Professional Documents
Culture Documents
VIN C HC
Ngi hng dn khoa hc :
1. GS. TSKH. Nguyn Vn Khang, Trng H Bch khoa H Ni
2. PGS. TS. Nguyn Phong in, Trng H Bch khoa H Ni
TRN HONG NAM
Phn bin 1:
GII BI TON NGC NG HC,
NG LC HC V IU KHIN TRT RBT D DN NG
DA TRN THUT TON HIU CHNH GIA LNG
VC T TA SUY RNG
Chuyn ngnh
M s
: C hc k thut
: 62.52.02.01
H NI 2010
Phn bin 2:
Phn bin 3:
Vo hi .. gi
ngy thng
nm 2010
C th tm hiu lun n ti :
- Th vin Quc gia
- Th vin Vin C hc Vit Nam
2.
3.
4.
5.
Nguyen Van Khang, Do Tuan Anh, Nguyen Phong Dien, Tran Hoang
Nam : In fluence of trajectories on the joint torques of kinematically
redundant manipulators. Vietnam Journal of Mechanics, vol. 29
(2007), No.2, pp. 65-72.
6.
Nguyen Van Khang, Nguyen Phong Dien, Nguyen Van Vinh, Tran
Hoang Nam : Inverse kinematic and dynamic analysis of redundant
measuring manipulator BKHN-MCX-04. Vietnam Journal of
Mechanics, vol. 32 (2010), No.1, pp. 15-26.
M U
1. Tnh cp thit ca ti nghin cu
Theo cc ti liu v rbt, mt rbt c gi l d dn ng khi s ta
suy rng nhiu hn s ta ti thiu xc lp nn v tr v hng ca khu
thao tc. Nh tnh d dn ng m rbt d dn ng c kh nng trnh c
cc im k d, cc gii hn ca bin khp, cc vt cn
Khi nghin cu rbt ta phi gii quyt cc bi ton v ng hc, ng lc
hc v iu khin. Trong cc bi ton ny th cc bi ton ngc l cc bi
ton kh, nht l i vi cc bi ton ngc ca rbt d dn ng. Bi ton
ngc ca rbt d dn ng nc ta hy cn t c nghin cu. Do vic
nghin cu, tm ra phng php mi gii bi ton ngc l vic lm cp
thit v v vy tc gi chn ti nghin cu l: Gii bi ton ngc ng
hc, ng lc hc v iu khin trt rbt d dn ng da trn thut ton
hiu chnh gia lng vc t ta suy rng.
2. Mc ch nghin cu
Xy dng mt thut ton a li chnh xc cao khi gii cc bi ton
ngc ng hc, ng lc hc v iu khin dng trt rbt d dn ng.
3. i tng v ni dung nghin cu
i tng nghin cu ca lun n l cc rbt d dn ng.
Ni dung nghin cu l kho st bi ton ng hc ngc, bi ton ng
lc hc ngc v bi ton iu khin trt rbt d dn ng.
4.
5. Nhng ng gp mi ca lun n
xut thut ton hiu chnh gia lng vc t ta suy rng v p
dng n gii cc bi ton ngc ng hc, ng lc hc v iu khin
chuyn ng ca rbt d dn ng bng phng php trt. tin hnh gii
mt s v d minh ha chng t tnh u vit ca phng php gii bi ton
ngc khi s dng thut ton hiu chnh gia lng vc t ta suy rng so
vi khi gii bi ton m khng s dng thut ton hiu chnh gia lng vc t
ta suy rng.
6. B cc ca lun n
Lun n c 142 trang. Ngoi cc phn m u, kt lun chung, ti liu
tham kho, cc cng trnh lin quan n lun n, ni dung chnh ca lun n
c trnh by trong 4 chng :
Chng 1: Tnh ton ng hc ngc rbt d dn ng bng thut ton
hiu chnh gia lng vc t ta suy rng.
Chng 2: Tnh ton ng lc hc ngc rbt d dn ng trong khng
gian thao tc da trn thut ton hiu chnh gia lng vc t ta suy rng.
Chng 3: iu khin trt rbt d dn ng da trn thut ton s
hiu chnh gia lng vc t ta suy rng.
Chng 4: ng lc hc v iu khin trt rbt o BKHN-MCX-04.
L chng p dng cc kt qu nghin cu l thuyt cho mt m hnh rbt o
BKHN-MCX-04 mi c ch to.
CHNG 1
TNH TON NG HC NGC RBT D DN NG
BNG THUT TON HIU CHNH GIA LNG
VCT TA SUY RNG
T vic gii bi ton ng hc thun ta xc nh c quan h
x = f(q)
(1.1)
cn khi gii bi ton ngc ta phi xc nh quan h hnh thc c suy ra t
biu thc (1.1) di dng
q = f-1(x)
(1.2)
1.1 Phng php khai trin Taylor
Trong cc cun sch [48, 51] trnh by mt thut ton s nh sau:
q( t k +1 ) = q( t k ) + q& ( t k )t
(1.3)
(1.4)
Th (1.4) vo (1.3) ta c
q( t k +1 ) = q( t k ) + J 1 (q& ( t k ))x& ( t k )t
(1.5)
(1.6)
2
(1.7)
Trong :
f1
q
f 1
= ...
J (q) =
q f m
q1
f1
q 2
...
f m
q 2
f1
q n
... ...
f m
...
q n
...
(1.8)
(1.9)
Khi t biu thc (1.7) ta suy ra cng thc tnh vc t vn tc suy rng:
q& ( t k ) = J + (q( t k ))x& ( t k )
(1.10)
V suy ra:
&&( t ) = J + (q( t ))&x&( t ) + J& + (q( t ))x& ( t )
q
(1.11)
&+
(1.12)
T (1.13) ta suy ra
]}[
(1.13)
1
J& + (q ) = J& T (q ) J + (q ) J& (q )J T (q ) + J (q )J& T (q ) J (q )J T (q )
(1.14)
q k +1 = q k + J + (q k )x& t vi k = 0, 1, , N-1
(1.16)
Tm q 0 .
2.
3.
4.
Tnh
Tnh
Tnh
J (q 0 ), J + (q 0 ), J& (q 0 ) .
&&(t = 0 ) = q
&& 0 theo (1.11).
q& ( t = 0) = q& 0 theo (1.10) v tnh q
&& k +1 theo(1.10) v (1.11).
q k +1 theo (1.14), ri tnh q& k +1 , q
k +1
Cho x = f (q) , x = x( t ) , J (q ) =
f
(q) , t0, q 0 ,
q
N, T
h = t = T/N
k: = 0
~ := q
t k := t 0 , q
k
0
~ ) , x = x ( t ) , f = f (q
~ )
Tnh J + (q
k
k
k
k
k
~ )(x f )
q k = J + (q
k
k
k
~ := q
~ + q
q
k
~ := q
~ + J + (q )x& t
q
k
k 1
k 1
k 1
q k <
Sai
ng
Xut kt qa qk
k := k + 1
Sai
kN
ng
KT THC
Hnh 1.1.
1.5 V d minh ha
Gii bi ton ng hc ngc ca rbt d dn ng 5 khu ng nh hnh v
q3
x1
x2
q4
x3
q2
q1
O
q5
x4
x5
qd1 [1/s]
qdd1 [1/s 2]
1
0
-1
-2
5
time [s]
10
-1
qd2 [1/s]
-1.5
-2
qdd [1/s 2]
2
5
time [s]
10
-2
qdd [1/s 2]
-3
5
time [s]
10
6
q4 [rad]
qd4 [1/s]
qdd [1/s 2]
4
2
0
-2
-4
5
time [s]
10
-6
qd5 [1/s]
-8
-10
qdd5 [1/s 2]
0
5
time [s]
10
x 10
6
4
ex [m]
2
0
-2
-4
-6
5
time [s]
10
x 10
ey [m]
1
0
-1
5
time [s]
10
2.5
x 10
e [rad]
1.5
1
0.5
0
-0.5
-1
5
time [s]
10
0.8
y [m]
0.6
0.4
0.2
-0.4
-0.2
0.2
0.4
x [m]
0.6
0.8
M(q) R nn
C(q, q& ) R
g(q) R
Rn
n n
(2.1)
2.1
f
q& = J (q)q&
q
T (2.3) ta c
q& = J + (q)x&
o hm 2 v ca (2.4) theo thi gian, ta c
&& = J + (q)&x& + J& + (q)x&
q
x& =
(2.3)
(2.4)
(2.5)
d
vi J& + (q) = J + (q).
dt
S dng thut ton hiu chnh gia lng vc t ta suy rng chng ta s
&& ti cc thi im khc nhau.
xc nh c q, q& , q
Do phng trnh ng lc hc ca rbt c dng (2.1), nn s dng file s
&& ca bi ton ng hc ngc th t (2.1) ta c th xc
liu cc vc t q, q& , q
nh c mmen/lc cn thit tng ng vi chuyn ng mong mun x(t)
ca bn kp.
V vy ta c cc bc tin hnh tnh mmen/lc ca ng c bn kp
chuyn ng theo mt quy lut x(t) nh trc nh sau:
1. Gii bi ton ng hc ngc xc nh cc ta , vn tc v gia
&& ca cc khp ng t phng trnh chuyn ng
tc suy rng q, q& , q
&
ca bn kp x( t ), x( t ), &x&( t ) .
f
(q); h = t = T / N
q
~ =q
k:=0; tk:=t0; q
k
0
~), x = x (t),f = f (q
~ )
Tnh J + (q
k
k
k
k
~ )(x f )
q k = J + (q
k
k
k
~ =q
~ + q
q
k
k
k
~ := q
~ + J + (q
~ )x& t
q
k
k 1
k 1
k 1
q k <
Sai
ng
+ ~
~)x& ; q
~ )x&
&
&
q& k = J + (q
=
J
(qk )&x&k + J& + (q
k
k
k
k
Tnh M(q k ),C(q k , q& k ), g(q k )
&& k + C(q k , q& k )q& k + g(q k )
= M(q k )q
Xut kt qu k
k := k + 1
Sai
kN
ng
KT THC
CHNG 3
IU KHIN TRT RBT D DN NG
DA TRN THUT TON HIU CHNH GIA LNG
VC T TA SUY RNG
Trng tm ca chng l trnh by iu khin trt rbt d dn ng da
trn thut ton hiu chnh gia lng vc t ta suy rng [19, 49, 50].
3.1
q2
Hnh 3.1
q3
xP
q1
11
- lc/mmen ca ng c dn ng.
(3.1)
12
(3.5)
(3.6)
(3.7)
1 T
s M (q)s
2
o hm V theo thi gian t ta c
& = s T M (q)s& + 1 s T M
& (q)s
V
2
T (3.1) v ch n (3.7) ta c
&&( t ) q
&& r ( t )) + M (q)q
&& r ( t ) + C(q, q& )q& + g (q) + d =
M (q )(q
V=
(3.8)
(3.9)
&& r d
M (q )s& = C(q, q& )q& g(q) M (q )q
T (3.6) ta suy ra
q& (t ) = s + q& r (t )
Do ta c
C(q, q& )q& = C(q, q& )s + C(q, q& )q& r
Th (3.12 ) vo (3.10), ta c
&& r C(q, q& )q& r g (q) d
M (q)s& = C(q, q& )s M (q)q
(3.10)
(3.11)
(3.12)
(3.13)
1 T &
Do tnh cht
s M (q)s s T C(q, q& )s = 0
2
Ta suy ra
& = s T [ M (q)q
&& r C(q, q& )q& r g (q) d]
V
(3.15)
Cn c vo (3.15) ta chn lut iu khin (mmen cn thit m bo
chuyn ng theo chng trnh) nh sau
(q, q& )q& + g (q) K s K sgn(s)
(q)q
&& r + C
(3.16)
=M
r
pd
s
11
22
nn
22
nn
K pd = diag k 11
pd , k pd ,..., k pd v K s = diag k s , k s ,..., k s
i =1
ii ) 2
k (pd
si
k s(ii ) | s i | +
i =1
s i (d i + i )
i =1
13
&
V
i =1
i =1
k (pdii )s i2 ( k s(ii ) | d i + i |) | s i |
vi cc sai lch gia m hnh thc s dng trong (3.1) v cc thng s m hnh
s dng trong b iu khin (3.16) nh sau
~
(q)
M (q) = M (q) M
~
(q, q& )
(3.17)
C(q, q& ) = C(q, q& ) C
~
~
~
&& + C(q, q& )q& + ~
v = M (q)q
g (q)
i
ii )
thnh phn k (pd
v k s(ii ) trong phm vi sai s suy rng si nm trong khong
u ng vai tr l b iu khin PD.
x
x <1
Vi sat ( x ) =
x 1
sgn( x )
Cho bit
&& + C(q, q& )q& + g (q) + d =
M (q)q
&& d ( t ), q& d ( t ), q d ( t ), q( t 0 ), q& ( t 0 )
q
T
, K pd , K s , T, h =
N
tk : =t0
e( t k ) = q ( t k ) q d ( t k )
e& ( t k ) = q& ( t k ) q& d ( t k )
s( t k ) = e& ( t k ) + e( t k )
In, v th q( t k ) , q& ( t k )
e( t k ), s( t k ) ; k=0,1,...N)
q& r ( t k ) = q& d ( t k ) e( t k )
&& r ( t k ) = q
&& d ( t k ) e& ( t k )
q
(q( t ), q& ( t ) )q& ( t ) +
(q( t k ) )q
&& r ( t k ) + C
(t k ) = M
k
k
r
k
+ g (q( t k ) ) K pd s( t k ) K s sgn (s( t k ) )
tk+1 := tk + h
Gii PTVP chuyn ng t t = t k t = t k +1 = t k + h
T
vi bc tch phn t =
N
&& + C(q, q& )q& + g (q) + d( t ) = ( t k )
M (q)q
Thu c q( t k +1 ) , q& ( t k +1 )
k:=k+1
Sai
kN
ng
KT THC
Hnh 3.3.
15
CHNG 4
BI TON NGC NG HC, NG LC HC
V IU KHIN TRT RBT O BKHN-MCX-04
Rbt o BKHN-MCX-04 c thit k v ch to tin hnh cc bi
ton ng hc ngc, ng lc hc ngc v iu khin chuyn ng.
4.1 Kt cu ca r bt o BKHN-MCX-04
Rbt o BKHN-MCX-04 c hnh dng nh hnh 4.1 v c cc thng s
hnh hc nh trong bng 4.1.
3
4
Qu o nh trc
Qu o
5
1
i tng cn o
i
i
q1
q2
q3
q4
q5
di
d1
0
0
0
d5
16
ai
0
a2
a3
0
0
i
/2
0
0
-/2
/2
S234C5
C1S234
S1S234
C 234
S5S234
(4.1)
(4.2)
(4.3)
by trong chng 1.
V d im E c qu o chuyn ng l mt ng xon c bm trn mt
mt cu nh hnh 4.2.
Qu o im E
(4.4)
Hnh 4.3.
a. th bin khp q
b. th vn tc gc
c. th gia tc gc
x E = 0 .2 + 0 .12 1 cos t ( m );
4
yE = 0
(4.6)
-(d1-l1)
-(a2-l2)
-(a3-l3)
l4
-(d5-l5)
-(a6-l6)
Hnh 4.4
li
(m)
0.10
0.06
0.10
0.04
0.03
0.02
b.
Hnh 4.5
c.
d.
Tr s cc bin khp 2, 3 v 4
Vn tc gc ca ng c dn ng khu 2, 3, 4
Gia tc gc ca ng c dn ng khu 2, 3, 4
Mmen dn ng cn thit cc khu ca rbt.
a.
b.
c.
d.
= 3 + 0 . 1 sin( 2 t ) sin( t / 3 )
= 0 . 1 cos( 2 t ) sin( t / 3 )
= 0 . 12 + 0 . 1 sin( t / 3 )
a.
b.
Hnh 4.6
c.
( m)
Hnh 4.8
23
KT LUN CHUNG
Trong lun n ca mnh, tc gi nghin cu cc bi ton ng hc, ng
lc hc v iu khin chuyn ng ca rbt d dn ng. y l cc dng bi
ton c bn nht ca vic phn tch v tng hp rbt.
Nhng kt qu chnh ca lun n
1. xy dng thut ton hiu chnh gia lng vc t ta suy rng
tnh ton bng s bi ton ng hc ngc rbt d dn ng. So
vi cc thut ton s c thut ton ny tnh ton c chnh xc
cao hn.
2. xy dng mt thut ton gii bi ton ng lc hc ngc rbt d
dn ng trong khng gian thao tc. T xy dng mt thut ton
gii quyt bi ton iu khin rbt d dn ng trong khng gian
trng thi theo phng php iu khin dng trt.
3. Da trn cc phn mm a nng MATLAB v MAPLE xy dng
cc chng trnh tnh ton ng hc ngc, ng lc hc ngc v
iu khin trt rbt d dn ng da trn thut ton hiu chnh gia
lng vc t ta suy rng. tnh ton nhiu th d minh ha
nhm chng minh kh nng ca thut ton v s chnh xc (sai s rt
b) ca thut ton.
4. tham gia ch to rbt o BKHN-MCX-04 qua xc nh
c cc tham s ng hc, ng lc hc v tin hnh cc bi ton
ngc ng hc, ng lc hc v iu khin trt cho rbt t ch to
ny. tin hnh th nghim nh trn m hnh.
24