Tm tt tnh hung: Nm 1998, Vit Nam bt u xut khu sn phm c da trn phi l ng lnh sang M.

Trong vng 3 nm, cho ti nm 2001, Vit Nam t sn lng xut khu k lc. Trong khi , sn lng tiu th loi c M li gim . C tra, c basa phil do Vit Nam sn xut c ngi tiu dng M c bit a chung do cht lng ngon, gi thnh thp. Trc tnh hnh , Hip hi ch tri nui c nheo M (CFA) bt u thy lo ngi v chun b khi kin Hip hi Ch bin v Xut khu thy sn Vit Nam (VASEP) lin quan n 2 vn ch cht l Xut khu c Tra-Basa ca Vit Nam sang Hoa vi tn g i Catfish g thit hi ln cho ng nh ch bin Catfish Hoa K. C Tra-Basa fil ng lnh b bn ph gi trn thi trng Hoa K Trc ng thi , VASEP ch ng lin h m cuc m phn gia 2 bn gii quyt 2 mu thun thng mi ny nhm hn ch kh nng xy ra v kin. Vn thng hiu M - Nhng t c u tin nhp ca VASEP vo M c mang nhng thng hiu da vo ch basa ha tra song vic tiu th khng c thnh cng. (C th: nm 1996, sn lng xut khu c da trn dng phil ng lnh ca Vit Nam vo M l 59 tn v n nm 1998 th cng ch vn vn con s 260 tn). Sau , c ca VASEP trn th trng vi nhn hiu v bao b tng t vi cc sn phm ca chng ti. iu ny gy ra nhiu s nhm ln cho ngi tiu dng v gy tn tht n doanh thu bn hng ca cc doanh nghip sn xut c phile ng lnh M. V th, chng ti yu cu cc doanh nghip VN thay i v bao b cng nh l tn nhn hiu. trn tt c cc bao b ca sn phm thy sn xut khu ca Vit Nam u ghi r dng ch ting Anh Product of Vietnam hay Made in Vietnam. Vic thay i nhn mc hay bao b l khng cn thit v ngi tiu dng vn phn bit c c 2 nc. Pha chng ti ng rng bao b sn phm ca pha cng ty c ghi Made in VN tuy nhin do hnh thc, mu m bao b tng i ging nn d gy hiu nhm i vi ngi tiu dng rng l sn phm 1

Vit Nam

ca cc doanh nghip chng ti. c bit l do bao b c s dng t catfish . C th ni, l c im tha i ln nht so vi bao b trc . Nh vy, Vit Nam kim li theo thng hiu catfishuy tn m nhiu nm tri M mi xy dng c. Vit Nam T catfish c chng ti s dng trn bao b sn phm l do nhng l do sau : - Catfish l mt t ting Anh thng dng ch hng trm loi c. Theo nh ngha ca t in Webster th catfish l bt k loi c nc ng t no c da trn, c ria gn ming thuc b Siluriformes . Nh vy th r rng c tra v basa ca Vit Nam l catfish. -C qun qun l Thc phm v Dc phm Hoa K (FDA) cng cho rng hon ton c th s dng cc tn nh l basa catfish cho sn phm ca Vit Nam. -Ed Wiley, chuyn gia thy sn thuc Trung tm nghin cu a dng sinh h c ca i h c Kansas, cng khng nh: coi c da trn Vit Nam khng phi catfish l iu phi l, bi v r rng l catfish. N khng phi l c catfish Bc M. N l c catfish chu . vn ny, chng ti khng cng nhn sai phm. V th, VASEP ng tha i mu m nhng vn nguyn t catfish trn bao b. M D c tra v basa Vit Nam u khng c vy, c ria ming v mt s c quan, chu n gia nhn nhn l catfish nhng C tra v basa ca Vit Nam c nhiu khc bit catfish ca chng ti. -C catfish nui BSMI thuc h Ictaluridae. C tra v basa nui BSCL thuc h Pangassiida. -Nhng kh hu, phng php k thut nui trng khc nhau khin cht lng 2 loi c M v Vit Nam s khc nhau, gy thit hi cho thng hiu catfish- uy tn m nhiu nm tri M mi xy dng c. Vit Nam Chng ti tha nhn sn phm 2 bn c khc bit v phn h sinh hc song khng nh v cht lng c km gy thit hi cho M l khng ng. -v kh hu, Hoa K c cng ch ln nhanh trong 7-8 thng cn 2

trong nhng thng lnh ca ma ng th c cng ng ng v hon ton khng ln hay ch ln rt chm. Trong khi Vit Nam c thin nhin u i vi mt iu kin kh hu rt thch hp cho s sinh trng quanh nm ca c -v k thut nui trng, chng ti p dng cng ngh tin b nhm tng nng sut v m bo v cht lng. M Mt nguyn nhn khc khin cht lng c Vit Nam khng m bo l ngun nc nhim. Khu vc nui th c ch yu l vng b di cht c dioxin t chin tranh. Trong khi , v tnh phc tp ca kh nng tn ti dioxin ti cc vng t ny nn kh c th m bo rng vng nc y l vng nc sch. iu nh hng cht lng v v sinh an ton thc phm cho ngi tiu dng M. V kin nn nhn cht c da cam Vit Nam tht bi do khng chng c. Ln ny, chc chn bn M khng th a ra t i liu chng minh ngun nc nui c nhim dioxin. M nhiu hng nhp khu c ca M s dng nhn hiu "Delta fresh" nhn hiu n l m cho ngi tiu dng nhm tng c c nui t ng bng sng Mississippi, trong khi trn thc t l t ng Bng Sng Cu Long "Delta fresh" tc l sn phm ti t ng bng lu vc sng. ng Bng Sng Cu Long v Missisippi u l ng bng thuc lu vc sng c sn phm c ti nn u c dng Delta fresh Theo d lut HR 2964 cm trit vic dng tn "catfish" trong dn
nhn, qung co cc loi c da trn khng phi l c nheo M, ngha l lut php M khng tha nhn c tra, c basa ca Vit Nam l "catfish".

Vit Nam

Vit Nam

Vit Nam

13/05/2002: ban hnh lut HR. 2646. V vy, vic s dng catfish trc khi lut ra i ca VASEP hp php . Chng ti s tun th d lut ngay khi d lut c hiu lc tc s b s dng catfish

n h gi

Hip hi Ch bin v Xut khu Thy sn Vit Nam (VASEP) phn i n kin ca CFA trn c hai bnh din: (1) thit hi vt cht i vi ngnh ch bin catfish Hoa K v (2) c tra v basa phil ng lnh ca Vit Nam c bn ph gi trn th trng Hoa K V kha cnh th nh t- Ngnh sn xut ni a v thit hi vt cht M Sn phm c da trn VN nhp khu t vo th trng M. Theo s liu ca chng ti th hng nhp khu sn phm c da trn ca Vit Nam tng ln nhanh chng t nm 1999 v chim ti 20% th phn v o nm 2001. iu n l m nh hng trc tip n ng nh sn xut ni a, c th, tng doanh s c catfish ni a bn cho cc n v ch bin gim 20% t 446 triu USD nm 2000 xung 385 triu USD nm 2001 Vit Nam Lng nhp khu ca Vit Nam ch chim 2 20 nh pha M nu ra. th phn ch khng phi

Ngnh ch bin catfish phil ng lnh ca Hoa K khng b thit hi vt cht do c sn lng ni a ln nhp khu u tng v khng c cnh tranh trc tip v gi gia hai loi. Hn th na, cc ch s ti chnh ca ngnh sn xut ni a thc ra l c ci thin trong thi gian va qua mc d l nn kinh t hin ang i xung. Nhng kh khn (nu c) m ngnh sn xut ca Hoa K gp phi l do u t qu mc.13

Hon ton cng khng c nguy c v thit hi trong tng lai do cc nh sn xut Vit Nam cn xut khu sang nhiu th trng khc nh EU v cc nc chu . Trong thi gian qua, xut khu ca Vit Nam sang cc th trng ny cng tng mnh. Cc c s ch bin thy sn ca Vit Nam khng ch ch bin c tra v basa, m cn ch bin nhiu loi thy sn khc. iu ny cho thy cc doanh nghip ch bin thy sn ca Vit Nam cn c nhiu c hi m rng sn xut khc thay v ch tng sn lng xut khu c tra v

basa ng lnh sang Hoa K.

Sn phm nhp khu t Vit Nam khng ch nm trong hng mc c catfish phil ng lnh (theo Biu thu nhp khu hi ha HTS), m cn c ba hng mc khc (c nc ng t phil ng lnh khc, c bn phil ng lnh v c phil ng lnh cha ph n u vo), v mt s loi c tra v basa ng lnh c nhp v o di cc hng mc ny khin cho sn lng nhp khu t Vit Nam trong nm 2001 ln ti 13.500 tn. c bit cnh tranh ch yu vi mt hng catfish ca doanh nghip chng ti. S liu ca chng ti da trn y ban thng mi Quc t Hoa K

Vit Nam

Vic quy nh v tn g i va qua chng t rng khng c mt sn phm no Hoa K l ng nht vi c tra hay basa ca Vit Nam. Do vy, v kin phi da vo sn phm sn xut Hoa K ging nht vi c tra hay basa phil ng lnh. Theo quan im ca pha Vit Nam, cc sn phm ging nht khng ch bao gm c catfish phil ng lnh m c sn phm phil ng lnh t cc c tht trng khc. Hn na, sn phm b cnh tranh bao gm c phil cng vi cc sn phm ln bt v tm xt. Nh vy, th phn ca sn phm Vit Nam ch l 2% ch khng phi l 20% nh pha CFA co buc. V vi th phn nh nh vy, th sn phm Vit Nam khng th gy thit hi vt cht cho ngnh ch bin catfish ng lnh ca Hoa K( ch thch 12)

V kha cnh th hai bn ph gi M Cc sn phm c tra v basa phil ng lnh nhp khu lun c gi thp hn cc sn phm catfish ni a (vi mc chnh lch vo khong 0,8-1 USD/pao) trong tt c cc qu m hai bn c sn lng bn ra, mc d nhu cu v mc tiu dng r rng l tng ln. Gi catfish gim lin tc trong thi gian qua m nguyn nhn chnh l do sn phm ca Vit Nam nhp vo vi s lng

ngy cng tng v c bn ph gi trn th trng M. H nh ng n thit hi ln cho ngnh catfish M. Theo s liu iu tra ca chng ti:

ra

- Nu coi Vit Nam l nn kinh t th trng: Khng th cn c vo gi ni a Vit Nam tnh gi. Chng ti t xy dng chi ph sn xut da trn gi c nguyn liu, lao ng v in nc tnh theo gi Vit Nam ( nu ko c s liu th s dng chi ph sn xut ca c s ch bin ca M). Kt qu mc bn ph gi l 143% - Nu Vit Nam l mt nn kinh t phi th trng, chng ti ly n l m nc so snh v gi v c c im kinh t nh Vit Nam v c sn xut c tr trng (torpedo-shaped catfish) ging c tra v basa. Chng ti s dng gi nguyn liu ch bin c n . Sau khi hiu chnh th gi tr hp l ca c tra v basa phil ng lnh l 4,19 USD/pao, trong khi gi xut khu l 1,44 USD/pao. Kt qu mc bn ph gi l 190%

Vit Nam

Vit Nam lp lun mnh m cho t cch kinh t th trng. Ti liu 110 trang ca Chnh ph Vit Nam gi cho DOC tn cng tt c cc lun im m CFA a ra. Bo co vit: Vit Nam t b h thng k hoch ha tp trung v t nhiu kt qu trong vic t do ha kinh t ph hp vi thng l quc t v do vy phi c coi l mt nn kinh t th trng theo lut thng mi Hoa K . Mc d tha nhn rng cn nhiu yu t gy bin dng th trng trong nn kinh t, nhng Chnh ph Vit Nam a ra bng chng cho thy tt c nhng bin dng ny u tn ti nhiu nn kinh t th trng.

VASEP cng lp lun tng t bng cch so snh Vit Nam vi Kazakhstan, mt nc mi c DOC tha nhn l c kinh t th trng vo thng 3 nm 2002. Da trn nhiu tiu ch khc nhau, Vit Nam t hay vt

mc ci cch kinh t ca Kazakhstan .

Cc doanh nghip ca Hoa K v cc nc khc hot ng Vit Nam cng gi vn bn cho DOC ng h Vit Nam c kinh t th trng, nh Citibank, Cargill, American Standard, New York Life International, Vedan, v Chinfon. Vi t cch kinh t th trng, gi c phil trong th trng ni a ca Vit Nam c th c dng tnh gi tr hp l. Mc gi ny thp hn nhiu so vi gi xut khu sang Hoa K.

Thm ch nu th trng ni a c coi l qu nh, th gi tr hp l c th c xy dng trn c s cc chi ph sn xut, tng t nh trong Ph lc 2 v 4. Kt qu s cho thy Cc doanh nghip ch bin thy sn ca Vit Nam khng h bn ph gi.

Mc gi cnh tranh ca c tra v basa phil ng lnh ch yu l do chi ph cho c nguyn liu thp. Nh trong Ph lc 2, nng dn nui c chu chi ph theo gi th trng trong tt c cc khu ging, thc n, in, xng du. Mt s u vo thm ch cn b chu thu. i vi vn u t ng b v vn lu ng, mt s h vay c vn u i ca Ngn hng Nng nghip v Pht trin Nng thn, nhng nhiu h khc phi vay theo li sut th trng t doanh nghip ch bin hoc t t nhn v c h phi vay nng li. Li sut bnh qun 1%/thng l hon ton khng c yu t tr gi v thm ch cn cao hn li sut ca cc khon cho vay doanh nghip sn xut cng nghip TP.HCM. Nng dn nui c thu li ng k vi chi ph sn xut 10.500/kg v gi bn cho cc c s ch bin mc 11.000-13.000 /kg.

Nh trong Ph lc 4, chi ph nguyn liu c chim ti 82% tng chi ph ch bin phil ng lnh. Phn chi ph cn li bao gm lao ng, in, nc, ha cht, bao b, khu hao, li vay, thu t. Chi ph v lao ng, in, nc v bao b hon ton c xc nh theo th trng. Phn tr gi nu c th ch xut hin li vay v tin thu t. T l tr gi nu c cng khng th vt qu 1% gi tr sn phm ch bin. Ngay c khi vn coi Vit Nam l cha c kinh t th trng th xut ch n n l nc th ba so snh gi thnh c tra, basa Vit Nam xut sang th trng Hoa K vn l v l. Th nht, c tr trng n , mc d cng thuc h catfish, nhng khc vi c tra ba sa Vit Nam. Th hai, k thut nui c, quy trnh ch bin phil v chi ph sn xut ca ngnh c hai nc cng hon ton khc bit. (Xem Ph lc 12).

Cha th chng thc chnh xc ca t i liu bn Vit Nam a ra nn ngh xem x t iu tra li s liu trong vng 1 thng ( thc cht mun k o d i thi gian g bt li cho pha Vit Nam v bit c thng tin cc doanh nghip o hn, nu cuc Vit Nam va tin ng n h ng u t sn xut n ng

m phn khng i n kt qu v vn khng c gii qu t sm ngun h ng Vit Nam tip tc c nhp khu th chc chn bn Vit Nam s phi nhng b)