972

Phac thao cho mot tran anh, mot bai th diet My e quoc My tuot sau vao ng ham tuyet lo mt mung khong co loi ra
Cai a-so-tham-lang nhng xac chet Hue Ky ngay mot ma. e quoc My hoc mau, hoc ra rang, tng tran ln. Trong cn lam-phat-mau va suy-thoai-tinh-than chung con len tieng doa e ta. Sap en mua hoa man khai, mua ci, Mua nhng gie lua, nhng trang th eu am hat. at va cac suy tai ang suy tng di be sau. Gia luc ay Nch-xn gao thet mau. Con cho soi b thng sua tru chien tranh len yen tnh cac sao tri Hay gac mot goc tri xanh tam hon ta lai o Thang giac roi ta se ve suy tng vi tri sao. Nc My co Thai Bnh Dng lai co ai Tay Dng. Hai be ay mua thu lai rat biec. Tiec thay hai be kia cha day cho Nch-xn c mot ieu g. Nch-xn mang hai ben sn no hai be ngon t doi tra. Nay vo chien tranh, nay hoa bnh lai vo. Cam moi trang giay hoa bnh cua han len, latj lai pha ben kia, eu co mau. Va moi li gao ru chien tranh cua han, pha ben nay ta lat lai, ay chang qua la cai tieng keu s that thanh cua ten toi pham giet ngi No dung cai ta rach hoa bnh lau bt mau chien tranh Dao sach mau lan nay e de chem ta lan khac. Va chien tranh ? La luc con dao khong can canh trang hoa bnh lam khien che, lam moc . Nhng thoi ch goi chung chung Nch-xn la a giet ngi. Danh t ay la nhng con dao dung a lau ngay, mon r roi, khong ca vao long ai c na ay la bon giet tre con, ba me Giet ngi cam cay, ke anh ca, trong rau. Giet ngi en mua gieo lua theo mua Ngi thay nang lam th ca tung nang! Chung giet oi trai gai, oi tnh nhan theo vang trang dat nhau vao le ci. khuech trng dan cac bai tha
Chung giet em be chan son vn lng me, vn lng ba men ging go, xe noi i ra cung nhan loai! Chung giet nhng ong gia suot mot i cung trai at, Nay en luc sap ra i con bang khuang lu luyen nang tng ngay. Chung giet nhng Tran, nhng o, nhng Pham, nhng Phan, Nhng Nguyen Th, nhng Le Van chung mong bao dong ho chay qua bao nam thang thi gian, en sang nay se mat giong can dong. Chung giet v s mac ao ca sa vang, v Phat cam hoa sen tnh tai. Tng c Ba con lai hai chan, an roc-ket v tan mat Chua Chung giet nhng ong lua bung mang da cha. Nhng canh ong ang o hoai thai. Nhng rng xanh loc non ang th. en mot ngon co cung thanh muc tieu quan s. Chung muon qua cau thanh h vo ch con lai co xng e quoc, cai con me ien thch truong va thch giet. Giet ngay con va buong trng cua mnh. No mong giet ta ma hoa t giet mnh Hang chuc van thanh nien My ra i a bo hon trong van hon chuong tru treo Oi tieng chuong va ngon nen bap bung. Khi ra i la ngi ma nay hoa tieng chuong ay la tieng nguyen cau hay tieng khoc tieu vong ?... Khoc bat tan trong hon au nc My. Nc My co Thai Bnh Dng ben mot ai Tay Dng. Ta sau tham mot be cam thu ben mot be yeu thng Sau tham la cai vet thng chung am gia long ta, sau khong ay Oi nhng than the mien Nam con nhng ve dao am Ai tac chung ta luc nay xin hay tac hn cam Co nhng kuc cam thu la hanh phuc Mat ta rang r hao quang, tay ta hong hao tinh lc. Co g au, ta sap c giet may, Khi con ta cha sung vao may, trn en trc hao gai, La ta o. Khi me ta nham ao may cham ngon la,
Cung la ta. Tat ca thay la ta! Trong cn gian ta thanh muon c trieu. Ch goi gian n Nch-xn la lu giet ngi, No nang chien tranh len thanh trang mat, tnh yeu. Bien giet choc thanh tnh nhan va ngu vi. Chung t tnh vi bom, the nguyen vi sung. Cung vi toi ac mau me, cung hoa-chuc-ong-phong. Chung nang viec giet ngi len thanh van hoa, van hoa. Nch-xn a c phet nc son han lam tien s hay cha ? Nhng Nch-xn co hoc thuyet Nich-xn roi ay ! Hoc thuyet na-pan, nen van hoa na-pan Vnh Linh na-pan va na-pan con tre. Nch-xn muon na-pan hoa loai ngi va co-ca co-la nhan loai. ac, toi ac co ac, tinh chat et xang co ac. Giet ngi the ac. Xang ot ngi la nen van hoa mi Nich-xn Nich-xn nang viec giet ngi thanh ton giao than linh. c Chua cua no la khau sung, qua bom khong co mat ngi. Nch-xn muon bien viec giet ngi thanh khoa hoc, Mot nen giet choc quy mo cong nghiep ln. Bay bang sc bay phan lc sieu am Moi tc tac tc tac moi giay eu co mau. Bo may chien tranh cua My pham an. Can ngon mau e chuyen guong ong lc. Chung c ac cac vung lam mau ong dan. Tham do mau nh ngi ta tham do mo. Chi trai at ra tng o, tng toa o. Lay tong so bom chia cho tong so o. Lay tong so o nhan vi so mau ngi. Chung muon viec giet choc chnh xac nh so hoc Vi ty le sai sot la bao nhieu phan tram o. Ben lo diem sinh kia nha khoa hoc Nich-xn. Nich-xn ten lai sung cua nen ky nghe chien tranh, thng nghiep giet ngi No say sa vi thang d mau, thang d vang, thang d toi ac Buon chnh phu nay, ban quoc gia kia bang gia mau. Lay mau ngi ra lam hoi oai th trng
Thoi, con ch chi, tieu diet chung i thoi. La ngi , ta phai tieu diet lu san ngi ay la nh ngha. Hai tieng Viet Nam rat ang t hao Sinh ra ai khong co mot To quoc e ma yeu e ma gn gi, Ngi Nga yeu at nc Nga, ngi Phap chet cho at Phap. Ngi nay chien au di goc bach dng, ngi kia hy sinh ben rang lieu. Cho en nhng at nc li ti mot cham tren ban o Cham cang nho trai tim yeu cang phai ln Cho cham ay ngi ta san sang dang i mnh tron ven, Oi ta tram lan yeu To quoc Viet Nam ta Het giac An th nhat roi giac An th hai Cn bao th mot tram roi cn bao th mot nghn Het quan Nguyen ci nga roi quan Nguyen co B.52 Cang bao la ien cuong ta cang hoi sinh day Ta biet n canh chim Lac a cho cho ta b bie ay. Ni dong giong giao hoan tren thap ong ao Thnh. Tram trng Au C het lt nay lt khac n ra tram trng anh hung. Nhgng anh hung ve sau cang voc dac ln hn cac anh hung trc Nhng trang sach khong va tam voc ho. Tam voc thi Ho Ch Minh pha kho cac t th. au ngi ta bao ve To quoc bang cam mot nhanh suy tng, mot nhanh hoa. ay ta hay em sinh menh mnh ma gi lay. Nguyen Van Troi gop vao ay nhan tan hon va tong so mau mnh. ay khong o mau khong con To quoc. nh nngha Viet Nam la phai cam vu kh diet thu Cau tao chat at ay la nh vay. Tac at, tac mo hoi, tac at, tac phu sa, tac mau cua cha ong. Gianh i giat lai bao i cho Viet Nam ton tai Oi Viet Nam, at nc khong g khong ai tieu diet noi. Sau nghn nam la an, lai Hung Vng. Hay canh giac.
Toi ac khong cam mot canh dng, lan chuoi bo e, khong oc thanh kinh No giet Toi ac khong che si toc noi tam, chi tnh vat, ban ve cau truc luan, am thanh mau sac cac mui hng No giet No bat chap chieu th t, giac quan th sau, ky quan th chn, giao hng th khong cung No giet No coc can Trang T, Kap-ka, tiem thc hay vo thc, chu ngha Brtong va thc, Ham-let co ton tai hay khong ton tai, coc can, no giet. No khong t thieu No giet No khong non ma hiep sinh, up au up mat vao tay, nga bong len tren vach vo hnh No giet Toi ac khong du ngoan, u hoai No giet NO lam lui i con ng giet choc mau me cua no Khong chech mot ly, khong cham mot gi. Cht mot t ta nhn hoa, cht mot t ta nhn tri, no xoc en ngay. Ta chenh mang, u t, cai co on ao. Co no ay roi. Hay canh giac, em i canh giac. Na cai hon, phai tnh thc ngo quan thu. Ta phai ranh vong tay ta ma diet no No en vao nhng luc bnh minh chim hot bon be. Nhng em sao rao rc nh tnh yeu Nhng luc tri xanh tha thiet nhat Nhng khi ghe cong vien ngat mui hoa sa. Va trai cay ngot ta moi ngi Hay tnh thc, hay san sang ma diet chung. Bon giet ngi no lam an thc khuya day sm chuyen can.
No lam viec lay mau ngi khong be tre F.105 no day trc ga, Cng kch, tiem kch dem khuya con lan loi. Em i em, B.52 no chang chan ch AD6 no khong lu luyen Em i em, ch at xuong roi gi len, gi len roi at xuong cai mui hng ay. Cai phong the ta, ng nhn no qua lau, ng co moi bc rta i lai quay au tr lai. Hi quan thu ngu xuan Ch co thay ban tay ta run run khi khep phong ta lai thuoc, Ma ng tay ta khong san giet may. Ta ch co mot con ng thoi, giet may ta mi song. Qua xac may ma ta tr lai phong ta Mot con ng, con ng duy nhat Thang nh tia sang mat tri. Thang nh ng an. THang nh li le ta xuyen thang ngc may Nhng thanh pho ta lai keo coi bao ong. Tri Khu T phao sang chung ot tren song Ngan oi la, Tren Ngu lang, Chc n chan trau cat co may det theu thua ot tren sao Vt, sao Than nong trieu nam ch biet chuyen an lam. mien Nam bon chung van ren tren nhng quang sao Sam sao Thng hom sm xa nhau, nam thang ly biet mong ch chung thuy. Chung ta a len an bon giet ngi hang nghn nam trong sach v Chung oc xong roi lai giet ngi. Bon Nich-xn ru sach ton giao, thi ca, ru sach lng tam lam ngi va lai giet. Vay ta ch con mot con ng, giet chung ma thoi Th thach ngay hom qua, thuoc ve ngay hom qua. Nay la th thach mi, vang ta vao la mi. Hom qua, gia lay cai hom qua ta chiem c. Va hom nay lai la t ni ay tien them len. Ta t nh cao cua nhng nui xac may bay thu. T nh cao cua van ngay choi loi mat tri diet My e t gia mot mui hng quen
T ni cao nay nghe tieng goi cua Trung ng. Ng nh neu Bac con cung ta, chnh Bac oc nhng li nay. Bac ng quang trng thi gian ay, ch cho lch s, cho ta tien ken ve pha ay. Trieu dan ta ang ngang mat nhn Ngi Nghe menh lenh toi cao. Nghe li di chuc Bac! ang, la chung ta co mat, tran ban au, co mat ngay hom trc. ang la co mat ngay hom nay, co mat tran sau cung au tranh nay la tran cuoi cung Cha phai tran cuoi cung au ! Nhng neu ta quet sach quan thu tran ay Th tren ngc To quoc anh hung, Bac gan nhng huan cong. (Ha Noi 14-12-70).
------------------------------------------------------------------------------------------------
Chng 6
HUY CAN
******* i chung ta nam trong vong ch toi. Mat be rong, ta i tm be sau.Nhng cang i sau, cang lanh. Ta thoat len tien cung The L, ta phieu lu trong trng tnh cung Lu Trong L, ta ien cuong vi Han Mac T, Che Lan Vien, ta am say cung Xuan Dieu. Nhng ong tien a khep, tnh yeu khong ben, ien cuong roi tnh, say am van b v. Ta ng ngan buon tr ve hon ta cung Huy Can. (Hoai Thanh) I. TIEU S: Huy Can ten that la Cu Huy Can, sinh ngay 31-5-1919 tai xa An Phu, huyen Hng Sn, tnh Ha Tnh (nay la huyen c Tho, tnh Ha Tnh). Bo la nha nho, au tam trng, lam hng s, sau ve que day ch Han. Me la mot co gai vung que co nghe det lua truyen thong (xa Tung Anh, huyen c Tho, tnh Ha Tnh). Ca hai eu yeu van chng va rat thuoc truyen Kieu. - Que Huy Can la mot vung ban sn a, ep va ngheo; canh vat hung v, con gi nguyen ve hoang s. Ngi dan ay rat me hat v dam, ke truyen th Nom. - Khong kh gia nh thng nang ne vi nhieu xung ot gia cac the he. Cau be Huy Can rat thch lang thang gia tri at bao la cung nhng tro chi dan da (tha dieu, anh trong at); c gan gui vi at ai ong ruong va cuoc song ngi nong dan; t o, nang lc nhay cam trc nhng bieu hien tinh te cua tao vat va long yeu men, tran trong thien nhien, con ngi co ieu kien nay n. Co the noi hon th Huy Can thanh hnh va c vun ap bi truyen thong van hoa cua gia nh, que hng: Toi sinh ra mien sn cc Co nui lam xng cot thang ngay at bai ti lam da tht mat
Gio song nh nhng manh hon bay - Hoc ch Han vi bo va hoc en lp t que. T lp nam en het tu tai toan phan: hoc Hue. Ket ban vi Xuan Dieu t 1936. Nam 1939, ra Ha Noi hoc Cao ang Nong Lam. T 1941, va hoc va tham gia mat tran Viet Minh. - Cach mang thang Tam thanh cong, gi chc Bo trng Canh Nong trong chnh phu lam thi nc Viet Nam Dan chu Cong hoa. T thang 5 en thang 11- 1946: Th trng Bo Noi Vu. Trong khang chien chong Phap: Th trng Bo Canh Nong, roi Th trng Bo Kinh Te. T 1955, chuyen sang cong tac# lanh ao van hoa vi chc vu Th trng thng trc Bo Van hoa. T 1984 en 1987: Bo trng ac trach cong tac van hoa nghe thuat tai van phong Hoi ong Bo trng, kiem Chu tch Uy ban trung ng Lien hiep cac Hoi van hoc nghe thuat. Hien nay, Huy Can la Pho chu tch Uy ban toan quoc Lien hiep cac Hoi Van hoc nghe thuat Viet Nam. - Ngoai nhng hoat ong chnh tr, kinh te, van hoa trong nc, Huy Can con la nha hoat ong quoc te nang ong vi nhieu ong gop ln. Ong tng la ong Chu tch ai hoi nha van A Phi hop Ai Cap (02-1962), ong Chu tch ai hoi van hoa toan the gii hop tai Cu Ba (01-1968), Uy vien Hoi ong chap hanh Unesco (1978-1983), Uy vien Hoi ong cao cap cac nc noi tieng Phap. II. QUA TRNH SANG TAC: Tac pham tieu bieu: Trc 1945: La thieng (1940), Vu tru ca (1942), Kinh cau t (van xuoi triet ly, 1942). Sau 1945: Tri moi ngay lai sang (1958), at n hoa (1960), Bai th cuoc i (1963), Hai ban tay em (1967), Nhng nam sau mi (1968), Co gai Meo (1972), Chien trng gan en chien trng xa (1973), Ngay hang song, ngay hang th (1975), Hat lai gieo (1984), Tuyen tap (1986). 1. Th Huy Can trc Cach mang thang Tam: a. Tap th La Thieng: Huy Can bat au sang tac t nam 1936 bang nhng bai bnh luan van hoc ang tren cac bao Trang An, Song Hng; vi but danh Han Quy. - T 1938, Huy Can co th tren bao Ngay nay. Tap th au tay La Thieng ra mat oc gia vao thang 11-1940, (bang tien tai ban tap Th Th cua Xuan Dieu). ay la thi gian Huy Can cung song vi Xuan Dieu tai so 40 Hang Than-Ha Noi. Noi dung cac bai th trong "La thieng" xoay quanh nhng van e: Tnh yeu, cuoc song, vu tru... An cha trong nhng noi dung o la mot noi sau thien co, mang sac thai co lieu: em ma lam nh khong gian Long run them lanh noi han bao la... (Buon em ma) Noi buon khong biet t au lai, cung khong biet i ti au. Nhng no hien hien, bang bac trong tam t, trong cuoc song va dng nh a tr thanh mot quy tac. Ngay trong nhng luc vui, th noi buon van i ch
au o - va ca nhng luc long yen bnh nhat, noi buon cung t nhien bc lai: Oi nang vang sao ma nh nhung ! Co ai an le e t chung Co ai tien biet phng xa ay ? Xui bc chan ay cung ngai ngung... (Nh h) Tay anh, em hay ta au Cho anh nghe nang trai sau rung ri... (Ngam ngui) Co khi no la s bang khuang nh tiec ve qua kh xa xoi: Ao trang n s mong trang trong Hom xa em en, mat nh long... (Ao trang) Hay noi sau vo nh dang trc canh thien nhien bao la, tng thay trong nhng bai ng thi xa: Thuyen ve nc lai, sau tram nga; Cui mot canh kho lac may giong... (Trang giang) ac biet hn, co noi buon do chnh ngi ta chuoc lay, bang s nh tiec h, ve nhng khoanh khac ngau nh trung lai, nhng khong nen duyen ho hen: Oi nhng ke toi ch chao mot ban Chan xa mau, long cha kp giao than Tren ng toi neu tr lai vai lan Chac ta a yeu nhau roi, han ch... (Tnh mat) Thoi a tan roi van got hng Cua ngi ep ti t tram phng Tan roi nhng bc khong ho hen a bc trung nhau mot nga ng... (Buon) Ben canh o cung co nhng bai th triet ly, ma nha th a co gang nh ngha ve s song, hay xem xet moi lien quan gia con ngi va vu tru, theo kieu cac nha th Tay phng: Hi thng e ! Ngi nhn xem, ngi a cho than the Bnh tht xng e cha ng linh hon... (Than the) Hi thng e, ngi cong phu biet may! -Nhng mot sau nng nup gia lau ai (Than the) Toi au biet tht xng la song nui Chia biet ngi ra tng x co n (Trnh bay) Tat ca cau hoi, thac mac va s tm hieu o, eu la e giai thch cai noi khac khoai ng tr trong long tuoi tre. Ma trong bai th cuoi, dng nh thi s a tm thay no, vat ang nam gi nhng quy luat cua tuoi thanh xuan, o la tnh yeu: Ngi mot thu ma chang sau van ky Song mot i chang tung vong muon nam... (Mai sau) - Gom 50 bai, mot so a ang bao, La Thieng nhanh chong c oc gia nhiet liet on nhan. Chnh ngon la thieng tham m tnh ngi, tnh i a giup Huy Can co c v tr tieu bieu trong lang th Mi, giai oan cc thnh cua no. La Thieng trc het la tieng long cua mot thanh nien mi ln (21 tuoi) ang the hien niem vui, noi buon cua chnh mnh. Nh a so th Mi, tap th lay tuoi tre va tnh yeu lam e tai chu yeu. Nhng gia luc oc gia a qua quen thuoc vi giong n non, sau nao trong th
Mi th nhng cung bac tnh yeu de thng la tuoi hoc tro, la tuoi con nhieu e ap van v, cha nhuom mui nhuc cam - co sc hap dan mi la: ng trong lang: hoa dai vi mui rm Ngi cung toi i gia ng thm Long giat san t hng hoa tng tng at theu nang, bong tre roi bong phng Lan lt buong man nhe vng chan lau ... Mot buoi tra khong biet thi nao Nh buoi tra nhe nhe trong ca dao Co cu gay, co bm vang nua ch Ma oi la ng ben vn tnh t (i gia ng thm) Nhng tnh yeu ay van khong ben, nhanh chong ri vao vo vong. Bi co mot noi u hoai thng trc trong tam hon, bat nguon sau xa t bi kch be tac, v mong. Thanh ra, th Huy Can va hon nhien nhat va buon nhat trong cac nha th Mi. Hi Thng e! Toi cui au tra lai Linh hon toi a mot kiep i hoang Sau a chn, xin ngi thoi hay hai Nhan toi i, dau a nguc, thien ng (Trnh bay) - Buon thng, sau nao la am hng chnh khien La Thieng nh ban ngam ngui dai. Tap th dang dac mot noi buon nhan the, mot noi au i. Nha th a goi day cai hon buon cua ong A,...a khi lai cai mach sau may nghn nam van ngam ngam trong coi at nay (Hoai Thanh). Noi buon nh ket qua cua qua trnh lang nghe tinh te nhp tuan hoan vu tru va noi ngam ngui nhan gian. o la tam long ...tui nang sau ma. Cung at nc ma nang buon song nui. - Cai buon trong La Thieng khong xuat phat t bi kch ca nhan nha th ma gan nhieu hn vi tam trang xa hoi, vi y thc ve than phan no le cua ca mot the he. Trong li ta cho lan xuat ban au tien, Xuan Dieu co nhan xet: Chang than noi thang ngay vun vut, bao rang hoa xuan khong au, i thoang mui oi, trong khi mnh cha song het tuoi xuan, ang o tre mang cua i ngi! Cai tiec sm, cai thng nga ay chang qua la s tra hnh cua long ham i, la cai tat d nhien cua ke yeu s song. - Trien mien trong buon thng nhng Huy Can khong mat hut vao coi sieu hnh hay chan chng, tuyet vong- nh khong t nha th Mi. Nha th van tha thiet, chan thanh hng ve phan thien lng cao ep cua cuoc i; cam nghe c hon thieng at nc, hng v nong m cua que hng va nha song tiem tang trong nhanh cay ngon co: Luong at thm hng mua mi day Ben ng chan ron bc trai t Canh xanh canh ep xui tay vi Song mat tran xuan noc am b (Xuan) La Thieng c viet bang mot nghe thuat vng vang, oc ao. Am hng chu ao: nhe nhang, tham tram, hng vao noi tam. Li th, y th t nhien, khong cau ky rac roi. Canh sac t ng net,
gian c, thanh thoat; tao c an tng ve mot khong gian bang bac, xa vang, am a phong v ng thi (Trang giang, Buon em ma). Ngoai nhng the th Mi kha pho bien, Huy Can ac biet thanh cong the luc bat truyen thong. Vi am hng phong phu, hnh anh mi me, nha th a gop phan khang nh kha nang bieu hien tinh te cua the th dan toc nay (Ngam ngui, Buon em ma, Thuyen i, Trong len, Chieu xa,...). Nhng bai th tieu bieu: Trang giang, Buon em ma, Ngam ngui, Van ly tnh, i gia ng thm, Tnh t, Thuyen i, Chieu xa, ep xa, Trnh bay, Mai sau. b. T sau La Thieng: - Trong boi canh xa hoi ngay cang en toi, th Mi dan i vao ngo cut. Moi nha th loay hoay tm loi thoat cho rieng mnh. Huy Can thoat ly vao vu tru va thien nhien. Ong hoan chnh ca mot he thong triet ly ngi ca niem vui sieu thoat ay trong tap van xuoi Kinh cau t, nam 1942. Nha th keu goi moi ngi tr ve hoa nhap vao tao vat, tm nguon vui t thien nhien vu tru: Co le tao vat au thng, at tri vang lanh v noi long ta xa cach tao vat o thoi. Ta hay tr ve, ta hay nhap cuoc, co nhp song a nang, co dong i xo ay, cai vui ln, cai vui trong ai dang song tran khap coi i. - Triet ly ay c the hien ay u, cu the trong Vu tru ca - tap th viet nam 1942, cha in thanh sach. Thoat vao vu tru, hon th Huy Can - vi nhng cam xuc mi la - tr nen khoang at, manh me hn. Nha th say sa vi cai vo cung cua tri at, trang sao. Nhieu t th hay, nhieu hnh anh rc r xuat hien: + Tri tham duyen ram vng nhac m Chuong sao rung nh, tieng vang bay Lng vui muon kiep can au song Bien ru re long nhap cuoc say (Lng vui) + Tri xanh ran la biec Bien choa ngap buom vang Gio thoi mien bat diet May tanh at hong hoang (Tri, Bien, Hoa, Hng) HC nh gap lai niem vui thu trc, lai han hoan, ho hi va rao rc nhng khat khao cua tuoi tre: Ta van tam xuan i hn h Tam t ngao ngat hien dang i Than cung hat lng cao nhp la Hoa thien thu hen n cung moi. (Ao xuan) - Nhng mot ieu rat de nhan ra: cai vui trong Vu tru ca la vui gng, co vui nen khong tron ven, van mang ve chong chenh, vo vong. Cho nen oi khi e at y o nghe thuat, tac gia ri vao cng ieu, cau ky; hnh anh am mau sac tng trng. Tnh th mi nhng y t de n ieu, cu mon. ieu nay la tat nhien, bi du co tron tan au van khong chay khoi chnh mnh. Chnh cai Toi giau cam xuc, nang tnh vi at nc, dan toc a khong e yen nha th trong s huyen hoac: Ve au nhng bc thi gian a In dau mong manh tren canh ao? Ve au hat bui vang thao thc
Theo banh xe quay vong khat khao? Ve au ?... Cau hoi c lap i lap lai nh mot am anh, day dt khon nguoi ve ngay mai, ve y ngha cua kiep ngi. Nhng bai th tieu bieu: Xuan hanh, Lng vui, Ao xuan, Trieu nhac,... Trc Cach mang thang Tam, Huy Can la mot trong so nhng nha th tieu bieu cua th Mi. Th ong la tieng long thiet tha gan bo vi que hng at nc, khao khat c hien dang tuoi tre va tai nang; nhng khi vap phai thc trang xa hoi, nhng ky vong ay a tan v hoan toan. Nh nhieu nha th lang man khac, Huy Can giai oan nay t th vui hn th buon. Luon co mot noi sau thng trc tren tng trang th cua ong, nhng o la bieu hien sinh ong cua bi kch tam trang; ang c cam thong, tran trong. 2. Th Huy Can sau Cach mang thang Tam: Sau khi La Thieng ra i mot nam, Huy Can tm en vi Cach mang (hoat ong trong mat tran Viet Minh). Nh vay, anh sang cua ly tng Cong san a manh nha trong hon th mang mang thien co sau ay t kha lau trc 1945. Va s oi i thang Tam co y ngha nh mot bc ngoat lch s, a trang th Huy Can vt khoi nhng am anh, nhng gii han chat hep do mac cam nang ne ve than phan no le tao nen. Nh a so cac nha th Mi, Huy Can rng rng chan thanh tr ve hoa nhap vi cuoc song. Quan iem nghe thuat, lap trng t tng a thay oi can ban; nhng nh the van cha the co th hay. Can mot khoang thi gian nhat nh - tuy tnh trang tam tng cua moi nghe s - e nhng rung ong ban au c nung, c nen lai thanh cam xuc nghe thuat. Mat khac, moi s thay oi eu can c th thach qua thc te. Th Huy Can sau 1945 the hien ro qua trnh au tranh t khang nh s gop mat cua mot nha th lp trc, vao cuoc song mi. Mi ba nam sau, 1958, mi co mot tap th (Tri moi ngay lai sang), ro rang hanh trnh t thung lung au thng ra canh ong vui Huy Can khong gian n chut nao. a. Th Huy Can t 1945 en khang chien chong My: Khoang thi gian nay, co 04 tap th tieu bieu, ghi nhan qua trnh chuyen bien va s hoi sinh manh liet cua hon th Huy Can: Tri moi ngay lai sang (1958), at n hoa (1960), Bai th cuoc i (1963), Hai ban tay em (1967). - Phai mat hn mi nam tran tr, phan au khong ngng t vt len thoat khoi am anh cu, hon th Huy Can mi hoi sinh va khi sac. Von quen quanh quan song bang ao vong, thch phieu dieu vo nh lanh i trong vu tru, gi bng mat gia cuoc i thc; vui ay, nhng khong khoi ng ngang, mac cam. Ngap ngng, de dat khoac ba lo len vai, Huy Can i vao khang chien. Hon th ong tham hong da tht tr lai cung vi s hoi sinh v ai cua ca dan toc. - The gii th Huy Can trc kia hau nh thieu hi ngi, vang nhng sac mau am thanh bnh thng cua s song, nen hoang s co tch. Ch con mot mnh nha th rn ngp gia khong gian, chm khuat trong noi mang mang thien co sau. Gi ay, nha th m rong tam hon cho cuoc song ua vao. Van con o nang lc cam nghe tinh te mach i ben b, van khong nguoi niem khac khoai khong gian, nhng gia con ngi vi thien nhien a co moi giao hoa ky dieu:
Giot ma cu o vang th phu Trieu ma nay oan tu lua xanh Cung la thc gia nam canh Ma xa lanh leo, an lanh ma nay (Ma mi nam) - Huy Can phat huy s trng bang viec phat hien chat th bieu hien tinh vi, phong phu trong i thng. Dng nh moi bieu hien cua cuoc song bnh d - qua cai nhn cua nha th - eu nen nhac, nen th. Ong say sa ngi ca mot khu nha mi, oan thuyen anh ca, nhng ngay hoi mua xuan,...Con ngi mi trong lao ong xay dng at nc thanh hnh tng that khoe khoan, lac quan, chan cha ngha tnh: Anh tang em buoi sang hom nay Co hoa sen n ho Tay trang hong Tang em tri mat nh song Trong veo chay gia oi dong cay xanh (Buoi sang hom nay) - Chnh nh hut nhuy t i song xanh ti, hon th Huy Can co c nguon sinh lc mi. Cuoc song mi giup nha th nhan ra chan gia tr cua lao ong va ve ep chan chnh cua ngi lao ong. Thien nhien tao vat khong con oi lap vi con ngi ma cung con ngi hp thanh bc hoanh trang choi chang, rang r (oan thuyen anh ca). Thi ky nay anh dau mot bc chuyen bien mi cua hon th Huy Can. Moi tap th la mot no lc ln, t vt len e khang nh s gop mat vao cuoc i mi. Vi y ngha o, th Huy Can con cung co nhan thc ve cuoc oi i lch s va boi ap nhng tnh cam trong sang, lanh manh. b. Th Huy Can trong khang chien chong My: Trong khang chien chong My, Huy Can a gop tieng th mnh vao viec phan anh nhng s kien, nhng van e trong ai cua chien tranh. Bang nhieu chuyen i thc te vao tuyen la, nha th kp thi chuyen bien cach nhn, cach ngh cho phu hp vi giai oan cach mang mi. Lien tiep ra i nhieu tap th co gia tr: Nhng nam sau mi (1968); Chien trng gan en chien trng xa (1973); Nhng ngi me, nhng ngi v (1974); Ngay hang song, ngay hang th (1975). - Trong khuynh hng chung cua th chong My, th Huy Can tang cng tnh thi s va tap trung vao viec khang nh, ngi ca chu ngha anh hung cach mang mien Nam. T the ng hung v va tam voc ln lao cua dan toc tren tuyen au chong My, Huy Can cang co ieu kien e suy ngam ve qua kh va hng ve tng lai; t truyen thong dan toc en quan he vi the gii, vi thi ai. Gia ngat tri an bom, cai nhn cua nha th van hng ve #pha khai quat e phat hien ra nhng tang sau van hoa truyen thong cua i song con ngi Viet Nam: Song vng chai bon ngan nam sng sng Lng eo gm, tay mem mai but hoa Trong va that: sang hai b suy tng Song hien ngang ma nhan ai chan hoa (i tren manh at nay) - Tnh chnh luan, suy tng the hien ro trong nhieu bai th. Xuat phat t nhng s kien chnh tr-xa hoi hay nhng chi tiet cu the cua i song, nha th m rong lien tng e kham pha be sau triet ly cua van e.
Trc nga ba ong Loc - mot trong iem tren tuyen ng vao Nam, ni ghi dau s hy sinh dung liet cua 10 co gai pha bom - Huy Can ngh en y ngha quyet nh cua nhng nga ba trong i moi ngi, moi dan toc: Qua trai tim nga ba ong Loc Mau qua tim mau loc Xe vt nga ba xe xoc ti mien Nam ...Nhng nga ba Viet Nam Tren ng dai ke ch con gam Nhieu bom no cham ...ng se thong xe i ve Cach mang (Nga ba ong Loc) Bang nhng hnh anh gian d, cu the, Huy Can tap trung ngi ca sc quat khi, sc song bat diet va phong thai ung dung cua con ngi Viet Nam. Nha th i en mot khai quat co y ngha nhan van sau sac ve cuoc khang chien chong My: ay la cuoc chien au va chien thang cua nhan ngha trc bao tan phi ngha, cua s song trc s huy diet. Nhan thc nay tham sau trong cam xuc va hnh tng th, tao nen tam the bnh tnh, t tin cua ca mot dan toc anh hung trc nhng th thach ac liet. Trong Gi tra, cuoc song van em em dien ra vi tieng chim hot, nhen giang t, ga cuc tac,... bat ke s long lon cua con ma My Buoi tra am lai bon be tiep tuc Con ga mai lai au ay cuc tac Bao vi i them mot trng tron to Anh bo oi ngoai ong ngoi tren mam phao bong tron vo Chan ly gop them mot cach ngh, that gian d, nhng ay triet ly ve cuoc khang chien trng ky u thang nam ta se anh giac xong Trai chn cay au phai chn nong long - Que hng at nc, nong thon Viet Nam luon la e tai quen thuoc, khong the thieu trong th Huy Can. Thi chong My, o la nhng lang que yen a vi nhp song tng nh bnh lang nhng luon co nhieu xao ong tinh te. Ve ep truyen thong ang co nhieu oi thay cho phu hp vi thi ai mi Ga gay trong ma van tieng vang Giong kim, giong tho ron vang ong c mua giong mi, ga no ba Tieng gay tron nh lua nang bong (Ga gay tren canh ong Ba V c mua) Hai ban tay em (tap th cho thieu nhi): Huy Can rat yeu men va quan tam en tre con. Nha th danh han mot tap th cho cac em. "Hai ban tay em" khai thac e tai t nhng s vat, khung canh gan gui vi cuoc song cua tre con (con coc, con ve, con de, cai chong chong, buoi tra he,...); nhng kha canh tnh cam gia nh than thuoc (cha me-con cai, anh ch-em, ong ba-chau); nhng cau chuyen lch s, nhng tam gng thieu nien anh hung. Tap th nh nhng bai hoc nham giao duc cac em long yeu que hng at nc, yeu con ngi, yeu lao ong, tinh than oan
ket,...Khong la nhng li giao huan kho khan, tieng th Huy Can rat hon nhien, ngo nghnh nen de i vao tam tr tre th: - Buoi tra lim dim Nghn con mat la Bong cung nam im - Be goi con de Quen nap au hoi De keu the the Giat mnh bi ri
Trong vn em a T 1975 en nay, Huy Can van sang tac eu an. Gac lai chuyen chien tranh, tam hon nha th tr ve vi mach cam xuc quen thuoc cua cuoc i hang ngay quanh mnh; lai say me thien nhien, vu tru va nghien ngam, suy t ve s song con ngi. Nhng tap th tieu bieu: Ngoi nha gia nang (1978), Hat lai gieo (1984), Chim lam ra gio (1989), Li tam nguyen cung hai the ky (1997). Th Huy Can tiep tuc phat trien theo hng suy tng, hng noi hn; co khuynh hng chiem nghiem ve y ngha nhan sinh cao ca t nhng bieu hien bnh d cua i thng: Yeu mai, yeu roi, au het yeu Cuoc i nh mieng at ph nhieu Trong bao nhieu vu con ti tot Hat gat xong roi, hat lai gieo (Hat lai gieo) III. PHONG CACH TH HUY CAN 1. Huy Can co nang lc cam nhan cuoc song that ac biet, co the nghe c t nhng bieu hien tinh vi cua tao vat en nhng bien oi ln lao trong vu tru vo cung vo tan. ay la nha th co "cai nghieng tai ky dieu"(Xuan Dieu). Huy Can cam nhan c tron ven t nhng mui v dan da cua at ai ong ruong en li ru cua gio, nhp th cua bien, e roi noi len linh hon cua canh sac thien nhien bang giai ieu trong treo, de rung ong long ngi. + Trc 1945, tuy vat va vi noi sau au nhng thien nhien trong th Huy Can van tham tha tnh ngi, tnh i (Ngam ngui, Trang giang, Buon em ma): Nang chia na bai, khong gian chieu roi Long run them lanh noi Vn hoang trinh n xep han bao la oi la rau Tai nng nc giot mai Si buon con nhen giang nha mau Nghe tri nang nang nghe Em i hay ngu, anh hau ta buon buon quat ay + T sau Cach mang thang Tam, tieng th tr nen am tham, sau nang ngha tnh; canh sac thien nhien am ap, xon xao hn nhieu: Chieu thu trong, la truc vn ep qua La ma xanh nhung quat vao mai ra Tieng lao xao nh ai nga non chao Hoa mp cuoi mua vang rc nh sao Gieng trong leo, tri xanh in tham tham (Chieu thu que hng) - em ma lam nh
+ Nang lc ay khong ch co c bang s tinh nhay cua cac giac quan (ren dua trong nhng nam thang tuoi th, song que hng) ma con xuat phat t chieu sau tam hon nha th - mot tam hon luon rong m e on nhan u ay am vang moi pha i song. + Co the noi: thien nhien, que hng at nc la nguon cam hng vo tan trong th Huy Can. Neu Xuan Dieu, thien nhien thng sc nc hng v va ngon ng ai tnh th Huy Can, nui song cay co bao gi cung lang le, bnh than nh tam hon tac gia. Khong the hnh dung c th Huy Can se ra sao neu thieu i nang vang, tri xanh, gio biec, bien rong, song dai,... Nhng th ay khong thuoc loai th ien vien, bi trc sau tac gia van luon nang long i, luon co y thc phat hien roi khang nh s hai hoa gia con ngi vi t nhien; e m rong bien gii nhng xuc cam, nang tam nhan thc ve s ton tai cua con ngi. "Th viet ve at nc, thien nhien va que hng la mot iem manh cua Huy Can. Dng nh ay nha th a toat ra mot mang hng sac sau xa, cao ep nhat cua tam hon mnh" (Xuan Dieu). 2. Hon th Huy Can luon van ong gia nhieu oi cc: vu trucuoc i, s song-cai chet, noi buon-niem vui, hien thc-lang man. + Vu tru va cuoc i luon song hanh ton tai, thanh hai cc hap dan hon th Huy Can. Th ong ngay cang gan bo vi i, nhng cam hng ve cuoc i khong tach ri cam hng ve vu tru. Vn len tm hieu nhng b an cua khong gian vo cung cung ong thi nhn ve trai at e hieu hn chnh mnh. Khat vong ay mang ban chat triet ly, nhan van cao ca. Bi ch en cuoi cung cua no khong phai coi sieu hnh nao ma chnh la mat at, coi song cua con ngi. + Huy Can viet kha nhieu ve cai chet, ve s tng phan nghiet nga gia hu han i ngi vi cai vo han cua tao hoa. S song la bat t, vu tru la vo cung nhng con ngi khong the tranh c cai chet. Ngh en luc t gia coi i, nha th khong khoi xot xa nuoi tiec. Nhng o khong la bieu hien cua thai o ham song s chet tam thng ma la cua khat vong c cong hien het mnh, c tai sinh: i than yeu, mot ngay mai ta chet Xin cho gieo hat het trong Cho ta i khi he choi chang tay tra Ch tay con nam cha vi e ta hieu gia t cha hat phai het Ma phai ra ve cc lam Nam at quen nh hat chn thay sang mua (Hat lai (Say gieo) mua he) + Noi buon va niem vui Huy Can eu c ay en cc oan: luc buon-buon en ao nao, the thiet; khi vui-vui tran tre, dao dat. Hanh trnh tam tng cua Huy Can i t noi buon sau en niem vui ln. Cam nhan, the hien ro hai oi cc nay chng to nha th rat thiet tha vi cuoc i va y thc ay u ve than phan con ngi. Khi noi buon c y thc, hoa thanh noi au i; khi niem vui c y thc, se thanh hanh phuc, tin yeu. + Cam hng nghe thuat cua Huy Can, trc 1945, co s phan cc kha ro gia hien thc va lang man. T sau 1945, hai oi cc ay dan i Roi mot ngay kia gia coi
dan at en o hoa hp can thiet, tren c s s thong nhat gia ly tng va hien thc trong cuoc song mi. 3. Huy Can la nha th ln, nha van hoa ln tam c the gii. Tuy am hieu nhieu nen van minh, van hoa cua nhan loai, hon th ong van am a ban sac dan toc. Suoi nguon th ca truyen thong a rot vao tam hon Huy Can nhng giai ieu du dng, khien cho tieng th - nhng khi at en o thuan thuc - rat de i vao long ngi. The th luc bat truyen thong, the th nam ch cua dan ca Nghe Tnh - trong tay Huy Can - va moc mac chan tnh va lang ong, ham suc; sac thai bieu hien c phat huy ro ret. Chat suy ngh bang bac khap cac t th. Hnh anh th Huy Can thng khong sac sao, gay an tng manh ma tham tram, khi gi; nh len nhe, nh ngam sau vao tam hon va tr tue ngi oc. Nhng bc tranh thien nhien trong th Huy Can thng rat t ng net, gian c theo but phap co ien, gi nhieu hn ta. Do o, co the noi: an tng khong gian co c - trc het - nh phong v ng thi. IV. KET LUAN CHUNG: Con ng th cua Huy Can kha tieu bieu cho lp nha th thuoc the he th nhat, van hoc Viet Nam hien ai. T mot thanh vien xuat sac cua phong trao th Mi, Huy Can en vi Cach mang, tm thay muc ch, ly tng chan chnh cho tieng noi nghe thuat cua mnh va tr thanh mot trong nhng nha th tieu bieu cua th ca Viet Nam hien ai. Vi von van hoa sau rong, nang lc xuc cam, suy ngh phong phu va quan iem nghe thuat ro rang, Huy Can a gop vao thi an mot tieng th co hng sac rieng, lam rang r dien mao tam hon dan toc. GII THIEU MOT SO BAI TH TIEU BIEU
Ao trang Ao trang n s, mong trang trong, Hom xa em en, mat nh long, N bng anh sang. Em i en, Got ngoc don hng, bc toa hong. Em ep ban tay ngon ngon thon; Em duyen oi ma nang hoe tron. Em lua gio biec vao trong toc Thoi lai phong anh ca nui non. Em noi, anh nghe tieng lan li; Hon em anh th trong hi. Nang th det sang tren ta ao, La nho mng vui phat ca ngoai. oi la than tien suot mot ngay, Em ban hanh phuc cha ay tay, Du dang ao trang trong nh suoi Toa phat oi hon canh mong bay. ---------------------------Buon a chay ve au nhng suoi xa ? au cn yeu men en khong ch ? Thang ngay vun vut phai mau ao Cua nhng nang tien mong tre th. Rung nhng chum ten may o bong; Phai hang nhat ky chep song song; Chang trai goi mong tren trang sach Tnh thc, mua xuan rung het hong. i mat ve au, hi thang, nam ? Xuan khong moc na vi trang ram ! Chang bao lau ngu sau trong
at, Vnh vien mua ong lanh cho nam. Nay han con ay am mat tri, Ma sao long lanh tuyet bang ri ? -- U sau chac han ang nhanh bc, Lng khom nghn nam en ca toi. -------------------------------------i gia ng thm ng trong lang: hoa dai vi mui rm... Ngi cung toi i dao gia ng thm, Long giat san t hng hoa tng tng. at theu nang, bong tre roi bong phng Lan lt buong man nhe vng chan lau: Len be cao hay i xuong be sau ? Khong biet na. -- Co chut g lam ngp Trong khong kh... hng vi mau hoa hp... Mot buoi tra khong biet thi nao, Nh buoi tra nhe nhe trong ca dao, Co cu gay, co bm vang na ch, Ma oi la ng ben vn tnh t. Buoi tra nay xa kia ta a i, Phai cung chang ? long nh ro lam chi ! Chan ben chan, hon ben hon, yen lang, Ngi cung toi i gia ng rai nang, Tr vo t cho da th hng tnh, Ngi khe nam tay, toi khe nghieng mnh Nh sap noi, nhng ma khong; -khom truc Va ong la, ta nhan vao mot luc
Ca khong gian hon hau rat thm tho; Gio hng a mui, du du phat ph... Trong canh lang, van a mui gio thoang... Tr bang qu ngh thoang nhng buon nhieu: "Chan het ng th long cung het yeu". Chan ang bc bong e de ng lai -- O gia ng lang, mui rm, hoa dai... ----------------------------------------Hoc sinh Gio thoi san trng chieu chua nhat; -- Oi ! thi th be tuoi mi lam, Nang hoe rai nhat hoa tren at, i du va nh nguyet trc ram. Bon vach nghiem trang tieng oc bai, au xanh dam chuc, net van khoi. Chieu xuan chim se vo trong lp, Ong giao trong len; chung ban ci. Len mat thay xem lai bc th Cua ngi co ho, chu hien t. Ban tay v van a trang sach, Mong tng phieu lu bc a o. -------------------------------Ngam ngui *** Nang chia na bai; chieu roi... Vn hoang trinh n xep oi la rau. Si buon con nhen giang mau; Em i ! Hay ngu... anh hau quat ay. Long anh m vi quat nay; Tram con chim mong ve bay au ging. Ngu i em, mong bnh
thng ! Ru em san tieng thuy dng may b... Cay dai bong xe ngan ng... -- Hon em a chn may mua thng au ? Tay anh em hay ta au, Cho anh nghe nang trai sau rung ri... ---------------------------------------Thu rng *** Bong dng buon ba khong gian, May bay lung thap giang man am u. Nai cao got lan trong mu Xuong rng neo thuoc nhn Thu mi ve. Sac tri troi nhat di khe; Chim i, la rung, canh nghe lanh lung. Sau Thu len vut, song song Vi cay hiu quanh, vi long quanh hiu. Non xanh ngay ca buon chieu -- Nhan gian e cung tieu ieu di kia. ----------------------------Tnh t -------Sang hom nay hon em nh tu ao, Y trong veo la lt xep tng oi. Ao ep cha anh ! Hoa tham theu i, Ao m c anh ban gium chiec nhe. Vang rang cung xanh, hong ci vi ta, Xin mi anh chon hnh sac yeu ng. Hon em ay u muon anh nghe thng, Anh hay ban hon em mau sang choi. Anh co biet hom nay la
ngay hoi Cua long ta. Em tran thiet, trang hoang. Anh a ve; em nghe di chan vang Hoa la n vi chuong ren giong tham. Thua ch i, thi gian ret lam. i tan ri cung sao rung canh thau; Va trang lu xe na mai tnh sau, Gio than th biet may li van v ? Long em nh long anh t van ky, Gap hom nay nhng hen a ngan xa. Yeu gia i ma hon trong m, Tnh rong qua, i khong bien gii na, ay ca mong long em, anh hay m. Mau thien thanh ri ri, gio long lanh : Hon nh thng em det ao dang anh. --------------------------------------Van ly tnh Ngi ben tri, ta ay; Ch mong phng no, ngong phng nay. Tng t oi chon, tnh ngan dam, Van ly sau len nui tiep may. Nang a xe ve ben x ban; Chieu ma tren bai, nc song ay. Trong ve bon pha khong nguoi nh, Di ong hoang hon thap thoang bay. Cn gio hiu hiu buon tien biet, Xa nhau ch biet nh vi ngay. Chieu chan khong am
ngi nam mot Thng ban chieu hom, sau goi tay.
----------------------------------TRANG GIANG .
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Chng 7
CAC NHA TH TRE THI CHONG MY CU NC
*************************************** I. S XUAT HIEN VA TRNG THANH CUA OI NGU TH TRE Th tre xuat hien trong giai oan nay a anh dau s trng thanh cua mot the he nha th va bc phat trien mi, vt bat cua nen th chong My. 1. S xuat hien cua th tre thi k chong My cu nc: - T 1964, cuoc chien tranh chong My cu nc cua dan toc a bc sang mot giai oan gay go, cang thang va vo cung ac liet oi hoi phai phat huy ca sc manh hien tai va thi ai, sc manh truyen thong. Nen th nong bong tnh thi s, hng hc tinh than chien au a nhap cuoc nhanh chong va kp thi tham gia vao chien tranh ai quoc v ai cua toan dan toc. - Nhn mot cach tong quat, nen th chong My c hnh thanh t nhieu the he nha th: Trc CM ( TH, XD, CLV, HC, T. Hanh), trng thanh trong chong Phap (Chnh Hu, NT, H.T. Thong v. v..) va the he nha th trong thi k chong My. Moi nha th eu co phong cach rieng vi cach nhn, cach camnhan rieng ve cuoc chien ai quoc v ai cua dan toc, noi len c ban chat hien thc ln lao cua at nc. - Nhieu nha th thuoc the he trc CM va chong Phap a tap trung kham pha, phat hien To quoc trong be rong cua khong gian, chieu dai cua thi gian, trong moi quan he mat thiet vi lch s bon ngan nam cua dan toc. - Nhieu nha th noi rat hay ve sc manh than k cua cuoc chien tranh, tam voc thi ai va y ngha nhan loai. Co nha th phan anh cuoc ra tran that hao hung cua dan toc nh nhng ngay vui tray hoi , ca nc len ng, v.v - G nay xuat hien nhieu nha th la nhng chien s CM, la nhng nha th trc tiep cam sung, thc s xong vao ni ma bom bao an, oi mat vi cai chet ke ben e noi ve chien tranh, ve mnh va ve ong oi. Gng mat tinh than chung cua ca the he tre cam sung thi k chong My. Nh Le Anh Xuan, XQ, PTD, NK, N. Mau, Thanh Thao, Hu Thnh, ND, T.Khoa.v.v - T trong nha trng cua che o mi ho a i thang ti chien trng cam sung chien au, ho y thc cao o v tr, vaitro cua mnh trong cuoc chien. c toi luyen trong khoi la cua chien tranh a giup ho vng vang hn, co ban lnh trong nghe thuat va bam sat hien thc hn trong nhng bc tien cua cuoc chien dan toc.
- o la mot Pham Tien Duat dong dac, ng hoang len tieng: Ta i hom nay a khong la sm- at nc hanh quan may chuc nam roi Ta en hom nay cung cha la muon at nc con anh giac cha thoi. o la Bang Viet t nhan thc sau sac ve s menh lch s cua the he mnh: Ca the he dan hang ganh at nc tren vai. - Ban lnh, t tin vao chnh cam nhan hien thc, ho _ khong lap lai cach viet cua cac the he an anh i trc. Hu Thnh a nhan danh the he mnh: ng viet ve chung toi nh coc chen tren ban Xin hay viet nh dong song chay xiet -Va chung toi vi chiec bi ong bep dum kia la mot (ng ti thanh pho). Cac nha th tre a khang nh c v tr, co s thong nhat cao o cua mnh trong nen th chong My. Ho co cach nhn rieng, co giong ieu reing khi viet ve chien tranh va hieu c ban chat cua sang tao nghe thuat, y thc c mnh va s can thiet cua sang tao nghe thuat. Ay la Thanh Thao, Hu Thnh, la Nguyen Duy .. Va c nh the, vi y thc Khong co sach chung toi lam ra sach Chung toi lam th ghi lay cuoc i mnh (Hu Thnh). Nh vay mot the he cac nha th tre thi k chong My va t khang nh mnh, va tiep noi truyen thong cua cac the he i trc, va co nhng sang tao oc ao lam nen nhng net rieng khong de lan. 2. Cac chang ng th tre thi k chong My cu nc: a. Chang ng th nhat: 1964 1968: - chang ng au tien nay oi ngu nha th tre bc au c khang nh vi s xuat hien vi nhng cay but: Bang Viet, XQ, Lu Quang Vu, LAX, Ng. My, Vi tieng th tre trung, ti tan, soi noi, am mau sac l tng nhng con vng t nhieu dau vet cua sach v nha trng trong cam xuc. - Nhng motp quen thuoc la nhng d cam vao cuoc, nhng buoi chia li, nhng em hanh quan, khat vong ra tran, ( Lu Quang Vu: em hanh quan, Qua song Thng, Gi cac anh, Nga ba th xa, ng xuan; LAX: Gi Ben Tre, Tr ve que noi; XQ: Tieng ga tra, chien hao; Bang Viet: Tnh yeu va bao ong) - Th tr g nay rng rng cam xuc, am chat tr tnh, va chat men say nong cua tuoi tre. Ho khat khao c cam sung trc tiep chien au bang cam xuc chan thanh, trong sang nhat (bai Gi Ben tre, LAX). Tuy nhng nam au con bong bot, mang am cai nhn lang man. Nhng cuoc chgia li ay lu luyen va th mong. Nhng em hanh quan ay nao nc, ham h, ay tin tng: ng nao vui bang ng ra tran tuyen,Ta nao nc nh suoi ve song bien (LQVu); Va LAX :Ta co ng au em ta ay Du dang nh nhng nang tien. - Net noi bat trong th tre la giau chat suy t va kha nang khai quat. Ay la mot Bang Viet va mot LAX trong Dang ng Viet Nam tac vao the k khi viet ve hnh anh anh giai phong quan tren ng bang Tan Sn Nhat Mac du co nhng non nt nhng ay la chang ng ay y ngha, rat ang ghi nhan, tao tien e het sc quan trong cho s phat trien cua th tre nhng chang ng sau. b. Chang dng th hai: T 1969 en 1972: - en chang ng nay th oi ngu nha th tre tang them ang ke ca ve so lng lan chat lng, vi nhieu cay but tai nang: PTD, NK, N. Mau, PTT.Nhan, HN. Cam, Lam Th My Da . a phat trien en
nh cao lam thay oi bo mat cua ca nen th ca chong My.Vi s khang nh vng vang vi tieng noi rieng, giau chi tiet chan thc, tuy co nhuom chut bui at chien trng, mui khet cua an bom - Mang e tai chien tranh vi but phap ta thc a lot ta c cai tnh chat d doi, ac liet cua cuoc chien cua toan dan toc ta, lam sang ngi chu ngha anh hung cach mang cua the he tre trong thi k chong My. (PTD, NM, HNCam,) o la nhng ngi lnh lay xe, chien s cong binh, anh bo oi coi kho, co thanh nien xng phong, co gai giao lien. La nhng con ngi san sang hi sinh v nhan dan, v dat nc: i qua het tuoi thanh xuan Mat moi th e nhan dan khong mat. Rat chan thc, tre trung, tinh nghch ma kien cing, anh dung. Th PTD c coi nh mot goc bao tang ve Trng Sn (o Trung Lai) trong nhng nam chong My. - Chu e ln va xuyen suot cua th tre trong giai oan nay la tnh cam oi vi que hing at nc. La nhng acm xuc, nhng rung ong trc ve ep cua non song at nuc va con la tieng noi thiet tha cua mot lp ngi gan bo sau nang vi que hng, trc tiep cam sung, lay mau mnh e gi gn, bao ve non song. o la cai toi ca nhan vi y thc va tinh than trach nhiem rat cao. San sang hi sinh v dat nc, que hng (Hi o rm_ ND, Am ieu ong bang _ NM, Vung lang_PTD, NK: at ngoai o, Mat ng khat vong ). c. Chang ng th ba: T 1973: en chang ng cuoi nay, th tre chong My c bo sung them nhng nha th ong thi la nhng chien s trc tiep cam sung chien au chien trng: Thanh Thao, Hu Thnh, Tran Manh hao, Van le, Anh Ngoc, a lam oi ngu th tre thi k chong My them ong ao, that s ben the. - The manh cau nhng nha th tre chang ng nay la : Co cai nhn bao quat, toan canh ve cuoc chien tranh ai quoc v ai. Tam nhn vi nhan thc hien thc i song chien trng c m rong va sau sac hn. - Chng kien nhng canh chien thang v ai, oai hung cua toc nhng nha th tre cung thau hieu c s hi sinh, mat mat, cai gia phai tra cho s vinh quang ay. - T nam 1975, th tre chong My xuat hien hang loat nhng trng ca viet ve chien tranh the hien khat vong tong ket cuoc khang chien thong qua cach nhn va s trai nghiem rieng cua moi nha th. Vi nhng ac trng va u the cua trng ca chang ng nay, cac nha th tre a ket hp kha nhan nhuyen gia tr tnh va t s, an xen, phoi hp nhieu the th trong mot trng ca, phat hoa nhieu chan dung nhan vat tr tnh, nham vng ti tnh khai quat, tong hp, m rong hien thc, tang cng tnh triet l, chnh luan trong th. Co the noi, trong nhng trang th nay, ngi oc co the bap gap nhng rung cam tr tnh vao loai tham tram nhat, suy t vao loai sau sac nhat ve nhng pham tru ln nh nhan dan, To quoc, que hng, at nc v.v
THC HANH: giang van bai: HI AM O RM (Nguyen Duy)
BAI TH VE TIEU OI XE KHONG KNH

I/ Muc tieu bai hoc:
Giup Hs: 1. Cam nhan c net oc ao cua hnh tng nhng chiec xe khong knh ,cung hnh anh nhng ngi lai xe Trng Sn hien ngang, dung cam, soi noi trong bai th. 2. Thay c nhng net rieng cua giong ieu, ngon ng bai th. 3. Ren luyen k nang phan tch bai th, ngon ng th. II/ Chuan b: 1/ Giao vien: Nghien cu tai lieu + Soan giao an ( + SGK, SGV) + anh ve nha th va anh ve chiec xe khong knh. 2/ Hoc sinh: SGK + oc va bai trc khi len lp. III/ Phng phap: + Thuyet giang + Phat van + Thao luan IV/ Tien trnh day hoc: 1/ O n nh lp: ( 1 phut) 2/ Kiem tra bai cu: ( 4 phut) Cau hoi: oc dien cam bai th ong ch cua Chnh Hu? T o phan tch hnh anh au sung trang treo trong bai th? 3/ Bai mi: 3.1/ Vao bai: Trong thi k khang chien chong My, a co biet bao the he thanh nienlen ng vi nhng cong hien, hy sinh. Va ve ep cua chu ngha anh hung cua ho nhng the he xe doc Trng Sn i cu nc ... bai hoc hom nay se giup chung ta phan nao thay c hnh anh ep ma hao hung cua ho. 3.2/ Noi dung bai mi: TG H cua GV H cua HS Noi dung H1: Gv Hs thc hien I. Tieu dan:( SGK ) hng dan theo hng dan Hs tm hieu cua Gv va SGK. phan tieu Hs thc hien: dan SGK *Tac gia: PTD: 1. Tac gia: Pham Tien Duat: ? Tren c s 1941, 1946, que mot lang nho Tieu dan SGK, h. Thanh Ba, Phu vung trung du huyen Thanh Ba, em hay tom Tho. Phu Tho lt nhng net * Tac pham: 2. Tac pham: chnh ve tac + Xuat x: - Xuat x: Bai th c tang gia, tac viet 1969 thi k giai nhat cuoc thi th cua bao pham. k/c chong My van nghe nam 1969 va a vao va a vao tap tap th Vang trang quang ? Neu xuat x th Vang trang la. va ai y cua quang la. bai th. + ai y: nh - ai y: Hnh anh nhng ngi noi dung ghi lai xe Trng Sn: dung cam ben kia. soi noi, lac quan. Hs ghi nhan. Gv nhan II. oc hieu van ban: xet, nhan 1. oc: (vi giong vui ti, manh y chnh. Hs thc hien: khoe khan ) H2: Gv
hng dan * Hs oc. Hs oc - hieu * Hs chu van ban: thch(sgk). *Goi hs oc chu * The th: T do, thch (SGK). vi cau dai, 4 cau giong vui ti, mot kho, nhp khoe khan, roi ieu linh hoat t nhan xet cach van
oc, ieu chnh neu co. * Gii thieu them ve chum th ve TS va ngi lnh lai xe * Nhan e: oc xung phong. ao, thu hut
2. Chu thch: sgk Tieu oi (v gom 12 ngi); chong chenh:(u a, khong vng chac, ko yen on). 3. The th: t do (cau dai, 4 cau mot kho, nhp ieu linh hoat t van). 4. Phan tch:
? Bai th c viet theo the th nao. ? Em co nhan xet g ve nhan e bai th. ? nhan de bai th co g khac la.
ngi oc * Kha dai, bao trum hnh anh toan bai.
Gv chot y. ? Hnh anh nhng chiec xe khong co knh gi chho em nhng suy ngh, cam nhan g. ? M au bai th tg tap trung mieu ta hnh anh nao. ? Nhan xet ve giong ieu trong bai th va tac dung cua no. ? V sao co the noi hnh anh ko co knh la oc ao.
Hs ghi nhan. * Hnh anh nhng chiec xe khong knh. * Gong ieu hon nhien, vui au, ngang tang bieu lo thai o bnh than, chap nhan gian kho. * V knh v do sc ep, sc rung cua bom, cach noi hon nhien phu hp v tnh cach ngang tang, dung cam, thch vui nhon cua ngi chien s lai xe. * Hnh anh oc ao, cau th gan giong van xuoi, giong
a/ Nhan e bai th: - Kha dai, thu hut ngi oc cai ve la, oc ao cua no: lam noi bat hnh anh nhng chiec xe khong co knh. - Hnh anh nay the hien s gan bo va am hieu hien thc chien tranh tren tuyen ng TS. Hn the na tg muon noi ve chat th cua hien thc ay, chat th cua tuoi tre hien ngang, dung cam, tre trung, vt len thieu thon, gian kho, nguy hiem cua chtranh. b/ Hnh anh xe khong knh: - Hnh anh nhng chiec xe khong knh. khong co knh . knh v i roi. - Gong ieu hon nhien, vui au, ngang tang bieu lo thai o bnh than, chap nhan gian kho. - Xe ko co knh v bom giat roi. V knh v do sc ep, sc rung cua bom, cach noi hon nhien phu hp v tnh cach ngang tang, dung cam, thch vui nhon cua ngi chien s lai xe. - Hnh anh oc ao, cau th gan giong van xuoi, giong than nhien. - Nhng chiec xe ko knh la hnh anh thc , b bien dang tran trui ko en, ko knh..van bang ra chien trng.
Gv chot y chnh. ? Theo em, lay t th tg muon muon lam noi bat hnh anh g. ? oc hai kho au. Tren chiec xe bien dang tran trui, t the, thai o, cam giac cua ngi chien s lai xe nh the nao. ? Thao luan:( chia 2 ban 1 nhom, thao luan trong 4, c ai dien trnh bay). Em hay ch nhng bien phap tu t sd trong oan th nay.
Gv chot y chnh. ? Kho 3,4 can chu y ve nghe thuat g va ieu o gi cho em suy ngh g. Tinh than cua nhng ngi lnh lai xe ra sao.
than nhien. * Nhng chiec xe ko knh la hnh anh thc Hs lang nghe va ghi nhan. * Hnh anh nhng ngi lai xe TS *T the: ung dung, hien ngang. *Thai o: bnh than, bat chap kho khan, coi thng nguy hiem. *Cam giac mi la, thch thu kh trc dien, chan hoa vi thnhien: gio mat ang, con ng nh chay thang vao tim * Cac bien phap tu t : + ao ng: Ung dung buong lai ta ngoi + Ngiep ng: Nhn, nhn thay. + So sanh: nh sa nh ua, Hs ghi nhan. **Kho 3, 4: *Gong ieu: Ngang tang, tinh nghch, tre trung ay chat lnh: th a sao? * Ngon ng: moc mac, gian d nh li noi thng ngay.
- Hnh anh xe khong knh ko hiem trog chtranh nhg phai co hon th nhay cam vp net ngang tang, tinh nghch tg mi cam nhan c ve khac la cua no, khien no tr thanh hnh tng th oc ao cua thi chtranh chong My. c/ Hnh anh ngi chien s lai xe: - T the: ung dung, hien ngang: Ung dung nhn thang. - Thai o: bnh than, bat chap kho khan, coi thng nguy hiem. - Co cam giac mi la, thch thu kh trc dien, chan hoa vi thnhien: gio mat ang, con ng nh chay thang vao tim(tnh cam), sao tri va canh chim ot ngot sa vao, sa xuong buong lai, - Cac bien phap tu t : + ao ng: Ung dung buong lai ta ngoi + Ngiep ng: Nhn, nhn thay. + So anh: Nh sa nh ua, Thi tiet khac nghiet, .. ->anh hng sc khoe. Li th dien ta chnh xac cam giac manh.
+ Nghe thuat kho 3, 4: *Lap cau truc: Khong co knh, th co bui cha can .. *Gong ieu: Ngang tang, tinh nghch, tre trung ay chat lnh: th a sao? * Ngon ng: moc mac, gian d nh li noi thng ngay. + Cac t: bui phun, ma tuon ma xoi, gio lua, .. . Gi hoan canh thc te vat va, gian kho, nguy hiem ma cac anh phai chu ng(Lien he bai ong Ch Chnh Hu). Bat chap e hoan thanh
Gv nhan y chnh. ? Tnh ong ch, ong oi cua nhng ngi lai xe TS c bieu hien nh the nao.
Hs ghi nhan. * Tnh cam ong oi, ong ch keo sn: bat tay qua ca knh v, dng bep Hoang Cam, chung bat ua, vong mac chong chenh.. * Tinh than lac quan, niem tin chien thang
nhiem vu. - Tinh than lac quan vi tieng ci sang khoai cua ngi lnh, tieng ci ay at tieng bom ren an no, lam lu m bao thieu thon, nguy hiem trong chien trng. (lien he bai Mieng ci buot gia). Tinh than lac quan, soi noi, tre trung, yeu i, (Nhn nhau ci ha ha). - Tnh cam ong oi, ong ch keo sn: bat tay qua ca knh v, dng bep Hoang Cam, chung bat ua, vong mac chong chenh, >< Khac vi anh bo oi cu Ho thi chong Phap. (Lay dan chng, chng minh) - Hnh anh tri xanh them: ve ep tinh than lac quan, niem tin chien thang, cua oc lap t do, cua tng lai ti sang - oi lap gia vat chat va tinh than, ve be ngoai va ben trong chiec xe. Gia bao cai khong ( thieu thon vat chat), ch can mot cai co (sc manh tinh than) la u. Tac gia l giai bat ng, chay e v mien Nam, ch can trong xe co mot trai timhnh anh tng trng l tng, y ch chien au, long yeu nc cua ngi lnh. - Lam noi ro hnh anh ngi chien s lai xe TS. - Thieu thon ve vc, ap lai la nhng pham chat cao ep, sc manh tinh than ln lao: long dung cam, bat chap gian kho, kho khan, lac quan yeu i, tnh ong oi keo sn ,.. III. Tong ket: 1. Noi dung: 2. Nghe thuat: 3. Ghi nh SGK, trang 133. IV. Luyen tap:
? Hnh anh tri * oi lap gia xanh them co vat chat va y ngha g. tinh than, ve be ngoai va ? Thao luan: ben trong chiec oc kho th xe. Gia bao cai cuoi. Ket cau khong, ch can cua kho th mot cai co g ac co(sc manh biet, phan tch. tinh than) la u.V mien Nam than yeu, ruot tht. Hs ghi nhan. Gv chot y. *Thieu thon ve ? Qua oan th vc, ap lai la va phan tch, nhng pham em hieu g ve chat cao ep, ngi lnh nam sc manh tinh xa. than ln lao: long dung cam, bat chap gian kho ,lac quan H3: Gv hng yeu i, tnh dan Hs tong ong oi keo ket lai toan sn ,.. bo bai th ve Hs t lam. nd va ngthuat. H4: Gv hng dan hs lam
Hs hc hien Bai tap 2, sgk. theo hng dan cua Gv va nh hng cua SGK. Hs t lam. V/ Cung co, van dung va dan do: 1/ Cung co , van dung: Lam cac bai tap SGK, To chc hoi lai kien thc hs va hoc xem hs nam c bao nhieu, 2/ Dan do: (2) + Hoc bai th, on tap gi kt sau . + Soan bai tiep theo. VI/ anh gia va rut kinh nghiem tiet sau: ------------------------------------------------------------------
cac SGK.
bai
tap
Chng 8
I. VAI NET VE TIEU S VA CON NGI To Hoai ten that la Nguyen Sen sinh ngay 07 9 - 1920 tai lang Ngha o, phu Hoai c - tnh Ha ong (nay la phng Ngha o quan Cau Giay - Ha Noi) trong mot gia nh th thu cong. Ong con co nhieu but danh khac nh: Mai Trung, Duy Phng, Mat Bien, Hong Hoa, Vu ot Kch, But danh To Hoai gan vi hai a danh: Song To Lch va phu Hoai c (ni song To Lch chay ngang phu Hoai c xa. Que quan : xa Kim An - huyen Thanh Oai - tnh Ha Tay. Xuat than trong mot gia nh lam nghe thu cong: det lua. Hoc het bac tieu hoc, sau o va t hoc, va i lam e kiem song: th thu cong, day hoc t, ban hang, ke toan hieu buon Viet nhng sang tac au tien c ang tren Ha Noi tan van va Tieu thuyet th bay vao cuoi nhng nam 1940. Nam 1938, trong thi ky Mat tran Dan chu, To Hoai tham gia phong trao ai hu th det, lam th ky ban tr s Hoi ai hu th det Ha ong. Roi tham gia phong trao Thanh nien phan e. Nam 1943, gia nhap to Van hoa cu quoc au tien Ha Noi Tuoi thanh nien, To Hoai phai trai qua nhieu nghe khac nhau e kiem song nh : day hoc t, ban hang, lam ke toan cho hieu buon, Nam 1938, ong chu anh hng cua Mat tran Bnh dan va tham gia hoat ong trong to chc Hoi ai hu th det va Thanh nien dan chu Ha Noi. Tuoi thanh nien, To Hoai phai trai qua nhieu nghe khac nhau e kiem song nh : day hoc t, ban hang, lam ke toan cho hieu buon, Nam 1938, ong chu anh hng cua Mat tran Bnh dan va tham gia hoat ong trong to chc Hoi ai hu th det va Thanh nien dan chu Ha Noi. Nam 1943, To Hoai gia nhap Hoi van hoa cu quoc va bat au viet bai cho bao Cu quoc va C giai phong. Sau Cach mang thang Tam, To Hoai lam Chu nhiem bao Cu quoc. Ong la mot trong so nhng nha van au tien Nam tien va tham d mot so chien dch mat tran pha Nam (Nha Trang, Tay Nguyen). Nam 1946, ong c ket nap vao ang. Nam 1950, ong ve cong tac tai Hoi Van nghe Viet Nam. T nam 1957 en nam 1980, To Hoai a kinh qua nhieu chc vu khac nhau trong Hoi Nha van nh : U#y vien ang oan, Pho Tong th k, Chu tch Hoi Van nghe Ha Noi, Giam oc Nha xuat ban Thieu nhi.
TO HOAI
Cu the: Sau Cach mang thang tam 1945, To Hoai tham gia phong trao ai hu th det, lam th ky ban tr s Hoi ai hu th det Ha ong. Roi tham gia phong trao Thanh nien phan e. Nam 1943, gia nhap to Van hoa cu quoc au tien Ha Noi. Sau Cach mang thang Tam, To Hoai tham gia phong trao Nam Tien, roi len Viet Bac lam bao Cu quoc, Chu nhiem Cu quoc Viet Bac (cho oi tng 3 tnh Cao Bang, Bac Can, Lang Sn), chu but Tap ch Cu quoc. T 1951 ve cong tac Hoi van nghe Viet Nam. Sau ngay hoa bnh lap lai, trong ai hoi nha van lan th nhat, 1957, ong c bau lam Tong th ky cua Hoi. T 1958 en 1980 ong tiep tuc tham gia Ban chap hanh, roi Pho tong th ky Hoi nha van Viet nam. T 1966 en 1996 : Chu tch Hoi van hoc nghe thuat Ha Noi. To Hoai tham gia nhieu cong tac xa hoi khac: ai bieu quoc hoi khoa bay, Pho Chu tch mat tran To quoc thanh pho Ha Noi, Pho Chu tch uy ban oan ket A - Phi, My La Tinh, Pho chu tch Hoi Hu ngh Viet An. To Hoai chuyen viet ve van xuoi: ky (but ky, hoi ky, chan dung), truyen ngan, tieu thuyet, kch ban phim, kch ban san khau. a viet tren 150 tac pham, trong o hn mot na tac pham viet cho thieu nhi. Tnh t khi nghiep van nam 1940 cho en nay, To Hoai chuyen viet va co ong gop ac sac tren 4 mang e tai ln: vung que ngoai thanh Ha Noi hien tai va lch s; mien nui Tay Bac, Viet Bac trong cach mang, khang chien va xay dng chu ngha xa hoi; sang tac cho thieu nhi; chan dung va hoi c, ly luan kinh nghiem sang tac. Nhieu tac pham cua To Hoai a c dch ra cac tieng nc ngoai nh Nga, Trung Quoc, Phap, Ba Lan, Sec, c, Bungari, Cuba, Myamar, Thai Lan, Campuchia, Rumania, Mong Co, Nhat Ban en vi con ng nghe thuat t cuoi nhng nam ba mi cho en nay, To Hoai a sang tac c mot so lng tac pham o so (hn mot tram nam mi au sach) nhieu the loai khac nhau nh : tieu thuyet, truyen ngan, k, tieu luan va kinh nghiem sang tac. Vi nhng ong gop to ln cho nen van hoc nc nha, vao nam 1996 ong c nha nc tang giai thng Ho Ch Minh. * Tac pham cua To Hoai trc Cach mang thang Tam : De men phieu lu k (1941), Que ngi (1941), O chuot (1942), Giang the (1943), Nha ngheo (1944), Xom Gieng ngay xa (1944), Co dai (1944). * Tac pham chnh cua To Hoai sau Cach mang thang Tam : - Truyen ngan : Nui cu quoc (1948), Xuong lang (1950), Truyen Tay Bac (1953, Giai nhat tieu thuyet nam 1956 cua Hoi Van nghe Viet Nam), Khac trc (1957), V tnh (1962), Ngi ven thanh (1972). - Tieu thuyet : Mi nam (1957), Mien Tay (1967, Giai thng Bong sen vang nam 1970 cua Hoi Nha van A Phi), Tuoi tre Hoang Van Thu (1971), T truyen (1978), Nhng ngo pho, ngi ng pho (1980), Que nha (1981, Giai A nam 1980 cua giai thng Hoi Van nghe Ha Noi), Nh Mai Chau (1988). - K: ai oi Thang Bnh (1950), Thanh pho Lenin (1961), Toi tham Camphuchia (1964), Nhat k vung cao (1969), Trai at ten ngi (1978), Hoa hong vang song ca (1981). Cat bui chan ai (1992). - Truyen thieu nhi : Tuyen tap Van hoc thieu nhi, tap I & II (1999)
- Tieu luan va kinh nghiem sang tac : Mot so kinh nghiem viet van cua toi (1959), Ngi ban oc ay (1963), So tay viet van (1977), Nghe thuat va phng phap viet van (1997). To Hoai co nhieu tac pham c dch ra tieng nc ngoai, ac biet De men phieu lu k c dch ra nhieu th tieng nhat. Nhn chung, To Hoai la mot nha van sm bc vao i, vao nghe van va cung sm tham gia hoat ong cach mang. Ong viet nhieu the loai va the loai nao ong cung at c nhng thanh cong ac sac. ac biet la nhng tac pham viet ve loai vat va mien nui Tay Bac. To Hoai luon co nhng co gang tm toi, kham pha trong sang tao nghe thuat, o la mot trong nhng yeu to gop phan lam nen sc hap dan, sc song va y ngha lau ben tac pham cua ong oi vi i song tinh than cua ngi oc nhieu the he. II. NHNG CHANG NG SANG TAC 1. Trc Cach mang thang Tam: To Hoai en vi nghe van tuoi mi bay, mi tam. Nhng sang tac au tay cua ong c ang tren Ha Noi tan van va Tieu thuyet th bay. Tuy xuat hien giai oan cuoi cua thi k 1930 - 1945 nhng To Hoai a sm khang nh c v tr cua mnh trong oi ngu nha van thi k nay bang mot loat tac pham oc ao, ac sac nh : De men phieu lu k (1941), Que ngi (1941), O chuot (1942), Trang the (1943) Nha ngheo (1944 ). T cac tac pham nay, ngi oc de nhan thay sc sung man doi dao trong lao ong nghe thuat cua ong. Sau nay, To Hoai a boc bach chan thanh qua T truyen ve viec ong en vi nghe van, ong viet : Toi vao nghe van co trong ngoai ba nam trc Cach mang thang Tam, 1945 ma toi viet nh chay thi c nam truyen dai, truyen va, ba tap truyen ngan, con truyen thieu nhi nh De men th may chuc truyen, cai in, cai cha in, vng vai lung tung toi khong nh het. Cung chang co g la. Viet e kiem mieng song luc ay tat phai cuoc khoe nh vay ay. Tac pham cua To Hoai trc cach mang co the phan thanh hai loai chnh la : truyen ve loai vat va truyen ve nong thon trong canh oi ngheo. Qua nhng truyen ve loai vat tieu bieu nh : O chuot, Ga chuot bach, Tuoi tre, oi ghi a, Mot cuoc be dau, Mu ngan, c..., ngi oc nhan thay, nha van thng viet ve cai tot ep, khang nh cai thien trong cuoc song, bay to mong muon mot cuoc song hanh phuc, bnh yen trong xa hoi, mot cuoc song tot ep mang tnh khong tng. Trc het, vi De Men phieu lu k, tai nang nghe thuat cua To Hoai c boc lo nhieu phng dien. Bang cach quan sat, cai nhn tinh te ve loai vat, ket hp vi nhng nhan xet thong minh, hom hnh, nha van a loi cuon cac em vao the gii loai vat be nho gan gui, hap dan va k thu qua hnh anh cua: De Men, De Trui nh anh em ket ngha vn ao, san sang quen mnh v ban, v ngha ln. Xien Toc tram lang, va yeu i va chan i. Ch Cao Cao on ao va duyen dang. Bo Nga kieu cang, ngao man. Coc huenh hoang, d hi. Ech thong thai gia. Anh chang Km Km Kim hen n. Cau cong t bot Chim Cha Non co me ma au oc lai rong tuech,... T i song va tch cach cua tng con vat, nha van nham bay to quan niem cua mnh ve nhan sinh, ve khat vong chnh ang cua ngi lao ong, ve mot cuoc song hoa bnh, yen vui, ve tnh thng, long chan thanh va s oan ket. Bi
the cau chuyen ve chu De Men khong ch co y ngha danh cho tre em, ma con ca cho ngi ln va cho ca xa hoi. No thc s mang gia tr lau ben trong i song tinh than cua con ngi, cung v the, du au va thi k nao, ngi oc van tm thay bao ieu thu v, bao bai hoc y ngha t tac pham nay. Sau nay, To Hoai tam s: Cach hieu the gii ai ong cua De Men, De Trui, Xien Toc la cach hieu chu ngha cong san cua toi vi ve ep va ca cai trong rong thieu sot trong suy ngh cua toi. Viet ve loai vat, To Hoai a danh kha nhieu trang e the hien chan that, sinh ong ho nha chuot. Cac chung loai chuot nh : chuot nhat, chuot cong, chuot coc, chuot bach, chuot xu..., xuat hien trong cac tac pham cua ong vi nhng ac iem, thoi quen rieng va ca nhng moi quan he cua chung. Trong so nhng truyen viet ve chuot th truyen Ga chuot bach a e lai cho ngi oc bao ieu suy ngh. Cuoc song cua v chong chuot bach la van v tm nhng hat gao te ma ngi ta rac vao mot cai a ay long, la anh vong, da vao long ngu ng. Ngay ca khi co dp ra khoi long chung van khong lay g lam thch thu ma ng ngac nhn quanh quan. Nh la ho ht phai cai khong kh la. Nh la ho ht phai cai khong kh la. Nh la ho chang quen bo gia ni khoang ang. Va ho lai noi uoi nhau , tha than, t t bo vao, cung nh luc bo ra. Co the noi, qua canh song cua v chong chuot bach, To Hoai a phe phan cach song nham chan, buon te va vo v, cung nh tam l chap nhan, le thuoc cua mot lp ngi trong xa hoi, ong thi muon thc tnh nhng ai ang lam vao canh song o. Nhieu loai vat khac qua cach mieu ta cua To Hoai tao cho ngi oc dau an lau ben. o la ga meo mp l nghiem ngh ta mot thay dong, tren mnh co khoac bo ao tham. Han co cai cot cach quy phai va trng gia. Luc nao cung ngh ngi nh sap mu toan mot viec g ghe gm lam. o la cau ga trong gi be nho song coi cut mot than, mot mnh thu nho, nhng khi ln lai co bo mat khinh khnh ta ay va cung rat a tnh, co tat me gai, nh cai tnh chung cua loai ga - ca cua loai ngi - khi mi ln len, bo nha ra i v ai tnh, hay de quen i ai tnh cu e lan mo i tm mot vai ai tnh khac. Vi chang ga choi nhat sinh ch co mot nghe i anh lan nhau cho ngi ta xem, luc nao cung ch nga ngay chan tay, qua khong u ch ngha e ta cai oai lam liet cua chang. Chang ta khong thiet g en con cai, trong au ch en nhng y tnh ma chuot, hay i ve gai, the ma khi Mot cuoc be dau xuat hien, ho nha ga chet dan, chet mon, chang ga choi du anh hung, lam liet nhng roi cung tac th e lai mot mnh ch mai gia, ra lai vao, ngan ng. Vi v chong oi gi a ta v chong que mi ru nhau len tnh. Ho l kh, ngan ng, xau x - ngha la ac nha que. Chung can man xay to am, song hanh phuc, bnh lang, chu kho, t on a, ch ngay e trng, ch ngay trng n, ch nhng a con ln len tng ngay... The roi, Tet en, tieng phao no on xuan ve vo tnh a lam tan tac gia nh chung. Nghe tieng phao kinh khung no vang ong trong cay, ca nha cuong cuong bay i. Cuoc song cua oi v chong chim gi a roi se nh the nao trong canh tan tac o a khien cho ngi oc phai ngam ngui, xot xa. Con Mu ngan vi cai tnh ngu toi, cham chap en mc nhng a con cua mnh gap nan, hay b chet van vo tnh, than nhien. Ke ca khi b a, b uoi anh,b bo tu th chung van khong hieu chi. Hn the na khi
chong mu b lam tht, mu van than nhien, mu ngan ch nh ro khi co hat ngo o o, hat thoc vang vang, tau la xanh xanh th xo en ma khi s an. Cung vi hnh anh cua nhng loai vat tren la cua chu cho c ham vui, la ca vi hang ta nhan tnh nen b ngi ta thien. c buon thu, buon thiu, i l kh quen ca an uong. Tuoi xuan cua c qua nhanh, no tr nen lanh lung vi cuoc i va lanh lung vi thang ngay, no lang le song cai cuoc i tan cuc buon thiu, heo hat dan. Tac pham ket thuc vi s xuat hien cua mot con cho khac cung khoe va beo lan nhng roi than phan cua no chac g a khac vi con c. Tom lai, the gii loai vat trong tac pham cua To Hoai that oc ao. The gii ay gi len ngi oc s lien tng ve nhieu van e trong i song xa hoi. Co le, t trc cho en nay, trong van hoc Viet Nam cha co nha van nao viet ve loai vat nhieu va ac sac nh To Hoai. Ben canh truyen viet ve loai vat, mang truyen viet ve canh song oi ngheo cung c nha van a mieu ta chan that va sinh ong. Cuoc song cung quan be tac cua nhng kiep ngi ngheo kho, lang thang, phieu bat ni at khach que ngi, nhng ngi th thu cong b pha san xuat hien dan qua tng trang sach vi tat ca niem cam thong chan thanh cua nha van. o la than phan cua ba lao Voi trong truyen Me gia buoc long nhan nhuc song nng nh vao con. Ch v mot con ln song chuong ma ba b chnh con gai mnh chi rua ch chiet u ieu. Vi cach ngh cua con gai ba th ba chang khac g ngi i mn, ch ta a quat : The toi nuoi ba e lam g ma ba lai khong trong c con ln?, tham ch, khong cho ba ngu nha tren ma uoi ba xuong bep nam ngu ong rm. Sang ngay hom sau ca nha an uong nhng hnh nh ho a quen la co ba hien dien trong cuoc song cua gia nh mnh. o la so phan cua ch Hoi trong truyen Ong cum ba co, b om nhng khong co thuoc men cha chay, roi benh nang dan v kem hieu biet, me tn, ket cuc phai ra ong bo lai may a con th dai. o con la tan bi kch cua anh Ga Gay trong truyen ngan cung ten. T au lu lac ti khong ai ro, chu kho lam an cho en khi co mot gia nh nho nho, e hue song yen vui ... The nhng, v cn ghen vo c cua anh khien ngi v bo i biet tch. a con, niem an ui duy nhat oi vi anh nga benh, het tien chay cha, trong luc khon cung anh lieu i an trom e roi b bat, cung luc o a con cung chet. T o Ga Gay song com coi mot mnh. Cay ang hn la so phan cua be Gai trong canh Nha ngheo. No sinh ra trong gia nh ngheo kho, tung thieu va nhieu lan chng kien canh cha me cai nhau. No b ran can chet trong khi cung vi cha me co tm mieng an cho gia nh, ngi no co bao nhieu xng sn, gi het ra ca. Canh o that xot xa, the tham. Con biet bao nhng canh i khac nh canh Hng Cay tron n trong Khach n, canh xung ot cua gia nh anh Hoi trong Buoi chieu trong nha, canh tnh duyen cua co Lua trong Lua,... Tat ca canh i cua ho eu gi cho ngi oc bao ieu suy ngam va noi tran tr ve hien thc cuoc song nhieu bat hanh o. ang chu y thi k nay, To Hoai cung co nhng khat vong thoat khoi be tac, thoat khoi cuoc song nham chan buon te va vo v, hay c m cua mot chang trai ve mot tran ma rao cho long ngi ha he va cho tri quang ang va hay cat bc vao mot buoi mai,
nham ve pha chan tri mi o tham mau hi vong, mac du v ngheo nen anh khong lay c ngi mnh yeu. S nghiep anh khong co, nha anh thanh bach qua, bay nay anh ch co mot tam long(Xom Gieng ngay xa ). Tom lai, trc Cach mang thang Tam, To Hoai a co khi be tac trc cuoc i nhng cuoi cung nha van van ng vng v tr cua mot nha van hien thc. Tam hon cua To Hoai bao gi cung co c ve ep trong sang, ang tran trong trong canh i en toi thi k nay. e tai nao va oi tng kham pha nao, the gii nghe thuat cua To Hoai trc cach mang eu tham m tnh nhan van va mang dau an kha sau am ve mot quang i cua ong. Ong quan niem : Nhng sang tac cua toi eu mieu ta tam trang toi, gia nh toi, lang toi, moi cai cua mnh quanh mnh. Nhng ngheo oi, cung tung, au n. Phan nao nhe nhang hay xot xa, hay ngch ngm va a chut khinh bac la phan nao con ngi va t tng tieu t san cua toi(Mot quang ng). 2 . Sau Cach mang thang Tam: Sau Cach mang thang Tam, To Hoai co s chuyen bien manh me ve t tng va sang tac. Tam trang tran tr, phan van nh hng khong dng lai qua lau To Hoai. Ong a nhanh chong chiem lnh hien thc cuoc song va sang tao thanh cong nhieu tac pham co gia tr cac the loai loai khac nhau. Trong o, tieu thuyet Mien Tay cua ong at giai thng Bong sen vang cua Hoi Nha van A Phi vao nam 1970. Bc chuyen trong sang tac cua To Hoai c the hien ro ca chu e va e tai. To Hoai khong bo hep noi dung va oi tng phan anh trong pham vi cua mot vung dan ngheo ngoai thanh Ha Noi ni ong tng gan bo, ma ong con hng en mot khong gian rong ln, en vi cuoc song cua nhieu lp ngi, nhieu vung at khac nhau, noi bat nhat la mien nui Tay Bac. Tay Bac khong con la mien at xa la, no a tr thanh que hng th hai cua To Hoai. Ong viet ve Tay Bac khong ch bang tai nang nghe thuat, von song phong phu, ma con bang ca tnh yeu am tham thiet tha nh chnh que hng mnh. Bi le, vi To Hoai: at nc va ngi mien Tay a e thng, e nh cho toi nhieu qua, hnh anh Tay Bac luc nao cung thanh net, thanh ngi, thanh viec trong tam tr toi, no co sc am anh manh me khi day nguon cam hng sang tao va thuc ay nha van viet thanh cong nhieu tac pham ve mien at nay. Tren c s o, co the xem ong la nha van cua mien nui Tay Bac, la mot trong nhng ngi at nen mong cho nen van hoc viet ve e tai Tay Bac. Tac pham au tien cua To Hoai viet ve mien nui la tap truyen Nui Cu quoc(1948). tac pham nay ong a the hien c canh song vat va, thieu thon, nhng giau ngha tnh oi vi cach mang, cung nh y ch quyet tam chien au cua ong bao mien nui. Tuy nhien, tac pham nay con nang ve the hien, mieu ta cac tai lieu, be mat cua van e ma t i vao kham pha chieu sau, ban chat cua no e roi chet chm trong tai lieu nh nha van a tam s trong Mot so kinh nghiem viet van cua toi. V the, tac pham tren con thieu s sinh ong, thieu sc hap dan oi vi ngi oc. Phai en Truyen Tay Bac, To Hoai mi co c s thanh cong ac sac mang e tai ve mien nui Tay Bac. Bang tai nang nghe
thuat va von song phong phu ve Tay Bac, ong a the hien c mot cach chan that, sinh ong nhng noi au thng, kho nhuc cua ho di ach ap bc nang ne cua ke thu thc dan phong kien. Tap Truyen Tay Bac gom ba truyen: Mng Gin, Cu at cu mng, V chong A Phu. Hnh anh ngi lao ong mien nui Tay Bac ngheo kho, ma nhat la ngi phu n trong tap truyen nay c To Hoai mieu ta vi tat ca niem cam thong sau sac. Canh i cua M, mot co dau gat n chet dan, chet mon trong a nguc tran gian cua nha thong l Pa Tra, hay than phan cua co A#ng, t co gai co ve ep noi tieng Mng Ci b xem nh mon o chi qua tay nhieu quan chau, quan lang, chua at cho en khi tan ta tr thanh ba lao Ang an may..., a e lai cho ngi oc biet bao ieu suy ngh ve cuoc song ang cay, tui nhuc cua ngi phu n Tay Bac di s e nen ap bc nang ne cua thc dan va phong kien mien nui. Mat khac, qua tap truyen tren, To Hoai a khang nh, ngi ca nhng pham chat tot ep cua ngi mien nui Tay Bac, cung nh l giai thanh cong ve con ng tat yeu ho phai tm en e thoat khoi cuoc song b oa ay ap bc o la con ng cach mang. Co the noi, Truyen Tay Bac anh dau mot bc ngoat quan trong tren con ng sang tao nghe thuat, va boc lo s nhan thc ung an cua To Hoai ve moi quan he gia nghe thuat vi cach mang. Tai nang nghe thuat cua To Hoai khi viet ve mien nui cang ve sau cang c phat huy va khang nh qua nhieu tac pham khac t sau 1955 nh : Mien Tay, Tuoi tre Hoang Van Thu, Ho Giang Phn Sa, Nh Mai Chau,... Nha van tiep tuc ngi ca pham chat tot ep cua cac dan toc mien nui Tay Bac trong i song khang chien va xay dng chu ngha xa hoi thong qua nhng hnh anh thc nh : Hoang Van Thu (dan toc Tay), Kim ong (dan toc Nung), Giang A Thao, V A Dnh (dan toc Hmong)... Tat ca ho eu thuy chung, gan bo son sat vi cach mang va cuoc i mi. Nhieu ngi a nga xuong v cuoc song bnh yen, hanh phuc cho que hng at nc. Chu ngha anh hung cach mang Trong so tac pham viet ve mien nui Tay Bac sau 1955 cua To Hoai, tieu thuyet Mien Tay la tac pham noi bat nhat. Mien Tay co cot truyen xoay quanh s oi i cua gia nh ba Giang Sua nh cach mang. Cach mang a em lai cho gia nh ba nhieu niem vui gian d trong cuoc song i thng. Cac con ba nh Thao Khay, Thao M a tr thanh can bo gng mau gop phan lam nen s oi thay trong cuoc song cho que hng Tay Bac. Ben canh o, vi Mien Tay, To Hoai a co them nhng net mi ve nghe thuat trong cach trien khai cot truyen, dng canh, cach khai thac cac chi tiet nghe thuat, va nhat la viec xay dng thanh cong mot so nhan vat mang tnh ien hnh tao nen ngi oc dau an sau ben nh : Giang Sua, Thao Khay, V Soa Toa. ac biet, nha van co s ket hp hai hoa but phap hien thc va but phap lang man trong qua trnh sang tao. Chnh ieu nay a gop phan lam nen ve ep rat chan that ma cung rat giau chat th mong lang man cho Mien Tay. Song trong cuoc i mi, nha van To Hoai cung on chuyen cu, ngoi but cua ong hng ve xa hoi trc Cach mang thang Tam t cach nhn, s suy ngam sau sac hn theo thi gian va nhng trai nghiem trong cuoc song. tieu thuyet Mi nam, vi tam nhan thc mi va t
cho ng cua cuoc song hien tai nhieu oi thay mang y ngha ln trong i song dan toc, To Hoai a phan anh chan that va sinh ong hn canh song bi tham, oi ngheo, cung quan mot vung que ven o, ni ma nha van a chng kien va trai qua cung vi bao so phan khac. ong thi, qua Mi nam, nha van cung the hien c qua trnh giac ngo cach mang cua quan chung cung nh sc manh cua ho trong cac phong trao au tranh chong lai s ap bc boc lot cua che o thc dan phong kien. i au trong phong trao au tranh la lp thanh nien nh Lap, Trung, Le, Ba,... Ho tiep thu anh sang l tng mi, va hang hai nhiet tnh tham gia cac hoat ong e em lai s oi thay cho cuoc song. Mi nam, con mot so chi tiet co the gat bo e tac pham co the hoan thien hn, nhng ieu can nhan thay, tac pham nay To Hoai vi tam nhan thc mi a phat huy c s sac sao trong cach quan sat va but phap the hien. Sau tieu thuyet Mi nam, To Hoai con viet nhieu tac pham khac ve ngoai thanh Ha Noi nh : Que ngi, Que nha, Nhng ngo pho, ngi ng pho, va gan ay la Chuyen cu Ha Noi (hai tap). ieu o cho thay von song, nguon t lieu, cung nh nguon cam hng sang tac cua To Hoai ve Ha Noi vo cung phong phu a dang. T cac tac pham viet ve Ha Noi cua ong, ngi oc co ieu kien hieu hn ve phong tuc, nep sinh hoat, ten goi pho phng, con ngi Ha Noi trai dai suot ca the k XX trong cuoc song i thng va ca trong chien tranh. Khong ch thanh cong the loai truyen ngan va tieu thuyet, To Hoai con at c thanh tu ac sac the k. Nhieu tac pham k cua ong xuat hien sau nhng chuyen i len Tay Bac nh Nhat k vung cao, Len Sung o, hay i tham nc ban nh Toi tham Campuchia, Thanh pho Lenin, Hoa hong vang song ca,... ac biet, To Hoai co cac tap hoi k gan lien vi bao noi vui buon va m c cua tuoi th, bao k niem ve nhng ban van, i van cua ong nh T truyen, Cat bui chan ai, Chieu chieu. T cac tap hoi k nay, ngi oc co ieu kien e hieu them ve phong cach nghe thuat, than phan, nhan cach nha van trong hanh trnh van chng cua ong va mot so nha van khac. Cach viet hoi k cua To Hoai rat linh hoat bien hoa, cac s kien c khai thac theo mach lien tng va an xen lan nhau nen luon tao c sc hap dan oi vi ngi oc khong thua kem g so vi the loai khac. Ben canh nhng mang sang tac tren, To Hoai con tiep tuc viet kha nhieu tac pham cho thieu nhi nh : Con meo li, V A Dnh,ao hoang, Chuyen no than, Nha Ch, mang sang tac nay, ngay ca khi tuoi tac khong con tre To Hoai van co c cach cam nhan va the hien i song qua trang van phu hp vi tam hon, nhan thc cua tuoi th, e cung cac em en vi mot the gii biet bao ieu k thu. Tren c s o gop phan boi ap ve ep va s trong sang, cao ca cho tam hon tre th. Tom lai: Nhng sang tac cua To Hoai sau Cach mang thang Tam a khang nh c v tr va tai nang nghe thuat cua ong trc hien thc cua cuoc i mi. Ong xng ang la mot tam gng trong sang trong lao ong nghe thuat e gop phan xay dng va bao ve To quoc. III. PHONG CACH NGHE THUAT TH TO HOAI
1.Khong gian nghe thuat va oi tng kham pha, the hien rat tap trung: Tac pham cua To Hoai viet chu yeu ve hai a ban: vung ngoai thanh Ha Noi va mien nui Tay Bac. oi tng c To Hoai khai thac nhieu nhat, thanh cong nhat trong tac pham cua ong la cuoc song cua ngi lao ong oi ngheo ngoai thanh Ha Noi va mien nui Tay Bac. Ben canh o, To Hoai la mot trong so t nha van Viet Nam co s trng viet truyen ve loai vat. The gii loai vat phong phu, a dang c nhan hoa xuat hien trong tac pham cua ong luon co sc hap dan oi vi ngi oc, giup ho nhan ra s sinh ton t nhien cua xa hoi loai vat o. Co the noi, nhng tac pham tieu bieu nhat tren con ng van chng cua To Hoai cung khong nam ngoai khong gian nghe thuat va oi tng kham pha, the hien noi tren. 2. Loi viet am a mau sac dan toc: ( ke chuyen ) ac iem phong cach nghe thuat nay cua To Hoai c bieu hien cu the cac iem sau: - Cach at ten cho tac pham cua To Hoai co khi c xuat phat t thanh ng dan gian: at khach, que ngi; Hoa ong co dai; Giang the con o tr tr. - Cach ke chuyen, dan truyen cua To Hoai co sc loi cuon, hap dan ngi oc, bieu hien ro tac pham Tuoi tre Hoang Van Thu, De Men phieu lu k . - To Hoai thng i vao kham pha va the hien truyen thong nhan ngha cua con ngi Viet Nam nh : trong ngha khinh tai, kh tiet, thuy chung, - To Hoai khai thac e tai lch s e ngi ca pham chat cao ep cua con ngi Viet Nam, tieu bieu la tac pham ao hoang, Chuyen ong Giong. 3. Cach quan sat thong minh hom hnh va rat tinh te: ( Mieu ta ) Cach quan sat thong minh hom hnh va rat tinh te la kha nang noi troi cua To Hoai trong qua trnh sang tao nghe thuat. Kha nang nay cua ong c bieu hien ro ngay t trc cach mang qua nhng truyen viet ve loai vat. Cang ve sau cang c phat huy nhieu tac pham khac. Nhng trang van cua To Hoai khi mieu ta canh sac thien nhien, phong tuc tap quan, le hoi vung ngoai thanh Ha Noi va vung nui Tay Bac eu e lai cho ngi oc an tng sau ben, cung nh luon mang en cho ho nguon t lieu rat phong phu ve lch s, a l va i song van hoa tinh than cua dan toc. ac biet, khi mieu ta ngoai hnh va dien bien tam l cua nhan vat, To Hoai a chon la nhng chi tiet oc ao co sc gi cam nham tac ong manh liet en tnh cam nhan thc cua ngi oc ve than phan cua nhan vat. Nha van con s dung yeu to ngoai canh e gop phan lam noi bat hn noi tam cua nhan vat trong tng hoan canh, tnh huong cu the. Chnh v the, cac nhan vat trong tac pham cua To Hoai thng mang net rieng va gi cho ngi oc biet bao ieu suy ngam. 4. ac sac trong cach s dung ngon ng: Ngon ng trong tac pham cua To Hoai la ngon ng xuat phat t i song quan chung. To Hoai quan niem o la kho cua cai vo gia
va ong a biet cach chon la, nang cao va nghe thuat hoa trong cac sang tac cua mnh e tang them gia tr cua no. Ong khang nh: Moi ch phai la mot hat ngoc buong xuong nhng trang ban thao, hat ngoc mi nhat cua mnh tm c, do phong cach van chng cua mnh ma coCau noi la bo mat cua y. Y khong bao gi lap lai, cung nh cuoc song khong bao gi tr lai giong nhau nh uc th li van cung phai the(So tay viet van). Vi s nhan thc tren, To Hoai a luon trau doi hoc hoi ngon ng trong cuoc song i thng cua nhan dan lang que ngoai thanh Ha Noi va ca mien nui Tay Bac. tng vung at, tng oi tng, tng loai nhan vat, ong eu co cach s dung ngon ng thch ng vi ac iem cua no. Mat khac, ong con s dung thanh cong nhng t ng giau sc tao hnh, t ch mau sac, t a phng,... ieu o tao cho tac pham cua ong va co ve ep gian d, va khong kem phan k thu. IV. KET LUAN CHUNG Dao co mai mi sac, vi s can man, ben b, deo dai, khong ngng hoc hoi, tch luy, t vt mnh e sang tao o chnh la ieu lam nen ban lnh va tai nang nghe thuat cua To Hoai. Vi nhng thanh tu to ln a at c sau hn na the k sang tao nghe thuat, To Hoai xng ang la mot trong nhng cay but tieu bieu cua nen van xuoi Viet Nam hien ai, la tam gng lao ong nghe thuat cho van nghe s noi theo. Ngi oc trc ay, hien nay va mai sau co le khong the quen c nhng ong gop oc ao, ac sac cua To Hoai oi vi nen van chng dan toc. --------------------------------------------------------------------------------------Chng 9 NGUYEN KHAI TIEU S, CON NGI VA CAC TAC PHAM VAN HOC Nha van Nguyen Khai ten that la Nguyen Manh Khai, sinh ngay 3/12/1930 tai Ha Noi. Ong co nhieu que, ma ong t nhan mot cach t hao. Ay la Ha Noi, Nam nh, Hng Yen Nhng que goc cua Nguyen Khai la Thanh Hoa (giong nh nha van Nguyen Tuan). Nam 1946, ong vao bo oi, lam y ta roi lam bao tai Tnh oi Hng Yen. Nam 1951, ong lam Th ky toa soan bao Chien s Quan khu 3. Nam 1955, ong tham d trai viet ve anh hung do Tong cuc Chnh tr to chc. Ong la thanh vien sang lap ong thi tham gia Ban bien tap au tien cua Tap ch Van nghe Quan oi. Nam 1988, ang mang quan ham ai ta, ong chuyen nganh sang Hoi Nha van Viet Nam. Ong tng am nhiem chc vu Uy vien BCH Hoi Nha van VN khoa 2, 3, 4; Pho Tong th ky HNV Viet Nam (khoa 3), ai bieu Quoc hoi (khoa VII). Mat ngay thang nam 2008. Tho 78 tuoi. Nguyen Khai bat au viet van nhng nam 50 cua the ky XX, cung the he vi nhng nha van nh Nguyen Ngoc Tan, Vo Huy Tam, Nguyen Van Bong, Nguyen Ngoc, Nguyen Quang Sang, Bui c Ai (Anh c) Hai tap tieu thuyet noi tieng Xung ot ra i nam 1959, 1962. Ong c goi la nha van thi s vi na the ky cam but gan bo vi nhng bien chuyen cua at nc.
Noi en nha van Nguyen Khai, chung ta khong the khong nhac en hang loat tac pham: Mua lac, Hay i xa hn na, Tam nhn xa, Ngay Tet ve tham que, Ho song va chien au, Cha va con va..., Gap g cuoi nam, Thi gian cua ngi, Mot ngi Ha Noi, Ha Noi trong mat toi, Hai ong gia, Song i, a con nuoi, Ngi m mong va cuon sach cuoi cung Thng e th ci. Trong sang tac, nha van Nguyen Khai viet rat a dang, t truyen ngan, tieu thuyet, en ky s, kch. Cac tac pham tieu bieu cua ong nh Mua lac (truyen, 1960), Ho song va chien au (but ky, 1966), Chu tch huyen (truyen, 1972), Thang Ba Tay Nguyen (but ky 1976), ieu tra ve mot cai chet (tieu thuyet, 1994), Ong ai ta va v s gia (truyen ngan, 1993) truyen ngan Nguyen Khai (1996) Ong a nhan giai thng Van hoc Le Thanh Ngh (Lien khu III, 1951); Giai thng Van nghe Viet Nam (1951-1952); Giai thng Hoi Nha van Viet Nam (1982) vi tieu thuyet Gap g cuoi nam. Nam 2000, ong c vinh d nhan Giai thng Ho Ch Minh ve VHNT t 2. Cung trong nam 2000, ong nhan Giai thng Van hoc mang ten ong Nam A (S.E.A Write Award) cho tac pham Thi gian cua ngi. Sang tac cua Nguyen Khai the hien s nhay ben va cach kham pha rieng; nang lc phan tch tam ly sac sao; sc manh cua ly tr tnh tao. Nguyen Khai la nha van khong ch co kha nang song mot mnh ma khong co oc ma con la ngi Biet lam chu ngoi but va cam xuc cua mnh tren tng con ch. Nha van Nguyen Khai tng la ai bieu Quoc hoi, Uy vien BCH Hoi Nha van Viet Nam. Giai thng Ho Ch Minh ve VHNT. Giai thng Van hoc ASEAN o la vinh d cua mot nha van tai hoa. Nhng cai cao ln hn, sau hn la tac pham cua Nguyen Khai co sc truyen cam manh liet, sc hap dan ac biet. Mot so tac pham chnh cua nha van Nguyen Khai Thi gian cua ngi (tieu Xung ot (1957) thuyet,1985) Mua lac (tap truyen ngan Mot coi nhan gian be t (1989) 1960) Mot ngi Ha Noi (tap Ho song va chien au (ky s, truyen ngan, 1990) 1966) Mot thi gio bui (1993) ng trong may (1970) Ha Noi trong mat toi (tap Ra ao (1970) truyen ngan, 1995) Cha va con, va (tieu thuyet, Song i (tap truyen ngan, 1979) 1990) Gap g cuoi nam (tieu Thng e th ci (2003) thuyet,1982) -----------------------------------------------------------------------------------------------
Chng 10
NGUYEN THI
(1928 1968 ) Trc khi tr thanh nha van, toi a la ngi lnh, neu gap luc gay go toi co the cho cay but vao tui ao, tay cam lay sung va bop co. Toi can cai khong kh cua chien dch, nhng cai ma mat toi nhn
c, tai toi nghe c.Trc s kien lch s trong ai nh the nay, nha van khong the ng ngoai ma ngo... I. TIEU S VA CON NGI: 1. Tieu s Nguyen Thi ten that la Nguyen Hoang Ca, sinh ngay 15-5-1928 tai xa Quan Phng Thng, Hai Hau, Nam nh. Cha: hng s Nguyen Boi Quynh, sau b thai hoi v nhng hoat ong yeu nc va Cach mang. Me: ba Thanh Th Du (v hai). Khi canh gia nh sa sut, phai song trong hoan canh that eo le, nm np lo s nhng tran on ghen t ngi v ca. Tuoi th cau be Nguyen Hoang Ca, t o, bat au nhng ngay thang bat hanh; co luc phai t kiem song nh mot a tre lang thang. Nguyen Hoang Ca theo mot ngi ba con vao Nam t trc Cach mang thang Tam. Bat au tham gia Cach mang nam 17 tuoi; lam th, viet van vi but danh Nguyen Ngoc Tan; la oi vien oi Cam t quan trong nhng ngay tong khi ngha Sai Gon; c ket nap ang nam 1947 (19 tuoi). Nam 1953, Nguyen Ngoc Tan ci v. Sau o, tap ket ra Bac, cong tac tai Tap ch Van nghe Quan oi, (e lai mien Nam ngi v tre ang mang thai). Thang 5-1962, Nguyen Ngoc Tan xung phong vao Nam, oi but danh thanh Nguyen Thi (ten cua a con trai, vi ngi v sau, mien Bac). La thanh vien tch cc cua lc lng Van nghe Quan Giai phong. Thang 5-1968, theo mot n v phao binh tham d t tong tien cong Mau Than t 2 va a anh dung hy sinh tren chien trng vao ngay 09-5-1968 (tai ng Minh Phung, quan 11 - Sai Gon). Trong 06 nam mien Nam, Nguyen Thi co mat tai hau het nhng iem nong cua chien s: Ap Bac, Cu Chi, Ben Tre,... 2. Con ngi: Nguyen Thi tnh tnh nong nay, sinh ra mang san trong mnh nhieu lanh lung kn ao hn ci m han hoan; thng khi to ra cc oan (Ban than nha van cung nhan ra va rat buon v s kho tnh cua mnh). ay chnh la dau vet kho long got ra, do trong nhng nam thang lang thang kiem song cau be Ca a phai gai goc, ngang nganh e t ve, e ton tai. Nguyen Thi co mot nang khieu nghe thuat that a dang. Tap ch Van nghe Quan Giai phong, ong viet dien ca, ve ba, ve minh hoa roi day mua, day hat; t mnh co the dien kch, mua lan,... Nguyen Thi la mot nha van co y thc trach nhiem rat cao oi vi ngoi but. Ch mi hoc het bac tieu hoc, do o, ong phai tap viet rat cong phu, kho luyen. Cuoc i rieng tuy gap nhieu eo le, trac tr nhng khong bao gi khuat phuc trc hoan canh, ong nh con trai, biet nen nc mat vao ben trong phong kn noi au, lam nen hat ngoc cho i ! II. SANG TAC CUA NGUYEN NGOC TAN - NGUYEN THI: Co the tm hieu theo hai thi ky chnh: T 1950 en 1962: sang tac tren mien Bac, vi but danh Nguyen Ngoc Tan. Cac tac pham tieu bieu: tap th Hng ong noi, hai tap truyen ngan: Trang sang, oi ban.
T 1963 en 1968: sang tac mien Nam, vi but danh Nguyen Thi. Nhng tac pham tieu bieu cac the loai: ky, truyen ngan, truyen ky, tieu thuyet c tap hp trong Truyen va ky Nguyen Thi". 1. chang au sang tac, Nguyen Ngoc Tan va lam th va viet truyen: chang au sang tac, Nguyen Ngoc Tan va lam th va viet truyen. au 1950, tap th Hng ong noi ra i, gom 20 bai. ay la tieng long cua mot ngi ang chap chng tren bc ng van chng, tap quan sat, mieu ta va t the hien - nh mot cau hoc tro tap lam luan- nen gia tr nghe thuat cha cao. Hai tap truyen ngan Trang sang, oi ban tap trung vao ba mang e tai kha quen thuoc bay gi: tam long Nam-Bac trong chia cat, tnh ngha quan dan (gia ong bao mien Bac vi bo oi mien Nam i tap ket), toi ac cua My Nguy. Moi tap gom 07 truyen. Thi ky nay, truyen cua Nguyen Ngoc Tan khong co g ac biet ve e tai. S kien c phan anh cung cha mang tam voc ln lao cua lch s. Nha van cha co y nh, cha u sc ve nhng bc hoanh trang ve dan toc va khang chien. Tuy nhien, nhng trang viet ban au ay van mang sc hap dan, thuyet phuc rieng co c t nhng ac sac nghe thuat. Nguyen Ngoc Tan ac biet chu y the hien noi tam nhan vat va noi tam cua chnh mnh. Nhieu chi tiet co y ngha t truyen. Hien thc chu yeu la hien thc tam hon, rat chan thc, gan gui. Van phong giau chat tr tnh, chat th; t hanh ong, s viec, giau tam tnh. Ket hp vi nhng hnh anh so sanh thong minh, oc ao tao nen nhng hng thu tham my bat ng: S nong ruot giau trong oi mat ao lia ao la cua co tng co the tom ra ma at xuong ban c (Mot chuyen ve phep); Tin ay nh con ran luon t ngo nay sang ngach khac (Ve Nam). Tuy cha phan anh c that ay u nhng phng dien chu yeu cua hien thc i song vi tam khai quat cao, truyen ngan cua Nguyen Ngoc Tan a la nhng dau hieu tot ep cua mot tai nang ay trien vong, la nhng net c ban a nh hnh ve mot phong cach nghe thuat ln. Phong cach ay se c hoan thien va khang nh trong thc te sang tac, thc te chien au ac liet mien Nam nhng nam ve sau. 2. Truyen va ky Nguyen Thi: ay la mot trong nhng thanh tu xuat sac cua nen van hoc Cach mang mien Nam, gom 11 tac pham (4 truyen ngan, 1 tieu thuyet, 2 ky, 1 ghi chep va 3 tuy but). a. Nguyen Thi viet truyen ngan khong nhieu nhng truyen nao cung co gia tr, ac biet: truyen ve nhng nhan vat thanh thieu nien va ngi phu n. Boi canh la nong thon Nam Bo nhng nam thang ngot ngat trc xuan Mau Than 1968. o, mot khi toi ac giac cang chong chat th long cam thu va quyet tam tra thu cang ngun ngut boc cao. - Chuyen xom toi (1964): Sang tac au tien vi but danh Nguyen Thi. Nhan vat chnh la hai a tre ten c va Bnh, song chung trong mot xom nho vung Mo Cay, Ben Tre. Ca hai co chung moi tham thu: hai ngi cha eu b ten ac on Tong Phong giet cung mot ngay. Qua
cau chuyen gia hai a tre, tac gia muon i tm can nguyen sau xa sc manh quat khi cua ngi Viet Nam; tat ca bat au t long cam thu va quyet tam tra thu nha, en n nc. - Mua xuan (1964): Nh viet tiep Chuyen xom toi, van nhng nhan vat va boi canh cu nhng khong kh khi ngha a khan trng hn nhieu vi canh bo oi ve lang, thanh nien no nc len ng tong quan,... Truyen co cai nhn bao quat hn ve tnh the Cach mang, ve vai tro va kha nang cua quan chung. - Nhng a con trong gia nh (1966): Chuyen ve hai ch em Chien va Viet - tieu bieu cho the he tre mien Nam - trong cuoc oi au tng chng khong can sc vi giac My va bon tay sai ac on. Nang thu nha n nc, ca hai tranh nhau len ng tong quan va a tr thanh nhng anh hung tre tuoi. Truyen co nhieu trang chan thc, cam ong (em trc ngay hai ch em len ng; luc Viet b trong thng, mot mnh tren chien trng; canh ch em khieng ban th Ba Ma qua gi nha chu Nam...). Ket cau, ngon ng kha tieu bieu cho phong cach Nguyen Thi. - Me vang nha : Viet sau khi Ngi me cam sung ra i, van da tren nhng tnh cach cua am con ch Ut Tch. Nguyen Thi muon bo sung them viec mieu ta tnh cach, sinh hoat cua chung e cat ngha nhng ban khoan cua oc gia: v sao mot ngi me ong con nh vay lai co the ranh rang, bnh tnh theo du kch anh giac suot ngay em ? Truyen cho thay: nhng a tre a song that am ap trong s um boc, cu mang ay tnh ngha va trach nhiem cua ba con loi xom, du Ba Ma chung luon vang nha. b. Ky: c viet di nhieu dang: ghi chep, tuy but, truyen ky. - Tuy but: thng ngan gon, suc tch ch khong tai hoa uyen bac nh Nguyen Tuan, cung khong ran roi hao hung nh Nguyen Trung Thanh. Cau van bnh d, than mat, khiem ton; giong ieu thiet tha; co sc vang vong sau xa trong tam hon ngi oc: Chung phai chet tren nhng ho bom do chung gay ra, tren nhng can ham chung lua hi oc, tren nhng vom cay chung lam trui la, tren nhng b kinh xanh biec nay. Tuy but Nguyen Thi e cap va giai quyet hang loat moi quan he thuoc ve the gii quan, nhan sinh quan thi chien: song - chet; rieng chung; sng - kho; the hien tam long yeu nc va thuy chung cua ong bao Nam bo; khang nh sc song manh liet cua dan toc Viet Nam. Sc song ay bat nguon t truyen thong nhan ngha, v: Khi nhan ngha b xuc pham th nhan ngha lai mang sc quat khi ghe gm...Mot s o nat troi day tram van niem tin. - Nhng tuy but tieu bieu: ai hoi anh hung, Nhng cau noi trong ai hoi, Dong kinh que hng. - But ky tieu bieu: Nhng s tch at thep, tap trung the hien s bnh tnh, gan da cua chung ta gia s long lon tuyet vong cua ke thu at thep Cu Chi. Nha van hnh nh khong bang long vi thuyet ly chung chung ve chu ngha anh hung Cach mang, nen a xong xao i tm hieu va the hien that cu the, sinh ong nhan thc cua chnh mnh bang hnh tng nghe thuat. - Truyen ky tieu bieu: Ngi me cam sung, Uc m cua at. Ngi me cam sung: tac pham c Hoi ong Van hoc nghe thuat cua Mat tran Dan toc Giai phong mien Nam tang giai chnh thc giai thng van hoc Nguyen nh Chieu nam 1960-1965. Nguyen Thi viet tac
pham nay nham hai muc ch. Th nhat, tap trung ly giai moi quan he gia t cach cong dan (phai am bao chc nang xa hoi) vi t cach ngi me, ngi v (phai am bao chc nang gia nh). Ngay tieu e Ngi me cam sung cung a toat len y o nghe thuat cua tac gia. Th hai, ly giai nguon goc tao nen ngi anh hung va qua trnh phat trien hp ly nhng tnh cach anh hung: t t phat en t giac. ac sac nghe thuat cua tac pham la ien hnh hoa vi chat Ut Tch ien hnh tnh cach Nam bo, tc la sc manh liet en hon nhien cua ca tnh, the hien nhng hoan canh, viec lam, cau noi khong lan vi ai khac (nem t bot vao mat con gai a chu, treo len ngon da cao ai xuong; nhng cau noi noi tieng nh: con cai lai quan cung anh, anh Tay sng bang tien ch cc g,...) c m cua at: nhng trang viet cuoi cung cua nha van, ke lai cuoc i ngi n anh hung Nguyen Th Hanh. Tac pham con dang ban thao. - Tieu thuyet: Nguyen Thi thng viet nhieu tac pham cung mot luc nen hau het eu d dang khi nha van hy sinh. Tuy nhien, vi dung lng hien thc ngon ngon phong phu, ti roi sc song cong vi tai nang ang o sung sc cua tac gia- nhng tac pham d dang ay van mang gia tr van hoc to ln. Cac tac pham tieu bieu: xa Trung Ngha, Sen trong ong, Co gai at Ba Da. xa Trung Ngha viet ve vung at se la chiec noi cho phong trao ong Khi sau nay. Tac pham tuy mi 3 chng, cha co au e, nhng chiem v tr ac biet quan trong trong s nghiep sang tac cua Nguyen Thi. No anh dau mot chang ng mi, khi ma nha van tch luy doi dao von song, thuoc long tnh cach Nam bo, bat au trien khai nhng chat lieu ay trong mot hnh thc, mot the loai quy mo hn. xa Trung Ngha the hien tnh hoanh trang cua ca mot giai oan lch s. Khong kh truyen c tap trung xay dng ngay t au, o la s cang thang trong cai the tc nc, bao hieu cn giong to lch s tat yeu phai en. Nhan vat truyen gom nhieu tuyen tng phan nhau, rat a dang. Nhng nhan vat chnh c cham khac thanh hnh tng kho quen (ong T Tram, ch Hai Khe, nhng ten quy s nh ai dien Hiem, canh sat Au). Nha nghien cu Vu c Phuc co nhan xet: Cuon tieu thuyet viet d xa Trung Ngha co the so sanh vi Tat en. Li van cua anh nhe nhang, giau chat th ma rat sau sac, moi trang eu loi cuon ngi oc. Sen trong ong cung la mot truyen dai d dang. Nhan vat chnh: co Sau giao lien. T trong mat mat, tu ay va nhng khac nghiet cua hoan canh, tren con ng gian kho tm en vi Cach mang- pham chat anh hung, bat khuat cua ngi phu n Nam bo c khang nh: Mi tam tuoi, xa nha i tm en vi Cach mang. Mang theo trong hanh trang mot trai thm, mot buong chuoi chn, mot bo o phen tren ngi va mot bo na rach te tua bo trong mot cai tung bang. Co gai at Ba Da tap trung khac hoa pham chat trung hau, am ang cua ngi phu n Viet Nam. Nhan vat chnh: co Ba. Bang tnh cach manh me va tinh than cua ngi ang vien, co a vt qua nhng kho khan ln trong cuoc song gia nh e hoan thanh xuat sac nhiem vu.
Nhan xet: Truyen va ky cua Nguyen Thi la ban an anh thep to cao che o My Nguy da man, mot d bao cua cuoc Cach mang tat yeu xay en. Hnh anh ngi nong dan Nam bo, ac biet la phu n, c khac hoa bang nhng net ien hnh ep e; dan toc ma rat hien ai, phu hp vi yeu cau mi cua Cach mang. Trang viet Nguyen Thi gop vao van hoc Cach mang mien Nam mot hng sac rieng, oc ao. ----------------------------------------------------------------------------------------
Chng 11 VAN HOC CAC VUNG TAM CHIEM MIEN NAM TRC 1975
- Van hoc vung ch tam chiem la van hoc di che o thc dan (cu hoac mi). Tuy nhien can phan biet vi van hoc di che o thc dan trc CM thanh tam. Tnh hnh sau 1945 co khac, ay la thi k co hia che do chnh tr thu ch song song ton tai: CM va phan ong, cong san va chong cong. V the van hoc hai khu vc t do va tam chiem t 1945 en 1975 co s phan hoa quyet liet hn. - Cung vi cuoc au tranh cach mang cac vung giai phong va mien Bac t 1945 1975, trong long ch luon luon co phong trao au tranh cua nhan dan, hoac cong khai hp phap hoac bat hp phap, theo khuynh hng dan toc, dan chu va xa hoi chu ngha o la c s xa hoi cua s phan hoa cua cac xu hng van hoc khac nhau trong vung ch tam chiem. - Tat nhien ni ch kiem soat, nhng xu hng van hoc chnh thong la nhng xu hng tieu cc phan ong: xu hng chong cong di nhieu hnh thc khac nhau, xu hng oi truy, gieo gat t tng bao lc va dam o. Nhng ben canh o van co xu hung yeu nc va cach mang, tuy b an ap nhng luc nao cung ton tai. Tuy hoan canh kho khan hay thuan li, xu hng nay co luc phai lang xuong, tm cach dien at t tng mot cach bong gio xa xoi, co luc bung len vi nhng tac pham chien au trc dien vi ke thu. Hnh thc au tranh kha phong phu, nhng noi chung la li dung triet e van an cong khai, lap c quan ngon luan rieng (t Nhan loai thi Ngo nh Diem, t Tin van, NXB o Chieu thi Ng. Van Thieu, ..), mn dien an cua nhng cuoc hoi thao hay nhng t bao tng oi cap tien e phat bieu. Muc tieu chu yeu(noi dung) la: phu nh che o, len an nghiem khac bon cp nc va ban nc, keu goi cac tang lp nhan dan, thc tnh long yeu nc va y thc dan toc, ac biet la thanh nien thanh th, tap hp lc lng xuong ing tranh au. - Hnh thc the loai thng gon nhe: th, phong s, truyen ngan, but ky. - t khoang gia nhng nam 60 tr i, ngi ta thay xuat hien hang loat nhng cay but tre, phan ln la hs, sinh vien cha co kinh nghiem nghe nghiep nhng ay nhiet tnh yeu nc va co van hoa, y thc. ] - Mot xu hng khac co noi dung van hoc lanh manh thng viet ve hien thc xa hoi, ve i song van ho, phong tuc, ve ve ep cua ngi lao ong, gia tr nghe thuat tng oi sac sao, xng ang c at trong mach van cua dan toc (khong bay to long yeu nc trc tiep).
- Cac tac gia tieu bieu: Vu Hanh, Tran Quang Long, ong Trnh, Vu Bang, Ly Chanh Trung, Ly Van Sam, Vien Phng, Le Vnh Hoa, Hoang Phu Ngoc Tng, Sn Nam, Vo Hong, . -----------------------------------------------------------------------
Chng 13
VAN XUOI SAU 1975
CAC CHANG NG VAN ONG

Co ngi chia Van xuoi t sau 1975 lam 3 chang ng: 1975 1980; 1981 1985; va 1986 tr lai ay. Co ngi lai chia lam 2 chang ng, tc nhap 2 chang au (1975 1980 va 1981 1985) lam 1 chang ng va chang th hai la t 1986 ve sau. Toi xin nghien ve cach chia th hai (giao trnh van hoc VH hien ai, tap 2, Nguyen Van Long chu bien). Nh vay s van ong cua van xuoi t sau 1975 en nay qua hai chang ng chnh: 1. T 1975 1980 la chang ng khi ong chuan b cho cao trao oi mi: - Nam nam au, van xuoi c ban trc theo quan tnh cu (Nguyen Ngoc). e tai chien tranh va nhng van e thi s chnh tr, vi moi quan tam, cach x l nh trc. Noai tr mot so tac pham: Mien chay (NMC), Trong cn gio loc, Nam 75 ho a song nh the nao (Thai Ba Li), K s mien at chay (Ng. Sinh va Vu K Lan), at trang (tap 1, Ng. Trong Oanh) a manh dan hn khi chon thi iem khoc liet, gay can cua chien tranh, giup de nhn, co ieu kien soi chieu hien thuc qua nhng hi sinh, mat mat, nhng manh i tam l cua con ngi. - Do yeu cau cua hoa bnh, hoa hp dan toc, van e ao c nay sinh trong cac moi quan he thng nhat. Cai mi ra i nh mot d cam, gay nhieu am anh, oi hoi ban oc phai suy ngh nghiem tuc, v Bc ra khoi 1 cuoc chien tranh cung can ban lnh va s tnh tao nh khi bc vao 1 cuoc chien tranh (NMC). Quen thuoc, gan gui vi cuoc song cua ngi lnh, xa la, nhat nheo tam thng vi cuoc song i thng khi ho bc ra khoi tran mat, ma la mau tht cua cuoc song thng nhat. - en na au thap k 80, nhu cau oi mi mi ro dan. S xuat hien truyen ngan Bc tranh vao nam 1982, anh dau bc ngoat thc s tren hanh trnh sang tac cua NMC. Mot loat truyen ngan tiep theo: Ngi an ba tren chiec tau toc hanh (1983), Ben que (1985), NMC a t oi mi mnh. - Bc tranh mang ro tnh luan e, mot li t van, mot cuoc oi thoai ve quan niem van chng kha canh: e tai, chu e, nhan vat, ac thu cua sang tao nghe thuat, va i song xa hoi. Dan chu hoa van hoc; a en luc chung ta phai chien au cho quyen song cua tng con ngi, sao cho con ngi ngay mot tot hn, sr34 en luc con ngi oi quyen song. NMC tiep can i song t goc o ao dc the s, dung thc o nhan ban e soi ngam con ngi. - NMC rat nhay cam vi i song tam l cua thi bnh. Ma Van Khang vi Ma mua ha, Mua la rung trong vn; Ng. Khai vi: Gap g cuoi nam, Thi gian cua ngi; Ng. Manh Tuan vi: ng trc bien, Cu lao Tram cung ang mo l6\c5 m rong bien o cho bc tranh i song va quan niem nghe thuat ve con ngi. - Y thc oi mi cua cac nha van nham vao hng tiep can hien thc va thai o manh dan khang nh t cach cong dan trc
nhng bat cap, bat on cua c che. Du the nao, o cung la nhng du bao ung an, nhng khi ong can thiet tao a cho cao trao oi mi van xuoi sau o. 2.T 1986, s oi mi at en cao trao sau o lang lai: + Na cuoi thap k 80: - T 1986, van e cach nhn cach cam, khong kh dan chu, i song c coi m hn, van e nhn thang vao hien thc, vao s thc, noi thc a c dan chu hoa. - T van de phat sinh, can nhn nhan cho ung, khach quan hn. Va nhu cau oi mi van xuoi cung bung no thanh mot cao trao soi noi, vi hang loat ca tnh nghe s sang tao oc ao, nhieu tac pham lam xon xao d luan trong va ngoai nc. Nhieu nha van vng len, ci troi mnh va ong thi khang nh mnh ngay mot manh me hn. - K, phong s nh loat xac, ap ng kp thi nhu cau thong tin ve s that vi quan iem ca nhan trc nhieu van e bc xuc cua xa hoi. Nhieu truyen ngan va tieu thuyet mang hi th cua phong s va kha nang dung hp gia cac the loai vi th hieu cong chung chi phoi quy luat phat trien van hoc. Cac but k - phong s: Cau chuyen ve mot ong vua lop, Li khai cua b can (Tran Huy Quang), Suy ngh tren ng lang (Ho Trung Tnh ), Ngi an ba quy (Tran Khac), Cong l, ng quen ai (Lam Th Thanh Ha), , Cai em ay, em g (Phung Gia Loc), v.v. - The hien tinh than m xe, phanh phui mat trai, bat cap, baat cong do s loi thii cua c che cu, nhng nh kien lanh lung, giao ieu, phiem dien tham am nhng truyen ngan, tieu thuyet: Chuyen nh ua (Mai Ng), am ci khong co giay gia thu, Coi cut gia canh i (Ma Van Khang), Manh at lam ngi nhieu ma (Ng. Khac Tng), Bc qua li nguyen (Ta Duy Anh), v.v.. - Cam hng chong tieu cc, cam hng phan dien, nhan thc lai gia tr chaun mc ng x cua thi a qua va canh bao con ngi thi hien ai: Manh vn xa hoang vang (o Chu), Than phan tnh yeu (Bao Ninh), Ben khong chong (Dng Hng), Li nguyen hia tram nam (Khoi Vu), Tng ve hu, Nhng bai hoc nong thon, Khong co vua ( Ng. Huy Hiep), Mua hoa cai ben song, v.v - Cam hng chiem nghiem, trriet l, boc lo nhu cau nhan thc i song t cac quy luat pho quat la iem manh cua ngoi but Nguyen Khai (Mot coi nhan gian be t, Mot giot nang nhat), Nguyen Minh Chau, Ma Van Khang, tre hn: Ng. Huy Hiep, Pham Th Hoai, Pham Hoa, .. - Trnh bay t tng, kham pha con ngi, thai o trc hien tng i song xa hoi, ngon ng nghe thuat mi, van e hien ai hoa van hoc, ngay lap tc tr thanh nhng hien tng gay tranh luan kch liet (Ng. Huy Hiep, Bao Ninh, Chu Lai, Pham Th Hoai ), khen che eu co, a tac ong en th hieu cong chung. + T au nhng nam 90 tr i: - Sau mua giai Hoi nha van 1990 1991 (3 giai A cho 3 tieu thuyet: Manh at lam ngi nhieu ma, Ben khong chong va Than phan tnh yeu), giai cuoc thi truyen ngan bao Van nghe (1990 1991), khong kh van xuoi nhn chung lang xuong, co nhieu ngi cho la rat buon te, thut lui; nhng con ng oi mi van c kien tr. - Van e cach tan nghe thuat, s tm toi, sang tao ve cach ve vi bao phng tien k thuat hien ai a khang nh nhng ac thu
rieng co cua nghe thuat, nhieu ten tuoi mi xuat hien gay nhieu an tng: Phan Th Vang Anh, Ngo T Lap, Ho Anh Thai, Y Ban, Vo Th Hao, Ng. Th Thu Hue, Ng. Viet Ha, Ng. Bnh Phng, o Hoang Dieu, Ng. Ngoc T, eu con tre va y thc c ca tnh, o cung la iem manh cua ho. o la ieu can c ghi nhan va khnh le, va du kha canh nao th cha ng nhieu yeu to mi, nhat la ve but phap. - Nhng tac pham ang chu y nh: Tieng th dai qua rng kim tc (Ho Anh Thai), Khi ngi ta tre (Phan Th Vang Anh), C hoi cua chua (Ng. Viet Ha), Gan thieu (Vo Th Hao), Canh ong bat tan (Ng. Ngoc T), Tr nh suy tan, Thoat k thuy (Ng. Bnh Phng), o la tinh than tham m mi ang hnh thanh lp tre, tuy cha that on nh. - Lp i trc cung khong chu dng lai: Cuon hoii k Cat bui chan ai, Chieu chieu cua To Hoai; tieu thuyet: An may d vang cua Chu Lai; Ho Quy Li cua Ng. Xuan Khanh; Mot ngay va mot i cua Le Van Thao; Lac rng Trung Trung nh; Thng e th ci Ng. Khai, . - Co s khi sac kha ro mot so cay but truyen ngan quen thuoc: Da Lan, Le Minh Khue, Ma Van Khang, Vu Bao, Tat ca se c thi gian kiem nh , roi co nhieu th b ao thai nhng cac nha van dam vt qua \chnh mnh, dam tra gia e van hoc a dang hn, thanh thc hn va khong b lac hau so vi cuoc song. o la eu ang quy. ----------------------------------------------------------------------------------------
Chng 14
TH T SAU 1975
Con chim la toi Giac m la ai Giac m la toi
GII THIEU MOT SO BAI TH TIEU BIEU CUA CAC NHA TH TIEU BIEU
TH LAM TH M DA E TANG 1 GIAC M Con chim mang giac m bay i Chu be ngu di tri sao sang Thanh than em qua em m g ? Toi m thanh chim Con chim trong m giong hot ni nao Con chim trong m nh nang tien ca Cam lang Giong hot rc r Suot i cat gi Rieng tang cho ngi... Bay qua, bay qua nghn em Bay qua, bay qua ngan sao Nhng chiec la phat sang mau huyen thoai Nhng bong hoa mang hnh ban tay, ngon tay Ru ru ru ru Ru em Chu be la ai Chu be la toi Con chim la ai
em qua Toi m thanh toi Toi m thanh chim Toi m thanh giac m. -----------------BIEN Bien tri soi mat nhau Cho sao ve vi song Bien co tri them rong Tri xanh cho bien xanh Mat tri len en au Cung len t pha bien Ni anh sang bat au Toa trieu vong yeu men Bien i! Bien tham sau Dat dao ma khong noi Bien i cho ta hoi Bien man t bao gi Nhat chi con oc vang
Song xo vao tan bai Nhng cai g de dai Co bao gi ben lau Bien chm trong em thau e chan tri lai rang Khat khao ieu mi la Ta ay thuyen ra khi Du bao giong vat va Khong quan g bien i ---------------------BUOI SANG TRONG VN Ta gap lng lang le gia i thng Toc iem bac ma hon con tre nt Sao sm nay vn xanh nh co tch Cho ta thanh co be lo lem xa Lang im nghe ky niem cht ua ve Nham mat lai ta nh may troi mai Bao quang i i qua gi gap lai Ta benh bong nh nh quen quen Canh rng xanh la non anh tri xuyen ong cuc dai dap dn vang m gio Tuoi tre xa nh nang a len ngan Buon en noi noi buon nh chang co Ta vo u neo tha coi vo cung Choang m mat canh hong rng ngan le Biet mnh con mac n oa phu dung --------------------------------CHUYEN CO TCH NC MNH Toi yeu chuyen co nc toi Va nhan hau lai tuyet vi sau xa Thng ngi roi mi thng ta Yeu nhau du may cach xa cung tm hien th lai gap hien Ngi ngay th gap ngi tien o tr Mang theo chuyen co toi i Nghe trong cuoc song tham th tieng xa Vang cn nang, trang cn ma Con song chay co rang da nghieng soi i cha ong vi i toi Nh con song vi chan tri a xa Ch con chuyen co thiet tha Cho toi nhan mat ong cha cua mnh Rat cong bang, rat thong minh Va o lng lai a tnh, a mang.
Th thm th giau ngi thm Cham lam th c ao cm ca nha eo cay theo y ngi ta Se thanh khuc go chang ra viec g Toi nghe chuyen co tham th Li cha ong day cung v i sau. am a cai tch trau cau Mieng trau o tham nang sau tnh ngi Se i qua cuoc i toi Bay nhieu thi na chuyen di xa xoi Nhng bao chuyen co tren i Van luon mi me rang ngi lng tam. (1979) ------------------------------EM S Nhng luc anh khen Mat em tre ep La luc em buon Va em thay ghet... Mot noi lo au Buot trong ngc tre Li anh ngot ngao Long em au xe "Em toi xinh ep" Xin anh ng khen Tnh yeu khong Tren gng mat em Nam thang cuon troi Mot thi con gai Tren gng mat em Net buon ong lai Em thoi xinh ep Anh con yeu ai ? -----------------------KHOANG TRI-HO BM Chuyen ke rang: Em, co gai m ng e cu con ng em ay khoi b thng Cho oan xe kp gi ra tran Em a lay tnh yeu To quoc cua mnh thap len ngon la anh lac hng thu, hng lay luong bom... n v toi hanh quan qua con ng mon Gap ho bom nhac chuyen ngi con gai
Mot nam mo, nang ngi bao sac a, Tnh yeu thng boi ap cao len... Toi nhn xuong ho bom a giet em Ma ong lai mot khoang tri nho nho at nc mnh nhan hau Co nc tri xoa du vet thng au. Em nam di at sau Nh khoang tri a nam yen trong at em em, tam hon em toa sang Nhng v sao ngi choi, lung linh. Co phai tht da em mem mai, trang trong a hoa thanh nhng lan may trang ? Va ban ngay khoang tri ngap nang i qua khoang tri em - Vang dng thao thc Hi mat tri, hay chnh trai tim em trong ngc Soi cho toi Ngay hom nay bc tiep quang ng dai ?
The roi xa cach nhau Chang i chang i mai Ta nh manh trang gay Om moi tnh th dai ------------------------THI TUOI TRE BA AU Nam thang lan len da mat ngoai Nhng nep nhan roi ram nh t Ngoai ngoi o, tay tem trau mieng hat Khuc dan ca ke lai chuyen tnh xa Lam sao nhn thay ngoai thu con xuan Ma cang tron oi moi tham o Lam sao thay anh mat ba rang r Ngc nhn len li hen ban au Lam sao nghe cau nam ai ngoai hat Ban tay ong nuoi nhp khong nguoi Lam sao thay ao ba rach nat Phan lam dau toi t que ngi
Chuyen i ba, ba ke chau nghe Chau nghe ba ma ay nc mat Co con ng nao i ngc chieu trai Ten con ng la ten em gi lai at Cai chet em xanh khoang tri con gai a chau i tm tuoi tre cua ba Toi soi long mnh trong cuoc song cua em Gng mat em, ban be toi khong biet Nen moi ngi co gng mat em rieng. (1972) ---------------------------------S TCH HOA A Tng bong mau xanh la Tng bong dang nu hong Sao goi la hoa a Hoa nay, hoa biet khong? Ngi i, ngi muon hoi Ta tra li ngi nghe - Ngay xa ta hong tham Sang anh ta mat tri Trai tim khong gn gi C o tran len moi Tnh yeu ta tru nang Ch rieng tang cho chang Tam hon ta la lam anh oi v chang thoi Nh thien co chau lam sao thay c Ba i ba thi tuoi tre ba au? Chut nay ay em am ngot ngao Chuc hanh phuc bay gi chau co Hai tuoi tre hai quang i xa qua Biet lam sao chia se ba i! Giong ba ru mem mai tao noi Vong tay hien a ngay th be Khi chau en c thi tuoi tre Mai toc ba a trang bong lau Ci vi chau oi moi can ch - Me cha mi i mai i hoai Cai giong chi trau cau cua ngoai Chau i hoai thng nh qua ngoai i Chau i hoai, nh mai giong ba ca Xa xot nang sau mot thi son tre Gng - mat - i - ngi trong sang the Ba i ba tuoi tre ba au ? -------------------------
TRANG TRONG oi lan moi con Ngam au vu me Nh cay lua nho Nghieng ve phu sa Nh hng hoa thm Nghieng ve ngon gio oi lan moi con Ngam au vu me Nh bup hoa hue Ngam tia nang tri Sa me trang trong Con i hay uong Roi mai khon ln Con i hay ngh Nhng ieu trang trong ----------------HOA QUYNH Nh ch hoa quynh co Cai mau trang ay thoi Mau trang muot th ngay Chang lan vao au c i cua hoa thm ngat Con ong nao biet au Hoa n trong lang le Am tham vao em sau E ap ma kieu hanh Hoa nghieng trong trang sao Nh an thien nga nho Sap bay len tri cao Cht quen, toi thiep ngu e troi qua phut giay Cai phut hoa quynh n Lam sao tm lai ay Cai phut hoa quynh n No the nao h trang ? No the nao h sao ? No the nao h gio ? Giay phut ay i qua Va thi gian en trc Lam sao xin lai c Xin lai mot lan hoa Tng canh khep lai roi Hoa la mem giac ngu Oi phut hoa hien dang Hon toi khong kp hai! (1980)
ANH CO TOT KHONG Nh lua hoi at Anh co tot khong ? Nh cay hoi gio Anh co tot khong ? Nh may hoi tri Anh co tot khong ? Tri anh menh mong May em bay ln Gio anh bao la Cay em ve vuot at anh tham sau Lua em cui au Nhng sao van hoi Day dt trong long Anh co tot khong ? ------------------TH NGUYEN SA AO LUA HA ONG Nang Sai Gon anh i ma cht mat Bi v em mac ao lua Ha ong Anh van yeu mau ao ay vo cung Th cua anh van con nguyen lua trang. Anh van nh em ngoi ay toc ngan Ma mua thu dai lam chung quanh Linh hon anh voi va ve chan dung Bay voi va vao trong hon m ca Gap mot ba anh a mng mot ba Gap hai hom thanh nh h cua tam hon Th hoc tro anh chat lai thanh non Va oi mat ngat ngay thanh chat ru. Em khong noi a nghe lng giai ieu Em cha nhn ma a rong tri xanh Anh a trong len bang oi mat chung tnh Vi tay trang em vao th diem tuyet Em cht en, cht i, anh van biet Tri cht ma, cht nang chang v au Nhng sao i ma khong bao g nhau e anh goi, tieng th buon vong lai. e anh gian mat anh nhn vung dai Gian th anh a noi chang nen li Em i roi, sam hoi chay tren moi Nhng ngay thang tren vai buon bong nang.
Em au, hi mua thu toc ngan Gia ho anh mau ao lua Ha ong Anh van yeu mau ao ay vo cung Gi ho anh bai th tnh lua trang. ------------------------BAI HAT CU LONG Co g au em: co mot oan ngi Co mot oan ngi gop sc gop vai Cung ru nhau ve gop mot thanh hai Nhng bc chan gop i lam en! Ho khong dai kh: gop trang lam nen! Ch nhng mieng ci gop la thanh quen Gop nhng giong ho lam trong ngu lien Gop nhng ban tay dng thanh ai hoi Canh tay chap canh tay cho dai them na vi Gao quanh noi gop lai ba cm chung Ho cung i cung gop thang, gop nam... e sang ngay mai lam song lam bien. Co g au, co mot oan ngi Ben b Cu Long go nhp Ca dong song go nhp vn b song Ho ru nhau ve sng gio vui chung Du co phut nc mat chay quanh Hay mieng ci hn h Van bat gao Hau Giang, van nu ci huynh e. Mat nghen ngao sang to nang phng Nam Mau nang vang khong mau nhiem hao quang Nhng du ma bng la chay Tran o mo hoi Ho cung khong ong ca mng vui Nhng ban tay ngng ngap du moi ci Khong phai khoc Mot i ngi tam gi Nh khong em? Nh khong em Ho gap nhau Ch nhau on nhau Nh song Cu Long Ve long bien ca
Hoi long ngi nh nc nguon xoi xa? Ma trng thien chay vao trao th Ma i ngi troi ca ngha vu v e long chung mnh Va mach mau ong Nai ap cung mot nhp Anh biet rang: Co ngi khoc v mng vui c hen Co ngi ci v tui cc phoi pha Anh biet noi lam sao Nhng chac chan ngan thu ly ru quan ha Se phai chua men v thieu ngi si lanh Anh biet noi lam sao Khi ho gap nhau (anh a bao em) Nh song Cu Long Ve long bien ca Van tieng song ve nc chay trien mien Van Cu Long giang m chn lan ca rong Dong song dai d doi ban trng ca... Phai, dong song dai d doi ban trng ca Nen song a ve lam tran ay mat bien Song a ve ra trang long anh i t chn kiep giao tha en sang hom nay mi c hat gia dong song en sang hom nay mi c hat gia mung mot Tet... --------------------------------CAM TA Nhn len vai co oi canh huy hoang Toi cam n em a khoac oi vong tay tnh ai Hi mat tri hay cam n oi mat Trong em khuya van gi ho bnh minh Nhng xuan Nhng Nhng bien Nhng xanh canh rng quen mat mat chan nai i tm tay co biec mat song v tren thung lung ao buon chm trong im lang
Nhng thuyen sao chay lac trong em Hay cam n nu ci va oi mat Vong moi nho nuoi trang trong nhp th Bau ngc cang ap u loc em khuya Tm theo tay a dan nha ve hoa Toc thoi gio vao gia hon long nhac Buoi ban mai hay cam n loai chim ky la Toi cam n em va cam ta cuoc i a a toi ve cap mat en to a toi len rng tinh tu chn vang th Ma toi a bo quen trong giac ngu -------------------------TH THU BON BAI TH GIA BIET (Bai th vo tnh tm thay trong ay balo cua nhng nam 80) khong ngu na au va chang bao gi thc mot khoang cach tri danh cho ay vc nhng hang cay c ng lai ven ng bong mat ri thay nhng li thng xot cho au n nat tan mun nhot (cuoc i thng goi trai tim) v sao hi canh rng lai t bo loai chim toi tm em trong h ao toi tm con tau hu tieng coi au xe rach thi gian cho toi tm que me tieng cuoc i keu thet gia man ma hay ch toi ra khoi buoi tra khat vong mat tri ni bong xe ni quang la chon vui bao the he bang lang li th sao em sao man nhung kia la khoang du mem da tht cua h vo bao khat vong a tay qu quang toi la ke ngu si sa soan tr ve lai hoa ra i cn ret thau qua nhng li noi mong au au mai ngan nam muon trng song
o long mnh ben ganh trang Hai Van a con xa ve o ngh chan me toc bac - con tin rang co me cha tan nat trai tim con au xe --------------------AT khi nc chay tren at nay ngi ta goi la song khi at nam nghieng ngi ta goi la oi khi at ng len nhn cho ro at ngi ta goi la nui khi khe chua va oi chat v au tien i song tang em me nan sa bang ngon tay en ua tay toi ay gai v nu nhng an trau moi nt ne v t cay va gio bac em au? hanh phuc rat xa vi... chung ta eu la at ca thoi xin ng nan ta thanh nhng non cao hay nan ta thanh nhng ong tao nho cho noi cm be ngheo hen cho ngi ln khat t do tre con khat sa... chung ta eu la at ca thoi! nhng hat lua cu khoai eu nh vao at cai g gi vao ta se lai gap mi se lai gap tram se lai gap ngan... v tat ca hanh phuc kho au nay eu t at ma ra. (a Nang 1980) ---------------------------------QUA QUE ME Con song ben boi lo cho ben l anh ng ni nay rat mat vi thi gian qua que me khong ghe ve tham me song c chay vong quanh song bong hoa song Han hai au bay canh trang tram vong oi canh deo nh cuoc i bang nha em sap toi nha ai va nhen la ngoi sao nao cung moc pha xa xoi em a ve cha manh at hep vo cung
hep nh the mot con ng qua lai anh van tng khong bao gi hat qua au mua thm ngot t moi em qua ong bang giong hat than quen quen nh the khong bao gi la c quen nh the cn ma nao cung t toc em gi nang a kho cha? que hng toi bien nhieu hn la nc giot tan tri cao giot tan at sau bien a thoi con cao cn khat giot au nguon trong - mat em au? nc a tran b nc a ve khi dong song suot i khong uoi kp nhng ghenh thac thet gao khung khiep khuc ngan nam may van thap ngang tri chim ru ran ngon gio chao mi ngc anh trong nh ngoi nha khong ca tim rc chay than hong boc la bay len cao siet chay ca nen tri t pha vn em trang c moc mat em ay trang may cung ram em ng trach anh la ngon gio cua tram mien gi van thoi xa xam... (1985 - 1990) -----------------------------QUE HNG ME Em co ve Giap Thon Qua chiec cau treo nho chon von Theo con ng nhieu gai mac c en gieng thi xom ngheo Co ba me ng cat nc Cay can vot run tren ban tay nhan nheo o la me toi gieng mua can me tng ay nh long me Chiec gau nan lac leo vng day leo Em keo ho me toi gau nc Chiec on cong nhun nhay Treo vai em qua nhp cau treo Nc co uc em anh phen trong veo... Vn me co hoa chanh
Nghn chiec la tre tha thuyen tren ao vang La chien thuyen tuoi th anh hoa chanh thm toc em ca dao u trong li me lac loai qua keu khan tieng. Nha me chang dot au nhng cn ma khong thung c yeu thng tren mai ra nghn i vien an ban khong xuyen c pho s day bon ngan nam dng nc. oi la chan dieu ky long me Viet nam em hay soi gng hay ngang cao au ba me ay co nghn van a con trai va ay la li a con trai ba me. (Suoi Lo O, Cn bao so 8, 13-12-1998) ------------------------------------HANH PHNG NAM Cau Tien xa kia i nem mat ta nay an at mot i tha xa kia trang s he da nga ta nay uong can may rng ma oc huyen trang s xa ca cam ta om xch ao gay vong cung moi hon ngon gio thm hoa trai nui cung chieu ta ng trap trung ta cung khong ham chi nghiep ln bo ao khong co chang giai nhan ca nha thong thoc muon phng gio tui rong nhieu phen ban an bi qua bien la ta ve lai goi Thai Bnh Dng en dao an nhng cung xa cu li em hat con chay long ta la th vang ba nam goi nui au hoa a tieng hat rng rung Ngu Giac ai bao phen xa x ngi thng nh trang sang ma em ao van cai thoi em ve vi cay da la vun ven tri xanh phu phang mat em am am nh con na huyen thoai anh nghe en ng ngang ta nh con de nam tren co i uong tng em giot ngoc sng
chau bau tron i con dang me la trai tim au lam bui ng co em tung sung len tri hat hoa phao soi tng co hong kho em co em ve them giot nc ri cho ban khat di nam mo ta nam nghe gio qua rng Thai nghe ca tieng tru lu soi rng con trang c sang roi c khuyet ta uong vang trang en cap vanh c ng la em trao trai th gieo cau em nem gia mong lung anh nh cn gio lam sao bat lai rt vao tay mot ga khung. -------------------------TH NGUYEN C MAU BAY VANG TRANG KHUYET Binh tram Trng Sn nam Sau chn Co bay ngi con gai trung bom am tang ho khong ai a tien Gia rng chieu ngon ngang nui non Nhng khuon mat lam lem khong ban tay vuot mat Bay chang trai cua cac co au ? Bay chang trai nam chien tranh khoc liet Sao biet c ngi yeu mnh a chet ? Khong tieng me goi ten con khan giong Ten cac co lac vao hoa, hoa cung nat nhau Da tht cac co lan vao da tht at Ngi chet va ngi chet tien a nhau Bay chang trai la ai, ai biet ? Nhng chac han la co bay chang trai Neu khong chien tranh, ho a thanh oi la Nh bao la oi hanh phuc tren i Bay co gai, bay vung que xa lam Ho bom vui hoa nam mo chung Cac co chet gia vung at chet Canh cay chay en nh ban tay chi vi cua rng Nhng la th tnh, nhng manh ao
mi Bay co gai chet roi chang kp mang i Chet tuoi ang yeu, chet con qua tre Tuoi mong m khong kp troi tran g am tang vang bay chang trai ay Vang trang hoa rng, vang nc mat ngay ngau Bay cuoc chien tranh, bay vang trang khuyet Mot nam mo chm khuat gia rng sau ... ---------------------------OI MAT Em ngoi trong xe thng binh oi mat phu bang trang toat Con ng khep m - chap chn Toi nhn em, lo xe xoc en mot oan ng lam doc ot nhien toi nghe tieng em: - "Cay so bay nham... nam trc Ni em gac ng em em". La cha sau li em noi Cay so bay nham hien len Di anh en du chap chi Cung ngi con gai nh em. Xe i... Sng day. Gio thoi Em reo: - Sap ti Cong tri! Nghe tieng thac gam, em bao: - ng nhieu bom B52. Sau li em noi - Cong tri M ra gia hai len nui Ka bai bom B52 Cay o, at con boc khoi... Sng sot thay oi mat em Van phu bong bang trang toat... ---------------------ONG LAO NGHE NHAN Toc trang, lng cong, suot ngay ong ngoi ve Khuon mat co nhan cung hoa la chim muong va ho nc, vang trang, mat tri hien dan len nhng chiec bnh gom mi Quanh quan ben ong con cho vang vay uoi buon ba oi mat t nhn ong ong cam
nhan t Ngoi nha gia nh ong am moc mau reu. Suot nam ong ngoi ve Con cho vang en khon khong lam v chiec bnh gom nao ca tieng sua cung am am lan tieng vai tieng bnh khi co khach no vay uoi mng khach cai uoi nh but ve cham vao nang gio vang hanh Tuan ong au yeu, con cho nam khoanh tron yen lang nghe tieng chu kho khe, tieng thach sung keu nh b trung thng thi thoang no tru len nhng tieng nao ne Bon chan cao rach bong em, mat at Ong lang le ra i. Cay but ve kho cong, chiec bnh ran nt Trong dong ngi dai dac tien a ong co con cho lac loai va ai hay mot hom ben mo ong con cho vang guc chet au chuc vao nam at co con ti ----------------------------TH NGUYEN DUY DAN I Nam nay lai lut trang ong que ta lai tong tong tong mua mang lang ta lai lop ngop lang long ta lai ech nhai hoang ca long Ba con mat ba nhieu khong nhng ai b gay phieu bong chan may bong ai long khong hnh cay cam cam gio bac the nay lam sao? Ban i du co the nao gi cho nhau sac hoa ao nghn nam tot lanh li chuc sang xuan nen nhang bai to khan tham: Dan i!... (Gi ve que nha, vu lut nam inh Su, 1997/ tap th Bui - 1997) ----------------------------------------------KHI CHUNG MNH YEU NHAU Ngon gio thm mui toc tia nang mat lam sao giot ma th am ap
luc nao cung the nao Bua ngai chi cho nhau ma ng xa gan lai oi cap vo nga o rong ruoi hoai khong moi Mot giai ieu bang qu ngan nga hoai khong chan mot khoang vang mong ch ng ngan hoai khong nan Cai ci ti en the cai nhan nho de thng giot nc mat gion tan va noi buon ngot lm au biet mnh ban ron nao hay mnh lo toan chut cay ang du dang gian kho thanh vo ngha Co g au em nh khi chung mnh yeu nhau... (Mua ong 1986) ------------------------------MOT GOC CHIEU HA NOI Ho gm xanh mau xanh co tch Con rua vang gi bong tren may Cay si moc chuc canh xuong nc The Huc cong cong mot net long may Toc em dai cho ta nhn thay gio Ao em bay cho m to than hnh Em sau sac nh kinh thanh co knh Goc si gia da moc ngoi reu xanh Em nhe nhom i ve trong pho cu Tng nha l voi ca go bc ban Ta lan loi nh mot thang an trom Nm np lo mnh b bat qua tang Lan la mai the la ta l dai e danh thanh mat cap ca tnh yeu The la ta mo coi em mai mai Cai vu v chet uoi di sng chieu Ca go cai then....bong em mat hut Xe cup a thay cho nga ta vong ieu Ta tr lai goc si gia...va lam lai Lam th tnh tang nhng la ang yeu...
-----------------------NHN T XA TO QUOC oi dien ngon en trang giay trang nh xeo bang anh sang em bac ban cau van vu trang nm np ai rnh sau lng ta nhu mnh bnh tam nhn ve que nha xa vang nui va song va vet ran a tang nham mat lai ma nhn tham tham yeu va au quan quai bi hung du au van To Quoc trong long cot bien gii ong t thng en nh ngon en sang trang nong mat qua ai c sau mnh lan quat nh ma Ai? im lang! Ai? cai bong! Ai? xin chao ngi anh hung bat lc dai ngoang bong mau bam en song soai nen nha thoi th ta quay lai chuyen tro cung cai bong mau me ta co mot thi ta me hat ong ca chan thanh va say am Ta la ta ma ta van la ta vang - a co mot thi hung v lam hung v au thng, hung v mau xng mat ngi chet trng trng khong chu nham vang - mot thi khong the nao phu nhan tat ca troi xuoi - cam loi ngc dong than tng gia xeo xeo phi hanh m len nhon nhot ca tim gan Ta a xuyen suot cuoc chien tranh noi day dt khon nguoi con san got chan nhoi dai moi bc Ai? khong ai! vet bam en am ngc
x s nhan tnh sao that lam thng binh i kiem an u kieu nang go khua ro mat ng lang Me liet sy goi con oi mo len i kien ma cut au phuc kch nha quan Ai? khong ai! vet bam en queu quao gi tay x s t bi sao that lam th ma ma quai - ma co - ma ta - ma manh. quy nhap trang xieu veo nhng hnh hai em huyen hoac dng toc gay thay long toang hoac mat ai xanh le lanh toat la ma chi Ai? khong ai! vet bam en nga mat len tri x s linh thieng sao that lam nh chua lam kho hp tac anh qua tu mu tran lot ca than linh giay rach mat le Tng Phat khoc, c tin lu lac thien - ac nhap nhang cong ly noi lenh phenh Ai? khong ai vet bam en toa thien x s thong minh sao that lam tre con that hoc lam ngoi trng x xac en tang thng tuoi th oan vai mo hoi, nc mat tuoi th oan lng xuong chiec bm xe ap tuoi th bay nh la nga t ng bt mat bat de au cung ung than ong m mat. bong nhan tai that theu Ai? khong ai vet bam en cui au lang thinh x s that tha sao that lam th iem iem biet th - iem ch - iem vn. iem cap thap ban tron nuoi mieng iem cap cao ban mieng nuoi tron vat gia tang v ha gia linh hon
ai? khong ai vet bam en vo tai x s can cu sao that lam Lan Ong lam meo lan cong gia v lnh lng gia v lam viec toi loi dng dng lanh lung gian ac vat ao chch thanh ton giao pho thong ao at xuong ng cac tap oan quan buon buon hang lau - buon quan - buon thanh than buon tuot quyen lc bay ra au gia trc cong ng Ai? khong ai vet bam en nhun vai x s bao dung sao that lam than dan la x lam cuoc chia ly toe toet ci mac ke co hoang canh ong gai goa chen nhau sang nc ngi lam thue bien Thai Bnh bong benh thuyen nh menh nham mat a chan khong hen ngay ve Ai? khong ai vet bam en rt toc x s ky cng sao that lam vua vua manh - vua la - vua chom - vua cha vua khong ngai - vua choai choai - vua nho lanh chua x quan san sat vung cat c luc nhuc cng hao au trau mat nga luat phap nh ua - nh co - nh khong mot ngi i chat ca con ng Ai? khong ai vet bam en gap vuong thc th ?.?.?. Ai? Ai? Ai? khong ai vet bam en cong cong dau hoi thoi th ta tr ve con trang giay trang tinh cha bang
hoai con chut g le loi trong long oi khi noi mau len ong hon thoat xac ru ruot gan ra em chch mot giot mau em xet nghiem ty tr thc - ty th cay - ty iem ty con buon - ty can bo - ty thang he Phat va Ma moi th ty ty khon nan than nhau nang kiep phan than mat na th lot mat na i - lan la mai ma chi du doi na cung khong la c na khon va ngu cung co tnh mc o bung da con cao bat on lam sao mieng qua o nuot voi vang song st mat ve sinh boi thc t hao s that hon me - ngo oc t hao benh va tat bao nhieu nam u lai biet the nhng ma biet lam the nao cha le bay gi bac thang chi bi thay chi bi nhe gian nanh c hoi cha le boc thang co kho nhai lai lay ong c che, lay ba t duy xin ng hot nhng ieu chim choc mai ng ln li khi dan lanh om oi van cong lam cho thang lng an oi mi that hay gia v oi mi ? mau nhiem trung ta co the thay chang ? that ang s ai khong co ai thng cang ang s khong con ai ghet ngay cang hiem hoi cau th tuan tiet Ta la g ? ta can thiet cho ai ? co the ta khong tin ai o du co sao van tin con ngi du co sao ng khoanh tay khung khiep thay ngoanh mat bo goi cai tot nhieu hn sao cai xau manh hn ? nhng ngi tot ang can lien hiep lai du co sao van To Quoc trong long mach tam linh trong sach vo ngan
con th con dan Ta la dan: vay th ta ton tai giot tng giot nang nhoc nang nhoc thay du co sao ng th dai con da long moc con choi nay cay (Nguyen Duy - Nhn t xa To Quoc! Matxcva thang 5/1988, TP.HCM 19/8/1988 - Tap ch Song Hng so 37 thang 4,5.1989) -------------------------------------------------------
sau cn ma bao my t nong nong nhn ra sao thay khong vui c t mnh dan bang keo vao mieng con goi Me ch con nghe u yeu To quoc ch con nghe u at nc phi nh a tht chia phan du tra nay xi mot ba tu hu nhn ra sao thay khong vui nut co chai ca van ngi chen lan at nc co ro mot dang Th Bnh khi Viet Nam thanh quan ph the gii chu co tat nc leo vao mat cung lam thinh nh em gai tram me mn ay oa biet tm au ra me e cua mnh ? c v vat gia hai b a nguc khi nhn ra tam bang ch thien ng khong keu khong khoc ch am tham khong keu khong khoc ch am tham -----------------------TOI CHAO AT NC co nhng luc ra ve long rong khong v phai gap trong c quan mot thang can ba toi chao at nc toi.Buon qua at nc cung toi lang le tren ng co nhng luc vui ban be men thng nhn mat ai cung sang toi chao at nc toi. Ma nang bao nam roi quen chu ca hai vai co khi tho tay vao tui lay tien ch gap bai th bai th viet cho tng lai ma buoi tra can i ch toi chao at nc toi. Tra o at nc vi mnh dung tam ba cm chay chung ta song bon ba vat lon ca ngay
Song Thao
Song Thao them mot lan toi tam Them mot lan toi en e roi i Gio c thoi trong khong ngoai bai vang Toi nhn em e khong noi nang g. Toi gi lai ay cai buon vo c e mang ve cai nh bang qu Xin ch hoi tai lam sao nh vay Toi von khong ranh mach bao gi. Em a tien bc chan gn gi lam Hat ma dung dang ngon co ven e Yeu men a xin ng buon em nhe Dong nc troi i hat nc lai ri ve... -----------------------------TH THANH THAO LI CHAO AT NC TOI (tang Le Sn va ang Ngoc Khoa) co nhng luc uong th bia so mot the gii vo lon lan loc nhn ra sao thay khong vui co nhng luc moi me nhng tro gia la nhn ra sao thay khong vui at nc toi oi at nc toi nhng ngi mang AK thu trc nhng ngi cu li xe hom nay mat en nhem khoi bom roi bui ban mat ho chuyen t trong veo sang toi sam xe ba banh thung xe bung rong co Trng Sn nao trong thanh pho au ma dan tng vong kho nhoc the nay
nhieu khi quen chao at nc la me ta Ngi khong phien khong trach dau biet li chao so mam co, van cao hn nhng cao hn li chao, chac me tham mong cac con ng lam me xau ho ng ba hoa chch choe anh qua loanh quanh at nc phai au nha vo chu co khi cui au trc hang cay nhng dang bach an ngay nao th be toi chao at nc toi. Nh the toi cham ln ma gia coi hn hang cay co khi nam nga mat ngam may bay nghn nam may bay bnh than toi chao at nc toi.Im lang nghe co mem moc xuyen qua lng nh ai ay mnh bat day ng ngang trong ch thay xanh xanh toi chao at nc toi. Co le co non va thuc lng mnh (1986) ------------------------------TH TRAN MANH HAO GI LAI CHAU Trai tim ap khong mot ai nhn thay ven tri Tay Bac co Lai Chau Hoa ban n thanh ngi con gai Thai am may bay trong thau nc goi au. Ni song a van mnh rung nui "Loi Ma Ly Pho la si ch xuyen qua xong vay meo" Th xa nho nh chiec ao cai tren ngc at nc Nui hai au may en a long nheo Ni con thac gi nu ci em lai Tieng Thai thng nh cam c gia tay mnh Toc em o nh mua mang gat hai Moi cai nhn an cha mot bnh minh. Ni ngu day nui a ay trong mat Trong chiem bao con vong tieng nai chieu
Tieng nga tho go vao may ram rch Em goi au e suoi suot i reo. Ni em ve ban Chi Luong, ban Xa Hoa rng thm nh co ke theo cung Ban mi dng mat em la chiec la Ri bap bung chan c muon i chung. Ni vach a con ghi bia Le Li Lch s ngc song a, nc reo tieng gm xa Em ng o mm ci khi anh hoi Nh hoa ban ch n luc sang mua. Ni dau tch con ghi thi thong kho Co gai xoe xa lao mnh xuong song a Cho em khoc san vua eo gi biec co Anh i tm nc mat gap li ca. Anh a gap nhng con ngi nh la Giau khoi la i nh thi bep Hoang Cam ien Bien cua moi ngi danh rieng em ieu mua Nhng i thng nhap lai hoa nhan dan. Lai Chau cua lua thm san ngot Cua tnh em cho th xa trang ram Cua ngon gio keo mat tri qua doc Tieng khen Meo lam suoi c ban khuan. Anh xin mang tieng song a ve vi bien e long em tm lai buoi ban au Em ng o may ven tri vo ke e suot i anh mac n Lai Chau... (19810 -------------------------------------MAI MAI TUOI HOC TRO Ngoanh lai san trng xin be dai May trang con i hoc di ho thu Hoa phng cht bng bng niem ban gai Tan bang theo ve tan ngo che du Tieng ve gay non nao hon but mc Toi hoa thanh chiec cap hoa phong th Gio n phat vat ao dai thon thc
Vo tnh i, vo tnh en bay gi... Bang en lang mai mon tnh phan trang Hn gian vu v con giau hoc ban Mat ai sac hp ca hon ma nang Goc cay gia chng kien noi trng tan Ao dai xa gi hoa thanh may trang Gio bum be bay het toc nhau roi Em con nap sau sng mu bui phan Sao nu ci rang khenh van ch toi Van nu keo tnh co may vung dai ng ch nhau con gia bo en bay gi Pha mc tm cho hoa bm tre mai Muon ngo li... nhut nhat mi lam th ---------------------------NOI BUON CUA CON COC Ngoi im th hi cang Nhay hoai e qua met Ta a toan nghien rang Lai s tri sam set
-------------------------------------------------------------------------------------------------------Chng 15 NGUYEN MINH CHAU
TIEU S VA CON NGI

1. TIEU S - Sinh ngay 23.10.1930, trong 1 gia nh nong dan kah gia. Con ut cua trong 6 anh ch em. c hoc hanh kha chu ao, hoc que roi vao Hue, en khi Nhat ao chnh Phap (1945) roi ve que thi o bang Thanh Chung. - Que: lang Thi, h. Quynh Lu, Nghe An. - Nhng nam au k/c chong Phap NMC hoc trong vung k/c, NMC tnh nguyen vao quan oi khi con la hs chuyen khoa trng Huynh Khuc Khang (Nghe An), au 1950. c ao tao ngan trng Luc quan, ong ve s oan 320 lam trung oi. - Nhng nam t 1950 1954, ong cung n v chien au va h vung Bac Bo, lam can bo tuyen huan tieu oan sau 1954. - 1959, ong i d hoi ngh ban viet toan quan, 1960 c eu vao cuc Van hoa quan oi, roi tap ch Van nghe quan oi va lam bien tap vca lam phong vien. y, ong bat au viet van va cho in nhng truyen ngan au tay nhng cha c chu y. - S nghiep van chng cua ong c khang ng trong thi k k/c chong M vi hai tieu thuyet Ca song (1960), Dau chan ngi lnh (1972) va tap truyen ngan Nhng vung tri khac nhau (1970). - c i thc ti nhieu ni chien trng, t Quang Bnh, Vnh Linh,en ng 9 Nam Lao, ac biet la chien trng Quang Tr ni dien ra chien dch het sc quyet liet. La nah van quan oi, ong a phan anh kp thi nhng hnh anh sinh ong cua cuoc chien au va hnh tng cao ep cua nhng con ng6i Viet Nam thuyoc nhieu the he. T o phat hien ra nhieu van e cua i song xa hoi va so phan con ngi ngay tronbg chien tranh, va o la van e chu ao trong sang tac thi hau chien cua chnh ong. - Sau 1975, NMC a thay c nhng han che cua nen van hoc thi chien, kien tr tm con ng oi mi sang tac cua mnh. Hai cuon tieu thuyet xb nam 1977: Mien chay, L t nhng ngoi nha a em lai sac dien mi. Va nhng truyen ngan ra mat ban oc na au nhng nam 80 thc s la nhng tm toi mi, la cai nhn mi ve hien thc va con ngi, khien ong tr thanh ngi m ng tinh anh va tai nang nhat cua caong cuoc oi mi van hoc.
- NMC ay nhiet huyet vi cong cuoc oi mi nen van hoc nc nha, va bang nhng phat bieu trc tiep, manh me,va bang nhng sang tac en o sau sac cua t tng va s ket tinh nghe thuat cao. - Can benh hiem ngheo ng th mau a khien hanh trnh sang tac cua NMC ot ngot dng lai khi va at en o chn cua tai nang. - NMC mat ngay 32.1.1989, tai benh vien quan y 108 Ha Noi, vi nhieu tac pham d nh sang tac. Truyen va Phien ch Giat tac pham cuoi cung c hoan thanh ngay tren ging benh trc o khong lau. TOM LAI: Nha van Nguyen Minh Chau sinh ngay 20 thang 10 nam 1930. - Que goc: lang Thoi, xa Quynh Hai, huyen Quynh Lu, tnh Nghe An. - Tot nghiep Thanh chung. - ang vien ang Cong san Viet Nam. Hoi vien Hoi Nha van Viet Nam (1972 ). - Vao nam 1944- 1945, Nguyen Minh Chau hoc Trng Ky nghe Hue. - Nam 1945 ong tot nghiep Thanh chung. - Thang 1 nam 1950 ong hoc chuyen khoa Trng Huynh Thuc Khang (Ha Tnh) va sau o gia nhap quan oi theo hoc Trng sy quan Tran Quoc Tuan. - T nam 1952 en 1956 ong cong tac tai Ban tham mu tieu oan 722, 706 thuoc s oan 320. - T nam 1956 en nam 1958 ong la tr ly van hoa trung oan 64 thuoc s oan 320. - Nam 1961 ong theo hoc Trng Van hoa Lang Sn. - Nam 1962 ve cong tac tai phong Van nghe quan oi, sau chuyen sang tap ch Van nghe quan oi. - Ong mat ngay 23 thang l nam 1989 tai Ha Noi. 2. CON NGI - Con ng en vi nghe van cung giong nh nhueu cay but khac cung the he: Ng. Khai, Nguyen Ngoc, Ho Phng, Xuan Thieu, le Kham o la the he cam sung trc khi cam but va chnh s trai nghiem cuoc i ngi lnh trong s gan bo vi nhan dan qua nhng nam thang chien tranh a dan ho en con ng nghe thuat. - NMC en vi van hoc kah muon, truyen ngan au tay in luc 30 tuoi va co 1 0 nam trong quan oi. - NMC la con ngi mang nhieu u t tran tr, co niem tin vng chac vao s la chon cua mnh va y ch kien cng tren con ng a la chon, chap nhan moi kho khan, thach thc, s dung cam rat iem am . - La mot nha van luon co nhieu suy ngh va tran tr ve chnh cong viec viet van cua mnh, vi y thc trach nhiem cao cua ngoi but trc thi ai, trc dan toc va trc ban oc. 3. CAC SANG TAC CHNH - Ca song (tieu thuyet, 1966); - Nhng vung tri khac nhau (truyen ngan, 1970); (Truyen Manh trang cuoi rng cung trong tap truyen ngan nay) - Dau chan ngi lnh (tieu thuyet, 1972); - Mien chay (tieu thuyet, 1977); - La t nhng ngoi nha (tieu thuyet, 1977);
- Nhng ngi i t trong rng ra (tieu thuyet, 1982), - Ngi an ba tren chuyen tau toc hanh (truyen ngan, 1983); - Ben que (truyen ngan, 1985); - Manh dat tnh yeu (tieu thuyet, 1987); - Co lau (truyen va, 1989). Ong a c Giai thng Bo Quoc phong nam (1984- 1989) cho toan bo tac pham cua ong viet ve chien tranh va ngi lnh; Giai thng Hoi Nha van Viet Nam (1988- 1989) cho tap truyen va Co lau. ----------------------------------------------------------------------------------
Chng 16
XUAN QUYNH
****************** TIEU S, CON NGI VA NGHIEP TH Ten that la Nguyen Th Xuan Quynh, sinh ngay 6-10-1942 tai xa La Khe, huyen Hoai c, tnh Sn Tay, trong mot gia nh cong chc, mo coi me t nho, vi ba noi. Thang 2 nam 1955, Xuan Quynh c tuyen vao oan Van cong nhan dan Trung ng, c ao tao thanh dien vien mua a nhieu lan i bieu dien nc ngoai va d ai hoi thanh nien sinh vien the gii nam 1959 tai Vienna (Ao). T nam 1962 en 1964, hoc Trng boi dng nhng ngi viet van tre (khoa I) cua Hoi Nha van. Sau khi hoc xong, lam viec tai bao Van nghe, bao Phu n Viet Nam. La hoi vien Hoi Nha van t nam 1967, uy vien Ban chap hanh khoa III. Nam 1973, ket hon vi nha viet kch, nha th Lu Quang Vu. T nam 1978 lam bien tap vien Nha xuat ban Tac pham mi. Mat ngay 29.8.1988 trong mot tai nan giao thong tai au cau Phu Lng, th xa Hai Dng cung vi chong va con trai ut Lu Quynh Th 13 tuoi. Xuan Quynh c truy tang Giai thng Nha nc ve Van hoc nghe thuat nam 2001. Chu e th Xuan Quynh thng la nhng van e noi tam: ky niem tuoi th, tnh yeu gia nh... Hien thc xa hoi, s kien i song hien dien nh mot boi canh cho tam trang. Do vay th Xuan Quynh hng noi, rat tam trang ca nhan nhng khong la th thap nga xa ri i song. Th ch la i song ch thc, i song cua ch trong nhng nam at nc con chia cat, con chien tranh, con ngheo, con gian kho, la nhng lo toan con cai, cm nc, ca nha cua mot ngi phu n, ngi phu n lam th thng ngc xuoi tren moi nga ng bom an. Xuan Quynh khong lam ra th, khong che tao cau ch ma ch viet nh ke lai nhng g ch a song, a trai. Net rieng cua Xuan Quynh so vi the he nha th hien ai cung thi chnh la kha canh noi tam o. Th ch la th mang tam trang. Thi ay nhieu bai th thien ve phan anh s kien, cot e c viec cho i, con tam trang tac gia thng la tam trang chung cua xa hoi, vui buon tac gia hoa trong vui buon chung cua cong dan. Tam trang th Xuan Quynh la tam trang nay sinh t i song cua chnh ch, t hoan canh cua rieng ch. Viet tren ng 20 la bai th chien tranh nhng lai mang noi long tran tr xao xac cua mot
ngi ang yeu. Co bai be bon chi tiet hien thc nh mot ky s. Nhng nam ay, ung la ky s ve i song Ha Noi nhng nam chong My, nhng no khong thanh ky ma van la th do noi long rieng cua tac gia a tao nen mot mach tr tnh xau chuoi cac chi tiet ri rac cua ngay thng lai, to chc no thanh ket cau cua bai th. Xuan Quynh co tai toa len cac chi tiet ngau nhien quan sat c t i song mot t trng cam xuc cua noi tam mnh, bien cac chi tiet i tr nen th, co sc gi, sc am anh ky la (Tri tr ret, Khong e, Gio Lao cat trang, Mua hoa doi, Hoa_co_may...) Th Xuan Quynh giau tnh cam, tnh cam sau va tinh te nhng lan khuat pha sau tnh cam ay lai la t tng co tnh khai quat, triet ly (Cn ma khong phai cua mnh, oi a ong va cay bach an, Chuyen co tch ve loai ngi, Nhng ngi me khong co loi...) ay la nhng triet ly nay sinh t i song, no co tnh thc tien, giup ch that s cho ngi oc nhan thc va x ly viec i, khong phai th triet ly t bien, vien vong _ma_ chang _dung_ c _vao_ viec _g. e tai, oi vi Xuan Quynh, khong phai la quan trong. ieu ch quan tam la chu e. Th Xuan Quynh bao gi cung co t, ch dung t e boc lo chu e. ay la mot ong gop ang quy cua Xuan Quynh v giai oan ay th chung ta rat long ve t. Xuan Quynh co nang khieu quan sat. Ch quan sat bang tat ca giac quan va phong phu trong lien tng. Chi tiet von quen thuoc bong tr nen mi la, tao y v cho cau th. Mot mau co mua xuan: Co b e rat la/ Xanh nh la chiem bao. Tieng ma tren la co: Ma tren co bang_ hoang_ roi_ vut _tanh. Cung co the v co tai quan sat ma mot so bai Xuan Quynh ham ta, ham ke. Ke co duyen nhng van lam loang chat th. Nhng bai th dai cua Xuan Quynh thng dai v ram chi tiet. Xuan Quynh co mot oi ban tay nh gia hn kha nhieu so vi gng mat. Mot gng mat xinh ep, tre hn tuoi, vi cap mat tinh anh, duyen dang, nh rat de mm ci, che het moi phien lo. XQ lam th cot e dien ta cuoc song cua chnh mnh ve tat ca moi phng dien: nhng khat khao, nhng tnh cam, nhng suy ngh, va "s song" cua mot ngi phu n. V le o hau het th cua ch eu la th tr tnh. at nc, thien nhien, thi ai eu c phan anh vao th ch thong qua cai lang knh ch tnh o. Mang th ac sac nhat cua XQ la mang th ve tnh yeu. XQ nhan thc c tnh bi kch vnh cu cua cuoc song: o la s ngan ngui cua i ngi. XQ la ngi hanh ong nen nhat nh khong chap nhan kieu song "oi long ngoi goc cay sung". Trai lai XQ a "i khap chon tm ngi toi yeu", ong thi gat bo nhng g ch la "mao danh tnh yeu". Va khi a at c tnh yeu roi th song vi tat ca chieu sau tham tham cua trai tim. Khac han nhng ngi an ba "song trong vng quoc cua tnh yeu ma khong biet c bien gii cua vng quoc ay". XQ la mot phu n khong nhng co khat vong ma con co u kha nang i en tan cung bien gii va tan cung ay sau cua vng quoc o. XQ cung la ngi biet gi gn va biet tan hng hanh phuc cuoc song mc toi a co the c hng. Tnh yeu trong th XQ that la nong nan, sau sac va m noi thoang thot lo au, tat ca c dien at bang mot ngon ng gian d, trong sang, hau nh khong cach ieu. o la th th at ti tam cao cua nghe thuat nhng van de hieu vi ong ao quan chung. Nhieu
bai th a tr nen noi tieng nh Thuyen va bien, Song, Hoa co may, T hat, Noi cung anh v.v. Bai th Song c a vao sach giao khoa pho thong cua Viet nam. Nhac sy Phan Huynh ieu a pho nhac rat thanh cong cac bai th: Thuyen va bien, Th tnh cuoi mua thu. CAC TAC PHAM CHNH TH: - T tam - Choi biec (1963, in chung vi Cam Lai) - Hoa doc chien hao (NXB,VH_1968) - Gio Lao cat trang (NXB,VH_1974) - Li ru tren mat at (1978) - San ga chieu em i (1978) - T hat (1984) - Hoa co may (Giai thng van hoc nam 1990 cua Hoi nha van). . Dch: - Bo i, bo lam con s i (truyen tranh, t/g: Tamara angblong), NXB Kim ong, 1989 Truyen: - Ben tau trong thanh pho, NXB Kim ong, 1984 - Van co ong trang khac (tap truyen ngan), NXB Kim ong, 1988 - Bao gi con ln (truyen tranh), NXB Kim ong, 1975 - Mua xuan tren canh ong, NXB Kim ong, 1981 - Bau tri trong qua trng, NXB Kim ong, 2005 SANG TAC CHO THIEU NHI: - Cay trong pho - Ch trang (tap th - In chung) - Bau tri trong qua trng (tap th - Giai thng van hoc nam 1982 - 1983 cua Hoi nha van) - Truyen Lu Nguyen (truyen th) - Bao gi con ln (tap truyen) - Chu gau trong vong u quay (tap truyen) - Mua xuan tren canh ong (1981, tap truyen) - Ben tau trong thanh pho (1984, tap truyen) - Van co ong trang khac (1986, tap truyen)
TH TNH TOI VIET *** Th tnh toi viet cho ai Gia muon song nc ni ngoai ao xa Lan che, cong s la nha Nh thng cat ay ba lo theo cung Mot manh vn, mot dong song Mat ngi con gai nh vang trang thu
GII THIEU MOT SO BAI TH

Cung cay sung thc em ngay khon nguoi. Thng ve mat nc gieng thi Hoa ngau thm suot dam dai tien a. Biet bao khao khat i ch Nui xa, bien rong, nang ma may thi Th tnh ti viet cho ti Qua cay ang vi buon vui a nhieu Van con nguyen ven niem yu Nh cay t qu at ngheo n
Gi ai toi viet dng th en ni bien gii mt m may bay Nui cao, rng ram, sng day
hoa. n ngi gio lanh sng sa Cho toi di mai nha bnh yn Mc thm, giay trang ngon en Dong th toi viet thau em tang ngi. --------------------BAN TAY EM Gia tai em ch co ban tay, Em trao tang cho anh t ngay ay, Nhng nam thang cung nhau anh ch thay Qua kh dai la mai toc em en . Vui, buon trong tieng noi, nu ci em, Qua gng mat anh hieu ieu lo lang, Qua anh mat anh hieu ieu mong ngong , Anh ngh g khi nhn xuong ban tay ? Ban tay em ngan chang thon di Vet chai cu, ng gan xanh vat va . Em anh chat, chi thuyen th nho , Hai rau den, rau reu nau canh, Tap va may, tet toc mot mnh, Roi up mat len ban tay khoc me ng tt tap khong gian nh be, Anh ch em, cho em vn ban tay Trong tay anh, tay cua em ay Biet lang le vun trong gn gi . Tri ma lanh, tay em khep ca , Em phi men, va ao cho anh . Tay cam hoa, tay e treo tranh, Tay thap sang ngon en em anh oc . Nam thang i qua, mai au cc nhoc ,
Tay em dng tren vang tran lo au . Em nhe nhang xoa du noi au . Va gop nhat niem vui t moi ngi . Khi anh vang, bn tay em biet nh Lay thi gian an thanh ao mong ch . Lay thi gian em viet nhng dng th e thay c chung mnh khng cach tr . Ban tay em, gia tai be nho , Em trao anh cung vi cuoc i em ----------------------CHOI BIEC Di hai hang cay Tay am trong tay Cung anh song bc Nang ua mai toc Choi biec tren cay La vang bay bay Nh ngan canh bm (La vang rung xuong Cho at them mau Co mat i au Nha len choi biec) Nay anh, em biet Roi se co ngay Di hang cay ay Ta khong con bc Nh ngi lnh gac a het phien minh Nh la vang rung Cho choi them xanh Va i mai sau Tren ng nay nh Nhng oi tri ky Song bc qua ay La vang van bay Choi non lai biec ------------CHUM TH XUAN CHO BA CON NHO 1. MA XUAN MNG CON THEM MOT TUOI Tang Tun Anh
Lai ti ma than roi Mng con them mot tuoi Chiec khan o tren vai Mi quang ti roi roi Con ke bao chuyen mi Ve ngoi trng cua con: Cai ca so mi sn Cai cay bang o la Bi ton lam tuy kh Con cung giai c ma Con biet nhn biet chia Biet tr v biet cong Con ong so lao ong Ghi viec con giup ba Nao don cm quet nha No nhat rau, lay muoi... Con ci nhan ca mui H cai rang mi thay Giong vin gach mi xy Pho mnh - to co co! Thng con me lai nh Can ham hep trc kia Nc ngap va gio se Bn lam vo giac ngu Bao ong rung ng pho Tieng bom ren bon bn Bam co me suot em Canh tay con th be Con bao: "Ght thang My Nohay giet tre con Bao gi con ln ln Con lam anh bo oi bao l thay oi Hoa may o ra hoa at may o them nha Con may lan thm tuoi Chan tri xa xch lai ng pho mnh m ra Gio au nam thoi qua Tren nhng hang cay mi Ban chan con mai bc Gia mua xuan thng yeu Me lang le nhn theo Cham khan quang o choi... 2. CAT NGHA Tang Minh Vu Thang em th hay hoi Khong ke chuyen nh anh (Tuy con, ma chang sinh Con van quen goi ma) - Ma i, ai sinh ca
Ai lam ra cai kem em sao lai mau en Ban ngy sao mu trang? Ban ngy lam bang nang Mau xanh lam bang cay Qua t lam bang cay Tieng on sinh tau ien Go trong con oc bien Ghe tai nghe ma xem... A lai con cai kem Th lam bang maa ret Bng hoa lam bang Tet Tet lam cho hng thm Con lam bang yeu thng Cua cha va cua me Cua ba va cua ong Cua ma na - biet khng Con lam bang tat ca. 3. CON CHA BIET UC AU Tang Quynh Th Me an tam ao nho Bay gi ang mua xuan Me thu vao chiec khan Cai hoa va cai la Co b e rat la Xanh nh la chiem bao Ka bai ngo bai dau Thoang tieng ci au o Me i tren he pho Nghe tieng con ap tham Me ngh en ban chan Va con ng tt tap Bong nh len tieng hat T mau ma di ong T hat cay trong rng T canh buom trn bien Thng trong nhieu cau chuyen Bo van nhac ve con Bo mi mua chiec chan Danh rieng cho con ap Ao con bo giat Th con bo vet roi Cc anh con hoi hoi Bao gi sinh em b? Ca nh mong con the Con cha biet c au Me ghi lai e sau Ln len roi con oc. 1-1975 --------------------CHUON CHUON BAO BAO
Con chuon ngo hay lam ddng Chao mnh soi mat ao trong ot chay lng mot nt ch mong Con chuon o than ngi nh ngon la Con chuon van mang nhng ieu k la Vi a tre nao cha biet bi i canh chuon gi nhng buon vui Canh chuon nao bay vao nhng noi nh? Ngon sao tha canh buom ai ngai ngu Nhng canh buom mong manh nh tnh yeu! Gio heo may hom nay ve chang Ma chuon chuon bay ve dang dang Bao cn bo phng nao thoi ti? ng se vang neu tri bo noi Canh ca nha sap lai trc khi ma Con chim tm tranh bao se ve xa Con kien nho cung an mnh trong to Khong con tri xanh ch ma va gio Nhng dong song khong nha ca mien man Va may, may khap chon lang thang Chan bon pha nhng co cay toi nghiep Cho cn loc d tn ve be nat Trai at nay se nhan chm trong ma Khong tm au mot cho nng nh! Mong manh the chu lam sao noi Chuon chuon i bao lam chi bo ti Tri bo ln roi my au ? ----------------CHUYEN CO TCH VE LOAI NGI
Tri sinh ra trc nhat Ch toan la tre con Tren trai at trui tran Khong dang cay ngon co Mat tri cung cha co Ch toan la bong em Khong kh ch mau en Cha co mau sac khac Mat tre con sang lam Nhng cha thay g au ! Mat tri mi nho cao Cho tre con nhn ra Mu xanh bat au co Mau xanh bat au cay Cay cao bang gang tay La co bang si toc Cai hoa bang cai cuc Mau o lam ra hoa Chim bay gi sinh ra Cho tre nghe tieng hot Tieng hot trong bang nc Tieng hot cao bang may Nhng lan gio th ngay Truyen am thanh i khap Muon tre con c tam Song bat au lam song Song can en menh mong Bien co t thu o Bien th cho y ngh Bien sinh ca sinh tom Bien sinh nhng canh buom Cho tre con i khap am may cho bong rp Tri nang may theo che Khi tre con tap i ng co t ngay o Nhng con can cho tre Tnh yeu va li ru Cho nn me sinh ra e be bong cham soc Me mang ve tieng hat T cai bong cai bang T cai hoa rat thm T canh co rat trang T v gng rat ang T vet lam cha kho T au nguon cn ma T b song cat vang...
Biet tre con khao khat Chuyen ngy xa, ngay sau Khong hieu la t au Ma ba ve o Ke cho bao chuyen co : Chuyen con coc, nang tien Chuyen co Tam hien Thang Ly Thong ac... Mai toc ba th bac Con mat b th vui B ke en suot i Cung khong sao het chuyen Muon cho tre hieu biet The la bo sinh ra Bo bao cho biet ngoan Bo day cho biet ngh Rong lam la mat be Dai la con ng i Nui th xanh va xa Hnh tron la trai at... Ch bat au co trc Roi co ghe co ban Roi co lp co trng Va sinh ra thay giao ... Cai bang bang cai chieu Cuc phan t a ra Thay viet ch that to: "Chuyen loai ngi" trc nhat. --------------CO DAI Co dai quen nang ma Lam sao ma giet c Ti mua nc dang Co thng ngap trc Sau ngay nc rut Co moc au tien" Cau th nao trong y ngh vut len Khi toi bc gia mot rng co dai Khong nha ca. khong bong cay. Tim loi C cng hao re co ma i. Ngi dan quan t sung lang nghe Bai hat noi ve khu vn ay trai Anh bong ngh en mot vung co dai
Noi nh au anh nh que anh Manh an bom va chat lan tinh a pha sach khong con chi na Ch co sat ch con co la Va cuoi cung con co at ma thoi Thu trong long va cay sung tren vai Cung ong oi anh tr ve lang cu Anh nhan thay trc tien la co S song au anh gap que hng C mot lan anh tm en ba con Khi xum xt quanh anh tham hoi Gia cau chuyen co ieu nay au nhoi: - at que mnh co moc len cha? Trong cuoc i bnh yn ta nghn xa Gan gui nhat van lal cay lua Tra nang khat c ve vn qua Luc xa nha nh mot dang may Mot dong song, ngon nui, rng cay Mot lan khoi, mot mui hng trong gio... Ch may ai nh ve ngon co Moc v tnh trn loi ta i Dau nho nhoi khong ang nh lam chi Khong ngh en nhng ma van co Vnh Lonh 1969 ---------------------------CO MOT THI NH THE Co mot thi va mi bc ra Mua xuan goi mi trc ca
Chang ngoai lai vet chan tren co Vn hoa nao cung pha mnh i ng chang xa, nui khong may cach chia . Trong ay mat tri xanh la vnh vien Trang nhat ky xe tram lan lai viet Tnh yu no cung tha thiet nh nhau Co mot thi ngay ca noi au Cung manh me on ao khong giau noi M c vien vong, niem vui th dai Tuoi xuan mnh tng mi van ti xanh Va tnh yu khng ai khc ngoi anh Ngi trai mi vai lan thoang gap Luon hy vong e roi luon that vong Toi a ci a khoc nhng khong au Mot vang trang nien thieu tren au Mot vat at co xanh rn trc mat... Mai toc xanh bat au pha si bac Noi vui buon cung khac nhng ngay xa Chi chut thi gian tng phut tng gi Nh ke kho tnh tng hao keo kiet Toi biet chac mua xuan roi cung het Hom nay non, mai co se gia . Toi i may chang ng xa Vt may nui may rng qua may bien Niem m c gi vao trang viet Noi au buon don xuong ay tam t Em yeu anh hn ca thi xa (Cai thi tng chet v tnh i) Em chang chet v anh, em chang oi
Em cong anh vao vi cuoc i em Em biet quen nhng chuyen ang quen Em biet nh nhng ieu em phai nh Hoa cuc tm trong bai hat cu Dau van la cung bac cua ngay xa Qua kh ang yeu, qua kh ang ton th Nhng au phai la ieu em luyen tiec. 111984 ----------------------------HOA CO MAY Cat vang, song ay, cay ngan ng Khong gian xao xuyen chuyen sang mua Ten mnh ai goi sau vom la Loi cu em ve nay a thu. May trang bay i cung vi gio Long nh tri biec luc nguyen s ang cay gi lai bao mua cu Th viet oi dong theo go xa. Khap neo dng ay hoa co may Ao em s y co gam day Li yeu mong manh nh mau khoi Ai biet long anh c oi thay ? --------------------SAN GA CHIEU EM I San ga chieu em i Menh mang mau nang nhat Bui bay ay ba lo Bui cay xe con mat San ga chieu em i Gach di chan im lang Bong anh in thanh tau Toc anh xo ngang tran San ga chieu em i Ban tay da diet nam Va thoang tieng coi tau Long a Nam a Bac
Anh thng ni em qua Nhng pho phng nhon nhp B ng trong anh en Con la ngi la tieng Anh thng ni em qua Nhng sng chieu ma toi Dam ng xa nang di Chuyen pha con nc dang Em xao xuyen trong lng Nh ve ni ta Mua thu vang ng pho La bay ay loi qua Ngon en va trang th Tieng th eu con nho Mau hoa tren ca so Quan nc che mua ong Con tau vi dong song Ra i va tr lai Ha Noi i Ha Noi San ga chieu em i 1976 ------------------SONG D doi va du em On ao va lang le Song khong hieu noi mnh Song tm ra tan be i con sng ngy xa Va ngay sau van the Noi khat vong tnh yu Boi hoi trong ngc tre Trc muon trung song be Em ngh ve anh, em Em ngh ve bien ln T ni nao song len. Song bat au t gio Gio bat au t au Em cung khong biet na Khi nao ta yeu nhau Con song di lng su Con song tren mat nc i con song nh b Ngay em khong ngu c Dau xuoi ve phng Bac Dau ngc ve phng Nam Ni nao em cung ngh Hng ve anh mot phng
ngoai kia ai dng Tram ngan con song o Con nao chang ti b Du muon vi cach tr Cuoc i tuy dai the Nam thang van i qua Nh bien kia dau rong May van bay ve xa Lam sao c tan ra Thanh tram con song nho Gi bien ln tnh yeu e ngan nam con vo 29-12-1969 ------------------THANG NAM Giac ngu va chp qua Nang a ve trc ca em ngan phut gan nhau Ngay dai nh noi nh Nc soi ngau bot thau Luoc mnh con ca nho Con cua chn vang mai An vo trong cum la Co dai khong ngi che Ra ri mang sac ua... Nhng hy nghe hy nghe Trn nhng cnh phng o Trong nhng am sen n Hng thang nam lan xa Mau thang nam rc r T gii giang ngoai san Cay bang xoe trc ng em xanh vi trang sao Con ve vang lot vo Con chim tha rac ve Thang nam - mua sinh n Tnh yeu nh thang nam Mang gio nong nang la Long anh la am sen Hay la nhanh co ua. 1967 -------------------THUYEN VA BIEN Em se ke anh nghe Chuyen con thuyen va bien T ngay nao chang biet Thuyen nghe li bien khi
Canh hai au, song biec a thuyen i muon ni Lng thuyen nhieu kht vong Va tnh bien bao la Thuyen i hoai khong moi Bien van xa...con xa Nhng em trang hien t Bien nh co gai nho Tham th gi tam t Quanh man thuyen song vo Cung co khi vo c Bien ao at x thuyen (V tnh yu mun thu Co bao gi ng yen?) Ch co thuyen mi hieu Bien menh mang nhng nao Ch co bien mi biet Thuyen i au, ve au Nhng ngay khong gap nhau Bien bac au thng nh Nhng ngay khong gap nhau Long thuyen au-ran v Neu t gi thuyen roi Bien ch con song go Nau phai cach xa anh Em ch cn bo to./ -----------------T HAT Chang dai g em c no bang vang Trai tim em anh a tng biet ay Anh la ngi coi thng cua cai Nen neu can anh ban no i ngay Em cung khong mong no giong mat tri V se tat khi bong chieu o xuong Lai mnh anh vi em dai cam lang Ma long anh xa cach vi long em Em tr ve ung ngha trai tim Biet lam song nhng hong
cau a chet Biet lay lai nhng g a mat Biet rut gan khoang cch cua yu tin Em tr ve ung ngha trai tim em Biet khao khat nhng ieu anh m c Biet xuc ong qua nhieu nhan thc Biet yeu anh va biet c anh yeu Mua thu nay sao bo ma nhieu Nhng ca so con tau chang ong Di ong hoang va ai ngan toi sam Em lac loai gia sau tham rng anh Em lo au trc xa tap ng mnh Trai tim ap nhng ieu khong the noi Trai tim ap con cao cn oi Ngon la nao le loi gia co n Em tr ve ung ngha trai tim em La mau tht, i thng ai chang co Van ngng ap luc cuoc i khong cn na Nhng biet yeu anh co khi chet i roi ---------------------------TH TNH CUOI MUA THU Cuoi tri may trang bay La vang tha tht qua Phai chang la ve rng Mua thu i cung la Mua thu ra bien ca Theo dong nc menh mang Mua thu va hoa cuc Ch con anh va em.* * Ch con anh va em La cua mua thu cu Cht lan gio heo may Thoi ve xao ong ca Loi i quen bong la Co lat theo chieu may
em ve sng t ma Hi lanh qua ban tay Tnh ta nh hang cay a qua mua bao gio Tnh ta nh dong song a yen ngay thac lu Thi gian nh la gio Mua i cung thang nam
Tuoi theo mua i mai Ch con anh va em. ** * Ch con anh va em Cung tnh yeu lai - Ka bao ngi yeu mi i qua cung heo may.
--HET--

Văn học Việt Nam hiện đại

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Văn học Việt Nam hiện đại

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Trang

Chng 1 Khai quat VHVN G 1945 1975

(2009 Thi sinh vien)

Chng 1 KHAI QUAT VAN HOC VIET NAM G 1945 1975

2 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

3 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

4 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

5 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

6 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

7 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

VAN HOC VIET NAM 1945 1954

8 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

9 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

10 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

11 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

12 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

13 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

14 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

15 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

16 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

TNH HNH LCH S XA HOI VN GIAI OAN 1955- 1975:

VAN HOC VIET NAM 1955 - 1975

17 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

18 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

19 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

20 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

21 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

22 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

23 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

24 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

25 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

26 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

27 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

28 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

29 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan

(2009 Thi sinh vien)

30 Phan Minh Ngha _ Su tam va bien soan