Professional Documents
Culture Documents
info
diendan.shpt.info
diendan.shpt.info
Toan Hoc
diendan.shpt.info
-1-
diendan.shpt.info
Toan Hoc
- Lu khi v th:
+ Khng c v th ra ngoi mt phng ta .
+ Nt v th phi trn, khng c ch gp khc. Th hin s un ca th ti cc im un.
+ nh du ta ca cc giao im ca th vi 2 trc ta ; cc im cc i, cc tiu; im un
(nu c).
2. Phng trnh lng gic:
- Ghi nh cc cng thc lng gic, quan h gia cc gc lng gic, gi tr lng gic ca cc gc c
bit v cch gii cc dng phng trnh lng gic c nu trong SGK.
- Thng thng ta nn h bc cc biu thc lng gic bc cao v cc biu thc lng gic bc thp
hn c trong phng trnh d dng a v phng trnh tch.
- Nu trong phng trnh ch yu l cc hm lng gic sin v cos th ta nn bin i cc hm tan v
cot v cc hm sin v cos.
3. Phng trnh (v t), bt phng trnh (v t), h phng trnh, phng trnh logarit:
- Thuc cc cng thc logarit.
- Nm r cch gii cc pt, bpt c bn.
- ng dng thnh tho 2 phng php gii h phng trnh c bn l PP th v PP cng i s, trong
PP th l PP c ng dng nhiu nht.
- Nm r cch gii cc dng hpt thng dng: i xng loi 1, loi 2; h ng cp.
- Nhiu phng trnh, bt phng trnh v h phng trnh c th gii d dng bng cch t n ph
(thng thng ta phi bin i mt cht c th nhn ra n ph cn phi t).
4. Nguyn hm, tch phn:
- Nm r nguyn hm ca cc hm thng dng.
- Nm r 2 phng php thng dng tnh tch phn: phng php i bin v phng php tch phn
tng phn:
+ Phng php i bin thng p dng cho cc hm a thc, phn thc v c cha cn thc.
+ Phng php tch phn tng phn thng p dng cho nhng hm c dng tch ca 2 biu thc khc
nhau v bn cht: a thc lng gic, a thc-hm m, a thc hm logarit, lng gic- hm m.
p
diendan.shpt.info
-2-
diendan.shpt.info
Toan Hoc
diendan.shpt.info
-3-
Toan Hoc
diendan.shpt.info
2.
nh ngha: .......................................................................................................................... 17
2.
Ch : .................................................................................................................................. 17
1.
2.
3.
4.
1.
1.1.
Trng hp 1: ............................................................................................................ 19
1.2.
Trng hp 2: ............................................................................................................ 19
1.3.
Trng hp 3: ............................................................................................................ 19
2.
2.1.
2.2.
2.
Bi ton 2: Vit phng trnh tip tuyn ca (C): y =f(x), bit c h s gc k cho
trc. ................................................................................................................................... 20
3.
Bi ton 3: Vit phng trnh tip tuyn ca (C): y = f(x), bit i qua im A( x A ; y A ) .
............................................................................................................................................. 20
M0 x0 ; y0 : ................
20
Version
2 Thang ebook,
2/2013 ti li u, thi, bi gi ng t i : http://diendan.shpt.info
Download
hpt.info
-4-
diendan.shpt.info
Toan Hoc
Van e 12: Lp phng trnh tip tuyn chung ca hai th(C1): y = f(x) v C2): y = g(x) ........... 21
Van e 13: Tm nhng im trn th (C): y = f(x) sao cho ti tip tuyn ca (C) song song
hoc vung gc vi mt ng thng d cho trc ......................................................... 21
Van e 14: Tm nhng im trn ng thng d m t c th v c 1, 2, 3, tip tuyn vi
th (C): y = f(x) ........................................................................................................... 21
Van e 15: Tm nhng im m t c th v c 2 tip tuyn vi th (C): y = f(x) v 2 tip
tuyn vung gc vi nhau .......................................................................................... 21
Van e 16: H TH .................................................................................................................... 22
Van e 17: Tm im c nh ca h th (Cm): y = f(x, m) ........................................................... 22
Van e 18: Tm im m khng c th no ca h th (Cm): y = f(x, m) i qua ...................... 22
Van e 19: Tm im m mt s th ca h th (Cm): y = f(x, m) i qua................................. 22
Van e 20:
TP HP IM........................................................................................................ 23
1.
Dng 1: Tm to ca im M. ........................................................................................ 23
2.
Dng 2: ................................................................................................................................ 23
Dng 1: V th hm s y f ( x ) . ................................................................................. 23
2.
Dng 2: V th ca hm s y f x . .......................................................................... 23
2.
3.
3.2.
4.
5.
6.
7.
8.
diendan.shpt.info
-5-
diendan.shpt.info
Toan Hoc
C BAN : ........................................................................................................................... 28
2.
3.
4.
3.2.
3.3.
4.2.
oi lap : ..................................................................................................................... 30
Phng php 1: Dng cc cng thc lng gic a v phng trnh dng tch. .............. 30
2.
3.
Phng php 3: Quy phng trnh lng gic v vic gii h phng trnh lng gic bng
cch nh gi, so snh, s dng bt ng thc. .................................................................. 31
4.
2.
Chu y: ........................................................................................................................ 37
Van e 5: MT VI VN CN NH..................................................................................... 37
Van e 1: PHNG TRNH VA BAT PHNG TRNH BAC NHAT: Ax = B ...................... 39
1.
1.2.
diendan.shpt.info
-6-
diendan.shpt.info
Toan Hoc
Ap dung: ............................................................................................................................. 46
a. bnh phng 2 v phng trnh bt phng trnh th mt l ta bin i cho 2
1.1.
v khng m hai l t iu kin cho 2 v khng m. ............................................................ 47
1.2.
1.3.
Chuyn v dng: A1 + A2 +....+ An = 0 vi Ai 0, 1 i n khi pt tng ng
vi: A1 0, A2 0, An 0 . .................................................................................................. 48
1.4.
1.5.
2.
1.6.
Dng 2:....................................................................................................................... 49
1.7.
Dng 3:....................................................................................................................... 50
1.8.
1.9.
1.10.
2.
3.
oi c so :........................................................................................................................... 55
4.
5.
2.
Van e 1: MOT SO KIEN THC C BAN VA THNG DUNG TRONG VIEC GIAI TOAN
HNH HOC KHONG GIAN. ......................................................................................... 60
Van e 2: Khoang cach trong khong gian...................................................................................... 61
p
diendan.shpt.info
-7-
diendan.shpt.info
Toan Hoc
1.
2.
3.
4.
2.
3.
2.
3.
4.
2.
TH TCH: ......................................................................................................................... 65
3.
4.
4.2.
TH TCH ................................................................................................................. 66
2.
TH TCH: ......................................................................................................................... 67
2.
3.
4.
HNH TR .......................................................................................................................... 67
1.1.
1.2.
Th tch: ..................................................................................................................... 67
HNH NN ......................................................................................................................... 67
2.1.
2.2.
Th tch: ..................................................................................................................... 67
HNH NN CT ................................................................................................................ 67
3.1.
3.2.
Th tch: ..................................................................................................................... 68
HNH CU ......................................................................................................................... 68
diendan.shpt.info
-8-
diendan.shpt.info
Toan Hoc
1.
2.
nh ngha : ........................................................................................................................ 73
2.
3.
BT Co Si : ........................................................................................................................ 73
4.
5.
BT BecnuLi : ................................................................................................................... 73
6.
Cp s cng: ........................................................................................................................ 74
2.
Cp s nhn: ........................................................................................................................ 74
3.
V du: .................................................................................................................................. 74
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Phng trnh ng thang qua A(a, 0), B(0, b) ( oan chan ) : ...................................... 77
9.
2.
3.
diendan.shpt.info
-9-
diendan.shpt.info
Toan Hoc
3.1.
3.2.
3.3.
Dng 3: Tip tuyn ca (C) song song (hoc vung gc) vi ng thng : Ax + By
+ C = 0 79
3.4.
4.
5.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Hnh vung:......................................................................................................................... 81
9.
nh ngha : ......................................................................................................................... 84
2.
2.
3.
4.
5.
diendan.shpt.info
- 10 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
6.
7.
8.
1.
1.1.
1.2.
Chuyn dng phng trnh tng qut sang dng tham s, chnh tc : ....................... 87
2.
3.
4.
4.2.
5.
5.1.
5.2.
5.3.
6.
6.1.
im .......................................................................................................................... 89
6.2.
ng thng .............................................................................................................. 90
Van e 5: CAC DANG TOAN VE PHNG TRNH MAT PHANG TRONG KHONG GIAN............................ 90
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
900 .............................. 92
Dng 15:Vit Pt mp (P) cha (d) v hp vi t( )mt gc 900 ............................... 92
16. Dng 16: Cho A v (d) , vit PT mp (P) cha (d) sao cho d(A,(P)) l ln nht ................. 92
p
diendan.shpt.info
- 11 -
Toan Hoc
diendan.shpt.info
Dng 1: Vit ptt (d) qua M(x0; y0 ;z0) v c VTCP u =(a,b,c) ......................................... 93
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
20. Dng 20: Vit ptt d di qua A , vung gc d1 v khong cch t M n d bng h. ............ 97
Van e 7: CAC DANG TOAN VE V TR TNG OI ............................................................ 97
1.
2.
3.
diendan.shpt.info
- 12 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10. Dng 10. Vit phng trnh ng thng qua M v vung gc vi 1 , ct 2 trong
M 1 , 2 ........................................................................................................................ 101
11. Dng 11. Vit phng trnh ng vung gc chung ca hai ng thng cho nhau
1 , 2 ................................................................................................................................ 102
12. Cc bi ton v tng hiu khong cch ln nht, nh nht : ............................................. 103
12.1. Dng 1: Cho 2 im A( x1; y1; z1 ); B( x2 ; y2 ; z2 ). Tm M ( P) : ax by cz d 0
(MA+MB)min. ....................................................................................................................... 103
12.2.
12.3. Dng 3: Cho 2 im A( x1; y1; z1 ); B( x2 ; y2 ; z2 ) . Tm M cho trc sao cho (MA +
MB) min................................................................................................................................. 104
Van e 8: CAC DANG TOAN VE MAT CAU ........................................................................... 105
1.
Phng trnh mat cau tam I(a ; b ; c),ban knh R .......................................................... 105
2.
3.
4.
4.2.
4.3.
4.4.
4.5.
4.6.
Dang 6: Mat phang tiep xuc mat cau tai A. .......................................................... 106
4.7.
diendan.shpt.info
- 13 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
1.
2.
3.
2.
1.2.
1.3.
2.2.
2.3.
2.4.
oi c so ................................................................................................................. 110
1.2.
2.2.
2.
To hp :............................................................................................................................. 113
3.
diendan.shpt.info
- 14 -
Toan Hoc
2.
diendan.shpt.info
Ch :....................................................................................................................... 113
2.2.
2.3.
2.
3.
4.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
14.3.
Dng 3: Biu din s phc di dng i s , dng lng gic .............................. 124
diendan.shpt.info
- 15 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
Tm cc tr cua ham so
Van e 1:
1. Qui tc 1: Dng nh l 1.
Tm f (x).
Tm cc im xi (i = 1, 2, ) m ti o hm bng 0 hoc khng c o hm.
Xt du f (x). Nu f (x) i du khi x i qua xi th hm s t cc tr ti xi.
2. Qui tc 2: Dng nh l 2.
Tnh f (x).
Gii phng trnh f (x) = 0 tm cc nghim xi (i = 1, 2, ).
Tnh f (x) v f (xi) (i = 1, 2, ).
+ Nu f (xi) < 0 th hm s t cc i ti xi.
+ Nu f (xi) > 0 th hm s t cc tiu ti xi.
Van e 2:
Tm iu kin hm s c cc tr
a' x b'
P( x )
Q( x )
b'
.
a'
P( x0 )
hoc
Q( x0 )
y( x0 )
P '( x0 )
Q '( x0 )
Khi s dng iu kin cn xt hm s c cc tr cn phi kim tra li loi b nghim ngoi lai.
Khi gii cc bi tp loi ny thng ta cn s dng cc kin thc khc na, nht l nh l Viet.
Van e 3:
3
1. Hm s bc ba y f ( x ) ax bx cx d .
Chia f(x) cho f (x) ta c:
f(x) = Q(x).f (x) + Ax + B.
Khi , gi s (x1; y1), (x2; y2) l cc im cc tr th:
y1 f ( x1 ) Ax1 B
y2 f ( x2 ) Ax2 B
P( x ) ax 2 bx c
Q( x )
dx e .
Hm s phn thc
Gi s (x0; y0) l im cc tr th
2.
y0
P '( x0 ) .
Q '( x0 )
P '( x ) 2ax b .
Q '( x )
d
diendan.shpt.info
- 16 -
diendan.shpt.info
Van e 4:
1.
Toan Hoc
NG TIM CN CA TH
nh ngha:
ng thng x x0 gl ng tim cn ng ca th hm s y f ( x ) nu t nht mt trong cc iu
kin sau c tho mn:
lim f ( x) ;
lim f ( x) ;
x x0
x x0
lim f ( x) ;
lim f ( x)
x x0
x x0
2.
Ch :
a) Nu y
f (x)
P( x )
Q( x )
l hm s phn thc hu t.
hoc
Van e 5:
1.
b lim
f ( x) ax
b lim
f ( x) ax
diendan.shpt.info
- 17 -
Toan Hoc
diendan.shpt.info
3.
(3)
M
d1
b1 y =dkx
d2
(k: khng i)
O
x
M
Khi (3) c th xem l phng trnh honh
(C m A
giao im ca hai ng:
(C): y = f(x)
b2
d: y = kx + m
V d c h s gc k khng i nn d cng phng vi ng thng y = kx v ct trc tung ti im A(0;
m).
Vit phng trnh cc tip tuyn d1, d2, ca (C) c h s gc k.
Da vo cc tung gc m, b1, b2, ca d, d1, d2, bin lun.
4.
(4)
Van e 7:
bin lun s nghim ca phng trnh F(x, m) = 0 (*) ta bin i (*) v mt trong cc dng nh trn, trong
lu y = f(x) l hm s kho st v v th.
Van e 8:
diendan.shpt.info
- 18 -
Toan Hoc
diendan.shpt.info
f khong co cc tr
f co 2 cc tr
yC .yCT 0
y
(C)
yC
( h.1a)
(h.1b)
x0
(h.1a)
A
x0
yCT
x1 o
x2
(h.1b)
1.2. Trng hp 2:
(1) c ng 2 nghim (C) tip xc vi Ox
f co 2 cc tr
y .y 0
C CT
(h.2)
1.3. Trng hp 3:
(1) c 3 nghim phn bit (C) ct Ox ti 3 im phn bit
f co 2 cc tr
y .y 0
C CT
(h.3)
f co 2 cc tr
yC .yCT 0
xC 0, xCT 0
a. f (0) 0 (hay ad 0)
y
x2 C
B C
A
o x x1xB
x
y A
C
f(0
CT
)
f co 2 cc tr
y .y 0
C CT
xC 0, xCT 0
a. f (0) 0 (hay ad 0)
Van e 9:
(
C
a<0
y
f( Cx B
A 1
C
0)o x xBx2 x
y A
C
CT
a>0
a>0
x
(C)
(C)
f(0)
yC
B x2
xA x1 xB
C
xC o
yCT
f '( x ) g '( x )
ax 2 bx c px q c nghim kp.
Van e 10:
diendan.shpt.info
- 19 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
Nu cho x0 th tm y0 = f(x0).
Bi ton 2: Vit phng trnh tip tuyn ca (C): y =f(x), bit c h s gc k cho trc.
Cch 1: Tm to tip im.
Gi M(x0; y0) l tip im. Tnh f (x0).
c h s gc k f (x0) = k
(1)
Gii phng trnh (1), tm c x0 v tnh y0 = f(x0). T vit phng trnh ca .
Cch 2: Dng iu kin tip xc.
Phng trnh ng thng c dng: y = kx + m.
tip xc vi (C) khi v ch khi h phng trnh sau c nghim:
f ( x ) kx m (*)
f '( x ) k
3.
Bi ton 3: Vit phng trnh tip tuyn ca (C): y = f(x), bit i qua im A( x A ; y A ) .
Cch 1: Tm to tip im.
Gi M(x0; y0) l tip im. Khi : y0 = f(x0), y 0 = f (x0).
Phng trnh tip tuyn ti M: y y0 = f (x0).(x x0)
i qua A( x A ; y A ) nn: yA y0 = f (x0).(xA x) (2)
f '( x ) k
Van e 11:
1. iu kin cn v hai ng (C1): y = f(x) v (C2): y = g(x) tip xc nhau l h phng trnh sau c
nghim:
f ( x ) g( x ) (*)
f '( x ) g '( x )
diendan.shpt.info
- 20 -
Toan Hoc
diendan.shpt.info
Lp phng trnh tip tuyn chung ca hai th(C1): y = f(x) v C2): y = g(x)
g(v) av b
g '(v) a
(1)
(2)
(3)
(4)
Van e 13:
Tm nhng im trn th (C): y = f(x) sao cho ti tip tuyn ca (C) song song
hoc vung gc vi mt ng thng d cho trc
nn
f (x0) = 1
kd
(1)
(2)
Gii phng trnh (1) hoc (2) tm c x0. T tm c M(x0; y0) (C).
Van e 14:
Gi s d: ax + by +c = 0. M(xM; yM) d.
Phng trnh ng thng qua M c h s gc k: y = k(x xM) + yM
tip xc vi (C) khi h sau c nghim:
f ( x ) k ( x x M ) yM
(1)
(2)
f '( x ) k
Th k t (2) vo (1) ta c: f(x) = (x xM).f (x) + yM
(3)
S tip tuyn ca (C) v t M = S nghim x ca (3)
Van e 15:
Gi M(xM; yM).
Phng trnh ng thng qua M c h s gc k: y = k(x xM) + yM
tip xc vi (C) khi h sau c nghim:
f ( x ) k ( x x M ) yM
f '( x ) k
(1)
(2)
Th k t (2) vo (1) ta c:
f(x) = (x xM).f (x) + yM
(3)
Qua M v c 2 tip tuyn vi (C) (3) c 2 nghim phn bit x1, x2.
Hai tip tuyn vung gc vi nhau f (x1).f (x2) = 1
T tm c M.
Ch : Qua M v c 2 tip tuyn vi (C) sao cho 2 tip im nm v hai pha vi trc honh th
p
diendan.shpt.info
- 21 -
Toan Hoc
diendan.shpt.info
Van e 16:
H TH
Van e 17:
Tm im c nh ca h th (Cm): y = f(x, m)
Cch 1:
Gi M(x0; y0) l im c nh (nu c) ca h (Cm).
M(x0; y0) (Cm), m
y0 = f(x0, m), m
Bin i (1) v mt trong cc dng sau:
Dng 1: (1) Am + B = 0, m
Dng 2: (1) Am2 Bm C 0 , m
A 0
(2a)
B 0
(1)
A0
B 0
(2b)
C 0
y0 = f(x0, m), m
(1)
t F(m) = f(x0, m) th F(m) = y0 khng i.
F (m) = 0
(3)
Gii (3) tm c x0. Thay x0 vo (1) tm c y0. T suy ra c cc im c nh.
y0 = f(x0, m) v nghim m
(1)
Bin i (1) v mt trong cc dng sau:
Dng 1: (1) Am + B = 0 v nghim m A 0
(2a)
B 0
A B 0
Dng 2: (1) Am2 Bm C 0 v nghim m C 0
A 0
B 2 4 AC 0
(2b)
Ch : Kt qu l mt tp hp im.
Nhng im nm trn tim cn ng c nh ca hm hu t l nhng im th khng i qua.
Van e 19:
y0 = f(x0, m)
Bin i (1) v mt trong cc dng sau:
(1)
diendan.shpt.info
- 22 -
Toan Hoc
diendan.shpt.info
Am + B = 0 (2a)
hoc
Am2 Bm C 0
S nghim ca (2a) hoc (2b) theo m = S (Cm) i qua M.
Van e 20:
(2b)
TP HP IM
M x f (m)
y g(m)
M x a (hang so )
y g(m)
(hang so )
Van e 21:
Dng 1: V th hm s y f ( x ) .
th (C) ca hm s y f ( x ) c th c suy t th (C) ca hm s y = f(x) nh sau:
+ Gi nguyn phn th (C) pha trn trc honh.
+ Ly i xng phn th ca (C) pha di trc honh qua trc honh.
+ th (C) l hp ca hai phn trn.
2.
Dng 2: V th ca hm s y f x .
th (C) ca hm s y f x c th c suy t th (C) ca hm s y = f(x) nh sau:
diendan.shpt.info
- 23 -
Toan Hoc
diendan.shpt.info
+ Gi nguyn phn th (C) bn phi trc tung, b phn bn tri trc tung.
+ Ly i xng phn bn phi trc tung qua trc tung.
+ th (C) l hp ca hai phn trn.
Phn tch
P( x )
y
Q( x )
x
Khi
Q(x) l c s ca a. T ta tm cc gi tr x nguyn Q(x) l c s ca a.
y
Th li cc gi tr tm c v kt lun.
Van e 23:
: y
1
xm
a
(C)
(d)
(D)
B
I
y A yB
x xB
A, B i xng nhau qua ng thng y = b A
y A yB 2b
Van e 24:
diendan.shpt.info
I
B
A
- 24 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
Van e 25:
Khong cch
( xB x A )2 ( yB y A )2
ax0 by0 c
a2 b2
2
1
1
AB.AC.sin A
AB2 .AC 2 AB.AC
2
2
diendan.shpt.info
- 25 -
diendan.shpt.info
Van e 1:
1.
Toan Hoc
Cosx
Cosx
Cotx
Sinx
4/. Tanx.Cotx 1
5/. 1 Tan 2 x 1
Cos 2 x
6/. 1 Cot 2 x
1
Sin 2 x
14/. Cot (a b)
3.
CotaCotb 1
Cota Cotb
1 Tan a
diendan.shpt.info
- 26 -
Toan Hoc
diendan.shpt.info
1 3Tan a
4.
1 Cos 2a
22/. Cos a
2
1 Cos2a 2Cos 2 a
5.
6.
26/. Cosx 1 t
2
2
1 t
vi t Tan x
2t
27/. Tanx
1 t 2
TONG THANH TCH : ( 8 cong thc)
Nh: Sin cng sin bng hai ln sin cos. Sin tr sin bng hai ln cos sin
Cos cng cos bng hai ln cos cos. Cos tr cos bng hai ln cos sin
28/. Cosa Cosb 2Cos a b Cos a b
29/.
30/.
31/.
32/.
2
2
ab
a b
Cosa Cosb 2Sin
Sin
2
2
ab
a b
Sina Sinb 2Sin
Cos
2
2
ab
a b
Sina Sinb 2Cos
Sin
2
2
Sin (a b)
Tana Tanb
CosaCosb
CosaCosb
34/. Cota Cotb Sin (a b)
SinaSinb
7.
2
1
39/. cos a sin b Sin(a b) Sin (a b)
2
p
diendan.shpt.info
- 27 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
c bit:
8.
Van e 2:
1.
C BAN :
Sinu = Sinv
Cosu = Cosv
Tanu = Tanv
Cotu = Cotv
Sinu = 0
Sinu = 1
Sinu = 1
Cosu = 0
Cosu = 1
Cosu = 1
2.
u v k 2
kZ
u v k 2
u v k 2
u v k
u v k
u k
u / 2 k 2
u / 2 k 2
u / 2 k
u k 2
u k 2
Dang
asinx + bcosx = c (1) ( a2 + b2 0 )
Phng phap :
a 2 b2 0
Cach 1:
a b
2
Ta co
Cos
Sin ( x )
c
a b2
2
a b2
c
(*)
2
Sin
a2 b2
a2 b2 c2
a2 b2 c2
Kiem chng x = (2k + 1) co phai la nghiem cua phng trnh hay khong?
Xet x (2k + 1)
at : t Tan x
2
diendan.shpt.info
- 28 -
Sinx
2t
1 t 2
; Cosx
Toan Hoc
diendan.shpt.info
1 t
1 t 2
2
(1)
x=?
Cch 3:
Chia hai v cho a (gi s a 0)
Khi (1)
( )
(
3.
aCot x bCotx c 0
2
3.2.
; ( at t Cotx , x k )
Phng phap :
Cach 1:
Kiem cosx = 0 x = / 2 + k co phai la nghiem cua phng trnh ?
Xt cosx 0 x / 2 + k . Chia hai ve cho Cos2x ( dang 1), chia Cos3x ( dang 2) e a
phng trnh a cho ve dang phng trnh bac hai, bac ba oi vi Tanx.
Cach 2:
Dang (1) co the s dung cong thc ha bac va SinxCosx Sin 2x the vao
3.3.
Phng phap:
(*) at b
t 1
c 0
2
2
t ( neu co) x
Dang
Chu y:
a(Sinx Cosx) + bSinxCosx + c = 0 (*) giai tng t :
at :
t Sinx Cosx 2Sin ( x ),
4
(*) at b
1 t 2
c 0
2
t 2
t ? ( neu co) x ?
diendan.shpt.info
- 29 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
A = B = ......= Z = 0
A 0, B 0,......, Z 0
Ta co : A + B + .... + Z = 0
A = B = .....= Z = 0
4.2. oi lap :
Gia s giai phng trnh A = B (*)
A K
Neu ta chng minh
B K
A K
(*)
B K
A l
3/. B k
A B l k
A l
B k
4/. A 1, B 1
A 1 hay A 1
AB 1
B 1
B 1
Van e 3:
1. Phng php 1: Dng cc cng thc lng gic a v phng trnh dng tch.
V d 1. Gii phng tnh: sin2x + sin23x = cos22x + cos24x (1).
Gii
Phng trnh (1) tng ng vi:
2
2
2
2
cos2x+cos4x+cos6x+cos8x = 0
2cos5xcosx+2cos5xcos3x = 0
2cos5x(cos3x+cosx) = 0
4cos5x.cos2x.cosx = 0
x 10 5
5 x 2 k
cos 5 x 0
cos 2 x 0 2 x k x
, (k , l , n )
2
4 2
cos x 0
x n
x k
2
2
V d 2. Gii phng trnh: cos6x+sin6x = 2 ( cos8x+sin8x) (2).
Gii
Ta c (2) cos6x(2cos2x1) = sin6x(12sin2x)
cos2x(sin6xcos6x) = 0
cos2x(sin2xcos2x)(1+sin2x.cos2x) = 0
cos2x = 0
k
2 x k x
, (k )
2
4 2
V d 3: Gii phng trnh: 8 2 cos6 x 2 2 sin 3 x sin 3x 6 2 cos 4 x 1 0 (3).
Gii
Ta c:
p
diendan.shpt.info
- 30 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
2
4
x k , (k )
2
8
2. Phng php 2: t n ph a phng trnh lng gic v phng trnh i s:
17
V d 4. Gii phng trnh lng gic: sin8 x cos8 x
(4).
32
Gii
Ta c (4)
4
4
1
17
1 cos 2 x 1 cos 2 x 17
(cos4 2 x 6 cos 2 2 x 1)
2
2
32
8
32
1
t
17
13
t cos22x = t, vi t[0; 1], ta c t 2 6t 1
t 2 6t 0 2
4
4
t 13
2
1
1
cos 4 x 1 1
V t[0;1], nn t cos 2 2 x
2
2
2
2
cos4x = 0 4 x k x k , ( k )
2
8
4
V d 5. Gii phng trnh lng gic: 2sin3x cos2x + cosx = 0 (5)
Gii
Ta c (5) 2(1 cos2x)sinx + 2 2 cos2x + cosx 1 = 0
(1 cosx )[2(1 + cosx)sinx + 2(1 + cosx) 1] = 0
(1 cosx)(2sinx+ 2cosx + 2sinxcosx+1) = 0
cos 2 x
cos x 1 x k 2,( k )
Phng php 3: Quy phng trnh lng gic v vic gii h phng trnh lng gic bng cch
x|
cos x (6).
Gii
iu kin: x 0
Do | sin x | 0, nn |sin
x|
0 1 , m |cosx| 1.
diendan.shpt.info
- 31 -
Toan Hoc
diendan.shpt.info
x k 2 2
k 2 n
k n 0
| sin x | 0
x k,( k )
x 0
x n
x n
| cos x | 1
x n,( n )
Do (6)
x2
cos x .
2
Gii
t f ( x)= cos x
x2
. D thy f(x) = f(x), x
2
0.
Ta c: f(x)=sinx+x, f(x) = cosx+1, x0 f(x) l hm ng bin, do f(x)f(0), vi x0 f(x) ng bin
vi x0 .
Mt khc ta thy f(0)=0, do x=0 l nghim duy nht ca phng trnh.
2
4
BI TP
Gii cc phng trnh sau:
S: x k 2 ; x
S: x
S: x
n2
k ; x
;x
12
n2
n ; x
7
m .
12
1
k 2 ; x n2 ; x l 2 ; vi sin .
2
4
S: x
S: x
8. sin3x.cos3x+cos3x.sin3x=sin34x
HD: sin2x.sinx.cos3x+cos2x. cosx.sin3x=sin34x
6. sinx4sin3x+cosx =0 (H Y H Ni)
7.
S: x k
S: x k
12
k .
k
diendan.shpt.info
- 32 -
9.
sin x
Toan Hoc
diendan.shpt.info
S: x
4 sin
x
3
sin x
k
4
k
8
5
k
8
k x
k , x
2
k 2 (k )
3
2
t sin x - 2 loa i
13. 2sinx+cotx=2sin2x+1.
HD: Tng t cu a ta c phng trnh 2(12cosx)sin2xsinx+cosx=0.
t t=sinx, K t 1 .
2(12cosx)t2t+cosx=0 =(4cosx1)2.
14. 1+sinx+cosx+sin2x+2cos2x=0.
HD: (1+ sin2x)+(sinx+cosx)+2cos2x=0.
(sinx+cosx)2+(sinx+cosx)+2(cos2xsin2x)=0.
(sinx+cosx)2+(sinx+cosx)+2(sinx+cosx)(sinxcosx)=0. t tha s, gii tip
15. Gii phng trnh lng gic:
Gii
2 cos x sin x
1
tan x cot 2 x
cot x 1
cot x 1
iu kin:
T (1) ta c:
2 cos x sin x
cos x.sin 2 x
2 sin x
cos x
cos
x
1
sin x
sin x cos 2 x
cos x sin 2 x
2sin x.cos x 2 sin x
x k 2
2
4
cos x
k
2
x k 2
k 2 k
diendan.shpt.info
- 33 -
Toan Hoc
diendan.shpt.info
sin 4 x cos 4 x 1
tan x cot x
sin 2 x
2
Gii
sin 4 x cos 4 x 1
tan x cot x (1)
sin 2 x
2
iu kin: sin 2 x 0
1
1
1 sin 2 2 x
1 sin 2 2 x
1
1
1
sin
x
cos
x
2
2
1 sin 2 2 x 1 sin 2 x 0
(1)
sin 2 x
sin 2 x
2
sin 2 x
2 cos x sin x
Vy phng trnh cho v nghim.
Gii
3 cos x sinx 3 3 0 .
Gii
cos x 1
cos 2 x 3cos x 4 0
cos x 4 ( loai)
x k
,k Z
3
x k 2
Gii
3
cosx
=
3
sin
x
cos
x
3
2
2
3
3 3 sin x 9sin x cos x 3 3 sin xcos x cos x cos x 0 (3)
cosx=8sin3 x
tan x 0 x k
2 cos x sin x
1
tan x cot 2 x
cot x 1
Gii
diendan.shpt.info
- 34 -
Toan Hoc
diendan.shpt.info
cot x 1
iu kin:
T (1) ta c:
2 cos x sin x
cos x.sin 2x
2 sin x
cos x
cos
x
1
sin x
sin x cos 2x
cos x sin 2x
2sin x.cos x 2 sin x
x k 2
2
4
cos x
2
x k 2
k 2 k Z
cos x sin x 1
cos x
cos 3x
3
k
x 3 2
x k
3
( k Z)
3 sinx + cosx = 0
x=
sin
k
2
(kZ)
23 2
8
Gii
23 2
23 2
cos3x(cos3x + 3cosx) sin3x(3sinx sin3x) =
8
8
23 2
2
Gii
Ta c:
* 4sin 3x sin x 2 cos 2 x cos 4 x ;
p
diendan.shpt.info
- 35 -
Toan Hoc
diendan.shpt.info
1
1
* cos 2 2 x
1 cos 4 x
1 sin 4 x
4 2
2 2
* 4cos 3x
1
1
2 cos 2 x sin 2 x sin 4 x m 0 (1)
2
2
2
Khi sin 4 x 2sin 2 x cos 2 x t 1 . Phng trnh (1) tr thnh:
t 2 4t 2m 2 0 (2) vi 2 t 2
(2) t 2 4t 2 2m
y l phung trnh honh giao im ca 2 ng ( D) : y 2 2m (l ng song song vi Ox v ct trc
tung ti im c tung bng 2 2m v (P): y t 2 4t vi 2 t 2 .
x
2
2
y
+
y
24 2
24 2
Trong on 2; 2 , hm s y t 2 4t t gi tr nh nht l 2 4 2 ti t 2 v t gi tr ln nht
l 2 4 2 ti t 2 .
Do yu cu ca bi ton tha mn khi v ch khi 2 4 2 2 2m 2 4 2
2 2 m 2 2 .
Van e 4:
1.
Ham so Cosin
Ham so Sin
Ham so Tan
Cac chieu
b2 c2 a2
2bc
2
2
a
c
b2
2
2
2
b a c 2acCosB CosB
2ac
2
a
b2 c2
2
2
2
c a b 2abCosC CosC
2ab
a
b
c
2R
SinA SinB SinC
a 2 b 2 c 2 2bcCosA CosA
a 2 RSinA,
SinA
A B
2 ab
A B ab
Tan
2
a
2R
Tan
a bCosC cCosB
diendan.shpt.info
- 36 -
Phan giac
Dien tch
Toan Hoc
diendan.shpt.info
2(b 2 c 2 ) a 2
4
A
2bc.Cos
2
la
bc
1
1
1
S aha bhb chc
2
2
2
1
1
1
S bcSinA acSinB abSinC
2
2
2
ma
2
S pr
abc
pr
4R
S p( p a)( p b)( p c) ( p a).ra
A
B
C
Bn knh ng trn
r ( p a) tan ( p b) tan ( p c) tan
ni tip
2
2
2
A
Bn knh ng trn
ra p. tan
bng tip
2
1.1. Chu y:
r S ( p a)Tan A ( p b)Tan B ( p c)Tan C
p
2
2
2
abc
a
b
c
R
1
1
1
2
2
AH
AB
AC 2
AB 2 BH .BC
AC 2 CH .CB
BC 2 AB 2 AC 2
Van e 5:
MT VI VN CN NH
2
2
A
B
2/. CosA CosB CosC 1 4Sin Sin Sin C
2
2
2
3/. TanA TanB TanC TanA.TanB.TanC ( tam giac ABC khong vuong)
4/. Cot A Cot B Cot C Cot A .Cot B .Cot C
2
2
2
2
2
2
diendan.shpt.info
- 37 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
; Sin A B Cos C
A B
C
Cos
Sin
2
2
; Tan A B Cot C
2
2
9/. SinA.SinB.SinC 3 3
8
10/. CosA.CosB.CosC 1
8
A
B
C
11/. Cos .Cos .Cos 3 3
2
2
2
8
A
B
C
1
12/. Sin .Sin .Sin
2
2
2 8
2
2
2
A
9
2 B
2 C
17/. 2 Cos
Cos
Cos
2
2
2 4
18/. Tan 2 A Tan 2 B Tan 2 C 1
2
2
2
2
19/.
Cot 2
A
B
C
Cot 2 Cot 2 9
2
2
2
diendan.shpt.info
- 38 -
Van e 1:
diendan.shpt.info
Toan Hoc
A
B
x
A
A<0:
A = 0 va B 0 : vo nghiem
A = 0 va B < 0 : vo so nghiem
x 2
x 2 0
3 7
3 7
3 7
2
x
x
x3
2 x 6 x 1 0
2
2
2
2
2 x 6 x 1 x 2 1 x 3
4 m m 4m 20
x1
x 1
x 2 *
x 0
1 2 x 2 x 2
x 2 x 1 x 2 4 x 2 2 x 2 x 1 x 2 x 2 x 1
4 x 2 x 2 x 2 x 2 2 x 1
x2 8x 9 0
Van e 2:
9
.
8
diendan.shpt.info
- 39 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
ax by c
1/. Dang : /
/
/
a x b y c
ab
2/. Cach giai : D
ab / a / b
a /b/
Dx
c b
Dy
a c
cb / c / b
c/b/
a/c/
ac / a / c
x
D 0 : he co nghiem duy nhat
Dx
D
Dy
D
D=0 v Dx 0
D=0 v D 0
H v nghim
y
*
D = Dx = Dy = 0 : He vo so nghiem hay vo nghiem tuy thuoc a, b, c, a/, b/, c/
3/ Dng i xng loi 1: f ( x, y) 0 vi f ( x, y) f ( y, x)
g ( x, y ) g ( y , x )
g ( x, y ) 0
t: S x y (iu kin S 2 4P )
P x. y
Ta c h: F (S , P) 0
E ( S , P) 0
ta tm c S, P
f ( y, x) 0(2)
h( x, y ) 0(b)
kt hp: (a)va(1)
(b)va(1)
5/ Dng: H tng qut: Thng bin i nhn ra n s ph, sau dng phng php th gii tip.
1. MOT SO V DU GIAI HE PHNG TRNH ON THI AI HOC:
V d 1. Tm cc gi tr m h 3x 2 2 xy y 2 11
c nghim.
2
2
x 2 xy 3 y 17 m
x 0 2
2 m 17
3 y m 17 y
3
Vy h c nghim x 0 m 17 11 m 16
TH 2.
x 0 , t y
tx . H 3x2 2tx2 t 2 x2 11
2
2
2 2
x 2tx 3t x 17 m
11
2
x
(3 2t t 2 ) x 2 11
3 2t t 2
2
2
11
(1 2t 3t ) x 17 m (1 2t 3t 2 ).
17 m
3 2t t 2
diendan.shpt.info
- 40 -
3 2t t 2
(m 16)t 2 2(m 6)t 3m 40 0
Toan Hoc
diendan.shpt.info
(*)
11
0, t nn h c nghim
3 2t t 2
m 16, ' ( m 6) 2 ( m 16)(3m 40) 0
Ta c
5 363 m 5 363
Kt lun. 5 363 m 5 363
V d 2. Gii h phng trnh 3x 1
1
2
x y
7 y 1 1 4 2
x y
Phn tch. Cc biu thc trong ngoc c dng a + b v a b nn ta chia hai v pt th nht cho
pt th hai cho 7 y .
3x
v chia hai v
Li gii.
K: x 0, y 0, x y 0 .
D thy x 0 hoc y 0 khng tha mn h pt. Vy x 0, y 0
1
2
4 2
2 2
H 1 1 2
2
1
(1)
x y
3x
7y
7y
3x
3x
1
4
2
2
2
4
2
1
2
2
1
1
x y
x y 3x 7 y
3x 7 y x y
7
y
TH 1.
2 2 1
2 2
1
7 y 3 x
7 y x y
3x
y 6x
1
8
1
7 y 2 38 xy 24 x 2 0
4
y x
3x 7 y x y
7
y 6 x th vo pt (1) ta c 1 2 1 x 11 4 7 y 22 8 7
21
7
3x
21x
TH 2. y 4 x khng xy ra do
x 0, y 0 .
11 4 7 22 8 7 .
;
21
7
x; y
Ch . H phng trnh c dng a b m m n 2a . Trong trng hp ny, dng th nht c v phi cha
a b n
m n 2b
m
Tng qut ta c h sau: bx
px qy
n
c m
dy
px qy
x 2 y 2 x y 18
xy ( x 1)( y 1) 72
xy
2
2
( x x)( y y ) 72
y 2 y b, b 1
ab 72
a 12, b 6
diendan.shpt.info
- 41 -
Toan Hoc
diendan.shpt.info
x x 6
x 2, x 3
2
b 12 y y 12 y 3, y 4
TH 1. a 6
TH 2. i vai tr ca a v b ta c
x 3, x 4 .
y 2, y 3
Vy tp nghim ca h l
g ( x; y ) 0
g ( x; y ) 0
g ( x; y ) 0
g ( x; y ) 0
c vi f ( x; y)
V d 4. Gii h phng trnh xy x y x 2 2 y 2
(1)
x 2 y y x 1 2 x 2 y (2)
Phn tch. R rng, vic gii phng trnh (2) hay kt hp (1) vi (2) khng thu c kt qu kh quan nn
chng ta tp trung gii (1).
Li gii.
K: x 1, y 0
(1) y( x y) ( x y) x2 y 2 ( x y)( y 1 x y) 0
TH 1. x y 0 (loi do x 1, y 0 )
TH 2. 2 y 1 x 0 x 2 y 1 th vo pt (2) ta c
(2 y 1) 2 y y 2 y 4 y 2 2 y ( y 1) 2 y 2( y 1)
y 1 0
y 1 .
2
y
2
y 2
Do y 0 y 2 . Vy h c nghim
( x; y ) (5;2)
Ch . Do c th phn tch c thnh tch ca hai nhn t bc nht i y (hay x) nn c th gii pt (1) bng
cch coi (1) l pt bc hai n y (hoc x).
1.2. Phng php s dng tnh n iu ca hm s
* C s phng php. Nu f ( x) n iu trn khong (a; b) v x, y (a; b) th f ( x) f ( y) x y
* Cch xy dng h theo phng php ny.
Ly hm s f (t ) n iu trn khong (a; b) , u( x; y), v( x; y) (a; b)
Ly g ( x; y) sao cho h u ( x; y ) v( x; y ) gii c trn tp xc nh ca chng.
g ( x; y ) 0
g ( x; y ) 0
V d 5. Gii h phng trnh (4 x 2 1) x ( y 3) 5 2 y 0 (1)
-
Li gii. K:
2
2
4 x y 2 3 4 x 7
3
x
3 4 x 0
2
y
y 5
(2)
(1) (4 x 2 1)2x (2 y 6) 5 2 y 0
(2 x)2 1 (2 x)
5 2y
1 5 2 y (2 x)3 2 x
f '(t ) 3t 2 1 0, t
Th vo pt (2) ta c
5 2y
f (t ) ng bin trn
5 2y
3
f (2 x) f ( 5 2 y ) vi f (t ) t t .
. Vy
f (2 x) f ( 5 2 y ) 2 x 5 2 y y
5 4 x2
,x 0
2
5 4 x2
4 x2
2 3 4 x 7 0 g ( x) 0
2
diendan.shpt.info
- 42 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
5 4x2
3
g ( x) 4 x 2
2 3 4 x 7, x 0; 4
x y 3 y 3x 2 0
2
2
2
x 1 x 3 2 y y m 0
Li gii.
iu kin. 1 x 1, 0 y 2
(1) x3 3x ( y 1)3 3( y 1)
Hm s f (t ) t 3 3t nghch bin trn on [1;1]
x, y 1 1;1 nn f ( x) f ( y 1) x y 1 y x 1
Th vo pt (2) ta c x 2 2 1 x 2 m (3)
H c nghim Pt (3) c nghim x 1;1
Xt g ( x) x 2 2 1 x 2 , x 1;1 , g '( x) 2 x 1
1 x2
Li gii. K: x 1, y 1
(1) ln(1 x) x ln(1 y ) y f (x) f ( y) vi
(1)
(2)
f (t ) ln(1 t ) t , t (1; )
1
t
f '(t )
1
0 t 0 (1; ) f (t )
1 t
1 t
ng bin trn
Van e 3:
= b2 4ac
>0
b
b
2a
2a
b
Nghiem kep x1 x 2
2a
x1
=0
, x2
<0
Vo nghiem
/
/2
= b ac
/
>0
b / /
b / /
, x2
x1
a
b/
Nghiem kep x1 x 2
a
=0
/ < 0
Chu y:
Vo nghiem
a + b + c = 0 : nghiem x1 = 1, x2 =
c
a
a b + c = 0 : nghiem x1 = 1, x2 =
c
a
diendan.shpt.info
- 43 -
Toan Hoc
diendan.shpt.info
Van e 4:
DAU NH THC
f(x) = ax + b ( a 0)
x
f(x)
Trai dau a
b
a
0
+
cung dau a
Van e 5:
a 0
0
a 0
f(x) < 0, x
a 0
0
a 0
>0
o
C :
x
f(x)
f(x) > 0,
b
2a
f(x) < 0,
b
2a
x1
cung 0
x2
+
tri 0 cung
dau a
Van e 6:
SO SANH NGHIEM CUA TAM THC BAC HAI VI CAC SO
nh l Vi-t: Cho: f(x) = ax2 + bx + c ( a 0) (1)
Tng 2 nghim S
Tch 2 nghim l P
x x S
Khi ta c: 1 2
a
b
x .x c P
1 2 a
af(x) < 0
af ( ) 0
S
0
2
diendan.shpt.info
- 44 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
af ( ) 0
5/. Muon co x1< < x2 < ta phai co
x1 x 2
ta phai co
x1 x 2
af ( ) 0
af ( ) 0
6/. Muon co
f ( ) f ( ) 0
0
af ( ) 0
af ( ) 0
Chu y:
1/. Muon co x1 < 0 < x2
2/. Muon co x2 > x1 > 0
Van e 7:
1/.
2K
2/.
2K
ta phai co
P<0
ta phai co
P 0
S 0
ta phai co
P 0
S 0
B 0
AB
2K
A B
A B
A 2K B
A 0(hayB 0)
3/. 2k 1 A 2k 1 B A B
1/.
2K
A 0
A B B 0
A B 2K
diendan.shpt.info
- 45 -
3/.
4/.
5/.
2K
Toan Hoc
diendan.shpt.info
B 0
A 0
A B
B 0
A B 2 K
2 K 1
A B A B2 K 1
A 0
A B C B 0
2
( A B ) C
A 0
B 0
A B C
C0
A B
1. Ap dung:
V d 1: Gii phng trnh:
C2
2 x 1 x 2 3x 1 0 (H Khi D 2006)
2 x 1 x2 3x 1 (*), t iu kin ri bnh phng 2 v ta c:
3
2
pt x2 2 x 1 x 5 2 x 3 2 x ( x 5) 3 2 x 9 5x (1), Vi x
3
hai v (1) u khng
2
m nn ta bnh phng 2 v: x3 x2 5x 3 0 x 3 x 1 0
2
b) Tng t vi 2 dng: *
V d 1: Gii bt phng trnh
Gii
f x g x
f x g x
2 x2 6 x 1 x 2 0 1
x 2
x 2 0
3 7
3 7
3 7
2
2
x
6
x
x3
x
2
2
2
2
2 x 6 x 1 x 2 1 x 3
diendan.shpt.info
- 46 -
Toan Hoc
diendan.shpt.info
x 1
Cch 1: PT 2
, phng trnh (*) lun c 2 nghim:
x m 2 x 4 0, (*)
2 m m2 4m 20
2 m m2 4m 20
0, x2
0 . Phng trnh cho c 2 nghim (*) c 2
2
2
m 4
nghim x 1 x2 1 4 m m2 4m 20
m 1
2
2
4 m m 4m 20
Ch : + x1 > 0, x2 < 0 v x1 > x2 v a.c < 0 nn pt c 2 nghim tri du.
+ Cch 1 thng dng khi h s a lun dng hoc lun m.
+ Cch 2: t t = x + 1 suy ra x = t 1, khi vi x 1 t 0 .
x1
V d 4: (H Khi B 2006). Tm m phng trnh c hai nghim thc phn bit: x2 mx 2 2 x 1 , (1)
2 x 1 0
Gii: pt 2
(1) c hai nghim thc phn bit th (2) c hai nghim ln hn hoc
3x m 4 x 1 0, 2
2
m 4 12 0
1
9
1
bng hay f 0
m .
2
2
2
S
1
2
2
1
1
Ch : Cch 2: t t x , khi (2) c hai nghim ln hn hoc bng th
2
2
2
1
1
3 t m 4 t 1 0 c hai nghim thc ln hn hoc bng 0.
2
2
3. Cc k nng:
1.1. a. bnh phng 2 v phng trnh bt phng trnh th mt l ta bin i cho 2 v khng
m hai l t iu kin cho 2 v khng m.
V d 1: Gii bt phng trnh: 5x 1 x 1 2 x 4 (H Khi A 2005)
V phi khng m, nhng v tri cha nhn xt c do ta phi bin i thnh:
khi ta bnh phng 2 v ri a v dng c bn gii.
V d 2: Gii phng trnh:
x x 1 x x 2 2 x 2
5x 1 x 1 2 x 4
1 .
Gii
x 1
iu kin: x 2 *
x 0
1 2 x 2 x 2
x 2 x 1 x 2 4 x 2 2 x 2 x 1 x 2 x 2 x 1
4 x 2 x 2 x 2 x 2 2 x 1
x2 8x 9 0
9
.
8
2 x2 mx x2 4 0 c nghim.
m m2 16
. Kt hp vi iu kin ta tm
2
diendan.shpt.info
- 47 -
Toan Hoc
diendan.shpt.info
Lu : s dng phng php ny ta phi ch n vic thm, bt, tch, phn tch...
V d 4: Gii phng trnh: x2 x 7 7 .
HD:
Bnh phng hai v.
Dng hng ng thc a2 b2=0.
1 29
Nghim x 2, x
.
2
x2
x4
V d 5: Gii cc bt phng trnh: a.
b. x 2 3x 2 x 2 3x 2 0
2
1 1 x
S: a. 1x<8, b. ; 2 3; .
2
V d 6: (Khi B 2007): Chng minh rng vi mi gi tr dng ca tham s m, phng trnh sau c hai
x 2
pt x 2x 4 mx 2 3
. chng minh m 0 , phng trnh (1) c
2
x
6
x
32
m
,
(
2
)
2 nghim phn bit th ch cn chng minh phng trnh (2) c mt nghim khc 2.
Tht vy: t f x x3 6 x 2 32, x 2 , ta c f(2) = 0, lim f x , f ' x 3x 2 12 x 0, x 2
x
nn f(x) l hm lin tc trn 2; v ng bin trn khong suy ra m 0 phng trnh (2) lun c
nghim x0 m 2 < x0 < .
1.3. Chuyn v dng: A1 + A2 +....+ An = 0 vi Ai 0, 1 i n khi pt tng ng vi:
A1 0, A2 0,
An 0 .
S: x=1.
4x y 2 y 2 4x2 y .
y 2 4x2 y 0 x
1
, y 2.
2
3
abc
2 x 2 16
x3
x3
7x
x3
(H Khi A2004)
Gii
K: x 4 .
2 x 2 16 x 3 7 x 2 x 2 16 10 2 x
diendan.shpt.info
- 48 -
10 2 x 0
10 2 x 0
2 x 2 16 10 2 x 2
Toan Hoc
diendan.shpt.info
x5
10 34 x 5
b.
HD:
51 2 x x 2
1.
1 x
5
S: x x 3 .
6
S: 1 52 x 5 x 1 .
Khi phng trnh tr thnh t 2 2mt m2 5 0 * t m 5 . Phng trnh cho c nghim khi (*)
0 m 5 6
5 m 6 5
c nghim t 0; 6 hay
.
5 m 6 5
0 m 5 6
Gii: t t x 2 2x 2 x 2 2x t 2 2 . Nu x 0;1 3 th t
BPT tr thnh: m t 1 2 t 2 0, 2
x 12 1 1;2
t2 2
t2 2
2
, dng th ta tm c m .
m , vi 1 t 2 . t f t
3
t 1
t 1
Dng 2:
Khi ta c
1.6.
f x g x 2n f x g x n f x g x p 0 , t t
3 x 6 x m
3 x 6 x .
3 x 6 x 9
nn t (*) ta c 3 t 3 2 .
Phng trnh cho tr thnh t22t9=2m (1).
a. Vi m=3 (1) t22t3 t =3. Thay vo (*) ta c x=3, x=6.
b. PT cho c nghim khi v ch khi (1) c nghim t 3;3 2 . Xt hm s f t t 2 2t 9 vi
t 3;3 2 , ta thy f(t) l mt hm b nn: 6 f (3) f t f 3 2 9 6 2 vi t 3;3 2 . Do vy
6 2 9
(1) c nghim t 3;3 2 khi v ch khi 6 2m 9 6 2
m3
2
Ch : tm min gi tr ca t ta c 2 cch thng dng nh sau:
p
diendan.shpt.info
- 49 -
Toan Hoc
diendan.shpt.info
t 35
. S: x=2, x=3.
3t
3
f x
g x
x 1 x2 x 1 2 x2 x 1 2 x 1
x 1
x 1
5 2
20
x2 x 1
x x 1
t 2
x 1
2
t t
, t 0 . Phng trnh tr thnh 2t 5t 2 0 1 .
t
x2 x 1
2
Vi t=2: Phng trnh cho v nghim.
1
5 37
Vi t : Phng trnh cho c nghim x
.
2
2
2
5x2 14 x 9 x 2 x 20 5 x 1 .
4 x 5 x 4
x2 4 x 5
3
, t 0. phng trnh tr thnh 2t 2 5t 3 0 t 1, t .
x4
2
5 61
5 61
Vi t = 1: Phng trnh cho c nghim x
5, x
5.
2
2
3
7
Vi t : Phng trnh cho c nghim x 8 5, x 5 .
5
2
5 61
Vy phng trnh cho c hai nghim: x
, x 8.
2
t t
x 2 1 t
1
x 1 4
2
1
0 t 1 . S 1 m .
x 1
x 1
3
1.8. Dng 4: (t n ph khng trit ).
t4
af x g x
f x h x 0 . t t
diendan.shpt.info
- 50 -
Toan Hoc
diendan.shpt.info
1
cos2 a
* 1 cot 2 a
1
.
sin 2 a
* Nu u x 0; a ta c th t u x a sin 2 t , t 0; .
2
1 x
2 3
x 2 1 x 2 .
HD: t x cos t , t 0; da v phng trnh lng gic sin t cos t 1 sin t cos t 2 sin t cos t . gi
phng trnh ny ta li t u sin t cos t , u 2 .
S: x
2
1 2 2 2
.
, x
2
2
2 2
.
4
, x
x3
.
2
Gii
p
diendan.shpt.info
- 51 -
Toan Hoc
diendan.shpt.info
F 'c
x3
2
2 x 1 2
2
x 1 2
x 1
1 .
2
2
1
2
t 1 y
x 1
t
t
2
3 17
5 13
ta c kt qu!
S: x
.
, x
4
4
Ch : bi ny khng th s dng phng php bnh phng v khng nhm c nghim, nn ta phi bin i
xut hin nhng biu thc ging nhau v t ta t n ph.
2. Phng php hm s
Cc tnh cht:
Tnh cht 1: Nu hm f tng (hoc gim) trn khong (a;b) th phng trnh f(x)=k (kR) c khng qu mt
nghim trong khong (a;b).
Tnh cht 2: Nu hm f tng (hoc gim) trn khong (a;b) th u, v (a,b) ta c f (u) f v u v .
Tnh cht 3: Nu hm f tng v g l hm hng hoc gim trong khong (a;b) th phng trnh f(x)=g(x) c nhiu
nht mt nghim thuc khong (a;b).
nh l Lagrange: Cho hm s F(x) lin tc trn on [a;b] v tn ti F'(x) trn khong (a;b) th c a; b :
K x 3 . 2 x 2 4 x
x 1 1
2
1
2
F b F a
4 x 1 4 x2 1 1
1
1
. t f x 4 x 1 4 x 2 1 . Min xc nh: x , f ' x
2
2
Do hm s ng bin vi x
2
4x 1
4x
4 x2 1
0.
1
1
, nn phng trnh nu c nghim th l nghim duy nht. Thy x l
2
2
xD
x2 x 1 x2 x 1 m c nghim.
diendan.shpt.info
- 52 -
Toan Hoc
diendan.shpt.info
Xt hs: y f x x 2 x 1 x 2 x 1 , Df = R, y '
2x 1
x2 x 1
2x 1
x2 x 1
2 x 1 2 x 1 0
(v.nghim)
y ' 0 2 x 1 x 2 x 1 2 x 1 x 2 x 1
2
2
2
2
2
x
1
x
2
x
1
x
BBT:
x
y
y
+
1
1
1 x 3
5 x
1 x 3
. y ' 0 x 5 . lim y 0 v f(3) = .
m , xt hs y
y'
2
x
x 1
2
x 1
2 x 3 x 1
BBT:
x
y
y
3
+
5
0
y(5)
1
2
0
Vy bt phng trnh c nghim y 5 m m
V d 3: Tm m phng trnh: x x x 12 m
Gii: K: 0 x 4
pt ( x x x 12)
3 1
4
5 x 4 x c nghim.
5 x 4 x m xt hs y f x ( x x x 12)
5 x 4 x . Min xc
nh: D 0; 4
Nhn xt:
Hm s h x x x x 12 ng bin trn D.
Hm s g x 5 x 4 x ng bin trn D.
Suy ra y = f(x) = h(x).g(x) l hm ng bin trn D. Vy phng trnh c nghim khi v ch khi
f 0 m f 4
V d 4: Bin lun theo m s nghim phng trnh: x 3 m x2 1
p
diendan.shpt.info
- 53 -
x3
x2 1
Toan Hoc
diendan.shpt.info
1/3
0
x3
x2 1
v ng thng: y = m.
10
KL:
1
m 1 m 10 : phng trnh v nghim.
1 m 1hoc m 10 : phng trnh c nghim duy nht.
x 1 3 x
x 13 x m , (1)
Van e 8:
2 t 2 t
A B
1/.
B 0
A B
A B
B 0
A B
2/. A B
A B
f ( x) g ( x)
Chu y:
x 0
f ( x ) g ( x)
f ( x) g ( x)
x 0
Van e 9:
B A B
B 0
1/. A B
B 0
2/.
A B
A B
B 0
A B
B 0
3/. A B A 2 B 2
diendan.shpt.info
- 54 -
diendan.shpt.info
Van e 1:
1.
Toan Hoc
f ( x)dx F ( x)
b
a
F (b) F (a)
2.
oi c so :
b
vi x = (t) la ham so lien tuc va co ao ham (t) lien tuc tren [a, b] , t
a = (), b = (), f[(t)] la ham so lien tuc tren [, ]
4.
Tnh chat :
b
a)
f ( x)dx f ( x)dx
b)
f ( x)dx 0
a
c)
d) [ f ( x) g ( x)]dx
a
e)
Kf ( x)dx K f ( x)dx
a
f) Neu
f ( x)dx g ( x)dx
,K R
m f(x) M th
b
m(b a) f ( x)dx M (b a)
a
5.
Cong thc
0dx C
dx x C
diendan.shpt.info
- 55 -
diendan.shpt.info
x 1
c ( 1)
1
1 (ax b) 1
(
ax
b
)
dx
.
c
a
1
1
1
x dx ( 1) x 1 c ( 1)
dx
1
(ax b) a( 1)(ax b) 1 c
dx
x Ln x c
dx
1
ax b a Ln ax b c
Kdx Kx c , K R
Toan Hoc
x dx
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
e dx e c
1
e dx a e
x
ax b
ax b
ax
c
ln a
Sinxdx Cosx c
x
a dx
14
15
Cos
16
Sin
17
18
19
20
21
22
( 1)
dx
2
dx
2
Tanx c
Cotx C
dx
arcTanx c
1
dx
1
x
x 2 a 2 a arcTan a c
dx
1
xa
x 2 a 2 2a ln x a c
dx
1 ax
a 2 x 2 2a ln a x c
dx
x
a 2 x 2 arcSin a c
dx
x a
2
(a 0)
ln x x 2 a c
diendan.shpt.info
- 56 -
24
25
x 2
a2
x
a x2
arcSin c
2
2
a
a 2 x 2 dx
x 2 a dx
dx
dx
sin x ln tan 2 C
27
cos x ln tan 2 4 C
(x
dx
1 x
1
x
2 2
arctan C
2 2
2
a )
2a x a
a
a
b
29
(a 0)
x 2
a
x a ln x x 2 a c
2
2
dx
1
xa
( x a)( x b) a b ln x b C
26
28
Toan Hoc
diendan.shpt.info
Ch :
eb
f (t)dt
t
ea
f (e )dx
Lu y: oi vi cac bai tch phan dang lng giac nh ap dung cac cong thc lng giac phu hp e giai.
Van e 2:
g( x )dx .
u( b )
u( a )
g( x )dx
f (u)du
f ( x )dx .
diendan.shpt.info
- 57 -
diendan.shpt.info
f(x) co cha
Toan Hoc
Cach oi bien
hoac
hoac
hoac
Van e 3:
Tnh tch phan bang phng phap tch phan tng phan
Van e 4:
Gia s can tnh tch phan I n f ( x , n)dx (n N) phu thuoc vao so nguyen dng n. Ta thng gap mot so
a
Thiet lap mot cong thc truy hoi, tc la bieu dien In theo cac In-k (1 k n).
Chng minh mot cong thc truy hoi cho trc.
Tnh mot gia tr I n cu the nao o.
0
1.
Van e 5:
S f ( x ) dx (1)
a
S f ( x ) g( x ) dx
(2)
Chu y:
p
diendan.shpt.info
- 58 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
Neu tren oan [a; b], ham so f(x) khong oi dau th:
b
f ( x ) dx
f ( x )dx
Trong cac cong thc tnh dien tch tren, can kh dau gia tr tuyet oi cua ham so di dau tch phan.
Ta co the lam nh sau:
Bc 1: Giai phng trnh: f(x) = 0 hoac f(x) g(x) = 0 tren oan [a; b]. Gia s tm
c, d (c < d).
Bc 2: S dung cong thc phan oan:
b
c 2 nghiem
f ( x ) dx f ( x ) dx f ( x ) dx f ( x ) dx
a
(v tren cac oan [a; c], [c; d], [d; b] ham so f(x) khong oi dau)
Dien tch S cua hnh phang gii han bi cac ng:
o th cua x = g(y), x = h(y)(g va h la hai ham so lien tuc tren oan [c; d])
Hai ng thang x = c, x = d.
d
S g( y) h( y) dy
c
2.
V f 2 ( x )dx
a
Chu y: The tch cua khoi tron xoay sinh ra do hnh phang gii han bi cac ng sau quay xung quanh truc
Oy:
d
2
(C): x = g(y), truc tung, y = c, y = d la: V g ( y )dy
c
diendan.shpt.info
- 59 -
Van e 1:
TT
1
diendan.shpt.info
Toan Hoc
MOT SO KIEN THC C BAN VA THNG DUNG TRONG VIEC GIAI TOAN
HNH HOC KHONG GIAN.
HNH VE
KIEN THC
d
d // //
a // b
d a
d b
b
2
3
a // d
a
a //
a // d
a //
a //
d
a
P a
P b a // b
//
b
A'
AB A' B '
BC B 'C '
B'
Q
C
C'
8
a
d
P
b
Q
9
10
P Q d
R P a
a // b // d
R Q b
d // R
Neu a th a b , b
a neu va ch neu a vuong goc vi hai ng thang b, c cat
nhau trong
diendan.shpt.info
- 60 -
diendan.shpt.info
11
Neu a// b va a th b
Neu a th b th a//b
// va a th a
Neu a va a th //
Toan Hoc
12
13
14
A'
15
b
a
b'
16
Neu a cheo b
* Co mo tva ch mot ng vuong goc chung
* Co mot va ch mot mat phang cha ng thang nay va song
song vi ng kia
* Co hai mat phang song song va moi mat cha mot ng
NG VUONG GOC VA NG XIEN
* oan vuong goc chung OH la oan ngan nhat
* Hai oan xien dai bang nhau co hnh chieu dai bang nhau va
ngc lai.
OA = OA HA = HA
*Hai oan xien co o dai khac nhau th oan xien dai hn co hnh
chieu dai hn va ngc lai.
OB > OA HB > HA
NH LY 3 NG VUONG GOC
a va ng xien b co hnh chieu vuong goc tren la b , ta
co : a b' a b
17
a
Neu va d th vi moi a ma a d th
a
d
d P
P
P
S ' S.Cos
Van e 2:
1.
diendan.shpt.info
- 61 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
Dng MH m P Q ,
MH P
suy ra MH l on cn tm .
Cch 2: Dng MH / / d
o Ch :
Nu MA / / d M , d A , .
2.
Nu MA I
d M ,
d A ,
IM
IA
a P
Khi
Khi a / / P
a P
d a , P 0 .
d a , P d A , P vi A P .
3.
Khi P Q d P , Q 0 .
P Q
Khi P / / Q
d P , Q d M , Q
vi A P .
4.
Khi '
d , ' 0
'
v ' .
Phng php :
Cch 1 : Dng mt phng (P) cha ng thng a v song song vi b .Tnh khong cch t b n mp(P)
.
Cch 2 : Dng hai mt phng song song v ln lt cha hai ng thng . Khong cch gia hai mt
phng l khong cch cn tm .
Cch 3 : Dng on vung gc chung v tnh di on .
diendan.shpt.info
- 62 -
Toan Hoc
diendan.shpt.info
a b
Dng mt mp P b , P a ti H .
Trong (P) dng HK b ti K .
Cch 1: Khi
on HK l on vung gc
chung ca a v b .
Cch 2:
Dng P b , P / / a .
Dng
dng on
MN
, lc a l
Van e 3:
O
b'
a'
a P
b Q
.
R P p P , Q p , q
R Q q
Cch 3 : Dng h qu :
M Q
H hch P M
P
,
Q
MNH
HN m P Q
Lu y: . 0 900
3.
a / /
0;
a a , 0
a , a , a '
a ' hch a
tm
a ' hch a
ta ly ty im
M a
, dng
MH
ti H , suy ra
diendan.shpt.info
- 63 -
diendan.shpt.info
Van e 4:
Toan Hoc
1.
B
Hnh chp t gic u
2.
3.
S
SA (ABC)
Gc gia cnh bn SB v mt y l:
Gc gia cnh bn SC v mt y l:
SA (ABCD)
Gc gia cnh bn SB v mt y l:
Gc gia cnh bn SC v mt y l:
Gc gia cnh bn SD v mt y l:
diendan.shpt.info
- 64 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
4.
Van e 5:
1.
DIN TCH:
1.1.
TH TCH:
V=
1
Bh
3
Th tch t din:
a, b: di hai cnh i
d: di on vung gc chung
: gc ca hai cnh i
3.
T S TH TCH (ch )
+ Cch 1:
o
Xc nh a gic y
+ Cch 2
o
Xc nh a gic y
nh S
K
n
N
C
B
Ta c :
VS .MNK SM SN SK
.
.
VS . ABC
SA SB SC
diendan.shpt.info
- 65 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
Cho hnh chp S.ABCD c y ABCD l hnh vung cnh a, cnh bn SA vung gc vi mt phng
y v SA = 2a . Gi I l trung im SC. Tnh th tch khi chp I.ABCD
S
I
A
M : S ABCD
4.
Gii
Gi O l giao im AC v BD
Ta c : IO // SA v SA (ABCD)
IO (ABCD)
1
VI . ABCD .S ABCD .IO
3
O
CSA
1
a3
a 2 ; IO
a ; Vy VI . ABCD .a 2 .a
3
3
2
HNH CHP CT
Hnh chp ct l phn hnh chp nm gia y v
thit din song song vi y
Hnh chp ct t hnh chp u gi l hnh chp ct
u.
D'
A'
B'
C'
D
A
H
B
C
4.1.
DIN TCH
n: s cnh y;
a, a: cnh y
d: di trong on, chiu cao ca mt bn
4.2.
TH TCH
B, B: l din tch y;
1.
h: l chiu cao
Van e 6:
-
HNH LNG TR
Lng tr :
p
diendan.shpt.info
- 66 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
Lng tr ng:
Trong : p: chu vi y
h: chiu cao
2.
TH TCH:
Th tch lng tr:
V= B.h
; trong : {
Van e 7:
1.
HNH TR
1.1.
Din tch:
Din tch xung quanh:
Din tch ton phn:
1.2.
Th tch:
; R: bn knh y;
2.
h: chiu cao
HNH NN
2.1. Din tch:
Din tch xung quanh:
Din tch ton phn:
Trong : R: bn knh y; l: di ng sinh
2.2.
Th tch:
; R: bn knh y;
2
3.
h: chiu cao
h2 R2
HNH NN CT
3.1.
Din tch:
Din tch xung quanh:
Din tch ton phn:
Trong : R, R: bn knh y;
)
(
l: di ng sinh
diendan.shpt.info
- 67 -
diendan.shpt.info
Th tch:
(
4.
Toan Hoc
; R,R: bn knh y;
h: chiu cao
HNH CU
; trong : R: bn knh mt cu
Th tch mt cu:
Van e 8:
1. PHNG PHAP:
Bc 1: Chon he truc toa o Oxyz thch hp (chu y en v tr cua goc O)
Bc 2: Xac nh toa o cac iem co lien quan
(co the xac nh toa o tat ca cac iem hoac mot so iem can thiet)
Khi xac nh toa o cac iem ta co the da vao :
Y ngha hnh hoc cua toa o iem (khi cac iem nam tren cac truc toa o, mat phang toa
o).
Da vao cac quan he hnh hoc nh bang nhau, vuong goc, song song ,cung phng , thang
hang, iem chia oan thang e tm toa o
Xem iem can tm la giao iem cua ng thang, mat phang.
Da vao cac quan he ve goc cua ng thang, mat phang.
Bc 3: S dung cac kien thc ve toa o e giai quyet bai toan
Cac dang toan thng gap:
o dai oan thang
Khoang cach t iem en mat phang
Khoang cach t iem en ng thang
Khoang cach gia hai ng thang
Goc gia hai ng thang
Goc gia ng thang va mat phang
Goc gia hai mat phang
The tch khoi a dien
Dien tch thiet dien
Chng minh cac quan he song song , vuong goc
Bai toan cc tr, quy tch
Bo sung kien thc :
1) Neu mot tam giac co dien tch S th hnh chieu cua no co dien tch S ' bang tch cua S vi cosin cua goc
gia mat phang cua tam giac va mat phang chieu
S ' S. cos
2) Cho khoi chop S.ABC. Tren ba ng thang SA, SB, SC lay ba iem A', B', C' khac vi S
Ta luon co:
V S . ABC
2.
.
.
SA SB SC
Ta c : Ox, Oy, Oz vung gc tng i mt. Do , nu trong m hnh cha cc cnh vung gc th ta u
tin chn cc ng ln lt thuc cc trc ta . C th :
p
diendan.shpt.info
- 68 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
Vi hnh lp phng hoc hnh hp ch nht ABCD. A' B' C' D'
Vi hnh lp phng .
Chn h trc ta sao cho :
C
D
D
O
- Trc Oz i qua 2 tm ca 2 y
D
O
SO h
a 2
a 2
; C
;
0
;
0
;
0
;
0
a 2 a 2
B 0;
;0 ; D 0;
;0 ; S (0;0; h)
2
2
Khi : A
A
O
diendan.shpt.info
A
- 69 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
a
a
2
2
a 3 a 3
C 0;
;0 ; S 0;
; h
2
6
D 0; b;0 ; S (0;0; h)
A
O
diendan.shpt.info
A
B
- 70 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
S 0;0; h
Vi hnh chp S.ABC c SA (ABC) v ABC vung ti B
S a;0; h
ABC vung ti C CA a; CB b
chiu cao bng h
H l trung im ca AB
Chn h trc ta nh hnh v sao cho
C(0;0;0)
a b
S ( ; ; h)
2 2
ABC vung ti A AB a; AC b
chiu cao bng h
H l trung im ca AB
Chn h trc ta nh hnh v sao cho
A(0;0;0)
p
diendan.shpt.info
H
- 71 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
a
S (0; ; h)
2
Vi hnh chp S.ABC c (SAB) (ABC), SAB cn ti S
v ABC vung cn ti C
CA CB a ng cao bng h .
H l trung im ca AB
Chn h trc ta nh hnh v sao cho
H(0;0;0)
;0;0 ; A 0;
;0
2
2
B 0;
;0 ; S 0;0; h
2
Khi : C
diendan.shpt.info
B
C
- 72 -
diendan.shpt.info
Van e 1:
1.
Toan Hoc
nh ngha :
Dang : A > B, A B
A < B, A B
2.
Tnh chat :
a) a b b a
a b
ac
b c
b)
c) a b a c b c
ac bc,
ac bc,
d) a b
c0
c0
a b
ac bd
c d
e)
a b 0
ac bd
c d 0
f)
1 1
a b
g) a b
1 1
a b
3.
; khi ab 0
; khi ab 0
BT Co Si :
Cho n so t nhien khong am a1, a2, a3,......, an
a1 a 2 a 3 ....... a n
a1 a 2 a 3 .......a n
a a 2 a3 ....... a n
hay a1 a 2 a3 .......a n 1
BT BecnuLi :
Ta co : (1 + a)n 1 + na
Cho : a > 1, n N
a 0
n 1
diendan.shpt.info
- 73 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
BT tam giac :
A B A B
ang thc xay ra AB 0
Van e 2:
Cp s cng, cp s nhn
1. Cp s cng:
. nh ngha: Dy s u1 , u 2 ,....., u n gi l mt cp s cng c cng sai d nu: u k u k 1 d
. S hng th n: u n u1 (n 1)d
. Tng n s hng u tin:
n
n
S n u1 u 2 .... u n (u1 u n ) 2u1 (n 1)d
2
2
2. Cp s nhn:
- nh ngha: Dy s u1 , u 2 ,....., u n gi l mt cp s nhn c cng bi q nu: u k u k 1 .q . S hng th n:
u n u1 .q n1
. Tng n s hng u tin:
1 qn
S n u1 u2 .... un u1
(q 1)
1 q
3.
V du:
9.
a.
Chng minh:
ab c
ab bc ca
; a,b,c 0
3
3
2
a b c
a2 b2 c2 2ab 2bc 2ca ab bc ca
a2 b2 c2 ab bc ca
ab c
3
5.
ab bc ca
3
bc ca ab
Chng minh:
a b c ; a, b, c 0
a
b
c
2
2c ,
2
2b ,
2
2a
a
b
ab
a
c
ac
b
c
bc
bc ca ab
a b c .
a
b
c
a
b
c
3
19. Chng minh:
; a , b , c > 0t X = b + c , Y = c + a , Z = a + b.
b c a c a b 2
1
a + b + c = (X + Y + Z)
2
Y ZX
Z XY
X YZ
a
,b
,c
2
2
2
a
b
c
1 Y X Z X Z Y
3
b c a c a b 2 X Y X Z Y Z
1
3
2 2 2 3 .
2
2
3x
1
26. Cho y
, x 1 . nh x y t GTNN.
2 x 1
diendan.shpt.info
- 74 -
diendan.shpt.info
3(x 1)
1
3
2
x 1 2
3 x 1
1
:
,
2
x 1
Toan Hoc
3 x 1
1
3
3 x 1 1
3
3
2
.
6
2
x 1 2
2
x 1 2
2
Du = xy ra
6
1
x
3 x 1
1
2
2
3
x1
2
x 1
3
6
1(loai )
x
3
Vy: Khi x
6
1 th y t GTNN bng
3
38. (i hc 2002 d b 6)
Cho tam gic ABC c din tch bng
3
2
3
. Gi a, b, c ln lt l di cc cnh BC, CA, AB v h a,
2
a
b
c
Giai
1
1
1
aha bhb chc
2
2
2
1
1
1
1
2S
2S
2S
(a b c)
ha =
; hb =
; hc =
ha hb hc 2S
a
b
c
1 1
(a b c)
a b c ha hb hc 2S
a b c
1
p dng BT Csi ta c: (a + b + c) 9
a b c
v v S =
1
1 9
3
1 1 1 1
, nn ta c: 3
2
a b c ha hb hc 3
3 3
xy
yz
zx
1 y3 z3
yz
3
xy
3
yz
3
yz
3
zx
33
1 x3 y3
xy
(1)
xy
1 z3 x3
zx
(2);
3
xy
yz zx
3
xy
(3)
zx
3
yz
3
zx
3 3
(4)
diendan.shpt.info
- 75 -
diendan.shpt.info
Van e 1:
Toan Hoc
VECT VA TOA O :
M ( x, y) OM xe1 ye2
Cho
A( xA, yA )
B( xB, yB )
1). AB ( x B x A , y B y A )
2). AB ( x B x A , y B y A ) 2
x A xB
x
2
3). Toa o trung iem I cua AB :
y y A yB
2
x A k .x B
x 1 k
4). Toa o iem M chia AB theo t so k 1 :
y y A k. y B
1 k
a (a1 , a 2 )
b (b1 , b2 )
a1 b1
a 2 b2
1). a b
2). a b (a1 b1 , a2 b2 )
4). a b a1b1 a 2 b2
5). a
a1 a 2
2
6). a b a1b1 a2 b2 0
7). Cos a , b
a1b1 a 2 b2
a1 a 2 . b1 b2
2
Van e 2:
1.
NG THANG
x x0 a1t
y y0 a2t
Vect ch phng
a (a1 , a 2 )
diendan.shpt.info
- 76 -
diendan.shpt.info
3.
Toan Hoc
2
Ax + By + C = 0 ( A + B 0)
Phap vect n ( A, B)
Vect ch phng
He so goc
Nu A = 0
nn
// Ox ( C = 0 th Ox)
Nu B = 0
nn
// Oy ( C = 0 th Oy)
Ox: y = 0; Oy: x = 0
a ( B, A) ( hay a ( B, A) )
A
B
( B 0)
A
A B
2
4.
B
A B
2
C
A B2
2
y y 0 K ( x x0 )
5.
6.
x xA
y yA
xB x A yB y A
x y
1
a b
7.
* Quy c :
8.
x x0 y y 0
M ( x0 , y 0 ), a (a, b)
a
b
x x0 y y 0
x x0 0
0
b
x x0 y y 0
y y0 0
a
0
x y
1
a b
Lu : Cho d: Ax + By + C = 0
d // d d: Ax + By + C = 0 (C C)
d d d: Bx Ay + C = 0 hay Bx + Ay + C = 0
9.
Ax 0 By 0 C
A2 B 2
Lu :
p
diendan.shpt.info
- 77 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
d(M, Ox) = yM
d(M, Oy) = xM
10. V tr tng oi cua hai ng thang :
d1: A1x + B1y + C1 = 0; d2: A2x + B2y + C2 = 0
A1
B1
A2 B2
C1
Dx
B1
C 2 B2
Dy
A1 C1
A2 C 2
* d1 cat d2 D 0
D 0
D 0
hay
Dx 0
D y 0
* d1 d 2 D Dx D y 0
* d1 // d 2
A1 B1
A2 B2
A
B
C
d1 // d 2 1 1 1
A2 B2 C 2
A
B
C
d1 d 2 1 1 1
A2 B2 C 2
d1 cat d2
Cos
n1.n2
A1 A2 B1 B2
n1 . n2
tan(d1 , d 2 )
k 2 k1
1 k1.k 2
t1 t2
A1 x B1 y C1
A B
2
1
2
1
A2 x B2 y C2
A22 B22
t1 = t2
t1 = t2
+
t1 = t2
t1 = t2
*
diendan.shpt.info
- 78 -
diendan.shpt.info
Van e 3:
1.
Toan Hoc
NG TRN
2.
x 2 y 2 2ax 2by c 0
Xt h phng trnh to bi d v (C):
Ax By C 0
H v nghim
d khng ct (C)
H c nghim kp
d tip xc (C)
Hay
3.2.
)(
)(
d tip xc (C)
d(I, d) = R
diendan.shpt.info
- 79 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
4.
Trc ng thc
Cho (C1): x2 + y2 2a1x 2by1 + c1 = 0, (C2): x2 + y2 2a2x 2by2 + c2 = 0
Khi phng trnh trc ng thc: : 2(a1 a2)x + 2(b1 b2)y (c1 c2) = 0
Van e 4:
1.
2.
a 3
;
2
b) S =
a2 3
4
3.
1
ab (a, b l 2 cnh gc vung)
2
1 2
a (2 cnh gc vung bng nhau)
2
b) Cnh huyn bng a 2
a) S =
4.
Na tam gic u:
a) L tam gic vung c mt gc bng 30o hoc 60o
b) BC = 2AB
5.
7.
d) S =
a2 3
8
6.
c) AC =
a 3
2
1
ah (h: ng cao; a: cnh y)
2
1
d1.d2 (d1, d2 l 2 ng cho)
2
diendan.shpt.info
- 80 -
Hnh vung:
9.
a) S = a2
Hnh bnh hnh:
diendan.shpt.info
b) ng cho bng a
Toan Hoc
1
2
BN; * BG = 2GN; * GN = BN
3
3
Van e 5:
PT chnh tac
Ly thuyet
Truc ln, o dai
Truc nho, o dai
Lien he a, b, c
Tieu iem
nh
x2 y 2
1
a 2 b2
(a 2 b 2 )
x2 y 2
1
a 2 b2
(a 2 b 2 )
Ox, 2a
Oy, 2b
c2 = a2 b2
F1( c, 0), F2( c, 0)
A1,2( a, 0)
B1,2(0, b)
Oy, 2b
Ox, 2a
2
c = b2 a2
F1(0, c), F2( 0, c)
A1,2( a, 0)
B1,2(0, b)
c
a
a
x
e
c
b
b
y
e
MF1 = a + ex
MF2 = a ex
MF1 = b + ey
MF2 = b ey
x0 x y0 y
2 1
a2
b
x a
y b
2a 2
c
x0 x y0 y
2 1
a2
b
x a
y b
2a 2
c
Tam sai
ng chuan
Ban knh qua tieu
Pt tiep tuyen tai M(x0 , y0)
Pt hnh ch nhat c s
Khong cch gia 2 ng
chun bng nhau
1.
ELIP
x2 y2
1
a
b
diendan.shpt.info
- 81 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
d:
x.x0 y. y0
2 1 b 2 x.x0 a 2 y. y0 a 2b 2
a2
b
a2A2 + b2B2 = C2
Van e 6:
HYPEBOL
PT chnh tac
Ly thuyet
Truc thc, o dai
Truc ao, o dai
Lien he a, b, c
Tieu iem
nh
x2 y 2
1
a 2 b2
y 2 x2
1
b2 a 2
Ox, 2a
Oy, 2b
c2 = a2 + b2
F1( c, 0), F2( c, 0)
A1,2( a, 0)
Oy, 2b
Ox, 2a
c2 = a2 + b2
F1(0, c), F2( 0, c)
B1,2(0, b)
c
a
a
x
e
b
y x
a
c
b
b
y
e
b
y x
a
Tam sai
ng chuan
Tiem can
M nhanh phai
MF1 = ex + a
MF2 = ex a
M nhanh trai
MF1 = (ex + a)
MF2 = (ex a)
M nhanh phai
MF1 = ey + b
MF2 = ey b
M nhanh trai
MF1 = (ey + b)
MF2 = (ey b)
2a 2
c
2a 2
c
x2 y 2
1
a 2 b2
d:
x.x0 y. y0
2 1
a2
b
Van e 7:
Pt chnh tac
Ly thuyet
Tieu iem
ng chuan
a2A2 b2B2 = C2
PARAPOL
y2 = 2px
y2 = 2py
x2 = 2px
x2 = 2px
p
F ,0
2
p
x
2
p
F ,0
2
p
x
2
p
F 0,
2
p
y
2
F 0,
2
p
y
2
diendan.shpt.info
- 82 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
Van e 1:
VECT VA TOA O :
M x, y, z OM x e 1 y e 2 z e 3
a (a1 , a2 , a3 ) a a1 e1 a2 e2 a3 e3
Cho A( xA , y A , z A ), B( xB , yB , zB )
1). AB ( xB x A , yB y A , z B z A )
2). AB ( xB xA )2 ( yB y A ) 2 ( z B z A ) 2
x A kxB
x 1 k
y kyB
z A kz B x
1 k
Van e 2:
y
O
Phep toan
a (a1 , a2 , a3 )
Cho
b (b1 , b2 , b3 )
a1 b1
1). a b a2 b2
a b
3 3
2). a b (a1 b1 , a2 b2 , a3 b3 )
2
2
2
5). a a1 a2 a3
7). Cos a , b
diendan.shpt.info
- 83 -
8). sin a, b
diendan.shpt.info
Toan Hoc
a2 a3 a3 a1 a1 a2
a , b b b , b b , b b
2 3 3 1 1 2
a
a a
1. Vct a cng phng vi b 1 2 3
b2 b2 b3
x xB
y yB
z z
2. im I ca on AB : xI A
; yI A
; zI A B
2
2
2
3. Ta trng tm G ca tam gic ABC :
xG
xA xB xC
y yB yC
z z z
; yG A
; zG A B C
3
3
3
xG
1.
xA xB xC xD
y yB yC yd
z z z zD
; yG A
; zG A B C
4
4
4
nh ngha :
Trong khng gian Oxyz, cho hai vct a (a1; a2 ; a3 ), b (b1; b2 ; b3 ) .
Tch c hng ca hai vct a v b l mt vct, k hiu l a, b , v c xc nh nh sau :
a a a a a a
a, b 2 3 ; 3 1 ; 1 2
b2 b3 b3 b1 b1 b2
2.
Tnh cht :
a cng phng vi b a, b 0
2. a, b vung gc vi c hai vct a v b
3. b, a a, b
1.
4.
a, b a . b .sin(a; b)
1
1
2
AB, AC
AB.AC AB.AC
2
2
2. Tnh th tch hnh hp : VABCD. A ' B 'C ' D ' AB, AC . AD
1
3. Tnh th tch t din : VABCD AB, AC . AD
6
1. Tnh din tch tam gic : SABC
diendan.shpt.info
- 84 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
AH BC
AH .BC 0
AH .BD 0
bi : AH BD
x x0 a1t1 b1t2
y y0 a2t1 b2t2
z z a t b t
0
31
3 2
2.
(t1 , t2 )
n ( A; B; C )
M0
A( x x0 ) B( y y0 ) C ( z z0 ) 0
Mi mt phng u c phng trnh tng qut dng :
Ax By Cz D 0 vi A B C 0 (1)
2
O
a
x y z
( ) : 1 .
a b c
4.
b
B
Cc dng chnh tc :
Mt phng ( )
Phng trnh
VTPT
Qua gc ta
Ax + By + Cz = 0 (D = 0)
n ( A; B; C )
By + Cz + D = 0
n (0; B; C )
Qua (cha) Ox
By + Cz = 0
n (0; B; C )
Ax + Cz + D = 0
n ( A;0; C )
Qua (cha) Oy
Ax + Cz = 0
n ( A;0; C )
Ax + By + D = 0
n ( A; B;0)
Qua (cha) Oz
Ax + By = 0
n ( A; B;0)
Cz + D = 0
n (0;0; C )
diendan.shpt.info
- 85 -
diendan.shpt.info
5.
Toan Hoc
Trng (Oxy)
z=0
n (0;0;1)
10
Ax + D = 0
n ( A;0;0)
11
Trng (Oyz)
x=0
n (1;0;0)
12
By + D = 0
n (0; B;0)
13
Trng (Oxz)
y=0
n (0;1;0)
Chm mt phng :
Tp hp tt c cc mt phng qua giao tuyn ca hai
mt phng ( ) v ( ) c gi l mt chm mt phng.
Gi d l giao tuyn ca hai mt phng
( ) : A1 x B1 y C1z D1 0 v ( ) : A2 x B2 y C2 z D2 0 .
Khi mi mt phng (P) cha (d) c phng trnh dng :
m( A1 x B1 y C1 z D1 ) n( A2 x B2 y C2 z D2 ) 0, m2 n2 0
6.
1. ( ) ct ( ) A1 : B1 : C1 A2 : B2 : C2 ;
2. ( ) // ( )
A1 B1 C1 D1
A2 B2 C2 D2
3. ( ) ( )
A1 B1 C1 D1
;
A2 B2 C2 D2
n1.n2
n1 . n2
A1 A2 B1B2 C1C2
A12 B12 C12 A22 B22 C22
KHONG CCH
1. Khong cch t im M 0 ( x0 ; y0 ; z0 ) n mt phng ( ) : Ax By Cz D 0 l
d (M , )
M 0 ( x0 ; y0 ; z0 )
n mt phng ta
Oxy
d M ; mpOxy z 0
Oxz
d M ; mpOxz y0
Oyz
d M ; mpOyz x0
diendan.shpt.info
- 86 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
Phng trnh
VTCP
Ghi ch
M ( x0 ; y0 ; z0 )
A( xA ; y A ; z A )
B( xB ; yB ; zB )
x x0 a1t
y y0 a2t ;(t )
z z a t
0
3
u (a1 , a2 , a3 )
a1
a2
a3
3) x xA y y A z z A
xB z A yB y A zB z A
AB
Giao tuyn
ca hai mt
phng
1.1.
A1 x B1 y C1 z D1 0
A2 x B2 y C2 z D2 0
Nu mu bng 0 th t bng
0.
vi A1 : B1 : C1 A2 : B2 : C2
x t
x 0
x 0
1.2.
Chuyn dng phng trnh tng qut sang dng tham s, chnh tc :
n1 A1 ; B1 ; C1
n2 A2 ; B2 ; C2
VTCP ca d : u n1 , n2
x x0 y y0 z z0
a1
a2
a3
d1 qua A v c VTCP l u
Gi s :
d 2 qua B v c VTCP l v
diendan.shpt.info
- 87 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
u ; v 0
3 vect u; v; AB khong ong phang
2. d1 v d 2 ct nhau
u; v . AB 0
2 vect u; v khong cung phng
u ; v 0
3. d1 song song d 2
u; AB 0
u ; v 0
4. d1 trng d 2
u; AB 0
5. d1 d2 u.v 0
6. d1 v d2 ng phng u, v AB 0
3.
qua M ( x0 ; y0 ; z0 )
.
c VTCP l u (a; b; c)
+ ng thng d :
+ Mt phng ( ) c VTPT l n ( A; B; C )
1. d ct ( ) u.n 0 ;
u.n 0
M ( P)
2. d song song vi ( )
u.n 0
;
M ( P)
3. d nm trong ( )
4. d ( ) n cung phng vi u a : b : c A : B : C
u d
n
M
4.
u (a1 ; a2 ; a3 )
d1
d2
v (b1 ; b2 ; b3 )
0 0 90 0
Gc 00 ;900 gia d1 , d2 xc nh bi :
cos cos(u, v)
u.v
u.v
diendan.shpt.info
- 88 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
u (a; b; c)
n ( A; B; C )
+ mp() c VTPT n ( A; B; C )
00 900
sin cos(u, n)
u.n
u.n
aA bB cC
a 2 b 2 c 2 A2 B 2 C 2
5.
KHONG CCH
5.1. Khong cch t mt im n mt mt phng :
Khong cch t im M ( xM ; yM ; zM ) n mt phng ( ) : Ax By Cz D 0
d M , ( )
d M , ()
5.3.
A( x0 ; y0 ; z0 ) H
1 qua A v c VTCP l u
Gi s
2 qua B v c VTCP l v
d 1 , 2
6.
[u, v]. AB
[u, v]
[ AM , u ]
im M(x; y; z)
i xng qua
Ox
Oy
Oz
mp(Oxy)
mp(Oxz)
mp(Oyz)
Gc ta
diendan.shpt.info
Ta l
(x; y; z)
( x; y; z)
( y; x; z)
(x; y; z)
(x; y; z)
( x; y; z)
( x; y; z)
- 89 -
diendan.shpt.info
6.2.
Hnh chiu
ln mt phng ta
Phng trnh
Oxy
x x0 a1t
y y0 a2t
z 0
Oxz
x x0 a1t
y 0
z z a t
0
3
Oyz
x 0
y y0 a2t
z z a t
0
3
ca ng thng d
x x0 a1t
y y0 a2t
z z a t
0
3
Van e 5:
1.
Toan Hoc
CAC DANG TOAN VE PHNG TRNH MAT PHANG TRONG KHONG GIAN
n =(A;B;C)
VTPT n Q = (A;B;C)
- V (P) // (Q) VTPT n P = n Q = (A;B;C)
- PT mp (P) i qua A v c VTPT n P
- T ptmp(Q)
3.
- T (d)
VTCP u d = (A;B;C)
- T pt mp (Q) v (R)
- V (P)
(Q) , (R)
VTPT n Q ; VTPT n R
Chn n P = [ n Q; n R]
- Vy pt mp (P) i qua A v c VTPT
5.
n P = [ n Q; n R]
a = [ AB , AC ]
- PT mp (P) i qua A v c VTPT n P= a = [ AB , AC ]
- Tnh
AB , AC
diendan.shpt.info
- 90 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
(Q)
AB , vtpt n Q v tnh [ AB , n Q]
- V A, B (P) ; (Q) (P) nn chn n P=[ AB , n Q]
- Tnh
- Tnh VTPT
(Q) v // vi dt (d)
- Tnh [ u d, n Q]
- V (P) (Q) v // (d) nn VTPT
- T vit c PT mp (p)
8.
n P = [ u d, n Q]
AB
lm VTPT.
9.
AB
u d v im M (d)
( ) VTCP u v tnh [ u d, u ]
- T (d)
- T
VTCP
n = [ u d, u ].
(Q)
u d v im M (d)
- T (Q) VTPT n Q v tnh [ u d, n Q]
- PT mp (P) i qua M v c VTPT n =[ u d, n Q].
- T (d) VTCP
n P = (A,B,C) vi k l A2 + B2 + C2 >0
diendan.shpt.info
- 91 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
u d v im M (d)
- V (d) nm trong (P) u d. n P=0 (1)
- T (d)
VTCP
900
n P = (A,B,C) vi k l A2 + B2 + C2 >0
u d v im M (d)
(P) u d. n P=0 (1)
- T (d)
VTCP
- V d
- Tnh cos ((P),(Q)) (2)
- T (1) v (2) ta tm c A,B theo C t chn A,B,C ng t l , ta vit c PT mp(P).
15. Dng 15:Vit Pt mp (P) cha (d) v hp vi t( )mt gc
- Gi VTPT ca mp (P) l
900
n P = (A;B;C) vi k l A2 + B2 + C2 >0
u d v im M (d)
- V d (P) u d. n P=0 (1)
- Tnh sin ((P),( )) (2)
- T (d)
VTCP
diendan.shpt.info
- 92 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
n P = (A;B;C) vi k l A2 + B2 + C2 >0
- T (d) VTCP u d v im M (d)
- d (P) u d. n P=0 (1)
- M (P) tip xc vi (S) nn d(A,(P))= R (2)
- Gii h (1) v (2) tm c A,B theo C PT mp(P).
20. Dng 20: Vit Pt mp (P) cha (d) v ct mt cu (S) theo giao tuyn l ng trn (C) c bn knh r (
hoc din tch , chu vi cho trc)
- Xc nh tm I, bn knh R ca mt cu (S)
- Adct : Chu vi ng trn C = 2 r v din tch S =
r 2 tnh r.
Van e 6:
1.
u =(a,b,c)
(d):
* Ch : Nu c a, b, c
x x0 at
y y0 bt
z z ct
0
0 th (d) c PT chnh tc
vi t R
x x0 y y0 z z 0
a
b
c
diendan.shpt.info
- 93 -
diendan.shpt.info
- Tnh
AB
lm VTCP
VTCP u
lm VTCP
- Tm VTPT ca mp(P) l
(P)
nP
AB
- T pt( )
4.
Toan Hoc
u d= n P
u 2 => tnh [ u1 , u2 ].
(d1),(d2) nn c VTCP u d= [ u1 , u2 ]
u d= [ u1 , u2 ]
n P ,nQ
- Tnh [ n P , n Q]
Ax + By + Cz +D =0
- Xt h
.
'
'
'
'
A x B y C z D 0
Chn mt nghim (x0; y0 ;z0) t
- Pt dt(d) i qua M v c VTCP
Md
u d =[ n P , n Q].
d
+ Ly M d
Cch 2: + Tm A =
(Q)
( ) d2
* ng thng cn tm i qua A, B
p
diendan.shpt.info
- 94 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
( P) (Q)
( ) d2
- ng thng cn tm i qua A, B
( )
( P) (Q)
( )
( P) d '
( P) v B=d2 ( P)
- ng thng d i qua 2 im A, B
13. Dng 13 : Vit ptt d nm trong mp(P) v vung gc vi ng thng d' ti giao im I ca (P) v d'.
* Tm giao im I' = d'
* Tm VTCP
( P)
u ca d' v VTPT n
ca (P) v tnh
v [u,n]
M ( x0 at, y0 bt, z0 ct ) d1 ,
N ( x0' a ' t ', y0' b ' t ', z0' c ' t ') d2
diendan.shpt.info
- 95 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
MN .u1 0
MN d1
t, t ' .
MN
d
MN
.
u
(Q) ( R)
( )
- Tm giao im B =
d1
- ng thng cn tm i qua A, B
17. Dng 17 : Vit ptt d i qua A ,vung gc vi d1,to vi d2 gc
* Gi VTCP ca d l
u (a; b; c), dk : a2 b2 c2 0
u.u 2
V cos
u . u2
(00 ;900 )
th c sin
u.u P
)
u . uP
(00 ;900 ) .
u (a; b; c), dk : a2 b2 c2 0
- V cos (d , d1 )
u.u1
u . u1
- Gii h phng trnh (1), (2) tm a,b theo c=> chn a,b,c.
=>vit ptt d i qua A, c vtcp
u (a; b; c)
0
0
19. Dng 19 : Vit ptt d di qua A , nm trong mp(P) , to vi d1 gc (0 ;90 ) .
- Gi VTCP ca d l
- V d(P) nn
u (a; b; c), dk : a2 b2 c2 0
diendan.shpt.info
- 96 -
diendan.shpt.info
u.u1
Toan Hoc
u . u1
- Gii h phng trnh (1), (2) tm a,b theo c=> chn a,b,c.
=>vit ptt d i qua A, c vtcp
u (a; b; c)
20. Dng 20: Vit ptt d di qua A , vung gc d1 v khong cch t M n d bng h.
2
2
2
* Gi VTCP ca d l u (a; b; c), dk : a b c 0
* V d d1 nn
* V d ( M , d ) h
[u, AM ]
u
*Gii h phng trnh (1), (2) tm a,b theo c=> chn a,b,c.
=>vit ptt d i qua A, c vtcp
u (a; b; c)
Van e 7:
(1 ) ()
;
( 2 ) ( )
H
Cch 2. S dng du hiu nhn bit qua h thc ca cc vct.
x 6 2t
Phng php :
diendan.shpt.info
- 97 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
x 2 3t
Nhn xt: Bi ton ny ta ly H d, khi H l hnh chiu ca M trn ng thng d khi v ch khi
u . MH = 0 ( u l VTCP ca d)
Hng dn gii:
ng thng d c VTCP u = (3; -2; 1).
Gi H d suy ra: H( 2 + 3t; 2 2t; 1+ t) nn:
MH =( 1+3t; 4 2t; 3 + t)
5.
qua ng thng
Phng php :
Tm hnh chiu vung gc H ca M ln .
M (2 x0 x1;2 y0 y1 , 2 z0 z1 )
x 1 2t
A
H
nn: AH =(2t ; 1 t ; 2t 5)
A'
x A/ 3
Phng php :
p
diendan.shpt.info
- 98 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
x 6 5t
M
d
(t R) trn mp(P): 2x + y 2z 3 = 0.
Nhn xt: Ta c d ct (P) nn tm giao im A ca d v (P) sau ly M
d, tm hnh chiu H ca M trn (P), khi hnh chiu ca ng thng d trn
(P)
x 2t
nn c phng trnh : y 3 4t (t R)
z 1 t
Cch 4. Nu ( )
x 6 4t
mp(P): 2x + y 2z 3 = 0.
Nhn xt: Ta c d // (P) nn ta ly M d, tm hnh chiu ca M trn (P), khi hnh chiu ca ng
thng d trn mp(P) l ng thng qua H v song song vi d.
Hng dn gii:
M
diendan.shpt.info
H
(P)
- 99 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
x 2 4t
y 3 2t
z 1 3t
7.
Phng php :
TH1: 1 / / 2 Hnh chiu song song ca 1 ln ( ) theo phng 2 l im H 1 ( ) .
TH2: 1 v 2 khng song song:
Vit phng trnh mp ( ) cha 1 v song song 2
Hnh chiu song song ca 1 ln ( ) theo phng 2 l ng thng ( ) ( ) .
8.
qua M
Phng php :
Cch 1. Vit phng trnh mt phng ( ) qua M v cha 1
Nu 1 c phng trnh tng qut th nn vit phng trnh ( ) di dng chm
Nu 1 c phng trnh tham s th ly hai im A, B thuc 1 Phng trnh ( ) qua 3 im A, B, M.
* Nu ( ) / / 2 th bi ton v nghim. Nu ( ) ct 2 th tm N 2 ( )
Nu MN / / 1 th bi ton v nghim. Nu MN ct 1 th ng thng cn tm l MN.
Cch 2. Vit phng trnh mt phng ( ) qua M v cha 1 , mt phng ( ) qua M v cha 2
* Xt ( ) ( ) . Nu ct 1 v 2 th ng thng l ng thng cn tm. Nu / / 1 hoc 2
th bi ton v nghim.
9.
Phng php 1: Vit phng trnh mp ( ) cha 1 v song song 3 , mp ( ) cha 2 v song song 3
Nu ( ) / /( ) th bi ton v nghim. Nu ( ) ct ( ) th xt ( ) ( ) .
Nu ct 1 v 2 th l ng thng cn tm.
Nu / / 1 hoc 2 th bi ton v nghim.
Phng php 2: Vit phng trnh tham s ca 1 theo t1, ca 2 theo t2. Ly im M 1 , N 2 Ta
M, N theo t1, t2 MN theo t1, t2.
Xc nh t1, t2 sao cho MN / / 3 ng thng ct 1 , 2 v song song vi 3 l MN.
Phng php 3: Gi M ( x0 ; y0 ; z0 ) l giao im ca v 1 .
diendan.shpt.info
- 100 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
xt
vi ng thng d:
x 1 2t /
/
y 1 3t v song song
z 4 t/
x 1 y z 4
3
2
1
AB cng
AB = (2t/ t + 1; 3t/ + 3t + 1; t/ t + 3)
A, B
u v AB
cng phng
2t / t 1 3t / 3t 1 t / t 3
3
2
1
5t / 2t 8
t 1
/
/
t 2
t t 1
suy ra A(-1;1;0) .
x 1 3t
10. Dng 10. Vit phng trnh ng thng qua M v vung gc vi 1 , ct 2 trong
M 1 , 2
Phng php : Vit phng trnh mp ( ) qua M v vung gc vi 1 , mp ( ) qua M cha 2
Nu ( ) / /( ) th bi ton v nghim. Nu ( ) ct ( ) th xt ( ) ( ) .
Nu ct 2 th l ng thng cn tm.
Nu / / 2 th bi ton v nghim.
x 3t
VD: Vit phng trnh ng thng qua A(2; 1; -3) ct ng thng d1: y 1 2t (t R) v vung gc
z 4t
x 1 4t
vi ng thng d2: y 3 t (t R)
z 5 t
diendan.shpt.info
- 101 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
u . AH = 0 ( u l VTCP ca d2);
AH
d1
d2
AH =(2; 4; 4) = 2(1; 2; 2)
x 2t
y 1 2t (t R)
z 3 2t
11. Dng 11. Vit phng trnh ng vung gc chung ca hai ng thng cho nhau 1 , 2
Phng php :
a. TH dc bit : 1 2
Vit phng trnh mp ( ) cha 1 v 2
Tm M 2 ( ) , H l hnh chiu vung gc ca M ln 1 MH l ng vung gc chung ca 1 , 2 .
b. Phng php 1 : Vit phng trnh 1 , 2 di dng tham s
Ly M 1 , N 2 Ta M, N theo t1, t2 MN theo t1, t2.
MN l ng vung gc chung ca 1 , 2 MN 1 , MN 2 t1 , t2 MN .
c. Phng php 2 : Gi a1 , a2 l VTCP ca 1 , 2 ng vung gc chung c VTCP a a1 , a2 .
x 5 3t
d: y 2 t (t R) v d/ :
zt
x 2 t /
/
/
y 7 3t (t R)
z 4t/
u. AB 0
khi
v. AB 0
AB
Hng dn gii:
ng thng d c VTCP
u = (3; 1; 1).
ng thng d/ c VTCP
v = (1; 3; -1).
diendan.shpt.info
- 102 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
AB =(t/ 3t 7; 3t/ t 9; t/ t + 4)
u. AB 0
AB l ng vung gc chung ca d v d/
v. AB 0
3(t / 3t 7) (3t / t 9) (t / t 4) 0
/
/
/
(t 3t 7) 3(3t t 9) (t t 4) 0
5t / 11t 26
t 1
/
/
t 3
11t 5t 38
suy ra: A(2; 1; 1);
AB =( 1; 1; 2)
AB =( 1; 1; 2) nn c phng trnh :
x 2t
y 1 t (t R)
z 1 2t
Tm M (P) : ax by cz d 0
(MA+MB)min.
Phng php : Xc nh v tr tng i ca A, B i vi mt phng (P) bng cch tnh cc i lng :
x 1
Gi H l giao im ca d vi mp(Oxy).
Ta c H d H(1; 2; 3 + t)
V H (Oxy) 3 + t = 0 t = 3
H(1; 2; 0)
Gi M' i xng vi M qua mp(Oxy).
H l trung im ca MM' nn M'(1; 2; 3) v M ' N = (3; 2; 8)
diendan.shpt.info
- 103 -
diendan.shpt.info
3
8
17 11
; ;0
8 4
Vy I
Nu
t AtB 0 A, B cng
pha
vi
(P).
Gi
M 0 ( A1B) ( P) .
Khi
MA MB AB M 0 A M 0 B
* Nu t AtB 0 A, B khc pha i vi (P). Ly A1 i xng vi A qua (P). Gi M 0 ( A1B) ( P) . Khi
MA MB MA1 MB A1B M 0 A1 M 0 B
12.3. Dng 3: Cho 2 im A( x1; y1; z1 ); B( x2 ; y2 ; z2 ) . Tm M cho trc sao cho (MA + MB) min.
Phng php : Xc nh ta cc im A, B l hnh chiu tng ng ca cc im A, B ln . Gi M0 l
im chia on AB theo t s k
AA
M 0 A
.
M 0 B
BB
Ta chng minh MA MB M 0 A M 0 B .
Chng minh : Gi A1 ( P) (), B sao cho A1 khc pha i vi B so vi v tha mn
A1 A AA
A A M A
1 0 A1 , M 0 , B
BB M 0 B
A1 A
thng
hng
MA MB MA1 MB A1B M 0 A1 M 0B M 0 A M 0B .
x 7t
VD: Trong k/gian Oxyz cho: M(3; 1; 1), N( 4; 3; 4) v ng thng d c phng trnh: y 3 2t . Tm im I
z 9t
diendan.shpt.info
- 104 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
4
17 17 23
H ; ;
3
3 3 3
Vi I d, ta c: IM + IN HM + HN
IM + IN nh nht IM + IN = HM + HN I H
17 17 23
Vy: I ; ;
3 3 3
t=
Van e 8:
1.
Tam I(a ; b ; c) va
2.
R a 2 b2 c 2 d
x x o a1t
d : y y o a 2 t
z z o a 3 t
(1) va
(S) : x a y b z c R2 (2)
2
S(I,R) : x a 2 y b2 z c2 R 2 (1)
The toa o A vao x,y,z tm R2
diendan.shpt.info
- 105 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
(S )
R d(I, )
A.x B. y C . z D
I
I
I
A2 B 2 C 2
4.6.
diendan.shpt.info
- 106 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
Van e 1:
HAM SO LIEN TUC
nh ngha 1: Ham so y f (x) goi la lien tuc tai iem x = a neu :
1/. f (x) xac nh tai iem x = a
2/. lim f ( x) f (a)
x a
nh ngha 2:
nh ly :
x a
x a
Neu f (x) lien tuc tren [a, b] va f (a). f (b) 0 th ton tai t nhat mot iem c (a, b) sao cho
f (c) 0
Van e 2:
1.
AO HAM
nh ngha ao ham :
Cho ham so y = f(x) , xac nh tren ( a, b) , x0 ( a, b). Ta noi f(x) co ao ham tai x0 neu gii han
y
khi x 0 ton tai.
x
f ( x0 x) f ( x0 )
y
f ' ( x0 ) lim
lim
x 0 x
x 0
x
y
'
u'
1
2
u
u
3.
Ham so
ao ham
y=c
y=x
y = 0
y = 1
y x
y u
1
y
x
y ' .x 1 (x > 0)
y ' .u 1 .u '
1
y' 2
x
diendan.shpt.info
- 107 -
diendan.shpt.info
y'
y Sinx
5
2 x
u'
y'
2 u
u'
y'
n
n u n1
y ' Cosx
y Sinu
y Cosx
y Cosu
y ' Sinx
y u
yn u
y ax
y au
y eu
y' ex
y eu
y ' u 'eu
1
y'
x
u'
y'
u
1
y'
xLna
u'
y '
u ln a
y Tanx
y Tanu
y Cotx
y Cotu
y arcSinx
10
y arcCosx
11
y arcTanx
12
y arcCotx
13
14
y ln x
15
y ln u
16
y log a x
17
y log a u
Toan Hoc
diendan.shpt.info
- 108 -
diendan.shpt.info
Van e 3:
1.
Toan Hoc
LUY THA
1.1. nh ngha luy tha
So mu
C so a
Luy tha a
a an a.a......a (n tha so a)
a a 0 1
1
a a n n
a
n N*
0
aR
n ( n N * )
a0
m
(m Z , n N * )
n
lim rn (rn Q, n N * )
a0
a a n n a m ( n a b b n a)
a0
a lim a rn
a0
1.2.
a .a a
a
a
; (a ) a . ;
(ab) a .b
a > 1 : a a ;
a
a
;
b
b
0 < a < 1 : a a
am bm m 0 ;
Chu y:
1.3.
am bm m 0
ab n a .n b ;
Neu
a na
(b 0) ;
b nb
p q
n
m
th a p aq (a 0) ; ac biet
n m
a p n a (a 0) ;
n
mn
a mn a
mn m
C A(1 r )N
diendan.shpt.info
- 109 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
II. LOGARIT
2.1. nh ngha
a 0, a 1
lg b log b log10 b
ln b loge b
1
(vi e lim 1 2,718281 )
n
2.2.
Tnh chat
loga 1 0 ;
loga a 1 ;
loga ab b ;
loga b
b (b 0) ;
a loga b a loga b
loga b loga b
2.4.
oi c so
Vi a, b, c > 0 va a, b 1, ta co:
log c
a
logb c
loga b
loga c loga c ( 0)
loga b
logb a
Van e 4:
1.
PHNG TRNH MU
1.1. Phng trnh mu c ban:
Vi a > 0, a 1:
b 0
ax b
x loga b
diendan.shpt.info
- 110 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
a f ( x ) ag( x ) f ( x ) g( x )
Vi a > 0, a 1:
a M a N (a 1)(M N ) 0
a f ( x ) b g ( x ) f ( x) log a b .g ( x)
1.2.3. at an phu:
Dang 1:
f (x)
Dang 2:
a2 f ( x ) (ab) f ( x ) b2 f ( x ) 0
Chia 2 ve cho b
2 f ( x)
a
, roi at an phu t
b
f (x)
Dang 3: a f ( x ) b f ( x ) m , vi ab 1 .
f (x)
b f (x)
at t a
1
t
nhat:
f ( x ) ong bien va g( x) nghch bien (hoac ong bien nhng nghiem ngat).
f ( x ) n ieu va g( x) c hang so
Neu f(x) ong bien (hoac nghch bien) th f (u) f (v) u v
e) a ve phng trnh cac phng trnh ac biet
A 0
A 0
B 0
Phng trnh A2 B2 0
f) Phng phap oi lap
Xet phng trnh:
f(x) = g(x)
(1)
f (x) M
g( x ) M
th
f (x) M
g( x ) M
(1)
2.2.
loga x b x ab
a) a ve cung c so
p
diendan.shpt.info
- 111 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
f ( x ) g( x )
loga f ( x ) loga g( x )
f ( x ) 0 (hoac g( x ) 0)
b) Mu hoa
Vi a > 0, a 1:
loga f ( x ) b a
loga f ( x )
ab
c) at an phu
d) S dung tnh n ieu cua ham so
e) a ve phng trnh ac biet
f) Phng phap oi lap
Chu y:
Khi giai phng trnh logarit can chu y ieu kien e bieu thc co ngha.
Vi a, b, c > 0 va a, b, c 1: a
logb c
logb a
Van e 5:
Van e 6:
a f ( x ) a g( x )
a 1
f ( x ) g( x )
0 a 1
f ( x ) g( x )
Ta cung thng s dung cac phng phap giai tng t nh oi vi phng trnh mu:
a ve cung c so.
at an phu.
.
Chu y: Trong trng hp c so a co cha an so th:
a M a N (a 1)(M N ) 0
Van e 7:
a 1
f ( x ) g( x ) 0
loga f ( x ) loga g( x )
0 a 1
0 f ( x ) g( x )
Ta cung thng s dung cac phng phap giai tng t nh oi vi phng trnh logarit:
a ve cung c so.
at an phu.
.
Chu y: Trong trng hp c so a co cha an so th:
diendan.shpt.info
- 112 -
diendan.shpt.info
loga B 0 (a 1)( B 1) 0 ;
Van e 1:
Hoan v :
S hon v ca n phn t: Pn n!
2.
To hp :
n!
K!(n K )!
log a B
0 ( A 1)( B 1) 0
HOAN V _ TO HP _ CHNH HP
1.
CnK
loga A
Toan Hoc
(0 K n)
K
n K
Cn Cn
n
0
Cn Cn 1
K
K 1
K
Cn1 Cn1 Cn
0
1
n
n
Cn Cn ...... Cn 2
3.
Chnh hp :
AnK
n!
(n K )!
(0 K n )
Van e 2:
PHP M V XC SUT
1.
Nguyn tc m
2 bin c A v B
A c m cch xy ra
B c n cch xy ra
2 bin c A v B cng xy ra c m n cch
Bin c A hoc B xy ra c m + n cch
Ch : Nguyn tc trn c th p dng cho nhiu bin c.
1.1. Ch :
Nu thay i v tr m bin c thay i ta c mt hon v hoc mt chnh hp
Nu thay i v tr m bin c khng i ta c mt t hp
2.
XC SUT
2.1. Khng gian mu:
Khng gian mu l tp hp tt c cc kt qu c th xy ra.
Bin c A l mt tp hp con ca khng gian mu.
2.2. Xc sut:
Nu cc phn t ca khng gian mu c cng kh nng xy ra, p l s phn t ca bin c A, n l s
phn t ca khng gian mu. Xc sut bin c A xy ra:
( )
2.3.
CC CNG THC
Khng gian mu E l bin c chc chn xy ra: p(E) = 1
Bin c l bin c khng th xy ra: p() = 0
Bin c ko theo A B l bin c A xy ra th bin c B xy ra: A B th P(A) p(B)
A B l bin c A hay B xy ra. p(A B) = p(A) + p(B) p(A B)
diendan.shpt.info
- 113 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
( )
( )
Van e 3:
1.
Nh thc NIUTN
n
0a n C1a n 1b1 .... C k a n k b k ... C nb n n C k a n k b k
a
C
n
n
n
n
n
k 0
*
(1)
n N
2.
( a b) n
C n + 1 s hng.
Cc h s ca s hng ln lt l:
Cn0 a n
kt thc bng
3.
Tng cc s m ca a v b bng n.
Cnk ank bk ( 0 k n )
Mt s dng c bit:
* Thay a = 1; b = x ta c:
1 x
(2)
* Thay a = 1; b = - x ta c:
1 x
(3)
n
2n 1 1 Cn0 C1n Cn2 Cn3 .... Cnk ... Cnn
n
0 1 1 Cn0 C1n Cn2 Cn3 .... (1) k Cnk ... (1) n Cnn
diendan.shpt.info
(4)
(5)
- 114 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
Cc h s i xng:
Tam gic Pascal:
( a b) n
Cnm Cnnm
1
1
1
1
........
1
2
3
1
3
n=0
n=1
n=2
n=3
Vd:
( HBK 2000- 2001 ): Gii bt phng trnh sau:
1 2
6
A2 x Ax2 Cx3 10
2
x
iu kin ca x: 3 x N
+
+ Bin i bt phng trnh v dng:
1 (2 x)!
x!
6
x!
10
2 (2 x 2)! ( x 2)! x 3!( x 3)!
1
6 ( x 2)( x 1) x
(2 x 1)2 x ( x 1) x
10
2
x
3!
(2 x 1) x ( x 1) x ( x 2)( x 1) 10 3 x 12 0 x 4
x 3; x 4
+ Vy nghim ca bt phng trnh l x 3; x 4
+ Kt hp vi iu kin (*)
< 26 > (HQG TPHCM KA - 2000) Mt thy gio c 12 cun sch i mt khc nhau trong c 5
cun sch vn hc, 4 cun sch m nhc v 3 cun sch hi ha. ng mun ly ra 6 cun v em tng
6 em hc sinh A, B, C, D, E, F mi em mt cun.
a) Gi s thy gio ch mun tng cho cc em hc sinh trn nhng cun sch thuc 2 th loi vn hc
v m nhc. Hi tt c c bao nhiu cch chn sch tng?
1. Gi s thy gio mun rng sau khi tng sch xong, mi mt trong 3 loi vn hc, m nhc,
hi ho u cn li t nht mt cun. Hi tt c c bao nhiu cch chn?
Gii:
S cch tng sch l s cch chn 6 cun sch t 9 cun c k th t. Vy s cch tng l:
A96 60480
A126 665280
diendan.shpt.info
diendan.shpt.info
Toan Hoc
C403 9880
2. C
1
C25
Do c
3. C
2
cch chn 1 hc sinh nam v C15
cch chn 2 hc sinh nam.
C153 455
( x3 xy)15
Li gii
* S hng tng qut trong khai trin ( x3 - xy)15 l:
1 10
) hy tm s hng khng ph thuc x.
x2
Li gii
1 10
3
l:
(2x
)
2
x
k
3 10k 1 k
k 10k 305k
Tk 1 C10 (2 x )
(
) C10 2
x
2
x
6 24
T7 C10
(H-A-2012) Cho n s nguyn dng tha mn 5Cnn1 Cn3 . Tm s hng cha x5 trong khai trin nh thc
n
nx 2 1
, x 0.
Niu-tn
14 x
p
diendan.shpt.info
- 116 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
Li gii
Ta c: 5Cnn1 Cn3 5.n
n(n 1)(n 2)
30 = (n 1) (n 2), (do n > 0) n = 7
6
7 i
7
Gi a l h s ca x ta c C
5
x2
2
7 i
1
14 3i = 5 i = 3 v C .
2
35 5
Vy s hng cha x5 l
.x .
16
7 i
7 i
7
1.
1
1
. ax5 (1)i C77 i .
x
2
a a=
7 i
.x143i ax5
35
.
16
a a '
(a, b, a ', b ' R)
b b '
3.
Cong va tr so phc:
a bi a bi a a b b i
a bi a bi a a b b i
So oi cua z = a + bi la z = a bi
u bieu dien z, u ' bieu dien z' th u u ' bieu dien z + z va u u ' bieu dien z z.
4.
aa bb ab ba i
a bi a ' b ' i
k(a bi) ka kbi (k R)
diendan.shpt.info
- 117 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
5.
z z
z z ' z z ' ; z.z ' z.z '; 1 1 ; z.z a2 b2
z2 z2
z la so thc z z ; z la so ao z z
z z;
6.
7.
z . z'
z 0 z 0
z
z
z' z'
1
z1
z (z 0)
z
z'
z ' .z
z ' .z z '
w z' w z
z ' z1
2
z
z
z
.
z
z
8.
z x y la
i z2 w
i can bac hai cua so phc w a b
2 2
x y a
2 xy b
B2 4 A C
0 : (*) co hai nghiem phan biet z1 ,
2
B
, ( la 1 can bac hai cua )
2A
B
2A
Chu y: Neu z0 C la mot nghiem cua (*) th z0 cung la mot nghiem cua (*).
0 : (*) co 1 nghiem kep: z1 z2
diendan.shpt.info
- 118 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
r a2 b2
a
cos
r
b
sin
r
la mot acgumen cua z, (Ox, OM )
z 1 z cos i sin ( R)
11. Nhan, chia so phc di dang lng giac
Cho z r(cos i sin ) , z ' r '(cos ' i sin ') :
z.z ' rr '. cos( ') i sin( ')
z r
cos( ') i sin( ')
z' r '
( n N* )
r cos i sin
2
2
2
2
2
M rong: So phc z r(cos
i sin ) (r > 0) co n can bac n la:
n
k 2
k 2
r cos
i sin
n
n
, k 0,1,..., n 1
x2 y 2 a
gii h phng trnh trn tm c
2
xy
Ta c w 2 a bi x yi a bi
2
cc cn bc hai ca s phc z
+Vic gii phng trnh ,h phng trnh c gii tng t nh gii trn trng s thc nhng ch
n vic tm cn bc hai ca s m hoc cn bc hai ca s phc.
Bi tp minh ha
Bi 1:
Tm mun ca s phc z 1 4i 1 i
Li gii: V 1 i 13 3i 3i 2 i 3 1 3i 3 i 2 2i
3
diendan.shpt.info
- 119 -
diendan.shpt.info
Suy ra: z 1 2i z
Toan Hoc
22 5
Bi 2:
Cho hai s phc: z1 3 5i ; z2 3 i . Tnh
Li gii:
z1
3 5i
z2
3 i
z1
22 3
z2
z
z1
v 1
z2
z2
3 5i 3 i 8 4
4
3 i 3 i
3i
2 3i
Bi 3:
Gi z1 v z2 l hai nghim phc ca phng trnh: z 2 2 z 10 0 .
Tnh gi tr ca biu thc A = z1 z2
2
Li gii: Ta c: = 12 - 10 = -9 = 9i2
Phng trnh c cc nghim: z1 = - 1 - 3i; z2 = - 1 + 3i
Ta c: z1 z2 1 3 1 32 20
2
Bi 4:
, ta c:
z.z 25
a b 25
a 2 b 2 25
2
2
a
1
i
10
z
10
a 2 b 1 10
a 3
a 2 b 2 25
b 4
a 5
2a b 10
b 0
2
Vy c hai s phc cn tm : z = 3 + 4i , z = 5 + 0i
Bi 5:
z z2
Cho s phc z = 4 - 3i. Tm
z
2
2
Li gii: z z 4 3i 4 3i 11 27i
4 3i
42 32
25
z
Bi 6:
z 8 10i
b 10
b 10
Bi 7:
diendan.shpt.info
- 120 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
3 2
3 3
i
2
2
2
3 2
3 3
2
3
3
Li gii: Ta c: z
i
3
i
isin
3 cos
2
2
2
4
4
2
Tm cn bc hai ca s phc sau: z
3 k 2
3 k 2
3 cos
isin
k 0;1
2
2
8
8
3
3
+ Khi k 0 w = 3 cos
isin
8
8
+ khi k 1 w = 3 cos
isin
8
11
11
= 3 cos
isin
8
8
w=
Bi 8:
Tm cc cn bc hai ca s phc: z 21 20i
Li gii:
Gi x yi x, y l mt cn bc hai ca z.
x 2 y 2 21 (1)
2 xy 20 (2)
10
(2) y
x
10
100
Thay y
vo (1) ta c: x 2 2 21
x
x
4
x 21x2 100 0
x2 25 x 5
x 5 y 2; x 5 y 2
Vy s phc cho c hai cn bc hai l: 5 2i v 5 2i
2
2
* Cch khc: z 25 2.5.2i 2i 5 2i
Vy s phc cho c hai cn bc hai l: 5 2i v 5 2i
Ta c:
Bi 9:
2
Gii phng trnh: z 2 2 i z 7 4i 0
Li gii: Ta c: ' 35 12i . Ta tm cc cn bc hai x yi ca ' :
x 2 y 2 35
x yi 35 12i
2 xy 12
Do ta gii c 2 cn bc hai l: 1 6i ;1 6i
2
diendan.shpt.info
- 121 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
1
1
2 z 1 0 (do z 0)
2
z
z
1
1
z 2 2 w 2 2 , ta c:
z
z
w=1
w 2 2 2w 1 0 w 2 2w 3 0
w=-3
1
1
Do : z 1 (1) hay z 3 (2)
z
z
+ Gii (1) z 2 z 1 0
t w = z+
Ta c: 1 4 3
3i
1 3i
1 3i
; z2
2
2
+ Gii (2) z 2 3z 1 0 . Ta c: 9 4 5
Vy phng trnh (2) c hai nghim phn bit: z3
3 5
3 5
; z4
2
2
z1
1 3i
1 3i
3 5
3 5
; z3
; z2
; z4
2
2
2
2
Bi 11:
Gii phng trnh sau trn
(n z): 2 z 4 2 z 3 z 2 2 z 2 0
Li gii: 2 z 4 2 z 3 z 2 2 z 2 0 2 z 2
1
1
2 z 1 0
2
z
z
1
1
z 2 2 w 2 2 , ta c:
z
z
2
2 w 2 2w 1 0 2w2 2w 5 0
t w = z
1 3i
1 3i
; w2
2
2
1 1 3i
1 1 3i
(1) hay z
(2)
z
2
z
2
1 3i
2
+ Gii (1) z 2
z 1 0 2 z 1 3i z 2 0
2
Do : z
Ta c: 1 3i 16 8 6i
2
x2 y 2 8
2
z 2 8 6i x yi 8 6i x 2 y 2 2 xyi 8 6i
(**)
2
xy
2 9
4
2
x2 9
x x 2 8 x 8 x 9 0
Gii (**)
3
3
y 3
y
y
x
x
x
p
diendan.shpt.info
- 122 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
x 3
x 3
x 3
hay
3
y
y 1
y 1
S phc z x yi
x, y l cn bc hai ca 8 6i
khi v ch khi
x2 y 2 8
2
z 2 8 6i x yi 8 6i x 2 y 2 2 xyi 8 6i
(***)
2 xy 6
2 9
4
2
x x 2 8 x 8 x 9 0
Gii (***)
3
3
y
y
x
x
x 3
x2 9
x 3
y 1
3
x 3
y
y x
y 1
Suy ra c hai cn bc hai ca l 3 i v 3 i
1 3i 3 i
1 3i 3 i
1 1
Vy phng trnh (2) c hai nghim: z3
1 i; z4
i
4
4
2 2
Tm li phng trnh cho c bn nghim:
1 1
1 1
z1 1 i; z2 i ; z3 1 i; z4 i
2 2
2 2
Bi 12:
Z1 Z 2 2 3i
2
2
Z1 Z 2 5 4i
Z1 Z 2 2 3i
Z1.Z 2 5 8i
Li gii: hpt
3 5
i
Z1 1 5
2
3 5
i
Z2 1 5
2
diendan.shpt.info
- 123 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
Bi 13:
Trong mt phng to Oxy, tm tp hp im biu din cc s phc z tha mn iu kin
z 3 4i 2
Li gii: t z = x + yi; x, y
z 3 4i 2
, ta c:
x 3 y 4 i
x 3 y 4
2
x 3 y 4 2
2
Ta c: 2 z i z z 2i
2 x y 1 i 2 2 y i
2 x 2 y 1
2 2 y
1 2
x
4
Bi 15:
Trong mt phng ta Oxy, tm tp hp im biu din cc s phc z tha mn iu kin
z 5i 2 2
Li gii: t z = x + yi (x, y )
Ta c: z - 5i + 2 = (x + 2) + (y - 5)i
Suy ra: z 5i 2 2
x 2 y 5
2
2 x 2 y 5 4
2
Bi 16:
3 i
1 i
3 1
3 i 2
i 2 cos isin
6
6
2 2
9
9
9
z19 29 cos
isin
2 cos isin
2
2
6
Li gii: + Xt z1
i 2 cos isin
4
4
2
+ Xt z2 1 i 2
diendan.shpt.info
- 124 -
diendan.shpt.info
Toan Hoc
5
5
2 cos
isin
4
4
3
z9
1
1
3
z 15 64 2 cos isin 64 2
i 64 64 i
z2
2
2
4
z25
2 cos 54 isin 54 4
5
- 125 -