Professional Documents
Culture Documents
NH XUT BN TN GIO
LI GII THIU
(CA C T LAI LT MA XIV)
n hai ngn nm trm nm qua, nhng li dy ca c Pht an i v xoa du [au thng] cho v s ngi. Tri sut thi gian , nh hng ca o Pht ch yu c nhn bit cc quc gia chu , d rng trong khong vi thp nin gn y o Pht pht trin rt ng k trn ton th gii. Bng chng ht sc phn khi cho iu ny chnh l nhng ngi nh Ni S Thubten Chodron, mc d khng sinh ra v ln ln trong cc quc gia c truyn thng Pht gio nhng h c thi thc cng hin ht thi gian v n lc vo vic gip mi ngi khc c c li lc t vic tu tp Pht php. Ti v cng hoan h khi Ni S vit cun sch ny bng chnh nhng tri nghim tu tp ca mnh, vi mt vn phong trong sng d hiu [nhng] th hin c mt s hiu bit r rng v Pht gio nh vn tng c tu tp bi nhng ngi Ty Tng. Nhng
6
LI GII THIU
gio php ny tht tinh t v thm diu, nhng iu ht sc quan trng l chng phi c ging dy theo cch sao cho ngi ta c th thc s a vo tu tp v c c nhng li lc chn tht. Ti tin chc rng tp sch ny s p ng c yu cu v s chng t s hu ch i vi nhng c gi ph thng, c bit l nhng ngi trc y cha c dp lm quen vi o Pht. Ngy 20 thng 2 nm 1990 (Ch k ca H.H)
TNG QUAN
Mt s c gi s c trn vn cun sch ny, nhng mt s khc c th s ch chn ra nhng chng mnh quan tm nht. Vi nhng ai mun chn lc th tiu r rng ca tng chng s gip tm ra nhng phn m qu v quan tm. i vi nhng ai s c t u n cui th th t cc chng c sp xp nhm mc ch dn dt ngi c [theo trnh t hp l]. Chng I gii thch v phng thc truy tm chn l ca o Pht. Chng II, iu phc cc cm xc, m t cc tri nghim hng ngy ca chng ta v a ra mt s cch nhn mi v chng. Chng ny cng trnh by nhiu phng php thc tin ci thin mi quan h gia chng ta vi mi ngi. Chng III, Thc trng hin nay ca chng ta, quan st i sng ca ta t mt gc nhn khc bng cch gii thiu cc ch v nghip v ti sinh. Trong chng IV, sau khi hiu c thc trng hin nay, chng ta s kho st v tim nng hng thng thin tm sn c ca mi ngi v thn ngi qu gi. Chng V gii thch tin trnh pht trin nng lc t thn ca mi chng ta nh th no bng vo s tu tp theo con ng hng n gic ng. T Thnh
20
26
LI TRI N
hnh knh tri n ch v thin tri thc gip ti hon thnh cun sch ny. Ti khng sao ni ht lng tri n ca mnh i vi tt c cc bc thy ca ti - c bit l c t-lai Lt-ma, ngi Tsenzhab Serkong Rinpoche v ngi Zopa Rinpoche. Ngun cm hng bin son sch ny c khi dy nh cc sinh vin Singapore v nhng ngi n nghe ti trong chuyn lu ging ti Hoa K v Canada. S ng h [cho cng trnh ny] c c t cc v th ch thuc nhiu thnh phn, cung cp cho ti ni n chn , m c th l Trung tm Pht gio A-di (Amitabha Buddhist Center) Singapore, Osel Shenpen Ling Montana v Hi Php L (Dharma Friendship Foundation) Seattle. Xin c bit cm n Steve Wilhelm v Cindy Loth hiu nh bn tho, Lesley Lockwood v Gary Loth c li bn tho v c nhng xut qu gi,
28
30
32
rong bui khai ging kha hc Pht php v lng u tin ti tham d, v thy dy rng: c Pht thng khuyn cc t ca mnh: ng v knh trng ta m chp nhn nhng li dy ca ta, m phi phn tch v kim chng nh ngi th vng th vng bng cch ct gia v nung chy n. Qu v l nhng ngi thng minh, nn hy suy ngm v nhng g c nghe trong kha hc ny. ng chp nhn mt cch m qung.
34
Tin trnh c m t trong on vn ny c nhc n trong nhiu kinh in v c gi l tin trnh vn, t, tu, ngha l bao gm ba bc: vn (nghe), t (suy xt, suy ngm) v tu (tu tp, thc
44
48
Ba ci bnh hng
c Pht dng v d ba ci bnh hng gii thch v cch loi b nhng chng ngi khi hc Php. Ci bnh th nht b lt p. Khng th rt g vo trong bnh c. iu ny tng t nh vic c kinh sch trong khi xem ti vi. Ta b phn tm n mc nhng g ta c hu nh chng c g i vo tm tr. Ci bnh th hai b thng mt l y. Tuy c th vo nhng khng th gi li. [iu ny tng t nh khi] ta c ch c kinh sch, nhng sau mt ngi bn hi ta chng sch y ni g th ta khng th nh ra. Ci bnh th ba b d bn. Cho d ta c rt sa ti sch vo v sa khng b chy ra, nhng sa y cng khng th ung c. iu ny tng t nh vic tip nhn Gio php thng qua nhng tng v nh kin ring ca mnh. Ta khng th hiu c v Php b nhim bi nhng din dch sai lm ca ta.
50
52
54
1. HNH PHC U?
Qun chiu su sc kinh nghim t thn
o Pht m t nhng bt n v kh au ca chng ta, nhng nguyn nhn gy ra chng, con ng t mnh thot khi mi kh au v trng thi hnh phc c c nh dt tr hon ton mi kinh nghim au kh. o Pht l mt phng thc tip cn i sng gip ta hnh x mt cch hiu qu vi lng thng yu. o Pht c nhng phng php thc tin c th gip ta i tr vi nhng khuynh hng xu v nhng bt n trong i sng hng ngy. Trong sut mt ngy, ta tri qua bit bao cm xc. C nhng cm xc cao qu nh lng t bi, yu thng chn tht. C nhng cm xc lun khuy ng s an bnh ni tm v thc y ta hnh ng gy hi ngi khc nh tham i, sn hn, kiu mn, ch k v ganh ght. Cc chng trong phn II ny s xem xt cc khuynh hng
56
2. ON TR NI KH THAM I
Thit lp i sng qun bnh
u v c bit c ngi no tha mn vi nhng g h ang c khng? Hu ht mi ngi u khng tha mn: H lun mun c nhiu tin hn, c hng nhng k ngh dng tt hn, mua v nh nhiu vt dng hn v c nhiu qun o p hn... Mt s ngi thy kh s khi khng mua sm c nhng g h mun, hay thm ch khi mua c ri th li lo lng v chuyn thanh ton ha n vo cui thng. H vng mc vo nhng vt s hu ca mnh v bun kh khi c mt th g qu gi mt i hay ti sn qu trong gia nh b h hng. Sut ngy, ta thng lun hng s ch ra ngoi cnh. T sng n ti, ta lun kht khao c ngm
64
74
V thng: tnh tt yu ca s gi yu
Mc d chng ta phn on bit rng mnh s khng th tr mi, nhng t su thm trong lng ta vn cm nhn mt cch t nhin l mnh s tr mi. V vy, khi nhn li nhng bc nh ca chnh mnh chp cch y nhiu nm, ta lun ngc nhin v s gi i ca mnh. Tc bc i hay c th rng nhiu lm, v ln da khng cn lng mn nh xa. Bt chp tt c cc loi kem dng da, thuc nhum tc v nhng phng php chng rng tc m ta dng n, thn th ta vn c ngy cng yu t hn v xu x i, khin ta bun phin v lo lng. Thm vo , ta khng cn thy tr trung v trn y sinh lc nh trc kia. D gi y ta c th rn luyn v nh c c nhiu sinh lc, nhng khi ta cn tr th ngun sinh lc vn t nhin sn c ri. Gi y ta c th cm nhn c s suy yu dn ca c th v ta buc phi c s n lc duy tr sc khe. Mt s ngi tr nn au kh trc s gi yu khng sao trnh c. Nn vn ha phng Ty, vn nhn mnh vo s tr trung, trng kin v sc p, to tin cho nhng tht vng v lo u. Chng ta l tng ha thc trng ca tt c chng ta trong tin trnh [thc t l ang] mt dn i tui tr.
76
86
94
116
Tha mn cc nhu cu
Khi tham luyn, ta khng cn t do v mt tnh cm. Ta qu l thuc v vng mc vo ngi khc tha mn nhu cu tnh cm ca mnh. Ta s mt ngi ta thng, cm thy mnh s khng trn vn [l mnh] khi khng c ngi mnh thng. Khi nim v ci ti ca ta da trn vic c c mt mi quan h c th: Ti l chng, l v, l cha m, con ci v.v ca ngi ny, ngi n... Khi qu ph thuc vo ngi khc, ta khng cho php chnh bn thn mnh pht trin nhng phm tnh ring. Hn na, mt khi qu ph thuc nh vy, ta to sn iu kin cho s suy sp, v chng c mi quan h no c th tn ti mi mi. Chng ta s chia tay nhau khi i sng ny chm dt, nu khng l sm hn th na. S thiu t do v mt tnh cm do tham luyn cng c th khin ta cm thy c bn phn phi quan tm chm sc ngi ta thng, khng c nguy c b mt h. Nh vy, tnh cm ca ta thiu i s chn thnh, v da trn s lo s. Ta c th nhit tnh thi qu trong vic gip ngi ta thng, ch chc chn c c tnh cm ca h. Ta c th lun phi cnh gic cao v lo s mt iu g c th bt ng xy ra vi ngi ta thng, hoc ta c th ghen tc khi ngi thng ca ta dnh tnh cm cho ngi khc.
118
126
4. CH NG SN HN
Chuyn ha s hi v cm ght
Bn ang thc hin mt cng vic, rt chm ch, ri mt c bn ng nghip i ngang qua v bo bn l km ci. C y ni tng giao cho bn mt cng vic quan trng v bn thc hin rt ti. Nghe qua nhng li tri tai , cn gin d t t bc ln trong thn tm bn, tht d di. Bn khng kim ch c na v p tr rng c ta khng c quyn ni vi
130
Suy xt v nhn qu
S vn hnh ca nhn qu l t tng trng tm trong Pht gio. iu ny s c gii thch y hn mt chng sau na; tuy nhin, ngha c bn l hnh ng ca ta s mang li nghip qu. Ta khng th bit ngay tt c nghip qu ca mt hnh ng, v cng ging nh vic phi mt mt thi gian ht mm m chi ri pht trin thnh cy, nhng hnh ng ca chng ta cng cn c thi gian to thnh nghip qu. Khi hiu c s vn hnh ca nhn qu, chng ta s hiu c rng nhng hon cnh m ta gp phi trong cuc sng khng phi l do s ngu nhin. Chng l kt qu ca nhng hnh ng ta lm trong qu
142
152
5. S BO TH
Gii quyt nhng khc bit
o th l khuynh hng khng mun xem xt n mt tng hay s kin mi. Khuynh hng khin ta tr nn cng nhc, nh kin v lun gi th phng v. Chng hn, khuynh hng bo th c khi dy khi nhng ch tranh lun no c nu ln trong bn n, v chng ta s phn ng nh mt con iu, ta mun vi u vo trong ct v khng xem xt bt k tng mi no c th lm lung lay nhng quan nim cng nhc ca ta. Mt khuynh hng nh th s mang n nhiu bt n cho cuc sng chng ta. Xem xt trong lch s, ta c th thy l s bo th gy hi nh th no i vi s pht trin ca nhn loi. S bo th khin ngi ta chng li kho st khoa hc vo thi Trung c; s s st bo th khin ngi dn chu u lm ng trc s git hi hng triu ngi v ti di ch Quc x. S bo th cng b qua cho nhng nh kin phn bit chng tc, tn gio v gii tnh.
154
160
S t tin
S kiu mn thng d nhm ln vi s t tin, v s khim tn li thng d nhm ln vi tnh t ti. Tuy nhin, hnh ng mt cch cao ngo khng c ngha l ta ang t tin, v by t s khim tn khng c ngha l ta nh gi thp bn thn mnh. Nhng ngi t tin cng u khim tn, v h chng c g phi bo v hay chng t vi ngi khc. Vic nh gi chnh mnh mt cch khch quan l rt kh. Chng ta thng c khuynh hng qu h thp hoc qu cao chnh mnh, v th nn dao ng gia hai cc oan ca vic t cho mnh l v dng, kh a hoc t cho mnh l tuyt ho. C hai cch nhn nhn u khng phi l s nh gi chnh xc v bn thn, v tt c chng ta u c mt s nhng phm cht tt p song song vi nhng khuyt im cn hon thin. Chng ta khng th loi b nhng khuyt im ca mnh bng cch che giu chng, hoc bng cch
168
i tr kiu mn
Nhng phng thc no c th dng i tr vi s kiu mn? V kiu mn l mt thi sai tri v hp hi, nn vic pht trin mt nhn thc ton din hn s gip ta nhn s vic mt cch thc tin hn. Bng cch , ta c th lm gim i tnh kiu mn. Ly v d, khi ta thy kiu ngo v hc vn ca mnh, ta ch cn nhn bit rng ton b kin thc ca ta u l nh vo do cng lao dy d nhit thnh ca cc thy c gio. Khi mi sinh ra, ta hon ton khng hiu bit g v khng c kh nng lm g c: thm ch khng th t n ung hoc ni ra nhng g mnh cn.
172
7. T GHEN T N HOAN H
Bung b kh au
hi ghen t, ta khng chu c khi thy ngi khc hnh phc, giu c, ni danh, c nhiu ti nng v nhng phm cht tt p. Ta mun hy hoi hnh phc v nhng phm cht tt p ca ngi khc, ta cho rng nhng th phi ng ra phi thuc v mnh. Chng ta c th ngy trang cho s ghen t ca mnh, hoc tm nhng l do bin minh cho n, nhng khi gt b ht nhng lp v che y , ta s hon ton thy r c l s ghen t tht xu xa bit bao. S ghen t c th hy hoi cc mi quan h t bn trong. Ta ghen t vi ngi khc bi v h c quan h
178
8. VCH MT K TRM
Nhn bit nhng tm hnh phin no
nhn bit nhng khuynh hng gy bt an khi chng ln lt khi ln trong tm thc, chng ta cn phi c chnh nim v s tnh gic ni ti. Mt khi ta quyt nh s hnh ng, ni nng v suy ngh theo nhng phng cch mang n li lc, chnh nim s gip ta khng xao lng iu . S tnh gic ni ti s gip ta lun nhn bit nhng g ta ang ni, ang lm hay ang suy ngh, v nu nhn bit c mt khuynh hng gy bt an, n cnh bo ta v
186
192
9. TH PHM CHNH: TM V K
hn cch ca chng ta c to thnh t nhiu yu t khc bit, mt s trong l i nghch vi nhau. i khi ta yu thng, i khi ta li hn hc; c lc ta kiu ngo, khng nghe li khuyn dy, nhng c lc ta li t m, ham hc hi... Nhn cch ca ta khng c nh, v nhng tnh cch ca ta c th thay i. Bng cch bt u tu tp ngy cng quen thuc hn vi cc khuynh hng tm l xy dng v xa lnh dn cc khuynh hng tm l gy tn hi, ta c th lm cho nhn cch ca mnh c hon thin. Nhng khuynh hng tm l gy bt an khng phi l mt phn bn cht ca ta. Chng nh nhng m my che khut bu tri bao la trong sng, v v th chng c th thay i, bin mt. V da trn nhng din dch sai lm v s phng chiu t tng, nn chng khng th tn ti mt khi ta nhn ra c tnh cht sai lch ca chng. V th, khi ta pht trin tr tu v tm t bi, cc khuynh hng tm l gy bt an s mt dn. S chuyn bin tt p ny khng xy ra nh s mong c hay khn cu ca chng ta, m ch c c khi ta to ra cc nguyn nhn chuyn bin. Khi ta ch ng dn cc khuynh hng tm l gy bt an, th
194
S hp l ca khuynh hng ch k
Lp lun ch yu ca tm ch k l cho rng ta l trung tm v tr, l ngi quan trng nht, hnh phc v kh au ca ta l nhng iu thit yu nht. Ti sao ti cm thy ti l quan trng nht? Khuynh hng ch k s gii thch rng: V ti l ti, ti khng phi l bn.
204
Xa b s nghi ng
Mt s ngi c th mang mc cm ti li v s ch k ca mnh. iu ny hon ton v ch. T trch
214
S cn thit ca tm t i
Tm t i l nguyn nhn thit yu c c hnh phc. i x tt vi ngi khc l iu t t nht ta c th lm cho chnh mnh. Khi ta tn trng ngi khc, bit quan tm n nhng nhu cu, quan im v mong c ca h, s th nghch s khng cn na. Mt cuc i u cn phi c hai bn, v nu ta t chi khng tr thnh mt bn trong th s khng c tranh chp. Tm t c th biu hin ngay trong nhng vic tt nh nht. Chng hn, vi s quan tm n mi trng chung, chng ta s ti ch giy bo, chai thy tinh, lon kim loi. Khi gp ngi c vic gp ang cng xp hng ch i, ta s nhng ngi y c phc v trc mnh. Chng ta s khng phn nn khi tin
222
228
230
1. TI SINH
Ni lin nhng kip sng
nhiu quc gia v trong nhiu nn vn ha, ngi ta tin vo s ti sinh: rng i sng hin ti ca ta l mt trong nhng kip sng ni tip nhau. Mc d s tn ti hin nay ca ta c v nh rt chc tht, nhng n khng ko di mi mi. i sng ca ta ri s chm dt. Tuy nhin, ci cht khng c ngha l chm dt s tn ti ca ta. N ch nh du mt giai on chuyn tip m tm thc ta ri b thn xc hin ti v ti sinh trong mt thn th khc. Mt s s vt nh hoa l, ni non... c th c ta nhn bit trc tip qua cc gic quan: ta c th thy, nghe, ngi, nm v s m. bit v mt s s vt khc, ta dng s suy lun. Chng hn, ta khng th nhn thy la khi qu xa, nhng v nhn thy khi bc ln, ta suy lun v bit c la. bit c
232
Th mt ln xem
Mc d chng ta c th cha tin c hon ton l c nhng kip sng qu kh v tng lai, nhng ta c th th nghim trong ngha kho st xem liu thuyt ti sinh c th no l gii c nhng s vic m trc y ta khng hiu c.
270
2. NGHIP
Nhn qu
L ngi nghin cu tn gio t gio, ti cho rng Pht gio l tn gio hon ho nht m nhn loi tng bit n. Trit thuyt ti sinh v lut nhn qu nghip bo l vt tri hn bt k tn ngng no khc. Dr. C. G. Jung, Nh tm l hc Thy S on cnh ti sinh ca chng ta sau khi ri b thn xc ny ty thuc vo nhng hnh vi trc y ca ta. iu ny l do chc nng vn hnh ca nhn qu: nghip v kt qu ca nghip. Ngha l, nhng g chng ta lm s l nhn ca nhng g ta nhn c (qu) trong tng lai , v nhng g m ta nhn c hm nay chnh l kt qu ca nhn m ta to trc y. T karma trong Phn ng c ngha l hnh vi, ch n nhng hnh vi c tc ca thn, khu v , tc l ch chung nhng g chng ta lm, ni ra v suy
276
Nghip qu
Chng ta khng nht thit phi nhn lnh kt qu ca hnh vi ngay lp tc. Khi Susan ni trn li nh vi cu Bill ng nghip, hu qu tc thi m c ta n nhn l Bill s t chi hp tc vi c trong cng vic m hai ngi cng lm trong ngy . Tuy nhin, nghip qu hnh vi ca c khng dng li , m cn tip tc nh hng n mi quan h v sau ca h. Cho d c ta c lm hi lng cu trong tng lai, nhng cu cng khng cn tin tng c nh trc na. Hn na, chng t nhng li l th c ca c vn tn ti trong dng tm thc ca c v s tc ng n
298
Tnh ha v chuyn ha
Tt nhin, tt c chng ta u tng c nhng li lm m gi y phi hi tic. Th nhng, chng ta khng h b kt n mt cch chc chn l phi nhn lnh hu qu ca nhng hnh vi . Nu mt ht ging c gieo xung t, cui cng n s mc ln, tr phi n b kh chy hay b nh ln. Trong khi n cha mc, ta c th km hm s mc ln ca n bng cch
318
3. LUN HI
Vng xoay ti din ca nhng bt n
Tnh trng m chng ta ang sng c gi l vng lun hi, hay trong ting Sanskrit l samsara. Thut ng ny miu t mt vng xoay ti din ca nhng vn bt n, trong chng ta lin tc c sinh ra, chu ng nhiu kh au trong sut qu trnh sng v cui cng cht i. Khng c mt sc mnh hay thc th bn ngoi no giam gi chng ta trong lun hi. Ngun gc mi bt n ca chng ta nm trong s v minh ca chnh ta: chng ta khng hiu c mnh l ai v khng hiu c bn cht ca mi hin tng quanh ta.
326
342
344
346
1. TNH PHT
Bn tnh hin thin ca chng ta
Chng ta thy rng, tnh trng hin nay ca chng ta l mt vng lp li ca nhng kh au khng ngng. Chng ta cng xc nh c nhng nguyn nhn ca tnh trng l v minh v tm hnh phin no do v minh to ra, v cc hnh vi thc y bi nhng khuynh hng . Gi y, c th ta s t hi: Liu nhng con ngi si m, tham luyn v sn hn c bao gi t n qu Pht chng? C phng php no vt thot ra khi lun hi hay chng? V nu c, th phng php l g? ng vy, vic t mnh vt thot ra khi vng lun hi kh au l hon ton c th. Chng ta c th t n mt trng thi h lc di lu, khi ta c kh nng tn dng mi phm tnh tt p ca mnh v s
348
2. THN NGI QU BU
Tn dng c hi tt
i khi ta c th cm thy chn chng v cuc sng ca ta dng nh khng c nh hng, hoc c nhiu tr lc ngn khng cho ta sng mt i sng c ngha. Th nhng, khi xem xt n s t do v nhng c hi ta ang sn c, ta s rt i ngc nhin v ngp trn nim vui sng. Chng ta s hiu ra rng, s chn chng tht ra l c nui dng bi mt quan im hp hi. Khi nhn ra c nhng c hi ca mnh, ta s t nhin cm thy hnh phc hn. L con ngi, chng ta c c tr thng minh hiu bit v th gii quanh mnh. Bt chp vic con ngi c i khi s dng s khn ngoan ca mnh mt
366
PHN IV: TIM NNG PHT TRIN CA CHNG TA Ba phng php tn dng i sng ny tu tp
Mc ch tu tp 1. Tng bc dn dn lm cho i sng ca mnh c ngha hn Phng php thnh tu - Pht khi ng c v tha vo mi sng khi thc dy; duy tr chnh nim trong mi vic lm; bin mi s vic thnh c hi tu tin. - Sng i sng o c: trnh mi vic c, thc hnh cc vic lnh.
2. Cht mt cch yn lnh v ti sinh vo cnh gii an vui 3. t c hnh phc di lu a. Gii thot khi vng sinh t lun hi b. Gic ng vin mn (qu Pht)
- Tu tp Tam v lu hc: Gii nh Tu - Tu tp Tam v lu hc v Lc ba-la-mt (b th, tr gii, tinh tn, nhn nhc, thin nh v tr tu) vi ng c v tha.
390
392
1. T THNH
Gio php ca nhng bc Gic ng
Thng ip ca ca c Pht l thng ip an vui, hnh phc. Ngi tm ra kho bu v mun chng ta i theo con ng dn n kho bu . Ngi dy rng, nhn loi hin ang sng trong v minh tm ti, nhng c mt con ng dn ra nh sng. Ngi mun chng ta vn ln t i sng o mng t n mt i sng cao qu hn, con ngi ch thng yu m khng th hn, ch gip m khng hm hi nhau. Li ku gi ca ngi mang tnh ph qut, v ngi ku gi l tr v phn ph qut nht trong tt c chng ta: Chnh mi ngi phi t n lc hnh tr. Ch Pht qu kh ch vch ra con ng. Ngi t n s hi ha siu vit gia tri kin v tr tu bng cch t chn l tm linh trc th thch ca s chng nghim mang tnh quyt nh; v ch c s chng nghim mi tha mn c tm tr ca con ngi hin i. Ngi mun chng ta hy quan st v thc tnh, ngi mun chng ta hy tm kim v pht hin. Juan Mascano - Vin s v nh gio dc Ty Ban Nha, Ging vin i hc Cambridge
394
Dt tr nguyn nhn
thay i thc trng, ta cn phi dt tr nhng nguyn nhn ca n: cc tm hnh phin no nh tham, sn v si. Khi nhng tm hnh ny sinh khi, chng lm cho ta kh au v hnh ng theo cch gy kh au cho ngi khc. Nhng hnh vi ny li to thnh nguyn nhn khin cho chnh bn thn ta phi nhn lnh kh au trong hin ti v mai sau.
402
Chm dt kh au l an lc
Trng thi an lc, khi mi tm hnh phin no cng vi nghip v kh au do chng to ra u chm dt, c gi l gii thot, hay Nit-bn. Ngi no t n trng thi ny c gi l mt v A-la-hn. Nu tin xa hn na, tnh ha c mi chng ngi vi t v pht trin hon thin mi cng hnh, chng ta s t n s chng ng, trng thi ca mt v Pht. Mt s ngi hi rng: Chng phi Nit-bn nh th l bun chn lm sao? Chng phi chng ta cn phi c kh au mi bit c hnh phc l g sao? Cu tr li l khng. Bun chn l do s vn hnh ca si m v tham i, v v nhng tm hnh phin no ny b dt tr khi chng ta t c s gii thot, nn ta s khng cn ny sinh trng thi bun chn na.
404
Con ng a n an lc
Lm th no ta c th t n s gii thot v gic ng? Bng cch tu tp theo con ng Chnh Php dn n nhng mc tiu . C nhiu cch ging gii v con ng Chnh Php. Mt trong s l din ging theo Bt Thnh o - bao gm s tu tp chnh kin, chnh t duy, chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh tinh tn, chnh nim v chnh nh. Bt Thnh o s khng c trnh by chi tit trong sch ny, v nh th s lm cho s trang sch tr nn qu ln. cui sch ny s c bng lit k gii thiu mt s trong nhng cun sch rt hay v Bt Thnh o.
406
T thnh
1. Chn l v kh au 2. Chn l v nguyn nhn ca kh au: nhng tm hnh phin no v cc hnh vi to nghip 3. Chn l v s dt tr kh au v nguyn nhn ca kh au 4. Chn l v con ng a n s an lc
C mt cch khc m t v con ng Chnh Php, cp n ba s chng ng cn bn: 1. Pht tm x ly (quyt tm vt thot lun hi), 2. Pht tm B- (quyt tm t n gic ng v li ch ca tt c chng sinh), 3. Tr tu nhn bit c [ng tht v] thc ti. Ba iu ny c gi l chng ng, v khi ta suy nghim thun thc th nhng hiu bit su sc ny s tr thnh mt phn trong chnh bn thn ta v chuyn ha cch nhn ca ta v th gii. Chng ta s bn v ba s chng ng cn bn ny trong nhng chng tip theo.
408
410
Chn l v con ng a n s an lc
# 1. Pht tm x ly (kht khao c cht bnh an v ti sinh tt p; kht khao t c s gii thot) # 2. Pht tm B- (cu qu Pht v tm nguyn v tha) # 3. Tr tu nhn bit tnh Khng
Ch thch
Du * : thuc v Tam v lu hc Du + : thuc v Bt Thnh o Du # : thuc v Ba chng ng cn bn
412
Vt thot lun hi
Cp u tin ca quyt tm cu gii thot l mong mun khng ri vo nhng ti sanh au kh, t b nhng hnh vi bt thin dn n cc ti sinh nh th. Tuy nhin, liu mt ti sanh tt p c gii quyt ht mi bt n ca chng ta khng? Liu c ln ti sinh no m ta s t c hnh phc trn vn v vnh hng hay khng?
436
3. GII HNH
Quan h xy dng vi mi ngi
au khi nhn ra tim nng ln lao ca mnh, chng ta bt u quan tm n vic c th lm g pht trin tim nng . Nhng hnh vi no l mang n li lc? Nhng hnh vi no lm mt i nhn cch cao p v ngn tr tin trnh pht trin
442
Ba nghip ca thn
Git hi ngha l cp i mng sng ca bt k chng sinh no. y l hnh vi nghim trng nht
444
Ba nghip ca
Khi chng ta phm vo bt k iu no trong ba nghip bt thin ca , khng cn phi c ai bit n, iu vn to ra nhng khuynh hng bt thin trong dng tm thc ca ta. Lng tham sinh khi khi ta n ti sn ng thm mun ca ai v mu tnh vic chim ot. Chng ta c th ngh: Ta s kho lo ca ngi v p ca mn kn o by t s ham thch ca mnh, chc rng ngi y s tng cho ta. Hoc ta s dng li nnh ht ngi y tng n cho ta. Lng tham khin ta lun bt an v c th thi thc ta ni nng hay hnh ng bt thin. Chng ta s hnh phc hn nu bit tu tp lun hi lng vi nhng g hin c v hoan h vi s may mn ca ngi khc. S him c s nui dng tm bt thin v tng hm hi ngi khc. Chng ta u rt gii v mt ny. Ta c th vch ra c mt k hoch phc tp tr th mt hnh vi sai tri i vi ta, hoc ta vt c ngh xem
458
Rng m tm hn
Ngi Pht t tin rng, lng tt ca ngi khc s tr nn r rng hn khi ta xt n vic mnh tng tri qua nhiu kip sng. Trong mi kip sng, c nhng ngi i x rt tt vi ta. Chng ta khng phi lc no cng sng chung vi nhng ngi m ta gn gi hin nay. Trong nhng kip sng qu kh, chng ta tng c cc quan h khc nhau vi mi chng sinh khc. Chng ta tng l cha m, con ci ca nhau, cho d hin nay ta khng th nh li iu .
482
Tm t bi
Tm t l mong mun cho mi ngi u c hnh phc, cn tm bi l mong mun cho mi ngi thot khi mi kh au. Tm t bi c th l bnh ng v rng m n tt c chng sinh khi ta tr b c tm luyn i vi ngi thn, cm hn vi k th v v cam vi ngi xa l. Tm t khng phi l mt th cht liu c gii hn m ta phi phn pht mt cch d sn. Khi chng ta nhn thc c lng tt ca ngi khc v bit tn trng kht vng hnh phc, n trnh kh au ca h, th tm t ca chng ta pht trin n v cng.
490
Ta l ai?
Nu khng c ci bnh quy vi t th khng ph thuc, vy c mt ci ti khng ph thuc hay chng? C hay chng mt ci ti thc hu, mt con ngi nhn bit c? Cu tr ca c Pht khc bit vi nim v mt linh hn vnh hng bt bin ca Do Thi - Ki-t gio, v khi nim t ng (atman) ca o Hindu. Hn l khi phn tch v tm kim, chng ta phi tm ra c linh hn, t ng hay bn ng t tn ti, mt ci g chnh l con ngi [m ta ang tm kim]. Ta c th tm c chng? Hy nh li mt tnh hung m chng ta cc k gin d. Lc ci ti hin ra nh th no? N dng nh rt chc tht. C mt ci ti rt tht ang b ngi khc xc phm. Ci ti phi c bo v. Ci ti, ci bn ng , ta cm thy nh c th tm ra c, n phi nm u trong hp th thn-tm ta. Nu ci ti chc tht, c th v khng ph thuc tn ti ng nh n hin ra i vi chng ta, hn ta phi tm ra c n trong thn tm ny hoc tch
514
Tn ti mt cch ph thuc
iu khng c ngha l ci ti hon ton khng tn ti. Nhng g chng ta ang ph nh y l mt s tn ti theo cch khng ph thuc hoc do t tnh sn c. Chng ta qu tht c tn ti. Nu chng ta hon ton khng tn ti th ai l ngi vit cun sch ny v ai l ngi c sch? Nhng s tn ti ca chng ta l hon ton ph thuc. Chng ta tn ti ph thuc vo cc yu t nhn duyn, nh tinh cha non m, nh dng tm thc c
522
6. THIN NH
Pht trin nh v tu
rong ngn ng Ty Tng, ch gom (c ngha l thin) c cng gc ng t vi nhng ch mang ngha tp luyn cho quen hay lm cho quen thuc vi. V th, trong thin tp chng ta n lc t mnh lm quen vi nhng cch nhn ng n v th gii. Ta cng c gng lm quen vi mt quan im chn xc v thc ti on tr mi quan nim sai lm v nhng tm hnh phin no.
530
Tu gic
Tu gic l nhn thc ng tht v i tng thin qun kt hp vi s nht tm ca tm an nh. tu tp tu gic, ta cn phi pht trin kh nng phn tch i tng thin qun. Thin ch nhn mnh s pht trin tm an nh, trong khi thin qun l phng tin t c tu gic. Tuy nhin, thin qun cng c th c vn dng pht trin tm an nh v thin ch c th gip ta t c tu gic. Trn thc t, tu gic l s kt hp gia thin qun v tm an nh. Thin qun chiu hay nhn thc khng c ngha l ta lin tc t duy khi nim, ri lc li trong mt tm thc hn lon. Thay v vy, nh nhn hiu r v i tng thin nh, ta s c kh nng tri nghim i tng y mt cch trn vn. Trong thin qun, ta khng cn thit phi s dng t duy bin lun. Ta c
550
7. QUY Y
Hnh trang trn ng tu tp
t hiu bit khi qut v ba chng ng cn bn trn con ng tu tp cung ng cho ta mt nn tng tuyt vi quy y ni Tam bo - Pht, Php v Tng-gi. Khi c c quyt tm cu gii thot, ta s tm cu mt ngi dn dt hng dn ta cch thc tu tp. Khi chn thnh thng yu tt c chng sinh, ta s tm cu mt ai c th ch cho ta phng cch hiu qu nht lm li lc chng sinh. Khi nhn ra c rng s liu ng tnh Khng l im ct yu t gii thot chnh mnh v dn dt chng sinh t n gii thot, ta s kht khao mong mi nhn c s ch dn thch hp ta c th qun chiu v tnh Khng. Pht, Php v Tng-gi l Ba ngi bu (Tam bo) ta nng ta. Ch Pht l tt c nhng Bc gic ng; Gio Php l nhng s chng ng v nhng li ch dy a chng ta n s gii thot; Tng-gi, theo ngha chnh xc nht l ch cho nhng ai t c tu gic gii thot nh trc nhn c tnh Khng.
560
Bc s, thuc men v y t
S quy y [Tam bo] rt ging vi vic ngi bnh phi da vo bc s, y t v thuc men c khi bnh. Chng ta ging nh nhng ngi bnh, v ta phi chu au n vi bit bao cnh tri nghch lng trong i ny v cc i tng lai. tm cch cha tr, ta phi tm n mt bc s gii l c Pht. Ngi chn on nguyn nhn bnh tt ca ta chnh l nhng tm hnh phin no v nhng hnh ng m lm ca ta do s thi thc ca chng. Ri ngi k toa thuc Chnh php, l nhng ch dn phng php tu tp t cc chng ng, chm dt kh au v t n gic ng vin mn. Chng ta nht thit phi thc hnh tu tp theo Chnh php mi c c kt qu. Vic lng nghe Gio php khng thi l cha . Ta phi vn dng Gio php mt cch sinh ng vo cuc sng hng ngy v vo cc mi quan h vi mi ngi. iu ny c ngha l ta phi n lc duy tr tnh gic nhn ra ngay cc tm hnh phin no mi khi chng sinh khi. Sau , ta p dng cc phng php i tr nhn thc ng r v tnh hung. Nu ngi bnh c thuc nhng
588
596
598
nhiu du hiu ct tng cho n Thi t Tt-t-a ra i, ngi con ca c vua v hong hu ang tr v vng quc Ca-t-la-v vo th k 6 trc Cng nguyn. Cu vng xut hin trn bu tri, loi th sng ha bnh vi nhau, v nim vui hnh phc lan rng khp t nc. Trc khi h sinh Thi t Tt-t-a, hong hu mng thy nhiu im lnh, v qu tht Thi t l mt a b phi thng. Khi va mi sinh ra, Thi t bc i by bc v tuyn b y l ln ti sanh cui cng ca mnh. T nh, thi t t ra rt kit xut c v vn chng cng nh th lc. Vua cha khng cho php Thi t ra khi thnh, v ngi sng trong s che ch, bo v ca mi ngi. Ri thi t lp gia nh, c mt a con v hng th cc lc th ca i sng cung nh. Nhng thi t rt u t v i sng ca con ngi. V vy, thi t cng ngi nh xe nhiu ln ln ra khi thnh. Ngi kinh hong khi bt gp nhng cnh tng mt ngi bnh tt, mt ngi gi yu v mt xc cht. Ngi nh xe cho thi t bit rng nhng
602
S truyn b o Pht
Khng lu sau khi c Pht nhp dit, hay nhp Nit-bn, 500 v A-la-hn nhm hp v tng c li nhng li Pht dy gi gn v h thng ha nhng li dy y. Nhng kinh in ny c ghi nh v truyn ming qua nhiu th k, cho n khi c ghi chp li Tch Lan vo khong th k 2 trc Cng nguyn, tp thnh Kinh Tng Pali (Nam Phn) thuc truyn thng Theravada. Trong cuc i c Pht, Ngi cng thuyt nhng bi php khc c mt truyn t thy sang tr trong nhng th k u sau khi Ngi nhp Nit-bn. Ngi ta ni rng, mt s trong nhng bi php ny nh kinh Bt-nh Ba-la-mt-a - c gi kn cho n khi hi nhn duyn truyn b. Nhiu th k sau , Thnh gi Long Th (Nagarjuna) lm sng li nhng kinh in ny. Nhng kinh in i tha nh th, c vit bng ting Sanskrit (Bc Phn), bt
610
Thin tng
Thin tng nhn mnh rng mi chng sinh u c tnh Pht. Do vy, nu ai on tr c mi tri kin sai lm v nhn ra c tnh Khng ca tm thc, v y s chng c qu Pht ngay trong i ny. Hnh gi Thin tng tu tp qun chiu hi th v tm thc. Trong Thin tng c rt nhiu mu chuyn ngn c th c suy ngm lu di. Mt trong nhng mu chuyn m ti thch nht ni v Ngi Bankei, mt thin s ang hng dn mt kha tu tp. C mt thin sinh n trm b bt qu tang v s vic c
632
644
662
BNG K T NG
altruistic intention (Bodhicitta): tm B- - tm nguyn t n gic ng vin mn (thnh Pht) c th lm li ch ln nht cho tt c chng sinh. Arhat: A-la-hn - ngi t n s gii thot v nh thot khi vng lun hi. attachment: tham luyn, tham i - khuynh hng tham mun v cng iu ha nhng tnh cht tt p ca ngi hay vt ri bm vu vo . Bodhicitta: tm B- - xem altruistic intention. Bodhisattva: B Tt - ngi t nguyn pht tm B-. Buddha: Pht - ch bt k bc gic ng no on tr hon ton mi phin no, cu nhim v pht trin tt c cc phm tnh tt p. Danh xng c Pht thng c dng ch c Pht Thch-ca Mu-ni, sng cch y hn 2.500 nm ti n . Buddha nature (Buddha potential): tnh Pht nhng phm tnh cho php mi chng sinh u c th t n gic ng. the factors allowing all beings to attain full enlightenment.
664
BNG K T NG
calm abiding: an nh - kh nng duy tr s ch tm vo mt mc thin tp vi tm thun thc v h lc. compassion: lng bi mn - tm nguyn mong mun cho tt c chng sinh u c thot khi kh au v nguyn nhn ca kh au. cyclic existence: vng lun hi - s tn ti xoay chuyn, ti sinh ngoi mun do nh hng ca cc tm hnh phin no v nghip lc. determination to be free: quyt tm cu gii thot tm nguyn khao kht mun thot khi mi kh au v t n s gii thot. dharma: php - theo ngha thng dng nht, t ny c dng ch Gio php do Pht dy, hay Chnh php. Vi ngha c th hn, t ny c dng ch nhng chng ng trn ng tu tp v nh chm dt mi kh au cng nguyn nhn ca kh au. disturbing attitudes: cc tm hnh phin no - ch nhng khuynh hng nh si m, tham luyn, sn han, kiu mn, ganh ght, ch k... vn l nhng tc nhn khuy ng s an bnh ni tm v thi thc chng ta hnh ng theo cch gy hi cho ngi khc. emptiness: tnh Khng - tnh cht khng tn ti c lp hay trn c s t tnh sn c. y l bn cht
666
BNG K T NG
rt ro hay thc ti ca ht thy con ngi cng nh vn php. Enlightenment (Buddhahood): Gic ng (qu Pht) - trng thi ca mt v Pht, c ngha l trng thi on tr vnh vin mi phin no, nghip lc v chng t nghip trong tm thc, ng thi pht trin mi phm tnh cng nh tr tu n mc vin mn. T Buddhahood cng c dng thay cho liberation ch s gii thot. impute: nh danh - t tn gi hay gn ghp ngha cho mt i tng nhn thc. inherent or independent existence: s tn ti c lp hay trn c s t tnh sn c - mt tnh cht sai lm khng h tht c do chng ta gn ghp ln con ngi v mi hin tng. Tht ra, s tn ti [ca mt hin tng] lun ph thuc vo cc nhn duyn, iu kin lin quan; cc thnh phn cu thnh n; cng nh tm thc nh danh n. karma: hnh vi c tc , nghip - mi hnh vi ca ta u to thnh cc chng t trong dng tm thc, l nhn to ra nhng g m ta s tri nghim v sau. liberation: gii thot - trng thi dt tr hon ton mi tm hnh phin no v nghip lc to ra s ti sinh ca chng ta trong lun hi.
668
BNG K T NG
love: tm t, lng thng yu - tm nguyn mong cho tt c chng sinh u c hnh phc, an lc. Mahayana: i tha - truyn thng Pht gio tin chc rng tt c chng sinh u c kh nng t c gic ng, thnh Pht. Pht gio i tha nhn mnh s nui dng lng t bi v tm B-. mantra: chn ngn hay thn ch - mt chui m thanh do mt v Pht thuyt ra, din by tinh yu ca ton b con ng tu tp hng n gii thot. Chn ngn hay thn ch c th c tr tng trong khi thin tp lm cho tm thc an tnh v thanh tnh. meditation: thin, thin tp - cch tu tp t lm cho bn thn mnh tr nn quen thuc v thun thc vi cc khuynh hng sng tch cc, hin thin v nhng nhn thc ng n, chn xc. nirvana: Nit-bn - s chm dt hon ton kh au v nguyn nhn gy au kh, thot khi vng lun hi. Noble eightfold path: Bt chnh o - con ng tu tp dn n s gii thot. Bt chnh o c 8 phn, bao gm: chnh ng, chnh nghip, chnh mng, chnh nim, chnh nh, chnh kin, chnh t duy v chnh tinh tn.
670
BNG K T NG
positive potential: thin nghip - nhng chng t ca hnh vi hin thin, s mang li kt qu hnh phc trong tng lai. Pure Land: Tnh - cnh gii c to thnh bi mt v Pht hay B Tt, l ni c mi iu kin thun li cho vic tu tp Chnh php v t n gii thot. Tnh tng l mt truyn thng thuc Pht gio i tha, nhn mnh vo nhng php tu c vng sinh Tnh . realization: chng ng - s hiu bit su sc, tr thnh mt phn trong ta v lm thay i cch nhn thc ca ta v th gii. Chng hn, khi ta chng ng tm t, cm nhn ca ta v ngi khc cng nh cung cch ng x vi h u thay i ht sc mnh m. Sangha: Tng-gi, hay Tng on - ch nhng ngi trc nhn c tnh Khng ca vn php vt ngoi mi khi nim. Theo ngha ph bin hn, Tng-gi ch cng ng cc v tng ni, nhng ngi xut gia sng i tu s. i khi t ny cng c dng ch cchung tt c Pht t. selflessness: v ng - xem Emptiness. special insight (vipassana): Minh st tu - tr tu nhn bit phn bit ton din v vn php. Tu ny c kt hp vi nh gip hnh gi c kh
672
BNG K T NG
nng phn tch i tng ng thi vi vic duy tr s ch tm vo . iu ny loi b s m lm. suffering (dukha): au kh - ch chung bt k nhng iu kin bt nh . au kh khng nht thit ch ring nhng ni au th cht hay tinh thn, m cn bao gm c nhng iu kin bt n, kh khn. sutra: kinh in - ch chung nhng li dy ca c Pht, c ghi chp li. Tt c cc truyn thng Pht gio u s dng kinh in. taking refuge: quy y - t s tin cy vo c Pht, Chnh php v Tng-gi c dn dt trn con ng tu tp pht trin tm linh. tantra: Mt in, tan-tra - kinh in c s dng trong tu tp Kim cang tha. Theravada: truyn thng thuc Thng Ta b trc y. Pht gio Theravada (cng thng gi thiu chnh xc l Pht gio Nguyn thy) pht trin rng ri vng ng Nam v Tch Lan (Sri Lanka). three higher trainings: Tam v lu hc - s tu tp Gii, nh v Tu dn n kt qu gii thot. Three Jewels: Tam bo - Ch Pht, Gio php v Tnggi, hay thng ni ngn gn l Pht, Php v Tng. three principal realizations (three principal aspects) of the path: ba chng ng cn bn trn
674
BNG K T NG
ng tu tp - bao gm: quyt tm cu gii thot, pht tm B- v tr tu nhn bit tnh Khng. Vajrayana: Kim Cang tha - mt truyn thng thuc Pht gio i tha, pht trin rng ri Ty Tng v cng c Nht Bn. wisdom realizing reality: tr tu nhn thc thc ti - nhn thc chn xc v phng cch tn ti ca tt c con ngi v hin tng, c ngha l nhn hiu c tnh Khng trong s tn ti ca vn php. Zen (Chan): Thin tng - mt truyn thng thuc Pht gio i tha, pht trin rng ri Trung Hoa v Nht Bn.
676
Byles, M. B. Footprints of Gautama Buddha. Wheaton: Theosophical Publishing House, 1986. Dhammananda, K. Sri. How to Live Without Fear and Worry. Kuala Lumpur: Buddhist Missionary Society, 1989. Dhammananda, K. Sri. What Buddhists Believe. Kuala Lumpur: Buddhist Missionary Society, 1987. Dhammananda, K. Sri, ed. The Dhammapada. Kuala Lumpur: Sasana Abhiwurdhi Wardhana Society, 1988. Dharmaraksita. Wheel of Sharp Weapons. Dharamsala: Library of Tibetan Works and Archives, 1981. Gampopa. The Jewel Ornament of Liberation. Trans. by Herbert Guenther. Boulder: Shambhala, 1971.
678
HI HNG
guyn cho tp sch Rng m tm hn v pht trin tr tu ny s lm li ch cho v lng chng sinh. Nguyn cho lng t bi v thng yu c pht trin ni bt k ai d ch c nhn thy, xc chm hay tr chuyn v quyn sch ny. V nguyn cho chnh nhng ngi y ri cng s lm cho nhiu ngi khc na pht trin lng thng yu. Bng cch , nguyn cho tt c mi ngi u s c an vui mn nguyn, v nguyn cho tt c cui cng u s t c Gic ng vin mn. Ven. Thubten Zopa Rinpoche
682
MC LC
Li gii thiu ................................................................................... 6 Dn nhp v tng quan .................................................................. 10 Tng quan ...................................................................................... 20 Li tri n ........................................................................................ 28 PHN I: PHNG PHP CA O PHT Ba ci bnh hng ............................................................................ 50 PHN II: IU PHC CC CM XC 1. HNH PHC U? Qun chiu su sc kinh nghim t thn ......................................... 56 2. ON TR NI KH THAM I Thit lp i sng qun bnh ......................................................... 64 V thng: tnh tt yu ca s gi yu ............................................. 76 Liu thn th ny c mang li hnh phc bn lu? .......................... 78 Liu thn th ny c thanh tnh chng? ........................................... 80 Thn th ny khng c thc th ...................................................... 84 Phng php sng mn nguyn ..................................................... 88
684
MC LC
3. TNH THNG KHC VI LUYN I Phn bit gia s quan tm chn thnh vi nhng phng chiu ....... 96 Ti yu thng bn, vi iu kin .............................................. 110 Tha mn cc nhu cu ................................................................. 118 Khi cc mi quan h chm dt .................................................... 129 4. CH NG SN HN Chuyn ha s hi v cm ght .................................................... 130 Suy xt s nhn hiu vn ......................................................... 134 Suy xt v nhn qu ..................................................................... 142 Cng rn hay th ng? ............................................................... 148 5. S BO TH Gii quyt nhng khc bit .......................................................... 154 6. NHN THC NG N V BN THN Nhng phng php i tr kiu mn ........................................... 162 S t tin ....................................................................................... 168 i tr kiu mn ........................................................................... 172 7. T GHEN T N HOAN H Bung b kh au ........................................................................ 178 8. VCH MT K TRM Nhn bit nhng tm hnh phin no .......................................... 186
686
MC LC
9. TH PHM CHNH: TM V K S hp l ca khuynh hng ch k ............................................ 204 Xa b s nghi ng ....................................................................... 214 S cn thit ca tm t i ............................................................. 222 PHN III: HIN TRNG CA CHNG TA 1. TI SINH Ni lin nhng kip sng ............................................................. 232 Nhng ngi nh li tin kip ...................................................... 236 Ti sinh din ra nh th no? ....................................................... 248 Th mt ln xem ......................................................................... 270 2. NGHIP Nhn qu .................................................................................... 276 Nhn qu vn hnh nh th no? ................................................ 282 Nghip qu ................................................................................. 298 Thuyt tin nh? ......................................................................... 308 Tnh ha v chuyn ha .............................................................. 318 3. LUN HI Vng xoay ti din ca nhng bt n ........................................... 326 Cc dng i sng khc................................................................ 334 PHN IV: TIM NNG PHT TRIN CA CHNG TA 1. TNH PHT Bn tnh hin thin ca chng ta ................................................ 348
688
MC LC
2. THN NGI QU BU Tn dng c hi tt ..................................................................... 366 Tn dng cuc sng ny tu tp ................................................ 380 Ba phng php tn dng i sng ny tu tp........................... 390 PHN V: CON NG HNG N GIC NG 1. T THNH Gio php ca nhng bc Gic ng ............................................. 394 Nhn din cc trng thi kh au ................................................ 396 Dt tr nguyn nhn..................................................................... 402 Chm dt kh au l an lc ......................................................... 404 Con ng a n an lc ........................................................... 406 T thnh ................................................................................. 408 Hai cch ging gii con ng a n s an lc .......................... 410 2. QUYT TM CU GII THOT Pht trin s dng mnh t vt thot lun hi ............................. 414 Nhng tai hi ca s tham luyn .................................................. 418 Hnh phc by gi v mai sau ..................................................... 426 Vt thot lun hi ...................................................................... 436 3. GII HNH Quan h xy dng vi mi ngi ................................................. 442 Ba nghip ca thn ..................................................................... 444
690
MC LC
Bn nghip ca khu ................................................................... 450 Ba nghip ca .......................................................................... 458 4. NUI DNG LNG V THA Tm t bi rng m ....................................................................... 466 Lng tt ca ngi khc ................................................................ 474 Rng m tm hn ......................................................................... 482 Tm t bi ..................................................................................... 490 5. TR TU NHN THC THC TI Dt tr ci gc v minh ............................................................... 498 i tm ci bnh quy tht .............................................................. 504 Ta l ai? ...................................................................................... 514 Tn ti mt cch ph thuc ......................................................... 522 6. THIN NH Pht trin nh v tu .................................................................. 530 nh ............................................................................................ 540 Tu gic ...................................................................................... 550 7. QUY Y Hnh trang trn ng tu tp ....................................................... 560 Tam bo ....................................................................................... 564 Chnh php v Tng-gi ............................................................. 572 Pht t c tin vo Thng khng? ............................................ 576 Ti sao phi quy y? ...................................................................... 578
692
MC LC
Chnh tn tri vi nim tin m qung ........................................... 580 Bc s, thuc men v y t ............................................................. 588 Nghi thc quy y ........................................................................... 594 PHN VI: LCH S V TRUYN THA 1. CUC I C PHT V S PHT TRIN CA PHT GIO S chng ng v truyn b Gio php ca c Pht ..................... 600 S truyn b o Pht .................................................................. 610 2. KHI QUT V CC TRUYN THNG PHT GIO NGY NAY S ng nht v d bit ................................................................ 624 Truyn thng Theravada .............................................................. 628 Truyn thng Tnh .................................................................. 630 Thin tng .................................................................................. 632 Kim cang tha ............................................................................. 636 PHN VII: THC HNH LNG BI MN THC HNH LNG BI MN ...................................................... 646 Pht trin lng bi mn mi ngy .................................................. 654 BNG K T NG ...................................................................... 664 TM C THM ......................................................................... 678 HI HNG ............................................................................... 682
694