CA DAO - TUÏC NGÖÕ VIEÄT

NAM
A
1. Ai buồn, ai khóc thiết tha
Tui vui, tui cũng chan hòa giọt châu

2. Ai cũng tưởng bậu hiền

Cắn cơm không bể, cắn tiền bể hai

3. Ai đem con sáo sang sông

Ðể cho con sáo sổ lồng bay cao

4. Ai đi đâu ấy hỡi ai
Hay là trúc đã nhớ mai đi tìm
Tìm ai như thể tìm chim
Chim bay biển Bắc, đi tìm biển Ðông

5. Ai kêu là rạch, em gọi là sông

Phù sa theo nước chảy mênh mông
Sông ơi, thấm mát đời con gái
Chẳng muốn lìa sông, chẳng muốn lấy chồng

6. Ai làm Nam Bắc phân kỳ

Cho hai giòng lệ đầm đìa nhớ thương

7. Ai mà hảo ngọt thì ăn bánh cam

Ai mà nhát gan thì sợ bánh tét
Ai ham trồng kiểng thì mê bánh bông lan
Còn như bánh tráng thì để hàng trai tơ
Chỉ mấy ả giang hồ, bánh bèo đớp sạch

8. Ai mà nói dối cùng ai

Thì trời giáng hạ cây khoai giữa đồng
Ai mà nói dối cùng chồng
Thì trời giáng hạ cây hồng bờ ao

9. Ai nhứt thì tôi đứng nhì

Ai mà hơn nữa, tôi thì thứ ba

2
10. Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần

11. Ai ơi, chơi lấy kẻo già

Măng mọc có lứa, người ta có thì
Chơi Xuân kẻo hết Xuân đi
Cái già sòng sọc nó thì theo sau

12. Ai ơi, chớ lấy chồng chung

Chồng chung hai vợ, một mùng
Day qua con vợ nọ, chọc khùng con vợ kia

13. Ai ơi chớ lấy học trò

Dài lưng tốn vải ăn no lại nằm
Hay nằm thời có võng đào
Dài lưng thời có áo chào nhà vua
Hay ăn thời có gạo kho
Việc gì mà chẳng ăn no lại nằm

14. Ai ơi, chớ nghĩ mình hèn

Nước kia dù đục lóng phèn cũng trong

15. Ai ơi chớ vội cười nhau

Cười người hôm trước hôm sau người cười

16. Ai ơi chớ vội cười nhau

Nhìn mình cho tỏ trước sau hãy cười

17. Ai ơi chẳng chóng thì chầy

Có công mài sắt, có ngày nên kim

18. Ai ơi đã quyết thì hành

Ðã đốn thì vác cả cành lẫn cây

19. Ai ơi ở chí cho bền

Dù ai xoay hướng đổi nền mặc ai

20. Ai phụ tôi có đất trời chứng giám

Phận tôi nghèo, tôi không dám phụ ai
Tưởng giếng sâu, tôi nối sợi dây dài
Ai dè giếng cạn, tiếc hoài sợi dây

3
21. Ai về ai ở mặc ai
Áo dà ở lại, đến mai hãy về

22. Ai về ai ở mặc ai
Thiếp như sầu đượm thắp hoài năm canh

23. Ai về Bình Ðịnh mà coi

Ðàn bà cũng biết múa roi, đi quờn (quyền)

24. Ai về cho thiếp theo cùng

Ðói no thiếp chịu, lạnh lùng thiếp cam.

25. Ai về em gởi bức thơ

Hỏi người bạn cũ bây giờ nơi nao
Non kia ai đắp mà cao
Sông kia, biển nọ ai đào mà sâu

26. Ai về tôi gửi buồng cau

Buồng trước kính mẹ, buồng sau kính thầy

27. Ăn cháo, đá bát

28. Ăn một buổi giỗ, chạy ba cánh đồng
29. Ăn bữa giỗ, lỗ bữa cày
30. Ăn cá nhả xương, ăn đường nuốt chậm
31. Ăn cây nào, rào cây nấy
32. Ăn chưa no, lo chưa tới
33. Ăn cơm không rau như nhà giàu chết không
nhạc
34. Ăn cơm có canh như tu hành có bạn
35. Ăn cơm mới, nói chuyện cũ
36. Ăn dầm, nằm dề
37. Ăn đi giỗ trước, lội nước theo sau

38. Ăn được, ngủ được là tiên

Không ăn không ngủ, mất tiền thêm lo

39. Ầu ợ.. Ví dầu ví dẫu ví dâu

Ví qua ví lại ví trâu vô chuồng

40. Ăn gửi, nằm nhờ

41. Ăn hết đánh đòn, ăn còn mất vợ

4
42. Ăn kỹ no lâu, cày sâu tốt lúa
43. Ăn mày quen ngõ
44. Ăn miếng chả, trả miếng nem
45. Ăn ngay, nói thẳng
46. Ăn ngay ở thật, mọi tật mọi lành
47. Ăn nhai, nói nghĩ
48. Ăn như xáng xúc, làm như lục bình trôi
49. Ăn no, ngủ kỹ
50. Ăn no tức bụng, làm lắm cực thân
51. Ăn ốc, nói mò

52. Ăn sao cho được mà mời

Thương sao cho được vợ người mà thương

53. Ăn sung ngồi gốc cây sung

Lấy anh thì lấy, nằm chung không nằm

54. Ăn tàn ăn mạt, ăn nát cửa nhà

Con gà nuốt trộng, cá bống nuốt tươi

55. Ăn, thì ăn những miếng ngon,

Làm thì chọn việc cỏn con mà làm.

56. Ăn thì vùa, thua thì chạy

57. Ăn trái nhớ kẻ trồng cây

Uống nước nhớ người đào giếng

58. Ăn trông nồi, ngồi trông hướng

59. Anh buồn có chỗ thở than

Em buồn như ngọn nhang tàn nửa khuya

60. Anh đánh thì em chịu đòn

Tánh em hoa nguyệt, mười con chẳng chừa

61. Anh đâu phải mê bông quế mà bỏ phế cái bông

lài
Quế thơm ban ngày, lài ngát ban đêm

5
62. Anh đi đường ấy xa xa
Ðể em ôm bóng trăng tà năm canh
Nước non một gánh chung tình
Nhớ ai ai có nhớ mình hay chăng

63. Anh đi em một ngó chừng

Ngó sông sông rộng, ngó rừng rừng sâu

64. Anh đi em một ngó chừng

Ngó trăng trăng lặn, ngó rừng rừng sâu

65. Anh đi, em ở lại nhà

Hai vai gánh vác mẹ già, con thơ
Lầm than bao quản muối dưa
Anh đi, anh liệu ganh đua với đời

66. Anh đi kiệu lộng ba bông

Bỏ em cấy lúa đồng không một mình

67. Anh em như thể tay chân.

68. Anh gặp em hồi đứng bóng đang trưa

Trách trời sao vội tối, anh chưa phân cạn lời

69. Anh Hai, anh tính đi "mô"?

Tôi đi chợ Tết, mua khô cá thiều

70. Anh hít cái bông bưởi, anh còn hửi cái bông cam

Anh thích nấm tràm, anh lại ham nấm mối

71. Anh lấy được em bỏ công ao ước

Em lấy được anh thỏa dạ ước ao

72. Anh mau thức dậy học bài

Mong cho anh sớm thành tài
Trước làm đẹp mặt nở mày mẹ cha
Sau là không phụ tình ta bao ngày

73. Anh này rõ khéo làm ăn

Ði cày chẳng biết, chít khăn mượn người
6
74. Anh nói với em nhiều tiếng thâm trầm
Nằm đêm nghĩ lại nát bằm lá gan

75. Anh ơi, anh giận em chi

Anh muốn vợ bé, em thì lấy cho

76. Anh ơi, anh ở lại nhà

Thôi đừng vui thú nguyệt hoa chơi bời
Còn tiền kẻ rước, người mời
Hết tiền, chẳng thấy một người nào ưa

77. Anh ơi đã có vợ chưa?

Mà anh ăn nói gió đưa ngọt ngào
Mẹ già anh ở nơi nao
Ðể em tìm vào hầu hạ thay anh

78. Anh ơi em chẳng lấy đâu

Anh đừng cạo mặt, nhổ râu tốn tiền

79. Anh ơi nơm cá xong chưa

Xuồng em neo đợi chờ trưa anh về

80. Anh thương em, thương quấn thương quít

Anh bồng ra gốc mít, anh bồng khít gốc chanh
Anh bồng quanh đám sậy, anh bồng bậy vô mui
Anh bồng lui sau lái, anh bồng ngoáy trước mũi

81. Anh thương em trầu hết lá lươn

Cau hết nửa vườn, cha mẹ nào hay
Dầu mà cha mẹ có hay
Nhứt đánh nhì đày, hai lẽ mà thôi
Gươm vàng để đó em ôi
Chết thì chịu chết, lìa đôi anh không lìa

82. Anh về đô thị hôm nao

Gió lay cây choại, lệ trào mi em

83. Anh về em chẳng dám đưa

Hai hàng nước mắt như mưa tháng Mười

7
84. Anh về làm rể ăn cơm với cá
Em về làm dâu ăn rau má với rạm đồng

85. Anh với em mà tựa vai kề

Nay dù em có lạc Sở sang Tề
Thì em cũng nên gởi thơ về một lá đặng anh hay

86. Ao có bờ, sông có bến

87. Ao sâu thì lắm ốc nhồi,

Chồng mình lịch sự nửa người nửa ta
Ghen lắm thì đứt ruột ra,
Chồng mình sẽ tới tay ta phen này

88. Áo dài, chớ tưởng là sang,

Bởi không áo ngắn, mới mang áo dài

89. Áo mặc sao qua khỏi đầu

90. Ầu ợ.. Anh về bán đất cây da

Ðể khuya em đắp gió Tây lạnh lùng

91. Ầu ợ.. Bồng bống bồng bồng

Lớn lên con phải cố công học hành
Thứ nhất học đạo làm người
Con đừng lêu lổng kẻ cười người chê

92. Ầu ợ.. Cháu ơi cháu ngủ cho lâu

Mẹ cháu đi cấy đồng sâu chưa về
Bắt được con trắm con trê
Tròng cổ mang về bà cháu mình ăn

93. Ầu ợ.. Chim quyên lẻ bạn, than thở một mình

Bây giờ mình lẻ bạn (ơ) một mình, mình thở than

94. Ầu ợ.. Em tôi khát sữa bú tay

Ai cho bú thép ngày rày mang ơn

95. Ầu ợ.. Gió đưa gió đẩy,

Về rẫy ăn còng
Về sông ăn cá, về đồng ăn cua
8
96. Ầu ợ.. Má ơi đừng đánh con đau
Ðể con hát bội làm đào má coi

97. Ầu ợ.. Má ơi đừng đánh con đau

Ðể con bắt cá hái rau má dùng
Bắt cá, cá lội trên đàng
Hái rau, rau héo.
Hỏi sao má dùng hả con?...

98. Ầu ợ.. Mười hai giờ kiểng đổ nhà thờ

Sao anh không học đặng nhờ tấm thân?

99. Ầu ợ.. Quạ kêu nam đáo nữ phòng

Người dưng khác họ đem lòng nhớ thương
Liệu bề đát được thì đương
Ðừng gầy rồi bỏ thói thường cười chê

100. Ầu ợ.. Ví dầu cá bống đánh đu

Tôm càng hát bội, cá thu cầm chầu

101. Ầu ợ.. Ví dầu cá lóc nấu canh

Bỏ tiêu cho ngọt, bỏ hành cho thơm

102. Ầu ợ.. Ví dầu tình bậu muốn thôi

Bậu gieo tiếng dữ cho rồi bậu ra
Bậu ra bậu lấy ông câu
Bậu câu cá bống chặt đầu kho tiêu
Kho tiêu kho ớt kho hành
Kho ba lượng thịt để dành mẹ ăn

B
1. Ba cô đội gạo lên chùa
Một cô yếm thắm bỏ bùa cho sư
Sư về, sư ốm tương tư
Ốm lăn ốm lốc nên sư trọc đầu
Ai làm cho dạ sư sầu
Cho ruột sư héo như bầu đứt dây

2. Ba đồng một mớ đàn ông

Ðem về mà bỏ vào lồng cho kiến nó tha

9
Ba trăm một mụ đàn bà
Ðem về mà trải chiếu hoa mời ngồi

3. Ba đồng một mớ trầu cay

Sao anh không hỏi những ngày còn không?
Bây giờ em đã có chồng
Như chim trong lồng, như cá mắc câu
Cá cắn câu biết đâu mà gỡ
Chim vào lồng biết thuở nào ra?

4. Ba năm ở với người đần

Chẳng bằng một lúc ghé gần người khôn

5. Ba năm trấn thủ lưu đồn

Ngày thì canh điếm, tối dồn việc quan

6. Bãi bể, nương dâu

7. Bao giờ cạn rạch Ðồng Nai

Nát chùa Thiên Mụ mới phai lời nguyền

8. Bao giờ cho chuối có cành,

Cho sung có nụ, cho hành có hoa,
Bao giờ chạch đẻ ngọn đa,
Sáo đẻ dưới nước thì ta lấy mình
Bao giờ rau diếp làm đình,
Gỗ lim thái ghém thì mình lấy ta

9. Bao giờ nước ngọt đường cay,

Gánh vừa lon gạo thì thằng Tây ở tù

10. Bao giờ sen mọc biển đông

Cha con nhà Nguyễn bế bồng nhau đi

11. Bao phen lên ngựa ra về

Cầm cương níu lại, xin đề vần thơ
Một bào ba bốn câu thơ
Câu đợi, câu chờ, câu nhớ, câu mong

12. Bao phen quạ nói với diều

Cù lao Ông Chưởng có nhiều cá tôm

10
13. Bao phen quạ nói với diều
Sau nhà cô Huệ có nhiều gà con

14. Ban ngày quan lớn như cha

Ban đêm quan lớn rầy rà hơn con

15. Bán anh em xa, mua láng giềng gần

16. Bán trời không mời thiên lôi
17. Bán trời không văn tự
18. Bán vợ, đợ con

19. Bánh cả mâm, sao em kêu rằng bánh ít?

Trầu cả chợ, sao em gọi là trầu không?
Trai nam nhi không đối đặng
Gái má hồng xin thử đối xem!

20. Bà còng đi chợ mua rau

Con tôm con tép đi sau theo hầu
Con cua lẽo đẽo đi sau
Cái chầy rơi xuống vỡ đầu con cua

21. Bà còng đi chợ trời mưa

Cái tôm cái tép đi đưa bà còng

22. Bà chúa đứt tay còn hơn ăn mày đổ ruột

23. Bà con khó xin đừng bỏ

Kẻ lạ dầu sang cũng chớ đua

24. Bà già đã tám mươi tư

Ngồi trong cửa sổ gởi thư lấy chồng

25. Bà già đeo bị hạt tiêu

Sống bao nhiêu tuổi nhiều điều đắng cay
Ðời người được mấy gang tay
Ai hay ngủ ngày chỉ được nửa gang

26. Bà già đi chợ Cầu Bông

Bói xem một quẻ lấy chồng lợi chăng?
Xem xong thầy bói phán rằng:
Lợi thì có lợi, nhưng răng chẳng còn

11
27. Bạc Liêu nước chảy lờ đờ
Dưới sông cá chốt, trên bờ Triều Châu

28. Bắc thang lên hái hoa vàng

Vì ai cho thiếp biết chàng từ đây

29. Bắc thang lên hỏi ông trời

Ðem tiền cho gái có đòi được chăng!

30. Bắc thang lên hỏi ông Trăng

Hỏi rằng chị Nguyệt đã chừng mấy con

31. Bàn tay trắng, bàn tay đen

Chè đậu đen nước dừa cát trắng
Bỏ con rắn vô nồi nước sôi
Ðánh tùng tùng, tùng tùng

32. Bảo một đường, làm một nẻo

33. Bắp non mà nướng lửa lò
Ðố ai ve được con đò Thủ Thiêm

34. Bảo sôi ừ sôi, bảo thịt ừ thịt

35. Bắt con ngựa ngựa ô, ngựa ô tra khớp

Lục lạc đồng đen, em mang hài tốt
Ngấy ngây muôn dặm đường dài
Cá rô róc rách ruộng cày
Ai ghẹo gì mày hỡi cá rô con?

36. Bảy với ba tính ra một chục

Còm tam tứ lục tính lại cửu chương
Liệu bề dát được thì thương
Ðừng gầy rồi bỏ, thế thường cười chê

37. Bây giờ mận mới hỏi đào

Vườn hồng đã có ai vào hay chưa?
Mận hỏi thời đào xin thưa
Vườn hồng có lối nhưng chưa ai vào!

38. Bây giờ tui biết phận tui

Chỉ là cơm nguội phòng khi đói lòng

12
39. Bấy lâu vắng mặt khát khao
Bây giờ thấy mặt muốn cào mặt ra

40. Bầu ơi thương lấy bí cùng

Tuy rằng khác giống, nhưng chung một giàn

41. Bậu buồn, qua dễ chẳng buồn

Cá dưới sông biếng lội, chim trên nguồn biếng bay

42. Bé nhưng mà bé hạt tiêu

Bé cay, bé đắng, bé xiêu lòng người

43. Bé xé ra to

44. Bên kia sông, ai lập kiểng chùa Tân Thiện

Bên này sông, qua lập cái huyện Hà Ðông
Cái huyện Hà Ðông để cho ông Bao Công xử kiện
Cái chuà Tân Thiện nhiều kẻ tu hành
Chim kêu dưới suối trên cành
Qua không bỏ bậu, sao bậu đành bỏ qua?

45. Bên này sông em bắc cây cầu mười tấm ván
Bên kia sông em lập cái quán mười hai từng
Bán buôn nuôi mẹ cầm chừng đợi anh

46. Bến em có gốc dừa tơ

Ðêm trăng em đứng em chờ đợi aỉ

47. Biết bao gái đẹp như hoa

Vỡ trâm, gãy xuyến, chìm thoa, rơi vàng

48. Biết người biết ta, trăm trận trăm thắng.

49. Biết một mà chẳng biết hai

50. Biết nhau từ thuở buông thừng

Trăm chắp nghìn nối, xin đừng quên nhau

51. Biết thì thưa thốt,

Không biết dựa cột mà nghe

13
52. Biển sâu, con cá lớn vẫy vùng
Trời cao muôn trượng, cánh chim hồng bay cao

53. Biển trời đua sắc vẫy vùng

Nữ nhi sánh với anh hùng được nao!

54. Biểu về nói với ông câu

Cá ăn thì giựt, để lâu hết mồi

55. Bì phấn so với bì vôi

Bì con ông lái với tôi chân sào

56. Bìm bịp kêu nước lớn anh ơi

Buôn bán không lời, chèo chống mỏi mê

57. Bịnh quỉ có thuốc tiên

58. Bói ra ma, quét nhà ra rác
59. Bỏ thì thương, vương thì tội

60. Bồ câu bồ các

Tha rác lên cây,
Gió đánh lung lay
Là vua Cao Tổ,
Những người mặt rổ
Là chú Tiêu Hà,
Tính toán chẳng ra
Là dượng Tào Tháo
Ðánh bạc cầm áo
Là anh Trần Bình

61. Bồng bồng mẹ bế con sang

Ðò dọc quan cấm, đò ngang không chèo
Muốn sang thì bắc phù kiều
Muốn con hay chữ thời yêu kính thầy

62. Bốn ông mà ngồi một bàn

Cùng uống một chén, cùng than một lời

63. Bới đất, nhặt cỏ

64. Bới lông, tìm vết

14
65. Bờ sông lại lở xuống sông
Ðàn bà mà lấy đàn ông, thiệt gì

66. Bởi anh đành đoạn

Ðốn ngọn cây bần
Không cho ghe cá đậu gần ghe tôm
Thương anh em phải sớm hôm

67. Bởi anh trăm việc canh nông

Cho nên mới có bồ trong bịch ngoài

68. Bởi ham mới mắc, bởi mê mới lầm

69. Buôn gặp thời, câu gặp chỗ

70. Buồn ngủ lại gặp chiếu manh

Hay ăn, làm biếng gặp anh đứng đường

71. Buồn về một nỗi tháng Giêng

Con chim, cái cú, nằm nghiêng thở dài
Buồn về một nỗi tháng Hai
Ðêm ngắn, ngày dài, thua thiệt người ta
Buồn về một nỗi tháng Ba
Mưa rầu, nắng lửa, người ta lừ đừ
Buồn về một nỗi tháng Tư
Con mắt lừ đừ cơm chẳng muốn ăn
Buồn về một nỗi tháng Năm
Chửa đặt mình nằm gà gáy, chim kêu

72. Buổi chợ đông, con cá hồng, chê lạt

Buổi chợ tàn, con tép bạc cũng mua

73. Bút sa gà chết

74. Bùn xa bèo, bùn khô, bèo héo

Lựu xa đào, lựu xéo, đào xiên
Vàng cầm trên tay rớt xuống không phiền
Chỉ phiền một nỗi nợ duyên không tròn

75. Bụng đói, đầu gối phải bò

76. Bụng đói, tai điếc

15
77. Bụng làm dạ chịu
78. Bụt nhà không thiêng

79. Bươm bướm mà đậu cành bông

Ðã dê con chị, lại bồng con em

80. Bước lên xe kiếng đi viếng mả chồng

Mả chưa cỏ mọc trong lòng đậu thai

81. Bước sang canh một, anh thắp ngọn đèn vàng
Chờ con bạn ngọc thở than đôi lời
Canh hai vật đổi sao dời
Tính sao nàng tính trọn đời thủy chung.
Canh ba cờ phất trống rung
Mặc ai ai thẳng ai dùn mặc ai
Canh tư hạc đậu cành mai
Sương sa lác đác khói bay mịt mờ
Canh chầy tơ tưởng tưởng tơ
Chiêm bao thấy bậu dậy rờ chiếu không

82. Bước vô trường án, vỗ ván cái rầm

Bủa xua ông Tham biện, bạc tiền ông để đâủ

83. Bước xuống ruộng sâu, em mảng sầu tấc dạ

Tay em ôm bó mạ, lụy ứa hai hàng
Ai làm lỡ chuyến đò ngang
Cho loan với phượng đôi hàng biệt ly

84. Bực mình chẳng muốn nói ra

Muốn đi ăn giỗ chẳng ma nào mời

C
1. Cá bống còn ở trong hang
Lá rau tập tàng còn ở ruộng dâu
Ta về, ta sắm cần câu
Câu lấy cá bống, nấu rau tập tàng

2. Cá buồn cá lội tung tăng

Em buồn em biết đãi đằng cùng ai?

16
3. Cá kèo mà gặp mắm tươi
Như nơi đất khách gặp người cố tri

4. Cá không ăn muối cá ươn

Con cãi cha mẹ, trăm đường con hư

5. Cá nục nấu với dưa hồng

Lơ mơ có kẻ mất chồng như chơi

6. Cá tươi xem lấy đôi mang,

Người khôn xem lấy đôi hàng tóc mai
Tóc mai sợi vắn sợi dài
Có đâu mặt rỗ đá mài không trơn

7. Cà Mau hãy đến mà coi

Muỗi kêu như sáo thổi
Ðỉa lội lềnh như bánh canh

8. Cả vú lấp miệng em

9. Cách sông mới phải luỵ thuyền

Còn như đường liền ai phải luỵ ai

10. Cái ách giữa đàng, mang vào cổ

11. Cái cò lặn lội bờ sông

Gánh gạo đưa chồng, tiếng khóc nỉ non

12. Cái cò lặn lội bờ sông

Muốn lấy vợ đẹp, nhưng không có tiền

13. Cái cò mày đi ăn đêm

Ðậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao
Ông ơi, ông vớt tôi nao
Tôi có lòng nào, ông hãy sáo măng
Có sáo, thì sáo nước trong
Ðừng sáo nước đục, đau lòng cò con

14. Cái kiến mày kiện củ khoai

Chê em tao khó, lấy ai cho giàu
Nhà tao chín đụn, mười trâu
17
Lại thêm ao cá bắc cầu rửa chân
Cầu này là cầu ái ân
Một trăm con gái rửa chân cầu này
Có rửa thì rửa chân tay
Chớ rửa chân mày, chết cá ao anh

15. Cái Răng, Ba Láng, Vàm Xáng, Phong Ðiền

Anh thương em cho bạc cho tiền
Ðừng cho lúa gạo, xóm giềng họ hay!
16. Cái Răng, Ba Láng, Vàm Xáng, Xà No
Anh có thương em, xin sắm một con đò
Ðể em qua lại mua cò gởi thơ

17. Cái khó bó cái khôn

18. Cái nết đánh chết cái đẹp

19. Cái ngủ mày ngủ cho lâu

Mẹ mày đi cấy ruộng sâu chưa về
Cái ngủ mày ngủ cho say
Mẹ mày vất vả chân tay suốt ngày

20. Cái ngủ mày ngủ cho lâu

Mẹ mày đi cấy ruộng sâu chưa về
Bắt được con trắm, con trê
Xách cổ mang về cho cái ngủ ăn
Cái ngủ ăn chẳng hết
Ðể dành đến Tết mồng Ba
Mèo già ăn vụng
Mèo ốm phải đòn
Mèo con phải vạ
Con quạ có lông
Nồi đồng có nắp

21. Cái răng cái tóc là gốc con người

22. Câm hay ngóng, ngọng hay nói
23. Câm như hến

24. Cầm tay em như ăn bì nem gỏi cuốn

Dựa lưng nàng như uống chén rượu ngon

25. Cần tái, cải nhừ

18
26. Cầm vàng mà lội qua sông
Vàng rơi không tiếc, tiếc công cầm vàng

27. Cần Thơ là tỉnh

Cao Lãnh là quê
Anh đi lục tỉnh bốn bề
Mảng lo buôn bán không về thăm em

28. Canh khuya gà gáy ó o

Quân tử thức dậy còn mò đi đâu?

29. Canh khuya thắp chút dầu dư

Tim loan cháy lụn, trầm tư một mình

30. Cao su đi dễ khó về

Khi đi trai tráng khi về bủng beo

31. Cao su đi dễ khó về

Trai đi mất vợ gái về thêm con

32. Cáo chết ba năm quay đầu về núi

33. Cát bay, vàng lại ra vàng

Những người quân tử dạ càng đinh ninh
Ðinh ninh ta để dạ này
Có công mài sắt, có ngày nên kim

34. Cau già, dao bén thì ngon

Người già trang điểm phấn son cũng già

35. Cây cao bóng mát không ngồi

Ra ngồi chỗ nắng, trách trời không mây

36. Cây đa Chợ Ðũi

Nay nó trụi lủi, trốc gốc, mất tàng
Tình xưa còn đó, ngỡ ngàng nan phân!

37. Cây khô không có lộc

Người độc không có con

19
38. Cây khô không thể mọc chồi
Mẹ già không dễ sống đời với con

39. Cây khô không trái, gái độc không con

40. Cây không trồng nên lòng không tiếc

Con không đẻ nên mẹ ghẻ không thương

41. Cây muốn lặng, gió chẳng muốn ngừng

42. Cây trên rừng hoá kiểng

Cá dưới biển hoá long
Con cá lòng tong ẩn bóng ăn rong
Anh đi lục tỉnh giáp vòng
Ðến đây trời khiến đem lòng thương em

43. Cây vông đồng không không trồng mà mọc

Con gái xóm này chẳng chọc mà theo

44. Cây xanh thời lá cũng xanh

Cha mẹ hiền lành để đức cho con
Mừng cây rồi lại mừng cành
Cây tốt lắm chồi, người đức lắm con
Ba vuông sánh với bảy tròn
Ðời cha vinh hiển, đời con sang giàu

45. Cậu cai buông áo em ra

Ðể em đi chợ kẻo mà chợ trưa
Chợ trưa dưa nó héo đi
Lấy chi nuôi mẹ, lấy gì nuôi em?

46. Cha chung chẳng ai khóc

47. Cha đời cái áo rách này

Mất chúng, mất bạn vì mày áo ơi!

48. Cha mẹ anh có đánh quằn đánh quại

Bắt anh ra treo tại nhành dương
Biểu từ ai, anh từ đặng
Chớ biểu anh từ người thương, anh không từ

20
49. Cha mẹ nuôi con bằng trời bằng biển
Con nuôi chạ mẹ, con tính từng ngày

50. Cha mẹ nuôi con biển hồ lai láng

Con nuôi cha mẹ tính tháng tính ngày

51. Cha nào con nấy, rau nào sâu nấy

52. Chanh chua thì khế cũng chua

Chanh bán có muà, khế bán quanh năm

53. Cháo nóng, liếm quanh

54. Cháu ơi, cháu ngủ cho ngon

Của dì, dì giữ ai bò mặc ai

55. Chàng về cho thiếp theo cùng

Ðói no thiếp chịu, lạnh lùng thiếp cam

56. Chàng ôi, giận thiếp mà chi

Thiếp như cơm nguội đỡ khi đói lòng

57. Chàng về để áo lại đây

Ðể khuya em đắp gió khuya lạnh lùng

58. Chàng về để áo lại đây

Phòng khi em nhớ cầm tay đỡ buồn

59. Cháy nhà ra mặt chuột

60. Chặt không đứt, bứt không rời

Phơi không khô, chụm không cháy
(Ðố là con gì? Con sam)

61. Chẳng ai giàu ba họ, chẳng ai khó ba đời

62. Chẳng ốm, chẳng đau làm giàu mấy chốc

63. Chẳng tham ruộng cả, ao tiền

Chỉ tham cái bút, cái nghiên anh đồ
64. Chân cứng, đá mềm
21
65. Chân đi ba bước lại dừng
Tuổi em còn bé chưa từng đi buôn
Ði buôn cho đáng đi buôn
Ði buôn cau héo có buồn hay không

66. Chân trời, góc biển

67. Chập chập rồi lại cheng cheng

Con gà sống thiến để riêng cho thầy
Ðơm sôi thì đơm cho đầy
Ðơm mà vơi đĩa thì thầy không ưng
68. Chén tình là chén say sưa
Nón tình anh đội nắng mưa trên đầu

69. Chẻ tre bện sáo cho dầy

Chận ngang sông Mỹ có ngày gặp em

70. Chê đắng chê hôi

Ðã chê xôi không dẻo
Lại chê kẹo không ngọt

71. Chê đây, lấy đấy sao đành

Em chê cam sành, lấy phải quít hôi
Quít hôi bán một đồng mười
Cam ba đồng một, quít ngồi trơ trơ

72. Chết trước được mồ, được mả

Chết sau nằm ngả, nằm nghiêng

73. Chì khoe chì nặng hơn đồng

Sao chì chẳng đúc nên cồng, nên chuông

74. Chị em dâu như bầu nước lã

75. Chị kia bới tóc đuôi gà

Nắm đuôi chị lại hỏi nhà chị đâu?
Nhà tui ở dưới đám dâu
Ở trên đám đậu đầu cầu ngó qua

22
76. Chị lấy chồng, em gặm giò heo
Giò heo chị để chị treo
Em lấy giò mèo, em gặm em chơi

77. Chị ngã, em nâng

78. Chỉ đâu mà buộc ngang trời

Thuốc đâu mà chữa con người lẳng lơ

79. Chỉ đâu mà buộc ngang trời

Tay đâu mà bụm miệng người thế gian

80. Chiếc khăn cô đội trên đầu

Gió xuân đưa đẩy rơi vào tay tôi
Bâng khuâng tôi chẳng muốn rời
Trao cô thì tiếc, giữ thời không yên

81. Chiếc tàu lặn chạy mau đường gió

Cái xe hơi chạy lẹ như dông

82. Chiếu bông mà trải góc đền

Muốn vô làm bé biết có bền hay không?

83. Chiều chiều, buồn miệng nhai trầu

Nhớ người quân tử bên cầu ngẩn ngơ

84. Chiều chiều chim vịt kêu chiều

Bâng khuâng nhớ bạn chín chiều ruột đau

85. Chiều chiều lại nhớ chiều chiều

Nhớ người aó trắng khăn điều vắt vai

86. Chiều chiều lại nhớ chiều chiều

Trông về quê mẹ chín chiều ruột đau

87. Chiều chiều, ông chánh về Tây

Cô Ba ở lại lấy thầy Thông Ngôn
Thông ngôn, ký lục, bạc chục không màng
Lấy chồng thợ bạc đeo vàng đỏ tay

23
88. Chiều chiều ông Lã Ðông Tân
Vai mang bầu rượu, tay cầm chiếc nem

89. Chiều chiều ra đứng ngõ sau

Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều

90. Chiều chiều tui buồn tui ra sông cái, tự ải cho

rồi
Sống làm chi mà chia ly thục nữ
Thác cho rồi đặng chữ thủy chung

91. Chiều chiều trước bến Văn Lâu

Ai ngồi, ai câu, ai sầu, ai thảm
Ai thương, ai cảm, ai nhớ, ai trông
Thuyền ai thấp thoáng bên sông
Ðưa câu mái đẩy chạnh lòng nước non

92. Chiều chiều vịt lội, cò bay

Ông voi bẻ mía chạy ngay vô rừng
Vô rừng bứt một sợi mây
Ðem về thắt gióng cho nàng đi buôn

93. Chim chìa vôi bay ngang đám thuốc

Cá bãi trầu lội tuốt mương cau

94. Chim đa đa đậu nhánh đa đa

Chồng gần không lấy, đi lấy chồng xa
Một mai cha yếu mẹ già
Chén cơm, đôi đũa, tách trà ai dâng

95. Chim khỏi lồng không mong trở lại

96. Chim khôn kêu tiếng rảnh rang

Người khôn nói tiếng dịu dàng dễ nghe

97. Chim khôn lựa cành mà đậu

98. Chim khôn mắc phải lưới hồng

Hễ ai gỡ được, đền công bạc vàng
Anh rằng anh chẳng lấy vàng
Hễ anh gỡ được, thì nàng lấy anh

24
99. Chim quyên ăn trái nhãn lồng
Lia thia quen chậu, vợ chồng quen hơi

100. Chim quyên xuống đất ăn trùn

Anh hùng lỡ vận, lên rừng đốt than

101. Chim trời ai dễ đếm lông

Nuôi con ai dễ kể công tháng ngày

102. Chim trời cá nước, ai bắt được nấy ăn

103. Chim lìa cành còn thương nhớ cội

Người xa người tội lắm người ơi!
Chẳng thà không gặp thì thôi
Gặp rồi mỗi đứa một nơi sao đành

104. Chính chuyên chết cũng ra ma

Lẳng lơ chết cũng đem ra ngoài đồng

105. Cho em trở lại đường xưa

Ðể em tìm lại gốc dừa cạnh ao
Lời anh âu yếm chiều nào
Thoảng vang trong gió rì rào chớm thu

106. Chó ăn đá, gà ăn muối

107. Chó cậy gần nhà, gà cậy cần chuồng
108. Chó treo, mèo đậy

109. Chồi thược dược mơ mòng thụy vũ

Ðóa hải đường thức ngủ xuân tiêu

110. Chồng chài, vợ lưới, con câu

Thằng rể đóng đáy, con dâu đi nò

111. Chồng chung chồng chạ

Ai khéo hầu hạ thì được chồng riêng

112. Chồng chung, vợ chạ

113. Chồng em áo rách em thương

Chồng người áo gấm, xông hương mặc người
25
114. Chồng em vốn kẻ đa tình
Già không bỏ, nhỏ không tha
Xấu như ma hắn cũng hú hí
Xấu như quỉ hắn cũng ăn nằm

115. Chồng già vợ trẻ là duyên

Vợ già, chồng trẻ là tiên ba đời

116. Chồng già vợ trẻ là tiên

Vợ già, chồng trẻ là duyên trên đời

117. Chồng già vợ trẻ là tiên

Vợ già chồng trẻ là duyên nợ trần

118. Chồng giận thì vợ làm lành

Miệng cười chúm chím: Thưa anh giận gì?
Thưa anh, anh giận em chi
Muốn lấy vợ bé em thì lấy cho

119. Chồng nóng thì vợ bớt lời

Cơm sôi bớt lửa chẳng rơi hột nào

120. Chồng thấp mà lấy vợ cao

Nồi tròn, vung méo úp sao cho vừa

121. Chồng thấp mà lấy vợ cao

Như đôi đũa lệch so sao cho bằng

122. Chơi hoa cho biết mùi hoa

Cầm cân cho biết cân già, cân non

123. Chuối non giú ép, chát ngầm

Trai tơ đòi vợ khóc thầm thâu đêm

124. Chuồn chuồn bay thấp thì mưa

Bay cao thì nắng, bay vừa thì râm

125. Chuồn chuồn có cánh thì bay

Có thằng bé tí thò tay bắt mày

26
126. Chuột kêu chút chít trong rương
Em đi cho kheó đụng giường mẹ hay

127. Chuột sa chĩnh gạo

128. Chuyện đời chẳng ít thì nhiều

Không dưng, ai dễ đặt điều cho ai

129. Chuyện đời, vợ vợ chồng chồng

Thương nhau cũng vội, dứt lòng cũng mau

130. Chuyện người mặc kệ người lo

Hơi đâu đáy nước, mình mò bóng trăng

131. Chữ trinh đáng giá ngàn vàng

Từ anh chồng cũ đến chàng là năm
Còn như yêu vụng nhớ thầm
Họp chợ trên bụng hàng trăm sá gì

132. Chưa đỗ ông Nghè đã đe hàng tổng

133. Chưa học bò, đã lo học chạy
134. Chưa làm giàu, đã lo ăn cướp

135. Chừng nào đá nổi rong chìm

Muối chua, chanh mặn anh tìm được em

136. Chửa đui, chửa què, đừng khoe rằng tốt

137. Có bột mới gột nên hồ

138. Có bún nào ngon hơn bún Chợ Gạo

Có đứa nào xạo bằng thằng út Gò Công

139. Có cây mới có dây leo

Có cột có kèo, mới có đòn tay

140. Có công mài sắt, có ngày nên kim

141. Có cha, có mẹ thì hơn

Không cha, không mẹ như đờn đứt dây

27
142. Có chí làm quan, có gan làm giàu
143. Có chí thì nên

144. Có chồng ghiền như ông tiên nho nhỏ

Ngó vô nhà đèn đỏ đèn xanh
Có chồng say như trong chay ngoài hội
Ngó vô nhà như hội tầm vu

145. Có chồng nghiền như ông tiên nho nhỏ

Thắp ngọn đèn sáng tỏ như sao
Tay cầm tiêm như phò mã múa đao
Chân vắt chéo như Khổng Minh xem sách

146. Có chồng mà chẳng có con

Khác gì hoa nở trên non một mình

147. Có chum cá mới ở đìa

Có em anh mới sớm khuya chốn này

148. Có con mà gả chồng gần

Nửa đêm đốt đuốc đem phần cho cha
Có con mà gả chồng xa
Ba phần ruộng rẻo chẳng ma nào cày

149. Có con phải khổ vì con

Có chồng phải gánh giang sơn nhà chồng

150. Có con phải khổ vì con

Có chồng phải ngậm bồ hòn đắng cay

151. Có công mài sắt có ngày nên kim

152. Có của thì có mẹ nàng

Có bạc có vàng thì có kẻ ưa
Chị là con gái nhà giầu
Ăn mặc tốt đẹp vào chầu tòa sen
Em là con gái nhà hèn
Ăn mặc rách rưới mon men ngoài hè

153. Có duyên không phận

28
154. Có duyên lấy được chồng già
Ăn xôi bỏ cháy, ăn gà bỏ xương

155. Có đâu sen ấu một bồn?

Có đâu chanh khế sánh phần lựu lê?

156. Có đỏ mà chẳng có thơm

Như hoa dâm bụt nên cơm cháo gì!

157. Có gió giông hung mới biết tùng bá cứng

Nhờ ngọn lửa hồng mới rõ thức vàng cao
Thuyền quyên sánh với anh hào
Vốn không thả lý, gieo đào như ai!

158. Có học phải có hạnh

159. Có làm mới có ăn

Ngồi không ai dễ đem phần tới cho

160. Có lòng xin tạ ơn lòng

Xin đừng đi lại mà chồng em ghen

161. Có mặt thì mắng, vắng mặt thì thương

162. Có mợ thì chợ cũng đông

Mợ đi lấy chồng thì chợ vẫn vui

163. Có mới thì nới cũ ra

Mới để trong nhà, cũ để ngoài sân

164. Có nghén thì đẻ, có ghẻ đâu mà lây

165. Có phước, đẻ con biết lội

Có tội, đẻ con hay trèo

166. Có phước lấy được vợ già

Sạch cửa sạch nhà, lại ngọt canh cơm
Vô phước, lấy phải trẻ ranh
Nó ăn, nó phá tan tành nó đi

29
167. Có qua có lại mới toại lòng nhau
168. Có tật, giật mình
169. Có thực mới vực được đạo
170. Có tích mới dịch nên tuồng
171. Có tiếng, không có miếng
172. Có tiếng mà chẳng có miếng
173. Có tiền mua tiên cũng được

174. Có yêu thời nói rằng yêu

Chẳng yêu, thì nói một điều cho xong
Làm chi dở đục, dở trong
Lờ đờ như nước cho lòng chẳng an

175. Cỏ mọc bờ giếng cheo leo

Lâm chung có bậu, hiểm nghèo có qua

176. Cô ấy mà lấy anh này

Chẳng phải đi cấy đi cày nữa đâu
Ngồi trong cửa sổ têm trầu
Có hai con nhỏ đứng hầu hai bên

177. Cô kia bỏ tóc đuôi gà

Nắm đuôi kéo lại, hỏi nhà ở đâu?
Nhà tôi ở trước đám dâu
Ở sau đám cải đầu cầu ngó qua

178. Cô kia bỏ tóc đuôi gà

Nắm đuôi cô lại, hỏi nhà cô đâu?
"Nhà em ở dưới đám dâu
Ở bên đám dậu đầu cầu ngó qua
Ngó qua dám bắp trổ cờ
Ðám dưa trổ nụ đám cà trổ bông

179. Cô kia cắt cỏ một mình

Cho anh cắt với chung tình làm đôi
Cô kia cắt nữa hay thôi
Cho anh cắt với làm đôi vợ chồng!

180. Cô kia má đỏ hồng hồng

Cô chưa lấy chồng, còn chờ đợi ai
Buồng không lần lữa hôm mai
Ðầu xanh mấy chốc, da mồi tóc sương
30
181. Cố đấm ăn xôi

182. Cổ tay em trắng lại tròn

Ðể cho ai gối nó mòn một bên

183. Cờ bạc là bác thằng bần

Áo quần bán hết ngồi trần tô hô

184. Cờ bạc là bác thằng bần

Cửa nhà bán hết, tra chân vào cùm

185. Con ai đem bỏ chùa này

A di đà Phật, con thầy thầy nuôi

186. Con cá buôi quạt đuôi ra biển Bắc

Bơi dọc lội ngang không chắc trở về

187. Con cá đối nằm trên cối đá

Chim đa đa đậu nhánh đa đa
Chồng gần không lấy, bậu lấy chồng xa
Mai sau cha yếu, mẹ già
Chén cơm, đôi đũa, chén trà ai dưng?

188. Con cá sẩy là con cá lớn

189. Con cá trong lờ đỏ hoe con mắt,

Con cá ngoài lờ ngúc ngoắc muốn vô

190. Con chim chết dưới cội hoa

Tiếng kêu rụng giữa giang hà xanh xao
Mai anh chết dưới cội đào
Khóc anh xin nhỏ lệ vào thiên thu

191. Con chim chích choè

Nó đậu cành chanh
Tôi ném hòn sành
Nó quay lông lốc
Tôi làm một chốc
Ðược ba mâm đầy
Ông thầy ăn một
Bà cốt ăn hai

31
Cái thủ, cái tai
Tôi đem biếu chúa
Chúa hỏi chim gì
Con chim chích choè...

192. Con chim mày ở trên cây

Tao đứng dưới gốc mày bay đường nào
Con cá mày ở dưới ao
Tao tát nước vào mày sống được chăng

193. Con chim nho nhỏ

Ðỏ mỏ, xanh lông
Ðỏ mồng xanh kiếng
Nó kêu xao xuyến
Nhiều tiếng lạ lùng
Kêu sao cho quân tử nghe cùng
Phải duyên thì kết, phải lòng thì thương

194. Con có cha mẹ đẻ

Không ai ở lỗ nẻ chui lên

195. Con cóc là cậu ông trời

Ai mà đánh nó thì trời đánh cho
Con cóc là cậu thầy nho
Hễ ai đánh chết, trời cho quan tiền

196. Cơm kể ngày, cày kể buổi

197. Cơm khô là cơm chảo

Cơm nhão là cơm hà tiện

198. Con công hay múa

Nó múa làm sao
Nó rụt cổ vào
Nó xoè cánh ra
Nó đậu cành đa
Nó kêu ríu rít
Nó đậu cành mít
Nó kêu vịt chè
Nó đậu cành tre
Kêu bè rau muống
Nó đậu dưới ruộng
32
Nó kêu tầm vông
Con công hay múạ..

199. Con dại, cái mang

200. Con đỉa đeo bà

Con gà cục tác
Mỏ nhác cầm chèo
Con mèo cầm lái
Con rái chạy buồm
Con tôm tát nước...

201. Con gà cục tác lá chanh

Con lợn ủn ỉn mua hành cho tôi
Con chó khóc đứng khóc ngồi
Bà ơi đi chợ mua tôi đồng giềng

202. Con gái giống cha, giàu ba họ

Con trai giống mẹ, khó ba đời

203. Con gái mà gả chồng xa

Một là mất giỗ, hai là mất con
Con gái mà gả chồng gần
Có chén canh cần, nó cũng đem cho

204. Con gái mười bảy bẻ gẫy sừng trâu

205. Con gái mười bảy chớ ngủ cùng cha

Con trai mười ba đừng nằm cùng mẹ

206. Con gái ông Bang che dù che lọng

Con gái bà bống thổi lửa tắt đèn, cà rùm tùm
xèng...

207. Con hát, mẹ khen hay

208. Con hơn cha, nhà có phúc
209. Con hư tại mẹ, cháu hư tại bà

210. Con kiến mày ở trong nhà

Tao đóng cửa lại mày ra đường nào?

33
Con cá mày ở dưới ao
Tao tát nước vào mày sống được chăng

211. Con không cha như nhà không nóc

Con không mẹ, con khóc tối ngày

212. Con không chê cha mẹ khó

Chó không chê chủ nhà nghèo

213. Con lên ba, cả nhà học nói

214. Con mèo mà trèo cây cau

Hỏi thăm chú chuột đi đâu vắng nhà
Chú chuột đi chợ đường xa
Mua mắm, mua muối giỗ cha con mèo

215. Con mèo, con chuột có lông

Cây tre có mắt, nồi đồng có quai

216. Con nhà lính, tính nhà quan

217. Con nhà quan đứt tay hơn con nhà nghèo đổ
ruột
218. Con nhà tông, chẳng giống lông cũng giống
cánh

219. Con quốc kêu réo rắt trên ngàn

Gà rừng táo tác gọi con tha mồi
Lạnh lùng thay láng giềng ôi
Láng giềng lạnh ít, sao tôi lạnh nhiều

220. Con người có tổ có tông

Như cây cội, như sông có nguồn

221. Con ngựa đau cả tàu không ăn cỏ

222. Con ơi, học lấy nghề bà

Trầu xin thì lấy, trầu mua thì đừng

223. Con ơi học lấy nghề cha

Một đêm ăn trộm bằng ba năm làm

34
224. Con ơi, mẹ bảo con này
Học buôn, học bán cho tày người ta
Chứ đừng học thói chua ngoa
Họ hàng ghét bỏ, người ta chê người

225. Con ơi nhớ lấy câu này

Cướp đêm là giặc, cướp ngày là quan

226. Con rồng, cháu tiên

227. Con sâu làm rầu nồi canh

Một người làm xấu, nhơ danh cả nhà

228. Con sông bên lở, bên bồi

Bên lở thì đục, bên bồi thì trong
Sông kia nước chảy đôi dòng
Biết rằng bên đục, bên trong bên nào!

229. Con thợ cấy khó lấy con ông chủ điền
Con bán chuối chiên xứng duyên anh giò cháo
quảy

230. Con út, con ít như mít chín cây

Gái cũng như trai, ai ai cũng chuộng

231. Con vua thì lại làm vua

Con sãi ở chùa lại quét lá đa
Bao giờ dân nổi can qua
Con vua thất thế lại ra quét chùa

232. Còn ăn còn ngủ còn gân

Không ăn không ngủ có mần được chi

233. Còn cha gót đỏ như son

Ðến khi cha thác, gót con đen xì

234. Còn cha gót đỏ như son

Ðến khi cha chết gót con như bùn

235. Còn duyên, kẻ đón người đưa

Hết duyên, đi sớm về trưa một mình
35
236. Còn duyên kén những trai tơ
Hết duyên ông lão cũng quơ làm chồng

237. Còn duyên như tượng tô vàng

Hết duyên như ổ ong tàn ngày mưa
Còn duyên kẻ đón người đưa
Hết duyên đi sớm về trưa một mình

238. Còn đêm nay nữa mai đi

Lạng vàng không tiếc, tiếc chi ngồi kề
Còn đêm nay nữa, mai về
Lạng vàng không tiếc, tiếc kề má son

239. Còn nước, còn tát

240. Còn sống, con chẳng chịu nuôi

Linh đình làm giỗ cho ruồi nó bâu

241. Còn trời còn nước còn non

Còn cô bán rượu, anh còn say sưa

242. Cơn đàng Ðông, vừa trông vừa chạy

Cơn đàng Nam, vừa làm vừa chơi
Cơn đàng Tây, chẳng mưa dây cũng bão giật

243. Cong môi hay hót

Mỏng môi hay hờn, dầy môi ăn vụng

244. Còng số 8 như vàng mười tám

Anh vào tù như hoàng tử nhập cung
Coi đấm đá như bài ca vọng cổ

245. Cõng rắn cắn gà nhà

Rước voi dày mả tổ

246. Công anh chẻ nứa đan bồ

Con chị đi mất, anh vồ con em
Công anh rọc lá gói nem
Con chị đi mất, con em trốn chồng

36
247. Công anh xúc tép nuôi cò
Cò ăn, cò lớn cò dò đi đâu?

248. Công cha như núi Thái Sơn

Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con

249. Cu kêu ba tiếng cu kêu

Kêu mau đến Tết, dựng nêu ăn chè

250. Cu kêu từng cặp trên cây

Tào khương nghĩa nặng, sao mầy bỏ tao

251. Cúc mọc dưới sông anh kêu là cúc thủy

Sàigòn xa, chợ Mỹ cũng xa
Gởi thơ thăm hết nội nhà
Trước thăm phụ mẫu, sau là thăm em

252. Cùng nhau tớ trước, thầy sau

Chim kêu, vượn hú thêm đau đớn lòng

253. Của chồng, công vợ

254. Của chua ai nấy cũng thèm

Em cho chị mượn chồng em vài ngày
Chồng em đâu phải trâu cày
Mà cho chị mượn cả ngày lẫn đêm

255. Của kho, không lo cũng hết

256. Của không ngon, đông con cũng hết

257. Của làm ra để trên gác

Của cờ bạc để ngoài sân
Của phù vân để ngoài ngõ

258. Của mình, mình giữ bo bo

Của người thì thả cho bò nó ăn

259. Của một đồng, công một lượng

Công thì thưởng, tội thì trừng
37
Ðặng không mừng, mất không lo
Ăn chưa no, lo chưa tới
Ăn cơm mới, nói chuyện cũ
Cha mẹ cú, đẻ con tiên
Cha mẹ hiền, sinh con thảo

260. Của phù vân không chân hay chạy

261. Của thiên, trả địa

262. Của vào nhà quan như than đổ lò

Của vào nhà khó như gió vào nhà trống

263. Củi khô dễ nấu, chồng xấu dễ xài

264. Cũ người thì lại mới ta

Người chê rách rưới, ta cho là gấm nhung

265. Cũng trũng, cũng gò, cũng rẫy, đồng

Một bề biển lớn, ba bề sông
Bèo theo nước cuốn qua Vàm Láng
Nắng mở đường lên họp Chợ Giồng
Thế sự nếu dồn cơn nước nổi
Tình quê xin thắp bóng đèn chong
Ruộng biền, muối mặn đời thanh đạm
Dấu giữa phù hoa, há lạt lòng

266. Cười người chớ vội cười lâu

Cười người hôm trước hôm sau người cười

267. Cứu vật, vật ơn

Cứu nhân, nhân oán

D
1. Da mồi tóc bạc

2. Dao cau rọc lá trầu vàng

Mắt anh anh liếc, mắt nàng nàng đưa

3. Day qua bên trái gặp bảy mũi dùi

Day qua bên mặt gặp mười mũi giáo

38
4. Dạy con từ thủa còn thơ
Dạy vợ từ thủa ban sơ mới về

5. Dạy con từ thuở còn thơ

Dạy vợ dạy thuở bơ vơ mới về

6. Dã tràng xe cát biển Ðông

Nhọc nhằn mà chẳng nên công cán gì

7. Dâu ông nọ ném tằm bà kia

8. Dầu bông bưởi, dầu bông lài

Xức vô tới Tết còn hoài mùi cứt trâu

9. Dầu bông quế, dầu bông hường

Hải đường, thơm thiệt là thơm
Tóc em như lông con chó xồm
Xức dầu thì xức, ai thèm dòm, bớ em Hai

10. Dầu bông sứ, dầu bông ngâu

Xức tóc con Thị Mầu
Nó đứng đầu cầu
Nắng dãi mưa dầu, hôi hãy còn hôi

11. Dầu cù là hiệu Ông Tiên

Xức vô chót mũi, nổi điên tức thời

12. Dẫu xây chín bậc phù đồ

Không bằng làm phước cứu cho một người

13. Dốc một lòng lấy chồng hay chữ

Ðể ra vào kinh sử lắng nghe

14. Dốt đặc cán mai

15. Duyên phải duyên kim cải

Ngãi phải ngãi giao hòa
Rồi mai mốt đây con bạn nói dìa nhà
Cho qua nhắn kỉnh thăm cô bác với ông bà đặng
bình an

39
16. Dù ai buôn bán nơi đâu
Mồng Mười, tháng Tám chọi trâu thì về

17. Dù ai cho bạc cho vàng

Chẳng bằng trông thấy mặt chàng hôm nay

18. Dù ai nói ngã nói nghiêng

Thì ta vẫn vững như kiềng ba chân

19. Dương Ðông gió lạnh không tình sưởi

Rượu đã say mèm vẫn nhớ thương

20. Ðà Lạt có thác Camly

Ai muốn sầu bi về hồ Than Thở

21. Ðàn bà nói có là không

Nói yêu là ghét, nói buồn là vui

22. Ðàn bà tốt tóc thì sang

Ðàn ông tốt tóc thì mang nặng đầu

23. Ðàn đâu mà gảy tai trâu

Ðạn đâu bắn sẻ, gươm đâu chém ruồi

24. Ðàn kêu tích tịch tình tang

Ai đem công chúa lên thang mà về

25. Ðàn ông đi biển có đôi

Ðàn bà đi biển mồ côi một mình

26. Ðàn ông không râu bất nghì

Ðàn bà không vú lấy gì nuôi con

27. Ðàn ông năm bảy lá gan

Lá ở cùng vợ, lá toan cùng người

28. Ðàn ông nông nổi giếng khơi

Ðàn bà sâu sắc như cơi đựng trầu

40
29. Ðánh bạc quen tay
Ngủ ngày quen mắt
Ăn vặt quen mồm

30. Ðánh chết cái tật chẳng chừa

Ðến mai ra chợ, bánh dừa lại ăn

31. Ðánh chó phải nể mặt chủ nhà

32. Ðánh trống qua cửa nhà sấm
33. Ðầu voi, đuôi chuột

34. Ðẻ con chẳng dạy chẳng răn

Thà rằng nuôi lợn cho ăn lấy lòng

35. Ðem chuông đi đánh xứ người

Không kêu cũng đánh ba hồi cho kêu

36. Ðêm khuya gà gáy ó o

Quân tử thức dậy còn mò đi đâu??

37. Ðêm tháng Năm chưa nằm đã sáng

Ngày tháng Mười chưa cười đã tối

38. Ðèn Sài Gòn ngọn xanh, ngọn đỏ

Ðèn Mỹ Tho ngọn tỏ, ngọn lu
Anh về học lấy chữ nhu
Chín trăng em cũng đợi, mười thu em cũng chờ

39. Ðèn cầu tàu ngọn lu, ngọn tỏ

Anh trông không rõ, anh ngỡ đèn màu
Rút gươm đâm họng, máu trào
Ðể em ở lại, em kiếm thằng nào hơn anh

40. Ðèn nhà lầu hết dầu, đèn tắt

Lửa nhà máy hết cháy thành than
Nhang chùa Ông hết mạt, nhang tàn
Kể từ khi em biết được chàng
Ðêm về em lăn lộn như con chim phượng hoàng bị
tên

41
41. Ðèo nào cao bằng đèo Châu Ðốc
Xứ nào dốc bằng xứ Nam Vang
Một tiếng anh than ba bốn đôi vàng em không tiếc
Anh lấy đặng em rồi anh trốn biệt lánh thân

42. Ðèn nào sáng bằng đèn Sa Ðéc

Gái nào đảm bằng gái Nha Mân
Anh thả ghe câu lên xuống mấy lần
Thương em đứt ruột, nhưng tới gần lại run

43. Ðèn treo ngang quán

Tỏ rạng bờ kinh
Em có thương anh thì ăn nói cho thiệt tình
Ðừng để cho anh lên xuống một mình bơ vơ

44. Ðêm khuya nguyệt lặn sao tàn

Ðồng hồ điểm nhặt nhớ chàng không quên

45. Ðêm khuya thắp chút dầu dư

Tim loan cháy lụn, sầu tư một mình

46. Ðêm khuya thiếp mới hỏi chàng

Cau xanh ăn với trầu vàng xứng chăng?

47. Ðêm khuya, trăng dọi lầu son

Vào ra thương bạn, héo hon ruột vàng
Bển qua đây đàng đã xa đàng
Dầu tui có lâm nguy thất thế
Hỏi con bạn vàng nó cứu không?
Chiều rồi kẻ Bắc, người Ðông
Trách lòng người nghĩa, nói không thiệt lời

48. Ðêm nằm tàu chuối có đôi

Hơn nằm chiếu tốt lẻ loi một mình

49. Ðêm qua, đêm lạnh, đêm lùng

Ðêm đắp áo ngắn, đêm chung áo dài
Bây giờ chàng đã nghe ai
Aó ngắn chẳng đắp, aó dài không chung
Bây giờ sự đã nhạt nhùng
Giấm thanh đổ biển mấy thùng cho chua

42
Cá lên mặt nước, cá khô
Vì anh, em phải giang hồ tiếng tăm

50. Ðêm qua nguyệt lặn về Tây

Sự tình kẻ ấy, người đây còn dài
Trúc với mai, mai về trúc nhớ
Trúc trở về, mai nhớ trúc không
Bây giờ kẻ Bắc, người Ðông
Kể sao cho xiết tấm lòng tương tư

51. Ðêm qua ra đứng bờ ao

Trông cá, cá lặn trông sao sao mờ
Buồn trông con nhện giăng tơ
Nhện ơi, nhện hỡi nhện chờ mối ai?
Buồn trông chênh chếch sao mai
Sao ơi, sao hỡi nhớ ai sao mờ
Ðêm đêm nhìn dải Ngân Hà
Ngôi sao Tinh đẩu đã ba năm tròn
Ðá mòn, nhưng dạ chẳng mòn
Ngàn năm nước chảy, dạ còn trơ trơ

52. Ðêm thanh cảnh vắng

Thức trắng năm canh
Một duyên, hai nợ, ba tình
Ðường kia,nỗi nọ, phận mình ra sao?

53. Ðến đây đất nước lạ lùng

Con chim kêu cũng sợ, con cá vẫy vùng cũng lo

54. Ðến ta mới biết của ta

Trăm nghìn năm trước biết là của ai

55. Ðề huề chồng vợ

Như bí rợ nấu kiểm với khoai lang
Như tép rang ăn cặp với canh khoai mỡ

56. Ði chùa lạy Phật cầu chồng

Hộ pháp liền bảo đờn ông hết rồi

57. Ði đâu cho thiếp theo cùng

Ðói no thiếp chịu, lạnh lùng thiếp cam

43
58. Ði đâu mà chẳng biết ta
Ta con ông Sấm, cháu bà Thiên Lôi
Xưa kia ta ở trên trời
Ðứt dây rơi xuống làm người thế gian

59. Ði đâu mà vội mà vàng

Mà vấp phải đá mà quàng phải dây
Thủng thỉnh như chúng anh đây
Thì đá nào vấp, thì dây nào quàng

60. Ði một ngày đàng, học một sàng khôn

61. Ði cho biết đó biết đây

Ở nhà với mẹ biết ngày nào khôn

62. Ði qua nhà nhỏ

Thấy đôi liễn đỏ có bốn chữ vàng
Thạnh suy anh chưa biết chớ thấy nàng anh vội
thương

63. Ði với bụt mặc áo cà sa

Ði với ma mặc áo giấy

64. Ðiểu tận, cung tàn

65. Ðò từ Ðông Ba, đò qua Ðập Ðá

Ðò từ Vỹ Dạ, thẳng ngã Ba Sình
Lờ đờ bóng ngã, trăng chênh
Tiếng hò xa vọng nghĩa tình nước non

66. Ðó đây trước lạ sau quen

Chẳng gần, qua lại đôi phen cũng gần

67. Ðói ăn rau, đau uống thuốc

68. Ðói lòng, ăn đọt chà là

Ðể cơm nuôi mẹ, mẹ già yếu răng

69. Ðói lòng, ăn nắm lá sung

Chồng một thì lấy, chồng chung thì đừng

44
70. Ðói lòng, ăn nửa trái sim
Uống lưng bát nước đi tìm người thương

71. Ðói lòng, nuốt trái khổ qua

Nuốt vô sợ đắng, nhả ra con bạn cười

72. Ðón cửa trước, rước cửa sau

73. Ðòn xóc hai đầu

74. Ðôi ta chẳng được sum vầy

Khác nào cánh nhạn lạc bầy kêu sương
Vì sương nên núi bạc đầu
Cành lay bởi gió hoa sầu vì mưa

75. Ðôi ta đã trót lời thề

Con dao lá trúc đã kề tóc mai
Dặn rằng: Ai chớ quên ai!

76. Ðôi ta như loan với phượng

Nỡ lòng nào để phượng lià cây
Muốn cho có đó, có đây
Ai làm nên nỗi nước này chàng ôi
Thà rằng chẳng biết thì thôi
Biết rồi gối chiếc lẻ loi thêm phiền

77. Ðôi ta như thể con tằm

Cùng ăn một lá, cùng nằm một nong
Ðôi ta như thể con ong
Con quấn con quít, con trong con ngoài
Ðôi ta như thể con bài
Chồng đánh, vợ kết chẳng sai con nào

78. Ðồn rằng quan tướng có oai

Cưỡi ngựa một mình, chẳng phải vịn ai
Vua khen rằng: "Ấy, mới tài"
Ban cho cái áo, với hai quan tiền
Ðánh giặc thì chạy trước tiên
Xông vào trận tiền, cởi khố giặc ra
Giặc sợ giặc chạy
Trở về gọi mẹ mổ gà khao quân

45
79. Ðông sao thời nắng, vắng sao thời mưa
80. Ðông tay hơn hay làm

81. Ðố ai biết lúa mấy cây

Biết sông mấy khúc, biết mây mấy từng
Ðố ai quét sạch lá rừng
Ðể ta khuyên gió, gió đừng rung cây
Rung cây, rung cỗi, rung cành
Rung sao cho chuyển lòng anh với nàng

82. Ðố ai lặn xuống vực sâu

Ru con không hát, em chừa nguyệt hoa

83. Ðố anh con rít mấy chưn

Cầu Ô mấy nhịp, chợ Ðinh mấy người
Mấy người bán áo con trai
Chợ trong bán chỉ, chợ ngoài bán kim

84. Ðổ lửa than nên vàng lộn trấu

Anh mảng thương thầm chưa thấu dạ em

85. Ðời vua Thái Tổ, Thái Tông

Lúa rụng đầy đồng, gà chẳng cần ăn

86. Ðồng Ðăng có phố Kỳ Lừa

Có nàng Tô Thị, có chùa Tam Thanh
Ai lên xứ Lạng cùng anh
Bõ công bác mẹ sinh thành ra em
Tay cầm bầu rượu nắm nem
Mải vui quên hết lời em dặn dò
Gánh vàng đi đổ sông Ngô
Ðêm nằm mơ tưởng đi mò sông Thương
Vào chùa thắp một nén hương
Tay khấn, miệng vái, bốn phương chùa này

87. Ðồng Tháp Mười cò bay thẳng cánh

Nước Tháp Mười lóng lánh cá tôm
Muốn ăn bông súng mắm kho
Thì vô Ðồng Tháp ăn no đã thèm

46
88. Ðồng tiền Vạn lịch
Thích bốn chữ vàng
Anh tiếc công anh gắn bó với nàng bấy lâu
Bây giờ nàng lấy chồng đâu?
Ðể anh giúp đỡ trăm cau nghìn vàng

89. Ðồng vợ đồng chồng,

Tát biển Ðông cũng cạn

90. Ðổng Kim Lân hồi còn nhỏ, đi bán giỏ nuôi mẹ
Anh gặp em đây không cửa không nhà
Muốn vô gá nghĩa, biết là đặng chăng?

91. Ðốt than nướng cá cho vàng

Lấy tiền mua rượu cho chàng uống chơi

92. Ðờn cò lên trục kêu vang

Qua còn thương bậu, bậu khoan có chồng
Muốn cho nhơn nghĩa đạo đồng
Qua đây thương bậu hơn chồng bậu thương
Chiều nay qua phản bạn hồi hương
Nghe bậu ở lại vầy vương nơi nào
Ghe tui tới chỗ cắm sào
Nghe bậu có chốn muốn nhào xuống sông

93. Ðu đủ tía, bạc hà cũng tía

Ngọn lang đâm, ngọn mía cũng đâm
Anh thấy em tốt mã anh lầm
Bây giờ anh biết rõ, vàng cầm anh cũng buông

94. Ðưa nhau đổ chén rượu hồng

Mai sau em có theo chồng đất xa
Qua đò gõ nhịp chèo ca
Nước xuôi làm rượu quan hà chuốc say

95. Ðục nước, béo cò

96. Ðủng đỉnh như ông Từ vào đền
97. Ðược làm vua, thua làm giặc
98. Ðược voi, đòi tiên
99. Ðứng mũi, chịu sào

47
100. Ðường trơn trợt gượng đi kẻo té
Áo còn nguyên ai nỡ xé vá quàng
Hồi sớm mai, gặp em sao anh không hỏi
Hay dạ của chàng nay đã hết thương?

101. Ðường vô xứ Nghệ quanh quanh

Non xanh nước biếc như tranh hoạ đồ

102. Ðứt tay một chút còn đau

Huống chi nhân nghĩa, lìa sao cho đành

E
1. Em có chồng sao em không nói?
Ðể anh theo anh chọc em hoài
Chắc có ngày anh sẽ bị ăn dao phay!

2. Em đeo chiếc kim hườn

Em còn chờn vờn chiếc kim xuyến
Hườn xuyến vuột tay rồi, buồn nghiến, ai thương!

3. Em liều một cái bánh bò

Con nào chót chét, cặp giò em chặt hai

4. Em liều một chén dầu chanh

Con nào hỗn dữ, vuốt nanh em bẻ liền

5. Em liều một trái sầu riêng

Con nào độc hiểm, em nghiền ra tro

6. Em là con gái đồng trinh

Em đi qua đình, ông Nghè cho lính ra ve
Trăm lạy ông Nghè, tôi đã có con
Có con thì mặc có con
Thắt lưng cho ròn đặng lấy chồng quan

7. Em nghĩ thân em, như kiếng lấm lem cát bụi

Ai đó lau chùi, biết tới buổi nào xong?

8. Em như hoa gạo trên cây

Anh như một đám cỏ may bên đường

48
Lạy trời cho cả gió sương
Hoa gạo rụng xuống, lại luồn cỏ may

9. Em như một cái sập vàng

Anh như manh chiếu bên đàng bỏ quên
Lạy trời cho gió nổi lên
Cho manh chiếu rách lên trên sập vàng

10. Em nhớ thương ai mà mặt mày ngơ ngác

Nhớ tên hốt rác hay thương thằng vét đường
mương?

11. Em ơi, anh bảo em này

Sông sâu chớ lội, đò đầy chớ đi

12. Em ơi, em có thương anh

Em ra canh lính cho anh leo tường!

13. Em ơi, em ở lại nhà

Vườn dâu em hái mẹ già em thương
Mẹ già một nắng hai sương
Chị đi một bước trăm đường xót xa
Cậy em em ở lại nhà

14. Em thấy anh em cũng muốn chào

Sợ anh chồng cũ, nó đứng bờ rào nó trông

15. Em thấy anh em cũng muốn chào

Sợ rằng chị ả dắt dao trong mình
Dao trong mình, gươm anh cặp nách
Thuận nhơn tình khoét vách sang chơi

16. Em thương nhớ ai ngơ ngẩn bên đầu cầu

Lược thưa biếng chải, gương Tàu biếng soi
Cái sập đá bỏ vắng em không ngồi
Vườn hoa hoang lạnh mặc người vào ra

17. Em về hỏi mẹ cùng cha

Có cho em lấy chồng xa hay đừng

49
18. Én bay thấp, mưa ngập bờ ao
Én bay cao, mưa rào lại tạnh

G
1. Gà đẻ, cục tác

2. Gà đen chân trắng, mẹ mắng cũng mua

Gà trắng chân chì, mua chi giống ấy

3. Gà nào hay bằng gà Cao Lãnh

Gái nào bảnh bằng gái Nha Mân

4. Gà què ăn quẩn cối xay

Ăn đi, ăn lại cối tày một bên

5. Gan teo mấy đoạn, ruột thắt mấy từng

Mình bảy buôi lỗ miệng đặng cầm chừng xa tui

6. Gái có chồng như gông đeo cổ

Gái không chồng như phản gỗ long đanh

7. Gái có chồng như gông đeo cổ

Trai có vợ như rợ buộc chân

8. Gái không chồng như thuyền không lái

Trai không vợ như ngựa không cương

9. Gái lấy trai, đúng là gái dại

Trai lấy rồi, trai lại bán rao
Gái đâu có thứ hỗn hào
Trai chưa làm rể, gái vào làm dâu

10. Gái một con, trông mòn con mắt

11. Gái Tầm Vu đồng xu ba đứa

Con trai Thủ Thừa cỡi ngựa xuống mua

12. Gái Thới Bình lòng ngay dạ thẳng

Trai bạc tình một cẳng về quê

50
13. Gạo Ba Thắt trắng như bông bưởi
Nước phông-tên tiền rưỡi một đôi
Saigon vui lắm em ơi
Lấy chồng về đó, một đời sướng thân

14. Gạo chợ, nước sông, củi đồng, nồi đất

15. Gạo ngon nấu cháo chưa nhừ

Mặt chị có thẹo, ảnh chừa đôi bông

16. Gẫm xem sự thế nực cười

Một con cá lội, mấy người buông câu

17. Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng

18. Gập ghềnh nước chảy qua đèo

Bà già tập tễnh mua heo cưới chồng

19. Ghe anh đỏ mũi xanh lườn

Ở trên Gia Ðịnh xuống vườn thăm em

20. Ghe anh mỏng ván, bóng láng nhẹ chèo

Xin anh bớt mái, nương lèo đợi em

21. Ghe em rẽ vô ngọn, anh chẳng đón chẳng chờ

Ghe anh tách bến tách bờ, em buồn cho trăng mờ
sao lặn
Mình lấy nhau chẳng đặng bởi bà mai lưỡi vắn ít lời
Mật đường dù chẳng đi đôi
Chút hương rớt lại, một đời chưa quên

22. Ghe lên ghe xuống dầm dề

Sao anh không gởi thơ về thăm em?

23. Ghét con xẩm lai mê trai, mi lai nhãn khứ

Ôm bụng trống chầu, bỏ xứ ra đi

24. Ghét của nào trời trao của đó!

25. Già kén, kẹn hom

51
26. Già thì đặc bí bì bì
Con gái đương thì rỗng toác toàng toang
Ngoài xanh trong trắng như ngà
Ðàn ông cũng chuộng, đàn bà cũng yêu
(Ðố là quả gì? - quả cau dầy)

27. Giàu ba mươi tuổi chớ mừng

Khó ba mươi tuổi em đừng vội lo

28. Giàu cha, giàu mẹ thì ham

Giàu cô giàu bác, ai làm nấy ăn

29. Giàu đâu đến kẻ ngủ trưa

Sang đâu đến kẻ say sưa rượu chè

30. Giàu đổi bạn, sang đổi vợ

31. Giàu từ trong trứng giàu ra
32. Giàu út ăn, khó út chịu
33. Giàu vì bạn, sang vì vơ.

34. Giả đò mua khế bán chanh

Giả đi đòi nợ thăm anh kẻo buồn

35. Giặc Tây đánh tới Cần Giờ

Bậu đừng thương nhớ đợi chờ uổng công

36. Giặc đến nhà, đàn bà phải đánh

37. Giận cá, chém thớt

38. Giận chồng xách gói ra đi

Chồng theo năn nỉ, khoái tù ti trở về

39. Giấy hồng đơn bán mấy

Cho anh mua lấy một tờ
Viết thơ quốc ngữ
Dán trên trái bưởi
Thả xuống giang hà
Bớ cô gánh nước bên bờ
Xuống sông vớt bưởi để mà xem thơ

40. Gieo gió gặt bão

52
41. Gió đưa bụi chuối sau hè
Anh mê vợ bé bỏ bè con thơ
Con thơ tay ẵm, tay bồng
Tay dắt mẹ chồng, đầu đội thúng bông

42. Gió đưa bụi trúc ngã quỳ

Ba năm trực tiết còn gì là xuân

43. Gió đưa cây cải về trời

Rau răm ở lại, chịu lời đắng cay

44. Gió đưa gió đẩy bông trang

Bông búp về nàng, bông nở về anh

45. Gió đưa gió đẩy

Về rẫy ăn cua, về đồng ăn cá

46. Gió đưa liễu yếu, mai quằn

Liễu yếu mặc liễu, mai quằn mặc mai

47. Gió đưa mụ đội lên dinh

Ông đội buồn tình, xách nón chạy theo
Ông đội đòi cưới ba heo
Mụ đội đòi cưới con mèo cụt đuôi

48. Gió đưa cành trúc la đà

Tiếng chuông Thiên Mụ, canh gà Thọ Xương

49. Gió đưa tàu chuối la đà

Tiếng chuông Xá Lợi, canh gà Thủ Thiêm

50. Gió đưa trăng thì trăng đưa gió

Con trăng lặn rồi gió biết đưa ai?

51. Gió mùa Thu, mẹ đưa con ngủ

Năm canh dài thức đủ năm canh

52. Gió Nam non thổi lòn hang dế

Con bạn xa rồi để nhớ, để thương

53
53. Gió Nam non thổi lòn hang dế
Em đi lấy chồng nâng túi sửa khăn

54. Gió thổi một ngày năm bảy trận giông

Anh đi nằm bãi sao không thấy về

55. Gió vàng hiu hắt đêm thanh

Ðường xa, dặm vắng xin anh đừng về
Mảnh trăng đã trót lời thề
Sao anh để gánh nặng nề riêng em

56. Giọt máu đào hơn ao nước lã

57. Gò Công giáp biển, nổi tiếng mắm tôm chà

Mắm tôm chua ai ai cũng chắt lưỡi hít hà
Saigon, chợ Mỹ ai mà không hay

58. Gối rơm theo phận gối rơm

Có đâu dưới thấp mà chồm lên cao

59. Gỗ cẩm lai cậy cứng

Gỗ huỳnh đàn cậy thơm
Rác nọ chê rơm
Như cá cơm ghét cá rói

G
1. Gà đẻ, cục tác

2. Gà đen chân trắng, mẹ mắng cũng mua

Gà trắng chân chì, mua chi giống ấy

3. Gà nào hay bằng gà Cao Lãnh

Gái nào bảnh bằng gái Nha Mân

4. Gà què ăn quẩn cối xay

Ăn đi, ăn lại cối tày một bên

54
5. Gan teo mấy đoạn, ruột thắt mấy từng
Mình bảy buôi lỗ miệng đặng cầm chừng xa tui

6. Gái có chồng như gông đeo cổ

Gái không chồng như phản gỗ long đanh

7. Gái có chồng như gông đeo cổ

Trai có vợ như rợ buộc chân

8. Gái không chồng như thuyền không lái

Trai không vợ như ngựa không cương

9. Gái lấy trai, đúng là gái dại

Trai lấy rồi, trai lại bán rao
Gái đâu có thứ hỗn hào
Trai chưa làm rể, gái vào làm dâu

10. Gái một con, trông mòn con mắt

11. Gái Tầm Vu đồng xu ba đứa

Con trai Thủ Thừa cỡi ngựa xuống mua

12. Gái Thới Bình lòng ngay dạ thẳng

Trai bạc tình một cẳng về quê

13. Gạo Ba Thắt trắng như bông bưởi

Nước phông-tên tiền rưỡi một đôi
Saigon vui lắm em ơi
Lấy chồng về đó, một đời sướng thân

14. Gạo chợ, nước sông, củi đồng, nồi đất

15. Gạo ngon nấu cháo chưa nhừ

Mặt chị có thẹo, ảnh chừa đôi bông

16. Gẫm xem sự thế nực cười

Một con cá lội, mấy người buông câu

17. Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng

55
18. Gập ghềnh nước chảy qua đèo
Bà già tập tễnh mua heo cưới chồng

19. Ghe anh đỏ mũi xanh lườn

Ở trên Gia Ðịnh xuống vườn thăm em

20. Ghe anh mỏng ván, bóng láng nhẹ chèo

Xin anh bớt mái, nương lèo đợi em

21. Ghe em rẽ vô ngọn, anh chẳng đón chẳng chờ

Ghe anh tách bến tách bờ, em buồn cho trăng mờ
sao lặn
Mình lấy nhau chẳng đặng bởi bà mai lưỡi vắn ít lời
Mật đường dù chẳng đi đôi
Chút hương rớt lại, một đời chưa quên

22. Ghe lên ghe xuống dầm dề

Sao anh không gởi thơ về thăm em?

23. Ghét con xẩm lai mê trai, mi lai nhãn khứ

Ôm bụng trống chầu, bỏ xứ ra đi

24. Ghét của nào trời trao của đó!

25. Già kén, kẹn hom

26. Già thì đặc bí bì bì

Con gái đương thì rỗng toác toàng toang
Ngoài xanh trong trắng như ngà
Ðàn ông cũng chuộng, đàn bà cũng yêu
(Ðố là quả gì? - quả cau dầy)

27. Giàu ba mươi tuổi chớ mừng

Khó ba mươi tuổi em đừng vội lo

28. Giàu cha, giàu mẹ thì ham

Giàu cô giàu bác, ai làm nấy ăn

29. Giàu đâu đến kẻ ngủ trưa

Sang đâu đến kẻ say sưa rượu chè

56
30. Giàu đổi bạn, sang đổi vợ
31. Giàu từ trong trứng giàu ra
32. Giàu út ăn, khó út chịu
33. Giàu vì bạn, sang vì vơ.

34. Giả đò mua khế bán chanh

Giả đi đòi nợ thăm anh kẻo buồn

35. Giặc Tây đánh tới Cần Giờ

Bậu đừng thương nhớ đợi chờ uổng công

36. Giặc đến nhà, đàn bà phải đánh

37. Giận cá, chém thớt

38. Giận chồng xách gói ra đi

Chồng theo năn nỉ, khoái tù ti trở về

39. Giấy hồng đơn bán mấy

Cho anh mua lấy một tờ
Viết thơ quốc ngữ
Dán trên trái bưởi
Thả xuống giang hà
Bớ cô gánh nước bên bờ
Xuống sông vớt bưởi để mà xem thơ

40. Gieo gió gặt bão

41. Gió đưa bụi chuối sau hè

Anh mê vợ bé bỏ bè con thơ
Con thơ tay ẵm, tay bồng
Tay dắt mẹ chồng, đầu đội thúng bông

42. Gió đưa bụi trúc ngã quỳ

Ba năm trực tiết còn gì là xuân

43. Gió đưa cây cải về trời

Rau răm ở lại, chịu lời đắng cay

44. Gió đưa gió đẩy bông trang

Bông búp về nàng, bông nở về anh

57
45. Gió đưa gió đẩy
Về rẫy ăn cua, về đồng ăn cá

46. Gió đưa liễu yếu, mai quằn

Liễu yếu mặc liễu, mai quằn mặc mai

47. Gió đưa mụ đội lên dinh

Ông đội buồn tình, xách nón chạy theo
Ông đội đòi cưới ba heo
Mụ đội đòi cưới con mèo cụt đuôi

48. Gió đưa cành trúc la đà

Tiếng chuông Thiên Mụ, canh gà Thọ Xương

49. Gió đưa tàu chuối la đà

Tiếng chuông Xá Lợi, canh gà Thủ Thiêm

50. Gió đưa trăng thì trăng đưa gió

Con trăng lặn rồi gió biết đưa ai?

51. Gió mùa Thu, mẹ đưa con ngủ

Năm canh dài thức đủ năm canh

52. Gió Nam non thổi lòn hang dế

Con bạn xa rồi để nhớ, để thương

53. Gió Nam non thổi lòn hang dế

Em đi lấy chồng nâng túi sửa khăn

54. Gió thổi một ngày năm bảy trận giông

Anh đi nằm bãi sao không thấy về

55. Gió vàng hiu hắt đêm thanh

Ðường xa, dặm vắng xin anh đừng về
Mảnh trăng đã trót lời thề
Sao anh để gánh nặng nề riêng em

56. Giọt máu đào hơn ao nước lã

58
57. Gò Công giáp biển, nổi tiếng mắm tôm chà
Mắm tôm chua ai ai cũng chắt lưỡi hít hà
Saigon, chợ Mỹ ai mà không hay

58. Gối rơm theo phận gối rơm

Có đâu dưới thấp mà chồm lên cao

59. Gỗ cẩm lai cậy cứng

Gỗ huỳnh đàn cậy thơm
Rác nọ chê rơm
Như cá cơm ghét cá rói

H
1. Hà Nội, ba sáu phố phường
Hàng mật, hàng đường, hàng muối trắng tinh
Từ ngày ta phải lòng mình
Bác mẹ đi rình đã mấy mươi phen

2. Hàm chó, vó ngựa

3. Hát bội làm tội người ta

Ðàn ông bỏ vợ, đàn bà bỏ con

4. Hát hay không bằng hay hát

5. Hèn lâu mới gặp thầy Hai

Thuận tay điếu hút, điếu vấn, điếu vắt lỗ tai

6. Hèn mà làm bạn với sang

Kẻ ngồi người đứng có ngang nhau bao giờ

7. Hổ phụ sanh hổ tử, lân mẫu xuất lân nhi

8. Hổ xuống bình nguyên bị chó lờn

9. Hoa thơm, ai chẳng muốn đeo

Người khôn, ai nỡ cứ theo nặng lời

59
10. Hoa thơm ai chẳng nâng niu
Người khôn ai chẳng mến yêu mọi bề

11. Hoành hoạch, hoành hoạch

Giặt áo chồng tao
Giặt áo phải giặt cho sạch
Phơi áo thì phơi trên sào
Ðừng phơi hàng rào rách áo chồng tao

12. Họa hổ họa bì, nan họa cốt

Tri nhân tri diện, bất tri tâm

13. Hoạ vô đơn chí, phúc bất trùng lai

14. Học ăn, học nói, học gói, học mở
15. Học đi đôi với hành

16. Học hành thi cử mà chi

Sáng sáng ăn no, tối ngủ khì

17. Học thầy không tầy học bạn

18. Học trò đi mò cơm nguội

Lỡ trượt vỏ dưa, té cái đụi, la trời

19. Học trò thò lò mũi xanh

Cầm miếng bánh đúc, chạy quanh nhà thầy

20. Hỏi vợ thì cưới liền tay

Chớ để lâu ngày lắm kẻ dèm pha

21. Hôm nay có đám giỗ gần

Trong bụng bần thần, chẳng muốn nấu cơm

22. Hôm qua anh đến chơi nhà

Thấy mẹ nằm võng, thấy cha nằm giường
Thấy em nằm đất. anh thương
Anh đi mua gỗ đóng giường tám thang
Bốn góc thì anh bịt vàng
Bốn chân bịt bạc, tám thang chạm rồng

60
23. Hôm qua tát nước đầu đình
Bỏ quên chiếc áo trên cành hoa sen
Em bắt được thì cho anh xin
Hay là em để làm tin trong nhà
Áo anh sứt chỉ đường tà
Vợ anh chưa có, Mẹ già chưa khâu
Áo anh sứt chỉ đã lâu
Mai mượn cô ấy sang khâu cho dùm
Khâu rồi anh sẽ trả công
Mai mốt lấy chồng anh sẽ giúp cho
Giúp em một thúng xôi vò
Một con lợn béo, một vò rượu tăm
Giúp em đôi chiếu em nằm
Ðôi chăn em đắp, đôi tằm em đeo
Giúp em quan tám tiền cheo
Quan hai tiền cưới, lại đèo buồng cau

24. Hòn đất mà biết nói năng

Thì thầy địa lý hàm răng không còn

25. Hỗn như gấu

26. Hơn nhau manh aó, tấm quần

Cởi ra mình trần, ai cũng như ai

27. Hỡi cô tát nước bên đàng

Sao cô múc ánh trăng vàng đổ đi

28. Hỡi người kẻ đóng then gài

Có hay, có biết kẻ ngoài trùng dương

29. Huệ nhớ thương Lan, héo vàng xác Huệ

Anh quá thương nàng, trối kệ thị phi

30. Hút sách là chuyện chẳng lành

Trâu bò vườn ruộng hoá thành khói mây

31. Hùm dữ chẳng ăn thịt con

I
1. Ích kỷ hại nhơn
61
2. Im hơi, lặng tiếng
3. Im lặng là vàng
4. Im như thóc
5. Im thin thít miệng mình
6. Im thin thít như thịt nấu đông

K
1. Kẻ bằm chả, người gói nem
Kẻ dệt trướng, người thêu rèm, ngang nhau

2. Kết cỏ, ngậm vành

3. Khác nào quạ mượn lông công

Ngoài hình xinh đẹp, trong lòng xấu xa

4. Khách đến nhà, chẳng gà cũng vịt

5. Khéo ăn thì no, khéo co thì ấm

6. Khi vui miếng thuốc, miếng trầu

Khi buồn đi mất, biết đâu mà tìm

7. Khi vui, non nước cũng vui

Khi buồn, sáo thổi, kèn đôi cũng buồn

8. Khi xưa ai cấm duyên bà

Bây giờ bà già, bà cấm duyên con

9. Khôn ba năm, dại một giờ

10. Khôn cho người ta vái

Dại cho người ta thương
Dở dở ương ương, chỉ tổ cho người ta ghét

11. Khôn cũng chết, dại cũng chết, biết thì sống

12. Khôn dại tại tâm

Hay giận âm thầm là người ích kỷ

13. Khôn ngoan chẳng lọ là nhiều

Người khôn mới nói nửa điều đã khôn
62
14. Khôn ngoan cũng thể đàn bà
Dẫu rằng vụng dại cũng là đàn ông

15. Khôn ngoan đối đáp người ngoài

Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau

16. Khôn ngoan hiện ra mặt

Què quặt hiện ra chưn tay

17. Khôn nhờ, dại chịu

18. Khôn thì trong trí lượng ra

Dạy thì học lóm người ta bề ngoài

19. Khôn từ trong trứng khôn ra

Dại dẫu đến già cũng dại

20. Không ai giàu ba họ

Không ai khó ba đời

21. Không chồng ăn bữa nồi năm

Ăn đói ăn khát mà cầm lấy hơi
Có chồng ăn bữa nồi mười
Ăn đói ăn khát mà nuôi lấy chồng

22. Không chồng mà chửa mới ngoan

Có chồng mà chửa, thế gian sự thường

23. Không chùi để vậy lu li

Chùi ra tỏ rạng khác gì trăng thu

24. Không thầy, đố mầy làm nên

25. Khuyên chàng đọc sách ngâm thơ

Dầu cạn thiếp rót, đèn mờ thiếp khêu

26. Khuyên em chớ giận anh chi

Thoa son, giồi phấn rồi đi chụp hình

27. Kiến tha lâu cũng đầy tổ

63
28. Kiềng ba chân vững như bàn thạch
Bỏ chuyện người tọc mạch ngoài tai
Sông sâu thì có sào dài
Ai cầm bị gậy ăn mày nên thân

29. Kiểng vật còn đây, em đành đi mất

Bạn ngọc xa rồi, gia thất ai coi?

30. Kiểng vật còn đây, người đà đâu mất

Con bạn xa rồi, trời đất quạnh hiu

31. Kim đâm vô thịt thì đau

Thịt đâm vô thịt nhớ nhau suốt đời

32. Kim vàng ai nỡ uốn câu

Người khôn ai nỡ nói nhau nặng lời

33. Kỳ nhông là ông kỳ đà,

Kỳ đà là cha cắc ké
Cắc ké là mẹ kỳ nhông

L
1. Lá khô lủng lẳng treo cành
Giận thì nói vậy, sao đành bỏ nhau

2. Lá lành đùm lá rách

3. Lá rụng về cội

4. Lác khô đi trước

Lác ướt đi sau
Mầy cùng với tao, hè, gãi!

5. Lạc làng theo chân chó,

Lạc ngõ nắm đuôi trâu

6. Làm anh ăn trước bước đầu

Dạy dỗ em út ngõ hầu thay cha

7. Làm dâu khó lắm em ơi

Nhịn ăn nhịn mặc nhịn lời mẹ cha

64
Nhịn cho nên cửa, nên nhà
Nên kèo, nên cột, nên xà tầm vông
Nhịn cho nên vợ nên chồng
Rồi em coi sóc lấy trong cửa nhà

8. Làm dâu khổ lắm ai ơi

Vui chẳng dám cười, buồn chẳng dám than

9. Làm hoa cho người ta hái

Làm gái cho người ta trêu

10. Làm khách sạch ruột

11. Làm quan, sang cả họ

12. Làm người ai muốn cùi đui

Phải sao chịu vậy, không vui chẳng buồn

13. Làm rể chớ nấu thịt trâu

Làm dâu chớ đồ xôi lại

14. Làm thì chẳng sánh bằng ai

Ăn thì thứ nhất, thứ hai trong làng

15. Làm trai chí ở cho bền

Ðừng lo muộn vợ, đừng phiền muộn con

16. Làm trai cho đáng nên trai

Phú Xuân cũng trải, Ðồng Nai cũng từng

17. Làm trai cho đáng nên trai

Xuống Ðông, Ðông tĩnh. Lên Ðoài, Ðoài an

18. Làm trai lấy được vợ hiền

Như cầm đồng tiền mua được của ngon

19. Làm trai quyết chí tang bồng

Sao cho tỏ mặt anh hùng mới cam

20. Làm trai quyết trí tu thân

Công danh chớ vội, nợ nần chớ lo

65
21. Lá vàng còn ở trên cây
Lá xanh rụng xuống trời hay chăng trời

22. Lan Huệ sầu ai, Lan Huệ héo

Lan Huệ sầu tình, trong héo ngoài tươi

23. Lanh như cắt

24. Lạnh như tiền

25. Lạy trời cho thổi gió Nồm

Ðể cho chúa Nguyễn thuận buồm về kinh

26. Lạy trời mưa xuống

Lấy nước tôi uống
Lấy ruộng tôi cày
Lấy bát cơm đầy
Lấy khứa cá to

27. Lắm con lắm nợ, lắm vợ lắm cái oan gia
28. Lắm mối, tối nằm không
29. Lắm sãi không ai đóng cửa chùa

30. Lẳng lơ thì cũng chẳng mòn

Chính chuyên cũng chẳng sơn son để thờ

31. Lẳng lơ vầng quế soi thềm

Hương đưa bát ngát càng thêm bận lòng
Gió thu thổi ngọn phù dung
Dạ nàng sắt đá anh rung cũng mềm

32. Lấy chàng từ thuở mười ba

Ðến năm mười tám thiếp đà năm con
Ra đường thiếp hãy còn son
Về nhà thiếp đã năm con cùng chàng

33. Lấy chồng cho đáng tấm chồng

Bõ công trang điểm, má hồng răng đen

34. Lấy chồng cờ bạc là tiên

Lấy chồng say rượu là duyên nợ nần

66
35. Lấy chồng làm lẽ khỏi lo
Cơm nguội đầy rá, cá kho đầy nồi

36. Lấy chồng làm lẽ khổ thay

Ði cấy, đi cày chị chẳng kể công
Ðến tối chị giữ lấy chồng
Chị cho manh chiếu nằm không nhà ngoài
Canh Tư chị gọi: Bớ Hai
Thức dậy nấu cám, thái khoai, đâm bèo

37. Lấy chồng phải biết mặt chồng

Ðêm nằm tư tưởng nghĩ ông láng giềng

38. Lấy chồng sang như chiếc vòng vàng

Lấy chồng thất học như gặp thằng mọi vọc phẩm
tiên

39. Lấy chồng từ thuở mười lăm

Chồng chê tôi bé chẳng nằm cùng tôi
Ðến năm mười tám, đôi mươi
Tôi nằm dưới đất, chồng lôi lên giường
Một rằng thương, hai rằng thương
Có bốn chân giường gãy một còn ba
Ai về nhắn mẹ cùng cha
Chồng tôi nay đã giao hoà với tôi

40. Lấy thúng úp voi

41. Lấy vợ kiêng tuổi đàn bà

Làm nhà kiêng tuổi đàn ông

42. Lận đận lao đao phải sao chịu vậy

Bởi số ăn mày bị gậy phải mang

43. Lập vườn thời phải khai mương

Làm trai hai vợ phải thương cho đồng

44. Lên non mới biết non cao

Nuôi con mới biết công lao mẹ hiền

67
45. Lênh đênh chiếc lá giữa dòng
Thương thân góa bụa phòng không lỡ thì
Gió đưa trúc ngã mai quì
Ba năm trực tiết còn gì là xuân

46. Lênh đênh một chiếc thuyền tình

Mười hai bến nước biết gửi mình về đâu

47. Lêu lâu mặt thớt

Lỡ trợt té dài
Kêu con xẩm lai
Ðem vài cục mỡ
Thoa mặt thoa mày
Cho hết mắc cở

48. Liếc dọc thằng trọc rụng rời

Liếc ngang ông hoàng bủn rủn
Liếc ngay thằng nài chết héo
Liếc xéo thằng vẹo chết khô

49. Liệu cơm, gắp mắm

Liệu con gả chồng

50. Liệu mà thờ kính mẹ cha

Ðừng tiếng nặng nhẹ người ta chê cười

51. Lòng anh như gió giữa đàng

Lòng em như ngọn nhang tàn giữa khuya

52. Lọng vàng che nải chuối xanh

Tiếc cho con chim phượng hoàng đậu cành tre khô

53. Lộc còn ẩn bóng cây tùng

Thuyền quyên đợi khách anh hùng sánh vai

54. Lộn con toán, bán con trâu

55. Lỗ miệng thì nói Nam mô

Trong lòng thì đựng ba bồ dao găm

68
56. Lỗ mũi em thì tám gánh lông
Chồng yêu, chồng bảo râu rồng trời cho
Ðêm nằm thì ngáy o o
Chồng yêụ chồng bảo ngáy cho vui nhà
Ði chợ thì hay ăn quà
Chồng yêu, chồng bảo về nhà đỡ cơm
Trên đầu những rác cùng rơm
Chồng yêu, chồng bảo hoa thơm giắt đầu

57. Lời đường thốt nốt đưa qua

Lời đường cát mỡ gà đưa lại

58. Lời nói chẳng mất tiền mua

Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau

59. Lù đù vác lu mà chạy

60. Lúa tháng Năm trông trăng rằm tháng Tám

Lúa tháng Mười trông mùng tám tháng Tư

61. Lúc nghèo thì chẳng ai nhìn

Ðến khi đỗ trạng chín nghìn bà con

62. Lục bình bông trắng, điên điển bông vàng

Ðiên điển mọc ở đất làng
Lục bình trôi nổi như chàng hát rong...

63. Lục tỉnh có hạt Ba Xuyên

Bạc Liêu chữ đặt, bình yên dân rày
Mậu Thìn vốn thiệt năm nay
Một ngàn hai tám, tiếng rày nổi vang
Phong Thạnh vốn thiệt tên làng
Giá Rai là quận, chợ làng kêu chung
Anh em Mười Chức công khùng
Bị tranh điền thổ, rùng rùng thác oan...

64. Lụy nhỏ lúc biệt ly, anh đi em ở

Cái mảnh tình chung ai nỡ xé đôi

65. Lưu ly nửa nước nửa dầu

Nửa thương cha mẹ nửa sầu căn duyên

69
66. Lười như hủi

67. Lưỡi không xương nhiều điều lắt léo

Miệng không vành mó méo tứ tung

68. Lửa gần rơm lâu ngày cũng bén

69. Lửng lơ con cá vàng

M
1. Má hồng hồng, muốn chồng thành dịch

2. Má ơi, con má hư rồi

Còn đâu má gả, má đòi bạc trăm

3. Má ơi, con má hư rồi

Má đừng trang điểm phấn giồi uổng công

4. Má ơi, con má luông tuồng

Có ngày thiên hạ lột truồng ô danh

5. Má ôi, con má phá thai

Nước da tái mét, trong ngoài đều hay

6. Má ôi, con má thất tình

Ăn khay trầu quế, uống chình rượu hương

7. Má ơi, đừng gả con xa

Chim kêu, vượn hú biết nhà má đâủ

8. Mai thích Huế, xế thích Quảng

9. Mâm thau chùi sáng

Ðể nằm trên ván
Bóng lộn thấy hình
Cháo đậu xanh kia, đường cát nọ
Nhớ mình quên ăn

10. Màn hoa lại trải chiếu hoa

Bát ngọc thì phải đũa ngà, mâm son

70
11. Mày thì cong tợ trăng non
Mặt thuôn trứng ngỗng, ngó mòn lông nheo

12. Mạch trong nước chảy ra trong

Thế nào đi nữa, con dòng vẫn hơn

13. Măng non nấu với gà đồng

Chơi nhau một trận, xem chồng về ai

14. Mắng mèo, chửi chó

15. Mắt long lanh vốn kẻ đa tình

Tướng ngoe nguẩy là người dâm đãng
Mình xà uốn khúc
Trường túc bất chi lao
Hồng diện, đa dâm đa thủy

16. Mặt em rỗ có ngày lì

Tay anh cán vá, ông nội em trì cũng không ra

17. Mặt má bầu, ngó lâu muốn chửi

Mặt chữ điền, tiền rưỡi cũng mua

18. Mặt trời vừa lặn, mặt trăng vừa ló

Nè em Hai ôi, lại đây cho anh tỏ một đôi lời
Nước bèo gặp gỡ vậy thôi
Mai anh ra cửa biển, em sống đời biệt ly

19. Mặt trời vừa lặn, mặt trăng vừa ló

Quới nương em ơi, anh xin tỏ với nàng
Con gái ông Bang, con gái ông Phủ
Qua cũng không màng
Chỉ chuộng con bạn ngọc biết đá vàng, thủy chung

20. Mật lắm, ruồi nhiều

21. Mật ngọt, chết ruồi
22. Mất lòng trước đặng lòng sau

23. Mất trâu mất ruộng không màng

Mất cây cuốc mục ra làng kiện thưa

71
24. Máu chảy ruột mềm
Môi hở răng lạnh

25. Mây xanh thì nắng, mây trắng thì mưa

26. Mây xưa cũng bỏ non về

Em xưa cũng giả câu thề đó đây
Nhớ đành biết mấy tầm tay
Chim bay biển Bắc, hoa gầy bãi Ðông!

27. Mấy đời bánh đúc có xương

Mấy đời dì ghẻ mà thương con chồng

28. Mẫu đơn nở cạnh bờ ao

Ðôi ta trinh tiết đợi nhau suốt đời

29. Mèo đến nhà thì khó,

Chó đến nhà thì sang

30. Mẹ cha trượng quá khuôn vàng

Ðền bồi sao xiết muôn vàn công ơn

31. Mẹ cú con tiên, mẹ hiền con thảo

32. Mẹ gà con vịt chắt chiu

Mấy đời dì ghẻ mà yêu con chồng

33. Mẹ già lo bảy lo ba

Lo cau trổ muộn, lo già hết duyên

34. Mẹ già như chuối ba hương

Như xôi nếp mật, như đường mía lau

35. Mẹ già ở túp lều tranh

Sớm khuya tối viếng mới đành dạ con

36. Mẹ mong gả thiếp về vườn

Ăn bông bí luộc, dưa hường nấu canh

37. Mẹ nuôi con bằng trời bằng bể

Con nuôi mẹ, con kể từng ngày
72
38. Mèo khen mèo dài đuôi
Chuột khoe chuột nhỏ dễ chui, dễ trèo

39. Mèo mù vớ cá rán

40. Minh mông nổi nước

Su đước rườm rà
Ở đây anh tính sao rả
Sắm bông hột lựu đặng mà cưới em!

41. Miếng ngon là miếng dữ

Miếng cử là miếng lành

42. Miếng trầu giải phá cơn sầu

Ăn cơm chẳng đặng, ăn trầu giải khuây

43. Miếng trầu là đầu câu chuyện

Con trâu là đầu cơ nghiệp

44. Mía sâu có đốt, nhà dột có nơi

45. Mình có thương, mình cắt tóc mình thề

Chỉ trời, vạch đất chớ hề bỏ nhau

46. Mình đành, cha mẹ chẳng đành

Cũng như gáo nước tưới hành không tươi

47. Mình nói dối ta mình chửa có chồng

Ta đi qua ngõ, mình bồng con ra
Con mình kheó giống con ta
Con mình bảy rưỡi, con ta ba phần

48. Mình nói dối ta mình hãy còn son

Ta đi qua ngõ thấy con mình bò
Con mình những trấu cùng tro
Ta đi xách nước rửa cho con mình

49. Mình về em chẳng cho về

Em nắm vạt áo em đề câu thơ

73
50. Mình về em chẳng cho về
Em nắm vạt áo em đề câu thơ
Câu thơ ba chữ đành rành
Chữ trung, chữ hiếu, chữ tình là ba
Chữ trung thì để phần cha
Chữ hiếu phần mẹ, đôi ta chữ tình

51. Mỏi gối chồn chân

52. Mồ côi cha ăn cơm với cá

Mồ côi mẹ liếm lá đầu đường

53. Môn đăng hộ đối

54. Mồng chín tháng chín có mưa

Thì con sắm sửa cày bừa làm ăn
Mồng chín tháng chín không mưa
Thì con bán cả cày bừa đi buôn

55. Mồng năm, mười bốn, hăm ba

Ði chơi cũng thiệt, lọ là đi buôn

56. Một câu nhịn chín câu lành

57. Một cây làm chẳng nên non

Ba cây chụm lại nên hòn núi cao

58. Một con ngư.a đau, cả tàu bỏ cỏ !

59. Một con sâu làm rầu nồi canh

60. Một chờ, hai đợi, ba trông

Bốn thương, năm nhớ
Bảy tám chín mong, mười tìm

61. Một duyên, hai nợ, ba tình

Chiêm bao lẩn quất bên mình năm canh
Ðêm nằm lại nghĩ một mình
Ngọn đèn khêu tỏ bóng quỳnh bay cao
Trông ra nào thấy đâu nào
Ðám mây vơ vẩn ngôi sao mập mờ
Mong người, lòng những ngẩn ngơ

74
62. Một đàn cò trắng bay quanh
Cho loan nhớ phượng, cho mình nhớ ta
Mình nhớ ta như cà nhớ muối
Ta nhớ mình như cuội nhớ trăng
Mình về mình nhớ ta chăng
Ta về ta nhớ hàm răng mình cười

63. Một đêm tựa mạn thuyền rồng

Còn hơn chín kiếp ngồi trong thuyền chài

64. Một điều nói dối, sám hối bảy ngày

65. Một lần cho tởn tới già

Ðừng đi nước mặn cho hà ăn chân
66. Một liều ba bảy cũng liều
Cầm bằng như trẻ chơi diều đứt dây

67. Một lo đứng cửa trông ra

Hai lo đi lấy chồng xa nước người
Ba lo sợ chị em cười
Bốn lo đi ngược, về xuôi sao đành
Năm lo lúc tử, lúc sinh
Sáu lo con gái một mình đường xa
Bảy lo nhớ cửa nhớ nhà
Tám lo còn chút mẹ già ai nuôi
Chín lo em thiệt cả mười
Ðể em kiếm lối tìm nơi đi về

68. Một ly nhâm nhi tình bạn

Hai ly uống cạn lòng sầu
Ba ly mũi chảy tới râu
Bốn ly ngồi đâu gục đó
Năm ly cho chó ăn chè
Sáu ly vợ đè cạo gió

69. Một mai trống lủng khó hàn

Dây dùn khó dứt, bạn lang khó tìm

70. Một miếng giữa đàng bằng một sàng xó bếp

71. Một miếng khi đói bằng một gói khi no

75
72. Một mình thong thả mần ăn
Khỏe quơ chài kéo, mệt quăng câu dầm

73. Một năm là mấy tháng xuân

Một đời người được mấy lần vinh hoa

74. Một năm một tuổi một già

Ba năm một mối gắng mà đợi anh

75. Một nhà hai chủ không hòa

Hai vua một nước ắt là không yên

76. Một nong tằm bằng năm nong kén

Một nong kén bằng chín nén tơ
Em thương anh tháng đợi năm chờ
Lòng nào dứt mối lià tơ cho đành

77. Một ông sao sáng,

Hai ông sáng sao
Tôi đố anh chị nào đếm sao cho được

78. Một giọt máu đào hơn ao nước lã

79. Một thương hai nhớ ba sầu

Cơm ăn chẳng được, ăn trầu cầm hơi
Thương chàng lắm lắm chàng ơi
Biết đâu thanh vắng mà ngồi thở than

80. Một thuyền một lái chẳng xong

Một chĩnh hai gáo còn nong tay vào
Em xót thương anh phất ngọn cờ đào
Còn thò tay bẻ mận em dạ nào dám ưng
Một thương tóc bỏ đuôi gà
Hai thương ăn nói mặn mà có duyên
Ba thương má lúm đồng tiền
Bốn thương ăn nói dịu hiền dễ nghẹ..

81. Một tiếng chào cao hơn mâm cỗ

82. Một trăm con gái Thủ

Một lũ con gái chợ

76
Anh cũng không màng
Anh chỉ thương con gái ruộng cơ hàn nắng mưa

83. Một trăm người bán, một vạn người mua

84. Một vợ ngủ giường lèo

Hai vợ nằm chèo queo
Ba vợ ngủ chuồng heo

85. Một xị rượu, ba bốn xị dầu

86. Mới chuộng, cũ vong

87. Mua bộ bà ba
Ðôi ba cặp vịt
Cam quít bưởi hồng
Vài gói Ô Long
Vài phong Bổn Lập
Cây dù mái sập
Ðôi võng thêu cườm
Khăn lụa vàng lườm
Dầu chanh thơm ngát...

88. Mua cau chọn những buồng sai

Mua trầu chọn những trăm hai lá vàng
Cau tiện ngang, trầu vàng ngắt ngọn
Thời buổi này kén chọn làm chi
Sao em chẳng lấy chồng đi!

89. Mua cá thì phải xem mang

Mua bầu xem cuống mới toan không lầm

90. Mua trâu, cưới vợ, làm nhà

Cả ba việc ấy đều là khó thay

91. Muốn ăn cơm trắng cá kho

Trốn cha, trốn mẹ xuống đò thăm anh

92. Muốn ăn bánh ít lá gai

Lấy chồng Bình Ðịnh ngại dài đường đi

77
93. Muốn ăn phải lăn vào bếp
Muốn chết phải lết vô hòm

94. Muốn cho êm ấm cửa nhà

Vợ kêu chồng dạ bẩm bà, con đây!

95. Muốn sang thì bắc cầu kiều

Muốn yêu cô chị phải chiều cậu em

96. Múa gậy vườn hoang

97. Múa rìu qua mắt thợ

98. Mùa hè đang nắng, cỏ gà mọc trắng trời mưa

Tháng Bảy heo may, chuồn chuồn bay thì bão

99. Mũi dại, lái chịu đòn

100. Mười giờ tàu chạy Bến Thành

Xúp lê vội thổi bộ hành xôn xao

101. Mười năm cắp sách theo thầy

Năm thứ mười một vác cày theo trâu

102. Mười năm lưu lạc giang hồ

Một ngày tu tỉnh, cơ đồ lại nên

103. Mực văng vô giấy khó chùi

Vào vòng chồng vợ, đui cùi cũng phải theo

N
1. Nam Hà đi dễ khó về
Trai đi có vợ, gái về có con

2. Nam mô Bồ Tát
Chẻ lạt, đứt tay
Ði cày, trâu húc
Ði súc, phải cọc
Ði học, thày đánh
Ði gánh, đau vai
Nằm dài, nhịn đói

78
3. Nàng Bân may áo cho chồng
May ba tháng ròng, mới được cổ tay

4. Nay em còn cha còn mẹ, còn cô còn bác

Nên em không dám tự tung tự tác một mình
Anh có thương em cậy mai dong đến nói
Cha mẹ đành em cũng sẽ ưng

5. Nát gỗ hãy còn bờ tre

6. Nàng dâu khôn lanh, nấu canh cho ngọt

Canh sôi hớt bọt, thêm ớt rắc tiêu
Mẹ chồng cay đắng đủ điều
Mẹ ghét cứ ghét, chồng chiều cũng vui

7. Nàng ơi anh quyết với mình

Công anh dan díu chẳng thành thời thôi
Con sông bên lở, bên bồi
Bên lở thì đục, bên bồi thì trong
Sông kia nước chảy hai dòng
Biết rằng bên đục, bên trong bên nào

8. Năm canh thì ngủ lấy ba

Hai canh coi sóc cửa nhà làm ăn

9. Năm hết, Tết đến

10. Nắng đổ chang chang

Thấy mặt con bán khoai lang
Tui bàng hoàng muốn làm cử rét
Trời mưa sấm sét
Thấy mặt con bán bánh tét
Tui muốn hét rụng rờị..

11. Nắng hổng ưa, mưa hổng chịu

12. Nắng lên cho héo lá lan

Cho đáng kiếp chàng, phụ rẫy tình xưa
Nắng lên cho héo ngọn dừa
Ðánh chết chẳng chừa cái thói đổi thay

79
Nắn lên cho héo nhánh mai
Tui rủa tối ngày kẻ chẳng thủy chung

13. Nắng mưa là bệnh của trời

Tương tư là bệnh của tôi yêu nàng

14. Nắng tốt dưa, mưa tốt lúa

15. Nằm giường lèo lại đòi trèo trướng phụng

Dẫu ai trề nhún, nó cũng làm ngang
Một khi bị đạp xuống sàn
Ngủ chung với chó, còn than nỗi gì

16. Nâng như nâng trứng, hứng như hứng hoa

17. Nè em Tiên Bửu ôi

Nhớ em chưa ăn xôi mà anh như gặp hồi no bụng
Chưa ăn bún mà anh cũng no hơi
Thương em quên đứng, quên ngồi
Ngứa đầu quên gãi, đứt ruột rồi quên đau

18. Nếm muỗng đường om (nồi đất), mùi thơm vị

ngọt
Qua thương nhớ bậu thức trót canh gà
Phận bậu như hạt mưa sa
Phận qua như gió thổi tuốt ra vàm ngoài

19. Nếu anh ác gian, đem dạ phụ phàng

Cho con kiến hôi bò dưới đất
Con kiến vàng bò trên nhánh cây
Nếu anh mê đó, bỏ đây
Cho con cá lội dưới nước
Con chim bay trên trời

20. Nếu làm hoa làm hoa hướng dương

Nếu làm đá làm đá hoa cương

21. Ngày đi, trúc chửa mọc răng

Ngày về, trúc đã cao bằng ngọn tre
Ngày đi, lúa chửa có vè
Ngày về, lúa đã đỏ hoe ngoài đồng

80
Ngày đi, em chửa có chồng
Ngày về, em đã con quấn, con quít, con bồng, con
mang

22. Ngày nào, anh nói em đành

Bụi tre trước ngõ để dành đan nôi Bây giờ, anh nói
em thôi
Bụi tre trước ngõ đan nôi ai nằm?

23. Ngày nào anh nói em đành

Cuốc đất trồng hành, gieo cải, vãi kê
Bây giờ, anh nói em chê
Ðể cải anh héo, cho kê anh tàn

24. Ngày nào ra đứng bờ sông

Sông xa, xa tít cho lòng em đau

25. Ngày qua tháng lại

Vật đổi sao dời
Nòng nọc đứt đuôi
Nhảy lên mặt đất
Rõ ràng cóc thật
Chẳng phải trê nào!
Cả xóm xôn xao
Ðồn đi khắp huyện
Cóc cho nghe chuyện
Tìm đến thử coi
Nhận rõ con rồi
Lại xin lỗi vợ
Trăm nghìn lạy mợ
Vì trót quá ghen
Ở không trọn nghĩạ..

26. Ngày rằm, mùng một ăn chay

Ghét con mỏ nhọn tưởng hoài chả nem

27. Ngày xưa anh bủng anh beo

Tay bưng chén thuốc tay đèo múi chanh
Bây giờ anh khỏi anh lành
Anh theo duyên mới anh đành phụ em

81
28. Ngày xưa quả báo thì chầy
Ngày nay quả báo trước ngay nhãn tiền

29. Nghe vẻ nghe ve

Nghe vè nói ngược
Ngựa đua dưới nước
Tàu chạy lên bờ
Lên núi đặt lờ
Xuống sông đốn củị..

30. Ngó lên nhang tắt đèn mờ

Mẫu thân đâu vắng bàn thờ lạnh tanh

31. Ngó lên tàng cây thấy cặp cu trốn nắng

Ngó ra ngoài ruộng thấy đôi cò trắng bay xa
Ði về lập miễu thờ cha
Cất chùa thờ mẹ, lập trang thờ bà

32. Ngó qua bên bến Tô Châu

Thấy em gánh nước trên đầu giắt trâm

33. Ngọc hoàng ngồi tựa ngai vàng

Thấy con uống rượu hai hàng lệ rơi

34. Ngồi buồn gởi bức thư sang

Có con rồng bạch chắn ngang giữa trời
Vậy nên thư chẳng tới nơi
Trong thư ai biết những lời làm sao

35. Ngồi buồn vuốt bụng thở dài

Nhớ chồng thì ít, nhớ trai thì nhiều

36. Ngày đêm trông bóng trăng tàn

Muốn riêng với nguyệt mà than một lời
Nguyệt rằng: Vật đổi sao dời
Thân này vẫn để cho người soi chung

37. Người ta tuổi Ngọ, tuổi Mùi

Còn em thì chịu bùi ngùi tuổi (tủi) Thân

82
38. Người trên ở chẳng chính ngôi
Khiến cho kẻ dưới chúng tôi hỗn hào
Người trên ở chẳng được cao
Khiến cho kẻ dưới lộn nhào lên trên

39. Người trồng cây hạnh người chơi

Ta trồng cây đức để đời về sau

40. Nhà ai chồng quỉ vợ ma

Hễ ông ăn chả thì bà ăn nem
Ðói cơm khát nước tèm lem
No cơm ấm áo lại thèm nọ kia

41. Nhà Bè nước chảy chia hia

Ai về Gia Ðịnh, Ðồng Nai thì về

42. Nhà có ngạch, vách có lỗ tai

43. Nhà em cao, hàng rào em kín

Nhà em tám, chín, mười từng
Con ong bay vô không lọt
Biểu con bướm đừng xôn xao
Anh về sắm lễ cho cao
Cậy mai dong cho giỏi
Mới bước vào nhà em

44. Nhà giàu tham việc, thất nghiệp tham ăn

45. Nhà hát bóng chào rào chộn rộn

Sở chụp hình ngồi đứng chỉnh tề
Thăm em một chút anh về
Chơi khuya lính bắt khó bề phân bua

46. Nhà không chủ như tủ không khóa

47. Nhà sạch thì mát, bát sạch ngon cơm

48. Nhà sạch thì mát, bát sạch thì ngon

49. Nhà ta ba bốn chị em

Mẹ ta còn thèm một chút rể xa

83
Ta về ta bảo mẹ ta
Rể gần cho ruộng, rể xa cho tiền

50. Nhà tôi có dãy vườn hoa

Có ba dãy nhãn, có ba dãy dừa
Dù anh đi sớm, về trưa
Sao anh chẳng nghĩ dãy dừa nhà tôi
Sao anh chẳng đứng, chẳng ngồi
Hay là anh phải duyên tôi anh buồn
Anh buồn, anh lại đi buôn
Có tiền lấy vợ, thôi buồn làm chi

51. Nhất cận thị, nhị cận giang, tam cận lộ

52. Nhất con, nhì cháu, thứ sáu người dưng
53. Nhất quỉ, nhì ma, thứ ba học trò
54. Nhất mẹ, nhì cha, thứ ba bà ngoại

55. Nhất sĩ nhì nông

Hết gạo chạy rông, nhất nông nhì sĩ

56. Nhất thân, nhì thế, tam ngân, tứ chế

57. Nhất thì bộ lại, bộ binh

Nhì thì bộ hộ, bộ hình cũng xong
Thứ ba thì đến bộ công
Nhược bằng bộ lễ, lạy ông xin về

58. Nhất tự vi sư, bán tự vi sư

59. Nhập giang tùy khúc, nhập gia tuỳ tục

60. Nhện sa xuống nước nổi phình

Kiếu huynh kiếu đệ kiếu người tình tôi lui

61. Nhiễu điều phủ lấy giá gương

Người trong một nước phải thương nhau cùng
Phu thê trong nghĩa tương phùng
Chăn loan, gối quế, chữ tùng cùng ai
Tấm đá hoa ghi tạc để đời

62. Nhìn nhau lệ ứa đôi hàng

Tàu lui ốc thổi, tui chàng rẽ phân

84
63. Nhìn ra sậy xám, lau vàng
Ngày lu, nắng úa, bóng chàng nơi đâủ

64. Nhịn đói nằm co còn hơn ăn no vác nặng

65. Nhỏ thì nhờ mẹ nhờ cha

Lớn lên nhờ vợ, về già nhờ con

66. Nhớ ai bổi hổi bồi hồi

Như đứng đống lửa, như ngồi đống than

67. Nhớ ai con mắt lim dim

Chân đi thất thểu như chim tha mồi
Nhớ ai hết đứng lại ngồi
Ngày đêm tơ tưởng một người ở xa

68. Nhớ ai nhớ mãi thế này

Nhớ đêm quên ngủ, nhớ ngày quên ăn

69. Nhờ cô nhờ bác giúp lời

Chị em giúp của, ông trời định đôi

70. Nhứt nước, nhì phân, tam cần, tứ giống

71. Nhứt thích ăn trái chua

Hai ưa mua áo tốt
Ba tìm lột quần trai

72. Những người chước độc mưu thâm

Tai kia vạ nọ ngấm ngầm đến ngay

73. Những người thắt đáy lưng ong

Vừa khéo chiều chồng, vừa khéo nuôi con
Những người béo trục béo tròn
Ăn vụng như chớp, đánh con cả ngày

74. Những người ti hí mắt lươn

Trai thì trộm cắp, gái buôn chồng người

75. No bụng, đói con mắt

76. No mất ngon, giận mất khôn
85
77. Non cao cũng có đường trèo
Bệnh dẫu hiểm nghèo cũng có thuốc tiên

78. Non cao cũng có đường trèo

Ðường có hiểm nghèo cũng có lối đi

79. Non kia ai đắp lên cao

Sông kia biển nọ ai đào chi sâu

80. Nói bóng nói gió

81. Nói chín thì làm nên mười

Nói mười làm chín kẻ cười người chê

82. Nói đẩy đưa cho vừa lòng bạn

Con sông Giang Hà chỗ cạn chỗ sâu

83. Nói gần, nói xa, chẳng qua nói thật

84. Nói lời thì giữ lấy lời

Ðừng như con bướm đậu rồi lại bay

85. Nói người chẳng nghĩ đến ta

Thử sờ lên gáy xem xa hay gần

86. Nói như dùi đục chấm nước mắm

87. Nói như nước đổ đầu vịt

88. Nói ra thì nhớ lấy lời

Ðừng như ong bướm đậu rồi lại bay

89. Nói toạc móng heo

90. Nói với người say như vay không trả

91. Nồi đồng mà úp vung đồng

Con gái xứ Bắc lấy chồng Ðồng Nai
Giậm chân xuống đất than dài
Chồng tôi vô Quảng biết ngày nào ra

92. Nội trong lục tỉnh Nam Kỳ

Thấy em ăn nói nhu mì anh thương
86
Có mặt tui mình nói mình thương
Tui về chốn cũ mình vấn vương nơi nào?

93. Nửa đêm, giờ Tý, canh Ba

Vợ tôi, con gái đàn bà, nữ nhi

94. Núi cao chi lắm núi ơi

Núi che mặt trời, chẳng thấy người thương

95. Nước chanh giấy rưới vô mắm mực

Rau mũi viết trộn lẫn giấm son
Bốn mùi họp lại càng ngon
Cũng như qua gần bậu, chẳng còn chờ trông

96. Nước chảy đá mòn

97. Nước đến chân mới nhảy

98. Nước giữa dòng chê trong, chê đục

Vũng trâu đầm hì hục khen ngon

99. Nước không ra nước

Dầu không ra dầu
Lỡ quan, lỡ lính lỡ làng
Lỡ lòng dân giả, lỡ hàng công khanh

100. Nước lã mà vã nên hồ

Tay không mà nổi cơ đồ mới hay

101. Nước lên, cuốn sáo nhổ đăng

Trong tay em có ngọc cũng không bằng có anh

102. Nước lên rồi nước lại ròng

Ðố ai bắt được con còng trong hang

103. Nước mắm ngon dầm con cá liệt

Em có chồng nói thiệt anh hay

104. Nước mắt nhỏ sa lấy khăn mu xoa nàng chặm

Quyến luyến nhau rồi ngàn dặm khó quên

105. Nước sông, gạo chợ

87
106. Nước trong khe suối chảy ra
Mình chê ta đục, mình đà trong chưa?

107. Nửa đời sương gió ngang tàng

Trái tim lụy chỉ vì nàng đấy thôi

108. Nửa về, nửa muốn ở đây

Về nhà nhớ bạn, ở đây nhớ nhà

109. Nực cười châu chấu đá xe

Tưởng rằng chấu ngã, ai dè xe nghiêng

O
1. Ở bầu thì tròn, ở ống thì dài

2. Ở đâu cũng có anh hùng

Ở đâu cũng có thằng khùng thằng điên

3. Ở đâu mà chẳng biết ta

Ta con ông Sấm, cháu bà Thiên Lôi
Xưa kia ta ở trên trời
Ðứt dây rơi xuống làm người thế gian

4. Ở đời có bốn cái ngu

Làm mai, lãnh nợ, gác cu, cầm chầu

5. Ở đời muôn sự của chung

Hơn nhau một tiếng anh hùng mà thôi

6. Ở hiền gặp lành

7. Ở sao cho vừa lòng người

Ở rộng người cười, ở hẹp người chê
Cao chê ngổng, thấp chê lùn
Béo chê béo trục béo tròn
Gầy chê xương sống, xương sườn phơi ra

8. Ở xa anh tưởng là tiên

Lại gần mới biết em chẳng hiền hơn ai

88
9. Ở xa mỏi chân, ở gần mỏi miệng

10. Ốc tưởng rằng ốc vắn

Dè đâu ruột ốc trường
Lươn chê lịch, lịch chê lươn nhớt!

11. Ôi, ba bảy lá gan, lá tươi lá héo

Ruột chín chiều, chiều nở chiều teo

12. Ơn dưỡng dục chưa thỏa tình báo bổ

Nghĩa minh linh nguyện gắng sức tài bồi

13. Ơn trời mưa nắng phải thì

Nơi thì cày ruộng nơi thì bừa sâu
Công ơn chẳng quản bao lâu
Ngày nay nước bạc, ngày sau cơm vàng
Ai ơi chớ bỏ ruộng hoang
Bao nhiêu tấc đất tấc vàng bấy nhiêu

14. Ông chết, thì thiệt thân ông

Bà tôi sắp sửa lấy chồng nay mai
Bà chết, thì thiệt thân bà
Ông tôi sắp sửa lấy ba nàng hầu

15. Ông nói gà, bà nói vịt

Ông bảo làm thịt, bà bảo để nuôi

16. Ớt nào là ớt chẳng cay

Gái nào là gái chẳng hay ghen chồng
Vôi nào là vôi không nồng
Gái nào là gái có chồng chẳng ghen

P
1. Phải duyên phải kiếp thì theo
Cám còn ăn được, nữa bèo như anh

2. Phấn son tô điểm sơn hà

Làm cho rỡ mặt đàn bà nước Nam

89
3. Phong lưu là cạm ở đời
Hồng nhan là bẫy những người tài hoa

4. Phượng hoàng đậu nhánh vông nem

Phải dè năm ngoái cưới em cho rồi
Ngã tư Chợ Gạo nước hồi
Tui chồng, mình vợ còn chờ đợi ai

5. Phượng hoàng đậu nhánh sa kê

Ông thần ổng hổng vật mấy thằng dê cho rồi

6. Phượng hoàng ở chốn cheo leo

Sa cơ lỡ vận phải theo đàn gà
Bao giờ gió thuận mưa hòa
Thay lông đổi cánh lại ra phượng hoàng

Q
1. Qua đình ngã nón trông đình
Ðình bao nhiêu ngói thương mình bấy nhiêu!

2. Quan văn mất một đồng tiền

Xem bằng quan võ mất quyền quận công

3. Quả cau nho nhỏ, cái vỏ vân vân

Nay anh học gần, mai anh học xa
Lấy anh từ thuở mười ba
Ðến năm mười tám thiếp đà năm con
Ra đường thiếp hãy còn son
Về nhà thiếp đã năm con với chàng

4. Quả cau nho nhỏ, cái vỏ vân vân

Nay anh học gần, mai anh học xa
Tiền gạo thì của mẹ cha
Cái nghiên, cái bút thật là của em

5. Quân tử là quân tử Tàu

Ăn cơm thì ít, ăn rau thì nhiều

6. Quân tử nhất ngôn là quân tử dại

Quân tử nói đi, nói lại là quân tử khôn

90
7. Quít làm, cam chịu

R
1. Ra đi là sự đã liều
Nắng mai phố lạ, mưa chiều thôn xưa

2. Ra đi ngó trước ngó sau

Ngó nhà thấy cột, ngó nhau thấy buồng

3. Ra đường bà nọ bà kia
Về nhà không khỏi cái nia cái sàng
Ra đường võng lộng nghêng ngang
Về nhà hỏi vợ cơm rang đâu rồi

4. Ra sông mới biết cạn sâu

Ở trong lạch hói, biết đâu mà dò

5. Ra về bụng nhớ người thương

Tay vỗ thanh giường chép miệng thở than!

6. Ra về ruột nọ quặn đau

Nhơn sâm sắc uống mấy tàu cho nguôi?

7. Rau muống bắt cuống rau răm

Làm chi đến nỗi chàng cầm cổ tay

8. Rau răm đất cứng dễ bứng khó trồng

Dù thương cho lắm cũng chồng người ta

9. Rau răm hái ngọn còn tươi

Lạng nghe anh nói mấy lời mà cay
Kể chi những chuyện trước đây
Lòng em tưởng những núi này, non kia

10. Râu tôm nấu với ruột bầu

Chồng chan, vợ húp gật đầu khen ngon

11. Rèm xưa ba bức mành manh

Mắt cô thế ấy tu hành được đâu

91
12. Rồng chầu ngoài Huế, ngựa tế Ðồng Nai
Nước sông trong chảy lộn sông ngoài
Thương người quân tử lạc loài tới đây

13. Rồng nằm bể cạn phơi râu

Mấy lời anh nói giấu đầu hở đuôi

14. Rồng vàng tắm nước ao tù

Người khôn ở với người ngu bực mình

15. Ru con con ngủ cho rồi

Mẹ ra chỗ vắng, mẹ ngồi than thân

16. Ruộng ai thì nấy đắp bờ

Duyên ai nấy gặp, đừng chờ uổng công

17. Rủ nhau đi cấy đi cày

Bây giờ khó nhọc, có ngày phong lưu
Trên đồng cạn, dưới đồng sâu
Chồng cày vợ cấy, con trâu đi bừa

18. Rủ nhau xuống bể mò cua

Ðem về nấu quả me chua trên rừng
Em ơi chua, ngọt đã từng
Non xanh, nước bạc ta đừng quên nhau

19. Ruộng đồng mặc sức chim bay

Nước sông lai láng cá bầy đua bơi

20. Rượu lạt uống lắm cũng say

Người khôn nói lắm, dẫu hay cũng nhàm

21. Rượu nằm trong nhạo chờ nem

Qua nằm thuyền vắng chờ em một mình

22. Rừng có mạch, vách có tai

Người trong chưa tỏ, người ngoài đã hay

23. Rừng như biển thánh khôn dò

Nhỏ mà không học, lớn mò sao rả

92
S
1. Sa chân bước xuống ruộng dưa
Dẫu ngay cho chết cũng ngờ người gian

2. Sa cơ lỡ bước

3. Sá gì một nải chuối xanh

Năm bảy người giành cho mủ dính tay

4. Sai một ly, đi một dặm

5. Sáng ngày cắp nón ra đi

Gặp thằng nhỏ hỏi rằng: Dì đi đâu
Dì rằng: Mang giỏ hái dâu
Gặp dượng thằng nhỏ ngồi câu bên đường
Thấy dì, dượng nó cũng thương

6. Sáng trăng giã gạo ngoài trời

Cám bay phảng phất nhớ lời em than

7. Sáng trăng trải chiếu hai hàng

Bên anh đọc sách, bên nàng quay tơ

8. Sáng về con Hai nó cắt

Con Ba nó dột
Con Tư nó lược
Con Năm nó viền
Con Sáu kết nút
Con Bảy nó đơm khuy
Sáng ngày anh cất bước ra đi
Con Tám nó kéo
Con Chín nó trì
Mười ơi để vậy còn gì áo anh

9. Sanh nghề tử nghiệp

10. Sao Vua chín cái nằm kề

Thương em từ thưở mẹ về cùng cha

93
11. Sao vắng thì mưa, sao thưa thì nắng
12. Sẩy cha còn chú, sẩy mẹ bú dì

13. Số giàu đem đến dửng dưng

Lọ là con mắt tráo trưng mới giàu

14. Số giàu tay trắng cũng giàu

Số nghèo chín đụm mười trân cũng nghèo

15. Sông Cửu Long chín cửa hai dòng

Người thương anh vô số,
Nhưng anh chỉ một lòng với em

16. Sông Mơ, sông Mận, sông Ðào

Ba ngọn sông ấy chảy vào sông Ri
Em yêu anh bụng đã phát phì
Thuốc thang đâu khỏi anh thì chữa thôi
Yêu anh dễ đứng khó ngồi

17. Sông có khúc, người có lúc

18. Sông cạn, đá mòn

19. Sông dài cá lội biệt tăm

Phải duyên chồng vợ trăm năm cũng chờ

20. Sông kia rày đã nên đồng

Chỗ làm ruộng lúa, chỗ trồng ngô khoai
Ðêm nghe tiếng ếch bên tai
Giật mình còn tưởng tiếng ai gọi đò

21. Sông sâu cá lặn biệt tăm

Chín trăng cũng đợi, mười năm cũng chờ
Sông sâu cá lặn vào bờ
Lấy ai thì lấy, đợi chờ nhau chi

22. Sông sâu có thể bắc cầu

Lòng người nham hiểm biết đâu mà mò

23. Sông sâu còn có thể dò

Nào ai lấy thước mà đo lòng người

94
24. Sông sâu nước chảy ngập kiều
Dù anh phụ bạc còn nhiều nơi thương

25. Sông sâu sào cắm khôn dò

Người khôn ít nói, khó đo tấc lòng

26. Sông sâu sào vắn khó dò

Nào ai lấy thước mà đo lòng người

27. Sông trào cho chiếc lá nhồi

Căn duyên trắc trở đứng ngồi sao yên?

28. Sống thời con chẳng nên ăn

Chết thời xôi, thịt làm văn tế ruồi

29. Súp lê một còn than còn thở

Súp lê hai nửa ở nửa về
Súp lê ba tàu ra biển Bắc
Tay vịn song sắt miệng chắc lưỡi kêu trời
Chồng Nam vợ Bắc sống đời đặng sao

T
1. Ta về ta tắm ao ta
Dù trong dù đục ao nhà vẫn hơn

2. Tai em nghe anh đau đầu chưa khá

Em băng đồng chi sá, đi bẻ nạm lá về xông
Ở làm sao đây cho trọn nghĩa vợ chồng
Ðổ mồ hôi em chặm, ngọn gió lồng em che

3. Tam sao thất bản

4. Tấn thối lưỡng nan, cực khổ trăm bề

Ở đây khó ở, ra về khó ra!

5. Tập tàng đem nấu với suông

Lấy chàng, thiếp quyết đổi buồn làm vui

6. Tập tầm vông

Chị lấy chồng, em ở giá

95
Chị ăn cá, em mút xương
Chị nằm giường, em nằm đất
Chị hút mật, em liếm ve
Chị ăn chè, em liếm bát
Chị coi hát, em vỗ tay
Chị ăn mày, em xách bị
Chị làm đĩ, em xỏ tiền
Chị đi thuyền, em đi bộ
Chị kéo gỗ, em lợp nhà
Chị trồng cà, em trồng bí
Chị tuổi tí, em tuổi thân
Chị tuổi Dần em tuổi Mẹo
Chị ăn kẹo, em mút câỵ..

7. Tàu súp lê một còn trông còn đợi

Tàu súp lê hai còn đợi còn chờ
Tàu súp lê ba, tàu ra biển Bắc...
Hai tay tôi vịn song sắt, nước mắt chảy ròng ròng
Miệng kêu bớ chú tài cồng... khoan khoan, chậm
chậm
Vợ chồng tôi thôi đành ngàn dặm cách phân...

8. Tay bưng dĩa muối chấm gừng

Gừng cay muối mặn xin đừng bỏ em

9. Tay mang khăn gói sang sông

Mẹ kêu mặc mẹ, thương chồng cứ đi

10. Tay mang túi bạc kè kè

Nói bậy nói bạ thiên hạ nghe rầm rầm

11. Tay tiên rót chén rượu đào

Ðổ đi thời tiếc, uống vào thời say

12. Thà rằng chẳng biết cho xong

Biết ra như xúc, như đong lấy sầu

13. Thà rằng ăn nửa quả hồng

Còn hơn ăn cả chùm sung chát lè

96
14. Thà thua xuống láng, xuống bưng
Bỏ ra đầu giặc, lỗi chưn quân thần

15. Tham thì thâm

16. Than rằng gối gấm không êm

Gối lụa không mềm bằng gối tay em

17. Thân em như giếng giữa đường

Người khôn rửa mặt, người thường rửa chân

18. Thân em như hạt mưa sa

Hạt rơi xuống giếng, hạt sa cánh đồng

19. Thân em như hạt mưa rào

Hạt rơi xuống giếng, hạt vào vườn hoa
Thân em như hạt mưa sa
Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày

20. Thân em như tấm lụa đào

Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai?

21. Thân em như thể trái chanh

Lắt lẻo trên cành nhiều kẻ ước mơ

22. Thân tui thui thủi một mình

Ðêm đêm lạnh lẽo buồn tình lang thang
Nếu ai nghĩ chuyện đá vàng
Tôi xin được dạo cung đàn tình chung

23. Tháng Ba cơm gói ra hòn

Muốn ăn trứng nhạn phải lòn Hang Mai (Hang Khỉ)

24. Tháng Giêng là tháng ăn chơi

Tháng Hai trồng đậu, trồng khoai, trồng cà
Tháng Ba thì đậu đã già
Ta đi, ta hái về nhà phơi khô
Tháng Tư đi tậu trâu bò
Ðể cho ta lại làm mùa tháng Năm
Sớm ngày đem lúc ra ngâm
Bao giờ mọc mầm ta sẽ vớt ra

97
Gánh đi ta ném ruộng ta
Ðến khi lên mạ, thì ta nhổ về
Lấy tiền mượn kẻ cấy thuê
Cấy xong rồi mới trở về nghỉ ngơi
Cỏ lúa dọn đã sạch rồi
Nước ruộng vơi mười, còn độ một hai
Ruộng thấp đóng một gầu giai
Ruộng cao thì phải đóng hai gầu sòng
Chờ cho lúa trổ đòng đòng
Bấy giờ ta sẽ trả công cho người
Bao giờ cho đến tháng mười
Ta đem liềm hái ra ngoài ruộng ta
Gặt hái ta đem về nhà
Phơi khô, quạt sạch ấy là xong công

25. Tháng Tám có lệnh vua ra

Cấm quần không đáy, người ta hãi hùng
Không đi thì chợ không đông
Mà đi thì lấy quần chồng sao đang

26. Thằng Bờm có cái quạt mo

Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu
Bờm rằng Bờm chẳng lấy trâu
Phú ông xin đổi ao sâu cá mè
Bờm rằng Bờm chẳng lấy mè
Phú ông xin đổi một bè gỗ lim
Bờm rằng Bờm chẳng lấy lim
Phú ông xin đổi con chim đồi mồi
Bờm rằng Bờm chẳng lấy mồi
Phú ông xin đổi nắm xôi, Bờm cười
Cười lên ba tiếng Bờm ơi
Cười lên ba tiếng cho đời đắng cay

27. Thành thị chỗ nào cũng xí xô xí xào khách trú

Em ăn cơm bảy phủ, dạo đủ khắp nơi
Bán buôn một vốn ba bốn tiền lời
Chê anh dân ruộng, chơn mốc cời quanh năm

28. Thất là mất

Tồn là còn
Tử là con
Tôn là cháu

98
Lục là sáu
Tam là ba
Gia là nhà
Quốc là nước
Tiền là trước
Hậu là sau
Ngưu là trâu
Mã là ngựa

29. Thấy bạn mà chẳng thấy chàng

Bâng khuâng như mất lạng vàng trong tay

30. Thấy mặt đặt tên

31. Thật thà là cha ăn cướp

32. Thẩn thơ tựa gốc mai già

Hỏi thăm bà Nguyệt có nhà hay không

33. Thế gian chuộng của, chuộng công

Nào ai có chuộng người không bao giờ

34. Thế gian được vợ, mất chồng

Ðâu phải như rồng mà được cả đôi

35. Thói thường gần mực thì đen

Anh em bạn hữu phải nên chọn người

36. Thò tay mà ngắt cọng ngò

Thương em đứt ruột giả đò ngó lơ

37. Thôi em xanh mắt bồ câu

Vàng tơ sợi nhỏ xin hầu kiếp sau

38. Thôi thà đừng biết cho xong

Biết bao nhiêu lại đau lòng bấy nhiêu

39. Thứ nhứt Thế Ðức gan gà

Thứ hai Lưu Bội, thứ ba Mạnh Thần

40. Thứ nhứt đom đóm vô nhà

Thứ nhì chuột rúc, thứ ba hoa đèn
99
41. Thứ nhứt là tu tạ.i gia
Thứ nhì ở chợ, thứ ba tại chùa

42. Thứ nhứt rượu đã ngà ngà

Thứ nhì chàng ở phương xa mới về

43. Thua trời một vạn không bằng thua bạn một ly
44. Thuận vợ, thuận chồng tát biển Ðông cũng cạn
45. Thuốc đắng giã tật, lời thật mất lòng

46. Thương ai ví bằng thương chồng

Vì chồng cờ bạc nên lòng chẳng thương

47. Thương cho roi, cho vọt

Ghét cho ngọt, cho bùi

48. Thương em anh biết để đâu

Ðể vào tay áo, lâu lâu lại dòm

49. Thương em anh để trong lòng

Việc quan anh cứ phép công anh làm

50. Thương em không dám vô nhà

Ði qua đi lại hỏi có gà bán không?

51. Thương em thương cái hang dài

Súng anh chực sẵn tối nay lảy còi

52. Thương người như thể thương thân

Nhường cơm sẻ áo lòng nhân mới là

53. Thương nhau, cau sáu bổ ba

Ghét nhau, cau sáu bổ ra làm mười

54. Thương nhau cởi áo cho nhau

Về nhà mẹ hỏi qua cầu gió bay
Thương nhau cởi nhẫn cho nhau
Về nhà mẹ hỏi qua cầu đánh rơi

55. Thương nhau đứng đợi ngồi trông

Ðêm khuya hiu quạnh loan phòng thì thôi
100
Mình nay đã có vợ rồi
Còn theo đón hỏi chi tôi thế nàỷ

56. Thương nhau mấy núi cũng trèo

Mấy sông cũng lội, mấy đèo cũng qua

57. Thương nhau nên phải đi tìm

Nhớ nhau một lúc như chim lạc đàn

58. Thương nhau, thương cả tông chi

Ghét nhau, ghét cả đường đi lối về

59. Thương nhau trái ấu cũng tròn

Ghét nhau trái bồ hòn cũng méo

60. Thương sao thương quá bất nhơn

Bữa nay gặp mặt, thương hơn bữa nào

61. Thương thì quả ấu cũng tròn

Không thương thì quả bồ hòn cũng méo!

62. Thượng điền tích thủy, hạ điền khan

Ruộng trên đầy nước, ruộng dưới khô khan

63. Thực lộc chi thê, là con cá trê ăn cứt

Tề Thiên Ðại Thánh
Ðánh với Hồng Hải
Ðại chiến cả ngày
Bất phân thắng bại
...Là con số 7
Tào thua Xích Bích
Tào đương bôn tẩu
Gặp Quan Công Hầu
Tào lại kể ơn
...Con 60 trơn
Dẹp tan gian tặc
Non nước thái bình
Bổng lộc thân vinh
Ðịch gia đoàn tụ
Thoại Ba Công Chúa
Liền được rước về

101
Má dựa vai kề
Muôn dân cung kính
...Là con 89
Bon bon nước chảy bon bon
Con vượn bồng con
Lên non hái trái
Tôi cảm thương nàng
Phận gái mồ côi
...Là con số 1 ôi!
Nhắm tây Liêu Quốc
Ðình Quí dẫn đường
Ðến Hỏa Xa Cang
Thầy trò đi lạc
Lộn qua Ðông Bắc
Tới trước Thôn Trào
Gặp thời Thiên Long
Là quan giữ đi
...Là con số 7 chi
Ra quân chống lại
Ngũ tướng ra oai
Một phen trổ tài
Thiên Long khiếp đảm
...Là con số 8
Tài hèn sức kém
Long bị chặt đầu
Tin đến Thôn Trào
Chúa tôi bàn tính
...Là con số 9

64. Thuyền đây nhớ bến vô cùng

Ngặt vì đồn bót ngại ngùng khó qua

65. Thuyền đây ý cũng muốn qua

Thuế má đóng đủ, gãy chạ.. cái cột buồm

66. Thuyền ơi có nhớ bến chăng

Bến thì một dạ khăng khăng nhớ thuyền

67. Thuyền phải theo lái, gái phải theo chồng

Chồng đi hang rắn hang rồng vợ cũng phải theo

102
68. Thuyền tôm kia nói có
Ghe cá nọ nói không
Phải chi miễu ở gần sông
Em chỉ tay thề lại kẻo lòng anh nghi

69. Tiên học lễ, hậu học văn

70. Tiếc công xúc tép nuôi cò

Cò ăn, cò béo, cò dò lên cây

71. Tiếc thay hột gạo trắng ngần

Ðã vo nước đục, lại vần than rơm

72. Tiếc thay cây quế giữa rừng

Ðể cho thằng Mán, thằng Mường nó leo

73. Tiếng chào cao hơn cỗ

74. Tiền trao cháo múc

Không tiền cháo trút trở ra

75. Tin nhau buôn bán cùng nhau

Thiệt hơn, hơn thiệt, trước sau như lời
Thay gì lừa đảo kiếm lời
Một nhà ăn uống, tội trời riêng mang
Theo chi những thói gian tham
Pha phôi thực giả tìm đường dối nhau
Của phi nghĩa có giàu đâu
Ở cho ngay thật giàu sau mới bền

76. Tính rằng đêm bảy ngày ba

Mỗi đêm có sáu, gà đà sang canh
Chém cha con gà trống nó đậu trên cành
Giá biết như vậy bà đã làm gỏi, nấu canh ăn rồi

77. Tìm em như thể tìm chim

Chim bay biển Bắc, anh tìm biển Nam

78. Tình cờ bắt gặp nàng đây

Hỏi rằng duyên ấy tình này ra sao

103
Cái gì là mận, là đào
Cái gì là ngãi tương giao với nàng

79. Tình ta như quế với gừng

Mai kia cách trở, xin đừng quên nhau

80. Tóc em dài em cài hoa thiên lý

Miệng em cười có ý anh thương

81. Tóc mai sợi vắn sợi dài

Lấy nhau chẳng đặng thương hoài ngàn năm

82. Tóc quăn chải lược đồi mồi

Chải đứng chải ngồi, quăn vẫn hoàn quăn

83. Tốt gỗ hơn tốt nước son

Xấu người đẹp nết, còn hơn đẹp người

84. Tới đây dầu đói giả no

Dầu khôn giả dại đặng dò ý em

85. Tới đây không hát thì hò

Không hò không hát chớ mò tới đây

86. Tới đây mướp lại gặp dưa

Bầu kia gặp bí sao chưa chung giàn?

87. Tới đây thì ở lại đây

Chừng nào bén rễ quen cây hãy về

88. Tờ thơ đo đỏ
Anh dán con cò đen
Gởi về thăm bạn có tên em trong nầy

89. Trai anh hùng năm thê bảy thiếp

Gái trung trinh trăm tuổi một chồng

90. Trai ba mươi tuổi còn xinh

Gái ba mươi tuổi như bình mắm nêm

104
91. Trai ba mươi tuổi còn xoan
Gái ba mươi tuổi đã toan về chiều

92. Trai khôn tìm vợ chợ đông

Gái khôn tìm chồng giữa chốn ba quân

93. Trai lỡ thời như trái chín cây

Trái chín cây người ta làm mứt
Gái lỡ thời như cứt trôi sông
Cứt trôi sông không ai thèm ngó

94. Trai tân, gái góa thì chơi

Ðừng chơi có vợ, đừng chơi có chồng

95. Trai thấy gái lạ như quạ thấy gà con

96. Trai thời năm thê, bảy thiếp

Gái chính chuyên chỉ lấy một chồng

97. Trai thì cày ruộng khiển trâu

Gái thì phải biết bổ cau têm trầu

98. Trai tơ lấy gái góa chồng

Như mua nồi đồng đem nấu cám heo

99. Trai tơ lấy gái góa chồng

Như vũng nước trong, quậy bùn nổi đục

100. Trách ai chẳng khéo lường cân

Ðào tiên không bẻ, bẻ trái bần làm chi

101. Trách ai đào mận luông tuồng

Khi vui giỡn sóng, khi buồn giỡn trăng

102. Trách ai rẽ khế, chia chanh

Cãi nhau mấy tiếng giận anh sao đành

103. Trách ai tham đó bỏ đăng

Bần khinh phú trọng nên chăng bạn tình

105
104. Trách ai tham giấy bỏ bìa
Khi thương thương vội, khi lìa lìa xa

105. Trách ai tính chuyện đa đoan

Ðã hái được mận lại toan bẻ đào

106. Trách cha, trách mẹ nhà chàng

Cầm cân chẳng biết rằng vàng hay thau
Thực vàng chẳng phải thau đâu
Ðừng đem thử lửa mà đau lòng nàng

107. Trách người quân tử vô danh

Chơi hoa xong lại bẻ cành bán rao

108. Trai, cò mổ nhau,

Ngư ông đắc lợi

109. Trái cau lửa, sao mà anh gọi là cau không

nóng
Tóc dợn sóng, sao mà sóng không trào
Trai nam nhi mà đối đặng gái má đào xin theo

110. Trái gần anh hái, chẳng hái trái xa

Dễ kiếm thịt gà tìm đâu ra thịt phụng

111. Trăm bề ruột nọ quặn đau

Nhơn sâm sắc uống mấy tàu cho nguôi

112. Trăm năm bia đá còn mòn

Ngàn năm bia miệng hãy còn trơ trơ

113. Trăm năm còn có gì đâu

Miếng trầu liền với con trâu một vần

114. Trăm năm lòng gắn dạ ghi

Nào ai thay nút, đổi khuy cũng đừng

115. Trăm năm se sợi chỉ hồng

Bắt người tài sắc buộc trong khuôn trời
Bao giờ tài sắc có lời
Thì ta lại cởi khuôn trời cho ra
106
116. Trăng bao nhiêu tuổi trăng già
Núi bao nhiêu tuổi gọi là núi non
Trăng bao nhiêu tuổi trăng tròn
Núi bao nhiêu tuổi núi còn trơ trơ

117. Trăng khuyết rồi trăng lại tròn

Mẹ già kén rể con còn góa lâu

118. Trâu bò được ngày phá đỗ

Con cháu được ngày giỗ ông

119. Trâu bò húc nhau, ruồi muỗi chết

120. Trâu đồng ta ăn cỏ đồng ta

Tuy rằng cỏ cụt nhưng mà cỏ thơm

121. Trâu kia kén cỏ bờ ao

Anh kia không vợ đời nào có con
Người ta con trước, con sau
Thân anh không vợ như cau không buồng
Cau không buồng như tuồng cau đực
Trai không vợ cực lắm anh ơi
Người ta đi đón, về đôi
Thân anh đi lẻ, về loi một mình

122. Trầu Bà Ðiểm xé ra nửa lá

Thuốc Gò Vấp hút đã một hơi
Buồn tình gá nghĩa mà chơi
Hay là anh quyết ở đời với em?

123. Trầu không ăn sao ngon, sao béo

Nghĩa nhơn cho khéo để kẻo lòng phiền
Chờ chàng bóng ngả trăng nghiêng
Nỗi vui có bạn, ưu phiền riêng em

124. Trầu này trầu nghĩa trầu tình

Trầu nhơn trầu ngãi trầu mình với ta

125. Trầu vàng nhá lẫn cau xanh

Duyên em sánh với tình anh tuyệt vời

107
126. Trèo lên cây bưởi hái hoa
Bước xuống vườn cà, hái nụ tầm xuân
Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc
Em lấy chồng, anh tiếc lắm thay
Ba đồng một mớ trầu cay
Sao anh không hỏi từ ngày còn không
Bây giờ em đã có chồng
Như chim vào lồng, như cá cắn câu
Cá cắn câu biết đâu mà gỡ
Chim vào lồng biết thuở nào ra

U
1. Ước gì anh hoá ra hoa
Ðể em nâng lấy rồi mà cài khăn
Ước gì anh hoá ra chăn
Ðể cho em đắp em lăn cùng giường

2. Ước gì anh hoá ra gương

Ðể cho em cứ vấn vương soi mình

3. Ước gì sông hẹp một gang

Bắc cầu trải gấm cho chàng sang chơi

4. Uốn tre uốn thuở còn măng

Dạy vợ dạy thuở băn khoăn mới về

5. Uống nước, nhớ nguồn

6. Uống rượu ăn nói cù cưa

Chuyện có một chút
Mà hết cả buổi trưa cằn nhằn

V
1. Vạn sự khởi đầu nan
2. Vải thưa, che mắt thánh
3. Văn hay chẳng lọ dài dòng
4. Văn hay, chữ tốt

5. Văn thi phú lục chẳng hay

Trở về làng cũ, học cày cho xong
108
Ngày ngày vác cuốc thăm đồng
Hết nước thì lấy gàu sòng tát lên
Hết mạ ta lại quảy thêm
Hết lúa ta lại mang tiền đi đong
Nữa mai lúa chín đầy đồng
Gặt về đập sảy bỏ công cấy cày

6. Vắng chủ nhà gà mọc đuôi tôm

7. Vắng chủ nhà, gà vọc niêu tôm

8. Vắng đàn ông quạnh nhà

Vắng đàn bà quạnh bếp

9. Vắng sao hôm có sao mai

Vắng chàng thiếp đã có trai trong nhà

10. Vân Tiên cõng mẹ chạy ra

Ðụng phải cột nhà, cõng mẹ chạy vô
Vân Tiên cõng mẹ chạy vô
Ðụng phải cái bồ, cõng mẹ chạy ra

11. Vân Tiên cõng mẹ trở ra

Ðụng phải Chà Và cõng mẹ trở vô
Vân Tiên cõng mẹ trở vô
Ðụng phải ông Tây cồ cõng mẹ trở ra

12. Vầng trăng ai xẻ làm đôi

Ðường trần ai vẽ ngược xuôi hỡi chàng
Ðưa nhau một bước, một đàng
Cỏ xanh hai dãy mấy hàng châu sa

13. Vất vả có lúc thanh nhàn

Không dưng ai dễ cầm tàn che cho

14. Vật đổi, sao dời

15. Việc người thì sáng, việc mình thì quáng

16. Ví dầu cá bống hai mang

Cá trê hai ngạnh, tôm càng sáu râu
Sáu râu lột vỏ bỏ đuôi
Giã gạo cho trắng đặng nuôi mẹ già

109
17. Ví dầu cầu ván đóng đinh
Cầu tre vắt vẻo, ghập ghềnh khó đi
Khó đi mượn chén ăn cơm
Mượn ly uống rượu, mượn đờn kéo chơi
Kéo chơi ba tiếng đờn cò
Ðứt dây đứt nhợ quên hò sự xang

18. Ví dầu thiếp chẳng yêu chàng

Xin đưa thiếp xuống đò ngang thiếp về

19. Ví dầu lịch vắn lươn dài

Quạ đen, cò trắng, thằng chài xanh lông

20. Vì chưng bác mẹ em nghèo

Cho nên em phải băm bèo, thái khoai

21. Vì mây nên núi lên trời

Vì cơn gió thổi, hoa cười với trăng

22. Vì sông nên phải lụy thuyền

Chớ như đường liền, ai phải lụy ai!

23. Vì tình em phải tới nơi

Trăm năm duyên phải một ngày mà nên

24. Vị gì một giải Sông Ngân

Làm cho Chức Nữ chẳng gần Ngưu Lang

25. Vô chùa lạy Phật cầu chồng

Ông Phật ổng nói đờn ông hết rồi

26. Vỗ tay, vỗ tay

Bà cho ăn bánh
Không vỗ tay
Bà đánh trên tay

27. Vui từ trong cửa vui ra

Buồn từ ngã bảy, ngã ba buồn về

28. Vườn rộng đừng trồng tre ngà

Nhà rộng chớ chứa người ta
110
29. Vừa ăn cướp vừa la làng

30. Vừa đi, vừa đợi, vừa chờ

Nhanh chân thì kịp, lờ đờ thì thôi

X
1. Xa mỏi chân, gần mỏi miệng

2. Xa xôi, em chớ ngại ngùng

Xa người, xa tiếng nhưng lòng không xa

3. Xa xôi, xích lại cho gần

Làm thân con nhện mấy lần giăng tơ

4. Xay lúa thì khỏi bồng em

5. Xấu hay làm tốt, dốt hay nói chữ

6. Xấu xa cũng thể chồng ta

Dù cho tốt đẹp cũng ra chồng người

7. Xẩm lai ăn chay sình bụng

Ăn vụng rụng răng
Ăn măng rách lưỡi
Ăn bưởi the thẹ..

8. Xẩm lai đái góc xoài

Bị phạt đồng hai
Kêu chú cai phạt đồng chín
Kêu chú lính phạt hai đồng...

9. Xe ngựa lướt bụi tuôn bờ

Bánh niền sắt cứ khua rột rột
Tui ra chợ mua đường thốt nốt
Tui mua cân bột cùng gói đậu xanh
Tui về nấu chè trôi nước đặt lại tên anh
Ðể cho trong trào ngoài quận
Biết tiếng thằng Sở Khanh điếm đàng

111
10. Xỉa cá mè, đè cá chép
Tay nào đẹp thì đi buôn nem
Tay nào đen thì ở nhà sờ tí mẹ

11. Xin ai chớ tính thiệt hơn

Mận nhà dù lạt, còn hơn đào người

12. Xin anh chớ nói yêu thương

Mỡ nạc anh ăn hết, cái xương anh chẳng chừa

13. Xin đừng ra dạ Bắc Nam

Ðừng chê lươn ngắn, chớ tham trạch giàu

14. Xin em đừng giận đừng hờn

Anh lỡ đạp cứt, chặt chơn sao đành?

15. Xỏ lá ba que

16. Xuân hạ thu đông đủ bốn mùa

Thuốc thì hay hút, chẳng hay mua
Thấy ai mở gói xề xề lại
Miệng hỏi, tay rứt đùa

17. Xưa kia ăn đâu ở đâu

Bây giờ có bí, chê bầu rằng hôi

18. Xưa kia có thế này đâu

Bởi vì sợ vợ, nên râu quặp vào

19. Xưa kia ngọc ở tay ta

Bởi ta chểnh mảng ngọc qua tay người

20. Xưa kia ngọc ở tay ta

Vì ta thiếu đức, ngọc qua tay người

Y
1. Yêu em anh cũng muốn vô
Sợ truông nhà Hồ, sợ phá Tam Giang

112
 2. Yêu con cho roi, cho vọt
Ghét con cho ngọt, cho bùi

3. Yêu nhau chín bỏ làm mười

4. Yêu nhau lắm, cắn nhau đau

5. Yêu nhau chữ vị là vì

Chữ dục là muốn, chữ tùy là theo

6. Yêu nhau cởi áo cho nhau

Về nhà mẹ hỏi qua cầu gió bay
Yêu nhau cởi nhẫn cho nhau
Về nhà mẹ hỏi qua cầu đánh rơi
Yêu nhau cởi nón trao nhau
Về nhà mẹ hỏi qua cầu gió bay

7. Yêu nhau đắp điếm mọi bề

Một trăm chỗ lệch cũng kê cho bằng

8. Yêu nhau sinh tử cùng liều

Thương nhau lội suối qua đèo có nhau

9. Yêu nhau tam, tứ núi cũng trèo

Thất, bát sông cũng lội
Tam thập lục đèo cũng qua

10. Yêu nhau thời ném miếng trầu

Ghét nhau ném đá vỡ đầu nhau ra
Yêu nhau cau sáu bổ ba
Ghét nhau cau sáu bổ ra làm mười

11. Yêu nhau yêu cả đường đi

Ghét nhau ghét cả tông chi họ hàng

CA DAO NHI ĐỒNG VIỆT NAM ( Tiếp Theo )

I.
LUÂN LÝ

1. DẠY CON TỪ THUỞ TIỂU SINH

113
Dạy con từ thuở tiểu sinh,
Gần thầy gần bạn tập tành lễ nghi.
Học hành cách vật chí tri,
Văn chương chữ nghĩa nghĩ gì cũng thông.

2. CÔNG ĐỨC SINH THÀNH

Mẹ cha công đức sinh thành,
Ra trường thầy dạy, học hành cho hay.
Muốn khôn thì phải có thầy,
Không thầy dạy dỗ đố mày làm nên.
Mười năm luyện tập sách đèn,
Công danh gặp bước chớ quên ơn thầy.
Yêu kính thầy mới làm thầy,
Những phường bội-bạc sau này ra chi.

3. CÂY XANH THÌ LÁ CŨNG XANH

Cây xanh thì lá cũng xanh,
Cha mẹ hiền lành để đức cho con.
Mừng cây rồi lại mừng cành,
Cây đức lắm chồi, người đức lắm con.
Ba vuông sánh với bảy tròn,
Đời cha vinh hiển, đời con sang giàu.

4. CÂY KHÔ CHƯA DỄ MỌC CHỒI

Cây khô chưa dễ mọc chồi,
Bác mẹ chưa dễ ở đời với ta.
Non xanh bao tuổi mà già,
Bởi vì sương tuyết hoá ra bạc đầu.

5. CÔNG CHA NGHĨA MẸ

Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.
Một lòng thờ mẹ kính cha,
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.

6. NGÀY NÀO EM BÉ CỎN CON

Ngày nào em bé cỏn con
Bây giờ em đã lớn khôn thế này.
Cơm cha áo mẹ công thầy,
Lo sao cho đáng những ngày ước mong.

7. THỜ CHA MẸ Ở HẾT LÒNG

Thờ cha mẹ ở hết lòng,
114
Aáy là chữ hiếu ở trong luân thường.
Chữ đễ nghĩa là nhường,
Nhường anh, nhường chị, lại nhường người trên.
Ghi lòng tạc dạ chớ quên,
Con em phải giữ lấy nền con em.

8. EM THỜI ĐI CẤY RUỘNG BÔNG

Em thời đi cấy ruộng bông,
Anh đi cắt lúa để chung một nhà
Đem về phụng dưỡng mẹ cha,
Muôn đời tiếng hiếu người ta còn truyền.

9. CÔNG CHA NHƯ NÚI NGẤT TRỜI

Ru ơi ru hỡi ru hời,
Công cha như núi ngất trời,
Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển đông.
Núi cao, biển rộng mênh mông,
Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi.

10. ANH EM NÀO PHẢI NGƯỜI XA

Anh em nào phải người xa,
Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân.
Yêu nhau như thể tay chân,
Anh em hoà thuận hai thân vui vầy.

11. CON ƠI MUỐN NÊN THÂN NGƯỜI

Con ơi muốn nên thân người,
Lắng tai nghe lấy những lời mẹ cha.
Gái thời chăm chỉ trong nhà,
Khi vào canh củi, khi ra thêu thùa.
Trai thì đọc sách ngâm thơ,
Dùi mài kinh sử để chờ kịp khoa.
Nữa mai nối được nghiệp nhà,
Trước là đẹp mặt, sau là hiển thân.

12. LÀM TRAI QUYẾT CHÍ TU THÂN

Làm trai quyết chí tu thân,
Công danh chớ vội, nợ nần chớ lo.
Khi nên trời giúp công cho,
Làm trai năm liệu, bảy lo mới hào.
Trời sinh, trời chẳng phụ nào.
Công danh gặp hội, anh hào ra tay.
Trí khôn sắp để dạ này,
115
Có công mài sắc, có ngày nên kim.

13. LÀM TRAI NẾT ĐỦ TRĂM ĐƯỜNG

Làm trai nết đủ trăm đường,
Trước tiên điều hiếu, đạo thường xưa nay.
Công cha, đức mẹ cao dày,
Cưu mang trứng nước những ngày ngây thơ.
Nuôi con khó nhọc đến giờ,
Trưởng thành con phải biết thờ hai thân.
Thức khuya, dậy sớm cho cần,
Quạt nồng, ấp lạnh giữ phần đạo con.

14. CON ƠI MẸ BẢO ĐÂY NÀY

Con ơi mẹ bảo đây này,
Học buôn học bán cho tày người ta.
Con đừng học thói chua ngoa,
Họ hàng ghét bỏ người ta chê cười.
Dù no dù đói cho tươi,
Khoan ăn, bớt ngủ, liệu bài lo toan.
Phòng khi đóng góp việc làng,
Đồng tiền bát gạo lo toan cho chồng.
Trước là đắc nghĩa cùng chồng,
Sau là họ mạc cũng không chê cười.
Con ơi, nhớ bấy nhiêu lời !

15. LÀM NGƯỜI CHO BIẾT TIỆN TẦN

Làm người cho biết tiện tần,
Đồ ăn thức mặc có ngần thì thôi.
Những người đói rách rạc rời,
Bởi phụ của trời làm chẳng nên ăn.

16. TRỨNG RỒNG LẠI NỞ RA RỒNG

Trứng rồng lại nở ra rồng,
Hạt thông lại nở cây thông rườm rà.
Có cha sinh mới ra ta,
Làm nên thời bởi mẹ cha vun trồng.
Khôn ngoan nhờ ấm cha ông,
Làm nên phải đoái tổ tông phụng thờ.
Đạo làm con, chớ hững hờ,
Phải đem hiếu kính mà thờ từ nghiêm.

17. TRẮNG NHƯ THUỶ TINH

Trắng như thủy tinh
116
Trong như giá lọc,
Nhún mình như đồng đen.
Ai ơi chớ nghĩ rằng hèn,
Kìa như nước đục đánh phèn lại trong.

18. TRỜI SINH RA ĐÃ LÀM NGƯỜI

Trời sinh ra đã làm người
Hay ăn, hay nói, hay cười hay chơi.
Khi ăn thời phải lựa mùi,
Khi nói, thì phải lựa lời chớ sai.
Cả vui chớ có vội cười,
Nơi không lễ phép chớ chơi làm gì.

19. BỒNG BỐNG BỒNG BÔNG.

Bồng bống bồng bông.
Giai ơn vua chầu chực sân rồng,
Gái ơn chồng ngồi võng ru con.
Ơn vua xem nặng bằng non,
Ơn chồng đội đức tổ tôn giõi chuyền.
Làm trai lấy được vợ hiền,
Như cầm đồng tiền lấy được của ngon.
Phận gái lấy được chồng khôn,
Xem bằng cá vượt Vũ-môn hoá rồng.
Bồng bống bồng bông.

20. BỒNG BỒNG MẸ BẾ CON SANG

Bồng bồng mẹ bế con sang,
Đò dọc quan cấm đò ngang không chèo.
Muốn sang thì bắc cầu Kiều,
Muốn con hay chữ thì yêu lấy thầy.

II.
NHỮNG BÀI HÁT VUI

21. CHÈ LA, CHÈ LÍT

Chè la, chè lít,
Bà cho ăn quýt,
Bà đánh đau tay,
Chắp tay lạy bà.

22. KÉO CƯA LỪA XẺ

Kéo cưa lừa xẻ,
Thợ khoẻ cơm vua,
117
Thợ thua cơm làng,
Thợ nào dẻo dang,
Về nhà bú tí.

23. KÉO CƯA KÉO KÍT

Kéo cưa kéo kít,
Làm ít ăn nhiều,
Nằm đâu ngủ đấy,
Nó lấy mất cưa,
Lấy gì mà kéo ?!

24. XU XOA XU XUÝT

Xu-xoa xu-xuýt
Bán quýt chợ đông,
Bán hồng chợ tây,
Ba đồng một quả,
Mua vậy thì mua.

25. VUÔN VẢI VUÔN VAI

Vuôn vải vuôn vai
Chóng lớn chóng dài,
Đi chơi với trẻ,
Sức khoẻ sống lâu
Bạc đầu cồi cội.

26. NAM MÔ BỒ TÁT

Nam mô bồ tát,
Chẻ lạt đứt tay,
Đi cày trâu húc,
Đi xúc phải cọc,
Đi học thầy đánh,
Đi gánh đau vai,
Nằm dài nhịn đói.

27. CHIỀU CHIỀU CON QUẠ LỢP NHÀ

Chiều chiều con quạ lợp nhà,
Con cu chẻ lạt, con gà đưa tranh *
Chèo-bẻo nấu cơm nấu canh,
Chìa vôi đi chợ mua hành về nêm

(*) Đưa tranh đây tức là đưa gianh (cỏ) lên để lợp nhà

28. CÁI BỐNG LÀ CÁI BỐNG BANG (I)

118
Cái bống là cái bống bang.
Mẹ bống yêu bống, bống càng làm thơ.
Ngày sau bống đỗ ông đồ,
Đi võng lá sắn, đi dù lá khoai.

29. CÁI BỐNG LÀ CÁI BỐNG BANG (II)

Cái bống là cái bống bang,
Cơm ăn bằng sàn, bốc muối bằng vung.
Mẹ giận mẹ giẩy xuống sông,
Con ra đường biển lấy chồng lái buôn.
Khát nước thì uống nước nguồn,
Lạc đường thì bảo lái buôn đưa về.

30. CÁI BỐNG LÀ CÁI BỐNG BÌNH

Cái bống là cái bống bình,
Thổi cơm nấu, nướng một mình mồ hôi.
Sáng ngày có khách đến chơi,
Cơm ăn, rượu uống cho vui lòng chồng.
Rạng ngày ăn uống vừa xong,
Tay nhắc mâm đồng, tay giải chiếu hoa.
Nhịn miệng đãi khách đằng xa,
Aáy là của gửi chồng ta ăn đàng *

(*) Ý nói nhịn miệng đãi khách như vậy cũng như chuẩn bị gửi của cho chồng đi xa
vào những dịp sau này. Ý nghĩ thật thực tế!

31. CÁI BỐNG ĐI CHỢ CẦU CANH

Cái Bống đi chợ Cầu Canh,
Con tôm đi trước củ hành theo sau.
Con cua lạch đạch theo hầu,
Cái chày rơi xuống vỡ đầu con cua.

32. CÁI BỐNG CÒN Ở TRONG HANG

Cái bống còn ở trong hang,
Cái rau tập tàng* còn ở ruộng dâu.
Ta về ta sắm cần câu,
Câu lấy cá bống nấu rau tập-tàng.

(*) Người ta giải thích rau tập-tàng là láo nháo nhiều thứ rau hái về để nấu canh cá
bống.

33. BỒ CU BỒ CÁC
Bồ-cu, bồ các,
Tha rác lên cây.
119
Gió đánh lung lay,
Là vua Cao-tổ.
Những người mặt rổ,
Là ông Tiêu-Hà.
Nước chảy qua đường,
Là giượng Tào Tháo.
Đánh bạc cố áo,
Là anh Trần Bình.

34. CÓC CHẾT BỎ NHÁI MỒ CÔI

Cóc chết bỏ nhái mồ côi,
Chẩu ngồi, chẩu khóc :”Chàng ôi là chàng!”
ỄÂÂnh ương đánh lệnh đã vang,
Tiền đâu mà trả, nợ làng ngoé ơi!

35. CON CÓC LÀ CẬU ÔNG TRỜI

Con cóc là cậu ông trời
Hễ ai đánh nó thì trời đánh cho.
Con cóc là cậu thầy nho,
Hễ ai đánh chết trời cho quan tiền.

36. TÌNH TÍNH TANG TANG TÌNH TANG

Tình tính tang, tang tình tang,
Súng vác vai, hoả mai tọng nạp,
Gươm tuốt trần, giáo cắp, mộc mang.
Tang tình tang.
Giương cung mà bắn con cò,
Con cốc nó lội con cò nó bay.
Tính tình tang, tang tình tang.

37. CON GÀ CỤC TÁC LÁ CHANH

Con gà cục tác lá chanh
Con lợn ủn ỉn mua hành cho tôi.
Con chó khóc đứng khóc ngồi,
Bà ơi đi chợ mua tôi đồng riềng.

38. CON KIẾN MÀY KIỆN CỦ KHOAI

Con kiến mày kiện củ khoai,
Mày chê tao khó lấy ai cho giầu.
Nhà tao chín đụn mười trâu,
Lại thêm ao cá bắt cầu rửa chân.

39. SAO HÔM LÓNG LÁNH

120
Sao hôm lóng lánh,
Sao mai lóng lánh,
Cuốc đã sang canh,
Gà kia gáy rúc,
Chích choè lìa tổ,
Trời đã rạng đông.

40. HỒ KHOAN, HỒ UẨY

Hồ khoan, hồ uẩy!
Hồ khoan, hồ uẩy!
Aên đã vậy,
Múa gậy làm sao?
Chân thấp chân cao,
Cho mau cho chóng,
Năng khiếp, năng dũng,
Hữu khuất hữu thân*
Cao-tổ thời nhân,
Hạng-vương thời bạo
Nhân hiền tại mạỉo
Trắng gạo ngon cơm.
Hồ khoan, hồ uẩy!
Hồ khoan, hồ uẩy!

(*) Khiếp : nhát gan, trái với dũng là mạnh mẽ, can đảm. Khuất : co lại, cúi xuống,
trái với thân là duỗi ra.

41. CON CHÓ CHÊ KHỈ LẮM LÔNG

Con chó chê khỉ lắm lông,
Khỉ lại chê chó ăn dông ăn dài,
Lươn ngắn lại chê trạch dài,
Thờn-bơn méo miệng chê chai lệch mồm.

42. RÉT NÀNG BÂN

Tháng giêng rét đài,
Tháng hai rét lộc.
Tháng ba rét nàng Bân.
Nàng Bân may áo cho chồng,
May ba tháng ròng mới được cửa tay.

CHÚ THÍCH : toàn bài ý nói tháng giêng có những ngày rét để cây nảy đài, tháng hai
có những ngày rét để cây nảy lộc, tháng ba đã chuẩn bị sang đầu hạ rồi, rất hiếm có
rét. Thảng hoặc có được một ngày rét vớt-vát thì đó là cái rét có tính cách khôi hài
của Hoá-công để riễu cô nàng lười – nàng Bân – may áo cho chồng. (Đây là nói khí
hậu miền Bắc)

121
43. THẰNG CUỘI NGỒI GỐC CÂY ĐA
Thằng cuội ngồi gốc cây đa,
Để trâu ăn lúa gọi cha lời ời.
Cha còn cắt cỏ trên trời,
Mẹ còn cưỡi ngựa đi chơi cầu vồng.

44. THẰNG BỜM CÓ CÁI QUẠT MO

Thằng Bờm có cái quạt mo,
Phú ông xin đổi ba bò chín trâu.
Bờm rằng : Bờm chẳng lấy trâu!
Phú ông xin đổi ao sâu cá mè.
Bờm rằng : Bờm chẳng lấy mè !
Phú ông xin đổi một bè gỗ lim.
Bờm rằng : Bờm chẳng lấy lim!
Phú ông xin đổi con chim đồi mồi.
Bờm rằng : Bờm chẳng lấy mồi !
Phú ông xin đổi nắm xôi, Bờm cười.

45. TAY CẦM CON DAO

Tay cầm con dao,
Làm sao cho sắc.
Để mà dễ cắt,
Để mà dễ chặt.
Chặt lấy củi cành,
Trèo lên rừng xanh,
Chạy quanh sườn núi.
Một mình thui thủi,
Chặt cây chặt củi.
Tìm chốn mà ngồi,
Ngồi mát thảnh thơi.
Kìa một đàn chim,
Ở đâu bay đến,
Ở đâu bay lại.
Con đang cắn trái,
Con đang tha mồi,
Qua lối nọ nó ăn.
Cái con hươu kia,
Mày đang ăn lộc,
Lộc vả lộc sung.
Mày trông thấy tớ,
Tớ không đuổi mày,
Mày qua lối nọ làm chi?
122
46. ÔNG TRĂNG MÀ LẤY BÀ TRỜI
Ông Trăng mà lấy bà Trời,
Tháng năm đi cưới, tháng mười nộp cheo.
Sỏ lợn lớn hơn sỏ mèo,
Làng ăn chẳng hết đem treo cột đình.
Ông Xã đánh trống thình-thình,
Quan viên mũ áo ra đình xem cheo.

CHÚ THÍCH : Tục lệ xưa của ta sau khi hai người làm lễ cưới thì phải nộp cheo (chữ
Hán gọi là Lan Nhai) cho làng. Theo ông Nguyễn-Văn-Tố thì bài trên nầy do trẻ em tại
Thái-bình hát để riễu những người không được sòng phẳng trong lệ nộp cheo. (Xin
đọc : Nguyễn-Văn-Tố, “A Propos de Chants et de Jeux d’Enfans” IIEH 1943, Tome VI
Hanoi, 1943, p.175.)

47. ÔNG GIĂNG MÀ LẤY BÀ SAO

Ông Giăng mà lấy bà Sao,
Đến mai có cưới cho tao miếng giầu.
Có cưới thì cưới con trâu,
Chớ cưới con nghé nàng dâu không về.

48. CON NHỆN Ở TRÊN MÁI NHÀ

Con nhện ở trên mái nhà,
Nó đương làm cỗ cúng bà nó mai.
Nó rằng nó chẳng mời ai,
Mời một ông chú với hai bà dì.

49. THÌA LA THÌA LẢY

Thìa-la thìa lảy!
Con gái bảy nghề *
Ngồi lê là một,
Dựa cột là hai,
Theo trai là ba,
Ăn quà là bốn,
Trốn việc là năm,
Hay nằm là sáu,
Láu táu là bảy.

* Bảy nghề : đây tức là bảy tật xấu.

50. XẤU HỔ
Xấu hổ,
Lấy rổ mà che
Lấy nong mà đè,

123
Lấy đấu mà đong,
Lấy chầy đâm bong.

CHÚ THÍCH : Bài hát riễu em hay xấu hổ này thường được nghe thấy ở các vùng Hà-
đông và Bắc-ninh.

51. GIÓ ĐẬP CÀNH ĐA

Gió đập cành đa,
Gió đánh cành đa,
Thầy nghĩ là ma,
Thầy ù thầy chạy.
Ba thằng ba gậy,
Đi đón thầy về.

CHÚ THÍCH : Bài nầy hát riễu thầy phù-thủy nhát ma. Cũng như hai bài tiếp đây riễu
thầy bói dốt.

52. SỐ CÔ CHẲNG GIÀU THÌ NGHÈO

Số cô chẳng giàu thì nghèo,
Ba mươi tết có thịt treo trong nhà.
Số cô có mẹ có cha,
Mẹ cô đàn bà, bố cô đàn ông.
Số cô có vợ có chồng,
Sinh con đầu lòng chẳng gái thì trai.

53. NHẤT HÀO NHỊ HÀO TAM HÀO

Nhất hào, nhị hào, tam hào …
Chó chạy bờ ao.
Chuột chạy bờ rào.
Quẻ này có động.
Nhà này có quái trong nhà,
Có con chó đực cắn ra đằng mồm.

54. CON CHIM SÁO SẬU

Con chim sáo-sậu
Ăn cơm nhà cậu
Uống nước nhà cô
Đánh vỡ bát ngô
Bà cô phải đền.

55. LÚC NGÔ LÀ CÔ ĐẬU NÀNH

Lúa ngô là cô đậu nành,
Đậu nành là anh dưa chuột.
Dưa chuột là ruột dưa gang.
124
Dưa gang là nàng dưa hấu.
Dưa hấu là cậu lúa ngô.
Lúa ngô là cô đậu nành …

CHÚ THÍCH : Bài này cũng như một số bài kế tiếp thuộc loại “bài hát bất tận” như đi
theo một vòng tròn, lúc nào muốn ngừng thì ngừng.

56. CON CHIM MANH MANH

Con chim manh manh,
Nó đậu cành chanh,
Tôi ném hòn sành,
Nó quay lông-lốc.
Tôi làm một chốc,
Được ba mâm đầy,
Ông thầy ăn một,
Bà cốt ăn hai.
Còn cái thủ, cái tai,
Tôi đem biếu chúa.
Chúa hỏi chim gì?
Con chim chích chòe.

57. CON CÔNG HAY MÚA

Con công hay múa,
Nó múa làm sao?
Nó rụt cổ vào.
Nó xòe cánh ra.
Nó đậu cành đa,
Nó kêu ríu-rít.
Nó đậu cành mít,
Nó kêu vịt chè.
Nó đậu cành tre,
Nó kêu bè muống.
Nó đáp xuống ruộng,
Nó kêu tầm vông.
Con công hay múa …

58. CÁI KIẾN MÀY ĐẬU CÀNH ĐÀO

Cái kiến mày đậu cành đào
Leo phải cành cộc leo vào leo ra.
Con kiến mày đậu cành đa
Leo phải cành cộc, leo ra leo vào…

59. BA BÀ ĐI BÁN LỢN CON

125
Ba bà đi bán lợn con,
Bán đi chẳng được lon-xon chạy về.
Ba bà đi bán lợn sề,
Bán đi chẳng được chạy về lon-xon.

60. MẸ EM ĐI CHỢ ĐƯỜNG NGOÀI

Mẹ em đi chợ đường ngoài,
Mua em cây mía vừa dài vừa cong.
Mẹ em đi chợ đường trong,
Mua em cây mía vừa cong vừa dài…

61. GIÃ ƠN CÁI CỐI CÁI CHÀY

Giã ơn cái cối cái chày,
Nửa đêm gà gáy có mày có tao.
Giã ơn cái cọc cầu ao,
Nửa đêm gà gáy có tao có mày …

62. CON VỎI CON VOI

Con vỏi con voi !
Cái vòi đi trước,
Hai chân trước đi trước,
Hai chân sau đi sau,
Cái đuôi đi sau rốt,
Tôi xin kể nốt,
Cái chuyện con voi …

63. ÔNG NỈNH ÔNG NINH

Ông Nỉnh ông Ninh,
Ông ra đầu đình gặp ông Nảng ông Nang.
Ông Nảng ông Nang,
Ông ra đầu làng ông gặp ông Nỉnh ông Ninh.

64. CÁI NGỦ MÀY NGỦ CHO LÂU

Cái ngủ mày ngủ cho lâu,
Mẹ mày đi cấy đồng sâu chưa về.
Bắt được mười tám mười chín con trê,
Cầm cổ lối về cho cái ngủ ăn.
Cái ngủ ăn chẳng hết
Để dành đến tết mùng ba.
Mèo già ăn trộm,
Mèo ốm phải đòn,
Mèo con phải vạ,
Con quạ đứt đuôi,
126
Con ruồi đứt cánh,
Đòn gánh có mấu,
Củ ấu có sừng,
Bánh chưng có lá,
Con cá có vây,
Ông thầy có sách,
Thợ ngạch có dao,
Thợ rào có búa,
Sảy lúa có sàng,
Việc làng có mõ,
Cắt cỏ có liềm,
Câu liêm có lưỡi,
Cây bưởi có hoa,
Cây cà có trái,
Con gái có chồng,
Đàn ông có vợ,
Kẻ chợ có vua,
Trên chùa có bụt,
Cái bút có ngòi,
Con voi có quản.

CHÚ THÍCH : bài này và một số bài kế tiếp thuộc loại vô nghĩa, chỉ cần có vần có điệu,
tương đương với lọai của Anh Mỹ gọi là “Nonsense”.

65. CÁI CÁO MẶC ÁO EM TAO

Cái cáo mặc áo em tao,
Làm tổ cây cà,
Làm nhà cây chanh,
Đọc canh bờ giếng,
Mỏi miệng tiếng kèn.
Hỡi cô trồng sen !
Cho anh hái lá.
Hỡi cô trồng bưởi !
Cho anh hái hoa.
Cứ một cụm ca,ụ
Là ba cụm lý.
Con nhà ông lý,
Mặc áo tía-tô.
Con nhà thằng Ngô,
Mặc áo lang khách.
Hai con chim khách,
Đánh nhau trên cây.
Hai cái bánh giày,

127
Đánh nhau mâm cỗ.
Có hai hạt đỗ,
Đánh nổ nồi rang.
Hai con kiến càng,
Đánh nhau lọ mật.
Có hai hòn đất,
Đánh vật bờ ao.
Mày tát chuôm tao,
Tao tát ao mày.
Mày đầy rổ cá,
Tao đầy rổ tôm.
Mày đi chợ Cầu-nôm,
Tao đi chợ Cầu-rền.
Mày bán cửa đền,
Tao bán cửa vua.
Mày làm mắm chua,
Tao làm mắm thính.
Mày con ông Chính,
Tao con ông Xã.
Mày là cái cả,
Tao là thằng hai.
Mày đội bồ đài.*
Tao đội nón méo,
Mày cầm cái kéo,
Tao cầm con dao.
Mày làm sao,
Tao làm vậy.
Mày đi buôn cậy,**
Tao đi buôn hồng.
Mày đi lấy chồng,
Tao đi lấy vợ.
Mày lên kẻ chợ ***
Tao về nhà quê.

(*) : Bồ đài : cái mo cau gập lại dùng để múc nước.

(**): Cậy : một thứ cây như cây hồng, quả nhỏ, có nhựa dùng để phất quạt.
(***): Kẻ chợ : chỗ đô hội.

66. ÔNG TIỂN ÔNG TIÊN

Ông tiển ông tiên,
Ông có đồng tiền,
Ông gài mái tai,
Ông cài lưng khố,

128
Ông ra hàng phố,
Ông mua miếng trầu,
Ông nhai tóp tép,
Ông mua con tép,
Về nhà ăn cơm,
Ông mua mớ rơm,
Về nhà ông thổi,
Ông mua cái chổi,
Về ông quét nhà,
Ông mua con gà,
Về cho ăn thóc,
Ông mua con cóc,
Về thả gậm giường,
Ông mua nén hương,
Về nhà cúng cụ.

67. ÔNG GIẲNG ÔNG GIĂNG (I)

Ông giẳng ông giăng,
Xuống chơi với tôi,
Có bầu có bạn,
Có ván cơm xôi,
Có nồi cơm nếp,
Có nệp bánh chưng,
Có lưng hũ rượu,
Có chiếu bám đu,
Thằng cu xí-xóa,
Bắt trai bỏ giỏ,
Cái đỏ ẵm em,
Đi xem đánh cá,
Có rá vo gạo,
Có gáo múc nước,
Có lược chải đầu,
Có trâu cày ruộng,
Có muống thả ao,
Ông sao trên trời.

68. ÔNG GIẲNG ÔNG GIĂNG (II)

Ông giẳng ông giăng,
Ông giằng búi tóc,
Ông khóc ông cười,
Mười ông một cỗ,
Đánh nhau lỗ đầu,
Đi cầu hàng huyện,
129
Đi kiện hàng phủ,
Một lũ ông già,
Mười ba ông điếc.

69. ÔNG GIẲNG ÔNG GIĂNG (III)

Ông giẳng ông giăng,
Xuống chơi ông Chính,
Ông Chính cho mõ,
Xuống chơi nồi trõ,
Nồi trõ cho vung,
Đến chơi cành sung,
Cây sung cho nhựa,
Đến chơi con ngựa,
Con ngựa cho gan,
Đến chơi bà quan,
Bà quan cho bạc,
Đến chơi thợ giác,
Thợ giác cho bầu,
Đến chơi cần câu,
Cần câu cho lưỡi,
Đến chơi cây bưởi,
Cây bưởi cho hoa,
Đến chơi cây cà,
Cây cà cho trái,
Đến chơi con gái,
Con gái cho chồng,
Đến chơi đàn ông,
Đàn ông cho vợ,
Đến chơi kẻ chợ,
Kẻ chợ cho voi,
Đến chơi cây sòi,
Cây sòi cho lá,
Đến chơi con cá,
Con cá cho vây,
Đến chơi ông thầy,
Ông thầy cho sách,
Đến chơi thợ ngạch,
Thợ ngạch cho dao,
Đến chợ thợ rào,
Thợ rào cho búa,
Trả búa thợ rào,
Trả dao thợ ngạch,
Trả sách ông thầy,
130
Trả vây con cá,
Trả lá cây sòi,
Trả voi kẻ chợ,
Trả vợ đàn ông,
Trả chồng con gái,
Trả trái cây cà,
Trả hoa cây bưởi,
Trả lưỡi cành câu,
Trả bầu thợ giác,
Trả bạc bà quan,
Trả gan con ngựa,
Trả nhựa cây sung,
Trả vung nồi trõ,
Trả mõ ông Chính.

CHÚ THÍCH : bài này cũng như bài : “Bắt được con công” kế tiếp có một kỹ thuật kể
xuôi rồi trả ngược đặc biệt ngộ nghĩnh.

70. BẮT ĐƯỢC CON CÔNG

Chú bé bắt được con công,
Đem về biếu ông,
Ông cho con gà,
Đem về biếu bà,
Bà cho quả thị.
Đem về biếu chị,
Chị cho quả chanh.
Đem về biếu anh,
Anh cho tu-hú.
Đem về biếu chú,
Chú cho buồng cau,
Chú thím đánh nhau,
Buồng cau trả chú,
Tu hú trả anh,
Quả chanh trả chị,
Quả thị trả bà,
Con gà trả ông,
Con công phần tôi.

71. BAO GIỜ CHO ĐẾN THÁNG BA

Bao giờ cho đến tháng ba,
Ếch cắn cổ rắn tha ra ngoài đồng.
Hùm nằm cho lợn liếm lông,
Một chục quả hồng nuốt lão tám mươi.

131
Nắm sôi nuốt trẻ lên mười,
Con gà, be rượu nuốt người lao đao,
Lươn nằm cho trúm bò vào,
Một đoàn cào-cào đuổi bắt cá-rô.
Lúa mạ nhảy lên ăn bò,
Cỏ năn cỏ lác rình mò bắt trâu.
Gà con đuổi bắt diều hâu
Chim ri đuổi đánh vỡ đầu bồ nông.

CHÚ THÍCH : Bài này và hai bài kế tiếp “Bước sang tháng sáu giá chân” và “Vè nói
ngược” thuộc loại những bài ca ngược đời tương đương với những bài Anh Mỹ mệnh
danh là “Contradiction”.

72. BƯỚC SANG THÁNG SÁU GIÁ CHÂN

Bước sang tháng sáu giá chân,
Tháng một nằm trần bức đổ mồ hôi.
Con chuột kéo cầy lồi lồi,
Con trâu bốc gạo vào ngồi trong cong.
Vườn rộng thì thả rau rong.
Ao sâu giữa đồng, vãi cải làm dưa.
Đàn bò đi tắm đến trưa,
Một đàn con vịt đi bừa ruộng nương.
Voi kia nằm ở gặm giường,
Cóc đi đánh giặc bốn phương nhọc nhằn.
Chuồn kia thấy cám liền ăn,
Lợn kia thấy cám nhọc nhằn bay qua.
Trời mưa cho mối bắt gà,
Thòng-đong cân-cấn đuổi cò lao xao.
Lươn nằm cho trúm bò vào,
Một đàn cào cào đuổi bắt cá rô.
Thóc giống cắn chuột trong bồ,
Một trăm lá mạ đuổi vồ con trâu.
Chim chích cắn cổ diều hâu,
Gà con tha quạ biết đâu mà tìm.
Bong bóng thì chìm, gỗ lim thì nổi.
Đào ao bằng chổi, quét nhà bằng mai.
Hòn đá giẻo dai, hòn xôi rắn chắc.
Gan lợn thì đắng, bồ hòn thì bùi.
Hương hoa thì hôi, nhất thơm thì cú.
Đàn ông to vú, đàn bà rậm râu.
Hay cắn thì trâu, hay cày thì chó.

73. VÈ NÓI NGƯỢC

132
Nghe vẻ vè ve,
Nghe vè nói ngược.
Ngựa đua dưới nước,
Tàu chạy trên bờ,
Trên núi đặt lờ.
Dưới sông bửa củi,
Gà cồ hay ủi,
Heo nái hay bươi,
Nước kém mùng mười,
Ba mươi nước lớn.

74. Ù Ỳ CÚT KÍT

Ù ỳ cút kít,
Xay lúa lấy gạo ăn mai,
Có một thợ cấy với hai thợ cày.
Thợ cấy mà lấy thợ cày,
Để cho thợ mạ khóc ngày khóc đêm.

75. VÀO VƯỜN XEM VƯỢN HÁI HOA

Vào vườn xem vượn hái hoa,
Xem voi đi guốc, xem gà nhuộm răng.
Xuống sông xem cá đấu roi,
Xem tôm quần thảo, xem trai giỏ mình.

76. CHIM XUẤT QUÂN

Tùng tùng, đánh ba hồi trống !
Sắp quân cho chỉnh,
Phượng hoàng thống lĩnh,
Bạch hạc hiệp đồng,
Tả chi thì công,
Hữu chi thì sếu,
Giang cao ngất nghểu,
Đi trước tiên phong,
Cả mỏ bồ nông,
Đi sau tiếp hậu,
Sáo đen, sáo sậu,
Rán giục đôi bên,
Chú quạ thông tin,
Dóng dả ba quân,
Đội lương đi trước,
Một đàn vịt nước,
Chú két, chú le,
Sắm sửa thuyền bè,
133
Cho bọn trảy thủy,
Chim chích, chim ri,
Bé mọn biết gì,
Ở nhà coi sóc,
Chú cò chú cốc,
Coi sóc các làng,
Chèo bẻo nỏ nang,
Bầu cho làm huyện,
Đêm hôm đi tuần,
Phó cho chú vạc,
Chú ngỗng nghếch ngác,
Như thể đàn bà,
Chú vịt, chú gà,
Nhắc võng ông già,
Trèo lên núi chiều,
Giặc thấy đã nhiều,
Chạy như con cút.

77. TÒ VÒ MÀ NUÔI CON NHỆN

Tò vò mà nuôi con nhện,
Đến khi nó lớn, nó quện nhau đi.
Tò vò ngồi khóc tỉ ti,
Nhện ơi nhện hỡi, mày đi đằng nào.

78. LẠY TRỜI CHO CHÚA TÔI GIÀU

Lạy trời cho chú tôi giàu,
Cho tôi hút mỡ, ăn dầu quanh năm.
Lạy trời cho chúa tôi hoang,
Cho tôi mắc võng nghênh ngang cửa nhà.

CHÚ THÍCH : Hai câu trên là lời con gián; hai câu dưới là lời con nhện.

79. LẠY TRỜI MƯA XUỐNG

Lạy trời mưa xuống,
Lấy nước tôi uống,
Lấy ruộng tôi cày,
Lấy đầy bát cơm,
Lấy rơm nấu bếp.

80. CON KIẾN MÀY Ở TRONG NHÀ

Con kiến mày ở trong nhà,
Tao đóng cửa lại mày ra đường nào?
Con cá mày ở dưới ao,
134
Tao tát nước vào mày chạy đường mô?

CHÚ THÍCH : Bài này còn có một bài biến thể khác như sau :

Con kiến mày ở trong nhà,

Tao đóng cửa lại mày ra lối nào?
Con cá mày ở dưới ao,
Tao tháo nước vào chết lụt đêm nay!
Con chim mày ở trên cây,
Tao đốn dưới gốc mày bay đường nào.

81. CON MÈO MÀ TRÈO CÂY CAU

Con mèo mày trèo cây cau,
Hỏi thăm chú chuột đi đâu vắng nhà.
Chú chuột đi chợ đường xa.
Mua mắm mua muối giỗ cha chú mèo.

82. ÔNG TRĂNG MÀ BẢO ÔNG TRỜI

Ông trăng mà bảo ông trời,
Những người hạ giới là người như tiên.
Ông trời mới bảo ông trăng,
Những người hạ giới mặt nhăn như tiều.

83. TRÊN TRỜI CÓ VẨY TÊ TÊ

Trên trời có vẩy tê te.â
Một ông bảy vợ không chê vợ nào.
Một vợ tát nước bờ ao,
Phải trận mưa rào đứng nép bụi tre.
Một vợ thì đi buôn bè,
Cơn sóng, cơn gió nó đè xuống sông.
Một vợ thì đi buôn bông,
Chẳng may cơn táp nó giông lên trời.
Một vợ thì đi buôn vôi,
Khi vôi phải nước nó sôi ầm ầm.
Một vợ thì đi buôn mâm,
Không may mâm thủng lại nằm ăn xôi.
Một vợ thì đi buôn nồi,
Không may nồi méo, một nồi hai vung.
Một vợ thì đi buôn hồng,
Không may hồng bẹp, một đồng ba đôi.
Than rằng đất hỡi trời ôi!
Trời cho bảy vợ như tôi làm gì.

135
III.
CON CÒ TRONG CA DAO

84. CÁI CÒ ĐI ĐÓN CƠN MƯA

Cái cò đi đón cơn mưa,
Tối tăm mờ mịt ai đưa cò về.
Cò về đến gốc cây đề,
Giương cung anh bắn, cò về làm chi.
Cò về thăm bá, thăm dì,
Thăm cô xứ Bắc, thăm dì xứ Đông.

85. CÁI CÒ CHẾT TỐI HÔM QUA

Cái cò chết tối hôm qua,
Có hai hạt gạo với ba đồng tiền.
Một đồng mua trống, mua kèn,
Một đồng mua mỡ đốt đèn thờ vong.
Một đồng mua mớ rau rong,
Đem về thái nhỏ thờ vong con cò.

86. CÁI CÒ LÀ CÁI CÒ VÀNG

Cái cò là cái còn vàng,
Mẹ đi đắp đàng, con ở với ai?
Con ở với bà, bà không có vú,
Con ở với chú, chú là đàn ông.

87. CÁI CÒ LÀ CÁI CÒ CON

Cái cò là cái cò con,
Mẹ nó yêu nó, nó còn làm thơ. *
Cái cò bay lửng bay lơ,
Lại đây anh gửi xôi khô cho nàng.
Đem về nàng nấu, nàng rang,
Nàng ăn có giẻo, thời nàng lấy anh.

(*) Làm thơ : đây có nghĩa là làm nũng như thói quen của các em còn non nhỏ.

88. CÁI CÒ TRẮNG BẠCH NHƯ VÔI

Cái cò trắng bạch như vôi,
Cô kia lấy lẽ chú tôi thì về.
Chú tôi chẳng mắng, chẳng chê,
Thím tôi móc mắt, mổ mề xem gan.

89. CÁI CỐC MÀY LẶN AO CHÀ

Cái cốc mày lặn ao chà*,
136
Bay lên rủ cánh làm nhà chị nương.
Yếm thắm mà nhuộm hoa nương,
Cái răng hạt đỗ làm tương anh đồ.
Yếm thắm mà vã nước hồ,
Vã đi vã lại anh đồ yêu đương.

(*) Chà : những cành tre hay cành cây thả xuống chuôm ao để cho cá ở hay để rào
đường lối : Thả chà xuống ao; cắm chà ở ngoài bờ lũy.

90. NƯỚC NON LẬN ĐẬN MỘT MÌNH

Nước non lận đận một mình,
Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay.
Ai làm cho bể kia đầy,
Cho ai kia cạn cho gầy cò con.

91. CÁI CÒ LẶN LỘI BỜ SÔNG

Cái cò lặn lội bờ sông,
Gánh gạo đưa chồng, tiếng khóc nỉ non.
Nàng về nuôi cái cùng con,
Để anh đi trẩy *, nước non Cao Bằng.
Chân đi đá lại dùng dằng,
Nửa nhớ Cao Bằng, nửa nhớ vợ con.
(*) Trẩy : Cất mình đi xa : quân trẩy, trẩy hội, trẩy thủy.

92. CÁI CÒ LÀ CÁI CÒ KỲ

Cái cò là cái cò kỳ,
Ăn cơm nhà dì, uống nước nhà cô.
Đêm nằm thì ngáy o o,
Chửa đi đến chợ đã lo ăn quà.
Hàng bánh, hàng bún bày ra,
Củ từ, khoai nước cùng là cháo kê.
Ăn rồi cắp đít ra về,
Thấy hàng chả chó lại lê trôn vào.
Chả này bà bán làm sao ?
Ba đồng một gắp lẽ nào chẳng mua.
Nói dối là mua cho chồng,
Đem đến quãng đồng, ngả nón ra ăn.
Thoạt là đau bụng lăm răm,
Về nhà đau quẳn đau quăn dạ dày.
Đem tiền đi bói ông thầy,
Bói ra quẻ này, những chả cùng nem.
Cô nàng nói dối đã quen,
Nào tôi ăn chả ăn nem bao giờ.
137
93. CON CÒ CON VẠC CON NÔNG
Con cò con vạc con nông,
Ba con cũng béo vặt lông con nào ?
Vặt lông con vạc cho tao,
Hành răm nước mắm bỏ vào mà thuôn.

94. CON CÒ MÀ ĐI ĂN ĐÊM

Con cò mà đi ăn đêm,
Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao.
Ông ơi, ông vớt tôi nao,
Tôi có lòng nào ông hãy sáo măng.
Có sáo thì sáo nước trong,
Đừng sáo nước đục đau lòng cò con.

95. CON CÒ LÀ CON CÒ QUĂM

Con cò là con cò quăm,
Mày hay đánh vợ, mày nằm với ai?
Có đánh thì đánh sớm mai,
Chớ đánh chập tối, chẳng ai cho nằm.

96. CÁI CÒ CÁI VẠC CÁI NÔNG

Cái cò cái vạc cái nông,
Sao mày dẵm lúa nhà ông hỡi cò.
Không, không, tôi đứng trên bờ,
Mẹ con nhà nó đổ ngờ cho tôi.
Chẳng tin thì ông đi đôi,
Mẹ con nhà nó còn ngồi đây kia.

97. CÁI CÒ LẶN LỘI BỜ AO

Cái cò lặn lội bờ ao,
Hỡi cô yếm đào, lấy chú tôi chăng ?
Chú tôi hay tửu, hay tăm,
Hay nước chè đặc, hay nằm ngủ trưa.
Ngày thì những muốn trời mưa,
Đêm thì những muốn đêm thừa trống canh.

98. CÁI CÒ LÀ CÁI CÒ CON

Cái cò là cái cò con,
Mẹ đi xúc tép để con ở nhà.
Mẹ đi một quãng đường xa,
Mẹ sà chân xuống phải mà con lươn.
Ông kia có cái thuyền nan,
138
Chở vào ao rậm xem lươn bắt cò.
Ông kia chống gậy lò dò,
Con lươn thụt xuống, con cò bay lên.

99. CÁI CÒ CHẾT RŨ TRÊN CÂY

Cái cò chết rũ trên cây,
Cò con mở sách xem ngày làm ma.
Cà cuống uống rượu la đà,
Chim ri ríu rít bò ra chia phần.

IV.
ĐỜI SỐNG NÔNG NGHIỆP – CÁC TẬP TỤC CŨ

100. VĂN CHƯƠNG PHÚ LỤC CHẲNG HAY

Văn chương phú lục chẳng hay,
Trở về làng cũ, học cày cho xong.
Sớm ngày vác cuốc thăm đồng,
Hết nước thì lấy gàu sòng tát lên.
Hết mạ ta lại quảy thêm,
Hết lúa ta lại mang tiền đi đong.
Nữa mai lúa chín đầy đồng,
Gặp về đập sảy bõ công cấy cày.

101. LÀNG TA PHONG CẢNH HỮU TÌNH

Làng ta phong cảnh hữu tình,
Dân cư giang khúc như hình con long.
Nhờ trời hạ kế sang đông,
Làm nghề cày cấy vun trồng tốt tươi.
Vụ năm cho đến vụ mười,
Trong làng kẻ gái người trai đua nghề.
Trời ra : gắng, trời lặn: về,
Ngày ngày, tháng tháng nghiệp nghề truân chuyên *.
Dưới dân họ, trên quan viên.
Công bình giữ mực cầm quyền cho thay.
Bây giờ gặp phải hội này,
Khi thời hạn hán, khi hay mưa dầm.
Khi thời gió bão ầm ầm,
Đồng điền lúa thóc mười phần được ba.
Lấy gì đăng nạp nữa mà,
Lấy gì công việc nước nhà cho đang.
Lấy gì sưu thuế phép thường,
Lấy gì bổ trợ đong lường làm ăn.
Trời làm khổ cực hại dân,
139
Trời làm mất mát có phần nào chăng.

(*) Truân-chuyên : gian nan, vất vả.

102. KHÓ THAY CÔNG VIỆC NHÀ QUÊ

Khó thay công việc nhà quê,
Cùng năm khó nhọc dám hề khoan thai.
Tháng chạp thời mắc trồng khoai,
Tháng giêng trồng đậu, tháng hai trồng cà.
Tháng ba cày vỡ ruộng ra,
Tháng tư bắc mạ thuận hòa mọi nơi.
Tháng năm gặt hái vừa rồi,
Bước sang tháng sáu nước trôi đầy đồng.
Nhà nhà, vợ vợ, chồng chồng,
Đi làm ngoài đồng sá kể sớm trưa.
Tháng sáu, tháng bảy khi vừa,
Vun trồng giống lúa, bỏ chừa cỏ tranh.
Tháng tám lúa rỗ đã đành,
Tháng mười gặt hái cho nhanh kịp người.
Khó khăn làm mấy tháng trời,
Lại còn mưa nắng bất thời khổ trông.
Cắt rồi nộp thuế nhà công,
Từ rày mới được yên lòng ấm no.

103. THÁNG CHẠP LÀ THÁNG TRỒNG KHOAI

Tháng chạp là tháng trồng khoai,
Tháng giêng trồng đậu, tháng hai trồng cà.
Tháng ba cày vỡ ruộng ra,
Tháng tư làm mạ mưa sa đầy đồng.
Ai ai cùng vợ cùng chồng,
Chồng cày vợ cấy trong lòng vui thay.
Tháng năm gặt hái đã xong,
Nhờ trời một mẫu năm nong thóc đầy.
Năm nong đầy em xay em giã,
Trấu ủ phân, cám bã nuôi heo.
Sang năm lúa tốt tiền nhiều,
Em đem đóng thuế, đóng sưu cho chồng.
Đói no có thiếp có chàng,
Còn hơn chung đỉnh giàu sang một mình.

CHÚ THÍCH: Cả hai bài “Khó thay công việc nhà quê” và “ Tháng chạp là tháng trồng
khoai” đều nói lên những nỗi cực nhọc quanh năm của nhà nông. Thực là ăn nhịp với
những câu ca dao khác:

140
Cày đồng đang buổi ban trưa,
Mồ hôi đổ xuống như mưa ruộng cày.

hay:

Ai ơi bưng bát cơm đầy,

Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần.

104. THÁNG GIÊNG LÀ THÁNG ĂN CHƠI

Tháng giêng là tháng ăn chơi,
Tháng hai trồng đậu, trồng khoai, trồng cà.
Tháng ba thì đậu đã già,
Ta đi, ta hái về nhà phơi khô.
Tháng tư đi tậu trâu bò,
Để ta sắp sửa làm mùa tháng năm.
Sớm ngày đem lúa ra ngâm,
Bao giờ mọc mầm ta sẽ vớt ra.
Gánh đi, ta ném ruộng ta,
Đến khi nên mạ, thì ta nhổ về.
Lấy tiền mượn kẻ cấy thuê,
Cấy xong rồi mới trở về nghỉ-ngơi.
Cỏ lúa dọn đã sạch rồi,
Nước ruộng vơi mười, còn độ một hai.
Ruộng thấp đóng một gàu giai,
Ruộng cao thì phải đóng hai gàu sòng.
Chờ cho lúa có đòng đòng,
Bây giờ ta sẽ trả công cho người.
Bao giờ cho đến tháng mười,
Ta đem liềm hái ra ngoài ruộng ta.
Gặt hái ta đem về nhà,
Phơi khô quạt sạch ấy là xong công.

CHÚ THÍCH : Bài này tuy cũng nói lên những cực nhọc quanh năm của nhà nông
nhưng cũng còn được một tháng hưởng lạc:

Tháng giêng là tháng ăn chơi

105. MỘT NĂM CHIA MƯỜI HAI KỲ

Một năm chia mười hai kỳ,
Thiếp ngồi, thiếp tính khó gì chẳng ra.
Tháng giêng ăn tết ở nhà,
Tháng hai rỗi-rãi quay ra nuôi tằm.
Tháng ba đi bán vải thâm,

141
Tháng tư đi gặt, tháng năm trở về.
Tháng sáu em đi buôn bè,
Tháng bảy, tháng tám trở về đong ngô.
Chín mười cắt rạ đồng mùa,
Một, chạp vớ được anh đồ dài lưng.
Anh ăn rồi anh lại nằm,
Làm cho thiếp phải quanh năm lo phiền.
Chẳng thà lấy chú lực điền,
Gạo bồ, thóc giống còn phiền nỗi chi.

CHÚ THÍCH: Đời sống người nhà quê trong bài này đã thấy thoải mái hơn tình cảnh tả
trong bốn bài trước nhiều, vì bên lợi tức công việc đồng ruộng còn thêm lợi tức những
công việc phụ khác, chăm tằm, buôn vải, buôn bè. Đời sống luân lưu trong một năm
như vậy vừa bớt vẻ cơ cực, vừa bớt vẻ nhàm chán của một công việc duy nhất.

106. THÁNG GIÊNG CHÂN BƯỚC ĐI CÀY

Tháng giêng chân bước đi cày,
Tháng hai vãi lúa ngày ngày siêng năng.
Thuận mưa lúa tốt đằng đằng,
Tháng mười gặt lúa ta ăn đầy nhà.

107. THÁNG GIÊNG ĂN TẾT Ở NHÀ

Tháng giêng ăn tết ở nhà,
Tháng hai cờ bạc, tháng ba hội-hè.
Tháng tư đong đậu nấu chè,
Ăn tết đoan ngọ trở về tháng năm.
Tháng sáu buôn nhãn bán trăm,
Tháng bảy hôm rằm, xá tội vong nhân.
Tháng tám chơi đèn kéo quân,
Trở về tháng chín chung chân buôn hồng.
Tháng mười buôn thóc, bán bông,
Tháng một tháng chạp nên công hoàn thành.

CHÚ THÍCH: Sự hưởng lạc và phú túc của người nhà quê đi buôn thật trái ngược đến
như thành mỉa mai với đời sống của những người nhà quê theo nghề nông thuần túy.

108. TRỜI CHO CÀY CẤY ĐẦY ĐỒNG

Trời cho cày cấy đầy đồng,
Xứ nào xứ nấy trong lòng vui ghê.
Một mai gặt lúa đem về,
Thờ cha kính mẹ nhiều bề hiếu trung.

109. ƠN TRỜI MƯA NẮNG PHẢI THÌ

Ơn trời mưa nắng phải thì,

142
Nơi thì bừa cạn, nơi thì cày sâu.
Công lênh chẳng quản lâu lâu,
Ngày nay nước bạc, ngày sau cơm vàng.
Ai ơi chớ bỏ ruộng hoang,
Bao nhiêu tấc đất, tấc vàng bấy nhiêu.

110. TRÂU ƠI TA BẢO TRÂU NÀY

Trâu ơi ta bảo trâu này,
Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta.
Cấy cày vốn nghiệp nông gia,
Ta đây trâu đấy ai mà quản công.

111. RỦ NHAU ĐI CẤY ĐI CÀY

Rủ nhau đi cấy đi cày,
Bây giờ khó nhọc, có ngày phong lưu.
Trên đồng cạn, dưới đồng sâu,
Chồng cày, vợ cấy, con trâu đi bừa.

112. MỘT QUAN TIỀN TỐT MANG ĐI

Một quan tiền tốt mang đi,
Nàng mua những gì hãy tính cho ra.
Thoạt tiên mua ba tiền gà,
Tiền rưỡi gạo nếp với ba đồng trầu.
Trở lại mua sáu đồng cau,
Tiền rưỡi miếng thịt, giá rau mười đồng.
Có gì mà tính chẳng thông,
Tiền rưỡi gạo tẻ, sáu đồng chè tươi.
Ba mươi đồng rượu chàng ôi,
Ba mươi đồng mật, hai mươi đồng vàng.

113. AO TO TA THẢ CÁ CHƠI

Ao to ta thả cá chơi,
Hồ rộng nuôi vịt, vườn khơi nuôi gà.
Quanh năm khách khứa trong nhà,
Ao vườn sẵn đó lọ là tìm đâu.

114. LÍNH THÚ THỜI XƯA

Ngang lưng thì thắt bao vàng,
Đầu đội nón dấu vai mang súng dài.
Một tay thì cắp hỏa mai,
Một tay cắp giáo quan sai xuống thuyền.
Thùng thùng trống đánh ngũ liên,
Bước chân xuống thuyền nước mắt như mưa.
143
115. BA NĂM TRẤN THỦ LƯU ĐỒN
Ba năm trấn thủ lưu đồn,
Ngày thì canh điếm, tối dồn việc quan.
Chém tre đẵn gỗ trên ngàn,
Hữu thân hữu khổ phàn nàn cùng ai.
Miệng ăn măng trúc măng mai,
Những giang cùng nứa lấy ai bạn cùng?
Nước giếng trong cá nó vẫy vùng.

116. SÚC SẮC SÚC SẺ

Súc sắc súc sẻ,
Nhà nào, nhà này,
Còn đèn, còn lửa,
Mở cửa cho anh em chúng tôi vào.
Bước lên giường cao,
Thấy đôi rồng ấp.
Bước xuống giường thấp,
Thấy đôi rồng chầu.
Bước ra đàng sau,
Thấy nhà ngói lợp.
Voi ông còn buộc,
Ngựa ông còn cầm,
Ông sống một trăm,
Thêm năm tuổi lẻ,
Vợ ông sinh đẻ,
Những con tốt lành.
Những con như tranh,
Những con như vẽ *
(*) Người ta thường đọc câu này là “những con như rối”.

CHÚ THÍCH : Khoảng nửa đêm ba mươi tết trẻ con nhà nghèo đi thành từng bọn đến
cửa các nhà xin tiền. Đứa đi đầu cầm một cái ống đựng tiền đã xin được lắc lên, lắc
xuống thànhg tiếng “súc sắc”, vừa lắc vừa hát bài chúc tụng này.

V
LINH TINH

117. LÁC ĐÁC MƯA NGÂU

Lác đác mưa ngâu,
Sình sịch mưa ngâu,
Lá ngâu rụng xuống, bông lau phất cờ.
Nước trong xanh, lặng ngắt như tờ,
144
Một đàn cá lớn nhấp nhô đầu ghềnh.

118. TRĂNG BAO NHIÊU TUỔI TRĂNG GIÀ

Trăng bao nhiêu tuổi trăng già,
Núi bao nhiêu tuổi gọi là núi non.
Trăng bao nhiêu tuổi trăng tròn,
Núi bao nhiêu tuổi núi còn trơ trơ.

119. TRONG ĐẦM GÌ ĐẸP BẰNG SEN

Trong đầm gì đẹp bằng sen,
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng.
Nhị vàng bông trắng lá xanh,
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.

CHÚ THÍCH: Nếu cây tre đã từ lâu tượng trưng cho đức tính bất khuất của dân tộc Việt
nam dưới mọi giông bão lịch sử, thì hoa sen cũng đã từ lâu được mặc nhiên chọn là
thứ “quốc hoa” tượng trưng cho tâm hồn thanh cao của dân tộc, không hề biến tiết ở
mọi hoàn cảnh.

120. CÔ KIA GÁNH NƯỚC QUANG MÂY

Cô kia gánh nước quang mây!
Cho xin một gáo tưới cây ngô đồng.
Ngô đồng thêm tốt, thêm xanh,
Để cho chim phượng đậu cành so-le.

121. ĐỐ AI
Đố ai biết lúa mấy cây,
Biết sông mấy khúc, biết mây mấy từng.
Đố ai quét sạch lá rừng,
Để ta khuyên gió, gió đừng rung cây.

122. ĐÈN KHOE ĐÈN TỎ HƠN TRĂNG

Đèn khoe đèn tỏ hơn trăng,
Đèn ra ngoài gió, còn chăng hỡi đèn.
Trăng khoe trăng tỏ hơn đèn,
Cớ sao trăng phải chui luồn đám mây?

DOÃN QUỐC SỸ
Sưu tập

145