You are on page 1of 40

8 marca 2013 Numer 17

ISSN 2084-9117

Specjalny dodatek budowlany. Czytaj na str. 13-28


WWW.POZATORUN.PL

Wywiad

Z Michaem Urbaniakiem o jego aktorskiej przygodzie i istocie jazzu 9

Jestem wrogiem patriotyzmu

Fotoreporta

Boks w Chemy
Tak walczyli piciarze na gali boksu im. Alfreda Paliskiego

10

BEZPATNA GAZETA REGIONU TORUSKIEGO

Jestemy te na facebook.com/pozatorun

Z gmin po nowe mieszkanie dla modej pary? 12 Interweniujemy w rowu w Grabowcu

Gmina Chema
*** Gmina Lubicz

ycie dykt kryte


Wszyscy chcemy by wolni. Niewielu z nas zamienioby si jednak z bezdomnymi. yj nie tylko w miastach, na wsiach rwnie

*** Gmina Wielka Nieszawka


Wznowiono prace w parku etnograficznym 36

Jerzy Zajkaa: Nie wezm z Brukseli paczki pienidzy 34

*** Gmina ubianka

sprawie 30

Rozmawiamy z weteranem bitwy nad Bzur 37


Mieszkanka gminy wystpia w talent show 38

*** Gmina Zawie Wielka *** Gmina Czernikowo

2 POZA TORU, 8 marca 2013

A e Pan Bg j stworzy, a szatan opta, Jest wic odtd na wieki i grzeszna i wita, Zdradliwa i wierna, i dobra i za, I rozkosz i rozpacz, i usmiech i za... I anio i demon, i upir i cud, I szczyt nad chmurami, i przepa bez dna. Pocztek i koniec... J.Tuwim
Wszystkim Paniom, z okazji Waszego wita, yczymy, abycie ju zawsze byy tak pikne i kochane yczy mska cz Redakcji Poza Toru

Masz dla nas temat?


Red. Monika Olender czeka na informacje

Kontakt pod numerem: 537049 739

Stopka redakcyjna
Redakcja Poza Toru
Zotoria, ul. 8 marca 28

Felieton
Nieopodal, a jednak daleko
TOMASZ WICAWSKI
Nikt nie zastanawia si na co dzie nad bezdomnoci. Wracamy po pracy do swoich mniejszych lub wikszych domw czy mieszka, jemy lepiej lub gorzej doprawion zup, ktr przegryzamy kawakiem misa. Potem pogapimy si chwil w telewizor, poczytamy co w Internecie, jak starczy czasu rzucimy okiem na lokaln gazet bd zakurzon ksik stojc na pce przy oknie. Jest ciepo, przytulnie, mio. Ogrdki dziakowe, dawno nieuywane skady czy szopy, przyczepy campingowe lub baraki. Tak bliskie i tak bardzo oddalone od naszej wiadomoci. W miecie bezdomnego spotka atwo. Wyczujesz go z daleka, zbliajc si do dworca kadej metropolii. Spotykasz go na starwce, idc do kawiarni czy pubu, bd na przystanku, kiedy pakuje si do miejskiego autobusu i musisz uwaa, byleby tylko nie siad obok ciebie. Na wsi bezdomnych nie ma. Nie wida ich, nie s elementem codziennoci. Dramaty, ktre kryj si jednak za brakiem dachu nad gow kilkudziesiciu osb w naszym regionie, s rwnie poruszajce, co w przypadku miasta. Alkohol pojawia si w wikszoci opowieci. Ale niech rzuci kamieniem ten, kto nie siga po butelk. Prno szuka odpowiedzi na pytanie, dlaczego osoby majce niejednokrotnie kilkoro dorosych dzieci musz siedzie w cuchncej atrapie mieszkania, marzc, by zima w tym roku bya askawa. Nie oczekuj jednak w wikszoci przypadkw litoci. Nie maj kabzy napenionej po brzegi, ale honor jest ostatni z rzeczy, ktra im pozostaa. Czy jednak na pewno, jak cz z nich zapewnia, po prostu wybrali taki los? Po tembrze gosu wnioskuj, e niekoniecznie.

Felieton
Autobusowy autostopowicz
UKASZ PIECYK
Autobus czerwony ulicami mojej gminy mknie - podpiewuj sobie, gdy kolejny raz mam okazj dostpi zaszczytu ekspresowego kursowania przewonikw autobusowych. Ewenement na skal kraju, a moe i wiata - autobusy si nie spniaj, ale odjedaj za szybko. Podania i legendy dotyczce podrowania po naszym powiecie i krainach za jego granicami, przy ktrych opowieci o podziemnym przejciu pod Jeziorem Chemyskim brzmi jak specyfikacja przetargu na kanalizacj, s przekazywane z biletu na bilet. Jeli takowy w ogle dostaniemy. Tak si skada, e to podobno facet lepiej radzi sobie w przestrzeni. Znaczce, e np. moja mama oszczdnie nie kupia nawigacji i wsadza do samochodu swojego ma. Nie zawsze czowiek zauway tabliczk z kierunkiem za szyb autobusu, wic zapyta grzecznie kierowc. Po zawodowcach spodziewabym si wrcz znajomoci drogi do otworzenia wasnej firmy w jednym okienku. Gdy syszy, e autobus jedzie w upragnione miejsce, a po chwili dobiega do jego uszu tak, ale nie dzisiaj, to dobiega do granic paradoksu, z ktrych macha prof. Pawowicz. Dojecha w kocu nie ma jak. Rozmylam sobie o tych bareizmach w drodze pieszej do Pluskows i Guchowa. Ile to mdrych rzeczy mgbym w czasie takich wdrwek przez kaue i stawy wymyli. Geniusz mj jednak znacznie zosta przykrcony przez dwch panw, ktrzy zareagowali na machanie rk, za co mj mzg i moje nogi serdecznie im dzikuj.

Wydawca

Agencja PR Goldendorf

Redaktor Naczelny

Radosaw Rzeszotek radekrzeszotek@gmail.com GSM 609 119 016

Sekretarz Redakcji
Tomasz Wicawski (GSM 535 405 385)

Dzia reportau

Monika Olender, Marcin Tokarz, Maciej Koprowicz

Dzia samorzdowy Dzia foto

Agnieszka Kapela, Marcin Lewicki, Milena Kaszuba, ukasz Piecyk Tytus Szabelski, Maciej Pagaa, Maria Lewandowska

E-wydanie:

ukasz Piecyk

REKLAMA

Magorzata Paka (GSM 607 908 607), Karol Przybylski (GSM 665 169 292) Kinga Baranowska (GSM 796 302 471) reklama@pozatorun.pl

Skad

Studio Poza Toru


Redakcja nie odpowiada za tre ogosze. Na podstawie art.25 ust. 1 pkt 1b ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych Agencja Public Relations Goldendorf zastrzega, e dalsze rozpowszechnianie materiaw opublikowanych w Poza Toru jest zabronione bez zgody wydawcy.

ISSN 2084-9117
***

3 POZA TORU, 8 marca 2013


REKLAMA

4 POZA TORU, 8 marca 2013

Zablokuj krajow jedynk? Planuj urlop!


Strefa ekonomiczna w Ostaszewie trzeszczy w szwach. Z Sharpa zwolni ponad 200 osb
Monika Olender
Jaki kierunek wakacyjny warto obra? Gdzie w lecie jest gorco? A gdzie jest piknie? Co naprawd warto odkry podczas wypoczynku? Wszystkiego dowiemy si na Targach Turystycznych Wypoczynek. Jak co roku Targi Turystyczne Wypoczynek odbd si w malowniczo pooonym Centrum Targowym Park przy Szosie Bydgoskiej 3 w Toruniu. Wystawcy przedstawi swoj ofert od 16 do 17 marca. Podczas imprezy zostanie zaprezentowana bogata oferta turystyki krajoznawczej oraz rnorodne formy aktywnego wypoczynku. Targi to przede wszystkim doskonaa okazja, aby dowiedzie si, jaki egzotyczny zaktek warto obra za cel podry oraz do poznania fascynujcych regionw, ktre s idealnym miejscem do wypoczynku. Szeroki wachlarz rnorodnych ofert zaprezentuj biura podry, orodki wypoczynkowe i pensjonaty, pola kempingowe, reprezentacje miast i regionw turystycznych, specjalici w dziedzinie medycyny podry, miejsca rodzinnego wypoczynku, organizatorzy obozw czy kolonii, a take instruktorzy sportw wodnych. Wystawcy zaprezentuj rwnie pomysy dotyczce sposobu zdrowego i aktywnego spdzenia czasu wolnego bez koniecznoci wyjedania poza miejsce zamieszkania. Jedn z przygotowanych przez organizatorw imprezy atrakcj bdzie spotkanie ze specjalist geocachingu. Kady z goci bdzie mg wzi udzia we wsplnej zabawie, polegajcej na poszukiwaniu skarbw za pomoc odbiornika GPS. W sobot, o godz. 12:00, odbdzie si prezentacja tej ciekawej odmiany turystyki aktywnej poczo-

REGION

Targi Turystyczne Wypoczynek odbd si ju po raz trzeci w Toruniu


na z pokazem. Ponadto na Targi zawita park dinozaurw, miasteczko westernowe wraz z bykiem rodeo oraz centrum bajki z koziokiem matokiem, ktry przygotowa liczne konkursy. Tradycyjnie imprezie towarzyszy bdzie Toruski Festiwal Smakw, ktry stanowi niepowtarzaln okazj do sprbowania i zakupu smacznych wyrobw, pochodzcych z rnych regionw Polski. Merytorycznym opiekunek Toruskiego Festiwalu Smakw jest najwybitniejszy znawca kuchni staropolskiej prof. Jarosaw Dumanowski, ktry wygosi cykl wykadw o temacie przewodnim Smak podry. Podczas festiwalu adepci sztuki kulinarnej bd ciga si w konkursie. Piernikowa Chochla trafi do osoby, ktra przygotuje najciekawsz interpretacj przepisu na zup, pochodzcego z najstarszej toruskiej ksiki kucharskiej pt.: Kuchnia Polska. Najmodsi gocie targowi bd mieli niepowtarzaln okazj do poznania smakw Kujaw i Pomorza, przyrzdzajc na bazie tradycyjnych produktw zdrowe przekski, takie jak: g-bu, czyli hamburgera z gsiny, sodycze kajmakowe oraz kolorowe pasty. Na wszystkich odwiedzajcych Targi czekaj konkursy z atrakcyjnymi nagrodami, takimi jak np. wycieczka do Hiszpanii dla dwch osb. Do Centrum Targowego Park przybdzie rwnie, przemieszczajca si po Polsce, Elektrokarawana, ktrej wysannicy naucz najmodszych turystw, jak dba o przyrod podczas wakacji. Ponadto kady bdzie mg wymieni zuyty i niepotrzebny sprzt elektryczny na roliny i zioa. Szczegowy program imprezy znajduje si na stronie organizatora www. targitorunskie.pl.

Tomasz Wicawski
Zwizki zawodowe nie zgadzaj si z polityk japoskiej firmy. Chc zapobiec dalszym zwolnieniom i zapewni jak najlepsze warunki dla osb, ktre ju dostay wypowiedzenia. Pracownicy s rozaleni. Kady boi si, e moe by nastpny. - Zwolnionych zostanie 211 pracownikw mwi Beata Arbat, przewodniczca NSZZ Solidarno w Sharpie. W tej chwili w firmie pracuje nieco ponad 1050 osb. Od 14 marca rozpocznie si redukcja zatrudnienia. Powodem zwolnie jest panujcy na wiecie kryzys, ktry bardzo mocno dotkn bran elektroniczn. Ograniczanie zaogi trwa od kilku miesicy, ale do tej pory w podtoruskiej firmie nie byo zwolnie grupowych. Przedstawiciele zwizkowcw walcz o godne traktowanie pracownikw. - Nie moe by tak, e firm z dugoletni tradycj jak Sharp, nie sta na rozstanie si z ludmi w godny sposb - mwi Beata Arbat. Okres wypowiedzenia zostanie skrcony do miesica czasu, przez dwa miesice osoby bd przebyway na patnym postojowym, a pniej w zgodzie z ustaw musi zosta wypacona dwumiesiczna odprawa. Zwizkowcy prbuj wynegocjowa od pracodawcy deklaracj, e dalszego ograniczania zatrudnienia, a co za tym idzie produkcji, nie bdzie. Skar si jednak na fakt, e nie maj moliwoci bezporedniego kontaktu z japoskim dyrektorem firmy, a ich postulaty nie s traktowane powanie. - Wszyscy yjemy w nieustannym napiciu mwi jeden z pracownikw Sharpa, ktry chce zachowa anonimowo. Boimy si, e to nie koniec zwolnie. Trudno nazwa dziaania wacicieli wystarczajcymi. Nie wida determinacji, eby pomc osobom traccym prac. Pojawiaj si deklaracje, za ktrymi nie id jednak czyny. Wrd postulatw Solidarnoci s dania wyszych odpraw i innych kryteriw redukcji zatrudnienia. Cz osb gotowa byaby odej z firmy, std te zwizkowcy w negocjacjach z pracodawc staraj si przeko-

na go do dopuszczenia zwolnie dobrowolnych. Fabryka Sharpa dziaa w Ostaszewie od 6 lat. Zatrudnienie znajduje w niej wielu mieszkacw powiatu toruskiego. Zwolnienia grupowe wyranie wpyn na sytuacj na rynku pracy w regionie. - W tym momencie trudno jeszcze powiedzie, jak duy bdzie to problem mwi Zofia Karpa, kierownik Gminnego Orodka Pomocy Spoecznej w ysomicach. Akurat z naszej gminy nie pracuje w strefie a tak duo osb. Wikszy problem moe by chociaby w Chemy. Za kilka miesicy bdzie wyranie wida, jakie skutki przynios perturbacje, ktre obserwujemy w Ostaszewie. Wadze regionu torusko-wocawskiego NSZZ Solidarno zastanawiaj si nad podjciem drastycznych rodkw. W kuluarach sycha o moliwych manifestacjach, a nawet blokadzie krajowej jedynki (po oddaniu do uytku autostrady A1, drogi wojewdzkiej numer 91 przyp. red.). - Dzisiaj chyba obserwujemy smutny koniec jakiego oszustwa, ktre dotyczy strefy mwi TVP Jacek urawski, przewodniczcy NSZZ Solidarno okrgu torusko-wocawskiego. Pracownicy boj si rozmawia o swojej sytuacji, bo niewielu chce si znale na czarnej licie. - Wiele osb jest ju po prostu zmczonych psychicznie mwi

Beata Arbat. Gdy kto straci ju robot, to czsto chce mie chwil wytchnienia i wity spokj. Praca tutaj zszargaa nerwy wielu osobom. Wszyscy musz wiedzie, e nie zarabia si w tej firmie ogromnych pienidzy. Najczciej s to pace zblione do najniszej krajowej. Negocjacje trwaj. W kilku punktach udao si porozumie. Nie wida jednak nadziei na zwikszenie odpraw dla zwalnianych osb. W przypadku Sumiki i Oriona, gdzie take byy zwolnienia, prowadzone byy dla pracownikw szkolenia, ktre miay na celu pomoc w znalezieniu innej pracy. W Sharpie si na to nie zanosi. Pracodawca deklaruje moliwo udostpniania pomieszcze sucych do tego celu, ale nie zorganizuje i nie pokryje kosztw takiego dziaania. - Nie moemy sobie pozwoli na utrat kolejnego zakadu dodaje Beata Arbat. Sumika i Orion ju praktycznie nie prosperuj. Jeeli ze strefy wyjdzie kolejny koncern, caa jej idea stanie pod duym znakiem zapytania. Przecie tu pracuj jedyni ywiciele rodzin, czsto samotne matki czy osoby wychowujce niepenosprawne dzieci. Nie wiem, co bdzie dalej. Przedstawiciele japoskiej firmy w owiadczeniu przesanym mediom wskazywali, e zwolnienia spowodowane s koniecznoci dostosowania iloci pracownikw do aktualnych potrzeb firmy. Sharpa nie omin bowiem kryzys.

Fot. Maciej Pagaa

5 POZA TORU, 8 marca 2013

ycie dykt kryte


Tomasz Wicawski
Jesieni zebrane po polach ziemniaki pozwalaj zabi ssanie odka. Stara kufajka i kilka brudnych koder to or w nierwnej walce z chodem. Par ykw gorzaki pozwala zapomnie, lecz tylko na chwil. W kocu s ludmi musz je, wydala i ogrza si. Cho ciko w to uwierzy, nieopodal yj czsto ich rodziny. Dramat, ktry si w nich wydarzy, trudno odda sowami. W powiecie toruskim yje kilkudziesiciu bezdomnych. Wikszo mieszka w schroniskach, gdzie dostaj ciepe posiki i wie pociel. Niektrym z noclegowniami jest jednak nie po drodze. Czy zakaz picia alkoholu wyjania wszystko? Z alkoholem wstp wzbroniony - W naszej gminie nie ma osb realnie bezdomnych, ktre nie miayby ogromnego problemu z alkoholem mwi Anna Sikorska, kierownik GOPS-u w Lubiczu. Na wsiach nie ma wielu bezdomnych. Poradzilibymy sobie z tym problemem. Zdecydowanie trudniej jest jednak walczy z uzalenieniami. Najwicej bezdomnych w powiecie toruskim pochodzi z Chemy. To zrozumiae - w miastach zawsze ten problem narasta. W Orodku Wsparcia Caritas mieszkaj 33 osoby, z czego 8 w tzw. mieszkaniach chronionych. Sami mczyni. Robic rekonesans, rzadko syszy si o bezdomnej kobiecie. Historia samotnej matki z dwjk dzieci bez dachu nad gow ciska za serce. Na szczcie ju wychodzi na prost. Pono pracuje w Toruniu i ma gdzie mieszka. W Miejskim Orodku Pomocy Spoecznej w Chemy wskazuj nam jednak dwch panw, ktrzy mieszkaj na dziakach. MOPS wykupi im obiady w restauracji. Niewielki zasiek na dugo nie wystarcza.

REGION

Wszyscy chcemy by wolni. Niewielu z nas zamienioby si jednak z bezdomnymi. yj nie tylko w miastach, na wsiach rwnie. Siarczysty mrz z atwoci przenika przez tekturowe atrapy ognisk domowych
przyjeda tutaj ochodzi si w upalne letnie popoudnia. Gdy dziaa orodek wypoczynkowy, atwiej jest znale jaki zarobek. Zim pozostaje opiekowa si stawem, w ktrym trzeba wyku przerbel, by ryby si nie podusiy. Przyczepa oddalona o kilkaset metrw od asfaltu nie wzbudza szczeglnego zainteresowania. - Dostaem zimowy przydzia opau, zreszt nie mam dwch lewych rk i sam sobie zawsze co donios mwi bezdomny z gminy ysomice, ktry chce zachowa anonimowo. Jest mi tutaj dobrze. Nie chc i do adnego schroniska. Od omiu lat tu mieszkam. Wczeniej miaem gospodarstwo, teraz tam hoduj kieki do saatek. Rodzestwo na mnie napierao. Musiaem ich spaci. Siostra mieszka w domu niedaleko, zreszt dziki temu mam tutaj prd. Odwiedzam ich czasem, bo mam tam chrzenic. Ciko odmwi mczynie hartu ducha. Jedyn niedogodnoci, ktr zauwaa, jest brak biecej wody. Ziemniakw na zim mona nazbiera. Drzewo na opa mona przynie. Pogodzi si z takim losem ciko. Niektrym si jednak udaje. Trudno te znale alternatyw. - Powiesi si nie wypada mwi jeden z naszych rozmwcw. Ludzie maj gorzej. Aby tylko czowiek by wzgldnie zdrowy, to przywyknie do wszystkiego. Kiedy miaem normaln prac, jedziem na delegacje, bo przecie rodzin trzeba utrzyma. ona nie okazaa si jednak najwierniejsz. Zabraem swoje zabawki i jestem tu, gdzie jestem.

- Szukam pracy, ale sze dych na karku robi swoje mwi Andrzej Ryski, bezdomny mieszkajcy w przyczepie campingowej na jednej z chemyskich dziaek. Wszdzie krc nosem, kiedy mwi, ile mam lat. Najpierw mieszkaem w altance, ale spona. Ju ponad 4 lata tutaj yj. Rozwiodem si z on i nie byo wyjcia - trzeba byo si wyprowadzi. Kiedy pracowaem jako monter instalacji sanitarnych i murarz, kadem rwnie glazur. Przyczep campingow pomoga kupi siostra. Za cz zapacia rodzina, a reszt dugu ma odda sam lokator. Trudno wyobrazi sobie, jak mona mieszka w niej przy dwudziestostopniowym mrozie. Andrzej Ryski mwi jednak, e nie jest mu zimno. Za prysznic na basenie paci 3 z. Ogoli si moe u siebie. - Syszaem, e w schronisku mona by tylko w nocy mwi bezdomny. A przecie jak zostawi tu swj dobytek, to wszystko mi rozkradn. Pracownik MOPS w Chemy wyjania mu jednak, e w orodku Caritas mieszka si

ca dob. Nie przyjm tam jednak nikogo, kto pije. O alkoholu nie rozmawiamy, ale zawarto butelek po denaturacie, ktre walaj si wewntrz przyczepy, niekoniecznie musiaa suy jako rozpaka. Ponure wraenie robi szopa suca w Koczewicach za mieszkanie Janusza Cimocha. Mieszka w niej z on. Zmara na raka. Do lekarza nie chodzia regularnie. Gdy go wykryto, byo za pno na leczenie. - Pilnuj domu, ktry jest tutaj budowany mwi Janusz Cimoch. Waciciel pozwoli mi tu mieszka. Gdy trwaj jakie prac, to staram si pomaga. Zawsze wpadnie jaki grosz. Mam obiecane, e kiedy zostanie uprztnity budynek obok, to bd mg go zaj. O godnych warunkach ycia trudno w takich sytuacjach mwi. Czstokro lepiej maj zwierzta. Jest kilka jajek, ktre odebra w sklepie z przydziau z pomocy spoecznej, miska do prania ubra i garnek, w kt-

rym mona ugotowa wod. Jak si co gotuje, to jednoczenie si ogrzewa. Do Koczewic Janusz Cimoch trafi z Guchowa, gdzie mia mieszkanie z racji pracy w Rolniczej Spdzielni Produkcyjnej. Wedug informacji, ktrymi dysponuje GOPS w Chemy, mieszkanie zostao sprzedane, co automatycznie spowodowao, e wraz z on zostali osobami bezdomnymi. Kowal swojego losu - Wielokrotnie proponowalimy pomoc panu Cimochowi mwi Anna Bykowska, kierownik GOPS w Chemy. Szczeglnie w okresie zimy chcielimy, aby by w schronisku. Czowieka nie mona jednak do niczego zmusi. Nie ukrywam rwnie, e w tym przypadku spor rol odegra alkohol. Kamionki Jezioro kojarz si nam z latem i wypoczynkiem na play. Wielu torunian

Fot. Maciej Pagaa

Do pracy za pno

6 POZA TORU, 8 marca 2013

Wahadowo na Nieszawskiej
Fot. Maria Lewandowska

REGION

Od wtorku kierowcy podrujcy w kierunku Wielkiej Nieszawki musz uzbroi si w cierpliwo

Tomasz Wicawski
Jest szansa, e stan, jednej z najbardziej zaniedbanych drg w regionie, ulegnie poprawie. Drogowcy buduj nasyp pod now tras. Konieczne okazao si postawienie sygnalizacji wietlnej. Wszystkie prace maj si zakoczy do wiosny przyszego roku.

- Inwestycj realizuje miasto Toru mwi Kazimierz Kaczmarek, wjt gminy Wielka Nieszawka. Jestemy jednak na bieco informowani o postpach prac. Wykonawca uzna, e niemoliwe jest wykonywanie remontu bez wprowadzenia ruchu wahadowego. Podrujcy w kierunku gminy Wielka Nieszawka i Torunia musz przygotowa

si na zatory. Nie od dzi trudno przebi si przez most w godzinach szczytu, a teraz nie bdzie atwiej. W planach jest zatrudnienie sygnalistw. Bd oni kierowali ruchem w najgortszych okresach dnia rano i po poudniu, gdy ludzie wracaj z pracy. Remont ulicy Nieszawskiej planowany by od wielu lat. - Cieszymy si, e miasto nareszcie zdecydowao si

ten krok mwi Kazimierz Kaczmarek. Ta droga ma dla nas kluczowe znaczenie, jeeli chodzi o inwestycje. Wiele osb boi si kupowa grunty na terenie naszej gminy z uwagi na korki i utrudniony dojazd do Torunia. Przedstawiciele Miejskiego Zarzdu Drg w Toruniu mwi o trosce o kierowcw i minimalizowaniu skutkw remontu.

- Ruch wahadowy bdzie przesuwany w miar postpu prac mwi Agnieszka Kobus-Psko, rzecznik prasowy MZD w Toruniu. Planujemy go na odcinkach od 200 do 590 metrw. W sumie bdzie ich dziesi. Chodzi o to, aby mieszkacy w jak najmniejszym stopniu odczuli niedogodnoci zwizane z prowadzon inwestycj.

Sprostowanie
W artykule pod tytuem Wystarczy podpisik, czyli teleprzebieracy autorstwa Marcina Lewickiego, opublikowanym na stronie 5 Gazety Poza Toru oraz w artykule tej samej treci pod tytuem Nasz dziennikarz pracowa w Direct Connect. Okazali si oszustami opublikowanym na stronie internetowej w dniu 11 lutego 2013 roku zostay podane nieprawdziwe informacje na temat spki MNI Telecom S.A.z siedzib w Radomiu. Nie jest prawd, co sugeruje autor artykuu, e MNI Telecom S.A. wsppracowaa z firm Direct Connect w okresie, ktrego dotyczy artyku lub e wsppracuje z ni obecnie. Nie jest take prawd, e dziennikarz Gazety Poza Toru zatrudni si w MNI Telecom S.A., poniewa MNI Telecom S.A.w ogle nie zatrudnia pracownikw w celu pozyskiwania klientw i zawierania umw. Nieprawdziwe s wszystkie informacje zawarte w artykule dotyczce sposobu pozyskiwania klientw przez MNI Telecom S.A., w szczeglnoci manipulowanie klientami lub wprowadzanie w bd. Firma MNI Telecom S.A.

7 POZA TORU, 8 marca 2013


REGION

My, ludzie z aleksandrowskiego dworca


Z palm i zdobnych yrandoli pozostay tylko wspomnienia. Aleksandrowski dworzec nie przypomina tego sprzed lat
Monika Olender
Gdyby ich zabrako, aleksandrowski dworzec byby uboszy o t troch historii. Byby chodniejszy o t yczliwo. Byby cichszy o ten gwatowny skrzyp drzwi otwieranych na ocie. Drgajcy ywy dworzec zastygby w bezruchu. To ludzie nadaj znaczenia przeszoci. Nawet, gdy niewiele z niej zostao Jak pisa Edward Stachura, aleksandrowski dworzec by prima. Taki cacy. Taki pikny, wielki, elegancki. I cho nie ma ju wysokich rzebionych plafon czy dugiej, szerokiej eleganckiej promenady wzdu peronw, to cigle zachwyca. Bo nie jest to klasyczny dworzec kolejowy. Nie ma tu typowej poczekalni dla podrujcych ani wielu peronw. To, co przyciga uwag, to raczej dugi pitrowy budynek. Szary i brudny, ale wci urzekajcy. Aleksandrowski dworzec mia w swojej historii dwa hity. Pierwszy z nich pojawi si w latach szedziesitych XIX wieku. By to midzynarodowy incydent wywoany przejciem tajnej korespondencji dotyczcej wsplnego, rosyjsko-pruskiego, zwalczania powstacw styczniowych. Szesnacie lat pniej pojawi si kolejny przebj. Tym razem byo to spotkanie koron. Car Aleksander II przyj tutaj cesarza niemieckiego Wilhelma I. I cho lokomotywy parowe ju dawno odjechay, a ogromne pitrowe yrandole znikny z sali carskiej, to dworzec cigle ttni yciem. Dziki ludziom, ktrzy mieszkaj w jego murach. Kolejarz i introligatorka Sowiscy yj spokojnie. Od wielu lat mieszkaj w pomieszczeniach aleksandrowskiego dworca. On przepracowa na kolei czterdzieci cztery lata. By maszynist. Ona pracowaa od szesnastego roku ycia jako introligatorka we wrocawskiej drukarni. Do Wrocawia wyjechaam w 1947 roku rozpoczyna swoj opowie Jadwiga Sowiska. Poszam do tamtejszej drukarni. Jaka ona bya pikna. Cigle widz te dugie schody. Za biurkiem siedzia dyrektor. Powiedziaam mu wtedy, e przyszam do pracy. A on na to, e dzieci nie przyjmuje. Odpowiedziaam, e dzieci te musz je. Wsta, popatrzy na mnie przez chwil i wzi mnie za rk. Poszlimy do introligatorki, ktra miaa mnie wszystkiego nauczy. Potem okazao si, e ten dyrektor by ydem i caa jego rodzina umara z godu Zygmunt Sowiski suy w wojsku w formacji puku ochrony rzdu. Do Aleksandrowa wrci z tsknoty. Za kolej. Prawdziwa kolej bya wtedy, kiedy byy lokomotywy parowe, a ludzie dyscyplin pracy mieli po prostu we krwi wspomina Zygmunt Sowiski. Maestwo Sowiskich urodzio si i wychowao w Aleksandrowie Kujawskim. Take tutaj si poznali. O kolei i aleksandrowskim dworcu Sowiski wie wszystko. Doskonale pamita czasy, w ktrych sokici pilnowali dworca. Nikt bez wanego biletu nie mg wej. Byy kiedy takie budki tumaczy emerytowany maszynista. To byy tak zwane peronwki. No i bileterzy, ktrzy sprawdzali kto ma bilet, a kto nie. Przede wszystkim bya tutaj siedziba Stray Ochrony Kolei. Dawniej byy rwnie, z drugiej strony dworca, dwa tory, gdzie wjeday pocigi. Std by wyjazd w kierunku Torunia i do Ciechocinka. Trawniki przed budynkiem wyglday jak zielone dywany. Dworzec, w okresie powojennym, by przepikny. Zosta jednak zdewastowany przez modernizacj torw. Wymylono, aby poszerzy peron i przecign tor o szedziesit centymetrw w stron budynku. Okres, w ktrym dworzec by pikn i zadban budowl z rozrzewnieniem wspomina take Jadwiga Sowiska. Bya tam wwczas ogromna poczekalnia dla podrujcych, w ktrej bufet by czynny przez ca dob. Sal ogrzeway cztery piece kaflowe. cian zdobi brz poczony z purpur. Kiedy wszystko byo tutaj zadbane dodaje Zygmunt Sowiski. Uroku dodaway freski. W carskich pokojach i holu byy pikne yrandole, ktre kto ukrad. W budynku bya take wietlica, w ktrej pniej organizowano dyskoteki. Maestwo pamita take Edwarda Stachur, ktry nieraz cae noce przesiadywa na aleksandrowskim dworcu. Podobno zawsze mia przy sobie zeszyt i gitar. ona toromistrza Na tym samym pitrze, co Sowiscy, mieszka take maestwo Rczkowskich. W murach aleksandrowskiego dworca spdzili ju trzynacie lat. Wczeniej mieszkaam dwanacie lat na blokach przy ulicy Szkolnej mwi Danuta Rczkowska. Jak wprowadziam si tutaj w latach 80., to dworzec by adniejszy. Teraz stale mamy awarie. Najbardziej ubolewam nad tym, e mam niesprawny kaflowy piec. Nie mog w nim pali, bo nie ma w rodku szamotu. Nie mam pienidzy, abym moga sama go naprawi, dlatego prosiam wiele razy miasto o pomoc. Syn kolejarza Do mieszkania Ewy i Janusza Kotuskich prowadz strome schody. W murach aleksandrowskiego dworca spdzili ju czterdzieci lat. Odkd tu mieszkam nic si tu nie zmienio mwi Ewa Kotuska. My nie jestemy rodzin kolejarsk. Ojciec mojego ma by zawiadowc na kolei. Umar, kiedy Janusz mia dwa i p roku, ale obowizyway odpowiednie przepisy, dziki ktrym wdowa moga zachowa lokal. Z wyksztacenia Janusz Kotuski jest elektrykiem. Wiele lat przepracowa jako kierownik energetyki. Urodzi si i wychowa w Aleksandrowie Kujawskim. Jego ona pochodzi z Bydgoszczy. Bya szefow pac w aleksandrowskim szpitalu. Niedawno zalao nam wszystkim mieszkania wskazuje na sufit w sypialni Ewa Kotuska. ciany pkaj, tynk odpada. *** W przestronnej hali dworcowej nie ma ju ogromnych palm. W sali na pitrze nie stoi karton z czarno-biaymi zdjciami sportowcw i kolejarzy. Znikn gdzie te duy fortepian. I pikne yrandole. Zamiast tego woda na cianach i fekalia w piwnicy.

Fot. Maciej Pagaa

8 POZA TORU, 8 marca 2013

yczenia dla super babeczki


Tego kwiatu jest p wiatu, a kady chce by doceniony. Na to nie znajdzie si lepsza okazja ni Dzie Kobiet 8 marca
Z pord wszystkich konfliktw jakie pamita historia jeden trwa od zawsze. Wojna pci. Kiedy Ewa kcia si z Adamem o zbieractwo owocw. Dzi Halina strofuje Ryka o krzywo skoszon traw. Nic si nie zmienio. Moe chocia na dzie kobiet bdzie troch milsza. By tak byo, zwyke kwiaty nie wystarcz. To musi by co nietuzinkowego. Mwi si, e przecitny facet widzi tylko podstawow palet kolorw. Do tego wszystko jest albo w porzdku, albo po prostu nie. Zupenie inaczej wyglda to u kobiet. Zatem dogodzenie im wymaga wiele wysiku. A ycie bez nich to nie ycie. Na szczcie prosty, nie dostrzegajcy pikna mczyzna nie zostaje na placu boju sam. Za pienidze, niektre z kobiet, niczym podwjni agenci wyrczaj samcw z trudnej dla nich sztuki wyboru kwiecistego podarunku. Moda odchodzi i wraca jak niezdecydowana partnerka. W tym roku cofamy si do czasw PRL, gdzie godzik nieodzownie czony by z dniem 8 marca. Na tegoroczny dzie kobiet przygotowaymy humorystyczne kompozycje kwiatowe. Jedna z nich to pojedynczy godzik z tasiemk pasmanteryjn spuszczon do dou na ksztat sukienki, a do tego doczony tiulowy woreczek z najzwyklejszymi poczochami jakie byy wrczane kobietom w czasach PRL informuje Magorzata Knera, jedna z zaoycielek Kwiaciarni Avalanche w Przysieku. Koszt takiego oryginalnego upominku to okoo 8 zotych, a w cenie gwarancja radoci. Romantyczny gest z humorystycznym dobrze wspgraj. Tym tokiem mylenia kieruj si absolwentki wydziau sztuk piknych, dla ktrych najpikniejsze emocje wyraa si za pomoc kwiatw. Nasz inny pomys na wesoo to ciastko w papierowej papilotce, w ktrej jest kwiatek, a cao zawinita jest w przezroczysty papier z sentencj: Babeczka dla super babeczki tumaczy florystyka z Avalanche. Upominek za okoo 10 zotych to podwjne zadowolenie. Najpierw uciesz si oczy, potem odek, a na koniec serce zadry. Jak ju powica si dla kobiety to z klas. Niech ten jeden dzie

DZIE KOBIET

Fot. Martyna Jankowska

po brzegi wypeni emocje. By moe utrzymaj si na dugi czas, a do nastpnego dnia kobiet jako si przetrwa. Nic nie stoi na przeszkodzie, by podarunek by preludium do wieczoru penego atrakcji. W czasie, gdy bdziecie na dugim spacerze ze swoj wybrank, ekipa ze studia Avalanche przygotuje st do romantycznej kolacji. W zalenoci od upodoba klienta przygotowujemy zarwno przestrzenie prywatne jak i wntrza restauracji. Naszym atutem jest tworzenie serwetek z kwiatw ywych, czsto wybierana dekoracja podczas bankietw, czy wesel Magorzata Knera prezentuje swoj ofert. Po takiej niespodziance od stolika do ka nie bdzie daleko. Nie masz czasu na zakup kwiatw? To ndzna wymwka. Poczta kwiatowa dziaa lepiej ni ta tradycyjna. Dowz kwiatw na wskazane miejsce jest coraz bardziej popularny przekonuje Magorzata Knera. Fakt ta opcja

czy si z dodatkowym wydatkiem, ale adna pani tego dnia nie powinna mie pustego wazonu. Jeli wolisz przeznaczy te pienidze na piwo, czuj si poywk dla wciekych feministek. Zda si w zupenoci na rady i gust specjalistek to aden powd do wstydu. One doskonale rozumiej, e Micha Anio zdarza si raz na kilkaset lat. Pikno to trudna rzecz. Znaczna wikszo panw sucha naszych sugestii. Rzadko, ktry wie po co przyszed. Powiedziaabym, e tych drugich jest zaledwie 20 % - mwi florystyka z Przysieka. Mska decyzja w wiecie kwiatw jest jak damska w galerii handlowej. Rwnowaga wiata znw zachowana. Choby nie wiadomo jak rniy si od nas i miay odmienne zdanie to zawdziczamy im wiele. S wsparciem, radoci dla oczu, piknem w czsto szarym wiecie. Niech chocia w tym jednym dniu czuj si jak czu si powinny - w peni kobiece. Nasze panie.

WYDARZENIA KULTURALNE W TORUNIU KALENDARIUM

Centrum Sztuki Wspczesnej


od 2013-03-15 do 201305-26 Cuda niewidy
Eksperyment wystawienniczy, w ramach ktrego zaprezentowane i zanalizowane bd nowatorskie dziaania prowadzone w obrbie sztuki, designu, mody i architektury oraz wzajemne oddziaywania zachodzce midzy tymi dziedzinami.

Lea i Fred s par. Fred jest pisarzem, ale do tej pory nie odnis jeszcze sukcesu. Lea jest aktork, ktra wci nie moe znale odpowiedniej dla siebie roli. Jej siostra Naomi jest kobiet biznesu, prowadzi galeri sztuki wspczesnej. Postanawia stworzy dzieo ktre stanie si najgoniejszym , wydarzeniem zbliajcych si targw sztuki. Dzieo to stopniowo odsania prawdziw twarz Naomi, psuje relacj midzy Le i Fredem i zmienia ich ycie w koszmar.

Wydawa by si mogo, e w wiecie, w ktrym umarli powstaj z grobw a sowa ycie i mier trac swoje znaczenie, nie ma ju miejsca na mio. Pewnego dnia crka wojskowego odpowiedzialnego za eksterminacj nieumarych spotyka niezwykle przystojnego R. Nie ma tu adnego znaczenia, e serce chopaka ju od dawna nie bije.

Renata Przemyk Akusti Trio


Renata Przemyk znana przede wszystkim z wykonania piosenki Bab zesa Bg w zespole Y Hozna ale to by rok 1989. Po a , zawieszeniu dziaalnoci zespoy z powodzeniem rozpocza karier solow.

9.03, godz. 18:00 Spektakl Klub Musiw


Do czego zdolni s mczyni, aby wkra si z powrotem w aski swoich on? Na to pytanie znajdziecie Pastwo odpowied w brawurowej komedii w reyserii Andrzeja Rozhina.

bilety: 30-50 z

bilety: 50 z

1.03

Premiera

bilety: 22-30 z

Hitchcock
Obsada: Anthony Hopkins, Helen Mirren, Scarlett Johansson
Twrczo Alfreda Hitchcocka wbijaa widzw w fotele i wesza do klasyki filmu, ale ycie osobiste Hitchcocka byo niemniej ciekawe od jego produkcji, zwaszcza jego burzliwy romans z Alm Reville, ktra bya wspautork scenariuszy do wielu jego filmw.

Lizzard King
12.03 Koncert: Manchester + GoodWay
Saw grupie przynis wystp na festiwalu Top Trendy w 2008 r., zdobywajc gwn nagrod piosenk Dziewczyna gangstera . Muzyk, jak tworz to tzw.brit-pop zdomieszkami punk-rocka.

od 2013-01-11 do 201303-17 Focus Poland Project 3: Take 5


Take 5 to kolejna wystawa wramach midzynarodowego projektu wystawienniczego FOCUS POLAND, stanowicego cz programu artystycznego Dobrili Denegri. Podczas kolejnych odson cyklu wybitni polscy artyci modego pokolenia realizuj w przestrzeniach Centrum wystawy pod opiek kuratorw zaproszonychdo Torunia zprestiowych instytucji na caym wiecie.

Dziady. Transformacje
Reyseria: Jacek Jabrzyk
Dziady Adama Mickiewicza to jeden z najwybitniejszych polskich tekstw dramatycznych. Ale jak gra je dzisiaj? Nie ma kibitek pdzcych na Syberi, a prawdziwi patrioci nie siedz w wizieniach, a chodz umiechnici po ulicach. Sprbujmy spojrze na ten tekst na nowo. Sprbujmy tekstem Dziadw opisa nasz, wspczesn rzeczywisto.

Hiszpaskie Oczy Recital Kabaretowy dla Dorosych


Z okazji Dnia Kobiet Hotel Bulwar zaprasza na recital w hiszpaskim stylu. Opowie histori miosn, ktrej akcja dzieje si w karczmie w Toboso - miejscu pochodzenia piknej Dulcynei, bohaterki z powieci Miguela de Cervantesa.

Restauracja Hotel Bulwar

bilety: 20 z

bilety: 22-30 z

Od nowa
9-16.03 KLAMRA
Alternatywne Spotkania Teatralne KLAMRA to obecnie jedyny wregionie ijeden znajwaniejszych festiwali wPolsce, ktry prezentuje teatr alternatywny. Festiwal prezentuje najciekawsze spektakle przygotowane przez najlepsze polskie teatry nieinstytucjonalne.

21.03 Koncert: Raz Dwa Trzy & Spitfire


Raz Dwa Trzy to klasyka. Znaj ich wszyscy. Prostot i szczeroci trafiaj do kadego, s uniwersalni. Bez wzgldu na wiek. Spitfire to powoany przez Pierrea oraz Tadeusza Abrahama Kulasa twr muzyczny, ktry ma zintegrowa ich wsplne artystyczne fascynacje.

bilety: 18-28 z

CH Plaza
W CH Plaza kadej pani bdzie wrczony kwiatek. Kosmetyczki bd nakada darmowy makija oraz udziela fachowej rady w kwestiach stylizacji.

8-10.03 Dzie kobiet

bezpatne

Kino Cinema City


1.03
Premiera

Body Art

Teatr

Wiecznie ywy

bilety: 60-70 z

Reyseria: Ana Nowicka

Obsada: Nicholas Hoult, Teresa Palmer, John Malkovich

bilety: Karnety: 100-120 z

16-17.03

16.03 Od Nowa na obcsach:

Aula UMK

Prezentowanie aparatw fotograficznych, aukcje, a take warsztaty.

Wydarzenie fotograficzne

9 POZA TORU, 8 marca 2013

Jestem wrogiem patriotyzmu


Jak wielkim wyzwaniem bya dla pana propozycja Piotra Trzaskalskiego? Na pocztku olbrzymim. Byem ni ogromnie zaskoczony. Potem przeczytaem scenariusz i odbyem wiele rozmw z reyserem oraz aktorami grajcymi razem ze mn w Moim rowerze, na czele z takim profesjonalist jak Artur mijewski, i poczuem si o wiele swobodniej. Wiedziaem, e nie jestem aktorem i nie umiem gra. Kocham jednak amerykaskie kino. Uwielbiam Jacka Nicholsona i Dustina Hoffmanna. Jedyne, co mogem zrobi, to by i nie kama. Potem dosza jeszcze kwestia dialogw, czego ogromnie si baem. Ekipa pomoga? Bardzo. Piotrek Trzaskalski mwi mi, kiedy myliem tekst, ebym si nie przejmowa, bo wida zosta le napisany. Byem pod ogromnym wraeniem Artura mijewskiego, ktremu wystarczy moment, by zapamita cay tekst. Uspokoi mnie jednak, mwic, ebym sucha, co si do mnie mwi i odpowiada na pytania, a wszystko bdzie dobrze. Tak te zrobiem i w ten sposb powsta ten film. Na dugo jednak pozosta w pana gowie. Do dzi pojawiaj si pewne problemy z tym zwizane. W pewnym momencie tak silnie zidentyfikowaem si z Wodkiem, ktrego graem, e budziem si przed telewizorem i czuem, e jestem nim. Chyba inaczej nie mogem zagra. Krzysio Chodorowski (grajcy wnuczka przyp. red.) pyta mnie wielokrotnie, jak to robi, e powtarzamy kolejn scen sidmy raz, a ja znw pacz jak dziecko. Nie umiaem odpowiedzie. Czytaem tekst, zdawaem sobie spraw z sytuacji i tak po prostu czuem. Skoczyo si wizytami u psychologa, bo naprawd due pitno wywaro na mnie zaangaowanie w t produkcj.

WYWIAD

O filmie Mj rower, wspczesnej Polsce, rytmicznoci jazzu i Mice Urbaniak, z Michaem Urbaniakiem, legend polskich jazzmanw, rozmawia Tomasz Wicawski
walki o to, eby dialekt sta si jzykiem lokalnym. Uwaam, e powinna nastpi integracja, bo ludzie s wszdzie do siebie podobni. Prosz rozwia moje wtpliwoci. Czy jazz jest muzyk duszy czy intelektu? Nie ma nic wsplnego z intelektem. Nic w nim nie ma. Powtarzam zawsze tak: ucinamy gow, w rodku jest serce i dusza, a jak kto ma co jeszcze poniej to jest motherfuckerem.
Fot. Tytus Szabelski

oczywicie wyjtki, jak rnego rodzaju eksperymenty czy poczenia. Generalnie jednak europejscy jazzmani mdz. Projekt Urbanator ma temu zaradzi? Sprowadzam do Polski Amerykanw. Propagujemy kultur muzyki rytmicznej, nie tylko jazzu. Caa wspczesna, stojca na wysokim poziomie, muzyka rozrywkowa oparta jest o rytm. Wemy np. amerykaski rap czy dobrych polskich hip-hopowcw O.S.T. R., Sok czy Fisz graj jazz. Nie ma znaczenia, e nie ma w tych kompozycjach duszych improwizacji. Ostatnio suchaem pyty Grayny obaszewskiej. Super zapiewane piosenki. Moim zdaniem po polsku jest niezwykle trudno wykonywa muzyk rytmiczn. Jak widzi pan karier swojej crki Miki Urbaniak? Wikszo rzeczy, ktre tworzy, przypada mi do gustu. Latem znw bdziemy razem koncertowa. Uwaam, e ona ma specyficznego czuja, charyzm i niebyway charakter. Nie mwi tego jako ojciec, ale muzyk. Suchajc jej mona zapomnie o boym wiecie. Na tym polega muzyka, a nie na tym, jak kto dugo wyje, jaki ma gos, jak dugo krzyczy czy co wypiewuje. Mika nic nie piewa. Otwiera usta i chce si tego sucha.

Jest pan obywatelem wiata. Jak z pana perspektywy zmienia si Polska, podejcie Polakw do kultury? Modzie jest nasz si. Sporo ludzi podruje, zna jzyk angielski. auj, e rosyjski by kiedy takim tabu, e nikt z nas nie chcia si go uczy, bo bylimy do tego zmuszani. Mielibymy niejako extra dodatkowy jzyk. wiat si skurczy. Sprawy polityczne s strasznie zagmatwane, ale mam nadziej, e prdzej czy pniej wszystko si wyprostuje i Europa zjednoczy si, tak jak byo to w zamyle. Jestem wrogiem patriotyzmu,

Dlaczego wic w powszechnym odbiorze rock oparty na dwch akordach uwaany jest za muzyk mas, a jazz muzyk elit? Dlatego, e 90% muzykw europejskich mdzi, nie gra rytmu. Rockendrolowcy graj prosty rytm, ktry trzyma kompozycje. Jazz jest muzyk rytmiczn, jak si go z tego obedrze, zabierze tzw. czuja, to nic w nim nie pozostaje. Trzeba wtedy tylko siedzie i ziewa. Ja takiego jazzu nie toleruj. S

PREZENT
03 godz.12:00 - 19 Szkoa pielgnacj :00 i z Sephora Szkoa wizau z D ou Szkoa stylizacji po glas d okiem Roberta Casting na Najpi kniejsz Toruni Karlewskiego ank z Wirtualny Sesja zdjciowa m Toruniem Bezpatne porady kosmetycze, diet etykw, trenerw Konkursy z nagr odamipersonalnych Dla kadej z Pa niespodzianka Na najmodsze Pa nie czeka Plazu z atrakcjami Szczegy na ww w.torun-plaza.pl Pitek 8.03 i Sob ota 9.

Zrb Sobie

Dzie Kobiet

8 marca

Zapraszamy codziennie w godz. 9.00-21.00 ul. Broniewskiego 90, 87-100 Toru

10 POZA TORU, 8 marca 2013


MIASTO CHEMA

Gala boksu w Chemy

Trzydziestu zawodnikw skrzyowao rkawice podczas gali boksu w Chemy. Wydarzenie powicone pamici wybitnego zawodnika klubu Legia, Alfreda Paliskiego ma zapocztkowa odbudow potgi bokserskiej w Chemy. W czasie gali zawodnicy stoczyli pitnacie walk, w rnych kategoriach wagowych. Impreza rozpocza si od minuty ciszy, upamitniajcej Alfreda Paliskiego. Wychowanek Legii Chema to brzowy medalista Mistrzostw Europy i podopieczny legendy polskiego boksu Feliksa Stamma. - Organizatorowi nale si wielkie brawa, bo dawno nie widziaem tak wietnie zorganizowanej gali mwi, wystpujcy w nietypowej dla siebie roli sdziego, Pawe Skrzecz. Oprcz walk amatorskich organizatorzy zaprezentowali bokserski pojedynek najmodszych adeptw boksu. (ML)

Fot. Tytus Szabelski

11 POZA TORU, 8 marca 2013


MIASTO CHEMA

Legendy tunelem podziemnym pisane


Konkatedra w. Trjcy moe ukrywa jeszcze wiele tajemnic. Nowych bada na razie nikt jednak nie planuje
Niepotwierdzonych teorii jest jednak o wiele wicej. Jedni mwi o przejciu prowadzcym na Kuchni, inni o zawaleniu si tunelu pod Jeziorem Chemyskim w czasie ucieczki mieszkacw. Nic jednak nie potwierdza tych historii. - Pod katedr s na pewno kaplice. Znajduj si tam pochwki kanonikw, do ktrych teraz nie ma dostpu. Od osb, ktre wtedy jeszcze odwiedzay podziemia, syszelimy o brodatych mczyznach w trumnach z piercieniami. Wszystko to jednak przypuszczenia podsumowuje Marcin Seroczyski. - Jeli mielibymy hipotetycznie planowa jakikolwiek ruch turystyczny, to trzeba to zrobi z gow. Mamy przykad zamku w Malborku, gdzie odwiedzajcy maj praktycznie woln rk w czasie wizyty ze szkod dla eksponatw. Nic na razie nie zapowiada kolejnych bada czy wykopalisk. Wszystko moe si jednak wyjani w drodze przypadku zwizanego z pochwkiem bogosawionej Juty. - Wikszo teorii zwizanych z podziemiami opiera si na sownych przekazach, z ktrych raczej nic nie wynika komentuje Dariusz Meller, historyk. Nie znamy natomiast miejsca spoczynku bogosawionej Juty i to wci stanowi zagadk. Ciao w. Juty miao by zoone w budujcej si jeszcze konkatedrze. Gdy w XVII wieku zatwierdzono kult bogosawionej, jej grb okaza si pusty. Wedug legendy jej szcztki znajd si w czasie niewielkiego remontu bazyliki w. Trjcy. By moe wtedy trafimy rwnie na lad wejcia do podziemia, w ktrym czekaj wozy ze zotem i srebrem. Wtedy trzeba uwaa na gliniany garnuszek upamitniajcy budow wiey Opaliskiego, bo wtedy bazylik spotkaj nieszczcia.

Klubowicze dobrych uczynkw


Midzyszkolny Klub Wolontariatu rusza z kolejn akcj

Fot. ukasz Piecyk

Wejcie w podziemiach bazyliki zostao zamurowane w latach 50.

ukasz Piecyk
Schodzimy do podziemia bazyliki konkatedralnej w. Trjcy, przechodzimy przy starych grobowcach kanonikw i wychodzimy podziemnym tunelem na drug stron jeziora. Nawet najmniejsza nadzieja rozpala wyobrani o niezbadanych dotd miejscach w Chemy. Ile w miejskich legendach jest prawdy? Najczciej mwi si o labiryncie krypt, ktry czy konkatedr m. in. z kocioem witego Mikoaja czy ratuszem. Wikszo osb, z ktrymi rozmawialimy, wyklucza jednak przejcia podziemne, gwnie to pod Jeziorem Chemyskim. Miasto

nie byo twierdz obronn, wic tunel byby bezuyteczny. - Po co Chemy ewakuacyjne wyjcie, skoro miasto nie miao charakteru warownego? pyta Marcin Seroczyski z Towarzystwa Przyjaci Chemy. - W latach 50. wejcie do podziemi konkatedry zostao zamurowane. Za cegami wida jednak kable elektryczne. Pod koniec XX wieku specjalne sondy potwierdziy istnienie podziemnych tuneli, ale nie okreliy ich przebiegu s zasypane. - Kiedy w okolicach przedszkola przy ulicy Tumskiej doszo do osunicia ziemi. Naukowcy z UMK podjli prace archeologiczne wyjania Jerzy Czerwiski, burmistrz Chemy. Trafiono wtedy tylko na piwnice po browarze. Badania miay wykaza, e nie ma podstaw do dalszych wykopalisk, a inwestowanie w kolejne prace byoby strat pienidzy. - Do mnie rwnie dotary opowieci, jakoby starsi mieszkacy miasta jako ministranci odwiedzali podziemia, ale nie mog tego w aden sposb potwierdzi dodaje Jerzy Czerwiski.

Podczas ostatniego zebrania klubowicze przygototowali plakaty w zwizku ze zbirk dla schroniska dla zwierzt

Powicaj swj wolny czas, eby pomaga. Zamiast siedzie przed telewizorem lub komputerem, angauj si w wiele charytatywnych akcji. Tak modzi wolontariusze dziaaj od 6 lat. Spotykaj si popoudniami w Szkole Podstawowej nr 4. W wiksze wydarzenia zaangaowani s wszyscy. Do mniejszych dziel si na grupy tak, jak ostatnio. - Teraz zajmujemy si przygotowaniem plakatw na zbirk dla schroniska w Toruniu mwi Magosia, uczennica technikum. To jedna z naszych tradycyjnych akcji, ale najlepiej wspominam udzia w Szlachetnej Paczce. MKW zajmuje si jeszcze m. in. pomoc w Caritasie czy w szpitalach. Wrczali ulotki i roznosili worki na psie odchody, gdy uwiadamiali mieszkacw miasta, aby sprztali po swoim pupilu. - Dziaamy w ramach programu Bezpieczna Chema tumaczy Dorota Jarzemska, opiekunka klubu. Nie moe-

Fot. ukasz Piecyk

my zbiera pienidzy, ale tylko rzeczy. Gdy bralimy udzia w akcji Caa Polska czyta dzieciom, zorganizowalimy zbirk ksiek. Ludzie s bardzo przyjanie nastawieni. Pewnego razu przyszo na nasz akcj tyle osb, e sami bylimy zaskoczeni. Pul pienidzy klub dostaje od Urzdu Miasta. Mog do niego nalee tylko uczniowie. - Od niedawna jestem w klubie jako jeden z nielicznych chopakw mwi Dawid. Nasza pe chyba wstydzi si pomaga, ale jak najbardziej zachcam, aby wyrwna siy. Dziewczyny s jednak bardziej otwarte na takie sprawy. Aktualnie w klubie dziaa ponad 40 osb, gwnie modzie z gimnazjum i liceum. - W zalenoci od potrzeb dzielimy si na grupy wyjania Dorota Jarzemska. Sporo osb, ktre pomagay w szpitalach, po opuszczeniu klubu zwizay z tym swoj przyszo, czyli zaczy studiowa medycyn lub psychologi. (P)

12 POZA TORU, 8 marca 2013


GMINA CHEMA

Z gmin bd na swoim

Wycieczki na zdrowie
Od kwietnia czas na gminn rekreacj

Po Osiedlu Modych w Browinie zostaa tylko nazwa. Czy wjtowi uda si zrealizowa plan tanich domw dla zakadajcych rodzin?
projektujc i budujc dom. Z listy chtnych zostan wybrane osoby, ktre bd mogy wykoczy budynek postawiony w taniej technologii (gwnie z drewna). Pierwsze pomysy zakaday domy bez piwnic z moliwoci zagospodarowania poddasza, dobudowy tarasu czy garau. Ceny domw w stanie surowym ksztatoway si na poziomie nawet 30 tysicy zotych. Z tego powodu wjt zaproponowa wpisanie tworzenia inicjatyw mieszkaniowych na wsi do strategii rozwoju wojewdztwa na lata 2014-2020. W Koczewicach gmina stworzya miejsce na wzr hotelu. Za 6 tysicy zoty kupiono budynek, w ktrym moe mieszka 12 rodzin. Gmina wykonaa czci wsplne, a wykoczenie pozostawiono lokatorom. Podobnie byo w paacu w Mirakowie. - Gdy mody zarobi na swj dom, oddaje nam klucze i proponuje kwot odstpnego, ktra pokrywa jego wszelkie inwestycje w gminne mieszkanie. Szukamy na licie osob, ktra chciaaby tyle wpaci i ju ma mieszkanie wyjania Jacek Czarnecki. To dugofalowe mylenie, bo mielibymy nowych mieszkacw, ktrzy paciliby podatki, posyali swoje dzieci do szkoy i by moe prowadzili dziaalno gospodarcz.

Fot. Tytus Szabelski

Na razie na Osiedlu Modych stoj tylko domy prywatne

ukasz Piecyk
Jeden z projektw upad, drugi gmina chce realizowa w miar wasnych moliwoci. Gdyby pomys wsparcia tworzenia domw na terenach wiejskich, otrzyma zastrzyk finansowy z unijnych pienidzy, nowe osiedla powstayby jak grzyby po deszczu. Dzisiaj wedug planu miejscowego gmina oferuje ponad 500 dziaek mieszkaniowych. Sam Strual to praktycznie dziaki dla nowych mieszkacw. Przykadowo w Browinie s gotowe plany dla blisko 20 dziaek razem z budynkiem socjalnym. - Na mieszkania czekaj dziesitki modych maestw. Chcielimy ten problem formalnie rozwizywa w cigu

Biay mi dla druyny


Ponad 2 godziny zabawy i zdrowej rywalizacji oraz 15 konkurencji dla dzieci i ich rodzicw tak upyna szsta edycja konkursu Jestem Sprawny. Uczniowie z gminnych szk podstawowych rywalizowali m. in. o okazaego misia. Turniej sportowy to ju tradycyjna impreza, ktra odbywa si w sali gimnastycznej gimnazjum w Guchowie. - Z roku na rok umiejtnoci dzieci si wyrwnuj. Tego typu zabawy s potrzebne dla dzieci z klas nauczania zintegrowanego tumaczy Wojciech Rosiski, organizator i dyrektor gimnazjum w Guchowie. Midzy niektrymi placwkami bya przepa. Teraz udao si j zniwelowa. Dzieci razem z opiekunami druyn musiay m. in. pokona tor przeszkd, zawrci przy supku na pice do skakania, czy kozowa przez ca sal. Zamiast punktw o wygranej decydowaa liczba lizakw. - Staa si rzecz niebywaa, bo oderwalimy dzieci od komputerw artowa Jacek

jednego dnia tumaczy Jacek Czarnecki, wjt gminy Chema. Spotykamy z wytypowan osob, ktra w jednym miejscu podpisuje umow z gmin, bankiem i wykonawc inwestycji. Trzema podpisami zaatwiamy ziemi, kredyt i budow domu. Plan nie zosta zrealizowany, bo problem pojawia si przy oddaniu ziemi. Wtpliwoci dotycz rwnie definiowania modego maestwa. - Czy naley mi si dziaka, gdy oeni si z osoba spoza gminy? Czy jestem modym maestwem, jeli bior lub w wieku 40 lat? pyta Jacek Czarnecki. Mielimy praktycznie gotowych partnerw, ale takie wtpliwoci rozbiy nasz plan. Pomys zastpia koncepcja, w ktrej gmina jest inwestorem i w przetargu wybiera firm,

Rusza II edycja projektu promujcego zdrowy tryb ycia. Tym razem w dniach 20-21 kwietnia chtni wybior si do Piy w gminie Gostycyn. Organizatorzy poprowadz wycieczki piesze po wybranych szlakach turystycznych. - W pierwszej edycji spotkalimy si z wielkim zainteresowanie. Zorganizowalimy wtedy po cztery wycieczki piesze i rowerowe mwi Maria Buliska, koordynatorka projektu. Teraz sami organizujemy spotkania nordic walking na Dzie Kobiet. W pierwszej kolejnoci projekt jest przeznaczony gwnie dla mieszkacw gminy. W

kolejnych terminach przewidziane s wycieczki rowerowe i piesze. Kolejne wycieczki bd odbywa si w okresie od maja do sierpnia. Koszt najbliszego wyjazdu ksztatuje si w okolicach 60 zotych. W tym zawiera si dojazd, nocleg oraz wyywienie. Na uczestnikw czeka take zwiedzanie muzeum w Tucholi. Szczegowe informacje mona uzyska u Marii Buliskiej pod numerem 787965248. wspfinansuje Gminna Komisja Rozwizywania Problemw Alkoholowych i Przeciwdziaania Narkomanii. (P)

W numerze 15. Poza Toru w artykule Najlepsze gospodynie okiem kamery bdnie podalimy nazwisko przewodniczcej KGW w Brchnwku, Henryki Mateckiej. W numerze 16. Poza Toru w artykule Honory na koniec przewodniczenia bdnie podpisalimy zdjcie. Obok Jerzego Wickowskiego nie siedzi Eugeniusz Sulencki, ale radny miasta Chema, Franciszek Kuczka. Za bdy przepraszamy.

Pi ekip stano do sportowej walki w guchowskim gimnazjum


Na ostatnim stopniu podium stanli uczniowie ze Sawkowa. Podstawwka z Grzywny, ktra bronia tytuu, tym razem zaja drugie miejsce. Wygray dzieci z Zelgna. W zawodach bray udzia rwnie dzieci ze szk w Brchnwku i Koczewic. - Walczyli bardzo dzielnie, ale przecie chodzi o zabaw mwi Katarzyna Smykowska, kapitan zwyciskiej druyny. Organizatorzy maj nadziej na rozszerzenie imprezy. - Chciabym zmieni formu tych zawodw. Nasza impreza byaby rodzajem preselekcji. Wybieramy trzy najlepsze druyny, ktre rywalizowayby potem z druynami z Bydgoszczy i Torunia planuje Wojciech Rosiski. Zawody zakoczyo wrczenie medali oraz pamitkowej statuetki. Zwyciska druyna otrzymaa z rk wjta rwnie okazaego misia, ktry jest tradycyjn nagrod od pocztku rozgrywania konkursu Jestem Sprawny. (P)

Caa galeria z zawodw Jestem Sprawny znajduje si na naszej stronie internetowej www.pozatorun.pl

Fot. ukasz Piecyk

Czarnecki, wjt gminy Chema, ogldajc zawody. Naprawd ciesz si, e mamy okazj oglda te zawody. Wane jest to, e pojawili si take opiekunowie dzieci, ktrzy nie tylko dopinguj, ale rwnie bior udzia. Dla rodzicw przygotowano 5 konkurencji. Poza typowo sprawnociowymi zadaniami musieli rwnie posegregowa odpady wedug kategorii, ktre zakada znowelizowana ustawa mieciowa.

Fot. Foter.com

Buduj z nami!
Specjalny dodatek budowlany
INFORMACJE REKLAMY PORADY

Grzanie domu w klasie energetycznej A+ Planet Finance Broker radzi jak zadba o finanse Kolektor idealna alternatywa dla gazu

14 POZA TORU, 8 marca 2013

DODATEK BUDOWLANY

Grzanie domu w klasie energetycznej A+


Rozsdnych zachca nie trzeba ale warto sprawdzi samemu, bo to system najnowszej generacji w naszym kraju, a tak bardzo sprawdzony poza nim
Z socjologicznego punktu widzenia przecitny Polak boi si prdu jak ognia. Jednak korzysta z energooszczdnych wietlwek, oszczdnego sprztu gospodarstwa domowego i szczyci si, e oszczdza energi w swoim domu. Z drugiej jednak strony nie wycza nieuywanego sprztu, pozostawia go w stanie czuwania na wiele godzin czy nawet dni, adowarki zapychaj wszelkie wolne gniazda w cianach, za laptop zostaje na noc w trybie hibernacji nie wykonujc adnych zada. Oszczdny uytkownik chce zaoszczdzi gdzie tylko moe, w tym - a moe przede wszystkim - na ogrzewaniu. Jednak w temacie ogrzewania w aspekcie energii elektrycznej ulega wielu stereotypom i tym samym jest wrogo nastawiony do takich inwestycji elektrycznych. Media od zawsze strasz podwykami za prd nie wspominajc przy tym, e wszystkie koszty rde energii rosn rwnolegle - nawet bardziej ni cena za kilowatogodzin. Podawane informacje nie s zatem pene, utwierdza to w lku potencjalnego decydenta. Bo wierzymy w mity nie poddajc ich racjonalnej weryfikacji. Czego tak naprawd bardzo boimy si w ogrzewaniu prdem? Kiedy usyszymy o propozycji ogrzania swojego domu energi elektryczn, reagujemy nieufnie. Ta najbardziej opacalna forma grzewcza paradoksalnie przedstawiana jest jako opcja z gry skrelona. Nijak ma si to do rzeczywistoci, bowiem ci, ktrzy korzystaj z ogrzewania elektrycznego, inaczej akumulacyjnego nie zamieniliby go nigdy na adne inne. Ogrzewanie akumulacyjne to jedyny system, ktry w peni dziaa w chwili, gdy wystpuje zanik prdu obrazowo przedstawiajc pracuje na zasadzie podobnej do akumulatorkw w aparacie fotograficznym w taniej taryfie aduje si, czyli akumuluje energi najczciej noc, a oddaje w postaci ciepa nie. Nie powstaj uboczne produkty spalania oraz zadymienie, co wpywa na czysto powietrza. Podczas samej inwestycji nie wystpuj kolizje kabli grzewczych z innymi branami, poniewa zalewa si je wylewk betonow zatem harmonogram budowy nie zostaje zakcony. Kad moc przyczeniow z buforem bezpieczestwa uzyskuje si bez problemw zadanie to naley do firmy wykonujcej instalacje. Czujnik pogodowy mieszczcy si na zewntrz budynku precyzyjnie dobiera zakres temperatur poszczeglnych pomieszcze uprzedzajc warunki pogodowe w danej strefie klimatycznej czy bezbdnie rozpoznajc por roku oraz por dnia. Rozsdnych zachca nie trzeba ale warto sprawdzi samemu, bo to system najnowszej generacji w naszym kraju, a tak bardzo sprawdzony poza nim. System ogrzewania akumulacyjnego bez wtpienia naley do klasy energetycznej A+ i jest najbardziej nieznanym i niedocenianym systemem grzewczym w Polsce, a osigalnym finansowo dla inwestorw powszechnie.

przez ca dob. Wydajno tego systemu polega wanie na pobieraniu wyczenie energii elektrycznej w taszej taryfie nocnej. Dla wtpicych w stao tanich taryf: taryfa ta nie zniknie nigdy, poniewa elektrowniom posiadajcym w pewnych porach doby

znaczne nadwyki produkowanej energii, po prostu opaca si jej sprzeda wedug stawek taryfy nocnej, pozaszczytowej lub weekendowej. Tu tkwi gwna ekonomia. Natomiast faktycznie proces promocji tanich taryf w temacie ogrzewania nie jest tak silny, jaki powinien by. Std za-

ufanie spoeczne jest niskie - jak to bywa ze wszystkim, co nieznane i inne. Ogrzewanie akumulacyjne to wygoda uytkowania, estetyka, pewno i dugowieczno oraz bezpieczestwo instalacji (brak skadowania materiaw palnych). Do zadowolenia przyczynia si komfortowa obsuga, bezawaryjno, stabilno dziaania i presti rozsdnego wyboru. Moliwo sterowania z eleganckiego i nowoczesnego panelu, nagrzanie pomieszczenia, podjazdu czy garau, ma moliwo wsppracy nawet z zastanymi instalacjami grzewczymi. Brak grzejnikw, rur, niskie koszty inwestycyjne, wyjtkowo niskie koszty eksploatacji oraz znikome konserwacji w kolejnych latach uytkowania to tylko kolejne plusy. W duej mierze ten ekologiczny system chroni take alergikw wywarzona, inteligentnie dobra temperatura nie wznieca kurzu, nie przegrzewa bd nie wyzibia domu, nie dopuszcza do rozwoju grzybw, pleni, utrzymuje wilgotno powietrza w normie, wzorowo dba o domownikw i czsto wartociowe wyposae-

Ogrzewanie akumulacyjne
1. Ogrzewanie akumulacyjne to jedyny system, ktry w peni dziaa w chwili, gdy wystpuje zanik prdu 2. Brak grzejnikw, rur, niskie koszty inwestycyjne, wyjtkowo niskie koszty eksploatacji oraz znikome konserwacji 3. Rozsdnych zachca nie trzeba ale warto sprawdzi samemu, bo to system najnowszej generacji w naszym kraju, a tak bardzo sprawdzony poza nim.

15 POZA TORU, 8 marca 2013

DODATEK BUDOWLANY

W poszukiwaniu wasnego M
Co nowego u deweloperw? Eksperci ostrzegaj i radz jak dokonana najlepszego wyboru
Jacek Laskowski
Mogoby si wydawa, e mieszkaniowy boom czasw gierkowskich min bezpowrotnie, a obecny rynek z powodu pogbiajcego si kryzysu nie oferuje nowych, ciekawych rozwiza mieszkaniowych. I cho czasy nie s najlejsze, to wikszo deweloperw nie moe narzeka na brak zainteresowania rnorodnoci swojej oferty. Dzisiejszy rynek nieruchomoci obfituje w najrniejsze mieszkania. Obawa przed kupnem kota w worku sprawia, e czsto decydujemy si na wybr lokalu, ktry moemy obejrze, a ktry w mniejszym lub wikszym stopniu odpowiada naszym wymaganiom. Wielu z nas nie zdaje sobie sprawy, jak duo moe ugra, powierzajc swoje pienidze deweloperowi nim ten zrealizuje inwestycj. Nie miaam pojcia, e kupujc mieszkanie, ktre dopiero powstaje, mog mie wpyw na jego projekt mwi Anna, zainteresowana nabyciem nieruchomoci na toruskim rynku pierwotnym. Ogldane przeze mnie lokale byy przestronne i nowoczesne, jednak brakowao w nich ikry, ktrej nadaabym korektami w jego rozkadzie. Ponadto, moi znajomi ostrzegali mnie przed nieuczciwymi deweloperami, o ktrych swego czasu gono byo w mediach. Cho Ustaw o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, ktra ma chroni interesy kupujcych, uchwalono ju w 2011 roku, to w dalszym cigu, cz z nas jest uprzedzona do powierzania swoich oszczdnoci deweloperom. Niezdecydowani nie do koca wiedz, jakim markom mog ufa. Najwaniejsza zasada, ktr powinni kierowa si klienci, to zasada ograniczonego zaufania. Osoby zainteresowane kupnem nowego mieszkania powinny dokadnie przyjrze si umowie i okreli, czy jest ona rwna dla obu stron podkrela Micha Deptua z firmy deweloperskiej Apro Investment. Warto te sprawdzi oferowany przez dewelopera standard wykoczenia mieszkania i dotychczas zrealizowane inwestycje. W Apro Investment staramy dba o klienta i w sposb transparentny prowadzi wszelkie przedsiwzicia tak, by moliwie uatwi proces weryfikacyjny wszystkim zainteresowanym nasz ofert. Mimo panujcego w Polsce kryzysu, mieszkania ciesz si powodzeniem. S take chtwykoczeniowymi, s zainteresowani obnik ceny mieszkania mwi. Wielo ofert deweloperskich najlepiej wiadczy o rnorodnoci gustw. Rynek obfituje w nowoczesne mieszkania z ciekawymi widokami i nietypowymi rozwizaniami. Jednak cze z nas decyduje si na samodzielne wykaczanie czterech ktw. Nie jestem do koca przekonany, co do pewnych rozwiza stosowanych w budownictwie, dlatego bardziej zaley mi na kupnie lokalu po niszej cenie. Rabat pozwoli mi wykona pewne prace wykoczeniowe we wasnym zakresie, zgodnie z moimi upodobaniami zaznacza Tomasz i dopowiada. Moe porozmawiabym z deweloperem o nabyciu garau bd miejsca na parkingu, by nie stawia daleko samochodu. O tym, gdzie i w jakich warunkach zamieszkamy, zadecydujemy sami. Czasy, w ktrych ofert jest jak na lekarstwo, za rynek mao konkurencyjny odeszy w zapomnienie. Pamitajmy zatem, e nasze poszukiwania nie musz skoczy si na pierwszym obejrzanym mieszkaniu, a negocjacje to co normalnego. Zawierajmy tylko takie umowy, z ktrych bdziemy zadowoleni.

ni na lokale o sporym metrau (powyej 80 m2), ale i na te najmniejsze - kawalerki - zapewnia Micha Deptua. Nim podejmiemy negocjacje, pamitajmy, e kadej ze stron zaley na zawarciu korzystnej dla siebie umowy. Zatem dokadnie przeledmy ofert dostpn na rynku nieruchomoci i nie tramy gowy, gdy zdecydujemy si oglda mieszkanie. Nie utwierdzajmy dewelopera w przekonaniu, e jest nasz jedyn dostpn opcj, bo to moe nas postawi na straconej pozycji jeszcze przed rozpoczciem rozmw. Nie udmy si jednak,

e kupimy nieruchomo za 50 procent jej wartoci. Musimy mie na uwadze interes obu stron dokonujcych transakcji. O tym, e warto pertraktowa, nawet w przypadku takiego konkretnego produktu jakim jest mieszkanie, wspomina, Karolina Grabowska z firmy Nieruchomoci Grabowscy. Praktycznie na kadym etapie inwestycji mona pokusi si o negocjacje dotyczce ceny nieruchomoci. Nasza firma jest otwarta na tego typu rozmowy. Z dowiadczenia wiem, e klienci bardziej, ni miejscem parkingowym, garaem czy kwestiami

16 POZA TORU, 8 marca 2013

DODATEK BUDOWLANY

Dla natury kciuk w gr


Temat ekologii coraz bardziej zyskuje na znaczeniu. By zachci spoeczestwo do korzystania z rozwiza przyjaznych rodowisku pastwo oferuje dofinansowania. W budownictwie inwestycje objte dotacjami to m. in. domy energooszczdne i pasywne. Zwrot kosztw moliwy jest nawet po czterech latach. Czowiek od kiedy zacz si cywilizowa mia negatywny wpyw na natur. Z czasem brakuje miejsca, a ludzi przybywa. Odlegoci jakie dawniej byy niemoliwe do pokonania, dzi s drobnostk. Jednak wszystko ma swoj cen, a ta za wygod ludzkoci jest coraz bardziej dotkliwa i zauwaalna. Z tego wzgldu organizacje pastwowe i projekty unijne uznay za konieczne rozpocz ratunek dla naszej planety. Decyzja o wybudowania domu pasywnego to oszczdno rzdu nawet 50 tys. zotych. Mieszkanie stworzone zgodnie

Bycie ekologicznym za darmo to sztuka. Oferowane korzyci przyniesie szybszy efekt


kredytu bankowego na budow domu, czy mieszkania lub ich zakup. By mc ubiega si o dofinansowanie trzeba bdzie zoy w banku projekt budowlany, zgodny z wymogami programu oraz pozytywny wynik bada po zakoczonej budowie. Wysoko dopaty bdzie zwizana z poziomem osignitego wskanika rocznego zapotrzebowania na energi do ogrzewania i wentylacji. Lista bankw, ktre zapowiadaj swj udzia w projekcie to: Bank Polskiej Spdzielczoci, SGG Bank, Bank Ochrony rodowiska, Bank Zachodni WBK, Getin Noble Bank, Nordea Bank Polska orazDeutsche Bank. Wybudowanie domu pasywnego w Polsce jest niemal niemoliwe. Tak twierdzi wikszo fachowcw, ale zupenie przeciwnie wyglda to z domami energooszczdnymi, ktrych inwestorom rwnie przysugiwa ma dotacja. Domom i mieszkaniom niskoenergetycznym przydzielane bdzie dofinansowanie w wysokoci kolejno 30 i 11 tys. zotych. Dotacja na poziomie 30 tys. zotych skania do traktowania inwestycji w ekodom jako opacaln. Przy pomylnym zaoeniu, e otrzymamy cao i ogrzewaniu gazem ziemnym, na zwrot rnicy kosztw za budow domu energooszczdnego mona liczy po niecaych czterech latach, w przypadku wgla po niecaych trzynastu. Pomysodawcy projektu zapowiadaj, e dziki dopatom w latach 2013-2018, przy zachowaniu wysokich standardw energooszczdnoci powstanie 16 tysicy domw i mieszka przyjaznych rodowisku. Pozwol one zredukowa emisj o okoo 50 tys. ton dwutlenku wgla rocznie oraz wpyn na rozwj rynku technologii energooszczdnych w Polsce. (MT)

Buduj i inwestuj z gow


Ju po raz smy odbd si w Toruniu Targi Budownictwa i Targi Mieszkaniowe OD DZIAKI PO DOM oraz po raz szsty Kujawsko-Pomorskie Targi Inwestycyjne INVEST-TOR. Jak co roku Targi Budownictwa i Targi Mieszkaniowe OD DZIAKI PO DOM oraz Kujawsko-Pomorskie Targi Inwestycyjne INVEST-Tor odbd si w Centrum Targowym Park przy Szosie Bydgoskiej 3. Wystawcy zaprezentuj swoj ofert w dniach 9-10 marca. Podczas Targw firma Hydro-Term zaprezentuje najnowsze modele kotw c.o. i pomp ciepa. Na stoisku firmy Hydro-Plus pojawi si z kolei filtry do wody. Firma Tuden przedstawi najnowszy model odkurzacza centralnego oraz wycieraczki i maty wejciowe do budynkw uytecznoci publicznej i wielorodzinnych. Impreza jest rwnie doskona okazj do poznania zalet zastosowania blachy tytan-cynk na dachach, elewacjach, obrbkach blacharskich i odwodnieniach, co zaprezentuje RHEINZINK. Ponadto doradca finansowy z Domu Kredytowego Notus dobierze kademu zainteresowanemu kredyt hipoteczny spord ofert 28 bankw, wynegocjuje najlepsze warunki kredytu, a take zapewni opiek i konsultacje w trakcie caego okresu kredytowania. Firma STOLGRO zaprezentuje kuchni pokazow, a firma Heban Domy z Drewna budow domw energooszczdnych i pasywnych w ekologicznej technologii szkieletowej. Z kolei firma RENOVA DEVELOPER zaoferuje najtasze miejsce postojowe w Toruniu, kupione wraz z lo-

z normami zminimalizowania zuycia energii w trakcie jego eksploatacji to wydatek mniejszy o 16 tys. zotych. Skd te cicia wydatkw? Program Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej, ktry ma by wprowadzony jeszcze w pierwszym kwartale obecnego roku zakada przyznawanie oso-

bom wznoszcym lub kupujcym ekodomy atrakcyjne dofinansowania. Projekt zyska zainteresowanie. Jak wskazuj badania co czwarty inwestor skorzystaby z tego typu pomocy. Banki bd poredniczyy w realizowaniu projektu. Wsparcie finansowe bdzie uzalenione od czciowej spaty kapitau

Wkrtce Targi Budownictwa, Targi Mieszkaniowe oraz Targi Inwestycyjne


kalem mieszkalnym. Toruskie TBS Sp. z o.o. przedstawi najnowsz ofert budowanych mieszka na wynajem. EDF Toru zaprezentuje dziaania prowadzone na rzecz ochrony toruskiej starwki. Na stoisku firmy MKDECOR bdzie mona kupi wszystko, co mona wykona z blach szlachetnych. Podczas Targw zaprezentuje si take firma NALAZEK. Firma Panorama Nieruchomoci oraz Marbud Grupa Budowlana S.A. przedstawi ofert najtaszych nowych mieszka i domw. Szeroki wachlarz swoich usug zaproponuje take firma MARTECH Mariusz Uba. Ponadto Urzd Miasta Torunia przedstawi swoj ofert inwestycyjn, Toruski Fundusz Porcze Kredytowych atrakcyjn ofert finansowania dziaalnoci gospodarczej dla sektora MSP. Na tegorocznych Targach swoje stoisko bdzie miaa take firma BUDLEX, firma Baiski, Pracownia Projektowa Archi Tec, firma ETC Systemy Energii Odnawialnej, firma Fart-Produkt, firma Servitor Prim, Credit Agricole Bank Polska, firma Klink International, firma Szyma Szymaski Majewski, Nieruchomoci Grabowscy Sp. z o. o., firma Inteligentny Dom, firma GFT, firma Marco Kominki, firma Zdrj Bud. W cigu tych dwch dni odwiedzajcy mog zapozna si z ofert wystawcw w godzinach od 9 do 17 informuje Kazimierz Zawal, Prezes Zarzdu Targi Toruskie Sp. z o.o. Impreza cieszy si duym zainteresowaniem, zawsze caa hala jest wypeniona stoiskami firm.

17 POZA TORU, 8 marca 2013


REKLAMA

18 POZA TORU, 8 marca 2013

DODATEK BUDOWLANY

Ktry rynek nieruchomoci najlepszy?


Toruskie Targi Budownictwa i Targi Mieszkaniowe OD DZIAKI PO DOM oraz Kujawsko- Pomorskie Targi Inwestycyjne INVEST- TOR to najwiksza i najwaniejsza lokalna impreza targowa dotyczca nieruchomoci
Jeli nie mamy odoonych rodkw wasnych na ten cel, warto poprosi bank o skredytowanie oprcz zakupu mieszkania, rwnie kosztw zwizanych z remontem. Wnioskujmy o to ju przy kredycie na zakup, w pniejszym etapie istnieje moliwo aneksowania umowy z bankiem i podwyszenia kwoty kredytu, ale wie si to z kolejn identyczn procedur jak przy wnioskowaniu o kredyt na sam zakup mieszkania. W przypadku, gdy jestemy zmuszeni do kredytowania zakupu lokalu, to przed podjciem ostatecznej decyzji o podpisaniu umowy przedwstpnej z deweloperem powinnimy sprawdzi wasn zdolno kredytow. W chwili obecnej duo instytucji bankowych sprawdza dewelopera i jego inwestycje pod ktem prawnym i finansowym przed udzieleniem kredytu hipotecznego. Warto te kupujc mieszkanie u dewelopera, przed podpisaniem umowy przedwstpnej dowiedzie si jak najwicej o realizowanej inwestycji. Bank bdzie od nas wymaga dodatkowych dokumentw wiadczcych o rzetelnoci dewelopera. W praktyce moe okaza si, e inwestycja wybranego dewelopera nie jest kredytowana przez wszystkie banki, bd wczesny etap jej zaawansowania ograniczy liczb bankw z dostpnoci swojej oferty. Wikszo bankw wymaga ok. 40% stanu zaawansowania budowy, tylko kilka bankw jest gotowych udzieli kredytu hipotecznego klientowi kupujcemu inwestycje na rynku pierwotnym na pocztkowym etapie budowy. Zakup mieszkania na rynku pierwotnym ma kilka zalet. Jedn z nich jest to, e dopasowujemy lokal do swoich potrzeb. Dodatkowo kupujc nieruchomo od dewelopera ponosimy tylko koszty taksy notarialnej. Nabywca mieszkania nie paci podatku od czynnoci cywilno-prawnych, ktry wynosi 2% ceny transakcyjnej nieruchomoci. Ponadto mieszkania kupione w stanie deweloperskim s objte okresem gwarancji i rkojmi. Kupujc nieruchomo od dewelopera mamy na og jeszcze nieuregulowan sytuacj prawn dotyczca wasnoci, poniewa deweloper przeniesienie wasno w momencie uzyskania pozwolenia na uytkowanie budynku oraz dokonania caej zapaty zgodnie z ustalon cen transakcyjn. Natomiast kupujc nieruchomo na rynku wtrnym mamy do czynienia z uregulowan sytuacj prawn. Sprzedajcy dostarczy musi wszystkie niezbdne dokumenty potwierdzajce prawo do lokalu. Moemy rwnie zweryfikowa wszelkie informacje w odpisie z Ksigi Wieczystej (w przypadku spdzielczo-wasnociowego prawa do lokalu, zdarza si, e nie ma zaoonej KW, ale w takim wypadku Spdzielnia potwierdza, e dana osoba rzeczywicie jest wacicielem). Kupujcy mieszkanie z rynku wtrnego moe oceni stan nieruchomoci widzi, na co si decyduje, moe oszacowa nakady, jakie bdzie musia ponie, aby dostosowa nieruchomo do wasnych potrzeb. Tutaj wana uwaga remont mieszkania zakupionego na rynku wtrnym mona w 100% sfinansowa kredytem hipotecznym. Jeli bowiem przeprowadzamy remont to podwyszamy warto rynkow nieruchomoci czyli zabezpieczenia kredytu. Musimy si natomiast liczy z pewnymi ograniczeniami, dotyczcymi funkcjonalnoci pomieszcze bywa, e nie ma moliwoci wyburzenia ciany, warto zatem pamita, aby przed podpisaniem umowy przedwstpnej sprawdzi moliwoci aranacyjne. Jeli zatem Targi Mieszkaniowe pozwol Pa-

Hanna Tarczykowska
Wiele osb odwiedzi stoiska znanych developerw i biur nieruchomoci w poszukiwaniu interesujcej oferty zakupu wymarzonego mieszkania lub domu. Mylc o kupnie wasnego mieszkania, bdziemy zastanawiali si nad wyborem nieruchomoci nowej z rynku pierwotnego lub wykoczonej ju z rynku wtrnego. Jest to rwnie doskonay czas na to, aby eksperci finansowi z Planet Finance Broker wyjanili, czym rni si finansowanie nieruchomoci nowych nabywanych bezporednio od developera od tych, ktre kupowane s od poprzedniego waciciela na rynku wtrnym. Transakcje na rynku pierwotnym dotycz zakupu nieruchomoci bezporednio od inwestora (Deweloper lub Spdzielnia Mieszkaniowa). Nabywca staje si pierwszym wacicielem danej nieruchomoci. Transakcje na rynku wtrnym dotycz zakupu nieruchomoci od poprzedniego uytkownika mieszkania czy domu. Kupujc mieszkanie na rynku pierwotnym, musimy je jeszcze wykoczy i urzdzi.

stwu wybra

Planet Finance Broker


ul. Grudzidzka 79 (Bumar) 87-100 Toru www.planetfinance.pl Tel: 56 663 53 53

wymarzone mieszkanie u dewelopera bd w biurze nieruchomoci, zapraszamy do ekspertw finansowych Planet Finance Broker na sprawdzenie swojej zdolnoci kredytowej i zapoznanie si z najlepszymi ofertami kredytw hipotecznych.

Kolumn FINANSE redagujemy z

najlepszymi doradcami finansowymi w Toruniu

19 POZA TORU, 8 marca 2013

DODATEK BUDOWLANY

Sztama z zielonymi
Jak na raz przysuy si naturze, zaoszczdzi i sta si niezalenym?
Jeszcze niedawno brak podczenia do kanalizacji miejskiej by pewn ujm na honorze gospodarza. Tymczasem kolejne lata przynosz nowe rozwizania, a kwestia odprowadzania ciekw sanitarnych nie zostaa pominita. Przydomowa oczyszczalnia ciekw ekonomicznie pracuje na rzecz ekologii Nie masz podczania do miejskiej kanalizacji? Podczanie w Twojej okolicy nie jest opacalne? Chciaby ograniczy koszty zwizane z odprowadzeniem ciekw, a jednoczenie przesta szkodzi rodowisku? Jeli, cho na jedno z tych pyta odpowiedziae twierdzco to przydomowa oczyszczalnia ciekw ma spore szanse speni twoje oczekiwania. Jej monta jest zaskakujco prosty, tak samo jak obsuga urzdzenia. Wymaga minimalnej troski i jedynie okresowej konserwacji. Wiele gmin oferuje dofinansowanie z programu unijnego na zakup i monta oczyszczalni. Brzmi, a za dobrze. Zawsze musi by jakie ale. Ale nie tym razem. Najwiksz zalet przydomowej oczyszczalni ciekw jest jej ekonomiczne dziaanie. Szacuj si, e roczne koszty utrzymania urzdzenia oscyluj w granina dwa etapy: podczyszczania i doczyszczania. - cieki s odprowadzane rurami kanalizacyjnymi do zbiornika umieszczonego pod powierzchni gruntu. Zanieczyszczenia rozdzielaj si w tym miejscu na czci stae opadajce na dno oraz na substancje rozpuszczajce si w wodzie doradca opisuje pierwszy etap oczyszczania W tym miejscu zapocztkowany zostaje proces podziau ciekw na substancje sta i pynn, w ktrym fermentacja i dekantacja odgrywaj istotn rol. - Aby etap podczyszczania by skuteczny, proces fermentacji musi trwa 3 dni informuje przedstawiciel Castorama. W procesie dekantacji nastpuje powolne przemieszczanie si cieczy do kolejnej czci procesu oczyszczania drenau rozsczajcego. Potem w procesie fermentacji nastpuje oczyszczenie tlenowe. Podczas eksploatacji przydomowych oczyszczalni ciekw wana spraw jest stosowanie biopreparatw. - Ich dziaanie wspomaga procesy oczyszczania, ogranicza powstawanie osadu i koucha w osadniku. Przez to przyczynia si do sprawniejszego funkcjonowania oczyszczalni oraz do zmniejszenia czstotliwoci wywozu osadw uprzedza Marcin Ulatowski. Przydomowa oczyszczalnia ciekw nie wymaga czstej obsugi. Jednak jak kade urzdzenie potrzebuje okresowego sprawdzenia. - Sam osadnik musi by oprniany ze staych zanieczyszcze raz w roku. Podczas oprniania naley take oczyci zbiornik z zanieczyszcze zalegajcych na ciankach. Po oprnieniu trzeba zala go wod do poziomu rury odprowadzajcej cieki do studzienki rozdzielczej. Raz na p roku trzeba take wycign z osadnika filtr i porzdnie go opuka oraz uzupeni ewentualne ubytki wkadu filtra. Take raz na 6 miesicy naley otworzy studzienk rozdzielcz i sprawdzi jej drono opisuje Marcin Ulatowski. Obsuga nie jest zbyt uciliwa z racji niskiej czstotliwoci ingerencji prac oczyszczalni. Przydomowe oczyszczalnie ciekw z roku na rok zyskuj na popularnoci. Taka inwestycja wietnie sprawdza si, take przy domkach letniskowych. To poczciwy wynalazek, ktry coraz czciej bdzie wypiera tradycyjne, domylne korzystanie z kanalizacji miejskiej. (MT)

cach 250 z. W tym zawiera si wywoenie nieczystoci raz do roku oraz zakup biopreparatw. - Inwestycja powinna zwrci si wacicielowi ju po 2-3 latach przekonuje Marcin Ulatowski, doradca handlowy dziau budowlanego Castorama Toru. Jeli decydowa si na wasne systemy odprowadzania nieczystoci to czemu nie zadba o rodowisko? Przydomowe oczyszczalnie ekologiczne s cakowicie bezpieczne dla biosfery. W trakcie ich uywania do otoczenia nie uwalniaj si adne szkodliwe substancje. Nie powoduj degradacji gruntu oraz wd

podziemnych. Greenpeace szaleje na ich punkcie. Wan sprawa jest dobr odpowiedniej oczyszczalni dla naszych potrzeb. - Przecitne dla rodziny 4 osobowej wymagana jest oczyszczalnia o pojemnoci 2000 litrw przytacza statystyki Marcin Ulatowski. Wydajno zaley od wielkoci oczyszczalni. Standardowo ilo oczyszczonych ciekw jaka moe by wprowadzona do gruntu wynosi 5 m3 na dob. O dziwo urzdzenie nie jest napdzane magi. Zostao stworzone na Ziemi, a zasada jej dziaania jest zrozumiaa. Dzieli si

20 POZA TORU, 8 marca 2013 REKLAMA

21 POZA TORU, 8 marca 2013 REKLAMA

22 POZA TORU, 8 marca 2013

DODATEK BUDOWLANY

Kolektor idealna alternatywa dla gazu


Aktualne prognozy pokazuj, e najblisze lata bd naleay do energetyki sonecznej
czci dofinansowane przez Agencj Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w ramach dziaa nalecych do Programu Rozwoju Obszarw Wiejskich na lata 2007-2013 informuje Magdalena Biesek z Kujawsko-Pomorskiego Oddziau Regionalnego ARiMR w Toruniu. Warto jednak zwrci uwag, e wsparcie na tak inwestycj bdzie udzielone jedynie wtedy, gdy kolektor zostanie wykorzystany do realizacji celu operacji, na ktr przyznawana jest pomoc. Od stycznia 2015 roku wszystkie nowe oraz modernizowane budynki bd musiay mie, uwzgldnione w projekcie, kolektory soneczne, pompy ciepa, wiatraki lub fotoogniwo dodaje Izabela Szkodziska. (MO)

W ostatnich latach koszty energii cieplnej stale rosn. Coraz wicej ludzi rezygnuje z tradycyjnych rde energii, takich jak: wgiel czy ropa naftowa. Polacy bowiem inwestuj w ekologi i stawiaj na kolektory soneczne. Kolektory soneczne to jedno z najtaszych odnawialnych rde energii cieplnej. Mimo swojej ceny ciesz si coraz wikszym zainteresowaniem. Su one przede wszystkim do przetwarzania energii sonecznej. Istniej dwa podstawowe rodzaje tych urzdze: kolektor paski i kolektor prniowy. Oba typy rni si budow i wydajnoci. Przy zakupie kolektorw sonecznych powinnimy bra pod uwag przede wszystkim ich wydajno oraz sprawno radzi Izabela Szkodziska z firmy Virtus Sun w Toruniu. Obecnie rynek zalewa fala chiskich kolektorw prniowych. Ja polecam jednak urzdzenia polskiej produkcji. Nasze kolektory skadaj si dziewiciu rur, ktre wystarcz do ogrzania 100 litrw wody. Sposb dziaania kolektorw polega na tym, e pobieraj one promienie soneczne i przetwarzaj je na energi ciepln, dziki ktrej mona ogrza pomieszczenia. Gwnie su do podgrzewania wody uytkowej w domu, ale rwnie do wspomagania

C.O. popularnej podogwki. Maj take kilka innych zastosowa, jak np. podgrzewanie wody basenowej. Warto wiedzie, e jeli wykorzystamy kolektory do wspomagania centralnej instalacji ogrzewania, to koszty utrzymania ciepa w pomieszczeniach zmniejsz si o ponad poow, pod warunkiem, e jest to ogrzewanie o niskim parametrze. Kolejnym argumentem, podnoszcym atrakcyjno tych urzdze, jest zapobieganie emisji dwutlenku wgla do atmosfery. Mimo to, wiele osb cigle zastanawia si nad opacalnoci instalacji solarnych. Ceny kolektorw stale spadaj, dziki czemu coraz wicej osb decyduje si na t wanie inwestycj. Koszt najtaszego zestawu to wydatek rzdu kilku tysicy zotych. Do tego naley jednak doliczy take materiay i monta. Ekologiczna inwestycja jest jednak opacalna przekonuje Izabela Szkodziska. Przy rosncych cenach energii cieplnej, koszty instalacji solarnej zwrc si w cigu 3-4, maksymalnie siedmiu, lat. Wszystko zaley jednak od czstotliwoci uytkowania wody. Mimo to, e kolektory soneczne to opacalna inwestycja, nie wszystkich sta na zakup i monta tych urzdze. Koszty poniesione na budow kolektorw sonecznych mog by w

24 POZA TORU, 8 marca 2013

DODATEK BUDOWLANY

Jak aranowa wntrza?


Brak koncepcji sprawia, e udajemy si po fachow porad? Czasem tak bywa, jednak najczciej po pomoc zgaszaj si osoby, ktre ju rozpoczy aranacje wntrz, ale doszy, do mogoby si wydawa patowego punktu. Wiedz, co im si podoba, ale nie do koca wiedz, jak to ze sob poczy. Zdarzaj si te klienci, ktrzy s przekonani, e nie maj technicznych moliwoci na wprowadzenie pewnych elementw lub nie wiedz, jak tego dokona. Moemy oczekiwa, e projektant wntrz zajmie si wszystkim, cznie z uwzgldnieniem wszelkich dodatkw? Oczywicie, e tak. Od architekta wntrz moemy oczekiwa rznorakich porad w zakresie aranacji. Doradzi, gdzie kupi meble, by byo taniej, a jednoczenie elegancko. Podpowie jakie kolory ze sob zestawi, czy wskae na dodatki, ktre skomponuj si z reszt. Wszystko zaley od yczenia klienta. Zdarza si, e pomagaj rozwia wtpliwoci w zakresie wszelakich pocze czy zastosowa technicznych. Co nam przysparza najwikszych trudnoci w trakcie aranacji wntrz? Okazuje si, e osoby aranujce wntrza samodzielnie, bardzo czsto le dobieraj kolory. Bdc w sklepie wikszo z nas decyduje si na wybr gotowej farby, ktrej odcie prezentowany na wieczku, w wietle jarzeniwek moe odbiega od tego, ktry uzyskamy na cianie. Wybierajc farb z mieszalnika unikniemy takiej sytuacji. Ponadto, powinnimy pamita, by kady kolor dobiera odpowiednio do pomieszcze. Zatem czym si kierowa

O tym, jak urzdzi swoje domy i mieszkania z Paulin Matosek, architektem wntrz, wacicielk Studia Aksamitne Atelier, rozmawia Jacek Laskowski
urzdzajc nasze cztery kty? Naszymi preferencjami i oczekiwaniami. W naszych mieszkaniach i domach powinnimy czu si dobrze, dlatego nie warto lepo poda za trendami i mod, a raczej wybiera te rozwizania, ktre dla nas s najkorzystniejsze. Jeli sporo czasu spdzamy przy biurku, to kupmy takie krzeso, ktre zapewni nam odpowiedni komfort. Meble z okadek kolorowych pism nie zawsze sprawdzaj si w praktyce. Oczywicie czerpmy z mody, ale wybierajmy te rozwizania, ktre z powodzeniem zaadoptuj si do naszego wntrza. Wspomniaa pani o modzie. Co jest teraz na topie? Dwa, trzy lata temu pojawi si mocny trend na szaroci, ktry obecnie jest wypierany przez wielokolorowe, wesoe, bardzo optymistyczne poczenia. Dzi warto postawi na biel z mocnymi, kolorowymi dodatkami. Co pocz, gdy nasze mieszkanie nie naley do najnowoczeniejszych i sprawia spore problemy przy urzdzaniu? Cay sk tkwi w umiejtnym ustawieniu mebli i doborze kolorw. Istnieje wiele metod i trikw, ktre pozwol nam przykadowo dowietli mieszkanie. Powinnimy pamita, by due bryy ustawia z daleka od okien, a dobiera je w takich fakturach i kolorach, ktre bd odbijay wiato, a nie je pochaniay. Dodatkowo moemy uy luster oraz zabawi si kolorami jasnymi i ciemnymi, chodnymi i ciepymi w taki sposb, by stworzy gbi pomieszczenia, co je rozjani i wizualnie powikszy. Czy musimy kupowa nowe meble lub domy i malowa ciany, by nada inny wymiar naszym pomieszczeniom? Ale naturalnie, e nie. W niektrych sytuacjach wystarczy wykorzysta te sprzty i meble, ktre ju posiadamy. Rozstawiajc je w inny sposb ni dotychczas, moemy nada wntrzu cakowicie inny charakter. Czasami odmienimy nasze pomieszczenia wieszajc lustro czy obraz w innym miejscu lub przestawiajc wazon.

Torunianie oczekuj aranacji w penym zakresie. Wtedy architekt wykonuje projekt pod klucz (gotowy) z penym nadzorem autorskim. W nim uwzgldnia najdrobniejsze szczegy i dodatki. Oprcz takich caociowych projektw, sporym zainteresowaniem ciesz si usugi doradztwa, ktre

Kolacj podano

Potrawa bdzie smakowa lepiej, jeli poda si j w atrakcyjnym wntrzu


Wszdzie dobrze, ale w domu najlepiej. Salon meblowy Synak Meble zadba o wzmocnienie tego wraenia. Z nim wybr jest prostszy. Miejsce codziennego spoczynku, tworzenia ciepa rodzinnego powinno by starannie urzdzone. Jadalnia jako pomieszczenie reprezentatywne wymaga szczeglnego wyposaenia Gdy przychodzi czas nowej aranacji wntrz pierwsz decyzj jest wybr stylu, ktrym chcemy przedstawia samych siebie. To jak wyglda pomieszczenie jest odzwierciedleniem charakteru jego mieszkaca. Bd suy domownikom na dugie lata. Warto dokona przemylanego i trafionego zakupu. Styl retro pozwoli dowiadczy chocia namiastk minionych czasw. Styl nowoczesny to wybr dla idcych z duchem czasu. Rni si zupenie, ale jako punkty odniesienia daj moliwo wypracowania sobie wasnego gustu. Wane jest, aby przyj uporzdkowan konwencj i nada wntrzom harmonii. Jednym z waniejszych pokoi, bo skupiajcym ca rodzin jest jadalnia. Jako miejsce czstych odwiedzin powinno by komfortowe i tworzy ciep atmosfer na wzr tej prawdziwie rodzinnej. - Salon Synak Meble ma w ofercie szeroki wachlarz mebli jadalnianych, dostosowujcy si do preferencji klientw przekonuje Adrian Kempka, przedstawiciel Synak Meble. Jadalnia to nie tylko wieloosobowy st i krzesa. Otacza mog je komody, kredensy, a take witryny eksponujce zastaw obiadow. Salon Synak Meble dla osb cenicych oryginaln form, z nowoczesnym designem oferuje kolekcj mebli Cantare. To meble w jasnym kolorze. Prostota ksztatu zostaa tu wzbogacona o masywne elementy na bokach korpusw przedstawia kolekcj sprzedawca. Te wyjtkowe meble na pewno przycign uwag wszystkich zaproszonych goci. Celebrowanie codziennych posikw, czy spotka z przyjacimi jest znacznie przyjemniejsze, gdy odbywa si w przyjaznym wntrzu. Kolekcja Triesto to aranacja czca w sobie funkcjonalno i estetyk. W takim pomieszczeniu kady bdzie czu si dobrze przekonuje Adrian Kempka. Jasne ciany i dywan rozwietl jadalni, co wpynie na popraw nastroju przebywajcych w jadalni osb. W ofercie salonu Synak Meble mona znale meble jadalniane z kolekcji Carina okrelanych nowoczesnym zestawem dla indywidualistw. - Charakteryzuj si prostymi formami i wysok jakoci uytego naturalnego drewna dbowego, barwionego w kolorze czekolady lub bursztynu. informuje przedstawiciel. Uzupenieniem zestawu s proste nki z metalowym akcentem, ktre podkrelaj nowoczesn form zestawu. Duy wybr bry, nowoczesny design, prostota i elegancja zapewniaj wszechstronne moliwoci aranacyjne. Wyjtkowe okazje wymagaj wyjtkowego ich przedstawienia. Serwowane potrawy i specjalna zastawa to tylko poowa sukcesu. Z salonem Synak Meble mona dopeni sukcesu udanego przyjcia umeblowaniem, ktre zwrci na siebie uwag. Doskonay wybr czeka pod tym szyldem.

26 POZA TORU, 8 marca 2013

DODATEK BUDOWLANY

Bakteriom wstp wzbroniony


Proszki, pyny, dodatkowe chemikalia w przedbiegach przegrywaj ze sprawdzonym systemem uzdatniajcym
Marcin Tokarz
Woda to ycie. Otacza nas i wypenia. Jest fundamentalnym skadnikiem rodowiska. Od jej jakoci zaley, czy bdzie powolnym trucicielem, cichym obcieniem dla portfela, czy raczej substancj o korzystnych waciwociach. Filtry wodne odczuwalnie wpyn na popraw corocznie pogarszajcych si standardw Cho zanieczyszczona woda kojarzy si nam najczciej z krajami trzeciego wiata to jest ona obecna na caym wiecie. Bakterie i szkodliwe dla ludzkiego organizmu zwizki metali cikich panosz si w kadej jej kropli. Nie wolno tego lekceway. Na dusz met niechciane skadniki wody maj negatywny wpyw na gospodark organizmu czowieka, a take na zawarto jego portfela. Kamienny osad w czajniku, elazku, czy pralce to efekt obecnoci w wodzie zwizkw magnezu i wapnia. - Ujcia komunalne nie s w stanie dostarczy dobrej jakociowo wody chlorujc j nadmiernie w celu zabicia bakterii. Rwnie woda z uj lokalnych, cho pozbawiona smaku chloru, zawiera wiele zanieczyszcze informuje Krzysztof Kwiatkowski, Kierownik ds. Sprzeday i Marketingu w firmie Hydro-Plus oferujcej obszerny sprzt do uzdatniania wody. W zalenoci od skadnikw wpywajcych na obnienie wartoci wody istniej na rynku odmienne urzdzenia. Poczwszy od filtrw do wody pitnej, przez automatyczne filtry zmikczajce, do odelaziajcych z przeznaczeniem zarwno dla domw jednorodzinnych, jak i przedsibiorstw, miejsc pracy. - Proponowane przez nasz firm urzdzenia obejmuj pen gam filtrw i urzdze filtracyjnych, ktre charakteryzuj si wysok jakoci wykonania, niezawodnoci, bezobsugow i ekonomiczn eksploatacj przekonuje Krzysztof Kwiatkowski. Jeli urzdzenia maj wpyn na zwikszenie komfortu domownikw lub pracownikw to nie tylko w aspektach zdrowotnych. Korzyci z instalacji filtrw s nieocenione. Zmiany bd widoczne w Twojej kuchni, pralni, czy azience. Woda bez kamienia to a o 50 % mniejsze zuycie pynw do mycia naczy. Wyduy si ywotno zmywarki, czy pralki, co wie si z brakiem koniecznoci korzystania z Calgonu. Kolory pranych ubra bd intensywniejsze, materia przyjemniejszy w dotyku i bardziej mikki. Filtry oszczdz proszki i pyny, ktre de facto s wydatkami tylko tymczasowo rozwizujcymi problem kamienia, czy osadu. Wykosztowywanie si w salonach urody moe przesta by konieczne. Uzdatnianie wody ma wpyw na regeneracje wosw, skry ciaa i twarzy. Golenie stanie si znacznie atwiejsze. Woda przestanie wysusza i niszczy cer. Inwestycja w filtry wodne to krok w kierunku ekonomicznego zarzdzania domem, czy przedsibiorstwem. Zmalej wydatki na zakup nowych urzdze uytku codziennego, ktre wczeniej byy wyniszczane przez szkodliwe zwizki chemiczne. Zmiany bdzie mona zaobserwowa nawet w rachunkach za prd. - 1 mm kamienia powoduje wzrost zuycia energii o 10% - podaje przedstawiciel Hydro-Plus. Zbagatelizowanie problemu zanieczyszczonej moe doprowadzi do niepodanych skutkw. Obecnie dostpne s systemy uzdatniania wody produkowane tak, aby daway maksimum efektw, przy minimalnym obcieniu wynikajcym z eksploatacji. Warto zadba, aby wszechobecna woda suya nam jak najlepiej.

Meble dla kadeg0!


Wasny kt odmienia Twoje ycie. Teraz Ty odmie swoje M meblami
Najciekawsze propozycje mebli z caego wiata. Idealny styl? Oryginalny. Kolor doskonay? Uniwersalny. Kompozycja sezonu? Praktyczna. Meble tworz charakter wntrza. Nie musz by przy tym ekstrawaganckie i drogie. Coraz wicej osb przywizuje szczegln wag do tego, jak wygldaj ich cztery kty. Wydaje im si, e domy starowieckie s na straconej pozycji, a na modne meble ich po prostu nie sta. Nic bardziej mylnego. Kady wystrj wntrza, w sprzyjajcych okolicznociach, potrafi by niezwyczajny. Co wicej, gwne hasa przy aranacji pomieszcze to: modnie, tanio, solidnie. Obecnie istnieje bardzo szeroki wachlarz mebli rnego rodzaju. Moliwoci wyboru utrudniaj podjcie ostatecznej decyzji. Wystrj wntrza ma zachwyca bowiem przez dugie lata. W zwizku z tym przed pracownikami salonw meblowych stoi nieatwe zadanie. Na zadowolenie kupujcego wpywa bowiem przede wszystkim jako oferowanych produktw, dostpno usug dodatkowych oraz sposb, w ktrym towar zostanie zaprezentowany. Ponadto nikt nie ma wtpliwoci, e im wikszy asortyment mebli w salonie, tym atwiejszy wybr. Przykadowo, w Salonie Meblowym Bax-pol w Cierpicach, niedaleko Torunia, meble eksponowane s na powierzchni 5 000 m. Ten najwikszy salon sprzeday w regionie pooony jest w lesie, z dala od zgieku i kurzu miasta. Dojazd do niego jest bardzo wygodny i oznakowany przy kadej trasie wjazdowej do Torunia. Nasz salon oferuje ekskluzywne meble z caego wiata, ale nie tylko tumaczy Radosaw Bartoszewicz z Salonu Meblowego Bax-pol w Cierpicach koo Torunia. Dziki temu, e dysponujemy ogromn powierzchni, jestemy w stanie wyeksponowa wiele rnych mebli. Wrd stylowych czy nowoczesnych, woskich czy francuskich, proponujemy take te produkowane przez polskie fabryki. Miny ju czasy, w ktrych bylimy salonem z drogimi oraz ekskluzywnymi meblami. W naszym punkcie sprzeday, meble dostpne s dla kadego. Bazujemy na cenach sugerowanych przez producentw, dziki czemu nawet przecitny Kowalski znajdzie co dla siebie. Fachowa pomoc sprzedawcw pozwoli kademu wybra ten najodpowiedniejszy mebel spord olbrzymiej liczby, prezentowanej nie tylko fizycznie w salonie, ale take w katalogach. Warto wiedzie rwnie, e coraz wicej osb decyduje si na meble gabinetowe czy pokojowe wykonywane na miar. Takie projekty tworzone s samodzielnie przez klientw przy pomocy specjalisty. W zwizku z tym, e jestemy prywatn firm z dwudziestoletnim dowiadczeniem, istniej w naszym salonie moliwoci negocjowania cen dodaje Radosaw Bartoszewicz. Na przykad tylko do wit Wielkanocnych oferujemy wszystkie meble z ekspozycji bez VAT.

27 POZA TORU, 8 marca 2013

DODATEK BUDOWLANY

ABC aranacji wntrz


Najmodniejsze s jednak lakierowane oraz biae. Tego typu meble s idealnym rozwizaniem do pokoju, ale take do kuchni. Dekoracyjna i nieotynkowana ciana z cegy robi due wraenie. Jeli mury s ju wzniesione z innych materiaw, to podobny efekt mona uzyska dziki pytce zrcznie j imitujcej. Ten rodzaj okry ciennych warto pooy w miejscach, ktre s szczeglnie podatne na zabrudzenia. Jak si bowiem okazuje, cega jest bardziej odporna na brud ni tynk. Pytki maj zazwyczaj takie same wymiary jak klasyczne cegy. S jednak od nich duo ciesze, co umoliwia przyklejenie ich do prawie kadej ciany. Ponadto, jest to duo tasze rozwizanie. Cegy bd pytki je imitujce maj peni jedynie funkcj modnego akcentu dodaje Beata Mrwczyska ozowska. Aby uzyska podany efekt wizualny naley pokry nimi zaledwie jedn cian lub jej fragment. Podobn rol speniaj tapety materiaowe, ktre s nie tylko mie w dotyku, ale rwnie zdobi wntrze. Jeden, ale oryginalny element nada wntrzu wyjtkowy charakter. Naley pamita, e dekoracyjne owietlenie podkrela wystrj kadego pomieszczenia. Jednoczenie rodzaj lamp, zastosowany w danym wntrzu, zaley od penionych przez niego funkcji. Modne s przede wszystkim

Doradzamy, jak zaprojektowa wntrze, aby doskonale wpisywao si w trendy 2013


lampy duego formatu i oryginalnie wygldajce mwi Beata Mrwczyska ozowska. Ze wzgldu na to, e jadalnia jest sercem kadego domu, to nad stoem w tym pomieszczeniu, powinna by zjawiskowa lampa, ktra natychmiast przykuje uwag. Pamitajmy, e odpowiedni wystrj wntrz mona uzyska nie tylko kolorem, ale take odpowiednimi dekoracjami. Naley zwraca zatem uwag na wszystkie detale. Warto zadba o to, aby w pomieszczeniach pojawiy si nietuzinkowe dekoracje, ktre podkrel oryginalno wystroju. Styl eko to jeden z najmodniejszych i najpopularniejszych trendw wntrzarskich przekonuje Zuzanna Szpejnowska, waciciel firmy StudioZ Projektowanie i aranacja wntrz w Warszawie. Coraz czciej klienci dbaj o to, aby podogi byy wykonane z naturalnych materiaw i rezygnuj z ich sztucznych odpowiednikw. Na ciany zazwyczaj wybieraj kolory ziemi.

Jak urzdzi dom, aby zachwyca wyjtkowoci i piknem? Nie trzeba kupowa drogich mebli i tworzy wyszukanych kompozycji. Wystarczy zna najgortsze trendy wntrzarskie i skorzysta z kilku modnych akcentw. Definicja modnego wntrza zmienia si wraz z pojawieniem si nowych trendw w wiecie domowego designu. Najczciej nowoczesny styl pomieszczenia polega na minimalizmie, otwartej przestrzeni, prostocie czy wykorzystaniu nowych form. Jakie s zatem najnowsze trendy 2013? Punkt pierwszy to meble moduowe. Jest to doskonae rozwizanie dla osb, ktre nie lubi monotonii. Meble tego rodzaju skadaj si z niezalenych

segmentw, ktre mona czy ze sob w dowolny sposb, co daje nieograniczone moliwoci rozplanowania przestrzeni pod wzgldem funkcjonalnym, estetycznym, a nawet kolorystycznym. Najwiksz zalet moduw jest jednak to, e mona z atwoci dopasowa je do maych lub nietypowych powierzchni. Dziki moduowym kubikom wntrze za kadym razem nabiera innego charakteru. Obecnie istnieje szeroki wybr mebli moduowych tumaczy Beata Mrwczyska ozowska, architekt wntrz z firmy Stacja Projekt w Toruniu. Klienci mog szuka gotowych rozwiza w Internecie oraz katalogach. Kubiki maj rne fronty.

ANTC ZAKA 48

29 POZA TORU, 8 marca 2013


GMINA YSOMICE

Chronione pikno ziemi chemiskiej


Kilka krokw od duego miasta znajduje si idealne miejsce do odpoczynku, wyciszenia i podziwiania dobrodziejstw natury
prowadzenia prac zrbowych. Oficjalnie rezerwat przyrody powsta w 1956 roku na mocy decyzji ministra lenictwa. - Jestemy dumni z tego miejsca mwi Piotr Kowal, wjt gminy ysomice. Zgiek, ktry towarzyszy nam w codziennym yciu, wpywa na nas niezwykle destrukcyjnie. Kilkugodzinny spacer po lesie przywraca naturaln rwnowag. Wychodzi si stamtd szczliwszym. Na terenie rezerwatu pynie Struga ysomicka, ktra dodaje miejscu klimatu i zapewnia niezwyke wraenia suchowe. Szum wody w poczeniu z koncertami ptakw i niezliczonej iloci ab, ktre zamieszkuj ten teren, wprawia w inny stan wiadomoci. - Najpikniej jest tutaj w maju mwi mieszkanka Piwnic. Rolinno wybucha wtedy z ca si, ziele jest niezwykle intensywna. Po prostu robi si piknie. Koneserzy przyrody odnajd w tym miejscu wiele gatunkw rolin: zawilca, konwali, kokorycz czy borwk czarn. Sarny i dziki s na porzdku dziennym. osia udaje si dostrzec jedynie najwytrwalszym.

Wdka, a nie ryba


Maj pomaga ludziom ubogim. Nie oznacza to jednak, e powinni ich wyrcza
Do Gminnego Orodka Pomocy Spoecznej w ysomicach przychodz setki osb. Z rnych powodw nie radz sobie w yciu. Krzywdzca jest potoczna opinia, e klientami instytucji s jedynie alkoholicy i nieroby. Wielu si chce, wystarczy wycign do nich rk. - Od wielu lat przyjlimy zasad, e nie jestemy po to, by zastpowa ludzi w sprawach, z ktrymi mog poradzi sobie sami mwi Zofia Karpa, Kierownik GOPS w ysomicach. Ten sposb dziaania si sprawdza. Wikszo osb nie przychodzi do nas z daniami, tylko z pytaniami, w jaki sposb moemy im pomc, jakie warunki musz speni czy okrelone wiadczenia im przysuguj. Pracownicy instytucji, ktrzy zwizani s z ni od wielu lat, wskazuj, e podejcie petentw zmienio si w tym okresie bardzo wyranie. Kiedy byo duo ktni, awantur i trzaskania drzwiami. Kady uwaa, e wszystko mu si naley za darmo. Teraz takie przypadki zdarzaj si sporadycznie. Wzrosa wiadomo, e najpierw trzeba chcie i sprbowa samemu sobie pomc, a w dalszej kolejnoci mona liczy na pomoc pastwa. - Praca socjalna jest najwaniejszym elementem naszej codziennoci w GOPS-ie mwi Zofia Karpa. Staramy si przychodzcym do nas osobom uwiadamia, e s wartociowymi ludmi, ktrzy przy odrobinie dobrej woli i zaangaowania mog otrzyma prac, polepszy swj status materialny i lepiej radzi sobie w yciu. W gminie ysomice jest mao osb, ktre pozostaj bezrobotne przez bardzo dugi okres czasu. Takie sytuacje s najtrudniejsze, gdy przekonanie kogo, kto nie jest aktywny zawodowo od kilkunastu lat do zmiany tego stanu rzeczy, jest niezwykle trudne. Kiedy osoby te pracoway w rnego rodzaju zakadach, ktre upady i teraz maj bardzo czsto al do wszystkich, e zmieniy si realia. - S to ludzie, ktrzy nie poradzili sobie po transformacji mwi kierownik GOPS. rodki, ktrymi dysponujemy, nie zapewni nikomu cakowitego utrzymania. Dlatego tak wane s przekazywane przez nas informacje. One maj pozwoli poszczeglnym osobom na lepsze poruszanie si na rynku pracy. Od pocztku tego roku wzrosa liczba osb, ktrym przysuguj wiadczenia pienine. Zdaniem pracownikw GOPS-u w ysomicach wie si to z kolejn fal kryzysu, ktra zawitaa do Polski. Mieszkacy gminy trac prac w Toruniu czy Chemy i musz przyj po pomoc. W tym momencie nie odczuwalne s jeszcze skutki perturbacji, ktrym podlega strefa ekonomiczna w Ostaszewie. Jest na to za wczenie, a poza tym wielu byych pracownikw zagranicznych koncernw zmienio pracodawc. - Nie jest tak, e od nas otrzymuje si tylko zasiki mwi Zofia Karpa. Zajmujemy si rwnie doywianiem dzieci. Wszyscy najmodsi mieszkacy gminy, ktrzy tego potrzebuj, otrzymuj bezpatnie posiki. Wspomagamy szkoy gminne w doposaenie niezbdnych przedmiotw i urzdze kuchennych potrzebnych do wydawania posikw w szkoach. Opacamy kolonie letnie oraz rnego typu wycieczki szkolne. Wiele rodzin korzysta rwnie z przydziau wgla. Nie jest on duy, dlatego te staramy si ludzi zachca do samodzielnej pracy w lesie (tych, ktrzy mog to czyni) czy przy rnego rodzaju wycinkach np. przy drogach publicznych. Wsppracujemy w tej mierze z leniczymi oraz drogowcami i kada osoba, ktra chce zadba o opa ma tak moliwo. Realizujemy te programy unijne w ramach Programu Operacyjnego Kapita Ludzki z EFS, by wyposay dodatkowo ludzi w wiedz i przekonanie, e co potrafi zrobi sami dla siebie. Kierownik placwki najbardziej ubolewa nad powszechn opini o instytucji, ktr zarzdza. Pracownicy socjalni codziennie spotykaj si z osobami niepenosprawnymi, samotnymi matkami i najrniejszymi dramatami ludzkimi. Postrzegani s jednak wycznie przez pryzmat osb uzalenionych od alkoholu, ktrym rwnie maj obowizek (zgodnie z przepisami), pomaga.

Fot. Maria Lewandowska

Tomasz Wicawski
W gminie ysomice odnajdujemy rezerwat przyrody Las Piwnicki. Jego ochrona siga XX-lecia midzywojennego. Na ponad 37 hektarach mona spotka trzystuletnie dby, 160-letnie sosny i wiele gatunkw zwierzt z osiem na czele. Na terenie lasu dziaa Stacja Ekologiczna Uniwersytetu Mikoaja Kopernika w Toruniu. Swoj nazw obszar zawdzicza bliskoci wsi Piwnice oddalonej od duego miasta o przysowiowy rzut beretem. Zdecydowanie bar-

dziej znana i rozpowszechniona jest Barbarka. Urokliwo miejsca doceniaj jednak rzesze turystw. - Wiele osb tutaj przyjeda i nie moe si nadziwi, e wystarczy zjecha odrobin z gwnej trasy na Gdask i znale si w tak malowniczej scenerii mwi Adam Bartkowiak, sotys Lulkowa. Moe to i dobrze, e nie ma tutaj zbyt wielu atrakcji turystycznych, a teren moe zachowa dziewiczy charakter. Pierwsz osob, ktra przyczynia si do ochrony naturalnego dziedzictwa tego terenu by prof. Adam Wodziczko, ktry wyda w 1924 roku zakaz

Radioteleskop w Piwnicach

O astronomii, zabytkowym paacu i piknym krajobrazie soectwa, z Adamem Bartkowiakiem, sotysem Lulkowa, rozmawia Tomasz Wicawski
wzgldem wielkoci w Polsce radioteleskop. To wasno Uniwersytetu Mikoaja Kopernika. Ma on a 32 metry rednicy. Naukowcy prowadz dziki niemu swoje badania kosmosu. Jest to rwnie niewtpliwa atrakcja turystyczna. Dla mionikw przyrody zdecydowanie ciekawszym miejscem bdzie jednak rezerwat Las Piwnicki, w ktrym mona odnale wielowiekowe dby i sosny. To niezwykle urokliwe miejsce. Jest pan sotysem niespena dwa lata. Co udao si panu zrobi w tym czasie dla lokalnej spoecznoci? Zostaem wybrany na t funkcj w 2011 roku. Za mojego urzdowania przeprowadzono modernizacj chodnikw w obu miejscowociach lecych na terenie soectwa. Najwiksz inwestycj gminn zapocztkowan w 2012 roku, jest kanalizacja Lulkowa, ktrej do tej pory brakowao. Udao si zorganizowa rwnie kilka imprez integracyjnych dla lokalnej spoecznoci. Trudno mwi o inwestycjach na ogromn skal, ale staram si dziaa, jak tylko potrafi na rzecz naszych mieszkacw.

Lulkowo ley rzut beretem od Torunia. Nie przypomina jednak szczeglnie miasta? (miech) I bardzo dobrze. To pikna, spokojna wie, ktr zamieszkuje okoo 500 osb. Nie czu ju u nas zgieku duego miasta. Jestemy troch na uboczu. Nasze soectwo, w ktrego skad wchodzi rwnie miejscowo Piwnice, jest idealnym miejscem do odpoczynku. Nie bdzie pan taki skromny. Soectwo moe pochwali si czym wicej ni tylko pooeniem i spokojem. Prnie dziaa jednostka

Ochotniczej Stray Poarnej w Lulkowie. Krajobraz miejscowoci nie rni si szczeglnie od innych wsi o tej wielkoci: jest sklep, fryzjer i biblioteka. Dzieci maj gdzie si spotyka, bo dziaa przedszkole. Znajduje si u nas rwnie pikny zabytkowy paac poczony z kaplic rzymsko-katolick z 1898 roku. Po wojnie dziaaa tu Gromadzka Rada Narodowa a do 1961 roku, kiedy przeniesiono j do ysomic. Nie wspomina pan jednak o radioteleskopie. Na terenie dworku w Piwnicach znajduje si trzeci pod

Fot. Paulina Opaka

30 POZA TORU, 8 marca 2013


GMINA LUBICZ

Fundusze dla maych


Szkolenia dla chtnych na dotacje przeprowadzi LGD Podgrodzie Toruskie

W rw albo w wiadukt
Logika budowy autostrad w naszym kraju jest trudna do odgadnicia. Wykopa rw jest atwo. Trudniej zadba o oddzielenie go od drogi
Tomasz Wicawski
Gmina Lubicz nie ma szczcia do drg. Wze autostradowy pozostawia wiele do yczenia. Na kadym kroku pojawiaj si rwnie problemy z bezpieczestwem na rnych trasach. Tym razem z prob o pomoc zwrcili si mieszkacy Grabowca. Obok wiaduktu autostradowego, ktry znajduje si nad drog wojewdzk numer 654 pojawiy si w ostatnim czasie duej gbokoci rowy. Kierowcy podrujcy od strony Zotorii lub Osieka musz zachowa wielk ostrono. W przypadku polizgu maj do wyboru uderzenie w betonowy filar lub podr w kilkumetrow przepa. - Drogowcy prowadzili obok drogi wiele prac w ostatnim czasie mwi Danuta Wojciechowska, sotys Grabowca. Maszyn budowlanych i pracownikw jednak nie wida, a gbokie dziury nieopodal samej drogi pozostay. Problem rozwizayby barierki oddzielajce rw od jezdni. Tych jednak prno szuka. Nie ma nawet znaku ostrzegajcego o zbliajcym si niebezpieczestwie. - Dziaka, na ktrej znajdu-

Fot. nadesane

Mikro-granty i mae projekty to pomoc finansowa dla osb i organizacji, ktre maj niewielkie szanse na pozyskanie rodkw z innych programw. Nie s to olbrzymie pienidze, ale wydatnie przyczyniaj si do zmian w naszym najbliszym otoczeniu. Mieszkacy gminy Lubicz, jak rwnie gmin Zawie Wielka i Wielka Nieszawka mog otrzyma od LGD maksymalnie 700 zotych w ramach programu Mikro-granty Podgrodzia Toruskiego. O rodki ubiega si mog nieformalne grupy mieszkacw (liczce minimum 4 osoby), rady soeckie, rady rodzicw i organizacje niezarejestrowane w KRS. Zoone wnioski bd oceniane przez komisj konkursow. Gwnym kryterium oceny bdzie zgodno z celami Lokalnej Strategii Rozwoju. Nabr wnioskw odbdzie si od 24 kwietnia do 10 maja. Regulamin konkursu i

wnioski dostpne s na stonie organizacji www.podgrodzietoruskie.pl. - Mae organizacje nie stoj na uprzywilejowanej pozycji w innych, znacznie szerzej zakrojonych, programach mwi Tadeusz Smarz, prezes LGD Podgrodzie Toruskie. Nasza inicjatywa to dla nich czsto jedyna szansa pozyskanie rodkw z zewntrz. Nieco inaczej wyglda sprawa z Maymi Projektami. S to unijne dotacje dla organizacji pozarzdowych zarejestrowanych w KRS. Ich wysoko moe sign nawet 50 tysicy zotych, ale wymagany jest wkad wasny w wysokoci 20%. Nabr wnioskw w ramach tego programu odbdzie si w dniach od 3 do 19 kwietnia. Skada je bdzie mona w siedzibie LGD w Zejwsi Wielkiej przy ulicy Sonecznej 28. (WT)

j si rowy odwodnieniowe jest poza naszym pasem drogowym mwi Mirosaw Kuna z Rejonu Toru Zarzdu Drg Wojewdzkich w Bydgoszczy. Zwrcimy si jednak do zarzdcy autostrady o ich zabezpieczenie barierami. To na pewno poprawioby bezpieczestwo w tym rejonie. Wszystkiemu winna jest konieczno odwadniania wiaduktu. - Rowy i przepust zostay zbudowane z myl o prawidowym odwodnieniu wiaduktu i s utrzymywane przez zarzdc autostrady dodaje Mirosaw Kuna. Pogbienie roww nastpio

Fot. Tytus Szabelski

w trakcie ich oczyszczania. Udao si zwikszy ich przepustowo przy jednoczesnym wzrocie zagroenia dla kierowcw. Miejmy nadziej, e drogowcy pjd po rozum do gowy, nim bdzie za pno.

31 POZA TORU, 8 marca 2013 GMINA LUBICZ

Kadej matce yczyabym takich dzieci


O modoci, sile charakteru, mioci do ma i dzieci oraz trudach walki z rakiem, z Wadysaw Sadowsk, prezes SM Lubicz, rozmawia Tomasz Wicawski
Pochodzi pani z Gorzowa Wielkopolskiego. Jak to si stao, e znalaza si pani w Toruniu? W swoim rodzinnym miecie chodziam do liceum oglnoksztaccego. Uczyam si rwnie w szkole muzycznej w sekcji altwki. Marzeniem mojej mamy byo, ebym zostaa muzykiem. Wbrew wszystkim wybraam inn drog. Trafiam na studia prawnicze w Toruniu gwnie z racji tego, e tutaj mieszkaa moja pierwsza wielka mio. Pniejszego ma poznaam ju w trakcie ycia akademickiego, z tamtego zwizku nic nie pozostao. Ukoczyam tutaj aplikacj i razem z mem na trwae zwizalimy swoje losy z Lubiczem. Moim pierwszym zakadem pracy byo biuro geodezji, nastpnym Urzd Gminy Lubicz. Pniej mj los splt si ze spdzielczoci mieszkaniow. wiadczyam usugi prawne na rzecz wielu spdzielni. Nie jestem adn wybitn osob, bo takich kobiet jak ja jest ogrom. Bohaterk moe by pani, ktrej udao si wychowa szstk dzieci. Jawi si pani jako osoba z silnym charakterem i duym temperamentem. Pani m rwnie da si zapamita, jako osoba wytrwaa i stanowcza. Mio wtedy nie jest atwa. Kiedy poznawaam mojego pniejszego ma, mona powiedzie, e by on potulnym barankiem. Przy mnie sta si wyrazist osobowoci, bo ze mn nie mona inaczej y. Co sobie postanowi, to musi zosta zrealizowane. Nie ukry-

Fot. Tytus Szabelski

i opada. Jeeli pyta pan jednak o realne marzenia, to jest ich troch. Chciaabym, eby mj zi wyzdrowia, a moja crka moga mie z nim dzieci. Marz rwnie o tym, eby mj syn by zawsze kochajcym mem i ojcem. Chciaabym, aby ludzie postrzegali mnie normalnie. Chc kadego dnia budzi si z umiechem, bo jestem potrzebna wasnym dzieciom, tej spdzielni, na ktrej punkcie mam fioa i moim przyjacioom, ktrych nie brakuje. Oni zawsze s przy mnie. Z przyjaci i faktu, e nie odwrcili si od pani w chorobie, czerpie pani swoj si? Ich zachowanie oczywicie mi pomogo. To budujce, kiedy ma si przy sobie osoby, ktre bez wzgldu na okolicznoci staraj si pomaga. Si bior rwnie z faktu, e od maego nie byam rozpieszczana. Oczywicie, rodzice bardzo mnie kochali, ale dbali bym przykadaa si do nauki. Co lato miaam kolonie, ale trzeba byo te czyta lektury. Moja mama zmara niedawno. Mam nadziej, e tam jest jej lepiej ni tutaj, bo nie miaa atwego ycia.

wam, e bardzo go kochaam i szanowaam. By on osob niezwykle uczciw, o czym moe zawiadczy kady, kto go zna. Oczywicie, tak jak w kadym maestwie byy ktnie i nieporozumienia. Z perspektywy czasu stwierdzam jednak, e dotyczyy one gwnie spraw zawodowych. Rnilimy si rwnie nieco w sposobie wychowywania dzieci. Ja pozwoliabym im na wszystko, a mj m wrcz przeciwnie. Jaki kontakt ma pani dzi ze swoimi, ju dorosymi, dziemi? Kadej matce yczyabym

takich dzieci, jakie ja mam. Mj syn by ze mn przez ca chorob. Nie wstydzi si mnie, chocia widzia mnie w rnych sytuacjach. Przy raku i chemioterapii mdleje si, wymiotuje oraz przeywa prawdziwy bl. Syn nie wstydzi si mnie wymy czy przebra. Zawsze by przy mnie. Moja crka jest rodzajem naukowca. Mieszka za granic. Wszystkie cechy charakteru oddziedziczya po mnie. Jest temperamentna, rzutka. Nazwaabym j chodnym romantykiem. Wiele osb nie daje sobie rady z chorob, ktrej pani dowiadczya. Czy mona da innym kobietom rad, jak zachowa si w takiej sytuacji? Jak przetrwa ten niezwykle trudny czas? Nauczona dowiadczeniem choroby i agonii swojego ma zrozumiaam, e musz mie do tego dystans. Tylko wtedy, kiedy uzna si, e rak moe by twoim kumplem i zacznie

si z niego mia, mona go pokona. Kiedy jechaam na operacj, byam wicie przekonana, e nie mona tego odkada i ba si. I tak wszystko jest ostatecznie w rkach lekarzy i Boga. Trzeba znale w sobie si, by dalej y. Nie jest to atwe. Momenty zwtpienia przychodz szczeglnie w czasie chemioterapii, ale nie mona si podda. Cae ycie mam przy sobie obrazek w. Maksymiliana. W dniu operacji zapomniaam go ze sob. Syn przywiz go na sal operacyjn i przekaza lekarzom. Oczywicie otrzyma bur. Mog jednak powiedzie, e miaam wtedy obok dwch mczyzn. Swojego syna i patrona. Dzie kobiet przypada na wiosn. To okres, w ktrym w kadym z nas budz si nowe siy i nadzieje. Jakie ma pani marzenia? Mwi pan o pczkowaniu. Ja jestem ju na etapie, kiedy ten pczek si ju dawno rozwin

TANIE
OC AC
i

Ul. Lipnowska 51a tel. 56 477 99 01

Lubicz Grny

32 POZA TORU, 8 marca 2013


ALEKSANDRW KUJAWSKI i CIECHOCINEK

Wszystko zaley od kasy w budecie


O inwestycjach, budecie, problemach i historii miasta z Andrzejem Ciel, burmistrzem Aleksandrowa Kujawskiego, rozmawia Monika Olender
Na fotelu burmistrza Aleksandrowa Kujawskiego zasiad Pan w grudniu 2006 roku. Co zasta Pan wtedy na biurku? Zaduenie w wysokoci 8,5 mln zotych. Biorc pod uwag, e budet wynosi wtedy okoo 24 mln zotych, to zdecydowanie za due. Ile wynosi zatem obecne zaduenie? Przy budecie, ktrego dochody i wydatki zamykaj si kwot blisko 35 mln zotych, zaduenie wynosi okoo 9,9 mln zotych. Z czego ono wynika? Z inwestycji, takich jak na przykad budowa cieki rowerowej na terenie miasta. Warto caego przedsiwzicia wynosi 1,4 mln zotych, z czego 600 tys. zotych to wkad wasny miasta. Kolejn tak inwestycj jest remont dworca kolejowego, przejtego od PKP w grudniu 2008 roku. Z kolei przebudowa Parku im. Jana Pawa II to zadanie warte 1 mln zotych, z czego dofinansowanie ze rodkw zewntrznych wynosi 60% tej kwoty. Kolejnym przedsiwziciem jest budowa bazy sportowej przy szkoach: orlikw, boisk sportowych. Inne inwestycje dotycz przebudowy stadionu miejskiego. Wizualizacja tego projektu jest ju gotowa. Obecnie staramy si uzyska moliwie wysokie dofinansowanie dla tego przedsiwzicia, aby mc je rozpocz jak najszybciej. Wan kwesti jest take budowa kanalizacji. Pozostamy przy miejskiej kasie. Ksztat uchwalonego budetu mocno odbiega od projektu, ktry przedstawi Pan radnym? Radni dokonali niewielkich przesuni. Chodzi przede wszystkim o cicia w niektrych dziaach, jak np.: zmniejszono rodki na funkcjonowanie urzdu, promocj, kultur, owietlenie ulic czy remonty budynkw komunalnych. Byy to jednak tujemy sal restauracyjn. Zabiegalimy te, w Urzdzie Marszakowskim, o otrzymanie 180 tys. zotych na pokrycie tej sali posadzk. Niestety na razie nie otrzymalimy tych pienidzy. Jak wyglda Pana wsppraca z radnymi? Nie narzekam. Mimo to, e wnioski komisji nie s dla mnie wice, to staram si uwzgldnia propozycje radnych. Urzdnik pracuje osiem godzin, po czym idzie do domu i zajmuje si swoimi sprawami. Jak jest z burmistrzem? Burmistrz pracuje niezalenie od tego czy jest niedziela, czy noc. Jeli komu dzieje si krzywda, to dostaj w nocy powiadomienie. Jestem od tego, aby pomaga wszystkim mieszkacom. A oni interesuj si sprawami miasta? Bardzo. Raz w miesicu spotykam si z przedstawicielami organizacji pozarzdowych i mieszkacami. Te spotkania maj otwart formu. Petenci mog zapyta o wszystko. Jestem od tego, aby prowadzi dyskusj z mieszkacami oraz wyjania im kierunki strategii rozwoju miasta. Nie ukrywam, e w fazie dyskusji pojawia si czsto krytyczne spojrzenie na niektre sprawy, co take jest potrzebne. Niekiedy mieszkacy wskazuj bdy czy zagroenia poszczeglnych rozwiza. Wyksztacenie zobowizuje? Aleksandrw Kujawskim to miasto wielonarodowe i wielokulturowe. Z przeszoci trzeba si rozliczy, upamitni zasuone osoby. W naszym miecie mamy tablice ydowskie czy pomnik onierzy ukraiskich. Rne narodowoci s istotnym fragmentem pamici o przeszoci i byych mieszkacach naszego miasta. Kto ma o tym przypomina jak nie historyk na urzdzie?

zmiany, ktre w sposb istotny nie zmieniy projektu budetu. Jaki jest skutek ci w budecie? Wiksze oszczdnoci w funkcjonowaniu urzdu. Zrezygnowano na przykad z przewidzianej drobnej podwyki wynagrodze dla pracownikw czy z kontynuacji remontu ulicy Spdzielczej. W budecie zostao jednak 340 tys. zotych w ramach rezerwy inwestycyjnej. Jak te pienidze zostan wykorzystane? W ramach tej rezerwy bd realizowane przede wszystkim zadania inwestycyjne. Z niej bd take czerpane rodki przeznaczone na wkad wasny pod remont dworca czy kontynuacj budowy cieek rowerowych. Ponadto planuj kilka zada, ktre maj mie charakter przygotowania kilku inwestycji na ten rok i na lata nastpne. Istnieje bowiem konieczno przygotowania dodatkowej dokumentacji na rewitalizacj dworca czy wykonanie kanali-

Fot. Maciej Pagaa

zacji w ulicy Piaskowej. Trzeba rozwiza take problem awarii kanalizacji w czci mieszkalnej dworca. Przewiduj rwnie reorganizacj parkingu przy Urzdzie Miejskim i przebudow fragmentu ulicy Spdzielczej. Z jakimi problemami boryka si Aleksandrw Kujawski? Podstawowym problemem jest brak obwodnicy. Z pewnoci niedugo wystpimy, w tej sprawie, ze stosownym wnioskiem do Zarzdu Drg Wojewdzkich. Kolejny problem dotyczy braku kanalizacji sanitarnej i deszczowej, co powinno zosta ostatecznie uregulowane do poowy 2015 roku. Naley take poprawi stan drg miejskich i wojewdzkich oraz stan chodnikw przy drogach wojewdzkich. Kolejnym problemem, z ktrym boryka si nasze miasto, jest take brak mieszka komunalnych dla osb o najniszych dochodach. W tej chwili wikszo lokali zostaa sprzedana dotychczasowym uytkownikom. W ubiegym roku, w ramach Towarzystwa

Budownictwa Spoecznego, wybudowano i oddano do uytku budynek z mieszkaniami dla czterdziestu rodzin. W planach jest ju kolejny budynek tego typu, ale take budowa przychodni z zapleczem leczniczym oraz pokrycie asfaltem ulic, ktre nie posiadaj nawierzchni. Z kolei wsplnie z gmin wiejsk oraz powiatem planujemy przeduy ulic Parkow do drogi nr 1 przez tunel pod autostrad, aby lepiej skomunikowa nasze miasto z Toruniem. Wybiegajc daleko w przyszo, mog powiedzie, e chciabym, aby przy zajedzie na Biaych Botach udao si stworzy sztuczny zalew jako kpielisko, suce celom rekreacyjnym. A co z remontem dworca? Na ten cel mamy obecnie przeznaczone 2,5 mln zotych: 2,1 mln zotych w ramach rewitalizacji i 400 tys. zotych od Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. S to pienidze otrzymane dziki staraniom rnych zaprzyjanionych osb. Z tych rodkw wyremon-

Echa powstania styczniowego


Mionicy historii spotkali si na sympozjum
sie powstania aleksandrowski dworzec by miejscem konspiracji, dziki ktrej walczcy otrzymywali niezbdne wsparcie. Dla upamitnienia tego historycznie wanego wydarzenia Polskie Towarzystwo Historyczne oraz Burmistrz Miasta Aleksandrowa Kujawskiego zorganizowali sympozjum naukowe 150. rocznica powstania styczniowego na Kujawach, ktre odbyo si 23 lutego w hotelu Willa Radwan w Aleksandrowie Kujawskim. W trakcie spotkania rozmawiano przede wszystkim o przyczynach i

Monika Olender
Najwiksze polskie powstanie narodowe rozpoczo si 22 stycznia 1863 roku Manifestem Tymczasowego Rzdu Narodowego. I. sympozjum kujawskich oddziaw i k Polskiego Towarzystwa Historycznego odbyo si 23 lutego, 150 lat pniej. Powstanie styczniowe byo zbrojnym wystpieniem przeciwko Rosji. W tym roku przypada 150. rocznica wybuchu tego najwikszego zrywu niepodlegociowego. W cza-

skutkach zrywu. Wydaje mi si, e jeden z wpisw, ktry pojawi si w Internecie, najlepiej oddaje istot inicjatywy tumaczy Andrzej Ciela, burmistrz Aleksandrowa Kujawskiego. Internauta zauway, e bya to jedyna taka impreza w skali wojewdztwa. Podobnej nie byo nawet w orodkach naukowych. Podczas sympozjum powstanie styczniowe zostao ukazane w wielu aspektach. Mionicy historii, ktrzy przybyli na to spotkanie, mieli okazj wysucha szesnastu

wystpie dotyczcych tematyki powstaczej i nawizujcych do dziaa zbrojnych, ale

Fot. Maciej Pagaa

take do ycia codziennego oraz kulturalnego wczesnych mieszkacw Kujaw

33 POZA TORU, 8 marca 2013


ALEKSANDRW KUJAWSKI

Johny Blues historia warta tysice


Zgodnie z regulaminem konkursu, film musia by inspirowany zagadnieniami ekonomicznymi. Temat niezwykle nudny. A Ty piewasz, grasz na gitarze, greps goni greps Na pocztku w ogle nie miaem pomysu jak chwyci ten temat. Dugo zastanawiaem si, jak to zrobi, a doszedem do wniosku: jak nie wiadomo, w jaki sposb o czym powiedzie, to najlepiej o tym zapiewa. I wypiewae 17 tysicy zotych. Spodziewae si wygranej? Nie. Filmiki, ktre s nominowane, otrzymuj ju 1000 zotych. Przyznaj, e na to liczylimy. Od pocztku zaoylimy, e jak wpadnie 17 tysicy, to bdzie po prostu dobrze. No i jest dobrze. Czyli szok? Zdecydowanie. Informacja o przyznaniu nagrd gwnych ukazaa si na portalu, ale ja tego nie ledziem. Kiedy szedem do znajomych, zadzwoni do mnie ukasz Maecki, mj hufcowy z Ciechocinka, ktry pracuje z nami jednoczenie w studio. Zacz rozmow o biecych sprawach i nagle rzuci: A tak w ogle Bartek gratuluj pierwszego miejsca. To bya druga edycja konkursu Nakrcona ekonomia organizowana przez portal MillionYou MillionYou jest portalem, ktFot. Maciej Pagaa

Gdzie na skraju Ciechocinka powsta film Bartka Szatanika Johny Blues One person playing. Ekipa to licealista plus kamerzysta. Scenografia: taczki, taboret, pluszowy mi, opata i odgarniacz do niegu. Emisja: ca dob na portalu MillionYou. Wynagrodzenie: 17 tysicy zotych
Due wsparcie mamy rwnie z Liceum. Jeli chodzi o sprzt, to cz kupilimy dziki dofinansowaniu z Urzdu Marszakowskiego. Pozostay z kolei za wasne pienidze lub otrzymalimy w ramach wsparcia od rnych instytucji czy osb, na przykad PUC ufundowa nam statyw wideo, ukasz obiektywy, a Piekarnia POLKORN w Ciechocinku uyczya kamer. Cz rodkw pozyskalimy rwnie z konkursowych nagrd za inne filmy. Jak wygldao nakrcenie zwyciskiego filmiku od strony technicznej? Studio o, w ktrym pracujemy, wywodzi si z ciechociskiego rodowiska harcerskiego ZHR. Ja te jestem druynowym. Chodzi o studio jako grup zaangaowanych w prac osb, bo takie stricte studio cay czas budujemy. W druynie jest okoo trzydziestu osb, ale nad tym filmikiem pracowaem akurat ja z moim koleg, rwnie harcerzem, Witkiem Popiokiem, ktry jest autorem zdj. Filmy montujemy zazwyczaj u siebie. Przy wczeniejszych produkcjach pomaga nam pan Adam Jdrzejowski ze swoim studiem dwikowym. Czyli jakie? Okiem przybysza i Ciechocinek czy pokolenia. S to krtkie spoty, promujce nasze miasto, ktre nakrcilimy na potrzeby konkursu Nakr zmiany organizowanego przez Wojewdzki Orodek Animacji Kultury w Toruniu. Otrzymalimy w tym konkursie wyrnienie. Skd u chopaka, ktry uczy si w liceum na profilu matematyczno-informatycznym, takie artystyczne skonnoci? Kiedy wybieraem profil, to kierowaem si zdrowym rozsdkiem. Matematyka zawsze si przyda. Rok temu stwierdzilimy, e zaczniemy i w druynie w filmowym kierunku. Nagralimy film Gdziekolwiek indziej i wysalimy na Harcerski Festiwal Filmowy w Gdyni. Zdobylimy pierwsz nagrod. Potem jeszcze stworzylimy kilka filmw czy relacji, np. na prob Miejskiego Centrum Kultury z tegorocznego WOPu do telewizji. Uznalimy, e jest to dobra inwestycja. Robic to, co lubimy i tak naprawd chcemy robi docelowo, moemy jeszcze zarobi na to, aby mc si rozwija. Wygrane 17 tysicy take przeznaczycie na dalszy rozwj? Tak. Zgodnie z regulaminem, 6 tysicy jest dla autorw, 5,5 tysica dla nauczyciela, a pozostaa cz dla szkoy. Ca pul nasz oraz ukasza od razu przeznaczylimy na dalszy rozwj studia. Za rodki przeznaczone dla szkoy ufundujemy radiowze oraz zakupimy sprzt dwikowy, ktry bdzie mg suy rwnie w studio. Maymi krokami przymierzamy si do nakrcenia filmu promujcego szko. To bdzie rodzaj LipDubu? Co w tym rodzaju. Z pewnoci nie bdzie to klasyczny LibDub, ale nie bd zdradza wicej szczegw. Na pewno pojawi si na naszym kanale na YouTube. Ale nie bdzie to ostatni film Bartka Szatanika? Na pewno nie. Rozmawiaa Monika Olender

remu rne przedsibiorstwa zlecaj zorganizowanie konkursu. W tym przypadku organizatorem by sam portal i Narodowy Bank Polski. My nie bralimy udziau w pierwszej edycji, ale za to do tej przygotowalimy dwa filmiki. Pierwszy, ktry si nie dosta, zgosiem z wasnego konta. Drugi z kolei umiecia moja koleanka Marysia Zykubek. Jak si okazao, film przygotowany tak troch w razie czego, by lepszy. W sumie to wrzucilimy ten wygrany filmik w ostatnim momencie. Nie chcielimy, aby zainspirowa kogo innego. Gosowanie odbywao si przez Facebooka. Moglimy zaprasza znajomych.

34 POZA TORU, 8 marca 2013


GMINA UBIANKA

Nie wezm z Brukseli paczki pienidzy


O inwestycjach, problemach, ktre trudno rozwiza i wpywie dziaania w strukturach oglnopolskich i unijnych na prac w samorzdzie z Jerzym Zajka, wjtem gminy ubianka rozmawia Agnieszka Kapela
Prof. Piotr Gliski, kandydata Prawa i Sprawiedliwoci na premiera rzdu technicznego wskaza na pana jako eksperta do spraw rolnictwa. Jak pan podchodzi do tej propozycji? To przede wszystkim wyzwanie; zadanie, nie funkcja. Mam wiadomo, jak obecnie wyglda formua wsplnej polityki rolnej i jak rolnictwo funkcjonuje na poziomie krajowym. Wiem, e to nie dziaa tak, jak powinno. W polityce jestem ju do dugo i dziaam we wielu wymiarach od lokalnego, ktry dla mnie jako wjta gminy pozostaje na pierwszym planie, przez krajowy a po europejski. To dlatego zostaem dostrzeony. Mimo wszystko jestem te troch zaskoczony, chocia to niewtpliwie satysfakcja. Wspomina pan o swojej pracy poza ubiank. Jest pan w zarzdzie Zwizku Gmin Wiejskich Rzeczpospolitej Polskiej, dziaa pan w Komitecie Regionw Unii Europejskiej. Jaki wpyw ma ta paska aktywno na prac w gminie? Pracujc czy to na poziomie krajowym, czy europejskim, uczestnicz w tworzenia prawa, ktre wdraane jest take w ubiance. Zyskuj szybki dostp do wiedzy, jestem powaniej traktowany, mam szersze kontakty. Niestety, nie ma takiej moliwoci, ebym z Brukseli wzi paczk pienidzy, przyjecha do ubianki i da naszej ksigowej. Z punktu widzenia moich dowiadcze, korzyci s jednak i tak wystarczajce. A czy przez dziaalno oglnopolsk i europejsk nie odzeszego roku przebudowujemy te ulic w Bierzgowie to kilometr drogi wojewdzkiej. Ten rok inwestycyjnego oddechu zwizany jest z chci stworzenia zbilansowanego budetu? W planach gminy deficyt mia wynosi okoo 100 tys. z. Deficytu ju nie ma. Na ostatniej sesji Rady Gminy [28 lutego przyp. red.] dokonalimy nowelizacji budetu: zamiast 103,5 tys. z deficytu mamy teraz 850 tys. z nadwyki. Chocia to nie oznacza pojawienia si nowych pienidzy. W podstawowym wyniku finansowym nie wida bowiem kwoty, ktra przypada na spat kredytw. W przypadku gminy ubianka to ok. 1,6 mln z. Nadal potrzebujemy wic okoo 600 tys. z, ale bdziemy pracowa, by jeszcze nasz budet poprawi. e mamy swj wkad w dobro oglne, nie tylko to ubianki. Mieszkacw pewnie jednak najbardziej interesuje to, co dzieje si w gminie. Jakie inwestycje s planowane na obecny rok? Ostatnie kilkanacie, a szczeglnie ostatnie kilka lat to by okres bardzo mocnego inwestowania, co wida naokoo. Rok 2013 jest wic czasem pewnego oddechu. Niemniej podejmujemy pewne inicjatywy. Inwestujemy w uzdatnianie wody i popraw systemu funkcjonowania sieci wodnej. Wsplnie z powiatem toruskim oraz gminami ysomice i Unisaw, budujemy ciek pieszo-rowerow w sumie ponad 20 km. Obecnie okoo 90% jest ju zrealizowane, wic w tym roku skoczymy. Jestem bardzo zadowolony, e udao si wdroy projekt, o ktrym mylaem od 20 lat. Poza tym, przygotowujemy dwie kolejne inwestycje: budow wietlicy wiejskiej w Brchnowie oraz budow zespou parkingowo-chodnikowego w Bierzgowie. Obydwa projekty bd realizowane w ramach programu rozwoju obszarw wiejskich. Konkurs cay czas trwa, a rozstrzygnicia maj zapa w marcu. Jest dua szansa na dofinansowanie. Myl, e jeden z tych pomysw uda si zrealizowa jeszcze w tym roku, a drugi przynajmniej rozpocz. W partnerstwie z samorzdem wojewdztwa kujawsko-pomorskiego od Co z problemami, ktrych na razie nie udaje si rozwiza? Po pierwsze: infrastruktura. Wci jest w gminie kilka drg ulowych, bez utwardzonego podoa. Na razie zastosujemy rozwizania tymczasowe, by w przyszym roku w okresie odchodzenia zimy nie byo problemw, e gdzie nie mona dojecha. Drugim powanym problemem jest bezrobocie. Realnie pracy poszukuje w ubiance sto kilkadziesit osb. Chcc wyj im naprzeciw, postanowilimy utworzy spdzielni socjaln ubianka. W tej sprawie dziaamy w porozumieniu z Rad Powiatu. Optymalnie byoby wystartowa od pocztku kwietnia, ale moe by may polizg.

dala si pan od tego, co dzieje si w gminie? ebym mg tam dziaa, musz by wjtem. Nie ma wic oderwania od rzeczywistoci, nawet jeli jestem w gminie 2 czy 3 razy w tygodniu zamiast 5. Rzeczywicie, pewnych rzeczy nie jestem wtedy w stanie dopilnowa sam i musz liczy na kompetencje pracownikw. Zreszt stworzyem tak struktur, e to powinno funkcjonowa i tak te jest. Gdyby gmina gorzej si rozwijaa, trzeba by sobie zada pytanie, czy koszty nie s zbyt due. Tak jednak nie jest. Nie mwi, e jest najlepsza, ale uwaam, e plasujemy si powyej redniej. Obserwuj te w relacjach z Rad Gminy satysfakcj rodowiska publicznego,

Gotycka chrzcielnica i kropielnica Porozmawiaj z wjtem


Parafia jest jedn z najmniejszych w diecezji toruskiej, ale wierni na co dzie obcuj z histori
Podwyszenia Krzya witego. Z informacji, ktrymi dysponuje proboszcz parafii, wiadomo, e najprawdopodobniej w czasie potopu szwedzkiego skradzione zostay najcenniejsze elementy z wyposaenia wityni. Wikszo fragmentw wntrza, ktre dzisiaj odnajdujemy w kociele w Przecznie, pochodzi z okresu baroku. Pod koniec XVII wieku powstay organy, ktre przetrway do teraz bez wikszych przerbek. Do 1971 roku, przez blisko 200 lat, witynia nie miaa swojego proboszcza. Bya jedynie fili parafii w Biskupicach. Wie si to z epidemi cholery, ktr przey w XVIII wieku zaledwie jeden mieszkaniec Przeczna. - Czas trzech wiekw ubstwa kocioa w Przecznie okaza si ostatecznie czasem bogosawionym, gdy dziki temu ocalaa wikszo zabytkowego wyposaenia wityni w swojej pierwotnej formie mwi proboszcz. Rwnie lokalizacja wityni, z dala od Torunia, w piknym, wiejskim krajobrazie zapewnia klimat ciszy i spokoju. (WT)

Fot. Tytus Szabelski

W gminie ubianka trwaj zebrania wiejskie


Przedsiwzicia rozwojowe przewidziane na rok 2013, gospodarka odpadami (zmiany od 1 lipca 2013), usugi komunalne i realizacja polityki podatkowej w gminie, program aktywizacji wiejskich orodkw kultury i biece sprawy to tematy, ktre w trakcie spotka z mieszkacami poszczeglnych soectw porusza Jerzy Zajkaa. Najblisze zebranie wiejskie odbdzie si w Przecznie (12 marca, godz. 16.00, wietlica wiejska). Dzie pniej, take o godz. 16.00 w szkole podstawowej w Warszewicach czeka kolejne. Do Pigy wjt przyjedzie 14 marca o godz. 17.00 (szkoa podstawowa). 15 marca na godz. 17.00 zaprasza do ubianki, do Centrum Kultury. Mieszkacy Wymysowa powinni sobie zarezerwowa czas 18 marca od godz. 10.00 i przyj do wietlicy wiejskiej. Tego samego dnia, tyle e o 16.00 Jerzy Zajkaa pojawi si w Zamku Bierzgowskim (Wiejski Orodek Kultury). Wizyty w Wybczyku (godz. 10.00, WOK) i Wybczu (godz. 16.00, WOK) to z kolei plan na 19 marca. Brchnowo, Biskupice, Bierzgowo i Dbiny przewidziano w harmonogramie zebra na pierwszy tydzie marca. (AK)

Dzieje maej miejscowoci w gminie ubianka sigaj czasw piastowskich. Istnia tu grdek rycerski. Koci w Przecznie powstawa na przeomie XIII i XIV wieku. Nadal istniej gotyckie elementy budowli, chocia wntrze jest barokowe. - Przypuszczalnie ok. roku 1300 zbudowano wityni parafialn w Przecznie mwi ksidz Wacaw Dokurno, proboszcz parafii Podwyszenia Krzya witego i Przemienienia Paskiego w Przecznie. Dziki badaniom

dendrochronologicznym wiemy, e istniejca do dzi wiba dachowa nad naw gwn zostaa ukoczona w 1360 roku. Rwnie stare s chrzcielnica i kropielnica. Swj oryginalny charakter zachowaa rwnie posadzka znajdujca si w kruchcie kocioa oraz podstawa pierwszego otarza w prezbiterium. - To najcenniejsze z ostatnich odkry archeologicznych w Przecznie mwi ks. Wacaw Dokurno. W redniowieczu koci dedykowany zosta tajemnicy

Fot. Maciej Pagaa

35 POZA TORU, 8 marca 2013


GMINA OBROWO

W lad za osiem
Tomasz Wicawski
Pierwsza akcja tego rodzaju miaa miejsce w ubiegym roku. Bior w niej udzia lenicy i myliwi z k owieckich dzierawicy obwody na terenie nadlenictwa. Okazao si, e w lasach Nadlenictwa Dobrzejewice yje okoo 160 osi. Inwentaryzacja ma na celu okrelenie liczebnoci tego gatunku w zwizku z zamiarami ewentualnego zniesienia moratorium ministra rodowiska. Jest doskona okazj do integracji i wymiany pogldw o tematyce owieckiej midzy lenikami i myliwymi. - Na losowo wybranych obszarach lenych wykrelono ok. 120-160 hektarowe powierzchnie, przez ktre w dniu 22 lutego przeszli aw uczestnicy spisu mwi Marcin Czajka, inynier nadzoru w Nadlenictwie Dobrzejewice. Na drugim kocu i bokach tzw. pdzenia znajdowali si obserwatorzy, ktrych zadaniem byo liczenie kadego zaobserwowanego zwierzcia. Jako e tego rodzaju akcja jest bardzo cennym rdem informacji o stanie zwierzyny w obwodach lenych, dodatkowo liczono

Niewidoczne inwestycje
Wadze gminy Obrowo podpisay umow na budow kanalizacji sanitarnej GogowoBrzozwka
Ponad 1,7 miliona zotych bdzie kosztowa realizacja drugiego etapu przedsiwzicia. Wykonawc prac zostaa toruska firma ROLLSTICK-TORU. Porozumienie podpisali wjt Andrzej Wieczyski i skarbnik gminy Joanna Faleska. - Inwestycje wodno-ciekowe nie nale do najefektowniejszych mwi Andrzej Wieczyski, wjt gminy Obrowo. S jednak nieodzowne i niezwykle wane dla mieszkacw. Staramy si pozyskiwa rodki z rnych rde, eby odcia gminne finanse. Wiele rodkw inwestujemy jednak sami. Inwestycja podzielona zostaa na dwa etapy. Powsta maj sie grawitacyjna i cinieniowa wraz z przyczeniami i przepompowniami numer 6, 7 i 8. Ostatnia z nich ukoczona zostanie do koca marca 2014 roku. Termin realizacji dwch pierwszych zosta wyznaczony na koniec grudnia 2013 roku. Prace prowadzone bd na ulicy Owocowej do skrzyowania z ulicami Szkoln, Kwiatow, Sonecznikow, Sportow, Fiokow, Godzikow, Storczykow, Ran, Makow i Tulipanow. Drugi etap inwestycji obejmuje dalszy cz ulicy Owocowej od ulicy Szkolnej i ulice Okrn, Morelow, liwkow i Winiow. - Pozyskalimy 75 procent pienidzy na realizacj tego projektu ze rodkw PROW na lata 2007-2013 mwi Joanna Faleska, skarbnik gminy Obrowo. Fundusze te pochodz z dziaania Podstawowe usugi dla gospodarki i ludnoci wiejskiej. (WT)

Na terenie Nadlenictwa Dobrzejewice odbyo si liczenie populacji najwikszego ssaka w naszych lasach

Fot. nadesane

take sarny, dziki i jelenie. W tym roku w wyniku 24 pdze obliczono, e liczba osi na terenie nadlenictwa wynosi 250, co po przeliczeniu na powierzchni lasw i bagien dao 12 przedstawicieli tego gatunku na 1000 ha. W akcji uczestniczyo ponad 100 osb. - Zweryfikowalimy wyniki inwentaryzacji. Przyjta metodyka oraz zimowy termin pdze (dokarmianie zwierzyny i cignicie jej do lasu) moe zawya wyniki poprzez tzw. efekt kumulacji tumaczy Pawe Nas, nadleniczy Nadlenictwa Dobrzejewice. Po skorygowaniu liczebnoci poprzez caoroczne obserwacje suby le-

nej, przyjto stan 160 sztuk osia na terenie Nadlenictwa Dobrzejewice. o jest zwierzyn own. Jego populacja bya zagroona wyginiciem. Na wniosek myliwych, naukowcw i organizacji ochrony przyrody, minister wprowadzi w 2001 roku moratorium wstrzymujce odstrzay na 3 lata. W ramach kolejnych prac badawczych zlecanych uczelniom wyszym okres ten by stopniowo wyduany. Efektem wstrzymania polowa by dynamiczny wzrost populacji, ktry doprowadzi do falowego wzrostu szkd czynionych przez te zwierzta oraz wypadkw drogowych przez nie powodowanych. - Naley pamita, e kade rodowisko czy to polne czy lene ma ograniczone moliwoci pokarmowe mwi Marcin Czajka. - Przegszczenie populacji danego gatunku powoduje gd, ktry zmusza zwierzta do szukania jakiegokolwiek poywienia za wszelk cen. W efekcie w naszych lasach wzrastaj szkody. W przypadku osia s to odarcia kory i amania modych drzew w celu dostania si do pdw i pkw. Okrelona w Wieloletnim planie owieckim pojemno owiska dla osia wynosi 18 sztuk dla caego obszaru nadlenictwa. Wyniki tegorocznego spisu znaczco przewyszaj t warto. Zbyt dua liczba zwierzt wpywa na trwao lasu, co moe spowodowa zagroenie dla przetrwania gatunku, chociaby z powodu braku pokarmu.

Pastwo Krystyna i Czesaw Dbiccy z Zawa dostali medale z okazji 50. rocznicy lubu. Malestwo zawarli 20 padziernika 1962 r. w Urzdzie Stanu Cywilnego w Bobrownikach.

Z PASJI DO INNOWACJI

Fot. Tytus Szabelski

dostarczamy gratis*
Dla czytelnikw POZA Toru
*zakupy powyej 200 z, zakupy poniej 200 z koszt dostawy tylko 15 z

TUSZE I TONERY

36 POZA TORU, 8 marca 2013


GMINA WIELKA NIESZAWKA

Zamek pord gstych traw


Tomasz Wicawski
Historia nieszawskiego zamku siga XIII wieku. Jego ruiny znajduj si obecnie na terenie prywatnym. Niewiele z obiektu pozostao, ale turyci nim zainteresowani dostaj zgod waciciela na zwiedzanie. Pierwotnie budowla powstaa z drewna. W 1269 roku Polacy zniszczyli zamek, ktry odbudowano na pocztku XIV wieku jako murowany. - Ruiny nieszawskiego zamku to cenna pamitka po roli, jak peni ten zamek i podporzdkowany mu teren w okresie redniowiecza, kiedy to mieszkacy tutejszych wsi znajdowali si na pograniczu polsko-krzyackim pisze Piotr Birecki, autor ksiki Gmina Wielka Nieszawka. Szkice z dziejw napisanej na zlecenie Urzdu Gminy, we fragmencie powiconym zabytkowi w Maej Nieszawce. Cho pozostaje on od kilkuset lat w ruinie, dziki badaniom archeologicznym i zapiskom w kronikach i inwentarzach mona pozna jego dzieje. Nieatwo jest go odnale, cho ley na niewielkim wzniesieniu, w obrbie obszernego pwyspu i w ssiedztwie wyspy zwanej Kp Strosk w ssiedztwie wau przeciwpowodziowego.

Skansen coraz bliej


Rekonstrukcja ju do koca czerwca
Prace przy Olderskim Parku Etnograficznym wznowione. Jeden z szeciu budynkw jest obecnie rekonstruowany, kolejne trzy stan w Wielkiej Nieszawce jeszcze w tym roku. Odwiedzajcy bd mogli zwiedzi skansen w listopadzie 2014 r. Chata z Gutowa bdzie pierwszym obiektem, ktry stanie na terenie parku. Budynek zosta rozebrany w ubiegym roku, jednak prace przy nim zostay przerwane wraz z przyjciem zimy. W tym czasie prowadzona bya naprawa i konserwacyjna zniszczonych elementw rozebranej zagrody. Na placu budowy przygotowane s ju nowe fundamenty. Chata utworzy cz pierwszej zagrody, w ktrej znajdzie si kasa biletowa i ekspozycja powicona religii protestanckiej. Obecnie rewaloryzowany budynek bdzie peni funkcj wystawienniczo administracyjn. Rekonstrukcj chcemy ukoczy do czerwca tego roku. Zaplanowalimy take przygotowanie projektu kanalizacji oraz wodocigu i zrealizowanie go. Take na ten rok przewidziana jest rozbirka oraz konserwacja trzech pozostaych chaup wyjania wjt gminy Wielka Nieszawka, Kazimierz Kaczmarek. Droga prowadzca do parku, postawienie kolejnych budynkw oraz otwarcie Olderskiego Parku Etnograficznego, to plany przewidziane na 2014 rok. Przypomnijmy, e idea utworzenia skansenu na terenie gminy powstaa dwa lata temu. Jest wynikiem umowy midzy Wielk Nieszawk, Urzdem Marszakowskim oraz Muzeum Etnograficznym w Toruniu. Wsparcie finansowe, zadeklarowane przez Urzd Marszakowski, w latach 2011-2014 wyniesie 10 milionw zotych. Olderski skansen stanie si oddziaem Muzeum Etnograficznego w Toruniu. Placwka ze swojej strony zaoferowaa opracowanie projektu i pozyskiwanie budynkw, ktre znajd si w Wielkiej Nieszawce. Jestem bardzo dumny z kolejnej inwestycji w Wielkiej Nieszawce mwi wjt Kazimierz Kaczmarek. To ju kolejne przedsiwzicie w naszej gminie, ktre wie si z jej promocj i turystami. Jednym z atutw utworzenia parku bd kolejne zyski dla gminy. Jednak gwnym celem ma by ocalenie kilku specyficznych budynkw oraz zwrcenie uwagi na tolerancyjno naszego kraju. (MK)

Nie jest atwo odnale krzyack budowl w Maej Nieszawce

Murowana siedziba Krzyakw zawieraa przedzamcze z mynem, piekarni, browar, wozowni oraz ani. W roku 1425 krl Wadysaw Jagieo, po przejciu zamku, nakaza jego zburzenie. Ruiny zostay wpisane do rejestru zabytkw, jako pierwsze na terenie gminy, w 1935 roku. Najwytrwalsi odkrywcy odnajd pord gszczu drzew, krzakw i pokrzyw kawaki muru ukadane z duych gotyckich cegie. Z bada archeologw wynika, e zamek nie powsta dokadnie w tym samym miejscu, co pierwotny grd, ale w jego pobliu. - Ruiny zamku le na terenie naszej gminy mwi Kazimierz Kaczmarek, wjt gminy

Wielka Nieszawka. Urzd Gminy nie jest jednak wacicielem tej dziaki, std te nie odpowiadamy za jej stan. Staramy si jednak utrwali pami o tym historycznym miejscu, chociaby poprzez wydanie ksiki o dziejach gminy, w ktrej mona odnale wiele informacji o tym obiekcie. Chcemy uczyni to miejsce atrakcyjniejszym turystycznie. Niewiele osb wie, e jedna z pierwszych siedzib Krzyakw w Polsce bya w naszej gminie. Zainteresowanym szczegow histori krzyackiemu zamku polecamy lektur ksiki Gmina Wielka Nieszawka. Szkice z dziejw autorstwa Piotra Bireckiego.

37 POZA TORU, 8 marca 2013


GMI NA ZAWIE WIELKA

Kule latay jak te muchy latem


Marcin Tokarz
Widzia prawdziwe pieko. Przetrwa je, cho ze mierci taczy nieraz. Jzef urek to czowiek niezniszczalny. Do grobu nie zdoaa go posa adna z wojen, ycie w niewoli ani chyba nawet czas. W walce o niepodleg Polsk stan twarz w twarz z wielkim godem, masowym mordem, upodleniem czowieka. Niemcy zwyciyli pod Bzur. Przez megafon ogosili nakaz poddania si wszystkich si polskich. Ucieczka bya szalestwem. Ciki karabin maszynowy tylko czeka na miakw. Jzef urek wyszed z kryjwki. Gdy zmierza do szeregu jenieckiego, usysza rozpaczliwy krzyk rodaka. Kolego zastrzel mnie, bagam onierz w polskim mundurze nie mg znie cierpienia. Jego jelito leao obok. Wczeniej, pod koniec lipca 1914 roku do domu w Czarnowie przyszo wezwanie na front. Dorosych mczyzn wysyano na sub. Poegnali kobiety i siedmioletniego Jzefa. Od teraz opieka nad gospodarstwem naley do ciebie usysza malec od ojca, Walentego urka. W pierwszej chwili chopiec skaka z radoci. Nastpnego dnia bezradnie paka. Co ja mogem taki mody? Nie miaem pojcia o uprawie ziemi Jzef urek wskazuje palcem na pole. Matka musiaa zajmowa si modszym rodzestwem. Przygnieciony mas obowizkw kombinowa, szuka pomocy u ssiadw. Wtedy nauczy si mwi po niemiecku. Sto dwadziecia trzy lata podlegoci Polski wpyny na mocne zacofanie. Rodacy musieli si wspiera. Przepracowany ojciec Jzefa powanie zachorowa. Dzie 31 sierpnia 1936 roku, cho zwizany z urodzinami modego urka, by dniem smutnym, bo ostatnim dla Walentego. Po powrocie z frontu opowiada synowi, czym

Histori swego ycia mgby opowiada kilka dni bez przerwy. Pami stutrzyletniego mieszkaca Czarnowa naznaczyy dramatyczne wydarzenia, ktre wayy tyle, co losy wiata
na przeszkoda. Piechot szlimy spod Torunia na front pod Brodnic. Brakowao jedzenia i picia. Widziaem koskie gnaty wystajce z lustra wody mijanych jezior. Brzydziem si jej tyka. Innym byo obojtne - przekonuje weteran II Wojny wiatowej. - Potem przez szesnacie dni godowaem i zdychaem z pragnienia. ywnoci byy korzonki. Wiem, e to niewiarygodne, ale prawdziwe. Przegrane bitwy zmusiy Jzefa urka do odwrotu. Polacy musieli ucieka, w tym nasza jednostka. Niepotrzebnie zgino wielu naszych. Tam o ludzkie ycie nikt nie dba mwi rozalony. - Podporucznik rezerwy zarzdzi przemarsz do Warszawy. Wojna dopiero si zaczynaa Dym unosi si nad zgliszczami stolicy. Walki byy toczone nad Bzur i w samym centrum miasta. To by pitnasty dzie wrzenia 1939 roku. Mody onierz otrzyma rozkaz samotnego przeszukania obrzey Warszawy. Wci godny, okropnie spocony szedem od budynku do budynku. Nie widziaem ywej duszy. Postanowiem wrci do obozu. Nikogo nie zastaem podnosi rce w gecie zaskoczenia. Chciaem odnale swoj jednostk. Ruszyem nad Bzur. Kilka chwil pniej seria pociskw skierowanych w jego stron zawiszczaa w powietrzu. Kule latay jak te muchy latem macha rkoma wok gowy. Rzuciem si na ziemi. Jak aba czogaem si w gbokiej brudzie w piachu. Co wystawiem gow, leciay kule. Nie wierzyem, e przeyj. Pociski drasny mnie na szczcie tylko po ramionach. Udao si. Na linii frontu leaa topola wyrwana razem z korzeniem. Wykop, jaki po sobie zostawia, wydawa si idealn kryjwk. Podszedem i zaraz zdbiaem. Wszdzie leay porozrywane ciaa. Koczyny oddzielone od torsu. Bomba wysza im na przywitanie. To bya moja jednostka. Poznaem po odznakach weteran bez wytchnienia opowiada o dramatyzmie tamtych chwil. Wszyscy polegli mieli ony... Jzef urek pooy si za modym piekiem maskujcym jego pozycje. Iglica jego karabinu posaa niemal sto dwadziecia naboi podstawowego wyposaenia. Co jaki czas przebiega Niemiec. Strzelaem do nich. Nie wiem, ilu zabiem. Tego aden onierz nie wie. Zbyt dua odlego, by stwierdzi mwi mieszkaniec Czarnowa. Czyhaem tak w ukryciu do godziny drugiej, a w kocu Niemcy kazali si podda. Nie byo, gdzie ucieka. Zamaem luf broni, eby z mojego wasnego karabinu mnie nie zastrzelili i ruszyem w stron pochodu jenieckiego rozszerza zmczone oczy, jakby czyta biografi swego ycia. Wszdzie wok leay trupy polegych. Ich ciaa pokrywaa zakrzepa krew. Poamane obojczyki przebijay skr. Ci, co przeyli, musieli podda si bezlitosnej woli Niemcw. Doczyem do pochodu. Mierzyli do nas z karabinw. Rozpocza si wielka wdrwka i szecioletnia niewola. Jak przez cay czas panowaa susza, tak wtedy zacz sipi gsty deszcz. Nie byo mowy o odpoczynku. Gdy jeden z Polakw wycieczony pad twarz w kau, ko jednego ze Szwabw wgnit jego czaszk jeszcze gbiej w boto. Poupychani jeden na drugim w wagonach pocigu zostali przewiezieni do Hemer w Niemczech. Wysiadali zaduszeni, zamczeni. Mieli przywita swoje nowe miejsce - obozy pracy dla jecw wojennych. Cika, caodniowa harwka szczelnie pokrywaa ciao Jzefa brudem. Na koniec dnia mia do dyspozycji lodowat wod i mydo o niemieckiej nazwie: Rein Juedisches Fett. W tumaczeniu na jzyk polski: mydo z tuszczu ydowskiego.

jest wojna. - Kady troszczy si o siebie. Gd i niewygoda stale doskwieraj. Widok mierci paraliuje. Ludzie odchodz od zmysw Jzef urek przytacza sowa ojca. W wieku trzydziestu lat otrzyma wezwanie. Nadesza jego kolej.

Fot. Tytus Szabelski

Karawany cignite przez zwierzta pochaniay ogromne iloci poywienia i wody. Bydo i konie umieray z wycieczenia oraz godu, czsto przy wodopoju. Ich trucha zatruway jeziora. Dla spragnionych ludzi woda zmieszana z krwi to ad-

38 POZA TORU, 8 marca 2013


GMINA CZERNIKOWO

Artystyczna dusza i pomieszany umys


Joanna Kaczmarkiewicz z Czernikowa wystpia w castingu gwnym programu Must Be The Music. Tylko muzyka
wspprac przyznaje. Mam nadziej, e jeli uda mi si pokaza w telewizji, to znajd kogo, kto mi pomoe. Czekajc na telefon, na program, na sukces Na razie krtkie wideo z Asi w roli gwnej zostao zamieszczone na fanpageu programu Must Be The Music na Facebooku. Filmik nagrany przed jej castingowym wystpem polubio 600 osb, ale to nie gwarantuje, e zostanie pokazana w show. Telewizja Polsat takich informacji nie podaje. Uczestnicy musz wic czeka w napiciu, oglda kady odcinek i do czasu wyonienia pfinalistw zachowa dla siebie szczegy swoich wystpw. Nie byo wida rywalizacji, panowaa typowo artystyczna atmosfera zdradza kulisy nagrania Asia. W 2011 roku prbowaa swoich si w precastingu do innego talent show X Factora. Tam jej si nie powiodo, ale ju wtedy wiedziaa, e sprbuje te w Must Be The Music. Przesuchania w Toruniu 1 grudnia 2012 roku pojawiy si wic jak na zawoanie. Telefon z zaproszeniem na casting gwny okaza si za przedwczesnym prezentem boonarodzeniowym radosna nowina nadesza 19 grudnia. To wielki zaszczyt, e mogam wystpi przed takim jury mwi Asia. To, e mi si udao, to zaskoczenie, ju ogromny sukces i mobilizacja do dalszego dziaania. Dopinguje j rodzina, chopak, znajomi. Gratuluj mieszkacy Czernikowa. Drobna blondynka o promiennym umiechu moe zosta chlub gminy. Bez wzgldu na to, czy zostanie gwiazd muzyki, zajmie si neuromarketingiem, czy obie te dziedziny poczy.

Agnieszka Kapela
Woli piewa ni mwi. Krpuj j publiczne wypowiedzi, ale spontaniczne proby o wykonanie piosenki te. Za to na scenie Na scenie stresu nie odczuwa wcale. Czy to wystarczyo, by zachwyci jurorw telewizyjnego show i pokaza si widzom w caej Polsce? Wesza na tzw. backstage, porozmawiaa z Maciejem Rockiem i czekaa na wystp. Nosio j. Gdy wreszcie stana przed Adamem Sztab, Elbiet Zapendowsk, Kor, ozem i oczywicie publicznoci, napicie opado. Chyba nawet zapomniaa, e podobn szans dostao jedynie 125 osb z tysicy, ktre pojawiy si na precastingach do najchtniej ogldanego talent show w naszym kraju. Poowy z tego, co si dziao, i tak nie pamitam opowiada o swoich wraeniach z wystpu w Must Be The Music Joanna Kaczmarkiewicz. Czuam, jakby to by jeden wielki sen. Przygod ze piewaniem zacza przypadkiem. Jej wychowawczyni z pierwszej klasy

podstawwki musiaa wybra reprezentanta na festiwal piosenki w Chemy. Zaprosia do sali kilka dziewczynek i zorganizowaa miniprzesuchanie. Na koniec oznajmia, e na konkurs pojedzie wanie ona. W ogle nie miaam pojcia, e mog piewa i e to mi wychodzi wspomina Asia. Przyszociowo, oldskulowo, bez chatury Siedmiolatka wrcia wwczas z Chemy z trzecim miejscem. Zainfekowana muzycznym wirusem. Wkrtce zacza jedzi na kolejne festiwale i przegldy. Talent rozwijaa pod okiem nauczycielek muzyki ze szkoy podstawowej i gimnazjum w Czernikowie. Z pomocy tej drugiej korzysta do dzisiaj. A ycia bez piewania ju sobie nie wyobraa. Przyzwyczaia si te do tumaczenia, co to jest kognitywistyka. Bo to wanie t multidyscyplinarn nauk zajmujc si badaniem procesw mentalnych i wyjanianiem znajdujcych si u ich podoa mechanizmw zdecydowaa si studiowa. Obecnie jest na drugim roku. Miaam plan, eby i na

akademi muzyczn, ale stwierdziam, e jednak wol mie co w zapasie tumaczy Asia. Patrzc na wszystkie kierunki na UMK, stwierdziam, e ten jest najciekawszy. Pomylaam, e to moe by co przyszociowego. W muzyce ju tak nowoczesna nie jest. Uwielbia Ett James i Areth Franklin, a z polskich piosenkarek Krystyn Proko i Grayn obaszewsk. Utwory z lat 50. i 60. oraz jazz to bliski jej repertuar. Dopiero po kilku chwilach wygrzebuje z pamici sympati dla Kayah, Brodki i Ani Dbrowskiej. Ceni te Adele czy Beyonce. I chocia radia na co dzie nie sucha, wspczesne przeboje czasami przyswoi sobie po prostu musi. Obowizek zawodowy. Dorabiam jako oprawa muzyczna na rnych piknikach, festynach, weselach opowiada Asia. Nie skupiamy si na typowej muzyce chaturniczej. Wsplnie z chopakami z ForteBand staramy si od tego odchodzi. W jej marzeniach tli si posiadanie wasnego repertuaru. Nie spotkaam jeszcze osoby, z ktr mogabym zacz

Fot. archiwum prywatne

39 POZA TORU, 8 marca 2013


SPORT

Nie mamy politykw na wiatowym poziomie


O mistrzostwach wiata w Moskwie, sportowych wyzwaniach, polskiej polityce i zamiowaniu do fantastyki, z Tomaszem Majewskim, dwukrotnym mistrzem olimpijskim w pchniciu kul, rozmawia Tomasz Wicawski
Zacznijmy od pana zdrowia. Udao si wyleczy kontuzj? W sezonie halowym nie bdzie startw? Wszystko jest w porzdku. Normalnie trenuj. Od czasu do czasu okie dawa delikatnie o sobie zna, ale nie sprawia ju problemw. Mgbym wystartowa w zawodach halowych, ale wyniki nie byyby oszaamiajce. Spokojnie przygotowuj si do sezonu letniego, ktry traktuj priorytetowo. Najwaniejsz imprez w sezonie poolimpijskim bd mistrzostwa wiata w Moskwie. Wszystko bdzie podporzdkowane temu wystpowi? Dokadnie. Zamierzam normalnie rozpocz starty w maju. W planach jest udzia w wielu mitingach, ktre bd wyznaczay kolejne etapy przygotowa do midzynarodowego championatu. Cikie treningi maj przynie efekty. Jest pan dwukrotnym mistrzem olimpijskim. Co jest motywacj do dalszych treningw? Jakie wyzwania jeszcze przed panem? Padn w kocu 22 metry? (miech) Przygotowuj si do tego. Mam nadziej, e zadziaa to w taki sam sposb, jak w 2009 roku. Po bardzo udanym sezonie olimpijskim przyszed jeszcze lepszy sezon mistrzostw wiata, w ktrym pchaem kul dalej. Jest szansa na zamanie tej magicznej granicy, bo w zeszym roku ustabilizowaem si technicznie. Potrzebne bdzie rwnie troch szczcia i dzie konia. Jak trafi, to powinno by dobrze. Nie zaskocz nikogo. Chciabym zdoby mistrzostwo wiata i pchn kul poza granic 22 metrw. Wtedy bd sportowcem spenionym. Niezbyt wielu si to udao, wic jest do czego dy. Czy Tomasz Majewski interesuje si sportem? Oczywicie. Jestem nie tylko sportowcem, ale rwnie zagorzaym kibicem. Ogldam bardzo wiele dyscyplin. ledz na bieco wyniki ze sportowych aren. Czsto pada stwierdzenie, e sportowcy s polskim towarem eksportowym. Czy z pana perspektywy mona powiedzie to samo o politykach? Sportowcw na najwyszym wiatowym poziomie moliwe, e nie mamy zbyt wielu, ale mamy. Politykw na wysokim poziomie jest jednak jeszcze mniej. Czci z nich nie mona nawet wysa za granic, bo tylko przynosz Polsce wstyd. Uywajc sportowej terminologii, potrzeba im jeszcze wiele treningu, by mona byo na nich normalnie patrze. Jak ocenia pan sposb finansowania polskiego sportu? Czy polityka ministerstwa pozwala myle o sukcesach midzynarodowych? Trzeba powiedzie sobie szczerze, e jestemy bardzo biedni. Ministerstwo dzieli niezwykle nisk pul rodkw. Kosmetyczne zmiany nie przynios adnego rezultatu. Nie mamy pienidzy i nie zanosi si na to, abymy w najbliszym czasie je mieli. Prbujemy za miesznie nisk kas osiga wyniki na wiatowym poziomie. Jest to, oczywicie, niemoliwe. Pojawiaj si jednak pereki, najczciej w dyscyplinach indywidualnych. Szkolenie modziey jednak kuleje. Taka jest niestety rzeczywisto. Nie ma spodu piramidy, std trudno o wiatowe osignicia wielu sportowcw. Wybitne jednostki si zawsze przebij, dziki swojemu talentowi. Sport, jako taki, jest jednak na bardzo niskim poziomie. Kluby s sabe, biedne bd nie ma ich wcale, poznikay przez lata. Dopki nie zostanie to rozwizane, nie moemy oczekiwa, e pojawi si szeregi wybitnych zawodnikw. Jeszcze kilka lat startw przed panem. Przychodzi na pewno refleksja, co dalej. Zamierza pan pozosta w sporcie w innym charakterze? Nie wiem jeszcze w jakiej roli, ale na pewno zostan w sporcie. Bd robi co innego, co mam nadziej, bdzie przynajmniej w poowie tak przyjemne jak kariera zawodnicza. Trenerem raczej nie bd. Najpewniej zostan dziaaczem (miech). Fantastyka. Skd pasja do ksiek tego rodzaju? Czytam ksiki od maego. Miaem normalny rozwj. Na pocztku bya to gwnie literatura przygodowa, potem podrnicza, a przyszed czas na fantastyk. Byo to dla mnie do naturalne, bo moi bracia rwnie gustowali w ksikach tego typu. W domu byo duo takich lektur, wic miaem do nich atwy dostp. Wcign mnie ten gatunek i przy nim pozostaem. Inne hobby? Interesuj si wieloma rzeczami, ale obecnie mam niewiele czasu. Kiedy nie trenuj, bd akurat nie mam zawodw, staram si powica jak najwicej uwagi mojemu maemu synowi. Zarczam panu, e to bardzo absorbujce zajcie.

Powoanie do jazdy
Marcin Lewicki
Polska to potga speedwaya. Za najsilniejsz lig na wiecie uwaa si ENEA Ekstraklas a biao-czerwoni co roku zdobywaj laury na najwikszych ulowych imprezach wiata. Nie wszystko jest jednak tak pikne jak mogoby si wydawa. Modzi zawodnicy nie maj atwo, bo uel to sport dla bogatych. Szymon zacz trenowa speedway dwa lata temu. Na trening zacigna go ssiadka. Widziaa jego pasj, ktr od zawsze byy motocykle. - Uwielbiam te maszyny mwi Szymon Wrzesiski, ucze CKU w Gronowie. Motocykle to moja pasja od dziecistwa. Ucieszyem si, gdy usyszaem, e dostan swoj szans i bd mg trenowa w Unibaxie. Pierwszy trening by dla Szymona ogromnym stresem, ale i spenieniem marze. Na zajcia przyszo pitnacie osb. Wielu bardzo szybko zrezygnowao ze strachu przed maszyn. Szymon nie ba si zaj i ciko pracowa. Duo zawdzicza trenerowi Zbikowi. - Jan Zbik powica nam

Szymon Wrzesiski z Gronowa jeszcze par miesicy temu trenowa w toruskim Unibaxie. Karier musia skoczy przez brak funduszy
kiem byy zawodnik Unibaxu. Kluby s wyranie nastawione na sukces natychmiastowy. Mao kto stawia na wychowankw, a przez to trudniej jest wybi si najlepszym. Szymon chciaby wrci do treningw, cho zdaje sobie spraw z tego, e moe by dla niego za pno. - Nie wiem, czy jeszcze wrc do ula stwierdza. uel to moja pasja, czuj powoanie do jazdy. Jestem jednak coraz starszy, a perspektyw na powrt nie wida. Skromny i cichy bardzo duo czasu stwierdza Wrzesiski. Jako jeden z niewielu przejmowa si nami. Z cierpliwoci uczy nas ulowych podstaw. Kosztowne treningi Chopak zajcia wspomina bardzo pozytywnie. Z umiechem na ustach opowiada o pierwszych prbach amania maszyny czy czstych treningach kondycyjnych. Niestety musia zakoczy dobrze zapowiadajc si karier. - Byem jednym z najlepszych juniorw na torze, ale musiaem skoczy trenowa przez pienidze opisuje mody sportowiec. Koszt zaj przerasta moliwoci finansowe mojej rodziny. Jak si okazuje, uel to bardzo drogi sport. Miesiczne utrzymanie maszyny to wydatek okoo 1000 zotych. Klub nie zapewnia rwnie samych motocykli gdy Szymon trenowa, adepci mieli do dyspozycji dwie maszyny. Juniorzy kupowali swoje, wydajc kolejne 3000 zotych. - auj tego, e nikt si nami nie interesuje dodaje ze smutSzymonowi Wrzesiskiemu kibicuje caa szkoa. Jego zdjcia s z dum prezentowane na szkolnej stronie internetowej. Nauczyciele maj o nim bardzo dobr opini. ycz mu, aby mg dalej rozwija swoj pasj mwi Beata Musiaa, wychowawczyni chopaka. Szymon to bardzo skromny i spokojny mody czowiek, ciko pracuje. Wszyscy wiemy, e jest pasjonatem motoryzacji i mamy nadziej, e uda mu si osign sukces.

Kalendarium imprez sportowych (9 23 marca 2013r. )


9 III 2013r. Pikarski turniej halowy Z podwrka na sal Uczniowski Klub Sportowy Trjka Grsk i Zesp Szk w Grsku zapraszaj na halowy turniej piki nonej dziewczt z rocznika 2003 i modsze pn. Z podwrka na sal. Turniej odbdzie si w sobot, 9 marca 2013 r. o godz. 10.00 w Sali gimnastycznej Zespou Szk wGrsku 10 III 2013r. - Mistrzostwa Wojewdztwa w kolarstwie przeajowym 10 marca odbd si Mistrzostwa Wojewdztwa w kolarstwie przeajowym. Organizatorzy planuj rwnie rozegranie wycigw dla dzieci. Pocztek imprezy zaplanowano na godzin 10.30. Start i meta ustawiona jest przy Szkole Podstawowej w Mycu Pierwszym. 23 III 2013r. - Szachowe Mistrzostwa Gminy ysomice o Puchar Wjta Gminy W Szkole Podstawowej w Ostaszewie po raz kolejny odbdzie si Turniej Szachowy organizowany przez Klub Honorowych Dawcw Krwi oraz Urzd Gminy ysomice. Turniej ma zasig wojewdzki a szachici bd po raz kolejny walczy o Puchar Wjta Gminy. Przy okazji odbd si rwnie X Mistrzostwa Wojewdztwa Kujawsko-Pomorskiego Honorowych Dawcw Krwi PCK. Start imprezy przewidziany jest na godzin 11:00.

You might also like