L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam

TRNG I HC KINH T THNH PH H CH MINH KHOA: TI CHNH DOANH NGHIP MN: TI CHNH QUC T

TIU LUN

L THUYT B BA BT KH THI V HM CHO VIT NAM

GVHD: inh Th Thu Hng Nhm thc hin: Hunh Th Thy Dng 04 Nguyn Th Ha 11 Nguyn Th Thanh Huyn 12 Nguyn Trn Anh Tun 37 Bi Thi Vn Ty 40 L Th V 41 Trn Th Phng Thanh 30 Nguyn Th Phng Tho 31

NH8 NH8 NH8 NH8 NH8 NH8 NH9 NH9

Trang 1

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam

NHN XT CA GIO VIN

Trang 2

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam

MC LC
LI M U: A. L THUYT B BA BT KH THI: II. L thuyt b ba bt kh thi 1.1. Ngun gc ca b ba bt kh thi: 1.2. nh ngha : III. Nhng la chn chnh sch ca b ba bt kh thi: 2.1. T gi c nh v hi nhp ti chnh: 2.2. T gi th ni v hi nhp ti chnh: 2.3. Ch trung gian. II. Nhng l thuyt m rng ca b ba bt kh thi: 2.1. Thuyt tam gic m rng ca Yigang v Tangxian: 2.2. Thuyt t din (A tetrahedron Hypothesis) III.D tr ngoi hi v b ba bt kh thi: B. I.1. I.2. I.3. NG DNG B BA BT KH THI T NC TRUNG QUC Giai on trc nm 1979: Giai on t 1979-1993:

I. Chnh sch kinh t v m ca Trung Quc qua cc thi k:

Giai on 1994 n nay: 1.3.1. Chnh sch t gi: 1.3.2. Kim sot vn: 1.3.2.1. Giai on t 1994-1996: 1.3.2.2. Giai on t 1997 n nay: II. Tc ng ca b ba bt kh thi ti Trung Quc: 2.1. S gia tng chi ph v hiu ha: 2.2. Tng cung tin: 2.3. Gia tng lm pht: 2.4. Vn li sut-tin thoi lng nan:

C. THC TIN NG DNG B BA BT KH THI VIT NAM I. Chnh sch tin t ca Vit Nam qua cc thi k: II. Chnh sch t gi: II.1. Giai on th ni t gi 1989-1992: II.2. Giai on c nh t gi 1993-1996: II.3. Giai an iu hnh t gi linh hot c s iu tit ca nh nc t nm 1997 n nay: Trang 3

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam III. Hi nhp ti chnh: IV. Mt v d in hnh v Vn dng linh hot b ba bt kh thi vo Vit Nam nm 2007: IV.1. Thc trng: IV.2. nh gi vic vn dng:

V. Bi hc kinh nghim cho Vit Nam: 5.1. tin t: 5.2. 5.3. Nhng bi hc kinh nghim i vi Vit Nam trong iu hnh chnh sch Nhng bi hc kinh nghim i vi Vit Nam trong hi nhp ti chnh: Nhng bi hc kinh nghim i vi Vit Nam trong iu hnh t gi:

VI.
KT LUN:

Hm chnh sch i vi Vit Nam:

TI LIU THAM KHO:

Trang 4

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam

LI M U

Nhng din bin mi nht trong 2 thng u nm 2011 ca tnh hnh th gii (gi xng, gi lng thc v gi cc hng ha c bn trong xu th gia tng mnh) v trong nc (gi xng v gi in b iu chnh mnh, lm pht tng cao, t gi t do gn nh hn lon, d tr ngoi hi mng, thm ht thng mi cao v dai dng, tnh trng la ha v vng ha cao , li sut tng cao v nh hng tiu cc n hot ng sn xut kinh doanh ca cc doanh nghip, nim tin vo tin ng v iu hnh kinh t v m suy gim nghim trng...) cho thy Vit Nam ang ng trc nhng th thch gay gt, bt n v m ang e da s pht trin bn vng ca nn kinh t. V th, n nh kinh t v m l mc tiu tt yu v la chn duy nht trong thi im hin nay. Theo tng cc Thng k, CPI thng 3 tng ti 2,17% so thng trc. y l mc tng cao nht trong hn hai nm qua. Lm pht tr thnh mi quan tm ca cng chng bi n tc ng n mm cm ca nhng ngi lao ng ngho, cng nhn, sinh vin, tr thc nhng thnh phn chim i a s trong dn c. Lm pht ang khin cht lng cuc sng ngy cng suy gim. T gi ang tr thnh vn nng ca nn kinh t. Va qua NHNN buc phi nng t gi lin ngn hng 9.3%, nhng tnh trng 2 t gi vn tip din. im khc bit quan trng gia nm 2008 v hin nay l d tr ngoi hi ca NHNN ang mc kh thp. Vi mc d tr khong 10 t USD, NHNN kh can thip mnh vo th trng ngoi hi bng cch bn ngoi t. Hin nay NHNN p dng kh nhiu bin php hnh chnh bnh n th trng. Tng trng tn dng nm 2011 c iu chnh t 25% xung di 20%, tng phng tin thanh ton c iu chnh t 20% xung khong 15-16%. ng thi, dng tn dng s c hng vo khu vc sn xut, van bm tin cho khu vc phi sn xut nh bt ng sn v chng khon s b tht cht hn. Theo
Trang 5

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam

, cc TCTD phi gim tc v t trng d n cho vay khu vc phi sn xut so vi nm 2010, c th, t trng ny ch c php ti a 22% tnh n ngy 30/6/2011 v 16% n ngy 31/12/2011. Cc bin s kinh t v m khng bao gi l cc bin c ri rc m chng lun c mi lin h vi nhau. Trc tnh hnh lm pht tng cao buc ta phi thc hin chnh sch tht cht tin t, nng li sut tn dng, gim mc pht trin tn dng. Tuy nhin li sut trn th trng hin qu cao nn c th dn n nhng tc hi nghim trng nh doanh nghip phi ngng sn xut bi khng huy ng c ngun vn, nn tht nghip xy ra. Chng ta khng th cng mt lc t c c ba mc tiu: n nh t ga thu ht u t, to thun li cho xut khu; chnh sch tin t c lp lm cng c km ch lm pht; hi nhp ti chnh to ngun vn di do pht trin kinh t. Vy ta nn thc hin c ba chnh sch trn nh th no nn kinh t nc ta sm n nh v pht trin tt nht? Chnh v l , trong ti ny, chng em vn dng l thuyt b ba bt kh thi bn lun v vn lm pht, li sut, t gi v tn dng. T nguyn nhn cho n nhng khuyn ngh s c a ra khi nghin cu l thuyt b ba kha cnh l lun v thc tin.

Trang 6

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam A.

L THUYT B BA BT KH THI:

I. L thuyt b ba bt kh thi:
1.1. Ngun gc ca b ba bt kh thi: Gio s Robert Mundell c xem l cha ca l thuyt b ba bt kh thi. Da trn nhng tng ca ng trong tc phm ni ting Chnh sch ti kho v tin t di cc ch t gi (1963), Krugman (1979) v Frankel (1999) pht trin thnh m hnh bt kh thi. Theo l thuyt ny, mt quc gia khng th ng thi t c c ba mc tiu: chnh sch tin t c lp, t gi c nh, v t do ho dng vn. N lc thnh cng nht trong vic a yu t nc ngoi vo h thng l thuyt Keynes hin i c xem l ca m hnh Mundell-Fleming. y l kt qu nghin cu ca Robert Mundell (1962,1963) v J.M.Fleming (1962) trong thi gian lm vic ti qu tin t quc t IMF. M hnh Mundell-Fleming l s m rng ca nn tng l thuyt IS-LM khi c tnh n tc ng ca cn cn thanh ton. y c xem l im khi u cho l thuyt b ba bt kh thi. M hnh Mundell-Fleming ch ra s hiu qu hay khng hiu qu ca chnh sch tin t v chnh sch ti kha di cc ch t gi khc nhau 1.2. nh ngha : L thuyt v b ba bt kh thi (The Impossible Trinity) l mt chnh sch kinh t quc t. L thuyt ny c pht biu nh sau: mt quc gia khng th ng thi thc hin cng mt lc ba mc tiu chnh sch v m l n nh t gi, t do ha dng vn, chnh sch tin t c lp m ch c th la chn cng mt lc ng thi hai trong ba mc tiu . B ba bt kh thi c minh ha nh sau: Hnh 1.1: B ba bt kh thi Th trng vn ng

Chnh sch tin t c lp

n nh t gi

T gi th ni

Hi nhp ti chnh

T gi c nh

Trang 7

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam - c lp tin t: Gip cho chnh ph ch ng s dng cc cng c chnh sch tin t thc hin chnh sch phn chu k. Nu nn kinh t c du hiu pht trin nng, chnh ph s tng li sut hoc tht cht cung tin v ngc li, trong trng hp ny chnh ph khng quan tm t gi tng hay gim v cc bin s kinh t v m khc. Tuy nhin nu c lp tin t qu mc c kh nng lm cho chnh ph tin t ha chi tiu ca mnh bng cch pht hnh tin trang tri cho thm ht ngn sch, hu qu lm cho nn kinh t ri vo mt n nh vi tnh trng lm pht 2 con s thm ch siu lm pht. - n nh t gi: n nh t gi gip to ra ci neo danh ngha chnh ph tin hnh cc bin php n nh gi c, ci neo ny lm cho nhn thc ca nh u t i vi ri ro ca nn kinh t gim i, lm tng thm nim tin ca cng chng vo ng ni t. Tuy nhin t gi c nh hay n nh qu mc cng c mt tri ca n. T gi qu n nh lm cho chnh ph mt i mt cng c hp th cc c sc t bn trong v bn ngoi truyn dn vo nn kinh t. - Hi nhp ti chnh: Hi nhp ti chnh l mt xu th tt yu trong bi cnh ton cu ha ngy nay. Li ch ca hi nhp ti chnh gip quc gia tng trng nhanh hn v phn b ngun lc tt hn, gip nh u t a dng ha u t, th trng ti chnh ni a nh cng pht trin theo. Ngoi ra li ch ln nht mang li t hi nhp ti chnh l to ra ng lc gip cho chnh ph tin hnh nhiu ci cch v qun tr tt hn theo kp nhng thay i t hi nhp. Theo nh hnh v trn: vi cc cnh l tng trng cho mt mc tiu k vng t c, v nh vy cc quc gia ch c th t c 1 trong 3 nh ca hnh tam gic m thi. Bt k cp mc tiu no cng c th t c bng mt ch t gi tng ng nhng phi t b mc tiu chnh sch cn li: n nh t gi v hi nhp ti chnh c kt hp bng cch la chn ch t gi c nh nhng phi t b c lp tin t. iu ny c ngha chnh ph mt i cng c iu chnh li sut trong nc c lp vi li sut nc ngoi. c lp tin t v hi nhp ti chnh c kt hp bng cch la chn ch t gi th ni nhng phi t b mc tiu n nh t gi. Vi la chn ny, chnh ph c quyn t do n nh li sut nhng i li t gi phi vn hnh theo nhng nguyn tc ca th trng.

Trang 8

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam n nh t gi v c lp tin t c kt hp bng cch th trng vn ng. La chn ny c ngha chnh ph phi thit lp kim sot vn. Khi c kim sot vn, mi quan h gia li sut v t gi s b ph v. Cc ni dung ny c tm tt trong bng 1.2. Bng 1.2 Nguyn l ca b ba bt kh thi

II. Nhng la chn chnh sch ca b ba bt kh thi:

C 3 la chn chnh sch c bn ca b ba bt kh thi l: T gi c nh v hi nhp ti chnh. T gi th ni v hi nhp ti chnh. Ch trung gian.

2.1. T gi c nh v hi nhp ti chnh: n nh t gi v hi nhp ti chnh c kt hp bng cch la chn ch T gi c nh, nhng phi t b c lp tin t. i vi nhng quc gia c lm pht cao th y l 1 la chn c u tin v ch ny c u im l cng c c nim tin ca th trng vo gi tr ng ni t v kim sot lm pht. Tuy nhin nu nguyn nhn chnh yu dn n lm pht cc nc l do ngun cung (gi nhin liu, lng thc tng), hoc cung tin gia tng qu mc, nht l ti tr cho cc chng trnh chi tiu ca chnh ph th ch T gi c nh cng khng th gip gii quyt c tnh trng lm pht. Trong trng hp ny, chnh ph ch cn c chnh sch ti kha l hu hiu hn thc hin chnh sch phn chu k. Tuy nhin i vi nhng quc gia m thm ht ngn sch tr nn dai dng th chnh sch ti kha phn chu k cng b gii hn rt nhiu.in hnh l khu vc ng tin chung EU. EU chn mc tiu n nh t gi v hi nhp ti chnh. Ci gi ca s la chn nh th l mi quc gia t b kh nng s dng chnh sch tin t ca mnh. NHTW Trang 9

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam Chu u (ECB) thit lp li sut cho ton b khu vc s dng ng Euro. Nhng cuc khng hong n Hy Lp vo nm 2010 l mt minh ha cho thy ci gi phi tr cho s la chn ny. Khi m tnh hnh quc gia ny qu xu, chnh ph khng th s dng chnh sch tin t gii quyt nhng vn cho ring quc gia ca mnh. Trong trng hp ny, chnh ph Hy lp ch cn cch thc hin chnh sch tht lng buc bng bng chnh sch ti kha khc nghit gii quyt cuc khng hong n cng. 2.2. T gi th ni v hi nhp ti chnh: T gi th ni s gip cho chnh ph ch ng s dng cng c chnh sch tin t phn chu k kinh t. Nn kinh t c xu hng s ri vo lm pht nu nh bn thn chnh sch tin t khng sc mnh to ra ci neo danh ngha. Gii php ca vn ny ty thuc vo chnh sch lm pht mc tiu v tnh c lp ca ngn hng trung ng( NHTW) l n mc no. Vd: M l quc gia in hnh chn 2 mc tiu u tin. Bt k cng dn M no cng d dng gi tin ra nc ngoi, n gin nht l gi cho mt qu u t tng h quc t hoc mua chng khon ti M. FED hu nh s dng ti a cng c chnh sch tin t t c mc tiu kp l gp phn to vic lm v n nh gi c thot ra khng hong kinh t ton cu bng cc chng trnh bm hng ngn t USD vo nn kinh t. Tuy nhin, kt qu ca quyt nh ny l s bt n i vi gi tr ng la trn th trng ngoi hi. Tc l M hi sinh mc tiu th ba l n nh t gi. Ngoi ra, lp lun chnh chng li t gi th ni v hi nhp ti chnh cn da trn nhng cn nhc cho rng nu nh dng vn vo qu mc, nht l chy vo th trng chng khon v bt ng sn, s dn n tnh trng t gi thc c nh qu cao ( ng ni t ln gi). Kt qu l thm ht cao trong ti khon vng lai. Nguy c khng hong l iu kh trnh khi nu nh dng vn t ngt o chiu. Th ni t gi hay th ni t gi c qun l cn tc i tham vng ca cc nc trong chin lc tng trng hng v xut khu. C th ch cn mt c sc va phi hoc c sc t cuc khng hong kinh t cc nc trong khu vc lan truyn sang t gi th ni c th sp theo cch hoc l tc ng xu n h thng ti chnh, hoc l lm tng tc lm pht hoc l dn n nhng phn b mo m trong ngun lc quc gia. Nhiu nh kinh t v vy cho rng ci gi phi tr ca t gi th ni c c c lp tin t chng qua ch l o tng m thi.

Ti Vit Nam: Kinh nghim au n Nm 2007 chng ta tng chng kin nhng ng thi tri chiu kh kh hiu trong iu hnh. Mt mt chng ta cho php dng vn chy vo tng i t do (ring FII khong 6.3 t USD). n nh t gi, chng ta a thm VND vo lu thng. Tuy nhin m bo lng tin ny khng gy lm pht, Trang 10

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam chng ta tng d tr bt buc ca ngn hng ln mc kh cao. Hu qu l, lng vn a vo nhiu nhng ng trong ngn hng cng lm. Doanh nghip kh khn khi vay vn cn ngn hng b tng chi ph hot ng do DTBB cao. Cui cng, nn kinh t gnh chu s thiu hiu qu v chng khon nhanh chng tr thnh nn nhn u tin. Nh vy, c th thy chng minh b ba bt kh thi l... kh thi, chng ta c kinh nghim kh au n. Va qua, NHNN c 2 quyt nh to bo gim gi VND xung kh mnh (xung tng cng khong 8%). l tn hiu la chn dt khot 2 cnh trong tam gic bt kh thi: t do ha dng vn v chnh sch tin t (n nh lm pht). y l mt la chn khn ngoan bi n gin chng ta khng th b mc tiu t do ha dng vn v kim sot lm pht. Mt khc, h gi VND cn gip chng ta ci thin tnh hnh nhp siu nhiu nm qua, v thc y doanh nghip xut khu. Khng phi ch chng ta la chn nh vy. Qu kh chng kin mt Hn Quc t GDP u ngi di 100 USD p dng la chn h gi bn t, hng ti xut khu m tr thnh cng quc. Cn hin ti th ngi lng ging khng l Trung Quc cng kin tr theo ui chnh sch ng nhn dn t yu y mnh sn xut trong nc v xut khu, tng nng lc cnh tranh quc t, tng d tr ngoi t. R rng, VND mnh l cch gin tip ti tr NK, hn ch XK. khng phi iu chng ta mun. V c bit trong bi cnh ngi hng xm Trung Quc p dng chnh sch NDT yu, nu chng ta nh gi VND cao th hng ha t quc gia ny trn sang s cng mnh m, nh hng n kh nng sn xut ni a. Vic la chn thi im gim gi bn t cng rt quan trng. Chng ta sn sng vi nh hng ny t vi nm tr li y. V hin nay l thi im thch hp nht gim gi ni t trong bi cnh kinh t th gii ang phc hi v d bo FDI, FII vo Vit Nam trong nay rt kh quan 2.3. Ch trung gian: Trong b ba bt kh thi, ch trung gian c hiu: Hoc l T gi c nh vi kim sot vn. Hoc l T gi th ni vi kim sot vn.

Kim sot vn cho php chnh ph va tin hnh trin khai chnh sch t gi v va iu hnh chnh sch tin t vi t cch l nhng cng c ring bit vi nhau. Bng kim sot vn, chnh ph c th va cho php t gi th ni trong khi khng mun cho ng ni t nh gi cao bng cch p t nhng bin pht kim sot i vi dng vn vo v va trin khai chnh sch tin t bng cch tng li sut chng li tnh trng lm pht. S hp dn ca c ch trung gian nh vy nm ch chnh ph c th t c trong mt chng mc no s n nh ca t gi trong khi vn cho php t gi bin ng trong mt phm vi nht nh hoc tin ti mt vng mc tiu t gi mong mun no . Trang 11

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam Tt nhin kim sot vn cng c ci gi phi tr do dng vn c th chuyn hng sang cc quc gia khc c c ch thu ht vn thng thong hn. Mt v d in hnh trong vic s dng ch trung gian trong chnh sch iu hnh kinh t v gt hi nhiu thnh cng l t nc lng ging Trung Quc. Cng ging nh n , Malaisia, Trung Quc l mt quc gia gn y bt u la chn ch trung gian i ph vi ci gi l chin tranh tin t. NHTW Trung Quc c nhiu iu kin thc hin chnh sch tin t kh c lp v duy tr kim sot chc ch i vi t gi ng nhn dn t. Nhng t c mc tiu ny, Trung Quc phi hn ch dng vn quc t, bao gm c vic hn ch cng dn Trung Quc chuyn ti sn ra nc ngoi. Trc sc p ca cng ng quc t v vic Trung Quc nh gi thp ng nhn dn t tng cnh tranh, c lc chnh h cng nhng b phn no bng cch cho ng nhn dn t ln gi. Cng lc Trung Quc cng tng li sut km hm nn kinh t ang c du hiu pht trin nng ln vo cui nm 2010. iu ny cho thy phn no Trung Quc la chn ch trung gian ca b ba bt kh thi. Theo vic kim sot vn trong mt chng mc no cho php chnh ph va tin hnh trin khai chnh sch t gi v va iu hnh chnh sch tin t vi t cch l nhng cng c ring bic vi nhau.

III. Nhng l thuyt m rng ca b ba bt kh thi:

III.1. Thuyt tam gic m rng ca Yigang v Tangxian: Yigang v Tangxian (2001) tip tc pht trin l thuyt b ba bt kh thi ca Mundell v a ln thnh thuyt tam gic m rng. Nn tng ca thuyt ny l nhng quan nim mi v s c lp ca chnh sch tin t v n nh t gi. Theo , b ba bt kh thi ca Mundell kt lun rng mt quc gia khng th c mt chnh sch t gi n nh mt na (half-stability) v chnh sch tin t c lp mt na (half- independence). Ni r hn, tam gic bt kh thi ca Mundell ch mi tp trung n cc c ch t gi nm cc nh (hay gc) tam gic m cha cp n mt c ch t gi trung gian nm u trong tam gic bt kh thi. S tn ti ca c ch t gi trung gian s c bn lun k hn trong phn sau. Yigang v Tangxian m rng m hnh ny v kt lun rng mt quc gia c th c nhng phi hp mc tiu khc nhau v khng phi chp nhn s nh i hon ton nh tam gic ca Mundell. Tng t nh hnh 1.1, ba cnh trong tam gic m rng (hnh 1.3) cng tng ng cho 3 mc tiu chnh sch. Gi nh: Cnh M : tng trng cho chnh sch tin t c lp. Cnh y K : tng trng cho dng vn lu ng hon ho. Cnh phi E : tng trng cho n nh t gi. Ba nh ca gc tam gic tng trng cho 3 s kt hp c bn ca b ba bt kh thi. Gi Ms, Kc v Ev l cc khong cch t im O tu n 3 cnh, tng trng ln lt cho mc ca c lp ca chnh sch tin t, mc kim sot vn v mc bin ng t Trang 12

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam gi. Mt tnh cht quan trng ca tam gic u l: tng khong cch ca bt k im no bn trong tam gic n ba cnh bng chiu cao ca tam gic. Do ta c Ms + Kc + Ev = Mh. n gin, t chiu cao ca tam gic u Mh = 1, th ta c Ms + Kc + Ev = 1 v 0 Ms 1 hoc 0 Kc 1 hoc 0 Ev 1.

Hnh 1.3 - Thuyt tam gic m rng ca Yigang v Tangxian

Trong : (1) Khi Kc = 0, tc l dng vn lu ng hon ton v Kc = 1 tc l kim sot vn hon ton. (2) Ms = 0, ngha l chnh sch tin t hon ton v Ms = 1, ngha l mt c lp v chnh sch tin t. (3) Ev = 0, tc l t gi c nh v Ev = 1, tc l t gi th ni. Chng ta xt 3 trng hp sau: Trng hp 1: Khi Kc = 0, dng vn hon ton lu ng, ta c Ms + Ev = 1. y nu Ms=0 th Ev=1; nu Ms=1 th Ev=0; nu 0<Ms<1 th 0<Ev<1. Do , c ba s kt hp: (1) dng vn lu ng hon ton chnh sch c lp tin t hon ton t gi th ni t do. (2) dng vn lu ng hon ton mt c lp v chnh sch tin t t gi c nh. (3) dng vn lu ng hon ton c lp chnh sch tin t c gii hn t gi th ni c gii hn. Trng hp 2: Khi Kc=1, kim sot vn hon ton, chng ta c Ms + Ev = 0. y, Ms=0 v Ev=0, chng ta c cc kt hp: kim sot vn hon ton chnh sch tin t c lp hon ton t gi c nh. Thc t, ch t gi c nh thng c trong cc quc gia ang pht trin vi th trng ti chnh yu km. Trng hp 3: Khi 0<Kc<1, dng vn lu ng gii hn, chng ta c 0<Ms+Ev<1. Nu Ms=0, th 0<Ev<1; nu 0<Ms<1 th 0<Ev<1 hoc Ev=0. C ba s kt hp: Trang 13

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam (1) dng vn lu ng c gii hn chnh sch tin t c lp hon ton t gi th ni c gii hn. (2) dng vn lu ng gii hn chnh sch tin t c lp c gii hn t gi th ni c gii hn. (3) dng vn lu ng gii hn chnh sch tin t c lp c gii hn t gi c nh. 3.2. Thuyt t din (A tetrahedron Hypothesis) 3.2.1. C ch t gi trung gian - nn tng ca thuyt tam gic m rng v thuyt t din: Nh ni, tam gic bt kh thi ca Mundell ch tp trung n cc nh (hay gc) ca tam gic. iu ny ng ngha vi s tha nhn, th gii ch tn ti 3 c ch t gi tng ng vi ba gc tam gic: cam kt t gi th ni t do, cam kt t gi c nh, v th trng vn ng (Eichengreen, 1994,1998; Obstfeld v Rogoft 1995). Eichengreen (1994) ni: " .. Cc quy nh chnh sch bt ng lm tht bi cc mc tiu t gi khng bao gi tn ti trong th k 20 Cc quc gias buc phi la chn gia hoc mt t gi th ni hoc mt th trng vn ng " . Da trn lun im cho rng: lun chuyn dng vn cng cao s lm tn thng cc cam kt t gi, Obstfeld v Rogoff (1995), Summers (2000) v Fisher (2001) nng ln thnh gi thit lng cc - bipolar hoc gi thit khng c vng trung gian- intermediate hollowing - out. Ngha l c ch t gi trung gian nm gia c ch t gi c nh v c ch th ni t do khng th c duy tr. Do , theo quan im ca cc tc gi ny: trong tng lai chng ta s khng thy s xut hin ca cc c ch t gi trung gian. Cc c ch t gi trung gian bao gm: t gi c nh c th iu chnh, t gi c nh theo kiu con rn trn (Crawling pegs), hoc di bng (band), v k c th ni c qun l. Tuy nhin, nhiu nh kinh t khng ng vi gi thuyt khng c vng trung gian. V d, Frankel (1999) tin rng, i vi nhiu quc gia, gii php trung gian l ph hp hn so vi gii php gc. iu ny l ng, c bit l i vi cc quc gia ang pht trin dng vn c quy m ln khng tr thnh vn . S dng chui Markow (Markov chains) v cc ma trn qu (transition matrices) cho ng thi c loi d liu Ghosh (Ghosh et al Data), d liu Levy Yeyati v Sturzenegger, Masson (2000) kim tra gi nh lng cc-bipolar hay khng c vng trung gian. Kt qu, gi nh trn b bc b bi c hai loi d liu. Thc s i vi cc quc gia ang pht trin, th ni t do khng hn l mt chn la ng v h khng c th trng ti chnh pht trin. Kt qu l, c ch t gi ti cc nc ang pht trin khng cn thit phi n nh, m c th thay i gia nhiu loi c ch t gi trung gian khc nhau, ph thuc vo tnh hnh tng trng kinh t, lm pht, v cc c sc t bn ngoi. 3.2.2. Thuyt t din: Thuyt tam gic m rng ca Yigang v Tangxian (2001) thc s chun ho tam gic bt kh thi ca Mundell. Tuy nhin, ging nh m hnh ca Mundell, l thuyt ny cha xem xt n s khc nhau v kh nng vay mn nc ngoi bng ni t trong Trang 14

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam cc nn kinh t khc nhau s tc ng trc tip n bin ng t gi. Hausmann (2000) pht hin ra mt mi quan h vng chc gia mu hnh th ni t gi ca mt quc gia vi kh nng vay mn quc t bng ni t ca quc gia . C th, quc gia no c kh nng vay mn nc ngoi bng ni t nhiu hn c khuynh hng nm gi mc d tr ngoi hi nh hn, v cho php t gi bin ng cao hn so vi bin ng trong d tr ngoi hi hoc li sut. Hausmann cng pht hin mt bng chng yu hn v t bn vng hn v tm quan trng ca tc ng t gi n gi c (exchange rate pass-through) nh l mt yu t xc nh s khc nhau trong qun l t gi ca cc quc gia. Guobing Shen (2004) a bin s kh nng vay mn nc ngoi bng ng ni t vo cc yu t khc xc nh vic la chn c ch t gi, v m rng tam gic bt kh thi ca Mundell thnh thuyt t din. Hnh 1.4 - Thuyt t din

Trong hnh 1.4, chng ta c mt t din u. t mt di C tng trng cho kh nng vay mn nc ngoi bng ng ni t; mt M bn tri tng trng cho chnh sch tin t c lp hon ton; mt trc K tng trng cho dng vn lu ng hon ton (hi nhp ti chnh); mt phi E tng trng cho s n nh t gi. Ging nh trc y, chng ta c tng khong cch t bt k im O no n cc mt ca t din ng bng chiu cao ca t din. t Cb, Ms, Kc v Ev l khong cch t im O n bn mt, ln lt tng trng cho kh nng vay mn nc ngoi bng ni t, mc c lp tin t, mc kim sot vn v mc bin ng t gi. V pha cc gc, 3 gc m chng ta cp ban u l ging nh hnh trn, ch ring gc A4 th hin cho kh nng cao nht vay mn quc t bng ng ni t. n gin, t chiu cao ca t din Mh=1, th sau 0 Cb, Ms, Kc hoc Ev 1 v Cb+Ms+Kc+Ev=1. Chng ta c cc trng hp kt hp sau: Trng hp 1: Khi Cb=0, tc l khng c kh nng vay mn nc ngoi bng ng ni t, th Ms +Kc+Ev=1. - u tin, khi Kc=0 th Ms+Ev=1. y c ba s kt hp:

Trang 15

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam (1) Nu Ms=0, th Ev=1 : khng c kh nng vay mn nc ngoi dng vn lu ng hon ton chnh sch tin t c lp hon ton t gi th ni t do; (2) Nu Ms=1 th Ev=0 : khng c kh nng vay mn nc ngoi dng vn lu ng hon ton mt i tnh c lp trong chnh sch tin t t gi c nh. (3) Nu 0<Ms<1 th 0<Ev<1 : khng c kh nng vay mn nc ngoi dng vn lu ng hon ton chnh sch tin t c lp c gii hn t gi th ni c gii hn. - Th hai, khi Kc=1, th Ms+Ev=0. y Ms= 0 v Ev=0, ngha l: khng c kh nng vay n nc ngoi kim sot vn hon ton chnh sch tin t c lp hon ton t gi c nh. y l s kt hp thng thy trong cc nc ang pht trin vi th trng ti chnh yu km. - Th ba, khi 0<Kc<1, th 0<Ms+Ev<1. y, c ba s kt hp khc nhau: (1) Nu Ms=0, th 0<Ev<1: khng c kh nng vay mn nc ngoi dng vn lu ng c gii hn chnh sch tin t c lp hon ton t gi th ni c gii hn. (2) Nu 0<Ms<1 th Ev=0: khng c kh nng vay nc ngoi dng vn lu ng c gii hn chnh sch tin t c lp c gii hn t ga th ni c gii hn. (3) Nu 0<Ms<1 th 0<Ev<1 : khng c kh nng vay nc ngoi dng vn lu ng c gii hn chnh sch tin t c lp c gii hn t gi c nh. Trng hp 2: Khi Cb=1, iu ny ngha l c kh nng cao nht vay nc ngoi bng ni t, chng ta s c Ms+Kc+Ev=0. V 0<=Ms, Kc hoc Ev<=1, nn Ms=0, Kc=0 v Ev=0, chng ta c s kt hp: Hon ton c kh nng vay nc ngoi lu ng dng vn hon ton chnh sch tin t c lp hon ton t gi c nh. Thc t, c ch t gi di ch chun vng c in (classical gold standard) thuc v s kt hp kiu ny. Trng hp 3: Khi 0<Cb<1, ngha l kh nng vay nc ngoi bng ni t c gii hn, th 0<Ms+Kc+Ev<1. - u tin, khi Kc=0, th 0<Ms+Ev<1. y C ba kt hp l : (1) Nu Ms=0, th 0<Ev<1 : kh nng vay nc ngoi c gii hn dng vn lu ng hon ton chnh sch tin t c lp hon ton t gi th ni c gii hn. (2) Nu 0<Ms<1 th 0<Ev<1 : kh nng vay n c gii hn dng vn lu ng hon ton chnh sch tin t c lp c gii hn t ga th ni c gii hn. (3) Nu 0<Ms<1 th Ev=0 : kh nng vay n nc ngoi c gii hn dng vn lu ng hon ton chnh sch tin t c lp c gii hn t gi c nh. - Th hai, khi 0<Kc<1, th 0<Ms+Ev<1, hoc Ms+Ev=0. y, c 4 kt qu l: (1) Nu Ms=0 th 0<Ev<1: kh nng vay nc ngoi c gii hn lu ng vn c gii hn chnh sch tin t c lp hon ton t gi th ni c gii hn. Trang 16

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam (2) Nu 0<Ms<1 th 0<Ev<1: kh nng vay n nc ngoi c gii hn dng vn lu ng c gii hn chnh sch tin t c lp c gii hn t gi th ni c gii hn. (3) Nu 0<Ms<1 th Ev=0: kh nng vay n gii hn dng vn lu ng gii hn chnh sch tin t c lp gii hn t gi c nh. (4) Nu Ms=0 v Ev=0: kh nng vay n c gii hn dng vn lu ng c gii hn chnh sch tin t c lp hon ton t gi c nh. IV. D tr ngoi hi v b ba bt kh thi Phin bn nguyn thy ca l thuyt b ba bt kh thi khng cp n vai tr ca d tr ngoi hi. Tuy nhin do xu th hi nhp ti chnh din ra ngy cng su rng cc nc ang pht trin nn ngy cng c nhiu nghin cu cho thy d tr ngoi hi ng vai tr quan trng trong mu hnh b ba bt kh thi, nht l ti cc nc ang pht trin. Trong hn hai thp k gn y, ngy cng nhiu cc nn kinh t ang pht trin c xu hng thin v la chn ch t gi trung gian gia c nh v th ni, nh ch t ga th ni c qun l, neo t gi, hoc di bng t gi. Ch t gi hn hp nh th i hi cc quc gia phi gia tng d tr ngoi hi bo m duy tr trong mt vng mc tiu no . Sau khng hong ti chnh Chu , nhiu nc ang pht trin bt u chuyn sang c ch t gi linh hot hn, tc hng v th trng nhiu hn. Mc d vy d tr ngoi hi cc nc ang pht trin nhn chung gia tng kh n tng. D tr nhoi hi ton cu tng t khong 1 nghn t n hn 5 nghn t trong giai on t nm 1990 n nm 2006 D tr ngoi hi tch ly din ra khng ng u cc nuc. Trong khi t l d tr ngoi hi trn GDP ti cc nc cng nghip tng i n nh xp x 4% th t l d tr ngoi hi trn GDP ti cc nc ang pht trin tng t khong 5% n khong 27%. Gn y cc nuc ang pht trin nm gi n ba phn t d tr ngoi hi ton cu. Phn ln tp trung Chu , ni d tr ngoi hi gia tng t khong 5% vo nm 1980 ln khong 37% vo nm 2006. ng nhin TQ l quc gia c d tr ngoi hi gia tng n tng nht vi t l d tr ngoi hi trn GDP t khong 1% vo nm 1980 ln khong 41% vo nm 2006 ( v gn 50% vo nm 2008). D tr ngoi hi ca Vit Nam tnh n ngy 19/6/2008 t tng ng 24,7 t Dollar M. Hnh 1.5 th hin thay i d tr ngoi hi ca cc nc t thng 12/2009 n thng 8/2010:

Hnh 1.5: Thay i d tr ngoi hi ca cc nc t 12/2009 n 8/2010

Trang 17

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam

D tr ngoi hi gia tng mt phn do chnh ph cc nc ang ph trin phi i ph vi xu hng dng vn mang tnh u c. Dng tin nng t u c rt d dng t ngt v o chiu, v vy tch ly d tr ngoi hi l phng thc m chnh ph cc quc gia ang pht trin hng n nh mt tm m can thip vo th trng ngoi hi phng nga cho ri ro dng vn o chiu. Chnh v tm quan trng ngy cng tng ca hi nhp ti chnh nh l mt nhn t quyt nh i vi d tr ngoi hi nn cc nh kinh t bt u c nhng nghin cu su hn v mi lin kt gia thay i trong cu trc ca b ba bt kh thi v mc d tr ngoi t. Aizenman, Chinn v Ito xy dng cho mi quc gia mt vector b ba bt kh thi v nhng cu hnh ca d tr ngoi hi v hi nhp ti chnh ca mi quc gia. Nhng thc o ny giao ng t 0 n 1. Cu hnh ca mi quc gia c tng hp bng th hnh kim cng tng qut vi bn nh: o lng c lp tin t,n nh t gi, t l d tr ngoi hi trn GDP v hi nhp ti chnh. Nhn vo s , ta c th thy cc quc gia cng nghip ngy cng tng tc t do ha ti chnh nhiu Trang 18

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam hn. i km vi t do ha ti chnh, cc quc gia cng nghip ha cng ngy cng hng ti n nh t gi ( ch yu cc quc gia s dng ng euro ). V qua s , cng cho ta thy c tht s cc nn kinh t mi ni hng ti t gi linh hot cao hn v hi nhp ti chnh su hn. iu ng lu i vi cc nn kinh t mi ni l bn cnh hi nhp ti chnh su hn, t gi linh hot hn th d tr ngoi hi cng c tch ly nhiu hn. Ngc li cc quc gia cng nghip ha li ngy cng gim i d tr ngoi hi ca mnh. ( Cc quc gia Chu mi ni bao gm: Trung Quc, HongKong, Indonesia, Hn Quc, Malaysia, Philippines, Singapore, i Loan v Thi Lan..cc quc gia Chu M Latinh mi ni bao gm: Argentina, Brazil, Chile, Colombia, Ecuador, Jamaica, Mexico, Peru, Trinidad & Tobago v Venezuela.) So vi trc y, d tr ngoi hi tng ln ch yu nh vo yu t thng mi, tc thng d trong xut khu, th gi y yu t ti chnh ngy cng ng vai tr ln hn. iu ny cho thy chnh ph cc nn kinh t mi ni c trit l kh r rng trong vic la chn cc mc tiu chnh sch ca b ba bt kh thi: tng bc m ca ti chnh nhng khng qun kim sot vn, linh hot thay v c nh t gi v s dng cng c chnh sch tin t bm tht nhp nhng lm y kho d tr ngoi hi ca mnh. Chnh v tm quan trng ngy cng gia tng ca hi nhp ti chnh nh l mt nhn t quyt nh i vi d tr ngoi hi nh vy nn cc nh kinh t bt u c nhng nghin cu su hn v mi lin kt gia thay i trong cu trc ca b ba bt kh thi v mc d tr ngoi hi.

B. NG DNG B BA BT KH THI T NC TRUNG QUC

I. Chnh sch kinh t v m ca Trung Quc qua cc thi k:
1.1. Giai on trc nm 1979: Trong giai on ny Trung quc thc hin qun l kinh t theo c ch k hoch ho tp trung, chnh ph thng nht v tp trung qun l cc hot ng ngoi hi. Trung Quc thc hin chnh sch t gi c nh v a t gi. Cc yu t th trng nh quan h cung cu i vi ngoi t, nhng nhn t tc ng n t gi v th trng ngoi hi, th trng ti sn ch tn ti c tnh cht hnh thc hoc khng tn ti ch khng phi l cng c c lc ca nn kinh t th trng, khng c tc dng l nhng n by thc y nn kinh t pht trin. Cc n v kinh t ni chung, cc n v v cc t chc tham gia xut nhp khu ni ring tr thnh nhng n v th ng thc thi cc k hoch tp trung, ch quan ca Nh nc bao qut tt c mi khu ca qu trnh sn xut, t vic cung cp cc yu t u vo, n vic sn xut ci g, sn xut nh th no, bi ai v bn cho ai, bao nhiu, Trang 19

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam u C ch ny thc s tc ot quyn ch ng trong kinh t, khng gn kt li ch ca cc ch th kinh t vi hot ng kinh doanh ca chnh h. Do , lm cho cc n v kinh t khng quan tm n hiu qu ca qu trnh sn xut - kinh doanh, hon ton li vo s sp t ca Nh nc. Chnh c ch ny gp phn a nn kinh t ca cc nc XHCN, trong c Trung Quc ri vo thi k suy thoi v khng hong kinh t su sc 1.2. Giai on t 1979-1993: Nhn thy nhng yu km ca c ch qun l kinh t da gn nh tuyt i vo cng c k hoch ho v bt u ci t, t nm 1979 thc hin ci cch kinh t, thc hin chuyn i nn kinh t. Theo , dng vn c chu chuyn t do hn thng qua vic khuyn khch cc nh u t nc ngoi c bit l Hoa kiu u t vo trong nc xut khu thu ngoi t. Chnh ph Trung quc bo lnh vic cn i ngoi t cho cc d n xut khu thu ngoi t. ph hp vi s chuyn i ca nn kinh t, ch t gi cng c thay i, bn cnh t gi chnh thc do ngn hng nhn dn Trung quc cng b, s dng hch ton, tnh thu xut nhp khu, Trung quc cho php mt loi t gi th hai c tn ti, s dng mua bn, giao dch trn th trng ngoi t. Nm 1991, Trung quc chuyn t t gi c nh sang ch t gi th ni c qun l, duy tr hai loi t gi. Thc t, Trung Quc tin hnh iu chnh lin tc t gi hi oi danh ngha bin ng theo hng gim gi tr ca ng ni t cho ph hp vi sc mua ca ng Nhn dn t b nh gi cao trc y trong sut thi k u ca qu trnh ci cch cho n u nhng nm 90 (bng 1)

Bng 1: Din bin t gi hi oi ng nhn dn t v ng la thi k 1978 - 1990. Ch tiu 978 T gi cui nm USD/CNY ,577 T gi trung bnh nm USD/CNY ,683 1 ,530 1 ,498 1 ,892 1 980 1 ,922 1 ,320 1 982 1 ,975 2 ,453 1 984 2 ,722 3 ,722 1 986 3 ,722 3 ,783 1 988 3 ,222 4 1 990 5 1

Trang 20

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam Chnh sch t gi ny gip Trung Quc ci thin c cn cn thng mi (CCTM), gim thm ht thng mi v cn cn thanh ton (CCTT), a t nc thot ra khi cuc khng hong kinh t. Bng 2: Mt s ch s pht trin kinh t ca Trung Quc thi k 1985 1990 Ch tiu 985 GDP (gi 1990) 1 1 986 1 1 987 1 1 988 1 1 989 1 1 990 1 1

254,5 365,7 527,7 695,4 764,3 832,0 Tc tng trng 1 8 1 1 4 3 (% nm) 6,2 ,9 1,9 1,0 ,1 ,8 Cn cn xut nhp 1 0 5 khu (triu USD) 36,7 25,5 ,1 15,1 18,6 1,0 D tr ngoi t 1 1 1 2 (triu USD) 5,236 7,548 7,022 8,594 Nhng mt tri ca chnh sch ny l t gi th trng bin ng mnh to ra khong cch gia hai loi t gi. n nm 1993, th trng giao dch hi oi gia cc doanh nghip pht trin, lm cho chnh lch gia hai loi t gi cng gia tng. Trong thi gian ny cc doanh nghip c php gi li mt phn ngoi t s dng. Kt qu l ngoi t tp trung vo nh nc t hn so vi khu vc dn c nm gi, Trung quc gp kh khn trong vic cn i ngoi t v lm pht hng nm ln rt cao c bit l nm 1993 mc hai con s 14,28%. Bng 3: Lm pht Trung Quc t 1990-1993. 19 90 Lm pht Trung Quc (% nm) 06 3, 4 91 3,5 34 19 92 6, ,58 19 93 14 19

1.3. Giai on 1994 n nay: 1.3.1. Chnh sch t gi: khc phc cc kh khn do th trng t pht gy nn, thc hin k hoch m ca kinh t i ngoi, ng thi to iu kin ci thin cn cn thng mi, Trung quc a t gi chnh thc ln ngang bng vi t gi th trng. Vic iu chnh thng nht hai loi t gi c thc hin t ngy 01/01/1994. Trung quc cho ng nhn dn t ph Trang 21

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam gi ti 50%, t gi chnh thc c iu chnh t mc 5,7 NDT/USD ln 8,7 NDT/USD v mt di bng hp 0,25% cho t gi. Kt hp vi t l ng Nhn dn t b nh gi thp 0,14% thi k 1990 1993, c th thy r y chnh l s kt hp gia vic iu chnh v ph gi ng Nhn dn t trong chnh sch t gi ca Chnh ph Trung Quc. Di c ch ny, t gi USD/NDT bt u tng n 8,3 vo thng 5/1995 v 8,28 vo thng 10/1997. Trong giai on khng hong ti chnh chu , t gi USD/NDT l 8,28 v c duy tr cho n ngy 21/7/2005. Do , mc d v mt cng b chnh thc c ch t gi l th ni c qun l nhng thc t Trung Quc hot ng trong mt c ch t gi c nh so vi USD t u nm 1994 n gia thng 7/2005. Tuy nhin, t u thng 1/2002 n u thng 1/2004, ng USD gim gi gn 40% so vi EUR, 25% so vi JPY v gim t 5-12% so vi TWD, SGD v KRW. Vi c ch t gi c nh theo USD, NDT gim gi so vi tt c cc ng tin. T nm 20022004, theo c tnh ca ngn hng : thanh ton quc t, t gi hiu lc danh ngha ca ng NDR gim 16,5%. T nhng nm 2003, vn ng NDT tr thnh ch nng gy nhiu tranh ci tronng cng ng quc t v gii hc thut. Cc quc gia nh Nht, M v khu vc Euro cho rng: NDT c nh gi thp, lm cho hng ha xut khu tr nn r hn, to ra mt li th cnh tranh thng mi khng cng bng. Cc nc yu cu Trung Quc tng gi ng NDT. Trng gii hc thut, Goldstein v Lardy (2003) kt lun rng t gi thc ca NDT c nh gi thp 15-25%. Tuy vy, chnh quyn Trung Quc vn kin quyt tip tc duy tr t gi c nh. S kin ni bt trong c ch t gi ca Trung Quc l vo ngy 21/7/2005, chnh quyn Trung Quc mt ln na chp nhn c ch th ni c qun l da trn cung cu th trng vi tham chiu cho mt gi tin t. Ngoi ra, ng NDT c nh gi li cao hn 2,1% so vi USD, t gi USD/CNY c iu chnh ln n 8,11. V sau , t gi giao dch hng ngy ca USD so vi NDT trn th trng ngoi t lin ngn hng c php th ni trong mt bin +/-0,3% vi ngang gi trung tm c cng b bi Ngn hng Nhn dn Trung Hoa, trong khi gi giao dch ca cc ng tin khng phi l USD so vi NDT c php bin ng trong khong +/-1,5%. 1.3.2. Kim sot vn: 1.3.2.1. Giai on t 1994-1996: Cng trong thi gian ny, cc mc tiu tin t r rng mi c cng b. Cc mc tiu ch yu nhn mnh vo lu thng tin t v kim sot tn dng. Trong nm 1993, chnh ph Trung Quc ph duyt cc vn trong vic thnh lp h thng kinh t th trng x hi ch ngha v cng b ln u tin rng mc tiu cui cng ca chnh sch tin t l Trang 22

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam duy tr s n nh tin t thng qua iu chnh cung tin . Ci cch ln nht trong thi gian ny bao gm vic thnh lp h thng cung tin vo nm 1994, loi b hn mc cho vay trn th trng lin ngn hng. K t , kim sot lng cung tin rng M2 chnh thc tr thnh mc tiu ca Ngn hng Nhn dn Trung Hoa v n cng l mt du hiu trong vic d bo bin ng gi c trong tng lai. Song song vi , vic kim sot vn ca Trung Quc cng c thc thi cht ch hn. Thng 12 nm 1996, Trung Quc cho php chuyn i ng NDT trong cc giao dch ti khon vng lai v loi b tt c cc hn ch v quy nh, s lng ngoi t s dng cho cc giao dch ti khon vng lai. Nhng trn thc t, Trung Quc vn ang tip tc duy tr mt s kim sot nht nh i vi cc giao dch trong ti khon vn, bao gm cc hn ch cho dng vn quc t cng nh kim sot v quy nh v s lng i vi cc chuyn i gia ng NDT v cc ngoi t khc. Trong cc loi giao dch, nh hng ca giao dch vn i vi th trng tin t v s pht trin ca nn kinh t rt ln, cho nn Trung Quc thc hin qun l giao dch vn rt cht ch. Trung Quc s dng bin php kim sot vn trc tip vi ti khon vn. Theo cc hn ch ch yu da trn vic ph chun hnh chnh v gii hn v s lng, cc hn ch i vi ti khon vn ch yu th hin trong 4 kha cnh: Cc hn ch i vi nh u t nc ngoi tip cn th trng ti chnh ni a. Trong qu trnh m ca th trng vn i vi nh u t nc ngoi, chnh quyn Trung Quc v ang theo ui mt chin lc mang tn Phn khc th trng theo tng loi nh u t. Theo , cc nh u t nc ngoi ch c cho php mua cc c phn, cc cng c n nh danh bng ngoi t trn c th trng ni a v nc ngoi, bao gm: th trng c phn B, c phn H, c phn Red chip, v cc tri phiu bng ngoi t nc ngoi, nhng khng c php mua cc c phn A, tri phiu v cc cng c th trng tin t nh danh bng ng NDT. Theo lut cng ty v lut chng khon, cch phn loi chng khon Trung Quc kh l so vi th gii, c 4 nhm loi c phn trn th trng chng khon Trung Quc bao gm: C phn ca nh nc ( state Shares): l c phn c nm gi bi cc i din ca chnh quyn Trung ng, chnh quyn a phng, hoc cc t chc chnh quyn thay mt nh nc. C phn ca cc php nhn: L c phn ca mt cng ty c phn c s hu bi mt cng ty hoc t chc khc vi t cch l php nhn, c phn ca cc php nhn c th c nm gi gin tip bi nh nc nu cc c ng l cng ty nh nc. Trang 23

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam A share hoc c phn c nhn: L c phn ch c s hu bi cc c dn Trung Quc (bao gm cc t chc ni a), cc nh u t nc ngoi khng c tip cn. B share hoc c phn vn nc ngoi: Bao gm c phn B v cc c phn ang nim yt nc ngoi. C phn B l cc c phn m ban u c pht hnh dnh ring cho cc nh u t quc t, sau ny cc nh u t ni a cng c th s hu c phiu ny. C phn Red chip: L nhng c phn ca cc cng ty Trung Quc c hp nht quc t, v c nim yt Hong Kong. Nhng trn thc t vic kinh doanh do Trung Quc kim sot trc tip hoc gin tip bi cc t chc doanh nghip ca Trung Quc. Ngoi ra, cc c phn c nim yt nc ngoi l cc c phn c cc cng ty TQ nim yt trn cc th trng chng khon bn ngoi TQ i lc. Hin ti gm cc Hshares ( c phn nim yt trn sn chng khon Hng Kng, N-shares (c phn nim yt trn sn chng khon Newyork), L-shares( C phn nim yt trn sn chng khon Lun n) v S-shares (c phn nim yt trn sn chng khon Singapore). C s cho cch phn loi ny l nhm mc ch kim sot tnh chuyn i ca cc loi c phn khc nhau v duy tr vai tr lnh o ca nh nc i vi nn kinh t. Cc hn ch cho nh u t ni a tip cn th trng ti chnh nc ngoi. Trc nm 2001 Trung Quc vn cn duy tr nhng chnh sch gt gao trong vic hn ch nh u t trong nc chuyn vn u t ra nc ngoi tp trung ngun vn pht trin th trng ni a. C ba c quan trong chnh ph Trung Quc kim sot ODI (u t trc tip ra nc ngoi) l: B Qun l Ngoi hi Trung Quc (SAFE) ph chun ngoi hi, B Thng mi (MOFCOM) cp php, v y ban Pht trin quc gia (NDRC) thm nh li ch quc gia. Nh th tc l ang c s chng cho khng cn thit, v cc doanh nghip kh c th vt qua c nhng th tc hnh chnh ny c th tip cn n cc th trng ngoi a.

Cc hn ch i vi vic vay n nc ngoi. Trung Quc quy nh cc doanh nghip ni a cn p ng mt s tiu chun khi vay n nc ngoi. Nhng khon vay ny phi c c s chng nhn ca cc c quan chc nng c lin quan, cng nh cc iu kin vay phi c xem xt v chp nhn bi SAFE (B qun l ngoi hi Trung Quc). Trang 24

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam

Nhng quy nh v vay vn nc ngoi nu trn cho thy Trung Quc rt thn trng trong vic qun l cc giao dch vn. trnh nhng ri ro t vay n nc ngoi, Trung Quc khng ch hp l quy m vay n nc ngoi, kp thi iu chnh kt cu, phn b hn mc vay n nc ngoi cho tng ngnh, tng a phng m bo kh nng thanh ton, vay n nc ngoi ca cc doanh nghip u t trc tip nc ngoi gii hn trong tng s vn u t c php, cc khon vay n nc ngoi c gim st cht ch, khi tr n nc ngoi phi c php ca Cc qun l ngoi hi. Nh vy, c hai vn ch yu, mt l cn khuyn khch nc ngoi u t trung, di hn v to iu kin cho cc dng vn lnh mnh vo ra, hai l cn hn ch cc dng vn u t ngn hn. l cc kinh nghim qu ca Trung Quc trong vic qun l giao dch vn khi thc hin chnh sch m ca kinh t. Cc hn ch i vi u t trc tip. i vi cc nh u t nc ngoi, khng c hn ch c t ra cho cc hot ng trc tip ca h vo Trung Quc ngoi tr vic phi tun th cc hng dn chnh sch ngnh do chnh ph Trung Quc ban hnh. Ni tm li, Trung Quc s dng bin php kim sot vn trc tip vi ti khon vn. Theo , cc hn ch ch yu da tren vic ph chun hnh chnh v gii hn v s lng. Tuy nhin, cc i tng khc nhau v b phn khc nhau trong dng vn u c mc kim sot vn khc nhau. V d, c t hn ch hn i vi cc doanh nghip c vn u t nc ngoi v cc nh ch ti chnh trong nc, nhng li c nhiu hn ch hn i vi cc doanh nghip ni a. Hoc ngay trong ti khon vn, cc gii hn i vi FPI cng kht khe hn rt nhiu so vi dng vn FDI. 1.3.2.2. Giai on t 1997 n nay:

p lc m ca nn kinh t to xu hng t do ha ti chnh:

y l giai on m nn kinh t Trung Quc tip tc pht trin vi tc nhanh v hi nhanh nhanh hn vo nn kinh t th gii. Mc m ca ca nn kinh t Trung Quc l 0,7- thuc vo mc cao1.

M ca thng mi c tnh bng tng kim ngch xut nhp khu/ GDP vo nm 2004.

Trang 25

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam

Ngun: d liu IFS ca IMF.

Do vy Trung Quc nhanh chng tr thnh mt ni hp dn cc nh u t nc ngoi. Trong vi nm gn y, Trung Quc tr thnh im n hng u cho u t trc tip nc ngoi FDI. FDI ca Trung Quc tng t 40 t USD (nm 1997 ) ln n mc k lc 105 t USD vo nm 2010 v l quc gia thu ht dng vn FDI ln nht trong s cc nc ang pht trin (chim 10% lng vn FDI ton cu).

Tuy nhin, i vi dng vn FPI, cc bin php kim sot vn ca Trung Quc tip tc cht ch. Ch s kim sot vn (CCI index) ca Trung Quc trong giai on 1996-2004 khong 0,83 cao hn so vi nhiu nc. Chnh v th, xu hng dng vn FPI vo Trung Quc thi gian ny ch tng nh v c t trng thp so vi FDI hoc GDP.

Dng vn u t vo Trung Quc t 1982-2002

Trang 26

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam Ngun: The composition of forein investment in china and the governance environment MGRU workshop 27/08/2004.

QFII mt bc i ln hng n t do ha ti sn vn.

D nhng bin php ca Trung Quc t ra thng thong i vi dng vn FDI nhng vn kht khe i vi FPI. Tuy nhin, Trung Quc ngy cng thy c li ch t vic t do ha ti khon vn v c nhng bc i nhm tc hin xu hng t do ha.

Bc i u tin c nhiu ngha l a ra QFII (Nh u t t chc ngoi tiu chun) v thng 12/2002. y l mt quyt nh chung ca y bn lut chng khon Trung Quc (CSRC) v y ban qun l hnh chnh nh nc v ngoi hi (SAFE) sau hai nm nghin cu. Theo o lut QFII, cc nh u t tiu chun c cho php u t vo cc chng khon nh danh bng ni t v nim yt trn th trng Trung Quc, gm c phn A, tri phiu chnh ph v doanh nghip bng ni t, cc ngun vn c giao dch ngoi hi (ETFs) v cc chng khon khc. Mi QFII c cp hn ngch u t. n thng 3/2007, Trung Quc chp nhn cho 52 cng ty nc ngoi l QFII v c cp tng hn ngch u t l 10 t USD vo th trng c phn A. khuyn khch vic nm gi di hn v gim bin ng trong ngn hn, cc quy nh yu cu cc thnh vin ca QFII thc hin hot ng u t ca h ti thiu 12 thng trc khi hc c th thc hin chuyn li vn v vn v nc. Trc khi a ra o lut QFII, cc nh u t quc t c th tip cn cc chng khon ca Trung Quc t Hong Kong, l Red chip v c phiu H. Vi xp x gn 100 cng ty nim yt trn sn Hong Kong th y l mt hn ch. Ngc li, th trng vn ni a ca Trung QUc vi hn 1227 cng ty nim yt, c gi tr vn ha th trng (560 t USD) ng th hai Chu Thi Bnh Dng sau Nht Bn (s liu nm 2003). Do vy, vic a ra lut QFII thc s l mt knh cho n cc nh u t quc t tip cn trc tip vi th trng vn Trung Quc. S pht trin ca c phiu B:

C phiu B l loi c phiu dnh cho cc nh u t nc ngoi. C phiu B c nh danh bng ng NDT nhng c php mua v bn bng ng ngoi t, c nim yt v giao dch trn sn giao dch chng khon Trung Quc. Ti sn Thng Hi, c phiu Trang 27

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam B c yt gi bng ng USD, ti sn Thm Quyn c yt bng ng HKD. C tc v cc khon thanh ton khc ca cng ty pht hnh phi c tnh v khai bo bng ng NDT nhng c chi tr bng ngoi t. Cho n u nm 2001, c phn loi B vn cn b cm s hu cho cc nh u t c nhn v t chc ca Trung Quc. Tuy nhin, chnh sch ny c thay i bi mt sc lnh ban hnh vo thng 2/200, theo cho php cc nh u t c nhn ni a c quyn mua v bn c phn B. Tuy nhin, c phn B vn c mua bng ng ngoi t. Nh vy, cc nh u t Trung Quc c th s dng tin nc ngoi trong cc ti khon ngn hng mua cc c phn ny.

S bng n ca th trng chng khon (TTCK) v dng vn FPI (t nm 2005 n nay):

y l giai on thng hoa ca th trng chng khon Trung Quc. Nm 2007, ch s SCI (Shanghai Composite Index) tng 95,6% so vi nm 2006. Ngy 9/5/2007, ln u tin, gi tr giao dch ca TTCK Trung Quc t mc k lc 49 t USD/ngy, ln hn tt c TTCK chu cng li. Ngy 8/8/2007, thng k cho thy gi tr vn ha th trng ca th trng chng khon Trung Quc l 21.147 t NDT, cao hn c GDP ca Trung Quc nm 2007 l 21.087 t NDT ( khong 2700 t USD). Nm 2007, sn Thng Hi ng u th gii v hot ng IPO vi tng s huy ng ln ti 60,3 t USD. V IPO ca Petrochina vi 8,39 t USD tr thnh mt trong nhng v IPO ln nht trong lch s.2 V tt nhin i cng vi s pht trin ca TTCK th dng ngoi t vo Trung Quc rt ln. Theo kho st ca M gn y cho thy, Trung Quc v n tr thnh nhng th trng thi ht ln nht ngun vn FPI ton cu (chim 60% tng vn FPI cho c khu vc Chu v Chu u).

FDI v FPI ca Trung Quc qua cc nm3

2 3

Theo: http://tinnhanhchungkhoan.vn/RC/N/CDADJF/2007-nam-thanh-cong-cua-ttck-trung-quoc.html Ngun: d liu IFS

Trang 28

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam

to thun li cho vic thu ht dng vn FPI, cc bin php kim sot dn c ni lng hn. Thng 11/2007, Trung Quc nng hn ngch ca cc nh u t QFII t 10 t USD ln 30 t USD. Nh u t ni a c php tip cn nhiu hn vi th trng c phiu B. Cc bin php kim sot ngoi hi gim dn. ng ch , Trung Quc kim sot rt cht ch vic u t ti chnh ca cc doanh nghip nim yt. Trung Quc nghim cm cc cng ty s dng ngun tin thng d t pht hnh c phiu mua li cc cng ty khc nhm lm gim bt nh hng ca dng tin nng.

II. Tc ng ca b ba bt kh thi ti Trung Quc:

Chnh ph cc nn kinh t mi ni c trit l kh r rng trong vic la chn cc mc tiu chnh sch ca b ba bt kh thi: tng bc m ca ti chnh nhng khng qun kim sot vn, linh hot thay v c nh t gi v s dng cng c chnh sch tin t bm tht nhp nhng lm y kho d tr ngoi hi ca minh. i ph vi cuc khng hong kinh t ton cu cui nm 2007- u nm 2008, Trung Quc tung ra gi cu tr tr gi 4 nghn t NDT, tng ng vi 585,7 t USD M, nhm ngn chn nhng tc ng tiu cc ca cuc khng hong. Bn cnh , Bn cnh , Chnh ph nc ny cng xt ti vic thay i c cu cung cp vn theo hng hp l v linh hot hn; hon thin c cu u t v iu chnh kt cu ngnh ngh; pht trin mnh m th trng vn thng qua tng cng pht hnh c phiu mi, tng cng cung cp sn phm ti chnh, to ra s lu ng vn trong x hi; y mnh vic tung cc loi tri phiu, c phn ra th trng quc t, trin khai th im ci cch th trng vn OTC; a dng ha v m rng th trng vn, khc phc trit tnh trng tng trng kinh t ph thuc qu nhiu vo ngun vn tn dng ca cc ngn hng thng . ng thi thc

Trang 29

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam thi chnh sch tin t ni lng mt cch va phi, tng cng tnh trng im, s linh hot. lm c vic ny, Chnh ph Trung Quc tp trung vo 4 gii php: Tng cng s phi hp nhp nhng gia chnh sch tin t v chnh sch ti chnh. Theo , nm 2010, Chnh ph Trung Quc s gim thu doanh nghip mt cch hp l, iu chnh hp l cc khon chi v u vit ha c cu u t; Tch cc m rng v iu chnh nhu cu trong nc thng qua cc bin php c th nh: tng thu nhp cho ngi dn, gim khong cch thu nhp, tng cng phc li x hi, kch thch tiu dng ca cc tng lp dn c; Ci cch cng tc qun l, gim st v ti chnh, c bit l qun l i vi lnh vc vn lu thng ca chnh quyn a phng v gim st ri ro i vi ngn hng thng mi, ti u ha c cu tn dng phng ri ro trong hot ng tn dng; Tn dng nhng c hi do Khu vc mu dch t do ASEAN - Trung Quc (ACFTA) mang li m rng xut khu v chuyn dch ngun vn ca Trung Quc, y nhanh tin trnh quc t ha ng Nhn dn t.

Khng ch dng li , vn dng trit nhng li th so snh v ngun lao ng so vi cc nc khc trong khu vc, c s h tng tng i tt Trung Quc thu ht c mt dng vn FDI khng l. Bng chng l nm 2009, ngun vn u t trc tip nc ngoi vo quc gia ng dn nht th gii ny l 90 t USD(ng th hai th gii, sau M) v tip tc lp k lc tng 17,4% ln 105,7 t USD trong nm 2010.4 Khi ngun t khng hong kinh t ton cu cui nm 2007, USD trn lao dc khi hng lot nh u t bt u rt lui khi nhiu d n ti M v e ngi khng hong. iu ny khin gi tr thc ca NDT tr nn cao tng i hn so vi USD. Nhng Trung Quc vn duy tr chnh sch ng NDT yu, t gi USD/NDT khng thay i trong thi gian di khin cho ng NDT v hnh chung b nh gi thp. Bng t gi USD/CNY qua cc nm5

Theo: http://www.vsd.vn/3723p4c24/fdi-vao-trung-quoc-nam-2010-lap-ky-lucmoi.htm 5 Theo : http://www.data360.org/dsg.aspx?Data_Set_Group_Id=61

Trang 30

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam

y l mt chnh sch c cho l thnh cng ca Trung Quc trong n lc a t nc thot khi khng hong. Chnh nh vo vic p dng ng ni t yu m cn cn vng lai ca Trung Quc lin tc thng d bt chp suy thoi kinh t ton cu. Nm 2010, tng kim ngach xut nhp khu cua Trung Quc at 2972,76 ty USD, tng 34,7% so vi nm 2009, xut siu at 183,1 ty USD, giam 6,4%, ty l xut siu trong tng kim ngach xut nhp khu tip tuc giam xung.6

Cn cn thng mi ca Trung Quc nm 2009 -20107

6 7

Theo: http://vietnamese.cri.cn/421/2011/01/11/1s150463.htm Theo: http://www.tradingeconomics.com/Economics/Balance-Of-Trade.aspx? Symbol=CNY

Trang 31

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam

C l, mt phn do chnh sch gi ng NDT yu m Trung Quc lin tc phi mua vo USD, ng thi kt hp vi cn cn thng mi lin tc thng d v dng vn FDI ln chy vo trong nc m d tr ngoi hi ca nc ny lin tc tng trong nhng nm qua v tr thnh quc gia d tr ngoi hi ln nht th gii. D tr ngoi h Trung Quc qua cc nm

D tr ngoi h ca Trung Quc so vi phn cn li ca th gii:8

8

Theo: http://ec.europa.eu/economy_finance/publications/economic_paper/2010/pdf/ecp421_ en.pdf

Trang 32

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam

Phin bn nguyn thy ny ca b ba bt kh thi khng cp n vai tr d tr ngoi hi. Nhng mt s nghin cu gn y li cho thy phin bn mi ca b ba bt kh thi c tng quan vi d tr ngoi hi, nht l ti cc nn kinh t mi ni. D tr ngoi hi va l hu qu ca vic iu chnh b ba bt kh thi cho ph hp vi cu trc mi ca h thng ti chnh quc t va l mc tiu ca cc nn kinh t mi ni. V th mi gi y l phin bn mi ca b ba bt kh thi. Chnh s gia tng trong qu d tr ngoi hi gy ra nhng tc ng cho Trung Quc. Mt s nh hng c ch ra nh sau: 2.5. S gia tng chi ph v hiu ha:

Thng 4/2002, PBoC bt u tin hnh cc nghip v th trng m nhm lm gim cung tin. n thng 6/2002, cc nghip v th trng m ny hon tt bng cc hot ng mua li (repo) v iu ny n n s st gim trong tin mnh t nm 2002-2003. Cui nm 2001 n thng 4/2002 t l tng trng tin mnh l 16,5%/nm v gim xung cn 15,9%/nm vo thng 12/2003. iu ny cho thy hiu qu ca chnh sch v hiu ho. V trong cc nm tip theo, Trung Quc tip tc p dng bin php ny nhm gim lng cung tin mnh qu mc trong nn kinh t. Tuy nhin, nhng din bin trong thi gian gn y cho thy chnh sch v hiu ho ca Trung Quc ngy cng t ra km hiu qu. Th nht, chnh sch v hiu ho s ch trung ho mt phn lng ni t c dng mua ngoi t v do vy s dn n s gia tng trong cung tin. Th hai, vic thu hi lng ni t trong lu thng bng tn phiu v hiu ho lm gia tng chi ph v hiu ho do phi tr li. Th ba, lm xu i bng bo co ti chnh ca h thng ngn hng v li sut tn phiu v hiu ho thp hn so vi li sut th trng. Trang 33

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam 2.6. Tng cung tin:

Tc tng cung tin Trung Quc qua cc nm9

Do chnh sch v hiu ha ngy cng t ra km hiu qu lm si mn chnh sch tin t c lp ca Trung Quc. Vic Trung Quc lin tc tung ng ni t mua USD gip thc thi chnh sch neo t gi theo ng bc xanh khin gia tng lng cung tin NDT. Trong nm 2010, chnh ph nc ny d kin lng cung tin mnh M2 tng 17% so vi nm 2009 nhng thc cht con s ny ln ti 19,5%. Tc tng cung tin chng mt khin Trung Quc phi c nhng bin php kp thi ngn chn. in hnh l k t u nm 2010 n u nm 2011, Ngn hng nhn dn Trung Quc(FPOC) c 9 ln tng t l d tr bt buc. Theo , k t ngy 25/03/2011, t l d tr bt buc ca cc ngn hng ln s ln 20% cn cc ngn hng va v nh s mc 16,5%10. 2.7. Gia tng lm pht:

Nh mt h qu tt yu, s gia tng cung tin qu mc s d dn n lm pht. Lm pht Trung Quc nm 2010 tng 3,3% thay v 3% nh d kin, c bit l ch s CPI thng 11/2010 tng 5,1%-mc cao nht trong nm.

Theo: http://seekingalpha.com/article/258277-china-money-supply-keeps-expanding Theo: http://en.infotv.vn/quoc-te/54814-trung-quoc-tang-ty-le-du-tru-bat-buoc-cacngan-hang-them-50-diem-co-ban

10

Trang 34

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam Lm pht Trung Quc qua cc nm11

Mt phn ca s gia tng lm pht ny cng c li cho chnh sch tin t tng i lng lo ca Trung Quc y gi c cc mt hng lng thc ln cao. Chnh v th m trong cuc hp ca B Chnh tr ng Cng sn Trung Quc (CPC) do Tng B th, Ch tch nc H Cm o ch tr ra quyt nh chuyn bin m hnh pht trin kinh t trong nm 2011, chnh sch tin t ca Trung Quc s chuyn t ni lng va phi sang thn trng, vi nhim v hng u l kim ch lm pht. n y ta c th khng nh mt ln na chnh sch tin t ca Trung Quc mt dn i tnh c lp.

2.8.

Vn li sut-tin thoi lng nan:

Vn li sut l mt du hiu khc cho thy tnh c lp trong chnh sch tin t ca Trung Quc ang dn mt i. Cho n gia nm 2005, chnh ph Trung Quc ch yu da vo cc bin php hnh chnh hn l chnh sch tin t lm lnh nn kinh t ang tng trng nng, lm pht v ngn chn mt bong bng th trng ti sn. Li sut l mt vn king c i vi Trung Quc v s gia tng li sut s lm gia tng dng tin u c nng, v dn n lm tng cung tin TQ nu khng c chnh sch v hiu ho. Nhng trong hon cnh lm pht gia tng nh hin nay th xem gia vic tng li sut li l iu ht sc cn thit. Tnh t thng 10/2010, Trung Quc c bn ln tng li sut lin tip v ln gn y nht l ngy 5/4/2011. Theo , c li sut tin gi v li sut cho vay ng nhn dn t k hn mt nm u c nng 0,25%, ln ln lt 3,25%
11

Theo: http://www.indexmundi.com/g/g.aspx?c=ch&v=71

Trang 35

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam v 6,31%12. Theo nh d bo th lm pht quc gia ny s tip tc tng trong nhng thng ti mc 5-5,3% do khng loi tr kh nng FPOC tip tc tng li sut c bn. Gn y co mt s quan im lam ln rng Trung Quc la trng hp c bit thach thc ly thuyt b ba bt kha thi khi cho rng quc gia nay a c ng thi ca ba muc tiu chinh sach. Thc ra, cung ging nh n , Malaisya, chung ta chi co th xem Trung Quc la mt quc gia gn y bt u la chon ch trung gian i pho vi cai goi la chin tranh tin t. Chng han, NHTW Trung Quc co nhiu iu kin thc hin chinh sach tin t kha c lp va duy tri kim soat cht che i vi ty gia cua ng nhn dn t. Nhng at c muc tiu nay, Trung Quc phai han ch dong vn quc t, bao gm ca vic han ch cng dn Trung Quc chuyn tai san ra nc ngoai. Trc sc ep cua cng ng quc t v vic Trung Quc inh gia thp tin t tng canh tranh, co luc chinh ho cung a nhng b phn nao bng cach cho ng nhn dn t ln gia. Cung luc o Trung Quc cung a tng lai sut kim ham nn kinh t ang co du hiu nong ln vao cui nm 2010. iu nay cho thy phn nao o Trung Quc a la chon ch trung gian cua b ba bt kha thi. Theo o vic kim soat vn trong mt chng mc nao o a cho phep chinh phu va tin hanh trin khai chinh sach ty gia va va iu hanh chinh sach tin t vi t cach la nhng cng cu ring bit vi nhau. Chng ta lm r vn : liu b ba bt kh thi (chnh sch tin t c lp tc l c li sut hoc gi c n nh, t gi hi oi c nh, v t do lu chuyn vn) ny c thc s l bt kh thi trong mi hon cnh, nh l thuyt chng minh khng? tr li cu hi ny, c l khng g thuyt phc hn l tham kho kin ca mt chuyn gia bc thy v l thuyt tin t, gio s kinh t hc Robert Mundell ca i hc Columbia, ngi tng c nhn gii Nobel v kinh t hc v cng l ngi am hiu rt su sc v nn kinh t Trung Quc. Nhng kin ny c ng trong Tp ch Kinh t Vin ng s ra gn y, cp ti vn thng d cn cn thanh ton ln ca Trung Quc v p lc tng gi ng nhn dn t (NDT) ca nc ny, cng nh s ma st v thng mi vi M. Theo gio s Mundell, hon ton c th gii quyt c mt cch d dng nhng vn ang lm au u ngi Trung Quc bng cch chm dt hnh ng can thip t gi (sterilization) ca ngn hng trung ng nc ny (l vic nhm v hiu ha nh hng ca s can thip t gi bng cch tung ra cc loi tri phiu chnh ph ngn cung tin tng qu nhanh). Quan trng hn, ng ni, vic chm dt hnh ng ny khng dn n tng lm pht nh l thuyt kinh t tiu chun d on, mc d cung tin s tng ln. Lu rng gio s Mundell cng l mt trong nhng tc gi chnh xy dng nn l thuyt ny. Ti sao li c nghch l ny?
12

Theo: http://vnexpress.net/gl/kinh-doanh/quoc-te/2011/04/trung-quoc-tang-lai-suatco-ban-lan-thu-tu-lien-tiep/

Trang 36

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam Gio s Mundell t ngc li cu hi, iu g s xy ra nu lng nhn dn t tng thm ny khng ko theo cu v hng ha tiu dng ca Trung Quc tng qu mc, m ch n thun l nhm tha mn nhu cu nm gi ng nhn dn t v cc ti sn c mnh gi bng nhn dn t ca dn chng Trung Quc? Ngi dn Trung Quc ang tr nn giu c hn v ang lp nhng k mi v gi tit kim, trong bi cnh nhng ti sn tit kim ny khng d dng g u t ra nc ngoi c (do ti khon vn ca Trung Quc vn b kim sot cht). Bi vy, nh l mt hu qu tt yu, lng vn ni a khng l ny bin thnh cc khon u t lm tng nng lc sn xut trong nc n mc qu ln so vi cu ni a. Trong khi , phn ln nht trong khi lng d tr ngoi hi tng ln l t FDI ch khng phi t thng d thng mi. Bi vy, ng nhn dn t b t di p lc tng gi v qu trnh ny c tnh t duy tr, c bit k t khi c ch c nh t gi NDT/USD c chuyn sang c ch cho php tng gi ng nhn dn t t t so vi ng la t nm 2005. Nm gi ng nhn dn t ang c chiu hng ln gi cng chnh l mt cch u t sinh li hiu qu ca dn chng. Ni cch khc, hy nhn nhn ng nhn dn t nh mt hng ha, v thng d cn cn thanh ton ca Trung Quc ch l s phn nh cu ln hn cung: Nu anh to ra tin trong trng thi cn bng th lng tin to thm ny s ph v cn bng , v dn chng s chi tiu nhiu hn, dn n nhp khu nhiu hn, v kh nng l lm pht s tng ln. Nhng nu anh in thm tin tha mn nhu cu tng ln v tin ca dn chng th s khng c lm pht ny sinh t vic ny, gio s Mundell lp lun. Vi hnh ng sterilization, Ngn hng trung ng ngn khng cho cung tin tng ln mnh tha mn nhu cu v tin ca dn chng, lm tip din tnh trng bt cn bng ny. Nng t l d tr bt buc (l iu v ang c thc hin Vit Nam) cng c tc dng tng t, ng ni thm. ng tin on rng chm dt hnh ng sterilization v ni lng chnh sch tht cht tin t s lm cho cu v ng nhn dn t nhanh chng bo ha. Trong trng thi cn bng, kt qu ca s bo ha v cu i vi ng nhn dn t l nhu cu hng ha trong nc cng nh nhp khu s tng ln, lm gim thng d thng mi ca Trung Quc vi th gii, nht l vi M. Tuy nhin, tri vi thng thng, gi c nhiu loi hng ha gim i Trung Quc v cc doanh nghip tng quy m sn xut n u lng cu hng ha mi tng ln ny m khng phi tng gi bn do h c gi thnh sn xut nh t c kinh t quy m (economy of scale), nh vn gi c bin li nhun ph hp. V thng d thng mi ca Trung Quc vi M s gim i nn p lc chin tranh thng mi vi M cng v th m gim i. Thc t l mc d ngn hng trung ng ca Trung Quc thc hin sterilization nhng lng cung tin (M2) vn tng 17% so vi mc tng GDP 11%. D vy, lm pht Trung Quc vn mc thp. Hn na, trong nhng thi im suy thoi nh, p lc gim pht tng ln Trung Quc. Thm mt khc bit l tnh trng qu nng ca kinh t Trung Quc khng dn n cu tng qu mnh nh vi trng hp ca cc nn kinh t Trang 37

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam khc. Ni chnh xc hn th nn kinh t Trung Quc vn phi i mt vi vn l nhu cu trong nc mc yu. Bi vy, khi cu ni a tng ln th h d sc tng mnh sn lng v tc l tng cung lm bo ha ton b lng cu mi tng ln ny. Tm li, ci gi l b ba bt kh thi hon ton c th l b ba kh thi trong mt s trng hp. Nn kinh t Trung Quc l mt minh ha r nt cho hin tng ny. Tuy nhin, trong trng hp ca Vit Nam th l thuyt v b ba bt kh thi vn ng cho n thi im ny.

C. THC TIN NG DNG B BA BT KH THI VIT NAM

V. Chnh sch tin t ca Vit Nam qua cc thi k:
Trong chnh sch tin t, chnh sch t gi c vai tr ln, tc ng trc tip n cn cn thanh ton quc t v tim lc ti chnh trong quan h kinh t i ngoi. V chnh sch t gi, c th xem xt s nh hng ca chnh sch ny n mc tiu cn bng kinh t i ngoi ca Vit Nam qua cc giai on. Trong nhng nm 1988-1991: t gi hi oi ca Vit Nam t ch a t gi chuyn sang ch t gi thng nht c xc nh theo c ch th trng c s iu tit ca Nh nc. T gi hi oi danh ngha c iu chnh theo st nhng din bin ca lm pht lm cho t gi hi oi thc t n nh, nn c nhng tc ng tch cc n vic khi phc c cn i bn trong v bn ngoi nn kinh t, tng bc nng cao sc cnh tranh ca hng ha ni a, thc y xut khu pht trin, do lm gia tng ngun cung ngoi t, gim dn thm ht cn cn thng mi v cn cn thanh ton qua cc nm. S iu chnh hp l t gi hi oi danh ngha phi hp vi vic tht cht cung tin, ct gim chi tiu Chnh ph, hn ch tn dng, tng li sut v nhng chnh sch kinh t khc chn ng c lm pht, a nn kinh t Vit Nam ra khi suy thoi v bc vo thi k pht trin. T nm 1992 n nm 1997: chnh sch t gi hi oi c iu chnh chng lm pht v thu ht u t nc ngoi. thc hin mc tiu chng lm pht, chnh sch t gi c iu hnh c gng duy tr s n nh ca t gi hi oi danh ngha. V vy, nu so snh ch s CPI ca M v CPI ca Vit Nam, cc nh kinh t tnh ton cho rng, t gi hi oi thc t b gim ti hn 20%. -S n nh t gi hi oi danh ngha nhng nm ny tm thi gp phn tch cc vo vic kim ch lm pht, thu ht u t nc ngoi, thc y tng trng kinh t vi tc cao trn 8% nm. Nhng vic duy tr t gi hi oi danh ngha gn nh c nh trong iu kin lm pht c kim ch song vn cao hn lm pht ca M (nc c ng tin chim t trng ch yu trong gi ngoi t xc nh t gi ca Vit Nam) v cc nc c quan h thng mi ch yu ca Vit Nam, ng thi ng USD c xu hng tng gi t nm 1995 lm cho VN c xu hng ngy cng b nh gi cao hn thc t. iu ny to ra v tch lu nhng nhn t gy mt n nh v km hm s pht trin kinh t. Trang 38

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam -Do t gi hi oi thc t gim xung, VND c nh gi cao lm suy gim sc cnh tranh quc t ca hng ha, dch v ca Vit Nam, lm cn cn thng mi v cn cn thanh ton chuyn trng thi t thng d nm 1991-1992 sang trng thi thm ht, bt u tch lu s mt cn i bn ngoi v dn chuyn sang gy mt n nh v mt cn i bn trong nn kinh t. Bi v, v bn cht, t gi hi oi khng ch tc ng n nhng vn kinh t i ngoi m n cn tc ng n cc vn kinh t i ni thng qua s tc ng ca t gi n th trng tin t v th trng vn. -T gi hi oi danh ngha n nh c tc dng tch cc trong vic thu ht u t trc tip nc ngoi, nhng do ngoi t c nh gi r nn khuyn khch cc nh u t vay ngoi t u t vo cc ngnh s dng nhiu vn v nguyn liu nhp khu mt ngun lc c coi l khan him Vit Nam. iu ny i ngc vi chin lc pht trin kinh t da trn c s khai thc c hiu qu cc ngun lc sn c v nhng li th so snh ca t nc, l ngun lc lao ng. Mt yu t khc cng lm trm trng hn tc ng tiu cc ca t gi hi oi giai on ny l vic ph gi ng NDT 50% vo nm 1994 ca Trung Quc. Vic ph gi NDT lm cho hng ha, dch v ca Trung Quc qu r trn ngp th trng Vit Nam qua con ng bun bn mu dch v bun lu, gy kh khn cho sn xut trong nc v tng nhp siu ca Vit Nam t Trung Quc. T nm 1997 n nay: chnh sch t gi hi oi c iu hnh nhm chng tc ng ca cuc khng hong ti chnh tin t khu vc v khc phc tnh trng nh gi cao VND thi gian trc . Thng 7 nm 1997, cuc khng hong ti chnh tin t khu vc ng Nam lm cho mt lot ng tin ca cc nc trong khu vc gim gi mnh so vi ng USD v VND. iu cng c ngha l, VND b nh gi cao hn na, trong bi cnh cc nc trong khu vc l bn hng ch yu v quan trng ca Vit Nam, lm cho xut khu ca Vit Nam gim st nhanh chng. Phn tch nhng nguyn nhn v bi hc t cuc khng hong ti chnh tin t khu vc cho thy, mc d th trng ti chnh tin t ca Vit Nam cha pht trin u v m ca nn khng b ko ngay vo ln sng ca cuc khng hong, nhng Chnh ph v NHNN Vit Nam nhn thy tnh cht nghim trng ca n nh ch t gi danh ngha ko di mt nguyn nhn quan trng to ra cuc khng hong nn c nhng bin php x l tng i hp l, ngn chn c nhng c sc khng cn thit i vi nn kinh t. V vy thng 10 nm 1997, NHNN quyt nh m rng bin giao dch gia t gi chnh thc v t gi giao dch ti cc th trng lin ngn hng t (+) (-) 5% ln (+) (-)10%. Ni rng bin giao dch lm cho t gi th trng tng mnh. Mc d t gi tng, nhng gi c trn th trng khng c nhng bin ng ng k. Vic iu chnh t gi ca NHNN trn y c tc ng tch cc i vi xut khu v hn ch nhp khu ca Vit Nam, gim nhp siu trong cc nm 1997-1999, cn cn ti khon vng lai v cn cn thanh ton cng gim dn thm ht, mc d u t nc ngoi suy gim mnh trong cc nm ny. Nhng iu chnh t gi nh trn cng c nhng tc ng tiu cc n nn kinh t, bi v khi VND gim gi lm tng thm gnh nng n nc ngoi ca c chnh ph v cc doanh nghip c vn vay nc ngoi, gim u t trc tip nc ngoi. V vy c th thy rng, cng chnh l ci gi phi tr khi la chn chnh sch t gi thin v c nh bng cch duy tr s n nh ca t gi danh ngha qu lu. V mt khi duy tr t gi c nh cng di th ci gi phi tr cng ln. trnh nhng hu qu tng t, chnh sch t gi phi c iu chnh linh hot, phn nh ng vi quan h cung cp v ngoi hi, s thch ca ngi tiu dng, lm pht, li tc Trang 39

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam ca ti sn ni, ngoi t chng c cc c sc ca nn kinh t. V vy, t nm 1999, NHNN chm dt cng b t gi chnh thc, m ch cng b t gi giao dch bnh qun trn th trng lin ngn hng, ng thi bin giao dch dao ng cng gim xung (hin nay l (+) (-) 1%. Vic can thip ca Nh nc i vi t gi c thc hin ch yu thng qua hot ng mua bn ngoi t ca NHNN trn th trng ngoi hi, xo b phng thc qun l mang nng tnh cht hnh chnh ch quan trc y. T cho n nay, t gi hi oi c hnh thnh theo c ch th trng, bm st s bin ng ca th trng th gii, phn nh tng i st quan h kinh t quc t gia ng ni t v ngoi t, nn ci thin c bn cn cn thng mi v cn cn thanh ton quc t ca Vit Nam. T nm 2007 Tn dng v cung tin bt u bng n, kt thc nm, tn dng tng vt 49.79% cn cung tin M2 cng mc 49.11%. Tip theo , t thng 1 n thng 5 nm 2008 cung tin lun mc tng trn 50% so vi cng k nm trc. Vi cc chnh sch tht cht tin t mnh m, n cui nm 2008, tng trng tn dng ch cn 27.6%. Tng trng cung tin M2 cng gim t kh nhanh chng t mc 48.19% vo thng 1 nm 2008 xung ch cn 25.83% vo thng 6. Kt thc nm 2008 cung tin M2 tng 20.7%. Vo nm 2009, chnh sch tin t ni lng lm cho tn dng nm ny tng mnh. Lin tc t thng 10 n thng 11, tn dng tng trn 40% v kt thc nm tng 37.74%. Nm 2010, d NHNN t mc tiu kim sot tn dng mc 25% nhng tn dng c nm vn tng gn 30%. Tn dng tng cao l nguyn nhn chnh khin cho lm pht ca Vit Nam bng n vo cui nm 2010. Tnh trong 2 thng u nm 2011 tn dng tng vt qu 30% so vi cng k nm trc. Trc thc trng tn dng tng qu mnh v lm pht cao, NHNN buc phi tuyn b kim sot tn dng di 20%, cung tin t 16-17%.

Hnh 3.1 Tng trng tn dng t 2001 - 2010 (n v: %).

Trang 40

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam

Ngun: http://www.langacorp.com Ch s gi tiu dng (CPI) nm 2007 tng 12.63%, c bit tng mnh vo nhng thng cui nm. y l du hiu r rng cho thy lm pht s l mt trong nhng vn h trng ca nn kinh t. Bc sang nm 2008, ch trong 2 thng u CPI tng 6.02% v lin tc 4 thng sau CPI u tng trn 2% mi thng. nh im lm pht nm 2008 ln n gn 30% Nguyn nhn bng n ca lm pht trong nm 2008 do tng trng tn dng v cung tin qu mnh trc . Ngoi ra, gi lng thc, nguyn nhin liu nhp khu tng cng gp phn lm lm pht bng n. Tng t nm 2007, lm pht bng n d di vo cui nm y ch s gi tiu dng nm 2010 tng n 11.75% (gn bng nm 2007). Nhng thng u nm 2011 lm pht cng tng ln rt mnh, ch 2 thng u nm CPI tng 3.78%. Con s ny tuy thp hn cng k nm 2008 nhng li l mc rt cao trong nhiu nm tr li y. Mt im tng ng nm 2008 khc l CPI nhng thng sp ti tip tc tng mnh do gi lng thc, nguyn nhin liu th gii tng. Ngoi ra, CPI tng mnh vo cui nm 2010 v u nm 2011 cn do cc chnh sch tin t ni lng trc . Cc gi kch cu, chnh sch h tr li sut t nm 2009 bm mt lng ln tin vo nn kinh t.

Hnh 3.2 Tng trng GDP, cung tin M2 v ch s gi tiu dng

Trang 41

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam

Trong su thng cui nm 2010, NHNN tng cung tin v tn dng nhanh chng lm gim li sut VND, nhng tc dng thc t li tri ngc v tng tin li lm tng k vng lm pht cng nh gy thm p lc ln t gi trn th trng t do. Ngoi ra li sut huy ng USD li tng trong my thng qua do nhu cu ngoi t ca nn kinh t la ha ang rt cao, kt qu l li sut huy ng VND vn kh gim xung di mc 1217% ca qu 3 nm ngoi.Nm 2011, va qua NHNN mi cng b mt lot cc gii php v chnh sch tin t. Tng trng tn dng gii hn mc 20%, t l tn dng cho khu vc phi sn xut gii hn ti a l 16% vo cui nm 2011. Li sut ti chit khu v li sut cho vay qua m va c iu chnh tng ln 12%. Cng tng t nh nm 2008, li sut nm 2011 bt u tng ln rt mnh. Li sut cho vay vt qu 20%, trong khi li sut huy ng b khng ch trn 14%. Tuy nhin mc cn bng ca th trng c th tim cn mc16-18%. Sau khi Ngn hng Nh nc chnh thc ban hnh Ch th s 01 trin khai Ngh quyt s 11 ca Chnh ph v kim ch lm pht, n nh kinh t v m v bo m an sinh x hi. Mt ni dung chnh ca Ch th l ch trng gim tc v t trng d n cho vay lnh vc phi sn xut trong nm nay, nht l lnh vc bt ng sn, chng khon. n 30/6/2011, t trng d n cho vay lnh vc phi sn xut so vi tng d n ca mi t chc tn dng ti a l 22% v n 31/12/2011 t trng ny ti a l 16%.Cng vi thng tin CPI tng phn no tc ng n tm l nh u t , khin dng tin vo th trng gim hn. V xu hng gim gi ca th trng s cng r nt hn trong nhng phin ti khi giao dch ang c chiu hng i xung v thng tin thua l ca cc qu u t trong ma i hi c ng ngy cng c cng b nhiu hn. VI. Chnh sch t gi: Trc nm 1989, Vit Nam p dng ch t gi hi oi theo k hoch bao cp. c trng ca ch t gi Vit Nam trong thi k ny l c nh, bc l nhiu mt bt hp l, n khng nhng khng th hin vai tr iu tit t gi hi oi trong vic cn bng cn cn thanh ton, iu tit ti sn xut m cn km hm cc hot ng kinh t i Trang 42

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam ngoi ca nc ta l nguyn nhn dn n tnh trng tr tr kinh t trong mt thi gian di. T nm 1989 tr v sau cho n nay, nh nc ta c nhng ch trng v gii php i mi trong quan h i ngoi, v chnh sch t gi tng bc xa b c ch c quyn ngoi thng, cho php cc t chc kinh t c php xut nhp khu trc tip vi nc ngoi. S lng cc cng ty c trc tip kinh doanh Xut Nhp khu khng ngng tng ln, cng vi vic m rng ngoi thng ch t gi cng c nhng thay i cn bn; chuyn sang c ch qun l kinh t mi bn thn c ch iu hnh t gi hi oi nhanh chng thay i ph hp vi bi cnh thc t. T mt c ch a t gi, mang nng tnh ch quan bao cp, xa vi vi th trng; t gi hi oi c iu chnh theo cc quan h v cc quy lut ca kinh t th trng. C ch t gi linh hot, c s iu tit ca nh nc pht huy vai tr va l mt phm tr kinh t vn ng theo quy lut cung cu ca nn kinh t va l mt cng c iu tit v m quan trng ca nh nc. Nh nc p dng chnh sch t gi linh hot c s qun l ca nh nc nhng vic iu hnh ca nh nc trong tng nm c khc nhau, ta c th chia ra 3 giai on: VI.1. Giai on th ni t gi 1989-1992: Trong giai on ny t gi hi oi VND/USD th hin qua bng s liu sau y:

(Ngun: tp san khoa hc Ngn hng, http://www.docstoc.com/) Bng s liu trn cho ta thy, t gi USD/VND qua cc nm c bin ng ln xung. Tuy nhin, tng qut m ni, trong khong thi gian ny, t gi USD/VND c khuynh hng tng v c nh nc iu chnh st vi gi th trng t do, iu ny chng t nh nc bt u th ni t gi, quan h cung cu ngoi t c quan tm y hn, tuy nhin s th ni t gi : - Kch thch tm l u c ngoi t nhm mc ch hng chnh lch gi. Tnh trng t gi thng xuyn t bin v thiu ngoi t gy nn nhng cn sc USD lm mt n nh nn kinh t. Qun l ngoi t ca chnh ph khng t c kt qu nh mong mun. Nh nc khng kim sot c lu thng ngoi t. Tnh trng leo thang ca ng USD kch thch tm l d tr USD. Ngoi t vn khan him khng c dng cho hot ng XNK m cn b bun bn vng vo gia cc t chc trong nc. Mi c gng qun l ngoi t ca chnh ph t em li kt qu, thm Trang 43

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam ch c nhng quyt nh ca chnh ph v qun l ngoi t b mt hiu lc t khi mi cng b. Giai on ny ngn hng khng kim sot c lu thng ngoi t. Trc tnh hnh , t nm 1992 chnh ph chn con ng thay i cch qun l ngoi t v i mi c ch iu hnh t gi USD/VND. Ni dung chnh ca nhng thay i v chnh sch v c ch nu trn l: - Thay th bin php hnh chnh, bt buc cc n v kinh t quc doanh c ngoi t phi bn cho ngn hng theo t gi n nh bng bin php kinh t: m trung tm giao dch ngoi t cho cc doanh nghip v cc ngn hng trao i v mua bn ngoi t vi nhau theo gi tha thun. Bi b hnh thc quy nh t gi nhm hng trong thanh ton ngoi thng gia ngn sch vi cc t chc kinh t tham gia XNK. Thay vo , trn c s t gi hnh thnh ti cc phin giao dch ngoi t, NHNN cng b t gi chnh thc. C ch hnh thnh v qun l t gi hi oi mm do nh v cng vi s can thip iu tit ca NHNN i vi lng ngoi t mua bn ti cc phin giao dch gii ta c tm l u c ngoi t, ngn c xu hng tng qu mc gi ca ng USD trn th trng. T thng 3/1992 gi USD bt u gim. Giai on c nh t gi 1993-1996:

VI.2.

(Ngun: tp san khoa hc Ngn hng, http://www.docstoc.com/) Do t gi chnh thc ca nh nc v t gi th trng t do trong thi gian ny khng chnh lch nhiu nn chng ta chn t gi chnh thc ca nh nc lm c s tnh ton. Qua bng s liu ta thy tc tng t gi hi oi chm hn tc tng ca lm pht v ph thuc vo quan h cung cu ngoi t, vo cc cm nhn t i ngoi. Vic duy tr t gi n nh trong thi gian di (1993-1996) khng khuyn khch c xut khu lm cho ngoi thng km pht trin biu hin c th:

(Ngun: tp san khoa hc Ngn hng, http://www.docstoc.com/)

Trang 44

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam Qua 4 nm pht trin kinh t ca t nc tc lm pht tng tng cng VND so vi USD ch tng 2% dn n thc t gi bn hng ni a tng trn 30% so vi hng nhp ngoi. Hng nhp ngoi tr nn r hn v c nhp vo th trng nc ta vi s lng ln, th hin qua s thm ht ca cn cn thng mi quc t ca nc ta trong nhng nm 1993-1996 t 939 triu USD nm 1993 ln 1,7 t USD nm 1994; 2,7 t nm 1995 v ln 3,8t USD nm 1996. ng trc tnh hnh , ngay t nm 1997 cho n nay nh nc c nhng ch o: - X l n qu hn t nm 1994, hn ch kp thi tnh trng m LC thanh ton trn lan v cui nm 1996 thng qua khng ch mc m LC l ch yu, hn ch m LC tr chm, xem xt nhp khu cho nhng mt hng cn thit, da vo huy ng vn trung v di hn ngy cng c nng cao v huy ng vn bng mi bin php thng qua mc k qu bt buc. iu chnh t gi linh hot theo tn hiu th trng. Giai an iu hnh t gi linh hot c s iu tit ca nh nc t 1997 n nay:

VI.3. nm

Giao dch trn th trng ngoi t lin ngn hng cng nh th trng ngoi t ni chung gim st. Thc t 6 thng cui nm 1997 nhu cu mua ngoi t lun cao hn nhu cu bn ngoi t v hot ng ca th trng nhiu lc nhng tr. Nhiu doanh nghip khng mua c ngoi t phi mua vi gi cao v chu l rt ln do t gi tng t bin. Ngoi t tng gi mnh lm tng nhu cu vay vn VND do li xut thp hn v chu ri ro v t gi gy mt cn i cung cu VND trn th trng. Nh nc m rng bin giao dch ca cc ngn hng thng mi t 1% ln 5% ri ln 10%. Nhng gii php ny kp thi lm gim sc p i vi t gi hi oi VND. Trong giai on ny NHNN ch ng tham mu cho chnh ph trong vic iu hnh lng tin cung ng trong tng thi k thch hp nhm p ng tt yu cu ca nn kinh t. Chnh sch t gi c iu chnh linh hot, mt mt to iu kin cho gi tr VND phn nh tng i chnh xc cung cu ngoi t, gp phn kim ch lm pht, mt mt p ng kh nng h tr xut khu. Nguyn nhn ch yu ca tnh trng nhp siu trong thi gian qua l do ngn hng iu chnh t gi b ng cng. Ngoi ra cn nhiu nguyn nhn khc na l nh hng xut khu yu, tnh trng nhp lu trn lan, trn thu cha c qun l cht. Ngy 24/2/1999 c xem l mc quan trng trong iu hnh t gi ca NHNN khi Thng c NHNN k quyt nh s 64/1999/Q/NHNN v quyt nh s 65/1999/QQ/NHNN ban hnh c ch iu hnh t gi bnh qun trn th trng ngoi t lin ngn hng, vi nguyn tc c bn l t gi c xc nh theo cung cu th trng, c s iu tit ca nh nc. Trong t gi bnh qun lin ngn hng ca ngy hm trc c p dng cc ngn hng thng mi (NHTM) lm c s xc nh t gi giao dch trong ngy hm sau. NHNN quy nh bin giao dch cho php trong tng thi k v NHNN trc tip can thip ln t gi ngoi t lin ngn hng tc ng ln t gi bnh qun lin ngn hng hng ngy. Theo c ch ny, t gi trn th trng s vn ng khch quan, phn nh ng hn cc quan h v cung cu v ngoi t trn cc th trng, ng thi cng ph hp vi c ch iu hnh t gi ca nhiu nc trn th gii.

Trang 45

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam Cng vi cc quyt nh , vi mc tiu n nh t gi, kim sot lm pht, NHNN cng a ra bin dao ng rt hp cho t gi giao dch ca cc NHTM l 0.1%, sau nng ln l 0.25% vo ngy 1/7/2002. C th ni rng cc quyt nh trn ca NHNN l mt cuc ci cch thc s v c ch vn hnh t gi ph hp vi iu kin v tnh hnh Vit Nam. Mc chnh lch t gi gia th trng chnh thc v th trng t do theo c thu hp dn. Tuy nhin, bin dao ng qu hp dn n kt qu kh nng t gi bin ng l khng ng k, kt qu l t gi nim yt ti cc NHTM lun chu p lc tng gi. Biu - T gi chnh thc v t gi ca th trng t do t 1999 - 2002

t gi chnh thc t gi trn th trng t do ( Ngun: Ngn hng nh nc, chi nhnh thnh ph HCM, http://iae.edu.vn/) Trong nhng nm gn y, NHNN iu chnh t gi theo mc tng nh. So vi nm trc, nm 2002: t gi tng +1,92%, nm 2003: tng +1,52%, nm 2004: tng +0,84%, nm 2005: tng +0,84%, nm 2006 tng +1,36%. Cng vi nhng i mi trong chnh sch qun l ngoi hi, lng ngoi t tp trung vo ngn hng ngy mt gia tng, cc ngn hng thng mi lun p ng nhu cu hp l ca cc doanh nghip, tnh hnh cng thng ngoi t c gii quyt. T nm 2008, trc tnh hnh suy thoi kinh t quc t nh hng mnh n Vit Nam, cc dng vn vo Vit nam b hn ch, ngn hng nh nc ch ng iu chnh t gi lin ngn hng tng tnh thanh khon trn th trng ngoi t, tnh n 26/12/2008, ngn hng nh nc iu chnh bin t gi t 2% ln 5%, iu chnh t gi ngoi t lin ngn hng 5,16%. Ngy 26/11/2009, ngn hng nh nc h bin t gi t mc 5% xung 3%, ng thi nng t gi lin ngn hng thm 5,44%, ln mc 17.961VND/USD. Ngy 10/2/2010, ngn hng nh nc quyt nh iu chnh t gi lin ngn hng t mc 17.941 VND/USD ln mc 18.544 VND/USD, ng thi n nh li sut tin gi ti a bng la M ca cc t chc kinh t ti ngn hng mc 1%. Cc quyt nh ny l nhm mc ch cn i cung cu ngoi t, to iu kin kim sot cung tin, khuyn khch xut khu, hn ch nhp khu, gp phn n nh kinh t v m.

Trang 46

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam C th ni chnh sch t gi trong thi gian qua c s iu chnh cn bn, nu r nguyn tc xc nh t gi, tnh th trng c tha nhn, s iu tit ca nh nc l kh r, quyn t ch ca ngn hng thng mi c cao, ngn hng nh nc tn trng c ch th trng v ch ng trong vic iu hnh t gi ph hp vi mc tiu chnh sch tin t v tng trng kinh t. Chnh sch t gi iu hnh da trn quan h cung cu, c s iu chnh linh hot l ng n.

VII.

Hi nhp ti chnh:

Vit Nam thi hnh chnh sch i mi kinh t v thc hin vic m ca bt u t nm 1986. Xu th ny ngy cng c khng nh bng mt lot cc mi quan h lin kt kinh t c thit lp vo nhng nm sau nh tham gia ASEAN (1995), APEC (1998), k kt Hip nh thng mi Vit - M (2000), WTO (2007)... Song song vi nhng ci cch kinh t, h thng ti chnh cng c nhng ci t vn bn theo hng hiu qu, cnh tranh v m ca tng bc. H thng ngn hng ca nc ta thc s c nhng thay i cn bn vo nhng nm u ca thp k 90 khi c tch lm 2 cp: Ngn hng Nh nc v Ngn hng thng mi vi hai chc nng ring bit. S ci t ny em n nhng thay i ng k theo chiu hng tch cc lm cho h thng ngn hng ngy cng thch ng vi c ch th trng hn. Tuy vy, nhn mt cch khi qut, h thng ngn hng nc ta vn cha p ng c nhng yu cu ca cng cuc ci cch v vn c th coi l cha pht trin. Mt s hn ch ch yu l: Non tr trong kinh nghim v k nng ngh nghip. H thng cc vn bn php quy cha hon chnh. Thiu phng tin v nhn vin lnh ngh. Hn ch v cng c thanh ton, chi tr. T l cho vay khng c kh nng thu hi vn ln. Thiu vng mt c ch gim st kim tra c hiu qu.

c coi l mt phn ca cng cuc ci cch, Vit Nam cng cho php cc ngn hng nc ngoi hot ng. Mt ngn hng nc ngoi mun hot ng ti Vit Nam c th thnh lp di 3 dng: vn phng i din, ngn hng lin doanh hoc chi nhnh ngn hng nc ngoi. - Nu m vn phng i din th ngn hng nc ngoi khng c php thc hin cc hot ng v mc ch li nhun nh cho vay, nhn tin gi, m th tn dng... Hin c khong trn di 50 vn phng i din ca cc Ngn hng nc ngoi ang hot ng ti Vit Nam (Asean Year Book, 1999).

Trang 47

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam - Nu thnh lp chi nhnh hoc ngn hng lin doanh th c th thc hin mt s cc hot ng thng thng ca nghip v kinh doanh ngn hng (c ni v ngoi t) nh: cho vay, chit khu, thanh ton... hoc cc hot ng khc c Ngn hng Nh nc Vit Nam cho php. Hin c 4 ngn hng lin doanh v khong 24 chi nhnh ngn hng nc ngoi ang hot ng ti Vit Nam. Mc d vy, th phn hot ng ca cc ngn hng nc ngoi ti Vit Nam vn cn nh. Bn ngn hng thng mi quc doanh vn chim th phn ln nht (trn 80%) trong vic huy ng tin gi v cho vay. Th trng bo him ca Vit Nam c phn rng m hn i vi hot ng ca cc cng ty bo him nc ngoi. Chnh sch m ca c thc hin bt u t nm 1993 khi chnh ph ban hnh ch th 100/CP cho php cc nh bo him nc ngoi c php u t vo Vit Nam di cc hnh thc: lin doanh, m chi nhnh hoc 100% s hu vn nc ngoi. Hin gi c 16 cng ty bo him c vn u t nc ngoi hot ng ti Vit Nam trong c 4 cng ty lin doanh v 4 cng ty 100% vn nc ngoi. Mc d vy cc cng ty bo him Nh nc vn gi v tr thng soi. Nm 1999 doanh thu ca cc cng ty bo him Nh nc chim khong 89% tng doanh thu ngnh bo him. Tuy nhin, doanh thu bo him ca cc cng ty nc ngoi ang c xu hng tng nhanh trong nhng nm gn y v c th s chim th phn ng k trong mt tng lai khng xa. Th trng chng khon Vit Nam mi c hnh thnh vo thng 7-2000. Thc cht y mi ch l th trng thu s khai v cha n nh. Tng lng giao dch cn ht sc mng so vi ton b nn kinh t. V vy, s tham gia ca cc hng nc ngoi trong lnh vc ny hin nay gn nh khng c. Hn na, h thng lut php cng nh chnh sch to hng ho cho th trng chng khon cng s cn nhiu thay i, nn s u t ca cc cng ty nc ngoi thng qua th trng chng khon cng mi ch dng li mc quan st thm d. Tm li: Th trng dch v ti chnh Vit Nam c th coi l cha pht trin v ang trong qu trnh ci t, c cu li nng cao sc cnh tranh v thch ng vi mi trng kinh t, x hi ang ngy cng thay i theo xu th quc t ho. Theo xu th ny, Vit Nam dn dn m ca nn kinh t ni chung v th trng dch v ti chnh ni ring tng bc hi nhp vo nn kinh t th gii. Trong mt chng mc nht nh, c th ni rng chnh sch tng i thnh cng v tr thnh mt nhn t mang li s ci thin v tnh hiu qu, tnh n nh v tnh cnh tranh trong lnh vc dch v ti chnh mt lnh vc vn c Nh nc kim sot cht ch v mang nng tnh hnh chnh bao cp trong thi gian trc y. S m ca th trng ca Vit Nam c th coi l tng i ho phng so vi mt s nc ang pht trin. iu ny c bit ng nu so snh gia Vit Nam v Trung Quc - mt nc ang pht trin c nhiu iu kin kinh t, x hi, chnh tr kh tng ng vi Vit Nam v l nc c nhng ci cch kinh t i trc Vit Nam mt thp k. Tuy nhin iu cng khng c ngha rng s m ca kh Trang 48

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam nhanh s tc ng tiu cc n nn kinh t Vit Nam m ngc li, tin trnh c th l mt ng lc thc y quan trng lm cho cng cuc ci t ca Vit Nam nhanh i n ch hn v do c kh nng thch ng vi nn kinh t th gii mt cch hiu qu hn. Chin lc ny mt ln na c khng nh thng qua vic k kt hip nh thng mi Vit - M (trong c nhng cam kt v vic m ca, trao i thng mi trong lnh vc dch v ti chnh)- mt bc i quan trng trong tin trnh gia nhp WTO ca Vit Nam.

IV. Mt v d in hnh v Vn dng linh hot b ba bt kh thi vo Vit Nam nm 2007:

4.1. Thc trng:

Trong nm 2007 quan st thy s can thip tri chiu ca Ngn Hng Nh Nc Vit Nam. Ngn hng va tung tin ng ra mua vo la , va tng gp i t l d tr bt buc thu hi lng tin tung ra. Mc tiu duy tr mc gim gi ng tin mt vi phn trm, to iu kin thun li cho xut khu tr nn kh khn hn khi lng ngoi t chy vo Vit Nam gia tng mnh m do s bng n ca th trng chng khon v cc dng vn khc c khai thng tt hn. ng Vit Nam khng nhng khng gim m cn tng gi so vi ng la, gy bt li cho xut khu. Bn cnh , nhp khu trong qu 1 li tng t bin lm cho thm ht cn cn ngoi thng tr nn trm trng hn. V p lc nu trn, cng thm vic mun gia tng s lng ngoi t d tr phng khi cn thit, Ngn hng Nh Nc Vit Nam tung tin ng mua vo mt lng ln ngoi t m theo c tnh ca Ngn hng Th Gii, ch trong qu 1, d tr ngoi hi ca Vit Nam tng khong 3 t la, tng ng 50.000 t ng c a vo lu thng. => T gi ng Vit Nam so vi ng la tng ln mc 16.100. Tuy nhin, khng ging nh Trung Quc v n lm, trong sut mt thi gian di, khi NHNN cung ng ra mt khi lng tin ln mua ngoi t, VN hu nh khng pht hnh tn phiu v hiu ho vi quy m ln. Trong bi cnh th trng m cn yu km th s tin m NHNN thu v thng qua vic mua bn cc chng khon gn nh l khng ng k so vi khi lng cung tin tung ra, iu ny dn n mt s gia tng trong lm pht.

Trang 49

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam (Ngun: http://www.diendantheky.net/2010/12/so-tay-kinh-te122010.html) Vic gia tng d tr bt buc l iu cn thit nhng vic bm lng ln tin ng vo nn kinh t s lm p lc lm pht gia tng. in hnh l mi my thng u nm m ch s gi tiu dng trong nc tng 7,3% so vi cng k nm ngoi. iu ny lm cho mc tiu khng ch mc tng gi trong nm 2007 con s 6,5% tr nn kh khn hn. gim bt p lc tng ca ch s gi ch cn cch rt bt tin ra khi nn kinh t. Tng d tr bt buc l gii php c chn. Vic tng t l d tr bt buc tin gi bng ng Vit Nam t 5% ln 10% th c tnh s c khong 40.000 50.000 t ng quay tr li kho ca Ngn hng Nh Nc. Nh vy, vi hai bin php can thip c a ra, t nht ba mc tiu t c gm: m bo mc tiu n nh t gi, tng c lng d tr ngoi hi quc gia nhng li khng gy p lc lm pht v tin chy vo c em ct trong kt nn chng c iu g xy ra c. 4.2. nh gi vic vn dng:

m bo mc tiu ca mnh, Ngn hng Nh nc thc hin gii php l em ct bt tin.Tuy nhin, thi im hin nay vic ny khng hp l lm. Bi v: - Tuy cc ngn hng c v d tha ngun vn trong nhng thng u nm 2007, nhng c l by gi l thi im nn kinh t s hp th mt lng vn ln khi m nhng thun li c c t vic Vit Nam tr thnh thnh vin chnh thc ca WTO bt u c pht huy.Nhiu d n cng trnh ang ch vn, nhiu doanh nghip cn vn n gia tng hot ng kinh doanh. Nu tng t l d tr bt buc lc ny s dn n vic khan him vn v y cc ngn hng vo cuc ua li sut gy bt li cho nn kinh t. - S mu thun gia c quan iu hnh chnh sch ti kha v c quan iu hnh chnh sch tin t.Vit Nam ang d tha tin nh vy m li c k hoch pht hnh thm 1 t la tri phiu quc t trong thi gian ti. Ngn hng s lm g vi s tin ny? - Mc tiu a tin vo Vit Nam ca cc nh u t nc ngoi l to ra li nhun m theo Gio s Ari Kokko, thuc trng Kinh T Stockholm th t sut sinh li yu cu ti thiu ca cc khon u t phi l 15%.Trong khi ngn hng li gi tin lm d tr hoc u t vo chng khon t ri ro th t sut sinh li s nh hn 15% rt nhiu. Khi dng vn ra vo c t do, nu mun gi t gi hi oi n nh th ngn hng trung ng buc phi tung ng ni t mua ngoi t trong trng hp dng tin i vo qu nhiu, ngc li mt lng d tr ngoi t phi bn bt ra thu v ng ni t khi dng vn o chiu.V vy tnh c lp ca chnh sch tin t hay ni cch khc iu hnh chnh sch tin t v mc tiu lm pht s khng th m bo v cung tin khng phi da vo din bin gi c trong nn kinh t m do t gi hay dng tin vo ra quyt nh. Ngc li, nu chnh sch Ngn hng Trung ng mun c mt chnh sch tin t c lp v mc tiu lm pht th buc phi t b mc tiu c nh t gi khi ti khon vn Trang 50

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam c t do. Nhn vo vic vn hnh chnh sch tin t Vit Nam c v ang c chng minh tnh kh thi ca b ba nu trn. Dng vn ra vo t do, lm pht vn c khng ch v t gi th n nh. y chnh l nghch l m Ngn hng Nh nc to ra. V di hn, chnh sch nh vy s nh hng n c nn kinh t. in hnh l trong nm 2008 chng ta gnh chu nhng hu qu rt nng n khi lm pht tr nn mc cao nht trong vng 10 nm tr li y. V. Bi hc kinh nghim cho Vit Nam: Thnh qu 10 nm ci cch kinh t ca Vit Nam phn nh nhiu nt khc bit so vi cc hnh mu tng c p dng mt s nn kinh t chuyn i khc nhau, ngoi tr Trung Quc. Cch lm ca Vit Nam ngu nhin c nhiu im tng ng vi Trung Quc, m trc ht l mi n lc ci cch chuyn i u m bo duy tr tnh n nh ca h thng chnh tr - x hi. Thc tin ci cch hai quc gia lng ging ca nhau, c cng th ch chnh tr v xut pht im, cng nh hng mc tiu chnh tr lu di, ch r ci cch thnh cng vn khng phi l tc , m l ng hng ng, mc v phm vi ci cch va tm. Nh vy m c Trung Quc v Vit Nam u l hai nc chim v tr c bit trong nhm nc c mc tng trng nhanh, bn vng, lin tc trong sut thi k ci cch chuyn i vi mt nn chnh tr v x hi n nh. Bc u ci cch kinh t Vit Nam kh thnh cng vi 5 ni dung then cht l: T do ho phn ln gi c v th trng. To mi iu kin cho sn xut - kinh doanh ca cc thnh phn kinh t pht trin, trong ni bt l ci tin mnh qun l kinh t trong nng nghip. Kim ch lm pht, n nh sc mua ng tin. n nh kinh t vi m. y mnh ci cch ti chnh, tin t v ngn hng. Bc u sp xp li khu vc DNNN v pht trin nn kinh t hng ho nhiu thnh phn, tp trung khai thc ni lc gn vi s dng c hiu qu mi ngun lc huy ng t bn ngoi, tng bc hi nhp vi cng ng kinh t khu vc v th gii.

Ci cch tp trung vo 5 ni dung then cht gp phn ni lng c kim sot tng cu vn b km hm trc y, to ra s kch thch tng trng v tng cung theo mc tim nng ca ton b nn kinh t. Do nhiu nguyn nhn khch quan, ch quan t cui nm 1997 tr li y, dng nh tc ci cch b chng li. Hiu nng hot ng ca nn kinh t Vit Nam gim st, phn nh nhng vn bt cp v c cu kinh t, c bit c s tc ng tiu cc ca cuc khng hong ti chnh tin t khu vc. Yu cu y mnh ci cch i v chiu su giai on hin nay phi nhm vo 2 hng c bn: mt mt, c cu li nn kinh t trong nc, thit lp tng quan tng cung - tng cu trn bnh din vi m mi, ch khai thc nhng mt mnh ca cc yu t ni lc, c tnh n m ca rng Trang 51

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam hn ra th trng bn ngoi; mt khc, nng cao hiu qu v sc cnh tranh ca nn sn xut hng ho ni a, p ng cc yu cu ngy cng kht khe hn trong tin trnh hi nhp vi cc nn kinh t trong v ngoi khu vc. nh hng tip tc ci cch kinh t ca Vit Nam l hon ton nht qun vi nhng mc tiu c vch ra t nhim k i hi VI (1986), c b sung i hi VII (1991) v c iu chnh kin ton i hi VIII (1997) v cc ngh quyt ca Ban chp hnh Trung ng kho VIII, cng nh s tip tc kin tr nh hng ng n c trong nhim k i hi IX sp ti. Tuy nhin, trong bi cnh mi ca tnh hnh kinh t trong nc, khu vc v quc t, phm vi ni dung ci cch cn phi i vo trng tm, trng im v c hiu qu hn. Cht lng ci cch phi c nng cao tm v m v vi m, kt thc giai on ci tri i vi sn xut - kinh doanh v th vo l nh hnh c ch qun l kinh t tm cao hn, thch ng hn vi yu cu pht trin mi. Mt trong nhng ni dung quan trng ca ci cch vn l y nhanh tin trnh ti c cu h thng ti chnh - ngn hng, sp xp kin ton khu vc doanh nghip Nh nc v t do ho hot ng thng mi v u t. Trc thm thin nin k th 21, cng nh h thng ngn hng ca nhiu nc, Ngn hng Vit Nam ang phi i mt vi nhiu p lc t s suy gim tng trng v tnh hnh ti chnh yu km ca cc DNNN. Nhiu ngn hng thng mi vn gp kh khn khi i mt vi ri ro v ngoi hi, n kh ng chng cht, c s vn hot ng cn nh nhoi v kh nng sinh li thp. gii quyt tnh hnh ny, mt s bin php nhm to iu kin cho vic c cu li khu vc ngn hng, kin ton th ch php l v khi tho vic xy dng chin lc ci cch ngn hng ton din theo mt l trnh nhiu nm cn c hon chnh sm. Vic thc y nhanh hot ng sp xp li DNNN ngy cng tr nn bc xc, nhm phi hp tin trnh ci cch h thng ngn hng, m bo nhng khon thua l ln ca cc DNNN khng gy ra hiu ng v ti chnh lan truyn, e do s n nh kinh t v m. Cng t kinh nghim ca Trung Quc lnh mnh ho khu vc ti chnh Nh nc l phng cch cn bn dn ph b qu nhiu iu kin u i bt hp l i vi khu vc ny, v l nguyn nhn tng s li vo Nh nc, gy ra s xi mn kh nng sinh li t thn ca chng. Theo nh gi gn y ca nhm chuyn gia thuc Qu Tin t Quc t (IMF) nc ta c cha y 40% cc DNNN kinh doanh c li, cn li ch yu trong tnh trng mc n chng cht hoc trng thi ti chnh c vn . S ny sm mun phi c gii quyt ng b bng nhiu cch, k c vic y nhanh tin trnh c phn ho theo k hoch hng nm. Mt mt, phi m bo ci thin hiu nng hot ng ca cc doanh nghip Nh nc sau c phn ho theo phng chm rch ri gia qun l hnh chnh cng quyn v qun l kinh doanh phn quyn (Trung Quc gi l chnh x, phn khai), tun th nguyn tc lm mnh t trung ng n a phng, trung ng lm trc lm gng cho a phng (Trung Quc gi l phn lu, h cng). Mt khc, Trang 52

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam ch trng gii quyt tho ng quyn li chnh ng ca mt s c nhn, dm hy sinh v i cc m ri b v tr ng nhim khng cn l vt cn (Trung Quc gi l d miu, ui thn"). Cui cng l, ch trng hn cng c s pht trin ca khu vc t nhn nhm to vic lm thay th s lao ng b mt vic v hnh thnh mi trng cnh tranh thc s bnh ng, kh thi cho s pht trin chung. nh hng tip tc m ca nn kinh t Vit Nam l c s cho s h tr ci thin lu di cht lng hot ng ca cc doanh nghip trong nc v khai thc, s dng c hiu qu mi ngun lc bn ngoi. Mc bo h cao phi c gim nh tng bc c thi hn gn vi kin quyt khc phc nhng non yu ca sn xut ni a, ng thi tch lu nhiu kinh nghim hn trong vic thu ht, s dng vn u t nc ngoi trc tip (FDI), trnh thin v thit lp cc ngnh sn xut thay th nhp khu km hiu qu. Vic trin khai cc k hoch m ca hi nhp thng mi nm trong khun kh AFTA, APEC. Hip nh thng mi Vit - M, tin ti tr thnh thnh vin WTO phi c chun b chu o theo mt l trnh thng nht. l nhng yu t quan trng v cn thit a nn kinh t Vit Nam i ng qu o tip tc ci cch m ca, khc phc s suy gim tng trng, vt qua kh khn, tr ngi v tip tc pht trin tt. V.1. Nhng bi hc kinh nghim i vi Vit Nam trong iu hnh chnh sch tin t: Vit Nam l mt nc ang pht trin, vic iu hnh cng c chnh sch tin t cn phi ht sc cn trng. Theo nh gi ch quan ca ngi vit, trong bi cnh nn kinh t cn non yu v bc l nhng hn ch kh ln v tng trng cn cha vng chc, trnh hin tng b ba bt kh thi, NH nh nc nn kim sot dng vn ng thi thc hin chnh sch lm pht mc tiu. Tuy nhin, vic p dng chnh sch mc tiu lm pht (CSMTLP) cng phi lu tm ti mt s vn sau: Mt l, La chn CSMTLP phi trn c s sau mt thi k kim ch lm pht thnh cng. iu ny s gip to ra nim tin ca cng chng vo kh nng ca NHT trong vic thc thi cc mc tiu mnh nh ra cng nh to tin c s cho vic kim sot lm pht v sau. Cn vic sau bao nhiu nm th phi ph thuc vo iu kin ca tng quc gia c th, khi thy mnh hi t y nhng yu t c th thc hin thnh cng CSMTLP th chnh thc cng b. Bi v mt khi cng khai cng b th phi bng mi cch t c, nu khng s gy mt nim tin vi cng chng. Hai l, Ch s CPI v ch s lm pht c bn song song s dng. Mc d nh ni trn ch s CPI c nhiu u im nhng mt nhc im ln l n li bao gm c nhng yu t khin gi c bin ng trong ngn hn m c th nhanh chng mt i sau nn bn cnh cc NHT u s dng thm ch s lm pht c bn v cho rng ch s ny mi th hin bn cht xu hng bin ng ca gi c v gip NHT c th nhn nhn v tnh trng lm pht chnh xc hn. Ba l, CSMTLP phi c tnh linh hot cao. y l mt vn quan trng, bi v cc bin c kinh t, chnh tr, x hi bin i khng lng, dn n nhng phn ng khc nhau ca nn kinh t vo tng thi k, rt cn thit phi cho NHT nhng s linh hot Trang 53

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam nht nh h c th phn ng li cc bin ng ny mt cch c hiu qu. S linh hot ny c th c th hin trn nhiu mt: - Mc tiu c t trong mt khung gi tr hn l mt con s c th. - Khung mc tiu c t ra mt cch t t tng hoc gim theo thi gian trnh gy sc cho nn kinh t. - Mi mc tiu c thi gian thc hin tng i di, trong thi gian , vn c th chp nhn s lch ra khi mc tiu mt cch tm thi. Bn l, CSMTLP phi c s cng khai minh bch v gn lin vi trch nhim cao ca NHT iu ny c tc dng l khi m cc ch th khc trong nn kinh t bit c NHT ang lm g, CSTT ang u th nhng s d tnh ca h v cc nhn t c lin quan n lm pht s gn hn vi nhng g m NHT mong mun v t l lm pht trong di hn s ri vo khung mc tiu t ra. Cc kha cnh c th cp n: - Bn cnh cc knh thng tin chnh thc phi ch quan tm c n nhng knh khng chnh thc (cc bi tham lun, pht biu, pht hnh bo ch, trang web...) - Gia tng cam kt trch nhim ca NHT trong vic thc thi cc mc tiu t ra ca CSTT. Nm l, CSMTLP khng c php xung t vi cc chnh sch kinh t v m khc. Ngoi CSTT, bt c quc gia no cng cn phi thc hin nhiu cc chnh sch kinh t v m khc. Vic t ra cc chnh sch chng cho v xung t ln nhau tt s gy ra nhng kh khn cho cc c quan ch qun trong vic thc thi cc chnh sch ny. V vy ngay t khi hoch nh chng ta phi c gng lm sao cho cc chnh sch ny khng c xung t vi nhau mi to ra nhng thun tin trong qu trnh thc hin sau ny. Su l, d bo lm pht - nhn t gp phn trong thnh cng ca CSMTLP. Tt nhin khng phi bt c quc gia no cng thc hin d bo lm pht, v cng khng phi bt buc phi d bo lm pht mi em n thnh cng cho CSMTLP, nhng c th d bo trc c nhng g c th xy ra cng khng phi l ti. N s gp phn gip NHT c c ci nhn tt hn v khng b bt ng trc nhng g m mnh s phi i mt v v th a ra c nhng bin php ng ph. V.2. Nhng bi hc kinh nghim i vi Vit Nam trong hi nhp ti chnh: Da trn nhng phn tch v li ch m ri ro v vic t do ho ti chnh, kinh nghim m ca th trng ca Trung Quc v thc tin ci cch h thng ti chnh ca Vit Nam trong thp k va qua, mt s khuyn ngh c th rt ra l: Th nht: Vit Nam nn tip tc tin hnh vic m ca dn dn th trng ti chnh vi mt phm vi thch hp v mt trnh t hp l sao cho va m bo nng dn nng lc v kh nng cnh tranh va thch nghi v tin gn hn n nhng tiu chun v thng l quc t. S thnh cng v vic xc tin m ca th trng ti chnh thi gian qua cho thy rng, s tham gia ca cc hot ng u t nc ngoi trong lnh vc dch v ti chnh cng mang li li ch ng k nh tng cng s cnh tranh, h thp chi ph, nng cao cht lng dch v, tng cng chuyn giao cng ngh, kinh nghim qun l v tng thm tch lu vn cho nn kinh t. Kinh nghim m ca th trng ca Trung Quc Trang 54

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam cng cho thy , do c s bo h qu lu thng qua nhng iu kin ngt ngho khng cho php s du nhp ph bin ca hot ng kinh doanh quc t, nn cng cuc ci cch din ra trn hai thp k song h thng dch v ti chnh Trung Quc vn km pht trin vi tnh cnh tranh thp. y l mt trong nhng im bt li ng k khi Trung Quc gia nhp WTO trong tng lai. Th hai: Vic m ca th trng dch v ti chnh khng th khng gn lin vi mt tin trnh ci cch lin tc h thng dch v ti chnh nc ta hin nay. Phn tch trn cho thy rng, mc d c 10 nm ci cch song h thng dch v ti chnh nc ta vn cn im xut pht thp, km hiu qu v vn mang nng du n ca thi k bao cp. Thc trng khng th c tip tc duy tr thng qua vic bo h bng cch hn ch s thm nhp ca cc hot ng u t quc t, m cn phi c bo h thng qua nhng ci cch trit trn c s to ra nng lc t bo v trong iu kin cnh tranh quc t khi tin hnh hi nhp. Mt trong nhng nguyn nhn ch yu ca cc cuc khng hong ti chnh tin t din ra trn th gii (cng vi nhng nguyn nhn khc) l s yu km ca chnh bn thn h thng ti chnh ngn hng ni a ca cc nc thi hnh chnh sch m ca. Do , khng i ph ni nhng trn bo tp ti chnh ny sinh do hiu ng ca u t quc t mang li. Vic m ca th trng nu qu t ngt do khng cho s cai cch ng k nng cao nng lc ca h thng ti chnh ni a trc khi tin hnh m ca s rt d dn n tnh trng hn lon, bt li v mt kh nng kim sot ca chnh ph i vi lnh vc dch v ti chnh. V vy, ci cch v loi b dn tnh hnh chnh bao cp ca h thng ti chnh ni a cho thch ng vi kinh t th trng trong mi trng quc t c coi l mt trong nhng chin lc mang li s thnh cng khi tham gia hi nhp. Th ba: Ci cch h thng dch v ti chnh khng c ngha ch l nhng ci cch v mt c cu t chc, nng lc ngh nghip, m phi c tin hnh ton din c v quan im v phng php iu hnh v m ca ton b h thng gn vi nhng iu kin quc t. Trong , nhng ci cch v h iu hnh chnh sch t gi, qun l ngoi t v chnh sch li sut phi c coi l c bit quan trng v chng ht sc nhy cm i vi nn kinh t. Bi hc rt ra t cc cuc khng hong tin t trn th gii cho thy, vic duy tr mt ch t gi chnh thc qu xa so vi t gi thc, vic th lng trong qun l ngoi t v vic qu lm dng chnh sch li sut tc ng vo nn kinh t mt cch cng bc trong mt thi gian di nu khng c iu chnh tin gn hn vi nhng iu kin quc t s l mt bt li ln khi tin hnh m ca th trng v tham gia hi nhp, thm ch s l nguyn nhn trc tip gy ra khng hong. Th t: Ci cch ti chnh song song vi vic m ca dn dn th trng dch v ti chnh cn phi c h tr ng thi bng vic hon thin h thng lut php, nhm to ra mt hnh lang php l n nh, hiu qu v minh bch, to sn chi bnh ng cho cc doanh nghip trong nc vi cc doanh nghip c vn u t nc ngoi theo hng Trang 55

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam i x quc gia (National Treatment). Trong , c bit ch n nhng c s php l m bo quyn gim st kim tra ca chnh ph v cc c quan bo v php lut i vi cc hot ng kinh t ca cc doanh nghip, k c doanh nghip c vn u t nc ngoi nhm m bo s khng ch ca Nh nc trong vic duy tr s n nh v s lnh mnh ca th trng dch v ti chnh. Trc mt cn xo b ngay s i x u i v thu i vi cc doanh nghip c vn u t nc ngoi trong lnh vc dch v ti chnh nhm m bo s cnh tranh bnh ng gia doanh nghip ni a v doanh nghip c vn u t nc ngoi. Th nm: Vit Nam cn tp trung ti a v th ca mt nc ang pht trin trong cc cuc m phn song phng v a phng c hng nhng u i hoc nhng b trong vic thc hin ngha v vi t cch thnh vin, c bit trong thi gian chuyn i (Phase - in Period). Nhng nhng b v nhng u i ny s l nhng iu kin tt c cu, ci t li v tng cng tim lc cnh tranh sao cho c th ng vng trc s du nhp ca cc th lc cnh tranh quc t khi th trng c t do ho hon ton. Trong thi gian trc mt, vic tham gia v thc hin tt cc hip nh khu vc nh AFTA, APEC nn c t v tr u tin hng u v coi l bc m - bc c rt kinh nghim trc khi tin ti m phn gia nhp WTO trong tng lai. Cui cng, khi tin hnh m phn m ca th trng dch v ti chnh, chng ta cng khng nn loi b nhng hn ch cn thit v t l s hu vn ca ngi nc ngoi (c nhm hoc t chc), ng thi km theo nhng rng buc v hnh thc u t v nhn s iu hnh hoc s dng lao ng m bo li ch ch quyn quc gia v duy tr s kim sot ca Nh nc i vi th trng ti chnh. Vic m ca th trng nn c tin hnh rng ri trc ht i vi th trng bo him. i vi lnh vc ngn hng v th trng chng khon cn phi c nhng bc i ht sc thn trng, bng nhng bin php bo v thn trng tin ti vic m ca mt cch ton din khi iu kin cho php. Bi hc ny thm ch cng cn c gi tr i vi cc nc pht trin c kh nng cnh tranh cao nh Canada hoc mt s nc thnh vin trong khi G7. Tm li: Khu vc dch v ti chnh trn th gii th hin r xu hng ton cu ho trong vng hai thp k gn y. T do ho ti chnh ton cu mang li nhng li ch to ln xt trn c kha cnh hiu qu v cht lng dch v. Tht khng may, trong thi gian trc y, mt s nn kinh t chuyn i theo ui chnh sch t do ho ti chnh lm vo nhng cuc khng hong ti chnh trm trng. Ni m nh v kh nng xy ra khng hong tr thnh mt trong nhng nguyn nhn chnh khin cc nc thnh vin WTO t ra do d trong vic cam kt m ca th trng dch v ti chnh. y cng l mi quan tm chung ca cc nc cha phi l thnh vin ca WTO nhng ang trong qu trnh xin gia nhp vo t chc ny. Tuy nhin, nhiu nh nghin cu ch ra rng: trong a s cc trng hp, li ch ca t do ho ti chnh, hon ton c th vt tri nhng chi ph ri ro c th xy ra trong qu Trang 56

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam trnh ci cch. Khng hong ti chnh din ra mt s nc trn th gii khng c nguyn nhn su xa bt ngun t vic t do ho ti chnh m bt ngun t chnh nhng yu km tim n trong h thng ngn hng, s thiu vng ca mt ch gim st c hiu qu cng nh nhng sai lm trong chnh sch qun l tin t v chnh sch t gi hi oi. (1) Da trn kt qu nghin cu , tc gi ch chn Trung Quc v Canada - mt nc cha phi l thnh vin v mt l thnh vin ca WTO, mt nc l nc ang pht trin v mt nc l nc pht trin - nghin cu v rt ra nhng bi hc kinh nghim cn thit cho cng cuc m ca th trng dch v ti chnh nc ta. (2) H thng dch v ti chnh ca Canada nc ngoi cng tng i pht trin. Nhiu chi nhnh ngn hng ca Canada hot ng ti M, Mehico... Nhiu hng bo him ca Canada cng c mt nhiu nc trn th gii, trong c c Vit Nam. (3) Hin ti, cc doanh nghip trong nc np thu thu nhp doanh nghip vi thu sut 32%, trong khi cc doanh nghip c vn u t nc ngoi ch phi chu thu sut 25%. V.3. Nhng bi hc kinh nghim i vi Vit Nam trong iu hnh t gi:

- Chnh sch t gi l mt b phn ca chnh sch tin t v nm trong mi quan h ca h thng cc chnh sch kinh t. V vy, chnh sch t gi ch c th t c nhng mc tiu ca mnh khi qu trnh iu hnh c t ra trong mi quan h ca h thng cc chnh sch kinh t, c bit l chnh sch tin t. - Mc tiu ca chnh sch t gi v cc chnh sch kinh t khc, trong phi tnh n mc tiu ca chnh sch tin t, trong ngn hn thng c s mu thun vi nhau. Mt s phi hp cht ch v linh hot trong iu hnh cc chnh sch c th em li hiu qu cao hn cho chnh sch t gi gim thiu c nhng hu qu ri ro i vi nn kinh t m n c th gy ra. - Thi im v mc iu chnh t gi l nhng vn c tnh cht quyt nh i vi hiu qu ca chnh sch t gi. - Hm lng ca cc yu t th trng (nh: Quan h cung - cu v ngoi hi, s thch, chnh sch, lm pht, li tc ca cc ti sn ni ngoi t..) phn nh trong t gi cng cao th kh nng c mt chnh sch t gi c hiu qu cao v chng c vi cc c sc i vi nn kinh t cng ln. - Chnh sch t gi c kh nng d kin nhng din bin ca t gi cao s to kh nng n nh tng i di hn v gim thiu c nhng ri ro hi oi, y mnh thu ht u t nc ngoi - mt vn c ngha ht sc quan trng i vi cc nc ang pht trin trong qu trnh cng nghip ho. - Chnh sch ph gi ng ni t cc nc ang pht trin c th mang li nhiu li ch hn v phi tr gi t hn, xt c v ngn hn v di hn (to li th so snh mi, tng sc cnh tranh quc t, m rng nhanh quan h ngoi thng, quan h kinh t i ngoi, thu ht u t c hiu qu v thc y nn kinh t tng trng nhanh). - Tnh nhy cm v kh nng phn ng ca cc nh iu hnh chnh sch lun l yu t hng u quyt nh s thnh bi ca chnh sch t gi - mt loi chnh sch kinh t phc tp, chu nh hng ca nhiu yu t d kin v ri ro trong qu trnh bin ng, Trang 57

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam c bit l s lin quan cht ch ca n vi nhng yu tt ri ro c tnh cht chnh tr. V vy, kinh nghim vn lun lun ch l kinh nghim, n ch thc s c gi tr khi nhng ngi phn tch v khai thc kinh nghim tm c li i ring trong iu kin c th ca mnh. VI.

Hm chnh sch i vi Vit Nam:

t c mc tiu u tin n nh kinh t v m v kim ch lm pht th trong nm 2011 ta cn c mt s gii php nh sau: - i vi iu hnh chnh sch tin t: iu hnh linh hot cc cng c chnh sch tin t v gim st cht ch cc t l an ton kinh doanh ca cc TCTD kim sot tc tng tng phng tin thanh ton v tn dng mc thp, nh kinh nghim iu hnh trong nhng nm gn y. n nh th trng tin t, li sut v t gi. Thng qua c ch iu hnh v ch o cc TCTD gim quy m v t trng tn dng phi sn xut p ng nhu cu vn c hiu qu ca sn xut. - Ban hnh hoc trnh c quan Nh nc c thm quyn ban hnh ng b cc vn bn hng dn thi hnh Lut NHNN v Lut TCTD nm 2010. - Thc hin ngay t u nm c ch iu hnh li sut mi theo quy nh ca Lut NHNN nm 2010. - Kim sot t gi bin ng thp hn mc lm pht k vng, tip tc thc hin cc gii php tng cung v gim cu ngoi t nh nm 2010, i i vi chng u c v gm gi ngoi t. Bn cnh cn tin hnh cc bin php mnh tay xa b tnh trng hai t gi g y nh hng tiu cc n nn kinh t. - Dnh mt phn lng tin cung ng cho vay ti cp vn vi li sut hp l, h tr TCTD m rng tn dng ngn, trung v di hn i vi lnh vc nng nghip, nng thn, xut khu. - Theo di v d bo st tnh hnh bin ng gi vng quc t, cung - cu vng trong nc cho nhp vng mc hp l, n nh gi vng; phi hp vi cc b, ngnh c lin quan v UBND cp tnh kim tra, x l cc trng hp u c, gm gi, kinh doanh tri php lut vng, ngoi t lm ri lon th trng; xy dng v trin khai n v qun l th trng vng ph hp vi Ngh quyt s 51/2010/QH12 ca Quc hi v ch o ca Th tng Chnh ph. - Gim st v cnh bo sm ri ro trong hot ng ngn hng m bo an ton h thng; tip tc c cu li h thng cc TCTD ph hp vi thng l, chun mc quc t v yu cu pht trin an ton, bn vng; tng tnh cng khai hot ng kinh doanh ca cc TCTD. - Phi hp vi B Thng tin v Truyn thng, c quan ch qun ca cc c quan truyn thng v bo ch nng cao cht lng cng tc truyn thng v iu hnh chnh sch tin t v hot ng ngn hng.

Trang 58

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam

KT LUN:

B ba bt kh thi l l thuyt rt ph bin trong ti chnh quc t .Vic phn tchL thuyt b ba bt kh thi em li mt ci nhn tng qut v mi vn kinh t.Theo , mt quc gia khng th ng thi cng mt lc t c ba mc tiu n nh t gi, dng vn di chuyn t do v c lp tin t. Mt thng ip chnh ca b ba bt kh thi l s thiu ht cc cng c qun l kinh t v m.S thiu ht ny do chnh ph buc phi i mt vi mt s nh di.nu quc gia mun hi nhp ti chnh su hn,buc phi n nh t gi t hn,hoc tin t c lp t hn hoc kt hp v hai.Rt kh nh gi chnh xc mc ca hi nhp ti chnh,n nh t gi v c lp tin t. Cng nh cc thnh vin trong nhm nc ang pht trin,Vit Nam c nhng chnh sch vi tng giai on pht trin v hi nhp,hng n ch t gi linh hot hn.Km theo ,d tr ngoi hi cng tng ln duy tr chnh sch tin t c lp trong qu trnh hi nhp ti chnh. Tuy nhin,b tc ng mnh m bi hai cuc khng hong:Khng hong ti chnh chu v Cuc khng hong ti chnh ton cu lm cho cu trc ca b ba bt kh thi Trang 59

L thuyt b ba bt kh thi v hm cho Vit Nam thay i v pht trin. Thm vo , Vit nam l mt quc gia nh,cha thc s vng mnh v c kinh nghim trn th trng quc t,chnh v nhng tc ng lm cho nn kinh t Vit nam c nhng thay i v hin ti vn cn nhiu bt cp,c l chnh ph mong mun hng n mt chnh sch t gi thn trng hn v c lp tin t nhiu hn.Vi tm nhn tng lai,khc phc s bt cp trong vic qun l nn kinh t v m vi nhng chnh sch v cng c cha thc hp l,Vit nam ang trn hon thin bn thn.Hm chnh sch quan trng nht m mt nn kinh t ang pht trin nh Vit Nam cn phi lu l chnh ph phi to lp nim tin ni cng chng v gi tr ng ni t.Mt khc vn ra tm quc t cng cn s nhn thc ca cng chng cng chnh ph to lp mt nn kinh t v m vng mnh v ngy cng hng ti c mc tiu hon thin ca b ba bt kh thi.

TI LIU THAM KHO: 1. Trn Ngoc Th Nguyn Ngoc inh, Tai chinh quc t, 2011 2. Trn Ngoc Th , Thi bo kinh t Si Gn, www.thesaigontimes.vn 3. http://www.vinachina.com/bizcenter/0/news

4. http://www.baomoi.com/Trung-Quoc-Nhung-bai-hoc-kinh-nghiem-ve-kich-cau 5. http://luattaichinh.wordpress.com 6. http://portal.laocai.gov.vn/nhdltntq/content/ 7. http://tailieu.vn/xem-tai-lieu/de-tai-bo-ba-bat-kha-thi-va-van-dung-vao-viec-thuchien-chinh-sach-tien-te-cua-viet-nam-nam-2007-.213903.html 8. http://www.pbc.gov.cn 9. http://www.setc.gov.vn 10. http://www.docstoc.com/docs/71678884/TCQT_Quan-diem-kiem-soat-von

Trang 60