You are on page 1of 168

Cng Ty Samsung Trn trng gi n bn cun sch ny.

Phin bn ebook ny c thc hin theo bn quyn xut bn v pht hnh n bn


ting Vit ca cng ty First News - Tr Vit vi s ti tr c quyn ca cng ty TNHH
Samsung Electronics Vit Nam. Tc phm ny khng c chuyn dng sang bt k
hnh thc no hay s dng cho bt k mc ch thng mi no.
lal ging
lm ln
Hay lucn la chinh mnh
va dung oac gio tu oc giac mo"
Ca c ba i vi l sa ng la c, ba i dicl c ng la c cu a ba n do c v
ca c clu d S ng e p (lm l n cao lluo ng, guong vuo l
Ilo , linl ba n, linl yu, ca m xu c su s c v cu c s ng...)
clo ca c l p Ha l Gi ng Tm H n li p lleo xin gu i v :
HAT GING TAM HN - IIRST NLWS
11 H Nguyn Tli Minl Klai, Q.1, TI. HCM
Iax: (08) 8224560 LmaiI: firslnevslcmc.nelnam.vn
Se dn Iuc...
S
e d n Iu c ba n clo l nl n ra su Ila c bi l linl l giu a
vi c giu m l ba n lay va su ra ng bu c m l lm l n.
Se dn Iuc ban clo l nln ra linl yu Ilng con Ia
dim lua va bn nlau Ilng co ngla binl yn.
Se dn Iuc ban clol nln ra nu ln Ilng plai Ia
Ioi cam Il va qua lng Ilac voi Ioi lua lll Iong.
Se dn Iuc ban clol nln ra Ilng plai mua nng
nao cung dep.
Va ban bil clp nl n lll bai voi lu ll ngng cao
du va di ml sang, voi su cao lluong cua lui lruong
llanl clu Ilng bi Iuy, c clp cua lre llo.
Co ai di Ilng vp nga ml di In.
Hay gop nll nlung manl vo cua minl va buoc
lip lu dy - lrn con duong da clon cua ngay lm nay
va Ilng lrng clo vao nlung gi clua clc cln cua
ngay mai.
Ban lay clo di dung lic nui, niu Ieo. Co ai clo di
ma cam lly ml bao gio.
Va lay giu Iai nlung diu dep nll, gieo lal lrng
loa lrn manl dl lm ln, lon moi mon doi clo ai
mang dn.
Va ban nln ra rng minl da vuo l qua.
5
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Cuc sng se llm pln y ngla.
Tu do mo v nlung diu se dn
Nguo c m l vuo l qua Ilung cu a s - ng m nlin ca c
vi sao.
Cam nln lll rng ban dang sng.
Ban Inl, manl me va xung dang.
Du bl Iy diu gi xay ra!
Tl ca Ia bl du, voi ll ca nlung gi vn co.
Clo don ban plia lruoc.
Trong anl ml Ip Ianl nim lin.
Cua ngay moi dang dn.
- Veronica A. SloffslaII
6
Hal ging lm ln
You never
Iose by Ioving.
You aIvays
Iose by loIding bacI.
Ban khcng oac gio oi mat di v yeu thuong.
Ban chi oi mat di khi cc giu lai.
- Barbara De AngeIis
Bi ml lanl pluc
N
ga y lm nay li se xo a Ilo i su quan lm cu a
minl lai nga y: do Ia nga y lm qua va nga y mai.
Nga y lm qua Ia Iinl ngli m d lo c lo i co n
nga y mai se Ia I l qua cu a nlu ng gi b l ngu n lu
nga y lm nay.
Hm nay li se don clao cuc sng lll moi me voi
nim lin clc cln rng ngay nay se clng bao gio
quay lro Iai.
Hm nay Ia co li lll su d li sng ll Iong, vi
moi vic du co ll xay ra va Ilng ai co ll dam bao
clc cln Ia li se con lrng lly anl binl minl cua
ngay mai.
Hm nay li se xoa di nlung ni bun cua ngay
lm qua va du lu ngun vn quy gia nll cua minl
- lloi gian, vao cng vic Ion nll - cuc sng.
Ti se lm luyl danl lung plul ml d bin ngay
lm nay llanl ml ngay dc bil lrong doi.
Hm nay li se llacl lluc moi lro ngai lrn duong
di voi ml nim lin Ia minl se vuol qua.
Hm nay li se cl ngu su bi quan va clinl pluc
ll gioi voi nu cuoi lrn mi cung nim lung Iloi don
clo nlung gi ll dep se d n.
7
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Hm nay li se lluc lin nlung cng vic lluong
ngay cua li ml lron ven va vui ve nll.
Hm nay li se dung vung lrn ml dl, nln lluc
ro lluc lai va nlung uoc mo du dinl cua luong Iai.
Hm nay li se danl lloi gian d vui sng, clia se
va quan lm dn moi nguoi. Ti se giang loa voi
nlung nguoi lluong lay lracl cu va lla llu clo
nlung nguoi lung mang dn ni dau.
Hm nay li se d Iai du n va su lin din cua
minl lrong lrai lim moi nguoi.
Hm nay li xin moi ban clung la cung bl du
ml mua moi voi nlung ngay nng dep, lloi dim ma
clung la co ll lluc lin duoc nlung uoc mo lui llo
va Iam nlung gi clung la co ll Iam duoc. Va clc
cln clung la se dal duoc uoc mo cua minl lrong
nim vui lluc su.

Vng, lruoc dy li lluong suy ngl v nlung gi


cua ngay lm qua va Io Ing qua nliu v ngay mai
ma Ilng lluc su sng lron ven clo ngay lm nay.
Ti da Ilng nln ra duoc rng voi ngay lm nay li
co ll Iam llay di ll ca. Bi quyl lll gian di. Tl ca
Ia do suy ngl va cacl nlin cua minl. Moi nguoi noi
voi li Ia li dang lanl pluc, va li cung cam nln
nlu vy. Ti I Iai bi quyl cua minl vi li rl mong
moi nguoi du duo c lanl pluc.
- Dich tu Intetnet
8
Hal ging lm ln
Ban d Iai gi
clo cuc sng`
Tng lai hoa n toa n n m trong tay ba n. Do v y,
t t hn la ba n nn khi n no hoa n thi n hn.
- }odie Iosler
G
ia o su da y mn lri l cu a li r l I p di. Cli c a o
Iloa c Ien da y da so n cu ng c p Iinl d y c m x
xu ng l n clo p mu i, cle g n l l Ilun m l, ca ng Ia m
n i b l ve b ngoa i b b i cu a ll y.
Tlinl lloang lly lay Ilai mao cuc llao Iun v
cac d lai clng my ai quan lm, dai Ilai nlu Y
ngla cuc sng Ia gi`. Iln Ion nlung cuc llao
Iun do Ilng di d n Il Iun ro rang, nlung cung co
Ili clung gy lac dng manl. Clng lan nlu cu
cluyn li sp I ra dy.
- Lm nao lra Ioi cu loi cua lly lli gio lay In -
lly noi voi ca Iop - Ai co ll I v cla me minl`
Moi nguoi du gio lay.
- Ai co ll I v ng ba minl` - Kloa ng ba pl n lu
Io p gio lay.
- Vy em nao co ll I v ng ba c cua minl` - Cli
lai lrong s 60 sinl vin gio lay.
9
Iong dung cam & linl yu cuc sng
- Gio lli cac em lay suy ngl Iy di nao - lly bao -
Cli moi cacl co lai ll l ma rl il nguoi bil cu c
minl Ia ai. Co ll cac em lung lly ml buc anl cu Iy
plai mau duoc cl Iy lrong lp lluc Ia mc meo, lay
da ngle I ml cu cluyn liu biu v gia lc minl,
va bil co nguoi lrong l lin minl da Ii b nm dm
duong d dn lruong. Nlung my nguoi lrong cac em
lll su bil l lin cua minl Ia ai, cac cu ngl gi, lanl
din, Io so lay mo uoc diu gi. Cac em llu ngl xem.
Cli lrong vong ba ll l lli ma cac bc lin nln du
da bi Iang qun. Vy, Iiu diu do co xay dn voi cac
em sau nay Ilng`
ll y nu cu lo i cu ll lon clo ca c em. Ca c
em llu luo ng luo ng ra ba ll l sau minl. Iu c y
ca c em da ra nguo i llin c Iu r i. Cl ca c em ng i
by gio se Ia cl cu a ca c clil cl l. Ii u clu ng co bi l
gi v ca c em Ilng` Hay Ia ca c em cu ng se clim su
lrong d va ng`
Cac em mun cuc sng cua minl lin llo i se Ia
du liu bao dim xu lay Ia lm guong soi sang clo
cac ll l sau` Cac em se d Iai di san nao` Su Iua clon
loan loan luy lluc vao quyl dinl cua cac em. Tli
by gio Iop clung la ngli.
Nlung Ilng ai lrong Iop clung li dung ngay dy
va ua v nlu moi Ili. Moi nguoi du ngi Iai va suy
ngl v Ioi lly noi.
10
Hal ging lm ln
Nln bil
clinl minl
Mt trong nhng iu khch l nht ma ban co
th lam la t xac nh chnh mnh - bit mnh la
ai, mnh tin vao cai g va mnh mun i ti u.
- SlieIa Murray BelleI
V
o i SparIy, lruo ng lo c Ia l l ca , cli co di u c u
Ilng ll lleo duo c. C u da lli lo ng mo i mn
lo c va o nm lo c Io p la m. C u lruo l mn v l Iy l i lo c
lrung lo c, lli lo ng mn li ng Ia linl, da i s va li ng
Anl. O ca c mn ll llao c u cu ng cl ng Ila gi lon.
M c du da c g ng llam gia va o d i da nl gn cu a
lruo ng, nlung c u nlanl clo ng llua lr n d u quan
lro ng duy nl l lrong mu a lli d u. Cli co m i m l lr n
d u an u i, c u cu ng d llua n l.
Sul lloi lui lre cua minl SparIy rl vung v.
Tluc ra cu Ilng bi nlung loc sinl Ilac glel bo,
Ilng ai quan lm nliu dn lliu sol cua cu. Cu
ngac nlin Ili ml nguoi ban cung Iop cl ling clao
cu ngoai gio loc. Cu cung clng len lo voi ml ban
gai nao. SparIy rl so bi cli lu.
SparIy Ia ml nguoi lll bai. Cu, cac ban loc cua
cu, moi nguoi du bil diu do. Tl Ia cu mc nlin
11
Iong dung cam & linl yu cuc sng
clp nln no. SparIy quyl dinl lu som rng nu moi
vic co cliu luong Ila lon, clung se lu nlin dn.
Nu Ilng lli cu se lu bng Iong voi nlung gi duong
nlu Ia lm lluong vn da quen lluc cua cu.
Tuy nlin, co ml diu quan lrong voi SparIy - do
Ia li loa. Cu rl lu lao v Ila nng ve cua minl. D
nlin Ia Ilng ai Ilac lly duoc diu y. Vao nm
cui cp lrung loc, cu da gui ml s lranl bim loa
clo ml s lap cli nlung bi lu cli. Mc du vy,
SparIy vn rl lu lin voi lai nng cua minl dn ni cu
quyl dinl se lro lla nl ml loa s cluyn nglip.
Sau Ili ll nglip lrung loc, cu vil ml Ia llu gui
dn lang plim WaIl Disney. Nguoi la yu cu cu gui
ml vai lranl mu lleo clu d da goi y. SparIy da
danl rl nliu lloi gian clo clung cung ll ca nlung
buc ve Ilac ma cu np lleo. Cui cung, lang plim
Disney cung li m. Ml In nua cu Iai bi lu cli. Ml
lll bai nua di voi con nguoi lll bai nay.
Tl Ia SparIy quyl dinl vil liu su cua clinl
minl lrong nlung buc lranl. Cu da m la Iai lui llo
cua minl - ml cu be Iun Iun lll bai. Clng bao
Iu sau nln vl cua cu lruyn lranl y da lro nn ni
ling Ilp ll gioi. SparIy, cu be lliu llanl cng lai
lruong va lac plm Iun bi lu cli ll In nay dn In
Ilac clinl Ia ClarIes ScluIlz, nguoi sang lao ra
Ieanuls, ml lrong nlung lruyn lranl lai luoc ni
ling nll lrong Iicl su.
12
Hal ging lm ln
Mon qua
cua linl yu
Cha h co ai, k ca thi s, co th o lng
c sc cha cua trai tim.
- ZeIda IilzgeraId
-C
lo li xem cla u m l clu l duo c Ilng` - Nguo i
me lre la nl plu c lo i.
Kli ca i go i nlo xinl x n n m go n lrong lay minl,
nguo i me ve n mi ng va i d xem Ilun m l be xiu
Iia ra sao, b ng c la l c vi Iinl nga c. Nguo i ba c s
v i quay di va nlin ra cu a s . u a be con c Ilng
co di lai.
Tloi gian lri qua, dua be y Ion In va vn co Ila
nng ngle binl lluong, cli co diu co ll cu co ml
lli u sol...
Ri ml lm, dua be clay vi lu lruong v nla, guc
du vao Iong me minl Iloc nuc no. Trng cu llam
lluong Iam sao! Va cu lu lll ra bi Iicl cua minl:
- Con Ia... ml con quai vl!
Nguoi me liu rng cuc doi con lrai minl bl du
plai lrai qua nliu In cay dng nlu ll.
Cu be Ion In cang Iuc cang lun lu va Iloe manl,
13
Iong dung cam & linl yu cuc sng
nlu ll lao loa mun bu Iai ni bl lanl cua cu. Bao
ban be quy mn cu. ang Ie cu duoc clon Iam Iop
lruong nu nlu cu Ilng bi Ilim Iluyl linl ll
duy nll y. Cu Iai rl gioi vn cluong va m nlac,
dang Ie cu co ll lin xa, nu nlu...
- Nlung con vn co ll loa nlp voi nguoi Ilac
duoc ma - Nguoi me lracl nle Ili lly cu bun lui,
nlung lim ba cung dau xol clng Ilac gi cu. Ba
lluong con bil bao!
- Clng Ie Ilng co cacl nao Ilac d giup con li
sao` Nguoi cla loi vi bac s cua gia dinl.
- Ti lin rng li co ll plu llul glep va nl lai
nu nlu co nguoi lin lng - ng la dap.
Tl ri gia dinl cu bl du lim Iim nguoi co ll
ly sinl clo cu di lai. Ring clang lrai lrong Iong
Ilp Iloi ly vong.
a lai nm lri qua ma Ilng co Il qua gi. Clo
dn ml lm, cla cu bao:
- Con clun bi dn bnl vin Iam plu llul. B
me da lim duoc nguoi lin lai clo con ri. Nlung
nguoi la bl plai giu bi ml.
Cuc plu llul llanl cng rl ll dep, va cuc doi
cu llay di lu do. Cu nlu co llm suc manl va Iong
lu lin. Tai nng cua cu dal dn dinl cao, vinl quang
cua cu ni lip lu lruong pl llng dn Ili cu loc
da i loc. Sau do, cu Ip gia dinl va buoc vao Inl vuc
ngoai giao.
14
Hal ging lm ln
- Con cn plai bil clu! Cu lluc ep cla, con cn
bil ai da clo con qua nliu nlu ll` Nu Ilng, con
se Ilng ll dn dap du cng on clo nguoi la.
- Cla Ilng ngl rng con co ll dn dap duoc clo
nguoi do du... nlung con vn clua duoc bil, con a.
Nliu nm nua Iai lri qua, bi ml su Iin do vn
clua l le mo.
Ri cai ngay nguoi con lrai mong moi cung dn. o
Ia ml lrong nlung ngay li lm nll lrong cuc doi
cu. ung canl cla bn quan lai me, cu lly ng nle
nlang dua lay ra lu lu, nng mai loc nu do day cua ba
In: ba da Ilng con di lai.
- Me con noi rng ba rl vui nu d loc dai - nguoi
cla lli llm - me con d nlu vy cung du co xu di
clul nao, dung Ilng con`
Nguoi cla da noi dung. Ve dep lll su cua con
nguoi Ilng nm o b ngoai ma Ia ngay lrong clinl
lrai lim cua lo. iu lll su dang gia Ilng plai o
nlung gi la co ll nlin lly ma Ia o nlung diu v
linl. Tinl yu lll su Ilng nm lrong nlung gi duoc
ll lin va duoc bil dn, ma clinl o nlung diu Iam
duoc ma Ilng ai bil dn.
15
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Clp nln
mao lim
Con tau rt an toan khi neo u cang, nhng
ngi ta ong tau khng phai v muc ch o.
- Grace Hopper
-T
ra nl qua di na o, cl m nlu ru a! - }acI Ia In, d m
lay In ca i Ie n - X ca i d ng s l vu n ra Ilo i
duo ng di! - Anl gi l ma nl lay Ia i sang lra i va vuo l qua
cli c xe loi cla y cl m lon, b m co i inl o i Ili vuo l qua
no . Hai cli c xe dang o r l sa l nlau.
l nlin, lrong Iinl cliu lu xe anl lin In
nlung anl den xanl Ip Ioe. o Ia ml clic xe canl
sal Ilng lu coi!
- i, luyl! - }acI gm In - Sao li nay minl Iai xui
xeo ll Ilng bil!
Anl lam dn lc d Iai ri dung xe duoi cl den
duong, Io Ing nlin vao Iinl. Ml vin canl sal lun
lra lo beo mo cua xe buoc ra. Tloi gian duong nlu v
ln, vin canl sal dung bn clic xe loi cua minl, di
mu In cai du loc cl ngn ngun ri clinl Iai lll Iung
va bao sung ngn.
16
Hal ging lm ln
Cu cli clm clap cua ng la Ilin }acI sl rul.
Cui cung nguoi dan ng beo pl y cung bl du cl
buoc lu lu. }acI ngi bl dng lai cl dn Ili ml
Iung anl sang cloi ml cliu vao dui ri In ml anl.
Ml ling go manl lrn cua Iinl xe loi lluc anl nln
nul lrn lp diu Ilin, Iinl xe lu lu la xung.
- Clao anl, anl co bil lai sao li giu anl Iai Ilng`
- Da bil, llua canl sal. Ti dang vuol nlanl, va li
co pln Ilng clu y dn plia sau, nlung li co
cluyn gp a.
- Ti bil ll. Anl co ll clo li xem bng Iai va s
dng Iy cua anl Ilng`
Trong Ili }acI Iu c Io i ca i bo p cu a minl, vin
ca nl sa l li p:
- Anl bil Ia anl da di 58 dm/g lrong ml Ilu vuc
cli clo plep clay 45 dm/g clu`
}acI nguoc In:
- i, Clua oi. Ti Ilng bil Ia minl da Iai qua
nlanl nlu ll. Anl bil Ilng, li da Iai lon 7 gio d
dn dy. Cli li goi dn so Iam va bao li plai v nla.
Moi nguoi Ilng ngl rng me li se qua Iloi dm
nay, ba y bi ung llu va suc Iloe rl Iem lrong 6
llang qua.
Ri anl cl giong nai ni:
- Xin Ii li da clay loi nlanl, li c gng v nla
lruoc Ili qua mun.
Vin canl sal gli clep gi do vao l so ml Iuc, sau
17
Iong dung cam & linl yu cuc sng
do xe manl giy lrn cung va dua no cung lm bng
Iai Iai clo }acI.
- Ti Iy Iam lic Ia me anl Ilng Iloe, }acI a,
nlung anl Iai xe qua lc d. Ti da xem xel va dl
minl vao lruong lop cua anl, li quyl dinl In nay
cli canl cao anl lli.
- Cam on, ngai s quan! Cam on! Ti lll su cam
Iicl lm Iong cua ngai!
- Klng co gi. Gio lli Iai an loan ml clul, Iuc nay
ma gia dinl anl plai vao plong cp cuu voi anl lli
lll Ia li clo lo dy, anl ban a!
- Nga i no i du ng, ca m on nga i I n nu a! Ti se c n
ll n lon.
- Hy vong ll. Cluc ml bui li ll Ianl!
15 plul sau, }acI In banl vao con duong dy p
nlung Iy nim lloi llo u cua minl. Anl buoc vao
nla, ngi nla cu lln yu loan loan yn Ing ngoai lru
ling licl lc nlo plal ra lu clic dng l cua ng
ngoai va nlung ling n luong lu lu cac lm van duoi
cln anl. Cli anl, Suzie, dang o lrong bp Iam banl
sandvicl.
- }acI! Lm da v - C lll In va m Iy anl - Cli Io
Ia em plai clay qua xa! Lm di duong ll nao`
- n ca cli a. Bob da v clua`
- No da v duo c va i gio r i. No mo i di ngu m l
Iu c lli.
Tly }acI nlin clic ban cll dy banl ngol, banl
18
Hal ging lm ln
nuong, ga nuong va nlung da llil ngui lrn bp
Suzie loi:
- Lm co doi Ilng` cli don clo em ml da nle`
My c lu nla llo cua me da mang nlung lluc n nay
dn dy! Trong lu Ianl con co gim bng nua.
- Klng, cam on cli, em mun gp me. Me ll nao
ri cli`
- Me suy sup nlanl lu lm qua, nlung me Ilng
yu nlu Ili cli goi clo em lruoc do.
- Tl lli ll ri! Ial nua em se gp cli sau.
}acI quay di va buoc nlanl qua plong Ilacl, ra
lanl Iang d ri sang plong ngu cua me anl. Dung Iai
bn ngoai cua plong, anl nle nlang goi:
- Me oi! Sau do, }acI dy cua buoc vao - Con, }acI,
dy me.
}acI da Ilng ngo dn nlung gi anl ll y I do.
Cn plong ngu cua me lrng vn nlu xua, ngoai lru
ml diu: ngay giua giuong, lrong ml qung sang
vang nlal Ia lln linl liu luy yu ol cua me anl.
- Me! }acI Iu In, clay dn bn ba. Tim anl nlu
dng cung lrong Ing nguc dn Ili me anl cua minl,
quay du Iai nlin anl.
- Con v llm me dy, me.
Me }acI lu lu mo di ml xanl ml moi ri mim
cuoi voi anl.
- }acIie! Ba noi yu ol, dl ml ban lay In ma anl -
con dy ri!
19
Iong dung cam & linl yu cuc sng
- Vng, con dy! }acI cuoi luoi du nlung giol nuoc
ml cli cluc lrao lrong ml anl - Con dy me!
- Me dang doi con, me bil ll nao con cung v ma!
- Vng, me, con da luc lc quay v. Con plai o bn
me clu.
- Cam on con, }acIie - ba noi va v nle lay In ma
anl. Dao nay con ra sao ri`
- Con n ca.... me dung Io Ing gi clo con ll. Con
dn dy d xem me ll nao!
- Con bil me sao ma, }acIie. Me sp cll ri. Me
mun bil Ia con ra sao Iia. Nla lang do Iam n co
Ilm Ila Ilng`
}acI bung ml ling llo dai.
- Cung nlu lruoc lli me a. Nancy bao con co ll
sang do Iam nu con mun, nlung c y duong nlu
Ilng ll l su mun con ngli Iam o Trung lm bl
dng san du me. C y bao con nn lai Iong voi
nlung gi con dang Iam.
- Nlung con lly ll nao`
- Tll su Ia diu do pln nao Iam con Io ngai. Cng
vic cua con o Trung lm bl dng san nay Ila ll, con
da Iam o dy lon 16 nm va Iim Ila nliu lin.
Clung con da co nlung gi clung con cn.... va lu ll
nlung gi clung con mun...
Ba nlin llng vao ml anl:
- Tl co cluyn gi` i ml da gia va ml moi cua
ba vn sc ben du d lly rng con diu gi do lrong
20
Hal ging lm ln
du anl ngoai nlung gi anl dang noi.
Anl dicl nguoi ml cacl lliu lloai mai bn mep
giuong.
- Nlung... diu do Ilng du. Con Ilng con lai
Iong voi nlung gi con dang Iam nua. Tin bac lli
Ilng co gi plai ban, nlung cng vic Ilng con Iam
lai Iong con nua. Me co liu y con Ilng`
- Co - ba lli llm, nlm ml va gl du dng linl,
ba liu anl mun noi gi. Ba dl ban lay minl In lay
con ri sil nle lrong Ili anl lip:
- H i mo i b l d u cng vi c o Trung lm b l d ng
sa n, con llicl I m! Con ll l su llicl li p xu c vo i mo i
nguo i va giu p lo lim du ng ngi nla lo mu n. Con da
lu ng yu llicl a nl m l cu a nlu ng di vo cl ng lre Ili
lrao clo lo clia Ilo a cn nla mo i cu a lo . Tl l Ia ca m
d ng!
- Tl diu gi da xay ra voi su cam dng do` - Me
anl lli llm loi, ml vn nlm Iai ngli ngoi.
- Klng co di u gi llay d i ca . Mo i llu v n v y
nli u nm qua, cu c s ng cu a con da lro lla nl I
llo i. Cng vi c Ia m n cu a con lli l l, ca ng nga y con
ca ng ba n duo c nli u nla . Sau m l llo i gian nlu ng
ca m xu c la o lu ng do duo ng nlu Ilng co n la c d ng
nlu xua nu a.
Anl ngi do ml Iuc, min man suy ngl. iu gi
da xay ra voi nlung ngay xua luoi dep do` Tu lu, anl
quay v lluc lai va nln lly me dang ngay nle. Anl
21
Iong dung cam & linl yu cuc sng
m ba ml Ial, Iy Iam Ia rng lll m ap Iam sao!
Anl nle nlang dung In, dl nle lay me In
giuong ri ngi vao clic gl canl giuong. Nua gio
sau, bao nliu suy ngl cu lu do lun clay qua lm lri
anl lrong Ili anl nlin me dang ngu, loi llo du dn.
Tl ca nlung nm llang ll dep xua du ri`
Nlung gic mo cua anl du ca ri` Anl co ll Iam gi
d mang clung quay lro v`
- Tl con dinl ll nao` - Me anl loi nlu ll cuc
cluyn lro giua lai nguoi clng l bi gian doan. }acI
gil minl nguoc In.
- A, Giovani, clu nla lang IraleIIi vn mun con
cn nlc vic dn cl ng y loc vic. Con da gp ng
la va i lun lruoc lai nla lang va ng la loi con co con
xem xel Ioi d ngli cua ng la Ilng.
- Tl con co xem xel Ilng` Ba loi ml cacl yu ol,
gn nlu dang mo.
- Con lll su llicl loc Iam du bp - }acI vua noi
vua cluyn sang ngi lai mep giuong canl me - Me
bil con Iun llicl nu nuong ma, con cung co Ila
nng du lu vao nla lang, nlung con lay cam lly do
cli Ia ml gic mo ngo ngn va icl Iy.
Ba dua lay ra lim ban lay con lrai, sau do ba nm
nlung ngon lay y va giu cll clung.
- }acI, mong mu n la nl plu c Ilng co gi Ia icl
Iy ca . N u Nancy Ilng pla n d i lli co n gi ngn ca n
con du`
22
Hal ging lm ln
- Nliu llu Im, me a! Con llicl nu n, nlung se
ra sao nu con Ilng llicl lop Iam du bp` Me co
nlo mon banl nuong Hoang Gia ma con da Iam lrong
ngay lop ml gia dinl minl vai nm lruoc Ilng`
Bua Iam mon do con rl vui. Co In Giovani goi con
vao bp va cli clo con cacl nu mon So Hoang Hu.
In y con ll suc Iinl ngac! ng y Ia du bp bc
lly. Nlung co ml so llicl, lay llm cli Ia co lai nu
nuong lli Ilac voi vic Iam ml du bp cluyn
nglip. Nu con Ilng co duoc nlung diu con mong
mun lli se ra sao`
- Con se Ilng bao gio bi l n u con Ilng llu }acI a !
- Nlung me a, con Ilng ll danl cuoc luong Iai
voi ml y llicl luc lloi, me bil dy, vic rul Iui Ilng
d dang clul nao ca. Cluyn do mao lim lll su!
Con Ilng bil li gi v vic Iinl doanl nla lang. Con
ngl rng do Ia diu Nancy quan lm nll, con Ilng
llicl dn lln vao cluyn gi ma co ll gy lai clo
clung con.
- Ngle nay con lrai, ba nglim giong nlung vn
nle nlang. Ml nla llo co In da noi rng: Trong ll
ca nlung Ioi li l plal ra lu Iuoi lay ngoi bul, nlung
Ioi dang lracl nll Ia Hn co Ie da. Nu by gio con
Ilng clp nln rui ro nao do lli sau nay, con se plai
sng lrong li lic dy!
- Con liu. Me noi dung me a. Me bil Ilng,
Giovani noi ng y se day con moi llu ng y bil, ng
y da Iam cng vic nay gn 40 nm ri! Nu moi vic
23
Iong dung cam & linl yu cuc sng
ll dep, no lll su co ll ll clo ca con va Nancy. Kli
Giovani ngli luu, ng y se clo con co li mua Iai san
nglip cua ng. Con cli Ilng bil plai Iam gi, do Ia
ml canl bac! Con nn Iam gi dy me`
Im Ing. Mai clim dm lrong suy ngl cua minl,
ml Iuc sau }acI moi Iuu y rng cn plong da lro nn
yn Ing. Anl mim cuoi, Ilun ml me anl dang ngli
ngoi moi yn binl Iam sao. Anl dl nle lay In lay ba
va nm Iy no. Co diu gi do dy In lrong anl. Anl
nlin me Iy lon, sil cll lay ba.
- Me! Me! Cn plong cang im Ing lon.
}acI nng lay me In va diu dang ln In nlung
ngon lay ba. Tll ngac nlin, no vn m Iam sao. Ml
giol nuoc vo lrong ml anl. Nle nlang dung dy Ilo i
giuong, anl dl lay me In Iong ba ri ngp ngung di
ra Iloi plong, vua di vua goi anl cli minl.
Rang sang lm do, sau Ili cac y la va nln vin
Ilam nglim lu lli cung nlung nln vin o nla lang
I da di ll, }acI ngi ml minl lruoc lin nla. Bu
lroi luong dng dang cluyn sang mau xam va lung
ngi sao dang bin dn, }acI ngi nlo Iai nlung diu
sau cung me anl da noi. Quay v luong Ty, anl noi
voi bu lroi lrong xanl:
- Con ngle nlung gi me da noi, me a! Con se Ilng
sng ml cuc sng li lic! Con se mao lim! Con se
Iam nlu ll!
24
Hal ging lm ln
Bua dim lm
bng l dan
T
i co n nlo do Ia m l bu i sa ng lla ng cla p Ia nl
Ia nl, li d y ll l so m, Iu c m l lro i vu a u ng In,
Iloa c a o m, gia y vo du b r i Ieo la ng ra o sang nla
Minl m p. Ti co le n se lleo ba no di cl l mai. Ba me
Minl Ii m s ng b ng ca cl lr ng du llu lrong Ilu vuo n
nlo sau nla : dua Ieo, cu Ii u, la nl ngo , loa l ng, loa
cu c va mang ra clo ba n. Co Ili I , co Ili Io i. Nlung
cl l mai mo i Ia ngl cla lruy n con n i lu llo i ng c
no . M i nm cli duo c m l I n, nlung nlo do ma lo i
cli u 30 mo i Ii m duo c li n n T l.
Nm nay, ba Minl bao se clo no di lleo d ni
ngl. Vi Tl nao, ba li cung mua giup clo nla Minl
mp canl mai lo nll, dep nll va dl lin nll nn li
plai lua vo i Minl Ia cli di lleo clo bil lli, Ilng
duoc cll canl nao vi nlu ll ba me no se ml mi.
Kli li llo du qua cua s lli lly ngay Minl mp
va dam em ul Iau clau dang ngi quy qun bn clic
ban g llp, dua nao cung ao lrng, qun sooc xanl,
25
Iong dung cam & linl yu cuc sng
cu Iy nlung llng llom, linl luom. Ca bon clum du
quanl ml clic ni gang lo, den bong vi am Iloi, bn
lrong clua dy l dan. Ti bil ro no Ia l dan. Tloi
do, clua co nlung Io Ieo dan cng nglip xinl xinl
nlu by gio, mi Ili li co mn llu cng o lruong, ba
li vn Iy bl mi lrong Ilo ra, clo vao xoong nuoc,
bc In bp ri Iluy du lay clo loi Iuc cll Iong
lrng duc nlu sua Iia bin llanl ml llu bl sn sl,
deo quanl va lrong veo.
- y Ia l dan- ba li luyn b.
Vy ma by gio, anl em nla Minl mp xum vao
ni, mi dua ml clic mung, lm lo muc l dan
clm vao nuo c mm clo vao ming n ngon Ianl.
Nlin lly li, Minl mp vui ra ml:
- n sang Ilng may`
Ti nlin dam em no ml mui dinl lem Iem llu cll
deo lrong veo, bul ming:
- H dan Iam sao n duoc, gl lly m!
Minl mp Iu ml:
- Klng n lli lli, d Iam placl!
May ma no Ilng gin dn ni dui li v nla,
nlung sul bui cll mai lm do, Minl mp dm ra
Im Ii, clng llem noi voi li cu nao. Ti cung clng
d y gi dn nlung canl mai xem clung nliu loa lay
nliu nu, dang dep lay Ilng dep, vi mai ngl dn
mon l dan. Tlu bl mi do, li cli moi lly ba ngoai
lrn voi rau bm d clo leo n ma lli.
26
Hal ging lm ln

Cluyn li plal ngn ml cu xanl don o nla


Minl mp, Ilng liu sao ba me li Iai bil. Sang lm
sau lluc dy, li lly me dl In ban n ml ni l
dan con bc Iloi. Ba xoa xoa lai lay, linl rui:
- Ianl qua, Ianl qua! n sang lli!
o Ia I n d u lin lrong do i li n l da n, llu
b l mi pla vo i nuo c r i Ilu y In m l ca cl gia n don.
Ba qu n quanl cli c du a, cl m vo i nuo c m m o l,
vu a n vu a lil la . Me mu c va o cle n, clan nuo c
m m, vu a n vu a cuo i lu m lim. Co n li, sau va i plu l
ngo nga ng cu ng n m llu vi lo mo . Va li nlo ma i vi
nla l ll cl cu a no .
Bu i sa ng lm y, ba no i vo i li r ng Ilng nn
pln bi l, coi lluo ng nguo i na y lay nguo i Ila c cli
vi o lo co nlu ng di u xa Ia vo i I i s ng cu a minl.
Nlu ng mo n n ngon li v n n va mo n n ngle o
na n, don gia n cu a gia dinl Minl m p d u I l linl
lu m li cu a con nguo i. Ba no i vo i li r ng nguo i
la co ll Ia m ra bao nliu llu c n ngon lu llu b l
mi l m lluo ng do . R ng lrn do i na y Ilng co gi Ia
xa Ia vo i cu c s ng cu a con nguo i. R ng n u la nlin
mo i nguo i vo i di m l va lm l n mo r ng, la se
Ilng bao gio pla i no i nlu ng Io i Ili n nguo i Ila c
bi l n lluong.
Tu bui sang lm y, li Ion In ma Ilng xa Ia voi
bl cu cacl sng nao. Ti di lu min sng nuoc dn cao
nguyn, buoc cln vao bl cu ll gioi moi nao ma
27
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Ilng l clun cln e ngai. Ti co ll sn Iong di linl
nguyn o nlung vung qu xa leo Ianl, ngleo doi va
Ilo Iln. Ti co ll ngu ngon lrn dng rom canl
clung bo, ngle mui pln bo xc vao mui. Tu bua
dim lm bng l dan, li da n nlung mon n Iy Ia
nll lrn doi.
Minl m p by gio Ia m l ng clu mi l vuo n lre
cluyn lr ng loa, v n di cl l mai m i mu a T l d n
va llinl lloa ng, v n Ilu y m l n i l da n d n.
No vi l llu no i vo i li r ng: Minl da Io n In lu
nlu ng bu a n l da n do . Ti dua llu Minl clo ba
xem va no i:
- Ca con cung vy.
- ng Vy
28
Hal ging lm ln
Nlung clic lp
M
l I n, li linl co pla l li n cli c l p s l ly Ilo a
Iin d lrn no c lu . Ba li no i, no du ng di clu c cu a
ng n i. Trong do vi l ro ng d Ia i clo li ca i gi Ili ng
v vo i d l.
Kli ng ml di, ba li mo lp ra va doc clo moi
nguoi ngle lo di cluc, llu duy nll ng d Iai Ia
nlung Iloanl dl, clia du clo ll ca moi nguoi, dl
lrng cy n lrai, dl lrng Iloai sn va dl lrng Iua...
ng d Iai clo li lu sacl va m l reo dl nlo linl lam
giac, nm canl nlung manl rung ma ng da Iam
Iung sul doi lrn do. Ml manl dl du d li lrng
nlung cy ca clua va nlung Iung rau mung, ng
vil vy, voi ll ca linl lluong yu.
Ti dung lruoc reo dl y, Iloc rl nliu, va nln
ra cuc sng lll ngn ngui va dy bl lrc. Ti clol
ngl, nu minl cung plai di xa, xa lll xa, minl se d
Iai gi clo nlung nguoi lln con Iai. Va li quyl dinl
Iam di cluc. Cung cl lrong clic lp co Iloa, cung
voi gia lai cua li.
29
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Ban di cluc du lin li vil nm In 8 lui, rl ngn
vi nlung llu ma li co ll d Iai clng co gi nliu.
Nlung buc anl gia dinl Ili li con be xiu d clo me,
va ba. Iai clo lai dua em lrai nlung clic xe din...
d Iai clo ng ngoai cy gy ma li nll duoc o nla
Ilo. Iai clo Bao Vi, dua ban lln nll cua li, clic
non vai.
Ri li Ion In, du co ra sao li vn v nla vao mi
dm giao llua, ngi vao clic ban bn canl cua s,
nlin ra bu lroi li den, min mang cua dm ba muoi va
vil. Mi nm, li dn nliu noi lon lrong nlung
cluyn du Iicl, lay di cng lac... va nlung llu li nll
nlanl v cung nli u lon: ml clic Iuoc di mi lu
Ha Tin, nlung nu loa ngoc Ian Il cong vn llom
nng nan nlu Ili clung danl lluc li dy vao ml
dm rl lrong bn canl sng Tin, ml clic vo c lm
lluong dal vao bai bin Nla Trang, ml manl da xu
xi vng ra Ili li di ngang qua nlung nguoi llo duc
da Non Nuoc. Va mi In nll In, li du ngl rng
li se danl Iai clung clo ai do ma li da gp lrong doi.
Clung danl du su lin luu cua li lrn ll gian,
danl du nlung buoc cln cua li da dl In manl dl
nay, min dl no, va danl du linl yu ma li danl
clo nlung con nguoi da dn ri di lrong do i li. Mi
nm, nlung d vl clng dang gia gi my cu cll dy
clic lp, ca ml qua bang Il, ml con ve su clua
Iip Il xac con giu nguyn Iop vo mau xanl ong...
Nlung clic lp cll dy mai lrong plong li. Clo
30
Hal ging lm ln
dn ml ngay, li nlin Iai clic lp dung lo di cluc
cua ng, nln ra rng lrong do Ilng co d vl nao
Ilac ngoai lo di cluc. Ti ben Ii nlung mon d ma li
dinl danl Iam di vl ra va pln plal clo ll ca moi
nguoi. Ti cam nln lrong Iong minl nim vui duoc
clia se, va li cam nln lrong anl ml moi nguoi nim
lanl pluc vi bil minl duoc yu mn. Clic lp lrng
Ilng cua ng da day li ml diu: Tinl yu Ilng
plai Ia llu co ll cl lrong nlung clic lp. Tinl yu
lluong cua la co icl gi, nlung mon d ma la nng niu
nlu bao vl Iia co icl gi, nu la cu nll nlanl cli d
cl vao lrong lp Iin, llay vi mang l ng clung clo
nlung nguoi la yu`
- ng Vy
31
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Tro v mai m
Tha th tc la dep bo i chuyn su tham n au va
tip tuc sng vi nim hanh phuc cua ring mnh.
- Amanda Iord
T
rong su l nm lo c, }eff va li da lro cluy n vo i
nlau r l nli u, nlung co m l cluy n Ili n li nlo
ma i Ia I n anl I clo li ngle v gia dinl minl. Me anl
- m l nguo i plu nu l l mu c yu lluong con va clu da o
- da qua do i Ilng Iu sau Ili }eff l l ngli p lrung lo c.
Co n cla anl, m l ba c s lla nl da l va lleo Io i }eff, Ia m l
nguo i Ia nl Iu ng va nglim Il c. ng lin cl c r ng m l
nguo i se Ilng bao gio co ll do ng go p co gia lri clo ll
gio i duo c n u Ilng lleo lo c va l l ngli p da i lo c.
Tl m cli ng da clu n bi clo }eff va o lo c o ngi lruo ng
ng da lo c nga y xua va se clu c p loa n b li n lo c pli
cu ng nlu mo i cli pli n o sinl loa l clo }eff lrong su l
llo i gian anl lleo lo c. V n Ia m l nguo i nng d ng,
ng r l pl n Ilo i vo i y ngl m l nga y na o do con lrai
ng se n i ngli p minl.
32
Hal ging lm ln
Gio dy, }eff da 27 lui va Ia ml nla loacl dinl
Iinl doanl llanl cng lai ml lrong nlung cng ly
Ion nll lrong nuoc ma clng co ml bng cp nao.
Tll ra, nim dam m cua anl Ia mn lruol luyl. Sau
Ili ll nglip lrung loc, anl quyl dinl lu cli nlung
gi cla da sp dl clo minl va cluyn dn CoIorado d
Iam vic lrong ml di lun lra lruol luyl. }eff I clo
li, voi ni dau con lin ro lrn di ml, rng anl vn
con nlo nlu in cai ngay anl noi voi cla v nim dam
m lruol luyl va Ieo nui cua anl cung nlung du dinl
cua minl. Cla anl nlin ra xa xm, guong ml ng lu
lu do In va nlin }eff ml cacl clan nan ri lll ra
nlung Io i ma dn gio vn con vng vng bn lai }eff:
May Ia ml llng Iuoi bing. Tao Ilng co dua
con nao Iam vic clo Ilu lruol luyl va Ilng loc dai
loc ca. Ie ra lao nn bil may clng duoc licl su gi.
ung quay v cai nla nay dn clung nao may co du
Iong lu lrong d dung cai du ma Tluong da ban
clo may ma di loc!
K lu Iuc do, lai cla con anl Ilng noi voi nlau
ml Ioi nao nua.
}eff Ilng clc rng cla anl co bil Ia anl da quay
v va o gn nla lay Ilng va d nlin anl Ilng
mun ng bil Ia anl dang loc dai loc. Anl Ip di Ip
Iai rng anl dang Ia m diu y clo clinl ban lln anl
clu Ilng plai vi ng y.
}eff co ml nguoi cli gai ln Ia }anice, Iun ung l
nlung quyl dinl cua anl. Cli vn Iin Iac voi cla
33
Iong dung cam & linl yu cuc sng
nlung }eff Ilng clo cli I gi v }eff voi ng.
I ll nglip cua }eff nm do Ia ml ngay nng
nong lrong llang sau. Kli li di quanl noi cluyn voi
moi nguoi lruoc Ili I ll nglip din ra, li nln lly
co ml nguoi dan ng ve ml bi ri:
- Xin Ii, ng la dn gn li va Iicl su loi, lm nay
o dy dang din ra cai gi vy`
- I ll nglip dy bac a! Ti mim cuoi dap.
- Ia nli - ng noi - con gai li bao li dn gp no o
dy. Ri di ml ng rang ro va bl giac ng mim cuoi
- Co Ie no loan ll ml dai loc nao nua va mun Iam
li ngac nlin dy!
Ti giu p ng lim m l cl ng i va Ili clia lay li
ng no i:
- Cam on clau da giup bac. Nln lin, bac cung xin
gioi lliu bac Ia bac s HoIslrom.
Ti Ianl cung nguoi lrong ml giy. }eff HoIslrom.
Bac s HoIslrom. y co plai Ia nguoi ma li duoc
ngle I li nm ngoai Ilng` y clinl Ia nguoi dan
ng Ianl Iung nglim Ilc buc con lrai plai loc dai
loc, n u Ilng lli Ilng bao gio duo c lro v nla nu a dy
sao`
Klng Iu sau, nlung giai diu quen lluc cua bai
Iomp and Circumslance vang In. Ti quay v cl
cua minl va Iic nlin bac s HoIslrom. Duong nlu ng
la dang lim con gai lrong s nlung sinl vin ll
nglip dang dung lrn sn Ilu. Nlung bai din vn
34
Hal ging lm ln
duoc doc In, Ioi cluc mung duoc gui dn cac sinl vin
ll nglip va clu nlim Iloa bl du doc danl sacl
nlung nguoi ll nglip.
}eff Ia nguoi cui cung In nln bng. Ti ngle
nguoi la doc ln anl: }eff HoIslrom. Anl buoc ngang
qua sn Ilu, nln lm bng lu lay ng liu lruong
va ngay Ili bl du buoc xung bc llang, anl da dua
ml xung lang gl Ilan gia plia duoi lim cli minl.
Trong lang gl Ilan gia, co ml dang nguoi dung
dy - do clinl Ia bac s HoIslrom. Ti Ilng bil Iam
ll nao ma }eff co ll lly duoc ng lrong dam dng,
nlung li bil ml lo da gp nlau. Bac s HoIslrom
mo rng canl lay, nlu ll d m Ilng Ili quanl
ng. ng cu i llp du, gn nlu mun xin Ii. Trong
ml Iloanl Ilc lloi gian duong nlu ngung dong, va
duong nlu cli co lai nguoi lrong Ilan plong. }eff
buoc xung cu llang, di ml anl dm I.
- Cla minl d y! - anl lli lla o vo i li - Ti mim cuo i.
- By gio anl dinl Iam gi` Ti loi.
- A - anl noi - li ngl li se v llm gia dinl minl.
35
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Ga Ilng I
ml ml
Ve ep tht s nm ngay
trong trai tim cua ban.
- AI Bernslein
S
ao ma Iu bo ca i na y Iun clo n nlu ng dm gia re l
nlu v y d sinl con Ilng bi l` - BiII no i vo i gio ng
m m, I ro su e nga i lon Ia Ilo cliu Ili cu ng Scoll va
li buo c v Ilu clu ng lra i. By gio da Ia nu a dm,
nli l d o llung Iu ng Singing da xu ng l n m 5 d !
Con VaIenline lluc ging bo Iloang den cua
vung nui IriesIand, Ha Ian. In nay no sinl mun
g n ml llang. Clung li rl Io Ing vi no mp ml
cacl bl lluong - nng gn 164 Ig. Sul ba gio no
cluyn da, clung li Iun o bn canl clung. Con vl
li nglip cu llo Ilo Ile ml nloc, cao cu vao dam
rom Il vuong vai o xung quanl. Cui cung no nga
vl ra dl va voi su giup do cua clung li, no sinl
duoc ml con b Iloang 63 Ig, nng gp di binl
lluong voi b Ing mau vang sm nlu Ieo bo nu
duong. Xong xui, clung li vi va quay v lip luc
gic ngu con dang do.
36
Hal ging lm ln
To mo sang, li di xung Ilu clung d xem dam
b con da lluc gic va bu sua clua. Moi dn cua
clung, li da ngle ling mul sua cua clung n ao o
goc lrong. Bl clol cln li vp plai ml vl gi cung
cung vui lrong dng rom. Ml ling re dau don vang
In nlu mun xe loac bong dm.
Ti vi vang bl den In va ll suc bl ngo voi
nlung gi nlin lly lruoc ml - ml con b mau den
xu xi da duoc sinl ra sau con b vang dm lm qua.
Hinl llu cua no ll suc quai di, cai du lo qua Il,
lrn Iung nl In ml cai buou lo luong, bn cln Iun
xun cua no xon Iai va cac du gu c cln plinl lo. No
dang run Iy by.
B ng nlin li ll y lluong la i con b, li quy xu ng
dua lay cla m va o nguo i no . Con b r ng In lla m lli l
va su c va o ca c ngo n lay li d lim su a. Ti xoay nle d u
no d lrng ro m l. Tim li nlu ll l Ia i. Con b cli co
m l m l. Ta o lo a Ia i co ll la n nl n d n ll sao`
Ti clng liu sao minl Iai Ilng gil quacl con
b y di. Con b vang sinl di voi no cung lo ra Iinl
so no. n ca con bo me cung glel bo no. Mi Ili no
In loi d mul sua, con VaIenline Iin da vao ml va
luc vao canl suon clo no nga xung. Du rl dau don
va bi ri mau o cac vl lluong, no vn guong dung dy
va c gng llu llm In nua. Sau nliu In nlu ll, no
danl Iui ra goc clung clo clo loi Ili VaIenline nm
xung ngli ngoi moi Ien loi bu. Nlung Iuc do lrng no
nlu ml lluy llu sp cll dui vo duoc plao.
37
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Ban du bon lre du Ilip so no. Nlung ri nlin
canl con b con ll nguyn c vl In d sng Ilin
clung mui Iong. Scoll bao:
- No cung d lluong Im. Mi In lui con mang d
n dn no du Ioang cloang clay ra don va nll dinl
bam lleo dn Ili duoc gai du moi lli.
Ml bui cliu, }ennifer - con gai li - I clo li
ngle v lruyn Odysses cua Homer ma clau duoc loc
lrn Iop, lrong do co noi dn nguoi Ilng I ml ml
mang ln CycIops!
- Con lly cai ln CycIops cung lop voi con b cua
minl do clu ba`
Tl Ia lu do con b ll nguyn duoc goi Ia CycIops.
Cli lrong vai llang, no da clim duoc linl cam cua
nliu nguoi va lro llanl con vl cung cua nng lrai.
am con nil lli llicl cloi va dul Ieo clo CycIops n.
Con no, d lo Iong bil on, lluong Iim vao lay lay di
ma ung lng cua dam lre. Iu Iu, bon lre Iai goi li:
- Ba oi, xem CycIops lluong con nay!
Clung li nln lly nlung con vl Ilac lrong
nng lrai cung rl llicl CycIops. Vao mua dng, con
meo con nm cun lron lrn cai buou Ilng I cua no
d suoi m, con Ili le dn, dam ga va clo nm lrn
nng ngay duoi cai bong lo Ion cua no.
Trong s do , CycIops lln vo i m l clu ga con ln Ia
OmeIelle nl l. Clu ng bi l nlau Ili OmeIelle clua d y
m l lu n lu i. u lin, clu ga mon men d n bn con
38
Hal ging lm ln
CycIops, dua mo nl m nlu ng gio l m li dang cla y
xu ng ca nl mu i den bo ng cu a clu bo con dang n m
ngu . B l ll n, CycIops Ilil mu i ma nl Ili n clu ga con
na y vng ra xa. Klng loa ng so , OmeIelle li p lu c
vo ng Ia i va cu i cu ng nla y In m l CycIops, m li p
va o di su ng Iy Ia cu a no , di su ng cong g p lla nl
nlu ng Il i u s n su i la o di u Ii n clo r n va ru i Ia m
l . i u na y Ia m clo CycIops l l su c Ilo cliu du no c
co va o ca c lln cy d du i da m Ila cl Ilng mo i di.
Con OmeIelle da nlanl clong plal lin ra bua lic
llinl soan cua minl ngay duoi di sung cua CycIops.
n cui mua le, clu ga lrng cloai da Ion plng va
clng ai lly ngac nlin Ili bl gp OmeIelle du
lrn sung CycIops, Iung suc nlung con su bo quy ri
giu ml.
Tuy ll, CycIops v n bi dng Ioai ll lui. Sul lai
nm du, clng ml con bo lay con b nao clp nln
su lin din cua no.
n Ili In ba, CycIops cn nng gn 80 Ig. Mi
llang no n gn ll ml ln co Il. Clung li lranl
da dng loi su v dung cua no so voi dam bo Ing do
noi Hereford cua BiII. Tai sao clung li Iai cliu ln lin
bac va lloi gian giu Iai cai lu qua dang lic lu sai Im
cua lao loa nay nli`
R i mu a xun, mu a sinl sa n cu a b y gia su c, Ia i d n.
Nguo i la lla nlu ng con bo du c va bo ca i cu ng gi ng
va o ca nl d ng co ma lo da clo n s n. Nlu mo i nguo i,
BiII cu ng la cl 20 con bo ca i lo ra ring m l ca nl d ng.
39
Iong dung cam & linl yu cuc sng
i u Ilo Iln va l n nli u llo i gian nl l lrong vi c
gy gi ng Ia pla i xa c dinl du ng llo i di m m l con bo
ca i d ng du c. Clu ng li pla i m l nli u gio Ii n quan sa l
xem da m bo ca i co bi u li n clo ll y clu ng s n sa ng d
pl i gi ng lay clua. Iu c do , CycIops cl ng co n duo c lu
do cla y rng. Do e r ng no co ll Ili n clo da n bo so
la i nn clu ng li da nl l no Ia i. CycIops pla l cu ng vi
c don. No cla y lo i cla y Iui, ca o c u, r ng ma i clo d n
Iu c Ii l su c, cli co n ll u lla o duo c.
Sau nliu llang, clung li cli pli ging duoc clo
lai lrong s lai muoi con bo cai lo. Trong Iuc BiII bl
du nan Iong lli clung li clol d y CycIops. No lli
Ilng di loi di Iui nua ma ngo dm dm v plia ml
con bo cai lo. Sul my ling dng l, no c l giong lle
lle cua minl In va con bo cai cung cl giong ngol
ngao dap Iai. BiII quay sang li:
- Anl ngl bil du con vl li nglip nay bil
nlung diu ma clung la Ilng bil.
- V y la lla no ra xem sao - Scoll no i - Do Iluy l l l
b m sinl ma CycIops bi b l Iu c. D u sao no cu ng Ilng
ll pl i gi ng duo c. Nlung no du co gy la i gi`
Clung li mo cua clung. CycIops Ilil mui manl
ri Ioang cloang clay ra bai co lrn nlung cai cln
vn veo ngn ngun. an bo bo clay lan Ioan, nlung
anl cla ng da nlanl clong lim ra di luong cua minl.
Kli ngle ling rng cua CycIops, c nang bo cai dung
sung Iai ngay. CycIops lln lrong lin loi gn, loi
ngling du d ca cai mm mm nlu nlung v c c
40
Hal ging lm ln
41
Iong dung cam & linl yu cuc sng
nang. Cui cung, c nang cung d clo clang lua du
v vai. CycIops cua clung li cli co ll Iam duoc dn
ll. Vy Ia nang bo cai da sn sang clo pli ging.
Trong lai nm I lip do, CycIops da lro llanl
cng cu do lim cluyn giup clung li xac dinl xem c
bo cai nao da sn sang d clo pli ging. Nm du
lin do, no dal duoc d clinl xac dn 98 va dn nm
sau Ia 100. Tu do, clng co ai clo clu bo duc nla li
Ia v licl su va CycIops cung Ilng con c don nua.
Tuy ll , CycIops cli s ng vo i clu ng li duo c d n
b n lu i ruo i. No ra di nle nla ng ngay bn duo i
bo ng cy no v n lluo ng n m. C lo ng li ngle n
d ng Ili so lay In c CycIops. Iu c lay lin y, m y
du a lre d u o a Ilo c.
Ti clol nln ra rng clu bo Iy quc cua minl da
danl lluc lrong clung li ml diu luong clung da bi
Iang qun - do Ia llai d cam llng su sc di voi
nlung ai Iem may mn lon dng Ioai.
CycIops cli Ilac bil nlung con bo Ilac o ve b
ngoai. Con lrai lim no cung clay bo ng ml Ilal vong
sng ma Tluong da ban du clo mun Ioai. No yu
mn clung li va nguoc Iai, clung li cung lluong yu
no v cung.
Mt tm hn trao dng long nhn ai va
s ng cam th luc nao cung se rang r.
- IarIe Gogvin
Ting noi
Ilng Ioi
Nu co ngi nao o noi rng ho va giau co
lai va hai long vi nhng g ho co, ban hay
chc rng ho hai long bi ho bit cach c
hai long, ch khng phai v ho giau co.
- ClarIes Wagner
D
uo ng nlu li da loa n loa n cliu llua, Ilng ll
lim ra ca cl gi Ila c d ca i lli n linl linl. Ngay lu
nga y d u lin buo c va o c p lai, WiIIard I. IranIIin da
b l d u s ng lrong ll gio i cu a ring minl. Lm Ile p Iin
Io ng minl d i vo i ca c ba n cu ng Io p cu ng nlu vo i li,
gia o vin cu a em. Nlu ng n Iu c lli l I p m l m i quan
l lln lli n cu a li vo i em cli duo c da p lra b ng su
Ia nl da m. Tl m cli nlu ng Io i cla o lo i lln lli n cu a
li em cu ng cli da p Ia i b ng nlu ng cu I m b m lrong
cu a mi ng. Ti nl n ll y ba n be cu ng Io p cu ng Ilng
nl n duo c di u gi d cliu lon lu WiIIard so vo i li.
WiIIard loa n loa n Ia m l Ie c d c, duo ng nlu em
Ilng co mong mu n lay ll y c n pla i pla vo bu c
luo ng im I ng cu a minl. Sau nga y I Ta On Ilng Iu,
42
Hal ging lm ln
Io p clu ng li nl n duo c Io i Iu go i quyn li n Gia ng
Sinl la ng nm clo nlu ng lo c sinl Ie m may m n lrong
lruo ng clu ng li.
- Giang Sinl Ia mua lrao lng - li noi voi cac loc
sinl cua minl - Truong clung la co ml s ban co ll
Ilng du diu Iin d luong ml Iy ngli I lanl
pluc. Bng cacl ung l lin clo vic quyn gop nln
dip Giang Sinl nay, clung la co ll mua lluc plm,
qun ao va d cloi d Iam qua lng clo nlung ban con
lliu lln do.
- Clung la se bl du quyn li n vao ngay mai cac
em nle! - li dn cac loc lro cua minl.
Ngay lm sau, loi gio quyn gop, li plal lin ra
rng lu nlu cac loc sinl du da qun ml cluyn y,
ngoai lru WiIIard I. IranIIin. Lm lloc su lay vao lui
qun cua minl Ili di dn ban li va cn lln bo lai
dng 25 xu vao clic llung nlo.
- Lm Ilng cn plai ung sua vao bua lrua - em noi
Ii nli lrong ming.
Tloang qua ml li, lrong ml Iloanl Ilc lim
loi, li lly WiIIard mim cuoi. Sau do, em xoay nguoi
va buoc v ban minl. Cliu lm do, sau gio lan loc,
li dem s lin quyn gop il oi dn clo ng liu
lruong. Ti Ilng ll nao ngn minl Ilng clia se
voi ng y cu cluyn v WiIIard.
- Co ll Ia li sai, nlung li lin rng WiIIard co Ie
dang sn sang d loa nlp vao ll gioi xung quanl
em. Ti noi voi lly liu lruong.
43
Iong dung cam & linl yu cuc sng
- Vng, li lin va o d u li u sa ng su a ma c vu a
no i, ng g l d u. Va li co Iinl ca m r ng co ll
clu ng la da co du llng lin d giu p em y clia se
m l pl n ll gio i cu a em vo i clu ng la. Ti vu a nl n
duo c danl sa cl ca c gia dinl c n duo c lro giu p nl l
cu a lruo ng clu ng la lrong dip Gia ng sinl na y. y,
c la y nlin xem!
Kli nlin va o danl sacl, li doc lly ln WiIIard I.
IranIIin va gia dinl em nm ngay lang du cua danl
sacl nay.
44
Hal ging lm ln
Me va con gai
-M
e du ng qun dem lleo ma y ngli n Iloai ly
ngle me ` Ti d n me qua di n lloa i nlu ll
sau Ili ba o vo i ba r ng li vu a lra i qua m l cu c li u
pl u o ngu c. Du da buo c va o lu i la m muoi va dang o
ca cl xa li ba nga n d m, nlung me bi l nlu ng gi li c n
- su p Iloai ly ngli n.
o Ia mon n ma me vn lluong nu mi Ili li
dau m lay gp lai nan li con be - clen su p Iloai ly
nong li va ml clic mung. Nlung li nlo rl il Ili
li m. Va mon Iloai ly cua me Ia Iiu lluc liu
nglim giup li vuol qua con cum nlanl clong. Tuy
nlin, In nay lli Ilac: bnl cua li rl nng.
ap ml cluyn bay dai lu Virginia dn noi li sinl
sng o CaIifornia, me Ilng l I ve ml moi ma lrai
Iai, lrng ba rl luoi Ili buoc vao nla. Ti vua xul
vin duoc ml ngay va vn con rl ml. Nlung diu
cui cung ma li lly lruoc Ili clim vao gic ngu Ia
linl anl me dang mo clic vaIi va Iy ra cai may
nglin Iloai ly da 60 lui duoc goi cn lln. Ca i may
do Ia cua li mn cua me, co lay cm bng g da mon
nlung cll clua bil bao Iy nim.
Ngay li bun ba dn bao me rng li plai clua
bnl bng loa loc lri Iiu, me dang ngi nglin Iloai
ly. Ba dung lay Iai va nlin llng vao ml li:
45
Iong dung cam & linl yu cuc sng
46
Hal ging lm ln
- Me se o bn con du plai ml bao Iu di nua. Trong
cuc doi me, clng co gi quan lrong lon vic clm Io
clo cac con ca.
Truoc Iia, li Iun ngl li Ia dua buong binl lrong
gia dinl, nlung dn nlung nm llang sau do li moi
nln ra linl cacl lluc su cua minl.
Me qua quyl rng li Ilng duoc roi Iloi ll gioi
nay lruoc ba. on gian Ia ba Ilng mun diu do. Mi
ngay ba du dn li di b, llm cli Ili li Ilng ll
di xa lon clic cng nla minl. Ba nglin nlung vin
lluc ma li plai ung ri dl clung vao ml cai Io vi
du da o lui lrung nin va co con cai da lruong llanl,
li vn Ilng ll nul duoc m l vin lluc ll lon
li li con be. Kli loc li bl du rung, me mang clo
li nlung clic non xinl xn. Ba pla clo li nlung cc
nuoc gung d Iam m da day va ngi xung canl li
lrong nlung dm li ml ngu. Kli li ngi, me dung.
Con Ili me ngi, ln li da ngu. Clua In nao li
lrng lly me ngi yn ca.
Cui cung, li cung binl pluc. Va li Iai lip luc
cng vic cua minl.
Gio dy, li Ilam pla ra rng Ngay Cua Me
Ilng plai cli Ia ngay clu nll nao do lrong llang 5,
ma mi ngay du Ia ngay cua me nu la may mn co
ml nguoi me bn minl d yu lluong.
* Nga y cu a me - Mothers Day: Nga y chu nh t th hai cu a tha ng 5
Suc manl
cua nim lin
Khi i mt vi mt th thach nao o, hay tm
cach vt qua no ch ng tm li thoat.
- David I. Weallerford
C
lu di u lu Io Iu ng lrn b u lro i nlu ll no bi lreo
nguo c lrn m l l m va i v linl, di ca nl Ilo e
ma nl cu a no giang ra b l d ng. Ca nl y lrng ll l
gi ng m l cu c lrinl di n a o llu l clo d n Ili d l
nlin no bi c l ngang bo i m l li ng su ng pla l ra lu cli c
xe d ng sau clu ng li.
Ti gil bn nguoi va ml Iim soal clic xe lai nlo
cua minl. No cla y Iung lung din Ioan, lruol ngling
lleo bo I dy soi lruoc Ili dung Iai cacl ml lang rao
Iem gai cli vai cenlimel. Tim li dp llinl llicl Ili
lly ml clic xe vuol qua clung li, ml long sung
llep nl ra ngoai cua s, va li Ilng ll qun nu
cuoi vui suong lrn guong ml cua llng be da bop co.
- Me, con so qua! - Scoll, dua con lrai 14 lui, ngi
bn li Ia In. - Con ngl no dang dinl bn clung la!
Nlin Iia! No bn con diu lu!
Truoc do, lrong Iuc Iai xe lu Tucson lro v nng lrai
doc lleo duong Inlersale 10 o Arizona, clung li bi
47
Iong dung cam & linl yu cuc sng
cun lul boi ml cp diu lu dui do luyl dep dang
sa llp xung sa mac Sonoran. Clung nlay In vui
suong va bay Iuon ngoan muc lrn du cac cy ngoc
gia va xuong rng. Hai con clim xinl dep vua bay vua
nlin nlau nlu ll cung clo song di.
l nlin, ml con cluyn luong bay vul In bu
lroi, no Io Iung ml Iuc lrn Ilng nlu llacl lluc
nguoi ban minl nlp cuc. Nlung ling sung n da
clm dul cuc lrinl din cua no, bin Iloanl Ilc y
llanl ml linl anl b Ing vu nlu bung n, roi lung
loe lu bu lroi loang ln mau cam do.
Clung li so lai nlin nlung vong xon cua clic
dui do bay xu ng ml dl, ri clung llinl Iinl gil
manl, roi llng xung con duong noi ml clic xe 18
banl dang clay dn. Nlung ling planl gp ril In,
nlung da qua lr, clic xe lai da dm vao con clim
Ilin no bi vng ra giua duong.
Scoll va li nlay ra Iloi xe va clay v noi con clim
bi lluong dang nm. Trng Iicl lluoc cua no clung
li doan do Ia con duc. No dang nm ngua, ml clic
canl gay gp Iai bn duoi, cai mo lo Iloe cua no mo
lron ra, di ml vang lron xoe cung mo rng lrong ni
dau don lai lung. Nlung clic mong lrn cln lrai
cua no loac ra. Con pln dui Ip Ianl noi da lung
plal ra anl sang nlal gi ng nlu ml clic diu mau
dng do bong Iang lrn bu lroi plia Ty Nam, nay cli
con Iai ml cong Ing do.
- Clung la plai Iam gi do clu me - Scoll noi.
48
Hal ging lm ln
- I - li lli ll m - Clu ng la pla i mang no v nla lli.
Scoll lrum clic ao In con clim, boc clc no ri
mang vao xe. Kli li dl lay In clum clia Iloa vn
con nm lrn cng lc d clun bi cluyn banl, Iong
clung li lly bun ruoi ruoi. Tu lrn bu lroi cao
dang ll dn anl ml lroi, clung li ngle lly nlung
ling Iu ai oan cua con diu lu con Iai.
- Con clim Iia se Iam gi la me` - Scoll loi.
- Me Ilng bil - li nle nlang lra Ioi - Me ngle
lly clung len se gp Iai nlau.
Vua v nng lrai, clung li cn lln clm soc clo
con diu lu. Kli con clim nm bl dng, clung li
Iy nlu ng manl xuong vun lu di canl gay dp cua
no ra, sau do c gng un no Iai o nlung dim ni
clinl. No cli dp ml nua. Trai qua ll ca nlung dau
don nay, con diu lu clng nluc nlicl gi. Du liu
duy nll cua su sng Ia mi ml sung lup cua di ml
dy so lai cua no vn llinl lloang ruon In.
Klng bil plai Iam gi lip, li din lloai clo ml
bac s llu y. Kli ngle li I v loan canl cua con diu
lu dui do, vi bac s lo ra rl llng cam.
- Ti liu y c - ng la noi - nlung clo no ml gic
ngu nle nlang Ia cacl ll nll.
- Y ng Ia li nn bo no di la` - li lo i, quy xung
va nle nlang vul ve con clim Ing nu vang gio
dang duoc giu lrong ml clic llung llua bng g
lrn san bp nla li.
49
Iong dung cam & linl yu cuc sng
- No se Ilng bao gio co ll bay Iai voi ml canl bi
lluong nng nlu ll - ng la giai llicl - No se cll doi
ml. Cac con diu lu cn co mong vul cung nlu mo
d xe lluc n. Ti rl Iy Iam lic.
Kli gac may, li bil rng ng la da noi dung.
- Nlung con diu lu clua co co li d clin du
ma` Scoll cai.
Clin du vi cai gi` Ti llc mc. clui vao Ing
u` Ilng bao gio bay Iai duoc nua u`
l nlin, voi nim lin si ni cua lui lre, Scoll da
quyl dinl llay clo clung li. Bil du, nlo diu Iy
diu nao do, no co ll se bay Iai vao ml ngay Iia,
Scoll noi:
- Cl ng Ie Ilng dang llu xem sao la me`
Trong ba lun, con clim Ilng l cu dng lay n
ung gi. Clung li buc plai clo nuoc vao ming no
bng ng lim, nlung cai sinl vl llam lai cli nm do
nlin lrung lrung, Ilng clop ml, va llo rl yu ol.
Ri ml bui sang, con dui do nlm ml.
- Me, no... cll ri! Scoll n nlung ngon lay bn
duoi b Ing bn Iai voi nlau cua con clim. Ti bil no
dang lim Iim, cu nguyn ml nlip lim dp, va li
uc v clic xe clay Iao nlanl cung llng be dang cuoi
lay cm Ilu sung Iai quay v am anl li.
- Co Ie la nn clo no llu ml il ruou uyl-Ii - li noi.
o Ia pluong cacl cui cung, ml Iy llul clung li
lung su dung d Iicl llicl ml con vl llo. Tl Ia,
50
Hal ging lm ln
clung li cay ming con diu lu ra ri d ml mung
uyl-Ii vao c long no. Ngay Ip luc no mo ml ra va
guc du vao l nuoc lrong clung.
- Nlin no Iia, me! No dang ung nuoc! Scoll reo
In, nuoc ml ua ra.
n dm, con diu lu da n xong nliu Iloanl
llil rai lrn cal d giup no d liu loa. Ngay lm sau,
vn mang di gng lay da cu, Scoll dua no ra Iloi
clung ri m no dn cl Io suoi, noi no dung Iao dao
clo dn Ili nlung clic mong cua no Iep cll. Kli
Scoll bung con clim ra, bn canl con Ianl In cua no
gp clm nlu clun bi bay, nlung clic canl Iia lli
cung ngc, nl In Iloi vai nlu mun bl Iai. Clung
li nin llo clo dn Ili con diu lu dung llng duoc.
Ngay qua ngay, con clim nay vn clm clm nlin
mi lanl dng cua clung li, nlung su so lai lrong
di ml no da bin ml. No se sng. Gio dy, Iiu no
co loc cacl lin luong clung li Ilng nli`
Vo i su d ng y cu a anl lrai, BecIy - con ga i li - da d l
ln clo con di u lu Ia con Cli n. Clu ng li du ng clo
no m l ca i clu ng b ng dy xicl cao g n 3 m, Ilng bil
d u. O do no se an loa n, Ilng pla i so nlu ng con Iinl
miu, clo so i, g u lru c va so i xa m l n cng. O go c bn
lra i cli c I ng do , clu ng li lreo m l nla nl cy da i ca cl
m l d l Iloa ng 10 cm. Nlu m l lu binl cu a nlu ng v l
lluong cu a clinl minl, su l nga y su l dm, con clim
que qu l cu d u lrn ca nl cy do , nlin clm clm In
lro i, quan sa l, I ng ngle va clo do i.
51
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Kli mua llu dn lri qua va mua dng Iai dn, con
Clin bl du llay Ing. Du da Iing n llil, lanl, bo
va lrung, no vn rung gn ll Ing c. Ing o nguc,
Iung va canl cung rung nliu, cli con Iua llua vai
cong ml lrn ml Iop da non. Clng my clc, lrng
no nlu ml cu gia du loi lrum lrn du ml clic
cln clp va.
- Co Ie no cn ml il vilamin - Scoll noi - Con Ilng
llicl nlin lly no ml b Ing dui do. Trng no ng
qua a!
Duong nlu nlung vin vilamin da giup do clo clu
diu lu. B Ing canl cua no lro nn dep Ing Iy dn
ni clung li ngo rng no loa sang Ip Ia nl.
Ri su lin luong ngay ml lng In cua Clin di
voi clung li Ilin clung li v cung yu no. Clung
li llicl Iam long no bng cacl dai no nlung mon llil
lun Iloi lay llil bo Il nlung nuoc duong. Clng
bao Iu sau, cai mo cua no da du Iloe d qup xuong
cng cua ml con llo nlo lay de bep so cua ml con
clul sa mac. Con BecIy da lln voi no dn ni Ilng
cn deo gng lay Ili dul clo no n.
Clin llicl cloi dua. Tro no llicl nll Ia Ieo co.
No Iep cll clic vo cu lrong mo va ml nguoi lrong
clung li Ieo du Iia, no Iun gianl pln llng,
Ilng bao gio d bi Ieo di, ngay ca Ili Scoll nlc no
In va quay ngol no Iai. Con BecIy lli llicl nll Ia lro
di vong lron quanl clic Ing cua Clin, lrong Ili do
ml con diu lu cu nlin lleo dn Ili du no quay
52
Hal ging lm ln
180 d. No loan loan ngol du Iai nlin clung li!
Clung li ngay cang yu quy Clin. Clung li lro
cluyn va vul ve b Ing muol nlu nlung cua no.
Vy Ia clung li da cuu sng va llun loa ml con vl
loang da. Nlung by gio clung li plai Iam gi` Co
nn lla no v voi bu lroi, ll gioi cua no lay Ilng`
Scoll ln cung da bn Ilon v diu do, ngay ca
Ili no mang lleo con vl cung cua minl di Ilp noi
voi nim lu lao nui duoc con clim ung. Ml ngay no,
Scoll nng nlanl cy cua Clin In, cacl ml dl 50
cm va vua qua du con diu lu.
- Nu plai gng suc lreo In cai canl do, no se
manl lon - Scoll bao.
Nln lly canl cy da cao lon, Clin di vong
quanl do xel. No Iu In va lc Iuoi. Sau do, no nlay
In nlung bi lul, no Iai dung lrn san b lng, cl ling
luyl ml cacl dang lluong. No c Iam di Iam Iai
nlung du lll bai. n Ili clung li ngl no da cliu
llua, lli no du duoc In canl cy. No dung mo qup
In lruoc, sau do dung mong Ieo canl cy xung. Cui
cung no cung dung llng lrn canl cy.
Scoll bao li:
- Me co lly Ilng` No dang c cu dng cai canl
bi lluong cua no. Tly Ilng me`
- Me Ilng lly - li lra Ioi - Nlung li Iai lly
diu Ilac, nu cuoi lrn guong ml con lrai li. Ti bi l
Scoll vn dang ly vong ml plep mau.
53
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Mi lun sau do, Scoll Iai nng canl cy In ml
clul, clo dn Ili Clin ngi lanl din o d cao 120
cm. Trng no moi lai Iong Iam sao - ruon nguoi In va
ria b Ing Iom clom cua minl. Nlung 120 cm Ia gioi
lan ll muc cua no. Clin Ilng ll nlay cao lon.
Ri mua xun dn, mang lloi lil m ap va cac Ioai
clim cung v lleo: b cu, clim cul, ga Ii dui dai va
nlung con lng luoc xuong rng. Clung li ngl
Clin se llicl llu ll ca cac ling clim Iiu Io. Nlung
Ilng, clung li Iai cam lly ml ni bun nao do
xm clim con diu lu be nlo cua clung li. No gn
nlu Ilng n, bo mc nlung Ioi moi cloi dua va cu
ngi ngng du ngle ngong.
M l bu i sa ng, clu ng li ll y no d u lrn ca nl cy vo i
di ca nl giang r ng, d p cli c ca nl bi lluong m l ca cl
v vo ng. Ca nga y no cli o lrong m l lu ll duy nl l, c l
li ng Iu cay d ng da ng lluong. Cu i cu ng clu ng li
cu ng nl n ra di u da Ia m no uu pli n: Cao cao lrn b u
lro i, m l con di u lu dui do Ila c dang bay Iuo n.
Ilai clng do Ia nguoi ban bay cung ngay nao cua
no` Ti lu loi. Iam sao co ll nlu ll nli` Noi dy
cacl cl clung li da lim lly Clin dn 30 dm ma,
va cung rl xa Ilu vuc ma diu lu lluong lru n.
Ilai clng ban no bng cacl nao do da lleo no v
dy` Hay don gian Ia nlo ml s bi ml cua llin
nlin, ngoai lm liu bil cua clung li ma c ban
diu lu bil no dang o du`
- Con clim cai se Iam gi Ili nln ra con clim duc
54
Hal ging lm ln
Ilng bay duoc la me` - Scoll loi.
Ti bun ru dap:
- Me ngl Ia no se lll vong va bay di. Clung la lay
doi xem.
Va clung li Ilng plai doi Iu. Sang lm sau,
Clin ra di. Vai cong Ing gay nm duoi dl va vai
cong vuong lrn clic Ing Ia manl mi cua cluyn ra
di vl va cua no.
Bao nliu cu loi cu vang In lrong du clung li.
No da di bng cacl nao` Cli co Ila nng duy nll Ia
no lu Ieo minl qua Iloi lang rao cao gn 3 m, du
lin qup mo vao lang rao, sau do dung ml bn
mong con ll cua no bam In. Ri no ln da le xung
dl o d cao g n 3 m.
Iam sao no sng duoc nli` No Ilng ll sn mi.
Vic bam d du duoc lrn canl va cp ml ming llil
cung Iuc bng ml clic mong gn nlu Ilng co Ila
nng xay ra. Kli plai di ml voi nlung con clo soi va
Iinl miu lli sao` Con diu lu que qul cua clung li
ln se d dang lro llanl ming mi cua clung. Ngl
dn diu do lim clung li dau nloi.
Tuy nlin, ml lun sau, con diu lu Iai v du
lrn dng cui canl cua nla bp. Trong ml no Ip Ianl
ml lia sang ma clung li clua lung lly bao gio.
Clic mo cua no mo ra!
- No dang doi! - li Ia In.
Ri con clim v Iy ml ming llil lun Iloi lu lay
55
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Scoll va n ngu nglin.
Sau Ili n xong, Clin nlay nlung buoc ngn
vung v xung dl va clun bi di. Clung li nlin lleo
Ili no lung nguoi In, dm vao nlung cy llp lrn
canl dng, ml bn canl v manl, con canl Iia nlu
ml ganl nng v icl. Ilia lruoc ml no, con diu lu
cai dang sa xung loi Iui, Iu Ia va luyl gio Ilicl I
clo dn Ili no bay an loan dn ngang ml Ium cy.
Clin quay v Iy lluc n lrong sul mua xun. Ri
ml ngay Iia, llay vi v Iy lluc n, no co nguoi Iai
Iu quang quac. Clung li nle nlang noi cluyn voi
no nlu lruoc dy, nlung dl nlin no danl manl
clic mo. Clu diu lu da lin luong clung li sul
gn m l nm lroi gio dy dang so lai. Ti bil no da
sn sang lro v voi cuc sng loang da.
M y nm lri qua, llinl lloa ng clu ng li Ia i lrng
ll y m l con clim dui do c don bay qua nlu ng ca nl
d ng cu a clu ng li. Ila i clng b ng ca cl na o do Cli n
co n s ng` N u no da cl l r i lli vi c clu ng li c g ng
nui ma i linl a nl cu a no lrong Io ng co da ng Ilng`
Clin nm sau, Ili Scoll da 23 lui, no gp Iai m l
nguoi ban cu lai Iloenix, nguoi lruoc dy sng gn
nng lrai clung li.
- Ban Ilng ll lin ni du, Scoll - anl la noi -
nlung li ngl do clinl Ia con diu lu cua ban. Ti
da lrng lly ml con diu lu lrong ml bui cy si
Ili li v nla nln dip I Giang Sinl. Ml bn canl
cua no gay dp nal ging nlu Clin.
56
Hal ging lm ln
- Hay dn do xem di me.
Hm sau, li Iai xe v plia Bc, clay mai clo dn
Ili nlung con duong dy bui bm dn bin ml, llay
vao do Ia nlung Ii mon ngon ngoeo do nlung con
lru va bo d Iai va cui cung Ilng con Ii d di. n
Ili nlung canl cy gai goc va nlung bui lng dai
moc Iom clom Ilin li Ilng ll Iai xe duoc nua, li
xung xe di b. Cui cung, li lim lly ml Ii mo clo
m cung li vua Iac vao, Ii y dn li dn ml day
sng dy cal, llin duong cua lln In, coc, nln, rn
va nlung Ioai gm nlm lrn sa mac. o cung Ia ma nl
dl Iy luong clo ml con diu lu.
Ti di b la ng gio , Iun bi nlu ng ca nl cy gai go c
mo c d y o lai bo plia lrn de do a, ma cl ng ll y d u
v l cu a Cli n du. Duo ng nlu ni m ly vo ng mu n
cloi lro du a vo i m l, lai va lm lri con nguo i. Ila i llu
nl n r ng co nlu ng Iu c li ng Ia cy s l soa l, nlu ng Iu m
l m gu i du dua lrn nlu ng nla nl cao, va bo ng cu a
nlu ng lln cy xuong x u n i li p nlau da Ia m Ioe In
lrong li ly vo ng ma nl Ii l duo c lrng ll y Cli n,
nlung ca c lia ly vo ng do da l l ng m cli m l giy sau
do . Ni m ly vo ng y linl nlu qua mong manl!
Troi cang Iuc cang Ianl lon, li co cam giac minl
dang bi ai nlin. Tll bl ngo, li dang nlin llng vao
di ml cua ml con diu lu dui do cai. u lrn
ml canl cy cacl do Ilng xa, no nguy lrang minl
ml cacl loan lao bng nlung lan Ia llu xung quanl.
Iiu dy co plai Ia nguoi ban doi cua Clin Ilng
57
Iong dung cam & linl yu cuc sng
nli` li lu loi. Ti rl mun lin nlu ll, d li co ll
I clo Scoll ngle rng li da lly con clim cai do
clm soc nguoi ban doi cua minl, Iim lluc n va bao
v con duc. Nlung Iam sao li co ll clc nlu vy`
Nlung sau do li da nlin lly Clin!
Trn ml nlanl cy llp, bn duoi cai bong li dc
cua con clim mai lo Ion, ml con diu lu gy m dn
la loi dang nm gp cong minl. Kli lrng lly cai
canl cong on Iai cua no, cai du loi lu cao va clic
mong da leo Il, nuoc ml li ran rua. Giy plul y
moi luyl Iam sao: ml lloi Ilc plan cliu suc manl
cua nim ly vong. M l lloi dim d cu nguyn clo
cu be cm Ilu sung ngay nao. Ml lloi dim ban
pluoc Ianl clo clang lrai lre da giu vung nim lin.
Ml minl o ml noi loang so nlu ll nay, li da
bil duoc suc manl cua Iong lin, vi li da clung Iin
ml plep mau.
- Clin - li lli llm, ao uoc duoc clam vao b Ing
da ll rap cua no, nlung li cli dam di quanl no - Co
plai Ia may lll dy Ilng`
Ti da nln duoc cu lra Ioi lrong im Ing Ili di
ml mau vang Iia doi lleo nlung buoc cln cua li
clo dn Ili no ngol ca du Iai nlin li nlu ngay nao.
Nlung lia sang cui cung lrong ngay dang nlay mu a
lrn cong Ing dui do cua no.
Cu i cu ng, li da bi l duo c va lon ai l l, con lrai
li cu ng se bi l: su c g ng cu a clu ng li loa n loa n
xu ng da ng.
58
Hal ging lm ln
Klng bao gio
bo cuc
C hi thng n np sau canh ca bt hanh
hay tht bai trc mt.
- NapoIeon HiII
-I
lim clu p clo ll y anl pla i ng i xe In, }ason -
nguo i ba c s no i b ng gio ng ngl ngli p da nl
clo nlu ng b nl nln m c b nl nan y. Tli Iu c va ngay
ca ba ng quang cu a anl co ll Ilng Ii m soa l duo c.
Nlu ng Io i do nlu ga o nuo c Ia nl d i va o vo cl ng
li. Iu c y li 27 lu i va m c pla i cn b nl da xo cu ng.
Ti da mu n xua du i lin x u do , nlung l l ca nlu ng
gi li co ll ngl d n Ia bi n Ilo i plo ng ma cl ngay I p
lu c. Nguo i ba c s na y Ilng le mo lia ly vo ng na o ca
va co n dang Ia m clu ng li so la i. Ti Ii c lr m Tracy
ng i bn dang b l d u llu l llil. Ti qua ng lay qua an
u i na ng. Clu ng li Ii nli cla o ba c s r i v i va ra v .
Ti Iam lrong nganl xy dung cung voi b li,
nguoi so luu cng ly. Cng vic cua clung li Ia xy
dung nlung loa nla, Ila vl va nlung li rl yu
llicl no. Ti da lung di lrn nlung llanl llep mong
li moi 14 lui va co Ie o lai cng lrinl xy dung li
cam lly lln lluc nlu o nla minl. Cla da day li
ll ca nlung cacl lluc Iam vic.
59
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Gio dy, li Ilng ll cliu ni y ngl Iam ng plai
lll vong.
Sau Ili dua Tracy v nla, li noi rng co vic plai
gle qua vn plong, nlung lll ra li mun dn ml
noi ma li bil lu rl Iu ri.
Ti ngi lrn clic gl dai cua nla llo, cam nln
nlung Iy nim ngol ngao cua lloi llo u ua v. Ti
nlm nglin ml Ili lll In Ioi cu nguyn lrong Io
Ing: Iay Clua, con Ilng Io gi clo minl, nlung con
so se Iam vo va gia dinl con lll vong. Ho lin luong
vao con rl nliu. Con cu xin Nguoi lay giup con
vuol qua llu llacl nay, li lli llm.
Ti dung dy ra v, lrong Iong ly vong nlung Ioi
nguyn cu cua minl se duoc dap Iai. Nu co Iuc nao
do li plai giu vung nim lin, lli do clinl Ia Iuc nay.
Vai lun sau, bao dia pluong dng ml mu lin ll
llao v ml nguoi dan ng ln Ial. iu nay nlu ml
plep mau be nlo dn voi li. Ial Ia ml lun Iuyn
vin lai lruong cao dng cua liu bang, anl da clin
llng cn bnl da xo cung bng ml cl d n Iing
va lp Iuyn nglim ngl.
Cu i cu ng li cu ng da lim duo c nguo i d ng ca nl ng ,
cu ng cn b nl va co Ie cu ng clung nlu ng n i l ngli va
so la i nlu li. Ial va li da g p nlau, lro cluy n la ng
gio v nlu ng llu llu c pl m b sung, vilamin va cl d
Iuy n l p. Nlung co la m clu v n vng v ng lrong d u
li Ia C u Ia m duo c ma , }ason. u ng bo cu c.
Ti bl du cl d n Iing dc bil va lp nlung
60
Hal ging lm ln
bai lp danl ring clo cac bnl nln da xo cung, va
li bam cll no voi nim lin lran dy.
Cu ng co nli u nga y lri qua m l ca cl u a m. o Ia
nlu ng nga y li pla i nlo Tracy giu p li m c qu n a o.
Trong nlu ng nga y y, Tracy r l luy l vo i, yu lluong va
nng do li l l mu c. Ti ll y minl ll l may m n. D n
d n, b nl l l cu a li l i plu c ro ra ng. Co Ili, nlu ng Io i
no i cu a nguo i ba c s nga y na o duo ng nlu xa llm ll m.
Cui cung lli li da cam lly sn sang llil Ip ml
muc liu clo minl.
Tlu llacl xul lin duoi linl lluc ren Iuyn lln
ll. Hi con loc lrung loc va cao dng, li da lung
cloi da bong va cung clng Ia gi voi plong lp cu la.
Ti sing nng Iuyn lp 6 ngay lrong lun voi ml
lun Iuyn vin. Anl la luong dn li lleo nliu cacl
lluc cu la Ilac nlau. Muc liu cua li Ia ra lranl giai
lrong ml cuc lli ll linl.
Vai llang sau do, bao cng suc ren Iuyn cui cung
cu ng da dua li dn voi ml cuc lli voi pln lrinl
din lrong ba plul. Ti nln ra minl dang dung lruoc
ml Ilan plong dng nglel nguoi.
Ti da loan ll man lrinl din cua minl - gp co,
dui co va pl din linl ll ma li da day cng Il
Iuyn moi dal duoc - ri di ra. Trong Ili clo ban giam
Ilao cng b dim, li lrng lly gia dinl cung ban be
dang ngi o lang gl llu 4. Kli cac giam Ilao llng
bao li xp llu 6, Iong li lrao dng nim lanl din
In llu llai. Iuc cui clao Ilan gia, li lrm Iic nlin
61
Iong dung cam & linl yu cuc sng
62
Hal ging lm ln
v plia gia dinl minl, ll ca lo du dang dung dy v
lay ll minl cluc mung li.
Truo c Ili clu ng li d n m l nla la ng g n do d
n mu ng, cla li d n bn va d l lai ba n lay In vai li
r i no i:
- }ason, cla rl lu lao v con. Voi cla, con Ia nguoi
giau ngli Iuc nll.
Ri cla nlin llng vao ml li:
- Clung la xy dung nlung nn lang lrong Iinl
doanl, nlung cla mun noi voi con rng, nlung nn
lang lluc su cua cuc sng clinl Ia gia dinl.
Ti m cll cla va nlin lly Tracy dang ra du
cluc mung llanl cng cua li, nang no ml nu cuoi
luoi va rang ro.
Gio dy, li va Tracy da lro llanl nlung nguoi cla
nguoi me dang lu lao cua lai c con gai nlo cua
clung li. Clung quy gia lon nliu so voi clung li
luong. Va mi ngay li du nlo dn Ioi cla: Nn lang
lll su cua cuc doi clinl Ia gia dinl.
ng s tht bai. Ln tht bai th nht
cn phai co v nh o ma y ch ta thm
vng vang. Ln th hai co th hu ch.
Nu n tht bai ln th ba ma ta vn
ng vng th ta tht s la mt con ngi.
- Rene Bazin
Hai anl em
Ngi ta khng yu ke khac bi ngi o la ai,
ma chnh bi ban lnh va nhng g ta cam nhn
c t ho.
- Kluyl danl
N
ga y xua, o m l vu ng d l xa xi no , co lai anl em
lre lu i da ng yu. Ho cu ng gi ng nlu b l Iy
cla ng lrai lre na o ma ba n co ll b l g p lm nay.
Tuy nlin, linl Ili cua lai anl em Iai rl ng
nglicl. Va moi vic lro nn nglim lrong Ili lai
nguoi bl du di lrm cuu cua nng dn lrong vung -
ml lanl vi bi coi Ia lrong li. Ml In no, ca lai anl
em bi bl qua lang. Dn Iang quyl dinl lrung plal lo
bng cacl llicl In lran lo clu ST (ln lrm cuu) nlu
ml du n li I i se lleo lo mai mai.
Ml lrong lai anl em lo vi qua xu l nn da bo di
bil xu. K lu do, clng con ai bil duoc lin luc gi v
anl la.
Con nguoi llu lai, v cung n ln, da o Iai Iang va
c gng ll suc d bu dp Iai nlung Ii Im cua minl.
Iuc du, moi nguoi du e de va clng mun dinl Iiu
gi voi anl la. Tuy nlin, anl vn quyl lm loan cai.
H lrong Iang co ai dau yu anl du lim dn n cn
clm soc va Io Ing. Bl cu ai co vic gi nng nloc, anl
du loi giup do ll minl, clng cn bil do Ia ai, giau
63
Iong dung cam & linl yu cuc sng
lay ngleo. Cu nlu ll, anl Iun sng vi nguoi Ilac
ma clng l doi ban lluong lay lra cng.
Nliu nm lri qua, ml bua no co ml vi Ilacl b
lanl di ngang qua ngi Iang. Trong Iuc ngi o quan
nuoc bn duong, ng lrng lly ml Iao ng, lrn lran
co Ilc ml du Ilac Ia ngi gn do. Bl Iy ai lrong
Iang di ngang qua cung du dung Iai Iinl cn clao loi
cu, dam lre con cloi xong cung clay dn sa vao Iong
cu. Tl ca moi nguoi du Iinl lrong ng Iao.
Tly ngac nlin, nguoi Ilacl Ia loi llm vi clu
quan:
- Hai Iy lu lrn lran ng cu co ngla Ia gi ll`
- Ti cung Ilng ro nua. Cluyn xa y ra cacl dy da
Iu Im ri - Nguoi clu quan dap. Sau do, ng ngung
Iai suy ngl ml clul ri noi - nlung lleo li clc no
co ngla Ia llanl nln.
(ND. ttcng ttuye n na y, ta c gia da du ng lc i choi chu . ST vu a
la hai ky tu da u cu a tu sheep thiej - ten ttc m cu u - vu a la
ca ch vie t t t cu a saint - tha nh nhan.)
64
Hal ging lm ln
Gic mo
lao luyn
Hay vng tin vi nhng gic m va sng vi
nhng g ban m c.
- Henry David Tloreau
I
n d u lin li g p c George, gia o vin cu a lruo ng
lrung lo c Dr. }. I. Iord, lrong m l cn plo ng nlo
cli vu a clo m l lo c sinl va m l gia o vin.
Cn plong nay sau do duoc cluyn llanl Iop loc
clo bn dua clung li, lrong do ll ba dua plai ngi
xe In va ml dua clng gy. Mi dua ngi xe In co
ml cu cluyn Ilac nlau, dua bi lluong do dan bn
vao du, dua bi leo co va dua bi bai nao. Cu loc sinl
con Iai lli bi mu, plai di bng gy.
Ti clinl Ia nguoi bi bai nao. Kli li c gng plal
m, c George da cloc li rng giong li ging nlu
giong con luou duc o Bc My dang goi nguoi yu.
Nlu cu v loc lp va linl cam cua mi clung li
cung Ilac nlau, co nguoi clun bi d vao dai loc, co
65
Iong dung cam & linl yu cuc sng
nguoi clun bi clo cai cll sp dn. C George da Iam
moi llu d giup do bon li, Iop du lin cua lruong
lrung loc Dr. }. I. Iord nay.
C George Iloang 50 lui, cli cao lon ml mel ruoi
ml clul va mai loc c da dim suong (dn cui nm
loc mai loc do cang bac llm), da c loi ngm va
giong noi rl lrong. C co ll noi rl nlanl, Iuc nao
cung Il lluc nlung Ioi giai llicl cua minl bng cu:
Cac em co liu Ilng`.
Ngay du lin clung li dn lruong, c don clung
li bng di mi luoi llm:
- Cla o ca c em! Cn plo ng na y co Ie loi cl l
nlung Ilng sao, mo i vi c se n lli. y Ia ngi
lruo ng d u lin da nl clo nlu ng lo c sinl d c bi l
nlu ll na y o NebrasIa, va clu ng la Ia nlu ng nguo i
lin plong. Ma nguo i di d u lli lluo ng g p clu l Ilo
Iln, pla i Ilng ca c em` C ngl r ng ca c em da
bi l nlau l l r i, ngoa i BiII va David. c gio i
lli u, David, dy Ia BiII. Ba n na y bi b nl ba i na o. Ba n
y da ro i lruo ng cu ng Iloa ng b ng Iu c em d n vi
lruo c Iia lruo ng na y Ilng co l lrung lo c. Co n
David d n lu da o Havaii va bi b nl Ioa n duo ng co
b p. David se lro n 19 lu i va o nga y 6 lla ng 5 na y.
Clu ng la se co m l bu i li c sinl nl l vo i nlu ng c
vu cng ll l de p.
Ti da lu loi Ilng bil c George co bil gi v cn
bnl cua David Ilng. David se Ilng sng ni dn
ngay sinl nll cua cu y du. Bnl cua cu da anl
66
Hal ging lm ln
luong dn pli ri nn vic llo se rl Ilo Iln...
- By gio cac em lay Iam quen voi nlau di.
- C ly vong vao cac em rl nliu, cac em co liu
Ilng` - C giao moi Iy luong cua clung li da noi
nlu ll.
Ml bua no, c George dn cl li Iuc li dang Iam
bai lp pln clia nlung Ioai da clo mn dia cll loc.
C ngi xung canl li va noi:
- C ngle noi em da lung lleo loc Iloa loc lu xa o
lruong NebrasIa lai IincoIn cacl dy ba nm nlung
vn clua ll nglip, dung Ilng` C bil my Iloa
loc do Ila Ilo va ln rl nliu lloi gian. Nlung c se
giup em ll nglip vao mua xun sang nm. Trua nay
em n com voi c nle` C bil em r l mong duoc ll
nglip, nlung Ilng bil Iam cacl nao, plai Ilng`
Lm co mun loi c llm diu gi Ilng`
- Lm ngl clc David nm nay Ilng ll l cluc
sinl nll duoc du. Ili cua ban y yu qua ri. Mua
dng nm nay co Ie con Ianl lon my nm lruoc nua.
- Ti noi clm rai lung clu ml bng bang clu cua li
va ml cy vil duoc gn vao du, dai Ioai nlu ml
Ioai que deo lrn du.
- Clung la du bil diu do. Nlung David Ilng
bil du. Ging nlu em mong nln duoc lm bng ll
nglip, David cung ly vong duoc cl banl sinl nll
In llu 19 cua minl vy.
C George noi dung. Ti da loan ll nlung Iloa
67
Iong dung cam & linl yu cuc sng
loc cua minl va bl du nlung Iloa moi voi ml lc
d dang ngac nlin. Tuy nlin, suc Iloe cua David
ngay cang l lon lrong sul Iy ngli I. Cu y Iun e
ngai Ili plai di ngu vao bui li vi so rng se clng
bao gio lluc dy vao sang lm sau nua. Tl Ia c
George clo plep cu ngu lrong Iop loc:
- Co ml cai bnl vin bn Iia duong, clung la cli
ml 5 plul d qua bn do. Lm cu yn lm di David, o
dy an loan lon bl cu noi nao Ilac.
Ml In Ili David bi Ilo llo, c George da xoa bop
Ing nguc clo cu y sul ca bui cliu. C bao voi
nguoi giup lp vl Iy lri Iiu dang du ng I bn cm
binl oxy rng:
- David dang giup li Iuyn lp lay clo rn clc d
cloi lennis dy. Nu anl lly nguoi plu nu nao cao
Iloang ml mel ruoi voi canl lay ni co bp lrn sn
lennis lli do clinl Ia li dy! Ml bai lp luyl voi,
anl co liu Ilng`
Ml ngay Iia Ili clung li dang llao Iun v ml
vai d lai clan ngl lrong mn loc Iicl su ll gioi cua
li lli c George noi:
- Iuc c day my cu loc sinl Iia, c Ilng ll
xem clung David duoc. Lm xem clung David dum c
nle, BiII` Nu cu y co vn d gi, em cu goi c bng
cai giong luou duc cua em nle. Trng cu y Ilng
duoc Iloe Im. Nlung clung la se giu c u y o Iai dy
dn Ili nao con co ll. Il ra lli me cu y Ilng plai
lrng clung cu nu cu o lruong Iuc nay. By gio
68
Hal ging lm ln
clung la plai Iam sao d Il lluc mn Iicl su Ilo ua
nay lrong llang ba, nu may mn. y Ia ml mn
loc Il Ilan nlung c se c Iam clo cac em liu bai.
Tlng lluong, Ili plai c lil llo Ilng Ili, David
lluong nlin li va noi:
- To Ilng sao du, BiII. Klng sao du ma! Cam
on cu vi da lrng clung lo nle!
May m n llay, ca i gio ng luou du c cu a li clua
bao gio pla i c l In ca , ma li co n lo c lo i duo c nli u
di u lu vi c canl clu ng David. Ti da nl n ra Io ng
Ila l Ilao duo c s ng cu a David. Nlin c u y cl ng
clo i d gia nl I y lu ng loi llo , b ng nlin li ca m
nl n duo c l l gia lri cu a su s ng. Va Ili li pla i lo c
nlu ng mn lo c na o Ilo nu l, li cl ng l ll y
pli n Io ng nu a, bo i vi il nl l li co n may m n duo c
lo c l p va nglin cu u ma Ilng pla i Io I ng gi v
loi llo cu a minl. Ti ngl r ng d y Ia ba i lo c ma c
George mu n da y clo li b ng ca cl nlo li lrng
clu ng David.
Ngay 10 llang 4 nm y Ia ngay cui cung cua
David o lruong. Ti lm do bnl linl David lro nng.
Cu duoc clo di cp cuu d nlo nlung cai may l lp
nln lao duy lri cuc sng clo minl.
n ngay 15 llang 4 nm 1975, li dinl di llm
David sau Ili lan loc. Nlung bui sang lm y, li
nln duoc ml manl giy vil lay bn clic may danl
clu cua li. Ti nay dung dn bnl vin nua. David
da ml Ili cu y dang ngu. C Ilng mun bao clo
69
Iong dung cam & linl yu cuc sng
cac em Ilac bil vi lm nay lruong la se di xem xic.
Klng co Iy do gi d Iam long cuc vui nay cua moi
nguoi. Clung la se cung nlau di ving David sau do.
}. George.
Du c George da Ilng bin gic mo v ml bui
lic sinl nll lui 19 cua David llanl su lll (co
Tluong Iam clung rng c da c gng ll suc),
nlung c cung giup li dal duoc uoc mo ll nglip
lrung loc.
Vao ml bui li llang nm m ap nm 1976, Ili
li ngi lrn Ilan dai Ing ngle bai lal Gic mo lao
luyn lrong bui I plal bng, nlung ca lu cua bai
lal duong nlu rl lop voi nguoi plu nu mc b ao
vang dang lanl din nlin li don nln lm bng ll
nglip. Boi vi c da mo ml gic mo lao luyn va da
bin no llanl su lll.
70
Hal ging lm ln
Bai loc
lu ml cluyn di
T
i sinl ra va Io n In lrong c ng d ng nguo i
Lslepona llu c mi n Nam Ty Ban Nla. M l bu i
sa ng Ili li 16 lu i, cla nlo li Ia i xe dua ng d n ngi
Ia ng Mijas ca cl do Iloa ng 18 d m, vo i di u Ii n li
pla i dua xe di lu su a la i m l gara g n do . Vu a mo i bi l
Ia i Ia i il Ili duo c cla y xe nn li vui ve d ng y ngay. Ti
dua cla d n Ia ng Mijas, lu a se quay Ia i do n ng va o 4
gio cli u, r i Ia i xe d n gara va d Ia i do .
uoc lu do dn cliu, li quyl dinl di xem vai b
plim lai ml rap cliu bong cacl do Ilng xa. Nlung
lluoc plim lp dn da cun lul li dn ni li qun
ca lloi gian. Kli b plim sau cung Il lluc, li moi
gil minl nlin xung dng l. Sau gio li! Ti da lr
len voi cla ca lai ling dng l!
Clc cla se gin Im nu bil li da di coi plim!
ng se Ilng bao gio clo li di xe nua. Ti quyl dinl
se Iy Iy do Ia clic xe cn sua llm vai llu nn da ln
nliu lloi gian lon. Ti dn gara Iy xe ri clay dn
71
Iong dung cam & linl yu cuc sng
noi len gp cla. ng dang dung Iin nln doi li lai
goc duong. Ti xin Ii va bao clua clo minl bng Iy do
nlu da sp dl. Cla nlin li bng ml anl ml ma co
Ie se clng bao gio li qun!
- Ba lll vong vi con da di ba, }ason a!
- Ba noi gi co` Con noi llil ma ba.
Cla nlin li:
- Kli lly con dn mun, ba da goi din clo gara d
loi xem co cluyn gi Ilng, lo bao voi ba Ia con clua
loi Iy xe. Vy Ia clic xe Ilng bi lruc lrc gi ca, dung
Ilng`
Ml cam giac li Ii vy bua quanl li, li Ii nli llu
nln voi cla Ia da di dn rap cliu bong. Cla Ing
ngle, guong ml lin In ve bun ba.
- Ba Ilng gin con ma gin clinl ban lln minl.
Ba da Ilng Ia m lron bn pln cua ml nguoi cla, Ili
sau lung y nm con vn cam lly rng con cn plai
noi di ba. Ba da lll bai! By gio ba se di b v nla va
suy ngl xem minl da Iam gi Ilng dung lrong sul
bao nliu nm qua.
- Nlung lu dy v nla dn 18 dm In. Troi da li
ri. Ba Ilng ll Iam nlu vy duoc!
Mc clo li can ngn, xin Ii va noi gi di nua, cla
vn Ilng l Iay cluyn. Ti danl plai d cla xung
xe va don nln ml bai loc dau don lrong doi. Cla bl
du di doc lleo con duong dy bui. Ti nlay vi In xe
va Iai lleo sau, ly vong cla se ngl Iai. Nlung Ioi bin
72
Hal ging lm ln
73
Iong dung cam & linl yu cuc sng
l, n nn cua li sul doc duong nlu clng l Iol vao
lai cla, ng cu plol Io, im Ing va lrm ngm bun ba.
Ti da Iai xe lleo sau cla dn ll quang duong.
Nlin cla lu day vo v ll xac In linl lln, Iong li
dau don v lan. Nlung do cung Ia bai loc llanl cng
nll cua cla li: li Ilng bao gio noi di cla nua.
87 nm sng trn i, ti a
chng kin toan b cuc cach
mang khoa hoc ky thut.
Nhng khng co thanh tu
khoa hoc nao lai thay th
c tnh cach va kha nng
suy ngh cua mi ca nhn.
- Bernard M. Barucl
Qua l ng da nl clo
lra i lim lan vo
Nhng li t t co th ngn ngui va d noi,
nhng ting vang cua chung qua thc la v tn.
- Me Tleresa

i lo c v , be Sussie 6 lu i ll y me dang b n r n
lrong b p, em Ia i g n va lo i:
- Con clao me, me dang Iam gi do`
- Me dang Iam mon llil lm clo bac Smill lang
xom cua clung la - me c be lra Ioi.
- Nlung sao me plai Iam vy` Sussie Iai loi.
- Vi ba c Smill dang r l dau bu n, con ga i ba c vu a
qua do i va gio dy lra i lim cu a ba c Smill dang lan vo
do con a ! Clu ng la c n pla i quan lm d n ba c y m l
clu l.
- Sao Iai plai ll la me`
Me Sussie dung lay va n ln noi voi con:
- Nlu con ll y do , Sussie, Ili ai do dang dau bu n,
dang r l dau bu n, lo se Ilng lla lli l d n b l Iy
74
Hal ging lm ln
cluy n gi nu a, ngay ca nlu ng cng vi c la ng nga y nlu
n u bu a l i lay nlu ng vi c I l v l Ila c. Vi clu ng la
dang s ng clung vo i nlau lrong m l c ng d ng. Va Ia i,
ba c Smill co n Ia la ng xo m cu a nla minl nu a nn clu ng
la Ia i ca ng pla i Ia m gi do d giu p ba c y. Ba c Smill se
cl ng bao gio co n co ll no i cluy n vo i con ga i minl
duo c nu a, ba c y se cl ng co n co ll m con ga i va o
Io ng va cu ng Ilng ll cu ng con ga i minl Ia m nlu ng
cng vi c luy l vo i Ila c nlu bao ba me va ca c con ga i
cu a lo lluo ng cu ng Ia m vo i nlau. Con Ia du a lre llng
minl ma , du ng Ilng Sussie` Co Ie con se ngl ra ca cl
na o do d lo Io ng quan lm d n ba c Smill duo c Ilng`
Sussie suy ngl rl nliu v Ioi me noi va c be c
gng ngl cacl giup bac Smill. Vai plul sau, Sussie
dn go cua nla bac.
- Clao clau, Sussie! bac Smill Ile noi Ili ra mo
cua clo Sussie.
Sussie nln lly rng giong noi cua bac Smill
Ilng vang In nlung m diu quen lluc nlu em
vn lluong ngle lly lruoc Iia Ili bac y In ling
clao ai do. Sussie con lly ml bac Smill do mong va
sung In, clc cln bac y plai Iloc nliu Im.
- Co cluyn gi Ilng vy Sussie` bac Smill loi.
- Me clau noi rng con gai bac vua m l va bac dang
rl, rl dau bun voi lrai lim lan vo - Sussie ngp
ngung xoe ban lay ra. Trn lay em Ia ml ming bng
dan vl lluong - Clau ngl cai nay se co icl clo lrai
lim lan vo cua bac.
75
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Ba Smill sung nguoi va cam dng dn lrao nuoc
ml. Ba ngi xung, m cll be Sussie vao Iong. Qua
Ian nuoc ml ba noi:
- Cam on clau. Bac rl cam on clau. Mon qua nay
cua clau se giup clo bac nliu Im.
Ba Smill don nln cu cli nln ai cua Sussie va
Ilng cli don llun don nln, ba con lo ra rl lrn
lrong lng vl clia se ni bun cua em. Ba mua ml
dy deo clia Iloa nlo co gn ml Ilung anl bng
lluy linl - ml vl dung quen lluc by gio vua dung
d lreo clia Iloa vua d dl anl nguoi minl qui mn
lrong gia dinl vao dy. Ba Smill da dl ming bng
dan vl lluong cua Sussie vao lrong Ilung anl d mi
In nlin lly no, ba nlu duoc nlc rng lay gng suc
clua Ianl vl lluong Iong cua minl. Ba cung liu ro
rng d Iam duoc vic nay plai cn co lloi gian va
duoc nng do v ml linl lln. Va ming bng dan
cua be Sussie gui clo ba da lro llanl ml biu luong
giup ba voi di ni bun dau, lrong Ili Ilng qun di
nlung nim vui va linl yu ma ba da lung clia se voi
con gai minl.
76
Hal ging lm ln
Nim lin
Hy vong la ci ngun cua nim tin!
- Cyrus Auguslus BarloI
C
a cl dy va i nm, m l gia o vin pl llng duo c
llu d da y ring clo nlu ng lo c sinl pla i n m
vi n. Nli m vu cu a c Ia Ie m c p clo ca c em Ilo i m l
ba i, d co ll lleo Iip clu ng ba n Ili xu l vi n.
Ngay no, ml cu din giao vic goi loi. Nlu lluong
I, c gli Iai ln loc sinl, dia cli bnl vin, s plong
va ngle giao vin du dy bn Iia dn do:
- Hin Iop clung li dang loc bai Danl lu va Trang
lu. Ti rl bi l on nu c Iem em Iam ll bai lp v nla
d dung bi bo xa qua.
Ma i lo i Iu c du ng lruo c cu a plo ng c u be , c gia o
mo i bi l em llu c Iloa plo ng cu a b nl vi n. Klng
ai ba o lruo c clo c bi l di u gi dang clo minl d ng
sau ca nl cu a do ng im im, cli ll y nguo i la b l c pla i
m c a o cloa ng va d i mu Iin mil d plo ng lra nl vi
lru ng. Y la co n d n do c du ng cla m va o nguo i lay
giuo ng cu a b nl nln, cli duo c du ng g n va no i qua
cli c m l na . Clu n bi xong xui, cu i cu ng c lil
77
Iong dung cam & linl yu cuc sng
m l loi ll l su r i l i l p buo c va o. Toa n lln c u
be Io Ioe l Ilu ng Ili p, I ve dau do n lla m Il c. C
gia o Iinl so d n n i Ilng ll l nn Io i, nlung da qua
mu n d quay Ia i va bo cla y. C g ng ma i c cu ng
m p ma y duo c va i Io i:
- C Ia giao vin bil plai cua bnl vin, c giao cua
em nlo c lo i giup em loc bai Danl lu va Trang lu.
C cam luong nlu lm do Ia ml lrong nlung bui
day l nll lrong doi minl.
Sang lm sau c quay Iai. Ml cli y la loi:
- C da Iam gi voi cu be li nglip do vy` - Ri
Ilng d c Iip llanl minl lay xin Ii, cli lun Iun
ml lrang - C Ilng liu ll du, clung li dang Io
sl vo In vi cu be, nlung sau bui loc lm qua lli
llai d cua em llay di loan loan. Lm da cliu lun
lleo su clua lri cua bac s, Ilng ni Ioan nua va co ve
mun sng.
Sau nay clinl cu be y giai llicl rng lruoc Ili
gp c giao cu da luyl vong gl gom, cli uoc duoc
cll lli. Moi bin cluyn du be n r lu ml nln
lluc v cung don gian: Nim lin vao cuc sng. Voi
nlung giol nuoc ml sung suong nlal nloa lrn ma,
cu be bi plong nng dn ni ml ll ca ngli Iuc y Iy
giai nlu ll nay:
- Co bao gio nguo i la pla i c gia o d n da y Danl lu
va Tra ng lu clo m l c u be dang l p l i du, pla i
Ilng na o`
78
Hal ging lm ln
Bo qua oan lon
Ghim gi ni au hay la phong thch no bng s
tha th? Hai iu y khac nhau nh la: ban m
ta nm ngu trn chic gi cha y gai nhon hay
trn chic gi phu y nhng canh hng.
- Ioren Iiscler
M
l lluong gia lrong m l lli lr n nlo no co lai
nguo i con lrai sinl di. Hai cla ng lrai cu ng Ia m
vi c la i cu a la ng cu a cla minl. Kli ng qua do i, lo llay
ng lrng coi cu a la ng do . Mo i vi c d u m de p clo d n
m l nga y Iia, Ili m l lo gi y ba c bi n m l. Nguo i em
da d lo gi y ba c do lrn ma y d m li n r i di ra ngoa i
vo i Ila cl la ng. Kli anl quay Ia i, lo gi y ba c da bi n
m l. Nguo i em lo i nguo i anl:
- Anl co lly lo giy bac du Ilng`
- Klng - nguoi anl dap.
Tuy ll , nguo i em v n Ilng ngung lim Ii m va
ga n lo i.
- Anl Ilng ll Ilng dung dn no. To giy bac
Ilng ll lu dung dy va clay di duoc! Clc cln anl
plai lly no!
79
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Su buc li plang pll lrong giong noi cua nguoi
em. Cng llng bl du lng In giua lai anl em lo.
Su oan gin cung lleo dy ma Ien vao. Klng Iu sau,
ml l ngn cacl gay gl va su llm da clia cacl lai
clang lrai lre. Ho Ilng llem noi voi nlau ml Ioi
nao. Cui cung lo quyl dinl Ilng Iam clung voi
nlau va ml buc luong ngn cacl da duoc xy ngay
giua cua lang. Su llu dicl va oan gin cung Ion In
lip lleo 20 nm sau do, Ian dn ca gia dinl cua lo.
Ml ngay no, ml nguoi dan ng d xe ngay lruoc cua
lang. ng la buoc vao va loi nguoi ban lang:
- Anl da o dy bao Iu ri`
Nguo i ban lang dap rng anl da o dy ca cuc doi.
Vi Ilacl noi lip:
- Ti plai noi voi anl diu nay. 20 nm lruoc li
dang di xe Iua va lal vao lli lrn nay. Iuc do li da
Ilng n gi sul ba ngay. Kli li dn dy bng cua sau
va lly lo giy bac lrn may linl lin, li da bo vao lui
minl ri ra ngoai. Nlung nm qua li Ilng ll qun
diu do. Ti bil no Ilng plai Ia mon lin Ion nlung
li plai quay Iai dy va xin anl llu Ii.
Nguoi dan ng Ia ml ngac nlin Ili lly nlung
giol nuoc ml In lrn ma cua nguoi ban lang lrac lui
lrung nin nay.
- ng co vui Iong sang cua lang bn va I Iai
cluy n nay clo nguoi dan ng lrong cua lang do duoc
Ilng` - anl la d ngli.
Ri nguoi dan ng Ia cang ngac nlin lon Ili lly
80
Hal ging lm ln
lai nguoi dan ng lrung nin, lrng rl ging nlau,
m nlau Iloc ngay lruoc cua lang. Sau 20 nm, ran
nul giua lo da duoc lan gn. Buc luong llu ln clia
cl lai anl em lo da duoc dp bo.
Trong cuc sng co nlung diu nlo nll vn
lluong xay ra va v linl clia cl con nguoi voi nlau -
nlung Ioi noi vi vang Ilng suy ngl, nlung Ioi cli
lricl, buc li, lay nlung Ioi lracl cu oan lon. Va Ili
da bi clia cl, lo co ll Ilng bao gio quay Iai voi
nlau duoc nua. Iluong cacl ll nll d lranl nlung
linl lung gy ln lluong nay Ia bo qua nlung Ii
Im nlo cua nlau. iu nay Ilng d dang nlung
cung cl ng plai Ia qua Ilo Iln. Bo di nlung buc doc
ri ban co ll se ngac nlin Ili lly minl clng ml
bao nliu nng Iuong d xy dung su gn bo voi
nlung nguoi ban yu mn.
81
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Me va cuc lanl
lrinl cua ban
K
li ba n buo c cln va o ll gio i na y, me da m ba n
lrong lay. Ba n ca m on me b ng ca cl Ilo c nlu m l
nu ll n ba o lu .
Kli ban 1 lui, me dul lung ming n va clm soc
clo ban. Ban cam on me bng cacl Iloc sul dm dai.
Kli ban 2 lui, me lp clo ban di. Ban cam on me
bng cacl bo clay di Ili me goi.
Kli ba n 3 lu i, me Ia m clo ba n l l ca nlu ng bu a n vo i
linl yu. Ba n ca m on me b ng ca cl qung da xu ng sa n.
Kli ban 4 lui, me clo ban ml vai cy bul mau.
Ban cam on me bng cacl dung clung l In ban n.
Kli ba n 5 lu i, me di n clo ba n va o nlu ng nga y I .
Ba n ca m on me b ng ca cl nga u m va o d ng bu n g n nl l.
Kli ban 6 lui, me dl lay ban dn lruong. Ban cam
on me bng cacl Ia In: Con Ilng di.
Kli ban 7 lui, me mua clo ban ml qua bong. Ban
cam on me bng cacl nem no qua cua s nla bn canl.
Kli ban 8 lui, me clo ban ml cy Iem. Ban cam
on me bng cacl d no clay ca vao Iong ban lay.
82
Hal ging lm ln
Kli ba n 9 lu i, me clo ba n di lo c piano. Ba n ca m
on me b ng ca cl cl ng bao gio ngo nga ng d n vi c
llu c la nl.
Kli ban 10 lui, me Iam lai x clo ban sul ngay, lu
di cloi bong da dn lp ll duc ri ll lic sinl nll
nay dn sinl nll Ilac. Ban cam on me bng cacl Ili
dn noi nlay ra Iloi xe va clng l quay Iai.
Kli ba n 11 lu i, me d n ba n cu ng ba n be cu a ba n di xi-
n. Ba n ca m on me b ng ca cl xin ng i o la ng gl Ila c.
Kli ban 12 lui, me rn ban Ilng duoc xem nlung
cluong lrinl livi nao do. Ban cam on me bng cacl doi
clo dn Ili me roi Iloi nla ri bl In xem.
Kli ba n 13 lu i, me d ngli ba n c l lo c. Ba n ca m on me
b ng ca cl ba o r ng me Ilng bi l ll na o Ia sa nl di u.
Kli ban 14 lui, me clo ban di lrai le xa nla ml
llang. Ban cam on me bng cacl qun clng vil Iy
ml Ia llu.
Kli ba n 15 lu i, me di Ia m v va clo do i su cla o do n
cu a ba n. Ba n ca m on me b ng ca cl Ilo a cu a plo ng ngu .
Kli ban 16 lui, me day ban Iai clic xe cua me. Ban
cam on me bng cacl Iy no clay bl cu Ili nao co ll.
Kli ban 17 lui, me dang doi ml cuc goi quan
lrong. Ban cam on me bng cacl lan doc lrn din
lloai dn giu a dm.
Kli ban 18 lui, me da Iloc lrong ngay I ll
nglip cua ban. Ban cam on me bng cacl di cloi voi
ban be dn cliu li.
83
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Kli ban 19 lui, me lra lin loc pli clo ban, Iai xe
dua ban dn lruong dai loc, mang lui xacl clo ban.
Ban cam on me bng cacl lam bil me bn ngoai day
plong lp ll d Iloi Iung lung lruoc ml ban be.
Kli ba n 20, me lo i ba n da g p go ai clua. Ba n ca m on
me b ng ca cl da p: o Ilng pla i Ia cluy n cu a me .
Kli ban 21, me d ngli ban nlung ngl nglip nao
do clo luong Iai, ban cam on me bng cacl lra Ioi:
Con Ilng mu n ging me.
Kli ban 22, me m ban lai ngay I ll nglip. Ban
cam on me bng cacl loi xem me co ll lng ban ml
cluyn du Iicl clu Au Ilng.
Kli ban 23, me sm sua ll ca d dac clo cn l du
lin cua ban. Ban cam on me bng cacl noi rng nlung
nguoi ban cua me lll xu xi.
Kli ban 24, me gp vi ln plu cua ban va loi v
nlung I loacl luong Iai cua ban. Ban cam on me
bng cacl gin du va cau nlau: Con xin me dy!
Kli ban 25, me Io I cuoi clo ban, me Iloc va bao
rng me yu ban bil bao. Ban ca m on me bng cacl
don dn sng o ml noi xa lil.
Kli ban 30, me goi ban va Iluyn bao v vic clm
soc lre con. Ban cam on me bng cacl bao rng: Moi
vic gio da Ilac xua ri.
Kli ban 40, me goi d nlc ban nlo sinl nll cua
ml nguoi lln. Ban cam on me bng cu lra Ioi: Con
lll su bn me a!
84
Hal ging lm ln
Kli ban 50, me nga bnl va cn ban clm soc. Ban
cam on me bng cacl lim doc sacl v d lai Cla me
lro llanl ganl nng clo con cai nlu ll nao.
Va ri, ml ngay Iia, me Ing Ie ra di. Tl ca nlung
diu ban clua bao gio Iam sup d lan lanl. Hay ru
con ngu, ru con qua sul dm dai. Ban lay dua ni ...
co ll cai lri ca ll gioi.
Ta lay danl ml giy plul nao do d bao liu va
lo Iong Iinl lrong voi nguoi la goi Ia Me, du rng ml
s nguoi co ll se Ilng noi diu do llng lln voi me
minl. Clng diu gi co ll llay ll me duoc. Hay lrn
lrong lung giy plul, du rng di Ili me Ilng plai
Ia nguoi liu la nll lrong nlung nguoi ban cua la, co
ll Ilng dng y voi nlung suy ngl cua clung la,
nlung nguoi y vn Ia me ban!!!
Me se Iun o bn ban, Ing ngle nlung plin
mun, nim vui cung nlu nlung ni lll vong cua
ban. Hay lu loi clinl minl: Minl co danl du lloi
gian clo me d Ing ngle nlung plin mun va bun
cla n cu a nguo i n i lro su l nga y o lrong b p
Ilng```
Yu lluong va Iinl lrong me, du rng ban co ll co
cacl nlin Ilac voi me. Kli me ra di, nlung Iy nim
yu mn cua qua Ilu va ca nui lic se o Iai.
ung xem nlung diu gn gui nll voi lrai lim ban
Ia lin nlin. Yu me lon ban lln minl, vi cuc doi
ban se v ngla nu Ilng co Nguoi.
85
Iong dung cam & linl yu cuc sng
H nuoc
M
l ng clu nguo i Hindu Io n lu i m l mo i vi nguo i
llo lo c vi c cu l i nga y pla n na n nn m l bu i
sa ng no ng ba o anl la di mua m l il mu i. Kli nguo i
llo lo c vi c quay v , nguo i clu ba o anl cla ng Ie m vui
ve na y bo m l nlu m mu i va o c c nuo c r i u ng.
- Anl lly ll nao` - Nguoi clu loi.
- Mn Im a - anl llo lll In.
Nguoi clu lc Iuoi ri sau do bao anl bo ml nm
mui luong lu vao lrong l. Ca lai Ing Ie di dn l
nuoc gn do. Kli nguoi llo loc vic Iluy nm mui
vao nuoc l, ng clu bao anl:
- Gio anl ung llu nuoc lrong l xem sao.
Anl llo Iam lleo Ioi ng.
- Tl nao` - ng loi sau Ili clang lrai da ung
xong ml ngum nuoc l.
- Mal Im a - clang lrai nln xel.
- Tl anl co nm lly mui Ilng`
- Klng a!
Iuc nay, nguoi clu ngi bn canl clang lrai, nm
lay anl noi:
- Nlung plin mun lrong cuc sng Ia mui
86
Hal ging lm ln
87
Iong dung cam & linl yu cuc sng
nguyn cll, Ilng lon Ilng Iem. S Iuong nlung
ni mun plin lrong cuc sng clung la cung vy.
Tuy nlin, s Iuong nlung dng cay clung la nm luy
lluc vao noi ma clung la dl ni plin mun y vao.
Tl nn Ili nao anl dau Il, diu duy nll anl co ll
Iam Ia mo rng nln lluc cua anl v su vic...
ung Iam cai cc ma lay lro llanl l.
... ng tm ca ch tr nn hoa n ha o.
Ba n pha i pha m l i n u khng ba n se
ch ng bao gi ho c c g t nh ng
l i l m ba n a m c pha i. N u ba n
s ng m t ca ch hoa n ha o ba n se th y
cha n ng t. N u ba n lun cha n va
nga y na o cu ng la m nh ng i u gi ng
nhau th s ng la m g? Ha y th
nh ng i u ba n khng ngh la mnh
se thch. Ba n se khng bao gi bi t
cho n khi a th qua...
(Kluy l danl)
Tinl yu
v diu Iin
Kho tang kinh nghim cua mt ngi se bt i
tnh phong phu nu khng co bt ky kho khn
nao vt qua.
- HeIen KeIIer
C
l c minl bi loa m l! Ta i sao Ia i nlu v y duo c
clu ` - d u li quay cu ng vo i y ngl na y
nlung Ia i c g ng cle gi u ca m xu c v di u ma li da
nlin ll y Ili dang ng i bn giuo ng Diane, vo li. Na ng
vu a sinl cla u llu lai, be Sandra. Klun m l Diane ll l
ra ng ro Ili na ng n m lrn giuo ng lro cluy n qua di n
lloa i vo i lo la ng lln llicl. Na ng v n clua lrng ll y
con ga i mo i cla o do i cu a clu ng li. Na ng cu ng Ilng
nlin ll y di m l lloa ng li n Io I ng cu a c y la Ili m
du a be ra Ilo i plo ng. Truo c do du co pla i Ia m m l xe l
ngli m na o! Cu ng Ilng m l Io i ca nl ba o na o ma !
Ti loan loan liu lan moi ly vong Ili bac s buoc
vao plong va Ieo gl ngi. ng Iin nln doi dn Ili
Diane xong cu cluyn va gac din lloai r i cl ling.
- Ti rl Iy Iam lic... nlung con anl cli da mc li
clung Dovn.
88
Hal ging lm ln
Diane don nln cai lin y ml cacl binl lnl Ilin
li ngac nlin. Nang da cuu mang dua be sul clin
llang lroi. Tlm cli lruoc Ili duoc m Sandra vao
Iong, nang cung da yu lluong con gai cua clung li
bng ca lm Iong. Con li lli Ilng ll nlu ll duoc.
Ti vin Iy do va Ien ra Iloi plong.
Ti di Ioanl quanl lrn ca c la nl Iang cu a b nl vi n
nli u gio Ii n, d m lay va o luo ng va m l lun lra o
nlu ng gio l I nlu c nl i, dau do n. Ta i sao Nguo i Ia i
d i xu vo i con li nlu ll `, li d l nlin oa n lo n
Tluo ng , Ta i sao Ia i Ia con ga i li` Ta i sao Ia i Ia li`
Tai sao con gai Sandra cua clung li Ilng duoc
loan lao - nlu anl Aaron cua no clng lan. Aaron da
In ba va Ia vin ngoc quy cua li. Ti llicl cung no di
dao duoi mua va cli clo no xem nlung Ioai su dm,
nlung con c sn dang un minl lrn cac Ii di. Clung
li Iun co nlung bui li llu sau vui ve voi nlau Ili
lai cla con plai o nla ml minl vi Diane di Iam v lr
va plai ngu Iai nla ng ba ngoai d sang lm sau di
Iam clo do nloc. Clung li cloi voi nlung con Ilung
Iong va xe din nlua. Ri li doc lruyn clo con lrai be
bong cua li ngle Iuc no In giuong ngu.
Kli Aaron Ilng mun ngu ml minl, li m mn
gi lrai ra san nm ngu canl giuong con. Sang lm
sau, ll nao li cung se lly Aaron cung dang cun
minl bn li duoi san nla. Ri cu be se mo cp ml
con ngai ngu va loi:
- Ba oi, minl xem plim loal linl nle`
89
Iong dung cam & linl yu cuc sng
- Tl nlin ri, con lrai yu qui cua ba - li lra Ioi.
Voi Sandra lli moi vic loan loan Ilac ln. Sau Ili
clung li mang be v nla, li da luc lc clay dn llu
vin va doc moi llu Iin quan dn bnl Dovn. Ti c
lim ml lia ly vong mong manl nao do. Nlung cang
doc nliu v clung bnl nay, li Iai cang ngan ngm.
Klng co ml pluong lluc nlim mu nao clo diu
ma li goi Ia bnl cua Sandra. Kloang lloi gian do,
llm cli li con Ilng ll lu minl lll ra ba clu: Hi
clung Dovn nua.
Diane va li dng Iy vao ml nlom l lro nlung
nguoi co con bi bnl Dovn, nlung sau ml vai lun
li Ilng mun dn do nua. Ngle cla me cu a nlung
lre bi li clung Dovn I v nlung vn d Iin quan
dn suc Iloe xay ra voi con lo, li v cung dau Il.
Tuong Iai cua vo clng li cung ll sao` Iuc nao li
cung bi am anl boi cu loi nay.
Qua lluc, moi duoc sau llang lui, Sandra cua
clung li da plai plu llul lim. Xin Tluong
dung mang Sandra be bong cua con di. Diane Iun
ming cu nguyn. Con li, li Ilng co Iong da nao
clia se voi Diane Ioi nguyn cu y.
Bi l du nlu v y Ia i l l lon ca , li ll m ngl,
nlung li Ilng clo ple p minl suy di n li p - l l
lon clo ai dy`
Hl lun nay sang lla ng Ilac, li dua Sandra di
gp nliu bac s va cac nla lri Iiu nlu bn pln ml
nguoi cla plai Iam. Ti xoa bop cln va c gng giup
90
Hal ging lm ln
cac co cua clau lng lruong, lp clo clau di va noi.
Nlung cang c gng, li cang lll vong va bun ba vi
Sandra Ilng Ila lon duoc clul nao.
Ti danl lron lm luyl cua minl d giup clo con
gai. Ti quyl lm plai sua clua Sandra clo bng
duoc, nlung do Ia ll ca y ngla cua nlung vic ma li
da Iam clo clau - cli don llun sua clua. Ti Ilng
yu lluong con gai minl. Ti cli b clau lu ni ra d
llay la loc lp vai dng lac lri Iiu clo no. Clua bao
gio li cuoi loc cloi lro u oa voi Sandra.
- Anl Ilng lluong Sandra bng Aaron - Diane
nln xel nle nlang nlu ll vao ml bui cliu no.
Va li ngl rng nang noi dung.
- Anl cn pla i co llm lloi gian clu - li clng cl
ml cacl yu ol.
Ti l llen voi nlung linl cam cua minl va, xin
Clua lla llu clo, li cung l llen vi con gai Sandra
cua minl. Ti da Iung lung Ili co ai do lrng lly li
m con be. Moi nguoi lluong nung niu clau bng
nlung cu dai Ioai: , con be d lluong qua! con li
lli cli mun lum Iy c ao lo va Ia In rng: gia
di! Cac nguoi dang ngl lrong bung rng con li xu
xi clu gi! Cac nguoi clo rng cl cua con li Ia plai o
lrong bnl vin clu Ilng plai o dy plai Ilng`
Ri nlung con gin du y dng llanl ni bun, va
ni bun dn pli plai lla nl llai d lung lo, xa cacl.
Ngay ca vic di dao lay cloi dua cung Aaron cung
ml lung llu boi no Iun nlc li nlo rng con gai
91
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Sandra cua clung li Ilng bao gio co ll Iam duoc
nlu ll.
Bi rang buc boi bn pln clm soc Sandra, li
cang Iuc cang lro nn clan nan va cacl bil voi con.
Ngay nao cung nlu ngay nao, clng co gi Ilac ca.
inl mnl da bl nlu vy ri, bil Iam sao dy, li
llo dai ao nao Ili dl be Sandra Iuc nay da duoc lai
lui vao clic gl cao cua be d n lrua. Ti vua muc
lluc n clo Sandra vao da vua qul nlung giol nuoc
ml luyl vong cua minl. Bng dung li lly Iong
minl lrng rng.
Nlung Ili li dn gn clic gl Sandra ngi, be
bng ngling du va mo lo di ml xanl bic cu a clau
nlin li clm clu. l nlin be gio lai canl lay nlo
xiu ra m gli li bng ll ca suc minl nlu llay clo cu
noi: Cla oi, cla dung bun nua, con se xua ni bun
di clo cla.
Ti cung vong lay m cll Iy clau va ling Iloc
cua li ngle bun llam lon. Nlung Iuc nay dy, li
Iloc Ilng plai vi ni bun nlu bao ngay qua nua.
Ti Iloc vi con gai be bong cua minl vua clung lo clo
li liu duoc linl yu ma Sandra da danl clo li, ml
linl yu lluong v diu Iin, Ilng doi loi gi o nguoi
di din. Trong plul clc, vai lro cua clung li bi dao
nguoc. Sandra da lrao clo li linl yu lluong ma by
Iu nay li da Ilng ll danl clo clau.
Ti da dau Il vi con gai li Ilng duoc loan lao.
Nlung li Ia ai ma Iai mong co duoc su loa n lao Ili
92
Hal ging lm ln
li by Iu nay Iai lu long nlu ll` Ti Ia ai ma Iai
Iloc Ioc clo su da ri, llay vi clp nln va lluong
yu con gai li vi clau Ia ml nguoi qua dc bil va se
mai dc bil nlu ll`
Sandra da day li cacl mo rng Iong minl va sn
sang clo di linl yu cua minl ma Ilng dl ra diu
Iin nao. Ti da bo ra qua nliu lloi gian va suc Iuc d
clm soc Sandra, li da Iam ll ca moi diu cn Iam
nlung qun di ml diu li quan lrong: nim vui llicl
Ili o bn canl clau. Ti quyl se Ilng Ip Iai Ii Im
nay In nua.
Gio dy, mi li li du doc lruyn clo ca lai dua
con yu d u cua minl lruoc Ili clung di ngu. Mi
sang llu bay, ba cla con li Iai cung nlau cun minl
lrn giuong xem plim loal linl. Va l cu mi Ili li
Iam diu b cloc cuoi be Sandra, loc cung cloi bong,
cloi bup b voi clau, li bl clol nln ra rng: boi li
da loan loan mo rng Iong minl voi Sandra nn mi
ngay clau Iai dong dy vao do bng clinl nim vui va
linl yu lluong cua clau...
93
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Gia lri cua
Iong bil on
H
i y li mo i 13 lu i va lluo ng cu m i llu ba y Ia
li Ia i duo c b d n di cloi. Co Iu c b d n li ra
cng vin, co Iu c Ia i dua li ra b n ca ng ng m nlin
nlu ng con la u. Tl nlung li llicl nl l Ia duo c b d n
d n ca c cu a la ng ba n d cu . O d y li lla l ng m
nglia va lr m lr lluo ng Ia m ca c mo n d di n lu cu Iy .
Tlinl lloa ng b cu ng mua clo li m l mo n gi do gia 50
xu cli d v nla lla o lung no ra.
Trn duong v nla sau nlung cluyn di cloi ngn
ngui y, b lluong dung Iai o lim Iem co ln Nu
Hoang d mua clo li ml cy Iem linl non gia 10 xu.
Klng plai In nao cung ll nlung gn nlu lluong
xuyn li duoc b mua Iem clo. Du Ilng c ngl
dn nlung Iong li cu Ilp Iloi ly vong mi Ili lai
b con v dn nga re quyl dinl, noi ma b se dua
li llng dn li m Iem loc queo v nla ma clng
mua gi. Voi li, do Ia goc duong clua dung ca nim
llicl llu In ni lll vong.
94
Hal ging lm ln
Co vai In, b lru li bng cacl di llng.
- Bua nay b v duong nay cli Ia d di Ilng Ili
lli do nla.
B no i nlu ll Ili Ia i xe ngang qua li m Nu Hoa ng
ma Ilng du ng Ia i. D nlin b cli du a lli, va li
cu ng da no bu ng r i, clu Ilng pla i b mu n lru
lu c gi li.
Tuyl nll Ia nlung ngay b loi li bng ml giong
Iicl su ra ve clng linl loan gi lruoc ca.
- Con co llicl n Iem non Ilng`
Iuc y li se lra Ioi:
- Tlua b, con gi luyl lon nua.
Ti Iun clo n Iem scIa con b lli Iem va ni. B
dung xe Iai va dua li 20 xu d li clay vao mua nlung
Ioai Iem ma clung li lluong n. Sau do ca lai b con
se cung ngi n lrn xe. Ti yu b li va yu ca nlung
cy Iem - voi li, do Ia llin duong!
Clo dn ml ngay, cung nlu nlung ngay Ilac, lai
b con dang lrn duong v nla va li lli dang cu
mong Iai duoc ngle nlung m llanl du duong lu
ming b cl In ru li n Iem nlu moi Ili. Va b loi
lll:
- Hm nay con co llicl n Iem non Ilng`
- Tlua b, con gi luyl lon nua.
Nlung In nay b Iai noi llm:
- B cung lly luyl do, con lrai. Hm nay con co
mun dai b Ilng`
95
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Hai muoi xu! Nlung lai muoi xu! u oc li quay
cung linl loan. Minl du suc dai b n! Mi lun li
duoc clo 25 xu d liu vl va cng llm ml il clo
nlung cng vic Iinl linl. Nlung li bil lil Iim lin
Ia rl quan lrong. B da bao vy ma. Clo nn Ili plai
bo lin ra d mua lli Iem di voi li duong nlu Ia ml
llu xa xi, Ilng cn llil.
Tai sao Iuc do li Ilng coi dy Ia co li ngan vang
d lng ml diu gi do clo nguoi cla rng Iuong cua
minl` Tai sao li Iai Ilng ngl rng b minl da mua
clo minl ca my cluc cy Iem ri con minl lli clua
mua clo b ml cy nao ll` Nlung ll ca nlung gi li
co ll ngl dn cli Ia 20 xu.
Trong ml lloang v on, icl Iy va Ieo Iil, li da
no i ra nlung Ioi Ilinl Ilung ma dn gio con vang mai
bn lai li.
- Tli, nu vy lli con ngl con se Ilng n nua.
B Ing Ie noi:
- uoc lli, con lrai.
n Ili clung li queo qua Iluc quanl d v nla,
li nln lly minl da sai ri va nn ni b quay Iai.
- Con se dai b ma, quay xe Iai di b.
Nlung b li cli noi:
- Klng sao du con, lluc ra clung la du cn n
Iem du - va Ilng d y dn Ioi nn ni cua li nua, b
lip luc Iai xe v nla.
Ti ca m ll y x u l clo linl icl Iy va lla i d ba c
96
Hal ging lm ln
97
Iong dung cam & linl yu cuc sng
be o cu a minl. B Ilng m l I n nl c Ia i cluy n do
va cu ng Ilng l lo ra ll l vo ng. Ti ngl Ia b
Ilng c n pla i Ia m gi ca d Il c su lon I i I m na y
lrong li.
Ti da bi l r ng co lai ca cl ll li n su r ng Iuo ng
va , d lo Io ng bi l on di Ili lai clu Ca m on Ilng
lli v n clua du . Nga y lm do , d ll li n Io ng bi l
on, li cli c n co 20 xu, va do l n da Ia cy Iem ngon
nl l li lu ng duo c n n u li da m bo ra 20 xu Iu c y
d da i b .
Ti se I clo ban ngle llm ml cluyn nay nua.
Trong cluyn di cloi I lip cua clung li vao lun
sau do, Iuc gn dn nga re, li da loi b:
- B oi, lm nay b co llicl n Iem non Ilng`
Con moi.
i u vinh quang nh t
cu a con ng i khng
pha i ch khng bao gi
v p nga , ma chnh la
vn ln t m i l n nga .
- Kluy l danl
Mon qua
cui cung
iu quan trong khng phai la chung ta sng c
bao lu ma la chung ta phai sng nh th nao.
- BaiIey
I
uo l nlin da y la nl Iang b nl vi n v n da qua quen
llu c, Bob c Ilng d ca m xu c nl n clim Ili s p
su a g p Ia i guong m l sa ng ngo i cu a Ieggy, em ga i
minl. C be d n Ia ! Cli mo i 7 lu i d u ma b l cu ai li p
xu c vo i em d u nlu bi cu n lu l bo i su nli l linl va m
a p. Nlin em li m Ili u ru , m y ai bi l em cl ng co n
s ng duo c bao Iu nu a vi cn b nl ung llu qua i a c.
Tluong em, Bob lluong xuyn dn llm. O lui 16,
cu da bil ll nao Ia cam giac dau don ll cung Ili
ngle llng bao v bnl linl cua Ieggy. Cu da pln
n, oan doi sao qua bl cng voi ml c be ngy llo,
d lluong dn vy.
Nguoc Iai, Ieggy vn llan nlin nlu Ilng. Lm lu
lay xp nlung con bup b bng giy llanl ml b suu
lp. Ca llay co 62 con dinl lrn luong. Cu mi In Bob
loi dn Ia em cli mim cuoi lanl pluc bao do Ia cac
ban cua em. Cu ngm ngui: lli ra Ieggy dang yu
Ilng ll co cuc sng binl lluong, nn danl plai lu
98
Hal ging lm ln
lao clo ring minl nlung nguoi ban. Va lrai lim cu
Iai cang xol xa lon Ili lly em minl cli cloi voi
nlung lre bnl ll Ilac.
Mi ngay qua di voi Bob nlu ling licl lc cua qua
bom dinl gio. Ieggy yu dn, nlung nu cuoi rang ro
va anl ml Iong Ianl lli vn con nguyn. H Ieggy
loi sao anl lay ru r vy Ia Bob cli cuoi nle ri di
d lai. Cu Ilng mun d em lly ni dau qua Iac
Iong voi nlung ngay an vui cui cung cua em. O nla,
Bob lluong giam minl lrong plong. i Iuc Iai dp
du Iin li vao luong, Iloc luc luoi loc v co ni
con lam banl. Cuc sng cua cu lro nn ra roi, luyl
vo ng nlu clinl cu sp cll vy.
Ieggy qua doi lai lun sau ngay sinl nll In llu
lam cua em. Du da bil lruoc, nlung Bob vn lan nal
coi Iong. Cu Ilng ll cliu dung ni bu Ilng Ili
lliu vng ling Ieggy noi cuoi.
In cui buoc qua canl cua plong s 32, Bob lluc
Iong mong lly Ieggy vn dang ngi do. Nlung dap
Iai cu cli co clic giuong lrng lrai va Ianl Ieo. Cu
mun lel lll lo va dp pla cai gi do - Iam bl cu diu
gi d pla lan Ilng gian im Ing, nng n nlu mun
bop nglel lrai lim cu.
Clol Bob lly nlung con bup b giy be xiu dan
lrn luong. Clung dang mim cuoi vo i cu. Klng no
bo mc clung o do, Bob lim ml clic lp va go lung
con bo vao. Iuc nay cu moi bil ml sau nlung con
bup b co vil nlung cai ln: Terral, Ivy, NicoIe, Amy,
99
Iong dung cam & linl yu cuc sng
}uslin, Clris... Bng, clu }esse Iam Bob clu y. A, }esse
Ia nguoi ban du lin va cung Ia ban lln nll cua
Ieggy lrong bnl vin, da qua doi Iloang ml nm
lruoc. Dn nlo ra nliu cai ln Ilac, bl giac Bob liu
lai sao Iai co nlung con bup b bng giy nay: clung
luong lrung clo nlung dua lre da ml I lu Ili Ieggy
nlp vin.
Cu i cu ng, Ili Bob run r y go con bu p b llu sa u
muoi lai ra Ilo i luo ng, c u pla l li n con bu p b co
ma u lia - ma u ma Ieggy llicl nl l - vo i nu cuo i r l
luoi.
Il ml sau con bup b, doc clu Ieggy bng nel cli
ngucl ngoac, lm lrang loai ngli, plu nln em gai
minl da cll bng clc liu lan. Ml cu nloe lruoc su
lll dau don.
Vy Ia Ieggy da bil minl cung se ra di nlu nlung
nguoi ban Ilac. Giong noi ngol ngao quen lluc cua
Ieggy cu vang In lrong du Bob. Nlung dy Ia In
du cu liu em gai minl. Truoc gio, cu Iun giu Iin
Ieggy cluyn dau Iong nay, cu gia b moi vic se ll
dep vi lluong em (loc vi lluong clinl ban lln
minl`). Tl ma Ieggy Ilng ml Ioi oan lracl cuc
doi qua bl cng lay lo ra minl bl lanl. Lm sn Iong
coi cn bnl cung cai cl l Ia ml pln cuc sng cua
minl. Clng nlung Ilng loang Ioan nlu lu ll
moi nguoi lrong linl canl nay, ma em con quyl sng
lung ngay con Iai lll xung dang. Nlung con bup b
giy Ia ml cacl luong nlo nlung nguoi ban, nlo mai
100
Hal ging lm ln
ll ca nlung nim vui ma lo da mang dn clo em llay
vi lic lluong u su.
Nlin cuc doi qua di ml cua Ieggy, Bob liu
Ieggy Ilng mun moi nguoi ngl minl sp cll.
Trong Ili do, nguoc Iai voi em minl, Bob da d bnl
ll cua Ieggy bao mon linl lln minl. Tlay vi Ia
nguoi anl clo cle, nng do em, cu Iai bung xui, d
gio dy ll ca da qua lr. Gia ma cu nln ra diu y
som lli da clia se voi em minl nliu diu lon ri. ,
Iloan da! Ngo lrn lrn nlung con bup b giy, Bob
clol lly cung clua plai qua lr. Cu vn co ll lip
nln linl lln cua Ieggy, loc cacl lim pluong luong
licl cuc lrong bl Iy loan canl nao.
B ng nlin, c u ca m ll y nu cuo i cu a Ieggy dang
Ilicl I minl, li p llm can da m clo c u. Clua bao gio
Bob Ia i n l n minl li u qua il v du a em d n ll . i u
quan lro ng Ia c u da lo c duo c nli u lu em ga i minl, lim
lla i d s ng du ng d n. Tu lm do lro di, c u c Ilng
sa da va o nlu ng d ng cay cu a cu c do i nu a, ma lo c ca cl
lim Ii m nlu ng m l licl cu c di Ili dang n minl
lrong nlu ng cli c bo ng so la i cu a clinl minl.
Clung la lluong sng clo luong Iai - clo nlung
diu se xay ra - ma v linl qun di lin lai. Ieggy da
liu rng lin lai Ia ml mon qua. Mi ngay, em mo
mon qua ra va Ilam pla ll ca su luy loang va lanl
pluc ma no mang Iai. Nln ra gia lri cua lin lai cli Ia
ml nua cuc clin du. Ilai co cli Iin cuong va
Iong quyl lm moi clin llng duoc cuc clin y.
101
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Nln lluc
Canh kh, s tht bai la mt nc thang cho bc
anh tai, mt kho tang cho ngi khn kheo va
la mt vc thm cho ke yu hen.
- BaIzac
T
rong m l ngi Ia ng nlo no co lai anl em sinl di
s ng lrong m l gia dinl r l ngle o Il . Cla lo Ia
m l nguo i na l ruo u, co n me lo cli Ia m cng vi c n i lro .
Ml ngay no lrn duong v nla, cla me cua lai cu be
bi ml lrong ml lai nan. Hai anl em Im vao loan
canl Iln Ilo. Kli duoc 17 lui, lo roi nlau, mi
nguoi di ml luong.
Nliu nm lri qua, lo co dip sum lop. Ml lrong
lai clang lrai ngay xua da lro llanl ml Iy su giau co
va so luu ml cng ly xy dung. Gio dy, anl da co vo
va ba dua con xinl xn. Con nguoi Iia lli nglin ruou
va clng co dinl luong nao lrong cuc sng.
Ml nguoi quen da loi nguoi em Iy su:
- Iam ll nao anl duoc nlu ngay lm nay`
- Tl cli mong gi o m l du a lre nlu em` Anl lra Io i.
Cu ng m l cu lo i y d i vo i nguo i co n Ia i, anl la da p:
- Tl cli mong gi o m l du a lre nlu em`
Ro ra ng, con nguo i Ilng bi la c d ng bo i nlu ng
vi c xa y ra ma clinl Ia bo i su nl n llu c cu a lo d i
vo i nlu ng vi c y.
102
Hal ging lm ln
Ioi Ilen quy bau
Trong cach i nhn x th, nu ta i x vi
mt ngi nh th nao th anh ta se tr thanh
ngi nh th y.
- }olann WoIfgang von Goelle
T
i m Iinl doanl ca c sa n pl m lu su a cu a cla li
lluo ng xuyn llu Iloa ng muo i Im nguo i Ia m
vi c la ng nga y. Clu ng li Ilu lru ng va linl Io c su a do
nlu ng nng dn mang d n m i sa ng, do ng clai r i giao
clo ca c l gia dinl va ca c nla la ng. Vo i Ila cl la ng Ia
lre em, clu ng li co Iem du Ioa i (g m 27 luong vi m
Iy Ila c nlau) va su a du ng lrong l p gi y nlo .
Klu nla clu a su a cu a clu ng li lruo c dy, nay
duo c su a sang lla nl m l cu a li u nlo , bn lrong
du ng m l b n s-da ll l Io n. Su l mu a le , lu ng doa n
du Ila cl x p la ng Iu Iuo l la i qu y Iem, la o lu c clo
duo c lluo ng llu c nlu ng que Iem luy l la o do cla
li cl bi n.
Tuy Ia cu a la ng nlo nlung cng vi c Ia i cu c Iy l l
b l, clo nn mo i nguo i pla i Iin lu c Ia m Ilng l
ngoi lay. Do ng du Ila cl cu nuo m nuo p, Ilng l du l
103
Iong dung cam & linl yu cuc sng
doa n. Gio cao di m lrong nlu ng nga y no ng nu c
lluo ng Ie o da i nli u gio Ii n. Ba y anl em li da plu
giu p cla ngay lu nlo , do v y cluy n clu ng Ii n
nlu ng nguo i Ia m cng mo i d n r i bo di vi Ilng
cliu n i nlip d Ia m vi c cng ll ng, d i vo i clu ng
li Ia lluo ng linl.
M l nga y nm 1967, clu ng li co nguo i giu p vi c
mo i, c Debbie, d n lranl llu Ia m llm lrong Iy
ngli le .
Ngay Iam vic du lin, Debbie lu nlu dung vic
gi cung long. Tinl lin sai lrong s, bao Im gia, dua
lang Ilng dung clo Ilacl va con danl d sua vung
vai. Tly c cu Iin luc mc sai sol nlu vy, cliu ll
ni, li ben dn gp cla va gay gl:
- Cla lay ra ngoai Iia xem co ll giai lloal clo c
la Iloi nlung lanl dng vung v duoc Ilng! - Trong
Iong li mong cla sa llai c Debbie di clo ri.
Vi vn plong cua cla lrng llng ra quy nn clc
cln ng Ilng Ia gi nlung diu li noi. ng ngi
lrm lu giy Ial, ri clm rai dung dy va buoc loi cl
c Debbie dang dung dang sau qu y.
- C Debbie nay - cla li cl giong nle nlang, Ile
dl lay In vai c - li da quan sal c Iam vic va cung
da lly cacl c ban lang clo ba Iorbusl.
Ml c Debbie do ung In, rom rom nuoc ml, c
nlo xem ba Iorbusl Ia ai lrong s nlung Ilacl lang
bi c da lli nlm lin lay Iam d sua. Cla li lip:
104
Hal ging lm ln
- Ti clua bao gio lly ba Iorbusl Iicl su nlu vy
voi bl Iy ai lrong cua lang cua li. Vy Ia c da bil
cacl Iam ba y lai Iong. Ti clc cln mai ml mi In
dn mua sua ll nao ba y cung mong mun duoc c
pluc vu. Hay cu Iam ll nlu ll nle!
Tm Iong nln ai cung voi cacl xu su llng minl
cua cla li da mang Iai clo ng ml su dn dap xung
dang. Trong sul muoi sau nm sau, doanl nglip gia
dinl clung li da co ml nln vin lrung llanl, ln
luy va ml nguoi ban ll bung.
105
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Ting dan
duong cm
Hanh phuc np ng sau canh ca
ma ban khng ng ti.
- }oln Barrymore
T
i bi l cl c, vo i d ng Iuong co m co i Ia m lrong m l
cu a la ng ba n Ie me Ilng ca cl cli Io duo c clo li
lo c da i lo c n u li Ilng lu xoay xo I y. Tl Ia ngoa i
ca c Iloa n lro c p lo c l p, li nl n llm vi c ru a cle n o
li m n cu a lruo ng, du cl ng vinl quang gi, nl m lrang
lra i lo c pli, sa cl vo va li n n o .
lranl llu, li gli bai loc In nlung lm lle ri
dan In may rua clen. Trong Iuc may Iam vic, li Im
nlm loc lluc cu lao va cn bng nguyn lu. Co
nlung Iuc du oc ml moi Ilin li danl roi Iy lacl
xung nn nla lrong Ili xp clen da vao lu. im
loc cua li lri sul lll lluong.
ung Iuc li dang bn bo vuc plai bo loc lli ml
llin lln dl nlin xul lin. Vng, ml llin lln
Ilng co canl dang lin luu lrn ml dl nay.
Ml nguoi ban d ngli li giup vic clo ng ba ni
anl vao nlung ngay cui lun. Cli cn li nu n, do
106
Hal ging lm ln
cac cu ra vao giuong mi sang va mi li. Hang llang
li se duoc lra 400 d, gp di so voi llu nlp lin
lloi. Ti Iai con co lloi gian d loc bai nua. Tl Ia li
dng y nln vic.
An luong du lin cua li Ia ba anl rl say m m
nlac. Ba co ll ngi lang gio bn clic duong cm cu
Iy da ml vai plim. Ml lm, ba bao se day li danl
dan clo cuc sng cua clau llm vui. Tu do, li
lluong xuyn Iui loi plong lp cua sinl vin Iloa
nlac o lruong d Iuyn ngon.
Ba bao li co nng Iliu cam llu m nlac va
Iluyn Ilicl li nn lip lu c. By gio nlung ngay cui
lun lrong cn nla lai ng ba Ilng cli co mi vic n
ung va doc sacl ma con lran ngp nlung m llanl
du duong lu clic dan duong cm lliu plim va giong
lal sai nl cua lai ca s, ml gia ml lre.
Mua Giang Sinl dn, ba bi cam Ianl nn li du dinl
se v nla lai lun lli, llay vi bn nlu da linl, d som
lro Iai voi lai cu. Truoc Ili In duong li c sp xp
moi vic clo ng ba ri moi di.
O nla li cu nn nao Ili ngl dn linl canl cua lai
ng ba. Cui cung lai lun cung qua. ang Iuc Ioay
loay cll d dac In xe d quay Iai lruong lli clung
din lloai reo.
- Daneen, cu Ilng plai quay Iai lruong v i du -
giong nguoi ban li vang In o du dy bn Iia - Ti
qua, ba ni minl da qua doi. Gia dinl minl da quyl
dinl gui ng ni vao nla duong Iao. Minl rl lic.
107
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Ti lln llo, bun qua di vi da ml di ml nguoi
ban lm giao. iu nay xem ra con l lon ca cluyn li
plai lro Iai voi cng vic rua clen nliu.
n cui lun llu lu, li lro Iai lruong. Ml In nua
li dng Iy Iam llm. Tly plu lracl nlin li nlu ll
li Ia nguoi Ioan oc. Ti Il dl giai llicl linl canl cua
minl. Nlung lly cli nloen ming cuoi ri Iy ra ml
plong bi va dua clo li:
- Cai nay danl clo em.
o Ia plong bi cua ba cu. Ba da bil rng minl se
Ilng con sng duoc bao Iu nua nn goi clo li ml
s lin du d li lrang lrai dn ll nm loc Iem lleo
Ioi yu cu: li pla i loc dan duong cm d luong nlo
dn ba.
Clua Ili nao li lrinl lu ban The Old Ctey Mate voi
nliu cam xuc nlu In y. n gio, nliu nm da lri
qua, mi Ili di ngang ml clic dan duong cm, li
du mim cuoi va ngl dn ba. Ti dam clc ba cung
dang ngi go cac plim nga lrn coi llin dang.
108
Hal ging lm ln
Hay dam
luong luong
Hai iu quan trong ti hoc c la: s manh
me va tran tr sinh lc cua ban ra sao la do
chnh ban tao ra; phn kho khn nht cua s
n lc la bc i u tin.
- Robyn Davidson
K
li mo i nguo i ll y li ra lranl gia i a i l i ll llao
OIympics ll gio i, lo ngl r ng li l n pla i Ia m l
v n d ng vin diu Iuy n, nlung su ll l Ilng pla i
ll . Ti Ilng pla i Ia nguo i ma nl nl l lay cla y nlanl
nl l va li cu ng Ilng bi l ai Ia nguo i cla y nlanl nl l.
Vo i li, lro lla nl m l v n d ng vin OIympics Ilng
pla i Ia pla l lri n nng Ili u di n Iinl lu nlin, ma ll l
ra, do Ia la nl d ng llu c v y cli.
Ta i da i l i OIympics 1972 o Municl, li Ia m l
lla nl vin lrong doa n nm mn pl i lo p cu a d i
luy n My , nlung lla m Iicl xa y ra clo ca c v n d ng
vin IsraeI c ng vo i cl n lluong noi m l ca cln da
Ili n li v cu ng cla n na n. Tuy nlin, li da Ilng bo
cu c, llay va o do li l p Iuy n Ilng ngu ng va cu i
cu ng li cu ng du liu clu n di cu ng d i luy n My d n
lranl la i la i Tl v n l i 1976 o MonlreaI. K l qua cu c
lli I n na y vuo l xa su mong do i, li l i l p Ili duo c
109
Iong dung cam & linl yu cuc sng
x p la ng 13. Nlung li v n ca m ll y minl co ll Ia m
l l lon.
Truoc Ili OIympics 1980 din ra ml nm, li sp
xp d lam dung cng vic cua ml lun Iuyn vin o
lruong dai loc d cluyn lm lp Iuyn. Ti linl rng
24 gio Iuyn lp mi ngay lrong sul 12 llang se
giup li co Ila nng mang ml lm luy cluong v clo
di nla. Mua le nm 1979, li bl du clui ngay lp
Iuyn gian Il clo Iy lli luyn clon vn dng vin
llam du OIympic, se l cluc vao llang 6/1980. Ti da
v cung pln cln Ili llanl licl lp Iuyn luong dn
muc liu lng p u cu a minl ngay cang lin b.
Nlung llang 11 nm do, ml Ilo Iln luong
clung Ilng ll vuol qua da xay dn voi li. Trong
ml In bi lai nan xe loi, li bi cln lluong lll Iung.
Cac bac s vn clua lim ra nguyn do nlung lruoc ml
li plai ngung lp Iuyn vi mi Ili cu dng li Iai dau
don v cung. Ro rang, li se plai lu bo gic mo llam
du OIympics nu Ilng lip luc Iuyn lp. Ai cung lo
ra nui lic clo li - ll ca moi nguoi, lru li.
Tll Iy Ia Ia ban lln li clng bao gio lin rng lro
ngai nay se Iam li clun buoc. Ti lin luong cac bac s
va nlung nla vl Iy lri Iiu se som giup li li pluc va
ri li se Iuyn lp lro Iai. Ti Iun Ilng dinl rng:
minl dang Ila lon mi ngay va se Ia ml lrong ba
nguoi dung du o Iy lli luyn clon vn dng vin clo
OIympics In nay. iu do lin lin lrong du li
lung giy lung plul.
110
Hal ging lm ln
Tuy nlin, bnl linl cua li lin lrin rl clm va
cac bac s vn Ilng clo plep li lp Iuyn. Tloi gian
lri qua, li vn con dau va Ilng ll cu dng duoc.
Cli con vai llang nua cuc lli clon vao di luyn
OIympics se bl du, li plai Iam diu gi do, nu
Ilng li se clng bao gio dal duoc diu ma li p u
by Iu. Tl Ia li da bl du Iuyn lp lleo cacl duy
nll li co ll: bng cai du cua minl.
B mn nm mn pli lop bao gm 5 ll lluc lli
du: 100 m vuol rao, nem la, nlay cao, nlay xa va cui
cung Ia clay nuoc rul 200 m. Ti di Iung ll ca cac
plim lun Iuy n cua nlung nguoi lung giu Iy Iuc ll
gioi 5 mn nay va mang v nla ngi xem di xem Iai.
i Iuc, li clo doan bng clay clm lay xem lung
canl ml, dn Ili nao clan li xem nguoc Iai doan
bng clo vui. Ti da ngi coi lang lrm gio, loc loi,
nglin ngm va llm nglim. Nlung In Ilac li
nm dai lrn di vng va linl dung cli lil lung plul
lrong cuc lli. Ti bil co nguoi ngl li din, nlung
li Ilng d dang bo cuc. Ti c gng Iuyn lp ll
suc minl - ma Ilng l plai vn dng ml co bp
nao.
Cu i cu ng, ca c ba c s cu ng cl n doa n ra v n d cu a
li Ia do m l da d m o xuong s ng plinl ra. Gio dy,
li li u la i sao minl dau do n m i Ili cu d ng, nlung
li v n clua ll Iuy n l p duo c. Sau do , Ili co ll di Ia i
duo c clu l dinl, li d n duo ng dua cu a sn lli d u va
nlo nguo i du ng In ca c n i dung cu a nm mn li pla i
111
Iong dung cam & linl yu cuc sng
112
Hal ging lm ln
lranl la i. Du Ilng ll llu c la nl, li v n du ng la i
duo ng dua va linl dung lrong d u l l ca mo i qui lrinl
Iuy n l p ll Iu c ma li se pla i lra i qua n u nlu li da
co m l va o nlu ng nga y l p Iuy n. Trong nli u lla ng
Ii n, li Ilng ngu ng luo ng luo ng d n ca nl minl lli
d u va Il ng dinl nng Iu c la i Iy lli luy n clo n.
Nlung Ii u cli lp Iuyn lrong lm lri nlu li
Ilng lli lli co du Ilng` Ti co lll su du nng Iuc
d Iol vao lp ba nguoi gioi nll o Iy lli luyn clon
vn dng vin llam du OIympics nay Ilng` Ti lin
vao diu do bng ca lrai lim minl.
n Ili cu c lranl la i ll l su di n ra, li cu ng vu a
l i plu c Iip d llam du . Do c n ll n lrong ca c d ng
la c Ilo i d ng Ia m no ng nguo i, li vuo l qua 5 ll llu c
nlu lrong mo. Sau do , Ili di ngang qua sn lli d u li
ngle li ng no i lrn Ioa plo ng llanl llng ba o ln
minl.
Ti nlu mun ngung llo, du da luong luong dn
diu do ca ngan In lrong du. Trong Iong li, ml
ngon song ln loan lrong Ianl dng lrao Ili plal
llanl vin cng b: Hang nli 5 mn pli lop
OIympics 1980 - MariIyn King!
* Nguoi phu nu chay nhanh nhat hanh tinh, oa lan gianh huy chuong vang
Olympics 060
Vuol qua buc
luong cm Ing
Khng g ngn c ngi co thai ung n
at c muc ch cua mnh; va khng g co
th giup ke thiu long quyt tm va th vi
sc manh v hnh nay at c c m, du la
nho nhoi n my.
- Tlomas }efferson
C
u c pliu Iuu cu a li b l d u va o lla ng 10 nm
1966 Ili c Nef - ba c s lri Ii u clo li, nguo i co Ila
nng Ili n nlu ng lo c vin Iluy l l l b l lo p la c pla i
run so - d n li va o cn plo ng cu Iy Ilng cu a s cu a
minl. D u lluo ng xuyn pla i di n Ii n vo i c nlung li
v n Ilng lli Iinl la i m i Ili bi c b l ngo go i d n.
Ti vn duoc gan clo bil danl llng nloc ni
Ioan- vn da nl clo nlung dua lre Ilng bao gio lluc
lin dung yu cu cua bac s lri Iiu - boi vi sau nliu
nm ap dung moi pluong plap ca c lruyn In ln
lin nll, li vn clua ll pli lop duoc cac dng lac
lay cln, va vn clua ll noi cluyn duoc ro rang. Tai
sao minl plai n Iuc nli` - i Iuc li lu loi.
Hm y, du Ilng plai gio lri Iiu cua minl, li
vn bi dy v vn plong cua c Neff. Ti so cll ding
va Ilng Iloi loang mang - Minl Iai Iam gi sai dy`
113
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Ho da llua clung bnl cua minl ri clng` Hay Ia
minl sp bi dui Iloi lruong`
C Neff dl li ngi lruoc ban c. Tlay vi Ia mng,
c clo li xem vai lm linl ve ml vl gi do lua lua cai
na bn clim Ion, nlung ll so lon. Ri c cli clo li
linl ml dua lre dang danl may bng dung cu Iy cuc
do gn lrn du.
- y Ia cng cu lri Iiu ngn lu - c Neff nglim
ngli noi - clu Ilng plai Ia d cloi lay vu Ili.
Clung li ngl no lop voi em nu em mun su dung.
Nlung nu li lly em dung no d dm lloc ai do lli
li se licl llu ngay, liu Ilng`
Ti Ilo nloc gl du. C noi lip:
- S p lo i li se luo ng d n d me em v nla l p
llm clo em nlu ng ba i l p Iuy n co c . Lm cliu Ilo
l p o nla va o m i sa ng. Se m l d y, nlung em co ll
Ia m duo c.
Sau Ili c Neff lluyl giao voi li xong Ia dn Iuol
ba CIanlon. Klac voi nlung bac s lri Iiu Ilac, ba bac
s nay clua lung clung Iin nliu lll bai cua li. Ba
noi ml cu don gian:
- Ti ngl em Iam duoc ma, plai Ilng`
Tl Ia cuc lanl lrinl lloal Iloi su cacl Iy voi ll
gioi cua li bl du. Mi nga y, o lruong cung nlu o
nla, li dung dung cu Iy Ili Iia d Il lrang sacl
dong gay Io xo, d cli vao lang clu lrn lm bang
ngn ngu do bac s lri Iiu ngn lu dua ra, va d nlin
114
Hal ging lm ln
d lp ca nlung bai lp c ng nglnl.
Tl l Ilng ll m la ca m gia c ngy ng l lruo c
nlu ng lla nl cng d u lin lrong do i minl. Cu nlu m l
gi c mo v y! Truo c Ili co cli c que lrn d u y, mo i
bi n pla p ca c ba c s llu clo li d u v la c du ng, mo i
nguo i I ca ba n lln li luo ng clu ng da luy l vo ng.
Nlung gio dy mo i su da Ila c! C Neff, c CIanlon - gia o
vin clu nli m Io p li - cu ng ca c ba c s lri Ii u d u lin va o
Ila nng cu a li. Io ng lu lin cu ng nlu ly vo ng va o
luong Iai cu a li duo c g y du ng va nga y ca ng Io n ma nl.
inl cao cua cuc pliu Iuu nay Ia Ili c Neff buc
cll li vao clic gl lua co lay vin (vi li Ilng ll
lu giu llng bng) va dl lruoc ml li clic may danl
clu c I s. C bao li mo cai may cu Iy do ra. Tll
ngac nlin, li Iam duoc ml cacl nlanl clo ng! C
bao li go ln minl. Ti cung Iam duoc. Cung Iuc do,
cac bac s lri Iiu Ilac va c CIanlon cung dang Ing Ie
clia se vinl quang voi li lu bung quan sal bn canl.
Moi nguoi lp lrung lrong plong c Neff lm y -
I ca ban lln li - ngl rng Ila nng giao lip cua
li loi do Ia ll muc ri. Nlung clung li da Im. Sau
nay li con co ll su dung ca may vi linl. So voi vic
clinl pluc ngon Lveresl lay vuol dai duong bng be
lli cuc lanl lrinl cua li lll nlo nloi. Nlung di
voi li, do Ia ca ml Iy licl. Nlo no ma li co duoc suc
manl v linl cua nim lin giup li pla vo su cm Ing
da giam giu minl su l 11 nm lroi.
115
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Cacl nlin
Ta thch hi m bi ta a bit th nao la gia
lanh. Ta trn trong anh sang bi ta tng trai
qua bong ti. Va cung nh th, ta thm tha
c nim vui bi ta a nm mui au kh.
- David I. Weallerford

i, nlu ng di cln! Mo i Ili clu ng la v n cla y


nla y, lruo l luy l, Ieo nu i va boi I i ma cl ng ma y
may ngl suy gi d n clu ng.
Scoll, cl ng li, da lu ng nlo di cln cu a anl d
doa l lo c b ng Ili ll ng gia i lruo l luy l xu ng d c
l i co n o da i lo c va Ili clinl plu c ca c dinl nu i cao.
Nlung Ilng ai lrong clu ng li ngo r ng, va o m l
nga y lla ng lu no ng bu c, lrn dy s ng Iung cu a Scoll
xu l li n m l Il i u. Tleo ca c ba c s lli b nl cu a
Scoll cli co ll dua d n lai I l cu c, lo c Ia cl l
lo c Ia bi Ii l.
Vo cl ng li co ba du a con - Clase, }iIIian va
Hayden - Io n nl l Ia ba y lu i va nlo nl l Ia lai lu i.
Du cli li u m p mo v ca i di u l la i s p xa y ra
nlung bo n lre clinl Ia ngu n d ng vin luy l vo i
116
Hal ging lm ln
nl l d ng llo i Ia nlu ng nguo i ll y gio i nl l Ili
Scoll giu Ia i duo c ma ng s ng nlung Ia i bi Ii l lu
ngu c lro xu ng.
Nguo i Io n lluo ng Iuu giu lrong lm lri lo nlu ng
di u da co lrong qua Ilu du nay da Ilng co n nu a.
Ti Iu c na o cu ng ma i ngl v nlu ng bu i c m lra i gia
dinl se Ilng bao gio xa y ra nu a, nlu ng cluy n Ieo
nu i cu ng nlu lruo l luy l ma Scoll luy l nlin Ilng
ll llam gia cu ng bo n lre duo c. Clase, }iIIian va
Hayden b n liu lil vo i nlu ng sinl loa l l ng nga y cu a
clu ng nn Ilng qua n ng Io ng vo i nlu ng vi c ma
gio dy loa n loa n ngoa i Ila nng cu a cla clu ng. Iu c
o b nl vi n, bo n lre du ng ca In ba n da p cli c xe In
cu a Scoll va reo lo llicl llu Ili anl di u Ili n cli c
xe dua clu ng xu ng da y la nl Iang yn ng. Ca c ba c
s Iluyn li nn clu n bi linl ll n lruo c clo Scoll v
vi c anl se pla i ng i xe In su l do i - bo i Ie n u Scoll
co n m l lia ly vo ng na o lin Ia minl co n co ll di Ia i
duo c lli Ili li u ra, anl nl l dinl se roi va o lra ng
lla i suy su p. Ca c con li lli cl ng lle m ngle Io i ca c
ba c s, clu ng Iun mi ng llu c giu c cla minl c g ng
du ng In. Trong Iu c li so Scoll se bi nga , bo n lre Ia i
cuo i cla clu ng Ili anl le b nla o lrn ba i co . Ti
dau Io ng b l Ilo c nlung clu ng Ia i li p lu c giu c anl
llu Ia i I n nu a, b oi!.
Giu a Iu c cu c s ng cu a clu ng li co n nli u xa o
lr n, li gli danl di lo c ve clo Iluy Ilo a. Su l
lu n d u, ll y gia o no i vo i clu ng li r ng la Ilng
117
Iong dung cam & linl yu cuc sng
ll ve duo c su v l ma cli co ll ve Ilng gian giu a
clu ng. M l lm Ili dang ng i bn g c cy llng co
la n Ia ll l r m ra p d ve Iloa ng Ilng gian o giu a
ca c nla nl cy, li b l d u nlin ll y ll gio i lleo
ca cl ma Scoll va bo n lre da nlin ll y. Trong m l li,
ca c nla nl llng Ilng pla i Ia v l ca n duo ng, ngn
Ilng clo m l cli c xe In bng qua ba i co nu a.
Giu a clu ng co n co ca c Iloa ng Ilng gian du r ng
d clo ple p ca c cli c xe In, con nguo i va Iun ca
nlu ng con llu nlo cu ng co ll Ia cl qua. Kli lli
Ilng qua l p lrung d n ca c nla nl cy - lay no i
bo ng b y lon, nlu ng lro nga i lrong cu c do i - li da
ngli m ra duo c m l ca cl da nl gia mo i v l l ca
nlu ng Iloa ng Ilng gian. Cu ng Ila Ia Iy , bo i vi
clo du ba n ve nlu ng Iloa ng Ilng gian lay Ia ca c
nla nl cy, bu c lranl nlin cu ng de p cl ng Ila c gi
nlau, cli co ca cl nlin cu a ba n Ia Ila c.
Kli cu ng llam gia vo i gia dinl di lim ca c Iloa ng
Ilng gian, duo ng nlu m l ll gio i mo i mo ra lruo c
m l li. No Ilng gi ng nlu ll gio i lruo c Iia - di
Ili co n Ia m clu ng li na n cli - nlung clu ng li v n
ll y la i Io ng vi mo i nguo i lrong gia dinl dang cu ng
clia se Ilo Iln vo i nlau. Kli clu ng li llu qua l l
ca ca c cu c pliu Iuu mo i na y, Scoll da b l d u du ng
In va r i cl ng g y di duo c. Tuy anl Ilng co ca m
gia c gi v pl n duo i cu a co ll minl cu ng nlu Ilng
ll cla y nla y lay da p xe, anl v n r l llicl nlu ng lra i
ngli m mo i me na y. Clu ng li li u duo c r ng nguo i
la cl ng c n pla i co ca m gia c o di cln mo i co ll
118
Hal ging lm ln
lla di u, cloi co , lr ng cy, b ng b nl lrong nlu ng
ao l lrn nu i lay lo c l p. Ba n cu ng cl ng c n du ng
d n cln Ili m ai do va o Io ng, bng bo v l lluong
lay v v ai do qun di nlu ng con a c m ng. M l s
nguo i cli nlin ll y nlu ng cluo ng nga i v l lrn
duo ng di, co n Scoll da cli clo clu ng la ll y r ng
nlu ng cluo ng nga i y cli Ia nlu ng Ilu c quanl lrn
con duo ng. M l s nguo i cli ll y nlu ng nla nl cy
co n Scoll va ca c con li Ia i ll y ca m l Iloa ng Ilng
bao Ia, du cl clo l l ca ly vo ng va linl lluong yu
ma m l lra i lim co ll clu a du ng.
119
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Ban be
va nguoi quen
T
rong cu c s ng, ba n co ll g p go nli u nguo i, bi l
ln cu a lo va nl n ra nlu ng nguo i na y gi ng ba n
m l va i di m cu ng nlu ca m ll y lloa i ma i Ili o bn
ca nl lo . Tuy nlin, lo cli Ia nlu ng nguo i ba n quen bi l.
Ban co ll moi nlung nguoi nay dn nla va clia se
ml s llu. Nlung do Ilng plai Ia nguoi ma ban se
clia se cuc sng cua minl. i Ili ban cung clng
ll liu ni nlung lanl dng cua lo vi ban Ilng
liu bil lo dy du.
Ml nguoi ban dung ngla lli Ilac ln, lo clinl Ia
nguoi ban lng yu lluong. Klng nll llil plai
liu lleo ngla linl yu nam nu, nlung ban Iun
quan lm va mi Ili Ilng o bn canl nlau, ban Iun
ngl dn lo. Ban be Ia nguoi ma bl cu diu gi Iin
quan dn nguoi y cung du nlc ban nlo dn lo.
Klng cli linl anl cua lo duoc ban Iuu giu ma linl
cacl cua lo cung Ilc gli lrong lm lri cua ban.
Ban be Ia nguoi Ilin ban cam lly an lm Ili o
bn canl boi Ie ban bil clc lo quan lm dn ban.
120
Hal ging lm ln
Nguoi y se goi din clo ban ma clng cn vin Iy do
nay no, don gian cli vi lo mun bil cuc sng lin lai
cua ban nlu ll nao. Nguoi y Iun noi lll voi ban
lruoc, ri ban cung se Iam y nlu ll. Ban bil rng mi
Ili gp Ilo Iln, lo Iun o bn canl d Ing ngle.
Ban be se Ilng cuoi nlao lay Iam ban ln lluong,
va nu co Io Ilin ban dau Iong, lo se c ll suc d bu
dp. Nguoi y clim giu ml pln lrong lim ban, clo
du ban co nln bil duoc diu do lay Ilng.
Ban be Ia nguo i cung Iloc voi ban Ili ban lli lruol
dai loc lay lai bui I ll nglip. Mi Ili m Iy
nguoi y, ban Ilng l ngl rng minl se giu lo lrong
bao Iu va ai se Ia nguoi du lin bung lay ra.
Trong ngay cuoi cua ban, co ll lo se sm vai anl
clang r plu loc Ia c plu du, Ilng clung do Iai
Ia nguoi ban cuoi. Co Ie lo se bl Iloc boi qua di vui
mung lay lu lao v ban.
Ho Ia nguoi can ngn ban mc sai Im loc se giup
ban Ili ban plam Ii. Ho Ia nlung nguoi ban nm lay,
m clm loc ln lo ma Ilng l cam ll y suong
sung vi lo liu nlung gi ban Iam va lo yu lluong
ban boi nlung diu do.
Ba n be Iun g n bo va u ng l ba n. Ho n m I y lay
ba n d li p llm su c ma nl va Io ng lin. Ho do i lleo lu ng
buo c cu a ba n lrn duo ng do i, nguo c Ia i, ba n cu ng do i
lleo cu c s ng cu a lo va lo c lo i lu do . Cu c s ng cu a
ba n se Ilng co n nlu cu nu a n u Ilng co nguo i y.
121
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Ban be
plai ll clu!
Ch ng pha i t n nhi u cng s c m i la m cho
ng i ta ha nh phu c. Ch la m t c ch n u ba n
bi t ca ch; ch la m t l i no i thch h p. Ch la s
i u chnh nho nho m t ca i ch t, ca i vt hay m t
con c trong c ma y tm h n tinh xa o cu a ba n.
- IranI Crane
}
acI lla y x p gi y lo In ba n li - lai la ng cln ma y
cu a anl nliu Ia i lla nl m l duo ng ll ng co n m l anl
lli nlin li nlu lo e Iu a.
- Co diu gi Ilng n ll` - li loi.
Anl la di ngon lay vao ban I loacl d xul.
- In sau c co mun sua di diu gi lli nlo loi y
li lruoc - anl noi xong ri quay Iung di d mc li
ngi do gin lim gan.
Iam sao anl la dam di xu voi minl nlu ll, li
nlu llm. Ti da sua Iai ml cu dai va clua Ii ngu
plap - ml cng vic ma li ngl minl duoc lra Iuong
d Iam v y.
122
Hal ging lm ln
Clng plai Ia li da Ilng duoc canl bao lruoc.
Hai plu nu, nlung nguoi da ngi o vi lri cua li lruoc
dy, goi anl la bng nlung cai ln ma li clng ll
nao co can dam nlc Iai. Ngay ngay du nln vic,
ml dng nglip da Ieo li ra noi:
- Anl la gian lip cliu lracl nlim di voi vic lai
llu Iy lruoc plai roi bo cng ly nay dy! - c y lli
llm.
Nliu lun lri qua, }acI ngay cang Ilin li buc
bi. Vic nay loan loan lrai nguoc voi nlung lin diu
li lng giu - Iun nln nlin va yu lluong Ie llu
nglicl. Nlung voi linl Ili cua }acI, anl la se cang
Iam gia nu ban cu nin nlin. Ti cu nguy n v diu
nay, lll Iong ma noi, li cli mun un nn }acI,
clu Ilng dinl yu mn anl la.
Ml ngay no, nlung Ioi Ie xuc plam cua anl Ilin
li bl Iloc. Ti Iao vao vn plong cua }acI, lrong
Iong clun bi sn lm Iy clo cluyn ml vic nu cn,
nlung plai clo anl la bil duoc cam ngl cua li lruoc
da. Kli li mo cua plong buoc vao, }acI nguoc ml
nlin. Anl cl cai giong Ie ca quen lluc:
- Cluyn gi`
l nlin, li bil minl plai Iam ll nao. Du sao,
anl la cung dang duoc nlu vy.
Ti ngi di din voi anl:
- }acI, anl noi voi li bng cai giong diu do lll
Ilng plai. Clua ai noi cluyn voi li Iiu nlu ll ca.
123
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Voi lac plong cluyn nglip, anl cu xu nlu vy
Ilng duoc clul nao va nu li clo plep cluyn nay
lip luc lli cung Ilng lay nl.
}acI cuo i Il y, co ve Ilo cliu, va du a Iung v gl . Ti
Ile clo p m l, va ll m c u nguy n: Xin Clu a giu p con.
- Ti mun lua voi anl ml cluyn. Ti se Iam ban
voi anl. Ti se di xu voi anl bng ll ca su lu l va ln
lrong nlu anl xung dang duoc nln. Moi nguoi du
co quyn duoc cu xu nlu vy.
Ti dung dy va buoc ra ngoai.
Va i nga y sau d y, }acI lra nl m l li. Ca c ba n I
loa cl d xu l, llu lin d u duo c dua d n ba n li Ili
li ra ngoa i n lrua, va nlu ng ba n da duo c li su a
cu ng Ilng ll y xu l li n lro Ia i lrn ba n. M l lm,
li mang ba nl ngo l d n cng ly va d m l il ba nl
lrn ba n cu a }acI. Hm Ila c, li d Ia i Io i nl n nlu
sau: Hy vo ng lm nay mo i su d u di n ra l l de p
vo i anl.
My lun sau do, }acI xul lin lrong plong li.
Anl vn Ilo dm dm nlung lli Ilng con xu su
ml cacl ll I, cc cn nua. Cac dng nglip vy Iy
li lrong plong ngli.
- Duong nlu }acI bi nm ly ri - lo noi - co Ie cli
da lri duoc anl la.
Ti Ic du:
- }acI va li dang lro llanl ban cua nlau - li lra Ioi
dy lin luong. Ti lu cli binl Iun llm v anl la.
124
Hal ging lm ln
Mi Ili gp }acI o dai sanl, li du mim cuoi voi
anl.
Il ra, ban be cung plai ll clu!
M l nm sau cu c no i cluy n cu a li va }acI, li
pla l li n minl bi b nl ung llu. O lu i 32 va Ia me
cu a m l du a be xinl x n, li ll l su pla l loa ng. T
ba o ung llu da di cn d n la cl ba cl luy l va ca c
llng s clo ll y li Ilo ma cl ng clo i duo c vo i cn
b nl na y lrong llo i gian da i. Sau cu c pl u llu l,
ba n be va nguo i lln da d n llm li. Ho c g ng an
u i li nlung duo ng nlu cl ng ai bi l pla i no i nlu
ll na o. Nli u nguo i ll m cli da Io Io i. M l s Ila c
lli Ilo c Io c va li Ia i pla i Ilicl I lo . Co n li, Iu c
na y, dang c g ng b u viu va o b l Iy lia ly vo ng
mong manl na o.
Ngay cui cung o bnl vin, li clol bl gp }acI
dang nguong ngung dung ngay nguong cua plong.
Ti mim cuoi vy anl vao. }acI lin dn bn giuong
bnl va, clng noi clng rng, dl bn canl li ml
cai goi, lrong do co vai bup loa.
- Il Iim luong dy - anl noi.
Ti mim cuoi, nlung clng liu ni cluyn gi.
Anl la dng lng va lip:
- N u c dem clu ng v nla lr ng, lli mu a xun
nm lo i clu ng se lr loa - Anl di di ba n cln lo i Iui -
Ti cli mu n no i Ia li lin c se co ll co m l o d y
Ili loa no .
125
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Ml nloa I, li dua lay ra.
- Cam on anl - li lli llm.
}acI nm cll lay li va lra Ioi cc Ic:
- Klng co cli. Gio lli c clng ll lly loa du,
nlung mua xun nm loi, c se nlin lly duoc nlung
mau ma li da clon ra clo c.
Anl la quay Iung buoc ra Iloi plong ma clng noi
llm Ioi nao.
V y Ia su l muo i nm nay, cu m i Ili xun v ,
li Ia i ng m nlin nlu ng do a u l Iim luong vuon
minl In Ilo i Io p d l da y d Iloe ca c ca nl loa s c
lr ng pla do . Tl l ra, d n lla ng clin na y ba c s se
ba o r ng li da duo c lri du l b nl. Nlu ng nm qua,
li da lrng ll y con minl l l ngli p pl llng r i
va o lrung lo c.
Nguo i da n ng c c c n y da no i l l ca nlu ng Io i
d ng vin llicl lo p va o du ng ca i giy plu l li c n
clu ng nl l.
Il ra, ban be cung plai ll clu!
126
Hal ging lm ln
Cai lu
T
leo nlu li co n nlo , ca i lu y n m lrn n n nla ,
plia sau lu qu n a o lrong plo ng ngu cu a cla me
li. Nga y na o cu ng ll , l d n gio ngu Ia cla d u Iu c lu i
I y ra l l m y d ng ba c d bo va o lu . Iu c roi xu ng
cla m da y lu , nlu ng d ng ba c lluo ng pla l ra li ng Ieng
Ieng. Kli a nl n ng lra n va o plo ng ngu , ca c d ng li n
b ng ba c, b ng d ng lro nn sa ng I p Ia nl, li lay lr m
lr ng m nglia luo ng luo ng d y Ia Ilo ba u cu a bo n
cuo p bi n. M i I n lu d y, cla Iun gom nlu ng d ng
c c na y Ia i x p clu ng go n ga ng va o m l cli c l p ca c-
lng nlo lruo c Ili mang d n ngn la ng. Ti lluo ng
duo c lla p lu ng lleo cla a p la i cli c l p li n d n
ngn la ng lrong cli c xe la i cu Iy cu a ng.
Mi In Iai xe dn ngn lang, cla du nlin li, anl
ml lran lr ly vong.
- Con se lloal Iloi cai nla may soi nay, con lrai a!
nlo vao nlung dng cc y. oi con ri se ll lon cla.
Cai lli lrn cng nglip gia ci nay se Ilng ll
nao buc cln con duoc.
Cung ll, mi In nlu vy, Ili dy cai lp lin xu
clo nln vin llu ngn lai quy giao dicl cua ngn
127
Iong dung cam & linl yu cuc sng
lang, cla du nloen ming cuoi dy lu lao.
- y Ia quy dai loc clo con li. No se Ilng bao
gio gn ca doi vao cai nla may nay nlu li.
Clung li Iun n mung su Iin lin Iy goi lrong
lai Iloan ngn lang duoc nliu llm bng cacl gle
qua quy Iem non. In nao li cung clon Iem s-c-
Ia, con cla lli llicl Iem va-ni. Kli nguoi ban Iem dua
clo cla lin lli, nguoi du xoe lay clo li xem my
dng xu.
- Clung nao minl v dn nla, clung la se bl du
bo dy lu nua.
Cla Iun clo li bo nlung dng lin du lin vao
cai lu rng. Kli m llanl Ieng Ieng vang In, clung
li nlin nlau mim cuoi:
- Nlung dng 10 xu, 20 xu va 50 xu nay se dua con
vao da i loc dy - cla noi - minl nll dinl Iam duoc.
Cla se nlin lly duoc cai ngay do.
Nm llang lri qua, li da ll nglip dai loc va di
Iam o ml linl Ilac. Ml In v llm cla me, li co
gle vao plong ngu cua nguoi va nln lly clic lu
nm nao Ilng con o dy nua. No da loan llanl
nlim vu va da duoc cl di. Tu dung li co cam giac c
long nglen dng Ili dm dm nlin vao cl lrng
dng sau lu ao, noi lruoc dy cai lu nm Ilim ln.
Cla li Ia nguoi il noi, nn clua bao gio lluyl giao
clo li v gia lri cua Iong quyl lm, linl Iin lri va
nim lin ca. Tuy nlin, lrong lm lri li, clic lu Ili
xua da day li nlung duc linl do con lung ln lon
128
Hal ging lm ln
lu ll moi ngn lu loa my.
Kli Il ln, li I clo Susan, vo li, v vai lro lo
Ion cua clic lu dung dua mui lm lluong y di voi
quang doi nin lliu cua li. Clo du nla co lung lliu
dn du, cla vn bn bi bo lin vao lrong lu. Tlm cli
vao mua le nm cla bi sa llai Iloi nla may, Ili y
ml lun me plai clo n mon du Il my In, vn
Ilng ml dng xu nao bi Iy ra Iloi lu. Nguoc Iai,
Iuc bl gp anl ml cla nlin minl, Ili ruoi nuoc sl
In da du Il cua li clo d n, li nln lly cla con
quyl lm lon Iuc nao ll d lim Ii lloal clo li.
- Kli con ll nglip dai loc, con lrai - cla no i ma
anl ml Iong Ianl - con se clng bao gio plai n du
nua... lru pli con mun ll.
Vao ngay I Giang Sinl du lin sau Ili con gai
}essica cua clung li clao doi, gia dinl nlo cua li v
ngli I o nla cla me. Sau bui n li, cla va me ngi
canl nlau, cung nung niu dua clau ni du lin cua
minl. Clol }essica mu Iloc, Susan ben don Iy clau
lu lay cla li.
- Co Ie con be cn duoc llay la, vo li noi Ili b em
be vao plong cla me li.
Kli Susan lro ra, li doc lly diu gi Ia Ia lrong ml
nang. Vo li dua }essica clo cla lruoc Ili nm Iy lay
li Ieo vao plong.
- Anl nlin nay! - nang noi Ile, dua ml cli clo li
plia san nla dng sau lu ao.
129
Iong dung cam & linl yu cuc sng
130
Hal ging lm ln
Truoc su ngac nlin cua li, nlu ll clua lung
duoc dep di, clic lu dung dua mui ngay nao dang
nm o dy, duoi day lu da co sn ml il lin xu. Ti
buoc loi clic lu, lloc lay vao lui Iy ra ml nm lin
Ie. Tim nlu nglen Iai voi cam xuc dng lran, li bo
nlung dng xu vao lu. Kli nguoc ml In, li bl gp
cla, dang b be }essica - Nguoi da Ing Ie vao plong lu
Iuc nao. Anl ml clung li clam nlau, va li bil ro
lrong Iong cla con li dang cung dng lrao ml cam
xuc ging nlau. Klng ai lrong clung li noi duoc Ioi
nao.
iu nay lll su Ilin li xuc d ng...
Ti ngl, co Ie, ban cung da co nlung plul xuc
dng nlu ll. i Iuc clung la qua bn rn cll clng
nlung mi Io loan In doi minl ma qun gop nll
nlung nim lanl pluc minl co duoc. Kli dau lluong,
la ngoai nlin Iai. Kli Io Ing, la Iuol nlin quanl. Va,
Ili lin luong, la nguoc nlin In.
Cam nhn tnh yu
cua nhng ngi ta
yu quy la ngon la
si m cuc i ta.
- IabIo Neruda
Ngi nla co ml
nglin clic guong
N
ga y xua, la i m l ngi Ia ng nlo xa xi, co m l noi
ma nguo i la go i Ia Ngi nla co 1000 cli c guong.
Co m l clu clo nlo yu do i ngle no i v noi na y nn
quy l dinl d n llm. Kli d n noi, clu la lm lo plo ng
nlanl In ca c b c llang d n d n cu a cu a cn nla vo i
lm lra ng vui ve . Clu dua m l nlin qua cu a, di lai
v nl cao va dui v y ra da ng mu ng ro . Tl l nga c nlin!
Clu pla l li n ra co 1000 clu clo nlo vui ve Ila c dang
nlin clu va cu ng dang v y dui lo n lo y nlu clu . Clu
no m l nu cuo i ll l luoi l n va , Ia clua, clu duo c da p
Ia i ngay cu ng vo i 1000 nu cuo i ra ng ro nlu ll . Kli ro i
Ilo i ngi nla , clu clo vui ve lu nlu : Noi na y ll l Iy
di u. Minl se d n dy lluo ng xuyn.
Trong Iang, co ml clu clo nlo Ilac cung quyl
dinl dn llm ngi nla. Clu clo nay Ilng co duoc
linl Ili vui ve nlu clu clo du lin. Kli dn ngi nla,
clu la clm rai Ieo In lung bc cu llang ri cui du
Iom Ilom nlin qua cua. Clu cung lly bn lrong Ia
131
Iong dung cam & linl yu cuc sng
132
Hal ging lm ln
1000 clu clo Ilac nlung sao clung lrng clng lln
llin clul nao. Con nao con ny cung nlin vao clu
clm clm. Clu Iin plan ung bng cacl cl ling
gm gu voi dam clo y va ri Iai Ilip so Ili lly
1000 con clo Iia gm gu dap lra, gn nlu luc lloi.
Klng cln clu, clu clo cup dui bo di ngay va lu
nlu: Noi nay lll gl ron, minl se clng bao gio dn
dy nua.
Trong cu c s ng mo i Ilun m l xung quanl ba n
Ia nlu ng cli c guong pla n cli u cu a clinl ba n. V y
ba n da nlin ll y gi lrn guong m l nguo i d i di n
vo i ba n na o`
Hai ngi cung nhn bu tri
bui ti qua nhng chn song.
Mt ngi ch thy toan mt
mau en, con ngi kia th
thy nhng v sao nhp nhay.
- IredericI Iangbridge
Clam day
- Con ngi khng thay i nhiu u...
- Co ch. Ho ln ln, nhn lanh trach nhim va
nhn ra rng: cht tre, xinh ep thc cht
khng ging nh nhng g ma ngi ta ca ngi.
Drue va }en - lai nln vl lrong b plim
Nga re cuc doi
G
ia dinl li vu a cluy n d n lli lr n. H i lruo c
cluy n I l lln ba n mo i ll l d da ng d i vo i li,
nlung by gio , vi lay nguo ng ng p v da ng ve cu a
minl nn li ca m ll y r l Ilo . Bo i v y, ll y da m con
lrai lu l llu c li Ii n ngl n u minl cu ng lu l vo i lu i no
lli co ll g p duo c ba n lm d u y lo p. Tl Ia nga y Ia i
nga y li I Ia, cloi bo i vo i clu ng. Ti duo c gio i lli u vo i
nlu ng du a Ila c. R i cluy n li l p la nl nl u nle l
cu ng Ia Ie duong nlin. Cl ng m y cl c, ma lu y cu ng
d ng la nl vo i li. Cu i cu ng li bo nla di bu i. A y Ia
bu i l i, li v nla lr va me v n co n llu c. Me ll y li
ng i lrong xe cu a ll ng ba n (me v n r l Il l Ile
cluy n nam nu ), ma li Ia i dang say llu c d n n i
Ilng va o nla n i, ll Ia li vu di Iun vo i ll ng ba n.
133
Iong dung cam & linl yu cuc sng
K lu do, cli lrong ml nm ruoi ma li da bo nla
di nlung lai muoi ba In! In nao cung bi bl v,
nlung lrong vong 24 ling sau li Iai di lip. Ti Im
lluc dn muc Io so nu o nla se Ilng cliu ni
nlung con vl va do lliu lluc.
Ti lru ngu o nla ban be, dn clung bi ba me lui no
plal lin lli li ra sng lrn le pl. Iuc lroi Ianl lli
lng lm cua nlung cn l Iin I lro llanl noi cu lru
cua li, clu nll dinl Ilng Iin Iac voi me.
Me bun Im. Bil bao In me dua li vao lrung lm
cai nglin, nlung cu l bo duoc ma luy lli my lun
sau li Iai lai nglin. Cu ll , rl cuc me plai bo vic
d danl ll lloi gio giup li. a ba cluong lrinl cai
nglin ngn lan lri qua, mi dol Ieo dai lu 11 dn 14
ngay. Ti cung la quyl lm cai Im, nlung clng bil
Iam sao. Xem ra nlung cluong lrinl ngn ngui do
Ilng du clo li lloal Iloi su cam d cua ma luy. a
ll li con sa vao linl lrang n ung v d nua clu.
Ril ri me quyl dinl li plai diu lri dai lan.
Tloal lin, li Iicl Iil plan di. Iuc do, cuc sng cua
li da roi xung ln cung. Voi li, cac lrung lm cai
nglin du v icl. Cluyn cloi lluc qua Iiu Ia diu
lluong linl, Ilng sao di doi duoc. Kli y li cli
ll y lu lu Ia Ii lloal duy nll.
Sau do, me lim clo li ml cluyn vin lu vn, I
clo ng la ngle ll v qua Ilu cua li, v nlung llu
ma luy li lung cloi. Ngay lm sau, li duoc dua vao
ml lrung lm cai nglin Ion. Noi y nlu ml dai gia
134
Hal ging lm ln
dinl. Ti dn lruong nua bui, duoc lu vn dn noi
dn cln. Do li nglin cocain nng nn plai lrai qua
ml cluong lrinl cai nglin dc bil.
a gn sau nm nay, li Ilng dung dn ma luy
nua. O dy li co co li gp nlung nguoi dng lrang
Iua lluc su mun Iam Iai cuc doi. Qua lll nlung
cluyn d nlu Hay giup li ri li se giup ban da
anl luong su sc dn qua lrinl binl pluc cua li.
ng lloi, duoc clung Iin nliu nlung lm guong
nguoi lll vic lll lloal Iloi ma luy va gy dung Iai
cuc doi cang Ilin li Iac quan va quyl lm cai
lluc.
Mun sng l l Ia ml cluyn, nlung lleo dui no
Iai Ia cluyn Ilac. Kl lluc diu lri, li cluyn nla
ml In nua. Ti Iai e so lruoc sau gi moi nguoi o
lruong moi se plal lin ra qua Ilu cua minl. Co ve
nlu li Ip Iai linl canl li nm li muoi ml lui -
Ilng ban be - nlung In nay li Ilng cn dn ma
luy moi long Il duoc ban.
May ma li con sang sul, Ilao Ilal cuc sng n
np dn ni Ip luc di lim ngay nguoi lu vn nlo
luong dn. Ti llu lll voi c rng li Ilng lin minl
se Ilng lruol lro Iai Ii sng cu. Tll ngac nlin, c
d ngli li lay I Iai cluyn minl clo ca c em Iop 5 va
Iop 6 ngle. Ti clua bao gio noi cluyn lruoc dam
dng ca, nlung c dam bao li se Iam ll.
Du vy li vn rl ngai nn ru me cung llam gia.
Ti do, me con li ngi In I loacl. y Ia In du
135
Iong dung cam & linl yu cuc sng
136
Hal ging lm ln
lin I lu Ili li In 10, clung li moi co Iai duoc mi
dy lln linl dn ll.
Ti lrinl bay lai bui o ml lruong liu loc, va bai
noi cluyn cua li duoc In lrang du cac lo bao dia
pluong. Ri cac lruong loc Ilac goi din loi. Ti loi
loang, Ilng dam lin lo mun moi li dn noi
cluyn. Ho con bao li co ll giup cac ban lre Ilac
nua clu. a vy lli li Iai cang Iin quyl roi xa ma
luy. Ml Ili bil minl co ll cuu van cuc doi cua
nguoi Ilac lli ban lln minl cung plai c sng clo
xung dang.
Ti va me cung nlau di noi cluyn o cac lruong lo c
va cac lrung lm cai nglin. Sau mi bui nliu ban
lre goi v nla clo li. Co ban cam on, co ban lm su,
co ban llm cli con ca ngoi li. Tll Ia nlung pln
lluong quy gia!
S thanh cng chc chn
ch cho ta thy b mt cua
cuc i, nghch canh se
cho ta thy tron ven.
- CoIlon
i lay cua me
Mc ln khn trong cuc i cua mi ngi
nh th nao tuy thuc vao thai ng x cua
ngi y i vi nhng ngi khac: du dang
vi ngi tre, nng nan vi ngi gia, thng
cam vi ngi co ch hng phn u va khoan
hoa vi ke yu va ke manh. Bi le, cuc i mi
ngi n luc nao o se phai lm vao canh ng
cua nhng ngi nay.
- George Waslinglon Carver
K
li buo c va o Iu a lu i lli u nin clu ng la s ng lrong
m l ll gio i Ila c vo i me minl, m l ll gio i ma ca c
ba me cli co ll Io ng vo ng bn ngoa i va Ilng ll xm
nl p va o duo c. T l nlin, l u l l bo n lre d u co m l
ll gio i ring va lrong suy ngl cu a clu ng, ca c ba me cli
Iun mang Ia i pli n loa i.
Gio dy, Ili cung co con dang buoc vao d lui y,
li moi llu liu ni Iong cua me li ngay xua. i
Iuc, li uoc minl co ll Ilin clo lloi gian ngung lri
d me dung gia llm va cung Ilng mai Ip Iai nlung
cu noi cua minl.
137
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Clung li ngi quanl ban bp Ili ml lroi ll
nlung lia nng cui cung In san nla. Ann, con gai li,
dang ngi canl ba ngoai. Hai ba clau dang cung cloi
co lriu plu con li lli bn biu sua soan mon rau lrn
clo bua li.
- Clu ng na o lli RicI v v y con` Me nl c d n
cl ng li.
- Con Ilng ro nua, me a! - li Iin nln lra Ioi -
Clc nla con se v Iip bua li.
Ti llo dai va dung dy. Il nll dy cung Ia In llu
muoi me Ip Iai cu loi nay lrong vong vai plul. Me
dn lip:
- Nlo dung clo lanl vao. Con bi l Ia ba con Ilng
co llicl lanl du dy!
- Vng a!
Ti lra Ioi ri cl my cu lanl vao Iai lrong lu Ianl
ri Iy ra ml cu ca rl, cao sacl va xl llanl lung
ming nlo linl ll Iuu. Con dao lrong lay li xn
manl xung cu ca rl lon moi Ili. Ml ming ca rl
nlo roi xung dl. Me Iai nlc li:
- Nlo dung clo lanl vao rau lrn ngle con. Ba con
Ilng llicl lanl du dy!
In nay li Ilng lra Ioi me ni va cu cm cui cl,
llai d n. Ioc gi minl co ll Iam nlu ll nay voi lloi
gian d xoa bo du n cua nm llang ln su lrn
Ilun ml va di lay me. Ioc gi li duoc lro Iai lloi
nin lliu, Ili me li di qua cac plong lrong nla, d
138
Hal ging lm ln
Iai luong llom va loi m o mi noi me di qua.
Hi lre me li rl dep. Gio dy ba vn ll, clng
llay di gi nliu so voi li xua, cli lru ml diu Ia loi
bi dang lri. Ti lu lluyl pluc minl rng ll ca cli co
ll, va nu me lp lrung ml clul lli me cung clng
lluong xuyn Ip Iai Ioi noi cua minl. Qua lll, clng
co gi bl n voi me ca.
Ti cl du lrai dua Ieo va cla manl vao pln
cung cua no d Ioai bo vi dng. Ml cll nlua lrng
ri ra. Ilai cli cluyn buc minl lay Ilo cliu nao cung
co ll d dang Ioai bo duoc nlu v y lli ll bil my`
Cli cn cl bo va co sacl. o Ia meo ma me da day clo
li cung voi v s nlung vic Ilac nlu nu nuong,
may va, len lo, bng dua va suy ngl. Ti da bil
lruong llanl nlu ll nao, Iuc nao cn duy lri su lre
lrung va bay lo cam xuc ml cacl llicl lop. Ti cung
bil rng mi Ili co me o bn canl li clng bao gio
plai Io so bl cu diu gi.
Tl ma vi sao gio dy li Iai so`
Ti quan sa l Iy di lay cu a me . Mo ng lay me gio
da c l ng n, Ilng co n ma u son do luoi nu a ma cli
plon plo l l ng. Kli nlin di ba n lay y, li nl n ra
r ng Ilng pla i li dang ng m m l di lay ma Ia
dang ca m nl n su dinl linl lu i lre cu a li qua di
lay y. Clinl clu ng da su a soa n ca nga n bu a com
lrua, Iau Il la ng lri u gio l nuo c m l lrn ma li.
i lay ma lu ng nga y da b i d p clo li llm ni m
lu lin.
139
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Ti quay di, llay lrai dua Ieo vao l nuoc. Va ml
diu bl clol dp vao ml li. Ti lly di lay cua
minl da lro nn ging nlu di lay me lu bao gio.
i lay nay cung da nu nlung bua com d ri
clng co ai n, cung da Iai xe di lang lrm dm d dua
don nguoi lln di Iam, cung da nm Iy nlung ngon
lay run ry cua con gai minl lrong ngay du lin clau
di loc va cung da lung Iau Il nlung giol nuoc ml
lrn Ilun ml no.
Ngl d n d y, Io ng li lu nlin nle l n. Ti nlo Ia i
ca m gia c d m ll m lu nu ln cu a me d l In lra n li
lruo c Ili di ngu , bo ng da ng cu a me Ili nguo i buo c d n
bn cu a s d Ii m lra Ia i xem co ca i llen clua va r i
Ilng qun gu i cli c ln gio lruo c Ili ro i Ilo i plo ng
li. Gio lli li Ia i du ng va o cl cu a me , cu ng gu i nu ln
gio luong lu clo con ga i minl b ng ba n lay na y.
Bn ngoai van vl lro nn lnl I ng. Man dm dang
bung dn lrn cac lan cy, lao ra lung mang sang li
lu ao. Con gai li ml ngay nao do cung se llay ll vi
lri lin lai cua li, con li se ngi o noi me dang ngi
by gio.
Iiu Iuc y li co con nlo duoc cam giac vua Iam
me vua Iam con gai Ilng nli` Iiu li co Iin luc Ip
di Ip Iai ml cu nao do voi con gai minl nlu me cu
lay Ip Iai voi li Ilng nli`
Ti buoc dn, ngi xung giua me va con gai minl.
Me dl ban lay cua minl In ban, sal ngay lay li, ri
Iai cl ling loi:
140
Hal ging lm ln
- RicI du ri con`
Gio dy, su ngn cacl giua li va me rl nlo. Nlo
lon nliu so voi Iuc li buoc vao lui dy lli va plai
linl ml Im moi nln ra duoc.
Trong Iloa nl Il c y, li bi l me v n nlo ro mo i
cluy n. Co ll me I p di I p Ia i loi nli u, nlung
Ilng pla i vi me ngl nl nga ng. Me nlo clu cl ng
l qun.
Ti lra Ioi me bng nu cuoi:
- Clng con se v ngay lli, me a!
Me cuoi Ia i voi li, d I lai Ium dng lin xinl xn
quen lluc lrn ma me. Con gai li ging ba ngoai no
o dim nay.
Sau do, me lla Iong di vai, llo lay nll lal xi ngu
In d.
141
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Vl seo
C
lu be dua clo me lo gi y mo i lo p l i ngli plu
luynl cu a lruo ng li u lo c. Ia llay, Ili ll y me
ba o se llam du clu be I ve su ng so ! y Ia I n d u lin
ba n lo c va c gia o co dip g p m l me clu , ma clu lli
cl ng mu n clu l na o. Clu r l nguo ng ng p vi ve b
ngoa i cu a me . M c du Ila xinl de p, nlung plia bn ma
pla i cu a ba co m l v l se o r l Io n. Clu be clua bao gio
lo i la i sao va lrong lruo ng lo p na o me Ia i bi nlu v y.
Sul bui lop Iop, clng ai d y dn vl seo y ma cli
n luong v ve duyn dang va plong cacl cu xu m ap
cua ba. Tuy vy, clu be vn bi ri va In lranl moi
nguoi. Tinl co, clu ngle Iom duo c cu cluyn giua
me va c giao clu nlim.
- Da, vi sao ba Iai bi vl seo nay lrn ml vy a` - c
giao rul re loi.
142
Hal ging lm ln
- Kli con lrai li con do lon, no bi Iel lrong cn
plong bi loa loan. Iua ben du qua nn Ilng ai dam
xng vao, ll Ia li Iiu minl Iao dai vao. Vua clay loi
bn ni cua clau lli li lly ml llanl xa sp roi
xung. Klng Iip suy ngl, li Iin gle lln cle clo
con ri bl linl Iun. May ma ml anl Iinl cuu loa
dn Iip va cuu lai me con li ra. Vl seo da llanl vnl
vin, nlung li Ilng bao gio li ln v diu do.
Ngle xong clu nlo ua loi m clm Iy me, nuoc
ml Iung lrong. Nguoi clu run In vi xuc dng. uc ly
sinl cua me llanl cao qua! Ca ngay lm do, clu cu
nm ril Iy lay me Ilng roi.
143
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Cla li
Co bao gi ban nghe ai o noi rng: iu
quan trong la ng bn tm v cach ban nhn
ma nn suy ngh nhiu v cach ban thy. Nu
cha th cung cn mt ngi noi ln iu o.
- Carmen Riclardson RulIen
C
lo d n Ili In lrung lo c li mo i nl n ra cla minl
bi su l mi va lo la m cl b m sinl. Nlung lrong
m l li, cla cli co m l guong m l duy nl l I lu nga y
li mo i cla o do i. Ti nlo lrong m l I n ln clu c cla
ngu ngon Iu c co n be , li lo i cla r ng Ii u mu i minl co
bi xe p xu ng Ilng n u li cu ln nlu v y su l do i.
Cla lr n an li r ng cluy n do se cl ng bao gio xa y ra
du. Iu c y, li ll y lrong m l cla I p Ia nl ni m la nl
plu c dang dng lra o. Cl c Ia cla qua nga c nlin va xu c
d ng vi co m l c con ga i lluong yu minl l l mu c d n
n i lin r ng clinl nlu ng nu ln clu Ilng pla i nlu ng
I n pl u llu l da Ia m bi n da ng Ilun m l ng.
Cla li Ia nguoi lu l, nln nai, clin cln, va giau
Iong nln ai. Cla clinl Ia lln luong cu a li va Ia
nguoi ma li rl muc yu lluong. Cla Iun nlin lly
lrong mi nguoi ma ng gp ml dim ll nao do. O so
144
Hal ging lm ln
Iam, cla lluc ll ln moi nguoi lu nlung nguoi Iao
cng, cac llu Iy clo dn ban giam dc. Tll ra, li
ngl Ia cla llicl nlung nguoi Iao cng lon ca. ng
Iun loi llm v gia dinl, cuc sng cua lo va cluyn
lro cung lo voi su quan lm cln llanl.
Clua bao gio cla d din mao Ilim Iluyl cua
minl cli pli cuc doi cla. Kli nguoi la cl ngoai
linl cua cla Ilng plu lop voi cng vic giao dicl
bun ban, cla lu dap xe di giao lang va vacl ra I
lrinl ring clo minl. Kli Ilng duoc goi nlp ngu,
cla linl nguyn dng Iy. Tlm cli, co In cla con
danl ling moi ml lli sinl llam du cuc lli Hoa lu
My di cloi. Sau nay cla bao li:
- Nu Ilng llu lli Iam sao bil duoc.
Hi m Ili na o cla no i cluy n qua di n lloa i bo i
Ie Iu c do nguo i la Ilo ma ngle va li u duo c nlu ng
di u cla no i. Cli d n Iu c gia p m l, lrng cu cli lln
lli n va vui ve cu a cla nguo i la mo i co i mo va lli
Ilng d lm d n Ili m Iluy l lrn Ilun m l cla
nu a. Cla da I l ln vo i me li, m l plu nu xinl de p
va co ba y du a con loa n loa n Ilo e ma nl. T l ca
clu ng li - nlu ng du a con lln yu cu a cla Iun lin
r ng ca lai v ng nl l, nguy l d u d n lu Ilun m l
cu a cla minl.
Tl ma, Ili buoc sang lui moi Ion nliu cc co, li
lly minl plai d linl Im moi cliu o cung plong voi
nguoi dan ng ma sul ca cluc nm qua Iun cliu
dung d clo li ngi xem ng cao ru mi sang. Ban be
145
Iong dung cam & linl yu cuc sng
li dua nao cung banl bao, ln lloi va duoc nliu
nguoi ua, con cla li lli lrai nguoc ln: gia nua va
Ilng clung din.
M l dm, li v nla vo i m l xe d y nlo c Iu ba n.
Clu ng li di cloi Iluya va gle va o nla li d Ii m
ca i gi do n Io l da . Cla li ra Ilo i plo ng ngu , cla o
ca c ba n li r i mo lu Ia nl ro l nuo c u ng r i Ia m mo n
b p rang bo. Trng ll y cla, m l du a ba n Ie o li ra
lo i nlo :
- Ml ba ban bi Iam sao vy`
l nlin li dua ml nlin cla, do Ia In du lin
lrong doi li nlin cla minl bng con ml cua ml
nguoi clua lung nlin lly cla. Ti bi sc - cla li quai
di vy sao! Ti yu cu moi nguoi roi Iloi nla li ngay
Ip luc va dua lo v nla. Ti cam lly minl lll ngo
nglcl. Iam sao lruoc dy li Iai Ilng ll lly duoc
diu nay nli`
m do li da Ilo c ll l nli u - cl ng pla i do x u
l vi ll y cla Ila c bi l mo i nguo i ma vi li nl n ra
minl xu su ll l nng n i va da ng Ilinl. Ti co m l
nguo i cla diu da ng va nln l u ma bao nguo i mo
uo c ll ma li Ia i no di pla n xe l Nguo i qua linl
da ng bn ngoa i.
m do, li cung liu ra rng ml Ili da ll Iong
yu lluong ai do ma Iai nlin nguoi y voi cp ml Ianl
Iung, so lai va Ilo cliu, ban se liu ro duoc y ngla
su xa cua lai clu llanl Iin. Ti da nlin cla nlu
ml nguoi clua lung quen bil In du gp cla, d ri
146
Hal ging lm ln
lly cla minl lro llanl ml ai do Ilac, di dang va
Ilng binl lluong. Ti da loan loan qun rng do Ia
ml nguoi ll, ll muc lluong yu vo con va ca nlung
nguoi xung quanl. Cla cung co nim vui va ni Il
cua ring minl va cung sng cuc doi nlu nlung
nguoi dang xel doan cla dua vao b ngoai cua cla. Ti
v cung bil on vi cuc doi da clo li bil duoc cla
lruoc Ili co nguoi nao do cli clo li nlung Ilim
Iluyl lrn co ll cla.
Gio cla li da Ilul xa. Tl ca gia lai cla d Iai Ia
su cam llng, Iong nln lu va su quan lm dn moi
nguoi xung quanl. Voi li, do clinl Ia qua lng quy
bau nl l ma ml nguoi con co ll llua luong lu dng
sinl llanl. o clinl Ia Ila nng clp nln, yu
lluong nguoi Ilac bl I dia vi, clung lc, ln giao
lay nlung Iluyl ll lrn co ll lo, nlung mon qua
do Iong Iin lri va linl Iac quan mang Iai. Muc liu cao
ca lrong cuc doi li Ia lay Iun lluong yu d li co
ll don nln du cac nu ln Iam xep ca mui li.
147
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Doi nui
Tng lai thuc v nhng ai bit tin vao cai
ep trong nhng gic m cua chnh mnh.
- LIeanor RooseveIl

a m y I n, CaroIyn, con ga i li cu Il n Iloa n go i


di n lloa i mo i li.
- Me oi, nll dinl me plai dn dy xem vuon loa
lluy lin lruoc Ili clung lan me nle!
Ti rl mun di, nlung ngl dn lai gio Iai xe lu
Iaguna loi IaIe Arrovlead Ia li Iai lly ngai. Clo
dn In goi llu ba, bil Ia Ilo lu cli, li danl plai
dng y va lua se dn cl no vao llu ba lun sau du
lrong bung vn con loi Iuong Iu.
Sang llu ba, Iuc sp sua di lli bng lroi d mua lm
la va gio lli Ianl bul, nlung vi da lu a voi con nn
li cung Iai xe di dn cl no. Sau Ili buoc cln vao
nla m ln CaroIyn va nlung dua clau ngoai xong,
li noi ngay:
- Hay qun cluyn loa lluy lin cua c di nle! Troi
bn ngoai my va suong mu day dc, clng lly
148
Hal ging lm ln
duong du ma di nua. Nu Ilng vi con va my dua
clau ngoai cua me lli cluyn gi xay ra clng nua
cung dung long Ii duoc me ra ngoai duong lrong lloi
lil nay du!
Con gai li mim cuoi, n ln noi:
- Me a! Co Iuc nao Ilng co suong mu du`
- Tli duoc. Nlung con dung bl me plai ra duong
Iuc nay nua dy nle! Me se clo clo dn Ili lroi quang
dang Ia me v nla ngay - li noi voi CaroIyn giong
clc nicl.
- Con dang mong Ia me se clo con dn cl sua xe
d con Iy xe.
- Co xa Ilng`
- Cli vai day pl lli me! - CaroIyn dap.
Ngl doan duong cung ngn, li dung In ra xe.
Con gai li noi.
- Me d con Iai clo. uong o dy con quen.
Nliu plul lri qua, li sl rul loi.
- Con clo me di du vy` y du plai Ia duong
dn cl sua xe`
- Clu ng la se lleo duo ng Ila c d n do , xa lon
m l clu l - CaroIyn cuo i - duo ng cu a nlu ng bng loa
llu y lin.
- CaroIyn - li nglim giong - con quay xe Iai ngay.
- Moi vic se n ma me, con lua dy. Me cu xem di
ri co gin con, con cung cliu. Nlung con lin rng sau
149
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Ili xem xong, ll nao me cung lu lracl minl sao Iai
Ilng dn dy som lon.
Kloang 20 plul sau, clung li re vao ml con
duong lep rai dy soi. Tu xa li da nlin lly ml nla
llo nlo. Bn canl nla llo co lm bang voi dong clu
duoc vil nn nol: Vuon Hoa Tluy Tin. Clung li
buoc ra Iloi xe. Ti va CaroIyn, mi nguoi dl lay ml
clau, va li clm rai buoc lleo CaroIyn.
uo c m l Iu c, clu ng li re va o m l con duo ng. Va
Ili dua m l nlin In, li clo l su ng so . Truo c m l li
li n ra m l quang ca nl luy l my ma clua bao gio li
duo c nlin ll y. M l ma u va ng sa ng ru c ca m l go c
lro i, nlu ll ai do da I y m l clum va ng Il ng I ro l
In lrn dinl nu i va ra i d u xu ng Il p ca c lri n d c.
Nlu ng bng loa duo c lr ng ll l c n ll n va co ngl
llu l, xoa y lro n lla nl linl nlu ng da i ruy bng r ng
va nlu ng v l dan xen du ma u s c: cam d m, lr ng,
va ng clanl, l ng da cam, va ng ngl va ca va ng
plon plo l.
Mi ml sc mau Ilac nlau duoc lrng llanl lung
nlom ring bil d clung cun Iai va lun clay nlu
dong sng mang mau sc ring cua minl. Toan b Ilu
vuon rng Iloang nm mu Anl.
- Ai da lrng Ilu vuon nay vy con` - li loi
CaroIyn.
- Clung duoc ml plu nu lrng dy me! Ba y sng
lrn manl dl nay. Nla cua ba y Iia Iia!
CaroIyn dua lay cli ml ngi nla g con cl c cln.
150
Hal ging lm ln
No lrng nlo nln va Ilim ln giua Ilung canl Ing
Iy o noi dy. Clung li buoc v plia cn nla. Trn
mai lin lreo ml lm bin voi dong clu: Ioi dap clo
nlung cu loi ma li bil Ia ban sp loi.
Cu lra Ioi llu nll rl don gian: 50.000 cy.
Cu lra Ioi llu lai: Mi In lrng ml cy, do ml
nguoi plu nu co lai lay, lai cln va ml b nao rl
nlo lluc lin.
Cu lra Ioi llu ba: Bl du lrng lu nm 1958.
o clinl Ia nguyn lc loa lluy lin.
Voi li, giy plul do Ia ml buoc ngol lrong doi.
Ti ngl v nguoi plu nu ma li clua lung gp, nguoi
ma lon 40 nm lruoc, da b l du mi In bng ml cy
lluy lin, d Iloac In ml dinl nui v ln, Ilng ln
Ilng lui lm nlin cua minl v ve dep va nim vui.
Tuy nlin, clinl vic Iam nlo nloi, mi In lrng ml
cy lluy lin, Ieo dai qua nliu nm llang cua ba da
Iam llay di ca ml canl quan cua ll gioi.
Nguoi plu nu v danl nay da mai mai Iam llay di
ll gioi ma ba dang sng. Ba da lao ra ml Ilung canl
nguy nga Ilng ll la bng Ioi, ml nel dep siu nlin
va goi In bil bao cam lung. Nguyn lc ma Ilu vuon
lluy lin cua ba lruyn Iai clo moi nguoi Ia ml lrong
nlung nguyn lc v dai nl l v cacl lan duong cuc
doi. o Ia, bil luong dn nlung muc liu va Ilal
vong cua clung la lung buoc ml, ging nlu ml dua
be clp clung lp lung buoc di, bil quy lrong cng
vic cua minl va bil cacl licl Iuy lloi gian.
151
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Kli clung la bil nln nlung manl lloi gian nlo,
cng voi nlung n Iuc lng dn mi ngay, la se nln
lly rng la co ll dal duoc nlung diu Iy diu. Va
nlu ll clung la co ll llay di duoc ll gioi.
- Me lly bun Ia - li llu nln voi CaroIyn - co ll
me cung da loan llanl duoc diu gi do nu 35 lay 40
nm lruoc dy me ngl dn ml muc liu lo Ion va
Iin lri lleo dui no lleo cacl mi In lrng ml cy
lrong sul ngn y nm. Cu ngl xem nu vy me da
co ll Iam duoc gi nao`
Nlu moi In, con gai li da lom ll llng dip
clung li nl n duoc cua ngay lm do.
- Hay bl du ngay lu ngay mai.
u ng v y, ll l v ngla Ili cu suy ngl v llo i
gian da m l di cu a nga y lm qua. Iluong pla p ma
clu ng la llu c li n ba i lo c v ca cl la n duong cu c do i
llay vi c lim m l Iy do d li c nu i do Ia lra Io i cu
lo i Ta co ll u ng du ng ba i lo c nga y lm nay nlu
ll na o dy`.
152
Hal ging lm ln
Klung cua
Ip Ianl
Hoa hanh phuc moc ngay bn canh chung ta
ch khng phai hai trong vn ngi khac.
- DougIas }erroId
C
o c u be no s ng lrong m l nng lra i xa xi le o
Ia nl. M i sa ng, c u pla i llu c d y lruo c Iu c m l lro i
mo c d plu giu p vi c I l v l. n cli u, c u Ia i ra Ilo i
nla d Ia m vi c su l bu i l i.
Ngay nao cung vy, Iuc ml lroi dung bong, cu
dung lay ml Ial va Ieo In lang rao nlin ngm ngi
nla co nlung Ilung cua s bng vang o lil dng xa.
Ilai cli minl duoc sng lrong ngi nla do nli!
Clc Ia luyl Im, cu llm ngl. Ri cu lla ln linl
dung ra nlung d dung lrong ngi nla. Nu lo co ll
lrang lri nlung cua s bng vang nlu ll lli ln d
dac lrong nla cung plai sang lrong Im. Cu lu lua
ml ngay nao do nll dinl minl se dn llm ngi nla
Ing Iy y.
153
Iong dung cam & linl yu cuc sng
M l bu i sa ng, cla c u ba o c u la y o nla d ng
Ia m vi c m l minl. Hi m Ili co dip ra nl vi c ll
na y, c u I p lu c go i ba nl mi dem lleo va bng qua
ca nl d ng, luo ng ll ng lo i ngi nla co nlu ng cli c
cu a s b ng va ng.
n qua lrua, cu da dung ngay lruoc ngi nla.
Cu ln ngn luong minl di nlm. Ngi nla nay
clng co clic cu a s bng vang nao ll! Tlay vao do
cli Ia ml cn nla li lan, Ioang I mau son, duoc quy
Iin bng day lang rao d nal. Cu be buoc dn canl
cua lreo lm man racl la loi va dua lay In go. Ml cu
be lrac lui cu ra mo cua. Cu be moi dn loi:
- Co plai ngi nla nay co nlung Ilung cua s bng
vang Ilng`
- To li u r i - c u be Iia da p r i mo i c u ng i In
lin nla . O do , c u nlin Ia i plia ngi nla cu a minl va
lrng ll y a nl n ng cli u ro i cli u, Ili n nlu ng
Ilung cu a s lro nn o ng a nl nlu duo c Ia m b ng va ng.
154
Hal ging lm ln
Cluyn xy cu
BrooIIyn
C
u BrooIIyn bc ngang con sng nm giua lai
llanl pl Manlallan va BrooIIyn plai noi Ia
plep Ia cua nganl xy dung. Vao nm 1883, ml Iy su
giau oc sang lao ln Ia }oln RoebIing, Iong dy lung
Iloi Ili nay ra y Iin xy ml cy cu lll ngoan muc
bc ngang lai llanl pl nay. Tuy nlin, Ili ngle ng
lrinl bay y luong lao bao do Ilng ml cluyn gia v
cu duong nao cliu lop lac voi ng. Ho clo rng ng
din va bao ng rng lay qun diu do di vi Ilng ll
nao Iam duoc cy cu nlu vy. Klng nan Iong, ng
v nla lluyl pluc con lrai minl Ia Waslinglon cung
Ia ml Iy su dy lim nng, rng co ll xy duoc cy
cu nlu vy. Ca lai cla con cu ng p u y mun loan
llanl cy cu va ban Iun v cacl vuol qua moi lro
ngai. Du sao, cac ngn lang cung lin lo va dng y bo
lin ra clo du an xy cu. Hl suc pln Iicl va nlil
llanl, lo luyn nln cng va bl du xy cy cu
lrong mo cua minl.
155
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Du an lin lanl duoc vai llang lli lai loa p dn.
Ml lai nan ngay lai cng lruong da cuop di clinl sinl
mang }oln RoebIing va con lrai ng bi lluong nng o
du. Waslinglon sau lai nan y da Ilng ll di dung
va noi duoc. Ai cung ngl Ia du an cuii cung se lan
llanl my Iloi vi cli co cla con RoebIing Ia nlung
nguoi duy nll liu duoc cacl xy clic cu nay.
Mc du Ilng ll di Iai va noi cluyn, du oc
Waslinglon RoebIing vn con rl linl anl. Ml lm,
dang nm lrong bnl vin, lrong du ng clol ngl ra
cacl noi cluyn voi nguoi Ilac. Vn dng duy nll
cua co ll ng lin lloi Ia nluc nlicl ml ngon lay va
ng ngl ra ml b ma lruyn lin. Voi b ma nay, ng
clam vao lay vo minl va dung ngon lay con cluyn
dng duoc go ra y ngl cua minl d llng lin voi vo
nlung gi cn noi voi cac Iy su vn dang lip luc xy
dung cy cu. Trong sul 13 nm, Waslinglon da ra
Inl bng ngon lay duy nll con cluyn dng cua
minl clo dn Ili cy cu BrooIIyn Iy v ma clung la
nlin lly ngay lm nay loan llanl.
Nu phai chon mt ca tnh theo
sut cuc i, hay chon oc khi hai.
- Kluyl danl
156
Hal ging lm ln
Ni dau se di qua
va cai dep o Iai
D
u Henri Malisse lre lon Augusl Renoir gn lai
cluc lui, ca lai loa s v dai nay Iun Ia di ban
cln linl va gn bo voi nlau. Kli Renoir bi Im bnl
va giam minl lrong cn nla lon 10 nm cui cung cua
minl, Malisse mi ngay du gle qua llm ban. Renoir
- gn nlu bi l Iil boi clung bnl plong llp rl nng
- vn lip luc ve lrong linl lrang dau don do. Ml ngay
Iia, Ili quan sal nguoi ban gia Iam vic lrong plong
ve, c gng clng Iai con dau dang dy vo lln xac
ng qua lung nel co, Malisse llang lll Ia In rng:
- Augusl oi! Tai sao anl Ilng ngli ma cu ve Ili
plai cliu dau don nlu ll`
Renoir cli Ile Ilang nlin ban lra Ioi rng:
- Ni dau se qua di va cai dep o Iai.
Va cu ll gn nlu clo dn ngay Iia lrn, Renoir lip
luc Ieo nlung nlal co In cac buc loan. Ml lrong
nlung lac plm ni ling nll cua ng, Nhung nguoi
phu nu dang tm, da duoc loan llanl lruoc Ili ng qua
doi, luc Ia muoi bn nm sau Ili ng plai duong du
cliu dung voi cn bnl quai ac nay.
157
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Clic giy danl
roi cua Gandli
Nghch canh va kho khn ging nh tm nm,
khi trn chung ban cam thy khoan khoai va m ai -
con khi di, ban se b chung lam cho ngp th.
- Kluyl danl
C
o In lrong Iuc vi buoc In xe Iua, Malalma
Gandli danl roi ml clic giy xung duong ray
va Ilng ll nao Iy In duoc vi xe Iua da In banl.
ng Gandli ben coi ngay clic giy con Iai va nem xa
xung duong ray gn noi cl clic giy da rol, lruoc
su ngac nlin cua nlung nguoi lrn xe.
Ml lanl Ilacl Ilng Iim duoc llc mc da In
ling loi ng lai sao Iai Iam nlu vy.
Gandli dap:
- Ml nguoi ngleo nao do lim lly clic giy lrn
duong ray lli lo se lim lly clic llu lai va nlu vy
lo se co du ca di d dung.
158
Hal ging lm ln
Ia llu nguoi me
Ngi me lun la ni ch che khi ging t
cuc i p n vi a con cua mnh.
- Kluyl danl
Con lln yu!
Iu ri me Ilng nln duoc llu con. In v llm
nla, du con Ilng noi va c lo ra vui nlung me da Iinl
cam con dang gp plai ml cluyn gi do Ilng may,
con dang rl bun, lll vong va dui suc. Me Ilng
In llm con vao Iuc nay vi me bil con se Ilng ll
I voi me, mun lu vuol qua va su co ml cua me di
Ili se Iam con yu Iong lon ma lli.
Cuc sng vn Ilng bng plng Ili con lung
mong uoc lloi con di loc lay lrn gl giang duong.
Moi cluyn du co ll xay ra, ml cacl bl ngo nll.
Me clol lly minl co Ii voi con Ili Iun danl clo
con linl yu lluong, clm soc ma clua clun bi clo
con linl ll n va cacl di ml Ili diu bl lanl xay
dn. Me Ilng mun nlung Ilo Iln, ni dau ma me
da lung lrai qua lay da lung bil se Iai dn voi con. Me
Ilng sp xp duoc nlung cam xuc, suy ngl va
nlung diu me mun noi voi con lrong llu nay co ll
rng lon nlung gi con dang gp plai nlung con lay
doc va giu no - no co ll se con cn clo con sau nay.
159
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Con lay don nln moi su vic bng su dung cam
nlin llng vao su lll. Con dung clay lrn vi lri cua
minl ma lay bil pln licl voi dung ban cll nlung
gi da din ra, lay lu lin vuol In, Ilc pluc va manl
dan du lranl voi nlung lro ngai bng lm Iong lluc
su, bng su luong llin va nlin ro nlung gi minl
clua loan llin. Con dung bao gio bo cuc voi cam
giac cuc sng Ilng con Ii lloal lrong bl Iy loan
canl nao. Cuc sng Ilng ll lro nn b lc loan
loan ml Ili con nguoi con lin vao clinl minl.
Ha y bi l cl p nl n va lla llu . u ng c g ng bo i
mo c I i I m cu a nguo i Ila c, la y bi l lla llu nlung nn
nglim Il c nlin Ia i minl. Con la y clo ma Ilng c n
nl n Ia i lay linl loa n lli l lon. Ngay ca Ili c n duo c
an u i nl l, con la y giang r ng vo ng lay va clia se , nng
do nlu ng nguo i c n ca m llng giu p do xung quanl - vi
lrong Iu c clia se vo i nguo i Ila c con se lim Ia i su c ma nl
va ni m lin clo clinl minl. u ng qua lluong la i minl.
Tu lluong la i se Ia m gia m su c ma nl v n co cu a con.
Con la y nlo r ng co n nli u nguo i yu lluong con va
cu c s ng cu a con co gia lri va y ngla vo i nguo i Ila c.
Con du ng nga i mo Io ng vo i linl yu vi cli co linl ca m
ll l su mo i giu p con lim duo c clinl minl. Ha y clia se
ni m vui va n i bu n vo i nguo i con yu qui. Tinl yu
Iun Ia di u Iy di u! vuo l qua nlu ng llu lla cl, Ilo
Iln, la y gin giu nlu ng Iy u c, Iy ni m de p. M l Ili
Io ng yu lluong, linl yu g p lr c lro lay co su d i llay,
m l ma l lli con du ng v i xo a di nlu ng gi da lu ng Ia cu a
con. Con Iun li u Ia linl yu lrong con Ilng l m l,
160
Hal ging lm ln
no Iun li n lu u lrong lm l n con clo du co ll no co
Iu c Ilng co n l n la i. Kli nguo i Ila c mang lra i lim lo
ra di lli lra i lim nguo i o Ia i v n co n nguyn ve n nlung
nguo i la co Iluynl luo ng lu d n v l, lu la nl la clo d n
Ili lra i lim cu a minl ruo m ma u, dau do n l l cu ng mo i
nlin Ia i su vi c. Con la y c g ng du ng d m l lleo
nlu ng di u Ilng da ng m l Ila c nlu su c Ilo e, llo i
gian, ni m lin o clinl minl va ca c m i quan l Ila c...
Cuc sng cua con Iin quan dn nliu nguoi. Hay
Iun lin o con nguoi va Ilam pla nlung diu ll dep
ring bil cua lung nguoi. Du vy cung Ilng nn dl
ll ca nim lin cua con vao ml nguoi lay ml su vic
ma con clua nm vung va nlin ll gioi qua Ing Iinl
do d con Ilng plai vl va lro v voi clinl minl nu
co su di llay xay ra vi bl Iy Iy do gi.
Con dung ngai di din voi ni bun, su lll vong
va c don - di Ili su c don lluc su se giup con liu
va clim nglim duoc nliu diu b icl, su sc,
dung dm clim lrin min lrong su llan lracl yu
dui. Con dung vi di lim ml diu gi do clua clc
cln llay ll - vi con vn se plai quay Iai vn d clua
giai quyl duoc di Ili pluc lap lon lay voi lm ll
Ilng ll nlu ban du. Con lay bl lay vao cng vic
ma con yu llicl ngay ca Iuc con clan nan nll va
Ilng mun Iam vic, vi cli co cng vic lluc su clu
Ilng plai su nlan ri se giup con lim Iai duoc nim
vui va nim lin cuc sng.
u ng qua I llu c va o nlu ng dinl uo c Ilun m u.
Nlu con da lu ng bi l: Ma t tie n la khcng ma t g - ma t su c
161
Iong dung cam & linl yu cuc sng
khc e la ma t nhie u, cc n ma t danh du la ma t ta t ca nlung vo i
y cli nli u nguo i da clim ngli m va llu c li n duo c
lrong llu c l cu c s ng Ila c vo i cu clm ngn y:
Ma t tie n th oa n se cc the la m la i duo c ta tie n - ma t su c khc e
oa n cc the tm la i duo c su c khc e cu a mnh - ma t danh du oa n
va n cc the khci phu c duo c danh du ne u ccn cc nie m tin va tho i
gian - ma t nie m tin oa n va n cc the tm la i duo c nie m tin o ng
su cc g ng, nghi lu c va tnh ca m ccn nguo i - va chi khi oa n
thci khcng cc g ng nu a hay oucng xuci oa n mo i cc kha nng
ma t ta t ca .
Tluoc do clo su llanl cng lay gia lri cua con va
nguoi Ilac Ilng plai Ia nlung gia lri vl cll lay
danl vong. Nlung gia lri v linl lln va nim lin moi
co gia lri Iu dai. Cuc doi nlu ml lanl lrinl Ieo nui
dy Ilo Iln. Hay Iun luong v plia lruoc - dung
quay du ngoai Iai qua Iu voi nlung gi con da vuol
qua, da Iam duoc, lay da lll bai. Hanl pluc Ia cam
giac lluc lrn lung clng duong di clu Ilng plai cli
Ia cam giac loi dicl. Nu co Iuc nao do con cu Ioay
loay, lrn lro, dn vl Ila Iu lli Ili nln ra duoc con
dung bn lm, n ln vi diu do ma lay manl dan In
duong buoc lip. Bl Iy lloi dim nao d u co ll Ia
dim Iloi du ll nll clo con!
Nlu ng cu no i clua suy ngl Iy co ll bi li u nl m,
gy l n lluong nguo i Ila c lay Ia m con m l di su lu lin
nn la y suy ngl, lim li u Iy v nlu ng di u, nlu ng du
dinl s p Ia m, nlu ng gi con s p lu a lay nlu ng di u con
se no i . u ng nga i no i Io i xin I i cln lla nl lay nlin
nl n nlu ng gi minl clua Ia m duo c, clua loa n lli n.
162
Hal ging lm ln
Ngay ca Iuc lll vong nll, con lay Iun ngl v
nlung diu con lung uoc mo, lay manl dan va lay lu
lin, lrm lnl, vung vang. Con lay Iam lleo cacl, di
nlung con duong ma con da suy ngl Ia dung du co
ll clua ai di. Su llu llacl cang Ion lli Ili vuol qua
duoc ll dung va lm nlin cang cao.
u ng qua lu d n v l lay nu i li c nlu ng gi da qua,
v nlu ng gi con da Ia m. Klng v p nga lrong cu c s ng
Ia m l di u l l, nlung v p nga ma du ng d y di vu ng
va ng lli Ia m l di u ca ng l l lon. Cu c do i ai cu ng co
I n v p nga - sau m i I n v p nga , sai I m nguo i la se co
duo c Iinl ngli m s ng qui gia lon. Klng ai da nl gia
m l giai doa n vu a qua nlu m l ca cl s ng cu a con ca .
i u quan lro ng Ia ca cl con vuo l qua va cu c s ng sau
na y cu a con se ll na o. T l ca lu y llu c va o con.
Con v n co ll ngle Io i me Iluyn, lo c l p Iinl
ngli m lu nguo i Ila c, lu nlu ng cu cluy n con bi l
duo c, lu lrong sa cl vo , ba o cli, be ba n va nguo i lln -
nlung Ili clinl con lra i qua r i lli di u do mo i clinl
llu c su Ia cu a con. Co Ili llu lla cl ngli l nga va Ilo
Iln nlu m l di u may m n vi nguo i la Io n In, lruo ng
lla nl llu c su clinl b ng Iinl ngli m va ngli Iu c d i
d u vo i Ilo Iln clu Ilng ai lruo ng lla nl In cli
b ng Iy lluy l lay Iinl ngli m cu a nguo i Ila c. Trong
b l Iy llo i di m na o con la y lrn lro ng vo i nlu ng gi
dang co va la y ca m nl n mo i Ilia ca nl cu a cu c s ng.
Con du ng qui I l clo s pl n ma la y c l l su c minl.
Con clo qun linl cam Iun Ia ngun dng vin Ion
nll, con dung qun nlung diu binl di, nlung noi
163
Iong dung cam & linl yu cuc sng
cln lln lluong lung gn bo voi lui llo cua minl,
nlung Iy nim dep, ca nlung nguoi ban ma Ilng
con gp Iai, nlung cu cluyn lung Iam con xuc dng
su sc - ll ca nlung diu do luong clung se Iam dau
con lon nlung clinl nlung diu do se giup con vuol
qua Ilo Iln bng di cln va lm ln cua clinl
minl. Nn loc loi lu nguoi Ilac nlung dung Iy
nguoi Ilac Iam lluoc do gia lri cua minl vi con Iun
plai Ia con voi ll ca nlung diu cn loan llin,
nlung diu binl di va lll ring cua minl. Vuol qua
duoc ni bun se giup con lim ra nlung gia lri moi ma
lruoc dy con clua nln ra.
Con dung mong mu n ll ca moi nguoi plai liu
minl, cli cn clinl con lay ml nguoi liu Ia da du
clo con ri. Hay sng lll voi cam xuc cua clinl minl,
nlung giol nuoc ml, nlung Ioi cln lll lu lrai lim
lrong ml Iuc nao do se giup con voi nle ni bun xuc
cam ln lluong. Hay lrm lnl va bao dung voi nlung
nguoi da gy clo con ni dau.
M i nga y se Ia m l nga y mo i vo i nlu ng di u l l
Ia nl va b l ngo nl l se d n cu ng vo i su c g ng cu a
minl. Nlu ng gi da qua se lro lla nl v n s ng cu a
con. Cu c s ng Ilng co di u gi m l di ma Ilng
mang d n clo ai do di u gi mo i me , b icl lon. N u
con clua lim duo c lli con la y suy ngl su s c, lnl
I ng d nl n ra di u do va du ng Ia ng pli llo i gian
m l Ili con da li u. Nlu ng gi con clo di lm nay lu
lra i lim cl c cl n con se nl n Ia i duo c lu lra i lim -
nga y mai lo c sau na y. Va con du ng cli c u mong,
164
Hal ging lm ln
mo uo c Ilng ma la y la nl d ng. Ha y s ng gia n di,
cln lla nl va ll l Io ng.
Con lay lin Ia cuc sng Iun co Iul nln qua, se
Iun cng bng, co lruoc co sau voi ll ca moi nguoi,
voi nlung gi con dang lluc Iong suy ngl, dang Iam va
luong dn lm nay. Clinl con moi Ia nguoi liu ro
duoc nlung gi ma con co ll Iam duoc va nn Iam.
Con lay lin vao diu Iy diu va nlim mau cua lm
ln con nguoi, cua cuc sng - va nll Ia lin vao clinl
con. Ml ngay moi se mo ra clo con.
Me lin o con.
Nguo i ban cua con.
Me
- Iirsl Nevs
165
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Vin ngoc nguoi me
CorneIia, me cua Graccli, ml In don lip ml plu nu
lu Campania lai nla minl. Kli nguoi plu nu Iloe
Iloang nlung lal ngoc cua ba la Ia nlung vin ngoc
dep nll lloi by gio., CorneIia lip luc lro cluyn voi
ba la clo dn Ili nlung dua con cua minl lu lruong
lro v. Ri cli vao nlung dua lre noi: y Ia nlung
vin ngoc cua li.
- Tu VaIerus Maximux (1
sl
cenlury)
166
Hal ging lm ln
Muc Iuc
Se den luc... 5
Bi mat hanh phuc 7
Ban de lai g chc cucc scng` 0
Nhan oiet chinh mnh
Mcn qua cua tnh yeu 3
Chap nhan mac hiem 6
Bua diem tam ong hc dan 25
Nhung chiec hcp 20
Tto ve mai am 32
Ca khcng lc mct mt 36
Tieng nci khcng loi 42
Me va ccn gai 45
Suc manh cua niem tin 47
Khcng oac gio oc cucc 50
Hai anh em 63
Ciac mo hac huyen 65
Bai hcc tu mct chuyen di 7
Qua tng danh chc ttai tim tan vo 74
Niem tin 77
Bc qua can hon 70
Me va cucc hanh ttnh cua oan 82
167
Iong dung cam & linl yu cuc sng
Hc nuoc 86
Tnh yeu vc dieu kien 88
Cia tti cua lcng oiet on 04
Mcn qua cuci cung 08
Nhan thuc 02
Ioi khen quy oau 03
Tieng dan duong cam 06
Hay dam tuong tuong 00
Vuot qua ouc tuong cam lng 3
Cach nhn 6
Ban oe va nguoi quen 20
Ban oe phai the chu! 22
Cai hu 27
Ngci nha cc mct nghn chiec guong 3
Cham day 33
Dci tay cua me 37
Vet sec 42
Cha tci 44
Doi nui 48
Khung cua lap lanh 53
Chuyen xay cau Btccklyn 55
Nci dau se di qua va cai dep o lai 57
Chiec giay danh toi cua Candhi 58
Ia thu nguoi me 50
Vien ngcc cua me 65
IIRST NLWS
Cliu lracl nlim xul ban:
TRAN INH VILT
Bin lp : Nguyn Vil Cng
Trinl bay : Iirsl Nevs
Sua ban in : Iluc ng
Tluc lin : Iirsl Nevs - Tri Vil
NHA XUT BAN THANH PH H CH MINH
62 Nguyn Tli Minl Klai - Qun 1
T: 8225340 - 8296764 - 8220405 - 8223637 - 8269713
In I n llu 2. S Iuo ng 2.000 cu n, Il 13,5 x 20,5 cm la i XN In Iluong Nam.
Gi y dng Iy KHXB s 1210-33/XB-QIXB do CXB c p nga y 18/10/2002 va
gi y TN s 227/KHXB/2004. In xong va n p Iuu cli u lla ng 4/2004.
2

You might also like